Professional Documents
Culture Documents
uefo
Y wf
ESifh
OD;bSif (&rnf;oif;)
orkdif;okawoD
"r'ge
uefo
Y wf
FFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFF
FFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFF
FFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFF
v1v
ed'gef;
jrefrmEdik if o
H Ydk wkid ;f &if;om;tpvmrfbmom0ifwo
Ydk nf vGecf ahJ om ESpaf ygif; wpfaxmif
ausmfu a&mufSdaexdkifcJhMuykH? jrefrmEdkifiHwGif jrefrmbk&ifrsm;u wkdif;&if;om;tpvmrf
bmom0ifwkdYtm; vkyfajr? aeajrrsm;cGJa0csxm;ay;NyD; tpvmrfbmomukd vGwfvyfpGm
ukd;uG,fcGifhjyKcJhykH? tcsKdUbk&ifrsm;vufxufwGif tpvmrfbmomukd csD;jrifhajrmufpm;cJhykH?
wkid ;f &if;om;tpvmrfbmom0ifwu
Ydk vnf; wkid ;f &if;om;yDyD Edik if \
H wm0efudk tjcm;bmom0if
wkdif;&if;om;rsm;ESifhvufwGJ ppfa&;? tkyfcsKyfa&;? pD;yGm;a&;? vlrIa&;ponfwkdYwGif yg0if
aqmifGufcJhMuykHwkdYukd taxmuftxm;rsm;ESifh azmfjyxm;ygonf/
t*Fvdyfe,fcsJUacwfwGif e,fcsJUorm;\ aoG;cGJtkyfpkd;rIaMumifh rvkdvm;tyfaom
bmoma&;t"dukPf;rsm;ukd zefwD;jcif;cHcJh&aomfvnf; wkdif;&if;om;tpvmrfbmom0if
vli,frsm;onf (1938-39)ckESpfrSp ArmrGwfpvifEkd;Mum;a&;tzGJUrsm; zGJUpnf;um Armh
vGwfvyfa&;wdkufyGJwGif tjcm;bmom0ifjrefrmwkdif;&if;om;rsm;ESifhtwl aoG;pnf;um yg0if
qifETJaqmifGufcJhMu&m e,fcsJUqefYusifa&;? zufqpfwdkufzsufa&;wdkufyGJrsm;wGif Armvli,f
trsm;tjym;yg0ifcJhMuygonf/
ppfNyD;jrefrmEdkifiHwGif jrefrmhvGwfvyfa&;ukd qufvufwdkufcdkufcJh&mwGif tjcm;
bmom0if wkdif;&if;om;rsm;ESifhtwl yg0ifqifETJ&ef (1945)ckESpfwGif ArmrGwfpviftrsKd;om;
acgif;aqmifBu;D q&mBu;D OD;&mZwf Ou|tjzpf ArmEdik if v
H ;Hk qdik &f m ArmrGwpf vifrf uGe*f &uf
(Aru)ukzd UJG pnf;Ny;D trsK;d om;acgif;aqmifBu;D Akv
d cf sKyaf tmifqef;acgif;aqmifaom (zqyv)
wyfaygif;pkBu;D wGif wyfwpfwyftjzpfyg0ifum jrefrmhvw
G v
f yfa&;wdu
k yf rJG sm;wGif vlxt
k vdu
k f
yg0ifcMhJ uonf/ Edik if x
H al xmifa&;vkyif ef;rsm;wGiv
f nf; xda&mufpmG yg0ifaqmifu
G Ef ikd cf hJ Muonf/
okdYjzifh wkdif;&if;om;? EdkifiHom; tpvmrfbmom0ifwkdYonf rsufarSmufumvwGif
vnf; aS;wdkif;&if;om;aumif;yDyD tbufbufwGif tjcm;bmom0if wkdif;&if;om;rsm;ESifh
vufwu
GJ m aqmifu
G o
f mG ;&efvt
dk yfrnfjzpfygonf/ okrYd o
S m wkid ;f &if;om;tcsi;f csi;f ? bmom
v2v
aus;Zl;pum;
jrefrmEdkifiHESifh tpvmrfomoemtrnfSd pmtkyf
jzpfajrmufa&;twGuf tzufzufrS 0dik ;f 0ef;ulnMD uaom rEav;NrKd U
rS u&0dww
f nf;ckcd ef; ydik f iS f OD;vSaz tm;vnf;aumif;? uG,v
f eG o
f l
OD;xGe;f Sed f \ py,fro
d m;pktm;vnf;aumif;? pma&;q&m OD;b'if
(rGefjynfe,f) tm;vnf;aumif; aus;Zl;wifSdaMumif; rSwfwrf;wif
tyfygonf/
OD;bSif (orkdif;okawoD)
v3v
jrefrmEdkifiHESifh tpvmrfomoem0ifrsm;
jrefrmEdkifiHtwGif;okdY EdkifiHjcm;om;rsm;0ifa&mufvmMu&mrS tpvmrfomoem0ifrsm;
vnf; a&mufSdvmcJhMuygw,f/ tJ'Dumvtpvmrfomoem0ifrsm;eJYywfoufNyD; orkdif;rSm
xl;jcm;rIawGUorQ wifjyvkdygw,f/
(14)&mpktwGif; Nrdwfukd tm&yfukefonfawG tokH;jyKcJhw,fvkdY arm&pfaumvpf
a&;(Into Hidden Burma)pmtkyf OD;cifarmifBuD; jrefrmjyef pmrsufESm(211)ukdMunfh? tJ'D
