You are on page 1of 562

An it jilchith cau cal i Ajatic Jesucristo

El Nuevo Testamento en el huasteco de San Luis Potos

La Liga Bblica
Las Sagradas Escrituras para Todos

La Liga Bblica 1M primera edicin 1971 [hva] La Liga Bblica versin electrnica 2010 La Liga Bblica 1971 Publicado por

El Nuevo Testamento en el huasteco de San Luis Potos

Se permite copiar, distribuir y comunicar pblicamente esta obra bajo las siguientes condiciones: Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bblica los derechos que tiene en la impresin o distribucin de esta obra, deslindndola de responsabilidad alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicacin. No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos. Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a partir de sta.

LOS SONIDOS EN EL HUASTECO QUE SON DISTINTOS A LOS DEL ESPAOL


La letra c se distingue de c en las palabras calam calabaza, y calam maana, cuajchix uno que ocupa la casa de otra persona, y cuajchix uno que golpea.

La letra c se distingue de c en las palabras calam calabaza, y calam maana, cuajchix uno que ocupa la casa de otra persona, y cuajchix uno que golpea. La diferencia entre ch y ch se oye en las palabras chichab peine, y chich viene. Se distingue t de t en tocat limpio, y tocat no ms. El sonido ts se distingue de ts en tsajib molcajete, y tsajib otate. En las palabras quithim calientito, y quithib arena, las emisiones de voz son diferentes q y q. En las palabras tam entonces, y tham nariz, se puede oir la diferencia entre t y th. El sonido de la letra x como en uxum mujer, es semejante al que se encuentra en unas palabras de origen nhuatl, como en ixtle. La letra indica un sonido que consiste en una clausura de la laringe. La importancia de este solo cambio aparece en los pares: jo brazada, y joj garza, cuachix remendn, y cuajchix uno que ocupa la casa de otra persona. Las vocales tienen, a veces, un sonido prolongado que no est indicado en el alfabeto, y se puede reconocer por el contexto. Por ejemplo, la palabra thuchum suspirando, tiene la vocal u prolongada en la primera slaba. Para escribir la palabra escribiendo se usan las mismas letras, pero el sonido en la misma slaba es sin prolongacin. In alhua su bondad, tiene la vocal a prolongada y con acento en la ltima slaba. Para escribir soy bueno se usan las mismas letras, pero la a de la ltima slaba es sin prolongacin y el acento cambia a la primera slaba de alhua.

ndice
SAN MATEO ...........................................................................1 SAN MARCOS .......................................................................71 SAN LUCAS .........................................................................116 SAN JUAN ..........................................................................189 HECHOS .............................................................................246 ROMANOS ..........................................................................317 1 CORINTIOS ......................................................................346 2 CORINTIOS ......................................................................376 GLATAS ............................................................................395 EFESIOS ..............................................................................407 FILIPENSES .........................................................................419 COLOSENSES ......................................................................427 1 TESALONICENSES ...........................................................434 2 TESALONICENSES ...........................................................440 1 TIMOTEO.........................................................................444 2 TIMOTEO.........................................................................453 TITO ...................................................................................459 FILEMN ............................................................................463 HEBREOS ............................................................................465 SANTIAGO ..........................................................................489 1 PEDRO .............................................................................496 2 PEDRO .............................................................................505 1 JUAN ...............................................................................510 2 JUAN ...............................................................................517 3 JUAN ...............................................................................519 JUDAS ................................................................................521 APOCALIPSIS ......................................................................524

An alhua cau thuchath cal an tocat inic Mateo


Am biyal juntalab xitslabchic cal a Jesucristo
(Lc. 3.2338)

Neets cu bijiy i biyal juntalab xitslabchic cal a Jesucristo. Ti lej biyal cuajatac a David ani a Abraham. 2 In tata a Isaac pelac a Abraham. In tata a Jacob pelac a Isaac. In tata a Jud cal in at ebchalchic pelac a Jacob. 3 In tata a Fares ani a Zara pelac a Jud. In mim jajachic pelac a Tamar. In tata a Esrom pelac a Fares. In tata a Aram pelac a Esrom. 4 In tata a Aminadab pelac a Aram. In tata a Naasn pelac a Aminadab. In tata a Salmn pelac a Naasn. 5 In tata a Booz pelac a Salmn ani in mim a Booz pelac a Rahab. In tata a Obed pelac a Booz ani in mim a Obed pelac a Rut. In tata a Isai pelac a Obed. 6 In tata an tsale David pelac a Isai. In tata a Salomn pelac an tsale David. In mim a Salomn pelac i uxum axi tomquinenecac cal a Urias. 7 In tata a Roboam pelac a Salomn. In tata a Abias pelac a Roboam. In tata a Asa pelac a Abias. 8 In tata a Josafat pelac a Asa. In

tata a Joram pelac a Josafat. In tata a Uzias pelac a Joram. 9 In tata a Jotam pelac a Uzias. In tata a Acaz pelac a Jotam. In tata a Ezequas pelac a Acaz. 10 In tata a Manass pelac a Ezequas. In tata a Amn pelac a Manass. In tata a Josas pelac a Amn. 11 In tata a Jeconas pelac a Josas. A Jeconas in cuaal in ebchalchic jaye. Cuajatac jajachic tam ti netha huicat an Israelchic ti Babilonia. 12 Taley in tata a Salatiel pelac a Jeconas. In tata a Zorobabel pelac a Salatiel. 13 In tata a Abiud pelac a Zorobabel. In tata a Eliaquim pelac a Abiud. In tata a Azar pelac a Eliaquim. 14 In tata a Sadoc pelac a Azar. In tata a Aquim pelac a Sadoc. In tata a Eliud pelac a Aquim. 15 In tata a Eleazar pelac a Eliud. In tata a Matn pelac a Eleazar. In tata a Jacob pelac a Matn. 16 In tata a Jos pelac a Jacob. Jats nixe a Jos axi pel i tomiclab cal a Mara in mim a Jess. A Jess bijiyab jaye ti Cristo. 17 Antsanaits ma ti cal a Abraham ani ma ti cal a David tin aytal pelac lajuj tse i cuenel bichoulom. Aniye jaye pelac lajuj tse i cuenel

SAN MATEO1,2 bichoulom ma ti cal in tsacamilchic a David ani ma ti cal an Israelchic axi netha ti Babilonia. Aniye jaye pelac lajuj tse i cuenel bichoulom ma tam ti netha an Israelchic ani ma ti cal a Cristo.
In huatsintal a Jesucristo
(Lc. 2.17)
24Taley

2 tam ti ejtsinits a Jos in taja jantini ti uchanits cal an ngel abath cal a Dios, im batsu a Mara tin tomquil. 25 Bel yabaye lej juncunenecchic, biyat in aychal ca huatsin a Jess in ocox teleil a Mara. Taley tam ti huatsinits an tele, tam a Jos im bijiy ta Jess.

cu olna i cau tin cuenta in huatsintal a Jesucristo. In mim Mara conothits neets ca tomquin cal a Jos, tocat yabaye juncunenecchic. Ani coothits cal an tele cal in tsap an Espritu Santo. 19 Cum a Jos axi cal neets ca tomquin pel i lej pututh inic ani yab in le max a Mara ca tithetal tsalpanchat cal am bichou, jaxtam in tsalpayal yab neets ca tomquin. 20 Tam ti antsana tin tsalpayal, tam in huachibnal tin huachib jun i ngel abath cal a Dios. Ani uchan cal an ngel: Jos, tata pel it at xitslab cal a David, yab ca tithena ca cooy a Mara ta tomquil, cum coothits cal an tele expith cal in tsap an Espritu Santo. 21 Neets ca huatsin an tele, ani u le abal ca bijiy ta Jess. Antsana ta ca bijiy, cum neets quin jecontha an inicchic cal an hualabtalab. 22 Patal antsana ti tajnenec abal ca putun jahua in ulumalits a Dios tin hui cal in caulomejil Isaias. In ulu antse: 23 Jun i uxum axi yabaye juncunenec cal i inic neets ca coon cal jun i tele cuitol axi neets ca bijiyat ta Emanuel. Emanuel in le quin ulu ti tenec cau a Dios cuajat cal huahua.

18Neets

Huatsin a Jess ti bichou Beln axi cuentalith ti bichoulom Judea tam ti a Herodes pel i tsale ti Judea. Ani jun a quicha ulitschic ti Jerusaln i lej tsalpath inicchic axi tal ma ti calel quicha. 2 Xeets in conomichical: Juta ti cuajat jaja axi it huatsinenec neets tin Tsalejil an Israelchic? I tsuchamal in otil tihua ti calel quicha, ani u tal huahua abal qui cacna. 3 Tam ti an tsale Herodes ani patal an cuajilchic ti Jerusaln in atsaits jahua antsana in ulumal an tsalpath inicchic, lej telelelchic in ichich. 4 Ani a Herodes in caniy ca chich patal an oclec pale ani an exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. In conoyalchic jahua tam bichou ti neets ca huatsin a Cristo. 5 Ani toctsinchic: Neets ca huatsin ti bichou Beln axi cuentalith teje ti bichoulom Judea jantini ti thuchathits cal in caulomejil a Dios Miqueas. In thucha jahua in ulu a Dios antse: 6 Aba ani a Beln pel i tsacam bichou ti Judea, bel lej exbath in ey, cum tats neets ca

Tsabix an tsalpath inicchic cal an tele Jess

3 huatsin an lej Ocnom cal u bichohuil Israel. 7 Tam a Herodes in tsinat caniy ca chich an tsalpath inicchic. Ulitschic ani in conoyal an lej hora tam tin tsuumal nixe xa ot. 8 Ani cum neets quin abachic ti Beln in uchachic: Quit calechic ti Beln ani ca lej alhua aliy an tele cuitol, ani tam ca elaits quit huichiy tiquin olchi abal quin calene cu cacna. 9 Ani tam ti uchanits antsana an tsalpath inicchic cal an tsale Herodes, ta calechic ti Beln ocnanchab cal nixe xa ot ax in tsuumal ti calel quicha. Jats in aynanchal ma ultsitschic juta ti cubiyits hualqui ba an ata jun ti cuajatits an tele Jess. 10 Lej culbelchic tam tin tsuu an ot taja. 11 Otsitschic al an ata ani in tsuuchic cuajat an tele cal in mim Mara. Tam in tuthuchic in cualal ani in cacnal an tele. Taley in calthachic i oro ani i jom ani i nihuihuiltalab mirra, ani in jilchi an tele Jess. 12 Taley talbel uchanchic cal a Dios tin huachib abal yab ca huichiy cal a Herodes, ani jaxtam in yacuachic pil i bel abal ca huichiy tim bichou.

SAN MATEO2 ejtsin a Jos ani in netha an tele ani cal in mim acal tihua ti Egipto. 15 Ani tats ti cuajilchic ma tam ti tsemtsits a Herodes. Patal antsana tajnenec abal ca putun jahua in ulumalits a Dios tin hui cal in caulomejil Oseas antse: Tihua ti Egipto neets cu ucha u Tsacamil ca cale.

14Tam

ti calets an tsalpath inicchic, a Jos in tsuu tin huachib i ngel abath cal a Dios. Ani uchan cal an ngel: Cum cal a Herodes neets ca alchin an tele ca tsemthanchat, quit tsaquiy ca thubat netha an tele ani cal in mim tihua ti Egipto. Taja quit cuajiychic ma tam nan tu ucha quit calets.

13Tam

Nethab a Jess ti Egipto

ti a Herodes in tsoobna abal cambiyatits cal an tsalpath inicchic, lej huatath cathpich tsacul. Ma in aba i cau abal ca tala tsemtha patal an tele cuitol axi it huatsinenec ani ma ax im putumalits tsab i tamub. Cum a Herodes in exlaits abal yabaye huatath tsab tamub tam ti chenec an tsalpath inicchic quin tsuu an tele Jess, jaxtam antsana ta ca tsemtha an tele cuitolchic tim patal am bichou ti Beln ani tin tonith a Beln. 17 Ani tin ebal in tsemtal nixe xi telechic jats tu putnal an cau jahua in thuchamal in caulomejil a Dios Jeremias antse: 18 Ti Ram huaats i uxumchic lej tepith ani lej ucnal. Pel i Israelchic at xitslab cal a Raquel ax in ucnanchalchic in tsemthach tsacamil. Ani ma yab in le ca culbethanchatchic in ichich, cum tajatits ti tsemthanchame axi yantalam in tsacamil. 19 Taley tam ti tsemtsits a Herodes, tamna a Jos tihua ti Egipto in tsuu junil tin huachib i ngel abath cal a Dios. Ani uchan cal an ngel:

16Tam

A Herodes in abal i cau ca tsemtha an telechic

SAN MATEO2,3 tsaquiy ani quit huichiy tihua ta tsabalil cal a at Israelchic. Cum tsemtsits axi in leac ti tsemthom cal an tele Jess, xo ca netha an tele ani cal in mim tihua. 21 Tam tsaquiy a Jos ani in netha an tele ani cal in mim tihua tin tsabalil cal in at Israel. 22 Bel in tsejnal a Jos ca lej cuajiy ti tsabal Judea, cum in tsoobnal abal a Arquelao in tsacamil a Herodes pel i pulic oclec taja. Ani jaxtam uchane ms i cau cal a Dios tin huachib, ca calecua ti Galilea. Ani tats ti calechic. 23 Ulits ani cuajiychic taja ti al am bichou Nazaret. Antsana tu putnal an cau ax in ulumal in caulomejilchic a Dios abal a Jess neets ca bijiyat ti Nazaretib.

4 huic tsejcath pel i ot. In capchal in tuul an tsili ax u capab ani an alte tsiim. 5 U cheelchic quin atsanchi in thajchixtal jathua tim patal an cuajilchic ti Jerusaln. Jaye u cheel axi tim puhuel am bichoulom Judea axi utatchic cuajilchic ti pulic itse Jordn. 6 U pujayabchic taja cal a Juan ti al am pulic itse Jordn jitats in lujuhual in hualab cal a Dios. 7 Tam ti a Juan in tsuu abal u cheel yan i fariseo ani yan i saduceo ca pujayat, in uchachic: Tata ojnichic ejtil it tsan. A le ca jeca cal i pujaxtalab an yajchictalab axi taye tal. 8 Max chubax it jictsonenequitschic cal a hualab ani it huenconenequits cal a Dios, ca tejhuametha abal chubax anits cal i alhua xetsintalab. 9 Yab ca tsalpaychic abal it alhuaits cal a Dios expith cum pel it at xitslab cal a Abraham. Nan tu uchalchic max expith jats in le a Dios yantalam in xitsaltal a Abraham, in huitalac ma quin huatsintha cal i tujub. 10 Jantini an inic in ijcal jun i te axi yab janto ti alhua ani quin chica, antsana a Dios hueits neets quin taja cal i inicchic axi jaja quin tsuu yab alhua. 11 Nan chubax xo tu pujayalchic cal i ja ti tsubixtalab abal it jictsonenequits cal a hualab ani it huenconenequits cal a Dios. Talbel neets ca chich jun i inic axi neets ti pujaychic cal an Espritu Santo ani cal i camal. Jaja lej pulic in ey ani nana iba. Nana lej tsaat u ey, ma yab neets cu baju cu tixcanchi im pajab. 12 Tam jun i inic quin

20Quit

Thajchix a Juan pujax ti al an joltam

Im bajuhuits an quij tam ti a Juan pujax chich ti thajchix ti al an joltam ti tsabal Judea. 2 Taja in thajchixnanchal ax u cheelchic antse: Quit jictson cal a hualab ani quit huencon cal a Dios, cum hueits ta tal a Dios quin taja ti lej Tsale teje tsabal. 3 Antsana cal in thajchixtal a Juan tu putnal an cau jahua in thuchamal ma biyalits an caulome Isaas antse: Jun i inic neets quin thajchixnanchi an inicchic ax u cheel al an joltam antse: Ca tsejcacanchi am bolith bel an Ajatic jun ti ca ulits. 4 Toltomith a Juan cal i toltom axi tsejcath cal in jujul an camello. In

(Mr. 1.18; Lc. 3.19, 1517; Jn. 1.1928)

5 icoy in hualil an lab em, talbel neets quin thaya ti al i huilte. An amul neets quin chica al i camal. Antsana jaja axi taye tal talbel neets quin thaya in cal jaja ti eb, ani quin jolou axi jaja yab in cal ti al am pulic camal axi ni jayqui yab u teptsinal.
(Mr. 1.911; Lc. 3.2122)

SAN MATEO3,4 in capu, expith lej cail. 3 Tam utey an teneclab in ucha: Max chubax pel ti lej Tsacamil a Dios, ca ucha axe xi tujubchic ca huencon ti pan. 4 Toctsin a Jess: An Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios in ulal abal an inic yab expith quin ejatna an capnel, jaye quin ejatnanchi patal in cahuintal a Dios. 5 Tam netha a Jess ti tocat bichou Jerusaln cal an teneclab ani tin oc an tiyopan lej tecat. 6 Ani uchan: Max chubax pel ti lej Tsacamil a Dios, ma teje quit tictson ani ma tsabal. Neets quit jecontha, cum thuchathits al an Tocat Thuchlab abal a Dios neets ti abchi i ngelchic abal ti alhua beletna. Thuchathits jaye abal an ngelchic neets ti cobitsiy tin cubac abal ma yab quit tithcuan al i tujub. 7 Toctsin a Jess: In ulal an Tocat Thuchlab abal yab ca tacchiquiy a Dios, aba ani jaja pel i beletnom cal an inicchic. 8 Tam netha a Jess ti al i lej tecat oc bolchal cal an teneclab, ani uchan quin met a tim patal am pulic bichoulom tim puhuel an tsabal cal patal in tsalat. 9 Ani uchan: Max ca tuthu a cualal ani tiquin cacna, nan neets tu tala pitha patal jahua a tsutal abal ca abatna. 10 Toctsin a Jess: Satans, quit tixcanits xo cal nana. In ulal an Tocat Thuchlab abal an inic quin cacna ani quin tojonchi im Paylom Diosil expith. 11 Tam ta calets an teneclab, ani chich i ngelchic quin tolmiy a Jess.

Pujnal a Jess

a Jess ti Galilea, cale ti pulic itse Jordn abal ca pujan cal a Juan. 14 Cum a Juan in tsalpayal abal yab in tomnal quim pujay a Jess, in ucha: Nana ax in tomnal tiquim pujay, ani tocat tata a le tu pujay. 15 Toctsin a Jess: Bel tiquim pujay, cum in tomnal qui putu cal patal jahuats tu cu abatna cal a Dios. Tam in ulu a Juan abal bel neets quin taja. 16 Tam ti pujanits a Jess ani calnequits ti al am pulic itse, tamequi japquinal ti eb ani in tsuu paiil an Espritu Santo ejtil i cucu. Ta jilcon cal a Jess. 17 Tam atsatmel jun i cau tal ti eb cal a Dios antse: Axe jaits u ichich hual Tsacamil. In lej culbel cal jaja.

13Cale

Nixocnab lenab ca hualbin a Jess cal an teneclab

Taley netha a Jess cal an Espritu Santo ca cale ti al i joltam, ani taja nixocnab cal an ocox teneclab abal lenab ca hualbin. 2 Cuajat taja tsab inic a quicha ani tsab inic i acal, ani ni janto yab

(Mr. 1.1213; Lc. 4.113)

SAN MATEO4
A Jess in tsiquiyal in tojlabil ti bichoulom Galilea

6 ebchal Andrs ax im petnalchic an thachumtalab cal an tool ti al am pulic lejem. 19 A Jess in uchachic: Tiquin tsatenchi ani nana neets tu aba tit alim cal an inicchic axi nana tiquim bela. 20 Ani thubat in jilocnachic in thachumtal cal an tool, ani tsatey cal a Jess. 21 Taley belats a Jess neets ms tihua, ani in tsuu jaye a Jacobo cal in ebchal Juan. Jajachic pel in tsacamil a Zebedeo. Cuajatchic ti al an tan cal in tata in cuachiyal in thachumtal cal an tool. Ani a Jess in caniychic ca chich. 22 Ani thubat in tajat jilachic in tata ti al an tan, ani ta tsatey cal a Jess jaye.

ti a Jess in atsa abal a Juan cuajat ti al an huicaxte, cale ti Galilea. 13 Tixcan tim bichohuil Nazaret, chich ca cuajiy ti bichou Capernaum. Pel i bichou tin hualtelil am pulic lejem tihua ti al an tsabal Zabuln ani tsabal Neftal. 14 Antsana tu putnal an cau jahua in thucha in caulomejil a Dios Isaas antse: 15 An tsabal Zabuln ani an tsabal Neftal cuajat utat ti pulic lejem jum poque am pulic itse Jordn. Jaits am bichoulom Galilea jun tu cuajil axi yab Israelchic. 16 Taja an inicchic axi xeets al an yicuax neets quin tsuu i tajaxtalab lej tajajal. Axi jiquelchic cal an tsemla neets ca tajbanchat in ichich cal nixe xi tajaxtalab, in ulu a Isaas. 17 Taley im baju a quicha in tsiquiy a Jess quin thajchixnanchi an inicchic in cahuintal a Dios. In uchalchic: Quit jictsonchic cal a hualab ani quit huencon cal a Dios, cum hueits ta tal a Dios quin taja ti lej Tsale teje tsabal.

12Tam

(Mr. 1.1415; Lc. 4.1415)

A Jess in exobchal yan i inicchic

Jess in caniyal ca tsatey cal jaja tse i alim tool

a quicha xeets a Jess tin hualtelil am pulic lejem Galilea, ani taja in tsuu tsab i inic ti alim tool. Pel a Simn Pedro cal in

18Jun

(Mr. 1.1620; Lc. 5.111)

a Jess ti tsabibil al i bichouchic tim puhuel am bichoulom Galilea, ani exom ti exobchichix cal in cahuintal a Dios tin tiyopanilchic an Israel. In thajchichixnal an alhua cau jantini a Dios in tajal ti lej Tsale, ani in tala jelthal an yaulchic cal jahuaquits tam yaulats. 24 Ani cum tim puhuel an tsabal Siria u lej tiloxnab a Jess, jaxtam u chanchinal patal an yaulchic. U chanchinal ax in cuaal i alquith yajal, jaye ax u cooyab cal i atax teneclab, jaye ax u tsebtsinal, ani jaye an tsambe. A Jess in tala jelthachiquiyal. 25 Antsana tu tsatel cal a Jess yantalam i inic axi tal ma ti Galilea, jaye axi tal ma i bichouchic ti Decpolis, jaye axi tal ma ti Jerusaln, jaye axi tal ma i bichouchic ti Judea, ani jaye

23Xeets

(Lc. 6.1719)

7 axi tal ma jum poque am pulic itse Jordn.


11Max

SAN MATEO4,5 it tilibnab, max it othnab, max it tajchinal i janamtalab cal tin ebal u bij, neets quit culbechic. 12 Yab quit tepin max antsana ti quit tajchinchic, cum tam quit ulits ti eb neets quit pithan lej yan a atohual. Ca tila abal antsanaits ti yajchiquiyame jaye im biyal caulomejilchic a Dios.

Cum a Jess in tsuu lej mulcunenec an inicchic, cathiy hue al i bolchal ani buxcan taja. Ani uteychic cal jaja in exobalil. 2 Taja a Jess in exobchalchic, in uchalchic:

Exobchix a Jess cal in exobalilchic

Axi culbelchic

An atem ani an tajaxtalab

quit culbechic max a atsal it tsejhuantal ta ichich tin tamet a Dios, cum tamits a Dios neets quin taja ti Tsale ta ichich. 4 Neets quit culbechic max it tepith, cum tamits a Dios neets ti culbethanchi a ichich. 5 Neets quit culbechic max it caya ta ichich, cum tamits neets quit pithan an tsabal ax it bijchithits cal a Dios. 6 Neets quit culbechic max it lej canat ca taja jahua bolith cal a Dios, cum tamits a Dios neets ti tolmiy abal ca taja. 7 Neets quit culbechic max a yajnanchal a at inic, cum tamits a Dios neets ti yajnanchi jaye. 8 Neets quit culbechic max it tocat ta ichich, cum tamits neets ca tsuchi in hual a Dios. 9 Neets quit culbechic max it juncuthmethom cal ax u pejx, cum tamits neets quit olna ti tsacamil a Dios. 10 Neets quit culbechic max it yajchiquiyab tin ebal abal a tajal jahua bolith cal a Dios, cum tamits a Dios neets quin taja ti Tsale ta ichich.

3Neets

(Lc. 6.2023)

pel ejtil tit atem cal an inicchic. Expith max tsamcacathits an atem, yabats janto ti alhua. Tocat neets ca lejat huacla ani ca quetsanqui cal an inicchic. 14 Tatachic jaye pel ejtil tit tajaxtalab cal an inicchic. Yab u ejtohuab ca tsincon am bichou axi cuajat ba i oc bolchal. 15 Yab neets ca paxquiyat i lecutsith tajablab cal i pocte, tocat u cuajbab jun ti tecat abal ti tajbax cal patal jitats cuajat ti al an ata. 16 Ca tajachic alhua cal a at inicchic abal quit tajchin ti cuenta ejtil max pel tit tajaxtalab cal jajachic. Tam ojni cal ta ebal neets ca puhuenchat im bij i Tata ti eb.

13Tatachic

(Mr. 9.50; Lc. 14.3435)

ca belchi jahua u uxnal abal in cheneccua cu talabethanchi an tsejcath cau binath cal a Moiss ani jahua thuchathits cal in caulomejilchic a Dios. In chenec abal cu exobchinchi in tequeth ey ani yab cu talabethanchi. 18 Lej chubax jahua tu uchalchic abal ni jita yab

17Yab

A Jess in exobchal in ey an tsejcath cau binath cal a Moiss

SAN MATEO5 neets quin ejtou quin talabethanchi an tsejcath cau. Biyat huaats an eb ani an tsabal yab neets ca pacuhuat ni jun i letra ani ma ni jun i tsacam pejach i letra. Ojni neets ca tala putun jahua thuchath. 19 Jaxtam jitats quin jeconchi nixe xi tsejcath cau, aba ani pel i uchbixtalab axi ms tsipcats in ey ti al an tsejcath cau, ani max quin exobchi queatchic quin jeconchi jaye, jats neets ca tsutat ms tsipcats in ey tin cuajattal a Dios ti eb jun ti jaja in tajal ti lej Tsale. Ani jitats quin taja jahua in ulal an tsejcath cau ani quin exobchi queatchic quin taja jaye, jats neets ca tsutat pulic in ey tin cuajattal a Dios ti eb jun ti jaja in tajal ti lej Tsale. 20 Nan tu uchalchic abal neets quit otsits tihua expith max a tajal jahua chubax alhua cal a Dios. Yab neets quit otsits max expith a eb tajalqui alhua ejtil an exobchixchic cal an tsejcath cau ani an fariseochic.

8 an tiyopanchic Israel. Jitats quin othnach ucha in at inic, neets ca jolbiyat ma ca jolohuat ti al am pulic camal. 23 Hualam max jun a quicha neets ca bina i tsacchixtalab cal a Dios jun tu tsacnaxnab ti al an tiyopan, ani tamequi ca tilpa abal it hualbinenec cal a at inic. 24 Yabaye ca bina. Tocat ca jila utat an tsacnaxtalab ani quit cale quit juncun cal jaja, ani tiquele tam quit huichiy ca bina an tsacchixtalab. 25 Max it junax neets cal a tomolnaxil abal quit tsejcanchat an cau cal an oclecchic, in tomnalac ca cuete tsejcachic an cau ti bel. Tam jaja yab neets ti netha cal an tsejcom cau, ani yab neets quit baliyat al an huicaxte. 26 Lej chubax max yab ca cuete tsejca cal a tomolnaxil an cau ani max quit baliyat al an huicaxte, yab neets quit thubat caltha ma ta ca quithat jalbiyits jahua it uchanits ca jalbiy cal an tsejcom cau.

In exobchal a Jess tin cuenta an tsacultalab

tu cal exobalil it olchinenequits janto ti uchbiyat am biyalabchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss yab quin tsemtha an iniccua, ani max huaats i tsemthomac ca lejat tsejca tin tamet an tsejcom cau. 22 Ani xo nan tu uchalchic abal jitats ca thubat alquith tsacuy cal in at inic, neets ca lejat tsejca tin cuenta in hualab. Jitats quin quithab ucha in at inic, neets ca tsejca cal an cuenel axi cathpich in ey an tsejcom cau tin cuenta

21Tatachic

(Lc. 12.5759)

olchinenequitschic jaye abal am biyalabchic uchan cal an tsejcath cau yab ca uxumbejin ani yab ca inicbejincua. 28 Ani xo nan tu uchalchic max an inic quin meta i uxum ani expith quin atax tsalpay jaits pel i uxumbe. 29 Max ti hualbinthalac a hual ca taja ejtil max ca tajat caltha jun a hual ani ca petna. In tomnal calthach jun a hual ani yab quit jolohuat ti al am pulic camal cal a inictal quithat. 30 Max ti

27It

A Jess in olnal jita pel i inicbe ani jita pel i uxumbe

9 hualbinthalac a cubac ca taja ejtil max ca tajat mutsquiy jun a cubac ani ca petna. In tomnal mutsquith jun a cubac ani yab quit jolohuat ti al am pulic camal cal a inictal quithat.
A Jess in exobchal tin cuenta an jilcacaxtalab cal i tomquilab

SAN MATEO5 ani yab a ejtohual ca tunubetha axi thacni. 37 Ni janto yab ca cuba ti lej chubax, expith ca tajat ucha max ojni neets ca taja janto o max iba yab neets ca taja. Max ca uchaye ms i cau, tam ti huiquiyal an teneclab.

jaye am biyalabchic max in le quin jilcacay in tomquil ca ocox tsejcanchat an uxum an u jun tu olnab abal yabats tomquithchic. 32 Xo nan tu uchalchic max an inic quin jilcacay in tomquil yab tin ebal abal pel i inicbe, pel in hualab an inic max ca inicbejin an uxum. Ani pel i uxumbe an inic jitats ca tomquin cal i uxum axi jilcacathits tin ebal abal pelac i inicbe.

31Uchbiyat

(Mt. 19.9; Mr. 10.1112; Lc. 16.18)

A Jess in exobchal tin cuenta jita huichbanchix

olchinenequitschic jaye janto ti uchbiyat am biyalabchic tam in cubamalits janto ti lej chubax tin tamet a Dios. Quin lej chubax taja jahua im bijith uchamalits a Dios neets quin tajacua. 34 Ani xo nan tu uchalchic abal yabats ca cuba janto ti lej chubax. Yab ca cuba ti chubax an eb, cum an eb pel in cal a Dios. 35 Yab ca cuba an tsabal, cum a Dios jats pel an lej abatnom ti tsabal. Ni yab ca cuba ti lej chubax am bichou Jerusaln, cum jaye pel in cal am pulic Tsale Dios ti eb. 36 Aniye jaye yab ca cuba ti chubax a oc, cum yab pel a lej cal. Yab a ejtohual ca thacnibetha ni jun a xiil axi tunu

A Jess in exobchal tin cuenta i cau axi an inic quin cuba ti lej chubax
33It

olchinenequitschic jaye abal uchbiyat am biyalabchic cal an tsejcath cau max ca quibethanchat jun in hual, tam ca quibethanchat jaye jun in hual an quibethanchix. Max ca pejcanchat in camab, tam ca pejcanchat jaye jun in camab am pejcanchixcua. 39 Ani xo nan tu uchalchic yab ca huichbanchi jitats ti tajchi quithab. Max jita ti cuajchi ta tsaub, ca huenconchi jaye axi jum poque. 40 Max quit tetsiyat alquith tin tamet an tsejcom cau, ani an tetsix max quin lena ti tixcanchi a coton, ca jila jaye quin netha a pulic coton. 41 Max i soldado ti ucha ca quitnanchi i quitalab jun i kilmetro, ca quitnanchi tsab i kilmetro. 42 Max jita ti conchi janto, ca pitha. Max jita ti conchi janto matith, yab ca ucha yab neets ca matinchi.

38It

(Lc. 6.2930)

A Jess in exobchal tin cuenta an canithomtalab

olchinenequitschic jaye abal uchbiyat am biyalabchic quin canitha in jaub ani quim pojca in tomolnaxilcua. 44 Ani xo nan tu uchalchic ca canitha a tomolnaxil

43It

(Lc. 6.2728, 3236)

SAN MATEO5,6 ani ca conchinchi i alhuatalab cal a Dios jitats ti quithab uchal. Ca tajchi alhua jitats ti pojcal. Ca conchinchi cal a Dios i alhuatalab jitats ti quithab cahuiliyal ani jitats ti othnal. 45 Max antsana ta ca taja, tam ojni neets quit exlachic ti tsacamil i Tata ti eb. Jaits i Tata ti eb in junini abchal in tajax a quicha axi alhua inic ani jaye axi pojcax inic. In junini ulthanchal an ab axi pututh inic ani jaye axi yab pututh inic. 46 A Dios yab neets ti lablinchi max expithqui a canithal jitats ti canithal. Ma am batscul jalbixtalab tumin cal an gobierno antsana tu canithomchic. 47 Max expithqui it tilomchic cal a jaub, yab neets quit tejhuame tit alhua inic. Ma axi yab exlom cal a Dios antsana u tilomchic jaye. 48 Jantini i Tata ti eb in cuaal in ichich jum putat alhua, antsana tatachicte ta ca cooy a ichich.

10 max it tsejhualix. Expith i Tata ti eb jats neets ti lej tsuu ani jats neets ti pitha i atabilab.
A Jess in exobchal cu olon
(Lc. 11.24)

Ca taja ti cuentachic yab ca tojonchi a Dios expith abal quit tsutat tit alhua cal a at inic. Max antsana ta ca taja, i Tata ti eb yab janto neets ti pitha i atabilab. 2 Tam ca tsejhualiy an tsejhuantalchic cal janto, yab ca taja ejtil jajachic axi tocat in tajal eb alhuaqui. Ti tiyopan ani ti bel u tsejhualix expith abal ca olna ti alhua. Lej chubax nan tu uchalchic abal cal nixe xi olnomtalab im batsumalits in atabil. 3 Axi tatachic tu cal nana ca tsinat tsejhualiy an tsejhuantalchic. 4 Antsana yab neets quit tejhuame cal a at inic

A Jess in exobchal tin cuenta i tsejhualixtalab axi chubax

quit olonchic yab ca taja ejtil axi eb tocatqui tu ol. In culbetnal ti ol jun ta ca tsutat ti tocatac, max ti tiyopan o max ti bel. Lej chubax nan tu uchalchic abal cal nixe in cuaalits in atabil. 6 Tatachic tam quit olon quit otsits alta ta quima ani ca mapuy an huileb. Tats ti quit olon cal i Tata ti eb tsinat. Expith jaja neets ti tsuu ani jaja neets ti pitha i atabilab. 7 Tam quit olonchic yab quit alquith uluin cal i cau ejtil in tajal axi yab exlom cal a Dios. In quibtsoth tsalpayal abal neets ca lej atsan cal a Dios tin ebal cal yantalam i cau. 8 Yab ca taja ejtil jajachic, cum i Tata ti eb in lej exlalits jantots a yejenchal aba ma yabaye a conchamal. 9 Jaxtam antsana neets quit olon: I Tata ti eb i cacnanchal a bij. 10 Quit chich ca taja tit lej Tsale teje tsabal. Quin tajchi jaye an inicchic a culbetal teje tsabal jantini tu lej tajnal a culbetal tihua ti eb. 11 Tucu pithanchi qui capu jantots i yejenchal axe xa quicha. 12 Tucu paculanchi i hualab cum i paculanchal jitats tucu tajchi i hualabtalab. 13 Tucu lotocna abal yab cu cale jun ti cu hualbin. Tucu jecontha cal an teneclab. Tataits expith it lej pulic Tsale. A cuaal a lej tsap ani a tsalat

5Tam

11 axi neets ca ohuey abal etsey. Amn. 14 Max tatachic ca paculanchi jitats ti tajchi i hualabtalab, a Tata ti eb neets ti paculanchi a hualab jaye. 15 Yab neets ti paculanchi a Tata ti eb, max yab ca paculanchi a at inic.

SAN MATEO6 tajax tsuu nana tin tajax a Dios. 23 Max yab lubach a hual yab neets tiquin tsuu. Tiquin cooy nana tin tajax a Dios ta ichich ani iba an yicuax lej tununul.

A Dios ani an tumin

tam it pabil cal an capnel yab ca taja ejtil axi eb tocatqui in tajal. In tajal in hual lej tepith abal ca tsutat u pabil. Lej chubax nan tu uchalchic abal cal nixe in cuaalits in atabil. 17 Tatachic tam it pabil ca cooy tacath a hual ani chichbath a xiil. 18 Antsana yab neets quit tsutat max it pabil. Expith i Tata ti eb jats neets ti tsuu tit pabil ani jats neets ti pitha i atabilab.

16Tatachic

In exobchal a Jess tin cuenta am pabiltalab axi chubax

a ejtohual ca cooy tsab i amulab, cum neets ca cathpich canitha axi jun ani axi jun iba. Neets ca putu cal in uchbixtal cal axi jun ani cal axi jun iba. Ni abal jay yab a ejtohual ca canitha a Dios ani jaye ca tajat canitha an tumin.
U beletnom a Dios cal in tsacamilchic

24Yab

(Lc. 16.13)

An calab ti eb

ca tamcuychic yan an calab axi teje tsabal, cum yab ja ax u ohuel. Hualam neets ti captsunchi tocat an thum. Hualam neets ca cuete catsey o max ca cueeyat. 20 Ms alhua ca luba ca cooy i calab axi tihua ti eb. Jats axi yab neets ca captsuhuat cal an thum. Yab neets ca cuete catsey ani yab neets ca cueeyat. 21 An calab axi tatachic a tsutalits ley cathpich huinat alhua, jats neets ca junini tsalapna ta ichich.

19Yab

(Lc. 12.3334)

In ey an tsuuxtalab

a hual a tsutalchic an tajax. Max lubach a hual a ejtohual tiquin

22Cal

(Lc. 11.3436)

tu uchalchic yab quit xetsin tsalpopol cal an capnel, ani cal an utsnel, ani cal an toltom. In exbath a ejattal lej cathpich yab ejtil in exbath an capnel, ani in exbath a inictal lej cathpich yab ejtil in exbath an toltom. 26 Ca tajachic ti cuenta an tsitsinchic abal yab u om, ani yab u cojol, ani yab in thayal janto ti al an huilte. Bel u capulchic, cum expith cal i Tata ti eb u pijchab. A exbath tatachic lej cathpich yab ejtil in exbath an tsitsin. 27 Aba ma ca lej xijcath luba ta ba quit tecatme tsejel metro, ni abal jay yab neets ca ejtou. 28 Yab in tomnal quit xetsinchic tsalpopol cal an toltom. Ca tajachic ti cuenta jantini tu puhuel an huits. Yab ja tin ebal abal u tojnal, ani yab tin ebal max u huichalac abal quin tsejca tim

25Nan

(Lc. 12.2231)

SAN MATEO6,7 ba. 29 Nan tu uchalchic abal an tsale Salomn cal patal in tsalat toltomil yab im baju in alabental ejtil an huits. 30 Cal a Dios jats tu tsejcanal an huits cathpich alabel. Ti jun a quicha ejate, ani ti jun a quicha tsemenequits ani ca chican. Cum ms a exbathchic cal a Dios, ms neets ti tajchi. Tatachic ojni yabaye a alhua belamalchic a Dios. 31 Yabats quit xetsin tsalpopol ani cononol ta ichich cal an capnel, ani cal an utsnel, ani cal an toltom. 32 Axi yab u exlom cal a Dios jats axi xeets tsalpopol cal jahua teje tsabal. Tatachic yab antsana ta ca taja, cum a cuaal a Tata ti eb ax in tsoobits patal jahua a yejenchal. 33 Expith ca junini jilchichic a Dios quin taja ti Tsale ta ichich ani ca junini taja bolith jantini jaja tin le, ani tamna jaja neets ti pithachic patal jahua ca yejenchi teje tsabal. 34 Jaxtam yabats quit xetsinchic tsalpopol jantoye ta ca huata calam. Tam ca chutheyits, tam neets ca yejenchi ca lej taja ti cuenta janto ta ca huata. Ta quicha ta quicha bijithits janto qui yajchicna.

12 te axi cuajat ta hual. 4 A uchal a at inic abal ti jilchi ca tixcanchi an amul tin hual, ani yab a tajal ti cuenta am pulic te axi ta cuete hual. 5 Tocat it eb tocatqui. Ca ocox tixca am pulic te ta hual, ani tiquele neets quit tajax tsuxinits abal ca tixcanchi an tsacam amul tin hual a at inic. 6 Jahua huinat alhua axi pel in cal a Dios yab ca pithanchi an inicchic axi ejtil i pico, i canats ti cachiquiy ejtil i pico. Ani jahua huinat alabel ani tsalat yab ca pithanchi an inicchic axi ejtil i olom, i canats quin alquith quetschiquiy ejtil i olom.

An conchix cal a Dios

Yab ca jolbiychic a at inic, ani a Dios yab neets ti jolbiy. 2 Ma jutam huichat tata ca jolbiy a at inic, antsana jaye a Dios neets ti jolbiy. 3 Tatachic ojni a huatath tajchal ti cuenta in tsacam hualab a at inic, ani yab a tajal ti cuenta a pulic hualab. Ejtil max ca tsuchi an tsacam amul tin hual a at inic, ani yab a tajal ti cuenta am pulic

(Lc. 6.3738, 4142)

An jolbix

janto ca conchi cal a Dios, jaja neets ti pitha. Ani jantots a aliyal, jaja neets ti tolminchi ca ela. Max ca tauna, jaja neets ti toctsiy. 8 Jitats u conchix neets ca pithan. Jitats u alim neets ca tolminchat quin ela. Jitats u taunom neets ca toctsiyat. 9 Max a tsacamil ti conchal i pan yab neets ca pitha i tujub. 10 Max ti conchal i tool yab neets ca pitha i tsan. 11 Aba ma yab it lej alhuachic, bel a exlal ca pitha a tsacamilchic jahua alhua. Ani ms i Tata ti eb axi lej cathpich huinat alhua neets quim pitha jahua alhua jitats ta ca conchin. 12 Jantini tatachic a le quit tajchin alhua, antsana ta ca etsey tajchi a at inic. Antsana tin ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani an u thuchath cal in caulomejilchic a Dios.

7Max

(Lc. 11.913; 6.31)

13
An xuyat otsnab

SAN MATEO7 a Dios in tajal ti lej Tsale. Expith neets ca otsits jitats quin tajchi in culbetal u Tata ti eb. 22 Tam quim baju a quicha nan cu tsejca an inicchic, yantalam jajachic neets tiquin ucha: Ajatic Ajatic, cal a bij i olnamal in cahuintal a Dios ani cal a bij i calthamal i atax teneclab. Ma i tajamal yan i labith tajbilab cal in tsap a bij. 23 Tamna nan neets cu tequeth uchachic: Ni jayqui nan yab tu exlamal tu cal. Quit tixcan cal nana ax a tajamal yab alhua.

an otsnab ani tsicoth am bel jun tu otsel yantalam i inic axi neets ca quibey abal etsey. Tatachic ca belna am bel axi xuyat in otsnab. 14 Xuyat an otsnab ani tililil am bel jun tu otsel huachic an inic axi neets ca it ejatliyat abal etsey cal a Dios.

13Quexat

(Lc. 13.24)

Exlab an te cal in hualil

ca hualca ta bachic quit cambiyat cal i quetach caulomechic axi quin lena ca otsits cal tatachic. Pel i cambix cum in tajal ejtil max pel i maxu oveja, ani tin lej ichich ejtil i pathum ax u capux. 16 Neets ca tequeth exlanchi in lej eychic cal in tojlabil. Am bathuch yab im binal i hualilab lab tuthub, ani an cholich yab im binal i hualilab lab bec. 17 Patal an te axi alhua im binal i alhua hualilab, ani an te axi yab alhua im binal i quithab hualilab. 18 Axi alhua an te yab in ejtohual quim bina i quithab hualilab, ani axi yab alhua an te yab in ejtohual quim bina i alhua hualilab. 19 Patal an te ax im binal hualim i quithab hualilab neets ca cotoyat ani neets ca jolohuat ti camal. 20 Neets ca exlachic cal in tojlabil yab alhua an quetach caulomechic.

15Yab

(Lc. 6.4344)

An ata axi cubat al an tujub ani axi cubat al an quithib

Axi quin alquith bijiy a Jess ti Ajatic

patalchic axi tiquim bijiy tin Ajatic neets ca otsits ti eb jun ti

21Yab

(Lc. 13.2527)

tiquin atsanchi u cahuintal ani tiquin tajchi, pel ejtil i tsalpath tsejcom ata ax in cuba i ata tin tujub cub. 25 Lej ulits an ab ani juchun an ic. Lej puhuey am pulic itse ma an ja im baju in acan an ata, ani yab cuajla cum in cuaal in lej alhua cub. 26 Jitats tiquin atsanchi u cahuintal ani yab tiquin tajchi, jayetsequi ejtil i tsejcom ata. Pelchic xe ejtil i tsejcom ata axi macu in tsalap in cuba i ata eblimqui i quithib. 27 Lej ulits an ab ani juchun an ic. Lej puhuey am pulic itse ma an ja im baju in acan an ata, ani tajat cuajla lej tumumul. 28 Talits ti cau a Jess ani lej jicpanchab in exobchixtal cal an mulcunel. 29 Antsana tu jicpanchab cum pel in lej exobchixtal axi lej abath cal a Dios. Yab ja ejtil in exobchixtal an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss.

