Ko Su Sumadinci

KO SU umadinci
Novi ivot u umadiji

Na seobe su uticale unutranje prilike u Srbiji Posle Drugog srpskog ustanka osetno jenjava doseljavanje Leskovana u Lepenicu, koje je svedeno na usamljene sluajeve. Tada u Brzan dolaze Strojkovci - drugo prezime Arnautovii, koji su u svom prezimenu sauvali spomen na selo Strojkovac u kojem su iveli u starom zaviaju, u optini Leskovac, odakle su doli 1825. U Jovanovac se naseljavaju orevii (1833), u Korman Radosavljevii (Milovanovii) 3 kue (1833), u Gronicu Dinovii (1844), u Gornju Sabantu Milutinovii (1892), koji dolaze iz sela Donji Konjuvac u Jablanici (najverovatnije Konjino kod Lebana), a u Donju Sabantu pristiu Stevanovii (1893). Na ovakvu oseku u doseljavanju uticale su i unutranje prilike u Srbiji. Dok su u vreme Karaora izbeglice iz Leskovca, kao i nevoljnici koji su se sa drugih strana slivali u osloboenu Srbiju, imale povlastice i bile osloboene dabina, posle Drugog srpskog ustanka se manje vodilo rauna o njima. To se vidi na primeru Cvetkovia (Stankovia, Arsiia, Vukajlovia) u Botunju. Tako je u tefteru za 1831. godinu Stanko (r. 1809), rodonaelnik Stankovia, upisan kao puki siromah i nadniar u domainstvu sa braom Pavlom (r. 1810) i Arsenijem (r. 1819), od koga su Arsiii. Posle Lepenice, u pogledu broja naselja u kojima su se nastanili doseljenici iz leskovakog kraja, dolazi Belica, u kojoj je takoe petnaest sela u kojima su se nastanili Leskovani, s tom razlikom to je, po vremenu doseljavanja, u njoj mlai doseljeniki sloj. Sredinom DD veka primetnije skupine porodica leskovakog porekla u Belici su u selima Ribare, Trnava i Lanite. U Ribaru su Miljkovii, zvani Krompirovii ili Krompirai, (18 kua) i Matejii drugi (10). U Trnavi su Mekianci (20), Nikolii ili Stefanovii (4) i Stankovii (3). U Lanitu, tanije u Donjoj Mali ili Starom Lanitu su Peii (15) i Stankovii (10), a u Siokovcu Brkii (20). U jo dva sela su po dva roda doseljenih Leskovama - u Ostrikovcu su Stanojlovii (8) i Stojadinovii (4), a u Dragocvetu je po pet kua Topalovia i Velikia (koji imaju rod u Baini). U Praini se deo sela zove Leskovaka mala, u kojoj je devet kua Radenkovia, doseljenih iz okoline Leskovca. U Kovaevcu su Prokii (10), u Lovcima Tomii (8), u Ribniku Peii, koji imaju jo dva prezimena: Tasii ili Taculii (8), u Mijatovcu Jovanovii, zvani Duoboljci (4), u Crni Obradovii (4), u Bukovu orevii (3) i u Gornjem Jovcu Jovii (2). U Belici su i dva roda doseljena iz Lebana. Oba su naseljena u Bagrdanu - Basarii ili Basarevii (2) i Vlastii (10). Ovih drugih ima i u Selevcu, samo to selevaki Vlastii (8) ne navode Lebane, nego uopteno kau da su od Leskovca", ali i jedni i drugi kao znak zajednikog porekla imaju istu krsnu slavu (Mitrovdan). Ako se zna da su preci ovih porodica veinom ili dovedeni od Turaka kao ivije posle Koine krajine ili prebegli kao pobunjena sirotinja u vreme Prvog srpskog ustanka, onda je razumljivo to je malo rodova koji u svom pamenju uvaju ime sela iz koga su doli. Za sve njih je novi ivot poet u umadiji i odatle poinju svoje rodoslovno stablo. Koliko je stanovnitvo umadije nedovoljno proueno pokazuju primeri istraivanja dvojice vodeih naih etnologa s poetka DD veka u Smederevskom Podunavlju i Jasenici. Prvi, Jovan Erdeljanovi, vodei strunu ekskurziju svojih studenata, zapisivao je usput, obdance, a esto i u ciglo nekoliko asova koliko se u kojem selu zadrao, dakle bez pretenzija za ukupnou podataka, a drugi, Borivoje M. Drobnjakovi, jedva da je imao na raspolaganju dan po naselju, pa su, razumljivo, neka naselja i porodice u njima samo ovlano dodirnute, a neke i izostavljene. To pokazuje i sravnjivanje njihovih zapisa.
Tako, po Drobnjakoviu, porodica doseljenih Leskovana u Krnjevu - nema, a po Erdeljanoviu je u ovom naselju bilo vie od trideset kua doseljenika iz leskovakog kraja, koje sainjavaju Mijatovii (10 kua), Rakii (10) i Rankovii ili Nedeljkovii (10), a ovoj skupini Erdeljanovi, koji je imao najpouzdaniji otkrivalaki dar, pridodaje i rod Peia (8). U Lozoviku je 45 kua doseljenih Leskovana, ali je od njih Drobnjakovi zapisao 44, a Erdeljanovi 21. Po Drobnjakoviu, doseljenici od Leskovca su Rnjaevii (15) i Pantii (9), a po Erdeljanoviu su Bivoljari (20) i Jordanci (1). Iz ovoga se moe zakljuiti da je spisak doseljenih leskovakih porodica u ovom delu umadije kudikamo dui no to se stie utisak na osnovu dosadanjih istraivanja. Osim u Krnjevu i Lozoviku, u ovom predelu je jo vea skupina Leskovana u Pudarcima i Ralji. U Pudarcima je nastanjen veliki rod Stevanovia, sa ograncima Radoiia, Gliia i Ilia (ukupno 32 kue), a u Ralji orevii, drugo prezime Milenkovii (11) i Jovanovii, drugo prezime Petrovii (7). U Selevcu su Vlastii (8), koji imaju srodnike u Bagrdanu. Po sedam kua doseljenih Leskovana je u Lugavini (Paunovii) i Maloj Plani (Brankovii). U Malom Oraju je est kua Mitrovia (druga prezimena iii i Ubavkii). U Vrbovcu su etiri kue Cvetanovia (Tasia), kao i Cvetkovia u Udovicama, koliko i u Vuaku ima Jovanovia, koji su ogranak Ilia u Pridvorici, starinom od Leskovca. Od tridesetak rodova naseljenih u etrnaest naselja ovog dela umadije, samo tri roda znaju tano mesto u okolini Leskovca iz koga su njihovi preci doli - Stankovci, druga prezimena Jovanovii, Simii i Stevanovii (ukupno 12 kua), potiu iz sela Razgojne, Krstii (7) u Petrijevu iz Dupljana, a Stankovii (1) u Maloj Krsni iz Oraovice. Ko su umadinci
Talasi iz Crne Gore

Srbi iz Crne Gore osnovali su sela Baljkovac i Beloevac
Pie: Mile Nedeljkovi

Ako se danas gleda sastav stanovnitva Grue, vidi se da u ovom predelu ima itelja iji su preci doli iz vie od dvadeset srpskih oblasti. Meutim, ubedljivu prevagu u toj masi imaju doseljenici sa Kosova i od Sjenice. U Vitanovcu, koji je bio glavna stanica za skretanje i dalje razvoenje stanovnitva u umadiju, oko 1735. godine je svetenik Sava Nedeljkovi, poreklom iz Koznika. U Staroj Rakoj postoje, ne tako udaljena jedno od drugog, tri sela Koznik - jedno je zaselak Duge Poljane, drugo zaselak ebinca, a tree je selo kod Trnave u okolini Novog Pazara. Iz ove okoline je najstarija porodica u Vitanovcu - Milii, zvani Melajci (9 kua 1923), oito doseljeni iz Melaja, sela koje danas administrativno pripada optini Tutin, ali je blie Novom Pazaru, jer se nalazi na Peterskoj visoravni. Dananji itelji Melaja govore dvojezino (srpski i iptarski), i, prema popisu 1991. godine, od njih 666 je 657 muslimana. Put iz Melaja vodi izmeu dva Koznika, kuda su poetkom DVIII veka preci Milia, preseljujui se u Vitanovac, morali proi, a za njima i pop Sava. Istim putem, verovatno u isto vreme, doli su u Vitanovac Kolakovii (3 kue) iz Kolaina, koji su menjali slavu, da ih Turci ne pronau", Jovanovii (4 kue) i Jelii (5 kua), dobegli odnekud iz starog Novopazarskog Sandaka", Stojanovii (Stanii), Milovanovii (Viovci) i Jakovljevii iz Novog Pazara, kao i Radovanovii (staro prezime Lukovii) iz Starog Vlaha, dok su kasnije od Sjenice doli Babii (11 kua 1923).
Iz Crne Gore je Damjan Jankovi, svetenik oko 1735. godine u Baini. Blie njegovo poreklo je iz Morakova kod Nikia, a nuriju je, pre dolaska u Bainu, imao u selima oko Roaja. U Baini su Kneevii (48 kua 1902), Rakii, Gmitrovii, Markovii (Savii, Kupinii), Kajdunci (irii), olakovii (ajkovii, orevii), Gavrilovii i Obradovii, svi kosovsko-metohijska selidbena struja. U to vreme su doseljenici iz Crne Gore osnovali sela Baljkovac i Beloevac. Baljkovac su osnovali Bankovii (od kojih su nastali i dananji erasimovii) i Bojanii (od kojih su kasnije nastali rodovi Vukomanovii, Jakovljevii, Pavlovii, Antonijevii, Arsenijevii, Jankovii, Ljubisavljevii, Mijailovii, Radenkovii, Blagojevii, Vukosavljevii, Gavrilovii, Gmitrovii, urevii i Maksimovii). Bankovii su doli iz Bjelopavlia, to se vidi i po ouvanoj plemenskoj slavi (Sv. Petka), a Bojanii iz Drobnjaka, sauvavi takoe plemensku slavu (urevdan). Beloevac su zapravo osnovali Papii, doseljeni iz sela Beloevca na Kosovu, davi tako ime novom naselju. No Papii su se zatrli, a jedan njihov ogranak je otiao ka Valjevu, gde su zasnovali selo istoga imena - Beloevac (tamo se prezivaju Pejiani). ivot u Beloevcu kod Kragujevca su obnovili i odrali Katanevii (od kojih su nastali Marjanovii, Gliii i Paunovii, zvani Pavlovii) i abovii, ije je staro prezime Kurudinovii (od kojih vode poreklo sadanji rodovi Sretenovii, zvani Zdravkovii, Damnjanovii, Jovanovii, Laketii, zvani Jakovljevii i Radovii, kao Kurudinovii - Vukovii, Mirkovii i ajovii, zvani Milenkovii u Baljkovcu). Katanevii su doli iz sela Lopate, kod Lijeve Rijeke u Crnoj Gori (u ovoj Lijevoj Rijeci, kod Podgorice, takoe su, u seljakanju, boravili neko vreme i Karaorevi preci), a abovii su doli iz Rovina (u blizini Bata kod Cetinja). KO SU umadinci
Manastirsko sazvee
Duhovni zenit u najteim vremenima robovanja pod Turcima Neprocenjivo dragocena uloga rudnikih manastira u ouvanju srpskog narodnog bia, pravoslavne vere i duhovne kulture u celini bila je u svom zenitu upravo u najteim vremenima, za robovanja pod Turcima. Naravno, to nije moglo proi nezapaeno i bez nemilih posledica, o emu svedoe mnoga ruenja, paljenja ili unitenja do temelja, emu su, tokom vie stolea, bili izloeni svi rudniki manastiri. Nasilja i esti razgromi, kad god su vojske ovuda prolazile, na nesreu dohodei esto, sukobljavajui se u smerovima, uticali su na sudbine rudnikih manastira, od kojih se mnogi nikad nisu oporavili, utonuvi u korov i zaborav. Ruenju i paljenju kao da nije bilo kraja. Od Turaka poslednji put 1813. godine, posle sloma Prvog ustanka, a pre toga su stradavali rudniki manastiri 1409, 1413, 1425, 1427, 1438, 1439, 1459, 1594, 1683, 1788, 1791... A ipak, uprkos svemu, svejedno koliko puta i kakvim nainima kidana, nikada nije prekinuta nit prkosne ustrajnosti manastirskog ia u Rudniku. U najkraem, po vrleti, u gudurama i na obroncima Rudnike planine podignuto je vie od pedeset srpskih manastira, to je vie no igde u Srpstvu, na naim etnikim i duhovnim prostorima, a da se nahode na jednom mestu. Nekoliko manastirskih skupina posee za atributom da su oni srpske Svete gore (Fruka gora, Ovar-Kablar i sl.). U tom pogledu planina Rudnik nema premca. Navodimo manastire u njoj, po izvorima koliko su nam sada dostupni, stavljajui u zagrade godinu njihovog najranijeg znaajnog pomena u pisanim svedoanstvima, po starini: Sv. Stefan (1476) u
Blaznavi, Blagovetenje (1476) kod Stragara, Sv. Arhanel (Voljava, 1516), Sv. Nikola (1516) u atornji, Sv. Stefan (1516) kod sela Vraenovo koje je tada postojalo u Rudniku, Sv. Arhaneli (drugo ime: Rani, 1516) kod atornje, Sv. Preista - Vavedenje (1516) u trpe polju kod Stragara, Sv. Nikola (1523) kod atornje, Bahai (1523) u Ostrovici, Sv. Preista - Vavedenje (1525) u potesu Srejovac (pogreno upisano, umesto: Srnjevac) u Donjoj atornji, Sv. Nikola (1525) kod Jarmenovaca, Sv. Arhaneli (1528) kod Jarmenovaca, Sv. Nikola (1528) u Skugriu u Blaznavi, Sv. Preista - Vavedenje (1528) u selu Turino koje je tada postojalo u Rudniku, Kumanica (1528) u Ramai, Sv. Preista - Vavedenje (1528) kod Brusnice, Sv. Preobraenje (1528) u Vrnanima, Sv. Stefan (1560) u Klatievu, Sv. ore (drugi naziv: Vraevnica, 1579), Sv. Arhanel Mihailo (drugo ime: Obrovin ili Vujan, 1597) u Vujetincima, Sv. Bogorodica (1662) u Vlaki, Leskovica (1735) u Blaznavi... U literaturi ima uverljivih zapisa o postojanju jo gdekojih manastira po Rudniku i njegovim obroncima: Crkvine u Loznju, urielije u Manojlovcima, Grgur i Vranjevo u Bosuti, zatim u dolini Manastirskog potoka u Kozelju, Medoevac u Poljanici, Moravci u istoimenom selu, Jovanje u Diima, etrdeset muenika (Mladenci) u Gornjoj atornji, Blaina crkva u Blaznavi, manastiri u Sigi u Vlaki i Boboviku u Vukasovcima, ruevine na Gradini u Kotrai, Kuline i Adina crkva u Ljubievcu, Vavedenje, Uspenje, Sv. Ilija i Petkovica u Stragarima, Boljkovci u istoimenom selu, Crkvina u Velikom enju, Savina, iji je, po predanju, osniva Sveti Sava, u aranima, Jovanje u Donjim Branetiima, urevci u Majdanu, Jeevac na tromei Bora, Jablanice i Vrbove, a u narodu se jo uva spomen na mesta u kojima su bili, po predanju, manastiri, kao Kaluerovac i Popov do u Vojkovcima, Ambarine u Gurievcima, Crkvine kod Markievia kua u Jarmenovcima, zatim tarine, gde je bila crkva-brvnara, Svetinja u Pantelia kraju u Blaznavi... U rudnikim manastirima su pisane, i zbirane, mnoge svete i boestvene knjige - psaltiri, prolozi, mineji, tipici, jevanelja, molitvari.
Ko su umadinci
Izmeu Juhora i Suvobora

U istraivanju rodova esto ima prekida u pamenju potomaka

Velikii u belikom selu Dragocvetu (slava Sv. Arhaneo) pamte da su doseljeni iz Baine u Temniu, ali u Temniu nema Velikia, a samo jedna porodica slavi Sv. Arhanela (Jevdii, 7 kua), ali ne zna svoje poreklo. Sa druge strane, rod Velikia (15) postoji u Jasici, koji tvrdi da su starinci (slava Sv. Pantelija i Sv. Luka), i u Kukljinu (14), koji zna da je naseljen iz Kruevakog okruga (slava Sv. Stevan, zimski i letnji). Poto nikoji Velikii nemaju istu slavu, to su ili, iz nama nepoznatih razloga, zamenili slave, ili, u protivnom, nisu rod.Ili su sa onima u Dragocvetu, ipak, poto im je ista slava, rod Jevdii u Baini, koji su, u tom sluaju, zameli pamenje o svom poreklu i odseljenim srodnicima. Da prekida u pamenju ima mnogo, svedoi i to to od svih leskovakih porodica u Temniu samo nekoliko zna iz koga sela u okolini Leskovca su doli njihovi preci. Tako, u Maskaru Stojkovii znaju da su iz Komarice, Neii iz Drakovca, a Peii (Stojkovci) iz Poljanice. Dva roda u Velikoj Kruevici u svom porodinom imenu uvaju nazive svojih sela u starom zaviaju, tako Bojniani znaju da su iz Bojnika, a Dumanci iz Dumanca kod Leskovca. Svi ostali, 35 rodova u devet sela,
ne pamte iz kog su mesta u Leskovakoj Moravi doli u Temni. Prisustvo porodica ije je poreklo iz Leskovake Morave u tzv. visokoj umadiji (Kaer, Takovo), kao i u predelima koji nisu na pravcu kretanja stanovnitva moravsko-vardarske struje (Grua, Leva, LJubiska sela, Rudniko Pomoravlje, umadijska Kolubara i Kosmaj), moe se rei da je zanemarljivo. U ovim predelima je ukupno 12 rodova koji skupa imaju samo 37 kua. Pri tome, leskovakih doseljenika uopte nema u tri umadijske predeone celine - Grui, LJubikim selima i Rudnikom Pomoravlju - koje su bile na pravcima drugih, veoma jakih migracionih struja, kao to su kosovska i dinarska, ije se sticanje i ukrtanje vekovima odigravalo upravo ovde, u dolini Zapadne Morave, to je, dalje, kako su ove struje plavile umadiju, uticalo da se na istok i sever pomeri naseljavanje doseljenika iz Leskovca i okoline. U dva predela, koja su omeena planinskim masivima kao prirodnim branama - Leva planinama Kotlenikom i Juhorom, a Kaer Rudnikom planinom i Suvoborom - to ih je inilo tee pristupanim i zatienim, prisustvo doseljenika iz Leskovake Morave je vie nego simbolino, jer je u njima naseljena samo po jedna porodica iz leskovakog kraja. Tako je, udnim putevima selidbe i beanije, u Kaer dospela porodica Miletia (12 kua u selu Reljincima), a u Leva porodica Kurandia (2 kue u Sibnici). U predelu Takova, koji se pleima Suvobora i visovima Rudnika naslanja na Kaer, iz okoline Leskovca je, kako je ustanovio Milenko S. Filipovi, sve do DD veka takoe naseljena samo jedna porodica (1 kua), a do sredine DD veka, i to u Gornji Milanovac kao privredno sredite, jo tri porodice (ukupno 3 kue). U predelu Kosmaja, u sela na padini koja su okrenuta Smederevskom Podunavlju i Jasenici, doseljenika iz leskovakog kraja ima u urincima - urii (10 kua), iji su preci ovde doli kao koetari, u gradu Mladenovcu jedna kua zanatlija i u Ropoevu dve kue Milanovia zvanih Trnavaca, po selu Trnavi kod Topole, gde su njihovi srodnici Ranii, doseljenici od Leskovca. U umadijskoj Kolubari doseljenih Leskovana ima u Barajevu (3 kue okia), u Junkovcu (1 kua Cvetkovia ili Petrovia), u Barzilovici (1 kua Markovia) i gradu Lazarevcu (1 kua). Od svih leskovakih porodica u Levu, Kaeru, Takovu, Kosmaju i umadijskoj Kolubari, jedino Markovii u Barzilovici pamte selo iz koga su doli - Crkvicu kod Bojnika. Gubljenju iz pamenja mesta porekla uzrokovano je, svakako, viestrukim pomeranjem predaka iz Leskovake Morave preko usputnih etapnih stanica do mesta sadanjeg prebivanja. U Prvom srpskom ustanku je izbeglo leskovako stanovnitvo bilo okupljeno oko logora na Deligradu, zatim u Kruevakoj nahiji, pa u Temniu, sa sreditem u Jasici, a onda, usled opasnosti od turske najezde, pometeno u Belicu i to je, naravno, uticalo i na gubljenje zaviajne niti u rodoslovnom pamenju. Zato se moe rei da je broj porodica iz Leskovake Morave u umadiji vei, jer smo ovde razmatrali samo one porodice koje pouzdano znaju da potiu od Leskovca. Seobe su istorijska sudbina Srba. Njihovo preimustvo i udes. Preimustvo - jer su uvek, uprkos svemu, imali snage da iznova otponu ivot i da se tako ouvaju, a udes - jer je pri svakoj seobi, a njih je bilo nebrojeno mnogo, poneto gubljeno, deo dragocenog naslea nestajao, vane spone prekidane, ljubavi nasilno guene, prijatelji se zanavek rastajali. Na putu se nemalo i gladovalo, do prvog roda utke umiralo, u prvoj zimi se smrzavalo. Bealo se u bespue, urno se zametao trag pred poterama, a pouzdanog prebivalita ni u polju, gde su Turci, ni u gori, gde su vuci. Sav imetak u zaveljaju, sva nada u svoje prazne ruke. Bog daleko, a smrt svuda okolo. Takav je bio ceo DVII vek, najzlokobnije stolee nae istorije, sa Velikom seobom kao zavrnim inom. I u sledeem veku, na ijem smo poetku, u sredini i na kraju preturili velike ratove preko naih glava, ponavljaju se seobe. Posle jedne od njih, po zamanosti nazvane Druga velika seoba, poinje ponovo da se narodom puni umadija, poprilino zapustela.
Izmeu dve velike seobe (1690. i 1736. godine) u nju pristiu i usput, delei se, razmetaju mnoge porodice. Ovo razmetanje se najslikovitije ogleda u naseljavanju jedne od porodica - iji su pripadnici rod najroeniji, poao sa istog, nepodeljenog ognjita - kakvi su dananji Jokii i njihovi srodnici. Rod Jokia i njima srodni rodovi u umadiji zapisani su u istraivanjima Borivoja M. Drobnjakovia. Ovaj autor je napisao monografske radove o Jasenici (1923), gde su Jokii, o Smederevskom Podunavlju i Jasenici (1925) i Kosmaju (1930), gde su srodnici Jokia. Istraujui njihovo poreklo, kod Jokia je zapisao: Pola braa Stanko, Vidoje i Reskija od Sjenice. Stanko ostao ovde, drugi brat otiao u Kovaevac, trei u Koraicu. Ima ih u Sremu." A u kosmajskom selu Koraici, u kojem se pamti da su najstariji doseljenici doli od Sjenice i Peteri, zapisao je sauvano predanje da je njihov rodonaelnik (koga su Jokii zapamtili kao Vidoja) poao sa braom, sporazumevi se u polasku da svako ostane onde, gde mu pevac zapeva. Jednome je pevac zapevao u Trenjevici (Jasenica), drugome u Lipovcu (Jasenica), treem u Topoli (Jasenica), etvrtom u Kovaevcu, a petom u Koraici." Od petorice brae, doseljene u prvoj polovini DXVIII veka, potomci trojice brae i danas postoje u selima Topola (i Krevac), Kovaevac i Koraica, dakle naseljima gde se koji brat naselio, dok u Trenjevici i Lipovcu potomaka preostala dva brata danas nema, pa se tako ne znaju ni imena te brae, niti kuda su se kasnije deli njihovi potomci. U narodnom pamenju, kao i pisanim svedoanstvima, tokom celog DXIDX veka o njima ne postoji nikakav trag. Mogue je da ih ima u Sremu, kuda se inae bealo, mogue je da su se utrli u bunama i boletinama, mogue je da su se sveli na ensku liniju i tako stopili s nekim drugim rodom. A mogue je i da postoje, tu, u blizini, ali su, u istorijskim lomovima, izgubili vezu sa srodnicima i pamenje o zajednikom poreklu. Slavonija bez Srba (3)
Sea uglednih
Na spisku su bila imena 124 najuglednijih Srba
Pie: Tihomir M. Stojanovi

Tumanova policija ne samo da nije uzimala Srbe u bilo kakvu zatitu, ve je i sama, svakako po nalogu s vrha, uestvovala u krenju njihovih ljudskih prava. Nisu istraivani ni sluajevi otvorenih i brutalnih nasrtaja na Srbe, kao ni sluajevi oteenja i unitavanja pravoslavnih crkvenih (pravoslavnih) objekata. Na pojedinim objektima Srpske pravoslavne crkve pojavljivali su se grafiti sa mranim porukama. Tako je na primer, na pravoslavnoj crkvi u V. Gaevcima, u julu 1991. godine napisan, izmeu ostalog, i ogroman grafit - Smrt - Srbima" S obzirom na ivo seanje na zloine ustaa u Hrvatskoj nad Srbima u Drugom svetskom ratu, ovakve pretnje i brutalna antisrpska kampanja i histerija hrvatske vlasti i puanstva" sa razlogom su stvorili kod Srba oseaj nespokojstva i potpune ugroenosti. Taj oseaj pojaan je dolaskom crnokouljapa" - pripadnika ZNG iz Virovitice, pod komandom aktivista HDZ Stojana Gustine avgusta 1991. godine u Grubiino Polje. Tumanovi zengisti blokirali su sve izlazne puteve iz naselja (stavili Srbe u karantin po ustakom receptu), postavili kontrolne punktove u gradu i preuzeli policijske poslove u Grubiinom Polju. Poeli su sa hapenjem Srba prema unapred pripremljenim spiskovima, koje je sainio mesni odbor - ogranak HDZ. Na spisku su bila imena 124 najuglednijih Srba iz Grubiinog Polja i desetak srpskih naselja u blioj okolini.
U prvih nekoliko dana terora Tumanove - Bojkoveve - Manolieve crne koulje" uhapsile su vie od dvadeset najvienijih Srba. Osim ostalih, tada su slobode lieni a posle nekoliko dana svirepo likvidirani: Spasoje Miloevi, Mitar Stani i Drago Maak. Meu uhienima", a kasnije osloboenim Srbima, nalazio se i Mladen Kekerovi, ija je zla sudbina kolski primer za sagledavanje bezakonja i ustake bahatosti, to je polovinom avgusta 1991. godine, dovelo do masovnog egzodusa stanovnitva srpske nacionalnosti. Mladen Kekerovi (1973), najbogatiji Srbin u tom kraju uhien" je od zengista bez sudskog naloga 16. avgusta 1991. godine, na slubenom putu na koji je bio krenuo sa veom sumom novca. Posle nekoliko dana besomunog maltretiranja u inprovizovanom zatvoru u hotelu u Grubiino Polju, gde su mu ustae odsekle i jedno uvo, dozvoljeno mu je da napusti lijepu njihovu" i ode u Srbiju. Prilikom otputanja iz zatvora" Kekeroviu nije vraen novac, zaplenjen prilikom hapenja", niti mu je dozvoljena prodaja njegove inae velike imovine. Njegovo bogatstvo, vredno skoro milion amerikih dolara, opljakali su zengovci iz Grubiinog Polja i Virovitire. U pljaki se posebno istakao zapovednik ZNG Stojan Gustin. Izloeno svakodnevnom maltretiranju i totalnom bezakonju, nesigurno ak i za goli ivot, srpsko stanovnitvo je poelo masovno da bei iz Grubiinog Polja, delom odlazei u veinska srpska sela u okolini, a delom beei na teritoriju Srbije. Mnogi od ovih prognanika doli su u Srbiju kod istih porodica, kod kojih su oni sami, ili njihovi oevi i dedovi, ve bili smeteni kao izbeglice u Drugom svetskom ratu, kada su po naredbi vlasti Pavelieve NDH bili (raseljeni) proterani gotovo svi Srbi iz ovog kraja. Meta bezonog bombakog napada bila je izmeu ostalih i kua Srbina ure Popare, koja je bila data na korienje pripadnicima argentinskog bataljona snaga Ujedinjenih nacija. Iseljavanjem (progonom) Srba, ruenjem srpskih domova i pljakanjem srpske imovine, Tuman, Mesi, Manoli, Bojkovac ostvarili su svoj cilj - etniki su oistili i onemoguili povratak srpskih prognanika, ime je Grubiino Polje (a i drugi delovi zapadne Slavonije) postalo etniki isto - isto hrvatsko naselje. Ko su umadinci (7)
Ostaci grkog groblja

Na mestu Kruik u Misai je staro groblje, gde su iskopavali kosture i nalazili prstenje i novac". Staro groblje, gde prilikom kopanja nalaze ljudske kosti", u Junkovcu se nalazi u blizini potoka Kusaje. O starom groblju na mestu Grobljice u Kutlovu izuavalac Lepenice Toa Radivojevi je zapisao: Seljani priaju da je hriansko, jer je doskora bilo na njemu kamenih belega po kojima se to dalo utvrditi. Danas nema vie nijednog kamena; seljani su ih sve uzidali u temelje svojih raznih grada. To je bilo groblje davnanjeg naselja u Starom Selu." Belo groblje postoji na mestu Kameniu u Badnjevcu, koje po svemu pripada srpskom srednjovekovnom stanovnitvu. Belo groblje, tako nazvano po belim kamenovima, koji su ovde do skora nalaeni" je i u Drenovi, na tromei sa Srezojevcima i Beriima, gde su 1951. godine, kada je kopan put, nalaeni novii i sudovi.
Bonjansko groblje, u Trudelju, podsea na neko ranije naselje", kao i naziv Staroselske reke u istom selu. Bataljeno groblje je na mestu zvanom Kamara u Velikom Krmaru. Pod Velikovcima, zaseoku Gurievaca, jedno se mesto zove ivutsko groblje. Od groblja nema ostataka, ali se ovaj zaselak po njemu zove jo i ivutani. U Badnjevcu su i dva didovska groblja - na mestima Goliu i u Konjevcu, takoe i u Dobrovodici su dva didovska groblja, kao i u Drenovcu - na mestima Jablanii i u Krevini do Zorkua. Didovska groblja su na brdu avcu u Batoini, u Kormanu (u Bubnu kod druma), Nikiu, kod Lipove ravni u Sipiu, uz potok Gluva u Cvetojevcu, u Crnom Kalu, kod Guine esme u umiu, u Zreoiima kod Topole, u Vievcu na levoj obali Rae, Goloelu, na Kosici u Gradcu, Velikom Krmaru, na mestu Glogovik u Malom Krmaru, gde su u prvoj polovini ovog veka jo postojali ogromni kameni belezi od neotesanog i neuglaenog kamena", u Saranovu ima tragova od starog didovskog groblja", itd. Latinsko groblje je na Okurovoj glavici u Kormanu, u Petrovcu (idui Bozmanu), a jedno polje se u Donjoj Sabanti naziva Latinsko groblje. Grko groblje u uriselu je na mestu zvanom Polje. Jedna od dve glavne uzviice u Bosuti naziva se Grki grob, a na mestu Lipi u Majdanu je veliko Grko groblje, tu ima jo oko 200 vidljivih grobova sa belegama". Drugo majdansko Grko groblje je u zaseoku Rapinci. Kaluersko groblje je u Donjim Jaruicama, a u Boljkovcima se, uz ruevine za koje se kazuje da su manastirske, takoe nalazi Kaluersko groblje i na njemu su dvadesetih godina ovog veka jo leale nadgrobne ploe. Svatovska groblja su u Botunju, u Resniku na mestu Tetrebitu, kod Osojaka u Sipiu, blizu Kra kod Kreana u Velikom enju. Osobito su brojna tzv. madarska (ili maarska groblja) Madarsko groblje u Debelom lugu u Baljkovcu, na putu izmeu Gronice i Erdea, u Guberevcu, Gornjim Jaruicama, Rakincu, Malom enju. U Blaznavi je Madarsko groblje u blizini tzv. Blaine crkve, a osim njega ima jo nekoliko mesta, za koja se misli da su bila madarska groblja". Ostaci grobova bili su vidljivi dvadesetih godina ovog veka na Madarskom groblju u Vukasovcima, kao i u Garaima, abarima, Krevcu, Zagorici, Jeloviku. Ko su umadinci (11) Pie: Mile Nedeljkovi Ustalivi svoju vlast, Turci su popisali podruje sredine umadije, podeljeno na tri nahije Nekudim, Lepenicu i Sivride Hisar (Rudnika nahija). Najraniji sauvani popis je iz 1476. godine, u kojem se pominje i prethodni popis, koji do danas nije sauvan. Zahvaljujui uvidu u rukopis prevoda prof. dr Duanke Bojani-Luka, uglednog autora orijentaliste i nesumnjivo naeg najboljeg osmaniste, ovde se po prvi put u nas objavljuju podaci iz ovog opsenog popisa koji se odnose na ovaj predeo umadije. U popisu 1476. godine (Tefter br. 16) navodi se 177 naselja, od kojih 89 u nahiji Rudnik, 48 u Nekudimu, 36 u Lepenici i etiri u kazi Brvenik U nahiji Rudnik su tvrava i grad Rudnik, selo Rudnik, Jarmenovci, Gornja Jablanica, Gornji Krasojevci, utci, Stragari, Masloevo, Polom, Vrbica (upisana kao Gornja Vrbava), Misaa, Tulize (Tulee), abare, Zagorje (Zagorica), atornja, Gornja atornja, Srednja atornja, Plaskovac,
Tri nahije u umadiji
Svetli, Jaruice, Petrovac, Dobraa, Bournja, Blaznava, Vina, Manojlovci, Junkovac, Kamenica, Kneevac, Podgrad Bora, Milakovac, Leskovac, Zakuta, Vitkovac, Petropolje, Konjua, Draguica, Lipnica, Zabojnica, zatim sela koja su vremenom urasla u druga sela - Gornja Kamenica (deo Brezovca), Donja Kamenica (dananje selo i varoica Topola, iji je naziv bio Kamenica do 1718. godine), Srednja Kamenica (deo dananjeg Lipovca), Strmovo (selo postojalo do 1838. godine, kada je podeljeno izmeu Topole, Lipovca i Banje), Pridvorica (koja se navodi pod drugim imenom Srebrenica, nekadanje naselje u kojem je Despot Stefan drao sabor, a koje je danas deo Stragara), Dobra Luka (danas deo sela Kotrae), Zlonica (danas deo Stragara), Bojince (Buinci staro ime sela Ljubievca), Strpe Polje (danas deo oko Strpanskog izvora u Stragarima), Jarebice (danas potes u abarima i Junkovcu), Marinovac (danas zaselak Banje), Joanica (selo postojalo do 1838. godine, kada je podeljeno izmeu Trnave i Ovsita), Trena (Trenjevica), Saruhan (Saranovo), Matenjevo (Matejevac, kraj u Trnavi), Stalbrod (Stalevac, izvor i groblje u Trnavi), kao i 33 sela koja je danas teko ubicirati - Visenovac, Subovce, Prekoreani, Vrbovac, Donja Blatnica, Gornji Lipovac, Donji Lipovac, Kojnevo, Lepenac (drugo ime Biin), Kolarica, Vujince, Gornja Sarana, Raevka, Bukovna, mezra Nemenikue, Kula Rudna, Koranino, Dobroince, Konina, Jablanovac, Jablanovac (drugi), Joanica (druga), Istahor, Gundinac, Pakora, aak, Sujavac, Kamenica ilince, iljerozi, Kamenica Vrbovac, Ustina, kao i mezre Mievo, Guar i Hrebin, i Motrona. U nahiji Nekudim su sela Maskar, Ratari, Nekudim, Pridvorica, Kopljare, Grabovac, Hlapovo (Lapovo), Bain, Rajkovac, Vatoevo (danas zaselak Ratara), Gornji i Donji Cerovac, Markovica (Markovac), Trnavica (Trnava), Radovanje, Vodice, zatim sela koja su danas srasla sa drugim naseljima Branilovce (potes Brane u Ratarima), Poloi (potes Ploe u Ratarima), Radujkovac (potes Radojkovac u umiu), Bukovica (Bukovac, deo Gorovia), Breznica (Brezovac), Gornje i Donje Vranovo (Vranovo - deo Kloke), uevo (uuge, deo Kloke), Preseina (Preseka u Oracu), kao i 23 sela koja su u meuvremenu nestala ili promenila naziv - Kaloperovac, Krepievac, Kukuje, Gornji Likar, Donji Lenar, Istoi, Kozomar, Godinje, Zorovac, Dekan, eleznik, Jarinovi, Gornji i Donji Leban, Metohija, Brateevo, Donje Grabovce, Ziminac, Klenovac, Gornje Grabovce i Rataj, kao i mezre Brest i Jazikovica. Ko su umadinci (12)
Pod turskom upravom

Prirodno, sila Boga ne moli, Turci su sebi odvojili ono to im odgovara, po redu i starestvu - prvo za sultana, zatim za smederevskog sandakbega, pa seraskere (vojne zapovednike), kadije, posadnike tvrava i ostale hode i vaize". Sultanu (has padiaha) pripadaju tvrava i grad Rudnik, selo Rudnik, Gornji Krasovci, Kolarica, Gornja Jablanica i Jarmenovci. U hasu smederevskog sandak-bega su Stragari, Pridvorica (drugo ime Srebrnica), Masloevo, Jarebice, Visenovac, Polom, Dobra Luka, Zlonica, Bojince, Strpe Polje, Gornja Vrbava, Misaa, Subovce, Kostova Luka, Baniina, Gradac, Turin, Branilovce, Maskar, Ratari, Rataj, Nekudim, Poloi, Pridvorica i Kaloperovac. Grabovac u Nekudimu pripada timaru Ivaza, seraskera Smedereva, a u timaru seraskerovog sina Ise su Istoi, Bukovica i Breznica. U timaru Dogana Solaka su Divostin, Kopljari, Krepievac, Donja Kamenica i mezre Bukovce i rnovac. U timaru Timurtaa, biveg ehaje apca, nalaze se Radujkovce, Hlapovo, Kukuje, Gornji Lukar, Donji Lenar, Strmovo, Prekoreani i Vrbovac. Tatar Muratu pripadaju Gornje i Donje
Vranovo, mezra Kozomar i selo Donja Blatnica. Posedu Isa elebije, sina Bali-bega Ihtimanca, pripadaju Bain, uevo, Godinje i Rajkovac. Spahija Alija, sin Behadira, preminuo je, pa su mu timar, u kojem je selo Vatoevo, nasledili sinovi Musa i Murat. Labova Poljana u Lepenici je u posedu Jusufa, sin Jakuba, dok su u Timaru Mehmeda iz Trapezunta Zorovce, Dekan, Preseina, eleznik, Poegovac, Slatina, iikovac, Jarinovik i Topolova. Kizil Muradu pripadaju abare, Zagorica, Marinovac, atornja i Joanica, a Ahmed-begu, sinu Kasim-bega, Saruhan, Svetli, Kula Rudna, Koranino, Metohija, Brateevo, Radovanje i Donje Grabovce. Jusuf Divane ima samo Kamenicu (Vrbovac), a pod Mustafa-begom anigirom su Stopanja, Laznica, Donje Vranovo, Krbinac, enj, Limovce i tri prazne mezre - Resnik, Viterkovi i Kruevica. Timaru Bozadi Ahmeda, seraskera Lepenice, pripadaju Gornja, Srednja i Donja Kamenica, Ustina, Gornji Gradac, Donje Grbice i mezra Budinlovce. Jusufu, sinu Ahmeda, seraskera tvrave Rudnik, pripadaju Bukovna (Crkvine), Bournja, Konina, Dobraa, Jablanovac i Istahor (Staor), Mevlani, kadiji Rudnika, pripadaju Joanica, Blaznava, Ziminac, Vodice i Gundinjac, a Hamzi Iznipolu, posadniku tvrave Rudnik - Jaruice, Petrovac i Jazikovica, dok su Gornja i Srednja atornja u posedu Ak Bijik Umura. Po zauzeu Srbije (1459) Turci se uvruju u ovom delu umadije, u kojoj nalaze znaajno privredno uporite za svoje dalje ratne ciljeve. U skladu sa turskim vojno-feudalnim ureenjem, zemlja se ureuje i poinje ubiranje prihoda. Otomanska carevina je tad u usponu, pa pokorena podruja i nisu bezduno izrabljivana. To sa druge strane doprinosi i uspostavljanju vidova saradnje sa inovernim fedulacima, koji prihvataju tursku vlast. Tako i u Srbiji deo hriana, nekadanja vlastela, zadrava posede, ili dobija nove, a deo se uzdie podreujui nacionalne i verske razlike svojim klasnim interesima. Hriani spahije dre 64 sela (38 u Rudniku, 13 u Lepenici, 9 u Nekudimu i 4 u kazi Brvenik). U ovom predelu najvie sela dri Milo, sin Radivoja (Dobrovodica, Uljarevo, Godaica, Guberevac i Drlupa), po etiri sela imaju Lazar (Vujince, Gornja Sarana, Raevka i Trena), zatim Vukmirovi sinovi Stepan i Radosav (Markovica, Trnavica, Donji i Gornji Brenik) i Vukain, sin Radia (Draguica, Zabojnica, i dve mezre - Mievo, Guar i Hrebin), dok po tri imaju Vukosav, sin Ratka (Gornji i Donji Cerovac i mezra Brest), Nikola Goli (Vina, Vidrogi i Jablanovac), Jovan Resi (Lipnica, Baul i Mali Salci), i Stepan Mai (Donji Leban i mezre Gornji Leban i Nemenikue). Ko su umadinci (13)
Spahija i knez Radovan Baki