tm&yf vlrsKd;EG,frsm; NrdwfNrdKUtaemufv,f&yfukd0ifa&mufaexdkifcJhMuygw,f/ if;tEG,frsm;
yifv,feD&JU ygSif;yifv,fauGUa'orsm;ukd ay:wl*DacwfrwdkifrDxJuoGm;a&mufNyD; tkyf
a<uxnfrsm; ,laqmifvmwJh tm&yfukefonfrsm;rStquftEG,frsm;jzpfMuw,f/
c&pfou&mZf (700)ausmaf vmufrpS Ny;D 1500 ausmt
f xd t*FvefrmS atmpfa0gvf
bk&ifvufxufu ESi;f qDppfy(JG War of Rose) jzpfaecsed t
f m&yfuek o
f nfw[
Ydk m a&mrukeo
f nfwu
Ydk o
hJ Ydk
rav;uRef;qG,ftxd yifv,fc&D;jzifh aygufa&mufcJhMu&mrSm &cdkifjynf &rf;NAJuRef;
oabFm ysuf tm&yfrsm; tajcwusaexdkifvmMuw,fvkdY (1879)ckESpf xkwf bm;rm;*Zuf
owif;pm u qkdcJhygw,f/ OD;bkd;cs,fa&; ArmrGwfpvifaS;a[mif;twKywdpmtkyf pmrsufESm
(16)ukMd unf/h
c&pfou&mZf (7)&mpktwGif; yk*HrSmbk&ifjzpfwJh ydkHrif; (652-660)vufxufrSm
tm&yfukefonfwkdY oxkH? rkwrokdYa&mufvmaMumif;? c&pfou&mZf (800)ausmfua&;wJh
tm&yfrSwfwrf;rSm od&ygw,f/
tm&yfuek o
f nfwYdk taYt
S Ed ,
d uRe;f pkeYJ wkwjf ynftxd oGm;vmNy;D jrefrmjynfuv
dk nf;
0ifxu
G Mf uw,fvYdk OD;Munf(B.A)&mZ0if*P
k x
f ;l a&;wJh &mZ0ifpmtky?f pmrsuEf mS (156) Munf?h
ykodrfNrdKUukd pkd;pHcJhwJhukvm;yoDrif;wkdYukdpGJ yoDNrdKU[kwGifcJhao;onf/
okaYd omf (595)ckEpS w
f iG f yoDrif;tm; *kPo
m& ESihf *kPo
m&D nDaemifwu
Ydk vkyBf uNH y;D
aemuf if;wkdYukd pkd;pHonfhtcg ykodrf[kyifac:wGifjyefonf/ jrefrmhpG,fpkHusrf; twGJ-6?
pmrsufESm (350)Munfhyg/
v4v
taMumif;ESifh qdkif&mu@ukdwifjywmjzpfygw,f/
txufyg paerif;vufxuf(1060-1076)rSm jynfyyifv,f&yfjcm;EdkifiHrsm;okdY
oGm;a&mufa&mif;0,fykdYaqmifwJh jrefrmydkifoabFmrsm;SdaMumif; orkdif;rSmawGU&w,f/ tJ'D
oabFm(2)pD;teuf wpfpD;u(atvm[D)trnfeJY wpfpD;u(pavrwf)jzpfw,fvkdYqkdygw,f/
oabFmrmvderf LS ;[m t*Fvyd jf zpfNy;D c&pf(1711)ckEpS rf mS jrefrmoHtzGUJ 0ifrsm;? r*k{d u&mZfmS ;
tmvrfxHokdYoGm;MupOf ykdYaqmif&w,fvkdY pdefa*smhrSwfwrf;rSmygSdw,fvkdYqkdygw,f/ 'DoabFm
trnfrsm;[m tm&yftrnfrsm;jzpfygw,f/ tJ't
D csed u
f oHvsiq
f yd u
f rf;rSm t*Fvyd o
f abFmrsm;
ukd zrf;Edkifavmufatmif tm&yfawG wGifus,fwefckd;xGm;cJhMuw,fvkdY zkdYpfpdefa*smhrSwfwrf;rSm
awGU&w,fqkdwJhtaMumif;t&meJYywfouf jrefrmhqkdS,fvpfvrf;pOfygwD pnf;kH;a&; A[kd
aumfrwDXmecsKyu
f xkww
f hJ tajcjyjrefrmhEikd if aH &;orkid ;f ? yxrwG?J pmrsuEf mS (486)ukd Munfyh g/
b0Siftavmif;rif;w&m;BuD;onf rPdyl&uonf;NrdKUukdodrf;,lawmfrlrnf[k
ou&mZf(1118)ESp?f jymokv
d qef;(14)&ufaeYwiG f wyfcsaD wmfr
l NrKd UwGi;f St
d ajrmufvufeuf
ESiphf yforQord ;f ,lawmfr
l uonf;NrKd UrS jyefawmfr
l ? aygwom&wkEYd pS Of ;D wkv
Yd nf; jrif;aTBuKd ;
upkHrsm;quf uonf;(1000)ausmfESifh0ifa&mufvm\/ ukef;abmifqufr[m&mZ0ifawmf
BuD; yxrwGJ? pmrsufESm(298-299)Munfh/
tJ'o
D rkid ;f t& tavmif;bk&m;vufxuf? uonf;(5000)ausm0f ifa&mufvmMuaMumif;
taxmuftxm;Sdygw,f/ uonf;jynfokdY (13)&mpkESpftwGif;u tpvmrfomoem a&muf
aeNyDjzpfvkdY tavmif;bk&m;xHckdvIHwJh uonf;awGxJrSm tpvmrfomoem0ifawGygcJhMurSmyg/
azmfjyygordkif;aMumif;rsm;MunfhvQif jrefrmEdkifiHtwGif; taMumif;trsKd;rsKd;eJY0ifa&muf