24Jitats

(Lc. 6.4749; Mr. 1.22)

SAN MATEO8
A Jess in jelthal jun i inic ax in cuaal i tit capux cal in anam tuul

14 Neets quin cale abal tu jelthanchi. 8 Toctsin an capitn: Ajatic, yab u cuaal u alhua abal tata quit otsits nan tu quima. Expith ca ulu an cau, ani neets ca tajat jeltha u tolmihual. 9 U exlal abal jahua tata ca ulu, jats neets ca tajan. Cum nan in abatnab cal i oclec ani nana pel tin abatnom cal i soldadochic. Max nan cu ucha i soldado ca cale juta, neets ca lej cale. Max nan cu ucha i soldado ca chich teje, neets ca lej chich. Max cu ucha u tolmihual quin taja jantots, jats neets tiquin tajchi. 10 In jicpal an cau a Jess tam tin atsa an capitn in ulu antsana. Tam in ucha axi tsatatchic cal jaja: Lej chubax nan tu uchalchic abal yab juta u elamal jitats lej belom ejtil axe xi capitn. Ma ni cal an Israelchic yab u elamal. 11 Nan tu uchalchic abal neets ca chich yantalam i inic ti calel quicha ani ti otsel quicha, ani neets ca otsits ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale. Neets ca buxcanchic ti capul junat cal a Abraham, ani cal a Isaac, ani cal a Jacob. 12 Huaats an Israelchic in tsalpayal abal neets ca otsits ti eb expith abal pel i at xitslab cal a Abraham, ani expith neets ca jolohuat ti al am pulic yajchictalab jun ti lej yicuax. Tats ti neets ca uquinchic ani ca huechechlats in camab cal an lej yajchictalab. 13 Tam uchan an capitn cal a Jess: Xo quit cale ta quima, cum jantini ta belamalits antsana

Paiyits a Jess ti al am bolchal, ani tsatenchab cal yantalam i inic. 2 Ani utey jun i inic ax in cuaal i tit capux cal in anam tuul. In tuthu in cualal tin tamet a Jess, ani in ucha: Ajatic, max a leac a huital tiquin jeltha. 3 Tam a Jess in tacchi cal in cubac, ani in ucha: U le tu jeltha, ani ma xohue it jelthachits. Ani tamequi jun tajat jelthajits cal an tit. 4 Tam uchan cal a Jess: Ca taja ti cuenta yab ca olchi jita jahua it tajchinenec. Expith quit cale cal am pale ani ca bina an tsacchixtalab ax in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss in uchbil quim bina jitats jelthach cal an tit axi capux cal in anam tuul. Antsana ta ca taja abal ca tejhuamethanchi an inicchic abal it jelthachits.

(Mr. 1.4045; Lc. 5.1216)

A Jess in jelthal in tolmihual i capitn

a Jess ti bichou Capernaum, ani taja utey cal jaja jun i inic axi pel i capitn cal an soldado romanochic. In lej canat tauna a Jess. 6 In ucha: Ajatic, tihua tu quima cuajat mool u tolmihual al i huaytalab tsey. Pel i tsambe ani in lej yajchicnal an yajal. 7 Tam uchan cal a Jess:

5Otsitsits

(Lc. 7.110)

15 neets quit tajchin. Tamequi jun jictohual ti jelthanchatits in tolmihual.


A Jess in jelthal in uxum iyam a Pedro

SAN MATEO8 An occhic in cuaal an jol juta ta ca cuajiy ani an tsitsinchic in cuaal in cutil juta ta ca coyots, ani nana tin Juntal patal an inicchic ma yab u cuaal i ata juta tu cu moca u oc. 21 Tam uchan a Jess cal jun i exobal: Ajatic, tiquin aychi ma ca tsemets u tata ani cu joliy, tam tiquele neets tu tsatenchi. 22 A Jess in toctsiy: Tiquin jun tajat tsatenchi ma xohueits. Ca jila ca joliyat an tsemelomchic cal axi yab ejat cal nana u bij.

a Jess tin quima a Pedro, ani tats tin tsuu in uxum iyam a Pedro mool al i huaytalab tsey cal i caqueltalab. 15 In tacchi in cubac, ani jun tajat tixcanchatits an caqueltalab. Tam tsacpan ani im pijchi a Jess junax cal in junquilchic.

14Cale

(Mr. 1.2931; Lc. 4.3839)

A Jess in jelthal yan i yaulchic

a quicha, ani u chanchinale a Jess yan i inicchic ax u cooyab cal an atax teneclab. Tocat cal in cahuintal in canchalchic. Jaye in jelthal patal axi yaulchic. 17 Antsana tu putnal jahua in ulumalits in caulomejil a Dios Isaias tin cuenta a Jess antse: Jaja pel i tsaplix cal axi palulul in inictal ani pel i jelthom cal an yaulchic.

16Otscanits

(Mr. 1.3234; Lc. 4.4041)

A Jess in coythal an ic al am pulic lejem

Jitats in le ca tsatey cal a Jess

in tsuu a Jess tin tonith huaats yantalam i inic, tam in ucha in exobalilchic: Huana cu cale jum poque am pulic lejem. 19 Tamequi ti utey cal a Jess jun i inic axi pel i exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. In ucha: Exobchix, nan neets tu tsatenchi abal jutamaquits quit cale. 20 A Jess in toctsiy:

18Cum

(Lc. 9.5762)

otsits a Jess junax cal in exobalilchic ca cale al i tan. 24 Tam ti neetsits al an ja thaycan jun i tsapic ic ani lej lanquil an ja, ma huachiquits ca uctsin an tan. Ani a Jess huayamath. 25 Tam ejtsintha ani uchan: Ajatic, tucu jaluntha cum u uctsinalits. 26 A Jess in toctsiychic: Jale it lej jiquelchic? Jats cum yabaye tin alhua belamal. Tam tsaquiy a Jess in cuiya an ic ani an ja. Tamequi tajat cubiyits an ic ani yabats lanquil an ja. 27 Ani in exobalilchic in lej jicpal ani in conoyal: Jita tam inic hualam jaja abal in ejtohual quin abatna an ic ani an ja ?

23Taley

(Mr. 4.3541; Lc. 8.2225)

Tsab i inic Gadarajib ax u cooyab cal i atax teneclab

ulits a Jess jum poque am pulic lejem tihua ti tsabal Gadara.

28Taley

(Mr. 5.120; Lc. 8.2639)

SAN MATEO8,9 Taja in tamu tal ti bel tsab i inic axi cuajil ti al i jolimtalab tsemelom. Cum u cooyab jajachic cal i atax teneclab ani lej thimalon, jaxtam ni jita yab in inicnal tim ba ca huatey al nixe xi bel. 29 Tam an teneclabchic tin ichich nixe xi inic in thajanthalchic quin thajat ucha a Jess antse: Tataits pel it Jess ti Tsacamil a Dios. Janto tam eyaltalab a cuaal abal tucu otsanchi? Yabaye im bajumalits an quij abal tata tucu yajchiquiy. 30 Taja xeets hue utat i pulic cuenel i olom ti acul. 31 Ani lej canat uchan a Jess cal nixe xi atax teneclabchic antse: Max neets tucu caltha, tucu pitha an quij abal qui cuajchiy tin inictal nixe xi olomlom. 32 Tam a Jess in toctsiychic: Bel quit caletschic ca cuajchiy. Tam calpachiquin an atax teneclab tin ichich axi tsab i inic, ani otsitschic quin cuajchiy tin inictal an olomlom. Ani taley thubat tala jololol ti cale an olomchic al i cotoblom ma ijcachiquinits al am pulic lejem. Tats ti tajat uctsinchic. 33 Taley am beletnomchic cal an olomlom athithil cale quin olna ti bichou. In tala tilchi am bichou jantini ti canchinenec an atax teneclabchic nixe xi tsab i inic. 34 Tam cale tim patal am bichou abal quin tsuu a Jess. Ani tam tin tsuuhuits, tam in lej canat ucha abal ca lejat tixcanits al nixe xi cuenchal.

16 lejem, ani ulits tim bichohuil. 2 Taja u chanchinal jun i tsambe cuatsat al i tseyte tat. Ani tam ti a Jess in tsuu abal in lej belalchic, in ucha an tsambe: Quit culbe tsacamil, cum nan tu paculanchal a hualab. 3 Taja huaats talchic i exobchix cal an tsejcath cau in tsalpanchal jahua a Jess antsana in ucha an tsambe. In uluchic tin ichich jale in tajal ejtil max pel a Dios. 4 A Jess in exlaits jantini tu tsalpanchab cal jajachic, ani jaxtam in ucha: Jale tata chic tin quibtsoth tsalpanchal u ey? 5 Yab quibat abal nan cu ucha an tsambe nan tu paculanchal a hualab, ani yab quibat jaye cu ucha quit tsaquiy ani quit belats. 6 Nanaits tin Juntal patal an inicchic, ani cal u eyaltal tin jelthom tiquin exlanchi u ey abal u cuaal jaye u eyaltal teje tsabal cu paculanchi in hualab an inic. Tam a Jess in ucha an tsambe: Quit tsaquiy ca thaya a tseyte tatil ani quit calets ta quima. 7 Ma tamits ti tsacpan jelthachits, ani ta calets tin quima. 8 Tam tin tsuu an inicchic abal antsana tajchinenec an tsambe cal a Jess, in lej jic palchic. Jaye im puhuethanchal jajachic im bij a Dios, cum pithame a Jess in eyaltal antsana quin taja i labith tajbilab.

A Jess in jelthal jun i inic tsambe

Taley otsits a Jess al i tan ani huatey jum poque am pulic

(Mr. 2.112; Lc. 5.1726)

A Jess in caniyal a Mateo abal ca tsatey cal jaja

tixcan a Jess ti al nixe xi cuajattalab, ani tam ti neets ti

9Taley

(Mr. 2.1317; Lc. 5.2732)

17 bel in tsuu quetel jun i inic jun tu batsuhuab an jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno. Pelits nana in Mateo. Tin ucha a Jess: Tiquin tsatenchi. Tam in thubat tsaquiy ani u tsatenchi. 10 Talbel otsits a Jess tu quima ca caputs. Ani ulitschic jaye queat i batscul jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno ani queat i hualbith inicchic. Ani cuajat jajachic quetel ti capul junax cal a Jess ani cal huahua tu exobalil. 11 Ani cum an fariseochic tu tsuu u junax quetel huahua antsana, tu conoyal: Jale u junax capul a Exobchixal cal nixe xi batscul jalbixtalab tuminchic tin cuenta an gobierno ani cal queat i hualbith inicchic? 12 Cum a Jess in atsa jahua antsana in conoychic, in ulu: Axi lubach an inic yab in yejenchal i ilalix, expith axi yaul ojni jats in yejenchal. 13 Nan in chenec cu caniy ca chich cal nana ca jictson cal in hualab jitats in lej exlalits tin ichich abal pel i hualbith inic ani iba ax in tsalpayal pel i alhua inic. Ca ejtiychic jahua in ulal an Tocat Thuchlab antse: Nana in Dios u le abal ca yajnanchi an inicchic, ani yab expith tiquin tsacchiy cal i tsemthach conel.

SAN MATEO9 Jale huahua ani an fariseochic u lej pabil cal an capnel ani yab u pabil a exobalilchic? 15 A Jess in toctsiychic: Yab in tomnal ca tepin ax u tsabixchic cal an tomquintalab biyat cuajate an tomquinel inic. Max quim baju a quicha ca tixcanenequits an inic tomquinel, tamna ojni in tomnal ca pablatschic. Tam nan in tixcanenequits, tam ojni in tomnal ca pablats u exobalilchic jaye. 16 Yab in tomnal ca cuachiyat am biyal toltom cal i it pejach i toltom, cum tam ca pacuhuat neets ca muley axi it ani tam neets ca oume in mitstal axi biyal. 17 Yab in tomnal ca baliyat al i biyal balixtalab ot in jalil an lab tuthub ax u it boclinalits. Max ani ca tajan, neets ca mitscan an ot ani neets ca huaclan am boc lab tuthub. Antsana neets ca quibey am boc ani neets ca othey am balixtalab ot. Jaxtam in tomnal ca baliyat in jalil an lab tuthub ax u it boclinalits al i it balixtalab ot. Tamna neets ca ohuey am boc ani jaye am balixtalab ot.

In tsicachil a Jairo ani an uxum ax in tacchal in toltomil a Jess

Conoyab a Jess tin cuenta am pabiltalab cal an capnel

chich cal a Jess talchic axi pel i exobal cal a Juan pujax, ani in conoyalchic:

14Tam

(Mr. 2.1822; Lc. 5.3339)

ti cahue a Jess, ani chich jun i inic axi pel i oclec tin tiyopanil an Israel. In tuthu in cualal tin tamet a Jess, ani in ucha: Talel ti tsemetsits u tsicachil. Bel aba ani, quit cale ca punchi a cubac ca ejtha. 19 Tam cubiy a Jess, cale junax cal an inic ani cal huahua tu

18Exom

(Mr. 5.2143; Lc. 8.4056)

SAN MATEO9 exobalil. 20 Ani ti bel neets jaye jun i uxum ax in cuaal lajuj tsab i tamub yab u tajlunal ti yaul ta its. Utey tin cux a Jess ani in tacchi in acan in nacat coton. 21 In cuete ulumalits tin ichich max expith quin tacchi in toltomil, neets ca jeleycua. 22 Huilquin a Jess in tsuu an uxum, ani in ucha: Yab quit tepin mimlab, nan xo tu jelthal cum tim belamalits. Ma tamequi tajat jelthachits. 23 Taley ulits a Jess tin quima nixe xi oclec ani otsits alta. Taja in tsuu cuajatits an tenelchic cal an tsemelom. Ani thajat ucnanchab an tsemelom. 24 Tam a Jess in ucha axi muthatchic: Quit calechic eleb. Yab tsemenec an tsicach, u huayal expith. Cal axe xi cau tocat u tilibnath tenal axi tajachic. 25 Tam ti calejitschic eleb, otsits a Jess alta jun ti cuajat an tsicach. In yacuchi in cubac, ani tamequi tsacpan ejthachits. 26 Ani thubat olna tim puhuel nixe xi tsabal jantini tin tajamal antsana a Jess.

18 Jantini ta belalchic, antsana neets tu tajchi. 30 Tamequi tajat jelthachits ani tsuxinchic. Tam a Jess in lej uluth uchachic: Ca lej taja ti cuentachic abal yab ca olchi jita jahua nan tu tajchamalchic. 31 Aba ani antsana uchan cal a Jess, bel tocat in lej olnal tim puhuel nixe xi tsabal janto tajchinenecchic.

a Jess taja ani tsatenchab cal tsab i joctsi. Thajat uchan: Tataits axi pel it at xitslab cal a David, tucu yajnanchi. 28 Tam otsits a Jess al i ata ani tsatat jaye an joctsichic. A Jess in conoy: A belal abal nana u ejtohual tu tsuuxmetha ? Toctsinchic: Ojni Ajatic, i belal. 29 Tam a Jess in tacchi in hualchic ani in ucha:

27Tixcanits

A Jess in jelthal tsab i joctsi

ti calejits ca cale an joctsichic, ani u chanchinal Jess jun i mo inic ax u cooyab cal i atax teneclab. 33 A Jess in canchi an atax teneclab, ani thubat in tsiquiy ti cau axi moac. Ani in lej jicpal an inicchic axi taja, in uluchic: Ni jayqui yab i tsuumal i Israel quin taja jahua xohue i tsuumal in tajamal axe xi inic. 34 Tam an fariseochic in ucha axi taja muthatchic: Axe xi inic in calthal an atax teneclab cal in tsap an tsale teneclab.

32Talel

A Jess in jelthal jun i mo inic

a Jess ti tsabibil ti al i pulic bichou ani ti al i tsacam bichouchic. In exobchichical an inicchic cal in cahuintal a Dios ti al in tiyopanilchic an Israel, ani in thajchixnanchal an alhua cau jantini tin tajal ti Tsale a Dios. Jaye xeets ti jelthothol cal patal jitats u yaul ani cal jitats in cuaal i yajalchic. 36 Tam tin tsuu a Jess am pulic mulcunel in lej yajnanchal,

A Jess in yajnanchal an inicchic


35Xeets

19 cum in tsuu abal lej yajchiquith ani lej tepipil xeets. Xeets ejtil i quibelom ovejachic yab jita cal ta ca beletna. 37 Tam a Jess tu ucha huahua tu exobalil: Lej chubax jantini max huaats yan i huay ca cojohuat, antsana huaats yan i inicchic axi tsejcathits abal tiquim bela nana. Ani jantini tam huaats lej hue an cojolchic, antsana huaats lej hue jita tiquin olnanchi u bij cal an inicchic. 38 Jantini an thabal huay in abal jita ti cojol, antsana ta ca conchi a Dios abal quin abayechic jita tiquin olnanchi u bij cal an inicchic.

SAN MATEO9,10 Taley pel a Judas Iscariote axi neets quin tsinat bina a Jess tin cubac in tomolnaxilchic.
A Jess in abal axi lajuj tsab in exobalil ti olnom

A Jess in tacuyal axi lajuj tsab tin abathualejilchic

10

Taley a Jess tu caniy cu chich huahua tu lajuj tsab tu exobalil, ani tu pithachic i eyaltalab abal tu canchix cal i atax teneclab ani tu jelthom cal patal jahuaquits tam yaulats ani tam yajalchic. 2 Im bijchic axi lajuj tsab tacuthits antsanachic: An caal pel a Simn Pedro, ani in ebchal Andrs, ani a Jacobo ani in ebchal Juan. Jats nixe a Jacobo ani a Juan axi pel in tsacamil a Zebedeo. 3 Pel a Felipe, ani a Bartolom, ani a Toms, ani nana tin Mateo axi pelac tim batscul jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno, ani a Jacobo axi pel in tsacamil a Alfeo, ani a Lebeo ax u bijiyab jaye ta Tadeo. 4 Pel a Simn axi pelac i tsatel cal an cuenel ax u bijiyab ti cananista.

(Mr. 3.1319; Lc. 6.1216)

cum neets tucu abaits a Jess tin tojlabil, tu uchachic: Yab quit cale tin tsabalil axi yab Israelchic ani yab ca tsabiy am bichoulom ti Samaria. 6 Expith quit calechic cal am bichou Israel, cum xeetschic quibenec ejtil i quibenec ovejachic. 7 Ca olnanchichic abal hueits neets quin taja a Dios ti lej Tsale teje tsabal. 8 Ca jelthachic ax in cuaal an tit axi capux cal in anam tuul ani jahuaquits tam yaulats. Ca ejthaa an tsemelomchic ani ca canchi an inicchic an atax teneclab. Cum nan tu tsejhualiy cal axe xi eyaltalab, jaxtam yab ca batsu i tumin tam ca tojontha. 9 Quit calechic naptal. Yab ca nethachic i tumin. 10 Yab ca nethachic i morral, ni tsab i toltom, ni i pajablab, ni i cuayablab. Cum pel in uchbil an tojnal ca pijchin. 11 Jahuaquitsqui tam bichou ani cuenchalab quit ulits, taja ca aliy jun i inic axi alhua. Quit otsits tin quima, ani tats quit junini cuajiy ma tam ti neetsits quit cale al nixe xi bichou. 12 Tam quit otsits tin quima, ca ucha abal a le abal ca coythanchat in ichich cal im bij a Dios. 13 Neets ti tabatnanchi a cahuintal max pel i alhua quimath, ani max i tocat neets ti hualbanchi. 14 Jitats yab quin

5Taley

(Mr. 6.713; Lc. 9.16)

a 10.8 tsab ejatliy tsacba

SAN MATEO10 lena ti batsu tin quima ani yab ti atsanchi a olnomtal, tam quit tixcan cal jaja ani quit calechic al nixe xi bichou. Ca tininiy am pojoth jahuats ca thau ta acan al nixe xi bichou tam neets quit cale. Antsana ta ca tsoobna abal pojcamejits in cahuintal a Dios taja. 15 Lej chubax nan tu uchalchic abal nixe xi inicchic neets ca cathpich yajchiquiyat tam quim baju an quicha tam ca tsejca cal a Dios. Ma an Sodomajibchic ani an Gomorrajibchic cal im pojcaxtal axi ti biyal yab neets ca cathpich yajchiquiyat jantini jajachic axi yab ti batsuhual.

20 quit cuete cahuin, cum an Espiritu Santo jats neets ti pitha an cau. 21 I ebchalab neets quim bina in at ebchal abal ca tsemtha, ani ma i tatalab neets quim bina in cuete tsacamilchic abal ca tsemtha. I tsacamchic neets quin tomolna in tata ani in mim, ma quin taja abal ca tsemthachic. 22 Cal tu ebal nana jathua tim patal an inicchic neets ti atachic. Cal a tayath cuxuthtal neets quit jalunthachic ma ca taley an quij quicha. 23 Max ti othnal al jun i bichou, quit cale ti pil i bichou. Nana tin Juntal patal an inicchic neets quin huichiy tam ma yabaye a tala tsabiyamal tim patal am bichouchic Israel. 24 In exbath an exobchix yab u jalunchab cal in exbath an exobal, ani in exbath an amu yab u jalunchab cal in exbath an tojnal. 25 Lejatits max an exobal quin ejtilna an exobchix ani an tojnal quin ejtilna an amu. Nanaits tin tatalab cal tatachic tu tsacamil. Max quin oth bijiyat nana tin tsale atax teneclab Beelzeb, tatachic ms neets quit oth bijiyatte.

neets quit cale tiquin olnanchi u bij, ani neets ca tamu i inicchic ax u othnax ejtil i pathum ax u othnax cal an oveja. Jantini in tajal an tsan lej tsalpath, antsana tatachic ca taja tsalpath. Jantini an lab cucu in tajal maxu, antsana ca taja maxu. 17 Quit cuajiychic tsejcacathits, cum a tomolnaxil neets ti binachic tin cubac an eyalchic ti al i tiyopan. Ma taja neets quit huithcoyat ti al in tiyopanil an Israelchic. 18 Jaye tu ebal nana neets quit bina tin tamet i oclec ani i tsale axi pel i pil inicchic yab Israel, ani cal jajachic jaye neets tiquin olnanchi u bij. 19 Tam tit binathits quit tsejca cal an oclecchic, yab quit tsalpaxin tin cuenta janto neets ca uchachic ani jantini ti neets quit toctsin. Ma tamequi a Dios neets ti pitha an cau jahua ca ulu. 20 Yab neets

16Tatachic

Neets ca othna in abathualejilchic a Jess

Jita ca tsejna

ca tsejna a at inicchic. Jahua in tsinat tajal an inic neets ca tala tejhuamethanchat pil a quicha, ani jahua in tsinat tsalpayal tin ichich neets ca tsoobnanchat pil a quicha. 27 Jahua nan tu cuete uchalchic, jats ca lejquith olchi an inicchic. Jahua nan tu tsinat uchal, jats ca thajat tiloxna jun ti ca tala atsan cal patal an inicchic. 28 Yab ca tsejna

26Yab

(Lc. 12.29)

21 a at inic, cum expith in ejtohual ti tsemthanchi a inictal ani iba a ejattal. Tocat ca tsejna a Dios, cum jaja in ejtohual ti tixcanchi a ejattal ani jaye ti jolou ti al am pulic tsemla. 29 An nujul in nujuhual tsab i tsacam tsitsin cal juncats i tsacam tumin. Ani ni jun i tsacam tsitsin yab u ijcanal tsabal max yab quin lena i Tata ti eb. 30 Ani jaja ti coonchalits tatachic ajith tin junchictal a xiil ta oc. 31 Cum a Dios lej beletnom, jaxtam yab ca tsejna janto quit tajchin cal a at inic. Jaja ti tsutal a cuaal a lej cathpich exbath ani yab ejtil an tsacam tsitsin.

SAN MATEO10,11 u ejtohual cu bijiy tu cal jitats in cathpich canithal in tata o in mim, ani max nana tocat lej hue tin canithal. Aniye jaye jitats in cathpich canithal in cuitolil o in tsicachil, ani max nana tocat lej hue tin canithal. 38 Jaye yab u ejtohual cu bijiy tu cal jitats yab in le ca yajchiquiyat ani ma ca tsemtha tin ebal abal pel i tsatel cal nana. 39 Jitats in le expith quin taja in cuete culbetal, jats neets ca quibey. Jitats quim bina tim ba cal tin ebal nana u bij, jats neets ca jecontha.

37Yab

An atabilab

Jitats quin olna a Cristo cal an inicchic

jitats tiquin olnanchi u bij cal in at inic, nana jaye neets cu olnanchi im bij cal u Tata ti eb. 33 Ani jitats tiquin tsinconchi u bij cal in at inic, nana jaye neets cu tsinconchi im bij cal u Tata ti eb.

32Patal

(Lc. 12.89)

I tomolnaxtalab tin ebal a Cristo

ca quibtsoth tsalpaychic max an inicchic neets ca cuajiy jun ejet expith tin ebal abal nan in chenec teje tsabal. Neets ca huatsin i tomolnaxtalab tin ebal nana u ey. 35 In chenec ani jats ti huatsinenequits i tomolnaxtalab. U tomolnab i tatalab cal in cuitolil, ani i mimlab cal in tsicachil, ani i uxum iyam cal in alib tsicach. 36 Neets ca tomolnxin jun cal xi jun tin cuete quima.

34Yab

(Lc. 12.5153; 14.2627)

ti batsu tatachic, tin macuchith batsuhualne. Ani max jitats tiquim batsu nana, in macuchith batsuhual a Dios ax tin abamal quin chich teje tsabal. 41 Jitats quim batsu axi pel i caulome cal a Dios tin ebal abal abath cal a Dios, jaja neets quim batsu jayetsequi an atabilab axi ejtil neets quim batsu an caulome. Jitats quim batsu jun i alhua inic tin ebal abal pel i alhua inic, jaja neets quim batsu jayetsequi an atabilab axi ejtil neets quim batsu an alhua inic. 42 Max jitats ti pithalchic i tsamay ja ca utsa tin ebal abal pel it tsatel cal nana, jaja lej chubax neets ca pithan an atabilab cal u Tata ti eb.

40Jitats

(Mr. 9.41)

In abatnanelilchic a Juan pujax

11

Talits ti exobchix a Jess cal huahua lajuj tsab tu exobalil, ani ta cale ti al i

(Lc. 7.1835)

SAN MATEO11 bichouchic axi taja utat abal ca exobchixin ani ca thajchixin cal in cahuintal a Dios. 2 Cuajate a Juan pujax ti al an huicaxte, ani olchinal jantini ti xeets in tajal a Cristo. Tam in aba tsab in tsatelil abal ca cale cal a Cristo. 3 Quin conoychic max jaja jaits a Cristo axi bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich, ani max iba quin aychiye ms jita ca aban. Ulitschic ani antsana in conoychic a Jess. 4 A Jess in toctsiychic: Quit calechic ca olchi a Juan jahua xohueits a tsuumal ani jahua a atsamal u tajchal an inicchic. 5 U tsuuxmethal an joctsichic ani u jelthal an cuetsechic abal ca alhua belats. U jelthal an inicchic ax in cuaal i tit axi capux cal in anam tuul. U otsoxmethal an tsinechic ani u ejthal an tsemelomchic. U olnanchal an alhua cau an tsejhuantalchic. 6 Lej culbelits jitats tayath belom cal nana ani max yab u tapchinal im belomtal. 7 Tam ti calets axi tsab in exobalil a Juan, in tsiquiy a Jess qun tiloxnanchi in ey a Juan cal axi muthat taja. In conoychic: Janto tam inic a tsalpay neets ca tsuuchic tam it cale ca tsuu a Juan tihua ti al an joltam? Hualam a tsalpay neets ca tsuu i inic axi palulul eitil i pacb tam juchuyab cal an ic. 8 Ani max i, hualam a tsalpay neets ca tsuu jun i inic lej huinat alhua tsejcath. Tata ojnichic a alhua tsoobits abal axi lej huinat alhua tsejcath jats ax u cuajil tin quima i tsale. 9 Tiquin

22 lej ucha janto tam inic a chubax tsalpay neets ca tsuu max yab i pel i caulome cal a Dios. Jats jaja a Juan, ani in ey jaja lej cathpich yab ejtil axi queatchic an caulome cal a Dios. 10 Jats a Juan ax u olnab ti al an Tocat Thuchlab tam ti a Dios in uchamal an Ajatic antse: Nana in Dios neets cu occhith aba u caulomejil abal ti tsejcacanchi am bel. 11 Lej chubax nan tu uchalchic abal a Juan pujax jats axi cathpich pulic in ey cal patal an inic axi ma xo huatsinenequits. Bel abal ani antsana in ey jaja xo lej cathpich, talbel neets ca jalunchat cal axi ms tsipili in ey tam a Dios quin taja ti lej Tsale. 12 Ma tam ti chichits a Juan pujax cal in cahuintal a Dios ani ma ti xohue huaats i inicchic ax in lej canat lubal ca otsits cal a Dios jun tin tajal jaja ti lej Tsale, ani jaits jajachic axi neets ca chubax otsits cal jaja. 13 Patal am biyal caulomechic cal a Dios in quejab olnamalits abal a Dios antsana neets quin taja. Jats in olna jaye a Juan. 14 Max a le ca belachic, nan tu uchalchic abal a Juan pel i caulome ejtil a Elias axi ti biyal. Jats a Juan lej bijithits cal a Dios abal neets ca chich. 15 Jitats junat in ichich cal nana u ichich, quin lej alhua bina in xutsun cal axe xi cau. 16 Janto cal tu cu tejhuamethanchi in ey an inicchic axi xo xeets tsabal? Pelchic ejtil i tsacam ax u ubatqui ti al am plaza. Ca thajat uchan cal in at ubatchic antse: 17 It juchunchame

23 an tsul tam ajib ani yab it bixmats. It yajchic ajtinchame tin quichajil an tsemelom ani yab it uquincua. 18 Chich a Juan lej pabil cal an capnel, ani a uluchic abal cuajchith cal i atax teneclab. 19 Talbel nana tin Juntal patal an inicchic in chichne. Yab im pabil cal an capnel, ani tocat a uluchic pel tin captsutsma ani pel tin utsutsul. Pel tin jaubcua am batscul jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno ani pel tin jaubcua axi exlath ti lej hualbith inicchic. Aba ani antsana nana ani a Juan u tsalpanchab i ey, bel axi tsalpathchic in alhua tsoobits abal huahua u pithnenec an tsalpathtalab cal a Dios.

SAN MATEO11 huenconenequits cal a Dios. 22 Nan tu uchalchic abal axi xo u cuajil ti Corazin ani ti Betsaida neets ca cathpich yajchiquiyatchic, ani axi ti bichou Tiro ani ti bichou Sidn yab antsana neets ca cathpich yajchiquiyat tam quim baju an quicha ca tsejca cal a Dios. 23 U cuajataque ma xo am bichou Sodoma max u tajamalac tihua i labith tajbilab ax u tajamal xohue ti Capernaum. Axi xo cuajatchic ti Capernaum yab neets ca otsits ti eb, tocat neets ca jolohuat ti al an tamtsemla. 24 Nan tu uchalchic abal jaits jajachic axi neets ca cathpich yajchiquiyat tam ca tsejca cal a Dios, ani yab antsana neets ca cathpich yajchiquiyat axi ti biyal cuajiy ti bichou Sodoma.

Am bichouchic axi jecom cal a Cristo

a Jess in cuiyath tiloxnal an inicchic axi al am bichouchic jun tin tajamalits jaja yan i labith tajbilab, cum yab jictsonenecchic cal in hualab ani yab huenconenec cal a Dios. In ulu: 21 Tsejhuantal axi cuajatchic ti bichou Corazin ani ti bichou Betsaida cum neets ca lej yajchiquiyat. Max ti biyal u tajamalac ti bichou Tiro ani ti bichou Sidn an labith tajbilab ax u tajamal xo ti Corazin ani ti Betsaida, jajachic jictsonenecac cal in hualab ani huenconenecac cal a Dios. In caiyamalaquits i toltom axi tsejcath cal i thapup ani in majuyamalaquits tim ba cal i joltay ti tsubixtalab abal jictsonenequits cal in hualab ani

20Taley

(Lc. 10.1315)

A Jess in caniyal ca chich cal jaja an inicchic

ol a Jess in ulu antse: Nan tu puhuethanchal a bij Tata ti eb, cum it thabal cal an eb ani cal an tsabal. A tsinconchamal a tsalap an inicchic ax in tsalpayal tim ba abal pel i lej cathpich tsalpath ani huitom, ani a tejhuamethanchamal axi tsaat in ichich ejtil i tsacam. 26 Ojni Tata ti eb, antsana ta tajamal cum pel a culbetal. 27 Tam a Jess in ucha axi tajachic: U Tata ti eb tin tala jilchamalits tu cubac patal jahua huaats ti eb ani ti tsabal. Nanaits pel tin Tsacamil a Dios ani ni jita yab in ejtohual tiquin lej exla nana jantini u Tata ti eb expith tin lej exlalits. Ani ni jita

25Taley

(Lc. 10.2122)

SAN MATEO11,12 yab in ejtohual quin lej exla u Tata ti eb jantini nana expith u lej exlalits. Expith jitats nan cu lena cu tejhuamethanchi in ey u Tata ti eb, jats neets ti lej exlom cal jaja. 28 Quit chich cal nana patal tatachic ax it tsequenequits tit tojnal ani tit quital, ani nan neets tu coythachic. 29 Jantini tu tamcuth tojnal i hueyax huicath i yugo tin oc, antsana ti quit tamcuth tojonchic cal nana. Tiquin exlanchi u ichich abal caya ani tsaat, ani tam neets ca cooy i coytalab ta ichich junax cal nana. 30 An yugo axi nan tu punubchalchic yab tojlab tiquin xetsinthanchi, ani an quitalab axi nan tu quitnanchal icou tiquin xetsinthanchi.

24 am palechic. 5 Auxe max yab a ajiyamal jahua in thucha a Moiss abal am palechic u tojnal tam sbado ti al an tiyopan, ani yab pel i hualabtalab. 6 Nan u tojlabil ani u cahuintal lej cathpich exbath ani yab ejtil axi cal am palechic. 7 Yab a ejtiyamal jahua in ulal an Tocat Thuchlab antse: Nana in Dios u le abal ca yajnanchi an inicchic, ani yab expith tiquin tsacchiy cal i tsemthach conel. Max tatachic xo antsana a ejtiyamalac ani a tajamalac, yabac a jolbiyamalits u exobalilchic cal am putslats. 8 Nanaits tin Juntal patal an inicchic ani u cuaal u eyaltal cu ulu janto ta ca eyentha an sbado.

An inic axi huayenec in cubac

Putsil in exobalilchic a Jess cal in hualil an lab em

12

Jun i sbado u xeets huahua tu exobalil junax cal a Jess al jun i tayablab lab em. Cum u lej cailits xeets i putsiyal in hualil an lab em ani i capchal in ichich. 2 Cum tsutab antsana i tajalchic, tam uchan a Jess cal an fariseochic: Ca tsuu a exobalilchic in tajal tam sbado jahua in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss yab quin tajachic. 3 A Jess in toctsiychic: Auxe max yab a ajiyamal janto in taja a David junax cal in junquilchic ti jayqui tam ti cail jajachic. 4 Otsits jaja tin quima a Dios ani in capchi an tocat pan axi expith u jilchinal quin capu

(Mr. 2.2328; Lc. 6.15)

cale a Jess taja ani otsits tin tiyopanil an Israelchic. 10 Ani cuajat taja jun i inic axi huayenec in cubac. Cum lenab ca jolbiyat a Jess max quin jeltha tam sbado, jaxtam u conoyab cal talchic axi cuajat ti al an tiyopan antse: Ti jilal an tsejcath cau binath cal a Moiss ca jeltha i yaul tam sbado? 11 A Jess in toctsiychic: Auxe max jita tatachic ca ijcan a ovejajil al i mom tam sbado ani hualam yab neets ca caltha. 12 In exbath jun i inic lej cathpich yab ejtil in exbath jun i oveja. Jaxtam an tsejcath cau tu jilal qui tolmiy an inic tam sbado. 13 Tam a Jess in ucha an inic axi huayenec in cubac: Xo ca lemca a cubac. In lemca, cum jelthachits. Jilcon tsablom in cubac lubach. 14 Tamna

9Taley

(Mr. 3.16; Lc. 6.611)

25 cale an fariseochic quin tsejca an cau jantini ti quin tsemtha a Jess. a Jess in exla abal antsana lenab ca tajchin, tam cale taja ani calets. Ani tsatenchab cal yan i inicchic. Ani in jelthachiquiyal patal axi yaul. 16 In lej uluth ucha an tsatelchic yab quin olnanchi in ey cal jita. 17 Antsana tu putnal jahua in ulumal in caulomejil a Dios Isaas ti biyal tin cuenta a Jess antse: 18 Nana in Dios ani axe pel u lej tacuth tojnalil. Jats u lej canithal ani cal jaja in lej culbel. Neets cu pitha an Espritu Santo. Jaja neets quin olchi am bichoulomchic abal nana tin Dios u tsejcal an inicchic cal i lej bolithtalab. 19 Jaja yab neets ti cuiyax. Neets ca cue xetsinqui ani yab ca thajat cahuin ti bel. 20 Neets quin tolmiy an inicchic axi yab in cuaal in tsap ejtil am pacb axi hue pejcathits. Neets quin cayana an inicchic axi cupupul in tsalap ejtil i tajablab axi hualim im binal tocat i pau cupupul. Neets quim baju an quij tam jaja quin talabetha patal jahua yab alhua ani jaja ca jilcon ti lej pututh abatnom cal patal. 21 Patal am bichoulomchic neets quin aychi ca lablinchat cal jaja, in ulu a Isaias.

SAN MATEO12
Uxnal a Jess abal pithan i eyaltalab cal an teneclab

Quejab olnab a Jess cal a Isaias


15Cum

chanchinal a Jess jun i inic axi joctsi ani tsine ani jaye cooyab cal i atax teneclab. In jeltha, ani taley tamna tsuuxits ani otsoxits. 23 Ani patal an inicchic taja in jicpal ani in uluchic tin cuenta a Jess: Hualam axe xi inic jaits an at xitslab cal a David axi bijithits neets ca chich. 24 Cum an fariseochic in atsa nixe xi cau, in uluchic: Axe xi inic in calthal i atax teneclab expith cum pithnenec i eyaltalab cal an tsale atax teneclab a Beelzeb. 25 Cum a Jess in exlaits jantini tu uxnal antsana, in ucha an fariseochic: Max i bichou ca lehuxin ani ca cuete pejxin, neets ca talabetha. Jaye max ca pejxin i quimathchic ani ca buclxin, yab neets ca lej ohuey. 26 Ani max a Satans quin tomolna ani quin caltha in at teneclab tin ichich an inic, yabats neets ca ohuey in tsap ti abatnom tin ichich i inic. 27 A ulumalitschic abal nan im pithnenec cal a Beelzeb i eyaltalab tin calthom cal i atax teneclab. Max chubaxac jahua a ulumal, tam cal janto tam eyaltalab tin calthal i atax teneclab a juntalchic? Jats tu tejhuamel abal lejat quibtsoth a tsalapchic. 28 Cum u calthal i atax teneclab expith cal in lej tsap an Espritu Santo, jaxtam tejhua abal xo a Dios in tajalits ti Tsale ta tsuux hualchic.

22Taley

(Mr. 3.1930; Lc. 11.1423; 12.10)

SAN MATEO12 jita yab in ejtohual ca otsits tin quima i tsapic inic quin calthanchi jahua in cuaal, max yab ocox quin yacua ani quin huica an tsapic inic. Expith max huicathits, tam ojni neets ca ejtohuat ca calthanchat jahua in cuaal tin quima. 30 Jitats yab junat in ichich cal nan u ichich, pel i tomolnax cal nana. Jitats yab u tsotcxlix cal nana ani cal an inicchic, pel i lehuxlix. 31 Nan tu uchalchic abal a Dios in ejtohual quim paculanchi an inicchic patal jahuaquitsqui tam hualabtalab quin taja ani i quithab cau quin ulu. Expith yab neets quim paculanchi jitats quin quithab cahuiliy an Espiritu Santo. 32 Neets bel ca ejtohuat ca paculanchat jitats tiquin quithab cahuiliy nana tin Juntal patal an inicchic. Jitats quin ulu abal in tojlabil an Espiritu Santo pel in tojlabil an teneclab, jats ojni neets ca jilcon jolbibith abal etsey cal a Dios.

26 baju an quicha tam ca tsejca an inicchic cal a Dios, patal neets quim bina i cuenta cal a Dios patal jahuaquits tam jolat cau ax in ulumalits. 37 Tin ebal a cahuintal max yab alhua neets quit jolbiyat cal a Dios, ani tin ebal a cahuintal max alhua yab neets quit jolbiyat cal a Dios.

29Ni

Uchan a Jess quin taja i labith tajbilab ti tsubixtalab

Exlab an te cal in hualil

alhua an te im binal i alhua hualilab, ani axi yab alhua an te im binal i quithab hualilab. I exlal an te cal in hualil. 34 Tatachic ojni ejtil it tsan. Yab a ejtohualchic ca ulu i cau axi alhua cum quithab a ichich. Jantinits a lej ichich, antsana neets ca ulu ta hui. 35 Axi alhua an inic in ulal jahua alhua, cum alhua in ichich. Axi yab alhua an inic in ulal jahua yab alhua, cum quithab in ichich. 36 Nan tu uchalchic abal tam quim

33Axi

(Lc. 6.4345)

uchan a Jess cal talchic axi pel i exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani cal an fariseochic antse: Exobchix, i le max ca taja i labith tajbilab ti tsubixtalab cal a ey. 39 A Jess in toctsiychic: An inicchic axi pojcax in ichich ani yab belom cal nana, jats ax in le abal nan cu tajaye i labith tajbilab, ani yab neets cu taja. Expith ca tilachic jahua labith tajchinenec ti biyal in caulomejil a Dios Jons. 40 Jantini ti cuajatac a Jons ox a quicha ani ox i acal tin chucul am pulic tool, antsana nana tin Juntal patal an inicchic neets quin cuajiy jolith tsabal ox a quicha ani ox i acal. 41 Tam quim baju an quicha ca tsejca an inicchic cal a Dios, tam neets ca cubiy an Ninivejibchic axi ti biyal ti jolbix cal tatachic, cum jajachic jictsonenec cal in hualab ani huenconenec cal a Dios tam ti olnanchat in cahuintal a Dios cal a Jons. An cau jahua nan u olnal lej cathpich exbath yab ejtil ax in olnamal a Jons, ani tatachic xo ma yab tim belchamal. 42 Aniye jaye

38Taley

(Mr. 8.12; Lc. 11.2932)

27 an uxum tsale ax ti Sab neets ca cubiy ti jolbix cal tatachic al nixe xa quicha taye tal. Jaja ti biyal ou chich cal a Salomn quin atsanchi in tsalpath cahuintal, ani nana u cahuintal lej cathpich exbath yab ejtil in cahuintal a Salomn.
An atax teneclab axi huichiy jun ti calnequits
49Tam

SAN MATEO12,13 a Jess tu tipchi cal in chuchub cubac huahua tu exobalil abal jaits pel tu ebchalab cal jaja, ani jaye in ulu: Axechic axi te cuajat cal nana jaits ax u ajiyal tu mim ani tu ebchalchic. 50 Ani jitats quin tajchi in culbetal u Tata ti eb, jaits axi pel u ebchal ani pel u uxum ebchal ani pel u mim.

ca calejits an atax teneclab tin ichich an inic, xeets ti alilil jutam ta ca coyots al i joltam. Max yab quin ela neets quin tsalpay janto quin taja. 44 Neets quin tsalpay ca huichiy junil tin ichich nixe xi inic jun ti calnequits. Tam huichits in tsuchal in ichich an inic ejtil jun i ata axi lej alhua cuetotothits ani lej tsejcath alabel. 45 Tam neets ca cale quin chitha buc in at atax teneclab axi lej cathpich quithab. Tam axi huaxic neets ca huichiy ca otsits tin ichich an inic ani neets quin ms cathpich quithabmethanchi in ichich. Antsana tatachic neets quit tajchin ax it pojcax a ichich.

43Tam

(Lc. 11.2426)

An jalpith cau cal am bucul iyalab lab em

13

In mim ani in ebchalchic a Jess

ti cau a Jess cal axi muthatchic, tam ti ulits in mim ani jaye in ebchalchic a Jess. Jilcon elebchic ani in le ti cau cal a Jess. 47 Ani olchinal a Jess abal lenab ca tauna. Uchan: Te cuajatchic eleb a mim ani a ebchal in le ti cau cal tata. 48 A Jess in toctsiychic: Jita ax a tsalpayal nana u ajiyal pel u mim ani pel u ebchal?