Takoe tri sela ima i Maluga, sin Nikole, zapovednik svih vlaha, koji je u to vreme, sa Miloem Belmueviem iz Jagodine, najvei feudalac u Srbiji. U ovom popisu na podruju Zapadne Srbije Maluga ima stotinak sela, ali u Rudnikoj nahiji samo tri (Pakora, Matenjevo i aak). Po dva sela imaju nevernik" Vuk (Gornji Lipovac i Tulee), Jovan Rudevac (Komarice i mezra Komari), Radonja, sin Vicka (iljerozi i mezra Motrona), Bajica (Klenovce i Gornje Grabovce), Jovan Sabani (Kamenica ilince i Stal Brod) i knez ura, sin Nikaina (Gornja i Donja Draa), a po jedno Oliver, sin Marka (Junkovac), Stepan, sin Vuka (Manojlovce), ura, sin Stepka (Sujavac), Vojin, sin Budimira (Mekobudi), ura Duli (Plaskovac) i Radosav sin Radia (Donji Lipovac), primiur Dimitrije, sin Radovana (utci), primiur Rahoj, sin Boguna (Kni), primiur Raja, sin Boidara (Kneevac), primiur Vladislav, sin Vladimira (Kamenica), knez Boidar, sin Nikole (Podgrad - donji grad Bora), primiur Novak, sin Bogavca (Milakovac), primiur Jovani, sin ura (Leskovac), primiur
Bean, sin Dabiiva (Vitkovac), primiur Vukosav, sin Radoa (Petropolje), primiur Vukosav, sin Berisala (Konjua), dok po selo dele Dimitrije i Radivoj, sinovi Dobrosava (Kojnevo), Ivani i Petak, sin Dobraina (Lepenac) i primiuri Ratko, sin Milie i Petar Bogi (Zakuta). U ovom popisu se javlja kao spahija i knez Radovan Baki, koji u ovom predelu ima samo jedno selo (Grivac), i to u podruju kaze Brvenik, dok mu u nahiji Uice pripada deset sela. Tako su Bakii, jedna od uglednih vlastelinskih porodica u staroj srpskoj dravi, iz Starog Vlaha, gde im je matica, uzimanjem Grivca stupili na tle umadije. U popisu 1516. godine e Todor, sin Dimitrija Bakia imati u posedu Manojlovce, a 1527. godine knez Vukan Baki imae u umadiji 30 sela. Iz ove porodice je Pavle Baki, ijom je pogibijom u Slavoniji (1537. godine) prestala da postoji Srpska Despotovina u Sremu. Knezovi Bakii su pod Turcima odigrali vrlo znaajnu ulogu, ouvavi se u hrianstvu, do poslednjeg, kada je knez Jovan Baki u DVIII veku, poto je lukavstvom posekao mnoge Turke, prebegao sa velikom porodinom zadrugom preko Save iz sela Banje pod Venacem, gde su bili Bakia dvori, iji se ostaci i sada raspoznaju. Manastiri u Rudnikoj planini su bili veoma vano kulturno sredite jo u vremenu Nemanjia. U vreme despotovine, kada je ovaj deo srpskih zemalja bio prenaseljen, jer se tu, beei pred najezdom Osmanlija, sticalo stanovnitvo, kako nae, tako i inorodno pravoslavno, u ovom predelu je najvie manastira podignuto ili obnovljeno na starim temeljima. Sa narodom, koji se, usled kosovske pogibelji i neposredne opasnosti od inovernog osvajaa, jatomice sklanjao na sever, dobegavalo je i srpsko monatvo, naroito iz junih krajeva, gde su bili najbrojniji duhovni spomenici iz vremena drave Nemanjia, to je, kako istie istoriar oko Slijepevi, jo vie doprinosilo da se na teritoriji drave despota Stevana povea i broj monaha i broj manastira". Kod nas, i naoj nauci uopte, nisu dovoljno istaknute, a izgleda ni uoene, najbitnije injenice o manastirima u Rudnikoj planini, kako u pogledu njihovog broja i znaaja, tako i viestrukog istorijskog doprinosa. Mnotvo manastira u Rudnikoj planini, koja je po svom poloaju sredokraa puteva koji vode u razne srpske oblasti, nije imalo samo ulogu pribeita, ve, jo vie, dobilo je znaaj spone sa drugim sreditima, a kasnije je uzelo i vidnog uea u pripremi narodnog osloboenja. Ko su umadinci (16)
Ouvanje duhovnog jedinstva

Veina lepenikih rodova stara je dva veka

Od stanovnitva koje se u Lepenici nastanilo prilikom dve seobe (od Velike seobe 1690. i zakljuno sa seobom 1736. godine) Radivojevi je naao 70 rodova (familija). A od onih koji su se doselili do Koine krajine (1788) jo 150 rodova. Dakle, ukupno 231 rod, to znai da je 90 odsto lepenikih rodova nastanjeno kasnije, ili da su ovde tek sedam do osam kolena, odnosno oko dva veka. Slino je i u Grui, gde su starinci jo malobrojniji. Po Dragievom ispitivanju (1921), jedva da je svaka sedma familija (rod) na tom podruju obitavala pre Koine krajine. Takvih rodova je 58 (ili 6,4 odsto), to znai da je 93,6 odsto Gruana ovde nastanjeno ili uoi Prvog srpskog ustanka ili za Karaorevog vremena.
U predelu Jasenice, koja obuhvata 58 naselja, po ispitivanju Borivoja Drobnjakovia (1923), od 2110 rodova svega 131 rod (ili 6,21 odsto) su starinci, u koje je Drobnjakovi uvrstio i one rodove ije je poreklo nepoznato, tj. zaboravljeno kad i odakle su doli. To su Erii, Remii i Pavlovii u LJubievcu, Niketii (Gajii) i Adii (u okviru kojih su Taii, Milanovii, Ilii, Filipovii, ivanovii, Jovanovii, Pantii i Mikii) u Vlaki, urii (Radojevii) u Masloevu, Jokovii (Milanovii, Mitrovii) u Kotrai, Savkovii, ivkovii i Bandii u Bournji, Lazii (Vidii), ivanovii (Stevanovii, Arsenijevii) i Vujii u Vini, Ignjatijevii, Vajovii (Nikolii) i Riznii u Banji, Markovii u Brezovcu, Markovii (zvani Tatomirci, Obradovii i Vasiljevii), Vojinovii i Kondulovii u Garaima, Negovanovii i Nikolii u Gornjoj atornji, Isakovii (Prokii, Dedii, Tomii, Gavrilovii, Jeremii, Jevtii, Jokovii, Vasii, Milovanovii i Triii) i Rakii u Donjoj atornji, Vojinovii (Kuzmanovii) u Kopljaru, ukai (Milojevii, ivanovii, Milutinovii, Pantii, Stankovii, Markovii i Nikii) i Velimirovii u Goroviu, Nedeljkovii (Jankovii, olii, Markovii, Joviii, Vesii, Uroevii, Milovanovii, Brkii, Radojevii, Simii, Stepanovii, urevii, Miloevii, Vujiii, Radojkovii, Vulovii i Stanii) i Radoevii (Radiii, Prokii, Panii, Jovanovii, Vientijevii, Sremevii, Aleksii, Pavlovii, Jakovljevii i orevii) u abarima, Pantii u Zagorici, Milisavljevii (Todorovii, Jovanovii i Tanasijevii) u Jelencu, Aleksandrii (Mijailovii) u Jagnjilu, Milovanovii u Rabrovcu, Vukovii (Dobrovojevii, urii) i Markovii (Radojevii, Miulii) u Ratarima, ilasovii u Cerovcu, Kabadajii, Ardii, Kalejii i ikovii u Palanci, Bogdanovii, Obrenski, Dugii i Ivoevii u Saranovu... Premda je udeo starinakog stanovnitva u ukupnoj masi umadinaca relativno mali, uloga ovog stanovnitva je posebno znaajna radi toga to je omoguen kontinuitet u naseljenosti i predavanju mnogih naziva tla, kao i ouvanju duhovnog jedinstva u stapanju sa kasnijim doseljenicima. Starinako stanovnitvo, pod kojim se uglavnom podrazumeva onaj sloj koji je tu bio i pre Velike seobe pod arnojeviem (1690. godine), u umadiji je malobrojno. Po selima je najee svedeno na porodicu-dve, i, nemajui nikakve prevage u drutvenom ivotu, ono je zasluno samo kao prenosnik i spona izmeu preanjeg i sadanjeg stanovnitva. No, u gruanskom selu Grivcu, starinako stanovnitvo nije marginalizovano. Stopljeno, i oroeno, sa pridolicama, koje su tu preteno hrupile za vreme Karaora, ono ima ugled i potovanje. To se zakljuuje na osnovu dobrog glasa kakav u ovom selu i okolini imaju rodovi Gordijanii, Belobrkovii, Mauii i Sovijanii. Sutra: Pamenje na mukim precim Ko su umadinci (19)
Popunjavanje sela
Naseljavanje umadije nastavljeno je i u 18. veku U Saranovu se prvi nastanio Obren, predak skupine familija koje se po njemu nazivaju Obrenski (Ignjatovii, Ilii, Miloevii, Pantii, Milivojevii, Savii, Gavrilovii, Todorovii, Andrii). Ljubievac (stari naziv: Buinci) je zasnovao Petar, predak Eria, a Donju Trenjevicu Paja uma, predak umia (iz ove je porodice znameniti srpski naunik i politiar Aim umi). Kloku su nastanili braa Negovan i Vasilije, Trnavu Stojan (predak Stojanovia), a Donju atornju Isak, meu ijim brojnim znamenitim potomcima je i savremeni pisac Antonije Isakovi. Maskar su zasnovala braa Dulesi (Jevrem i ore - od kojih su Petrovii ili Perii i Jevtii), Rajkovac braa Sima i Radenko (staro prezime Nedeljkovii), iji su potomci Simovii i
Radenkovii, a ume obor knez Mirko, koji se tu nastanio sa est sinova, od kojih je nastala razgranata loza porodica (Stanojevii, Popovii, Gliii, Martii, Maksimovii, Stankii, Prokii, Uroevii, Mirkovii, ivanovii, ivojinovii, Nikolii, Bogievii, Milovanovii, Jakovljevii, Ristii, Markovii, Batii, Rankovii, Lazii, Petkovii i Antonijevii). Ista injenica se zapaa i u oblasti Lepenice. Tako, poetkom XVIII veka Brzan zasnivaju Ljutii, a Vinjita Miliani, Sekulii, Miloradovii, Andrejii i Lazovii. Izuzev Lazovia (Lazarevia), koji su se zatrli, glavninu sela ine potomci ovih rodova, meu kojima se, po ugledu i starini, izdvaja stari srpski vlasteoski rod Miloradovia, doseljen iz Hercegovine, gde su podigli uveni manastir itomisli (zadubina Hrabrena Miloradovia, ivopisana 1609. godine, koju su muslimani i Hrvati unitili 1992. godine). Osnivai Gronice su Jankovii, Bokovii i Aleksii... U Drugoj seobi (1737. godine) Baljkovac su naselili Bankovii i Bojanii, Botunje akovii i Milovanovii (od kojih je vojvoda Mladen Milovanovi u Prvome ustanku), Vievac Stojakovii, Goloela Minii, Urakovii i Ristovii, irovnicu Ristii, Mitrovii, Ivankovii, Milivojevii i Kolarci... Naseljavanje je nastavljeno i sredinom XVIII veka. U Badnjevcu se za osnivake rodove smatraju Babii, Boii, Baltii, Marijii, Petrovii (iji su ogranak orevci) i Savii, u Donjim Grbicama Gvozdenovii, Raletii i Bataveljii, u Erdeu Dajovii i Miliani, u draljici Veljkovii i Vuksanovii, u Jabuju ore Piperac, u Gornjim Jaruicama Domanovii, okovii, Margetii i Perovii (Toovii), a u Donjim Jaruicama Jevtii, Kostii, Petronijevii i Stepanovii... U vreme oko Koine krajine (1788. godine) Bonjane zasnivaju Tatovii, Reonii, Domanovii, Milivojevii i Milii, Gradac Zimonje i Valjari, a potom Donii, Desimirovac Gavrilovii, Mirkovii i Srekovii, Dobrau Markeljii, Jovanevii i Radievii, Dobrovodicu Mitrovii i Petrovii (izumrli), Drenovac piljovii, Sokovii i orbii, a uriselo zasniva uro od Sjenice (od koga je rod zvani Sjeniani). Zasnivanje i obnavljanje naselja se nastavlja i u vreme Prvoga ustanka. U Adrovcu su prvi naseljenici Milojevii i Ilii, u Barama Stepkovii, u Maloj Vrbici Vukovii, Vukojiii, Galonii, Kopiljaci, Karadii, Prodanovii i Ratkovii, u Gornjim Grbicama Maliii, Radojiii, Mijailovii, Milanovii i Paii, u Divostinu Radetii, ukovii, Vujadinovii, Nektarijevii i Todorovii, u Dragobrai Varjaii... Tako se slagalo stanovnitvo umadije. Ko su umadinci (20) Zapustelost naselja
Ratovi Turske i Austrije ostavili su pusto u Srbiji

Pie: Mile Nedeljkovi U umadiji je, kako su etnolozi ve ustanovili, sve sam doseljenik. I nae savremeno drutvo, po sklopu svog stanovnitva, vrlo je nalik istorijskoj kompoziciji stanovnitva umadije. Savremene demografske i statistike injenice to najbolje potvruju. Po popisu stanovnitva nae zemlje 1981. godine, dve treine ljudi ne ive u mestima svog roenja. To je najuoljivija posledica migracije stanovnitva posle Drugog svetskog rata. U ovom trenutku, pak, imajui u vidu posledice rata 19911995, broj stanovnika koji ive van mesta svog roenja je kudikamo vei. Da bi se bolje razumele istorijske prilike i naseljavanje umadije, treba poi od geopolitikog i vojnog preloma koji se zbio u XVII veku. Posle opsade Bea (1583), kada je turska mo u zenitu, nastaje niz ratova izmeu Turske i Austrije, koji u naim zemljama ostavljaju pusto i dotad
nevieni pomor u naem stanovnitvu. Stanje ne ublauju ni mirovi sklopljeni izmeu ove dve imperije (itvatoroki mir 1606, Vavarski mir 1665, Karlovaki mir 1699. godine), pogotovu to se u meuvremenu odigrala i Velika seoba pod arnojeviem 1690. godine. Ni poetak XVIII veka nije bio nita bolji. Posle novog rata, sklopljen je 1718. godine Poarevaki mir. Po ovom miru, mnogi delovi umadije pruaju sliku prave pustoi, a ponajvie Kragujevaki distrikt. Oajan i prestraen, narod se selio, potucajui se od nemila do nedraga, bez cilja i nade, a podruku s tim su ile glad i boletine. Nekada prenaseljena, kao u vreme Despotovine, o emu svedoe stara groblja, crkvita i manastirine, umadija je poluprazna. Po austrijskom popisu 1718. godine, koji su obavili pukovnik Najperg i ininjerijski kapetan Epelvic, vidi se da su mnoga mesta zapustela. Da bi se stekla slika o tadanjoj umadiji, dovoljna su dva podatka: u Valjevskom distriktu, koji ima 126 naselja, nijedno mesto nije pusto, a u abakom distriktu, koji ima 78 naselja, samo su etiri mesta pusta. U Kragujevakom distriktu, meutim, koji ima 202 naselja, samo je 37 naselja nastanjeno, dok ih je 165 pusto. A u onih 37 naseljenih ukupno je 149 kua (porodica). Najvee mesto u 1718. godini je atornja (pri emu su zajedno upisane Gornja i Donja atornja), u kojoj je 10 kua. Iza atornje su dva sela sa po osam kua - Saranovo i Vojkovci (emu je naruku iao i poloaj ovog sela, sklonjenog u pobru Rudnika). Po est kua je u Topoli, Goroviu, Gronici i Stublu, a po pet kua u Boru, abaru, Kniu, Ljuljacima, Masloevu, Resniku i Grabovcu. Po etiri kue imaju Beevica, Vlaka, Goloelo, Grbice, Klenovac, Donja i Gornja Lunica (upisane ujedno) i estin; po tri kue imaju Bokinovii (dananje selo Petropolje), Desimirovac, Draa, Lozna, Petrovac i Runjani; po dve kue imaju Belo Polje, Vraevnica, Divostin, Dubrava, Lipovac, Ravanica, Ratari i Trinac (danas kraj u selu umiu), dok je po jedna kua u Lipnici i Sibnici. U ovoj godini su bez itelja Kragujevac, u Parainu su samo jedna kua i dve vodenice, a najvee je naselje Lanite kod Jagodine koje ima 18 kua. Slina su prilike i u tadanjem Rudnikom distriktu, u kojem je najvee naselje Blaznava, koja tada ima 18 kua, zatim Jarmenovci (17 kua) i Ba (10 kua), dok je u ostalim naseljenim mestima manje od po deset kua. No, poput Kragujevakog distrikta, i u Rudnikom distriktu je mnogo pustih naselja. Od 94 naselja - 56 je pusto. Neke od porodica koje su to vreme ivele u ovom delu umadije se mogu pouzdano odrediti. Tako su, poetkom DVIII veka, u Lunicama preci dananjih urevia, ivanovia, Karia, Madarevia, Mikia i Stevanovia, u Petrovcu Antonijevia, Brajkovia, Mijailovia i olovia. U Resniku su preci Vilipovia, Nestorovia (Komnenovia) i Pavlovia (Manasia), a u umiu (upisanom 1718. kao Trinac) preci Boia, Milivojevia, Milovanevia, Predojevia i Filipovia. Ko su umadinci (21)
Stanje crkve i svetenstva

umadija se raseljavala i popunjavala U tom vremenu u Gornju Sabantu se naseljavaju Ravnitani, Trebinjci, Simii i Tarani, a u Donju Sabantu Begovii, Radenkovii, Simuili i Cvetojevii. Nedugo zatim, oko 1737. godine ili Druge seobe, oivee i druga naselja: U Kijevo se doseljavaju Tolii, Stoii i Stankovii, a u Poskurice Aleksii, Gavrilovii, Ivankovii, Jevtovii, Jerosimovii, Petrievii, Stevanovii (orevci) i Stepanovii.
U stalnom mlazu useljavanja u umadiju tih godina (do sredine XVIII veka) dolaze u Koriane Milosavljevii, u Veliko Krmare Cukii (Srekovii) i Pervizi. Ogranak Perviza se tad naseljava i u Malo Krmare, u koje istovremeno dolaze i Tomii (zvani orevci), u Svetli Vukievii, u Sipi Prodanovii, u Trmbas erii i Matii... umadija se raseljavala, ali i stalno popunjavala novim stanovnitvom. U njoj je u ovom vremenu dolo do smene stanovnitva. Netanu sliku o slaboj naseljenosti ovog dela umadije najbolje opovrgavaju dve istorijske injenice - Koina krajina i Prvi srpski ustanak. Jer pusta ili slabo nastanjena zemlja ne bi mogla da die bune i ratuje protiv mone Otomanske carevine. Izmeu dva zla, izmeu dve carevine i izmeu dva rata (1717-1739), srpski narod se selio u potrazi za boljim ivotom, a najee samo u nadi da preivi. Tu sudbinu je delila i umadija, nalazei se tada pod austrijskom okupacijom, koja je mnogim vidovima bila surovija od turske. Od dobra se ne bei, kae narodna poslovica, kojom se jedino i mogu objasniti mnoga tadanja bekstva i preseljenja. Jer, ni sa jedne strane granice Srbima nisu cvetale rue. U irokom pojasu koji je obuhvatio Leva, Temni, Belicu, Gruu, vee delove Lepenice i Jasenice bilo je u 1735. godini samo 68 naseljenih mesta, a u njima ukupno 1051 kua. Ovi predeli su pripadali valjevskoj eparhiji, i po popisu koji je sainjen za potrebe Mitropolije beogradske, u njima je tada bilo sedam manastira (Nikolje u atornji, Voljava i Blagovetenje kod Stragara, Vraevnica, Kaleni, Ljubostinja i Kamenac). U celoj ovako popisanoj oblasti je bilo tri varoi Kragujevac, Blaznava i Jagodina, dva anca - Vrbica (danas Aranelovac) i Vitanovac i jo 63 naseljena mesta. Najvee mesto je bilo anac i varo Kragujevac (110 kua), zatim anac Vrbica i selo Stragari (po 50 kua), varo Blaznava (40), varo Jagodina (36), selo abari (30), Rekovac (28), Kni (26), anac Vitanovac i selo Stubao (po 24), Zabojnica (23), Baina (21), umi, Gronica, Kamenica (po 20), Godaica, estin, Raevica (po 18), ivkovci, Crnua (po 16), Trenjevica, Jarmenovci, uci, Medvea, Guberevac (po 15), Han (14), Drenova, Guncati, Kukljin (po 13), Saranovo, Draa, Minojevac, Resnik, Bagrdan (Gordan), Oakovci, Goloelo (po 12), Batoina (11), Bokinovii, Beevica (po 10), Lunica, Opari, Sibnica, Volujak, Lipnica (po 9), Trudelj, atornja, Ramaa, Karanovac, Lepojevi, Riljac, Bela Crkva, Maskare, Jasika, Pade (po 8), upanjevac, Bora, Ljuljaci, Rakjani (po 7), Rudnik, Vlaka (po 6), Grabovica, Brestovac, Pretoke, Brajkovac (upisan kao Smrdljikovac), Katun (po 5), Prevet, Sekuri (po 4) i Grivac (dve kue). Po ovom crkevnom popisu, u ovoj oblasti je samo est crkava - u Kragujevcu, Vitanovcu, Gronici, abaru i Stragarima, dok se za crkvu u Vrbici kae da je udaljena sat i po hoda. U njima je sedam, a nurije bez crkava imaju jo tri svetenika (u Jagodini, Drenovi i Baini). Ko su umadinci (22)
Poreklo doljaka
Od deset svetenika samo onaj u Vrbici zna sedam svetih tajni

Crkve su, blago reeno, u skromnom stanju. Najbolja je crkva u abarima (stara crkva u Goroviu), kojoj pripadaju umi i Saranovo, zidana na manastirsko podobije" - sva od kamena, sa svodom i pokrivena eramidom. Od kamena je, pokrivena crepom, i crkva u Kragujevcu, ali je ona, u stvari, prepravljena turska damija. U Stragarima je kamena crkva pokrivena indrom, a u Vitanovcu je
brvnara pokrivena inrdom. U Gronici je 1734. godine oborknez Stania Markovi Mlatiuma ozidao crkvu kamenom, na svod, patosao ciglom i pokrio indrom, a preko nje crepom. Stanje i znanje svetenstva - nimalo uzorno. Od deset svetenika je samo onaj u Vrbici dobro upuen u sedam svetih tajni. Od ostalih, pop u Vitanovcu zna neke od sedam tajni, a pop u Drenovi je uo za sedam tajni, ali im ne zna forme, dok sedmorica ne znaju ni tajne ni forme. Dobro da itaju i pevaju znali su samo pop u Vrbici i abarima, pop u Baini je dobro itao, ali ne zna pojanje. Od ostalih, pop u Drenovi je pojao pomalo, a onaj u Gronici dosta loe, dok estorica nisu znala pojanje. Po starinski i polako su znali da itaju popovi u Kragujevcu i Stragarima, a ostali, kako je ocenjeno - slabo, pomalo ili dosta loe. Meutim, iz ovog crkvenog izvetaja se moe, posrednim nainom, zakljuiti o seobama stanovnitva. Jer, od deset popova - devetorica su doljaci, od kojih su etvorica iz Stare Rake i Starog Vlaha - Vasilije Stanimirovi u Drenovi je iz Vranea, Filip Obradovi u abaru je iz Bedine Varoi, Veselin Borisavljevi u Stragarima je iz Trudova, Sava Nedeljkovi u Vitanovcu je iz Koznika; dvojica su iz Hercegovine - Mijat Stankovi u Jagodini i Jovan Vukosavljevi u Vrbici; jedan iz Crne Gore - Damjan Jankovi u Baini je iz Morakova kod Nikia; jedan iz Metohije Radosav Jovanovi u Kragujevcu je iz Tihnia; jedan od Skadra - protopop Vule orevi u Kragujevcu je iz sela Vlasojevia. Jedino je Ostoja Atanasijevi u Gronici rodom iz Kragujevca, a knjizi se uio u Voljavi. Upravo iz oblasti iz kojih potiu svetenici (Stara Raka i Stari Vlah, Hercegovina, Crna Gora, Metohija, Skadar) najvie je i stanovnitva doseljenog u umadiju. U Vrbici (dananji Aranelovac i selo Vrbica) oko 1735. godine je svetenik Jovan Vukosavljevi, poreklom iz Hercegovine. Po svemu sudei je ovaj Jovan predak dananjih Popovia u Bukoviku, za koje Drobnjakovi kae da im se, mnogo pre Prvog srpskog ustanka doselio predak kaluer Pahomije iz Hercegovine. Sve do sredine DD veka iz ove porodice su bili svetenici, dvanaest zaredom, od kojih je najpoznatiji prota Atanasije, koji je zakleo ustanike na Oraakom zboru 1804. godine. Iz ove porodice su uesnik i istoriar Prvog srpskog ustanka Lazar Arsenijevi Batalaka (sinovac prote Atanasija) i savremeni knjievnik Danko Popovi (r. 1928. godine u Aranelovcu). Iz Hercegovine je i Mijat Stankovi, svetenik oko 1735. godine u Jagodini. No, u celoj Belici je udeo tzv. dinarske struje zanemarljiv. Sredinom ovog veka je bilo samo 2,5 odsto kua doseljenika iz Crne Gore, Sjenice i Hercegovine. Kao oaza stoga deluju Tomii, Miljkovii i Bojovii doseljeni od Vasojevia u Crnu poetkom XVIII veka (20 kua 1948). Po pravilu, za stanovnitvom su ili i popovi. Tako je bainski pop Damjan Jankovi imao nuriju u selima oko Roaja, ali, posle devet godina, kada se zbog turskih zuluma srpsko stanovnitvo poelo raseljavati, krene i on za njim 1729. godine, te doe u Bainu. etiri godine ranije, ostavi bez nurije kod manastira Crne Reke, doao je i pop Mijat, prvo u Bainu, a odatle u Jagodinu. Zbog turske globe je i pop Radosav ostavio nuriju u Dreni i doao u Kragujevac 1721. godine. Za popa Veselina u izvetaju stoji da je imao nuriju u svom rodnom selu Trudovu (uz selo Boetie kod Nove Varoi, koje je po popisu 1991. srpsko selo sa 122 itelja), i da je popovao osam godina, ali po tom, kako su drugi ljudi poeli odonud seliti se nude radi turske u cesarsku stranu, tako i pop, ne mogavi ostati, preselio se u dravu cesarsku, u selo Stragari, leta 1721." Ko su umadinci (23)
Dolazak predaka iz stare Rake

Iz ovih predela se najee dolazilo
Popis Beogradske mitropolije, sainjen oko 1735. godine odslikava ne samo tadanje stanje u crkvi i narodu, ve i poreklo stanovnitva koje se u to vreme naseljavalo u prilino zapustelu umadiji. Od deset svetenika, koliko ih je ukupno bilo na podruju koje je pripadalo Kragujevcu (predeli Grue, Jasenice i Lepenice i Leva), etvorica su poticala iz Stare Rake i Starog Vlaha. A upravo iz ovih predela potie i najvei deo doseljenog stanovnitva. Najznaajnija uloga ovoga stanovnitva je, prema oceni akademika Petra Vlahovia, jednog od najuglednijih savremenih etnologa, u tome to je ono, potiui iz predela u kojima je bio zametak i duhovno sredite stare srpske drave, nosilo dravotvornu ideju i imalo misiju, koju e, napokon, u umadiji, sa vie srpskih ustanaka, uspeti i da ostvari. Tako je 1735. godine svetenik Vasilije Stanimirovi, u ijoj su nuriji Drenova, Kukljin, Jasika i Pade, poreklom iz Vranea u Staroj Rakoj. U selima njegove nurije su doseljeni iz Stare Rake u Jasiku Popovii, orii, Savkovii i Bulurdii (Tinii), koji su svi doli pre Prvog ustanka. U abaru, to jest Goroviu, ijoj nuriji pripadaju umi i Saranovo, svetenik je Filip Obradovi, poreklom iz Bedine Varoi. Bedina Varo je kod sela ume u okolini Ivanjice, a uz abare, odnosno Gorovi, kod Topole, postoji takoe selo ume, to, svakako, nije sluajnost. Kod Gackoga u Hercegovini postoji i tree selo sa istim nazivom: ume, to, takoe, nije sluajnost. Jer, kao to pu nosi svoju kuicu, tako i stanovnitvo koje se seli nosi nazive svog zaviaja za sobom. Ako se spoje linijom tri sela ume, dobie se nepogreivo taan put kojim se kretalo stanovnitvo: Hercegovina - Stari Vlah - umadija. Prema zapisu iz 1923. godine, u abaru je 260 kua, od kojih su 192 kue potomaka doseljenika pre Prvog ustanka iz okoline Sjenice i iz pravca Bijelo PoljeSjenica. Iz Kladnice (po popisu 1991. godine selo sa 439 itelja, od kojih 432 muslimana), koja se nalazi sa jedne, a Ivanjica sa druge strane Javora, doao je kad i pop Filip u abare i izvesni Nedeljko, rodonaelnik grupe porodica ije je skupno prezime po njemu Nedeljkovii, i kojih je 1923. godine bilo u abaru 84 kue. U isto vreme je, takoe od Sjenice, doao u abare sa etiri brata i Rado, od koga je nastala skupina porodica, nazvanih po njemu Radoevii, kojih je 1923. godine bilo 79 kua. Od Sjenice-Studenice su neto kasnije (posle 1735. godine) u abare doli i Lakii (ivii), kojih je 1923. bilo 12 kua. Iz ove porodice je pop ivi, jedan od kolovoa topolske bune 1877. godine. Sledea porodica koja je, priblino u isto vreme kad i pop Filip, dola iz pravca Sjenica-Bijelo Polje u okolinu abara su Blagojevii (staro prezime Velikovii), kojih je 1923. godine bilo 17 kua. Iz ove porodice je Desimir Blagojevi (roen 1905. u Topoli), jedan od najveih srpskih pesnika ovog veka. Rodonaelnik Blagojevia se, zapravo, prvo naselio u Gorovi i od njega je tamo familija Pitoljevia (1923. bilo 16 kua), od kojih jedni poetkom DID veka preu u Junkovac (18 kua Pitoljevia 1923. godine), a drugi u abare (dananji Blagojevii). Rodonaelnik Blagojevia i Pitoljevia se doselio sa dva brata. Od jednog brata su Spasii u Topoli i Krevcu (1923. godine ukupno 29 kua), a od drugog Simii u Bournji (1923. godine 30 kua). Po porodinom predanju, koje je zapisao Drobnjakovi, kad su Simii doli u Bournju, kmet Savko (rodonaelnik dananjih Savkovia) nije im dao da se nastane, te se oni krenu natrag i dou do Lunica (Lepenica). Na navaljivanje ostalih seljaka Savko se predomisli, polje oveka te ih vrati, i da im zemljite da podignu kue i da se nastane." Dokaz srodstva i zajednikog porekla ovih rodova u Goroviu, Junkovcu, abaru, Bournji, Topoli i Krevcu je i ista slava (Sv. Stevan). Ko su umadinci (33)
Doseljavanje uoi Prvog ustanka
irovnica, Poskurice i Lunice najstarija naselja Naselja u umadiji su vrlo stara, a sadanje stanovnitvo u njima je relativno novijeg sastava, jer je premalo porodica koje zasigurno obitavaju u njima due od tri veka. Stoga je pogreno rei da je dolaskom odreenih porodica osnovano neko umadijsko naselje, jer time je samo obnovljen, a ne i zaet, ivot u njemu. U najstarija naselja u sredinoj umadiji idu irovnica, Poskurice i Lunice, sela koja se pominju u XIV veku u povelji kneza Lazara. Ne moe se tano ustanoviti koliko puta su se ova sela praznila i punila novim iteljima do dolaska predaka dananjih stanovnika u njih. Tek, dananje stanovnitvo je obnovilo ivot Lunica posle Velike seobe 1690. godine, a irovnice i Poskurica sredinom XVIII veka. U Lepenici je Toa Radivojevi naao starinako stanovnitvo, podrazumevajui pod tim ono koje je na ovu tlu bilo i pre Velike seobe, samo u Lapovu, dok je Mihailo Dragi starinake rodove naao u vie mesta u Grui. Po Dragiu, pojedini starinaki rodovi su se odrali u Vitanovcu, Godaici, Gornjoj Crnui, Guberevcu, Donjoj Crnui, Zabojnici, Kamenici, Konjui, Lipovcu, Milaviu, Pretokama i Ravanici, to znai tek u svakom etvrtom gruanskom selu. Poetkom DVIII veka pojedini dananji rodovi, koji se smatraju osnivakim, obnavljaju ivot i u drugim gruanskim selima - Zakuti, Lipnici, Ljuljacima, Milakovcu, Pajsijeviu, Petropolju, Sibnici, Sumurovcu i Toponici, a do Koine krajine, to jest u vremenu 1737-1787, jo u Beevici, Boru, Donjoj Vrbavi, Vrbetima, Vukovici, Glediu, Grabovcu, Grivcu, Leskovcu, Leevu, Oplaniu, estinu i ukojevcu. Izmeu Koine krajine (1788) i Karaorevog ustanka (1804) doseljavanjem se obnavlja ivot u jo sedamnaest lepenikih naselja - Batoini, Bonjanu, Gornjoj Batoini, Drenovcu, uriselu, Jabuju, Jovanovcu, Kormanu, Miraevcu, Novom Milanovcu, Opornici, Radovanju, Rai, Teferiu, Cvetojevcu, Crnom Kalu i ljivovcu, kao i dvanaest gruanskih sela - Bajetini, Balosavi, Belom Polju, Brestovcu, Brnjici, Vitkovcu, Gornjoj Vrbavi, Kneevcu, Kniu, Peenogu, Radmiloviu i Stublu. U Bonjane, gde su zatekli Domanovie, naselili su se preci Milivojevia, Milia, Reonia i Tatovia. Milivojevii, iji su ogranak Vulovii, doli su od Sjenice, kao i Milii, iji su ogranci Jeremii, Jovanovii i Milutinovii. Reonii su, kao i Domanovii, Hercegovci, a njihovi su ogranci Miletii, Milosavljevii, Ivanovii, Srekovii i Milanovii, dok su Tatovii, koji su se najvie razgranali (Obradovii, Nenadii, Vuetii, Mikovii, Vaskovii, Maliii, Miloevii, Noviii, Todorovii, Vuletii, Novievii, Gliovii, Gosii/Todorovii, Lazarevii, Milii, Milosavljevii, Petrovii, Srekovii ), iz Osata (Bosna). U Desimirovcu se nastanjuju iz Prizrena Gavrilovii (obii/Mijailovii, Jovanovii) i Markovii (Andrejii), a iz okoline Kragujevca Srekovii. U Dobrovodicu dolaze od Zajeara Gliii, drugo prezime Radosavljevii, iji su srodnici Gliii u Gornjoj Batoini. Sa Kosova dolaze Dobriii, iji su rod Dobriii (olii) u irovnici. Istovremeno se iz Gladne u Resavi naseljavaju Markovii (Radivojevii, Kostii, Stoii) i Stojanovii, a iz predela Crne Reke dolaze Sinelii (Ivanovii, Pantii) iz Malog Izvora, Spasojevii (Miljkovii, ivkovii) iz Lukova i arevii (Matejii, Milojevii) iz Krivog Vira. U Drenovcu se smetaju Sjeniani Sokovii (okovii) i Hercegovci orbii, dok piljovii (Sretenovii, Vulovii, Lazarevii, Todorovii), iji su ogranak piljovii u Lunicama, dolaze iz Zablaa (aak).
Ko su umadinci (35)
Iz Adrovca u Adrovac
U umadiji je bilo ovako: starinci, doljaci pre Prvog ustanka i oni posle

Lepeniko selo Bare (stari naziv - u Srbiji je 17 sela sa tim nazivom), zasnivaju doljaci od Sjenice Stepkovii, razgranat rod, iji su ogranci Periii, Stepanovii, Milovanovii, Radilovii, Milivojevii, Rankovii, Brankovii, Ilii, Jovanovii, Milii i Miloevii. Sa njima su, takoe od Sjenice, doli urtovii, iji su ogranci Markovii/Maksimovii, Jevremovii, Stevanovii, Nikolii, Pantelii, orevii, Miloevii i Milutinovii. I trei osnivaki rod Bara je od Sjenice Milojevii, sa ograncima (Petrovii. Dobrosavljevii, Nikolii, Rankovii, ivkovii i Milenovii). Meu ovim Sjeniacima su i Marinkovii, dok iz Bregova u Bugarskoj stiu ukii, iji su ogranci Marinkovii, Miloradovii, Stojanovii, Mitrovii, Dimitrijevii i Jovanovii. Adrovac naseljavaju doseljenici od Aleksinakog Pomoravlja, nemirne krajine koja je bedem odbrane od Nia, odakle je pretila turska sila. I kao to, po Cvijievim reima, pu nosi svoju kuicu sa sobom, tako su i doseljenici nazvali svoje novo stanite po mestu Adrovcu u Aleksinakom Pomoravlju, u kojem su iveli. Lepeniki Adrovac zasnivaju Ilii (stara prezimena: Jankovii, Nestorovii i Stojiljkovii), iji su ogranci Grozdii i Lovevii - po starom zaviaju, aleksinakoj Moravici, nazvani Moravii. Sa njima dolaze i Milojevii, iji su ogranak Blagojevii. Jedan deo Ilia se smeta u Rau, a njihovi roaci, okii i Boanii, u Donju Rau. Bumbarevo Brdo su zasnovali doseljenici od Sjenice, iz Bueva, od Korita i Bihora. Sjeniaci su uajii i Paunovii, iz Bueva kod Sjenice su Todorovii, sa Korita su Veskovii (staro prezime Hadii), a iz Bihora su Mirovii. I kao to su Bare Gruanske nastale u okviru sela Ljuljaka, tako je i Bumbarevo Brdo nastalo u okviru sela Pretoka. U isto vreme doseljenici obnavljaju i dva plodna i blagodatna jasenika sela - Belosavce i Markovac. Izmeu ta dva sela je bilo i tree - Beljevac, koje je posle odlaska Turaka zadugo bilo prazno (tzv. alija, tj. niija zemlja), sve dok ga knez Milo 1838. godine nije razdelio susednim selima. U Belosavce dolaze sa Peteri Kozoderi, Boljarci, Savii, od Sjenice ekii, Gajovii, Miii, Vukajlovii, Dragievii, Vukadinovii, Milovanovii, arovii, Novitovii, Aleksii, Milievii (Marii), Bokovii, Nikolii, Dimitrijevii, Milivojevii, Miljkovii, Rakii, okii, sa Korita Vuksanovii (Mitrovii), Vidakovii, Rajovii, a iz Graca (Stari Kolain) Lukovii. U umadiji je slaganje stanovnitva teklo sloj preko sloja - starinci, zatim oni koji su doli pre Koine krajine i Prvog srpskog ustanka, pa jak mlaz doseljenika 1809. godine (posle Karaorevog pohoda na Sjenicu), iza njih oni koji su doli posle Drugog srpskog ustanka, a na kraju, najee kao seljakanje u oblasti, pojedinani useljenici u drugoj polovini prolog veka. Ovi slojevi se moda najjasnije raspoznaju u Grivcu. U Grivcu su postojala etiri jaka roda pre Prvog srpskog ustanka Gordijanii (iji su ogranci Lukii, ivkovii, Pavlovii i Ignjatovii), Belobrkovii (iji su ogranci Petrovii, Milanovii, Jovanovii i orevii), Mauii (iji su ogranci Nikolii i Rankovii) i Sovijanii (iji su ogranci Todorovii, Jevtovii i Karovii). Uz ova etiri razgranata roda, koji slove kao starinaki, pre Prvoga ustanka u selu su jo Zarii poreklom od Ivanjice, po svoj prilici iz Bjedine Varoi, Miakovii - doseljeni od vode Tare" (njihovi srodnici u Boru i Brestovcu se po tome zovu Tarani) i Simovii ili Simonovii - staro prezime Joviii, po pretku Jovici koji je doao iz Starog Vlaha (od ovog roda su Betulii u Korianima, kraju istog sela, kao i Lekii i Radosavljevii). Zarii e poneti to prezime tek u popisu 1863. godine, sa Gavrilom, sinom Zarije Cvetkovia (r. 1807). Miakovii e se prozvati po Mii
Radosavljeviu (r. 1797), iji e se sinovi Radoje (r. 1817) i Ilija (r. 1828), tanije Ilijini sinovi Sofronije, Petar i Petronije, pisati 1863. godine kao Miii. I Simovii e poneti svoje prezime od 1863. godine. O njihovom pretku Jovici, koji se ovde naselio, nema pisanih podataka. Joviin sin Stevan je umro 1831. godine, kao najstariji ovek u selu - imao je tad 74 godine. Po Stevanovom sinu Simi (r. 1802) potomci e se prozvati Simovii. Svi Simovii su 1863. godine bili jedna kua, i to veoma jaka, zadruna, sa 17 dua. Navodimo ih kao tipian primer umadijske kune zajednice tog vremena: domain Jovan Simovi (r. 1822) sa enom Janom (35 godina), u kui je sa sinovima Veljkom (9) i Milenkom (1), kerima Draginjom (5) i Milevom (12), braom Ilijom (26) i Rankom (19), sinovcima Vladimirom (4), Dragutinom (2) i Jovicom (9), sinovicama Perunikom (14), Rosom (10) i Milevom (6), sestrom Milenijom (20) i snahama Novkom (38) i Smiljanom (30). Uz to, Jovan je imao i slugu, Iliju Vasilijevia (20). U Prvom ustanku, uglavnom za vreme Karaoreve vojne na Sjenicu 1809. godine, u Grivac se doseljavaju Veljovii, Rakitovii, Krsmanovii, Koriani, Ivankovii i Gvozdenovii. Rodonaelnik Veljovia - Veljo (puno ime Veliko) prezivao se Radovi (r. 1761). Po porodinom pamenju, u Grivac je doao od Stolova vie Kraljeva - po svoj prilici iz sela Dragosinjci u Podibru. Prezime po njemu e ustaliti njegovi sinovi Petronije (r. 1812) i ore (r. 1819). Rakitovii e se razmnoiti od Paje, sina Rakitovog, koji je doseljen od vode Vape" (reice koja tee kroz Sjeniko polje), pa su tako ogranci Rakitovia sadanji rodovi orevii, Stevanovii, Radonjii, Gliovii, Filipovii, Perovii, Prodanovii, Vasiljevii i Jekii. Ko su umadinci (36)
Naseljavanje Divostina
Krajem 19. veka ljudi stiu pojedinano