vmMuol tpvmrfomoem0ifwkdY[m tm&yfawG? ygSif;awG? wl&uDtEG,f0if wm&fwm&f
yef;ao;awG? r*kdawGeJYuonf;rGwfpvifrsm;ygcJhMuygw,f/ 0ifa&muftajcpdkufaexdkifcJhMuwJh
tpvmrfawG[m bmomwlru
I t
dk aMumif;jyKNy;D &if;ES;D Mu jrefrmEdik if rH mS tk;d tdrx
f al xmifMuNy;D
twnfwusaexdik Mf uw,f/ tjyeftvSeaf oG;aESmcJMh uw,f/ wkid ;f &if;om;awGxu
J tpvmrf
bmomokdYul;ajymif; vufcHukd;uG,folrsm;vnf;SdcJhMuygw,f/ 'Dvkdenf;eJY jrefrmEdkifiHtwGif;rSm
tpvmrfomoem0ifrsm; wkd;wufvmcJhMujcif;omjzpfygw,f/
v6v
(xl;jcm;vmwJhtpvmrfomoem) tmApfSm[kdpdEDocifBuD;
jrefrmou&mZf (1169)ckusawmh ukef;abmifquf&JU bkd;awmfOD;0kdif;vufxufwGif
wkdif;&if; om; tpvmrfomoem0ifawG[m ykdNyD;tajcwusSdaeMuygNyD/ bk&ifpepfatmufrSm
wkid ;f oljynf om; wkYd qk;d wlaumif;bufvyk u
f ikd af exdik pf m;aomufaeMuygNy/D ya'o&mZfb,fvdk
qkdayr,fh bk&ifeJYwdkif;jynftay: opmapmifhodaeMuygNyD/
bk&ifhtrIxrf;awGxJrSm xl;cRefolawGSdaeMuovkd omoemhynmSif pmqkdawmfBuD;
rkd[r'fumpif(ac: )ocifBuD;OD;ek[mvJ xifay:ausmfMum;olwpfa,mufjzpfvmygw,f/ pmqkd
awmfBu;D OD;Ekonf pmayta&;tom;xl;cRecf hJ o
Hk mru bk&ift
h ay: opmapmifo
h cd w
hJ maMumifh
aTawmifom*olbGJUtyfESif;NyD; &rm0wDNrdKU0eftjzpfcefYtyfcJhygw,f/ Munfh - ukef;abmifquf
r[m&mZ0ifawmfBuD; 'kwd,wGJ - pmrsufESm(166)/
tJ'u
D mvtwGi;f rSmyJ omoemhynmSiBf u;D wpfO;D tjzpfeYJ tmApfmS [kpd Ed o
D cifBu;D [mvJ
bkd;awmfOD;0kdif;aYSawmfarSmufcpm;cGifh&aew,f/ bk&ifu tmApfSmocifBuD;&JUodumukd
,kHMunfwJhtwGuf wkdif;jynftwGif;aexdkifMuwJh tpvmrfomoem0ifawGukd tpvmrfeJY
ywfoufwJhudpBuD;i,fSdvQif omoemhtqkH;tjzwfay;EdkifbkdY atmufygtrdefYawmfjyefwrf;ukd
xkwfNyD; omoemydkiftjzpf cefYtyfay;cJhw,f/
tmApfmS [ko
d Ed w
D ynfh iaTv?l iaTat; wku
Yd Edik if aH wmftwGi;f t&yf&yfNrKd U Gmrsm;rSm
aeYonfh yoDuv
k m;wku
Yd dk if;wkYd bmomusr;f So
d nft
h wdik ;f tmApfmS [ko
d Ed w
D ynfw
h jYdk yo&m
emcHMuap/
&cdkifjynf (4)NrdKU aus;Gmrsm;rSmSdaeMuonfh yoDukvm;wkdYwGif bmomw&m;pum;
rsm;ukd t&yf&yfyoDukvm;wkdYenf;wl tmApfSm[kdodEDwynfhwkdYppfaMumpD&ifap/ ]ou&mZf
(1169)ck? wefaqmifrkef;vjynfhausmf(3)&uf emcHawmf b,ausmfxif xkwfjyefonf/} Munhf
- bkd;awmfrif;w&m;BuD;&JU &mZowfBuD; ac: trdefYawmfjyefwrf;BuD; twGJ(4) pmrsufESm
(176) tpkd;&xkwf/
tJ'DtrdefYawmfjyefwrf;xkwfNyD;wJhaemuf wkdif;&if;om;tpvmrfwkdYeJYywfoufvm&if
omoemhta&;awGukd w&m;awmfeJYtnD tqkH;tjzwfay;bkdY tmApfSm[kdodED ([kdodEDrSm
v7v
[kdpdEDukdqkdvkdjcif;jzpfonf)ocifBuD;ukd tmPmtyfESif;vdkufw,f/
bk&ifutrdefYawmfjyefwrf;xkwfNyD;wJhaemufrSmawmh trdefYawmft& tpvmrf
omoema&;eJYywfoufvm&if wkdif;jynfrSmSdaeMuwJh tpvmrfrsm;omru tjcm;yk*dKvfrsm;
uvJ tmApfSmocifBuD;&JUtrdefYukd emcHNyD; vdkufemaqmifGufcJhMuwmawGSdcJhbl;ygw,f/
Munfh - &Erw
d af usmaf &;? a&pBuKd caHk wmfjzwfx;Hk usr;f ? pmrsuEf mS (24)? vufveG rf w
I &m;jzwfx;Hk
(2) pmrsufESm(30) tdrfaxmifrIw&m;jzwfxkH; (4)/
bkd;awmf&JUtrdefYawmfeJY tpvmrfomoemydkifcefYtyfcH&ol[m 'DuaeY tr&yl&?