46Exome

(Mr. 3.3135; Lc. 8.1921)

Taley nixe xa quicha a Jess cale al an ata, cale ti pulic lejem. Ani taja buxcan tin hualtelil. 2 Ani cum lej mulcunal yantalam i inic, otsits ani buxcan al i tan. Ani an mulcunel jilcon ba an tsabal tin hualtelil am pulic lejem. 3 Tam a Jess in exobchalchic cal yan i jalpith cau antse: Cale ti bucul jun i bucul iyalab lab em. 4 Xeets ti bucul ani ijcan talchic i iyalab ti al am bel. Chich taja an tsitsinchic in captsu an iyalab. 5 Ani talchic i iyalab ijcan jaye jun ti huaats yan i tujub ani yab lej anmith. Taja thubat cale, cum huecats i anam. 6 Tam ti calejits a quicha lej tsapic an cacal, tala huaytson an acanchic cum yab luputh in ibil. 7 Talchic i iyalab ijcan jaye jun ti huaats yan i quith. Taja cale ani tala paxquiyatits, cum lej puhueyits an quithchic. 8 Talchic i iyalab ijcan jaye jun ti alhua an tsabal. Taja cale ani puhuey, ani im bina yan in hualil. Talchic i acan im bina in hualil ti bo inic, ani talchic ti ox inic, ani talchic ti ox i lajuj. 9 Jitats junat in ichich cal

(Mr. 4.19; Lc. 8.48)

SAN MATEO13 nana u ichich, quin lej alhua bina in xutsun cal axe xi cau.
Jale exobchix a Jess cal i jalpith cau
16Ani

28 tatachic tu exobalil yab antsana, cum it lej lablinchithits cal a Dios it alhua tsuux ani it alhua otsox cal nana. 17 Lej chubax nan tu uchalchic abal yan axi pel in caulomejilchic a Dios ani yan axi alhua inicchic in lenamal max quin tsuu jahua tatachic xo a tsutal u tajal, ani yab in tsuuchic. In lenamalchic max quin atsa jahua tatachic xo a atsal u ulal, ani yab in atsachic.

huahua tu exobalil a Jess i ms utenchi ani i conoy: Jale hualam a taunal an inicchic cal i jalpith cau? 11 Toctsin a Jess: A Dios ti tsooblinchal tatachic jantini tin tajal ti Tsale, ani axi queatchic teje ti al an mulcunel yab u tsooblinchab. 12 Jitats in lej batsumalits tin ichich in cahuintal a Dios, jats neets ca pithane ms ca tuchinchat in ichich. Jitats tocat eblim im batsumalits hue in cahuintal a Dios tin ichich, neets ca tixcanchat. 13 Neets tu olchichic jale u taunal an inicchic cal i jalpith cau. In metalchic jahua u tajal, ani ejtil max tam yab in lej tsutal. In otsohuiyalchic in cahuintal a Dios jahua u olchal, ani ejtil max tam yab in lej atsal. 14 Antsanaits tu putnal jahua in ulumal in caulomejil a Dios Isaas antse: Tatachic ojni it otsoxchic cal an cau, tocat yab a ejtiyalchic. Ojni it tsuux, tocat, yab a tajalchic ti cuenta. 15 Expith a tujbathmethamalits a ichich. Yab a ejtohual ca pena ta ichich jahua a atsalchic. Yab a lej tsutal jahua in tajal a Dios. Yab chubax a atsanchal in cahuintal a Dios ani yab chubax a ejtiyal cal a ichich. Yab a le quit huichiychic cal a Dios abal quit jeconthachic.

10Tam

(Mr. 4.1012; Lc. 8.910)

A Jess in lejquinchal an jalpith cau cal am bucul iyalab lab em

alhua atsanchi cum neets tu lejquinchichic an jalpith cau tin cuenta am bucul iyalab lab em. 19 An iyalab axi ijcanenec ti al am bel jats ejtil max i inic quin atsa jantini ca otsits jun tin tajal a Dios ti Tsale ani yab quin ejtiy. U cheel an teneclab ani in tixcanchal in cahuintal a Dios axi taychame tin ichich nixe xi inic. 20 An iyalab axi ijcanenec ti al an tsabal jun ti huaats yan i tujub jats ejtil max i inic quin atsanchi in cahuintal a Dios ani quim batsu cal i culbeltalab. 21 Tocat cum yab lej luputh ibibin tin ichich, jaxtam yab in ohuat belal. U tapchinal im belomtal tam ca yajchiquiyat ani tam ca othna tin ebal abal im belamal in cahuintal a Dios. 22 An iyalab axi ijcanenec jun ti huaats yan i quith jaye ejtil max i inic quin atsanchi in cahuintal a Dios, ani bel in xijcath tsalapnal jahua huaats teje tsabal ani u lej cambiyab cal an ricotalab. Antsana u tuthithinchab in ichich

18Tiquin

(Mr. 4.1320; Lc. 8.1115)

29 cal jahua huaats teje tsabal, ma yabats u lejel ca tayat cuajiy in cahuintal a Dios tin ichich. Jaxtam yab in tajal jahua alhua cal a Dios, ani pel ejtil i acan lab em axi yab im binal in hualil. 23 An iyalab axi ijcanenec jun ti alhua an tsabal jats ejtil max i inic quin lej alhua atsanchi in cahuintal a Dios tin ichich ani ca lej alhua taychin taja. In alhua ejtiyal ani in lej tajal jahua alhua cal a Dios. Pelchic ja ejtil i acan lab em ax im binal in hualil ti bo inic, ani talchic ti ox inic, ani talchic ti ox i lajuj.

SAN MATEO13 cotolchic abal quin ocox cotoy an alquith tsojol ani quin huica ti huique abal ca chican. Talbel quin cotoy an lab em ani tiquin thaychi ci al u huiltelil.
An jalpith cau cal an iyalab mostaza
(Mr. 4.3032; Lc. 13.1819)

a Jess in olna queat i jalpith cau, in ulu: Neets tu olchiyechic jantini tin tajal a Dios ti Tsale. Am bucul iyalab im bucuhuamalits an alhua iyalab lab em tin tsabalil. 25 Tam ti aclejits ani huaytsits, tam ti chich an tomolnax ani im bucchi i iyalab alquith tsojol tin tayablabil lab em. Tam calets an tomolnax. 26 Calejits an iyalab lab em ani puhueyits, aniye jaye an alquith tsojol. 27 Tam chich an tojnalchic quin olchi in amu, in uchachic: Amu, a bucumal expith i alhua iyalab lab em ani xo huaats i alquith tsojol jaye ta tayablabil. 28 Toctsin an amu: Pel u tomolnaxil ax tim bucchamal xe. Tam conoyat an amu cal an tojnalchic: A le cu cale qui lau an alquith tsojol? 29 Toctsin an amu: Ibats ca lau, i canats ca lau jaye an lab em. 30 Ca jila ca junax puhuey ma tam quim baju an cotlats, ani tam neets cu aba an

24Tam

An alquith tsojol ti al an tayablab lab em

a Jess in olna queat i jalpith cau, in ulu: Neets tu olchiyechic jantini tin tajal a Dios ti Tsale. Jun i inic in taya i iyalab mostaza tin tsabalil. 32 Jaits an iyalab axi ms tsipichic cal patal an iyalab. Tocat ca cale ani ca puhueyits, in atal im puhuel axi patal an tsojol tayablab. U pacthabel in cueelchic, ma taja u cheel an tsitsinchic quin tsejca in cutil ejtil max pel i te.

31Tam

An jalpith cau cal an cacchixtalab cal an coye

Jess in olna queat i jalpith cau, in ulu: Huaatse i cau jantini tin tajal a Dios ti Tsale. Max i uxum quin xaluhuits an cacchixtalab al i coye, cal neets ca tala puhuethajits tim puhuel an coye.
Jale exobchix a Jess cal i jalpith cau

33A

(Lc. 13.2021)

a Jess in olnanchal an inicchic an chubaxtalab expith cal i jalpith cau. 35 Antsana tu putnal jahua in ulumalits ani jahua in thuchamalits in caulomejil a Dios tin cuenta in olnanchixtal a Jess antse: Neets cu tauna an inicchic cal i jalpith cau.

34Antsana

(Mr. 4.3334)

SAN MATEO13 An cau axi tsinconchame an inicchic ma tam ti tsejca an eb ani an tsabal ani ma xo, jats axi neets cu olnanchi an inicchic.
A Jess in lejquinchal an jalpith cau cal an alquith tsojol

30 ca huechechlats in camab cal an yajchictalab lej yajchic. 43 Ani patal jitats bolith in ichich neets ca cuajiy ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale, ani tihua neets ca tsutatchic tsumimil ejtil in tsumimiltal a quicha. Max junatchic a ichich cal nana u ichich, ca lej alhua bina a xutsun cal axe xi cau.

a Jess in aba ca cale an mulcunel ani otsits al i ata. Ani huahua tu exobalil a Jess u utey qui ucha: Tucu lejquinchi an jalpith cau tin cuenta an alquith tsojol ti al an tayablab lab em. 37 Toctsin a Jess: Nana tin Juntal patal an inicchic in ejtil nixe xi bucul iyalab lab em. 38 Tim puhuel an tsabal pel ejtil u tayablabil. An alhua lab em jats ejtil an inicchic ax in jilchal a Dios quin taja ti Tsale tin ichich. An alquith tsojol jats ejtil an inicchic axi pel in cal an teneclab. 39 An inic ax im bucu an iyalab alquith tsojol ejtil an ocox teneclab axi lej tomolnax cal nana. An cotlats jats an taltalab quij quicha, ani an cotolchic jats an ngelchic. 40 Jantini an alquith tsojol u cotoyab ani u jolohuab ti camal, antsana an inicchic axi ejtil an alquith tsojol neets ca tajchin ti al an taltalab quij quicha. 41 Nana tin Juntal patal an inicchic neets cu aba an ngelchic ca chich teje tsabal quin tamcuy ani quim pilmetha patal an hualbith inicchic ani am pojcaxchic, cum yab neets quin ejtou ca cuajiy jun ti nan u tajal tin Tsale. 42 Ani neets quin jolouchic ti camal. Taja neets ca lej uquinchic ani neets

36Tam

tu olchiyechic jantini tin tajal a Dios ti Tsale. In tajal ejtil i inic axi quin ela i jolith tumin tsincoth tsabal ani quin thubat tsincachiquiy tsabal junil, ani cal in ichich lej culbel neets quin tala nuju jahua in cuaal abal quin ejtou quin tsaiy nixe xi tsabal.
An jalpith cau cal am perla lej jalbith

An jalpith cau cal an jolith tumin


44Neets

tu olchiyechic jantini tin tajal a Dios ti Tsale. In tajal ejtil max pel i tsaum quin lej alimichiquiy abal quin tsaiy i perla lej jalbith. 46 Tam quin elaits, tam neets quin tala nuju jahua in cuaal abal quin ejtou quin tsaiy nix am perla.

45Neets

tu olchiyechic jantini tin tajal a Dios ti Tsale. In tajal ejtil i alim tool ax im petnal ti al am pulic lejem an thachumtalab cal an tool, ani tats tu otsel patal jantoquitsqui tam tool. 48 Tam ca tuchichits an thachumtalab, tam in quinal tin hualtelil am pulic lejem. Taja u buxcanal quin tacuy

47Neets

An jalpith cau cal an thachumtalab cal an tool

31 jahua alhua an toolchic ani im baliyal al i tocnal. Axi yab alhua im petnalqui. 49 Antsana tam ca taley an quij quicha neets ca chich an ngelchic quim pilmetha an inicchic axi alhua ani axi yab alhua. 50 Ani neets quin jolouchic axi yab alhua ti al an camal. Taja neets ca lej uquinchic ani neets ca huechechlats in camab cal an yajchictalab lej yajchic.

SAN MATEO13,14 thacum te ani in mim pel a Mara. A Jacobo, ani a Jos, ani a Simn, ani a Judas pel in ebchalchic. 56 Ani in uxum ebchalchic u cuajil teje cal huahua. Tam juta tim patal exlamal an cau? 57 Cum antsana u tapchinal in tsalap nixe xi inicchic yab in exlanchi in lej ey a Jess, tam a Jess in uchachic: Axi caulome cal a Dios u cacnab abal jutamqui cal patal an inicchic, expith yab u cacnab cal in at bichou ani cal axi tin cuete quima. 58 Cum yab u belnal a Jess tihua tim bichou, jaxtam yabats in tajal yan i labith tajbilab taja.

a Jess in conoy in exobalilchic: A tala ejtiyal jahua nan tu uchaits? Toctsin jajachic: Ojni, Ajatic. 52 Tam a Jess in uchachic: Xo a ejtohualchic tit exobchix, cum cal u cahuintal ani jaye cal im biyal cahuintal a Dios it exobchinenequits jantini tin tajal a Dios ti Tsale. It ejtil it thabal cal jahua huinat alhua, ani neets ca ejtoyechic ca caltha yan i tsalat lablinchixtalab cal u cahuintal ani cal im biyal cahuintal a Dios.

51Tam

Axi it ani axi biyal

Tsemtha a Juan pujax

14

Xeets a Jess ti Nazaret

ti talits a Jess quin olna antsana nixe xi jalpith cauchic, ta cale. 54 Ulits tim bichohuil, ani taja in exobchal jaye in cahuintal a Dios ti al in tiyopanil an Israelchic. Ax in atsalchic in lej jicpal, ani in uluchic: Juta tin ela in lej tsalpathtal axe xi inic? Jantini tin lej ejtohual quin taja i labith tajbilab? 55 Expith pelqui in tsacamil an

53Tam

(Mr. 6.16; Lc. 4.1630)

A Herodes axi pel an gobernador ti Galilea olchinenequits janto xeets in tajal a Jess. 2 Tam in ucha axi cuajatchic cal jaja: Axe xi inic jats a Juan pujax axi tsemenecac ani xo ejthachits, ani jaxtam in cuaal in lej tsap quin taja i labith tajbilab. 3 Jaits nixe a Herodes axi ti jayqui in aba an cau ca yacuan a Juan ani ca baliyat ti al an huicaxte ani taja ca huican cal i calaniyo patal. Jats ti tajchinenec a Juan cum antsana ti lena cal a Herodas in tomquil a Felipe axi pel in ebchal a Herodes. 4 Uchanits ti jayqui a Herodes cal a Juan antse: Yab alhua ax a tajal a coonchal in tomquil a ebchal. 5 Cum antsana ti uchan a Herodes cal a Juan, jaxtam in lej le max quin tajat tsemtha. Expith in

(Mr. 6.1429; Lc. 9.79)

SAN MATEO14 tsejnal max ca tajchin janto cal am bichou, cum in tsalpayalchic abal a Juan pel i lej caulome abath cal a Dios. 6 Im bajuhuits an quicha tam tin tajalchic an ajib tin tamub a Herodes. Otsits in tsicachil a Herodas ti bixom tin tamet an ajibalchic, ani a Herodes in tsuu lej quijith ti bixom an tsicach. 7 Tam in lej cuba tim ba abal lej chubax neets quim pitha an tsicach jahuaquitsqui ta ca conchin. 8 Tam in mim an tsicach in lej ucha abal quin conchinchi in oc a Juan pujax. Ca chanchin al i talabcua. 9 Tam lej tepin an tsale Herodes cal nixe xi cau. Bel cum in cubamalits tim ba ti chubax ani jaye atsanchame jahua in ulu cal an ajibalchic, jaxtam neets quim putu cal jahua in ulumalits. 10 Tam in aba an cau ca mutsinchat in oc a Juan tihua ti al an huicaxte. 11 Taley chanchin an tsicach in oc a Juan al i talab, ani jaja in huatbanchi cal in mim. 12 Taley ulits in exobalilchic a Juan, ani in netha in inictal quin joliy. Ani talbel cale jajachic quin olchi a Jess jahua tajchinenec a Juan.

32 jelthal an yaulchic ax u chanchinal. huaclejits, ani chich huahua tu exobalil a Jess i ucha: Lej huaclejits ani ni jita yab u cuajil teje. Ca ucha an mulcunel ca cale ti al i bichouchic quin tsaiy janto quin capu. 16 Tam a Jess tu uchachic: Yab in yejenchal ca calechic juta. Tatachic ca pijchi an mulcunel. 17 I toctsiy: I cuaal expith bo i pan ani tsab i tool. 18 Tam tu uchachic a Jess: Tiquim pitha jahua a cuaal. 19 Tam a Jess in ucha an mulcunel ca buxcanchic tsabal. Ani tam tim batsuhuits nixe xi bo i pan ani nixe xi tsab i tool, in metal ti eb ani im pitha i cacnamal yan cal a Dios. Taley in muu am pan ani tu pitha huahua tu exobalil qui huatbanchi an mulcunel. 20 Ma patal an mulcunel caputs ani ajhuejits. Taley i thaya an jilcomach, ma lajuj tsab i tocnal tuchichithits. 21 Ajith expith an inic pel i bo mil axi caputschic, ani yab ajith an uxum ani an tsacam axi caputs jaye.
15Lej

A Jess im pijchal bo mil i inicchic

ti a Jess antsana olchinenequits janto tajchinenec a Juan, tam otsits al i tan ca cale. Neets tihua pil al i joltam. Tam ti an inicchic in tsoobits abal tihua neetsits a Jess, calechic jaye tihua ti nixe xi joltam acan belal. 14 Ulits ani calejits a Jess al an tan, in tsuu mulcunenec yantalam i inic. In yajnanchal an mulcunel ani in

13Tam

(Mr. 6.3044; Lc. 9.1017; Jn. 6.114)

Belal a Jess eblim an ja

a Jess tu ucha huahua tu exobalil cu otsits al an tan ani cu occhith cale jum poque am pulic lejem, ani jaja neets ca jilcon neets quin aba ca calets an mulcunel. 23 Tam tin abaits ca cale, tam jaja cathiy al jun i bolchal abal ca cuetem olon. Aclejits ani cuajat a Jess taja cuetem. 24 An tan xan tu neets

22Taley

(Mr. 6.4552; Jn. 6.1621)

33 huahua neets tsejel ti al am pulic lejem. Cum lej juchnal an tsapic ic, lej lanquil an ja, ani lej tancuiyab an tan. 25 Tal chuthelits ani chich a Jess cal huahua, neets belbel eblim an ja. 26 Tam i tsuu antsana neets belbel, tam u lej jiquel ani cal i jiqueltalab i thajat uluchic: Pel i labax. 27 Tam a Jess tu uchachic: Tiquin lej tsapnanaychic ta ichich. Yab quit jiquey, cum nanaits jats ax in tal cal tatachic. 28 Tam uchan a Jess cal a Pedro: Ajatic, max tataits axi it tal, tiquin uchane quim belats eblim an ja jun tit tal tata. 29 Tam a Jess in ucha: Quit chich cal nana. Ani a Pedro paiy al an tan ani in tsiquiy ca belats eblim an ja quim baju a Jess. 30 Tam tin tsuu abal lej tsapic an ic, tam ti jiquel. Cum in tsiquiy ti luptsinalits al an ja, in thajat ulu: Tiquin jecontha, Ajatic. 31 Tamequi a Jess in yacuchi in cubac ani in ucha: Tata ojni yabaye tin alhua belamal, ani jats ta cuaal i hualamtalab ta ichich. 32 Tam ti otsitsitschic a Jess ani a Pedro al an tan, tam ti coyots an ic. 33 Tam i tuthuhual i cualal tin tamet a Jess ani i ucha: Lej chubax tataits pel ti Tsacamil a Dios.

SAN MATEO14,15 Genesaret. 35 Tam ti an inicchic axi taja in exlaits abal jaits a Jess axi ulnequits, tam jajachic in aba an cau tim puhuel am bichou abal ca olchat abal jaits a Jess axi taja cuajat. Ani chanchinal a Jess patal an yaulchic. 36 Lej canat taunab max ca ejtohuat ca tacchin hue in acan in nacat coton. Ani patal ax in tacchal tala jeley.

Ax u jolbiyab cal a Dios

15

A Jess in jelthal an yaulchic ti Genesaret

talbel u ulits huahua jum poque am pulic lejem ti tsabal

34Taley

(Mr. 6.5356)

Taley chich cal a Jess talchic i fariseochic ani talchic axi pel i exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss, tal ma ti Jerusaln. Ani conoyab cal jajachic: 2 Jale a exobalilchic in jeconchal am biyal ujnamtalab axi jilchinenec cal im biyal juntalchic? Yab in tacacayal in cubac tam neets ti capul abal ca tsutat ti tocat cal a Dios. 3 A Jess in toctsiychic: Ani tatachic jale a jeconchal in abatnaxtal a Dios abal ca tajaqui jahua in tajamal am biyalabchic? 4 In abatnaxtal a Dios ti uchal abal ca cacna a tata ani a mim. Ca tsemtha jitats quithab cahuilix cal in tata ani cal in mimcua. 5 Ani tatachic a jilal an inic quin hualba in tata ani in mim tam in yejenchal janto. Yab quin tolmiychic max quin ulu in tala pithaits a Dios jahua in cooyamalchic. 6 Tam jaja quin ulu antsana, tam a ulalchic abal yabats in cuaal in uchbil quin tolmiy in tata ani in mim. Antsana ta hualbanchal in abatnaxtal a

(Mr. 7.123)

SAN MATEO15 Dios abal ca tajaqui in ujnamtal am biyalabchic. 7 Tata ojnichic it eb tocatqui expith jantini tit thuchathits cal in caulomejil a Dios Isaas antse: 8 Axe xi inicchic tin cacnalqui nana cal in hui, ani tin lej ichich tin ou tsutal. 9 Jolat in cacnaxtal, cum jats axi exobchithqui cal in at inic ani yab cal a Dios, in ulu a Isaas. 10 Tam a Jess in ucha ca ms utey an mulcunel, ani in uchachic: Tiquin alhua atsanchi ani ca ejtiy jahua neets tu uchachic. 11 Jahua in capal an inic yab ja cal tu jolbiyab cal a Dios. Jahua quin ulu yab alhua jats ojni cal tu jolbiyab. 12 Tam u utey huahua tu exobalil a Jess ani i conoyal: A tsoobits abal an fariseochic lej yajchic an cau in atsa jahua a ulu? 13 A Jess in toctsiychic: Jantini an alquith tsojol u lauhuab cal an inic, antsana neets ca tajan jitats yab pel in tayab u Tata ti eb. 14 Yab quit tsateychic cal an fariseochic, cum jaja pel ejtil i joctsi axi lotocnax cal in at joctsi. Max ca ijcan an joctsi lotocnax al i jol, neets ca ijcan jaye ax u lotocnab an joctsi. 15 Tam uchan a Jess cal a Pedro: Tucu lejquinchi nixe xi jalpith cau tin cuenta cal janto tu jolbiyab an inic cal a Dios. 16 A Jess in toctsiy: Jayetsequi tatachic yab a ejtiyal? 17 Jahua in capal an inic expith u ulel tin chucul, ani talbel

34 u calel tin inictal jahua yab alhua. Yab u ulel tin lej ichich. 18 Jahua quin ulu yab alhua u tal tin lej ichich, ani jats cal tu jolbiyab cal a Dios. 19 Tin ichich an inic u tujel i quithab tsalap. Jaxtam huaats jita tsemthom cal in at inic. Jaxtam huaats jita uxumbe ani jita inicbe. Jaxtam huaats jita cambibil cal an uxum. Jaxtam huaats jita cue, jita janamcau, jita quithab cahuilix cal in at inic. 20 Cal patal axe jahua yab alhua, jats cal tu jolbiyab an inic cal a Dios. Yab ja tu jolbiyab abal yab in tacacayal in cubac tam neets ti capul abal max ca tsutat ti tocat cal a Dios.

A Jess in jelthal jun i uxum axi yab Israel ani cal tu belnal jaja jaye

tixcan a Jess taja, cale tihua al i cuenchalabchic axi cuentalith ti bichou Tiro ani ti bichou Sidn. 22 Ani chich jun i uxum cananib in thajat uchal a Jess: Ajatic, tataits pel it at xitslab cal a David. Tiquin yajnanchi cum cuajchith u tsicachil cal i atax teneclab ani u lej yajchiquiyab. 23 A Jess ni jun i cau yab in toctsiyal. Tam huahua tu exobalil a Jess i lej ucha a Jess: Ca ucha ca cale an uxum, cum lej itix ti thajajal tsatat cal huahua. 24 Tam a Jess in ucha an uxum: A Dios tin aba quin chich teje cu tolmiy am bichou Israel expith, cum jajachic pel ejtil i quibelom oveja. 25 Aba ani antsana uchan an uxum, bel utey ani in tuthu in cualal tin tamet a Jess. In ucha:

21Taley

(Mr. 7.2430)

35 Bel tiquin tolmiy, Ajatic. 26 Toctsin a Jess: Yab in tomnal i inic quin tixcanchi am pan in tsacamilchic ani quim petnanchi am pico quin capchi. 27 Tam toctsin an uxum: Ojni lej chubax jahua a ulal, Ajatic. Aba ani, bel am pico in capchal am pejlam pan ax u ijcanalqui tin mexajil in amu. 28 Tam uchan an uxum cal a Jess: Tata ojni mimlab, a lej belal. Jaxtam neets tu tajchi jantini tin conchamal. Ma tamequi ti canchinits an atax teneclab in tsicachil nixe xi uxum, ani tajat jilcon jelthachits.

SAN MATEO15,16 nana ani yab in cuaal janto quin capu. Yab u le cu abachic tin quima ca cale el ichich, i ca luxan ti bel cal i jayil. 33 Tam i conoy a Jess: Janto ti qui pijchi am pulic mulcunel ani teje yab huaats ma ni jun i quimath jun ti qui elchi i capnel? 34 Tam a Jess tu conoychic: Jay i pan a cuaalchic? I toctsiy: I cuaal buc i pan ani tsab ox i tsacam tool. 35 Tam a Jess in ucha an mulcunel ca buxcan tsabal. 36 Taley im batsu axi buc i pan ani an tsacam toolchic. Tam tim binaits i cacnamal yan cal a Dios, in muu am pan ani tu pitha huahua tu exobalilchic qui huatbanchi an mulcunel. 37 Ma tim patal an mulcunel caputsitschic ani ajhuejits. Taley i thaya an jilcomach, ma buc i tocnal tuchichithits. 38 Ajith expith an inic pel i tse mil axi caputschic, ani yab ajith an tsacamchic ani an uxum axi caputs jaye. 39 Taley a Jess in abaits ca cale an mulcunel, ani jaja ta otsits al i tan ca cale tihua ti tsabal Magdala.

a Jess taja ani ta neets ti hualchicte am pulic lejem Galilea. Taley cathiy al jun i bolchal ani buxcan taja. 30 Ani ulelel yantalam i inicchic cal jaja. In chithal i cuetse, i joctsi, i mo, i tsambe cal in cubac, ani ms yantalam i yaulchic. In mocalchic tin tamet a Jess ani jaja in tala jelthal. 31 Ani in lej jicpal axi muthatchic taja tam tin tsuu abal u cahuits axi moac. In tsuu jelthachic axi tsambejac cal in cubac ani alhua belalits axi cuetseac. Ani jats ti lej puhuethanchixchic cal im bij in Diosil am bichou Israel.

29Cale

A Jess in jelthal yan i yaulchic

An fariseochic ani an saduceochic in le quin tsuu i labith tajbilab ti tsubixtalab

A Jess im pijchal am pulic mulcunel

a Jess tu caniy cu utey huahua tu exobalilchic ani tu ucha: U lej yajnanchal an mulcunel, cum oxits a quicha ti cuajat cal

32Taley

(Mr. 8.110)

16

Talchic i fariseo ani i saduceochic chich abal quin tsuu a Jess. Cum tocat in le quin tacchiquiy a Jess, in ucha quin taja i labith tajbilab ti tsubixtalab abal quin tejhuametha

(Mr. 8.1113; Lc. 12.5456)

SAN MATEO16 max chubax in cuaal in tsap cal a Dios ti eb. 2 A Jess in uchachic: Tatachic tam ca tsuu u otscanalits a quicha tsacninil an caylal, tam a ulal abal neets ca chuthey alabel an quicha. 3 Jaye tam ca chutheyits tsacninile bel an caylal ani max mapulits, tam a ulalchic abal neets ca cuajiy an quicha yab alabel. Tata ojnichic it lej eb tsalpathqui ani yab it lejat tsalpath ta ejattal. A tsoobchic an tsubixtalab al an caylal, ani ma ni hue yab a tsoob an tsubixtalab axi nan u tajal cal in lej tsap a Dios ti eb. 4 An inicchic axi pojcax in ichich ani yab belom cal nana, jats ax in le abal nan cu tajaye i labith tajbilab, ani yab neets cu taja. Expith ca tilachic jahua labith tajchinenec ti biyal in caulomejil a Dios Jons. Tam tixcan a Jess cal jajachic, ta cale.

36 Jale a ulalchic abal yab a cuaal i pan? Tatachic ojni yabaye tin alhua belamal. 9 Jale ma lejat yabaye tin exlanchal u lej ey? Hualam a ucchiyamalits nixe xi bo i pan cal tu pijchiyamal bo mil i inicchic ani an tocnalchic tuchichith cal i jilcomach ax a thaya jaye. 10 Jaye a ucchiyamalchic nixe xi buc i pan cal tu pijchiyamal tse mil i inicchic ani an tuchichith tocnalchic cal an jilcomach ax a thaya. 11 Yabaye a ejtiyamalchic abal nan yabqui tu uchamal i cau tin cuenta i pan tam tu uchachic ca taja ti cuenta yab ca batsuchic an cacchixtalab coye ax in cuaal an fariseo ani an saduceochic. 12 Ma tamits i ejtiyits abal a Jess in tipchixnanchal in exobchixtal an fariseochic ani an saduceochic cal nixe xi cacchixtalab cal an coye.

An cacchixtalab coye cal an fariseochic

ultsits huahua tu exobalil a Jess jum poque am pulic lejem ani yab janto i cuaalchic qui capu, cum i ucchiychic qui netha am pan. 6 Tam a Jess tu uchachic: Ca lej tajachic ti cuenta yab ca batsu an cacchixtalab coye ax in cuaal an fariseo ani an saduceochic. 7 Tam i uluchic: Antsana hualam in ulu cum yab i cuaal i pan. 8 Cum a Jess in tsoob abal antsana i uluchic, jaxtam tu uchachic:

5U

(Mr. 8.1421)

A Pedro in olnal abal a Jess jaits a Cristo

tu ultsits huahua junax cal a Jess ti tsabal Cesarea Filipo, jaja tu conoychic: Jantini hualam tin olnal an inicchic cal u ey nana tin Juntal patal an inicchic? 14 I toctsiy: Talchic in ulal abal tata pel it Juan pujax ani talchic in ulal abal pel it Elas. Jaye huaats jitachic in ulal abal pel it Jeremas, ani max i pel it caulome cal a Dios axi junaquecua. 15 Tam a Jess tu conoyale:

13Tam

(Mr. 8.2730; Lc. 9.1821)

37 Ani tatachic jantini tin exlanchal u ey? 16 Tam toctsin a Pedro: Tataits ojni pel it Cristo ax it bijithits neets quit aban cal a Dios quit chich. Pel ti Tsacamil a Dios ax in ey ejat abal etsey. 17 Toctsin a Jess: Simn ti tsacamil a Jons, it lej lablinchith cum u Tata ti eb jats ax ti tsooblinchi ta ichich u lej ey. Yab ja i inic ax ti tsooblinchi. 18 Tata a bij tit Pedro ax in le quin ulu tujub. Cal tata neets cu tamcuy u bichohuil, ani yab neets ca ejtohuat ca atan ni cal in tsap an tsemla. 19 Nan neets tu pitha a lej uchbil tin cuenta jantini tin tajal a Dios ti Tsale. Jahua a Dios ti eb in ulumalits alhua quin taja u bichohuil ani jaye jahua yab alhua yab quin taja, jats ca huatbanchi. 20 Tam a Jess tu ucha huahua tu exobalilchic yab qui olchi jita max jajaits pel a Cristo axi bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich.

SAN MATEO16,17 ni jita yab neets quin ejtou ti lej yajchiquiy jantini a ulumalits. 23 Huilquin a Jess in toctsiy: Satans, quit tixcan cal nana. Tata ojni a leac tiquin tapchi u tsalap. Yab a tsalapnanchal in tsalap a Dios, expith in tsalap an inic jats a tsalapnanchal. 24 Tam a Jess tu ucha huahua tu exobalilchic: Quin tajat jilcachiquiy in cuete culbetal jitats in le ca tsatey cal nana. Aba ani max yajchiquiyat cal an inicchic ani ma ca lena ca tsemtha, bel tiquin tsatenchi. 25 Jitats in le expith quin taja in cuete culbetal, jats neets ca quibey. Jitats quim bina tim ba cal tu ebal nana, jats neets ca jecontha. 26 Ni janto ti exbath max an inic quin tala calna jahua teje tsabal ani quin quibaits in ejattal. Ni janto yab huaats in exbath ejtil in cathpich exbath in ejattal. 27 Nana tin Juntal patal an inicchic neets quin huichiy junil junax cal an ngelchic quim puhuethanchat u bij cal u Tata ti eb. Tam neets cu jalbinchi ti junchic an inicchic jahuaits in tajamal. 28 Lej chubax nan tu uchal abal huaats axi tatachic yab neets quit thubat tsemets, biyat ma tiquin tsuu nana tin Juntal patal an inicchic in cuajatits tin lej Tsale.

A Jess in olnal abal neets ca tsemtha

tamits a Jess in tsiquiy tucu lejquith olchi huahua tu exobalilchic abal jaja lej bijchithits ca lejat cale ti Jerusaln ani ca lej yajchiquiyat. Ca bina tin cubac an yejtselabchic ani cal an oclec palechic ani cal axi exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Ca tsemtha ani oxchilab quicha neets ca ejtha, in ulu. 22 Tam a Pedro in netha hue pil a Jess ani in cuiyath ucha antse: Ibac in le a Dios quit yajchiquiyat, Ajatic. Ni abal jay

21Ma

(Mr. 8.319.1; Lc. 9.2227)

A Jess in tejhuamethal tim ba hue jalcuthits in tejhua inictal

17

Acac a quicha talbel a Jess in netha a Pedro ani a Jacobo ani a Juan ax pel in ebchal a Jacobo al i tecat oc

(Mr. 9.213; Lc. 9.2836)

SAN MATEO17 bolchal. 2 Taja in tejhuamethal tim ba cal jajachic hue jalcuthits in tejhua inictal. In hual lej tsumimil ejtil a quicha ani lej maquiquil in toltomil. 3 Ani jun jictohual jajachic in tsuu jaye cuajatits a Moiss ani a Elas ti tilomchic cal a Jess. 4 Tam a Pedro in ucha a Jess: Ajatic, tequeth alhua abal xo teje u junat cuajatchic huahua. Max a leac, qui tsejca ox i pathel ata, jun abal tata, ani jun abal a Moiss, ani jun abal a Elas. 5 Tam ti exome ti cau a Pedro, tam ti chich jun i mule i tocou ti eb lej tajax cal ti paxquiquiyatchic. Al nixe xi tocou in atsachic u cau a Dios antse: Axe jaits u ichich hual Tsacamil. In culbel cal jaja. Jats jaja ca atsanchichic in cahuintal. 6 Tam tin atsaits nixe xi cau axi ox an exobal, nucpachiquin tsabal, ani lej jiquelchic. 7 Tam utey a Jess ani in tacchichic, ani in ucha: Quit tsaquiychic yabats quit jiquey. 8 Tam in metalchic ani in tsuu expith jilcon a Jess. Xantojits a Elias ani a Moiss. 9 Taley tam ti neets paaalchic a Jess cal axi ox in exobalil al am bolchal, a Jess in uchachic: Jahua xohue a tsuumalchic yab ca olchi jita. Ca aychi ma tam nana tin Juntal patal an inicchic quin ejthajits ti al an jolimtalab. 10 Tam conoyab a Jess cal jajachic: Hualam max chubaxcua jahua in ulal an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss,

38 abal a Elas occhith neets ca chich ani talbel neets ca chich a Cristo? 11 A Jess in toctsiychic: Lej chubax neets ca occhith chich a Elas quin tala tsejcanchi patal. 12 Ani nan tu uchalchic abal chenequits jun axi ejtil a Elas. Pel ja axi tajchinenec quithab cal an inicchic, cum antsana lena ca tajchin. Jantini ti yajchiquiyame jaja cal an inicchic, antsana nana tin Juntal patal an inicchic neets quin yajchiquiyatne. 13 Tam in exobalilchic a Jess in ejtinchits abal antsana a Jess in olnal a Juan pujax cal nixe xi cau.

A Jess in canchal i atax teneclab jun i cuitol

u ulits huahua jun ti muthat an inicchic, ani taja utey jun i inic in tuthuhual in cualal tin tamet a Jess. In ucha: 15 Ajatic, tiquin yajnanchi u cuitolil cum u tsebtsinal ani in lej yajchicnal. Yan i calat u ijcab al i camal ani al i ja. 16 U chithanchi a exobalilchic, ani yab in ejtou quin jeltha. 17 Toctsin a Jess: Tata ojnichic it lej quibtsoth a tsalap ani yab tim belal. In ohuat cuajinec cal tatachic tu cayanal, ani yabaye tim belamal. Tiquin chanchi an cuitol teje. 18 Tam a Jess in cuiya an atax teneclab ani in canchi an cuitol. Tamequi jelthajits. 19 Talbel huahua tu exobalil i conoyal a Jess antse: Jale yab i ejtou huahua qui canchi an cuitol an atax teneclab?

14Taley

(Mr. 9.1429; Lc. 9.3743)

39 a Jess: Jats cum yabaye a lej belamalchic a Dios ta ichich. Lej chubax nan tu uchalchic max a cuaal a belomtal tsipili ejtil i iyalab mostaza, neets ca ejtou ca ucha nixe xi tsen ca tixca ani neets ca tixca. Patal neets quit tajchin cal a Dios max a lej belal ta ichich. 21 Nixe an atax teneclab neets ca ejtouchic ca caltha, expith quit lej olon ani quit pablats yab quit caputs.

SAN MATEO17,18 Tam uchan cal a Jess: Tam yab in cuaal in uchbil in tsacamilchic an tsale quim bina an jalbixtalab tumin. 27 Bel abal yab qui tapchi in tsalap am penal tumin expith qui binanchi. Quit cale tihua ti pulic lejem ani an caal tool axi ca cutbay, jats ca caltha. Tin hui neets ca elchi jun i tumin axi quim baju abal nan cu binanchi ani abal tatate ca binanchi. Jats ca nethanchi ani ca binanchi tin cuenta an tiyopan.

20Toctsin

A Jess in olnal junil abal neets ca tsemtha

Jita axi ms huinat exbath in ey

tu xeets huahua cal a Jess ti Galilea, tu uchalchic junil abal jaja in Juntal patal an inicchic neets ca bina tin cubac i inicchic. 23 Ca tsemtha ani oxchilab quicha ca ejtha. Ani u lej tepinal huahua cal nixe xi cau.

22Tam

(Mr. 9.3032; Lc. 9.4345)

18

u ulits huahua junax cal a Jess ti Capernaum. Taja chich i penal tuminchic tin cuenta an tiyopan, ani conoyab a Pedro: Im binal a Exobchixal an tumin tin cuenta an tiyopan? 25 Toctsin a Pedro: Ojni im binal. Tam otsits a Pedro al i ata ani conoyab cal a Jess: Jantini ta tsalpanchal Simn, an tsalechic teje tsabal in conchal an jalbixtalab tumin in tsacamilchic o in conchal queatchic ax u abatnab cal jaja ? 26 Toctsin a Pedro: In conchal queatchic.

24Taley

An tumin tin cuenta an tiyopan

Taley huahua tu exobalil i conoy a Jess: Jita axi ms huinat exbath in ey tin tamet a Dios ti eb? 2 Tam a Jess in caniy ca chich jun i tsacam, ani in cuajba ti tamet huahua. 3 Taley tu uchachic: Lej chubax nan tu uchalchic patal max yab ca cooy a ichich tsaat ejtil in ichich i tsacam, a Dios yab neets quin taja ti Tsale ta ichich. 4 Jitats quin tsaca tim ba ejtil in ichich axe xi tsacam, jats ax im bajuhual ti ms huinat exbath in ey cal a Dios. 5 Ani jitats quim batsu i tsacam cal tin ebal u bij, tin macuchith batsuhualne.

(Mr. 9.3337; Lc. 9.4648)

cathpich hualbith jitats quin tajchi ca hualbin jun i tsacam axi nan tim belal. In tomnalac ca palchin i alchic tsa tujub tin nuc an hualbinthom ani ca petna al i pulic lejem ca tajat uctsin. 7 Lej tsejhuantal an inicchic teje tsabal

6Lej

(Mr. 9.4248; Lc. 17.12)

An hualbinthomchic

SAN MATEO18 cum huaats yan janto cal ta ca hualbintha. Etsey huaats ax u hualbinthom. Ani lej tsejhuantal an hualbinthom cum neets ca lej yajchiquiyat cal a Dios. 8 Max ti hualbinthalac a cubac o a acan in tomnal ejtil max ca tajat mutsquiy jun a cubac o jun a acan ani ca petna. In tomnal quit otsits tihua ti eb cal a Dios cal juncats a cubac o cal juncats a acan, ani yab quit jolohuat quit etsey cuajiy al am pulic camal cal tsab a cubac o cal tsab a acan. 9 Max a hual ti hualbinthalac in tomnal ejtil max ca tajat caltha jun a hual ani ca petna. In tomnal quit otsits tihua ti eb cal a Dios cal juncats a hual, ani yab quit jolohuat ti al am pulic camal cal tsab a hual.

40
14Antsana

i Tata ti eb yab in le abal ca quibey ma ni jun i tsacam.


Qui paculanchi i at belom
(Lc. 17.3)

An jalpith cau cal an oveja axi quibenec

ca uluchic abal an tsacam yab in cuaal in exbath. Nan tu uchal abal in lej cuaal, ma etsey u lej beletnab cal an ngelchic axi tihua cuajat ti eb cal u Tata. 11 Nana tin Juntal patal an inicchic in chenec cu jecontha jitats quibenec xeets al an hualabtalab. 12 Jantini ta tsalpayalchic neets quin taja max jun i inic in cuaal bo inic i ovejachic ani ca quibey jun? Auxe max yab i neets quin jila axi tse inic cal lajuj beleu ti acul al am bolchal, ani axi jun quibenec neets ca cale quin alimichiquiy. 13 Max quin ela neets ca cathpich culbe cal axi juncats quibenecac ani yab ejtil cal axi tse inic cal lajuj beleu yab quibenec.

10Yab

(Lc. 15.37)

a at belom u hualbinal cal tata, tam ca cuete tsejcachic cal tsab ta eb. Ca tsoobliy cal in hualab, ani max ti cacnanchi a cahuintal tam neets ca ejtou quit juncunchic. 16 Max yab ti cacnanchi a cahuintal, tam ca netha tsab ox i belom quin atsanchi janto a ulalchic. 17 Ani max axi hualbinenec yab quin cacnanchi in cahuintal jajachic, tam ca olchi an cau an tamcunel ebchalab. Ani max jaja yab quin cacnanchi in cahuintal an tamcunel ebchalab, tam ca ajiyat ejtil max pel i pil inic o ejtil am batscul jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno axi yab belom cal a Dios. 18 Nan tu uchalchic an chubaxtalab. Ca huatbanchi an ebchalabchic an cau jahua a Dios ti eb in ulumalits alhua quin taja ani jaye jahua yab alhua yab quin taja jajachic. 19 Nan tu uchalchic max tsab ta eb ca junax conchi janto u Tata ti eb, jaja neets ti pitha. 20 Ani max it tamcuthits tsab ox ta eb cal tin ebal u bij, nanane taja neets quin cuajiy cal tatachic. 21 Tam utey a Pedro cal a Jess ani in conoy: Jayil i calat cu paculanchi u ebchal ca hualbin cal nana ? Ma expith buquil cu paculanchi? 22 Toctsin a Jess: Yab expith buquil, ma jayil ca hualbin. Nan tu uchal ca etsey paculanchi.