Ovi poslednji e se prozvati po majci Jeki, a ne po ocu Obradu, jer je u popisu 1863. godine u kui udova Jeka sa maloletnim sinovima Miloem, Milovanom i Radovanom, koji e na ovaj nain sauvati spomen na majku. Od Sjenice sa Rakitoviima dolaze i Krsmanovii, koji e se kasnije podeliti na rodove Radomirovia, Vuievia, Lazovia, Dilovia i Mandia. Od Krsmanovih sinova Radomira (r. 1826) i Vuia (r. 1829) odvojie se grane Radomirovia i Vuievia. Poput Jekia, i Mandii e sauvati spomen na majku Mandu, po kojoj e se prozvati njeni sinovi Jovan (r. 1825) i Pavle (r. 1833). Koriani e se prozvati po predelu Korita, odakle je doao njihov predak Vuki. Po porodinom predanju, Vuki je doao sa sinovima Mirkom, Despotom, Stevanom, Miljkom i Ninkom, od kojih e nastati rodovi Mirkovii, Despotovii, Stevanovii, Miljkovii i Ninkovii. Meutim, u popisu 1831. godine Vuki je upisan kao Vuli (r. 1767), a prezime mu je Dimitrijevi, i u kui je sa sinom Anelkom, koji je enjen (r. 1809). Po Vuliu su ostali sinovi, koji ive u tri zasebna domainstva, upisani kao Vulievii - u jednoj je sam Miljko (r. 1787) sa sinovima Lukom, Lazom i Veljkom, a u ostale dve su po dvojica brae: u prvoj Mina (r. 1797) i Ninko (r. 1806), a u drugoj Marko (r. 1809) i Despot (r. 1815).
Sjenianima i Korianima su se, usput, 1809. godine prikljuili Ivankovii od Ivanjice i Gvozdenovii od Poege, doavi skupa u Grivac. Novi talas useljavanja u Grivac bio je posle Drugog srpskog ustanka, kad dolaze irovii, Botorii i ujovii. irovii, iji nadimak Starovlaani uva spomen na zaviaj, tano su zapamtili pretke, brau Aksentija i ora, koji su se doselili i 1831. godine bili jedna kua. Stariji Aksentije (r. 1797) je domain, a mlai ore (r. 1809) je bio pismen i bio je ata u selu. Od ovih irovia, koji slave Sv. Jovana, potiu irovii u Oplaniu. Starovlaani su i Botorii, koji su doli iz sela Milande (zaselak Opaljenika kod Ivanjice). Doselili su se Botorini sinovi Stevan (r. 1802) i Stepan (r. 1803), a upisani su sa starim prezimenom Joksimovii. ujovii, ije je staro prezime Negovanovii, naseljeni su silom prilika, kada je knjaz Milo raselio ujovie sa Jeevca, od kojih neki odu na Kosmaj, a ovi dou ovde. Kasniji doseljenici, krajem prolog veka, dolaze pojedinano, kao trgovci i zanatlije - Marinkovii iz Nievaca kod Svrljiga, Mitrovii iz Baine, Markovii iz Dupca u Dragaevu, a Andrii su zapravo Biorci iz Bora, koje je usinio tetak od roda Miakovia, dok su Petrovii od Velemuga iz Belog Polja doli kao domazeti u Ivankovie. Dananje selo Divostin je nastalo od prnjavora manastira Divostina, gde je Karaore, vraajui se 1809. godine sa pohoda na Sjenicu i Suvodol, razmestio stanovnitvo koje je otuda, vojujui uz njega, polo sa njim, jer nije smelo da eka tursku odmazdu. Uzmiui uzvodno od Polimlja i Sjenike visoravni, dolinom Uvca i Vape, pobunjeno stanovnitvo od Priboja, Nove Varoi i Sjenice se preko Javora, emernice i Dragaeva zaputilo, sa Vodom, ka ravnoj umadiji". Ako se izuzmu pojedinana useljenja u drugoj polovini prolog veka, koja su bez veeg znaaja i uticaja, stanovnitvo Divostina je kompaktno doseljeniko, jer je, u zasnivanju, tanije obnavljanju ivota u njemu, ovo selo, u celini i odjednom, naseljeno doljacima u Prvom srpskom ustanku. No, Divostin nije nastao na ledini, niti je ovo selo niklo izmeu koia", kako nastaju kolonistika sela. Novopridolo stanovnitvo, koje je tu hrupilo za vreme Karaora, zateklo je starine, primilo predanja o selu i njegovim svetinjama iz vremena despota Stevana Lazarevia i - dalo svoj peat daljem ureenju ovog sela kao svoje drutvene, privredne i kultne zajednice. Na preanje stanovnitvo i ivot u selu podseaju toponimi Staro selo, Crkvina i Staro groblje, kao i, u ovom veku zaboravljeni, tako da se ne mogu locirati, Elbeske kue i Manastirite. Poetkom ovog veka Divostin se odlikovao sa devet izvora ive, krepke vode - vie no ijedno umadijsko selo, a meu njima je glasovit izvor Svetinja, za koji Toa Radivojevi kae da spada u najjae i najbolje vode u svoj Lepenici i da narod u okolini veruje u njegovu isceliteljsku mo od raznih bolesti. Na takvo, blagodatno, tle se za vreme Karaora doseljava pet osnivakih porodica sela, u iji su se gornji kraj smestili Radetii i ukovii (koji se piu i kao ulovii), a u donji Vujadinovii, Nektarijevii i Todorovii. Istorija naselja nije bezimena, nju stvaraju vrlo konkretni pojedinci. ukovii (ili ulovii) dolaze od Sjenice.
Ko su umadinci (37)
Nastanak ureva i Mironia
U Srbiju stiu prebezi sa svih strana U arakom tefteru za 1831. godinu su upisana dva domainstva ulovia - Milovana (r. 1762), koji je najstariji ovek u selu, a u kui je sa sinovima Lukom (r. 1797), Jovanom (r. 1815) i Stevanom (r. 1817), a drugo domainstvo je Nedeljka ulovia (r. 1782), koji je u kui sa oenjenim bratom Jevremom (r. 1797), koji je seoski kmet, i dotle jo neenjenom braom Jakovom (r. 1815), Gvozdenom (r. 1817), Radovanom (r. 1821) i Simom (r. 1824). Radotii dolaze iz Krive Reke kod Priboja. Njihovi su rodonaelnici tri brata Radotia - Milivoje (r. 1782), koji je imao sina Ognjena (r. 1829), i braa Stevan (r. 1803) i Milosav Radoti (r. 1812). Njihov ogranak su Radotii u Mariu. Staro prezime Vujadinovia je Gliovii, jer s tim prezimenom dolazi od Sjenice njihov rodonaelnik Vujadin Gliovi (r. 1787), kome e se ovde roditi sinovi Gvozden (r. 1819) i Jovan (r. 1826). I Nektarijevii dolaze od Sjenice, iz sela Vape. Njihovi rodonaelnici su braa Sreten (r. 1767) i Nea (r. 1787). U arakom tefteru s njima su u 1831. godini upisani Sretenovi sinovi Bogdan (r. 1801), Dimitrije (r. 1807) i Todor (r. 1812). Todorovii, koji su doli od Nove Varoi, najvie se razgranavaju meu doseljenicima u Divostinu, tako da ine skupinu srodnih familija (Ivanovii, Todorovii, orevii, Prokopovii ili Prokii, Vukosavljevii, Jovanovii i Paunovii). Staro prezime Todorovia je Damjanovii. Njihov rodonaelnik u Divostinu je Milivoje Todorovi (r. 1787), sin Todora, koji se, po svemu sudei, prezivao Damjanovi, poto porodice sa ovim starim prezimenom pripadaju skupini Todorovia. Milivoje je imao brau Miloja (r. 1801), Milia (r. 1803), Proku (r. 1816) - od koga su Prokii ili Prokopovii, Jovana (r. 1820) i Peru (r. 1823). Ovi Todorovii (Milivojeva loza) i Prokopovii ili Prokii su meusobno za koleno blii nego sa ostalim Todoroviima. Rodonaelnik Vukosavljevia je Vukosav Damjanovi (r. 1797). Imao je brau Sredoja (18021831), koji je umro enjen, ora (r. 1811) - od koga su orevii, Dimitrija (r. 1817), Milana (r. 1819) i Blagoja (r. 1822). Rodonaelnik Paunovia je Paun Damjanovi (r. 1791), upisan u arakom tefteru 1831. godine u kui sa braom Jovanom (r. 1801) - od koga su Jovanovii, Ivanom (r. 1809) - od koga su Ivanovii, Miloem (r. 1813) i Milovanom (r. 1824). Petnaest godina po dolasku ovih porodica u Divostin se doseljavaju Bojovii od Sjenice (1824), deceniju kasnije Jakovljevii (drugo prezime Gajovii ili Gajiii) iz Odmenja, zaseoka Polumira kod Rake (1834), Jankovii od Pirota (1840), Prokovii od Sjenice (1856), Nikolii od Pirota (1859) i Zlatkovii (drugo prezime Ilii) iz Velesa u Makedoniji (1863), dok e iz gruanskog sela Dubrave doi Milenkovii (1851), a iz okolnih lepenikih sela Bataveljii iz Donjih Grbica, Maksimovii iz Donjih Jaruica (1845), Jevtovii iz Ramae (1854), Ilii iz Cerovca (1880) i Petrovii iz Dragobrae (1897). Po nalazu Toe Radivojevia, ovih dvanaest, kasnije doseljenih, porodica inile su 1903. godine dve sedmine stanovnitva Divostina. Prvi srpski ustanak, pogotovu posle dve godine uspenog vojevanja i sjajnih pobeda na Miaru i Deligradu i osvojenja Beograda (1806), privukao je Srbe, vekovima eljne slobode, sa svih strana. U Karaorevu Srbiju se, stoga, stiu prebezi, i rodoljupci, oajnici i prognanici, osvetnici i nevoljnici svih vrsta, vezujui se za ovaj deo slobodne grude kao jedini spas.
No, za razliku od turskog vremena, drutveni uslovi su sada bitno drugaiji. Treba imati u vidu da je Karaorevim ustankom ne samo skinuta tuinska vlast, nego je izvren i korenit drutveno-ekonomski preokret, jer je ukinut feudalizam. Prema tome, Prvi srpski ustanak je, posle Velike francuske revolucije (1789), druga uspela revolucija u svetu koja je sruila feudalni poredak. Da podsetimo, feudalizam e u Evropi potrajati mono do 1848. godine, pa i kasnije, a u nekim delovima Balkana i do 1912. godine. Zato u Karaorevu Srbiju hrle doseljenici iz neosloboenih delova Srpstva, gde bivaju ne samo slobodni graani ve i vlasnici zemlje. Ko su umadinci (38)
Iz Deeve u Lepenicu
U nastanku umadijskih naselja granina crta je Prvi ustanak

Prema tome, Prvi srpski ustanak je, posle Velike francuske revolucije (1789), druga uspela revolucija u svetu koja je sruila feudalni poredak. Da podsetimo, feudalizam e u Evropi potrajati mono do 1848. godine, pa i kasnije, a u nekim delovima Balkana i do 1912. godine. Zato u Karaorevu Srbiju hrle doseljenici iz neosloboenih delova Srpstva, gde bivaju ne samo slobodni graani ve i vlasnici zemlje. Bezmalo da nema umadijskog sela koje u ovom vremenu nije dobilo ponekog novog itelja, mnoga sela i po vie porodica, a neka su, napunjena sve samim doljacima, ili oivljena ili upravo tada nastala. Tako su, meu ostalima, nastali Lukanje (dananje urevo) i Mironi u Lepenici. U Lukanje dolaze doljaci iz znatno udaljenih predela. Svi su se ovde obreli izmeu 1806. i 1809. godine. Selo je osnovalo pet rodova - najpre su doli Ristii i Negovanovii, a ubrzo za njima Filipovii, Savkovii i Dugii. Doli su sa etiri strane. Ristii su doli sa istoka, iz Poniavlja (okolina Pirota, koji je osloboen od Turaka 1878. godine). Doao je predak Ilija, a oni se prezivaju po njegovom sinu Risti (roen 1801). Negovanovii - drugo prezime Stevanovii - dolaze sa zapada, iz sela Patria u Valjevskoj Kolubari (danas optina Mionica). Ovaj rod se brzo mnoi tako da se Stevanovii (Negovanovii), kojih je poetkom ovog veka bilo 36 kua, granaju na Markovie, Martinovie, Martie, Mijailovie, Nikolie, Gajie, Rankovie, Milovanovie i Srekovie, a od njih su i Stevanovii u Barama. Ubrzo sa juga, iz deevskog kraja u staroj Rakoj, dolaze Filipovii i Dugii. Nesumnjivo, ovo je posledica ustanikog ratovanja 1806. i 1809. godine, kada je na Deevi dran anac. Tamonje srpsko stanovnitvo, koje je pristalo uz Karaoreve ratnike, nije smelo da eka odmazdu Turaka i, s povlaenjem vojske u slobodnu Srbiju, krenulo je ka umadiji. U toj povorci su bili preci Filipovia i Dugia, kao i Savkovia. Rodonaelnik Filipovia, ije je prezime u starom kraju bilo Pavlovii, Filip Pavlovi (roen 1787), ili, kako su ga ee zvali Vilip", imao je pet sinova - Petra (r. 1815), Petronija (1817), Dimitrija (r. 1822), Milana (r. 1825) i Jovana, koji je umro kao dete (1832-1833). Rodonaelnici Dugia (koji
se granaju na rodove Petrovia, Aleksia i Pavlovia) su braa Pantelija (r. 1799) i Petar Dugi (r. 1815), od koga su Petrovii. Doseljavanjem Savkovia sa jugozapada, od Nove Varoi, zavreno je osnivanje Lukanja odnosno ureva kao seoske zajednice. Rodonaelnik Savkovia je Savko Bogosavljevi (r. 1782), koji je imao pet sinova - Stefana (r. 1809), Stepana (r. 1812), Radovana (r. 1814), Radoja (r. 1822) i Milovana (r. 1824). U njegovom domainstvu je 1833. godine upisan i unuk ivota (r. 1832), Stefanov sin. Ovih pet osnivakih rodova ureva (Ristii, Negovanovii Filipovii, Dugii, Savkovii) inili su poetkom ovog veka sedam osmina domova u selu. U toj seobi, pogotovu 1809. godine, koja je bila veoma masovna, pridolo stanovnitvo je osnovalo i selo Mironi. Za razliku od ureva, iji su osnivaki rodovi sa etiri strane, osnivaki rodovi Mironia su svi od Sjenice. Mironi su osnovala tri roda - Filipovii, Kusurii i Pantelii. Mironiki Filipovii, zvani Vilipovii, potomci su Nikolini, koji je ratovao uz Karaorevu vojsku. Imao je sina orija (r. 1795), iji je sin Filip (r. 1815), po kojem se prezivaju Filipovii. Kusurii su razgranat rod, a njegovi su ogranci Milanovii, Radosavljevii, Pavlovii, Stevanovii, Arunovii, Jovanovii i Spasojevii. Rodonaelnik Pavlovia je Pavle orevi (r. 1777), koji je imao sinove Milana (r. 1807) - od koga su Milanovii, Blagoja (r. 1809), Milutina (r. 1815), Spasoja (r. 1817) - od koga su Spasojevii, Damjana (r. 1819) i Jovana (1824) - od koga su Jovanovii u istom selu. Rodonaelnik Arunovia je Aron orevi (r. 1797), koji je imao sinove Milosava (r. 1815), Radosava (r. 1819) - od koga su Radosavljevii u istom selu i Miliju (r. 1824). Kusurii su rod sa Arunoviima u Velikom enju i Jovanoviima u Lunicama. Pantelii su takoe razgranat rod, a ogranci su mu orevii, Ilii, Markovii, Pavlovii, Pantelii, Radovanovii i Radojevii. Rodonaelnik Pantelia je Pantelija Ili (r. 1767), koji je imao sinove Jovana (r. 1811), Miloa (r. 1815), ora (r. 1825), od koga su orevii i Blagoja (r. 1827). Pantelii i Ilii su 1831. godine bili jedna kua. Rodonaelnik Markovia je Marko (umro pre 1830), koji je imao sinove Milovana (r. 1812), Radovana (r. 1814), od koga su Radovanovii, blizance Nikolu i Radoja (r. 1817), od koga su Radojevii, i Ranka (r. 1824). U povesti ili nastanku umadijskih naselja, kao i porekla njihovog stanovnitva, granina crta je Prvi srpski ustanak. Ovaj prelomni dogaaj nae novije istorije je deobni kamen celine drutvenog ivota umadije. Tako i mnogi rodovi iskazuju svoje bitisanje - bili su ovde pre Karaora ili su doseljeni za vreme Karaora, a mnogi uvaju porodino pamenje da su doli kad je Karaore sagonio narod u umadiju". U to vreme su novim stanovnitvom popunjavana i etniki osveavana bezmalo sva naselja, primajui doseljenike iz svih srpskih krajeva, a neka sela, poput Gornjih Grbica, u Karaorevo vreme su u celini ispunjena pridolicama. Za razliku od Donjih Grbica - koje su od 1737. ispunjene sadanjim stanovnitvom, iju osnovu ine tri vrlo razgranata osnivaka roda (Bataveljii, Gvozdenovii, Raletii - koji su, skupa, 1902. godine imali 168 kua), a u Karaorevo vreme, poglavito u seobi 1809. godine, primile samo etiri roda (ivkovie, Maliie i Rakievie, koji su doli od Novog Pazara, i ikie koji su doli od Knjaevca - a koji su, skupa, 1902. godine imali 31 kuu) - Gornje Grbice su u Karaorevo vreme u celosti ispunjene doseljenicima. U vreme Karaoreve Srbije je u Gornje Grbice dolo est rodova: tri iz Stare Rake (deevski kraj, okolina Novog Pazara), a tri iz Bosne (predeo Osata, uz Drinu). Meutim, peat selu daju doseljenici iz Stare Rake, jer su kudikamo brojniji. NJihovi rodovi su tzv. Ere, Mijailovii i
Radojiii, koji skupa 1902. godine imaju 55 kua, dok Osaani (rodovi Obradovii, Milanovii i Paii) imaju te godine skupa tri kue. U toj godini e se tek doseliti sedmi rod u Gornje Grbice kua Mojsilovia, koji dolaze iz Ramae, to je preseljenje u okviru iste oblasti. Takozvane Ere (slava Sv. Nikola) imaju 17 ogranaka, Mijailovii (slava Sv. Jeremija) imaju osam ogranaka, dok su ostali rodovi sa istim prezimenom i bez ogranaka. U Ere spadaju Petrovii, Jovanovii, Jovetii, Milovanovii, Milojevii, Miloevii, Pavlovii, Radovanovii, Ilii, Lukii, Simonovii, Stevanovii, Damnjanovii, Ivkovii, Lukii (drugi), Obradovii i Stojadinovii, a Mijailoviima pripadaju Mijailovii (u uem smislu), Gavrilovii, Milosavljevii, Rankovii, Vujadinovii, Jokii, Milovanovii i Radojevii. Jedan od osnivakih rodova u Gornjim Grbicama, Mijailovii, ovako se vremenom granao: Mijailovii (u uem smislu) su od Mijaila Jovanovia (r. 1767), a od Milovana (r. 1812), njegovog srednjeg sina, potiu Milovanovii. Gavrilovii su od Gaje (r. 1811), iji je otac Vuli Vuievi (r. 1767) bio 1831. godine kmet u selu. Rodonaelnik Vujadinovia je Vujadin Mihailovi (r. 1771), dok su rodonaelnici Milosavljevia, Rankovia, Jokia i Radojevia iz kasnijih narataja. U Gornje Grbice su doli tzv. Ere sa porodicama - srodnici (braa i braa od strieva) Petar, Pavi, Jevta, Nea, Savi, Jovan, Dragan, Sava i sinovci Vujadin i Sima sa majkom Milicom. Kako se to vidi iz arhivskih dokumenata, erski rodovi su se ovako granali: Petrovii su od brae Nikole (r. 1777) i Sime Petrovia (r. 1802). Od Pavievih sinova Jovete (r. 1802) i Jovana (r. 1811) su Jovetii i Jovanovii. Jevta je imao dva sina, Vuksana (r. 1767) i Vuetu (r. 1779). Od Vuksana su Petar (r. 1812), Mitar (r. 1815) i Uro (r. 1823), a od Vuete su Luka (1807, rodonaelnik Lukia), Stanko (r. 1817), Milo (r. 1823, rodonaelnik Miloevia) i Milovan (r. 1830, rodonaelnik Milovanovia). Od Nee su Milojevii, po sinu mu Miloju (r. 1797). Od Savievog sina Pavla (r. 1804) su Pavlovii, a od Pavlovog sina Stojadina (r. 1829) se odvaja grana Stojadinovia. Od Jovana (r. 1777) su Radovanovii, iji su se i otac i sin (r. 1809) zvali Radovan. Dragan je imao sina Jovana (r. 1783), a ovaj sina Iliju (r. 1827), od koga su Ilii. Od Savinog sina Stevana (r. 1809) i Luke (r. 1811) su Stevanovii i Lukii (drugi). Staro prezime Simonovia je Milievii. U Gornje Grbice je doao Vujadin (r. 1795) sa bratom Simom (r. 1796), od koga su Simonovii. Od najstarijeg Siminog sina Damnjana (r. 1814) je grana Damnjanovia. Rodonaelnici Ivkovia i Obradovia su iz mlaeg nara. U umadiju, koja e postati zemlja snane ustanike radnje, priticali su stanovnici sa svih srpskih strana. Mnogi su beali od nedaa, gladi, odmazde zbog zameranja ili ubistva aga, ali im je neutaiva elja za slobodom bila zajednika. Prvih godina posle Svitovskog mira (1791) umadija se inila obeanom zemljom, pogotovu to je u njoj, kao pograninoj oblasti Otomanske imperije, ivot raje bio snoljiviji no u drugim krajevima. U Korman tada iz jugozapadnih i junih krajeva pristiu doseljenici - Gajovii (Gajii, uriii, Jankovii, Srekovii) i Ivkovii (Stanojevii, Milanovii, Vasiljevii, Ognjanovii) od Sjenicae, Milisavljevii (Milenkovii, Peii, Radojevii, Simii) od Novog Pazara, Taovii (Tanaskovii) iz Starog Vlaha (uiko-moraviki kraj), Raketii (Milijii, Jovanovii, Vujiii, Jankovii, Vuetii, Milanovii) iz Goriana kod aka, a Stojkovii (Nedeljkovii, Jovanovii, Rajkovii) iz Stubla u
upi. Sa istoka dolaze Nikolii (ivanovii, ivkovii, Milanovii, Miloevii, Miljkovii) iz Kormana u Aleksinakom Pomoravlju, a iz Trna u Bugarskoj Prvii (Milanovii, Todorovii). U Miraevcu se iz Bosne naseljavaju Topalovii (urevii/Mijailovii, Adii/Radovanovii, Miloevii, Petrovii).
Ko su umadinci (39)
Spomen zaviaja
U sredinoj umadiji najjaa doseljenika struja dinarci U Novi Milanovac, koji se tada zvao Pusto Selo, dolaze iz Hercegovine Bradii, a od Uica Pavievii (Sretenovii). Druga dva doseljenika roda uvaju u svom imenu uspomenu na zaviaj - upljani (Jovanovii, Nikolii) na upu, a Gluvaani (a na Gluva, zaselak Dubnice u etinji. U Opornici nalaze pribeite nevoljnici s Kosova, Vujadinovii (Milanovii, Milenkovii, Radivojevii) i Kandii (Miljkovii, Filipovii, Milojevii), dohodei od Pritine. U Pinosavi, koja je zapravo zbeg, budue naselje zameu Miladinovii, iji su rod Miladinovii u Markovcu, koji dolaze iz Vrmde (Moravica, Soko Banja), i Petronijevii (Petrovii, Mijailovii/Midii), ogranak Petronijevia u Rakincu, koji dolaze sa drugog kraja Srbije, iz Starog Vlaha (uiko-moraviki kraj). U Radovanje se sliva doseljenika reka od Polimlja, Moravice i Zapadne Morave. Iz Katrge (Rudniko Pomoravlje dolaze Aimovii (Tomii, Radisavljevii), Milutinovii (Sretenovii, Staniii, Filipovii), Obalai, drugo prezime Nikolii, zatim Pavii (Simii, Kostii, Stevanovii) i Strugarevii, drugo prezime Dudovii (Pavlovii, Jovanovii). U isto vreme su od Nove Varoi pristigli Vulovii, Dabovii, okii (Petrovii, okovii), Zarii, Jovii, Milentijevii i Mirkovii, a Lazovii (Simii, Markovii), iji su srodnici Lazovii u Rakincu, dolaze iz Stragaine (zaselak Maskove, kod Ivanjice). U Rai preovlauju doseljenici sa istoka - Jovanovii i Krstii od Knjaevca, Milivojevii od Zajeara i Prvulovii iz Rakovice kod Vidina, meu koje dolaze i Stanimirovii (Gliii), poreklom od Tetova (Makedonija). Teferi dobija nove itelje sa pet strane - Bajii (orevii, Pavlovii) stiu iz Vranja, Pavlovii drugi (slava Sv. Nikola) i Lazarevii (Petrovii) iz Leskovca, Vukovii (Trifunovii, Simii) od Pei, Ivanovii (Nedeljkovii) iz Prokuplja, a Mladenovii, drugo prezime Trojanovii od Pirota. arolik je i sastav prvih naseljenika u Cvetojevcu - od Zajeara su Asurdii (ivadinovii, Anelkovii), Sretenovii (Vuetii) i Mladenovii, iji su ogranci Milenkovii, Ristii, Ilii, Milosavljevii, Miloevii, Stevanovii i Lazarevii, dok su Mijailovii, ije je drugo prezime Stevanovii (slava
urevdan), od Pei, a Biorci (Krsmanovii, Markovii, Mijailovii, Babovii, urevii, Jovanovii i orevii), kao to im i ime kazuje od Bihora (Stara Srbija). U ovom vremenu je snaan priliv i u Crni Kao, Batoinu i ljivovac. U Crni Kao dolaze iz Resave Veljkovii, a iz Crne Trave Streljii (Stojakovii) i Glavaevii, to je staro prezime skupine rodova Markovia (Milojevia, Ilia, Milanovia), Stanojevia (Petrovia, Milosavljevia), Lazarevia (Cvetkovia), Nikolia (Petrovia) i Pania. Tada iz Trnske klisure pristiu i Despotovii (Antii, Milovanovii). U ljivovcu, gde su se ranije smestili samo Dajovii, doljaci iz Crne Gore, prevagu imaju iz Stare Srbije - od Novog Pazara stiu Bojanii, drugo prezime Milovanovii, zatim brojni Jovanovii (Ristii, Stankii/Dimitrijevii, Markovii, Gavrilovii, orevii, Vientijevii, Miloevii) i Lukii, a od Sjenice Pejovii (Todorovii, Jovanovii, Ignjatovii, Mijailovii). Od Velikog Izvora na Timoku dolaze Simii, a Stojanovii iz Vidina. Tako se, uoi velikog pregnua kakav je bio Prvi srpski ustanak, slagalo stanovnitvo u Lepenici, koja je, kao i ostala podruja umadije, prigrlila doseljenike iz svih srpskih predela, daljih i bliih. Otuda nije udo to je ustanak u umadiji imao ire okvire i vidike - od Timoka do Drine, i od Beograda do Kosova, kako je pevao pesnik bune Filip Vinji. Sastav stanovnitva umadije je vrlo arolik. Bezmalo da nema umadijskog predela u kojem se ne bi mogli nai doseljenici iz svih krajeva u kojima Srbi ive ili su nekad iveli, to je razumljivo ako se ima u vidu da je od svih delova Srbije umadija bila, i ostala, najprivlanija oblast za naseljavanje. U sredinoj umadiji, koju sainjavaju tri predeone celine - Grua, Jasenica i Lepenica, taj doseljeniki mozaik je i najupeatljiviji. U svakom od ova tri predela je najjaa dinarska doseljenika struja (Stara Raka, Stara Crna Gora, Hercegovina, Bosna). Dinarski doseljenici, prema istraivanjima Mihaila Dragia, Borivoja Drobnjakovia i Toe Radivojevia, ine vie od polovine itelja dananje Grue i Jasenice i petinu itelja Lepenice. U okviru dinarske struje su najbrojniji doseljenici od Sjenice, svaka etvrta porodica u Grui i Jasenici, a svaka deseta u Lepenici je poreklom od Sjenice. Druga po jaini doseljenikog mlaza je kosovsko-metohijska struja, koja je i najstarija po nastanku, jer je posle pogibelji na Kosovu (1389) poelo ono alosno premetanje i beanje naeg naroda, koje se ni do danas nije smirilo. Ova struja je najzastupljenija u Grui (15 odsto stanovnitva), zatim u Jasenici (10 odsto), dok je u Lepenici najslabija (tri odsto). Ali je zato u Lepenici na drugom mestu po brojnosti stanovnitvo koje pripada timokoj struji. Predeo Lepenice je po svom geografskom poloaju bio predodreen da se na njemu sudare etiri najpretenije selidbene struje. Sa jugozapada su priticale dinarska i kosovsko-metohijska struja, a na njenom tlu su se presecale
moravsko-vardarska struja, dolazei moravskom udolinom s juga, i timokobranievska struja sa istoka. Zato je, meu ovim oblastima, a moe se rei i u celoj umadiji, stanovnitvo Lepenice i najsloenije, jer su u njoj primetne porodice pristigle sa tako irokog podruja koje se, u vreme doseljavanja, moglo smatrati za etiri strane sveta razbacanog Srpstva - od Vidina na istoku, iz Hrvatske na zapadu, iz Solunskog zaliva na jugu i od Budima na severu. Osobenost Lepenice, u poreenju sa Gruom i Jasenicom, kao i sa ostalih jedanaest predeonih celina umadije, ini upravo snaga timoke struje. U 44 lepenika naselja su doseljenici koji pripadaju ovoj struji, a u pet oni ine veinu. Ko su umadinci (40)
Od Sjenice preko Krivog Vira