vif;Zif;ukef;'g&f*gSif tmApfSm[kdpdEDocifBuD;yJjzpfygw,f/ (ocifBuD;OD;Ek)
tmApfSm[kdpdEDocifBuD;[m omoemhynmxl;cRefoljzpfcJhovkd rkd[r'fumpifac:
ocifBuD;OD;Ek[mvJ omoemhynmxl;cRefcJholyg/
q&mBuD;OD;Ek[m rsufarSmufumvwkdif omoemhynmSifrsm;vufcHukd;um;aeMuwJh
(35)cef;usrf;? (11)cef;usrf;eJY oHawmfOD;wifvTmusrf;wkdYukd a&;om;jyKpkcJholyg/
ocifBu;D OD;Ek&UJ pmayta&;tom;[m tvGejf rifyh gw,f/ ,ckacwf pmayynmSirf sm;
vku
d v
f rYdk &Edik af o;yg/ 'gwifruao;yg/ tvGex
f ;l jcm;wJh b*Fvm;oGm;rSww
f rf;Bu;D ukd (55)yk'd f
vuFmtjzpfeJY a&;om;cJhygw,f/
q&mBuD;OD;Ekonf pmayt&mrSm xl;cRefolwpfOD;yg/ tdEd,jynfoGm;NyD;vQif
ou#usrf;? [dEDusrf;eJY tpvmrfusrf;awGukd pkaygif;SmazGo,faqmifvm&eftwGuf
bkd;awmfbk&m;u apvTwfwJhukd,fpm;vS,ftzGJUrSm acgif;aqmiftjzpfeJYoGm;cJh&ygw,f/ Munfh ukef;abmifquf r[m&mZ0ifawmfBuD;? 'kwd,wGJ? pmrsufESm(157)/
paerif;vufxufrSpNyD; ukef;abmifbkd;awmfrif;w&m;BuD;vufxufwdkif tpvmrf
ukd;uG,fMuolrsm;eJY jrefrmbk&if? jrefrmvlrsKd;wkdY&JU qufqHa&;wkdY[m tpOftqufaumif;vm
cJhMuw,f/ ykdNyD; tajcwusSdvmcJhMuw,f/
wkdif;jynftwGif;aexdkifMuwJh tpvmrfbmom0ifESifh c&pf,mefbmom0ifwkdY rdrdwkdY
,kHMunf&momoemukd vGwfvyfpGmukd;uG,fcGifhjyKcJhwm awGUSd&ygw,f/
v8v
wkdif;&if;om;rGwfpvifppfonfawmfrsm;
uke;f abmifacwftwGi;f rSmyJ bk;d awmfO;D 0kid ;f vGeNf y;D wJah emuf bBu;D awmfrif; eef;pHacwf
a&mufvmcJw
h ,f/
(1184)ckEpS rf mS ppfoBl u;D r[mAEKvOD;aqmifwphJ pfonfawmfrsm;[m &wemyl&NrKd Uukd
atmifEikd cf MhJ uw,f/ &vmwJo
h yYHk ef;awGxrJ mS tpvmrfaf wGvyJ gMuw,f/ olwu
Ydk dk trdeaYf wmfeYJ
aTNrdKUawmfjrpfomacsmif;awmifbufrSm ae&mcsxm;ay;cJhw,f/ Munfh - ukef;abmifquf
r[m&mZ0ifawmfBuD; - 'kwd,wGJ? pmrsufESm(351)/
r[mAEKveJY t*Fvyd w
f w
Ydk u
kd yf rJG mS ppfoBl u;D rSm Ak;H tajrm ufut
dk av;rxm;bJ aTx;D
jzefYNyD; wyfxdyfta&mufoGm;cJhw,f/ wyfjyifbufrS aersKd;*kP&wfbGJU& cefqyfAkdvf OD;pD;wJh
jrif; wyfom;(70)wkdYu vSHSnf? tJarmif;wkdYukd ukdifaqmifapNyD; jrif;a&;upm;apcJhw,f/
Munfh - ukef;abmifquf r[m&mZ0ifawmfBuD; - 'kwd,wGJ? pmrsufESm(392)/
rPdyl&jynfxJukd (13)&mpktwGif;u tpvmrfomoem0ifrsm;tajcwusSdaecJhNyD;
jzpf &SdvmwJhuonf;vlrsKd; (40000)ausmfxJrSm tpvmrfuonf;rsm;yg0ifMuygw,f/
tr&yl&NrdKUrSm tpvmrfrsm;tm; oD;jcm;ae&mcsxm;ay;NyD; rif;wkH;rif;w&m;BuD; rEav;NrdKU
wnfNyD; wJhtcgrSm ,ckuGrf;NcH&yfvkdYac:wJh &yfuGufBuD;rSm ae&mxm;NyD; aexdkifapcJhygw,f/
tavmif;bk&m;vufxuf tpvmrfrsm;ukd wyfrawmfcefYxm;NyD; vufsmbufrS
cpm; apw,f/ tpvmrfomoem0ifwyfom;rsm;ukd aG;vufsmwyfvYdk owfrw
S cf w
hJ t
hJ aMumif;
if;wyfom;Bu;D rsm;&JU"gwfyEHk iS jhf yKpx
k m;wJh orkid ;f pmtkyrf mS awGU&ygw,f/ Munfh - OD;bOD;(orkid ;f
okawoD)rEav;ujyKpkwJh &mjynfh ArmrGwfpvif pmtkyf/
bBu;D awmfvufxufrmS ukvm;ysKad oewftpkom; (1300)ausmw
f u
Ydk dk armufw?dk aTyed ;f ?
rsOf;wkd? ouvwfpdrf;? ouvwfjym? rsOf;SnfouvwfeD? tjzLqifwkdYukd qif,ifcGifh
jyKcJhygw,f/ Munfh - ukef;abmifqufr[m&mZ0ifawmfBuD; 'kwd,wGJ? pmrsufESm(477)/
aumZmou&mZf (1204)ckESpfrSm om,m0wDrif; OuvmyokdY csDwuf&mrSm yoD
tajrmuftrIxrf; vl(100)ausmfyg0ifcJhw,f/ Munfh - ukef;abmifquf r[m&mZ0ifawmfBuD;
'kwd,wGJ? pmrsufESm(6)/
v9v
wkdif;&if;om;tpvmrfomoem0ifwkdYtay: bk&ifhapwem
jrefrmaumZmou&mZf (1218)ckEpS ?f waygif;vqef;(1)&ufaeYrmS rEav;aTNrKd Uawmf
wnfaqmuf&mrSm Akdvfrif;xifrif;acgif uGyfuJwJh yoDtrsKd;om; (aG;vufsmwyfom;rsm; )
(400)ausmfyg0ifcJhw,f/
rEav;NrdKUwnfaqmufNyD; bk&ifESifhwuG jynfoljynfom;rsm; NrdKUa[mif; tr&yl&rS
ajymif;vmMuwJhtcg vlrsKd;aygif;pkHukd rdrdwkdYvlrsKd;tvdkuf ae&mcsxm;ay;w,f/
tJ'DtxJrSm yoDvlrsKd;vkdYowfrSwfcH&wJh tpvmrfrsm;aexdkif&eftwGuf (1) ppfukdif;
wef;? (2) ukef;kd;wef;? (3) awmifyvl? (4) tkd;bkd? (5) pMumEG,fpOf? (6) *Ref;tajrmufwef;?