15Max

41
An tojnal axi yab in le ti paculanchix

SAN MATEO18,19 yan an toclab. Ulits ani uchan: Tata ojni lej pojcax a ichich. Nana tu paculanchi lej yan an toclab cum tin lej pacabetha. 33 In tomnamalac a yajnanchamalac a at tojnal jantini nana tu yajnanchi. 34 Tam lej tsacuy an tsale, ma im bina ca baliyat jaye ti al an huicaxte. In ucha am beletnom huicaxte yab quin hualca ma quin tala jalbiy an toclab. 35 Tam a Jess in ulu: Aniye jaye u Tata ti eb neets ti tajchichic max yab ca paculanchi in hualab a at belom cal patal a ichich.

neets tu olchichic jantini tin tajal a Dios ti Tsale ti eb. In tajal ejtil i tsale ax u nenchab cal in tojnalilchic. 24 In caniy ca chich jun axi cal tu nenchab lej yantalam i milchic i pexu. 25 Cum yab in cuaal janto cal ti quin jalbiy an toclab, uchan cal an tsale quin nuju in tomquil ani in tsacamilchic ani patal jahua in cuaal abal quin ejtou quin jalbiy jahua in nethal. 26 Tam an tojnal in tuthu in cualal tin tamet an tsale ani in lej canat ucha antse: Tiquin aychiye ani neets tu tala jalbinchi jahua tu nenchal. 27 Ani cum lej yajnanchix an tsale, jaxtam in tala paculanchi an toclab ani in hualca ca calets yabats in nethal janto. 28 Tam ti calejits nixe xi tojnal ani neetsits ti bel, in tamu in at tojnal cal ax tu nenchab tsab ox pexu. In yacuchi in nuc ani in thichi. In ucha: Tiquin thubat jalbinchi jahua tin nenchal. 29 Tam in at tojnal in tuthu in cualal ani in lej canat ucha antse: Tiquin aychiye ani neets tu tala jalbinchi jahua tu nenchal. 30 Ani ni hue yab in le quin aychi. Tocat in netha abal ca baliyat al i huicaxte. In ucha am beletnom huicaxte yab quin hualca ma quin tala jalbiy an toclabcua. 31 Ani queatchic in at tojnal in exlaits abal antsana ti tajchinenec in at tojnal, ani jilcon lej tepithchic. Calechic quin olchi an tsale jantini ti tajchinenec in at tojnal. 32 Tam an tsale in ulu ca chanchin ax im paculanchamal lej

23Nan

A Jess in exobchal tin cuenta an jilcacaxtalab cal i tomquilab

19

Tam ti talits antsana ti exobchix a Jess cale ti Galilea, cale ti Judea ani ulits ma tihua jecat am pulic itse Jordn. 2 Lej tsatenchab cal yan i inicchic. Taja in jelthal an yaulchic. 3 Tam utey i fariseochic in le quin tacchiquiy a Jess, ani conoyab jaja: In jilal a Dios an inic quin jilcacay in tomquil cal jantoquitsqui tam ebaltalab? 4 A Jess in toctsiychic: A ajiyamalchic an Tocat Thuchlab abal tam ti yabaye huaats jita teje tsabal, tamna a Dios in tsejca jun i inic ani jun i uxum. 5 Jaxtam in ulu a Dios abal an inic ca tixcan cal in tata ani in mim abal ca juncun cal in tomquil. Ani tam juncunenequitschic ejtil max juncatsits tin ebchiccua. 6 Cum antsana juncatsmethachits jajachic

(Mr. 10.112; Lc. 16.18)

SAN MATEO19 cal a Dios ani ejtil yabats tsab, jaxtam yabats alhua max an inic quin jilcacay in tomquil. 7 Ani conoyabe a Jess: Jale tam in ulu a Moiss abal an inic max neets quin jilcacay in tomquil, ca ocox tsejcanchat ani ca pithan an u jun tu olnab jale neets ca jilcacayat? 8 A Jess in uchachic tam: Cum lej tujbathchic in ichich an inic, jats tin thucha a Moiss abal bel an inic quin jilcacay in tomquil. Tam ti lej caalac yab pel in lej culbetal a Dios an inic quin jilcacay in tomquil. 9 Nan tu uchalchic abal max jun i inic quin jilcacay in tomquil ani yab tin ebal abal pel i inicbe, ani max ca tomquin cal queat i uxum, tamna jaja pel i uxumbe. Ani max i inic ca tomquin cal i uxum axi jilcacathits tin ebal abal pel i inicbe, tamna jaja pel i uxumbe jaye. 10 Tam huahua tu exobalil a Jess i ulu: Max antsana lej tsapic in uchbil an tomquith inic cal in tomquil, tam hualam in tomnal yab ca tomquin. 11 A Jess tu toctsiychic: Yab tim patal an inicchic in ejtohual quin ejtiy jahua u ulumal. Expith jitats ca pithan an tsalpathtalab cal a Dios, jats neets quin ejtiy. 12 Huaats talchic i inic yab u tomquinal cum in tajtalits ey pel i eunuco ani huaats jaye axi pel i tajanthach eunuco cal in at inic. Huaats i inicchic jaye yab u tomquinal cum antsana pel in culbetal a Dios ti eb. Jitats in

42 ejtohual, quin alhua ejtiy axe xi cau.


A Jess im batsuhual an tsacamchic
(Mr. 10.1316; Lc. 18.1517)

chanchinal a Jess i tsacamchic abal ca punchin in cubac ani ca conchinchat i lablinchixtalab cal a Dios. Ani huahua tu exobalil a Jess i cuiya an chithomchic. 14 Tam a Jess tu uchachic: Yab ca canchi an tsacamchic yab ca chitha cal nana. Expith jitats tsaat in ichich ejtil in ichich i tsacam, jats ax im batsuhual a Dios ti Tsale tin ichich. 15 Tam ti talits a Jess quim punchi in cubac antsana nixe xi tsacamchic, tam calets.

13Taley

Taunab a Jess cal jun i cuitol inic rico

jun i cuitol inic cal a Jess in conoyal: Janto pel u uchbil cu taja abal quin it ejatliyat abal etsey? Tata it alhua exobchix tiquin ucha. 17 Toctsin a Jess: Jale tin uchal tin alhua ? Huaats juncats expith axi alhua, jaits a Dios. Max a le quit it ejatliyat abal etsey, ca putu cal in uchbixtalchic a Dios. 18 Tam in conoyale an cuitol inic: Jahua tam uchbixtalab? Toctsin a Jess: Yab ca tsemtha a at inic. Yab quit uxumbejin. Yab quit cueen. Ni jita yab ca tajchi an janamtalab. 19 Ca cacna a tata ani a mim.

16Chich

(Mr. 10.1731; Lc. 18.1830)

43 Ca canitha a at inic jantini ta canithal ta ba. 20 Toctsin an cuitol: Ma tam tu tsacamtal u tala putumal an uchbixtalab cal axe ax tin uchamal. Janto hualam u quibchale cu taja ? 21 Toctsin a Jess: Max a le ca baju tit huinat alhua inic, quit cale ca tala nuju jahua a cuaal ani ca pitha an tumin an tsejhuantalchic. Ma tam tiquele quit huichiy ani tiquin tsatenchi. Tam ojni neets quit pithan yan i calab tihua ti eb. 22 Tam tin atsa an cuitol inic antsana an cau, cale lej tepith in ichich cum in le quin cuete calna axi yan in cuaal. 23 Tam a Jess tu uchachic huahua tu exobalil: Chubax man tu uchal abal lej quibat an ricochic quim batsu a Dios ti Tsale tin ichich. 24 Tu uchalchic abal lej quibat ca huatey jun i camello tin lotal in acan an tithab, ani lej huatath ms quibat abal i rico quim batsu a Dios ti Tsale tin ichich max quin huatath tsapna axi yan in cuaal. 25 Tam huahua i atsa nixe xi cau i lej jicpal, ani i conoyal jun cal xi jun: Max chubax antsana jahua in ulu, tam jita hualam neets ca ejtohuat ca jecontha? 26 A Jess tocat tu metachic ani tu ucha: An inicchic yab in ejtohual quin cuete jecontha tim ba, expith cal a Dios ojni neets ca ejtohuat ca jecontha. A Dios expith patal in ejtohual quin taja.

SAN MATEO19,20 uchan a Jess cal a Pedro: Ajatic, huahua i tala jilamal i cal jahua i cooyamal, ani xo u tsatenec cal tata. Janto tam alhuatalab neets qui batsu? 28 Toctsin a Jess: Nana tin Juntal patal an inicchic neets quin chich quim buxcan tu tsalat lactemil cu taja tin lej Tsale ti al an it eb. Chubax nan tu uchal abal tatachic ax it tsatenec cal nana neets quit buxcan ti lajuj tsab i tsalat lactem ca tsejca axi lajuj tsab i cuenel am bichou Israel. 29 Patal jitats in jilamalits janto cal tin ebal u bij neets ca pithan yan ms cal a Dios. Ma bo inic huichcothe neets ca pithan max quin jila in quima, max in ebchal, max in uxum ebchal, max in tata, max in mim, max in tomquil, max in tsacamilchic, max in tsabalil. Ani ti eb neets ca cuajiy it ejatlith abal etsey. 30 Huaats xohue teje tsabal yan i inicchic pulic in ey, ani talbel neets ca ajiyat ti tsipilin in ey ti eb cal a Dios. Huaats jaye yan i inicchic axi xohue tsipilin in ey, ani talbel neets ca ajiyat ti pulic in ey ti eb cal a Dios.

27Tam

20

Neets tu olchiyechic jantini tin tajal a Dios ti Tsale. Jantini jun i amu ca cale thajujul quin aliy i tojnal ca tojon cal i lab tuthublom, antsana a Dios in aliyal jita quin tojontha tin tojlabil. 2 An amu in tsejca an cau cal an tojnalchic abal quin jalbiy cal jun i tumin denario ta quicha. Tam in aba ca calechic

An tojnalchic

SAN MATEO20 quin tojonchi an lab tuthublom. 3 Talbel ti beleu hora an thaju cale an amu tin quima ani cale ti plaza. Taja in tsuu i inicchic xetsitsilqui yab janto ta ca tojon. 4 In uchachic: Quit calechicte ca tojonchi an lab tuthublom ani neets tu alhua jalbinchi a quichajil. Ani cale jajachic jaye ca tojon. 5 Jaye ti tsejel quicha ani ti ox hora an huacal cale an amu quin aliye i tojnal. 6 Cale jaye ti bo hora an huacal ani in ela queat i inicchic yab jaye janto ta ca tojon. In uchachic: Jale a palcanchamal an hora yab it tojnenec? 7 Toctsinchic: Cum yab jita tucu tojontha, jaxtam yab u tojnenec. Tam uchanchic cal an amu: Quit calechicte ca tojonchi an lab tuthublom ani neets tu alhua jalbinchi a quichajil. 8 Tam ti aclejits, tamna in ucha an amu an cuentalom tojnal: Ca caniy ca chich an tojnalchic an ca jalbinchi an tojlab. Ocox ca jalbinchi axi lej taltalabits ulits ca tojon, tiquele ca jalbinchi axi lej ocox ulits ca tojon. 9 Tam chichchic ax in tsiquiyamal ti tojnal ma ti bo hora an huacal, ani ti junchic pithan quithat jun i tumin denario. 10 Taley chichchic jaye axi ocox ulits ca tojon, ani in tsalpayal abal neets ca pithan ms an tumin. Ani jajachic jayetsequi pithan ti junchic jun i tumin denario. 11 Im batsu an tumin ani tocat in cuiyalchic an amu. 12 In uluchic: Axi taltalabits ulits ca tojon expith tojnenec jun i hora ani pithnenec an tumin jantini huahua. Patal a quicha huahua u tojnenec ani

44 i yajchicnamal an cacal. 13 Tam toctsin an amu: Paylom, nan yab tu cuechal ni janto. I tsejcaits an cau abal nan neets tu jalbinchichic cal jun i tumin denario. 14 Ca tajat batsuchic an jalbixtalab ani huinits quit cale. Pel u culbetal cu jalbinchi jayetsequi axi taltalabits ulits ca tojon jantini tatachic ax it ocox ulits. 15 U ejtohual cu taja cal u tuminal jahuats nan cu lena. Yab ca cooy i paixnomtalab ta ichich cal jahua alhua u tajamal, in ulu an amu. 16 Ani in uluye a Jess: Huaats i inicchic u tsalpanchab yab exbath in tojlabil cal in at inic, ani cal a Dios ojni u tsalpanchab exbath in tojlabil. Huaats i inicchic u tsalpanchab exbath in tojlabil cal in at inic, ani cal a Dios u tsalpanchab yab exbath in tojlabil. Huaats yan i inicchic u caniyab cal a Dios ca tojon cal jaja, ani hue expith axi tacuthits jaits ax u tojnal.

In olnal junil a Jess abal neets ca tsemtha

tu neetsits huahua lajui tsab tu exobalilchic junax cal a Jess ti Jerusaln, u peley hue ti bel. Tam a Jess tu uchachic: 18 Ca lej tajachic ti cuenta xohue hueits cu ulits ti Jerusaln. Taja nana tin Juntal patal an inicchic neets quim bina tin cubac an oclec palechic ani tin cubac axi exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Jajachic neets tiquin jolbiy abal quin tsemtha. 19 Taley neets tiquin huatba tin cubac axi yab Israelchic. Ani jajachic neets

17Tam

(Mr. 10.3234; Lc. 18.3134)

45 tiquin tilibna ani tiquin huithcoy, ani ma tiquin tajat tsemtha ti al an cruz. Aba ani quin tsemtha, oxchilab quicha neets quin ejtha ti al an jolimtalab.
Conchinchab i alhuatalab a Jess cal in mim a Jacobo ani a Juan

SAN MATEO20 antsana in le ca pithan an quij. 25 Tam a Jess tu caniychic cu utey, ani tu ucha: A tsoobits tatachic abal am pulic oclec u tsapic abatnom ani in tajal ti pulic inic cal am bichoulomchic. 26 Yab in tomnal tatachic antsana ca taja jayetsequi. Max a le tit pulic a ey cal a Dios, ca tolmiy a at belomchic. 27 Ani max a le tit lej cathpich pulic a ey cal a Dios, ca tayat tolmiy a at belomchic. 28 Cum nana tin Juntal patal an inicchic in chenequits abal tin tolmix cal an inicchic, ani yab tin tsapic abatnom. Ma neets cu bina tu ba quin tsemtha ti calchixtalab abal yantalam i inic ca hualca ani yabats ca cunat cooyat cal i hualabtalab.

uteychic cal a Jess a Jacobo ani a Juan ani cal in mim. In tata jajachic pel a Zebedeo. In mim jajachic in tuthuhual in cualal tin tamet a Jess quin conchinchi i alhuatalab. 21 Ani conoyab cal a Jess: Janto tam alhuatalab a leac abal nan tu tajchi? Uchan a Jess: Axe xi tsab u tsacamil u leac abal tata ca pitha an quij ca buxcan jun ta huinab ani jun ta cuatab tam ca taja tit lej Tsale teje tsabal. 22 A Jess in uchachic: Tatachic yab a alhua ejtiyamal jahua ax tin conchal. A ejtohualchic ca yajchicna an yajchictalab ani an tsemtalab axi nan neets cu yajchicna ? Toctsin jajachic: I ejtohual. 23 Tam a Jess in uchachic: Chubax neets ca yajchicnate i yajchictalab ani i tsemtalab ejtil axi nan neets cu yajchicna. Expith yab u uchbil abal nan tu pitha an quij quit buxcanchic tu huinab ani tu cuatab. Pel in uchbil expith u Tata quim pitha an quij antsana jitats jaja im bijiyamalits. 24 Huahua axi lajuj tu exobalil a Jess u tsacuy, cum axi tsab

20Tam

(Mr. 10.3545)

A Jess in tsuuxmethal tsab i joctsi

neets u calelits huahua junax cal a Jess ti Jeric, ani tsatat i pulic mulcunel jaye. 30 Ani cuajat tsab i joctsi quetelchic tin hual am bel. Tam tin atsachic abal neets ca huatey a Jess taja, in thajat uchachic: Tata Ajatic axi pel it at xitslab cal a David, tucu yajnanchi. 31 Ani tamna cuiynalchic cal an mulcunel, uchan ca tsibcan. Ani jajachic tocat in ms thajat ucha a Jess: Tata Ajatic axi pel it at xitslab cal a David, tucu yajnanchi. 32 Tam cubiy a Jess ani in caniy ca chich cal jaja an joctsichic. Ulitschic ani conoyat cal a Jess: Janto a lechic abal nan tu tajchi?

29Taley

(Mr. 10.4652; Lc. 18.3543)

SAN MATEO20,21 jajachic: I le abal tucu tsuuxmetha. 34 Tam a Jess in yajnanchi ani in tacchi in hualchic. Ma tamnaits u tajax tsuuxits, ani taley tsateychic cal a Jess.

46 Qui puhuethanchi im bij axi te talits in at xitsal an tsale David. Jaits axi tal abath cal a Dios, ani jaits qui ajatnanchi im bij. Qui puhuethanchi im bij a tecat Dios ti eb. 10 Tam ti otsitsits a Jess ti Jerusaln, tam thaycan am bichou lej xacuecuel. Yantalam i inic in conoyalchic: Jita hualam axe xi inic axi chenec? 11 Toctsinchic axi tsatat cal a Jess: Jaits a Jess. Pel in caulomejil a Dios axi tal ma ti bichou Nazaret cuentalith ti Galilea.

33Toctsin

21

Taley u neetsits cu ulitschic ti Jerusaln, ani i baju utat ti bichou Betfag axi utat ti bolchal Olivos. Ma taja a Jess neets quin aba tsab i at exobal cal i cau. 2 In uchachic: Quit calechic al nixe xi bichou axi utatits, ani taja neets ca ela jun i burra huicat cal in inic tam. Ca piliy ani tiquin chanchichic teje. 3 Max jita ti ucha abal jale ta piliyal, ca ucha abal nana in Ajatic ax u yejenchal. Jaye ca ucha abal thubat neets cu huichba. 4 Ani antsana neets ca putun jahua in olnamal ani in thuchamal an caulome cal a Dios antse: 5 Ca ucha ax u cuajilchic ti Sion: Ca tsuuchic te tal a Tsalejil. Tal cal i tsaattalab punat al i burra cal i tsacam burro. Pel ax u eyenthab ti quital. 6 Tam calechic axi tsab i exobal in taja jantini ti uchnenec cal a Jess. 7 In chithachic am burra ani in inic tam cal a Jess. Taley im punchal jajachic in toltomil tin cux am burra ani in tam, ani puney a Jess. 8 Ani an mulcunel in mocal in toltomil ba am bel jun ti neets ca huatey a Jess. Talchic jaye in cotoyal in cueel i tsacam te quin mocanchi ti bel. 9 Axi occhith neets ani jaye axi tal cuxlab in thajat ulalchic:

(Mr. 11.111; Lc. 19.2840; Jn. 12.1219)

U otsel a Jess ti Jerusaln

A Jess in quethmayal eleb i inicchic axi al am pulic tiyopan

otsits a Jess ti al am pulic tiyopan ti Jerusaln, in tala quethmachiquiyal eleb axi nujul ani axi tsaum taja. In cuajlachiquinchal in mexajil an jalum tumin ani in lactemilchic an nujul lab cucu. 13 In uchachic: Thuchathits ti al an Tocat Thuchlab jahua in ulu a Dios antse: U quima jaits jun ta ca olon an inicchiccua. Nan tu uchalchic abal xo tata a eyenthal abal ca cuechi janto ax u cheel ti ol. 14 Taja ti al an tiyopan u utel talchic i joctsi ani talchic i cuetse, ani a Jess in jelthalchic. 15 Tam tu tsutab a Jess antsana in tajal i labith tajbilab, lej tsacul an oclec palechic ani axi exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Jaye lej tsacul cum in atsalchic i cuitol ani i tsicach in thajat

(Mr. 11.1519; Lc. 19.4548; Jn. 2.1322)


12Taley

47 ulalchic antse: Qui puhuethanchi im bij axe axi pel in at xitsal an tsale David. 16 Tam conoyab a Jess cal nixe xi oclec palechic ani cal nixe xi exobchix: A atsal jahua in ulal nixe xi cuitolchic ani an tsicach? Toctsin a Jess: Ojni u atsal. Auxe max yab a ajiyamalchic jahua in ulal an Tocat Thuchlab tin cuenta am puhuethaxtalab cal im bij a Dios. In ulal antse: Tata a Dios a pithamal ma an tsacamchic ani axi chuchule i cau abal ti puhuethanchi a bij. 17 Tam cale a Jess ti Jerusaln, ta cale ti bichou Betania. Ani tats ti jilcon an acal.

SAN MATEO21 tajchinchic ejtil nan u tajamal an te higuera. Neets ca ejtou ca ucha nixe xi tsen ca tixca ca petna al i pulic lejem, ani a Dios neets ti tajchi. 22 Patal jahuats ca conchi a Dios, jaja neets ti pitha max chubax a lej belalits cal patal a ichich.

A Jess in cuiyath taunal an te higuera

ti chutheyits, huichelits junil a Jess ti Jerusaln, ani lej cail. 19 In tsuu jun i te higuera tin hual am bel, ani utey taja. Ni janto tam hualilab yab in elchi, tocat xequeth. Tam a Jess in tauna an te, in ucha: Tajat yabats quit hualin. Tamequi tajat huaytson an te higuera. 20 Huahua tu exobalil a Jess i tsuu janto antsana in tajamal, ani i lej jicpal. Ani i conoyal a Jess: Jantini ti lejat huaytson jun athic an te higuera? 21 A Jess tu toctsiychic: Lej chubax nan tu uchalchic abal max ca lej bela a Dios ani yab ca cooy i hualamtalab ta ichich, tam neets quit ejtohuat quit

18Tam

(Mr. 11.1214, 2026)

otsitsits junil a Jess ti al am pulic tiyopan, ani u exobchixits taja. Ani utenchab cal an oclecchic pale ani cal an yejtselab Israelchic. Conoyab: Jita ti pithamal an eyaltalab ani jita ti abamal abal ca taja jahua a tajal? 24 Toctsin a Jess: Nanane neets tu conoychic cal jun i cau. Max tatachic tiquin toctsinchi, tam nanane neets tu olchichic cal janto tam eyaltalab tu tajal jahua u tajal. 25 Cal jita ti aban a Juan ti pujax? Tiquin toctsinchi, max cal a Dios o max cal i inic. Tam jajachic in tiloxnachiquiyal jahua in ulu a Jess, ani taley in uluchic: Jantini ti qui toctsinchi? Max qui ulu abal cal a Dios jats ti abnenec a Juan ti pujax, tam jaja neets quin ulu abal jale yab i belchamal in cahuintal. 26 Max qui ulu abal cal i inic jats ti abnenec, janto hualam cu tajchin cal am bichou, cum tim patal in lej belalits abal a Juan pel i lej chubax caulome abnenec cal a Dios. 27 Jaxtam tocat uchan a Jess cal jajachic:

23Tam

(Mr. 11.2733; Lc. 20.18)

In eyaltal a Jess

SAN MATEO21 Yab i tsoob cal jita ti abnenec a Juan ti pujax. Tam a Jess in uchachic: Nanane yab neets tu olchichic cal jita tin abnenec ani cal jita tim pithnenec u eyaltal cu taja jahua u tajal. Jess in uchayechic: Neets tu olchichic i cau tin cuenta jun i inic ax in cooy tsab in cuitolil. In ucha axi jun: Cuitol, xo quit cale quit tojon cal an lab tuthublom. 29 Toctsin an cuitol: Yab neets quin cale. Aba ani antsana in ulu, bel talbel cale ti tojnal. 30 Tamna cale an tatalab quin tauna axi junaque in cuitolil. In ucha jayetsequi ca cale ca tojon. Toctsin an cuitol: Ojni tata, neets quin cale. Aba ani antsana in ulu, bel yab cale. 31 Jahua axi tsablom in tajchi in culbetal in tata? Toctsinchic: Pel axi ocox tauna jats in tajchi in culbetal in tata. Tam a Jess in uchachic: Lej chubax nan tu uchalchic abal am batsculchic jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno ani an uxumchic axi cambibil cal an inic, ms in lechic ca otsits ti eb jun tin tajal a Dios ti Tsale ani tatachic yab a le. 32 Chich a Juan pujax ti olchix jantini ta ca taja jahua bolith, ani yab a belchichic. Ojni belchin cal axi pelac i batscul jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno ani cal i uxumchic axi xeetsac cambibil cal an inic. A tsuumalchic abal

48 antsana belchame a Juan cal jajachic cal in exobchixtal, ani tatachic yabaye it jictsonenec cal a hualab ani yab a belchamal.
An jalpith cau cal am pojcax tojonchixchic

28A

An jalpith cau cal tsab i cuitol

atsachic queat i jalpith cau antse. Jun i thabal in taya i lab tuthublom tin tsabalil. In tenmay cal i te ani in tsejca in tsaub in hualil an lab tuthub. Jaye in tsejca jun i tecat tsac jun ti ca cuajiy am beletnom lab tuthublom. Taley im bina cal jita ta ca tojonchat an lab tuthublom. Ani cale ou an thabal. 34 Taley im baju in quijil an cotlats cal an lab tuthub, ani an thabal in aba i tojnalchic ca cale quim batscunchi an lab tuthub axi neets ca jilcon abal jaja an thabal. 35 Ulits jajachic, ani tocat yacuan cal an tojonchixchic. Jun i tojnal cuathan, ani jun tsemtha, ani jun cuiiyat cal i tujub. 36 Tam an thabal in aba ca caleye ms yan i tojnal. Ani tajchinchic jayetsequi jantini axi ocox abnenecchic. 37 Ani tin lej taltalits an thabal in lejat aba in lej tsacamil. In tsalpay abal chubax neets ca alhua batsuhuat in cuete tsacamil. 38 Ani iba, expith in uluchic an tojonchix tam tin tsuuchic pel in tsacamil an thabal antse: Jats axe neets ti calnanchix cal an lab tuthublom tam ca tsemets in tata. Qui tsemtha ani qui calnanchi huahua. 39 Tam in yacuachic ani in caltha tin elebtal an lab tuthublom. In tajat tsemtha. 40 Tam a Jess in conoychic axi taja cuajat:

33Ca

(Mr. 12.112; Lc. 20.919)

49 Tam ca chich an thabal lab tuthublom jantini ti neets quin tajchi nixe xi tojonchixchic? 41 Toctsin jajachic: Neets quin tajat tsemtha cum lej pojcaxchic, ani ni hue yab neets quin yajnanchi. Neets quim bina an lab tuthublom ca tojonchat cal queatchic i inic, ani jajachic ojni neets quim binanchi in hualil an lab tuthublom cal an thabal ax in uchbil quim binanchi. 42 Tam a Jess in uchachic: Auxe max yab a ajiyamalchic an Tocat Thuchlab jun tin olnab nanaits ejtil in mimlab tujub antse: An tsejcom atachic in ulu yab janto ti alhua axe xi tujub, ani tocat im petna. Ani jaits nix an tujub axi punuthits ti mimlab tujub. Jats a Dios axi antsana im punu. Pel i jicpath tajbilab abal antsana ti punuthits cal a Dios. 43 Cum tatachic nan tim pojcamal, jaxtam nan tu uchal abal a Dios yab in tajal ti Tsale cal tatachic. Expith in tajal cal jitats tiquim batsu nana. 44 Ejtil an inic axi ca ijcan al i tujub ani ca yajchiquiyat, antsana jitats yab tim belal nana. Ejtil max ca ijcanchat i tujub ani ca tsemtha, antsana jitats yab tim belal nana. 45 Tam ti an oclec palechic ani an fariseochic in atsa nixe xi jalpith cau, in exlalitschic abal jaja jaits ax u uxnal. 46 Jaxtam in lechic quin yacua a Jess. Tocat yab in tajachic, cum in tsejnal janto ca tajchin cal an inicchic, cum in

SAN MATEO21,22 lej belalchic abal a Jess pel i lej chubax caulome abnenec cal a Dios.

22

A Jess in olchiye an inicchic i jalpith cau antse. In uchachic: 2 Nan neets tu olchiyechic jantini tin tajal a Dios ti Tsale. Jun i tsale neets quin tajchi in cuitolil an tomquintalab ajib. 3 In abaits i olchixchic quin caniychic patal axi bijithits ca chich, ani tocat yab in lechic ca chich. 4 Tam in abaye ca uchanchat: Tsejcathits an capnel. Tsemthachits an capnel toro ani an tuuthmethach conel. Cum lej tojojothits tihua, ca lej luba quit caletschic cal an tomquintalabcua. 5 Ani ma lejatits yab in tajat tajachic ti cuenta ca utey axi lej bijithits. Jun calets ti lonim cal in tsabalil, ani jun calets ti nujul. 6 Ani talchic axi queat ma tocat in yacua an olchixchic quin lej alhua cuatha, ma in tsemtha. 7 Tam lej tsacuyits an tsale, ma in aba i soldado quin tsemthachic axi tsemthomats cal an olchix ani quin tala chica am bichou. 8 Taley talbel an tsale in ucha in tojnalilchic: Lej jum putat tojojothits an ajib, ani axi lej bijithits ca chich yabats ca pithan an quij ca chich. 9 Jaxtam quit calechic ca caniy ca chich cal an tomquintalab ajib patal axi ca tamuqui ti alte belchic, in ulu. 10 Ani calechic xeets in canalchic patal jahuaquitsqui tam inic max alhua ani max yab alhua. In nethachicalchic cal an

An jalpith cau cal an ajib tin cuenta an tomquintalab

SAN MATEO22 tomquintalab ajib. Ani taley ma jilcon tuchichithits an ata. 11 Tam otsitsits an tsale quin tsuu axi chithachitschic, ani taja in tsuu jun i inic axi yab toltomith cal in cuenta an tomquintalab. 12 Ani uchan cal an tsale: Jaub, jantini tit otsenenequits teje ani yab it toltomith cal an toltom ax in cuenta an tomquintalab? Ani yab janto in toctsiy nixe xi inic. 13 Tam an tsale in uchachic in tojnalilchic cal in cuenta an ajib: Ca huicchi in acan ani in cubac nixe xi inic ani ca jolou eleb ti al an yicuax. Tats ca uquin ani ca huechechlats in camab cal an yajchictalab. 14 In uluye a Jess: Huaats yan i inicchic u caniyab cal a Dios ca otsits cal jaja, ani hue expith axi tacuthits jaits ax u otsel.

50 a Jess in exlaits abal pel i cambix cau, jaxtam in toctsiychic antse: Tata ojnichic it cambix. Jale a le tiquin macla ? 19 Qui meta jun i tumin ax a jalbixnal. Tam pithanits. 20 Tam in meta ani in conoy: Jita axe in hual ani jita axe im bij axi thuchath teje al an tumin? 21 Toctsin jajachic: Pel in hual ani pel im bij an tsale oclec. Tam a Jess in uchachic: Ca pitha an tsale oclec jahua pel a uchbil ca pitha, ani ca pitha a Dios jahua pel a uchbil ca pitha jaye. 22 Tam tin atsachic antsana an fariseo an cau, tocat in lej jicpal. Tam tixcanchic cal a Jess, ani ta calets.

18Cum

An jalbixtalab tumin cal an gobierno

an fariseochic in tsejca an cau jantini ti quin tajchi a Jess abal max quin ulu i quibtsoth cau cal ca ejtohuat ca jolbiyat. 16 In abachic talchic in at fariseo ani jaye talchic axi tsatat cal a Herodes quin tauna a Jess. Ulitschic ani in ucha: Exobchix, i tsoob abal jahua tata ca ulu pel i lej chubaxtalab. Expith a olnanchal in tequeth belil a Dios. Yab a tajal ti cuenta jahuaits it uxnal cal an inic, ani yab it pocoth tsutom cal an inicchic. 17 Tucu ucha max i cuaal i uchbil o max yab i cuaal qui jalbiy an jalbixtalab tumin cal an tsale oclec romano.

15Taley

(Mr. 12.1317; Lc. 20.2026)

Conoyab a Jess tin cuenta abal neets ca ejtha an tsemelomchic

xa quicha chich jaye i saduceochic cal a Jess. Cum yab im belalchic abal max neets ca ejtha an tsemelomchic, jaxtam uchan a Jess cal jajachic: 24 Exobchix, a Moiss in thucha abal max ca tsemets jun i tomquith inic ani yab in cooyamal i tsacam cal in quimathil, ca tomquin in ebchal an tsemelom cal an tsemchith uxum. Lequitsqui max quin cooy i tsacam tam. 25 Huaatsac cal huahua buc i ebchalab. Tomquin an ocox, ani tsemets yab in cooyamal i tsacam. Taley tomquin in tsabchil ebchal an

23Nixe

(Mr. 12.1827; Lc. 20.2740)

51 tsemelom cal an tsemchith uxum. 26 Tsemets jaja jaye. Ma tim patal nixe xi buc i ebchalab tomquinenec cal nixe xi uxum juncats. 27 Taley tsemets jaye an uxum. 28 Cum tomquinenec an uxum cal axi buc i ebchalab teje tsabal, cal jahua ti neets ca cuajiy ti tomiclab tam ca ejtha an tsemelomchic? 29 A Jess in toctsiychic: Tatachic ojni lej quibtsothits a tsalap tin cuenta an tsemelomchic, cum yab a exlal an Tocat Thuchlab ani yab a exlanchal in tsap a Dios. 30 Tam ca ejtha an tsemelomchic in ey an inic ani in ey an uxum yabats neets ca tomquin. Neets ca cuajiychic ejtil an ngelchic axi ti eb yab u tomquinal. 31 Tin cuenta abal u ejthab an tsemelomchic, auxe max yab a ajiyamalchic jahua in ulu a Dios ani jahua thuchathits. In ulu antse: 32 Nanaits pel tin Diosil a Abraham ani tin Diosil a Isaac ani tin Diosil a Jacob, in ulu. Cum pel in Diosil nixe xi ox i inic axi tsemenec teje tsabal, jaxtam i exlalits abal bel cuajatchic ejate tin tamet a Dios. 33 Ani lej jicpanchab in exobchixtal a Jess cal an inicchic taja.

SAN MATEO22 jahua hualam an uchbixtalab axi ms lej huinat exbath ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss? 37 Toctsin a Jess: Ca lej jum putat canitha a Paylom Diosil cal patal a ichich, ani cal patal a ejattal, ani cal patal a tsalapcua. 38 Nan tu uchalchic abal jaits an uchbixtalab axi ms lej huinat exbath. 39 Huinat exbath jaye an uchbixtalab axi thuchath cal a Moiss antse: Ca canitha patal a at inic jantini ta canithal ta bacua. 40 Cal axe xi tsab i uchbixtalab cuajat macuchithits tim patal an uchbixtalab ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss, ani jaye tim patal in exobchixtal am biyal caulomechic cal a Dios.

36Exobchix,

An uchbixtalab axi ms huinat exbath

tam ti an fariseochic in atsa abal atanits an saduceochic yab in ejtou quin toctsiy a Jess, tamna tamcun jajachic jaye. 35 Ani jun axi pel i exobchix cal an tsejcath cau in le quin tacchiquiy a Jess. Jaxtam chich ani in conoy:

34Taley

(Mr. 12.2834)

tamcuth an fariseochic. conoyabchic cal a Jess: Janto ta tsalpanchalchic in ey a Cristo? Cal jita cal tu tsacamlab? Toctsinchic: Pel in tsacamil a David. 43 Tam a Jess in uchachic: Yab ja cum a David cuajchith cal an Espritu Santo im bijiy a Cristo tin Ajatic. In ulu antse: 44 A Dios in ucha u Ajatic: Teje quit buxcan tu huinab cubac, ma nan tu pithaits ta cubac a tomolnaxilchic abal ca tala ata. 45 Cum antsana a David im bijiy a Cristo tin Ajatic, jaxtam i tsoobits abal yab pel in tsacamil a David. 46 Cal nixe xi cau ni jita yab in ejtou quin toctsiy a Jess. Ani ni
42Ani

41Cuajate

(Mr. 12.3537; Lc. 20.4144)

In ey a Cristo

SAN MATEO22,23 jita taja yab in inicnal tim ba abal quin conomichiquiye a Jess cal ms i cau.
Jolbix a Jess cal an fariseochic ani cal axi exobchix cal an tsejcath cau

52 ebchalabchic ta ba. Nanaits tin Cristo tin juncats Exobchix cal tatachic. 9 Yab ca ucha jita teje tsabal ta tata ti al an tiyopan, cum juncats i lej Tata axi cuajat ti eb. 10 Yab ca ucha jita ti Ajatic, cum nana tin Cristo tin juncats Ajatic cal tatachic. 11 Jitats axi ms tolmix cal tatachic, jats axi ms pulic in ey cal a Dios. 12 Jitats quim puhuetha tim ba neets ca tsaca, ani jitats quin tsaca tim ba neets ca puhuethanchat in ey cal a Dios. 13 It lej tsejhuantal tatachic ax it exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani ax it fariseochic, cum it eb tocatqui expith. A tapchal in tsalap an inicchic abal yab quin jilchi a Dios quin taja ti Tsale tin ichich. Tatachic yab a jilchal a Dios quin taja ti Tsale ta ichich, ani a tancuiyal queatchic ax in le quin jilchi a Dios quin taja ti Tsale tin ichich. 14 It lej tsejhuantal tatachic ax it exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani ax it fariseo, cum it eb tocatqui expith. Cal a pojcaxtal a tixcanchal i calab an tsemchith uxumchic, ani bel it lej ohuel tit ol expith abal max quit tsutat tit tocat. Jaxtam neets quit cathpich jolbiyat cal a Dios. 15 It lej tsejhuantal tatachic ax it exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani ax it fariseo, cum it eb tocatqui expith. It xeets tim puhuel an tsabal a lej alimichical max jita ca tsatey cal tatachic. Tam tsatatits a lej cathpich quithabmethanchal in ichich, ma in quithabtal lej cathpich yab ejtil a quithabtal tatachic. In ey im bajuhual ejtil an teneclab.

23

Tam a Jess tu ucha huahua tu exobalilchic ani an mulcunel antse: 2 An fariseochic ani an exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss in cuaal in uchbilcua quin exobchi an tsejcath cau. 3 Patal jahua jajachic ti uchalchic tin cuenta an tsejcath cau, jats ca taja. Expith yab ca taja jantini jajachic in tajal yab im putuhual cal in exobchixtal, tocat exobchixqui. 4 Ejtil i quitax ax in quitayal in at inic cal i quitalab lej alchic, antsana jajachic in tajchal an inicchic cal im puncuth exobchixtal lej alchic axi yab ejtohuab ca quitna. Ani ni jayqui ni hue yab quitnax cal in cuete exobchixtal. 5 Patal jahua in tajalchic expith abal max ca tsutat ti lej tocat. Im pulicmethamalits an tsacam balixtalab cal an Tocat Thuchlab ax in xetsinthal tim piquib ani tin ocob. U xeetschic cal in lej nacat coton abal max ca tsutat ti pulic in ey. 6 Tam ti huaats i ajib tsalat capuxtalab in lej lechic ca buxcan jun ti quetel axi lej cathpich pulic in ey. Aniye jaye in le tam ti cuajatchic ti al an tiyopan. 7 In lej culbetnalchic ca tsapnetha ti bel cal yan i cacnaxtalab ani ca uchan ti exobchix. 8 Yab ca lena tatachic quit uchan tit exobchix, cum pel it

(Mr. 12.3840; Lc. 11.3754; 20.4547)

53 lej tsejhuantalchic cum a le ca taja tit ocnom ani it joctsichic. A ulalchic abal yab chubax uchbith an inic quim putu cal jahua quin ulu neets quin taja max in cubal ti chubax an tiyopan. Expith uchbithcua quim putu max quin cuba ti chubax an oro axi ti al an tiyopan. 17 Tatachic ojni lej macu a tsalap ani it joctsi. An oro yab ja axi lej exbath. An tiyopan jun ti cuajat an oro jats ojni lej exbath. 18 A ulalchic jaye abal yab chubax uchbith an inic quim putu cal jahua quin ulu neets quin taja max in cubal ti chubax an tsacnaxtalab ti al an tiyopan. Expith uchbithcua quim putu max quin cuba ti chubax an tsacchixtalab. 19 Tatachic ojni lej macu a tsalap ani it joctsi. An tsacchixtalab yab ja axi lej exbath. An tsacnaxtalab jun tu binab an tsacchixtalab jats ojni axi lej exbath. 20 Jitats in cubal ti chubax an tsacnaxtalab, in macuchith cubal jaye an tsacchixtalab. 21 Ani jitats in cubal ti chubax an tiyopan, in macuchith cubal jaye a Dios ti chubax cum jaja u cuajil taja. 22 Jitats in cubal ti chubax an eb, in macuchith cubal jaye ti chubax in tsalat lactemil a Dios ani jaye a Dios axi quetel taja. 23 It lej tsejhuantal tatachic ax it exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani ax it fariseochic, cum it eb tocatqui expith. A pithal a Dios jun i elbenax cal tin cuenta an lajuj ani antsana a tajal jaye cal an anis ani cal an comino, ani jahua ms exbath cal a Dios yab ja a tajalchic. Pel a lej

SAN MATEO23 uchbil quit xetsinchic bolith. Ca yajnanchi an inicchic ani ca lej bela a Dios. Jaits axe axi ms exbath an uchbixtalabchic cal an tsejcath cau ca putu, ani yab expith ca pitha a Dios jun cal an lajuj jahuaits a cuaal. 24 Tatachic ojni a le ca taja tit ocnom ani it joctsi. A tajal ti cuenta an uchbixtalab axi hue exbath ani yab a tajal ti cuenta axi ms exbath. 25 It lej tsejhuantal tatachic ax it exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani ax it fariseochic, cum it eb tocatqui expith. It ejtil i utsumtalab axi tacathits eleb ani i talap axi expith tacathits tin cux ani yab alta. Ta lej ichich hualim it jaylom ani hualim a tajal a cuete canat. 26 It joctsichic, fariseo. Ca taca tin al an utsumtalab abal ca jilcon tacathits ejtil tin elebtal, ani jaye alta an talab abal ca jilcon tacathits ejtil tin cux. 27 It lej tsejhuantal tatachic ax it exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani ax it fariseochic, cum it eb tocatqui expith. Ejtil it jolimtalab tsemelom ax in cuaal eblim i tujub lej thacnibethach cal i tay. Eleb u tsutab alabel ani tin al hualim im beclac i tsemelom ani patal i catselomtalab. 28 Antsana tatachic ta elebtal it tsutab tit tocat, ani ta lej ichich hualim it cambix ani hualim it jecom cal jahua in le a Dios ca taja. 29 It lej tsejhuantal tatachic ax it exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani ax it fariseochic, cum it eb tocatqui expith. A tsejcanchal i jolimtalab jun ti ca joliyat axi pel i caulomechic cal a

16It

SAN MATEO23,24 Dios ani a cuajbanchal i huits tin jolimtal am pututh inicchic. 30 A ulalchic: Max u cuajatachue ti lej jayqui tam ti xeets i biyal tatachic, yab i tsemthamalac in caulomejilchic a Dios jantini in tajamal jajachic. 31 Cum antsana a bijiyal ti tatalabchic, a tejhuamethal abal it juntalab cal nixe axi tsemthomats ti biyal cal axi pel i caulomechic cal a Dios. 32 Xo tatachic a quithbanchal jahua a biyal tatachic in tsiquiyamal ti tsemthom. 33 Tatachic ojni ejtil it tsan. Ni hue yab neets ca jeca yab quit yajchiquiyat ti al an tamtsemla. 34 Nan neets tu abchiyechic i caulomechic ani i tsalpath inicchic ani i exobchix cal in cahuintal a Dios. Ani tocat neets ca tsemtha talchic jaja, ani ma talchic neets ca quetath tsemtha ti al i cruz. Neets ca huithcoy talchic jaja ta tiyopanil ani neets ca quethmaychic talchic ti bichou ti bichou. 35 Jaxtam a Dios neets ti macuchith jolbiychic cal ax in tsemthamalits patal axi queatchic am pututh inicchic. Pel a macuchith hualab in huaclath xitsal jajachic. Abal axi tsemtha ti biyal ani jaye in huaclath xitsal a Zacaras in tsacamil a Berequias axi tatachic ite a tsemthamal utat an tsacnaxtalab tin cuenta an tiyopan, patal pel a macuchith hualab. 36 Lej chubax jahua nan tu uchalchic abal ax it xo cuajat teje tsabal neets quit jolbiyatte junax cal patal nixe xi huaclath xitslab.

54 cal i tujub cal in abathualejilchic a Dios. Ejtil i pita ax in tamcuyal in tsacam tam abal quin caniy tin alcam in ocob, antsana yan i calat nan u lej leac tu tamcuy ani tu caniy, ani tocat yab a leacchic. 38 Ca tajachic ti cuenta abal lejat jolat neets ca jilcon a tiyopanil. 39 Nan tu uchalchic abal lej chubax yabats neets tiquin tsuu ma biyat tiquin olna antse: Jaja jats axi tal abath cal a Dios, ani jats axi qui puhuethanchi im bij.

Neets ca pacluhuat am pulic tiyopan ti Jerusaln

24

Huahua tu exobalil a Jess junax cal jaja u calejits al am pulic tiyopan, ani i tsiquiy cu tilmats tin cuenta an tiyopan ani an atachic ax in cuenta an tiyopan. 2 Tam a Jess tu uchachic: Xohue a tsutalchic am pulic tiyopan ani an atachic ax in cuenta an tiyopan. Chubax nan tu uchalchic abal neets ca tala pacluhuat cal i inicchic, ma ni jun i tujub yab neets ca jilcon tipx cal in at tujub.

(Mr. 13.12; Lc. 21.56)

An tsubixtalab axi neets ca tajan

A Jess in yajnanchal axi cuajilchic ti Jerusaln

ojni ax it cuajil ti Jerusaln it lej tsemthom cal in caulomejilchic a Dios ani it lej cuiix

37Tatachic

(Lc. 13.3435)

u calechic huahua junax cal a Jess ti bolchal Olivos, ani taja u buxcan. Expith u cuajat huahua, ani i ucha a Jess: I lej le abal tata tucu olchi jayqui neets ca tajan jahua ti huii a ulumal. Janto tam tsubixtalab qui aychi abal qui exla max thubat neets ca taley an quij quicha?