Topalovii su prezime nastalo od turske rei topal"-hrom

Za tri sela se moe rei da su, bezmalo cela, sastavljena od doseljenih Timoana - Cerovac (96 odsto), Vui (95) i Miraevac (88), u dva su timoke porodice u veini - Vojinovac (55 odsto) i Lunice (54), a u est sainjavaju vie od treine - Rakinac (40 odsto), Mari (39), Vievac (36), Cvetojevac (36), Popovi (35) i Donjim Jaruicama (34). Doseljenici poreklom od Timoka su primetni jo u Crnom Kalu i Pinosavi (svaka etvrta kua), zatim u Botunju, Gradcu, Dobrovodici, irovnici, Lapovu, Malom Krmaru, Prnjavoru i Sipiu (svaka peta kua), Guberevcu, Desimirovcu, Novom Milanovcu, Pajazitovu i Svetliu (svaka esta kua), Petrovcu i ljivovcu (svaka osma kua), Resniku (svaka deveta) i Rai (svaka deseta), a ima ih i u Majniu, Batoini, Gornjoj Batoini, Brzanu, Gronici, Dobrai, umiu, Radovanju, Poskuricama, Markovcu, Bonjanu, Donjoj Rai, Donjim Grbicama i Beloevcu. Po Toi Radivojeviu, koji nije najbolje omeio timoko-branievsku selidbenu struju, deset odsto lepenikih rodova ine Timoani. No, on je tu uraunao samo Timok u uem smislu (Jelanicu, Jakovac, Debelicu, Novi Han, Brestovaku Banju i Derven), Knjaevac (Staro Korito, Radievac) i Zajear (Grljan, Vraogrnce, Veliki Izvor i Zagrae), a odelito je vodio Crnu Reku (Krivi Vir, Lukovo, Mali Izvor, Mirovo i Baevicu) i Krajinu (Negotin, Sala, Metri i Sikole). Ovako sabrano, Timoani u Lepenici ine oko estinu (ili oko 15 odsto stanovnitva). Ovde imamo u vidu samo timoki deo timokobranievske struje, dok branievski deo (Homolje, Mlava, Zvid) za ovu priliku izostavljamo. Da bi se valjano razumela svojstva stanovnitva timoke struje, treba imati u vidu ove tri injenice o njemu - prvo, u slivu Timoka ima znatan sloj starinakog stanovnitva, a drugo - meu doseljenicima su vrlo brojni oni koji su doli sa Kosova i iz Metohije i, tree, u timokom predelu Crnoj Reci, odakle je svaki deseti doseljenik timoke struje u Lepenici, prevagu ine doseljenici od
Sjenice, to je Jovan Cviji uoio i istakao, piui da u Krivom Viru, pod Rtnjem u istonoj Srbiji, ima dosta doseljenih Sjeniana. Oni su izabrali ovo selo gde Crna reka izvire iz peine, a iznad njenog izvora je prostrana karsna visoravan, boginjava od vrtaa, i to ih jako opominje na njihovu zemlju maticu. Oni su preneli u Krivi Vir poznate sjenike ovce, i od njih se ovde razvila, pod osobito povoljnim zemljinim prilikama, vunom najbolja pasmina ovaca u Srbiji." Na taj su se nain, preko Timoka, gde su se meali i stapali sa tamonjim starincima i doseljenicima s drugih strana, naselili i delovi ranije dinarske i kosovsko-metohijske struje u Lepenicu. Ovo stanovnitvo, koje je nosilo snanu dravotvornu misiju i negovalo tradicije slobodarstva, kako u predelu Timoka, tako i po dolasku u umadiju, svagda je prednjailo u bunama i ustancima. Zapravo, timoka struja je imala na tlu matice etnografsko ujednaavanje, koje e se, po dolasku u umadiju, ponoviti u veem obimu, obrazujui, tako, jedinstveni lik umadinca. U Miraevac, selo nadomak Rae, prvi naseljenici su doli iz tri, za ono vreme vrlo udaljena, kraja u kojima Srbi ive - sa Kosova, iz Bosne i Timoka. Prvi itelji za koje se zna, pa su im i ime poreklo upameni, bili su Petrovii, koji vae za osnivaki rod sela, a doli su u vreme Koine krajine iz Nerodimlja na Kosovu. Ispitujui njihovo poreklo, Toa Radivojevi je naao selo Mira u Nerodimlju, po emu je zakljuio da su oni, kao to to obino doseljenici ine kad se nastane u dotad praznom selu, ili ga osnuju, preneli ime svog sela iz Nerodimlja. No, na alost, Petrovii su se vremenom zatrli, a drugi rod Topalovii, iji su preci doli iz Bosne kad i Petrovii sa Kosova, nastavio je ivot sela i doekao tree doseljenike koji su, u stvari, dali peat Miraevcu. Topalovii - prezime koje nastaje po telesnoj odlici pretka (na turskom topal" znai: oteen u nogu, hrom) - poetkom ovog veka su imali deset kua, a delili su se na ogranke urevie (Mijailovie), Adie (Radovanovie), Miloevie i Petrovie. urevii i Mijailovii (Mihailovii), ije je staro prezime Novakovii, meusobno su za koleno blii nego sa ostalim Topaloviima, jer potiu od oca i sina, poto su njihovi rodonaelnici ure Novakovi (r. 1802) i njegov sin Mihailo (r.1827). Adii (Radovanovii), ije je staro prezime takoe Novakovii, potiu od Radovana (r. 1817), sina Ivana Novakovia (r. 1787). Ova etiri roda (urevii, Mihailovii, Adii, Radovanovii), znai, vode poreklo od Novakovih sinova ura i Ivana. Staro prezime drugog ogranka Topalovia (Petrovia i Miloevia) je Petrovii, a njihovi rodonaelnici su Petrov sin Marko (r. 1777) i Milo (r. 1813), sin drugog Petrovog sina Mateje (r. 1784), to znai da su Markovi potomci zadrali prezime (Petrovii), a Matejini promenili u Miloevie. U Prvom ustanku u Miraevac dolaze doseljenici iz timokog sela Jelanice, ispunjavaju selo i nose prevagu kako po brojnosti tako i uticaju na njegov dalji razvoj. Iz Jelanice dolazi 16 rodova - Boinovii, Golubovii, Daniii, orii, ivkovii, Zdravkovii, Jankulovii, Kalinii, Karcunovii, Nedeljkovii, Ognjanovii, Paunkovii, Petkovii, Peajii, Prvulovii i umii, koji su 1903. godine skupa imali 112 kua.
Boinovii vode poreklo od Boina orijevia (r. 1787), a njihovi ogranci Radivojevii i Nikii od Boinovih sinova Radivoja (r. 1804) i Nike (r. 1811). Rodonaelnik Golubovia je Golub ivulovi, upisan 1831. godine kao jedan od najstarijih domaina u selu (r.1767) sa sinovima Veljkom ivanom, Milojem i Miloem. Daniii imaju dva ogranka - Pavlovie i Toljie (ili Todorie), a njihovi su rodonaelnici Petkovi sinovi Pavle (r. 1787) i Todor (r. 1781). Rodonaelnik oria je oro Veljkovi (r. 1797). Ko su umadinci (41)
Stara prezimena
Istorija mnogih porodica je roman za sebe ivkovii, potiui od tri brata, granaju u Kostie, Milkie i Milojevie. Rodonaelnik Kostia je Kosta ivkovi (r. 1794), a njegov srednji Miljko (r. 1797) je osniva Milkia, dok je najmlai brat Miloje (r. 1802) rodonaelnik Milojevia. Zdravkovii, koji potiu od brae Stojana (r. 1787) i Jovana (r. 1776), od dolaska nisu menjali prezime. Jankulovii vode poreklo od Janka Petkovia (r.1776) i njegovih sinova Petra i Save. Rodonaelnik Kalinia je Stojan Nikoli (r. 1784), upisan 1831. godine kao domain sa sinovima Miloem, Jevtom i Ilijom. Karcunovii, ije je staro prezime Cvetkovii, potiu od brae Nikole (r. 1797), Radojka (r. 1797) i ora (r. 1807). Staro prezime Nedeljkovia je Radenkovii, a potiu od Nedeljka (r. 1776), a njihovi ogranci Boii i Petrovii od Nedeljkovih sinova Boe (r. 1807) i Petra (r. 1811). U popisu 1831. godine je Nedeljkov najstariji sin Stevan upisan kao kmet, a Nedeljko je imao jo tri sina - Milinka, ivka i Stanoja. Staro prezime Ognjanovia je Mihailovii, kako se prezivali Ognjan (r. 1797) i njegov stariji brat Marinko (r. 1791). Od Ognjanovog sina Hriste (r. 1819) e se odvojiti ogranak Ristia, a kasnije e se od njih razviti Miletii, Petrovii zvani Trenii i Prvulovii (Terzii). Paunkovii potiu od Paunka Milenkovia (r. 1787). Rodonaelnik Petkovia je Petko Cveji (r. 1749), a od njegovog potmka Branka (r. 1816) e se izdvojiti Brankovii, a kasnije i Nedeljkovii zvani Neii. Peajii su prozvani po Petru, zvanom Pei, Cvejinoviu (r. 1777), a od Peinih sinova Milojka (r. 1809) i Milete (r. 1817) nastae ogranci Miletia i Milojkovia. Prvulovii potiu od Prvula Radenkovia (r. 1767). NJihovi srodnici Veljii su od Velje Radivojevia (r. 1777), od ijeg sina Paunka (r. 1807) e se odvojiti ogranak Paunovia, a od drugog sina Pavla (r. 1813) Pavlovii, dok e potomci najstarijeg mu sina Trifuna (r. 1802) zadrati prezime Veljia.
umii se dele na Markovie, Miloevie i Nikolie. Rodonaelnik Markovia je Marko Janji (r. 1797), a Nikolia Markov brat od strica Nikola Cvetkovi (r. 1797), dok e se Miloevii odvojiti po Nikolinom sinu Milou (r. 1817). Posle Drugog srpskog ustanka e u Miraevac jo doi od Knjaevca Petrovii (1832) i Crvenjakovii (1844), iz Kumanova Ilijii (1858), iz okoline Kostii (1865) i iz Porodina u Resavi drugi Petrovii (1873). Re istorija u nekim jezicima znai: pria, predanje. Odista, mnogi istorijski dogaaji, onako kako su se odigrali, i kako su upameni, nalikuju na priu. Tako je i rodoslovno pamenje mnogih porodica samo po sebi pria, ili roman u malome. To potvruje i ouvano predanje o dva brata iz sela Brusnika kod Negotina, Veljku i Veloju, koji su se, ne smejui da ekaju tursku odmazdu po slomu Prvog srpskog ustanka, zbeali u umadiju i privremeno nastanili u Lozoviku, selu koje danas pripada optini Velika Plana. Nakon izvesnog vremena, kad su procenili da je opasnost minula, Veljko se vrati u Negotinsku krajinu i naseli u Brusniku, a Veloje nae mesto u Kloki, selu kod Topole, i tu se stalno nastani. Od Veljka u Brusniku potekne rod Jeliia, koji se preziva i Stanojlovii, a od Veloja u Kloki nastane rod Ivanovia. Predak jedan, a od njega dva roda u dva, za ono vreme udaljena, predela. Jeliii znaju da su im u Kloki ostali roaci Ivanovii, a Ivanovii pamte da im je predak doao iz sela ubre kod Negotina, to znai da je tu, pre beanije u Lozovik, bilo staro, zajedniko, ognjite i jednih i drugih. U umadiji je veoma mnogo ovakvih predvojenih porodica, kojima je neko najroeniji ostao u starom zaviaju. Moda je ponajbolji primer za to selo Vui kod Rae. Ovo selo je, kako je ustanovio Toa Radivojevi, zasnovano 1806. godine, kada su na njegovo tle doli prvi naseljenici, a konaan oblik je dobilo po slomu Prvog srpskog ustanka, dokad se u njemu odjednom nastanilo" trinaest osnivakih rodova, koji su doli iz dva susedna sela u oblasti Timoka - Jakovca i Jelanice. Iz Jakovca je dolo osam rodova - Marii (sa ogrankom Markovia), Markovii (sa ograncima Golubovia i Gojkovia), Milivojevii, Nikolii (sa ograncima Ivanovia i Mladenovia), Pavlovii (sa ograncima Milovanovia i Stojanovia), Radojkovii (sa ograncima Nikolia, orevia, ivadinovia i Milanovia), Simii (sa ogrankom ivanovia) i Stojanovii (sa ogrankom Milisavljevia), a iz Jelanice pet rodova - Miloevii (sa ograncima Vidanovia i Petrovia), Paunovii ( sa ogrankom Petkovia/Milovanovia), Prvulovii (sa ograncima ivulovia, Milojkovia, orevia, Milenkovia, ivanovia, Gaanovia i Milanovia), Stanojevii (sa ogrankom Radojkovia i Stojanovia) i Tokalii (sa ograncima Milievia, Aranelovia/Ranelovia, ivkovia, Milanovia i Stanojevia). U Vuiu su se izmeali, redom po pristizanju, jer ih nevolja nije podelila, ve, naprotiv, zbliila. U starom zaviaju su svakome od njih ostali srodnici. Doseljenici iz Jakovca Marii, Pavlovii i Prvulovii, koji su, skupa sa svojim ograncima, imali 1903. godine 44 kue, nesumnjivo su potomci dede Jakova, rodonaelnika, po kojem je i njihovo matino selo Jakovac prozvano. Starosedelako stanovnitvo u Jakovcu, koje je do danas tamo opstalo, i koje je odreda potomstvo dede Jakova, razgranato je danas u vie od trideset familija, koje su skupa posle Prvog svetskog rata imale 217 kua. Da su Jakovljevi potomci u lepenikom selu Vuiu i u timokom selu Jakovcu zaista srodnici svedoi i to to svi, bez izuzetka, imaju istu slavu - uric.
Ko su umadinci (43)
Prepolovljena jabuka
Uzmicalo se u dva pravca: dolinom Ibra ili preko Golije A naa pria zapravo poinje ovde. Sa Gornje Peteri, kao to vode teku, slivalo se i srpsko stanovnitvo u nie krajeve, ponajvie ka ravnoj umadiji, kako nau oblast i narodna pesma naziva. Uzmicalo se u dva pravca, dolinom Ljudske reke, Rake i Ibra, ili planinskim bilima, preko Golije, Javora i Dragaeva. Ako pomenemo naselja ili njihove delove, kao to su Arapovii, Bare, Brnjica, Kalipolje, Kneevac, Petrovo Polje, Rakovie, Suica, moe se desiti da jedni pomisle da je re o Sjenikopeterskoj visoravni, a drugi o Grui, jer se ova naselja nalaze i ovde i tamo, to nije sluajno, kao to nije sluajno ni to da se naselja Ursule, Sugubine ili Kaludra nalaze i u Levu i u Staroj Rakoj. No, vratimo se u Baicu. Iz ovog sela su u gruansko selo Bare u vreme Prvoga ustanka dola tri dananja roda - Bogievii, Vukovii i Leketii ili Staletii, odnosno njihovi rodonaelnici - Bogi, Milija (od koga su Vukovii) i braa Laketa i Staleta. Za sve ove rodove se kae da su u starom zaviaju bili jedna familija, to se vidi i iz njihovog krsnog imena, jer sve ove porodice slave Svetog Nikolu, a preslavljaju Letnjeg Sv. Nikolu. Kod Duge Poljane, do sela Rasna je selo Rakovie (danas 210 itelja islamske veroispovesti, poznato po tome to su u njemu sauvani ostaci zadrunog ivota). Iz ovog su sela, nesumnjivo, doli metani Rakovia u Grui, prenevi ime svog sela, kao to, po Cvijievom slikovitom zapaanju, pu nosi svoju kuicu sa sobom. Kako je Dragi zapisao, itelji Rakovia u Grui znaju samo da kau da je doseljavanje bilo u jedno vreme i iz jednog mesta". Meutim, ime Rakovia govori mnogo vie. Naime, meu malobrojne srpske srednjovekovne vlastelinske porodice, kakvi su bili Bakii i Karapandii, iji potomci postoje do naeg vremena, spada i rod Rakovia, dugo ugledan i moan, koji je opstao i sve vreme turske vlasti, a od ovog roda je bio starovlaki knez Maksim Rakovi, vojvoda Sjenike nahije u Prvom ustanku, koga je 1813. godine, zbog neposlunosti, jer je, mimo zapovesti, uletao u tursku granicu i vojevao, Karaore povukao u unutranjost zemlje, prvo u Kragujevac, a potom sa porodicom u Ripanj. Matica ovih Rakovia je zapravo selo Rakovi kod Duge Poljane. U umadiji su sva sela ista, ali je svako u izvesnom pogledu osobeno. Tako je i gruansko selo Brnjica kao i ostala sela, ali - na sebi svojstven nain. Kako bi Vuk Karadi rekao, isto to - samo malo drugaije. Optoj pojavi proreivanja stanovnitva i njegovog starenja, kao najvidljivijoj demografskoj injenici posle Drugog svetskog rata, ni Brnjica nije odolela. Prividno, Brnjica je posle Drugog svetskog rata stagnirala. Po popisu 1948. godine je imala 163 domainstva, a po popisu 1971. godine 162. Dakle, isto. Meutim, 1948. godine je u tim domainstvima bilo 730, a 1971. godine 585 stanovnika, to je za petinu manje. Selo je, kao i veina umadijskih sela, starilo i smanjivalo se u broju kua i itelja. Dve decenije kasnije, prema popisu 1991. godine, u njemu su 123 kue (domainstva) u kojima ive 133 porodice, a od 425 njegovih stanovnika najbrojniji su oni izmeu 55 i 70 godina. Takvih je u ovom selu 117, tj. vie od etvrtine, dok je mladih (mlaih od 15 godina) samo 55. U pogledu porodica, najvie je dvolanih (27) i jednolanih (25). Takvih je bezmalo treina.
Po Sumarniku konkripcije stanovnitva i imovine u Srbiji 1834. godine Brnjica je imala 28 kua i 185 stanovnika, od kojih 37 za vojsku sposobnih. Tri decenije kasnije, po popisu 1863. godine, selo je uznapredovalo, bezmalo se udvostruilo - imalo je 50 kua sa ukupno 304 itelja. Dakle, u proseku - est dua u domainstvu. A u popisu 1991. godine samo je 11 domainstava koja imaju po est lanova. A u 1863. godini je bilo jakih zadrunih kua. Dve su imale po 17 dua - u jednoj su braa Milovan i Uro uri, a u drugoj braa Miloje, Sredoje i Jovan Stefanovi. Ovi drugi su zapravo Markovii, zvani Arnautovii, jer su Miloje i Sredoje upisani u arakom tefteru 1831. godine sa ocem Markom, zvanim Arnautinom, a tako nazvanim jer je doseljen od Novog Pazara, odnosno od Arnautluka" kako je tada podsmeljivo nazivan taj kraj u tadanjoj Turskoj", a u stvari klasinoj srpskoj oblasti (Stara Raka). Marko je roen oko 1790. godine, a sinovi Miloje 1815. godine i Sredoje 1829. godine, dok je Jovan roen posle 1831. godine (po jednom zapisu Jovan je sedam godina mlai od Sredoja). Zadruna kua uria pripada rodu tavljana, jer se rodonaelnik ura doselio iz tavlja kod Sjenice. Zapis etnologa Mihaila Dragia, koji je zapisao porodino pamenje koje glasi: Zna se da je doao ovamo pradeda ura sa sinovima Vuliem i Milivojem", danas potvruju tefteri iz vremena kneza Miloa. Jer, u arakom tefteru za 1831. godinu su dva domainstva uria. U jednome je domain Vuli, koji tada ima 44 godine, a u drugom je deset godina mlai Milivoje. Vuli i Milivoje su upisani kao urevii, to znai da je puno ime urino bilo ure. Sa Vuliem je upisan i sin Milovan (r. 1821. godine), koji e biti domain zadrune kue uria u popisu 1863. godine. Ako je ura (ure) doao sa sinovima, to znai da su oni roeni u tavlju (Vuli 1787, a Milivoje 1797. godine), onda je on doao u Brnjicu za vreme Karaora - najverovatnije 1809. godine, posle Vodovog pohoda na Sjenicu. Ovi urii (od kojih su neki osovii) su rod sa Maksimoviima. Tanije, ista familija, to se vidi i iz iste krsne slave (Sv. Nikola). Rodonaelnik Maksim (r. 1787. godine) je u tefter upisan po ocu kao Jovanovi, to znai da su Jovan (od koga su Maksimovii) i ura (od koga su urii) braa
Ko su umadinci (44)
Nevoljne seobe
Plemensko drutvo bitna osnova u razvitku srpskog bia

Osim ovih Maksimovia, koji sa uriima ine rod tavljana, u Brnjici su jo jedni Maksimovii. Ove druge Maksimovie je etnolog Dragi upisao kao Maksimovie - Joksimovie i oni slave Sv. Lazara, a takoe su u isto vreme doli iz tavlja. Staro prezime Maksimovia/Joksimovia je Jovanovii, jer su njihovi rodonaelnici Maksim (r. 1797) i Joksim (r. 1767) upisani u tefter 1831. godine sa prezimenom Jovanovi. Skupno doseljenje uria i Maksimovia, Markovia (Arnautovia) i Maksimovia/Joksimovia od Sjenice, iz tavlja, vidi se i po tome to su im kue u istom kraju Brnjice (tzv. Gornja mahala). U donjem kraju Brnjice su porodice doseljene iz Starog Vlaha - Dragojlovii iz sela Budoelja, Neii i Andrii, kao i Jeremii (za njih vele da su Studeniani"), s tim to su Dragojlovii doli pre, a ostali za vreme Karaorevog pohoda na Sjenicu. U sredini sela su porodice razliitog porekla, to znai da je doseljavanje za vreme Prvog srpskog ustanka teklo pojedinano, iz raznih
podruja - Vilotijevii iz Starog Vlaha, Zeevii iz Lise u Dragaevu, Popadii iz Sabante, dok su Radii starinci (najstariji rod u selu). Od onih koje je Dragi izostavio, tu su u prolom veku jo rodovi Arsenijevii, Niketii, Nikolii, Jovanovii, Jevtovii i Manojlovii (svi upisani 1831. godine). U austrijskom okupacionom popisu 1718. godine je u tadanjem Kragujevakom distriktu upisano i selo Brnjica. Upisano je onako kako je nemaki pisar, nevian naem jeziku, to uo i razumeo i prema svom pravopisu prilagodio: Pronica. No, kako je to upisano u ovom nizu: Rakovi, Radmilovii, Pronica, Zabojnica, Arapovii, Grivac - onda je lako pod imenom Pronice prepoznati Brnjicu. Brnjica je tada upisana kao nenaseljena, to znai da je njeno naseljavanje usledilo posle toga, i da je do Koine krajine u njoj dolo ponovo do smene u stanovnitvu. Po predanju, Brnjiani su doli iz sela Brnjice, koje se nalazi izmeu tavlja i Duge Poljane na Petersko-sjenikoj visoravni. No, kako je istoimeno selo postojalo u Grui pre doseljenja tavljana, to je gruanska Brnjica bila samo prisno podseanje na Brnjicu u starom zaviaju. I u Lipnici postoji rod tavljana, jedan od najstarijih u selu, doseljen, oito, iz tavlja kod Sjenice. tavljani su poreklom i Umeljii u Oplaniu, iji se predak Gavrilo (otuda im je staro prezime Gavrilovii) doselio sa bratom Simeunom iz tavlja u vreme Karaoreve vojne na Sjenicu 1809. godine. Iz tavlja su i Kamidorci, koji su se preko Kamidore (Morava), po emu su prozvani, doselili u Peenoge. Rodovska organizacija i plemensko drutvo su bitne oznake u razvitku srpskog etnikog bia, koje se pouzdano mogu pratiti od doseljenja na Balkan do naih dana. No, u umadiji, gde je tako esto dolazilo do promena u sastavu stanovnitva, istorijske okolnosti nisu doputale da se plemensko drutvo zasnuje i razvije u svom istom vidu, kao u dinarskim podrujima, poglavito u Crnoj Gori. Zato je za umadiju svojstvena drutvena zajednica zasnovana na teritorijalnom i ekonomskom objedinjavanju, oliena u kneinama kao samoupravnim celinama. Pa ipak, i ovde se moe javiti odblesak plemenske organizacije u svom rudimentarnom vidu, a pogotovu se jasno ocrtavaju pojedina bratstva, ma koliko bila rasprena u seobi po umadijskim selima. Mihailo Dragi je pravilno pretpostavio da su doseljenici od Pei ili preko Kolaina, a odavde u novopazarsku i sjeniku oblast, o emu je zapisao: Interesantan je put jedne od vrlo razgranatih porodica u Grui, koja vodi poreklo od Pei, a koja se preko Kolaina rasturila na razne strane. To je familija Koana. Izgleda da je ovo bilo jako bratstvo, koje se rasturilo iz sela Koa kod Pei, i to su najpre preli u Kolain, odakle su se tek poeli rasturati na razne strane. Jedni su se razili po sjenikim selima, odakle su dalje preli u Srbiju, drugi su se zadrali u Kolainu, gde ih jo ima. Ovi kolainski Koani nisu u isto vreme doseljeni u Gruu, ali su do Karaora ve svi doli." Pripadnike bratstva Koana Dragi je naao u nekim selima Ibra, zatim u Matarugama i Zamanju u Donjem Ibru, kao i u moravikom selu eini, gde je cela mala Koana. No, Koani su najbrojniji u Grui, gde ih je u vreme Dragievih ispitivanja (1921. godine) bilo 174 kue - u Beevici (22), Glediu (32), Zakuti (37), Kniu (24), Leskovcu (8), Lipnici (36) i Ljubiu (15). U Beevici su erovii i onovii, kao i Panteevii (Petronijevii i Damnjanovii), ije je staro prezime Nijemevii, doseljeni iz Ibarskog Kolaina, odakle su takoe doli Tijanii, Riznii, Karajovii i Radakovii u Gledi. Srodnici Karajovia su Karapandii u Eregama u Moravici, a Radakovia Kojii u Zakuti (njihovi rodonaelnici Radak i Kojo su bili braa). U Zakutu se zapravo doselio Savo, sa sinovima Radakom, Kojom i Dragutinom. Radak je otiao u Gledi, a potomci Koje i Dragutina (Kojii, Gajovii, Baovii) ostanu u Zakuti. Ko su umadinci (45)
Ko su Biorci
Doli za Karaorem posle vojevanja na Sjenici i Suvodolu Koani su Zarii u Kniu, koji su od starine jedna familija sa Mijatoviima, Milutinoviima i okiima (Maksimoviima) u istom mestu. Ovom bratstvu pripadaju Jekii i Stepanovii u Leskovcu, iji se predak Jovan Koanin ovde doselio, dobivi nadimak po selu iz koga je doao. Zajedniko prezime Koani imaju Nedeljkovii, Lazovii, Todorovii i Markovii u Lipnici, iji su se preci Nedeljko i Todor doselili iz Koa, koji je tada bio u Turskoj", kao i Jovai (Bojovii, Jeremii i Vasiljevii) u istom mestu. U Ljubiu su Koani Zornii, potomci etvorice brae (Radivoja, Maksima, Mirete i Milia), doseljene iz Goeva kod Sjenice. Zornii znaju da su im srodnici Koani u Lipnici i Zakuti. Da su Koani bratstvo vidi se i po krsnom imenu, jer sve koanske porodice u Beevici, Glediu, Zakuti, Kniu, Leskovcu, Lipnici i Ljubiu, kao i njihove raseljene porodice, slave Svetu Petku (27. oktobra), a preslavljaju Petku Trnovsku (8. avgusta). Daljim istraivanjima se mogu dobiti i podaci o nekim koanskim porodicama koje su ostale u okolini Sjenice. Koansko prezime Zorni, koje nalazimo u Ljubiu, spada u rea prezimena. Ovo prezime nalazimo danas u selu Ponorcu kod Sjenice, gde ima jak rod Zornia, a u okviru njega ugledni rod Lemia, nazvan po majci Lemi. No, ovi su Zornii, kao i Lemii, muslimani. Znaju kad su primili islam, ali ne znaju koja im je bila krsna slava, to samo pokazuje da su delili sudbinu srpskog stanovnitva koje je ostalo u ovom kraju, izloeno turenju u vie navrata. to se, pak, tie sela Koa, matice bratstva Koana, ovo selo u optini Istok po popisu 1991. godine ima 426 itelja (423 Srbina i dva Jugoslovena), od kojih su 425 pravoslavne vere. Etnolog Milisav Lutovac je u Ibarskom Kolainu naao jako bratstvo Koana koji tvrde da su poreklom iz mesta Kos u Prekobru u Morai, odakle su se pre tri stolea iselili, a to potvruju nazivi Koko groblje i Koka planina, ouvani tamo do danas. Koana u Ibarskom Kolainu ima u selima Gazivode (4 kue), Banja (2), Tuie (6, gde se prezivaju Aleksii i Dimitrijevii), Vukosavljevie (8, Vukomanovii i Milovii), Vitkojevie (4, Janiijevii i Milenkovii) i Tabalije (9, Dobrosavljevii i Lukovii), zatim u Velikoj otri u Toplici (4), Vraevu u Donjem Ibru (1) i dr. Osim bratstvenikog imena, i ovi Koani su ouvali i zajedniku slavu, Sv. Petku. Biorci u Boru (1923. godine ih je bilo 11 kua) su doli za vreme Karaorevog vojevanja na Sjenicu i Suvodol 1809. godine, kad su se iz Bihora, povlaei se sa vojskom, dola etiri brata Nika, Aleksa, Antonije i Dimitrije. U Bora je tad dola i baba sa sinovima Simiem i Vesom, a sa njima i njihovi roaci Vitko i Radosav, no ovaj se deo Bioraca preseli u drugoj polovini prolog veka u Kusovac, gde su u 12 kua 1921. godine bili ovi biorski rodovi: Simievii i Vesovii (od Simia i Vesa), irovii, Radosavljevii (od Radosava), Lazarevii i Biorac, u iju je kuu uao Gliovi iz Konjue. Bioraca ima i u Beloj Steni kod Studenice. U Lepenici ima jako bratstvo Bioraca u Cvetojevcu (1911. godine ih je bilo 16 kua), podeljenih na vie rodova (Krsmanovii, Markovii, Mijailovii, Babovii, urevii, Jovanovii, orevii), koji su doseljeni izmeu Koine krajine i Prvog srpskog ustanka, dok su Biorci u Korianima doseljeni u vreme Prvoga ustanka. Izuzev ovih u Korianima, koji slave Aranelovdan, svi ostali Biorci slave Sv. Jovana, a preslavljaju Ivanjdan, to govori o njihovom srodstvu. Takoe i kumstvo kao duhovno srodstvo, vrlo vana ustanova u ivotu srpskog naroda moe ovo da potvrdi. Paarizi u Boru su kumovi sa Biorcima, a kumstvo su drali jo u starom zaviaju, pre doseljenja iz Bihora.
Vrlo ugledno bratstvo Lutovaca ima svoj ogranak u Boru, koji se tu naselio iz plemena Vasojevia pre Koine krajine. Boraki Lutovci, iji su ogranci Mikovii, Markovii, Tatii ili urii, slave Srevdan. Matica Lutovaca je selo Lutovo u Bratonoiima. Raseljeni Lutovci, poput Lutovaca u vasojevikim selima Zagorju i Dapsiu, slave Nikoljdan, to znai da su Lutovci u Boru promenili slavu, najverovatnije da bi zavarali trag i izbegli osvetu. Meu doseljenicima i prebezima iz Crne Gore je i mnotvo pripadnika plemena Bratonoia, koji su se takoe rasprili po umadiji. Tako su Koraevii u unama ovde doli premetajui se od svoje matice, preko Sjenice i Rasna u okolini Uica, do Pajsijevia, gde se nastanio njihov rod Spasenia. Plemenu Bratonoia pripada i rod Barjaktarovia (Barjaktarevia) u Jovanovcu, doseljen u Prvom ustanku. Toa Radivojevi kae da su ovi Barjaktarovii doseljeni sa Kosova i slave Sv. Jovana, no oni sami uvaju predanje da su doseljeni iz sela Petnjika i da su od Vasojevia. Meutim, Barjaktarovii u Petnjiku, koji je u zemlji Vasojevia, doseljeni su iz Bratonoia i ouvali su svoju plemensku slavu, Nikoljdan, dok Vasojevii slave Sv. Aranela, a preslavljaju Sv. Aleksandra Nevskog. Poetkom ovog veka u Petnjiku je bilo oko ezdeset kua, podeljenih na dva roda Babovie (Novakovie), koji su Vasojevii, i Barjaktarovie, koji su Bratonoii. Po ovome je nesumnjivo da su Barjaktarovii u Jovanovcu Bratonoii, ali su slavu promenili prilikom preseljenja. Iz ovog jovanovakog roda je i pop Miloje Barjaktarovi, kragujevaki svetenik, proslavljen po svom dostojanstvenom dranju na sudu i odbrani mladih socijalista optuenih zbog demonstracija Crveni barjak" 1876. godine. Iz Osata, graninog predela Bosne uz Drinu, takoe je znatan broj doseljenika u umadiju, gde su dolazili da rade, poznati kao vrsni graevinari, pa su se, vremenom, ovde i nastanjivali, bilo prienjivanjem, bilo dovoenjem svojih porodica iz ovog brdovitog i pasivnog bosanskog predela. Po ovim doseljenicima je nazvan i tip kue brvnare - osaanka, iji se poslednji ostaci jo mogu sresti pogdegde u umadiji.
Ko su umadinci (46)
Graani sa Petera
Oni su naselili gruansko selo Bare

Zbirno prezime ovih doseljenika je Osaani. U Guberevcu su Osaani rodovi Savii i Simii, doseljeni pre Prvog ustanka, u Gronici su Osaani Jovanovii i Petrovii, doseljeni poetkom Drugog ustanka, u Kijevu su Osaani Filipovii i Radovanovii, doseljeni 1836. godine. U Boru su Osaani Dimitrijevii i Milivojevii, kao i Milovii, koji su kasnije doli (posle 1875. godine), kada su se doselili i Bonjakovii u Guncate. U Krevcu i Topoli su Osaani Pavlovii (predak Pavle Osaanin zidao Karaorev grad i tu se udomio). Sve ove osaanske porodice imaju istu slavu (Sv. Jovana), to je znak zajednikog porekla, izuzev onih koje su kasnije dole, posle srpsko-turskih ratova 1875. godine, kao to su Milovii u Boru, koji slave Svetog Mratu, i Bonjakovia u Guncatima, koji slave Lazarevu subotu, ali o razlozima njihovog menjanja slave nemamo u ovom trenutku jasne podatke. Osnivaki rodovi gruanskog sela Bare su Graani i Borotice (ili Borovtice), tako nazvani po selima Gradac i Borotica na
Peterskoj visoravni, odakle su se doselili u vreme Karaorevog vojevanja na Sjenicu 1809. godine. Po postanju Bare su novijeg datuma, ponikle kao selo u ataru Ljuljaka, iz kojih su se vremenom izdvojile. U austrijskom popisu 1718. godine se, naravno, ne pominju Bare, a Ljuljaci su tada jedno od malobrojnih naseljenih mesta u Kragujevakom distriktu i imaju pet domainstava. Vek kasnije, kad su se na podruje Ljuljaka doselili Graani i Borotice, u Upisniku 1818. godine Ljuljaci su upisani sa 55 domova i 144 muke glave starije od sedam godina. U ovom popisu su Ljuljaci i Bare upisani ujedno. Sledee, pak, 1819. godine, u Naznaeniju sela Knjaeske kancelarije, ova dva sela su razdvojena, pa su Ljuljaci upisani sa 31 domainstvom i 69 mukih glava, od kojih 35 oenjenih, a Bare sa 29 domainstava i 82 muke glave, od kojih 43 oenjene. U 1820. godini su ova dva sela upisana opet zajedno, kao i 1821. i 1822. godine. Od 1823. godine pa nadalje su upisivani kao zasebna sela. Po Konkripciji stanovnitva i imovine u Srbiji 1834. godine u Barama je 39 kua, a u njima 260 dua. Od toga 142 muke i 118 enske osobe. Od mukinja 53 su oenjena, a 57 za vojsku sposobno. U Ljuljacima su 34 kue, a 257 dua (131 muko i 126 enskih eljadi). Naseobinska bliskost Bara i Ljuljaka oituje se u injenici da se metani oba sela kopaju na mestu zvanom Staro selo, gde im je zajedniko groblje, koje inae pripada ljuljakom ataru. Najkrae, tako je zasnovano i raslo selo Bare. U Bare su se prvo naselila petorica brae - Milo, Uro, Vito, Vojin i oka, koji su doli iz Graca kod Sjenice. Sa ovom braom su doli i njihovi sinovci ore, Nika i Miljko, i srodnik Ilija. Od ove devetorice poteklo je osam rodova Miloevii, Uroevii, Vitoevii (od ovog roda je poznati knjievnik i knjievni istoriar Dragia Vitoevi, 1935-1987), okii, orevii, Nikii, Miljkovii i Ilii, dok su se Vojinovii, iji je rodonaelnik Vojin, zatrli. Skupni naziv za ove rodove je Graani, po Gracu, mestu u staroj matici. Da su Graani rod vidi se i po krsnom imenu - svi slave urevdan, a preslavljaju uric. Meutim, na prvi pogled nije jasno iz kog Graca su doseljeni, jer u okolini Sjenice naziv Gradac nose dva sela. Odgovor na ovo pitanje nalazimo zahvaljujui Boroticama, drugom osnivakom rodu gruanskih Bara. Nimalo sluajno, u Barama su se istovremeno obreli Graani i Borovtice. Naime, selo Gradac, iznad koga postoji veliki Graanski kr (iji je vrh 1364 metra, dakle vii od umadijskog Rudnika), i selo Borotica susedna su, a njihova sredita su na razdaljini oko pet kilometara. Oba lee ne obodu Peterskog polja, koje se odlikuje lugovima i vlanim tlom, to je u ovom krakom predelu rea pojava. Prirodno, njihovi iseljenici, beei u umadiju, zaustavili su se na slinom tlu, u barama gruanskim, gde zasnuju selo Bare. Po ovome je oito da Graani ne potiu iz sela Graca kod Vrsenice, ve iz sela Graca kod Suvog Dola i Karajukia Bunara u blizini Sjenice (sela koje danas administrativno pripada optini Tutin). Da su upravo ovaj Gradac i Borotica (Gornja i Donja) iseljeni pre nepuna dva veka govori i injenica da u njima danas nema pravoslavne due. U Gracu je po popisu 1991. godine bio 151 musliman, a u Borotici 402 muslimana i jedan Jugosloven, dok je u onom drugom Gracu, kod Vrsenice, od 141 itelja - 136 Srba, to znai da u njemu nije ni dolo do smene stanovnitva i veroispovesti. Istovremeno kad i braa i njihovi sinovci Graani, u Bare su se naselili Stojan, Novo i Petar, zatim Boko i Vuko, Milovan i Vuksan, te Vuki i Vueta - svi iz sela Borovtice kod Sjenice, po emu su ovi doseljenici i prozvani Borovtice ili Borotice. Od Stojana su Stojanovii, od Nove Novovii, od Petra Vuletii (staro prezime Petrovii, po rodonaelniku), od Boka Bokovii, od Vuka Vukovii, od Milovana Vukadinovii (Milovan je poginuo na Ljubiu 1815. godine), od Vuksana Radonjii. Svi ovi rodovi slave Nikoljdan, a preslavljaju Letnjeg Sv. Nikolu. Pamti se da su Vukadinovii i Radonjii ista familija, dok je staro srodstvo ostalih, koje je u zaviaju pouzdano bilo, ve poetkom ovog veka zaboravljeno, uprkos istom krsnom imenu.
Borotiki rod - Vukadinovii i Radonjii u Barama - odravao je sve do ovog veka kumstvo sa Dragoviima u Prijanima, zaseoku sela Brezovca pod Venacom. Dragovii su takoe doseljeni 1809. godine iz Borotice, u kojoj su im jo preci Vukadinovia i Radonjia kumovali. I rod Graana u Barama je takoe dugo odravao kumstvo iz starog zaviaja - sa Vasiljeviima u Siri (Rudniko Pomoravlje) i Lukoviima u Belosavcima (Jasenica). Lukovii su doseljeni iz Graca, a gruanski Graani su im jo tamo bili kumovi. Poput Borotica i Graana u Barama Gruanskim, koji su u svojim zajednikim prezimenima sauvali uspomenu na stari kraj i selo iz koga su doli, i mnoge druge porodice u umadiji nose u svojim imenima ili nadimcima spomen na staru maticu ili mesto iz koga potiu. Ko su umadinci (47)
Iz Korita je rod ampara

Staro njihovo prezime je bilo Dragievii Tako se u Zovljaku, kraju sela Belosavaca, jedna grupa rodova naziva Kozoderima. Tu grupu rodova ine Mijovii, Vulovii, Gliii (Vulievii), Slavkovii, Mihajlovii, erkovii i Radosavljevii, kojih je 1923. godine ukupno bilo 29 kua, a sa drugim srodnicima, koji su u drugim krajevima istog sela - Jovanoviima, koji su ogranak Slavkovia, Kostiima (Aleksiima), koji su ogranak Radosavljevia, Milenkoviima, Matiima (Vasiima, Filipoviima, Sokiima), Ratkoviima (ivanoviima), Iliima (Dujkiima) - bilo ih je 66 kua. Da su srodnici, vidi se i po krsnom imenu - svi slave Svetog Jovana. Stanovnitvo Belosavaca je relativno mlado, jer ih je ovde doveo Karaore, posle vojevanja na Sjenici i Suvodolu 1809. godine. U Belosavcima je bilo slobodne plodne zemlje, koju je i sam Karaore kulukom krio, o emu danas u potesu Polja, to je, van Pomoravlja, najvea ravnica u ovom delu umadije, svedoi toponim Koevi, gde je skladiten kukuruz za potrebe Karaoreve vojske. Kozoderi su uestvovali u bitkama Prvoga ustanka, kako u starom zaviaju, tako i po dolasku u umadiju, a doli su iz predela Korita, izmeu Bihora i Peterske visoravni. U Koritima je, kako je zapisao akademik Milisav S. Lutovac 1967. godine, sauvano seanje na mnoge odseljene rodove, a meu njima osobito na razgranate rodove - Andrejie, ujovie i Kozodere. Kozoderi su u Koritima bili ugledan i moan rod. U tamonjem selu Dupljaci, koje se ranije zvalo Leposavljevii, na kosi Sokolovcu postoji Crkvina, gde su temelji crkve koju su Turci sruili posle Karaorevog pohoda, uz koji su se i Kozoderi iselili. Ovu crkvu, koja je bila glavna, saborna, crkva za sva Korita, podigao je neki bogati Kozoder, koji je, po predanju, bio tako imuan da ju je mogao podii samo od svog prihoda od meda. Posle Prvog svetskog rata, crkva je obnovljena, ali su je muslimani u Drugom svetskom ratu opet sruili. Iz Korita je i rod ampara. Veina ovog roda se dva puta selila u umadiju, jer se posle prve seobe vratila u Korita. I ampari su doli za vreme Karaoreve vojne, kad i Kozoderi. Posle propasti Karaoreve Srbije, ampari - izuzev roda Busaraca, koji ostane u Kniu - vrate se u Korita, ali odatle nanovo, posle srpsko-turskih ratova 1875-1876. godine, dou ovamo, i to Milosavljevii u Grabovac, a amparevii u Kni. Da su ampari bratstvo, vidi se po tome to sva tri roda (Busarci, Milosavljevii i amparevii) slave istu slavu - Sv. Agatija. Nadimak ampari" imaju i Paunovii u Bumbarevom Brdu, ali oni, kao i njihovi srodnici okovii u Pretokama, slave Sv. Aranela. U starom zaviaju, Koritima, i danas ima ampara. Nastanjeni su i istoimenom selu, a prezivaju se Slavkovii, Marinkovii i ampari (1965. ih je bilo 17 kua). Iseljenih ampara ima jo u Bistrici (Korita) i Boljarima (Peter), to tano pokazuje pravce njihovog doseljavanja u umadiju. Svi ovi
ampari, ije je staro prezime bilo Dragievii, slave Sv. Agatonija, kao i njihovi srodnici u Kniu i Grabovcu. Po starom zaviaju su prozvani rodovi Boljaraca i Buevaca. Boljarci su Simii i Nikolii (Banovii) u Belosavcima, koje je Karaore, prilikom povlaenja od Sjenice 1809. godine, poveo i ovde nastanio. Tako su prozvani po selu Boljarima, u okolini Sjenice, odakle su doli. (Po popisu 1991, Boljare ima 45 itelja, od kojih je est muslimana). Buevci su doseljeni iz Bueva, sela kod Sjenice, u kojem danas ive 128 Srba, i po jedan Crnogorac i musliman. Rod Buevaca, koji je 1809. godine doseljen u umadiju, razmeten je u Desimirovcu i Gronici. U Desimirovcu su Buevci rodovi Lepavii (iji su ogranci Radovanovii i Milenkovii), okovii, Miovii, Radosavljevii, Pavievii (Janii) i Pavlovii, kao i ekii. Desimirovaki Buevci slave Sv. Nikolu, izuzev ekia, ija je slava urevdan. Buevaca ima i u Gronici, gde se prezivaju okovii, ali su oni doli kasnije (1830. godine) i slave Aranelovdan. Buevci su osobito brojni u dva gruanska sela - Vukovici, gde ine vie od polovine stanovnitva, i Bumbarevom Brdu, gde ih je dve treine. Vukovaki Buevci, koji se jo prezivaju erkovii (ded erko doao iz Bueva i naao ovde svoje roake Buevce i tu se nastanio"), Jekii, Mekovii/Novievii, kao i Marinkovii, koji su od njih odseljeni u Balosave, slave Sv. Aranela. U Bumbarevom Brdu su iz Bueva rodovi uajii (u koje spadaju Mirkovii, Radenkovii, Milovanovii i Jovanovii) i Todorovii, koji svi slave urevdan. I jedni i drugi su sauvali spomen na svoje rodonaelnike - Todorovii na Vasilja, koji se doselio, a uajii na Milivoja uaju, koji je poginuo u boju na Sjenici 1809, usled ega su njegovi sinovi, beei od turske odmazde, doli u umadiju prilikom Karaorevog povlaenja. Za razliku od ovih familija, Zimonje su uglavnom sauvali zajedniko prezime, bilo da se prezivaju Zimonje ili Zimonjii, bilo da im je to tzv. drugo prezime. Tako Zimonjii, koji su naseljeni u Sibnicu (Donja mahala), pamte da im je tu pre Koine krajine doao predak Jovan iz Kruice u Starom Vlahu i da je njegov unuk ratovao uz Karaora. Pojedini njihovi ogranci u selu (Nikolii, Kazakovii, Petrovii) oznaene su Zimonjiima kao drugim prezimenom. U Vitanovcu ima njihov ogranak, gde se prezivaju Zimonje, kao i u Vrbetima, gde se, po dovotku, koga je majka dovela od Zimonjia u Sibnici, prezivaju Pavlovii. Osobito je znaajno pamenje Zimonja u Vukovici, koje je zapisao Mihailo Dragi: Dola tri brata: jedan u Vukovicu, drugi u Sibnicu, trei u Gorai (Dragaevo). Tvrde da je Bogdan Zimonji, poznati hercegovaki junak, od iste porodice." Sve porodice Zimonja u Grui slave Sv. Jelisija, izuzev Zimonja u Vukovici koji slave (i preslavljaju) Aranelovdan. Ko su umadinci (49)
Vukievii osnivai sela Svetlia

Istorija seljaka kao strani letopis ratova, smrti i seoba Sreni narodi nemaju istoriju, a njihovi seljaci idilino uivaju u zemaljskim plodovima svoga rada. Na narod je, meutim, narod vrlo nesrean, kao i na seljak, jer imamo vrlo bogatu istoriju, koja je strani letopis ratova, smrti i seoba, a na seljak, veito s glavom u torbi, ivi razapet izmeu sue i puke, gladnih ptica i svakojakih nemilica. U tom pogledu su Vukievii u selu Svetliu tipian srpski rod, jer su ogledalo sudbine naeg naroda. Da je sree, iveli bi skupa u idilinom obilju
rodnog Svetlia, pitomog sela koje su oni zasnovali na zatalasanoj umadijskoj povri, ali oni, razvejani na vie strana, dadoe ne samo vredne ratare i ugledne domaine, nego i hajduke i ustanike, ratnike i generale, narodne predvodnike i okrune stareine, trgovce i poslanike, knezove i istoriare, sudije i profesore, lekare i geografe, uglednike i konzule, ekonomiste i umetnike. Kao stari i ugledni rod Vukievii imaju svoj rodoslov, predanje i rukopisnu hroniku, iji je prvi sastavlja dr Pera Vukievi (1861-1945). Njegov rad, koji je obuhvatio Vukievie do 1931. godine, a na podsticaj Zarije Vukievia (umro 1984. u Opatiji), visokog inovnika Dvora i knjievnika, nastavio je novinar Dragutin Vukievi (1909-1990), davi do ezdesetih godina pregled loze Vukievia, iju je emu uradio inenjer Mihailo Vukievi. Uz pomenute izvore, za ovaj napis su korieni i materijali kojima raspolae Dragi-Vanja Vukievi (r. 1948 u Beogradu), a posebno dragocenu pomo, kako za nove tako i stare podatke, pruio nam je Budislav Vukievi, ekonomista u Kragujevcu (r. 1939. u Svetliu), koji je predani nastavlja hronike svog roda. Vukievii su poreklom od plemena Vasojevia, to znai da se njihov rodoslov izvodi od Vase (Vasoja), koji je, po plemenskoj tradiciji, sin Kostadina, ukununuka Vukana Nemanjia. Dug je i viestoletni put Vasojevia iz Stare Srbije (Kosova i Stare Rake) preko Hercegovine, Zete i Keva do Lijeve Rijeke, koja se smatra njihovom plemenskom maticom, odakle nastaje njihovo irenje po Polimlju i dalje, kao i izrastanje u najvee pleme na Balkanu. U Vasojeviima postoje dvoji Vukievii, jedni su iz bratstva Lopaana (Rajovia), a drugi iz bratstva Mijomanovia, ija ja matica selo Zabre kod Andrijevice. umadijski Vukievii su iz bratstva Lopaana i njihova matica je selo Vinicka kod Berana, gde ih u znatnom broju jo ima, i odakle su se vremenom raseljavali, tako da su im ogranci u Trenjevu kod Andrijevice, zatim u selu Poeginja (optina Bijelo Polje) u predelu Korita, gde ih je 1957. godine bilo dve kue (doli iz Brda"), a na njih podsea i toponim Vukievac u selu Javorova (optina Berane) u Bihoru, u kojem sada ive samo krijelji (iptari), doseljeni iz Malesije. U bezakona vremena, posle Velike seobe 1690. godine, poelo je i jae pokretanje Vukievia iz Vinicke, jamano uslovljeno i otporom prema osionim feudalcima, gusinjskim begovima emoviima (ili eoviima), po svemu sudei uglednog srpskog roda pre prelaska na islam krajem XVII veka, zbog kojih su se iseljavali seljaci-ifije ne samo pravoslavni nego i muslimani. Tako se poetkom XVIII veka deo Vukievia iseljava i redom nastanjuje u etiri podruja - jedni u okolinu aka (Dragaevo), drugi u selo Oparie u Levu, dospevi tu u irokom luku preko Kosova, trei u okolinu Sombora (Baka), a etvrti, koje predvodi rodonaelnik Vuka Vukievi, dolaze u Svetli, tada nenaseljen, i postaju osnivai ovog sela, tanije obnavljai ivota u njemu. Da su svi ovi Vukievii rod, svedoi i odravanje zajednike vasojevike slave, Sv. arh. Mihaila. Prvi pisani pomen Svetlia je u austrijskom okupacionom popisu 1718. godine, sela oznaenog kao nenaseljenog u tadanjem Kragujevakom distriktu, to odgovara vremenu dolaska Vukievia, a podudara se i sa prvim pisanim pomenom Vukievia u Somboru, gde je 1720. godine u popisu vojnika Potiske vojne granice upisan Radivoje Vukievi, to se sve poklapa sa upamenim vremenom seobe Vukievia iz Vinicke. Na molbi bekom esaru 1747. godine, koju su potpisali svi graniari anca Sombora, nalaze se i potpisi trojice Vukievia (Vuka, Marka i Danila), a u nonoj gradskoj strai, dranoj od 3. decembra 1795. do 28. marta 1796. godine, takoe su nam vidljivi desetorica Vukievia - Mijo, ura, Vaso, Aim, Sima, Filip, Mio, Andrija, uka i Mijailo, dok e se krajem tog veka (1798) Vukievii nastaniti i u Donjem Kovilju u ajkakoj. Vukievia, za koje je etnolog Toa Radivojevi pogreno zapisao da su doli iz Belopavlia u Crnoj Gori, bilo je 1831. godine u Svetliu deset kua, iji su domaini sin lepenikog kneza Jovana
Mihailo (r. 1789), Ilijin sin Stevan, zvani Steka (r. 1757), zatim Stekin odeljeni sin Sava (r. 1797), pa odeljeni Milievi sinovi Panta (r. 1782), Dimitrije (r. 1790) i Jevta (r. 1799), Milijin sin Tanasije (r. 1791), koji je tada kmet, Pavle Milosavljevi (r.1794), Radomirov sin Stevan iri (r. 1797), koji ivi u zadruzi sa braom Stepanom, Vasilijem i Jovanom, i Marko Nikoli (r. 1807), potomak Milivoja, sina Vuke Vukievia iz prvog braka. Poetkom ovog veka je u Svetliu bilo 45 kua, podeljenih na vie rodova - Vukievii u uem smislu (7 kua), Jevtii (7), Lazarevii (3), Maksimovii (3), Milosavljevii (3), Pantii (3), Petrievii (3), Radojkovii (3), Todorovii (3), irii (3), Ilii (2), Lazii (2), Matejii (1), Milovanovii (1) i Radojkii(1), a ogranci svetlikih Vukievia su Vukievii u urevu (Lukanju) i Donjim Jaruicama i Petrovii u Guberevcu (danas selo Borci) u Lepenici. Danas su, pak, najbrojniji Sarii (12), Stekii (8), prozvani po Ilijinom sinu Stevanu-Steki (r. 1757) i Vukii (6). Ko su umadinci (50)
Selo potomaka oborkneza Mirka

Poslednje naseljavanje obavljeno je posle Velike seobe 1690.