(7) 0vDcH&yfuGuf? (8) wkdufwef;? (9) ukd,f&Hawmf&yfuGuf? (10) tcsKyfwef;? (11)
ukvm;ysKd&yf qkdNyD; owfrSwfay;cJhygw,f/
txufyg&yfuGufrsm; AvDajrae&m(20)ukdvJ vSL'gef;cJhygw,f/ pMumEG,fpOf
(tajrmufwef;BuD;)rSm AvD(7)vkH; aqmuf&ef ae&may;cJhw,f/
NrdKU jyifrSm AvDae&may;ovkd eef;wGif;rSmvnf; rif;rIxrf;rsm;twGuf ausmfrkd;wHcg;
(,ck r*FvmwHcg;t0if - vGwv
f yfa&;ausmufwikd t
f eD;)rSm rif;wk;H rif;uk,
d w
f ikd f aTyEuf u
kd Nf y;D
AvD aqmuf&efae&mowfrSwfNyD; aqmufcJhygw,f/
rumNrKd UawmfrmS vnf; [m*srD sm;twGuf a'gif;wHqyd cf yfEydS Nf y;D Z&yfawmfBu;D wpfaqmif
aqmufvyk v
f LS 'gef;ay;cJw
h ,f/ if;wdu
k af wmfaqmuf&eftwGuf wm0efay;tyfc&H olrsm; uawmh
cvDzTmocifBuD; OD;bkd;jrESifh [m*sDOD;aTabmfwkdY jzpfcJhMuygw,f/
Z&yfawmfBuD; tJ'Dacwfu xl;jcm;BuD;us,fcef;em;ykHukd ajrxl;NrdKUe,f AvDq&mBuD;
OD;aTawmifujyKpka&;cJhwJh (Sus&wGvftDrefusrf;)rSma&;pyfcJhwJh vuFmt&odEdkifygw,f/
v 10 v
] vuFm }
]'GE,mpMum0VmwGif aMumfjimxGef;awmuf? ewfykHaygufokdY? jynfrumwGif?
tDA&m[ifrfeAD? ponfhtOD;? ae'gusL;? uGefYjrL;ydkif;'g? ,matmufvm\/ ae&mawmfjrwf?
aTajr&yf? pdkufvyfuGefYpD? pwkyufwd? pdefpifjrom;? ywjrm; ykvJ? wkyfavQmufpGJrSm?
eDvmtppf? aTBudK;&pfqdkif;? ywf0kdif;csifrkd;? rkd;BudK;aiGom;? ywjrm;jy'f? txyfxyfrSm?
&pfywfrSefuif;? pdef'k&ifwd? 0if;0if;vQHjzm? xuftmum? eDvmpdefzl;? xl;xufiSufrem;?
xG#jf zmywjrm;Si?f rD;toGio
f ?Ydk pifMu,faev? c0yfMu\/ jrefrmhbmom? ausmif;awmfaZw0ef?
tvGefwifhw,f?
ajrcsuf0,f? ywfvnfawmifpOf? c0yfqif;vQuf? arTqifuwkd;?
ajroko
Yd iG ?f rk;d BuKd ;aiGom;? ausmufxyfom;uk?d cif;xm;pDcs,?f oG,0f ,fww
H ikd ;f ? ywf0idk ;f qD;um?
bdkifwGvmS&pf? jrom; jzpf\/ wnfvSpfwHcg;? aTom;pdefGuf? *kEef,Suf zefpufya'om?
ywjrm;rD;tdrf? 0if;0if;xdef onf? arGUodrfompGm tacgif;wnf;/
arGUodrf*kPfae? armufNzdK;a0onf? aTajrrum? uRef;pMumukd? apwemnGwfOD;?
ref;aT OD;u? armifwkdYr,fwkdY? xl;Muc0yf? jrwfxufjrwfukd? pdpyfaTaiG? tm;opfap?
aqGrsKd;tpvmrf? EdkifiHt0Srf;? ulnD0ef;yg? 'kdtmpvmrf? BudrfzefoifhpGm? aMujimowif;?
tcif;ckopf? tusK;d jzpf atmif? &nfaqmifwu
kd t
f rd ?f us&modr[
f ?k oGm;vdr[
hf mZD? wnf;ckpd &m?
aqmufvyk yf gonf/ vpfvm wdu
k t
f rd ?f odraf rGUae&m? jynfrumwGi?f ukov
dk yf ifu?dk qGiJ ifpu
kd rf nf?
cvDzTmonf? ausmfxif*kP&wf? aeajr&yfukd <urnfqkdvQif Munfvifapwem? wum
wumrwk?Yd NrKd UaT0rSm? pdwcf sMunfjzL? tvSLonf? EdiI ;f wkr&? Bu;D pGtusK;d ? acgif;xdyrf ;dk onf?
wefckd;xifay: uRef;vkH; ausmfvdrfh? EId;aqmfMunfjzL? vSLMuenf;rsm;? tiftm;tvdkuf?
ukov
kd w
f u
kd rf mS ? yg0ifonfo
h ?l tvSLaMumif?h aemifrl au,mrwf? csed cf 0yfrmS ? SmzGmtwfrLS ;?
cRwfrnfOD;pGm? oif;wkdYygvdrfh? pH&mAdrmef? eef;yHspGefESpfq,f? &if0,fokdYtyf? tSifjrwfukd?
ppf*s'g OD;wif? zl;jrifwuG? jypfrsKd;yvdrfh? armifr,fESpfazmf? TifaysmfpHjref;? *sEwfwHuRef;?