3Tam

(Mr. 13.323; Lc. 21.724; 17.2224)

55 a Jess: Ca lej tajachic ti cuenta abal ni jita yab ti cambiy. 5 Cum neets ca chich yan i inic ti timcox cal nana. Neets quin ulu abal jajachic pel a Cristo axi abnenec cal a Dios, ani antsana neets quin cambiy yantalam i inicchic. 6 Neets quit tilchin i pejextalab axi yan u thaycanal ani ms axi taye talac. Ani antsana bijithits neets ca thaycan. Bel yab quit jiqueychic, cum yabaye neets ca thubat taley an quij quicha. 7 I pulic bichoulom neets ca pejxin cal pil i pulic bichoulom. An tsalechic neets ca tomolnxin jun cal xi jun. Neets ca huatsin yan i jayil ani yan i yaulats. Abal jutamqui neets ca lej telelats an tsabal. 8 Ani patal axe jats expith in tsiquintal an yajchictalab axi ms taye tal. 9 Ani tatachic neets quit bina tin cubac an inicchic quit othna, ma talchic neets quit tsemtha. Jathua tim patal an inicchic neets ti ata cal tin ebal nana u bij. 10 Jaxtam yantalam neets ca tapchin in tsalap ani yabats tiquin tsatenchi. Neets ca atxin jun cal xi jun ani neets ca jolbxin tin tamet an oclecchic. 11 Neets ca chich yan i quetach caulome cal ca cambiyat yantalam i inic. 12 Tin ebal an yanethach hualabtalab, jaxtam yan i inicchic yabats neets ca canithaxin. 13 Expith cal in tayath cuxuthtal neets ca jalunthachic an inic ma ca taleyits an quij quicha. 14 Ani tim puhuel an tsabal neets ca olna an alhua cau jantini tin tajal a Dios ti Tsale, abal patal an inicchic quin atsanchi. Ma

SAN MATEO24 talbelaquits neets ca taley an quij quicha. 1516 Ca alhua ejtiyat cal jitats quin ajiy axi ms i cau tu olchi huahua a Jess antse: Ti biyalits an caulome cal a Dios Daniel in quejab thucha abal neets ca cuajba ti al an tocat tiyopan janto lej cacath ani quibethom. Tam tatachic ca tsuu antsana cuajbathits, tamna ax it cuajatchic teje ti bichoulom Judea quit thubat pitcon quit cale ti al an tsen. 17 Tam quim bajuhuits nixe xa quicha, jitats cuajat tin hualquilal in quima ca thubat paiy, ani ma yabats ca otsits alta quin calthaye janto. 18 Jitats cuajat tin tayablabil, ma yabats ca huichiy tin quima quin calthaye in toltomil. 19 Lej tsejhuantal neets ca cuajiy an uxum axi cooth cal i tsacam ani an uxum axi chuchuthome cal i tsacam tam quim baju nixe xa quicha. 20 Quin conchichic a Dios abal yab quim baju ca pitcon ti al an tsamay quij ni ti al an sbado. 21 Ma tam ti tamnaits a Dios neets quin abchi an inicchic i cathpich yajchictalab axi ni jayqui yab in abchamal, ani ni jayqui talbel yab neets quin abchi ejtil nixe lej huatath cathpich an yajchictalab. 22 Max a Dios yab quin tapiy nixe xa quij quicha lej cathpich yajchictalab, ni jita tam inic yab neets quin cuxuy ni ohuat hue. Cum a Dios lej canithom cal ax in tacuyamalits, jaxtam neets quin tapiy tin ebal jajachic. 23 Neets ca xetsin i inicchic quin ulu teje cuajatits a Cristo ani jun neets quin ulu tihua cuajatits a

4Toctsin

SAN MATEO24 Cristo. Yab ca belchi ja. 24 Neets ca chich i cambixchic tiquin timcoy nana ani talchic i inic neets quin timcoy i caulome cal a Dios. Ma neets quin tajachic jaye i pulic labith tajbilab ti tsubixtalab, max quin ejtou antsana quin cambiy axi tacuthits tin cal a Dios. 25 Cal axe xi cau nan tu quejab olchamalits tatachic jahua yabaye tajnenequits. 26 Jaxtam yab quit calechic ti al i joltam max jita ti ucha tihua in cuajat, ani yab ca belchi max jita ti ucha tihua in cuajat al jun i ata. 27 An ley tam u leytsom u tsutab ma ti calel quicha ani ma ti otsel quicha, ani nana tin Juntal patal an inicchic neets quin lej tsutat tam quin chich junil. 28 Jutamits tu cuajat i tsemelom tulec, tats neets ca tamcun an totchic.

56 ca atsatme tsapic juchuyabits an trompeta, tam nan neets cu aba i ngelchic tiquin tamcunchi an inicchic axi nan u tacuyamalits tu cal. Neets ti tamcunchixchic tim puhuel an tsabal. 32 Ca atsachic jun i jalpith cau cal an te higuera. Tam ti it in cueelchic ani u puthnalits in xequel, tam a exlalits abal hueits neets quim baju an cacal quij. 33 Antsana tam tatachic ca tsuuhuits u tajnal patal axe jahua nan tu uchamalits neets ca tajan, tam ca exlaits abal hueits nana neets quin chich junil. 34 Lej chubax nan tu uchalchic abal yab neets ca taley a juntalchic, ma ocox ca tajanits patal jahua axe nan tu olchamalchic. 35 An eb ani an tsabal jats neets ca taley, expith nan u cahuintal ojni jats ni jayqui yab neets ca taley. Etsey neets ca putun. 36 Ni jita tam inic yab in tsobim am pejath quicha ni am pejath hora tam antsana neets ca tajan. Ma an ngelchic ti eb ani ma nanaits tin Tsacamil a Dios yab i tsobim. Expith in tsobim u Tata ti eb. 37 Jantini in xetsintal an inicchic tam ti lej biyalits xetsin a No, antsana neets quim baju tam utataquits nana tin Juntal patal an inicchic neets quin chich junil. 38 Tam ti yabaye chenec an uqueltalab cal am pulic ab, xeetsac jajachic ti capupulqui ani ti tomquinalqui, ma tam tin lej bajuhuits an quicha tam ti a No otsitsits ti al am pulic tan ata. 39 Yab in tsoobnamalchic an hora tam

Jantini neets ca tsutat tam ca chich junil in Juntal patal an inicchic

taleyits nixe xa quichachic lej huatath cathpich yajchictalab, tam neets ca yicutsin a quicha ani a its yab neets quim bina in tajax. Neets ca lej tsapic telelats an eb, ma neets jololol a otchic abal jutamqui. 30 Tam tim patal an inicchic neets quin tsuu i tsubixtalab ti eb abal nanaits tin Juntal patal an inicchic in talits al i tocoulom. Tam neets cu tejhuametha u lej tsap ani u lej tsalat, ani patal an inicchic tim puhuel an tsabal neets ca uquin tam tiquin tsuu in tal nanaits tin Juntal patal an inicchic. 31 Tam

29Ca

(Mr. 13.2437; Lc. 21.2533; 17.2630, 3436)

57 neetsac ca ulits am pulic ab, ma ulitsits ani tala uctsin tim patal cal an lej pulic ab. Antsana jaye yab neets quin tsoobna an inicchic an hora tam nana tin Juntal patal an inicchic quin chich. 40 Max cuajat tsab i inic ti junax tojnal tin tsabalil, neets cu netha jun ani jun neets ca jilcon. 41 Max tsab i uxum cuajat ti junax tseel coye, neets cu netha jun ani jun neets ca jilcon. 42 Cum yab a tsobimchic an hora tam nana tin Ajatic quin chich junil, jaxtam ca junini netha tsejcacathits a ichich tiquim batsu. 43 Ca taja ti cuenta jun i thabal ata axi otsanchat in quima ani cuechinenec. Max in tsoobnamalac jahua tam hora neetsac ca chich an cue, yab huayamathac ani yab cuechinenecac. 44 Tatachic quit junini cuajiy tojojothits, cum nana tin Juntal patal an inicchic neets quin chipin lej jun athic tam yab a tiltom.

SAN MATEO24,25 chich. 49 Hualam tocat neets quin othna ax in abatnalchic. Tocat ca xetsin capupulqui ani ca utsalin cal in jaubchic. 50 Antsana neets ca elchin cal in amu tam ca chipin jun athic tam yab u aychab. 51 Jaxtam neets ca cathpich yajchiquiyat. Neets ca huatba ca cuajiy jolbibith junax cal axi eb pututh expith. Taja neets ca uquin ani neets ca huechechlats in camab cal an yajchictalab lej yajchic.

25

Jita pel i abatnanchix pututh ani jita iba

tojnal axi pututh ani tsalpath jats axi neets ca punuhuat ti abatnanchix cal xi queat in tojnalil an amulab, ma quin ulu jahua tam hora ca pijchinchat. 46 Tam ca chich in amu, tam neets ca lej culbe nixe xi abatnanchix max im putuhual cal in uchbil. 47 Lej chubax nan tu uchalchic abal jats jaja axi neets ca punuhuat ti tsale abatnanchix cal patal jahua in cuaal in amu. 48 Ani max yab pututh neets quin tsalpay abal in amu neets ca ohuey abal ca

45An

(Lc. 12.4148)

Neets tu olchiyechic jantini quit cuajiy tsejcacath quit otsits jun tin tajal a Dios ti Tsale. Lajuj i tsicach neetsits ti bel in nethalchic ti junchic i tajablab cum neets quin tamu i tomquinel inic. 2 Bo jajachic tsalpath ani bo axi yab tsalpath. 3 Axi yab tsalpathchic in nethal i tajablab ani yab in nethal i gas abal quin jolchi tam ca taley ax in cuaalits. 4 Axi tsalpathchic in nethal i tajablab ani jaye i gas al i limete. 5 Cum yab thubat chich an tomquinel inic, jaxtam tsebcanalchic an tsicach ani talbel huayits. 6 Ma tsejel acal in atsalchic jun i tsapic cau antse: Tax talits an tomquinel inic. Quit calechic ca tamucua. 7 Tam ejtsinchic an tsicach ani in thubat tsejcachical in tajablabilchic. 8 Tam axi bo yab tsalpath in ucha axi bo tsalpath: Tucu pitha hue i gas, cum teptsitsilits i tajablabil. 9 Toctsin axi tsalpathchic: Iba, cum hualam neets qui quibchiyehue max tu

An jalpith cau tin cuenta axi lajuj tsicach

SAN MATEO25 pitha. Quit cale jun tu nujuhuab an gas ani ca tsaiy a cuete calcua. 10 Ani tam ti neetschic quin tsaiy an gas, tamnaits biyat chich an tomquinel inic. Ani axi bo tsalpathchic jats axi otsits cal jaja jun tu tajnal an tomquintalab ajib. Tam mapuyat an huileb. 11 Talbel ulits axi bo yab tsalpath ani in lej uluchic: Paylom, tucu japchi an huileb. 12 Toctsiyatchic: Lej chubax tu uchal abal nan yab tu exlal. 13 Tam a Jess tu ucha huahua: Cum yab a tsoobchic jayqui nana tin Juntal patal an inicchic neets quin chich, jaxtam quit etsey cuajiy tsejcacath tiquim batsu. Yab a tsoobchic jahua tam quicha ni jahua tam hora neets quin chich.

58 an amu ax im batsu bo mil i tumin. In chithal jaye axi bo mil ms in atanchamal. In ucha: Paylom, te cuajat am bo mil ax tin jilchi ani jaye bo mil ax u atanchamal. 21 Tam uchan cal an amu: Lej chubax it alhua ani it pututh tojonchix. Cum tin alhua tojonthanchamal an hue ax tu jilchi, neets tu pithaye ms a uchbil. Quit otsits te cal nana ani cu junax culbe abal etsey. 22 Talbel ulits cal an amu an tojonchix ax im batsu tsab mil i tumin. In ucha in amu: Paylom, te cuajat an tsab mil ax tin jilchi ani jaye tsab mil ax u atanchamal. 23 Uchan cal in amu: Lej chubax it alhua ani it pututh tojonchix. Cum tin alhua tojonthanchamal an hue ax tu jilchi, neets tu pithaye ms a uchbil. Quit otsits te cal nana ani cu junax culbe abal etsey. 24 Ulits jaye axi jilchin mil i tumin ani in ucha in amu: Paylom, nan u exlal abal it lej pathay. Ejtil max a cojohual jun ti yab a tayamal ani ejtil max a yacual an hualilab jun ti yab a tayamal. 25 Jaxtam in jiquey ani u tsinat joliy a tuminal tsabal. Te tu huichbanchal a tuminal. 26 Toctsin an amu: Tata ojni it pojcax tojonchix ani it obe. U cojohual jun ti yab u tayamal ani u yacual an hualilab jun ti yab u tayamalcua. 27 Alhua max anac tim binanchamal u tuminal cal queat i inic abal jaja tiquin tojonthanchi, ani antsana u batsunchalac jahua tin atanchamalac cal u tuminal xo tin chenec. 28 Tam an amu in ucha axi cuajatchic taja: Ca tixcanchi

uluye a Jess: Neets tu olchiyechic jantini tin tajal a Dios ti Tsale. Cum jun i amu neets ca cale ti al pil i bichou, in caniy ca chich in tojonchixalchic ca jilchin in tumin quin tojonthanchi. 15 Im pitha jun bo mil i tumin, ani axi jun tsab mil, ani axi jun mil. Im pitha ti junchic jantinits in huitomtal quin eyentha. Tam calets an amu. 16 An tojonchix ax im batsu bo mil in alhua tojonthanchi an tumin, ma in atanchiye bo mil ms. 17 Ax im batsu tsab mil in atanchiye tsab mil. 18 Ax in batsu mil, tocat cale in tsinat joliy an tumin tsabal. 19 Tam ti huatenequits yan a quicha, tam huichiy an amu quin tsejca an cuenta cal an tojonchixchic. 20 Ocox ulits cal

14In

An jalpith cau tin cuenta an tojonchixchic

59 axe xi inic an mil tumin ani ca huatbanchi ax tin chanchi axi lajuj mil i tumin. 29 Jitats quin alhua tojonthanchi jahua u jilchamal, jats axi neets cu jilchiye ms, ani jitats yab quin alhua tojonthanchi, neets ca tixcanchat axi hue u jilchamal. 30 Ca jolohuat eleb ti al an yicuax axe xi tojonchix cum yab janto ti alhua. Taja ca uquin ani ca huechechlats in camab cal an yajchictalab lej yajchic. 31 Nana tin Juntal patal an inicchic neets quin chich junil junax cal patal an ngelchic cu tejhuametha u lej tsalat. Neets quim buxcan tu tsalat lactemil cu taja tin lej Tsale teje tsabal. 32 Neets cu caniy ca chich tu tamet patal an inicchic tim patal am pactha bichoulom axi tim puhuel an tsabal. Neets cu pilmethachic jantini am beletnom conel im pilmethal an ovejachic ani an chivachic. 33 Neets cu cuajba axi ejtil an ovejachic tu huinab ani axi ejtil an chivachic tu cuatab. 34 Tam nana tin Tsale neets cu ucha axi cuajat tu huinab: Cum it lablinchithitschic cal u Tata, quit cuajiy cal nana. Ca tajachic tit tsale jaye, cum jats tit bijithits ma tam ti biyal tsejcanenec an eb ani an tsabal cal a Dios. 35 Cum tam tin xetsin cal i jayil, tatachic tim pijchi. Tam tin xetsin cal i chiquen, tatachic tim pitha an ja cu utsa. Tam tin talac ou, tatachic tim batsu ta quima. 36 Tam tin xetsin cotith, tatachic tin tsejhualiy cal i toltom. Tam tin yaulac, tin tsabiy. Tam tin cuajatac ti al an huicaxte, it chichchic tiquin tsuu.

SAN MATEO25 Antsana neets cu uchachic. 37 Tam axi bolithchic in ichich neets tiquin toctsiy: Ajatic, jayqui huahua tu tsuu it cail, ani tu pijchi? Jayqui tu tsuu it chiquel, ani tu pitha an ja ca utsa ? 38 Jayqui tu tsuu it talac ou, ani tu batsu ti quima ? Jayqui tu tsuu tit cotith, ani tu tsejhualiy cal i toltom? 39 Jayqui u cale huahua tu tsabiy tam tit yaul, ani tam it cuajatac ti huicaxte ? 40 Tam nana tin Tsale neets cu toctsiychic: Lej chubax nan tu uchalchic, cum antsana a tajchamal u juntalchic, jaye tin macuchith tajchamalne. Ma a tajchamal axi lej huecats in exbath. 41 Tam nana tin Tsale neets cu uchachic axi cuajat tu cuatab: Cum it tajat quibenecchic cal a Dios, quit tixcan cal nana ani quit cale ti al am pulic camal abal etsey. Jats an camal axi tsejcathits jun ti ca cuajiy an ocox teneclab ani in juntalchic. 42 Tam tin xetsin cal i jayil, tatachic yab tim pijchi. Tam tin xetsin cal i chiquen, yab janto tim pitha an ja cu utsa. 43 Tam tin talac ou, yab tim batsu ta quima. Tam tin xetsin cotith, yab tin tsejhualiy cal i toltom. Yab tin tsabiy tam tin yaulac ani tam tin cuajatac ti huicaxte. 44 Tam jajachic neets tiquin toctsiy: Ajatic, jayqui tu tsuu tit cail, ani tit chiquel, ani tit talac ou, ani tit cotith, ani tit yaul, ani tit cuajatac ti huicaxte ani yab tu yajnanchi? 45 Tam nana tin Tsale neets cu uchachic: Lej chubax nan tu uchalchic, cum yab a yajnanchi u juntalchic, yab tin macuchith yajnanchamalne. Ma

SAN MATEO25,26 yab a yajnanchi ni axi lej huecats in exbath. Antsana neets cu uchachic. 46 Jats jajachic axi neets ca aban ca cale ca yajchiquiyat abal etsey. Axi bolithchic in ichich jats axi neets ca cuajiy it ejatlith abal etsey cal a Dios, in ulu a Jess.

60 alabastro. Tuchat an frasco cal i nihuihuiltalab lej jalbith. In jolchi tin oc a Jess jun ti quetel ba an mexa. 8 Ani huahua tu exobalil a Jess u tsacul, cum i tsuu janto in tajamal an uxum. I ulu: Jale ti huacla an nihuihuiltalab antse ? 9 Ejtohuamejac ca nujuhuat jalbith ani an tumin pithnenecac an tsejhuantalchic. 10 A Jess in atsa janto i ulu ani tu uchachic: Yab ca cuiyachic axe xi uxum, cum lej alhua jahua tin tajchamal. 11 Etsey neets ca cuajiy i tsejhuantalchic cal tatachic, ani nana expith jun i hue in cuajat cal tatachic. 12 Aba ani yabaye in tsemenec, bel tin jolchi an nihuihuiltalab ejtil max tin quejab tojojonchalits u inictal tam neets quin joliyat. 13 Lej chubax nan tu uchalchic abal jutamqui ca olnanchat an inicchic an alhua cau tim puhuel an tsabal, taja ca tiloxnanchat jaye in tajbil axe xi uxum.

An tomolnaxchic in leac quin yacua a Jess

26

Tam ti talits antsana quin ulu a Jess patal nixe xi cau, tu uchaye huahua tu exobalilchic: 2 A tsoobits abal ti tsab a quicha an Israelchic neets quin taja an ajib tin cuenta abal ti calthame im biyal juntalchic ti Egipto. Nana tin Juntal patal an inicchic neets quim bina tin cubac jajachic abal quin tsemtha quetath al an cruz. 3 Tam tamcunchic an oclec pale ani an exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani an yejtselabchic Israel tin elebil tin quima an tsale pale Caifs. 4 In juncuhualchic an cau jantini ti quin cambiy ani quin yacua a Jess, cum in le quin tsemtha. 5 In uluchic: Yab qui yacua tam ajib abal i ca thaycan i xacueltalab al am bichou.

(Mr. 14.12; Lc. 22.12; Jn. 11.4553)

A Judas in juncuhual an cau abal quin tsinat bina a Jess

Jun i uxum in jolchal i nihuihuiltalab tin oc a Jess

a Jess ti Betania tin quima a Simn ax in cuaalac an tit axi capux cal in anam tuul. 7 Ani ulits taja jun i uxum in chal i frasco tsejcath cal i tujub im bij

6Cuajat

(Mr. 14.39; Jn. 12.18)

jun axi lajuj tsab cal huahua tu exobalilchic a Jess, cale quin tsuu an oclec palechic abal quin tauna. Pel a Judas Iscariote. 15 In conoyal: Jay i tumin tim pithal max cu tsinat bina ta cubac a Jess? Tam pithan ox i lajuj i tumin plata. 16 Ma tam ti tamits in lej alimichical a Judas jantini ti quin tsinat bina a Jess tin cubac in tomolnaxilchic.

14Taley

(Mr. 14.1011; Lc. 22.36)

61
An Santa Cena tin cuenta in tsemtal a Jess

SAN MATEO26 Ax u lej capul cal nana u talabil, jats axi neets tiquin tsinat bina. 24 Quim bina nana ani quin tsemtha, cum nana tin Juntal patal an inicchic antsana im bijchithits ti al an Tocat Thuchlab. Tocat lej cathpich tsejhuantal nixe xi inic axi neets tiquin tsinat bina, cum neets ca lej yajchiquiyat. Alhua max lejatac yab huatsinenec. 25 Tam conoyab a Jess cal a Judas axi cal ti neets ca tsinat bina: Hualamac xe max nana jaits, Exobchix? Toctsin a Jess: Tata ojni jaits. 26 Biyat huahua u capule, a Jess im pena am pan ani im bina i cacnamal yan cal a Dios. Tam in muu am pan ani tu pitha, ani tu ucha: Ca capuchic axe u anam tuul. 27 Tam im pena an utsumtalab cal an vino ani im bina i cacnamal yan cal a Dios. Tam tu huatbanchi huahua ani tu ucha: Patal tatachic ca utsa. 28 Axe pel u xitsal axi hueits neets quin huaclanchat ti al an cruz abal yantalam i inicchic ca paculanchat in hualab. Cal tin ebal u huaclath xitsal a Dios neets quin tsejca i it jilchith cau cal an inicchic. 29 Nan tu uchalchic abal yabats neets cu utsa an vino lab tuthub cal tatachic ejtil u tajal xo. Ma tihua talbelaquits tam u Tata ti eb quin taja ti lej Tsale, tam tiquele neets cu utsa junil.

bajuhuits an caal quicha an ajib tin cuenta am bichou Israel ti calthame ti Egipto ti biyal. Tamits u capab am pan axi yab tsejcath cal i cacchixtalab coye. Huahua tu exobalilchic a Jess u ulits cal jaja ani i conoy: Jutam a le qui tojojoy abal cu caputs tin cuenta in ajib am bichou Israel tam ti calthame ti Egipto ti biyal? 18 Toctsin a Jess: Quit calechic nihua ti bichou Jerusaln tin quima jun i inic axi bijithits. Ca ucha antse: An Exobchix Jess ti abchal an cau abal hueits neets quim baju in horajil tam neets ca tsemtha. Ta quimacua jaja ani huahua tu exobalil neets qui taja an ajib tin cuenta ti calthame ti Egipto am biyal bichou Israel. 19 Tam u cale huahua i tojojoy patal jantini tu uchame cal a Jess tin cuenta an capuxtalab ajib. 20 Ani aclejits tam tu quetelits huahua lajuj tsab tu exobal junax cal a Jess ba an mexa. 21 Tam tu capulitschic, a Jess tu ucha: Lej chubax nan tu uchalchic abal jun axi cal tatachic neets tiquin tsinat bina tin cubac u tomolnaxilchic. 22 Tam ojni u tepinal huahua, ani i conoyal a Jess ti junchictal: Hualamac xe max nana jaits, Ajatic? 23 A Jess tu toctsiychic:

17Im

(Mr. 14.1225; Lc. 22.723; Jn. 13.2130; 1 Co. 11.2326)

i ajatnanchi im bij a Dios, ani tam u calechic ti bolchal Olivos. 31 Taja a Jess tu uchachic:

(Mr. 14.2631; Lc. 22.3134; Jn. 13.3638)


30Taley

A Jess in olnal abal a Pedro neets quin tsinca tim ba cal jaja

SAN MATEO26 Patal tatachic tin ebal u tsemtal neets quit tapchin a tsalap axe xi acal. In olnab nana ti al an Tocat Thuchlab janto neets quin tajchin cal a Dios antse: Nan neets cu tsemtha am beletnom oveja, ani neets ca bucuhuat tam an ovejachic, in ulu a Dios. 32 Talbel tam quin ejthajits, neets quin occhith cale ti Galilea, ani tatachicte quit cale talbel. 33 Tam uchan a Jess cal a Pedro: Aba ma patal an tsatel ca tapchin in tsalap yab ti tsatenchi, nan ojni neets tu junini tsatenchi. 34 Toctsin a Jess: Lej chubax nan tu uchal abal axe xi acal tata neets ca tsinca ta ba cal nana oxil i calat ma tam ti ibaque thajnenec an coxol. 35 Bel a Pedro in lej ucha a Jess: Aba ma quin lenane quin tsemtha junax cal tata, nan yab neets cu tsinca tu ba. Tam patal huahua tu exobal i ulu jayetsequi jantini in ulu a Pedro.

62 ma ejtil neets quin tsemetsits. Tatachic quit jilcon teje ani yab quit huayits. 39 Tam nixquin a Jess hue nihua, ani tajat paclun tsabal ca olon. In ulu: Tata, max ejtohuabac tiquin jaluntha abal yab cu yajchicna an yajchictalab axi taye tal. Max i, bel u le tu tajchi a culbetal ani yab u cuete culbetal. 40 Tam huichiy a Jess jun ti cuajat axi ox i juntal exobal, ani in tsuu tocat huayamathchic. Tam in ucha a Pedro: Jale yab a ejtouchic quit cuajiy yab quit huayits ma ni jun i hora, quit olon ejtil nana ? 41 Ca junini nethachic tsejcacath a ichich quit olon abal yab ti ata an teneclab. Lej chubax lej canat a ichich ca olon cal nana, tocat a anam tuul jats yab u lej tsapnel. 42 Tam tsab cale junil a Jess ca olon. In ulu: Tata, max yab ejtohuab tiquin jaluntha yab cu yajchicna an yajchictalab axi taye tal, bel cu tajchi a culbetal. 43 Huichiy junil cal axi ox i juntal, ani in tsuu tocat huayamath junil cum atanits cal i tsebattalab. 44 Tam in jilachic taja ani jaja cale ca olon junil. Pel i oxchilab calat. 45 Tam huichiy junil jun ti cuajat axi ox i juntal, ani in uchachic: Xohue alhua max anac quit hue huayitschic ani quit hue coyots, tocat yab in tomnal ani, cum im bajuhuits an hora nana tin Juntal patal an inicchic neets quin tsinat bina tin cubac i hualbith inicchic. 46 Xo quit tsaquiychic ani

u ulits huahua junax cal a Jess al jun i tsabal im bij Getseman. Taja a Jess tu uchachic: Quit jilconchic teje, biyat nan neets quin cale hue nihua quin olon. 37 In netha ca cale jaye a Pedro ani axi tsab in tsacamil a Zebedeo. Ani lej huatath cathpich tepith in ichich a Jess, ma lej colothits tin inictal in atsal. 38 Jaxtam in uchachic: U atsal ejtil max u lej tseeyab u ichich cal i cathpich tepithtalab,

36Taley

(Mr. 14.3242; Lc. 22.3946)

Ol a Jess ti Getseman

63 huana. Tax talits jaja axi neets tiquin tsinat bina tin cubac u tomolnaxilchic.
(Mr. 14.4350; Lc. 22.4753; Jn. 18.211)
47Exome

SAN MATEO26 Tata ojnichic it chenec tiquin yacua cal i matset ani cal i techic ejtil max pel in cue. Chuthel chuthel in cuajatac ta tiyopanil tin exobchix ani yab tin yacua taja. 56 Ma xo ojni tin yacualchic abal antsana ta ca putun an Tocat Thuchlab jantini tin thuchnenequits cal in caulomejilchic a Dios antse quin yacuan. Tam u tajat cale ti athil patal huahua tu exobalilchic a Jess, ani tam jaja a Jess jilcacayatits.

Yacuan a Jess

ti cau a Jess tam ti ulits a Judas axi ajith cal huahua lajuj tsab tu exobalil a Jess. Ulits junax cal jaja yan i inicchic tsejcachic cal i matset ani cal i techic. Abnenec jajachic ti yacual cal a Jess cal an oclec palechic ani cal an yejtselabchic Israel. 48 A Judas in olchi an tipchixtalab an yacualchic antse: Jitats nan cu tsutsbay, jats tatachic ca yacua. 49 Tam utcan a Judas tin tamet a Jess, ani in ucha: Thamcunenec, Exobchix. Tam in tsutsbay. 50 Ani a Jess in conoy: Jale tit chich, jaub? Tam utey in juntalchic a Judas, in yacua a Jess ani in netha. 51 Tam jun axi pel i juntal exobal cal a Jess in jixa in matsetil ani in mutsquinchi in xutsun in tolmixal an tsale pale. 52 Tam uchan cal a Jess: Ca huichba a matsetil tin otol, cum patal jitats ca pejxin cal i matset neets ca tsemtha cal i matset. 53 Hualam yab a tsoob abal nan xohueits u ejtohual cu conchi u Tata ani quin abchin lajuj tsab i pulic cuenel i ngelchic abal tiquin caniy. 54 Max quin caniyatac yab neets ca putun an Tocat Thuchlab jun tim bijchithits nana quin yajchiquiyat. 55 Tam a Jess in uchachic an yacualchic:

A Jess tin tamet an cuenel axi cathpich in ey an tsejcom cau tin cuenta an tiyopanchic Israel

ta nethajits a Jess cal an yacualchic tin quima an tsale pale Caifs. Taja tamcuthits an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani an yejtselabchic Israel. 58 Ani a Pedro ta tale tsatat hue ou. Talbel tam ti ulitsits jaye tin quima an tsale pale, otsits taja ani buxcan ti al am patio cal an yacualchic abal quin tsuu janto neets ca tajchin a Jess. 59 Taja cuajat an oclec palechic ani an yejtselabchic Israel ani patal an cuenel axi cathpich in ey an tsejcom cau tin cuenta an tiyopanchic Israel. In alimichical jantini ti quin jolbiy a Jess abal ca tsemtha, ani yab chubax jahua in uluchic. 60 Yab in ejtohual quin elchi i hualabtalab, aba ani yan i inicchic in jolohual i janamtalab tin cuenta a Jess. Ma tin lej taltalits cubiy tsab i inic in olnal i cau axi jaye yab chubax 61 In uluchic:

57Taley

(Mr. 14.5365; Lc. 22.5455, 6371; Jn. 18.1214, 1924)

SAN MATEO26 Axe xi inic in ulu antse: U ejtohual cu paclu in tiyopanil a Dios, ani cu tsab tsejca junil ti ox a quichacua. 62 Tam cubiy an tsale pale ani in conoy a Jess: Yab neets ca toctsiy ni jun an jolbixtalab jahua it uxnal? 63 Yab toctsin a Jess. Tam uchan cal an tsale pale: Tim bij a Dios axi ejat abal etsey ca chubax olna ta ba. Tucu ucha max tataits it Cristo ani max pel ti Tsacamil a Dios. 64 Toctsin a Jess: Nanaits ojni jaits jantini ta ulu. Nan tu uchalchic jaye abal tatachic neets tiquin exlanchi u ey tam in quetelits tin huinat cubac a Dios ti eb ax in cuaal patal in cuete tsap. Ani neets tiquin exlanchiye u ey abal pel tin lej Juntal patal an inicchic tam quin huichiy junil paiilits al i tocoulom. 65 Cal nixe xi cau lej tsacuy an tsale pale, ma in mitsal in nacat coton. In ulu: Xohueits ojni a atsamalchic jahua antsana in ulumal ejtil max jaja pel a Dios. Yabats i yejenchal jita ms tucu olchiye tin cuenta axe xi inic. 66 Jantini ta tsalpayalchic nana jantini tu cu tajchi? Toctsinchic: Alhua max ca tsemtha, cum lej jolbithits jaja. 67 Tam talchic i inic in tubcanchal a Jess in hual ani in cuathcuayal. In mocanchal i cubaclec tin hual. 68 Uchan a Jess: Tataits it Cristocua, tucu olchi jita ti cuatha.

64
A Pedro in tsincal tim ba cal a Jess

a Pedro ti al am patio tin quima an tsale pale tam ti utey jun i cuthinel. Uchan a Pedro: Tata ojni pel it tsatel cal a Jess axi tal ti Galilea. 70 Tam a Pedro in tsinca tim ba, in ulu: Yab u exlal janto tam cau ax a ulal. 71 Tam a Pedro neetsits tihua ba an huileb ani tsutab cal queat i cuthinel. Ani jaye jaja in ucha axi muthat taja: Chubax jaja pel i tsatel cal a Jess Nazaretib. 72 Tam a Pedro in tsab tsinca tim ba junil. In cuba tim ba ti lej chubax, in lej ulu: Nan yab u exlal axe xi inic ax a ulal. 73 Tam uchan cal axi cuajatchic taja: Lej chubax tataits pel ti juntal axi tsatelchic cal a Jess. Ti tejhuamethal a cahuintal abal pel it lej Galileajib. 74 Tam a Pedro in ulu alhua max ca tajat yajchiquiyat cal a Dios max yab chubax jahua in ulumal. In cuba tim ba ti lej chubax junil, in ulu: Nan yab u exlal axe xi inic. Tamequi ti thajnalits an coxol. 75 Tam a Pedro in tilpa jahua uchnenec cal a Jess abal neets quin tsinca tim ba oxil i calat tam ti ibaque thajnenec an coxol. Ani cale a Pedro taja lej tsapic ucnal.

69Quetelits

(Mr. 14.6672; Lc. 22.5662; Jn. 18.1518, 2527)

65
A Jess binab cal a Pilato

SAN MATEO27 in ulumal an caulome cal a Dios Jeremias antse: Huichbanchame axi ox i lajuj i tumin plata. Antsana tu tsalpanchab in jalbil jaja axi bina cal am bichou Israel. 10 Cal nixe xi tumin tsaiyame an tsabal axi eyenthame cal an thacum pach jantini in ulumal a Dios, in ulu a Jeremas.

27

Tam ti chutheyits in tsejcal an cau patal an oclec palechic ani an yejtselabchic Israel abal jantini ti quin tsemtha a Jess. 2 Taley in nethachic a Jess huicat ani im bina tin cubac an gobernador Poncio Pilato.

(Mr. 15.1; Lc. 23.12; Jn. 18.2832)

ti a Judas in tsuu abal neets ca tsemtha a Jess, tam in lej yajna abal jale in tsinat bina. In le quin huichbanchi nixe xi ox i lajuj i tumin plata an oclec palechic ani an yejtselab Israel. 4 In uchachic: In hualbinenec, cum u tsinat binamal axe xi tocat inic abal ca tsemtha. Toctsin jajachic: Yab pel i cuenta huahua jahua a tajamal, pelits a cuete cuenta expith. 5 Tamna a Judas in jolocna an tumin alta ti al an tiyopan, ani ta cale in huica i tsaj tin nuc. Im pala tim ba ani thutcuth tsemets. 6 Taley an oclec palechic im pena an tumin ani in uluchic: Yab i ejtohual qui xalu axe xi tumin cal ax u pithnal a Dios, cum pel i tumin axi pel i jalbixtalab cal in xitsal i inic. 7 Jaxtam jajachic thubat in tsejca an cau abal quin tsaiy cal nixe xi tumin i tsabal ax u bijiyab ti thacum pach tsabal. Tats ca joliyat an tsemelomchic axi pel i pil inic ani yab Israel. 8 Jaxtam ma xohue u bijiyab nixe xi tsabal ti xits tsabal. 9 Antsana putnenec an cau jahua

3Tam

In tsemtal a Judas

cuajat a Jess tin tamet an gobernador Pilato ani conoyab: Tataits pel ti Tsalejil an Israelchic? Toctsin a Jess: Nana jaits ojni ax a ulal. 12 Ani u jolbiyab a Jess cal an oclec palechic ani cal an yejtselabchic Israel. Tocat yab toctsin. 13 Tam conoyabe cal a Pilato: Yab a atsal abal it lej jolbiyab? 14 Bel yab janto toctsin a Jess. Ani jats tin lej jicpal a Pilato, ma yab in exla jantini ti quin tsalpanchi a Jess.

11Taja

(Mr. 15.25; Lc. 23.35; Jn. 18.3338)

A Jess tin tamet a Pilato

(Mr. 15.620; Lc. 23.1325; Jn. 18.3819.16)

In tsejcaxtal a Pilato cal a Jess

ujnam an gobernador quin hualca jun i huicnel tam u tajnal an ajib tin cuenta abal calthame am biyal bichou Israel ti Egipto. Ca hualca an huicnel jitats ca bijchin cal am bichou 16 Cuajatits tam ti al an huicaxte jun i huicnel lej exlab im bij a Barrabs. 17 Jaxtam tam ti mulcunenequits am bichou, conoyab cal a Pilato: Jita a lechic abal nan tu hualcanchi? Cu hualca a Barrabs

15In

SAN MATEO27 o cu hualca a Jess ax u bijiyab jaye ta Cristo? 18 A Pilato in exlaits abal u lej paixnab a Jess, ani jats ti binanchamejits tin cubac abal jaja quin jolbiy. 19 Quetelits a Pilato tin lactemil jun tin tsejcal an cau, ani tam abchinal i cau cal in tomquil antse ca uchan: Yab janto ca tajchi yab alhua nixe xi pututh inic, cum ti acal tu huachib u lej yajchicna tin cuenta jaja. 20 Ani an oclec palechic ani an yejtselabchic Israel exome in nixocnal an mulcunel abal quim bijchi a Barrabs ca hualca ani a Jess ca tsemtha. 21 Tam an gobernador in tsab tauna am bichou junil in conoyal: Jahua axi tsablom a le abal nan tu hualcanchi? Toctsin an mulcunel: Ca hualca a Barrabs. 22 Ani a Pilato in conoyalchic: Ani janto cu tajchi a Jess ax u bijiyab ta Cristo? An mulcunel tim patal toctsin: Ca tajat bina ca quetath tsemtha ti al an cruz. 23 Tam a Pilato cal ms i cau in conoyal: Janto yab alhua in tajamalac abal antsana cu bina ? Ani lej thajat toctsin an mulcunel: Ca tajat bina ca quetath tsemtha ti al an cruz. 24 Tam a Pilato in tsuu abal ni hue u tajchinal ti cuenta, tocat xacuecuel an mulcunel. Tam in conchi i ja ca chanchin, ani taley in taca in cubac tin tamet an mulcunel. In uchachic:

66 Max ca tsemtha axe xi pututh inic yab pel u cuenta nana, pel a cuenta tatachic expith. 25 Toctsin tim patal jajachic: Max ca tsemtha pel i cuenta huahua junax cal i tsacamilchic, expith ca tajat tsemtha. 26 Tam a Pilato in aba an cau ca hualca a Barrabs. Ani im bina a Jess ca huithcoyat cal an soldadochic, ani ca netha ca quetath tsemtha ti al an cruz. 27 Taley an soldadochic in netha a Jess tin atajil an gobernador, ani taja patal jajachic in cuentsimiyal. 28 In tixcanchal in toltomil ani in caychal i tsacni nacat coton. 29 Tin oc im punchal jun i thipath quith corona ani tin huinab cubac i pacb. In tilibnath tuthuhual in cualalchic tin tamet a Jess ejtil max pel i tsale. Tam in tilibnath uluchic: Jeits an Tsale cal an Israelchic. 30 Taley in tubcayalchic a Jess. In tixcanchal am pacb tin cubac ani in mocanchal tin oc. 31 Tam tin tilibnamalits antsanachic, tam in tixcanchi an tsacni nacat coton ani in caychi in cuete cal. Taley in nethachic abal ca quetath tsemtha ti al an cruz.

ti neetsits nethab a Jess ti bel, tal jun i inic im bij Simn axi pel i Cirenejib. Jats punuhuat cal an soldadochic abal quin quitnanchi an cruz ax in quitnal a Jess. 33 Taley ulitschic al jun i cuajattalab im bij Glgota. Ti tenec

(Mr. 15.2132; Lc. 23.2643; Jn. 19.1727)


32Tam

Quetath tsemtha a Jess ti al an cruz

67 cau in le quin ulu Tamoc. 34 Ani taja an soldadochic im pitha a Jess i vino xaluth cal i ilal lej tsaic. In ocox leca, yab in lena quin utsa. 35 Tam ti quetathits a Jess ba an cruz, tam an soldadochic in calthal i quij jantini quin calnanchi in toltomil a Jess. Antsana ti putnal jahua in ulumalits in caulomejil a Dios antse: In calthachic i quij jantini tiquin calnanchi u toltomil. 36 Taley buxcan an soldadochic utat ti al an cruz abal ti beletnom. 37 Tin oc an cruz punchithits i thuchlab jolbixtalab antse ti thuchath: Jaits axe a Jess in Tsalejil an Israelchic. 38 Taja cuajat quetathits al i cruz jaye cal a Jess tsab i cue, jun tin huinab ani jun tin cuatab. 39 Ani talchic i huatel ba am bel in quithab uchal a Jess. Tocat in huihuohuiyal in oc, cum im pojcal a Jess. 40 In tilibnath uchachic: Tata a ulumalits a ejtohualac ca paclu an tiyopan ani ti ox a quicha ca tsab tsejca junil. Xohueits ca jecontha ta ba. Quit paiy ba an cruz max chubax pel ti Tsacamil a Dios. 41 Ani tilibnab a Jess jaye cal an oclec palechic, ani cal i exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss, ani cal i fariseo, ani cal i yejtselabchic Israel. In uluchic: 42 In jeconthamal queat i inicchic ani abal jaja yab in ejtohual quin jecontha tim ba. Auxe max jaja jaits ax u aychab ca chich ti Tsale cal huahua tu Israel. Max chubax jaits, ca tajat paiy ti al an cruz abal qui bela.

SAN MATEO27
43Max

chubax in tsapnalcua a Dios ani max chubax u canithab cal a Dios, tam xohueits ca jecontha cal a Dios. Cum in ulumalits abal jaja jaits in Tsacamil a Dios. 44 Ma tilibnab a Jess cal nixe xi tsab i cue jaye axi quetath ba i cruz.

tala yicutsin tim puhuel an tsabal ma ti tsejel quicha ani ma ti ox hora an huacal. 46 Ma tam ti tamits nixe xi hora, in lej tsapic ulu a Jess: El, El, lama sabactani? Ti tenec cau in le quin ulu: U Diosil u Diosil, jale tin jilcacayamalits? 47 Ani talchic i inic axi cuajat taja tam tin atsa nixe xi cau, in uluchic: In caniyal ca chich am biyal caulome cal a Dios Elas. 48 Tam jun jajachic ax in atsal thubat athlats abal quin iqui i thicaxtalab axi hue ejtil i cuinim. In tsabay al i tsaic vino, ani in umchi tin chum i te. Taley in utunchi tin hui a Jess quin jutsu. 49 Ani queatchic axi cuajat in ulu: Qui hue aychiye max ca chich a Elas quin tolminchi. 50 Tam lej tsapic cahuin junil a Jess, ani taley tajat tsemetsits. 51 Tamequi ti cathlun ma ebal ani ma alal am pelcath toltom ba an tiyopan. Jilcon tsab i pejach. Ani lej telelel an tsabal, ma poquequel an tujubchic. 52 Ani japquinal i paxal jolchic jun ti jolith i tsemelomchic. Ani ejthab yan axi belom cal a Dios axi jolith taja.

(Mr. 15.3341; Lc. 23.4449; Jn. 19.2830)


45Taley

U tsemelits a Jess

SAN MATEO27,28 yab thubat calechic ti al nixe xi paxal jolchic. Ma tam ti ejthachits a Jess, tam tiquele cale jajachic. Otsitschic ti al an tocat bichou Jerusaln, ani taja tsutab cal yan i inicchic. 54 An capitn soldado ani an soldadochic ax im beletnal a Jess in tsuu telelel an tsabal ani axi queat ms i jicpath tajbilab. Ani cum lej jiquelchic, in ulu: Axe xi inic ojni jaits pel in Tsacamil a Dios. 55 Cuajatchic taja hue ou yan i uxum in metal a Jess ba an cruz. Pel i uxumchic axi tsatenec ani tolmixin cal a Jess ma tam ti xeetsac jaja ti Galilea. 56 Cuajat a Mara Magdalajib ani a Mara axi pel in mim a Jacobo ani a Jos. Cuajat jaye in mim a Jacobo ani a Juan ax in cuaal in tata Zebedeo.

68
An soldadochic im beletnal an jolimtalab

53Tocat

lej huaclejits tal jun i inic im bij a Jos pel i Arimateajib. Pel i rico inic ani pel i tsatel cal a Jess. 58 Ulits cal a Pilato ani in conchi in inictal a Jess quin joliy. A Pilato in aba an cau ca pithanchat. 59 Tam a Jos in nethanchi, ani in thubay cal jun i it putat toltom. 60 In cuaal a Jos i it jolimtalab tsajath jol paxal tujub, ani tats tin mocanchi in inictal a Jess. Ani jun i pulic tujub cubat taja in toliy ani im paxquinchi an otsnamtalab. Taley ta cale. 61 Ani quetechic taja a Mara Magdalajib ani axi queat Mara eleb utat tin otsnamtal an jolimtalab.

(Mr. 15.4247; Lc. 23.5056; Jn. 19.3842)


57Taley

Joliyat a Jess

an viernes tam ti tojojol an Israel tin cuenta an sbado, ani nixe xi sbado an oclec palechic ani an fariseochic cale quin tsuu a Pilato. 63 In uchachic: Paylom, i tilal janto in ulu nixe xi janamcau tam ti ejatac. Ca tsemets ani ti ox a quicha tam neets ca ejthacua. 64 Jaxtam ca aba an cau ca lej alhua beletna an jolimtalab ca quithbanits xi ox quicha, i ca chich acal in exobalilchic quin cuechi in inictal ani talbel quin uluchic ejthachits. I ca cathpich cambiyat an inicchic cal i pulic janamtalab antsana yab ejtil axi hue cambiyamejits cal queat in cahuintalchic. 65 A Pilato in toctsiychic: Tatachic a cuaal i beletnom ta tiyopanilchic. Jats ca abachic quim beletna an jolimtalab jantinits quin ejtou. 66 Tam calechic in tsachi i tsacam tsaj pelcath ma jum poque al am pulic paxiclab tujub tin otsnamtal an jolimtalab. Pel i tsubixtalab cal an oclecchic abal ni jita yab quin calthanchi in inictal a Jess. Ani jilconchic taja nixe xi soldado ti beletnom.