Selo ume je starog postanja. Prvi njegov pisani pomen je u godini 1428, u povelji kojom despot ure Smederevac potvruje batinu velikom elniku Radiu Postupoviu, uglednom i monom vlastelinu, danas poznatijem kao ktitoru manastira Vraevnice. Od tada je bilo vie korenitih promena u stanovnitvu, ali su ume, praznei se i ponovo punei stanovnitvom, kao i veina naih sela, uvek bile nastanjene. Poslednje naseljavanje je obavljeno posle Velike seobe 1690. godine, i ono je upameno: prvi se, doav sa Kosova poetkom DVIII, naselio oborknez Mirko, koji je imao est sinova. Danas se ume dele na Mirkove potomke i ostale, kasnije doseljenike, sa kojima se i po slavama se razlikuju: Mirkovi potomci slave Sv. ora (uric), a ostali druge svece. Posle Prvog svetskog rata pet sedmina kua u umama pripadalo je Mirkovim potomcima. U vreme kad je Borivoje M. Drobnjakovi istraivao ume (1923) Mirkovo stablo se razgranalo u dvadeset i etiri roda sa 101 kuom. Navodei zajedniko poreklo i isto krsno ime, kao i koliko koji rod Mirkovih potomaka ima kua, Drobnjakovi ih je samo pobrojao, ovim redom: Stanojevii, Popovii, Gliii, Martii, Maksimovii, Stankii, Prokii, Gliii (drugi), Uroevii, Mirkovii, ivanovii, ivojinovii, Nikolii, Bogievii, Prokii (drugi), Milovanovii, Jakovljevii, Ristii, Markovii, Batii, Rankovii, Lazii, Petkovii i Antonijevii. Koji su koja grana, od koga Mirkovog sina potiu, i koji su i za koliko kolena meusobno blii nije ni pokuavao da razmrsi. Poput uenog etnologa Drobnjakovia, na ovom pitanju je zastao i amaterski vredan pokuaj Miodraga Krunia (umro nedavno u Kragujevcu). Za razreenje ovog pitanja zahvalni smo Aleksandru Srekoviu, vanrednom profesoru Beogradskog univerziteta. Aleksandar Srekovi (r. 1945, u Topoli), profesor fizike na Prirodnomatematikom fakultetu (Fiziki fakultet) u Beogradu, jedan je od vrhunskih znalaca savremene fizike (ua oblast: fizika plazme). No, on je i zatoenik zaviaja. Istraio je devedeset rodova (familija) u selu ume, i jo niz rodova u drugim naseljima, od kojih su posebno razgranati znamenita loza Jokia u Topoli, Nikodijevii (danas Blagojevii) u Kopljarima, ukii u Nemenikuama, Mihailovii u Belosavcima, Petrovii u Velikoj Ivani, zatim vie rodova u Trnavi,
Smederevskoj Palanci i okolini, Dobrai u Grui i dr. Njegovi rodoslovi, uraeni genealokim metodom savremene istoriografije i etnoloke nauke, sadre na hiljade linosti, pravih malih biografskih profila tolikih pojedinanih sudbina i konkretnih ljudskih ivota. Podaci su prikupljani vrlo savesno i proveravani u svakoj prilici, pedantno i dosledno, kako to mogu samo pasionirani naunici. I - zidovi zaborava su srueni. Pred nama se ukazuje svojevrsna galerija likova, razueni biografski renik vie od stotine rodova i porodica. A mnoenje porodica kao da nalikuje fisiji atomskog jezgra. to se tie rodoslovnog stabla oborkneza Mirka, osnivaa uma, ono danas, prema Srekovievom nalazu, ima osam grana - dve su od Mirkovih sinova Bogia, ivana, Pauna, Blagoja, zvanog Blaa, i Mihaila, i jednoga koji je bio pop. Sedmi, verovatno najstariji, Mirkov sin ore otiao je pre 1750. u Rakinac i od njega su tamo orevii i Milievii. Od Bogia (r. 1724, imao sinove Marinka i Janka), u treem narataju se zatrlo muko potomstvo. Mirkov sin ivan je imao ora (r. 1750), a ovaj pet sinova: Dmitra, Milovana, od koga su Milovanovii, Teofana, Obrada i Gligorija, zvanog Glia, od koga su Gliii. Dmitar je imao etiri sina - Avrama, od ijeg sina Ranka su Rankovii, Simu, od koga su Simii, Marka, od koga su Markovii, i Lazara, od koga su Lazii. Od Milovanovih sinova Proke i Pantelije su Prokii i Pantelii. Mirkov sin Paun (r. 1730) je imao etiri sina - ivana, od koga su ivanovii, ivojina, od koga su ivojinovii, iji su ogranak Nikolii (od Nikole, ivojinovog sina), Lukii (od Luke, ivanovog sina) i Pantii (od Pante, Nikolinog sina), Mirka, od koga su Mirkovii i Pavlovii (od Pavla, Mirkovog sina), i Ivka, od ijih sinova Obrada i Petka su Obradovii i Petkovii. Mirkov sin Blagoje (r. 1732), zvani Blaa, imao je sina Milosava, a ovaj sinove Milovana, Proku, Maksima i Antonija, od kojih su dananji Prokii (drugi), Maksimovii i Antonijevii. Od Milovanovog sina Glie je ogranak Gliia (drugih), iji su deo bili Mihailovii, koji su izumrli. Od petog Milosavljevog sina Save su tri familije: jedna se preziva po majci Stanki (Stankii), a dve po njegovim sinovima Kuzmanu (Kuzmii) i Damnjanu (Damnjanovii). Od estog Milosavljevog sina Jovana su Jovanovii, od sedmog sina Radoja su Radojevii (iji su ogranak Martii, koji su se ugasili), od osmog sina Vientija su Vientijevii, iji su ogranak Ivkovii (od Ivka, Vientijevog sina), a od devetog sina Aksentija su Aksentijevii (od ovog roda je uveni ivadin iz uma, jedinstvena figura naeg zemljoradnikog i naprednog pokreta, ubijen od Nemaca 1942. godine). Mirkov sin Mihailo (r. 1733) je imao Marka, a Marko sinove Stanka, Stanoja i Todora, od kojih su Stankovii, Stanojevii i Todorovii, zatim Mirka, od ijeg sina Tanasija su Tanasijevii, i Radosava od ijeg sina Bogia su Bogievii. Od Mirkovog sina kojem je ime zaboravljeno su Popovii, Ristii, ivkovii, Brankovii i orevii, kao i Jakovljevii i Uroevii. Ukupno, prema istraivanju profesora Srekovia, u umama su 43 roda iji je rodonaelnik oborknez Mirko. Ko su umadinci (51)
Potomci Baje Pivljanina

On je na zahtev Porte, prebaen daleko u Istru 1670. U narodnim pesmama opevani hajduk i uskok Bajo Pivljanin je istorijska linost. Roen je u Rudinicama u Pivi oko sredine XVII veka. Prvi put se u pisanim izvorima pominje 1664. godine, kada je kao etovoa hajduka razbio turski karavan na podruju Dubrovake republike. I u sledeih pet godina je vidljiv po svojim prepadima na Turke, zbog ega je, na zahtev Porte, sa svojim
ljudima prebaen daleko u Istru (1670. godine), na podruje Mletake republike, a zatim u Zadar (1674. godine). U austro-turskom ratu, koji je poeo 1683. godine, kao i tzv. morejskom ratu, koji je izmeu Mleana i Turaka poeo sledee godine (1684), inio je udesa od junatva sa srpskim uskokom Stojanom Jankoviem po Ravnim kotarima i Dalmaciji, da bi naredne godine ponovo vojevao u rodnoj Hercegovini, po Pivi i Drobnjaku. Poginuo je na brdu Vrtijeljci u maju 1685. godine na prilazu Cetinju, koje je sa 1.200 svojih hajduka Crnogoraca i Primoraca branio od nadiranja vojske skadarskog sandakbega Sulejman-pae Buatlije. Bajo se prezivao Nikoli, a po zaviajnoj Pivi je prozvan Pivljanin. U njegovim rodnim Rudinicama, seocetu u optini Pluine u Crnoj Gori (po popisu 1991. godine 138 itelja), ive danas i njegovi potomci, koji se po njemu prezivaju Bajovii (nadimak epuri). Po ispitivanjima Svetozara Tomia, posle Drugog svetskog rata su u Rudinicama bile dve porodice Bajovia, a u Bezuju, drugom pivskom selu, est porodica Bajovia (epura). Na znamenitog Baju Pivljanina podsea i naziv dananjeg naselja Bajovo Polje, koje je prozvano tako po tome to je tu Bajo Pivljanin ubio prvoga Turina, a u Rudinicama su se do sredine ovog veka, na junoj strani sela, u kraju zvanom Ivanovii, poznavali ostaci zidina kue Baje Pivljanina. Malo je, meutim, poznato da potomaka Baje Pivljanina, tanije potomaka njegovih sinovaca, ima danas po Staroj Rakoj i umadiji. Po narodnom verovanju, ovo je u skladu sa prokletstvom koje je na svoj rod bacio sam Bajo. O tome u Pivi postoji ovo predanje: Vele, bilo je sedam brae. Bajo poe u hajduke i pozove brau. Oni ne htednu no ostanu kod kue. Tada im on ree: Ni se iskopali, ni se razrodili, a zemlje vam uvek dosta bilo." Kasnije je, na molbu epura, Bajovih potomaka, crnogorski mitropolit Mitrofan Ban itao molitvu, skinuo kletvu i blagoslovio kuu. Slino predanje o rasturanju roda Baje Pivljanina postoji kod njegovih srodnika Markovia u gruanskom selu Ljuljacima. Pozivajui se na rukopis istorije ove porodice, koju je, po prianju eda" Ognjana (umro 1872. u 103. godini), sastavio Stevan Markovi, profesor Beogradskog univerziteta, Mihailo Dragi je saoptio da su Markovii od roda Baja Pivljanina. Po ovome izvoru, Bajo, koji zbog hajdukovanja nije zasnovao potomstvo, imao je dvanaest bratueda, koje su Turci stalno uznemiravali da bi im izdali strica Baju. Jednom su u kui pohvatali i svezali jedanaestoricu, no jedna se ena iskrade i javi dvanaestom bratuedu, koji je bio kod stoke u baiji, a ovaj netom dojavi Baji, koji sa druinom pohita, te sve Turke, zateene razuzurene na spavanju, pobiju, a bratuede oslobode. Zbog toga, po Bajinom savetu, da ih Turci ne bi nali i osvetili se, rasture se, svaki sa svojom porodicom, ali - nigde po trojica zajedno. Tako Baar" (to je bio one noi na baiji), sa braom Mrljeom i Vukom, doe u Lunjevicu (Takovo), a odatle se, poto im se tu nije dopalo, raziu. Baar ode u Radmilovie, Mrlje u Toponicu, a Vuk, za koga kau da se prezivao Markovi (ili je i on, skrivajui se, menjao prezime), doe u Ljuljake, gde su mu potomci Markovii. Markovii su doseljeni u Ljuljake od Pive, u prvoj polovini XVIII veka. Kumovi su im Popovii iz Belog Polja. Uz Markovie su u Ljuljacima i njihovi srodnici Mirkovii, koji su pre naseljavanja u Ljuljake prebivali u selu Deretin kod Kuia (optina Ivanjica). Ove dve velike familije, koje su se u Grui razrodile, znaju da su od istog plemena iz Pive, to jest od roda Baje Pivljanina. Mirkovii se u uem smislu dele na Pantelie i Filipovie, a po domazetskoj liniji su meu njima Dragovii i Aleksii. Blii rod sa Mirkoviima u Ljuljacima su Pavlovii, Petronijevii i Mijatovii, a njihov rod su i Srejovii u istom selu, doseljeni pravo iz Pive, pre Karaorevog ustanka. U Oplaniu su Markoviima rod Miii, doseljeni od ajetine posle Prvog srpskog ustanka. Od Baara je u Radmiloviu nastao rod Baarevia, a od Mrljea, koji je doao u Toponicu, rod Mrljea (Mrljeevia ili Mrljevia) i okovia, a jedan njihov ogranak e se potom, po nekom pretku popu, prozvati Popoviima. U uem smislu se rod Mrljea deli na Pavievie i Sinie u
istom selu. Baarevii u Radmiloviu imaju i predanje koje kae da im je prababa doseljena iz sela Baije kod Sjenice (danas u ovom selu ima 57 itelja, od kojih su 26 pravoslavni, a 31 musliman). Posle Prvog svetskog rata u Grui je bilo 62 kue roaka Baje Pivljanina - u Ljuljacima 38, u Oplaniu 4, u Radmiloviu 3 i u Toponici 17. Ko su umadinci (53)
Bokovii iz Bokovog zbega

Aranelovac, osnovan 1859. godine, sastavljen je sve od samih doseljenika

Aleksin sin Ljubomir Isakovi, mainski inenjer (koji nosi ime po dedi, popu Ljubomiru), napisao je knjigu uspomena iz koje se, kao u pravom romanu, odslikava ivot porodice Isakovia. Na alost, u ovom trenutku, Isakovii u Donjoj atornji su samo o jednom dui - tzv. starako domainstvo (udova Boidarka, r. 1920, majka univerzitetskog profesora Mihaila Isakovia i in. Petra Isakovia, koji ive u Beogradu). No, zato su u atornji brojni Prokii, Gavrilovii, Tomii, Vasii i ostali srodnici Isakovia. Od ovog roda Isakovia je ugledni akademik i jedan od najveih savremenih knjievnika Antonije Isakovi, zatim poznati stvaraoci i kulturni radnici sestre Bojana i Svetlana Isakovi (unuke popa Jeremije) i mnogi drugi, koji ive u Beogradu, Kragujevcu i inostranstvu. Od Prokia je poznati drutveni radnik Pantelija Proki, sin uitelja Dragutina Prokia, po kome se danas zove jedna ulica u Beogradu. Od Gavrilovia je ambasador Dragi Gavrilovi (sada u penziji), a od Tomia je student ivko Tomi (stradao na Kadinjai 1941), po kojem se zove osnovna kola u Donjoj atornji i njeno odeljenje u Vini. Ve godinu dana u Stragarima, u manastiru Voljavi, u kojem je bilo prvo sedite Praviteljstvujueg sovjeta, stoji jedna naroita spomen-ploa, posveena Tanasku Rajiu, Karaorevom barjaktaru, na kojoj pie: Na ovom mestu, uza zid temelja, levo od leve pevnice, iguman voljavaki Maksim, potonji hadija Mihailo, poklonik Hristovu grobu u Jerusalimu, sahranio je glavu Karaorevog barjaktara Tanaska Rajia, koji je junaki poginuo u boju na brdu Ljubiu iznad aka 1815. godine. Visoko cenei svetao primer i svesnu rtvu Tanaska Rajia, prvoustanika iz Stragara, s dozvolom i blagoslovom gospodina doktora Save, episkopa umadijskog, a uz pomo dobrotvora Mila Bokovia, privrednika iz Aranelovca, ovu spomenplou podie na Usekovanje, 11. septembra (29. avgusta) 1995. godine Zadubinsko drutvo 'Prvi srpski ustanak' Oraac". Prosto neverovatno da do sada nije bilo nikakvog natpisa nad grobom uvenog junaka iz oba srpska ustanka. Da to za 180 godina nisu uinili ni kalueri, ni potomci Rajii, ni vojska, ni drava. Kao da na kriom sahranjenog Tanaska Rajia, iza ograde aka, na kojoj mu je bila istaknuta glava, jo zlurado gledaju davno nestali Turci. Zato je razumljivo to posetioci Voljave nastoje da doznaju i neto vie o Milu Bokoviu, ispravljau nae nebrige i propusta. U samom Aranelovcu, koji je kao varoica osnovan 1859. godine, sastavljenom sve od samih doseljenika, preteno zanatlija, kako pokazuje popis njegovih itelja 1863. godine, nije bilo nijednog Bokovia. U predelu Jasenice su etiri roda Bokovia. Ako izuzmemo Bokovie u Velikoj Plani, iji je predak Trajko doao kao strugar iz sela Slepe kod Prilepa 1860. godine, svi ostali Bokovii, koji oito nisu rod jer su im slave razliite, poreklom su od Sjenice, odakle su pristigli u razliito vreme - Bokovii u Vukasovcima su doli 1809. godine, Bokovii u Belosavcima su doli pre Prvog ustanka, a najranije su doli Bokovii u Vrbici - znatno pre Koine krajine. Od ovih potonjih je Mile
Bokovi (r. 1941), ekonomista i uspean privrednik, ali, nita manje, i predani potovalac istorije i pomaga vrednih pregnua. Zato su, od tri Boka, dvojica - koji su rodonaelnici Bokovia u Belosavcima i Vukasovcima - od potomaka zaboravljeni, ali trei, rodonaelnik Bokovia u Vrbici - nije. O tom Boku, koji je istorijski vidljiva linost, postoji vie tragova i zapisa. Od njih je moda najtrajniji zapis koji je postao zemljopisna injenica. Naime, kao to je Borivoje M. Drobnjakovi zapisao, na Bukulji postoji mesto koje se zove Bokov zbeg. Ovo sklonito mesto, na strani spram Jelovika, u koje je narod beao za vreme Koine krajine i Prvog ustanka, nazvano je po Boku, pretku vrbikih Bokovia, koji ga je odredio i pripravio za zbeg naroda i svoje nejai. Boko je, po sauvanom porodinom predanju, doao od Sjenice, a daljim poreklom je iz Crne Gore. Po raspoloivim podacima, roen je sredinom XVIII veka, a u Vrbicu je doao najmanje deceniju pre Koine krajine (1788). Govedarom je nazvan stoga to ga je neki bogati Turin u Vrbici najmio da za njegov raun dogoni stoku od Sjenice i prodaje u Beogradu. Radei ovaj posao, vredan i preduzimljiv Boko se dopao Turinu, koji mu, da bi ga pridobio, dozvoli da se naseli u delu Vrbice koji se naziva Baljkovica, na prostranom zemljitu blage padine od brda Preseke do potoka Jelinca, koje se naziva Lapin. Na ovoj suncu okrenutoj strani je matica roda Bokovia. Po kazivanju Aranela Bokovia (r. 1911), izuzetno otresitog oveka i cenjenog domaina, kao i drugih kazivaa, koje je prikupio knjievnik Vladeta Kolarevi, koji upravo dovrava rodoslov ove familije, Boko se ovde naselio sa braom Radom, Kostom i ivkom. Mada su razroeni, i danas se sa Bokoviima svojataju Radovii (zvani isovci), Kostii i ivkovii. Znak njihovog zajednikog porekla je isto krsno ime (Sv. arh. Mihailo, preslava Letnji Sv. Arhanel), kao i staro kumstvo (Bokoviima i Kostiima kumuju Terzii, a Radoviima i ivkoviima Miloevii iz istog sela). Sa druge, pak, strane Baljkovice, u Oracu, naskoro su se naselila i Bokova braa od strieva - Stojan i Andrija, od kojih potiu tamonji Stojanovii i Andrii, koji imaju istu slavu kao i Bokovii. Kao domain, Boko se zaimao, pa i unajmljivao ljude za rad i poslugu. Tako se, kako belei istoriar Milenko M. Vukievi, izmeu 1781-1784. godine, poto mu je otac Petar Mrka ubijen od Turaka u Masloevu, kod Boka u Vrbici pojavljuje kao najamnik - glavom mladi Karaore, koji je, da bi bio blie majci i porodici, napustio Fazli-bau u Palanci, i doao Boku, gde je nesumnjivo naao utoite i razumevanje za svoje rodoljubive pobude. Naskoro e izbiti i Koina krajina, kojoj e pristupiti i budui Vod, a po sebi je jasno zato tada Boko gradi zbeg u Bukulji. I kasnije, pod Obrenoviima, kad je politiki argument bila drenova buda u pomrini, kao odani karaorevac bie ubijen Bokov praunuk Spasoje. Boko je imao tri sina - Kuzmana (r. 1787), Gligorija (r. 1792) i treeg, koji je bio najstariji, ije je ime zaboravljeno, ali su u popisu 1831. godine upisani njegovi oenjeni sinovi Petar (r. 1802) i Dmitar (r. 1807) u kui sa stricem Gligorijem. Loza tog najstarijeg sina je u treem kolenu (sa unukom Stanojkom) izumrla po mukoj liniji. Ko su umadinci (54)
Srodstvo po mleku
Simii su sa Blagojeviima braa po materi U popisu 1863. godine su tri kue Bokovia. Dve kue su od Kuzmanove, a jedna od Gligorijeve loze. Pada u oi da su sve tri kue zadrune. U prvoj su, uz majku Milicu (udova Kuzmanovog sina ivojina), enjena braa Obrad i Gavrilo, sa sinovima Maksimom i Miloem i neoenjenom braom Tanasijem i Vasom, a u drugoj - Kuzmanovi sinovi Sreten i ivan sa enama i osmoro dece. U
treoj kui su, sa domainom Vukadinom (sin Gligorija), etvorica njegove takoe oenjene brae Ristivoje, Kostadin, Jevrem i Jelisije. Vukadinova kua, koja broji 22 due, najvea je porodina zadruga u to doba u Vrbici. Iz ovih imunih zadrunih kua nastae pola veka kasnije 20 kua Bokovia, kojih je oko Prvog svetskog rata bilo 15 u Vrbici, a pet u Misai, gde im je deo imanja, na kojem su se, deobama porodica, nastanjivali. Izmeu dva svetska rata bie Bokovia nastanjenih i u Aranelovcu, dok ih danas ima vie od pedeset domainstava, u vie mesta u zemlji i inostranstvu. Ako je istorija gledanje smrti u oi, Bokovii su joj primerno dali svoj obol, od javorskog rata, topolske bune, balkanskih ratova, i dva svetska rata. U kui Miaila i Zorke Bokovi je bila partizanska baza, a u njoj poslednje prenoite jedne od legendi ovog kraja, narodnog heroja Milia Radovanovia, Slobodana Minia i Milovana Ilia Miule (poginuli od andarma 10. februara 1944. godine u potoku Kamencu u Vrbici). Ako je ivot neumorno izgaranje u radu, i tu se Bokovii imaju na ta pozvati - kao zemljodelci, prevoznici, trgovci, a u novije vreme i intelektualci. Iz Kuzmanove loze su vie puta birani za predsednika optine sin Sreten u prolom i praunuk ivota u ovom veku. Meu prvima u okolini je Ivan Bokovi (Misaa) imao vralicu, nadaleko traenu, s kojom je dospevao do Kosova, kad se tamo jo vrlo mlatom ili stokom. Od ovog roda su uveni trgovac u Aranelovcu Boko, kao i predratni i poratni trgovac Miloje zvani Telak, koji je u meuvremenu preiveo nemaki logor Mathauzen", pukovnik ivomir, major avijacije Obren, rudarski inenjer Radia u industriji mermera Venac", tehnolog Slobodan u amotu", pravnik Ljuba, stomatolog Milinka-Bela u Uicu, profesor biologije Dana u Topoli, fudbaler Svetozar-Zare (kad je umadija" bila na vrhuncu slave), zatim Milo (igra aanskog Borca", pa milanovakog Takova"), i dr. Svaka, ma kako da se ini obinom, ljudska sudbina je roman u malome. O svakom oveku se moe napisati posebna pripovest, a o porodici epopeja. U naoj knjievnosti nije dovoljno razvijen roman o porodici. Mi nemamo romaneskno obraene, poput Engleza, svoje Forsajte, ili poput Nemaca svoje Budenbrokove. Ali u romanu imamo svoje Katie, olienje ivota u naoj zemlji seljaka, koje je Dobrica osi u svojim knjigama, stajui tako uz rame Golsvortija ili Tomasa Mana, stavio u iu istorijskih tokova i lomova u poslednja dva veka. Katii su u poneem i izmiljeni, poneto im je dopisano. Znamo da se umetnika istina ne mora podudarati sa istorijskom istinom. Meutim, Katii nisu puka pieva fantazija. Mnogo je naih porodica koje se mogu prepoznati u Katiima. U takve porodice moemo ubrojati i Alempijevie u Maloj Pelici. Zahvaljujui trudu doktora Dragomira Alempijevia, pred nama je rukopis od etrdesetak kucanih strana o poreklu, razvoju i sadanjem stanju ove grupe porodica vezanih istim pretkom. Autor, uveliko i krepko u devetoj deceniji ivota, doktor Alempijevi je uveni hirurg, za koga se sada ve, bez preterivanja, moe rei da je legenda bolnice u Topoli, i to u vremenu kada je ova bolnica, po nastanku kraljevska, bila u trouglu Beograd-Valjevo-Kragujevac najopremljenija i veliko narodno leilite u ovom delu umadije. Iz rukopisa, naslovljenog kao seanje na prolost, doznajemo mnogo dragocenih podataka. Jezgrovito, i vrlo upeatljivo, odslikan je razvojni luk ove, po mnogo emu tipine, ali isto tako i osobene, umadijske porodice - od inokosnog nastanka do grananja u vie rodova, od naseljavanja, najpre u ataru Koriana, preko udomljavanja u Maloj Pelici, do sadanjeg razvejavanja u vie naselja, a u pogledu ivotnih prilika kroz koje je prolazila - od zaimavanja, kmetovanja, preko prebroenih nedaa, ratnih smrti i mirnodopskog mrenja, do dananjeg narataja vrlo razuenog radnog i profesionalnog profila.
O Alempijeviima u Maloj Pelici je poetkom ovog veka Toa Radivojevi vrlo krto zapisao da su doseljeni izmeu 1804. i 1814. godine iz okoline Novog Pazara, da slave Svetog Nikolu i da ih je 1911. godine bilo osam kua - od kojih po dve kue Alempijevia, Blagojevia i Stania, a po kua Milanovia i Simia. Za nas je posebno bitno to, bavei se poreklom stanovnitva, moemo, zahvaljujui doktoru Dragomiru Alempijeviu, da ralanimo lozu ove grupe porodica, o kojoj nam, osim srodstva, Toa Radivojevi nije ostavio bliih naznaka. U najkraem, rodonaelnik Alempije se za vreme Karaoreve vojne na Sjenicu (1809. godine) sa starijim bratom Jevtom doselio u Kragujevac. Jevto je radio u kavani, a Alempije pone pekarski zanat. Kasnije Jevto sa svojom enom preuzme mehanu u Korianima, gde bude i Alempije, koji, potom, ode u kuu udovici Stanici, zvanoj Stanka, u Malu Pelicu. Jevto je umro bez potomstva, a Alempije je sa Stankom, uz koju je iz prvog braka bio sin Blagoje, imao atiri sina - Milana, Simu, Aleksandra i Maksima. Prezimenski gledano, na ovom ognjitu imamo petoro rodonaelnika - deo potomaka e se prezivati po ocu Alempiju, deo po majci Stanki, deo po njihovim sinovima Milanu i Simi, a deo po Stankinom sinu, a Alempijevom pastorku Blagoju (Alempijevii, Stanii, Milanovii, Simii i Blagojevii). U ovoj porodici je sauvana i vrlo vana ustanova naeg narodnog ivota - srodstvo po mleku, kako se naziva srodstvo po majci ili srodstvo po istoj utrobi iz koje su potekli. Svi potomci su Stanii, jer ih je sve izrodila Stanka (umrla 1864). Alempijevii, Milanovii i Simii su meusobno bratstvenici i po ocu, a sa Blagojeviima su braa po materi. I dandanas je ovo srodstvo u potovanju, to se vidi i u okupljanju ove porodice sa vie prezimena, a istom krsnom slavom, o svadbama, roendanskim slavljima i zadunikim pomenima. Ko su umadinci (56)
Drevni zanati u Srbiji

Drvene posude, a pogotovu kaike, mogle su se nai u upotrebi i do sredine ovog veka U vreme poodmaklog robovanja pod Turcima, kao i u svim tekim i odsudnim vremenima, selo je bilo uporite snage srpskog naroda. Gledajui s prezirom na pomalo otuene i Turcima previe ponizne svoje sunarodnike koji su krajem XVIII veka iveli po gradovima, Vuk Karadi je isticao da Narod srpski nema drugih ljudi osim seljaka", a Stojan Novakovi, istraujui kakvo je bilo srpsko selo u srednjem veku, zakljuuje sela su naa bila u neku ruku svet za sebe...Sve to je neophodno trebalo domu i selu, mahom se izraivalo u selima samim." Tako su se razvijali nai seoski zanati i podsticala narodna privreda. U Srbiji za vreme Nemanjia su ve obrazovana i sela iji su se itelji bavili raznim zanatima. O tome danas svedoe nazivi mnogih sela - Grnari, Zlatari, Kolari, Kopljari, Kouari, Kovai, Kamenari, Lonari, Lukari, Rudari, Sedlari, Stapari, Strelari, Tulari, eljari, avci, titari, koja su zapravo tako nazvana to su na njihovom tlu u srednjem veku cvetali odreeni zanati, a ovome se mogu dodati i sela Ratari i Ribari. U srednjovekovnim svedoanstvima, a posebno u vladarskim i vlastelinskim poveljama i darovnicima (ika, Svetostefanska, Deanska i Arhanelovska hrisovulja), mnoga od ovih sela se i pominju sa jasnim obavezama i povlasticama, upravo zbog svoje namenske proizvodnje. Na najpreteniju privrednu granu nekih sela, uglavnom kasnije izniklih, najbolje nas i bez sumnje upuuju njihovi nazivi, kao to, na primer, o razvijenom stoarstvu govore nazivi sela Jagnjilo, iljegovac, Ova, Ovare, Ovarevo, Mrajevci, Kozarac, Kozjak, Koznik, Kozarica, Jarinje, Jareva, Konjarnik, Konjska, Konjevii, Kobilje, Kravarica, Kravice, Kravlji Do, Volujak, Volujac, Bivoljak, Bivolje, Katun, Baije ili Stanovo, na zemljoradnju Ovsite, Lanar, Konopnica ili Raana, a na pelarstvo Trmbas, Trmite, Kovanluk, Uljari itd. Malo je, meutim, sela koja su posle
propasti Despotovine (1459. godine) dobila naziv po zanatima, jer za to, pod turskom okupacijom, jednostavno nije ni bilo uslova, pa je naim ljudima bilo i zabranjeno da se odreenim zanatima bave. Zato, kako je za svoje vreme Vuk uoio, Srbi sami grau sijeku, sami (osobito siromasi) kue i ostale zgrade prave; svaki Srbin opanke sam sebi gradi", a vredne Srpkinje su svoje mueve i sinove, kao i ostalu eljad, odevale od glave do pete, izraujui, krojei i ijui sve to je potrebno za odeu i spremu od vune, lana i svile. Sa osloboenjem od Turaka oivljuje i privreda, a posebno zanati. O raznovrsnosti i razvijenosti zanata u umadijskim selima imamo najreitiju potvrdu u prezimenima porodica koje su se osvedoile i istakle zanatskom vetinom. Neke su od ovih porodica, kao Majstori u Lipnici i Majstor-Jovanovii u Lapovu, istakle u nazivu majstorstvo svog pretka, bez navoda kojim se zapravo zanatom on bavio. Poput Majstor-Jovanovia, i Majstori u Lipnici (ijih je kua poetkom ovog veka bilo 25) znaju ime svog rodonaelnika, majstora Ilije, koji se pre Prvog srpskog ustanka doselio iz Starog Vlaha. Mogli su se i oni prozvati Majstor-Ilii, ali - zanat je zlata vredan, pa je tako zanatsko umee potislo lino ime njihovog zaslunog pretka. U gorovitoj umadiji, koja je umom bila tako obilata, drvo je bilo priruna graa za sve - od njega su pravljeni kue, od grede temeljnjae do krova i kapia na njemu, pokustvo, kace za ostavu ita, bave za vino i rakiju, kola za prevoz dobara. U ovom veku su tek pomrli oni koji su pamtili kola bez ijednog metalnog dela. I premda Vuk Karadi kae, to je poetkom prolog veka i bilo tano, da drvene zanate zna gotovo svaki Srbin", neke porodice, i njihovi pojedinci, istakle su se meu drugima, pa su zato od okoline i imenovane po toj svojoj odlici. Tako su Drvenjakovii u Stublu, naseljeni pre Koine krajine, dobili prezime po tome to su gradili kolibe od drvenika. Osobito su kaari bili na ceni, te otuda u vie sela ima porodica Kaarevia - u Brzanu, Vini, Vlaki, Godaici, Lapovu, Milaviu i Resniku, dok se u Goroviu prezivaju Kaarii. Ove su porodice uglavnom dole u isto vreme, oko Prvog srpskog ustanka, ali sa razliitih strana - iz Zagraa u Timoku (Brzan), iz istonih krajeva" (Vlaka), odnekud u Vrelo kod Topole (Vina), od Novog Pazara (Godaica), iz nepoznatog kraja (Milavie), od Knjaevca (Lapovo), od Zajeara (Resnik), to govori da je u svim tim predelima kaarski zanat bio razvijen. Nainiti bavu je vee majstorstvo, pa je zato bavarsko prezime ree. Nose ga Pinterovii (od nemake rei Binder", to znai bavar) u Ratarima. Izraivaa kola je takoe na vie strana, pa tako imamo Kolarovie (ili Kolarevie) u Brzanu, Jagnjilu, Natalincima i Blaznavi (sa ogrankom u Brezovcu). Od njih samo ovi u Brzanu imaju i drugo prezime - Milosavljevii. Drvene posude, a pogotovu kaike, mogle su se jo ponegde kao stoni pribor nai u upotrebi i do sredine ovog veka. Na to podsea prezime Varjaia, kojih ima u Gronici, Dragobrai (gde su im ogranci Pantovii, Milovanovii i Stevanovii) i uriselu. No, nisu oni tako prozvani usled toga to je njihov predak izraivao zdele i varjae, ve zato to se on za vreme Karaora doselio iz Varjaeta, zaseoka sela Prilike kod Ivanjice. Ali ime zaseoka Varjae nedvosmileno pokazuje da su se njegovi itelji isticali rukotvornom izradom varjaa i drugih kunih predmeta. Stoletna debla, koja nije bilo lako, pa ni bezopasno, posei i sruiti, kudikamo je bilo tee obraditi i pripremiti za odreenu namenu. U to nas uverava prezime Strugarevia (iji su ogranci Pavlovii i Jovanovii) u Radovanju. Njihovi preci, doseljeni posle Koine krajine iz Katrge u Rudnikom Pomoravlju, prvo su nosili podsmeljivo prezime Dudovii, ali su puno priznanje i uvaenje dobili uzornim obavljanjem strugarskog zanata.
Ko su umadinci (57)
Seljaci i oruari
Barut je spravljan u Stragarima za potrebe drave