rdefYnGefYusrf;vm? ,matmufvmxH? qk,l yefonf? {uef&rnfhtusKd;wnf;/}
txufvuFmukd aocsmpGmoabmaygufygu rif;wkH;rif;vSL'gef;cJhonfh Z&yfawmfBuD;
[m tpvmrfomoem0ifwkdYuvnf; ukokdvfyg0ifcJhMuw,fqkdwm ay:vmygvdrfhr,f/
v 11 v
rSefpDaTcs AvDBuD;(4)vkH;
jrefrmEdik if t
H wGi;f tpvmrfomoem0ifa&mufvmMuyku
H pNy;D orkid ;f aMumif;ukd tpOfeYJ
wifcJhygNyD/
orkid ;f aMumif;twGi;f rSm ajrxl;NrKd Uu rSepf aD TcsAvDBu;D (4)vk;H &JUorkid ;f aMumif;ukv
d nf;
wifjybdkYvkdygw,f/ AvD(4)vkH;eJYqufpyfwJhomoemhynmSif (4)yg;taMumif;ukdawmh acwfeJY
ravsmfvkdYrwifjyvkdyg/ 'Dordkif;ukdwifjyNyD; *kPf,lp&mrvkdyg/
ajrxl;NrdKUrSmSdwJh rSefpDaTcsAvD(4)vkH;[m orkdif;rSmxl;jcm;rIwpf&yfyg/ wkdif;&if;om;
tpvmrfwkdYeJYvvnf; wdkufdkufywfoufygw,f/
tpvmrfomoem jrefrmEdkifiHtwGif;pwifa&mufSdcJhwm ESpfaygif; (1320)ausmfcJhyg
NyD/ jrefrmbk&ifvufxuf ae&mcsxm;cJhwmawG? wkdif;jynfwm0efxrf;aqmifcJhMuwmawGwifjy
cJyh gNy/D ESpaf ygif;rsm;pGmat;csr;f pGmaevmcJMh u&m tavmif;bk&m;vufxuf tpvmrfomoem0if
eJYywfoufvkdY pdwf0rf;ruGJ pnf;vkH;rISdNyD; wkdif;&if;om;yDyD ausmom;&ifom;rcGJjcm;yJ
ajrxl;NrdKUrSm rSefpDaTcsAvDBuD;(4)vkH;aqmufay;NyD; wkdif;&if;om;nDnGwfa&;vkyfcJhygw,f/
bk&ifcsD;jrifhajrmufpm;cHMu&olrsm;
1/ tmApfSm[kdpdEDocifBuD; (tpvmrfomoemydkif)/
2/ i,frnf - rkd[r'fumpif (ac: ) q&mBuD;OD;Ek-aTawmifom*olbGJU&? &rm0wDNrdKU0ef/
3/ i,frnf - tA'Gvfu&ifcef (ac: ) cefqyfAkdvf - aersKd;*kP&wfbGJU&?
bBuD;awmfbk&m;vufxuf tif'kdcsKdif;em;okdY oHukd,fpm;vS,fapvTwfjcif;cH&ol/
4/ i,frnf - OD;NcHK? rif;BuD;rif;xif&mZmbGJU& tuywfjrif;0ef? yifv,fNrdKUpm;BuD;/
,ckwifjycJw
h yhJ *k Kd vaf wG[m orkid ;f rSm awGU&ygw,f/ *kP,
f ,
l w
Hk ifru wdidk ;f jynftay:
opmSdcJhMuonfh wkdif;&if;om;tpvmrfomoem0ifawGSdcJhonfhenf;wl aemifvmaemufom;
wkdYuvnf; wkdif;jynfeJYvlrsKd;tay:opmSdwwfapvkdwJhoabmyg/
v 12 v
jrefrmrGwfpvifynma&;tzGJU
bmoma&;taMumif;jyKNyD;ynma&;wGif tl&'lpmayukd t"duxm;oifcJhwmaMumifh
wkdif;&if;om;tpvmrfbmom0ifrsm;ukd t"dujzpfwJh jrefrmpmayoifay;vkdwJhpdwfrSdatmif
tdEd,tpvmrfbmom0ifrsm;u MoZmvTrf;xm;cJhygw,f/
tdEd,ynma&;ukdomOD;pm;ay;oifcJh& &vmwJh&vm'fuawmh tpvmrfbmom0if
jrefrm[m jrefrmh,Ofaus;rIukdpGefYvTwfNyD; tdEd,,Ofaus;rItjzpf 0wfpm;qif,ifrIup
vTrf;rkd; jcif;cHcJh&ygw,f/
jrefrmbk&iftquf yoDvrl sK;d rsm;tjzpf todtrSwjf yKccH &hJ wJh tpvmrfrsm; wkid ;f jynf
tay: opmScd NhJ y;D jrefrmh,Ofaus;rIvufccH ahJ om wkid ;f &if;om;tpvmrfrsm;twGuf aemufwiG f
raumif;usKd;omjzpfapvdrfhqkdwm acgif;aqmifrsm;u jrifvmMuygw,f/ wdkufzsufMu&ef
,kMH unfvmMuw,f/ 'Dpw
d "f gwfjzpfvmNy;D (1929)ck 'DZifbmv(28? 29)rSm rGwpf vifynma&;
uGefz&ifhBuD;wpf&yf yJcl;NrdKUrSm usif;ycJhMuygw,f/
tJ'u
D eG zf &ifrh mS txufazmfjyygtl&'lpmayeJY jrefrmpmayOD;pm;ay;oifMum;a&;jyem
wifjyaqG;aEG;cJMh u&m tpnf;ta0;wufa&mufMuoltrsm;pku tdE,
d tEG,0f ifrsm;jzpf jrefrm
pmukdom t"duxm;oif&r,fqkdwJhtpk[m uGefz&ifhukd oydwfarSmufcJhMuygw,f/
wwd,aeYtpnf;ta0;rSmawmh jyefvnfaqG;aEG;MubkdY zdwfac:vkdY oydwfarSmuf
acgif;aqmifrsm; tpnf;ta0;jyefpMuygw,f/ 'gayr,fh rlv&nf,
G cf suu
f o
dk m aqG;aEG;aeMu
OD;bkd;NrdKif? OD;bkd;cdkif? rpwm[mwifwm,D? rpwmcsefeD;,m;? tpkd;&aYSaeBuD; OD;jr (1)
jrif;NcH ESifh rEav;rS *sDtrfOD;ukd? tD;ukdukdBuD;? wDtufpfOD;oefYBuD;? aTbkdrSq&mBuD;pGmwkdYu
v 13 v
acgif;aqmif Ny;D uGezf &ifrh S tNy;D xGucf mG vmcJMh uygw,f/ xkaYd emuf if;yk*Kd vrf sm;OD;aqmifMu
jrefrm rGwfpvif ynma&;tzGJUcsKyfBuD; oD;jcm;xlaxmifNyD; awmifilNrdKU kH;zGifh
tdEd,om;rGwfpvifrsm;ESifh wkdif;&if;om;tpvmrfwkdY jywfom;pGmvrf;cGJcJhMuygw,f/