62Huateyits

28

Huateyits an quicha sbado, ani chuthelits pel an caal quicha semana. Ani chich quin tsabiychic an jolimtalab a Mara Magdalajib ani axi queat

(Mr. 16.18; Lc. 24.112; Jn. 20.110)

Ejtha a Jess

69 Mara. 2 Ani jun jictohual lej tsapic telelatsits an tsabal, ani paiy ti eb ulits ti al an jolimtalab jun i ngel abath cal a Dios. In tixcanchi am pulic paxiclab tujub tin otsnamtal an jolimtalab, ani buxcan ba eblim an tujub. 3 Ani tsutab an ngel lej tsumimil ejtil an ley, ani in toltomil lej thacninil ejtil i pojoth tsam. 4 Ani lej jiquel an soldadochic axi beletnom cal an jolimtalab, ma ijcan tsabal ejtil tam tsemenec. 5 Tam uchan an uxumchic cal an ngel: Yab quit jiqueychic. U tsoob abal a aliyalchic a Jess axi quetath tsemtha ti al an cruz. 6 Yabats cuajat teje, cum ejthajits jantini tin ulumal jaja abal neets ca ejtha. Ca metachic te jun ti cuajatac in inictal. 7 Thubat quit calechic ca olchi in exobalilchic abal ejthachits ani neets ca occhith ulits ti Galilea. Jajachic ca cale tihua quin tsuu. Jaits axe an cau axi nan tu uchalchic, in ulu an ngel. 8 Tam calpanchic an uxum ti al an jolimtalab cal in athic. Jun tajatqui u jiquel ani jaye jun tajatqui u lej culbel. Ta neetsits athithil tucu olchi huahua tu exobalilchic a Jess jahua in tsuumalchic. 9 Ani tam ti neetsits jajachic ti bel, tam tamuhuab ani tsapnethab cal a Jess. Tam in tuthuchic in cualal tin tamet a Jess, ani in mutscunchichic in acan. Antsana ti cacnaxin cal jaja. 10 Tam uchanchic cal jaja: Yab quit jiqueychic. Tocat quit cale ca ucha i ebchalchic ca cale ti Galilea, ani taja neets tiquin tsuu.

SAN MATEO28
In olchixtal an soldadochic

biyat neetsits an uxumchic cal nixe xi cau, tsab ox i soldado axi beletnom cal an jolimtalab ulits ti al am bichou quin olchi an oclec palechic patal jahua tajnenec. 12 Tam cale an oclec palechic quin olchi an yejtselabchic Israel. Taley in juncuchic an cau abal quim pitha yan i tumin an soldadochic. 13 Uchanchic an soldado: Antse ca ulu: Chich acal in exobalilchic a Jess ani in cuechi in inictal biyat huahua u huayamath, ca ulu. 14 Ani max an gobernador quin tsoobna abal it huayamathchic, yab quit tepin cum huahua neets qui tsejca an cau cal jaja abal yab quit jolbiyat. 15 Tam an soldadochic im batsu an tumin, ani ta cale quin taja jantini ti uchanits. Ma xo u tilnale nixe xi cau cal an Israelchic.

11Ani

calechic huahua ti Galilea lajuj jun ti eb tu exobalilchic a Jess, ani u ulits ti al am bolchal jun tu bijchamalits a Jess. 17 Taja i tsuuchic a Jess ani i cacnal. Bel tsab ox huahua i cuaale i hualamtalab ti ichich tin cuenta jaja. 18 Tam a Jess tu uchachic: Im pithnenec cal a Dios patal cu abatna axi ti eb ani jaye axi ti tsabal cu cooy. 19 Jaxtam quit calechic tim puhuel an tsabal ca exobchi tim patal an inicchic u cahuintal

(Mr. 16.1418; Lc. 24.3649; Jn. 20.1923)


16U

Uchbix a Jess cal in abathualejilchic

SAN MATEO28 abal tiquin tsatenchi. Ca pujaychic tim bij u Tata, ani tu bij nana tin Tsacamil a Dios, ani tim bij an Espritu Santo. 20 Ca exobchichic abal quim putu

70 cal patal an uchbixtalab axi nan tu jilchamalits. Ca tilachic abal nan neets quin etsey cuajiy cal tatachic ma ta ca taleyits an quij quicha. Amn.

An alhua cau thuchath cal an tocat inic Marcos


Thajchix a Juan pujax ti al an joltam

Neets cu olna jantini ti tsiquin an alhua cau tin cuenta a Jesucristo in Tsacamil a Dios. 2 Ma ti lej biyalits in caulomejil a Dios Isaias in thucha jahua a Dios in uchamal antse in Tsacamil Jesucristo: Nana in Dios neets cu occhith aba u caulomejil abal ti tsejcacanchi am bel. 3 Jaja neets quin thajchixnanchi an inicchic ax u cheel ti al an joltam antse: Ca tsejcacanchi am bolith bel an Ajatic jun ti ca ulits. 4 Jantini ti thuchathits antsana neets ca aban i caulome cal a Dios, antsana ti chich a Juan. Xeets ti pujax cal an inicchic ax u cheel cal jaja ti al an joltam. In thajchixnanchal ca jictson cal in hualab abal ca paculanchat cal a Dios, ani ca pujan. 5 Chich taja jathua patal an inicchic ax u cuajil tihua tim puhuel an tsabal Judea ani ax ti bichou Jerusaln quin atsanchi in thajchixtal a Juan. U

(Mt. 3.112; Lc. 3.19, 1517; Jn. 1.1928)

pujayabchic taja cal a Juan ti al am pulic itse Jordn jitats in lujuhual in hualab cal a Dios. 6 Toltomith a Juan cal i toltom axi tsejcath cal in jujul an camello. In huic tsejcath pel i ot. In capchal in tuul an tsili ax u capab ani an alte tsiim. 7 In thajchixnanchal an inicchic antse: Ta tal talbel jun i inic lej pulic in ey ani nana iba. Nana lej tsaat u ey, ma yab neets cu baju cu pilchi in quintsol im pajab. 8 Nana tu pujayalchic cal i ja, ani jaja axi taye tal talbel jats neets ti pujaychic cal an Espiritu Santo.

a quicha cale a Jess ti bichou Nazaret axi cuentalith ti Galilea, ani ulits cal a Juan ti pulic itse Jordn. Ani pujnal taja cal a Juan. 10 Taley tam ti calelelits a Jess ti al an ja, tam tin tsuu japquinal an eb ani paiil an Espiritu Santo ejtil i cucu. Ta jilcon cal a Jess. 11 Ani atsatmel jaye jun i cau tal ti eb cal a Dios, taunab a Jess antse: Tataits pel tu ichich hual Tsacamil. In lej culbel cal tata.

9Jun

(Mt. 3.1317; Lc. 3.2122)

Pujnal a Jess

71

SAN MARCOS1
Nixocnab lenab ca hualbin a Jess
19Taley

72 belats a Jess neets ms tihua, ani in tsuu jaye a Jacobo cal in ebchal Juan. Jajachic pel in tsacamil a Zebedeo. Cuajatchic ti al an tan in cuachiyal in thachumtal cal an tool. 20 A Jess in caniychic ca chich. Ani in jilachic in tata Zebedeo cal in tojnalilchic ti al an tan, ani ta calechic ca tsateyits jaye cal a Jess.

talbel netha a Jess cal an Espiritu Santo ca cale ti al i joltam. 13 Ani tats ti cuajiy tsab inic a quicha jun ti huaats i thimalon tse acanchic. Ani lej nixocnab lenab ca hualbin cal a Satans. Chich i ngelchic abal quin tsapliy a Jess.

12Taley

(Mt. 4.111; Lc. 4.113)

A Jess in tsiquiyal in tojlabil ti Galilea

Jun i inic cooyab cal i atax teneclab

a Juan ti al an huicaxte tam ti a Jess ulits ti Galilea. Taja in olnanchalchic an inic an alhua cau jantini tin tajal a Dios ti Tsale. 15 In uchachic: Hueits a quicha neets quim baju ca chich a Dios quin taja ti lej Tsale cal an inicchic teje tsabal. Quit jictsonchic cal a hualab ani ca bela an alhua cau abal quit jecontha cal a hualab.

14Balithits

(Mt. 4.1217; Lc. 4.1415)

A Jess in caniyal ca tsatey tse i alim toolchic cal jaja

a Jess hualchicte am pulic lejem Galilea, ani taja in tsuu tsab i inic ti alim tool. Pel a Simn cal in ebchal Andrs ax im petnalchic an thachumtalab cal an tool ti al am pulic lejem. 17 A Jess in uchachic: Tiquin tsatenchi ani nan neets tu aba tit alim cal an inic axi nana tiquim bela. 18 Ani thubat in jilocnachic in thachumtal cal an tool, ani tsatey cal a Jess.

16Neets

(Mt. 4.1822; Lc. 5.111)

a Jess junax cal in tsatelilchic ti bichou Capernaum. Taja otsits tin tiyopanil an Israelchic, ani in exobchal in cahuintal a Dios an inicchic. Pel i sbado. 22 Cum u exobchix cal i lej uchbith cau yab ejtil axi exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss, jaxtam lej jicpanchab in exobchixtal. 23 Ani cuajat al nixe xi tiyopan jun i inic cooyab cal i atax teneclab. U lej thajanthab cal an atax quin ucha a Jess antse: 24 Janto hualam a le tucu tajchi, Jess Nazaretib? Hualam a le tucu tajat talabetha. Nan tu exlanchal a ey pel ti Tocat Tsacamil a Dios. 25 Tam cuiyan an atax teneclab cal a Jess, uchan: Quit tsibcan ani quit cale tin ichich axe xi inic. 26 Tam lej tsebtsinthab ani lej thajanthab lej tsapic nixe xi inic cal an atax teneclab, ani tam calejits tin ichich. 27 Ani cum lej in jicpal patal axi muthat taja in conoyal antse: Janto hualam in uchbil axe xi inic? Janto tam it exobchixtalab

21Ulits

(Lc. 4.3137)

73 hualam in chal? In cuaal in lej tsap abal quin ata an atax teneclab jantini jaja ti quin lena. 28 Ani lej thubat tiloxnanchab in labith tajbilchic a Jess tim puhuel am bichouchic ti Galilea.

SAN MARCOS1 am bichou, cale ti ol pil jun ti jolat. 36 Ani talbel cale a Simn cal in junquilchic quin aliy a Jess. 37 In ela ani in ucha: Patal an inicchic ti aliyal. 38 Toctsin a Jess: Huana qui tsabiy an utat cuenchalabchic qui thajchixna jaye tihua in cahuintal a Dios. Jats tin chenec teje tsabal. 39 Ani xetsitsil a Jess tim puhuel an tsabal Galilea ti thajchix cal in cahuintal a Dios ti al in tiyopanilchic an Israelchic, ani jaye in canchal i atax teneclab an inicchic.

A Jess in jelthal in uxum iyam a Pedro

ti al an tiyopan, cale a Jess junax cal a Jacobo ani cal a Juan, ulits tin quima a Simn ani a Andrs. 30 Taja cuajat mool cal i caqueltalab in uxum iyam a Simn ti al i huaytalab tsey. Ani olchinal a Jess abal u yaul. 31 Tam utey a Jess, in yacuchi in cubac ani in tsacba. Ma tamequi jun tajat tixcanchat an caqueltalab. Tam jaja an uxum im pijchi a Jess junax cal in junquilchic.

29Calejitschic

(Mt. 8.1415; Lc. 4.3839)

A Jess in jelthal jun i inic yaul cal i tit capux cal in anam tuul

A Jess in jelthal yan i yaulchic

a quicha ani aclelits tam tu chanchinal a Jess yan i yaulchic ani yan ax u cooyab cal i atax teneclab. 33 Ma tim patal am bichou utey al an huileb jun ti cuajat a Jess. 34 Ani in jelthachiquiyal yan i yaul jahuaquitsqui tam yaulats, ani jaye in canchal yan i atax teneclab. Aba ani exlanchat in ey a Jess cal nixe xi atax teneclabchic, bel yab in hualcanchi quin olchi in ey cal jita.

32Otscanits

(Mt. 8.1617; Lc. 4.4041)

Thajchix a Jess ti Galilea

aytalab quicha tsaquiy a Jess tam yicuicuile. Cale ti al

35Taley

(Lc. 4.4244)

utey cal a Jess jun i inic ax in cuaal i tit capux cal in anam tuul. In tuthuhual in cualal tin tamet a Jess, ani in ucha: Max a leac a huital tiquin jeltha. 41 A Jess in yajnanchi. In tacchi ani in ucha: U le tu jeltha, ani ma xohue it jelthachits. 42 Tam tin uchaits antsana a Jess, tamequi jelthachits. 43 Tam ti a Jess occhithe abal quin aba ca cale, in lej ucha: 44 Ca lej taja ti cuenta yab jita ca olchi jahua nan tu tajchamal. Expith quit cale cal am pale ani ca bina an tsacchixtalab ax in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss in uchbil quim bina jitats jelthachits cal an tit axi capux cal in anam tuul. Antsana ta ca taja abal ca tejhuamethanchi an inicchic abal it jelthachits.

40Taley

(Mt. 8.14; Lc. 5.1216)

SAN MARCOS1,2 ani uchan yab jita quin olchi, bel xeets in olchal patal jitats in tamuhual abal jelthachits cal a Jess. Cum lej olnanchab in tajbil a Jess ani jaja yab in le antsana ca olnanchat, jaxtam yabats lej tejhua xeets al i bichouchic. Aba ani xeets al i joltam, bel chich yantalam i inicchic aba jutamqui quin tsuu a Jess.
A Jess in jelthal jun i inic tsambe
45Aba

74 tajal ejtil max pel a Dios, in uluchic tin ichich. 8 A Jess in exlaits jantini tu tsalpanchab cal nixe xi exobchixchic, ani jaxtam in uchachic: Jale tatachic tin quibtsoth tsalpanchal u ey? 9 Yab quibat abal nan cu ucha an tsambe nan tu paculanchal a hualab, ani yab quibat jaye cu ucha quit tsaquiy ani ca thaya a tseyte tatil ani quit belats. 10 Nanaits tin Juntal patal an inicchic, cal u eyaltal tin jelthom tiquin exlanchi u ey abal u cuaal jaye u eyaltal teje tsabal cu paculanchi in hualab an inic. Tam a Jess in ucha an tsambe: 11 Quit tsaquiy ca thaya a tseyte tatil ani quit calets ta quima. 12 Ma tamits ti tsacpan jelthachits ani in thaya in tseyte tatil, ani ta cale. Patal an inicchic in lej jicpal tam tin tsuu jahua antsana tajchinenec an tsambe cal a Jess. Jats tim puhuethanchalchic im bij a Dios, in uluchic: Ni jayqui yab i tsuumal jita quin taja antsana i labith tajbilab.

Taley pil a quicha huichiy a Jess junil ti bichou Capernaum. Ani tsoobna abal cuajat tin quima. 2 Ani thubatqui mulcunal yan i inicchic, ma tuchichin an alta ani yabats u lejel juta ta ca otsitse ms al an huileb. Ani a Jess in thajchixnanchal axi muthat taja in cahuintal a Dios. 3 Tam ulits tse i inic in chithal jun i inic tsambe. 4 Cum lej quitscomathits an mulcunel, yab in ejtohual quin utba tin tamet a Jess. Jaxtam ti cathiychic hualqui quin jacchi hue in jujlabil an ata tim bolithtal jun ti cuajat a Jess. Tam im paba an tsambe cal patal an tseyte tat. 5 Tam ti a Jess in tsuu antsana in lej belalchic, tam in ucha an tsambe: Can tsacamil, nan tu paculanchal a hualab. 6 Taja huaats quetel talchic i exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss, in tsalpanchal jahua a Jess antsana in ucha an tsambe. 7 In tsalpayalchic abal jale antsana in ucha, cum expith a Dios jats in cuaal in eyaltal quim paculanchi in hualab an inic. In

(Mt. 9.18; Lc. 5.1726)

A Jess in caniyal ca tsatey cal jaja a Lev

talbel xeets a Jess junil hualchicte am pulic lejem. Ulits yan i inicchic jun ti cuajat jaja, ani in exobchalchic in cahuintal a Dios. 14 Tam ti neets ms hue tihua, in tsuu a Lev quetel ti batscul jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno. Pel in tsacamil a Alfeo. A Jess in ucha: Tiquin tsatenchi.

13Taley

(Mt. 9.913; Lc. 5.2732)

75 Tam cuble a Lev, ani in tsatenchi a Jess. 15 Ani talbel cale a Jess ti capul tin quima a Lev. Huaats taja yan axi pel i batscul jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno ani huaats jaye yan queat i hualbith inicchic. Cuajatchic quetel ti capul junax cal a Jess ani cal in exobalilchic. Yan jajachic in tsatenchamalits a Jess. 16 Ani talchic i inicchic axi pel i exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani i fariseochic in tsuu a Jess antsana quetel ti capul junax cal nixe xi inicchic. Tam taunab in exobalilchic a Jess cal jajachic, conoyab antse: Jale u junax capul a Exobchixal cal nixe xi batscul jalbixtalab tuminchic tin cuenta an gobierno ani queat i hualbith inicchic? 17 Tam ti a Jess in atsa antsana in uluchic, tam in uchachic: Axi lubach an inic yab in yejenchal i ilalix, expith axi yaul ojni jats in yejenchal. Nan in chenec cu caniy ca chich cal nana jitats in lej exlalits tin ichich abal pel i hualbith inic ani iba ax in tsalpayal pel i alhua inic.

SAN MARCOS2 an fariseochic, ani yab u pabil tata a exobalilchic? 19 A Jess in toctsiychic: Yab in tomnal ca pablats yab ca caputs ax u tsabixchic cal an tomquintalab biyat cuajate an tomquinel inic. 20 Max quim baju a quicha tixcanenequits an tomquinel inic, tam ojni in tomnal ca pablatschic ani yab ca caputs. Tam nan in tixcanenecaquits, tam ojni in tomnal ca pablats u exobalilchic jaye. 21 Yab in tomnal ca cuachiyat am biyal toltom cal i it pejach i toltom, cum tam ca pacuhuat neets ca muley axi it ani tam neets ca oume in mitstal axi biyal. 22 Yab in tomnal ca baliyat al i biyal balixtalab ot in jalil an lab tuthub ax u it boclinalits. Max ani ca tajan, neets ca mitscan an ot ani neets ca huaclan am boc lab tuthub. Antsana neets ca othey am balixtalab ot ani neets ca quibey am boc. Jaxtam in tomnal ca baliyat in jalil an lab tuthub ax u it boclinalits al i it balixtalab ot.

Putsil in exobalilchic a Jess cal in hualil an lab em

Conoyab a Jess tin cuenta am pabiltalab cal an capnel

a quicha tam ti pabil yab u capul in exobalilchic a Juan ani in exobalil an fariseochic, tamna chich talchic i inicchic cal a Jess, ani in conoyal: Jale u pabil yab u capul in exobalilchic a Juan ani in exobalil

18Jun

(Mt. 9.1417; Lc. 5.3339)

sbado xeets a Jess junax cal in exobalilchic al jun i tayablab lab em, ani in exobalilchic in tsiquiyal quim putsiy in hualil an lab em. 24 Tam uchan a Jess cal an fariseochic: Ca tsuu in tajal a exobalilchic tam sbado jahua in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss yab quin taja. 25 A Jess in toctsiychic:

23Juni

(Mt. 12.18; Lc. 6.15)

SAN MARCOS2,3 Auxe max yab a ajiyamalchic janto in taja a David junax cal in junquilchic ti jayqui tam ti cail jajachic. 26 Otsits jaja tin quima a Dios ani in capchi an tocat pan axi expith u jilchinal quin capu am palechic. A Abiatar pel an tsale pale tam ti tam. Aba ani yab pel i pale a David, in capchi nixe xi pan ani im pitha in junquilchic quin capchi jaye. 27 A Jess in uchayechic an fariseochic ms i cau antse: A Dios im bijiy an sbado abal an inic quin tabatna, yab ja abal ca huatath cunat abatna an inic cal an sbado. 28 Nanaits pel tin Juntal patal an inicchic ani u cuaal u eyaltal cu ulu janto ta ca eyentha an sbado.

76 hual tsacunec. Jaye in yajnal, cum jajachic yab in le quin ejtiy an cau jahua ti conoyat. Tam a Jess in ucha axi huayenec in cubac: Xo ca lemca a cubac. In lemca, cum jelthachits. 6 Tam cale an fariseochic, cale quin tsejca an cau cal axi tsatatchic cal a Herodes jantini ti quin tsemtha a Jess.

An inic axi huayenec in cubac

Otsenequits junil a Jess tin tiyopanil an Israelchic, ani cuajat taja jun i inic axi huayenec in cubac. 2 Ani an fariseochic in lej tsapic cocom a Jess cal in hual. Max quin jeltha tam sbado an inic, neets quin jolbiy. 3 Tam a Jess in ucha an inic axi huayenec in cubac: Quit tsaquiy ani quit cubiy teje. 4 Tam a Jess in conoy an fariseochic: Janto tu jilalchic an tsejcath cau binath cal a Moiss qui taja tam sbado? Qui taja alhua o qui taja yab alhua? Qui jeltha axi yaul o qui jila ca tsemets? Ani an fariseochic yab in elal jantini ta ca toctsin. 5 Tam a Jess tocat in metalchic cal in

(Mt. 12.914; Lc. 6.611)

exobalilchic tin hualchictelil am pulic lejem, ani tsatenchab cal yantalam i inic Galileajibchic. 8 Tam ti tsoobnab a Jess abal xeets in tajal i pulic tajbilab, tam ti chich yan i inicchic tal ti Judea, ani ti Jerusaln, ani ti Idumea, ani jum poque am pulic itse Jordn, ani ti Tiro ani ti Sidn. In lechic quin tsuu a Jess janto in tajal. 9 Cum lej mulcunenec yan i inic, a Jess in ucha in exobalilchic ca tojojonchat jun i tan jun ti ca otsits max ca ms quitscomane an mulcunel inicchic. 10 Ani cum lej yantalam i inicchic in jelthamal a Jess, jaxtam u lej quitscomayab cum lenab max ca ejtohuat ca tacan cal an yaulchic. 11 Chich jaye ax u cooyabchic cal i atax teneclab, ani in tuthuhualchic in cualal tin tamet a Jess. Ani lej tsapic thajanthab cal an atax teneclab, thajat uchan a Jess antse: Tataits pel ti Tsacamil a Dios. 12 Ani tam a Jess in lej uchachic: Ni jita yab ca olchi nana u ey.

7Taley cale a Jess junax cal in

Mulcun yan i inicchic hualchicte am pulic lejem

A Jess in tacuyal axi lajuj tsab tin abathualejilchic

talbel cathiy a Jess al i bolchal, ani tats tin caniy jitats jaja

13Taley

(Mt. 10.14; Lc. 6.1216)

77 in lenanchal ca chich cal jaja. Ani chichchic. 14 Huaats lajuj tsab i inic ax in tacuy ca xetsin cal jaja ani quin abatna ti thajchixchic cal in cahuintal a Dios. 15 Im pithachic i eyaltalab abal ti jelthom cal i yaul ani ti canchix cal i atax teneclab. 16 Im bijchic axi lajuj tsab tacuthits antsanachic: Pel a Simn Pedro. 17 Pel a Jacobo ani jaye in ebchal Juan axi tsacamlabchic cal a Zebedeo. U bijiyab jaye xi tsablom ta Boanerges, cum lej tsapic in janith in cahuintal ejtil an mamlab. 18 Pel a Andrs, ani a Felipe, ani a Bartolom, ani a Mateo, ani a Toms, ani a Jacobo axi pel in tsacamil a Alfeo, ani a Tadeo, ani a Simn axi pelac i tsatel cal an cuenel ax u bijiyab ti cananista. 19 Taley pel a Judas Iscariote axi neets quin tsinat bina a Jess tin cubac in tomolnaxilchic.

SAN MARCOS3 a Jess in caniychic ca chich cal ax tu uxnal antsana, abal quin olchi i tipchixtalab. In uchachic: Auxe max a Satans quin tomolna ani quin caltha in at teneclab tin ichich an inic. Iba. 24 Max i bichou ca lehuxin ani ca cuete pejxin, neets ca talabetha. 25 Jaye max ca pejxin i quimathchic ani ca buclxin, yab neets ca ohuey. 26 Ani a Satans max quin tomolna ani quin caltha in at teneclab tin ichich an inic, neets ca talabetha in tsap ti abatnom tin ichich i inic. 27 Ni jita yab in ejtohual ca otsits tin quima i tsapic inic quin calthanchi jahua in cuaal max yab ocox quin yacua ani quin huica an tsapic inic. Expith max huicathits, tam ojni neets quin ejtou quin calthanchi jahua in cuaal tin quima. 28 Lej chubax nan tu uchalchic abal a Dios in ejtohual quim paculanchi an inicchic patal jahuaquits tam hualabtalab quin taja ani i quithab cau quin ulu. 29 Expith yab neets quim paculanchi jitats quin quithab cahuiliy an Espiritu Santo. Jitats quin ulu abal in tojlabil an Espiritu Santo pel in tojlabil an teneclab, jats ojni neets ca jilcon jolbibith abal etsey cal a Dios. 30 Antsana a Jess in uchachic nixe xi exobchixchic, cum jajachic in ulumal abal a Jess cooyab cal i atax teneclabcua.

23Tam

Uxnal a Jess abal pithan i eyaltalab cal an teneclab

Taley talbel otsits a Jess al jun i ata junax cal in exobalilchic. 20 Ani junil u mulcunal lej yan i inicchic ca tolminchat cal a Jess, ma yab u jolcanal cal in exobalilchic ca caputs. 21 Ani ulits taja axi pelchic in at jaub xitsal ax tin quima a Jess abal quin netha, cum olmanitscua jaja. Antsana in uluchic. 22 Huaats taja jaye i exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. In ulalchic abal u cooyab a Jess cal an tsale atax teneclab a Beelzeb, ani jats cal tin calthal i atax teneclabcua.

(Mt. 12.2232; Lc. 11.1423; 12.10)

In mim ani in ebchalchic a Jess

ulits in mim ani in ebchalchic a Jess jun ti cuajat jaja.

31Taley

(Mt. 12.4650; Lc. 8.1921)

SAN MARCOS3,4 Jilconchic eleb biyat in abchal i cau a Jess abal ca cale ti tsutab. 32 Ani olchinal an cau axi quetechic taja cal a Jess, ani jajachic in olchi a Jess. Uchan: Te cuajatchic eleb a mim ani a ebchalchic ti aliyal. 33 Ani a Jess toctsin: Jita ax a tsalpayalchic nana u ajiyal pel u mim ani pel u ebchalchic? 34 Tam a Jess in metalchic axi quetechic tin tonith, ani in uchachic: Axechic axi te cuajat cal nana jaits ax u ajiyal tu mim ani tu ebchalchic. 35 Ani jitats quin tajchi in culbetal a Dios, jaits axi pel u mim ani pel u ebchalchic.

78 cum yab luputh in ibil. 7 Talchic i iyalab ijcan jaye jun ti huaats yan i quith. Taja cale ani tala paxquiyatits, cum lej puhueyits an quithchic. Yab im bina ni jun in hualil. 8 Talchic i iyalab ijcan jaye jun ti alhua an tsabal. Taja cale ani puhuey, ani im bina yan in hualil. Talchic i acan im bina ti ox i lajuj in hualil, ani talchic ti ox inic, ani talchic ti bo inic. 9 Tam a Jess in ucha an mulcunel: Jitats junat in ichich cal nana u ichich, quin lej alhua bina in xutsun cal axe xi cau.

Jale exobchix a Jess cal i jalpith cau

An jalpith cau cal am bucul iyalab lab em

Taley in tsiquiy junil a Jess ti exobchix hualchicte am pulic lejem, ani taja mulcunal yan i inicchic. Cum lej quitscomathits an mulcunel, otsits a Jess al jun i tan. Tats ti buxcan ti exobchix, ani an mulcunel jilcon hualchicte am pulic lejem. 2 In exobchalchic cal yan i jalpith cau antse: 3 Ca lej binachic a xutsun cal jahua neets tu ucha. Cale ti bucul jun i bucul iyalab lab em. 4 Xeets ti bucul ani ijcan talchic i iyalab ti al am bel. Chich taja an tsitsinchic in captsu an iyalab. 5 Talchic i iyalab ijcan jaye jun ti huaats yan i tujub ani yab lej anmith. Taja thubat cale an iyalab cum lej huecats an anam. 6 Tam ti calejits a quicha lej tsapic an cacal, tam ti tala huaytson

(Mt. 13.19; Lc. 8.48)

an mulcunel, ani jilconeneque cal a Jess tsab ox i inicchic ani xi lajuj tsab in exobalilchic in conoyal janto in le quin ulu nixe xi jalpith cau cal am bucul iyalab lab em. 11 Tam a Jess in uchachic: A Dios ti tsooblinchal tatachic jantini tin tajal ti Tsale, ani nan u taunal cal i jalpith cau an inicchic axi yab im belal an chubaxtalab. 12 Quin meta jajachic jahua u tajal, ani ejtil max tam yab in lej tsutal. Quin otsohuiy in cahuintal a Dios jahua u olchal, ani ejtil max tam yab in lej atsal. Jaxtam yab u huenconal cal a Dios ani yab u paculanchab in hualabchic.

10Calnequits

(Mt. 13.1017; Lc. 8.910)

A Jess in lejquinchal an jalpith cau tin cuenta am bucul iyalab lab em


13A

Jess in uchayechic:

(Mt. 13.1823; Lc. 8.1115)

79 Jale yab a ejtiyalchic axe xi jalpith cau? Max yab a ejtiyalchic ax, jantini tam neets ca ejtiy ms i cau axi nan neets tu olchiyechic? 14 Am bucul iyalab lab em ejtil ax u olnom cal in cahuintal a Dios. 15 An iyalab axi ijcanenec al am bel jats ejtil an inic axi quin atsanchi in cahuintal a Dios tin ichich ani ca tixcanchat cal a Satans. 16 An iyalab axi ijcanenec al an tsabal jun ti huaats yan i tujub jats ejtil an inic axi quin atsanchi in cahuintal a Dios tin ichich cal i culbeltalab. 17 Tocat cum yab lej luputh ibibin tin ichich, jaxtam yab in ohuat belal. U tapchinal im belomtal tam ca yajchiquiyat ani ca othna tin ebal abal im belamal in cahuintal a Dios. 18 An iyalab axi ijcanenec jun ti huaats yan i quith, jaye ejtil an inic axi quin atsanchi in cahuintal a Dios. 19 Bel in lej xijcath tsalapnal ani in junini cainchal jahua huaats teje tsabal, ani u lej cambiyab cal an ricotalab. Antsana u tuthithinchab in ichich cal jahua teje tsabal, ma yabats u lejel ca tayat cuajiy in cahuintal a Dios tin ichich. Jaxtam yab in tajal jahua alhua cal a Dios, ani pel ejtil i acan lab em axi yab im binal in hualil. 20 An iyalab axi ijcanenec jun ti alhua an tsabal jats ejtil an inic axi quin lej alhua atsanchi in cahuintal a Dios tin ichich ani ca lej alhua taychin taja. Jaxtam in lej tajal jahua alhua cal a Dios. Pelchic ja ejtil i acan lab em ax im binal in hualil ti jun inic lajuj, ani talchic ti ox inic, ani talchic ti bo inic.

SAN MARCOS4 Auxe max ca paxquiyat i lecutsith tajablab cal i pocte o max ca cuajba tin alam i huaytalab tsey. Iba. U cuajbab jun ti tecat abal quin tala tajbay alta ti al an ata. 22 Patal jahua xohue u tsincacayab cal i jalpith cau, talbel neets ca tala tejhuamethanchat ani ca tala lejquinchat an inicchic. 23 Jitats junat in ichich cal nana u ichich, quin lej alhua bina in xutsun cal axe xi cau. 24 A Jess in uchayechic: Ca lej taja ti cuentachic ca alhua bina a xutsun cal in cahuintal a Dios. Max hue ta ca bina a xutsun ca atsanchi, tocat lej hue neets ca ejtiy. Max jum putat ca bina a xutsun ca atsanchi, neets ca alhua ejtiy lej yan ani a Dios neets ti pithaye ca ms exla. 25 Jitats in lej batsumalits tin ichich in cahuintal a Dios, jats axi neets ca pithane ms. Jitats tocat eblim im batsumalits hue in cahuintal a Dios, jats axi neets ca tixcanchat.

An jalpith cau cal an tajablab


21A

Jess in uchayechic:

(Lc. 8.1618)

Jess in uchayechic: Jantini ca tayan jun i iyalab ithith ti tsabal ani ca cale ani ca puhuey, antsana tin tajal a Dios ti Tsale tin ichich an inic. 27 Patal an acal u huayal ani patal a quicha u ejtsinal nixe xi inic ax in tayamal an iyalab. An iyalab u cuete calel ani u puhuel, ani yab in tsoob an inic jantini tu calel ani tu puhuel. 28 Cal in huinat alhua an tsabal jats tu calel ani jats tu puhuel an ithith. Neets puhuehuel in xequel ani tam quim baju in quijil, tam u

26A

An jalpith cau tin cuenta jantini tin tajal a Dios ti Tsale

SAN MARCOS4,5 tuchbinal. Tam talbel u coctsinal. 29 Tam ca payeyits an huay, tam neets an cojol quin tamcuy.

80 thaycan jun i ic lej tsapic al am pulic lejem. U lej lanquil an ja cal an tsapic ic, ma neets tuchichilits an tan cal an ja. 38 Ani a Jess huayamath al i lachiclab tin cux an tan. Tam ejtsintha cal in exobalilchic ani uchan: Exobchix, jale yab a tajal ti cuenta max cu uctsin? 39 Tam tsaquiy a Jess in cuiyath tauna an ic ani an ja antse: Quit cubiy ani yabats quit lanquilats. Ani tam tajat cubiyits an ic ani yabats lanquil an ja. 40 Tam a Jess in conoy in exobalilchic: Jale it lej jiquelchic? Jale yab tim belal? 41 Tamna in lej jicpalchic ani in conoyal: Jita tam inic hualam jaja abal in ejtohual quin abatna an ic ani an ja?

37Tam

An jalpith cau cal an iyalab mostaza

Jess in uchayechic: Nan neets tu olchiyechic i jalpith cau jantini tin tajal a Dios ti Tsale. 31 Ca tayan i iyalab mostaza ti tsabal, pel xe axi ms tsipichic cal patal an iyalab. 32 Tam tayathits ani calejits ani puhueyits, in atal axi patal an tsojol tayablab. U pacthabel in cueelchic, ma an tsitsinchic u cheel quin tsejca in cutil taja ejtil max pel i te.

30A

(Mt. 13.3132; Lc. 13.1819)

Jale exobchix a Jess cal i jalpith cau

a Jess in exobchalchic an inic cal yan i jalpith cau ma jutam huichat u ejtohuab ca ejtinchat. 34 Expith in taunal cal i jalpith cau axi yab pel in exobalilchic, ani axi pel in exobalilchic jats in lejquinchal an jalpith cau janto in le quin ulu.

33Antsana

(Mt. 13.3435)

Jun i inic Gadarajib ax u cooyab cal i atax teneclab

A Jess in coythal an ic al am pulic lejem

nixe xa quicha tam ti aclejits, a Jess in ucha in exobalilchic: Cu calechic tihua jum poque am pulic lejem. 36 Tam tixcan in exobalilchic cal an mulcunel, ta calechic junax cal a Jess al an tan jum poque am pulic lejem. Cuajat jaye ms queat i tanchic axi neets cal a Jess.

35Tamequi

(Mt. 8.2327; Lc. 8.2225)

Taley ultsitschic a Jess ani in exobalil jum poque am pulic lejem ti tsabal Gadara. 2 Tam ti calejits a Jess ti al an tan, ta ti tal jun i inic ax u cooyab cal i atax teneclab. U cuajil ti al i jolimtalab tsemelom. 3 Tats tu cuajil ani ma cal ni jita tam inic yab u ejtohuab ca ohuat huican, ni cal i calaniyo patal. 4 Yan i calat tu huicnal cal i calaniyo patal tin acan ani tin cubac, ani tocat in tala tapiyal ani in tala muuhual. Ma cal ni jita tam inic yab u ejtohuab ca maxubetha. 5 Tam quicha ani tam

(Mt. 8.2834; Lc. 8.2639)

81 acal xeets ti thajajal ti tsen ani al nixe xi jolimtalab tsemelom. In cuete tsojbethachical tim ba cal i tujub. 6 Tam tin tsuu a Jess ta ti tal hue ou, tam ti athlats abal quim baju. Ultsits in tuthuhual in cualal tin tamet. 7 Ani an atax teneclab ax tin ichich tocat in thajanthal quin ucha a Jess antse: Tataits pel it Jess ti Tsacamil a tecat pulic Paylom Dios ti eb. Janto tam eyaltalab a cuaal abal tiquin otsanchi? Nan tu lej uchal tim bij a Dios yab tiquin yajchiquiy. 8 Antsana in ulu an atax teneclab, cum uchanits cal a Jess abal ca tixcan tin ichich nixe xi inic. 9 Tam conoyab an atax teneclab cal a Jess: Janto tata a bij? Toctsin: Nana u bij Legin. Jats u bij cum cuajat cal nana yantalam u juntal. 10 Tam nixe xi jun an atax teneclab in lej canat ucha a Jess abal jaja ani cal in juntalchic ca pithan an quij ca jilcon al nixe xi cuajattalab jun ti cuajatits. 11 Taja hue utat xeets jun i pulic cuenel i olom ti acul al i bolchal. 12 Tam patal nixe xi atax teneclab in lej canat ucha a Jess antse: Tucu pitha an quij abal qui cuajchiy tin inictal nixe xi olomlom. 13 Tam a Jess in uchachic bel. Tam tixcan nixe xi atax teneclabchic tin ichich an inic ani otsits tin inictal an olomlom. Ani tam nixe xi tsab i nni i olomchic jololol ti cale ti al an cotoblom, ani ta tala ijcachiquinits al am pulic lejem jun ti tajat uctsinchic.

SAN MARCOS5 am beletnomchic cal an olomlom cale athithil ti bichou ani ti alte quimathchic quin olna jahua in tajamal a Jess. Ani cale am bichou quin tsuu jahua tajnenec cal a Jess. 15 Ulitschic cal a Jess ani in tsuu quetel toltomith an inic axi canchinenec an atax teneclabchic. In tsuu alhuamethachits in tsalap. Ani lej jiqueychic axi chich am bichou. 16 Tam u olchinal jajachic cal ax in ocox tsuuchic jantini ti canchinenec an inic an atax teneclabchic ani jantini ti uctsin an olomlom. 17 Tam patal an inic axi muthatchic taja in lej ucha a Jess abal ca lejat tixcan ani yabats ca xetsin al nixe xi cuenchal. 18 Taley otsits a Jess al an tan xan ti chenecac, ani lej canat conoyab cal axi canchinenec an atax teneclabchic max ca pithan an quij ca tsatey cal jaja. 19 A Jess yab im pitha an quij ca tsatey, tocat in ucha: Quit cale ta quima ani cal a at jaubchic xitsal ca tiloxnanchi patal janto a Dios ti tajchamal tin ebal in canithomtal. 20 Ani ta cale in tiloxnanchal am bichouchic axi cuentalith ti Decpolis patal jahua tajchinenec cal a Jess. Ani patal jita olchinal in lej jicpanchal jahua tajchinenec nixe xi inic.

14Taley

In tsicachil a Jairo ani an uxum ax in tacchi in toltomil a Jess

tal a Jess al an tan ani huichits junil jum poque am pulic lejem. Cuajat jaja tin hualtelil am pulic lejem tam ti chich yantalam

21Taley

(Mt. 9.1826; Lc. 8.4056)

SAN MARCOS5 i inic. 22 Tam chich jun i inic im bij pel a Jairo axi pel i oclec tin tiyopanil an Israelchic. In tsuu a Jess taja, ani utey tin tamet in tuthuhual in cualal. 23 In lej canat ucha: Lej talec u tsicachil. U lej le max ca ejtou quit cale ca punchi a cubac abal ca jeltha ani yab ca tsemets. 24 Tam a Jess ta neets junax cal a Jairo tin quima. Ani cum tsatenchab cal yantalam i inic lej quitscomath neets a Jess. 25 Ani cuajat ti al an cuenel jun i uxum ax in cuaal lajui tsab i tamub yab u tajlunal ti yaul ta its. 26 In lej ohuat yajchicnamalits an yaulats, ma cal yanits i ilalix ti ilaliyamejits. In tala pacumalits an tumin ax in cuaalac ani yab u elabme, tocat u calchinal. 27 Tam tin atsa abal u tilnal a Jess cal an mulcunel, tamna utey tin cux a Jess ani in tacchi in toltomil. 28 Antsana in taja cum in cuete ulumalits tin ichich max expith quin tacchi in toltomil neets ca jeley. 29 Tamequi tithpanits in xitsal. In exbayal tin inictal abal cuajatits jelenec. 30 Tamequi a Jess in exlaits tin lej ichich abal huaats jita jelthame cal jaja in lej tsap ti jelthom. In metal tin cux an mulcunel ani in conoyal: Jita tin tacchi u toltomil? 31 Tam uchan cal in exobalilchic: A tsutalits abal ti lej quitscomayal an mulcunel ani a conoyale jita ti tacchi a toltomil. 32 Tam a Jess in metcachiquiyal tin tonith max quin exla jita cal ti tacchinenec in toltomil. 33 Tam nixe xi uxum lej jiquel, ma telelel cum

82 in tsalpayal abal neets ca exlajits abal jaja in tacchamal in toltomil a Jess. Tam chich tin tamet a Jess in tuthu in cualal, ani in olchi an chubaxtalab abal jaits jaja ax in tacchamal in toltomil. 34 Ani uchan an uxum cal a Jess: Mimlab, nan tu jeltha cum tim belamal. Quit cale cal a ichich tsaclalathits cum it jelnequits. 35 Tam tu cahue a Jess cal an tsatelchic, tam ti ulits i inicchic axi tal ma tihua tin quima a Jairo. Ani uchan a Jairo cal jajachic: Cum tihua tsemetsits a tsicachil, yabats ca ucha an Exobchix ca cale quin jeltha. 36 A Jess lejat yab in taja ti cuenta max antsana uchan a Jairo, tocat in ucha a Jairo: Yab quit jiquey cal jahua it uchan, tocat ca lej bela abal nan u ejtohual tu tolmiye. 37 Tam a Jess in netha ca cale junax cal jaja a Pedro, ani a Jacobo, ani a Juan in ebchal a Jacobo. Jats expith in netha. 38 Tam ti ulitschic tihua tin quima a Jairo, a Jess in atsa xacuecuel axi muthatchic taja. Tocat u ucnal ani u thajnalchic. 39 Otsits a Jess ani in uchachic: Jale it lej xacuecuel ani it ucnalchic? Yab tsemenec an tsicach, u huayal expith. 40 Cal axe xi cau jahua in ulu a Jess, tocat u tilibnath tenal axi muthatchic. Tam a Jess in ucha ca tala cale axi cuajat altachic. In netha expith in tata ani in mim an tsicach, ani in exobalilchic jun ti cuajat an tsemelom tsicach. 41 Tam a Jess in yacuchi in cubac ani in ucha:

83 Talita cumi. Ti tenec cau in le quin ulu, tsicach quit tsaquiy. 42 Tamequi tsacpan an tsicach ani belats. In cuaal lajuj tsab i tamub. In lej jicpal an inicchic abal ejtha axi tsemenecac. 43 Ani a Jess in lej uluth ucha axi cuajatchic abal ni jita yab quin olchi abal jaja in ejthamal an tsemelom tsicach. Taley in ulu ca pijchin an tsicach.

SAN MARCOS5,6 yabats in tajal yan i labith tajbilab taja. Expith in mocal in cubac cal tsab ox i yaul abal quin jeltha. 6 In jicpal a Jess abal jale yab u belchinal in lej ey. Aba ani, bel xeets ti exobchix al i bichouchic axi utat taja tim bichou.

A Jess in abal axi lajuj tsab in exobalil ti olnom

Xeets a Jess ti Nazaret

Taley tixcan a Jess tin quima a Jairo, ta huichiy tim bichou junax cal in exobalilchic. 2 Taley pel i sbado ani cuajat ti exobchix a Jess tin tiyopanil an Israelchic tim bichou. Yantalam i inic in atsanchal ani in lej jicpanchal in exobchixtal. In uluchic: Juta tin ela patal axe xi cau axe xi inic? Cal jita ti pithanchat ja in lej tsalpathtal, ani jantini tin lej ejtohual quin taja i labith tajbilab? 3 I exlalqui ti thacum te. Pel in tsacamil a Maria, ani pel in ebchal a Jacobo, ani a Jos, ani a Judas, ani a Simn. Ani u cuajil jaye teje cal huahua in uxum ebchalchic. Antsana u tapchinal in tsalap nixe xi inicchic yab in tequeth exlanchi in lej ey a Jess. 4 Jaxtam a Jess in uchachic: U cacnab axi caulome cal a Dios abal jutamqui cal tim patal an inicchic, expith yab u cacnab cal in at bichou, ani cal in at jaubchic xitsal, ani cal axi tin cuete quima. 5 Cum yab u belnal a Jess cal an inicchic tihua tim bichou, jaxtam

(Mt. 13.5358; Lc. 4.1630)

a Jess in caniy ca chich cal jaja axi lajuj tsab in exobalilchic abal quin aba tin tojlabil. In uchachic ca xetsin ti tsabchic tin eb. Im pithachic i eyaltalab abal ti canchix cal i atax teneclab. 8 In uchachic quin netha expith i cuayablab tam neets ti bel. Yab quin netha i morral, ni i pan, ni i tumin. 9 Quin xetsintha i pajablab axi yab lej huinat alhua. Quin netha expith juncats i toltom ax in caquimits. 10 In uchayechic ms i cau antse: Al an ata jun ti quit batsuhuat, tats quit junini cuajiy ma tam ti neetsits quit cale al nixe xi bichou. 11 Max jun i bichou yab ti batsuhual ani yab ti atsanchal a cahuintal, tam quit tixcan taja cal jajachic. Am pojoth jahuats ca thau ta acan al nixe xi bichou, ca tininiy tam neets quit tixcan. Antsana ta ca taja abal quin alhua tsoobna an inicchic taja abal yab alhua in tajamal cum im pojcanchamal in cahuintal a Dios. Lej chubax nan tu uchalchic abal jajachic neets ca cathpich yajchiquiyat tam quim baju an quicha tam ca tsejca cal a Dios. Ma an Sodomajibchic ani an Gomorrajibchic cal im pojcaxtal

7Taley

(Mt. 10.515; Lc. 9.16)

SAN MARCOS6 axi ti biyal yab neets ca cathpich yajchiquiyat jantini jajachic axi yab ti batsuhual. 12 Tam ti antsanaits uchanchic in exobalil cal a Jess, ta caletschic. Xeets in olnanchalchic in cahuintal a Dios cal an inicchic ca jictson cal in hualab ani ca huencon cal a Dios. 13 Jaye in canchal i atax teneclab an inicchic, ani in mauchal i aceite yantalam i yaul inicchic ani in jelthalchic.