U imenu je uvek sadran neki bitan podatak. Tako i prezimena pruaju dragocena obavetenja o sudbini, nasleu, svojstvima i odlikama onih koji ih nose. U sredinoj umadiji (Grua, Jasenica i Lepenica) padaju u oi prezimena koja su nastala na osnovu ratnikih vrlina ili vojnih vetina, jer je takvih prezimena ovde, u odnosu na druge nae krajeve, srazmerno ponajvie. Ovakva prezimena nose Serdarevii, Vojvodii, Buljubaii, Barjaktarevii, Barutdii, Viekovii, Arbijai, Kundakovii, Pitoljevii, Tufegdii, Tobdii... Serdarevii u Darosavi (u meuvremenu selo administrativno bilo nazvano Partizani) vrlo su ugledna i brojna familija (1948. godine imala 62 kue), doseljeni od Sjenice, a predak Sima Serdar, pobratim Karaorev, uestvovao u dizanju ustanka 1804. godine. Serdari (titula uzeta od Turaka) su bili narodni glavari i vojni zapovednici. Vojvodii u Oplaniu se danas prezivaju Ruii. Za njihovog pretka Milutina, koji se doselio od Sjenice, kau da je bio vojvoda pod Karaorem. Meutim, meu nama poznatim vojvodama u Prvom ustanku, kojih je po svedoanstvima bilo 167, nema njegovog imena. Mogue je da je bio stareina u Prvom ustanku, pa ga je okolina smatrala vojvodom, ali je isto tako verovatno, pogotovu to je Ruiima staro prezime Vojvodii, da je ovo prezime doneto iz starog kraja. Buljubaii (na turskom buljukbaa: zapovednik manjeg odreda vojske, etovoa, kapetan) doselili su se od Sjenice u Ovsite i, naravno, uestvovali u Prvom ustanku, gde im je predak stekao in buljukbae. Danas imaju i druga prezimena (Milojevii, Stevanovii, Vasii i orevii). Barjaktarevia (ili Barjaktarovia) ima u Velikoj Plani i Jovanovcu. Prvi su doseljeni od Vidina i, ratujui uz Karaora, predak im je bio barjaktar. Danas imaju i druga prezimena (Petkovii i Petrovii). Barjaktarovii u Jovanovcu su takoe doseljeni u Prvom ustanku iz Petnjika u predelu Vasojevia, a poreklom su iz plemena Bratonoia, gde ima jo njihovih srodnika. Barjaktarovii u Jovanovcu su poetkom ovog veka imali i druga prezimena, tj. ogranke (Petrovii, Jocii, Milutinovii). aica baruta u rukama Srbina je uzdrmala Otomansku carevinu. Dobavljan skupo, skrivan strogo poverljivo, barut je bio zaloga i uzdanica slobode. Taj zapaljivi prah je spravljan u Stragarima, a preci Barudia (koji se prezivaju i Markovii) u Ljubievcu (raniji naziv Buinci) kod Stragara su pravili barut za dravu". Sa barutom je u vezi viek, to na turskom znai: patron, naboj, bojevo punjenje. Jedan Karaorev saborac iz Topole se zvao ore Viek, kome je nesumnjivo bilo povereno rukovanje viecima, kao i pretku Viekovia u Vrbici kod Aranelovca, doseljenom pre Ustanka iz Dragaeva. Predmetu koji izae iz upotrebe se zaboravlja ime. Tako je potisnuta i arbija - drvena ili gvozdena ipka kojom se mala puka nabija kad se puni. A po arbiji je jedna velika familija, Martinovii u Rakincu, prozvana Arbijai, iji su preci doseljeni s Kosova u Velikoj seobi 1690. godine. Danas ova familija ima vie ogranaka (Ivanovii, Ristii, Filipovii, Miloevii, Nikolii, Uroevii i Petrovii). Ustanici su pravili i svoje oruje, topove, u poetku trenjeve, a i puke. Na to danas podsea prezime Kundakovia u Baljkovcu, doseljenih za vreme Karaora od Novog Pazara, koji imaju i druga prezimena (Vulovii, Ivanovii) i iji predak je bio majstor za kundake (drveni deo puke). Moemo zamisliti koliko su bili vani, nekome zazorni, pa i pogubni, Pitoljevii u Goroviu i Junkovcu. Ova velika i stara familija, doseljena iz deevskog kraja (Sjenica - Studenica) pre Koine krajine, prvo se naselila u Gorovi, odakle jedan njen deo pree posle Prvog srpskog ustanka u Junkovac, a drugi deo, koji se preziva Blagojevii, u abare, a svi su, od starine, jedna familija sa Simiima u Bournji i Spasiima u Topoli i Krevcu. Po porodinom predanju, ove familije potiu od tri brata, od kojih je jedan naseljen u Topolu, drugi u Bournju, a trei u Gorovi. Njihovo srodstvo se potvruje i time to svi slave istu slavu (Sv. Stevana). Pitoljevii danas nose i druga
prezimena (Petrovii, Mihajlovii, Gliii, Stankovii i Velikovii u Goroviu, a Antonijevii, Stevii, Ilii i Mihailovii u Junkovcu). Poput Pitoljevia, tako prozvanih po vetini izrade i rukovanja vrstom vatrenog oruja, na visokoj ceni su i Tufegdii (tufegdija na persijskom znai pukar, zanatlija koji popravlja puke). Tufegdia (Tuvegdia ili Tufekdia) u ovom predelu ima u etiri sela - Goroviu, Kloki, Lipovcu i Popoviu. Tufegdii u Goroviu su vrlo stara familija, i ne pamti se otkuda je doseljena, ali nije sluajno to suseduju sa Pitoljeviima. Od njih potiu Tufegdii u Kloki, kamo ih je deo preao sredinom prolog veka. Tufegdii u Lipovcu kod Topole, koji imaju i drugo prezime (Radosavljevii), doseljeni su od Sjenice pre Ustanka, a Tufegdii u Popoviu su doli od Gurgusovca (dananji Knjaevac) posle Koine krajine. Top je bio vrhunsko vatreno orue Karaorevih ustanika, pa je razumljivo to je u to vreme stvorena i ustanika topolivnica na Kalemegdanu. Topolivac je bio uveni Toma Milinovi, koji je u nagradu dobio i vojvodsko zvanje, ali imena tobdija su uglavnom zaboravljena. Meu mladiima koji su ovome poslu obueni svakako da je bio i predak Tobdia u Velikoj Plani, koji se prezivaju i Mitrovii. Znamo ta je bilo kad umadinac pali topa. Ali sad znamo i koji je umadinac to inio.
Ko su umadinci (58)
Prezime po zanimanju
Negativno oznaene porodice bile su u prolosti izoptene Narod je nepogreiv, a ponekad i surov, u davanju prezimena i nadimaka porodicama, u kojima se vidno istie pozitivno ili negativno vrednovanje. Na ovo drugo same porodice ne mogu da utiu, jer im negativnu naznaku daje okolina, koja ne oprata rava dela, bezakone ili nemoralne postupke. Porodice negativno oznaene su u patrijarhalnom drutvu bile izoptene i, po pravilu, iseljavale su se (npr. Poturovii, kojima je lakomi predak primio islam, tj. poturio se", zatim Kopilovii, koji opominju na raspusnu mater i sl.). Ponekad prezime obavezuje, pa i optereuje, potomke. Nije lako biti potomak Vojvodia, Barjaktarovia, Gazdia, Kneevia, Starevia...Od ovih prezimena, koja su po sebi razumljiva, jer upuuju na pretka koji se istakao odreenim inom, zvanjem i ulogom (vojvoda, barjaktar, gazda, knez), jedino je znaenje prezimena Starevia manje poznato. Naime, oni se ne prezivaju tako to su starinci, tj. starosedeoci, niti to su njihovi stari dugo iveli, ve po tome to je njihov predak, koga uzimaju za rodonaelnika, bio istaknut, ugledan ovek i linost cenjena po svom znanju, razboritosti i potenju. Ljudi tih osobina su nazivani starcima, pa su uzimani za sudije u sporovima, pri deobi zadruga i imanja i za savetnike u mnogim vanim poduhvatima. Zahvaljujui tim starcima je i sauvano nae zdravo narodno jezgro u vreme kada su Srbi bili oslonjeni na svoju seosku ili kneinsku samoupravu, jer se pred turski sud - podmitljiv, bezobziran, nepravedan i neprijateljski - nije izlazilo. Stvaranjem drave pod vostvom Karaora, i uvoenjem u njoj modernog sudstva, kada je ustanovljeno dvadeset i est magistrata, to je bezmalo u svakoj nahiji po jedan, potisnuta je uloga staraca kao drevne i samonikle nae narodne pravne ustanove.
Starevia, koji su potomci ovakvih osoba, ima danas u Bainu, Oracu i Ratarima. Meu njima su u ovom delu umadije najstariji Starevii u Bainu, doseljeni poetkom DVIII veka iz sela Vrane u Crnoj Gori. Prvo su se nastanili u Cerovcu (Jasenica), a oko 1730. godine su preli u Bain, gde su prva naseljena porodica. Promenu u sistemu sudstva i njegovih ustanova odraava, moe se rei iznimno i neuobiajeno, prezime porodice Magistratovia u Brzanu. Magistratus na latinskom znai: gradska uprava, kakvo znaenje ima u preanskim krajevima, ali u umadiji ona znai sudsku ustanovu, jer su magistrati delovali kao sudske i policajne vlasti. Na osamnaest mesta se u Karaorevom Delovodnom protokolu pominje Kragujevaki magistrat, pa je stoga i razumljivo otkuda prezime Magistratoviima u Brzanu, selu nadomak Kragujevca, koji su inae doseljeni posle Koine krajine iz unisa (danas optina Kruevac), a imaju i drugo prezime (Mianovii, Miii), jer je, oigledno, njihov predak bio ovek magistrata. Na odreene slube, koje su se razvijale sa snaenjem sudstva, policije i saobraaja, opominju prezimena Birovljevia, Doboarevia, Telalovia, Pandurovia, Tatarevia i Telalovia. Dok je u Vojvodini prezime Birovljev zastupljenije, u umadiji se javlja samo u jednom mestu, i to Brzanu, odakle su i Magistratovii, to nije sluajno. Re birov (od maarskog biro", to znai: sud) dola je u ove predele preko naih nemakara", uenih vojvoanskih Srba koji su pohitali u nepismenu Srbiju kneza Miloa. Birovljevii u Brzanu, ije je drugo prezime Ivanovii, doseljeni su iz Rajkinca kod Duboke (danas optina Jagodina) u vreme Prvog ustanka, a predak po kojem su prozvani je bio slubenik suda u Kragujevcu. Pozivi, naredbe, pravila i presude su se morali objavljivati, tanije razglaavati, jer su u to vreme pismeni ljudi bili retkost. Taj posao sa obavljali doboari. Prezime proisteklo na osnovu ovog posla nose Doboarevii u Lapovu, vrlo stara familija, doseljena posle tzv. druge seobe pod akabentom (1737-1787) iz Soluna, zbog ega ih zovu i Solunci, a nose i druga prezimena (Stojanovii, Jankovii). Slian doboarskom je bio i posao telala (na arapskom telal" znai: izvikiva, javni objavljiva, a i posrednik). Kod nas ima u Rogojevcu porodica Telalovia (druga prezimena Pavievii i Damnjanovii), doseljena za vreme Karaora od Sjenice. Sud mora da raspolae i prinudnim sredstvima, to je olieno u tzv. pandurima, kako su vremenom, pa i sada, nazivani, bez obzira na promenu imena (andarmi, policajci, milicioneri), naoruani uvari javnog reda i mira. Na vreme kada je ova sluba obrazovana podsea prezime familije Pandurci u Lapovu, doseljene iz Rakovice kod Vidina posle Koine krajine. U Lapovu je jo jedna familija ije je prezime nastalo po odreenoj slubi, vezanoj u prvo vreme za upravnu vlast - to su Tatarevii, koji su takoe doseljeni posle Koine krajine, ali iz Resave. Tatari (azijatski narod odlinih konjanika) bili su vrsni glasnici, pa su Persijanci svoje glasonoe, tj. potare, koji su hitali na konjima nazvali tatari". Posredstvom Turaka su tatarska sluba i njen naziv doli i kod nas, o emu svedoi i prezime srpskog roda Tatarevia. Turci su imali jo jedan srodan posao koji su obavljali surudije (turska re, a znai: goni, pratilac konja). Kod nas je poetkom prolog veka surudija bio zapravo potar - nosilac poruke, poiljke ili pisma. Na ovu slubu podsea prezime roda Surudija u Pavlovcu kod Natalinaca. Surudije, koji se danas prezivaju Markovii, stari su rod, to znai da su ovde nastanjeni davno pre Prvog srpskog
ustanka, a prezime, koje im je kasnije prelo u nadimak, duguju svom pretku koji je bio meu pionirima potanske slube u nas. Ime odaje sudbinu, kako su govorili drevni Latini. U prezimenima pojedinih porodica je najee sadran podatak o nekom prelomnom trenutku, koji je bio sudbinski vaan, kako za pretka tako i za samu porodicu. Tako je i sa prezimenom Komatovia. Ovaj razgranat rod je dobegao sa Kosova, iz Ibarskog Kolaina, pre Prvog srpskog ustanka u gruansko selo Ravanicu. Iz Ravanice poetkom prolog veka se jedan njihov deo nastani u Godaici, odakle, opet, jedan deo kasnije pree u ukojevac, a iz ukojevca se jedan ogranak nastani u Vitanovcu oko 1875. godine. Komatovii, iji su preci, po predanju, na Sitnici kosili", morali su da bee sa Kosova zbog toga to su, u jednom sporu i okraju, turskog spahiju na komade isekli, po emu su i prozvani Komatovii. Ko su umadinci (60)
Osnivai donjih Grbica

Majka je ona koja odgaji, a ne ona koja rodi Da su ene zaslune matere, koje zahvalno potomstvo uzima kao rodonaelnike, prezivajui se po njima, pokazuju Mirii u Kalanjevcima (prozvani po babi Miri, koja ih je doselila iz Hercegovine", rod sa Dukiima u Banji, s kojima su zajedno doseljeni, ali se ovde razili). Rodoslovno pamenje Miria u Kalanjevcima see do seobe 1737. godine, posle koje se njihova rodonaelnica, baba-Mira, doselila na Rudnik. O tome je Jeremija M. Pavlovi zapisao: Posle kratkog vremena ta porodica se podeli i njeni odeljci odu u dva mesta. Baba Mira ode u Kalanjevce (to su danas Mirii), a Duka ode u Banju (to su sada Dukii). U prvo vreme te dve porodice su ile jedna drugoj u goste; - i ta bi veza dugo trajala, da nije doao Prvi ustanak. Tada su prestali jedni drugima dolaziti. Posle ratova Mirin sin, koji je ve bio star ovek, poeo je opet ii u goste, u Banju. Kau da je najradije iao tamo, samo za to da vidi zajednike nave (koje su donete iz Hercegovine, a na deobi pripale Duki, i odnete u Banju. Vie puta je plaui govorio Dukinim (i svojim) unuiima, o znaaju tih naava, u kojima je za vreme beanije meen hleb. Putujui tako, priao je, svi smo bacali pogled na nave, kad smo od gladi bili eljni hleba." Tako isto i Vojii u Vrbici (doselila se baba Vojka od Sjenice. Njena sestra Neranda otila u Venane i od nje su Nerandii u Venanima" - oba roda slave Sv. Aranela), Gordijanii u Grivcu (najstarija familija), prozvani po babi Gordijani, ili Martii - dva roda u Kniu, srodna po mleku ili po utrobi, koja ih je izrodila (dola baba Marta sa sinom Jovanom od Uica, pa se preuda u Vilotie, i od nje i tamo nastanu Martii, od koji svako slavi svoju slavu - Jovan Mitrovdan, a onaj u Vilotiima Sv. Jovana). I dobroiniteljke su sticale slavu, o emu svedoe Nastii u Petropolju (preli na imanje neke Naste i po njoj se nazvali, a staro im je prezime Bogdanovii). Narodna poslovica kae: majka je ona koja odgaji, a ne koja rodi. Time se istie savesnost, odgovornost majke-rodilje za potomstvo. Razumljivo je, stoga, to bezmalo u svakom umadijskom naselju ima porodica koje se prezivaju po enskom pretku: Anelii u Zakuti, Leevu, Majniu, Milakovcu, Pajsijeviu i Radmiloviu, Baba-Anelii u Trnavi, Anii u Oracu, Aniii u Bukoviku i Goloelu, Bisenijii u Drai, Bojanii u Baljkovcu, Draguici i ljivovcu, Boanii u Batoini, Vodicama, Donjoj Rai, Kutlovu, Rabrovcu i estinu, Bosii i Vemii u Kniu, Vidii u Vini, Vukanii u Vrbici, Gordanii u Brzanu, Grozdii u Adrovcu, Daniii u Velikoj Plani, Milatovcu i Miraevcu, Divnii u Stojniku, Dostanii u Lapovu, Ravanici i ukojevcu, ivanii u Goroviu i Resniku, Ilinii u Pretokama, Ikonii u Gornjoj Vrbavi, Jagliii u Drai, Janii u Baniini, Belosavcima. Desimirovcu, Lapovu, Resniku, Saranovu, Sepcima, Topoli i umiu, Janjii u
Grabovcu, Donjoj Rai, Lunicama i Resniku, Jelenii u Trnavi, Jelii u Boru, Vitanovcu, Vukasovcima, Gornjoj Sabanti, Draguici, Lipovcu i ukojevcu, Jeliii u Badnjevcu, Jerinii u Balosavi i Kamenici, Jerosimii u Kniu i Poskuricama, Kalinii u Miraevcu, Katii u Markovcu i Cvetojevcu, Krunii u Drlupi, Kumrijii u Lapovu, Lepavii u Desimirovcu, Ljubiii u Kikojevcu, Manasii u Resniku, Mandii u Kniu i Stublu, Marijii u Badnjevcu, Marii u Balosavi, Belosavcima, Vitanovcu, Vuiu, Grabovcu, Donjoj Sabanti, Kloki, Leevu, Masloevu, Radmiloviu, Stojniku i estinu, Mariii u Bournji, Brzanu, Vitanovcu, Desimirovcu, Korianima, Markovcu Topoli i Cerovcu, Martii u urevu i umama, Milenii u Rakoviu, Miliii u Gradcu, Zagorici i Lapovu (u Lapovu dvoji), Milkii u Markovcu i Miraevcu, Miljii u Stublu, Miljojii u Vitkovcu, Mirjanii u Plani i Natalincima, Mladenii u Batoini i Vitkovcu, Nastii u Saranovu, umiu, Nerandii u Gornjoj Vrbavi, Poleksii u Guberevcu, Petrii u Ljubiu, Radojkii u Svetliu, Ranii u Lunicama i Resniku, Riznii u Banji, Markovcu i Glediu, od Kolaina i slave Sv. Petku, Rosii u Vini, Vrbici, Donjoj Trenjevici, Manojlovcima, Petrovcu, Pretokama i ukojevcu, Ruii u Vodicama, Vojinovcu, Milatovcu, Oplaniu i Trnavi, Savkii u Markovcu, Sandii u Bournji i Stojniku, Sarii u Guncatima, Donjoj Sabanti, Donjoj Crnui, Rakincu i Stragarima, Selenii u Kniu, Sinelii u Dobrovodici, Kutlovu i Resniku, Smiljanii u Godaici, Sovijanii u Grivcu, Spasenii u Pajsijeviu, Stajkii u Lapovu, Stamenii u Topoli, Stanii u Vrbici, abarima, Milaviu, Oracu, Pridvorici, Ratarima i Topoli, Stankii u Saranovu, ljivovcu i umama, Stanii u Badnjevcu i Malim Pelicama, Trenii u Donjim Jaruicama, Markovcu i Miraevcu, Cvetii u Donjim Jaruicama i Guncatima, Udoviii u Velikom enju, i drugi Udoviii (staro prezime Sinii) u Beevici, Popadii u Brnjici, Gornjoj atornji, Lapovu i ukojevcu... Niti su umadinci samonikli, niti bi stekli tako dobar glas i ugled da uza se nisu imali takve ivotne oslonce i pomagae kakve su majke, ene i keri umadije. Jer, zlehuda vremena, kada se muki ginulo, traila su i muevne ene. A umadija ih je imala. Sudei po stanovnitu koje danas u njima obitava, Donje Grbice idu u red najstarijih lepenikih sela. Osnovala su ga tri roda - Bataveljii, Gvozdenovii i Raletii, doseljena posle 1737. godine iz Stare Srbije, i njihovi potomci su poetkom ovog veka inili osam devetina seoskih domainstava, to, pogotovu u pogledu porodine razuenosti i kompaktnosti, kako je uoio i istakao etnolog Toa Radivojevi, nije sluaj vie ni u jednom lepenikom naselju". Doavi posle Druge seobe (1736), pogotovu to su uslovi u Beogradskom paaluku, kao pograninom podruju, bili snoljiviji, preci Bataveljia i Gvozdenovia su doseljeni od Sjenice, a Raletia od Novog Pazara. Bataveljia je 1902. godine bilo 53 kue, a inilo ih je dvanaest ogranaka - Markovii (9 kua), orevii (8), Bataveljii (5), urevii (5), Maksimovii (5), Todorovii (5), Jovanovii (4), Matii (4), Simii (3), Jakovljevii (2), Obradovii (2), Pantii (1). U tom vremenu je od njih bilo i Bataveljia u Divostinu (1) i Kniu (4), a od Bataveljia (Markovia) rod Nikolia u Cvetojevcu (1), dok su im, do polovine ovog veka, neki ogranci doprli do Valjevske (Joeva) i umadijske Kolubara (Darosava). Ko su umadinci (62)
Pet rodova iz stare Rake

Kako je urevdan i slava Drobnjaka, to potvruje da je ovaj rod istog korena drobnjakog porekla, to je u njegovom predanju i sauvano Markeljia je u Dobrai poetkom XX veka bilo 32 kue, a delili su se na osam ogranaka - Nikolii (9 kua), Vasilijevii zvani Mijajlovii (5), Markeljii u uem smislu (5), Vukovii (4), Jovanovii (3), Marinkovii zvani urevii (2), Mijajlovii drugi (2) i Stevanovii (2). Nikolii potiu od
petorice brae, Nikolinih sinova - Milovana (r. 1802), Koste (r. 1809), Miloa (r. 1813), Sofronija (r. 1817) i Milana (r. 1824). Vasilijevii, iji jedan deo nosi prezime Mijajlovii, imaju staro prezime Vulievii. Rodonaelnik Vasilijevia je Vasilije Vulievi (r. 1782), koji je imao sinove Gavrila (r. 1815), Jovana (r. 1819), Sretena (r. 1823) i Miladina (r. 1828), a rodonaelnik Mijajlovia je Vasilijev sinovac Mijajlo (r. 1817), sin Novaka Vulievia (r. 1807), koji je imao i sina Nikolu (r. 1826). Markeljii u uem smislu imaju staro prezime Maksimovii. Njihov rodonaelnik je Marko, zvani Markelja (r. 1809), iji je otac bio Maksim. Marinkovii - drugo prezime urevii (staro prezime Ignjatovii), potiu od Marinko Ignjatovi, koji je 1831. godine upisan kao najstariji ovek u selu (r. 1757). Marinko je imao je sinove Jovana (r. 1792), od koga su Jovanovii (v.), ura (r. 1797), iji se potomci prezivaju urevii, Damjana (r. 1802), Ivana (r. 1805), Stevana (r. 1809) i ivojina (r. 1825). Marinkovii, Jovanovii i urevii su meusobno za koleno blii nego sa ostalim Markeljiima. Rodonaelnik Jovanovia - Jovan Marinkovi (r. 1792) je imao sina Ignjata (r. 1817). Vukovii, Mijajlovii drugi i Stevanovii su kasnije prezimenski izdvojeni od velikog roda Markeljia. Da su sve ove porodice, iji je skupinski naziv Markeljii, istoga roda i porekla svedoi ista krsna slava urevdan. Kako je urevdan i plemenska slava Drobnjaka, to potvruje da je ovaj rod drobnjakog porekla, to je u njegovom predanju i sauvano. Neposredno posle Markeljia, ili priblino u isto vreme kad i oni, odnosno izme Druge seobe (1736) i Koine krajine (1788), u Dobrau se doseljavaju dva roda - Jovanevii i Radievii, oba iz Stare Rake - Jovanevii od Sjenice, a Radievii od Novog Pazara. Jovanevii ili Jovanii, ije je staro prezime Mijailovii, brojali su, prema zapisu Toe Radivojevia, poetkom DD veka 13 kua, podeljenih na pet ogranaka - Dimitrijevii (4 kue), Aleksijevii (3), Arsenijevii (3), Todosijevii (2) i Tanasijevii (1). Dimitrijevii potiu od Dimitrija Mijailovia (r. 1793), koji je imao sina Mijaila (r. 1824). Aleksijevii potiu od Aleksija (r. 1815), koji je sin Jovana Mijailovia (r. 1795). Arsenijevii potiu od Arsenija Mijailovia (r. 1799), koji je imao sinove Miloa (r. 1822) i Iliju (r. 1828). Todosijevii potiu od Todosija Jovania (r. 1809), koji je imao sina Obrena (r. 1829). Tanasijevii su se kasnije prezimenski izdvojili iz roda Jovanevia. Dimitrijevii, Arsenijevii i Aleksijevii su meusobno za koleno blii, jer vode poreklo od tri roena brata - Dimitrija, Arsenija i Jovana (Aleksijev otac). Da su svi ovi rodovi zajednikog porekla svedoi i isto krsno ime - uric. Radievii su trei osnivaki rod sela Dobrae. Poetkom XX veka ih je bilo 14 kua, podeljenih u pet ogranaka - Markovii (5 kua), Jovanovii (4), Peii (3), Pavlovii (1) i Stevanovii (1). Pavlovii, ije je staro prezime Milojevii, potiu od Pavla Milojevia (r. 1787), koji je bio kmet u selu 1831. godine. Pavle je imao sinove Miloja (r. 1826) i Mijata (r. 1830). Stevanovii, staro prezime Milojevii, potiu od Stevana (r. 1814), koji je sin Dimitrija Milojevia (r. 1779). Osim Stevana, Dimitrije je imao jo tri sina - Lazara (r. 1807), ora (r. 1817) i Petra (r. 1824). Peii, staro prezime Milojevii, potiu od najmlaeg sina Dimitrija Milojevia - Petra (r. 1824), zvanog Pea. Stevanovii i Peii su meusobno za koleno blii nego sa ostalim Radieviima, jer potiu od dva roena brata, Stevana i Petra-Pee, sinova Dimitrija Milojevia, koji su opet za koleno blii sa Pavloviima nego sa ostalim Radieviima, jer je njihov rodonaelnik Pavle roeni brat Dimitrijev, odnosno Pavle je brat od strica Stevanu i Petru. Markovii i Jovanovii su se kasnije izdvojili pod ovim prezimenima iz okvira velikog roda Radievia. Da su sve ove porodice zajednikog porekla vidi se i po istoj slavi. Svi Radievii (Markovii, Jovanovii, Pavlovii, Stevanovii i Peii) u Dobrai slave Sv. Petku (27. oktobra), krsno ime koje je u Staroj Rakoj, predelu iz koga su doseljeni, vrlo zastupljeno. Posle Markeljia, Jovanevia i Radievia, koji su doseljeni 17371787. godine, u drugom doseljenikom talasu, koji je tekao 1788-1803. godine, u relativno mirnom
i za Srbe snoljivom razdoblju posle Koine krajine do Prvog srpskog ustanka, u Dobrau se doseljavaju Vuksanovii, Novakovii, Petrovii i ivkovii. Osim ivkovia, koji dolaze od Zajeara, ostali rodovi dolaze iz Stare Rake - Vuksanovii od Novog Pazara, a Petrovii i Novakovii (u okviru kojih su i Sretenovii) od Sjenice. Vuksanovia je poetkom XX veka bilo est kua, podeljenih na tri ogranka - Vaskovii (3 kue), Gliii (2) i orevii (1). Staro prezime Vuksanovia je Planii, a njihov rodonaelnik je Vuksan Plani (r. 1777), koji je imao sinove Todora (r. 1802), Savka (r. 1809), ura (r. 1814) i Petra (r. 1817). Gliii, ije je staro prezime Ilii, potiu od Glie Ilia (r. 1782), koji je imao sinove Miloa (r. 1817), Milana (r. 1825) i Sreka (r. 1829). orevii potiu od ora, iji je sin Obrad orevi (r. 1792), koji je imao sinove Vasilja (r. 1817) i Vasilija (r. 1819). Vaskovii potiu od Vasilija, zvanog Vasko (r. 1803). Vasko je roeni brat Obrada orevia, to znai da su Vaskovii i orevii za koleno meusobno blii nego sa ostalim Vuksanoviima. Vasko i Obrad su imali jo dva brata - Antonija (r. 1811) i Filipa (r. 1812). Da su svi Vuksanovii (Gliii, orevii, Vaskovii) rod, vidi se i na osnovu iste slave - urevdana. ivkovii takoe slave urevdan, Novakovii (Sretenovii) Sv. Nikolu, a Petrovii Sv. Stevana. U vreme Prvog srpskog ustanka u Dobrau se doseljavaju, najverovatnije 1809. godine, poto svi dolaze iz Stare Rake, pet rodova - tzv. Karai, Miloradovii, Ivanovii, Kneevii (od Sjenice) i Pelovii (od Novog Pazara). Ivanovii i Kneevii slave Sv. Jovana, a Pelovii, ije je drugo prezime Savii, slave Sv. Nikolu. Ko su umadinci (63)
Sjeniani u Grui i Jasenici

Neki predeli imaju izraenu slinost u nazivima naselja

Karaa, koji slave Svete Vrae, ima dva ogranka - Mijailovii i Simovii. Rodonaelnik Mijailovia je Mijailo Radosavljevi (r. 1787), koji je imao sinove Aksentija (r. 1826) i Vientija (r. 1828), a rodonaelnik Simovia je Sima Mijailovi (r. 1787), koji je imao sinove Milovana (r. 1815) i Milutina (r. 1817). Miloradovia (slava Sv. Nikola), ije je staro prezime Vladisavljevii, ima dva ogranka - Miloradovii u uem smislu i Markovii, a njihov je rodonaelnik Milorad Vladisavljevi (r. 1797), koji je imao brata Radovana (r. 1801) i potomke Mijaila (r. 1825) i Vukosava (r. 1828). Do ovog veka u Dobrau su doseljena samo dva roda (po jedna kua) - Banjevii, prozvani tako po mestu porekla (Brestovaka Banja), iji je predak doao posle Drugog srpskog ustanka (1818) i Jekii (drugo prezime Markovii), koji su, u okviru preseljavanja u oblasti, doli iz Jasenice 1854. godine. Prvi slave Sv. Nikolu, a drugi Sv. Luku. Tako je, obnovljena sredinom XVIII veka, do XX veka naseljavana Dobraa. Neki predeli imaju izraenu slinost u nazivima pojedinih naselja u njima. Ako bismo, na primer, naveli sela: Bare, Brnjica, Grabovica, Gradac, Kneevac, Lijeva Reka, Petrovo Polje ili Petropolje, Plana, Rakovie, Sugubina, Trenjevica, Ursule - doveli bismo u zabunu ljude iz dva naa predela. umadinac bi bio uveren da su to umadijska sela, ali bi, na drugoj strani, Sjenianin takoe bio uveren da je re o sjenikim selima. U pravu bi bila obojica, jer pobrojana sela postoje i u sredinoj umadiji i u okolini Sjenice. Uz ova, postoje, takoe u oba predela, sela koja imaju svoje dvojnike - abare, Kijevo, Krevac i Stubao u umadiji i abren, Kijevci, Kre i Stup u sjenikom kraju.
Ova podudarnost nije sluajna. Na velikan Jovan Cviji je uoio da iseljenici nose, kao pu kuicu, imena svoga sela, kraja, potoka, planine, kadto i celog predela, i po njima nazivaju iste predmete u novoj oblasti, gde su se naselili", to je naroito zastupljeno idui od sjenikog i novopazarskog kraja do u nisku umadiju. Po Cvijiu, to prenoenje topografskih i geografskih imena, taj niz ponovljenih naziva naselja, oznaava pravac selidbenog kretanja stanovnitva od Sjenice ka umadiji. Cvijievo zapaanje dobija potvrdu i u injenici da se u nazivima delova pojedinih umadijskih sela, kao i u prezimenima pojedinih rodova, javlja vie oznaka koje upuuju na Sjenicu kao stari zaviaj, ili predeo iz koga su itelji ovih naselja doli. No, nije samo Sjenica, kao sredite Sjenikopeterske visoravni ula u umadijski prezimenski skup, ve su i druga sjenika naselja ostavila svoj trag u prezivanju umadinaca - tavalj, Buevo, Guberine, Vapa, Boljare, Dujke, Gradac, Borotica i Melaje, po kojima nose prezimena mnogi umadijski rodovi. Tako imamo - Sjeniko polje u Donjoj Trenjevici, naselje Seniani u Bukoviku (danas uraslo u Aranelovac), gde su nekad bila polja sela Bukovika, u kojima su se, posle seobe 1809. godine, nastanile izbeglice od Sjenice. Na poreklo stanovnitva od Sjenice takoe upuuju u umadiji prezimena Seniii u Vitanovcu i Peenogu, Sjeniani u Toponici i uriselu, Borotice i Graani u Barama Gruanskim, tavljani u Brnjici, Vukovici, Grabovcu i Lipnici, Guberine i Buevci u vukovakom zaseoku Oraani, Melajci u Vitanovcu, ili Boljarci i Dujkii u Belosavcima. Uz Sjenicu kao opte odredite, u ovim prezimenima je lako prepoznati spomen na stari zaviaj, Sjeniko-petersku visorovan i njena naselja. Osim znamenitog roda tavljana u Brnjici, koji su doseljeni iz tavlja kod Sjenice, postoje tavljanski rodovi u jo tri gruanska sela Lipnici, Grabovcu i Vukovici. Od njih je najstariji rod tavljana u Lipnici, iji je predak doao iz tavlja kod Sjenice poetkom XVIII veka i raunaju se u najstarije rodove u selu. tavljanin u Grabovcu (Aimovi) je od njih odseljen. Osobito su bili brojni i jaki tavljani u Vukovici (1920. godine ihe je bilo 50 kua), doseljeni za vreme Karaora. Iz tavlja su i Bogdanovii, u istom selu. U Barama Gruanskim su Graani i Borotice, doseljeni iz Graca i Borotice na Sjeniko-peterskoj visoravni. Sredite Buevaca u Vukovici je u zaseoku Oraanima, gde ih je, po Dragievom zapisu poetkom ovog veka bilo ezdeset kua. Ovde su se iz Bueva kod Sjenice naselili njihovi preci Radi i Pavle pre Prvog srpskog ustanka. Od njih su ovde potekli Jekii u istom selu, u zaseoku Sredini, a rod su im i erkovii u zaseoku Oraanima, iji se rodonaelnik erko, naiavi u Vukovici na roake Radia i Pavla, ovde nastanio takoe pre Prvog srpskog ustanka. Sa ovim rodovima su srodnici Mekovii (Novievii), jer je njihov rodonaenik Meko brat od strica Radiu i Pavlu, sa kojima je zajedno doao. Svi su ovi rodovi, Buevci, Jekii, erkovii i Mekovii (Novievii), doli iz Bueva, a da su rod vidi se i po tome to svi njihovi potomci slave istu slavu - Sv. arh. Mihaila. Kao to je uz Buevo selo Guberine, tako se uz Buevce u Vukovici naselio rod Guberina, za vreme Karaora. Melajci - drugo prezime Milia u Vitanovcu - doseljeni su iz Melaja pre Prvog srpskog ustanka, a u toku ustanka (1809. godine) iz Boljara su doli Boljarci u Belosavce. Od Boljaraca, koji imaju i drugo prezime Simii, potiu Nikolii, zvani Banovii, smeteni u belosavakom kraju Zovljaku. Boljarci nisu u Belosavce doli usamljeno, no u veem talasu, u kojem su bili - takoe od Sjenice, ali bez naznake sela iz koga potiu - dananji rodovi Gajovii, Miii i Vukajlovii (jedan rod), Dragievii, Savii, Vukadinovii, Milovanovii, arovii, Aleksii, Milievii (Marii), Bokovii, Nikolii, Dimitrijevii, Milivojevii, Milovanovii, Miljkovii, Rakii, Todorovii, Lukii, okii i Burovii. Od belosavakih rodova su jedino Ilii sauvali spomen na selo odakle su doli, jer je njihovo prezime Dujkii - po selu Dujke (optina Sjenica). Ovi Ilii/Dujkii su srodnici Kozodera, velike skupine rodova u Belosavcima, koje je Karaore doveo i ovde nastanio. Do
danas se u govoru Belosavana, tu i tamo, vie no u susednim selima, u kojima je srodno stanovnitvo, sauvao tzv. zapadni naglasak u izgovoru pojedinih rei. Ko su umadinci (64)
Zapaanje Jovana Cvijia

U spomen tunih seoba spadaju i groblja doseljenih Sjeniana Istu odliku u govoru je zapazio i Jovan Erdeljanovi u Bukorovcu, ime su se odlikovali rodovi Dvisci, Mizdrakovii, Vukajlovii i Karovii, doseljeni od Sjenice. U spomen tunih seoba spadaju i groblja doseljenih Sjeniana. Zlosrene 1809. godine u Donju atornju su iz Suvodola, dokle je Karaore dospeo u vojnom pohodu, doli Pavlovii i Talovii, koji su se kasnije razgranali - Pavlovii u Dukie, Marinkovie, Markovie, Radonjie i Mihajlovie, a Talovii u Mitrovie i Nedeljkovie. Deo sela u kojem su nastanjeni nazvan je Arnautski kraj, po naoj staroj runoj navici da svoje sunarodnike diramo po susedima od kojih su pobegli. Groblje ovih doseljenika je nastalo u kraju zvanom Brestovi, tada nenastanjenom, a vremenom je tu nastala varoica, tako da je danas groblje bezmalo u sred nje. Po doseljenicima od Sjenice (Arnautluka, kako je to podruje nazivano, jer su Arnauti posle Velike seobe Srba doprli do sjenikog predela) ovo groblje se i danas naziva Arnautsko groblje. Poetkom ovog veka o ovom atorakom groblju, koje je danas izmenilo lik, Erdeljanovi je zapisao: Arnautsko groblje, u tom selu, je doseljeniko (Sjeniana), sa obilnim vrstama kamenih spomenika i sa etiri velika drvena krsta, bogato izrezana." Lepota ovog groblja je, takoe, svojevrsni izraz uspomene na zaviaj, koji je znamenje, uporite i sredite nae srednjovekovne kulture. Veliki na antropogeograf Jovan Cviji je zapazio da se ista imena pruaju kao povorke... a naroito iz sjenikog i novopazarskog kraja do u nisku umadiju; te povorke imena oznaavaju pravce migracija i predele gde su se naselili Sjeniani i Novopazarci." Odista ne moe biti sluajnost da se u dva naa predela, u okolini Sjenice i u sredinoj umadiji, nailazi na ista imena naselja, jer sve to, nesumnjivo, govori o istorijskim i demografskim vezama koje su postojale i postoje izmeu ova dva srpska predela. Da toponomastika podudarnost nije sluajna, potvruju nam i nazivi pojedinih mesta u nekim naseljima Lepenice - Sjeniko polje u Dobrai i Ramai, ili prezime Sjeniani u uriselu. Istu pojavu zapaamo i u susednim umadijskim predelima, Jasenici i Grui. U geografskom pogledu, kao predeona celina, oblast Lepenice je u sredinoj umadiji i obuhvata sliv reka Lepenice i Rae, levih pritoka Velike Morave, tako da se prua istono od planine Rudnik (1132 m), ili tzv. visoke umadije, pa pobrem od Ramaskih visova (813 m), Kra (571) i Glavice (477 m), prelazi,
kako reke teku, u Pomoravlje i tzv. nisku umadiju. U etnografskom smislu je Lepenica zasebna podruna celina, koja sa oblastima Jasenice i Grue sainjava istorijsko podruje Kragujevakog okruja (Kragujevake nahije u turskim ili Kragujevakog distrikta u austrijskim okupacionim podelama i svedoanstvima). U ovom razmatranju se ova oblast uzima u istorijskim etnografskim granicama, budui da je ona danas razdeljena na pet optina (Kragujevac, Batoina, Lapovo, Raa, Velika Plana). Ovako uzeta, klasina oblast Lepenice ima devedeset naselja, od kojih je u vie od polovine - tanije u pedeset i dva naselja - naseljeno stanovnitvo poreklom od Sjenice. Lepenika naselja u koja su se od Velike seobe (1690. godine) do posle Javorskog rata (1876. godine) naseljavali itelji Sjenice i okoline su Adine Livade, Beloevac, Botunje, Veliki enj, Goloelo, Gronica, Desimirovac, Divostin, Dobraa, Donje Grbice, Dragobraa, Draa, Drenovac, uriselo, Jabuje, Jovanovac, Koriani, Korman, Kutlovo, Lunice, Majni, Mala Vrbica, Mala Pelica, Mali enj, Mari, Mironi, Novi Milanovac, Pajazitovo, Poskurice, Prekopea, Ramaa, Resnik, Rogojevac, Stanovo, Trenjevak, Cvetojevac, umi i ljivovac (danas optina Kragujevac), Bare, Bonjane, Vievac, Donje Jaruice, urevo, Pinosava, Popovi, Raa (optina Raa), Batoina, Brzan, Kijevo, Gornja Batoina (optina Batoina), Lapovo (optina Lapovo) i Rakinac (optina Velika Plana). Poetkom XX veka, prema ispitivanju Toe Radivojevia, svaka peta porodica nastanjena u Lepenici vodi poreklo iz Stare Srbije i tzv. Novopazarskog sandaka, u emu je vrlo veliki udeo stanovnitva sa Sjeniko-peterske visorovani. U istorijskom pogledu je upravo ovo stanovnitvo dalo peat razvoju umadije i Srbije, odigravi presudnu ulogu u njenoj etnikoj istoriji. Donosimo, na osnovu izuavanja Todora Radivojevia, pregled po istorijskim etapama doseljavanja stanovnitva iz okoline Sjenice u Lepenicu, prema stanju poetkom dvadesetog veka. Uoljivo i nedvosmisleno prisustvo stanovnitva koje potie iz okoline Sjenice moe se pratiti od Velike seobe pod arnojeviem 1690. godine do druge velike seobe 1736. godine. Ove dve seobe su neposredno povezane sa dva austro-turska rata (1683-1699. i 1716-1718), koja su privremeno zavrena sa dva mira - Karlovakim (1699) i Poarevakim (1718). U ovom vremenu je iz okoline Sjenice i iz Krajinovia naseljeno stanovnitvo u pet lepenikih naselja. A)Sjenica Vievac: Stojakovii, 51 (Radovanovii 8, Ilii 6, Stevanovii 6, Damnjanovii 4, Markovii 4, Adamovii 3, Jovanovii 3, Milanovii 3, Andrejevii 3, Arsenijevii 2, Lazarevii 2, Srekovii 2, Stanojevii 2, Jakovljevii 1, Milovanovii 1, Pavlovii 1, Radojevii 1). Gronica: Bokovii, 13 (Bokovii 8, Ilii 5). NJihovi su ogranci Vuksanovii, 9 (Tolii 4, Ilii 3, Milii 2), Lonarevii, 5 (Vukovii 4, Miladinovi 1), i Jakovljevii, 2 - drugo ime Radovanovii (Radii), u istom selu. Lunice: urevii, 8, ivanovii, 10,
Madarevii, 6, Mikii, 6 (Mikii 5, Blaii 1). Rakinac: Radojkovii, 10 (Radojkovii 7, Gliii 2, Antonijevii 1). B) Krajinovii Ramaa: Matejii, veliki rod, 1911. godine imao 117 kua, od kojih Matejia u uem smilu 47 (Paunovii 17, Miakovii 9, Baii/Stevanovii 5, Guii/Milutinovii 4, Maksimovii 4, Rakovii 3, Filipovii 3, Bourevii 2), a u okviru njih ogranci Mulia (Stevanovia) 9 i Joksimovia (Marinandia) 7, zatim Periia 17, okia 16, Mijajlovia 15 i Gavrilovia 6. Ko su umadinci (66)
U potrazi za novim ivotom