tqkyd gtzGUJ csKyBf u;D \ yxrOu|rSm awmifirl o
S pfawmta&;ydik f rpwm[mwifwm,D
jzpfNyD; wkdif;&if;om;tpvmrfrsm;\uav;rsm;twGuf tl&'lpmayt"dur[kwf/ jrefrmpmay
oifMum;t"duxm;&rnfqkdwJh a<u;aMumfoHeJY pnf;kH;vIHUaqmfMuNyD; tdEd,om;wkdY&JU MoZm
ukdvnf; y,fcscJhMuygw,f/
tjywfvrf;cGJa&;ESifh ol&d,owif;pmBuD;tjrif
tdE,
d om;rGwpf vifeYJ jrefrmrGwpf vifwYdk vrf;cGMJ ua&;twGuf jrefrmrGwpf vifynma&;
tzGUJ csKyBf u;D rSBu;D rSL; (1931)ck 'DZifbmv(28? 29)&ufaeYrsm; jrefrmEdik if v
H ;Hk qdik &f m 'kw,
d
nDvmcHBuD; &rnf;oif;NrdKUrSmusif;y&ef pDpOfchJMu&m if;ynma&;uGefz&ifhBuD;ukd jrefrmjynfSd
jref r m
rG w f p vif r sm;u
pd w f 0 if p m;Muovk d
owif ; pmrsm;uvnf ;
vkdvm;tm;ay;axmufcHa&;om;cJhMu ygonf/
txl;ojzifh ol&d,owif;pmBuD;u acgif;BuD;ydkif;rSa&; tm;ay;cJhygonf/
xkduGefz&ifhBuD;okdY ukd,fpm;vS,faygif; (200)ausmfwufcJhMuygw,f/ jrefrmrGwfpvif
rsm; acwfaemufusae&jcif;rSm atmufygtcsufrsm;aMumifhqkdvQif rsm;pGmrrSm;Edkifyg/
1/ jrefrmpmukd aumif;pGmwufajrmufonfharmfv0DrSdcJhjcif;/
2/ tdEd,jynfom; armfv0Drsm;\ a[majymjcif;wGifvnf; tdEd,tawG;tac:"avhrsm;ukd
a[mMu jrefrmrGwfpvifrsm;oabmESifhrudkufnD? em;r0ifqefY/
3/ if;armfv0DwaYdk [mjcif; tpvmrfw&m;awmfuv
dk u
kd ef m&efcufjcif;? Muyfwnf;usO;f ajrmif;
onfhenf;vrf;ukdomajymjcif;/
4/ vli,frsm; tm&AD? tl&'lpmrsm;ukd t"dyg,fem;rvnfbJ tcsdefMumpGmoifMum;BuD;jyif;
vmonft
h cgif;pmrsm;tok;H rcs&bJ arhavsm
h tcs;D tES;D jzpfjcif;/ jrefrmpm? t*Fvyd pf mrsm;
onf vdrma&;jcm;Sd rSwfom;zG,faumif;onfhtcsufrsm; roifMum;cJhMu&onfhtwGuf
aMumifjh zpf&onf/
v 14 v
ArmrGwfpvifEkd;Mum;a&;tzGJU
wkd;wufonfh wkdif;&if;om;tpvmrfomoem0ifrsm;u tdEd,jynfom;rGwfpvifwkdY\
vky&f yfrsm;ukd rvkv
d m;Muyg/ okjYd zpf trSew
f &m;ay:aygufap&ef&nf,
G cf sujf zifh jrefrmEdik if H
vGwfvyfa&;BudK;yrf;rIwGif wkYdArmtpnf;tkH;BuD;\vIyfSm;rIrsm;twGif; wkdif;&if;om;tpvmrf
bmom0ifrsm;taeeJv
Y nf; omoem0ifwu
Ydk dk pnf;k;H vIyf mS ;&eftwGuf (1938)ckEpS f azazmf0g&D
v (13)&ufaeYrS rEav;NrKd UukAd [kjd yKNy;D vQif ArmrGwpf vifE;dk Mum;a&;tzGUJ ukd zGUJ pnf;cJMh uygw,f/
v 15 v
xkt
d zGUJ rSm ,m,DOu| OD;ode;f armif(pMumEG,pf Of)jzpfNy;D ? twGi;f a&;rSL;rSm OD;oef;aT(uG,v
f eG )f
jzpfygw,f/
&nfG,fcsufu (1) ukvm;vkdvkd ArmvkdvkdjzpfaeonfhvlrsKd;ukd ArmyDoa&;? (2)
Arm tcGifhta&;jynfh0atmif &Sda&;twGuf aqmifGuf&efjzpfygw,f/ tzGJU&JUtvHukd
tjzLteDtpdrf; okH;a&mifjc,ftv,f rD;wkwftrSwftom;ygSdtokH;jyKcJhygw,f/
Ek;d Mum;a&;tzGUJ ay:aygufvmwmuawmh wkid ;f &if;om;tpvmrfrsm; e,fcsUJ qeYu
f siaf &;
trsKd;om;vGwfvyfa&;twGuf orkdif;uawmif;qkdrIukd xrf;aqmifMu&efjzpfcJhygonf/
zufqpf*syefvufatmufwGifa&mufcJhpOf
tpvmrfbmom0ifrsm; yg0ifxrf;aqmifcsufrsm;
jrefrmhvw
G v
f yfa&;wdu
k yf rJG mS vlwef;pm;aygif;pk?H vlrsK;d aygif;pkw
H EYdk iS hf bmomaygif;pkw
H Ydk
yg0ifcMhJ uygw,f/ tJ't
D xJrmS tpvmrfbmom0ifrsm;yg0ifxrf;aqmifcMhJ uygw,f/ Armhvw
G v
f yf
a&;wyfrawmf(BDA)zGUJ pOfu (BDA)okw
Yd idk ;f &if;om;tpvmrfomoem0ifrsm;yg0ifcMhJ u ygw,f/
if;aemuf Akv
d o
f ifwef;rsm;ay;&mwGif 'kw,
d okwo
f ifwef; Akv
d af rmifarmif wuf a&mufNy;D
( BDA )wyf & if ; (6)rS m wm0ef u scJ h y gw,f / tvm;wl &J a bmf b vS ( uef Y b vl )
wwd,ywfoifwef;wufNyD; wkdif;(4)rSm wm0ef,lcJhygonf/ Akdvfrif;vGif(arNrdKU) awmfvSefa&;
(3)&yfygcJhonf/
v 16 v
vGwfvyfa&;BudK;yrf;rI
jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;BudK;yrf;rIrSmyg0ifaqmifGufcJhMuonfh zqyvacgif;aqmifydkif;
wGif tpvmrfomoem0ifyk*dKvfBuD;rsm;rSm q&mBuD;OD;&mZwf? rpwm&mreftufpfat&mSpf?