84 a Herodes. Ani juncunenec jaja cal a Herodes. 18 Uchanits ti jayqui a Herodes cal a Juan antse: Yab alhua ax a tajal a coonchal in tomquil a ebchal. 19 Jats ti lej tsacuy a Herodas ani in lej le max quin tajat tsemtha a Juan. Tocat yab in ejtou quin tsemtha. 20 Ani cum a Herodes in exlaits abal a Juan pel i pututh inic tocat ti xeets, jaxtam in cacnal. Ani yab in jilchi a Herodas quin tajchi janto yab alhua a Juan. Ani lej canat a Herodes quin atsa an cau jahua in olnal a Juan, aba ani yab in alhua ejtiyal. 21 Talbel im baju a quicha tam ti a Herodas in ejtou quin tsejca an cau cal a Herodes jantini ta ca tsemthanchat a Juan. Pel a quicha tam tin tajal an ajib tin tamub a Herodes. Mulcunenequits ti capul cal i tsalat capnel patal an oclecchic, ani an eyalchic, ani axi queatchic cathpich pulic in ey ti bichoulom Galilea. 22 Otsits in tsicachil a Herodas taja jun tu capulchic, ani bixom. Ani a Herodes in tsuu lej quijith ti bixom an tsicach. Jaye quijith tsutab ti bixom cal axi tajachic in at juntal capul cal jaja. Tam uchan an tsicach cal a Herodes: Tiquin conchi jahua tata ca lena, ani nan neets tu pitha. 23 Tam in lej cuba tim ba ti chubax a Herodes abal lej chubax neets quim pitha an tsicach jahuaquitsqui ta ca conchin, ma tam tsejel jahua in cuaal ti tsale max quin lenanchi. 24 Tam calpan an tsicach, ta cale quin conoy in mim antse:

Tsemtha a Juan pujax

lej tiloxnanchab in labith tajbilchic a Jess cal jathua tim patal an inicchic, olchinal jaye an tsale Herodes. In ulu jaja tamna: Axe xi inic jats a Juan pujax axi tsemenecac ani xo ejthachits, ani jaxtam in cuaal in lej tsap quin taja i labith tajbilab. 15 Talchic i inic taja in ulu: Jaits jaja pel an caulome a Elias. Queatchic in ulu: Jaits pel i caulome cal a Dios ejtil axi biyal caulome cal a Dios. 16 Tam tin atsa a Herodes jantini tin ulu an inicchic taja, tam jaja in ulu: Ojni jaits jaja pel a Juan pujax axi tsemenecac ani xo ejthachits. Jaits jaja ax u aba an cau ca mutsinchat in oc. 17 Antsana tin ulu a Herodes cum ti jayqui in aba an cau ca baliyat a Juan ti huicaxte ani ca huican cal i calaniyo patal, cum a Herodas antsana in le ca tajchinchat a Juan. Nixe a Herodas pel in tomquil a Felipe axi pel in ebchal

14Cum

(Mt. 14.112; Lc. 9.79)

85 Janto cu conchi? Toctsin in mim: Ca conchi in oc a Juan pujax. 25 Tam otscan junil an tsicach jun ti cuajat an tsale Herodes, ani in ucha: Ma xohueitscua u le in oc a Juan pujax al jun i talab. 26 Tam lej tepinal an tsale cal nixe xi cau. Bel cum im cubamalits tim ba ti chubax ani jaye atsanchamejits jahua in ulu cal an ajibalchic, jaxtam neets quim putu cal jahua in ulumalits. 27 Thubat an tsale in aba an soldado abal ca chanchin in oc a Juan. 28 Ta cale ba an huicaxte. In mutsinchi in oc a Juan ani in chanchi a Herodes al jun i talab. Tam a Herodes im pithanchi an tsicach ani an tsicach in huatbanchi in mim. 29 Tam tin atsa in exobalilchic a Juan abal jaja tsemthachits, tam calechic quim penchi in inictal. In nenchi abal quin joliy.

SAN MARCOS6 in exobalilchic. Tam athlatschic yan i inicchic, ani ocox ulits jajachic tihua jun ti neets a Jess ani in exobalilchic. 34 Tam ti calejits a Jess al an tan, tam in tsuu jun i pulic cuenel i inicchic muthat taja. In yajnanchalchic cum xeets ejtil i cuenel i ovejachic yab jita ta ca beletna. Tam in tsiquiyal quin exobchichic cal yan i cau: 35 Taley lej huaclejits, ani chich in exobalilchic quin ucha a Jess: Lej huaclejits ani ni jita yab u cuajil teje. 36 Cum yab janto in cuaalchic an mulcunel quin capu, ca ucha ca cale ti al i quimathlomchic ani ti al i bichouchic axi utat abal quin tsaiy janto quin capu. 37 Toctsin a Jess: Tatachic ca pijchi an mulcunel. Toctsin jajachic: Auxe max ca lejey qui pijchi an mulcunel cal tsab i bo inic i tumin denario i pan qui tsaiy. 38 Tam a Jess in uchachic: Quit cale ca tsuu jay i pan a cuaal. Tam tin tsuuhuits, huichcon junil ani in olchi a Jess antse: I cuaal bo i panchic ani tsab i tool. 39 Tam a Jess in ucha an mulcunel ca buxcan ti cuenel ti cuenelchic ba an tsabal jun ti huaats i tsacam tom. 40 Ani tats ti buxcanchic ti bo inic ti junchic i cuenelchic ani ti tsab inic cal lajuj ti junchic i cuenelchic. 41 Tam a Jess im batsu axi bo i pan ani axi tsab i tool. Tam in metal ti eb ani im pitha i cacnamal yan cal a Dios. Taley

A Jess im pijchal bo mil i inicchic

a quicha talbel tamcun in abathualejilchic a Jess cal jaja, in tala tilchal jahua in tajamalchic ani jahua in exobchamalchic. 31 Tam uchanchic cal a Jess: Huana cu cale tu coyol hue al jun i cuajattalab pil. Antsana in ulu, cum yabats u jolcanal jajachic ca caputs cal tin ebal axi yantalam an inicchic ax u ulelel. 32 Tam ta cale al i tan a Jess junax cal in exobalilchic. Neets al i cuajattalab pil. 33 Ani tsutab abal pel a Jess tihua neets junax cal

30Jun

(Mt. 14.1321; Lc. 9.1017; Jn. 6.114)

SAN MARCOS6,7 in muu am pan ani im pitha in exobalilchic quin huatbanchi an mulcunel. Jaye im pithachic an tool quin huatbanchi an mulcunel. 42 Caputs patal an mulcunel ani ajhuejits. 43 Taley in exobalilchic a Jess in thaya an jilcomach pan ani an jilcomach tool, ma lajuj tsab i tocnal tuchichithits. 44 Ajith an inic pel i bo mil axi caputs.

86 cal in exobalilchic cum in coytha an ic. 52 Aba ani in tsuumalits a Jess quin yanetha i pan, yabaye in lej exlanchal in lej tsap. Tujbabathechic in ichich.

A Jess in jelthal an yaulchic ti Genesaret

Belal a Jess eblim an ja

a Jess in ucha in exobalilchic ca otsits al an tan ani ca occhith cale ti Betsaida jum poque am pulic lejem, ani jaja neets ca jilcon neets quin aba ca calets an mulcunel. 46 Tam tin abaits ca cale, tam jaja cathiy al jun i bolchal ca olon. 47 Aclejits ani an tan neets tam tsejel al am pulic lejem, ani a Jess cuajate ba an tsabal. 48 In tsuu a Jess abal u tancuiyab an tan cal i tsapic ic ani lej tojlabits quin xalu an ja abal quim beltha an tan. Tal chuthelits ani cale a Jess cal in exobalilchic, neets belbel eblim an ja. In taja ejtil max neets quin huatanchi in exobalilchic. 49 Tam tsutab neets belbel eblim an ja, ani u tsalpanchab hualam pel i labax. Tam thajnal in exobalilchic. 50 Patal jajachic telelel in ichich cal i jiqueltalab. Tam a Jess in tauna in uchachic: Tiquin lej tsapnanaychic ta ichich. Yab quit jiqueychic cum nanaits jats ax in tal cal tatachic. 51 Tam otsits a Jess cal jajachic al an tan, ani yabats juchuchul an ic tamna. Ani lej jicpab a Jess

45Taley

(Mt. 14.2227; Jn. 6.1621)

talbel ultsitschic a Jess ani in exobalilchic jum poque am pulic lejem ti tsabal Genesaret. Taja tats tin huica an tan tin hualtelil am pulic lejem. 54 Ani lej thubat an inicchic in exlaits abal jaits a Jess axi calejits al an tan. 55 Jaxtam thubat calechic tim puhuel nixe xi tsabal quin aliy i yaulchic quin netha jutamits ta ca xetsin a Jess. Ani u chanchinal a Jess yan i yaulchic, ma al i tseyte tat tu chithab. 56 Jutamaquitsqui ti xeets a Jess max ti al i cuenchalab, max ti al i bichouchic, max ti al i alte quimath, taja u chanchinal ani u mocanchab i yaulchic juta ta ca huatey. Ani an yaulchic in lej canat ucha a Jess max in ejtohual quin tacchi hue in acan in nacat coton. Ani patal ax in tacchal tala jeley.

53Taley

(Mt. 14.3436)

Ax u jolbiyab cal a Dios

Taley chich cal a Jess i fariseochic ani talchic i exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss, tal ma ti Jerusaln. 2 Jajachic in tsuu in exobalilchic a Jess talchic u capul ani yab tacacath in cubac, ani in jolbiychic. 3 Jajachic an fariseo ani jathua patal an Israelchic in ujnam

(Mt. 15.120)

87 quin taja in ujnamtal im biyal juntalchic. Yab u capulchic max yab ocox quin tacacay in cubac. 4 Tam ca huichits ti tsaum, tam neets quin tacacay in cubac abal max ca tsutat ti tocat cal a Dios. Huaatse yan queat i ujnamtalab in tajalchic. In ujnam quin tacacay jaye an utsumtalab ani an juyul ani an eyextalab patal ani an coytalab tsey jun tu buxcanal tam neets ti capul. Antsana tin tajalchic abal max ca tsutat ti tocat cal a Dios. 5 Tam conoyab a Jess cal an fariseochic ani cal nixe xi exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss antse: Jale a exobalilchic in jeconchal am biyal ujnamtalab axi jilchinenec cal im biyal juntalchic? Yab in tacacayal in cubac tam neets ti capul abal max ca tsutat ti tocat cal a Dios. 6 A Jess in toctsiychic: It eb tocatquichic jantini tit thuchathits cal an caulome Isaas antse: Axe xi inicchic tin cacnalqui nana cal in hui, ani tin lej ichich tin ou tsutal. 7 Jolat in cacnaxtal cum jats ax i exobchithqui cal in at inic ani yab cal a Dios, in ulu a Isaas. 8 Tatachic a jeconchal in abatnaxtal a Dios abal ca tajaqui jantini a biyal juntalchic. A tacacayalchic an juyul ani an utsumtalab jantini jajachic in tajamal. Yantalam i ujnamtalab antsana a tajalchic. 9 A Jess in uchayechic: A jeconchal in abatnaxtal a Dios abal ca tajaqui yan i

SAN MARCOS7 biyal ujnamtalab. 10 An tsejcath cau binath cal a Moiss in ulal antse: Ca cacna a tata ani a mim. Ca tsemtha jitats quithab cahuilix cal in tata ani cal in mimcua. 11 Ani tatachic a jilal an inic quin hualba in tata ani in mim tam in yejenchal janto. Yab quin tolmiychic max quin ulu in tala pithaits a Dios jahua in cooyamalchic. Quin ulu Corbn ani alhuaits. Corbn ti tenec in le quin ulu abal pithachits cal a Dios. 12 Tam jajachic quin ulu antsana, tam a ulalchic yabats in cuaal in uchbil quin tolmiy in tata ani in mim. 13 Antsana ta hualbanchal in abatnaxtal a Dios cal i ujnamtalab axi it huatbanchame cal a biyal juntalchic. Ani ms yane i ujnamtalab a tajalqui antsana. 14 Tam a Jess in caniy ca ms utey an mulcunel cal jaja, ani in uchachic: Tiquin alhua atsanchi ani ca ejtiychic jahua neets tu ucha. 15 Jahua in capal an inic yab ja cal tu jolbiyab cal a Dios. Jahua quin cooy tin ichich yab alhua ani quin taja jats cal tu jolbiyab. 16 Jitats junat in ichich cal nana u ichich, quin lej alhua bina in xutsun cal axe xi cau. 17 Taley tixcan a Jess cal an mulcunel ani otsits al jun i ata. Taja conoyab cal in exobalilchic quin lejquiy nixe xi jalpith cau tin cuenta cal janto tu jolbiyab an inic cal a Dios. 18 A Jess in uchachic: Jayetsequi tatachic yab a ejtiyal? Jahua in capal an inic yab ja cal tu jolbiyab cal a Dios.

SAN MARCOS7 u ulel tin chucul, ani talbel u calel tin inictal jahua yab alhua. Yab u ulel tin lej ichich. Cal axe xi cau a Jess in le quin ulu abal alhua ca capat patal an capnel, cum yab ja tu jolbiyab an inicchic cal a Dios. 20 A Jess in uchayechic: Jahua quin taja an inic yab alhua tin ichich jats cal tu jolbiyab cal a Dios. 21 Tin ichich an inic u tujel i quithab tsalap. Jaxtam huaats jita uxumbe ani jita inicbe. Jaxtam huaats jita cambibil cal an uxum. 22 Jaxtam huaats jita cue ani jita cainchix cal jahua yab in cal. Jaxtam huaats jita in tajal pojcax ani jita in tajal cambix. Jaxtam huaats jita lej cambinelom cal in cuete lenomtal. Jaxtam huaats jita paixnom ani jita quithab uchax. Jaxtam huaats jita in cathatnal tim ba ani jaxtam huaats jita in tajal yab tsalpath. 23 Cal patal axe jahua yab alhua quin taja an inic jats cal tu jolbiyab cal a Dios.

88 ti tal pel i sirofenicia. In conchi a Jess ca canchin an atax teneclab tin tsicachil. 27 A Jess in toctsiy: Yab in tomnal i inic quin tixcanchi am pan in tsacamilchic ani quim petnanchi am pico quin capchi. An tsacamchic ocox quin capu am pan. 28 Tam toctsin an mimlab: Ojni lej chubax jahua a ulal, Ajatic. Aba ani, bel am pico tin alam an mexa in capchal am pejlam pan ax u ijcanalqui tam u capul an tsacamchic. 29 Tam uchan cal a Jess: Lej chubax jahua a ulu. Quit calets, cum canchinits a tsicachil an atax teneclab. 30 Tam ti ultsits tin quima an mimlab, tam in tsuu cuatsat tin huaytal in tsicachil canchithits an atax teneclab.

19Tocat

A Jess in jelthal jun i uxum axi yab i Israel ani cal tu belnal jaja jaye

tixcan a Jess taja, cale tihua al i cuenchalabchic axi cuentalith ti bichou Tiro ani ti bichou Sidn. Otsits al jun i ata, cum yab in le taja jita ta ca tsoobna. Bel aba ani, yab in ejtou ca tsinat cuajiy. 25 Jun i mimlab thubat in exla abal a Jess ta cuajat, ani chich in tuthu in cualal tin tamet. In cuaal in tsicachil cooyab cal i atax teneclab. 26 Pel i uxum axi yab i Israel, cum in xitsal

24Taley

(Mt. 15.2128)

tixcan a Jess taja al an cuenchalabchic axi cuentalith ti bichou Tiro ani ti bichou Sidn, ani neets tsabibil al i bichouchic axi cuentalith ti Decpolis. Taley ultsits ti pulic lejem Galilea. 32 Ani taja chanchin jun i inic axi tsine ani hueque cau, uchan max quim punchi in cubac. 33 Tam a Jess ta in netha hue pil. Im balchi in chuchub cubac tin xutsun, ani taley in tubcay in ijil tin chuchub cubac ani in umchi tin lecab. 34 Tamna in meta ti eb, ani cal i thuchumtalab tin ichich in ulu: Efata. Ti tenec cau in le quin ulu quit japquinchat. 35 Tamequi thubat japquinchatits in otsoxtal ani hualcanchatits

31Taley

A Jess in jelthal jun i inic tsine ani hueque cau

89 in thucchul in lecab. Ma tamits tajat u tajax cau. 36 Ani huichits a Jess jun ti muthat an inicchic, in uchachic yab quin olchi jita jahua tajchinenec nixe xi inic. Aba ani lej uchanchic antsana, bel xeets ti olchix. 37 Ani lej jicpab ani lej tiloxnab a Jess cal nixe xi inicchic jahua in tajamal. In uluchic: Patal jahua in tajal axe xi inic lej huinat alhua, ma in otsoxmethal an tsinechic ani in jelthal an mochic abal ca cahuin.

SAN MARCOS7,8 cacnamal yan cal a Dios cal xi tsab ox i tsacam tool, ani in ucha in exobalilchic quin huatbanchi an mulcunel. 8 Tim patal an mulcunel caputs ani ajhuejits. Taley in exobalilchic a Jess in thaya an jilcomach, ma buc i tocnal tuchichithits. 9 Jelat ti tse mil i inicchic jats caputs. Tam a Jess in ucha an mulcunel ca calets. 10 Taley jaja cal in exobalilchic otsits al i tan, ta calechic ma ti tsabal Dalmanuta.

A Jess im pijchal am pulic mulcunel

Jun a quicha cuajat mulcuthits yantalam i inicchic, ani yab in cuaal janto quin capu. Ani a Jess in caniy ca chich in exobalilchic, in ucha: 2 U lej yajnanchal an mulcunel, cum oxits a quicha ti cuajat cal nana ani yab in cuaal janto quin capu. 3 Max cu aba ca cale tin quima el ichich neets ca luxan ti bel, cum yantalam chenec lej ou. 4 In ulu tam in exobalil: Janto ti qui pijchi an mulcunel ani teje yab huaats ma ni jun i quimath jun ti qui elchi i capnel? 5 A Jess in conoychic: Jay i panchic a cuaal? Toctsinchic: I cuaal buc i pan. 6 Tam a Jess in ucha an mulcunel ca buxcan tsabal. Taley im batsu axi buc i pan ani im bina i cacnamal yan cal a Dios. Tam in muu ani im pitha in exobalilchic, ani jajachic in huatbanchi an mulcunel. 7 Jaye im bina i

(Mt. 15.3239)

An fariseochic in le quin tsuu i labith tajbilab ti tsubixtalab

i fariseochic in tsiquiyal ti cau cal a Jess. In tacchiquiyal in ucha quin taja i labith tajbilab ti tsubixtalab abal quin tejhuametha max chubax in cuaal in tsap cal a Dios ti eb. 12 Tam cal i thuchumtalab tin ichich a Jess in ulu: Jale hualam in le axe xi inicchic nan cu tejhuametha u ey cal i labith tajbilab? Lej chubax u ulal abal yab neets cu tajchi. 13 Tam tixcan a Jess cal nixe xi fariseochic, otsits junil al an tan cal in exobalilchic, ani ta calechic jum poque am pulic lejem.

11Chich

(Mt. 16.14; Lc. 12.5456)

An cacchixtalab coye cal an fariseochic

exobalilchic in ucchiy quin netha i pan quin capu tam neetsits al an tan. Juncats i pan expith in cuaalqui. 15 Tam a Jess in uchachic: Ca tajachic ti cuenta yab ca batsu an cacchixtalab coye ax

14In

(Mt. 16.512)

SAN MARCOS8 in cuaal an fariseochic ani axi tsatatchic cal a Herodes. 16 Tam conx jun cal xi jun ani in uluchic: Antsana hualam in ulu cum yab i cuaal i pan. 17 Cum a Jess in tsoob janto in ulalchic, jaxtam in uchachic: Jale a ulalchic abal yab a cuaal i pan? Jalechic ma lejat yabaye tin exlanchal u lej ey? Jale hualam tujbabathechic a ichich? 18 A cuaalchic a hual ani a xutsun. Jale yab it tsuux ani jale yab it otsox? Jale it lejat ucpithchic? 19 Jay i tocnal an jilcomach a thaya tam nan u pijchiyamal cal nixe xi bo i pan bo mil i inicchic? Toctsin jajachic: I thaya lajuj tsab i tocnal. 20 Jay i tuchichith tocnal an jilcomach a thaya tam nan u pijchiyamal cal nixe xi buc i pan tse mil i inicchic? Toctsin jajachic: I thaya buc i tuchichith tocnal. 21 Tam a Jess in conoychic: Jale hualam tatachic yabaye tin exlanchal u lej ey cal u labith tajbil?

90 thabubul tsuux an joctsi, in toctsiy: U tsutal i inicchic ejtil max pel i telom, ani u tsutal ejtil max belelelchic. 25 Tam a Jess in tsab tacchi junil in hual, ani an joctsi in luba ca tajax tsuxin. Tam ojni in lej tajax tsutalits patal jahua quin meta. 26 Ani cum a Jess neets quin aba ca cale tin quima, in ucha antse: Yab quit otsits ta bichou, ani yab ca olchi jita jahua it tajchinenec.

24Cum

A Pedro in olnal abal a Jess jaits a Cristo

ulits a Jess cal in exobalilchic ti Betsaida, ani taja chanchin jun i joctsi. Ani lej canat taunab a Jess max ca tacchinchat in hual abal ca tsuuxme. 23 Tamna in yacuchi in cubac an joctsi, in lotocna quin caltha al am bichou. In tubcay in ijil tin chuchub cubac ani in umchi tin hual an joctsi, ani tam in conoy max tsuuxits.

22Taley

A Jess in tsuuxmethal jun i joctsi ti Betsaida

a Jess cal in exobalilchic xeets ti tsabibil al i bichouchic axi cuentalith ti Cesarea Filipo. Tam ti neets tihuachic ti bel, a Jess in conoyal in exobalilchic: Jantini hualam tin olnal an inicchic cal u ey nana? 28 Toctsin jajachic: Talchic in ulal abal tata pel it Juan pujax. Talchic in ulal abal pel it Elas, ani talchic in ulal abal pel it caulome cal a Dios axi junaquecua. 29 Ani a Jess in conoyalechic: Ani tatachic jantini tin exlanchal u ey? Tam toctsin a Pedro: Tataits ojni pel it Cristo axi it bijithits neets quit aban cal a Dios quit chich. 30 Tam a Jess in lej uluth ucha in exobalilchic yab quin olchi jita max jajaits pel a Cristo.

27Taley

(Mt. 16.1320; Lc. 9.1821)

91
In olnal a Jess abal neets ca tsemtha

SAN MARCOS8,9 huaats in exbath ejtil in cathpich exbath in ejattal. 38 Xo lej hualbith an inicchic ani yab belom cal nana. Jitats tiquin tithenanchi u bij ani u cahuintal cal jajachic, nana neets cu tithena tam quin huichiy junil quim puhuethanchat u bij cal u Tata ti eb. Nanaits tin Juntal patal an inicchic neets quin huichiy junax cal an tocat ngelchic. A Jess in uchayechic antse in exobalilchic: Lej chubax nan tu uchalchic abal huaats axi tatachic yab neets quit thubat tsemets, biyat ma tiquin tsuu in cuajatits tin lej Tsale cal u lej tsap.

a Jess in tsiquiy quin lej olchi in exobalilchic janto neets ca tajchin jaja in Juntal patal an inicchic. Lej bijchithits neets ca yajchiquiyat ani ca pojca cal an yejtselabchic Israel ani cal an oclec palechic ani cal an exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Neets ca tsemtha ani oxchilab quicha neets ca ejtha. 32 Antsana a Jess in lejquith olchi in exobalilchic. Tam a Pedro in netha a Jess hue pil ani in cuiyath ucha yab in tomnal antsana quin tsalpay abal neets ca tsemtha. 33 Huilquin a Jess ani tocat in metal in exobalilchic. Tam jaja in cuiyath ucha a Pedro jaye antse: Satans, quit tixcan cal nana. Yab a tsalapnanchal in tsalap a Dios, expith in tsalap an inic jats a tsalapnanchal. 34 Tam a Jess in caniy ca utey in exobalilchic ani an mulcunel, ani in uchachic: Quin tajat jilcachiquiy in cuete culbetal jitats in le ca tsatey cal nana. Aba ani max ca yajchiquiyat cal an inicchic ani ma ca lena ca tsemtha, bel tiquin tsatenchi. 35 Jitats in le expith quin taja in cuete culbetal, jats neets ca quibey. Jitats quim bina tim ba cal tu ebal nana ani cal tin ebal an alhua cau, jats neets ca jecontha. 36 Ni janto ti exbath max an inic quin tala calna jahua teje tsabal ani quin quibaits in ejattal. 37 Ni janto yab

31Tam

(Mt. 16.2128; Lc. 9.2227)

A Jess in tejhuamethal tim ba hue jalcuthits in tejhua inictal

a quicha talbel a Jess in netha a Pedro ani a Jacobo ani a Juan al jun i tecat oc bolchal. Taja in tejhuamethal tim ba cal jajachic hue jalcuthits in tejhua inictal. 3 Maquiquil in toltomil ani lej thacninil ejtil i pojoth tsam, ma i pacul toltom teje tsabal ni jayqui yab in ejtohual quim bajuthanchi ejtil in toltomil a Jess lej cathpich thacninil. 4 Ani jajachic in tsuu jaye cuajatits a Elas ani a Moiss ti tilomchic cal a Jess. 5 Tam a Pedro in ucha a Jess: Exobchix, tequeth alhua abal xo teje u junat cuajatchic huahua. Qui tsejca ox i pathel ata, jun abal tata, jun abal a Moiss, ani jun abal a Elas. 6 Antsana tin ulu a Pedro, cum jun jictohual yab in tsobim janto quin ms ulu. Jaye jiquel junax cal in at

2Acac

(Mt. 17.113; Lc. 9.2836)

SAN MARCOS9 exobalchic. 7 Ani paiy jun i mule i tocou ti eb cal ti paxquiquiyatchic. Al nixe xi tocou in atsachic u cau a Dios antse: Axe jaits pel u ichich hual Tsacamil. Jats jaja ca atsanchichic in cahuintal. 8 Tamequi axi ox an exobal in tsuu expith jilcon a Jess. Xantojits a Elas ani a Moiss. 9 Taley tam ti neets paaalchic al am bolchal a Jess cal axi ox in exobalil, in uchachic abal yab quin olchi jita jahua in tsuu. Quin aychi quin olchi ma tam ca ejthajits jaja ti al an jolimtalab in Juntal patal an inicchic. 10 Cum antsana ti uchanchic cal a Jess, jaxtam in tsinat tilal tin ichich jahua in tsuumalits. Expith in tiloxnalchic abal janto tam cau nix abal neets ca ejtha ti al an jolimtalab. 11 Tam a Jess conoyat cal jajachic: Hualam max chubaxcua jahua in ulal an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss, abal a Elas occhith neets ca chich ani talbel neets ca chich a Cristo? 12 A Jess in toctsiychic: Lej chubax neets ca occhith chich a Elas quin tala tsejcanchi patal. Ani in ulal an Tocat Thuchlab abal nana tin Juntal patal an inicchic neets quin yajchiquiyat ani neets quim pojca cal an inicchic. 13 Nan tu uchalchic abal chenequits jun axi ejtil a Elas ani tajchinenec quithab cal an inicchic, cum antsana lena ca tajchin. Antsana cum jantini tin ulal an Tocat Thuchlab neets quin yajchicna.

92 axi queat in exobalilchic. In tsuu cal jajachic muthat yantalam i inic. Ani an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss hueutsx cal in exobalilchic a Jess. 15 Ani tam ti tsutabits tal a Jess, patal axi tajachic in jicpal ani utey cal in athic quin tsapnetha a Jess. 16 Tam a Jess in conoychic nixe xi exobchixchic cal an tsejcath cau: Janto tam cau ax a hueutsixnal cal u exobalilchic? 17 Toctsin jun i inic cal axi muthat taja in ulu: Exobchix, te tu chanchal u cuitolil cuajchith ani mobethachits cal i atax teneclab. 18 Abal jutamaquits ca xetsin u lej tsapic colohuab, ma u ijcab tsabal cal an atax teneclab. U bititil in ijil ani u huechechel in camab cal an yajal. Tocat u luxuxmel in inictal. U uchachic a exobalilchic abal tiquin canchinchi an atax teneclab, ani yab in ejtouchic. 19 Toctsin a Jess in uchachic: Tatachic ojni yab tim belal. In ohuat cuajinec cal tatachic tu cayanal, ani yabaye tim belamal. Tiquin chanchi an cuitol teje. 20 Tam ti chithachits an cuitol tin tamet a Jess, an atax teneclab in tsuu a Jess ani in lej tsebtsinthal an cuitol. Ma ijca tsabal junil ani tulquiquil ti cale, ani u bititil junil in ijil. 21 Tam a Jess in conoy in tata an cuitol: Ma jayqui ti tsatenec an tsebtsintalab cal an cuitol? Toctsin in tata an cuitol: Ma tin teletal ti tsatenec. 22 Yan i calat u ijcab al i camal ani al i itse, cum u lenab ca tsemtha

A Jess in canchal i atax teneclab jun i cuitol

huichitschic a Jess cal axi ox in exobalilchic jun ti cuajat

14Taley

(Mt. 17.1421; Lc. 9.3743)

93 cal nixe xi atax teneclab. Tucu yajnanchi ani tucu tolminchi max ca ejtou. 23 Tam uchan cal a Jess: Nan u ejtohual tu tolminchi cal patal ma jutamits huichat a ejtohual tiquim bela. 24 Tam in tata an cuitol in lej thajat ulu: Ojni u belalits, ani u lej le max tata tiquin tolmiy tu ms beloyoye. 25 Tam ti a Jess in tsuu abal u lej quitscomanal an mulcunel, in cuiya an atax teneclab. In thubat ucha: Atax teneclab, it lej mobethom ani it lej tsinebethom cal an inicchic. Nan tu uchal quit tixcan cal axe xi cuitol, ani ni jayqui yab quit huichiy quit otsits cal jaja junil. 26 Tam an atax teneclab in lej tsebtsinthal an cuitol ani in lej tsapic thajanthal, ma jilcon ejtil max tsemenec an cuitol. Ani yan i inic in ulu abal tsemetsits. 27 Tam a Jess in yacuchi in cubac ani in tsacba ca cubiy. 28 Taley a Jess otsits al jun i ata, ani taja tsinat conoyab cal in exobalilchic: Jale yab i ejtou huahua qui canchi an cuitol nixe xi atax teneclab? 29 A Jess in toctsiychic: Neets ca ejtouchic ca caltha nixe an atax teneclab, expith quit lej olon ani quit pablats yab quit caputs.

SAN MARCOS9 ani xeetsits ti Galilea. Yab in le jita cal ta ca tsoobna max xeets taja. 31 Lej exome in exobchal in exobalilchic. In olchalchic abal jaja in Juntal patal an inicchic neets ca bina tin cubac i inicchic abal ca tsemtha ani oxchilab quicha neets ca ejtha. 32 Aba ani antsana olchinenec axe xi cau in exobalilchic a Jess, bel yab in ejtiyal ani in tsejnal quin ms conomichiquiye a Jess abal ca lejquinchat an cau.

Jita axi ms huinat exbath in ey

A Jess in olnal junil abal neets ca tsemtha

taja a Jess junax cal in exobalilchic, cale

30Calejitschic

(Mt. 17.2223; Lc. 9.4345)

ultsitschic a Jess junax cal in exobalilchic ti bichou Capernaum. Otsitschic al i ata ani taja a Jess in conoyal in exobalilchic antse: Janto tam cau ax a hueutsixnamal tihua ti bel? 34 Yab toctsinchic tajat, cum in hueutsixnamal jita cal jajachic axi ms huinat exbath in ey. 35 Tam buxcan a Jess ani in caniy ca ms utey axi lajuj tsab in exobalilchic. In uchachic: Jitats in le quim baju ti ms huinat exbath in ey tin tamet a Dios, quin tsaca tim ba ani quin tolmiy patal jitaquitsqui tam inic. 36 Tam a Jess in cuajba jun i tsacam tin tamet in exobalilchic. Taley talbel im pumba tin ocob, ani in ucha in exobalilchic: 37 Max jitats quim batsu jun i tsacam ejtil axe cal nana u bij, tin macuchith batsuhualne. Ani max jitats tiquim batsu yab expith nana tim batsuhual, jaye in macuchith batsuhual u Tata ti eb ax tin abamal quin chich teje tsabal.

33Taley

(Mt. 18.15; Lc. 9.4648)

SAN MARCOS9,10
Axi yab tomolnax

94 cal juncats a acan, ani yab quit jolohuat ti al am pulic camal cal tsab a acan. Taja ni jayqui yab u teptsinal an camal. 46 Taja neets ca etsey cuajiy an camal ani an yajchictalab. 47 Max ti hualbinthalac a hual in tomnal ejtil max ca tajat caltha jun a hual. In tomnal quit otsits ti eb jun ti a Dios in tajal ti Tsale cal juncats a hual, ani yab quit jolohuat ti al am pulic camal cal tsab a hual. 48 Taja neets ca etsey cuajiy an camal ani an yajchictalab. 49 Patal jitats ca cuajiy cal a Dios neets ca tojojonchat in ichich cal i yajchictalab. Patal neets ca bina cal jaja tojojonchithits in ichich ejtil ti biyal bina tojojonchithits i tsacchixtalab tsemthach conel jolchithits i atem. 50 An atem in cuaal in huinat alhua ey tam yab tsamcacath. Max tsamcacathits, yabats janto ti alhua. Tatachic ca cuxuy an yajchictalab ani a Dios neets ti tojojonchi a ichich ca baju tit alhua ejtil i atem axi alhua. Tam neets quit cuajlelen jun ejetchic jun cal xi jun.

uchan a Jess cal a Juan: Exobchix, huahua i tsuu jun i inic ti canchixnanchal a bij cal i atax teneclab, ani i canchi cum yab tsatenec cal huahua. 39 Toctsin a Jess: In tomnalac yab ca canchi, cum jitats quin taja i labith tajbilab cal u lej bij pel i chubax inic. Yab neets tiquin quibtsoth eyenthanchi u bij ani yab neets tiquin quithab tiloxnanchi u bij. 40 Jitats yab u tomolnax cal huahua jats axi junat in ichich cal huahua i ichich. 41 Max jitats ti pithalchic i ja ca utsa cal tin ebal nana u bij ani cal tin ebal cum tatachic pel tu cal nana, jats lej chubax neets ca pithan i atabilab cal u Tata ti eb.

38Tam

(Lc. 9.4950; Mt. 10.42)

cathpich hualbith jitats quin tajchi ca hualbin jun i tsacam axi nan tim belal. In tomnalac ca palchin i alchic tsa tujub tin nuc an hualbinthom ani ca petna al i pulic lejem ca tajat uctsin. 43 Max ti hualbinthalac a cubac in tomnal ejtil max ca tajat mutsquiy. In tomnal quit otsits tihua ti eb cal a Dios cal juncats a cubac, ani yab quit jolohuat ti al am pulic camal cal tsab a cubac. Taja ni jayqui yab u teptsinal an camal. 44 Taja neets ca etsey cuajiy an camal ani an yajchictalab. 45 Max ti hualbinthalac a acan in tomnal ejtil max ca tajat mutsquiy. In tomnal quit otsits ti eb cal a Dios

42Lej

(Mt. 18.69; Lc. 17.12)

An hualbinthom

A Jess in exobchal tin cuenta an jilcacaxtalab cal i tomquilab

10

Calejits a Jess ti bichou Capernaum, cale ti Judea jum poque am pulic itse Jordn. Taja u mulcunal junil yantalam i inicchic, ani a Jess in exobchalchic cum antsana in ujnamits ti exobchix. 2 Tam utey i fariseochic in le quin tacchiquiy a Jess. In conoyalchic max a Dios in jilal an inic quin jilcacay in tomquil. 3 Toctsin a Jess in conoychic:

(Mt. 19.112; Lc. 16.18)

95 Janto in ulal a Moiss tin thuchath cahuintal tin cuenta jahua tatachic tin conoyal? 4 Toctsinchic: In ulu abal an tomquith uxum ca ocox tsejcanchat ani ca pithan an u jun tu olnab jale neets ca jilcacayat, ani tiquele tam an inic in ejtohual quin jilcacay in tomquil. 5 Tam a Jess in uchachic: Cum lej tujbathchic in ichich an inic, jats tin thucha a Moiss abal bel an inic quin jilcacay in tomquil. 6 Yab antsana ti caalac tam ti a Dios in tsejca jun i inic ani jun i uxum. 7 Jaxtam in ulu a Dios abal an inic ca tixcan cal in tata ani in mim abal ca juncun cal in tomquil. 8 Ani tam juncunenequits ejtil max juncats tin ebchiccua. 9 Cum antsana juncatsmethachits jajachic cal a Dios, jaxtam yabats alhua max an inic quin jilcacay in tomquil. 10 Taley otsitschic in exobalil alta ti al an ata jun ti cuajat a Jess, ani conoyab jaja tin cuenta nixe xi cau an jilcacaxtalab cal i tomquilab. 11 A Jess in uchachic: Max i inic quin jilcacay in tomquil ani ca tomquin cal queat i uxum, tamna pel i uxumbe ani in tajchal i hualabtalab in ocox tomquil. 12 Max i uxum quin jilcacay in tomquil ani ca tomquin cal queat i inic, tamna pel i inicbe ani in tajchal i hualabtalab in ocox tomquil.

SAN MARCOS10 Ani in exobalilchic a Jess tocat in tsiquiyal quin cuiya an chithom. 14 Tam tin tsuu a Jess abal antsana cuiyax in exobalilchic, tam tsacuy ani in uchachic: Yab ca canchi an tsacamchic yab ca chitha cal nana. Expith jitats tsaat in ichich ejtil in ichich i tsacam, jats ax im batsuhual a Dios ti Tsale tin ichich. 15 Jitats yab antsana tsaat in ichich, yab in ejtohual quim batsu a Dios ti Tsale tin ichich ani yab neets ca cuajiy ti eb jun tin tajal a Dios ti Tsale. Jats an lej chubaxtalab nan tu uchalchic. 16 Taley a Jess im pumbal ti junchic an tsacamchic tin ocob, ani im punchal in cubac tin oc.

Taunab a Jess cal jun i cuitol inic rico

A Jess im batsuhual an tsacamchic

chanchinal a Jess i tsacamchic abal ca tacchin cal jaja.

13Taley

(Mt. 19.1315; Lc. 18.1517)

ti neets a Jess ti bel, tal jun i inic cal in athic. Ulcan tin tamet a Jess ani in tuthuhual in cualal, ani in conoyal: Janto pel u uchbil cu taja abal quin it ejatliyat abal etsey? Tata it alhua exobchix tiquin ucha. 18 Tam uchan cal a Jess: Jale tin uchal tin alhua? Huaats juncats expith axi alhua, jaits a Dios. 19 A tsoobits an uchbixtalabchic axi thuchat tin cahuintal a Dios antse: Yab quit uxumbejin. Yab ca tsemtha a at inic. Yab quit cueen. Ni jita yab ca tajchi an janamtalab. Ni jita yab ca cambiy. Ca cacna a tata ani a mim. 20 Toctsin an inic: Ma tam tu tsacamtal u tala putumal an uchbixtalab cal axe ax tin uchamal.

17Tam

(Mt. 19.1630; Lc. 16.1830)

SAN MARCOS10 Jess in ichich hual meta ani in ucha: Huaatse janto in le a Dios abal ca taja. Quit cale ca tala nuju jahua a cuaal ani ca pitha an tumin an tsejhuantalchic. Max antsana ca taja, tam ojni neets quit pithan yan i calab tihua ti eb. Ani xo aba ma quit yajchiquiyat ani ma quit lena quit tsemtha, bel tiquin tsatenchi. 22 Tam tin atsa axe xi cau, ta cale lej yajchic ani lej tepith in ichich, cum in le quin cuete calna axi yan in cuaal. 23 Tam a Jess in meta an inicchic axi muthat toninil cal jaja ani in ucha in exobalilchic: Lej quibat an ricochic quim batsu a Dios ti Tsale tin ichich. 24 Lej jicpax in exobalilchic a Jess cal nixe xi cau jahua in ulu jaja, ani jats tin tsab uchachic junil in exobalilchic antse: Tsacamilchic, tu uchal lej quibat quim batsu a Dios ti Tsale tin ichich jitats quin tsapna axi yan in cuaal. 25 Lej quibat ca huatey jun i camello tin lotal in acan i tithab, ani lej huatath ms quibat abal i rico quim batsu a Dios ti Tsale tin ichich max quin huatath tsapna axi yan in cuaal. 26 Tam cal nixe cau lej jicpax in exobalilchic a Jess, ani conx jun cal xi jun: Max chubax antsana jahua in ulu, tam jita hualam neets ca ejtohuat ca jecontha? 27 Tam a Jess in metachic ani in ucha: An inicchic yab in ejtohual quin cuete jecontha tim ba, expith cal

96 a Dios ojni neets ca ejtohuat ca jecontha. A Dios expith patal in ejtohual quin taja. 28 Tam uchan a Jess cal a Pedro: Ajatic, huahua i tala jilamal i cal jahua i cooyamal ani xo u tsatenec cal tata. 29 Toctsin a Jess: Chubax nan tu uchalchic neets ca pithan yan ms cal a Dios jitats in jilamal janto tin ebal u bij ani tin ebal abal pel i olnanchix cal an alhua cau. Antsana neets ca pithan max quin jila in quima, max in ebchalchic, max in uxum ebchalchic, max in tata, max in mim, max in tomquil, max in tsacamilchic, max in tsabalil. 30 Teje tsabal neets quim batsuye ma bo inic huichcoth, in quima, in ebchalchic, in uxum ebchalchic, in mimchic, in tsacamilchic, in tsabalilchic. Jaye neets ca othna cal in at inicchic teje tsabal, ani ti eb neets ca cuajiy it ejatlith abal etsey. 31 Huaats xohue teje tsabal yan i inicchic pulic in ey, ani talbel neets ca ajiyat tsipilin in ey ti eb cal a Dios. Huaats jaye yan i inicchic axi xohue tsipilin in ey, ani talbel neets ca ajiyat pulic in ey ti eb cal a Dios.

21A

In olnal a Jess junil abal neets ca tsemtha

Jess junax cal in exobalilchic neetsits ti bel cathithil ti Jerusaln, ani a Jess hue ms occhith ti neets. In jicpalchic abal yab u jiquel a Jess cal janto neets ca tajchin ti Jerusaln, ani jajachic ojni u jiquel. Tam a Jess

32A

(Mt. 20.1719; Lc. 18.3134)

97 in ucha ca peleychic hue, cum junil neets quin olchichic janto neets ca tajchin jaja tihua ti Jerusaln. 33 In uchachic: Ca lej taja ti cuenta xohue hueits cu ulits ti Jerusaln. Taja nana tin Juntal patal an inicchic neets quim bina tin cubac an oclec palechic ani tin cubac axi exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Jajachic neets tiquin jolbiy abal quin tsemtha. Taley neets tiquin huatba tin cubac axi yab Israelchic. 34 Ani jajachic neets tiquin tilibna, ani tiquin mocanchi i cubaclec, ani tiquin tubcay. Ma neets tiquin tajat tsemtha. Aba ani quin tsemtha, oxchilab quicha neets quin ejtha ti al an jolimtalab.

SAN MARCOS10 jajachic: I ejtohual. Tam a Jess in uchachic: Chubax neets ca yajchicnate i yajchictalab ani i tsemtalab ejtil axi nan neets cu yajchicna. 40 Expith yab u uchbil abal nan tu pitha an quij quit buxcan jun tu huinab ani jun tu cuatab. Pel in uchbil expith u Tata quim pitha an quij ca buxcan tu huinab ani tu cuatab jitats jaja im bijiyamalits. 41 Axi lajuj in exobalilchic a Jess tsacuy cal a Jacobo ani cal a Juan, cum antsana in le ca pithan an quij. 42 Tam a Jess in caniychic ca utey, ani in uchachic: A tsoobits tatachic abal am pulic oclec u tsapic abatnom ani in tajal ti pulic inic cal am bichoulomchic. 43 Yab in tomnal tatachic antsana ca taja jayetsequi. Max a le tit pulic a ey cal a Dios, ca tolmiy a at belom. 44 Ani max a le tit lej cathpich pulic a ey cal a Dios, ca tayat tolmiy patal a at belomchic. 45 Cum nana tin Juntal patal an inicchic in chenequits abal tin tolmix cal an inicchic, ani yab tin tsapic abatnom. Ma neets cu bina tu ba quin tsemtha ti calchixtalab abal yantalam i inic ca hualca ani yabats ca cunat cooyat cal i hualabtalab.