Nasilje janiara negativno e se odraziti na raspoloenje potinjenog srpskog stanovnitva Tako se u Vapi smanjivalo stanovnitvo od 513 (u 1948. godini), preko 360 (1971), 309 (1981) do 268 (1991), od ega je 110 Srba, a 156 se izjasnilo kao muslimani i 2 kao Jugosloveni. S obzirom da je u istom popisu bilo 111 pravoslavaca i 157 islamske veroispovesti, to znai da se u nacionalnom pogledu kao Jugosloveni izjasnili po jedan pravoslavac i musliman. Kijevci su imali 348 itelja 1948. godine, 340 (1971), 288 (1981), a danas imaju 233 (1991), svi muslimani. Boguti, zaselak tavlja, nisu posebno popisani 1948. godine. U popisu 1981. godine su imali 107, a sada (po popisu 1991) imaju 78 itelja, od koji 77 Srba i jedan Jugosloven. Poput velikog roda Matejia u Ramai, koji jedini od rodova doseljenih od Sjenice u Lepenicu posle Velike seobe 1690. godine uva spomen sela Krajinovia iz koga su im preci doli, tri roda u Lepenici jo pamte nazive sela iz kojih su doseljeni posle 1736. godine. To su Bogdanovii (Rajiii, Toii) u umiu, doseljeni iz Boguta i Perovii u Adinim Livadama, doseljeni iz Vape. Perovii su daljom starinom od abljaka u Crnoj Gori, od njih su Pavlovii u Vukovici, a rod su im Pavlovii u Gronici. Trei rod, Tolii (orevii, Milenkovii, urevii) u Kijevu doseljen je iz Kijevaca. Po tome je selo Kijevo u Lepenici dobilo naziv po Kijevcima u okolini Sjenice, odakle je rod Tolia, jedan od tri osnivaka roda ovog naselja, doseljen posle Druge velike seobe (1736). Toa Radivojevi misli da je ovde re o selu Kijevu kod Orahovca u Metohiji, naprosto stoga to je to selo naao na eneraltabnoj karti iz 1893. godine, pa mu se to uinilo prihvatljivim. Mogue je da su u selidbenoj vezi Kijevo u Metohiji i Kijevci kod Sjenice, jer su na pravcu seljakanja naeg stanovnitva, ali je nesumnjivo da su iz Kijevaca kod Sjenice, mogue i kao etapne stanice, Tolii sili u selo kod Batoine i nazvali ga Kijevom. Trei talas Sjeniana, posle dveju velikih seoba (1690. i 1736. godine), koji je zapljusnuo umadiju, usledio je krajem XVIII veka. Za razliku od prethodna dva, koja su izazvana sukobima irih razmera i ratovima koji su ih pratili, tree doseljavanje je bilo u relativno mirnom razdoblju. To kratkotrajno razdoblje mira je decenija i po od Koine krajine (1788) do izbijanja Prvog srpskog ustanka (1804), i u njemu su motivi doseljavanja bili preteno ekonomski, a manje nacionalni ili verski. Ovo kratko razdoblje je u znaku treeg austro-turskog rata u XVIII veku (1787-1791), koji je zavren Svitovskim mirom (1791). U naim prilikama ovo ratovanje je zasvoeno Koinom krajinom (1788. godine), iza ijeg sloma su za tzv. raju stvorene povoljne prilike u Beogradskom paaluku, to je posledica i njegovog pograninog poloaja. No, kako je u to doba i najvee rasulo Turske carevine, kao i najveeg besa odmetnutih janiara i krdalija, to e se njihovo nasilje negativno odraziti na raspoloenje potinjenog srpskog stanovnitva.
U ovom vremenu novi talas doseljenika od Sjenice i iz Brnjice i tavlja je naseljen u novih osam naselja Lepenice, a deo ih se smestio u jo est naselja u kojima su se u prethodne dve seobe ve nalazili doseljenici od Sjenice. Beloevac: arevii, 12 (Milojevii 6, Tanasijevii 3, Radosavljevii 2, Jovanovii 1). Bonjane: Milivojevii, 11 (Milivojevii 9, Vulovii 2), Milii, 6 (Jeremii 2, Jovanovii 2, Milutinovii 2). Dobraa: Novakovii, 8 (Novakovii 4, Sretenovii 4), Petrovii, 5. Draa: Alempijevii, 11 (Alempijevii 7, Lazarevii 4). Drenovac: Sokovii, 5, (Sokovii 4, okovii 1). Korman: Gajovii, 7 (Gajii 3, uriii 2, Jankovii 1, Srekovii 1), Ivkovii, 13 (Stanojevii 4, Ivkovii 3, Milanovii 3, Vasiljevii 2, Ognjanovii 1). Kutlovo: Babii, 3, Boanii, 5 (Boanii 3, Vuletii 2), Popovii, 6 (Minii 3, Popovii 3). Lapovo: Tomii, 7. Novi Milanovac: Pavievii, 8 (Pavievii 7, Sretenovii 1, Stevanovii 1). Rakinac: Terzii, drugo ime Spasojevii, 2. Rogojevac: Filipovii (Vilipovii), 7 (Filipovii 3, Ilii 2, Lukii/Lukovii 2), Gavrilovii, 7 (Vukovii 2, Radovii 2, Simovii 2, Jankovii 1), Mirkovii, 9 (Jankovii 4, Antonijevii 2, Radojevii 2, Mirkovii 1), Pajevii, 6 (Radisavljevii 4, Radivojevii 2), amanovii, drugo prezime Milisavljevii, 6 (Pavlovii 4, Paunovii 2). Njihov ogranak su Vukovii, 1, u istom selu. ljivovac: Pejovii, 9 (Todorovii 5, Jovanovii 2, Ignjatovii 1, Mijailovii 1). uriselo: Seniani, 21 (Mirkovii 5, urevii 3, Vujovii 2, Jovanovii 2, Simonovii 2, irkovii 2, Gavrilovii/Gajovii 1, Gvozdenovii 1, Radivojevii 1, Radomirovii 1, Stevanovii 1). NJihov ogranak su Vukovii u istom selu - Vukovii, 2 (Miloevii 1, Srekovii 1). Adine Livade: Kovaevii, 3. Prvi srpski ustanak je, prirodno, povukao u umadiju, kao glavnu oblast ustanikog poduhvata, stanovnitvo iz svih srpskih predela. U stanovnitvu koje se doselilo u umadiju upadljivo je najbrojnije ono koje potie od Sjenice, za ta je presudan dogaaj Karaorevo ratovanje 1809. godine, uz koje je pristala masa srpskog stanovnitva na Sjeniko-peterskoj visoravni, Bihoru i Koritima i koje se, privueno primamljivim uslovima ivota u umadiji, povuklo odatle sa Karaorem. U ovom vremenu se stanovnitvo od Sjenice i iz Bueva i Vape smeta u trideset i dva lepenika naselja, od kojih se u dvanaest naselja smetaju uz prethodne doseljenike iz ovih predela, a dolaze i u dvadeset novih naselja. U ovoj seobi doljaci od Sjenice zasnivaju na starim naputenim stanitima svoja, nova naselja, tanije obnavljaju ivljenje u njima (Bare, Veliki enj, Gornje Grbice, Divostin, Dragobraa, urevo - stari naziv Lukanje, Majni, Mala Vrbica, Mala Pelica, Mali enj, Mironi, Pajazitovo, Stanovo i Trenjevak). Ko su umadinci (68)
Pribijanje uz roake
Svoje poreklo Vasojevii izvode od Nemanjia Cvetojevac: Bojovii, 5 (Spasojevii 3, Miloevii 1, Petrovii 1). umi: Vuksanovii, 8, Perii, 6 (Perii 5, Jovanovii 1). ljivovac: Miloevii, 2. B) Buevo Desimirovac: Buevci, 9 (okovii 3, Miovii 2, Radosavljevii 2, Pavievii/Janii 1, Pavlovii 1), 1804-1814. Njihov ogranak su Lepavii u istom selu - Lepavii, 7 (Radovanovii 5, Milenkovii 2); ekii, 7, 1806-1809. V) Vapa Divostin: Nektarijevii, 9.
Od drugog ustanka do javorskog rata (1815-1874) U est, uglavnom mirnih, decenija od Drugog ustanka do izbijanja Javorskog rata, doseljavanje od Sjenice je upeatljivo smanjeno i po pravilu je pojedinano. U ovom vremenu se doseljenici od Sjenice i iz Brnjice i Bueva naseljavaju i u dva nova sela (urevo i Rau), ali se uglavnom razmetaju, ili, bolje rei, pribijaju uz roake i prijatelje koji su se doselili u ranijim talasima u osam drugih lepenikih naselja. A) Sjenica Brzan: mikii, 3, (1816). Gronica: okovii, 1, (1849). Divostin: Bojovii, 1, (1824), Prokovii, 3, (1856). Draa: Vasiljevii, 4, (1822). urevo: Vukojevii - staro prezime Ilii, 2, Sjenica, (1816). Lunice: orevii, 1, (1871). Raa: Matii, 1, (1849). Rogojevac: Radonjii, 5 (Radonjii 4, Radosavljevii 1), (1823), Matejii, 1, (1850). ljivovac: orevii, 1, (1862). B) Brnjica uriselo: Pantovii, 1, (1815). V) Buevo Gronica: Buevci - drugo prezime okovii, 2, (1830). OD JAVORSKOG RATA DO KRAJA XIX VEKA (1875-1900) U poslednjoj etvrti XIX veka, kada pristie samo pet porodica, doseljavanje od Sjenice u Lepenicu je zanemarljivo A) Sjenica Bare: Aleksii, 1, (1886). Botunje: Danilovii, 1, (1894). Draa: Vukadinovii, 1, (1887). Mali enj: Ivanovii - drugo prezime Mirosavii (Mirosavljevii), 1, (1876). Mironi: Milojevii, 1, (1880). Zavrno razmatranje Od svih umadijskih predeonih i etnografskih celina, Lepenica je po kompoziciji stanovnitva najsloenija i najslojevitija, jer su se u njoj zapravo presekle migracione struje koje su dolazile od Timoka i Branieva, opluka, Epira, Kosova, Stare Rake, Crne Gore, Dalmacije, Like, Hercegovine, Bira i Osata u Bosni i Vojvodine. U njihovom sueljavanju prevagu je ipak odnela dinarska doseljenika struja, a u njoj onaj selidbeni pravac koji je poticao od Sjenice, bilo kao matice, bilo kao etapne stanice u doseljavanju u umadiju. S obzirom na ukupan sastav stanovnitva (1911. godine), est sela se u Lepenici mogu oznaiti kao ista sjenika, jer je u njima vie od tri etvrtine doseljenika od Sjenice - Mali enj (98 odsto), Mala Vrbica (93,2), uriselo (85,7), Rogojevac (84,4), Pajazitovo (84,1), Bare (76,4), a est sela, u kojima je vie od polovine doseljenika od Sjenice, kao preteno sjenika - Donje Grbice (64,1 odsto), Ramaa (63,9), Mironi (59,5), Kutlovo (57), Stanovo (54,8) i Dragobraa (50,7). Uz Prekopeu u kojoj je 44,4 odsto sjenikih doseljenika, u etiri sela je priblino po treina naseljenih Sjeniana - Divostin (36,6 odsto), Dobraa (32), Vievac (30,7) i Adine Livade (30). U
pet sela je po etvrtina sjenikih doseljenika - Veliki enj (29,4), Lunice (26,2), Popovi (24,3), Desimirovac (23,3) i Mari (22,8 odsto). Po petinu imaju Bonjane (22,4), Jabuje (21,2) i Pinosava (20 odsto). Po estinu imaju Draa (16,7), Korman (16,5), Jovanovac (15,5) i Gronica (15,1 odsto). U ostalim lepenikim selima je postotak doseljenih Sjeniana manji - Novi Milanovac (14), Botunje (13,8), Majni (13,6), ljivovac (12,2), Koriani (11,7), Beloevac (11,4), Drenovac (10,2), Lapovo (10,2), Resnik (10,1), Goloelo (9,7), Donje Jaruice (9,2), Poskurice (8,7), Gornja Batoina (7,6), Rakinac (6,5), Kijevo (5,9), Cvetojevac (4,5), Mala Pelica (2,9), Trenjevak (2,4), urevo (2,3), Batoina - selo (1,6), umi (0,8), Brzan (0,7), Raa (0,6). Vreme masovnijih naseljavanja iz okoline Sjenice u umadiju pokazuje da razlog naseljavanju nije bio prevashodno ekonomski. Prirodno, kao stalni mlaz, utabanim stazama migracije, stanovnitvo je neprekidno pristizalo od Sjenice ka umadiji, u kojoj su uslovi ivljenja znatno pogodniji. Meutim, vei pokreti stanovnitva su bili podstaknuti seobama koje su ratovi na ovom podruju podsticali. U est talasa naseljavanja (koji su polazili 1690, 1736, 1788, 1804, 1815. i 1875. godine) od Sjenice se u Lepenicu naselilo ukupno 183 roda sa 1528 kua (ili 184 roda sa 1615 kua, ako bi se raunalo i Radivojevievo neujednaeno naznaavanje porekla kod pojedinih rodova). U ovim istorijskim kretanjima stanovnitvo se u etiri talasa naseljavalo u dva sela (Draa, Rogojevac), u tri talasa u sedam sela (Botunje, Gronica, Divostin, Kutlovo, Lunice, Rakinac, ljivovac), a u dva talasa u trinaest sela (Adine Livade, Bare, Bonjane, Brzan, Divostin, uriselo, Lapovo, Mali enj, Mari, Mironi, Popovi, Prekopea, umi), to svedoi da su uglavnom postojali odreeni pravci i ciljevi useljavanja. Vasojevii u umadiji Srpsko pleme Vasojevia, ije je matino podruje u predelu Crnogorskih Brda i Polimlja, odnosno severoistonom delu Crne Gore, dubljim poreklom je iz Hercegovine, odakle se na Kevo doselio njegov rodonaelnik Vaso sa tri brata - Krasom, Otom (od kojih su nastala dananja iptarska plemena Krasnii i Hoti) i Ozrom (od koga je nastalo pleme Ozrinia). Po nekima, njihov brat je bio i Pipo (od koga je nastalo srpsko pleme Pipera). Svoje poreklo Vasojevii izvode od Nemanjia. Naime, kako kau istoriari ovoga plemena pop Bogdan Lalevi i Ivan Proti, Vukan Nemanji imao je sina Kostadina, Kostadin Vasoja, Vasoje Stefana, Stefan opet Kostadina, a Kostadin Vasa, koji se u Lijevoj Rijeci naselio i od koga su Vasojevii." Plemenska matica Vasojevia je Lijeva Rijeka, u kojoj se Vaso nastanio, doavi iz Keva, gde mu je ostao brat Ozro. Iz Lijeve Rijeke nastaje irenje Vasojevia, koji, premda jedno od najmlaih, narastaju u jedno od najveih plemena u Crnoj Gori, pa i na Balkanu. Njihovo istorijsko podruje danas pripada optinama Berane, Podgorica, Kolain, Plav i Bijelo Polje (u ukupnoj povrini oko dve hiljade kvadratnih kilometara, to je oko 15 odsto ili vie od sedmine povrine Crne Gore).
Pie: Mile Nedeljkovi Sutra: Izmeu Austrije i Turske

Ko su umadinci (69)
Seobe uz ratove
Pie: Mile Nedeljkovi Vasojevii su obrazovani kao pleme u vekovnoj borbi, pa su, iz vie razloga, morali i da se, u stalnom mlazu, iseljavaju - zbog turske odmazde, jer su se esto dizali na bune, i pristajali uz sve
ratove protiv Turaka, zatim zbog krvne osvete, iz ekonomskih uzroka (mali prostor, nerodica, glad), i sl. Zato danas bezmalo da nema predela u naoj zemlji u kojoj se ne nalazi neki od rodova Vasojevia. Prema prethodnim istraivanjima, u sredinoj umadiji - Grua, Jasenica i Lepenica Vasojevia ima u tridesetak sela. Ponajvie u Grui, to je i prirodno, jer je naseljavanje u ovaj deo umadije teklo uglavnom preko vitanovake prevodnice, znai dolinom Grue kao prirodnim putem, a odatle su se doseljenici razmetali dalje ka Lepenici, ili skretali preko Rudnikog prevoja ka Jasenici, gde su se stapali sa drugim selidbenim krakom Vasojevia koji je preko Uica iao ka Podrinju i Kolubari. Najraniji vidljivi dolasci Vasojevia u sredinu umadiju su u vremenu austro-turskih ratova, odnosno u seobama koje su njima podstaknute. Tako su u Velikoj seobi 1690. godine u Gornju Sabantu doli Tarani, tako nazvani po zaviaju, jer im je matino naselje Lijeva Rijeka u gornjem slivu reke Tare (ovdanja prezimena su im Brankovii i Dimitrijevii). U Masloevu su priblino u to vreme Jovanovii (danas Ivanekii u Krevcu, Topoli, Belosavcima i Maskaru). Poetkom XVIII veka dolaze Vukievii u Svetli, Lutovci u Bora i Vrbljani u Grabovac. Vukievii su, kao to smo pisali, osnivai Svetlia i glavnina njegovih itelja, a njihovi ogranci se nalaze jo u selima Guberevac, Donje Jaruice i urevo, dok su Lutovci (druga prezimena Mikovii, Tatii i uri) najstariji ivui rod u Boru. Vrbljani u Grabovcu se mogu pratiti u selidbenom luku od etiri stotine godina. Prvo su se poetkom XVII veka naselili u sela Cerje i Vrbu u predelu Gokanice (kopaoniki kraj), gde su doli iz Lopata u Vasojeviima (Lopaani su jedno od pet bratstava Vasojevia). Dananji rodovi Vrbljana u Grabovcu, tako nazvanih po selu Vrbi iz koga su doli - dananji rodovi Jankovii, Petrovii, Vasiljevii, okovii, Simovii i Srekovii, kao i njihovi srodnici Jovanovii, Damnjanovii i Pavlovii, iji su rod Milosavljevii (zvani Gluvaevii) u Lipnici i Vrbljani u estinu, imaju roake u Vrbi, koji se tamo prezivaju Antonijevii (doseljeni tu iz Cerja, a u Cerje iz Lopata). Kako je Mihailo Dragi zapisao, Vrbljani u Grabovcu su beali u Srem, izgleda i posle sloma Koine krajine i posle propasti Prvog srpskog ustanka. Upameno je ispatanje u Sremu, gde su, za gladi, jeli iarke, a sav im je mrs bio loj namazan na penini hleb". Po enskoj liniji ovoj skupini pripadaju i Filipovii u Lipnici, iji je predak, poreklom iz Komadina u Starom Vlahu (optina Ivanjica), uao kao domazet u jednu kuu Milosavljevia (Gluvaevia). Sledei talas Vasojevia je doao u ovaj deo umadije za vreme austro-turskog rata 1788-1791. godine, kada je bila Koina krajina, ili neposredno posle toga. Za vreme Koine krajine u Toponicu dolaze okovii, koji su srodnici Mikoviima u Boru, a za njima, od Sjenice, Matkovii i Preljii (jedna familija). Neposredno po Koinoj krajini, kada je u tadanjem Beogradskom paaluku stanje za Srbe bilo veoma povoljno, stiu Brani (sa ogrankom Vasiljevia) u Stubal, Saramandii u Bukovik i Jeovii u Vrbicu, u zaselak Balabanac. Njihovi preci e uskoro uestvovati u Prvom srpskom ustanku, meu kojima e se isticati Vasilije Saramanda iz Bukovika, iji je ujak uveni prota bukoviki Atanasije, koji je zakleo ustanike na zaverenikom zboru u Oracu 1804. godine. Do danas je ostala pesma Tea vue, Saramanda tue", jer su ova dvojica ustanika, Tea Obradovi iz Garaa i Vasilije Saramanda, pobila mnogo Turaka. Saramandin potomak je ivan Saramandi (r. 1939), prvak Beogradske opere. Prirodno, u Prvom srpskom ustanku je hrupio novi, jai talasa Vasojevia. Tada dolaze Brankovii, Aleksii, Joviii i Jovanovii u Guberevac (Grua), Koraevii i Spasenii u Pajsijevi, odakle Koraevii ubrzo preu u une. U Zabojnicu dolaze Mrkuljii (staro prezime Prokovia i Mojsilovia - Proka i Mojsilo su braa od strieva. Proka se prezivao Ili, po ocu Iliji, a Prokini
potomci e se kasnije nastaniti i u Dubravi). U Rakovi dolaze Miloevii, u ukojevac orovii, u Jovanovac i Kijevo Maksimovii, Markovii i Obradovii. Svi ovi doseljenici su ili pravi Vasojevii, ili splemenjeni sa Vasojeviima. Najuoljivija razlika meu njima je u krsnom imenu: pravi Vasojevii slave Sv. arh. Mihaila i Sv. Aleksandra Nevskog. U splemenjene spadaju Lutovci (slava Sv. Sr), koji su iz plemena Bratonoia, i oni koji slave Sv. Nikolu, Sv. Jovana, Sv. Luku i urevdan. No, promena slave nije uticala na svest o poreklu od Vasojevia, i dolaska iz zemlje Vasojevia, kao to je i sam Karaore (slava Sv. Kliment) ubrajan u Vasojevie, ili njihove srodnike, jer su mu preci jedno vreme prebivali meu njima. U sastavu stanovnitva umadije ima i porodica koje potiu iz plemena Drobnjaka. Ove porodice u umadiji nisu tako brojne, kao u nekim drugim predelima Srbije, ali su svojim prisustvom i znaajem vrlo primetne. Plemensku zajednicu Drobnjaka je osnovalo pet srodnih bratstava Vulovii, urii, Kosorii, Tomii i Cerovii, koji su poetkom XVII veka doli iz Banjana na svoje katune u Durmitoru, gde su im se, vremenom, pridruili Karadii, Jakii i Abazovii. Zemljite plemena Drobnjaka je na prostoru izmeu Gornje Morae i aranaca, Nikikog polja i upe, Pive i Tare, u kojem su varoice avnik i abljak. Po sauvanom plemenskom predanju, starinom od Travnika, Drobnjaci, koji su u istorijskim izborima prvi put spomenuti kao prezime 1354. godine (linost imenom Bran Drobnjak), a kao pleme upisani 1390. godine, sauvali su u vreme turske vlasti svoju poluautonomiju, vrstu plemensku organizaciju i upravu, koja se odlikovala demokratijom i skuptinom u kojoj su jednako pravo glasa imali svi koji su nosili ili nose oruje. Drobnjaci su, kae njihov poznavalac Svetozar Tomi, isto srpsko pleme, bez ikakve tue primese i ouvali su neobino istotu jezika i istotu narodnih obiaja. Gortaci su, visoki, lepo razvijeni, potpuno zdravi i bistri ljudi." Usled oskudice u zemlji, Drobnjaci su najpre sa podruja Jezera proterali staro pleme Krie u podruje preko Tare, ali, kako to nije bilo dovoljno, morali su i sami da se iseljavaju, pa je tako danas, kao spomen i potvrda tih seoba, mnogo toponima i prezimena od Like do Skopske Crne gore, od Risna do Podrinja i Beograda, koji podseaju na Drobnjake. Ko su umadinci (70)
Drobnjaci stigli u Ripanj

Drobnjaci su, kae njihov poznavalac Svetozar Tomi, isto srpsko pleme, bez ikakve tue primese i ouvali su neobino istotu jezika i istotu narodnih obiaja. Gortaci su, visoki, lepo razvijeni, potpuno zdravi i bistri ljudi." Usled oskudice u zemlji, Drobnjaci su najpre sa podruja Jezera proterali staro pleme Krie u podruje preko Tare, ali, kako to nije bilo dovoljno, morali su i sami da se iseljavaju, pa je tako danas, kao spomen i potvrda tih seoba, mnogo toponima i prezimena od Like do Skopske Crne gore, od Risna do Podrinja i Beograda, koji podseaju na Drobnjake. Tako su mnoge drobnjake porodice doprle i u umadiju. Mnoge od njih su, prilikom ovih seoba, sticajem okolnosti izgubile plemensko obeleje Drobnjaka, ali ih je veina ouvala drobnjako ime, plemensku krsnu slavu (urevdan) i druge plemenske odlike. Doseljavanje Drobnjaka u umadiju
je, po svemu sudei, teklo u tri pravca - uzdoljem Drine, odakle se jedan krak odvajao preko Uike Crne gore ka okolini Valjeva (1), zatim preko Sjenice i Dragaeva (2) i silaskom ka Ibarskom Kolainu i Kosovu, a otud dolinom Ibra dopirao preko Zapadne Morave. U sredinoj umadiji je najvie Drobnjaka u Jasenici, a potom u Lepenici, dok su u Grui vrlo malobrojni. Poetkom XX veka ukupno ih je bilo devet rodova sa 151 kuom, od ega je u Jasenici bilo 17 drobnjakih rodova sa 84 kue, u Lepenici tri roda sa 67 kua, a u Grui jedan rod sa dve kue. U ostalim predelima umadije Drobnjaka je u to vreme bilo 14 rodova sa 140 kua, od ega u Takovu etiri roda sa 47 kua, u Levu tri roda sa 31 kuom, u Temniu dva roda sa 25 kua, u okolini Beograda dva roda sa 14 kua, u Kaeru jedan rod sa 12 kua, u Ljubiskim selima jedan rod sa sedam kua, a u umadijskoj Kolubari jedan rod sa etiri kue, dok u Smederevskom Podunavlju, Kosmaju i Belici nije bilo drobnjakih porodica. Drobnjaci u Levu i Temniu su imali osobitu sudbinu. U Leva su doli u XVIII veku, a istakli su se u Prvom srpskom ustanku, osobito junak Milosav Drobnjak (1762-1822) iz Rekovca, koji je kao slavan megdandija dopao rana, pa je Karaore preporuivao da mu se 1812. godine obezbedi izdravanje, o emu svedoi i jedna numera Vodovog Delovodnog protokola. Meutim, njegovi potomci budu za vlade kneza Miloa proterani kao hajduci iz Rekovca i zato se nastane u Ripnju kod Beograda. Za njih, kako je Risto T. Nikoli zapisao, vele da im je knez Milo davao zemlje na Terazijama u Beogradu, ali oni nisu pristali, hteli da budu u umi i zato zaostali ovde". Meutim, nije im godila ni blizina Beograda, pa se ubrzo deo odseli u Temni - u Milutovac (15 kua, od kojih jedna ima prezime Veljkovi) i Malu Kruevicu (10 kua). Po sauvanom porodinom predanju Drobnjaci u Ripnju potiu od tri brata, pa su, po svemu sudei, potomci jednog brata ostali u Ripnju, a potomci druga dva brata otili u Milutovac i Malu Kruevicu. Sa ovim Drobnjacima su rod Drobnjakovii u gruanskom selu Balosavi (2 kue). U Levu su se Drobnjaci nastanili u Rekovcu (7 kua), Bourevcu (20 kua) i Opariu (4 kue). Da su Drobnjaci u okolini Beograda (Ripanj), Temniu (Milutovac, Mala Kruevica) i Levu (Rekovac, Bourevac, Opari) isti rod svedoi i to to svi slave plemensku slavu urevdan. Svi levaki Drobnjaci preslavljaju Sv. Iliju, kao i oni u Milutovcu, dok Drobnjaci u Maloj Kruevici preslavljaju uric. Za razliku od njih, Drobnjakovii, koji su se u kraju Branima u Balosavi (2 kue) nastanili pre Prvog srpskog ustanka, slave Sv. Luku, a stara slava im je bila Velika Gospoa. U Ljubiskim selima Drobnjaka ima u Tamniku (7 kua, od kojih se jedna preziva Ivanovi), a u Kaeru u mestu Rudniku (12 kua), gde se prezivaju Nedeljkovii, a smeteni su u zaseoku Zvezdi, prostranoj goloj kosi koja po svemu podsea na zaviajni predeo Durmitora. U podruje Takova, prema ispitivanjima Milenka S. Filipovia, Drobnjaci su doseljeni posle 1739. godine u Pranjane, gde se prezivaju Stanojevii (20 kua) i Jankovii (10 kua), a uz njih se ubrajaju i Kojovii (6 kua). Po rodoslovnom pamenju, prva dva roda potiu od brae Stanoja i Janka, iji je
otac Rade doao iz Drobnjaka, dok su, po jednoj verziji, Kojovii potomci treeg brata Koje, a po drugoj - oni su potomci Stanojeve i Jankove sestre, udate za Koju. Drobnjaci su Prodanovii (1 kua) u Pranjanima, iji je predak doao iz sela Komarnice u Drobnjaku, kao i Drobnjaci (1 kua) u Ozremu, koji su doli iz Gornjih Branetia na imanje. Drobnjaka ima u Donjim Branetiima (5 kua), koji su tu doli od Sjenice, odakle je jedan srodnik oko 1880. godine otiao u Nakuane kao domazet (3 kue 1950. godine). Iz Donjih Branetia je jedan srodnik kasnije preao u Majdan (1 kua), gde se prezivaju Drobnjakovii. Ovi poslednji su promenili slavu (urevdan), uzevi slavu zemlje - Nikoljdan. U Lepenicu Drobnjaci dolaze u vremenu od Druge seobe do Koine krajine (1737-1787), a njihove porodice je Toa Radivojevi naao 1902. godine u tri naselja - Dobrai, Baljkovcu i Beloevcu. U Dobrai, gde su jedna od tri osnivake porodice ovog sela, drobnjaki rodovi su Markeljii, u ijem su sastavu Nikolii, Vasilijevii ili Mijajlovii, Vukovii, Jovanovii, Marinkovii zvani urevii i Stevanovii, kojih je poetkom XX veka ukupno bilo 32 kue. U Baljkovcu su Drobnjaci jedna od dve osnivake porodice sela, a 1902. godine su bili ovi njihovi rodovi - Bojanii, Vukomanovii, Jakovljevii, Pavlovii, Antonijevii, Arsenijevii, Jankovii, Ljubisavljevii, Mijailovii, Radenkovii, Blagojevii, Vukosavljevii, Gavrilovii, Gmitrovii, urevii i Maksimovii. Za razliku od Drobnjaka u Baljkovcu i Dobrai, Drobnjaci u Beloevcu, ije je drugo prezime Tomii (dve kue), doli su u Lepenicu kasnije, za vreme Karaora. Sve drobnjake porodice u Lepenici su sauvale rodovsko pamenje i krsnu slavu (urevdan), a Vukomanovii u Baljkovcu su ouvali i staro kumstvo sa Zdravkoviima i Obradoviima u Baniini. Preci Zdravkovia i Obradovia u Baniini su pradedovi Zdravko i Obrad", koji su oko sredine XVIII veka doli iz Crne Gore, po svemu sudei skupa sa Drobnjacima nastanjenim u Baljkovcu, koji im sve vreme kumuju, a najverovatnije je to kumstvo preneto iz zemlje matice. U vreme oko Koine krajine pristiu drobnjake porodice i u Vukasovce, gde, uz plemensko prezivanje Drobnjakovii, imaju i drugo prezime Ivanovii. Ovaj rod, koji se smatra najstarijim od ivuih rodova u selu, imao je uesnika u Prvom srpskom ustanku. Od vukasovakih Drobnjakovia ima ogranak u Aranelovcu, a oko 1830. godine je iz Vukasovaca otiao jedan njihov deo u Ruanj kod Beograda, gde se prezivaju Drobnjaci. I sve drobnjake porodice u Baniini, Vukasovcima, Aranelovcu i Runju su odrale plemensku slavu urevdan. Ko su umadinci (71)
Najprivlanija Jasenica