OD;um (awmfveS af &;aumifpt
D pk;d & - ynma&;0efBu;D )? OD;azcif(oHtrwfBu;D a[mif;)(Edik if *hH P
k &f nf
yxrqifh) wkdYjzpfMuygw,f/ OD;&mSpf(0efBuD;a[mif;)vnf; yg0ifcJhygw,f/
Aru ay:aygufvmykH
vlxpk nf;k;H a&; wpfjynfv;Hk tk<H uNy;D zqyvtzGUJ csKyrf S acgif;aqmifBu;D rsm;aqmifu
G pf Of
AkdvfcsKyfOD;atmifqef;u q&mBuD;OD;&mZwfESifh Edk;Mum;a&;acgif;aqmifa[mif;rsm;ESifhawGUqkHNyD;
wkdif;jynf&JUtajctae aoG;pnf;nDnGwfa&;vkdtyfaeaMumif; Sif;jycJhygw,f/ 'Dta&;rSm
Arm rGwfpvifwkdYuvnf; nDnDnGwfnGwfeJY wwyfwtm; zqyvrSm yg0ifaqmifGufbkdY
wdu
k w
f eG ;f ajymqkcd yhJ gw,f/ ArmrGwpf vifacgif;aqmifrsm;uvnf; wkid ;f jynfvw
G v
f yfa&;twGuf
yg0if BudK;pm;ygr,fvkdY uwday;vdkMuygw,f/ 'g[m Aru ay:aygufvm&wJhtaMumif;yg/
wkdif;&if;om; tpvmrfbmom0ifwkdY[m wkdif;jynfvGwfvyfa&;twGuf wm0efSdMuygw,f/
woD;yk*vtaeeJY uawmh EdkifiHa&;ygwDtzGJUtpnf;rsm;rSm yg0ifvkyfaqmifaeMuygw,f/
'gayr,fh wkdif;&if;om;tpvmrfomoem0iftrsm;pkBuD;uawmh tzGJUtpnf;taeeJY
ryg0if M uao;yg/ Ak d v f c sKyf a tmif q ef ; rE a v;a&muf v mNyD ; aqG ; aEG ; NyD ; aemuf
v 18 v
OD;bSif
a&;om;jyKpkol
v 20 v
tydkif;(2)
tpvmrfomoema&;&maumifpDay:aygufvmykH
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf tpvmrfomoema&;&maumifpDonf b,fykHb,fenf;
ay:aygufco
hJ vJ/ b,fvadk emufct
H aMumif;rsm;eJaY y:aygufco
hJ vJ/ b,fvydk o
Hk @mefeYJ ay:ayguf
cJo
h vJ/ b,fv&dk nfreS ;f csurf sm;ukd tajccHcv
hJ q
J w
dk m qef;ppfMunfrh nfqydk gu Snv
f sm;aom
aemufcHtaMumif;w&m;rsm;Sdonfukd awGUSd&ayvdrfhrnf/
tpvmrfomoema&;&maumifpDonf t"dutm;jzifh ArurS aygufzGm;vmcJhjcif;
jzpfyg onf/ Aruukd vkdvm;axmufcHolrsm; Aru tzGJU0iftrsm;pkyg0ifaom
ArmEdkifiHvkH;qdkif&m ArmrGwfpviftrsKdorD;rsm;tzGJUcsKyf? xkdpOfuSdcJhaom AruESifh
bmoma&;ud p r sm;uk d n d E I d i f ; aqmif G u f a vh S d o nf h
ArmEd k i f i H v k H ; qd k i f & m
ArmrG w f p vif t k d v rmtzG J U csKyf ?
&ef u k e f E S i f h w uG
e,f t oD ; oD ; rS
xifSm;aomwkdif;&if;om;tpvmrfomoem0ifwpfOD;csif; yk*dKvfBuD;rsm;vnf; yg0ifcJhMuonf/
xkdYaMumifh EdkifiHom;tpvmrfomoem0ifrsm;twGuf pnf;vkH;nDnGwfonfhwpfckwnf;
aom rdcifomoemhtzGJU BuD;jzpfcJhonf/ okdYpnf;vkH;nDnGwfNyD; wkdif;&if;om;rGwfpvifwpfrsKd;
om;vk;H ukd uk,
d pf m;jyKonfh cdik rf mawmifw
h if;onfh tzGUJ Bu;D ukd (1948)ckEpS rf pS Ny;D Edik if aH wmfrS
tpvmrfomoemtwGuf ESppf OfomoemhaxmufyaHh Mu;rsm;ukd tpvmrfomoema&;&maumifpD
ay:vmNyD;onfESifhwpfpkwnf; axmufyhHaiGrsm;ukd EdkifiHawmfrS tyfESif;vTJajymif;ay;cJhygonf/
tpvmrfomoema&;&maumifprD ay:aygufrt
D vsif ESppf OfEikd if aH wmfrS xkpd OfuScd ahJ om
rGwfpviftrwf(5)OD;trnfjzifhxkwf,lNyD; bPfwpfckwGifpkaqmif;tyfESHxm;cJhNyD; tpvmrf
omoema&;&maumifpDay:aygufvmrS EdkifiHawmfrS w&m;0ifvTJajymif;tyfESHcJhygonf/
aumifpDay:aygufvm&ef aphaqmfaomtaMumif;w&m;rsm;
tpvmrfomoema&;&maumifpDay:aygufvmap&ef
v 21 v
aphaqmfaomtaMumif;rsm;wGif
v 26 v