U umadijskoj Kolubari je samo jedna porodica, Milinkovii u Vreocima (1948. godine ih je bilo etiri kue), koja slovi kao drobnjaka, jer, kako je zapisao Petar . Petrovi, doskora su se zvali Drobnjaci". Milinkovii su doli posle Prvog srpskog ustanka iz Dobrinje kod Uike Poege, ali ne slave krsno ime Drobnjaka, urevdan, nego Mitrovdan, pri emu ne raspolaemo za sada podacima o razlozima promene slave. Za razliku od umadijske Kolubare, kao i umadije uopte, Valjevska Kolubara i Podgorina su kudikamo bile privlanije za naseljavanje Drobnjaka, emu je svakako pogodovao i brdsko-planinski predeo, kojem su ovi gortaci viniji. Tako je u Valjevskoj Kolubari i Podgorini, gde ima, prema istraivanju Ljubomira Pavlovia (1907. godine), 39 rodova Drobnjaka sa 488 domova, svaka 27. kua poreklom drobnjaka (3,68 odsto od ukupnog broja kua), a prosean broj kua po rodu je 12, to upuuje na vreme ranijeg doseljavanja Od svih predeonih celina umadije za naseljavanje Drobnjaka je bila najprivlanija Jasenica, kako Kragujevaka ili Gornja tako i Smederevska ili Donja Jasenica. Seoba Drobnjaka u Jasenicu je obavljena posle Poarevakog mira (1718. godine), a do poetka XX veka pripadnici ovog branskog plemena su se u ovom predelu razmestili u devet naselja - Baniini, Vlaki, Vukasovcima, Gornjoj atornji, Belosavcima, Jelencu, Jagnjilu, Velikoj Plani i varoici Aranelovcu. U polovini od ovih naselja ive potomci jedne drobnjake porodice, koja se vremenom razgranala i nastanila u Gornjoj atornji, Jagnjilu, Jelencu i Belosavcima. Po sauvanom rodoslovnom pamenju, oko 1720. godine se u Gornju atornju doselio iz Drobnjaka predak Filip sa sedam sinova. Kako su ovde posle izvesnog vremena pobili neke Turke (to je moglo biti posle 1739. godine), morali su, usled straha od odmazde, da se rasele. U Gornjoj atornji je ostala udovica jednog od Filipovih sinova, budui da su ene bile izuzete od krvne osvete, a ostali Filipovi sinovi se sa potomstvom raziu na dve strane - jedni odu u Jagnjilo, a drugi u Beli Potok pod Avalom. Ovi koji su ostali u Gornjoj atornji su prozvani urijska porodica (1923. su se prezivali Velikovii, Novakovii i Beljii, a ukupno ih je bilo 20 kua), oni koji su otili u Jagnjilo se skupno prezivaju Beljakovii, dok se onima koji su otili u Beli Potok vremenom zaturio trag. Beljakovii u Jagnjilu se dele na tri ogranka - same Beljakovie, Milojevie i Simie, kojih je ukupno 1923. godine bilo 21 kua. U okviru roda Beljakovia je krajem XVIII veka bio ugledni rod Filipovia, ije prezime nedvosmileno podsea na rodonaelnika Filipa, koji ih je poveo iz Drobnjaka. Meu Filipoviima su se u to vreme isticali uka, koji je bio lepeniki knez (umro 1818) i braa Marko (Karaorev paenog) i Stevan, lepeniki kapetani. Marko je u Prvom srpskom ustanku izaao na glas kao junak, a Stevan Filipovi, takoe istaknut kao ustanik, bio je Karaorev pisar (jedan od petorice pisara Delovodnog protokola). Od Milojevia, ogranka Beljakovia u Jagnjilu, jedan deo se posle Prvog srpskog ustanka odselio u Jelenac, koji se tada zvao Ljubini, gde su imali trla - to su dananji Milisavljevii, Todorovii, Jovanovii i Tanasijevii, kojih je 1923. godine bilo skupa devet kua. A od Simia, ogranka Beljakovia u Jagnjilu, potiu Simii u Belosavcima, iji se predak oko 1870. godine ovde naselio. Pre Prvog srpskog ustanka su u Vlaku doli iz Drobnjaka, sa Jezera, Pavlovii (drugo prezime orevii), koji su u slomu 1813. godine beali u Srem. Sa Jezera su sa njima u Vlaku doli i Dragutinovii (drugo prezime Petrovii), koji dre da su istog porekla sa Pavloviima. Za razliku od ostalih Drobnjaka, ovi u Vlaki slave Sv. Nikolu. U Velikoj Plani, po nalazu Jovana Erdeljanovia (1908), Drobnjaci su Petrovii, o emu svedoi i njihova slava (urevdan). U pogledu stanovnitva je Crna Gora, kao i umadija, sva naseljenika. I jedno i drugo podruje su bili prirodni zbegovi, pa je razumljivo to je umadija primila stanovnitvo iz svih srpskih krajeva,
a Crna Gora postala junako uporite za sve prebege i slobodare koji se, pred turskom najezdom, nisu dali u lance svezati. Stanovnitvo i Crne Gore i umadije je sastavljeno od pripadnika svih selidbenih struja, pogotovu dinarskih, koje su se pokrenule posle kosovske pogibije, da bi iza pada Srbije 1459. godine, bile najivlje u XVII veku, kada je, u stalnim, pa i masovnim, seobama, kako je Jovan Cviji ustanovio, ispremetano sve stanovnitvo od Demir Kapije do Zagrebake gore. Stoga je pogreno, i neprihvatljivo, uopteno zakljuivanje da umadijski rodovi uglavnom potiu iz Crne Gore, jer se zaboravlja da je stanovnitvo Crne Gore prethodno tamo naseljeno iz drugih srpskih krajeva, a ponajvie iz Stare Rake i Kosova, otkuda vuku poreklo i mnoga dananja crnogorska plemena, a naroito njihov noviji i presudni sloj. To je samo, zahvaljujui istorijskim dogaajima, kruno kretanje stanovnitva koje je, po svaku cenu, uvalo i sauvalo dino ime i svetu slobodu". I na Loven da stanemo, pa da saberemo pleme Njegua - dakle jedno od temeljnih i vodeih plemena u Crnoj Gori - videli bismo da je ono, podjednako kao i bilo koji kraj umadije, sastavljeno od saplemenika koji potiu sa raznih strana. Kako je Jovan Erdeljanovi ustanovio, poetkom ovog veka pleme Njegua je brojalo 442 porodice, od kojih su dve treine (297 porodica) poreklom iz Bosne i Hercegovine, 53 porodice su iz drugih delova Crne Gore, 16 iz zapadnih delova Stare Rake, osam iz Brda, a samo 68 od starih zeanskih Srba. Kao to se vidi, kako je i Erdeljanovi i zakljuio, u Njeguima nema nijedne porodice koja ne bi bila poreklom iz naih dinarskih krajeva". Slino je i sa ostalim plemenima u Crnoj Gori, koja je naa najizrazitija oblast plemenskog drutva i ivota, gde je istorija svakoga plemena ogledalo vekovne borbe, stapanja i splemenjavanja. Svest o plemenskoj pripadnosti se uva i neguje. I oni koji se, iz ovih ili onih razloga, isele iz plemena uvaju plemenske znake u novim sredinama, u kojima najee, nema nikakvih uslova za nastavak plemenskog ivljenja. Ko su umadinci (72)
Potomci junaka
Garaani su roaci vojvoda Bokovia iz Bjelopavlovia Meu vienijim Bjelopavliima u Koinoj krajini i Prvom srpskom ustanku je Hadi Milutin Savi Garaanin (iz Garaa), iji sin Ilija tvorac uvenog dravnikog spisa Naertanija". Po obajiu, Garaani su se roakali s vojvodskom kuom Bokovia u Bjelopavliima. Bokovii kazuju da su od njihovog pretka Petra Bokovia, u guslarskim pesmama najvie opevanog harambae bjelopavlikog iz kraja XVII i poetka XVIII veka." U ranije doseljenike od Bjelopavlia spadaju Bankovii sa ogrankom erasimoviima u Baljkovcu, doseljeni u vremenu 1737-1787. godine. Od njih potiu Bankovii u Maloj Vrbici. Pre Prvog ustanka u Bukovik su doli od Bjelopavlia tzv. Crnogorci (dananji rodovi Ivovii, Vlajkovii i Milosavljevii), a od njih su tzv. Bukoviani u Parcanima kod Ralje (optina Sopot). Mlai bjelopavliki doseljenici u sredinoj umadiji su Gvozdenovii u gruanskom Guberevcu (doseljeni oko 1860), Dajkovii u Lapovu (1877) i Vuksanovii u Badnjevcu (1878). Plemenska slava Bjelopavlia je Sv. Petka (27. oktobra). Pada u oi da su svi doseljeni Bjelopavlii u sredinoj umadiji, izuzev Gvozdenovia u Guberevcu, promenili slavu. U ovom trenutku ne raspolaemo razlozima te promene, koja je, kad su nevolje i seobe u pitanju, same po sebi razumljive (najee da se zametne trag zbog krvne osvete). umadiju su dobrim, pa i najpretenijim, delom naseljavali doseljenici iz jugozapadnih srpskih krajeva, poglavito iz Stare Rake, odakle su, sa tamonjim stanovnitvom, u kojem su neko vreme prebivali, dolazili i pripadnici crnogorskih i hercegovakih plemena. I kao to su u Valjevskoj Kolubari i Podgorini,
prema ispitivanjima Ljube Pavlovia (1907), zastupljena sva plemena Hercegovine, Crne Gore i Brda, tako i u sredinoj umadiji uoavamo istu pojavu. Meu pripadnicima tih plemena, koji su se slegli u umadiju, primetni su i Piperi. Pleme Pipera, nastanjeno u trouglu koji nastaje od spoja reka Zete i Morae ka severu, u tzv. piperskoj oblasti (Piperska gora i titovo sa Lukavicom), neveliko je, ali je vrlo znaajno srpsko pleme u Crnoj Gori. Poetkom ovog veka, prema ispitivanjima Jovana Erdeljanovia (1906), bilo je 984 kue piperske, sa oko 5.900 dua. Ovo dino pleme crnogorskih Brda, prvi put se pominje pod dananjim imenom 1455. godine. Kod svih Srba Brana, kao i meu Arbanasima, opte je poznato predanje o tome da su potomci petorice brae - Pipa, Ozra, Vasa, Krasa i Ota - nastala srodna plemena Pipera, Ozrinia, Vasojevia, Krasnia i Hota. Zahvaljujui sklonitosti piperske oblasti, u ovom plemenu je do naeg veka bilo ivo sauvano mnogo starinakih odlika. Iz poznatih uzroka - nerodica, zavade, krvna osveta, tenja za boljim uslovima ivljenja i sl., iseljavalo se i pipersko stanovnitvo. Pipera doseljenih do poetka ovog veka u sredinu umadiju je bilo u sedam sela, od kojih su po tri u Jasenici (Stragari, Plaskovac, Lipovac) i Grui (Balosave, Gledi, Ljuljaci), a jedno u Lepenici (Jabuje). Najraniji doseljenici iz Pipera u ovom delu umadije su Rajii, velika i znatna familija u Stragarima, koji su ovde doli iz Gue u Dragaevu, moda neposredno posle velike Seobe 1690. godine, ali svakako najkasnije poetkom XVIII veka. Od ovog roda je Tanasko Raji, Karaorev barjaktar (poginuo slavno na Ljubiu 1815. godine) i pesnik Velimir Raji (1879-1915). Na alost, stara porodica Rajia u Stragarima je zamela svoje poreklo, ali njihovi srodnici u drugim mestima su sauvali porodino predanje. Tako Rajii u Glediu pamte da je njihov predak Mili Raji doao sa sedam sinova iz Pipera u Velenje kod Novog Pazara, a odatle pre Prvog srpskog ustanka u Kulinu kod Vitkovca, pa posle kraeg prebivanja u Drlupi (Grua) sklone se zbog Turaka" u Gledi. Premda Rajii u Glediu, koji se dele na tri roda (Petrovii, Pavlovii i Todorovii), ne slave uric, kao Rajii u Stragarima, ve Sv. arh. Mihaila, sauvali su svest da su srodnici Rajia u Stragarima. Borivoje M. Drobnjakovi je doao do podatka da su Rajii u Banjici (optina aak) doli tu iz Gue (Dragaevo) poetkom XVIII veka, a u Guu iz Kosatice kod Nove Varoi. Rajii u Gui, koji takoe slave uric, priaju da su od njih odseljeni Rajii u Stragarima". Od stragarskih Rajia su Milii u Ljuljacima i Rajii u Plaskovcu. Milii u Ljuljacima (slava uric - preslava urevdan), kojih je po Dragievom zapisu oko Prvog svetskog rata bilo jedanaest kua, pamte da se njihov predak Rade kao vodeniar tu doselio pre Prvog srpskog ustanka iz Stragara od tamonjih Rajia, to potvruje i ista kuanska slava. Rajii u Plaskovcu (tri kue) slave urevdan, a njihov predak je doao ovde kao domazet sredinom prolog veka od stragarakih Rajia. Mlaem sloju piperskih doseljenika pripada rod tzv. Pipera (orevii i Pantii) u lepenikom selu Jabuju. Doseljeni su posle Koine krajine (1788-1803) i smatraju se osnivaima ovog sela. Potiu od brae ora i Stevana. Po porodinom predanju, prvi se doselio ore Piperac, koji se najmio da ovde jednom kragujevakom Turinu uva jabuar. Po ovom jabuaru je kasnije selo dobilo ime. Od oreve loze su orevii, iji je predak Milutin orevi (r. 1780) upisan kao kmet 1831. godine, a imao je sinove Stevana (r. 1805) i Jovana (r. 1815). Staro prezime Pantia je Stevanovii, kako se prezivao njihov rodonaelnik Pantelija Stevanovi (r. 1799), koji je imao sina Miloa (r. 1826).
Poput Pipera u Jabuju, rod Lukovia se smatra osnivakim rodom sela Balosave u Grui. Lukovii slove kao starinci, jer su najstariji ivui rod u ovom selu, ali pamte da su doseljeni iz Pipera najverovatnije kad i Rajii u Stragare, posle Velike seobe 1690. godine. Lukovii su nastanjeni u zaseoku Branima, a njihovi ogranci Tomovii i Marjanovii u zaseoku Dubljacima i Milosavljevii u zaseoku Glavici u istom selu. Dvadesetih godina je Lukovia i njihovih srodnika bilo 12 kua, a sve su slavile pipersku plemensku slavu Sv. arh. Mihaila, kao i Piperi u Jabuju. Poreklom iz Pipera je i rod Vujia u jasenikom selu Lipovcu, kod Topole. Dok Piperi slave Sv. arh. Mihaila, a Piperi-Luani uric i urevdan, Vujii za razliku od njih slave Sv. Jeremiju, ali kako je i kada dolo do promene slave nije nam poznato. No, zato, Vujii uvaju snanu pipersku tradiciju.
Ko su umadinci (73)
uveni guslar ivan Vuji

Pie: Mile Nedeljkovi Istraujui muziku tradiciju u Gornjoj Jasenici, etnomuzikolog Jelena Jovanovi je u kui glasovitog guslara ivana Vujia (1919-1991), od koga je zapisala vie pesama, i posebno obradila njegov nain izvoake interpretacije, nala gusle koje su ivanovi preci, doselivi se sredinom XVIII veka iz Pipera u Lipovac, doneli sa sobom. Vujii u Lipovcu se prezivaju po Vuji (r. 1809), sinu Dmitra Petrovia (r. 1777), koji je u popisnim knjigama 1823-1836. godine razliito upisivan - kao Dmitar Piper i Dmitar Piperin, a po dedi kao Dmitar Nikoli. U najveem luku koji pravi, inae kriva, reka Drina, na njenoj levoj obali se prostire planinski, i danas vrletni, sa vrlo malo puteva, kraj Osat u kojem je srpsko stanovnitvo imalo vekovima prirodno utoite. Iz ovog predela, koji je u svim krvavim krajinama vaio kao mala Srbija", priticali su u stalnom mlazu doseljenici u Srbiju. Iz zaviajnog Osata su se prebacivali preko Drine na dva mesta - kod Ljubovije i Bajine Bate, razmetajui se, dalje, po Sokolskoj nahiji ili kreui se ka Uicu i Valjevu, a odatle ka sredinoj umadiji. Uoivi ovaj deo dinarske selidbene struje, Jovan Cviji je zapisao: Predeo Osat, kod Srebrnice, u Bosni, tipski je primer za iseljavanje usled pealbe. Radi zarade su ili najpre po podrinskim, valjevskim i uikim krajevima i gradili kue, poznate brvnare, a docnije i zidane kue. Doprli su i u umadiju, sve do Morave, nije mi poznato da su prelazili i Moravu, a ako jesu to je moralo biti sasvim izuzetno. Pojedine grupe Osaana su dolazile iz godine u godinu u naroiti kraj, selo ili varo, srodili su se i sprijateljili s metanima jo pre nego to su se naselili. A postepeno i pojedinano i neujno, oni su se u toj meri naselili u podrinskim i valjevskim krajevima, da osaanskih porodica ima sada tamo vie stotina." Kasnija, podrobno provedena, istraivanja su potvrdila ovo Cvijievo zapaanje. Tako su iz Osata u Valjevsku Kolubaru i Podgorinu doseljena 74
roda, koji su poetkom ovog veka imali 608 domova, to znai da je u ovom predelu svaka jedanaesta kua poreklom iz Osata. U susednoj umadijskoj Kolubari je postotak Osaana ve manji, i opada idui ka sreditu umadije. U Jasenici je 26 osaanskih rodova (1,23 odsto), u Lepenici 18 rodova (0,78 odsto), a u Grui pet rodova (0,55 odsto), to otprilike znai da je u Jasenici svaka osamdeseta kua poreklom iz Osata, u Lepenici svaka sto dvadeset osma, a u Grui tek svaka sto osamdeset prva. U Resavi, pak, do tridesetih godina ovog veka nije bilo ni jedne kue poreklom iz Osata, to potvruje Cvijievo zapaanje da, u naseljavanju, Osaani nisu preli na desnu obalu Velike Morave. Premda nisu tako brojni, i uprkos tome to su pojedinano raspreni u nizu sela, Osaani su ipak primetni u sredinoj umadiji. Toponomastike potvrde o njima su najizraenije u Lepenici, gde se po njima naziva i jedno selo Bonjane, koje je, kako je zapisao Toa Radivojevi, dobilo ime po tome to su ga zasnovali Bonjaci, rod Tatovia, doseljenih iz Osata. U Guberevcu (danas Borci) u kraju koji je glavni deo naselja i koji se zove Selo ili Gegeta, jedan okrajak se naziva Osaanska ili Osaani, kao to se, po doseljenicima iz Osata, u Gornjem kraju Kijeva jedna grupa kua zove Osaanska mala. I u dva jasenika sela, Baniini i Stojaku, iako su mlai doseljenici, Osaani imaju krajeve koji se po njima nazivaju Osaanske male. Po vremenu doseljavanja je najranije prisustvo Osaana u Lepenici. Najpre se, posle Druge seobe (1737), iz Osata naseljavaju u Gronicu Milosavljevii (iji su ogranci Minii, Pavlovii ili Sretenovii i Jakovljevii). U ovom selu se oni nastanjuju uz starije doseljenike iz Bosne, Aleksie zvane Bonjakovie, koji su se doselili posle Velike seobe 1690. godine i jedan su od tri osnivaka roda u Gronici (uz Jankovie i Bokovie). Po svoj prilici su i Aleksii (Bonjakovii) iz Osata, kao to e se 1815. godine iz Osata doseliti i rod Osaana (Jovanovia i Petrovia), po pravilu da se doseljenici najradije nastanjuju uz srodnike ili ljude iz starog zaviaja. Oko Koine krajine (1788) u Lepenicu dolazi pet osaanskih rodova. Najbrojniji su Tatovii, koji zasnivaju selo Bonjane. Tatovia, iji su ogranci Obradovii, Nenadii, Vuetii, Mikovii, Vaskovii, Maliii, Miloevii, Noviii, Todorovii, Vuletii, Novievii, Gliovii, Gosii ili Todorovii, Lazarevii, Milii, Milosavljevii, Petrovii i Srekovii, bilo je 1903. godine 49 kua. U isto vreme dolazi u Malo Krmare, takoe brojan (1903. godine 46 kua), rod Maksimovia, iji su ogranci Adii ili Vasii, Milii, Milutinovii, Petrovii, Srekovii, Milosavljevii, Ostojii, Uroevii, Damnjanovii, urii, Miloevii, Mladenovii i Vladisavljevii. S njima su tad, takoe iz Osata, doli i Radojiii. U Poskuricama su istovremeno nastanjeni Radisavljevii, a u Guberevcu tzv. Osaani (Savii i Simii). U Prvom ustanku Za vreme Karaora (1804-1813), kada je Srbija bila veliko gradilite, u Gornje Grbice se iz Osata naseljavaju Obradovii i Milanovii, srodnici ije je staro prezime Ivanovii, a sa njima i Paii. Staro prezime Paia je takoe Ivanovii, a sudei po poreklu i starom prezimenu bie da su jedan rod sa
Obradoviima i Milanoviima. Predak Paia je Nikola Ivanovi (r. 1777), koji je ovde doao sa sinom Milojem (r. 1802), a po Milojevom sinu Radosavu (r. 1823) Paii se prezivaju Radosavljevii. Zajedniki predak Obradovia i Milanovia je Dmitar Ivanovi (r. 1792), po ijim se sinovima Milanu (r. 1822) i Obradu (r. 1823) ove dve familije prezivaju. U umi za vreme Karaora iz Osata dolaze Milii, Nikolii (drugo prezime Trifunovii) i Prodanovii (Simii). umiki Nikolii imaju srodnike Nikolie u estinu, koji su od njih otili tamo. Za jedan narataj kasnije, uz svoje zemljake u umiu nastanie se iz Osata Obradovii i Prodii 1841. godine. Osaanskih porodica ima u Malom enju - Uroevii (doseljeni 1823), Prnjavoru - Ivanovii (doseljeni 1831) i Kijevu - tzv. Osaani (Filipovii i Radovanovii, doseljeni 1836. godine). Meu poslednjima e se iz Osata u prolom veku nastaniti Dimitrijevii, koji su doli 1894. godine u Resnik. Danas, ili vek kasnije, s obzirom na sve to se u tek zavrenom ratu u Bosni zbivalo oko Srebrnice i u Osatu, kao i na uveno stradanje naih sunarodnika u Bratuncu, mogu je novi talas izbeglih Osaana u umadiju, to e najnovija istraivanja pokazati.
Ko su umadinci (74)
Graditelji Topole
U Karaorevoj Srbiji nije se samo ratovalo nego i mnogo gradilo U umadiji, idui od zapada ka istoku, opada udeo doseljenika iz Osata u ukupnom broju stanovnika. Tako je u sredinom delu umadije najvie Osaana u predelu Jasenice, a najmanje u Grui. Ove predeone oblasti umadije se razlikuju i po vremenu doseljava Osaana u njih. Najraniji doseljenici iz ovog prekodrinskog predela su u Lepenici, gde ih, videli smo, ima od vremena Velike seobe 1690. godine i austrijske okupacije (1717-1739). U Jasenici su ve mlai doseljenici - iz doba Prvog srpskog ustanka i posle njega, dok su u Grui najmlai - naseljeni iskljuivo posle Drugog srpskog ustanka, to znai u vremenu kada je pod knjazom Miloem ivnulo i narodno graditeljstvo. Jer, Osaani su prevashodno u umadiju dolazili kao vrsni graditelji. Borivoje M. Drobnjakovi je uoio da u Jasenici Osaani nisu primetnije uticali na sastav stanovnitva upravo zato jer su dolazili uglavnom pojedinano, u tankim mlazevima, i pripadaju mlaem sloju doseljenika. Po svemu sudei, najraniji doseljenici iz Osata u Jasenicu su Kalanovii (drugo prezime Stefanovii) u Stragarima. Oni su u ovo selo doli pre Prvog srpskog ustanka, jer je iz istorijskih svedoanstava poznato da su u njemu uestvovali. Doao je njihov predak koji je bio kaar i radio po Grui. Po ve izbledelom porodinom seanju, kako je zapisao Drobnjakovi, Kalanovii misle da su se doselili iz Bosne, ali ne znaju tano iz koga mesta. Sauvali su i pamenje da su tada neki njihovi srodnici otili u okolinu Novog Sada, a neki u okolinu Kruevca. Za Kalanoviima su iz Osata u Stragare ubrzo doli i Bojii, zvani Osaani, a posle njih, etrdesetih godina prolog veka, i Stankovii, koji znaju da su iz Bosne, ali nisu sigurni da li potiu iz Osata. U vremenu Karaoreve Srbije (1804-1813), kada se nije samo vojevalo, nego se obnavljalo i na sve strane gradilo, naselio se predak dananjih Pavlovia u Topoli i Krevcu. Zapravo, njihova matica je Topola, odakle su, zbog Topolske bune (1877) i ruenja Topolskog grada, izbegli u
Krevac, gde su im bila imanja i trla. Do danas je sauvana kaara koju su tada preneli iz Topole, iz koje su se, kako kau, svi izlegli. Njihov rodonaelnik je Pavle, zvani Osaanin, koji je kod Voda zidao Topolski grad i crkvu, a uz blagoslov Voda se oenio Maricom, udovom Vodovog mlaeg brata Marinka (oklevetanog i obeenog o kapiju Topolskog grada), sa kojom je imao sina Jovana. Kada je 1868. godine rasprodavano imanje Karaorevia, zemlja Jovana Pavlovia, po ocu zvanog Osaanina, nije dirana. U Vinu kod Topole se naseljavaju dva osaanska roda - Savkovii (drugo prezime Jovanovii i Rosii (drugo prezime Novakovii), iji su preci nesumnjivo upoznali ovaj kraj doavi kao graidtelji Vodovog grada u Topoli. Za vreme Karaora u Baniinu dolaze preci Milovanovia. Doselio se njihov rodonaelnik Milovan iz sela Mleana u Osatu, a sa njim je iz istog sela doao i njegov roak koji je rodonaelnik Subotia. Iz Osata su u isto vreme doli u Baniinu i jo jedni Milovanovii (drugi), koji, za razliku od Milovanovia (prvih) i njihovih srodnika Subotia, slave urevdan i imaju drugo prezime Erii. U to vreme u ovo selo su doli i Nikolii (drugo prezime Voii), iji se rodonaelnik zvao Nikola orevi. Uz svoje zemljake Osaane u Baniini naselili su se, pre 1840. godine, Radivojevii, a neposredno posle njih, oko 1840. godine, doao je i Milutin Vasiljevi, iz sela Bukovika u Osatu, gde i u ovom veku ima srodnike Vasiljevie. Po Drbonjakovievom zapisu, Milutin gradio kue po umiu, gde mu se dopadne, pa, na molbu, dobije dozvolu od kneza Miloa da naseli srodnike iz Osata, te ih dovede - vie od pedeset dua. Prvo se nastanili u umiu, a posle dve godine deo ih pree ovde, a tamo ostanu Obradovii i Prodii." Milutinovi potomci u Baniini su Vasiljevii, Gliii, Krnii, Jovanovii i Pavlovii. Od Krnia ima ogranak u susednom selu Stojaku. Jovan Erdeljanovi je jo zapisao da su iz Osata i Savii (Nedeljkovii) u Baniini, u koju je doao njihov rodonaelnik Sava Nedeljkovi. U Baniinu, u kojoj se deo sela po ovim doseljenicima zove Osaanski kraj, iz Stojaka u drugoj polovini prolog veka dolaze Antonijevii, a u Stojaku, gde su iz Osata naseljeni oko 1840. godine, ostaju njihovi roaci Petrovii (Antonijevii, Vujii i Milanovii). Preci ovih porodica su radili kao duneri po okolini, a onda su preveli i svoje ukuane iz Osata i stalno se nastanili u Stojaku. Poreklom iz Osata u Jasenici su jo u Junkovcu Nikolii, zvani Osaani (doseljeni oko 1840), u abaru Despotovii (drugo prezime Andrejii, doseljeni sredinom prolog veka), Ivanovii (iji je predak bio naseljen u prvo u Prnjavoru (1831), a potom doao ovde (1870) i Kostii u Vlaki (1860). Kao majstori, koji su gradili kue indralije" (pokrivene indrom) u Kloku su doli preci Dikia - drugo prezime Jevtia (oko 1840) i roaci Sretenovii, Sekulii i Matii (oko 1850), za kojima e osamdesetih godina prolog veka doi Todorovii, dok e se u zaseoku Bujkovcu smestiti predak Nedeljkovia (oko 1840), a u zaseoku uugama preci Petrovia, Lazarevia, Gajia i Jevtia (oko 1855). Izuzev Pavlovia u Pajsijeviu, iji je predak gradio u selu kue osaanke i tu ostao" posle Prvog srpskog ustanka, svi Osaani u Grui su nastanjeni preteno u drugoj polovini prolog veka. Milovii u Boru, iji je rodonaelnik Milo Mikoli, i Dimitrijevii (Milivojevii) u istom selu, iji je rodonaelnik Ivan takoe ovde doao kao majstor, nastanjeni su sredinom prolog veka. I Bonjakovii u Guncatima pamte svog rodonaelnika Nikolu Bonjaka (doao posle 1860), a Savii, ije je drugo prezime Bonjakovii, u Konjui svog rodonaelnika Ranka iz Osata, koji je po okolini gradio kue brvnare, zvane osaanke, kao i Mihailovii u ukojevcu to pamte pretka Vasu Drinjanina, koji je, nastanivi se prethodno u Lipnici, sredinom prolog veka doao ovde. Od
umiskih Nikolia su Nikolii u estinu (1895). Osaani su i Punii u Kikojevcu, koji su, poreklom od Sjenice, ali su izumrli po mukoj liniji, pa ih nastavljaju potomci domazeta Aksentija, koji se kod njih udomio doavi iz Osata. Ko su umadinci (75)
Stiu Crnotravci
I danas ljudi iz okoline Crne Trave vae za vrsne graditelje, vredne i tedljive osobe, mirne naravi. Prilike u umadiji, a pogotovu kada je ona oslobaanjem u dva srpska ustanka postala veliko gradilite, uticale su da se umesto dolaska na pealbu stanovnitvo iz okoline Crne Trave opredeljuje za stalno nastanjivanje u ovom privlanom delu Srbije. Deo stanovnitva Crne Trave i okoline, usled buna koje su u ovom predelu izbile zahvaljujui podsticaju zbog uspeha ustanka u umadiji i prodoru ustanika ka tim krajevima, bio je prinuen da se iseli, jer nije smeo da eka odmazdu Turaka zato to je pristao uz Ustanak. Kako jezgrovito zakljuuje Borivoje M. Drobnjakovi, u Jasenici su uzrok doseljavanju teke prilike pod Turcima, teko ekonomsko stanje, a sloboda i ugodniji ivot u umadiji." Najvie doseljenih Crnotravaca je u okolini Kragujevca, to je i prirodno, jer je Kragujevac bio ekonomsko i politiko sredite Srbije u prvoj polovini XIX veka. Kompaktnije skupine doseljenika su se nastanile samo u tri naselja - Crnom Kalu, Batoini i Gradcu, dok su po ostalim naseljima porodice Crnotravaca uglavnom pojedinano rasprene. Izmeu Koine krajine i Prvog srpskog ustanka iz Crne Trave u Crni Kao su doli Glavaevii, koji e se vremenom razgranati u veliku skupinu rodova, koji je poetkom DD veka brojao 35 kua - Markovii 13 (u okviru kojih su Milojevii 5, Ilii 3, Markovii 3, Milanovii 2), Stanojevii 7 (od kojih Petrovii 5, Milosavljevii 2), Lazarevii 6 (od kojih Cvetkovii 4, Lazarevii 2), Nikolii 4 (Nikolii 3, Petrovii 1), Panii 3 i Streljii 2. Kao crnotravsku porodicu Jovan Erdeljanovi je u Crnom Kalu zapisao i Mladenovie (2 kue), koje su ovde naseljene posle zadravanja u Batoini. U isto vreme se u selo Batoinu doseljava rod takozvanih Paspaljara (Tasii 6, Petrovii 1, Savii 1, Nikolii 1 i Jevtii 1 kua), a u varoicu Batoinu Cvetanovii (4 kue, od kojih jedna Jovanovia). U toku Prvog ustanka uz svoje zemljake u Crnom Kalu e se naseliti i porodice iz Ruplja kod Crne Trave - Milenkovii 3 kue (od kojih Milovanovii 1, Miljkovii 1, Savii 1), zatim njihovi srodnici Milanovii (4 kue) i eleevii (drugo prezime orevii, 5 kua), a uz svoje zemljake u selu Batoini Krstii (4 kue, od kojih jedna Stankovia) i Nikovii (2 kue). Kasnije, posle Drugog srpskog ustanka, pristii e 1823. godine iz starog zaviaja i orii (1). U toku Prvog ustanka se u Gradac doseljavaju iz Crne Trave Ilii ili Vasiljevii (2 kue), koji imaju i drugo prezime: Mladenovii, sa ograncima Postolovia (1) ili Apostolovia (2), koji imaju i drugo prezime: Dimitrijevii, a u Majni dolaze Doljakovii (2 kue). U selo Niki se tad naseljavaju Jovii (12), u okviru kojih su Stankovii i Petrovii, koji dolaze iz sela Brod u Vlasini, a iz Vlasotinaca u Lapovo dolaze Jovanovii (9 kua, slava Sv. Ilija). Po primedbi koju je stavio Toa Radivojevi, od ovih Jovanovia je Lazar Jovanovi, ministar pravde u Kraljevini Srbiji. Kasniji su doseljenici Jovanovii (Pavlovii) u Donjoj Sabanti (1857) i Jovanovii u Ilievu (1871), koji nisu rod, i Ilii u Markovcu (1861). U seobama i premetanju stanovnitva se esto ostvarivala uzajamno-povratna veza izmeu dva predela, kad se stanovnitvo jednog predela odseli u drugi predeo, pa otuda, u istom ili sledeem narataju, usledi povratak u stari zaviaj. Ovakve seobe, koje je Jovan Cviji nazvao inversnom
migracionom strujom, bile su najuoljivije za stanovnitvo to je prelazilo na levu obalu Save i Dunava, pa se otuda vraalo na stara ognjita ili u njihovu blizinu u starom kraju. Meutim, ovakva, dvostruka, uzajamno-povratna, veza postoji izmeu vie naih predela. Mnogo je Timoana koji su dolazili u umadiju, pa su se iz nje u veem ili manjem broju vraali, a u neto manjem obimu takvo kruenje je primetno i izmeu Nadibra i umadije, kao i umadije i predela izmeu Debra i Struge u Makedoniji. I danas je u svesti da se okolina Struge, posebno podruje Drimkola, naziva Mala umadija", zbog stanovnitva, preteno iz Pomoravlja, koje je u DVIII veku tamo prisilno odseljeno, ali su danas to podruje iptari preplavili i u njemu se odavno ne uje srpska re. Dvostruka selidbena veza postoji i izmeu umadinaca i Crnotravaca. Kao to su se u znatnijem broju Crnotravci naselili u nekim umadijskim naseljima (Crni Kao, Batoina, Gradac), tako su se i umadinci naselili u samoj Crnoj Travi. Borivoje M. Drobnjakovi je otkrio da su za vreme Turaka" iz Stragara pod Rudnikom, poto su iz osvete ubila turskog pau, pobegla tri brata i naselila se u Crnoj Travi. Poetkom XX veka od ta tri brata je bilo vie od 120 kua, koje se nalaze u malama Radovinskoj uki, Veljkovcima i Jovanovcima u Crnoj Travi, nazvanim verovatno po imenima brae-rodonaelnika (Radovin, Veljko, Jovan). Od Crne Trave, i uopte predela Vlasine, doseljenici su, posle Lepenice, najradije ostajali u Belici i Jasenici, ali preteno pojedinano. Crnotravci u Belici su Paunovii (Jankovii) u Gornjem tiplju, a iz Vlasotinaca su Dimitrijevii, Antii (Nedeljkovii) i Ilii (Jevremovii) u Sinjem Viru, kao i Stamenkovii (avejii) u Beoiu. Doseljenika iz Vlasine u Jasenici ima u dva naselja - Ilii u Baniini i orevii u Vrbici, a takoe u dva naselja i iz Vlasotinaca - Cvetkovii u Bainu i Aranelovii u Pridvorici. U tri naselja umadijske Kolubare su davno doli iz predela Vlasine Trajkovii u Sokolovi (12 kua), Jovanovii (Jeremii, Bugarii, Nedeljkovii) u Barzilovici (14 kua), dok se Ignjatoviima u Baroevcu zna vreme doseljavanja (1905) i mesto odakle dolaze (Masurovce na Vlasini). U Smederevskom Podunavlju su doseljenici iz Vlasotinaca Palojci (Paunovii, Nikolii, Stamenkovii), Miloevii i Mladenovii u Kolarima i Stojanovii u Vodnju, dok su Milisavljevii u Malom Oraju doli iz Konopnice kod Vlasotinaca. U varoici Batoini je porodica Krstia (slava Sv. Trifun), koja je tu prela iz sela Batoine, od tamonjih Krstia, a u Markovac su sa Vlasine naseljeni Stamenkovii (iz sela Sredor, optina Vlasotinci). Materijalna kultura, a pogotovu narodno graditeljstvo, nesumnjivo da je obogaena dolaskom stanovnika sa Vlasine i iz Crne Trave u umadiju.
Ko su umadinci (76)
Leskovani u umadiji
Pod pojmom Leskovca i okoline podrazumevamo celinu koja se naziva Leskovaka Morava Akademik Vladimir Stojanevi, nesumnjivo jedan od najboljih savremenih poznavalaca i tumaa srpske istorije XIX veka, prvi je u svojim lancima i knjigama ukazao na udeo i znaaj Leskovana u sastavu stanovnitva umadije. U samom Prvom ustanku su stanovnitvom izbeglim iz okoline Leskovca upravljali knez Momir Stojanovi u civilnim i vojvoda Strelja Petrovi u vojnim stvarima. Knez Momir i vojvoda Strelja su predvodili svoje zemljake u ustancima koji su izbili u leskovakom kraju 1805, 1806, 1807. i 1809. godine, uzdrmavi tursku upravu duboko u pozadini, ali su, usled turske premoi, morali da izbegnu u osloboeni deo Srbije, najvie u Temni, ali i u ostale predele umadije.
Pred kraj ustanka, pre no to e turska vojska krenuti u poslednji pohod na Srbiju, vojvoda Strelja isticao se ne samo kao glavni upravitelj nad leskovakom izbeglikom populacijom ve je vaio i kao jedan od najzapaenijih srpskih komandanata na Jastrepcu, odakle se preko granice moglo prelaziti u blisku Leskovaku nahiju", pie Stojanevi, u emu se vidi i tenja za osloboenjem ovog srpskog kraja, to e se ostvariti tek 1878. godine. Od znamenitih ljudi iz Leskovca i okoline, koji su se istakli u Prvom srpskom ustanku, Stojanevi navodi, izmeu ostalih, vojvodu Cvetka Vranovakog, Savu Dedobarca i popa Stojana-Ceku Pavlovia, prebega iz sela Mrtana, a od potomaka leskovakih izbeglica u umadiji istie poznatog dobrotvora Nikolu Spasia i proslavljenog vojvodu Stepu Stepanovia. Analizirajui ivot leskovake emigracije u Karaorevoj Srbiji pred kraj Prvog srpskog ustanka, Stojanevi ukazuje na prisustvo stanovnitva poreklom od Leskovca, ilustrujui to primerom etrnaest rodova naseljenih u est sela severnog dela nekadanje Kragujevake nahije poetkom XX veka (Batoina, Lapovo, Majni, Mari, Niki i Crni Kao). Idui tragom ovog Stojanevievog navoda, moe se, zahvaljujui etnolokim izuavanjima, stei podrobnija slika o broju i znaaju stanovnitva iz okoline Leskovca u etnikoj kompoziciji umadije. Za ovu priliku, pod pojmom Leskovca i okoline podrazumevamo predeonu celinu koja se u etnolokoj literaturi naziva Leskovaka Morava, ukljuujui tu i naselja u slivu Veternice i Jablanice. Izuzimajui, ovde, stanovnitvo predela Vlasine (Vlasotince, Crna Trava), sa podruja Leskovake Morave je, uglavnom poetkom XIX veka, doseljeno stanovnitvo u oko osamdeset sela u umadiji, od ega po 15 u Lepenici i Belici, 14 u Smederevskom Podunavlju, 13 u Jasenici, 11 u Temniu, 4 u umadijskoj Kolubari, 3 u Kosmaju i po jedno u Kaeru i Levu, dok ih u Grui i Ljubiskim selima nema, a u predelu Takova ih je bilo doseljenih, ali se do poetka XX veka tu nisu odrali. Kako su doseljenici iz Leskovake Morave ili stazom vardarsko-moravske selidbene struje, to su se oni sticali u Pomoravlju i tzv. niskoj umadiji (Temni, Belica, Lepenica, Jasenica, Smederevsko Podunavlje) pa je dolina Grue ostala po strani, a samim tim i visinski predeli umadije (Kaer, Takovo, Ljubiska sela, Leva), gde ih je malo ili u zanemarljivom broju. Najstariji doseljeniki sloj Leskovana u umadijskim selima je u Lepenici. On je, najverovatnije, potekao sa Velikom seobom 1690. godine, ili, nesumnjivo, posle nje, kada je umadija bila poprilino zapustela. Tom najstarijem sloju pripadaju u Gornjoj Sabanti Ravnitani, veliki rod, iji su ogranci Marii ili Stevanovii (4 kue), Radovanovii (4), Milutinovii (3), Nedeljkovii (3), Nikolii (3), Stevanovii drugi ili osii (2), Lazarevii (1) i Petrovii (1), koji su u svom imenu zadrali spomen na selo Ravnita u Jablanici (postoji i pretpostavka da su u ovo selo doli iz Ravnita kod Vitine na Kosovu). Pada u oi da je u Lepenici, za razliku od ostalih predeonih celina umadije, glavnina Leskovana naseljena pre Prvog srpskog ustanka. Tako su sredinom XVIII veka u selo Batoinu doli preci Jocia (iji su ogranci Jocii 10 kua, Spasii 4, ivanovii 2, Milosavljevii 2, okii 1, Stojanovii zvani Tomii 1) i tzv. Likarcini (iji su dananji rodovi (Krstii 6, Milosavljevii 5, Stamenkovii 3, Tanaskovii 2). Srodnici Likarcina su tzv. Likarci u Gornjoj Batoini i Crnom Kalu. Likarci u Gornjoj Batoini su Mladenovii (6 kua), Antii (4), Milisavljevii (1) i Miloevii (1), a u Crnom Kalu orevii (2), Nikolii (2) i Petrovii (1). Da su svi Likarci rod, vidi se i po tome to sve njihove porodice due od dva i po veka slave istu slavu - uric. U ovo vreme se u Beloevcu nastanjuju Uarevii (danas Jovanovii 4, orevii 3, Dimitrijevii 1).
Posle Koine krajine, kada su u Beogradskom paaluku bili snoljiviji uslovi no u drugim srpskim krajevima, Leskovani se doseljavaju u jo dva sela Lepenice. Tada u Botunje dolaze Cvetkovii (u okviru kojih su Stankovii 4, Arsiii 2, Vukajlovii 1), a u Teferi Lazarevii (2) i Petrovii (2), ije je staro prezime Nikolii. Ova dva roda vode poreklo od istog pretka, Veljka Nikolia (r. 1788), od ijih su sinova Lazara (r. 1804) i Petra (r. 1810) oni nastali. Zajedno sa Nikoliima je u Teferi doseljen i predak Pavlovia, ije je staro prezime orevii. Njihov rodonaelnik je Pavle orevi (r. 1796), koji je imao sinove Iliju (r. 1820) i Panteliju (r. 1826). U ovom selidbenom talasu se neke leskovake porodice nastanjuju uz svoje zemljake u selima Batoini - Simii, drugo prezime Miloevii (2 kue) i u Gornjoj Batoini - orevii (druga prezimena okii, Konstantinovii, Petrovii, ukupno 7 kua). Za vreme Prvog srpskog ustanka se u varoicu Batoinu doseljavaju Lalii (drugo prezime Milovanovii, slava Sv. Jovan Zlatousti, 2 kue) i Milovanovii drugi (slava Sveti Nikola, 1 kua), zatim u selo Batoinu Boanii i Stojanovii, u Lapovo Asurdii (orevii, 1) i u Mari rod Tomia (1). Jedino Boanii, kao i Ravnitani u Gornjoj Sabanti, od svih rodova koji su u ovom prevratnom vremenu, beei od svakojakog zla i pokora, dospeli u umadiju, pamte mesto iz koga su doli - Pokovce kod Lebana. Kod ostalih je zaviajni spomen preseen, samo znaju da su od Leskovca".

Ko Su Sumadinci

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ko Su Sumadinci

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KO SU umadinci

Novi ivot u umadiji

Talasi iz Crne Gore

Pie: Mile Nedeljkovi

Izmeu Juhora i Suvobora

Pie: Mile Nedeljkovi

Pie: Tihomir M. Stojanovi

Ostaci grkog groblja

Tri nahije u umadiji

Pod turskom upravom

Spahija i knez Radovan Baki

Ouvanje duhovnog jedinstva

Pie: Mile Nedeljkovi

Ratovi Turske i Austrije ostavili su pusto u Srbiji

Stanje crkve i svetenstva

Pie: Mile Nedeljkovi

Dolazak predaka iz stare Rake

Doseljavanje uoi Prvog ustanka

Pie: Mile Nedeljkovi

Pie: Mile Nedeljkovi

Nastanak ureva i Mironia

Pie: Mile Nedeljkovi

Od Sjenice preko Krivog Vira

Pie: Mile Nedeljkovi

Pie: Mile Nedeljkovi

Pie: Mile Nedeljkovi

Iz Korita je rod ampara

Vukievii osnivai sela Svetlia

Selo potomaka oborkneza Mirka

Pie: Mile Nedeljkovi

Potomci Baje Pivljanina

Bokovii iz Bokovog zbega

Pie: Mile Nedeljkovi

Drevni zanati u Srbiji

Barut je spravljan u Stragarima za potrebe drave

Pie: Mile Nedeljkovi

Osnivai donjih Grbica

Pet rodova iz stare Rake

Sjeniani u Grui i Jasenici

Pie: Mile Nedeljkovi

Zapaanje Jovana Cvijia

U potrazi za novim ivotom

Pie: Mile Nedeljkovi Sutra: Izmeu Austrije i Turske

Drobnjaci stigli u Ripanj

Pie: Mile Nedeljkovi

uveni guslar ivan Vuji

You might also like