39Toctsin

Conchinchab i alhuatalab a Jess cal a Jacobo ani cal a Juan

uteychic cal a Jess a Jacobo ani a Juan. In tata jajachic pel a Zebedeo. Uchan a Jess cal jajachic: Exobchix, huahua i le i alhuatalab tucu tajchi cal jahua neets tu conchi. 36 Tam a Jess in conoy: Janto tam alhuatalab a leac abal nan tu tajchichic? 37 In uluchic: Tam tata ca lej taja tit Tsale teje tsabal huahua i le cu buxcan jun ta huinab ani jun ta cuatab. 38 Tam a Jess in uchachic: Yab a alhua exbayamal jahua ax tin conchalchic. A ejtohualchic ca yajchicna an yajchictalab ani an tsemtalab axi nan neets cu yajchicna?

35Tam

(Mt. 20.2028)

A Jess in tsuuxmethal jun i joctsi im bij Bartimeo

a Jess junax cal in exobalilchic ti Jeric ani calelelits taja, ani tsatat jaye i mulcunel pulic. Ani quetelits tin hual am bel jun i joctsi

46Ulnenequits

(Mt. 20.2934; Lc. 18.3543)

SAN MARCOS10,11 im bij Bartimeo ti conol cal i tsejhualixtalab tumin. Pel in tsacamil a Timeo. 47 Tam tin atsa abal utat cuajat a Jess taja, tam in thajat ucha: Tata Jess axi pel it at xitslab cal a David, tiquin yajnanchi. 48 Ani tamna cuiynal cal yan i inicchic taja, uchan ca tsibcan. Ani jaja ms thajajal cahuin. In lej tsapic ucha a Jess: Tata axi pel it at xitslab cal a David, tiquin yajnanchi. 49 Tam cubiy a Jess ani in ucha axi muthatchic taja: Ca ucha ca chich an joctsi. Ani ta cale axi uchanchic, ulits cal an joctsi ani in uchachic: Xo quit culbejits, cum a Jess in le ti tsuu. Quit tsaquiy ani cu cale cal jaja. 50 Tamequi an joctsi in thubat tixca in nacat coton, ani tictsoth tsacpan. Cale ani ulits tin tamet a Jess. 51 Ani conoyat cal a Jess: Janto a le abal nan tu tajchi? Toctsin an joctsi: U le abal tiquin tsuuxmetha. 52 Tam uchan cal a Jess: Ojni neets tu tsuuxmetha cum tim belamal. Xo a ejtohual quit cale cum jelthachits a hual. Ma tamnaits u tajax tsuuxits, ani tsatey cal a Jess.

98 neets quin aba tsab in exobalil cal i cau. 2 In uchachic: Quit calechic al nixe xi bichou axi utat, ani taja neets ca ela jun i burro huicat axi lejat yabaye puname. Ca piliy ani tiquin chanchi teje. 3 Max jita ti ucha abal jale ta piliyal, ca ucha abal nana in Ajatic ax u yejenchal. Jaye ca ucha abal thubat neets cu huichba. 4 Tana calechic in ela am burro huicat ba i bel utat tin huilebil jun i ata. Im piliyalits. 5 Ani tam conoyab cal talchic i inic: Janto a tajalchic a piliyal am burro? 6 Tam toctsin in exobalilchic a Jess jantini ti uchanits cal a Jess quin toctsiychic. Tam uchanchic bel quin netha. 7 Tam in chithachic am burro cal a Jess. Im punchal jajachic in toltomil tin cux am burro, ani tam puney a Jess. 8 Yan i inicchic in mocal in toltomil ba am bel jun ti neets ca huatey a Jess, ani talchic i inic in cotoyal in cueel i tsacam te quin mocanchi ti bel. 9 Ta neets an mulcunel ti Jerusaln. Axi ocox neets ani jaye axi tal cuxlabchic in thajat ulal antse: Qui puhuethanchi im bij axi te talits. Jaits axi tal abath cal a Dios, ani jaits qui ajatnanchi im bij. 10 Qui ajatnanchi im bij, cum hueits neets quin taja ti lej Tsale jantini tin taja ti tsale i biyal juntal David. Qui puhuethanchi im bij a Dios ti eb. 11 Antsana ti batsuhuatits a Jess ti Jerusaln. Ani talbel otsits ti al an tiyopan, ani in tala metcachiquiyal janto in tajal an inicchic taja. Taley cum huaclejits,

11

Taley neetsits ca ulits a Jess junax cal in exobalilchic ti Jerusaln, ani im bajuchic utat ti bichou Betfag ani ti bichou Betania axi utatchic ti bolchal Olivos. Ma taja a Jess

(Mt. 21.111; Lc. 19.2840; Jn. 12.1219)

U otsel a Jess ti Jerusaln

99 cale a Jess junax cal axi lajuj tsab in exobalilchic ti Betania.


A Jess in cuiyath taunal an te higuera

SAN MARCOS11 janto antsana in ulu a Jess, ani tamna thubat in aliyal jantini ti quin tsemtha a Jess. Expith in tsejnalchic quin tejhua tsemtha cum jathua tim patal an inic in lej jicpanchal in exobchixtal a Jess. 19 Taley taja calets a Jess ti Jerusaln tam ti aclejits.

chuthey quicha taja calejitschic ti bichou Betania, ani cail a Jess. 13 In tsuu hue ou jun i xequeth te higuera. Cale quin tsuu max in cuaal in hualil. Cum yabaye pel in quijil ca hualin, ni janto tam hualilab yab in elchi, tocat xequeth. 14 Tam a Jess in tauna an te, in ucha: Ni jita yabats neets quin ela i hualilab cal tata quin capu. In exobalilchic in atsa janto in ulu a Jess cal nix an te.

12Ti

(Mt. 21.1819)

Huaytson an te higuera

A Jess in quethmayal eleb i inicchic axi al am pulic tiyopan

ulits a Jess junax cal in exobalilchic ti Jerusaln. Taja otsits ti al am pulic tiyopan, in tala quethmachiquiyal eleb axi nujul ani axi tsaum. Xeets in cuajlachiquinchal in mexajilchic an jalum tumin ani in lactemilchic an nujul lab cucu. 16 Yab in jilal jita ti quititil cal i nujnel al an tiyopan. 17 A Jess in uchachic axi antsana tin eyenthal an tiyopan: Thuchathits ti al an Tocat Thuchlab jahua in ulu a Dios antse: U quima jaits jun ta ca olon patal an inicchiccua. Nan tu uchalchic abal xo tata a eyenthal abal ca cuechi janto ax u cheel ti ol. 18 An oclec palechic ani an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss in atsa

(Mt. 21.1217; Lc. 19.4548; Jn. 2.1322)


15Taley

chuthey quichajits tam thaju, tamna u huatel junil a Jess junax cal in exobalilchic jun ti cuajat nixe xi te higuera. In tsuuchic lejat huaytsonenequits ani tsemenequits. 21 Tam a Pedro in tila janto in uchamal a Jess nixe xi te, ani in ucha a Jess: Exobchix, ca tsuu lejat huaytsonenequits an te higuera ax a cuiya. 22 Toctsin a Jess: Ca lej belachic a Dios. 23 Chubax nan tu uchalchic max ca ucha nixe xi tsen ca tixca ani ca petna al i pulic lejem, a Dios neets ti tajchi max ca lej bela cal patal a ichich ani yab ca cooy i hualamtalab ta ichich. 24 Jaxtam nan tu uchalchic abal patal jahuats ca conchi a Dios, jaja neets ti pitha max chubax a lej belalits cal patal a ichich abal neets ti pitha. 25 Tam it olchic ca paculanchi jitats ti tajchamal quithab, abal i Tata ti eb ti paculanchi a hualab. 26 Max tatachic yab ca paculanchi a at inic, i Tata ti eb yab neets ti paculanchi a hualab.

20Ti

(Mt. 21.2022)

a Jess junax cal in exobalilchic ti Jerusaln. Xeets

27Huichits

(Mt. 21.2327; Lc. 20.18)

In eyaltal a Jess

SAN MARCOS11,12 junil ti al am pulic tiyopan, ani uteychic an oclec pale ani an exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani an yejtselab Israel. 28 Ani conoyab a Jess cal jajachic: Jita ti pithamal an eyaltalab ani jita ti abamal abal ca taja jahua a tajal? 29 Toctsin a Jess: Nanane neets tu conoychic cal jun i cau. Max tatachic tiquin toctsinchi, tam nanane neets tu olchichic cal janto tam eyaltalab tu tajal jahua u tajal. 30 Cal jita ti aban a Juan ti pujax? Tiquin toctsinchi, max cal a Dios o max cal i inic. 31 Tam jajachic in tiloxnachiquiyal jahua in ulu a Jess, ani taley in uluchic: Jantini ti qui toctsinchi? Max qui ulu abal cal a Dios jats ti abnenec a Juan ti pujax, tam jaja neets quin ulu abal jale yab i belchamal in cahuintal. 32 Max qui ulu abal cal i inic jats ti abnenec, tam janto hualam neets quin ulu am bichou. In tsejnalchic janto quin ulu am bichou, cum patal in lej belalits abal pel i lej chubax caulome abnenec cal a Dios. 33 Jaxtam jajachic tocat in ucha a Jess: Yab i tsoob cal jita ti abnenec a Juan ti pujax. Tam a Jess in uchachic: Nanane yab neets tu olchichic cal jita tin abnenec ani cal jita tim pithnenec u eyaltal cu taja jahua u tajal.

100 jalpith cau axi muthatchic cal jaja. In uchachic: Jun i inic in taya jun i lab tuthublom, ani taley in tenmay cal i te. In tsejca in tsaub in hualil an lab tuthub. Jaye in tsejca jun i tecat tsac jun ti ca cuajiy am beletnom lab tuthublom. Taley im bina cal jita ta ca tojonchat an lab tuthublom. Tam cale ou an thabal. 2 Im baju in quijil an cotlats cal an lab tuthub, ani an thabal in aba jun i tojnal ca cale quim batscunchi an lab tuthub axi neets ca jilcon abal jaja an thabal. 3 Ultsits an tojnal ani tocat yacuan cal an tojonchixchic. Cuathan ani aban ca huichiy naptal cal an thabal. 4 Tam an thabal in aba queat i tojnal. Tocat cuiiyat ani tsojbetha tin oc cal i tujub, ani quithab uchan. 5 Taley an thabal in aba queate. Ani jaja tajat tsemtha. Huilquith in aba i tojnalchic, ani tocat cuathan ani ma talchic jaja tsemtha. 6 Ani tin lej taltalits an thabal in lejat aba in cuete ichich hual tsacamil. In tsalpay abal chubax neets ca alhua batsuhuat in tsacamil. 7 Ani iba, expith in ulu an tojonchixchic antse: Jats axe neets ti calnanchix cal an lab tuthublom tam ca tsemets in tata. Qui tsemtha ani qui calnanchi huahua. 8 Tam in yacuachic ani in tajat tsemtha, ani in caltha tin elebtal an lab tuthublom. 9 Tam a Jess in conoy axi cuajat cal jajachic: Jantini ti neets quin taja nixe xi thabal lab tuthublom? Neets ca cale quin tajat tsemtha

An jalpith cau cal am pojcax tojonchixchic

12

(Mt. 21.3346; Lc. 20.919)

Taley a Jess in tsiquiy junil quin tauna cal i

101 an tojonchixchic, ani neets quim bina an lab tuthublom ca tojonchat cal queat i inicchic. 10 Auxe max yab a ajiyamalchic an Tocat Thuchlab jun tin olnab nanaits ejtil in mimlab tujub antse: An tsejcom atachic in ulu yab janto ti alhua axe xi tujub, ani tocat im petna. Ani jaits nix an tujub axi punuthits ti mimlab tujub. 11 Jats a Dios axi antsana im punu. Pel i lej jicpath tajbilab abal antsana ti punuthits cal a Dios. 12 Tam cal nixe xi cau a Jess u lenab ca yacuan cal talchic i inic ax in exlaits abal jajachic jaits ax u uxnal al nixe xi jalpith cau. Expith in tsejnalchic max janto ca tajchin cal am bichouchic max quin lej yacua a Jess, ani ta calechic.

SAN MARCOS12 an jalbixtalab tumin cal an tsale oclec romano. 15 Cum a Jess in exlaits abal pel i cambix cau, jaxtam in uchachic: Jale a lechic tiquin macla? Tiquim pitha jun i tumin abal qui meta. 16 Tam pithanits. Taley in meta ani in conoy: Jita axe in hual ani jita axe im bij axi thuchath teje al an tumin? Toctsin jajachic: Pel in hual ani pel im bij an tsale oclec. 17 Tam a Jess in uchachic: Ca pitha an tsale oclec jahua pel a uchbil ca pitha, ani ca pitha a Dios jahua pel a uchbil ca pitha jaye. Ani lej jicpanchab in toctsixtal a Jess cal axi chenec ti maclaxchic.

An jalbixtalab tumin cal an gobierno

Conoyab a Jess tin cuenta abal neets ca ejtha an tsemelomchic

aban ca calechic cal a Jess talchic i fariseo ani talchic axi tsatat cal a Herodes, quin tajchi quin ulu i quibtsoth cau abal ca ejtohuat ca jolbiyat. 14 Ultsitschic cal a Jess, in uchachic: Exobchix, i tsoob abal jahua tata ca ulu pel i lej chubaxtalab. Expith a olnanchal in tequeth belil a Dios. Yab a tajal ti cuenta jahuaits it uxnal cal an inicchic, ani yab it pocoth tsutom cal an inicchic. Tucu ucha max i cuaal i uchbil o max yab i cuaal qui jalbiy

13Taley

(Mt. 22.1522; Lc. 20.2026)

talchic i saduceo chich cal a Jess. Cum yab im belalchic abal max neets ca ejtha an tsemelomchic, uchan a Jess cal jajachic: 19 Exobchix, a Moiss in thucha abal max ca tsemets jun i tomquith inic ani yab in cooyamal i tsacam cal in quimathil, ca tomquin in ebchal an tsemelom cal an tsemchith uxum. Lequitsqui max quin cooy i tsacam tam. 20 Huaatsac buc i ebchalab. Tomquin an ocox, ani tsemets yab in cooyamal i tsacam. 21 Taley tomquin in tsabchil ebchal an tsemelom cal an tsemchith uxum.

18Taley

(Mt. 22.2333; Lc. 20.2740)

SAN MARCOS12 Tsemets jaja, ani yab in cooyamal i tsacam. Jayetsequi in oxchil ebchal an tsemelom tomquin cal nixe xi tsemchith uxum, ani tsemets jaja jaye yab in cooyamal i tsacam. 22 Tim patal nixe xi buc i ebchalab tomquinenec cal nixe xi juncats uxum, ani ni jun yab in cooyamal i tsacam. Taley tsemets jaye an uxum. 23 Cum tomquinenec nixe xi uxum cal axi buc i ebchalab teje tsabal, cal jahua ti neets ti cuajiy ti tomiclab tam ca ejtha an tsemelomchic? 24 A Jess in toctsiychic: Tatachic ojni lej quibtsothits a tsalap tin cuenta an tsemelomchic, cum yab a exlal an Tocat Thuchlab ani yab a exlanchal in tsap a Dios. 25 Tam ca ejtha an tsemelomchic in ey an inic ani in ey an uxum yabats neets ca tomquin. Neets ca cuajiychic ejtil an ngelchic axi ti eb yab u tomquinal. 26 Tin cuenta abal u ejthab an tsemelomchic hualam yab a ajiyamalchic jahua in thucha a Moiss, abal tauna jaja cal a Dios ti al i tsacam te tam ti tailits. Uchan a Moiss antse: Nanaits pel tin Diosil a Abraham ani tin Diosil a Isaac ani tin Diosil a Jacob, in ulu. 27 Cum a Dios pel in Diosil nixe xi ox i inic axi tsemenec teje tsabal, jaxtam i exlalits abal bel cuajatchic ejate tin tamet a Dios. Lej quibtsoth a tsalap tatachic tin cuenta an tsemelomchic.

102 tsejcath cau binath cal a Moiss. In atsamalits jaja tam ti hueutsxin an saduceochic cal a Jess. Cum in exlaits abal tsalpath in toctsixtal a Jess, jaxtam in conoy: Jahua hualam an uchbixtalab axi ms lej huinat exbath ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss? 29 Toctsin a Jess: Jaits ax in thuchanchi a Moiss in juntalchic Israel antse: I Paylom Diosil jats juncats expith axi huaats. 30 Jats jaja ca lej jum putat canithachic cal patal a ichich, ani cal patal a ejattal, ani cal patal a tsalap, ani cal patal a tsapcua. Nan tu uchalchic abal jaits xe an uchbixtalab axi ms lej huinat exbath. 31 Huinat exbath jaye an uchbixtalab ax in thucha a Moiss antse: Ca canitha patal a at inic jantini ta canithal ta bacua. Nan tu uchalchic abal yab huaats queat i uchbixtalab axi lej huinat exbath ejtil axe xi tsab. 32 Tam uchan a Jess cal nixe xi exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss: Exobchix, jahua tata a ulumal lej tequeth. Lej chubax huaats juncats a Dios, ani yab huaats queat. 33 Lej chubax pel in uchbil an inic quin lej jum putat canitha a Dios cal patal in ichich, ani cal patal in tsalap, ani cal patal in ejattal, ani cal patal in tsapcua. Jaye quin canitha patal in at inic jantini tin canithal tim bacua. Max antsana quin taja, tam ojni ms in exbath nixe xi inic tin tamet a Dios, yab ejtil axi expith in tsacchiyal a Dios cal yantalam i tsemthach tulec ani cal yantalam i tsacchixtalab jahuaquitsqui.

An uchbixtalab axi ms huinat exbath

utey cal a Jess jun i inic axi pel i exobchix cal an

28Taley

(Mt. 22.3440)

103 tin atsa a Jess abal antsana tsalpath toctsin nixe xi exobchix, in ucha: A quibchale expith hue abal a Dios quin taja ti Tsale ta ichich. Cal axe xi cau ni jitachic taja yabats in inicnal tim ba ti quin conomichiquiye a Jess cal janto.
(Mt. 22.4146; Lc. 20.4144)
34Tam

SAN MARCOS12,13 i cacnaxtalab. 39 Ti al an tiyopan in lej cainchal ca buxcan jun ti quetel axi lej cathpich pulic in ey, aniye jaye tam huaats i ajib tsalat capuxtalab. 40 Ani cal im pojcaxtal bel in tixcanchalchic i calab an tsemchith uxumchic. U lej ohuel ti ol expith abal max ca tsutat ti tocat. Jats jajachic axi neets ca cathpich jolbiyat cal a Dios.

In ey a Cristo

exobchixe a Jess ti al an tiyopan, ani in ucha axi tajachic: In ulal an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss abal a Cristo pel in tsacamil a David. 36 Yab ja cum a David cuajchith cal an Espritu Santo im bijiy a Cristo tin Ajatic. In ulu antse: A Dios in ucha u Ajatic: Teje quit buxcan tu huinab cubac, ma nan tu pithaits ta cubac a tolmolnaxilchic abal ca tala ata. 37 Cum antsana a David im bijiy a Cristo tin Ajatic, jaxtam i tsoobits abal yab pel in tsacamil a David. An mulcunel axi cuajat taja in lej culbetnanchal jahua antsana in ulu a Jess.

35U

An tsemchith uxum axi lej binom cal an cacnaxtalab tumin

Jolbix a Jess cal an exobchixchic cal an tsejcath cau

a Jess ti al am pulic tiyopan tin tamet am pocte jun tu binab an cacnaxtalab tumin. In metal an inicchic ax im binal an tumin taja. Yan i ricochic im binal yan i tumin. 42 Chich jun i tsejhuantal tsemchith uxum im bina tsab i tsacam tumin cobre lej hue in jalbil. 43 A Jess in caniy ca uteychic in exobalil, ani in uchachic: Lej chubax nan tu uchalchic abal axe xi tsejhuantal tsemchith uxum in lejat bina yab ejtil axi queat im bina. 44 Axi queatchic im bina i jilcomach tumin, ani jaja aba ani tsejhuantal in tala bina jahua in cuaalac quin cuxuthna.

41Quetel

(Lc. 21.14)

Jess in exobchiye an inicchic al an tiyopan, in uchalchic: Ca lej tajachic ti cuenta yab ca taja jantini in tajal an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. In culbetnal ca xetsin cal in nacat coton abal max ca tsutat ti pulic in ey. Jaye ca lej tsapnethachic ti bel cal yan

38A

(Mt. 23.136; Lc. 11.3754; 20.4547)

Neets ca pacluhuat am pulic tiyopan ti Jerusaln

13

Tam ti calejits a Jess ti al am pulic tiyopan, uchan cal jun axi lajuj tsab in exobalilchic: Exobchix, ca tsuu an tujubchic jantini ti alhua tsejcathits ba an tiyopan ani ba an atachic ax in cuenta an tiyopan.

(Mt. 24.12; Lc. 21.56)

SAN MARCOS13 a Jess: Xohue a tsutalchic am pulic tiyopan ani an atachic ax in cuenta an tiyopan. Neets ca tala pacluhuat cal i inicchic, ma ni jun i tujub yab neets ca jilcon tipx cal in at tujub.
An tsubixtalab axi neets ca tajan
(Mt. 24.328; Lc. 21.724; 17.2224)
2Toctsin

104 tsutal u tajnal cacath. Ani patal axe jats expith in tsiquintal an lej yajchictalab axi ms taye tal. 9 Ca junini nethachic tsejcacathits a ichich, cum neets quit bina tin cubac i oclecchic quit othna. Neets quit huithcoyat tin tiyopanil an Israelchic. Neets quit bina tin cubac i oclec eyalchic ani tin cubac i tsalechic cal tin ebal nana u bij, ani neets tiquin olnanchi u bij tin tamet jajachic. 10 Tam ti yabaye talnecaquits an quij quicha, ocoxe neets ca olna an alhua cau tim puhuel an tsabal cum antsana ti bijithits neets ca tajan. 11 Tam tit binathits tin cubac an oclecchic yab quit tsalpaxin, ani yab ca occhith tsalpay janto neets ta ca uchachic. Expith ca ucha i cau ax quit pithan cal a Dios tamna. Yab neets quit cuete cahuin, cum an Espritu Santo jats neets ti pitha i cau ca ucha. 12 I ebchalab neets ca bina cal in at ebchal abal ca tsemtha, ani ma i tatalab neets quim bina in cuete tsacamil abal ca tsemtha. I tsacamchic neets quin tomolna in tata ani in mim, ma quim bina abal ca tsemthachic. 13 Cal tu ebal nana jathua tim patal an inicchic neets ti ata chic. Cal a tayath cuxuthal neets quit jalunthachic ma ta ca taleyits an quij quicha. 14 Ca alhua ejtiyat cal jitats quin ajiy axi ms i cau in uluye a Jess antse: Ti biyalits an caulome cal a Dios Daniel in quejab thucha abal neets ca cuajba ti al an tocat tiyopan janto lej cacath ani quibethom. Tam tatachic ca tsuu antsana cuajbathits jun ti

calechic a Jess junax cal in exobalilchic ani cathiy ti bolchal Olivos axi cuajat tin tamtal an tiyopan. Buxcan taja a Jess hue pil cal a Pedro ani cal a Jacobo ani cal a Juan ani cal a Andrs. Ani uchan cal jajachic: 4 I lej le abal tata tucu olchi jayqui neets ca tajan jahua ti huii a ulumal. Janto tam tsubixtalab qui aychi abal qui exla max thubat neets ca taley an quij quicha? 5 Toctsin a Jess: Ca lej tajachic ti cuenta abal ni jita yab ti cambiychic. 6 Cum neets ca chich yan i inic ti timcox cal nana. Neets quin uluchic abal jajachic pel a Cristo axi abnenec cal a Dios, ani antsana neets quin cambiy yantalam i inicchic. 7 Yab quit jiqueychic tam quit tilchin i pejextalab axi yan u thaycanal ani ms axi taye tal, cum antsana bijithits abal neets ca lej thaycan. Yabaye neets ca thubat taley an quij quicha. 8 I pulic bichoulom neets ca pejxin cal pil i pulic bichoulom. An tsalechic neets ca tomolnxin jun cal xi jun. Neets ca lej telelats an tsabal abal jutamqui, ani neets ca huatsin yan i jayil. An inicchic neets ca lej xetsin xacuecuel cal jahua in

3Tam

105 yab in uchbil ca cuajiy taja, tamna ax it cuajatchic teje ti Judea quit thubat pitcon quit cale ti al an tsen. 15 Tam quim bajuhuits nixe xa quicha, jitats cuajat tin hualquilal in quima ca thubat paiy, ani ma yabats ca otsits alta quin calthaye janto. 16 Jitats cuajat tin tayablabil, ma yabats ca huichiy tin quima quin calthaye in toltomil. 17 Lej tsejhuantal an uxum axi cooth cal i tsacam ani i uxum axi chuchuthome cal i tsacam tam quim baju nixe xa quicha. 18 Quin conchichic a Dios abal yab quim baju ca pitcon ti al an tsamay quij. 19 Al nixe xa quichachic a Dios neets quin abchi an inicchic i cathpich yajchictalab axi ni jayqui yab in abchamal, ani ni jayqui talbel yab neets quin abchi ejtil nixe lej huatath cathpich an yajchictalab. 20 Max a Dios yab quin tapiy nixe xa quij quicha lej cathpich yajchictalab ni jita tam inic yab neets quin cuxuy ni ohuat hue. Cum a Dios lej canithom cal jitats tacuthits tin cal jaja, jaxtam neets quin tapiy tin ebal jajachic. 21 Neets ca xetsin i inicchic quin ulu teje cuajat a Cristo ani jun neets quin ulu tihua cuajat a Cristo. Yab ca belchi ja. 22 Neets ca chich i cambixchic ti timcox cal nana, ani talchic i inic neets quin timcoy i caulome cal a Dios. Ma neets quin tajachic jaye i labith tajbilab ti tsubixtalab, max quin ejtou ani quin cambiy talchic i inic axi tacuthits tin cal a Dios. 23 Cal patal axe xi cau nan tu quejab olchamalits tatachic jahua yabaye tajnenequits. Jaxtam ca lej

SAN MARCOS13 alhua pena ta ichich abal yab quit cambiyat cal pil i cau.
Jantini neets ca tsutat tam ca chich junil in Juntal patal an inicchic

taleyits nixe xa quicha lej huatath cathpich yajchictalabchic, tam neets ca yicutsin a quicha ani a its yab neets quim bina in tajax. 25 Neets ca lej tsapic telelats an eb, ma neets jololol a ot abal jutamqui. 26 Tam neets quin tsutat nanaits tin Juntal patal an inicchic in talits ti eb al i tocoulom. Tam neets cu tejhuametha u lej tsap ani u lej tsalat. 27 Neets cu aba i ngelchic tiquin tamcunchi an inicchic axi nana u tacuyamalits tu cal. Neets ti tamcunchixchic ma tim puhuel an tsabal. 28 Ca atsachic jun i jalpith cau cal an te higuera. Tam ti it in cueelchic ani u puthnalits in xequel, tam a exlalits abal hueits neets quim baju an cacal quij. 29 Tam tatachic ca tsuuhuits u tajnal patal axe jahua nan tu uchamalits neets ca tajan, tam ca exlaits abal hueits nana neets quin chich junil. 30 Lej chubax nan tu uchalchic abal yab neets ca taley a juntalchic, ma ocox ca tajanits patal jahua axe nan tu olchamalchic. 31 An eb ani an tsabal jats neets ca taley, expith nan u cahuintal ojni ni jayqui yab neets ca taley. Etsey neets ca putun. 32 Ni jita tam inic yab in tsobim am pejath quicha ni am pejath hora tam antsana neets ca tajan. Ma i ngelchic ti eb ani ma nanaits

24Ca

(Mt. 24.2935, 4244; Lc. 21.2536)

SAN MARCOS13,14 tin Tsacamil a Dios yab i tsobim. Expith in tsobim u Tata ti eb. 33 Cum yab a tsobimchic an quicha ani an hora tam neets quin huichiy junil, jaxtam ca junini netha tsejcacathits a ichich tiquim batsu. Tiquin lej junini aychi ani quit lej tayat olonchic. 34 Nanaits ejtil jun i thabal ata axi neets ca cale ou. Ocox in uchbiy ti junchic in tojnalil janto neets quin tojna. In ucha am beletnom huileb ca lej cuajiy tsejcacath ca japchin an huileb tam ca huichiycua. 35 Antsana ttachic quit lej cuajiy tsejcacathits abal tiquim batsu tam nan quin huichiy junil. Yab a tsobimchic jayqui neets quin huichiy junil, max tam ca aclejits, max tam tsejel acal, max tam caal ca thajan an coxol, max tam thajuhuits. 36 I quin chich jun jictohual tu ela it cuajatquichic ejtil i beletnom huileb axi huayamath. 37 Nan tu lej uluth uchalchic quit etsey cuajiy tsejcacathits abal tiquim batsu, ani jaits an cau ax u lej uluth uchalac tim patal an inicchic ca etsey cuajiy tsejcacathits.

106 alimichical jantini ti quin cambiy ani quin yacua a Jess, cum in le quin tsemtha. 2 In uluchic: Yab qui yacua tam ajib abal i ca thaycan i xacueltalab al am bichou.

Jun i uxum in jolchal i nihuihuiltalab tin oc a Jess

An tomolnaxchic in leac quin yacua a Jess

14

In quibchale tsab a quicha tam an Israelchic quin taja an ajib tin cuenta abal ti calthame im biyal juntalchic ti Egipto. Pel i quij tam an Israel quin capu i pan axi yab tsejcath cal i cacchixtalab coye. An oclec palechic ani an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss exome in

(Mt. 26.15; Lc. 22.12; Jn. 11.4553)

a Jess ti Betania tin quima a Simn ax in cuaalac an tit axi capux cal in anam tuul. Tam ti quetelits a Jess ba an mexa, chich jun i uxum in chal i frasco tsejcath cal i tujub im bij alabastro. Tuchat an frasco cal i nihuihuiltalab nardo lej chubax ani lej jalbith. Im pejcanchi in nuc an frasco, ani taley in jolchi an nihuihuiltalab tin oc a Jess. 4 Tam tsacuy talchic axi taja cuajat, in uluchic: Jale tu huaclabqui antse an nihuihuiltalab? 5 Ejtohuamejac ca nujuhuat ti ox i bo inicchic i denario ani an tumin pithnenecac an tsejhuantalchic. Ni hue yab culbetnanchat jahua antsana in taja an uxum. 6 A Jess in uchachic axi tsacunec: Yab a cuenta jahua in tajamal axe xi uxum. Yab ca cuiyachic, cum lej alhua jahua tin tajchamal. 7 Cum etsey cuajat an tsejhuantalchic cal tatachic a ejtohual ca tajchi i alhuatalab jayquits ta ca lenachic, ani nana expith jun i hue in cuajat. 8 Tin tajchi jaja ma jantinits in ejtohual. Aba ani yabaye in tsemenec, bel tin jolchi an nihuihuiltalab ejtil max tin quejab tojojonchalits u inictal

3Cuajat

(Mt. 26.613; Jn. 12.18)

107 tam neets quin joliyat. 9 Lej chubax nan tu uchalchic abal jutamqui ca olnanchat an inicchic an alhua cau tim puhuel an tsabal, taja ca tiloxnanchat jaye in tajbil axe xi uxum.

SAN MARCOS14 jun i inic in ictal i ja cal i mul. Jats ca tsatenchi. 14 Jun ti jaja ca otsits ca ucha an thabal cal an ata antse: An Exobchix Jess ti abchal jun i cau. Ti conoyal abal jahua tam alta ta quima ca matinchi quin taja an capuxtalab junax cal in exobalilchic tin cuenta in ajib am biyal bichou Israel ti calthame ti Egipto. 15 Tam an thabal ata neets ti olchi jun i pulic alta tsejcacathits tim pulic punchith atajil. Tats ta ca tojojoychic an capuxtalab ajib. 16 Tam cale axi tsab i exobal, ulitschic ti Jerusaln. In ela jantini ti uchanits cal a Jess, ani tats tin tojojoychic patal tin cuenta an capuxtalab ajib. 17 Ani aclejits tam ti ulitschic a Jess junax cal axi lajuj tsab in exobalilchic al nixe xi ata. 18 Tam ti quetelits ti capul ba an mexa, a Jess in uchachic: Lej chubax tu uchalchic abal jun axi lajuj tsab cal tatachic ax it junax capul cal nana neets tiquin tsinat bina tin cubac u tomolnaxilchic. 19 Tam ojni lej tepinchic, in conoyal ti junchic ti junchic: Hualamac xe max nana jaits? 20 A Jess in toctsiychic: It lajuj tsab ta eb nana tu exobalil, ani jaits jun ax u lej capul cal nana u talabil. 21 Bel alhua quim bina ani quin tsemtha, cum nana tin Juntal patal an inicchic antsana im bijchithits ti al an Tocat Thuchlab. Tocat lej cathpich tsejhuantal nixe xi inic axi neets tiquin tsinat bina, cum neets ca lej yajchiquiyat. Alhua max lejatac yab huatsinenec.

A Judas in juncuhual an cau abal quin tsinat bina a Jess

jun axi lajuj tsab in exobalilchic a Jess cale quin tsuu an oclec palechic abal quin tauna ani quin juncu an cau quin tsinat bina a Jess tin cubac jajachic. Pel a Judas Iscariote. 11 Lej culbel jajachic tam in atsa janto in ulu a Judas, ani in uluchic abal neets quim pitha i tumin. Ma tam ti tamits a Judas in lej alimichical jantini ti quin tsinat bina a Jess tin cubac in tomolnaxilchic.

10Taley

(Mt. 26.1416; Lc. 22.36)

An Santa Cena tin cuenta in tsemtal a Jess

bajuhuits an caal quicha an ajib tin cuenta am bichou Israel ti calthame ti Egipto ti biyal. Tamits tu capab am pan axi yab tsejcath cal i cacchixtalab coye ani tam tu tsemthab an cordero ti tsacchixtalab. Conoyab a Jess cal in exobalilchic: Jutam a le qui tojojoy abal cu caputs tin cuenta in ajib am biyal bichou Israel ti calthame ti Egipto? 13 Cum a Jess neets quin occhith aba tsab in exobalilchic in uchachic: Quit calechic nihua ti bichou Jerusaln, ani taja neets ca baju

12Im

(Mt. 26.1729; Lc. 22.723; Jn. 13.2130; 1 Co. 11.2326)

SAN MARCOS14 u capul an exobalchic, a Jess im pena am pan ani im bina i cacnamal yan cal a Dios. In muu ani im pitha in exobalilchic, ani in uchachic: Ca capuchic axe u anam tuul. 23 Tam im pena an utsumtalab cal an vino ani im bina i cacnamal yan cal a Dios. In huatbanchi in exobalilchic quin utsa tim patal jajachic. 24 In uchachic: Axe pel u xitsal axi hueits neets quin huaclanchat ti al an cruz abal yantalam i inicchic ca paculanchat in hualab. Cal tin ebal u huaclath xitsal a Dios neets quin tsejca i it jilchith cau cal an inicchic. 25 Lej chubax nan tu uchalchic abal yabats neets cu utsa i vino lab tuthub cal tatachic ejtil u tajal xo. Ma tihua talbelaquits tam ti a Dios quin taja ti lej Tsale, tam tiquele neets cu utsa junil.

108 Aba ma patal an tsatel ca tapchin in tsalap yab ti tsatenchi, nan ojni neets tu junini tsatenchi. 30 Toctsin a Jess: Lej chubax nan tu uchal abal axe xi acal neets ca tsinca ta ba cal nana oxil i calat ma tam ti ibaque thajnenec tsabil i thajach an coxol. 31 Bel a Pedro in lej ucha a Jess: Aba ma quin lenane quin tsemtha junax cal tata, nan yab neets cu tsinca tu ba. Taley patal in exobalilchic a Jess in ulu jayetsequi jantini in ulu a Pedro.

22Biyat

a Jess ani in exobalilchic in ajatnanchi im bij a Dios, ani tam calechic ti bolchal Olivos. 27 Taja a Jess in uchachic: Patal tatachic tin ebal u tsemtal neets quit tapchin a tsalap axe xi acal. In olnab ti al an Tocat Thuchlab janto neets quin tajchin cal a Dios antse: Nan neets cu tsemtha am beletnom oveja, ani neets ca bucuhuat tam an ovejachic, in ulu a Dios. 28 Talbel tam quin ejthajits neets quin occhith cale ti Galilea, ani tatachicte quit cale talbel. 29 Tam uchan a Jess cal a Pedro:

(Mt. 26.3035; Lc. 22.3134; Jn. 13.3638)


26Taley

A Jess in olnal abal a Pedro neets quin tsinca tim ba cal jaja

ulits a Jess junax cal in exobalilchic al jun i tsabal im bij Getseman. Taja a Jess in uchachic: Quit jilconchic teje, biyat nan neets quin cale hue nihua quin olon. 33 Expith a Pedro ani a Jacobo ani a Juan jats axi netha ca calechic jaye. Ani ley huatath cathpich yajchic in ichich a Jess, ma lej colothits tin inictal in atsal. 34 Jaxtam in ucha axi ox in exobalil: U atsal ejtil max u lej tseeyab u ichich cal i cathpich tepithtalab, ma ejtil neets quin tsemetsits. Tatachic quit jilcon teje ani yab quit huayits. 35 Tam nixquin a Jess hue nihua, ani tajat paclun tsabal. In conchal a Dios max u ejtohuabac ca jaluntha abal yab quin yajchicna an yajchictalab axi taye tal. 36 In ucha a Dios antse:

32Taley

(Mt. 26.3646; Lc. 22.3946)

Ol a Jess ti Getseman

109 Tata ti eb, a huital ca taja patal jahuats ca lena. Tiquin jaluntha abal yab cu yajchicna an yajchictalab axi taye tal. Ani max i, bel u lej le tu tajchi a culbetal ani yab u cuete culbetal. 37 Tam huichiy a Jess jun ti cuajat axi ox in exobalilchic, ani in tsuu tocat huayamathchic. Ani in conoy a Pedro: Simn, it huayamathchic? Jale yab a ejtouchic quit cuajiy yab quit huayits ma ni jun i bora? 38 Ca junini nethachic tsejcacath a ichich quit olon abal yab ti ata an teneclab. Lej chubax lej canat a ichich ca olon cal nana, tocat a anam tuul jats yab u lej tsapnel. 39 Tam cale junil a Jess ca olon. In ucha in Tata ti eb jayetsequi an cau ax in ocox uchamalits. 40 Huichiy junil cal axi ox in exobalilchic, ani in tsuu tocat huayamathchic junil cum atanits cal i tsebattalab. A Jess in taunachic, ani jajachic yab in tsoob jantini ta ca toctsin. 41 Oxchilab cale a Jess ca olon, ani taley huichiy junil cal in exobalilchic in uchachic: Xohue alhua max anac quit hue huayitschic ani quit coyots, tocat yab in tomnal ani, cum im bajuhuits an hora nana tin Juntal patal an inicchic neets quin tsinat bina tin cubac i hualbith inicchic. 42 Xo quit tsaquiychic ani huana. Tax talits jaja axi neets tiquin tsinat bina tin cubac u tomolnaxilchic.

SAN MARCOS14 axi jaye ajith cal xi lajuj tsab an exobal. Ulits junax cal jaja yan i yacual tsejcachic cal i matset ani cal i techic. Abnenec jajachic cal an oclec palechic, ani cal an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss, ani cal an yejtselabchic Israel. 44 A Judas antse in olchi an tipchixtalab an yacualchic: Jitats nan cu tsutsbay, jats tatachic ca yacua ani ca netha lej alhua beletnath. 45 Tam utcan a Judas tin tamet a Jess, in ucha: Exobchix. Tamequi in tsutsbay. 46 Tamequi yacuan a Jess cal in juntalchic a Judas. 47 Jun ax pel in exobalil a Jess in jixa in matsetil ani in mutsquinchi in xutsun in tolmixal an tsale pale. 48 Tam a Jess in ucha an yacualchic: Tata ojnichic it chenec tiquin yacua cal i matset ani cal i techic ejtil max pel in cue. 49 Chuthel chuthel in cuajatac tin exobchix ta tiyopanil ani yab tin yacua taja. Ma xo ojni tin yacualchic abal antsana ta ca putun an Tocat Thuchlab jantini tin thuchnenequits antse quin yacuan. 50 Tam tajat cale ti athil patal in exobalil a Jess, ani tam jaja jilcacayatits.

ti cau a Jess cal in exobalilchic tam ti ulits a Judas

(Mt. 26.4756; Lc. 22.4753; Jn. 18.211)


43Exome

Yacuan a Jess

tsatate cal a Jess jun i cuitol axi malilith cal i putat toltom. Neetsac ca yacuan jaja jaye cal an yacualchic cal a Jess. 52 Tocat yab lej ejtohuat ca yacuan.

51Expith

U pitconal jun i cuitol

SAN MARCOS14 Tam ti yacuabac, expith am putat toltom jilcon tin cubac an yacual, an ta cale an cuitol cotitith.
A Jess tin tamet an cuenel axi cathpich in ey an tsejcom cau tin cuenta an tiyopanchic Israel
61Yab

110 toctsin a Jess. Ani junil u conoyab cal an tsale pale: Tataits it Cristo ti Tsacamil a Dios, a Dios axi huahua i cacnal? 62 Toctsin a Jess: Nana ojni jaits. Ani tatachic neets tiquin exlanchi u ey tam in quetelits tin huinab cubac a Dios ti eb ax in cuaal patal in cuete tsap. Ani neets tiquin exlanchiye u ey abal pel tin lej Juntal patal an inicchic tam quin huichiy junil paiilits al i tocoulom. 63 Cal nixe xi cau lej tsacuy an tsale pale, ma in mitsal in nacat coton. In ulu: Yabats i yejenchal jita ms tucu olchi tin cuenta axe xi inic. 64 Xohueits ojni a atsamal tatachic jahua in ulumal ejtil max jaja pel a Dios. Jantini ta tsalpayalchic nana jantini tu cu tajchi? Tam patal axi muthat tajachic in toctsiy abal alhua max ca tsemtha, cum lej jolbithits jaja. 65 Tam talchic i inic taja in tubcanchal a Jess ani im paxquinchal in hual. In mocanchal i cubaclec ani in uchalchic: Tucu olchi jita ti cuatha. Taley an yacualchic jaye in mocanchi i cubaclec tin hual a Jess.

ta nethajits a Jess ma tin quima an tsale pale. Taja tamcunalits patal an oclec palechic ani i yejtselabchic Israel ani i exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. 54 Ani a Pedro ta tale tsatat hue ou. Talbel ulits jaye tin quima an tsale pale, ani buxcan ti al am patio cal an yacualchic ti thilal ba an camal. 55 Ani an oclec palechic ani an cuenel axi cathpich in ey an tsejcom cau tin cuenta an tiyopanchic Israel in alimichical jantini ti quin jolbiy a Jess abal ca tsemtha, tocat yab in elchal jantini ti quin chubax jolbiy. 56 Yantalam i inicchic in jolohual i janamtalab tin cuenta a Jess, ani yab lej juncuth jahua in ulalchic. 57 Talchic i inic cubiy ti jolbix cal i quetach cau. In uluchic: 58 I atsa quin ulu antse: Neets cu paclu axe xi tiyopan axi pel in tsejcabil i inic, ani ti ox a quicha neets cu tsejca junaque it axi yab pel in tsejcabil i iniccua. 59 Tocat yab jununul an cau jahua in olnal an jolbixchic. 60 Taley cubiy an tsale pale tin tamet an cuenel tsejcom cauchic, ani in conoy a Jess: Yab neets ca toctsiy ni jun an jolbixtalab jahua it uxnal?

53Taley

(Mt. 26.5768; Lc. 22.5455, 6371; Jn. 18.1214, 1924)

A Pedro in tsincal tim ba cal a Jess

a Pedro ti al am patio tin quima an tsale pale, ani ulits jun axi pel in cuthinelil an tsale pale. 67 In tsuu jaja a Pedro ti thilal ba an camal. In lej metal, ani in ucha:

66Cuajat

(Mt. 26.6975; Lc. 22.5662; Jn. 18.1518, 2529)

111 Tata ojni pel it tsatel cal a Jess Nazaretib. 68 Tam a Pedro in tsinca tim ba, in ulu: Yab u exlal jita jaja ax a ulal. Tamequi ti calpanits eleb a Pedro, tam thajnalits an coxol. 69 Ani an cuthinel in lej metal a Pedro junil, ani in ucha axi cuajatchic taja: Jaja ojni pel in juntal axi tsatelchic cal a Jess Nazaretib. 70 A Pedro in tsinca tim ba junil. Tam uchan jaye cal axi cuajatchic taja: Lej chubax tataits ojni pel ti juntal axi tsatelchic cal a Jess. Ti tejhuamethal a cahuintal abal pel it lej Galileajib jantini axi pel i tsatelchic. 71 Tam a Pedro in ulu alhua max ca tajat yajchiquiyat cal a Dios max yab chubax jahua in ulumal. In cuba tim ba ti lej chubax, in ulu: Yab u exlal jita tam inic nixe ax a ulal. 72 Tamequi tin tsabchil thajnal an coxol. Tam a Pedro in tilpa jahua uchnenec cal a Jess abal neets quin tsinca tim ba cal a Jess oxil i calat tam ti ibaque thajnenec an coxol tsabil. Tam tin tsalpanchi nixe xi cau jahua uchnenequits, tam ti uquin.

SAN MARCOS14,15 cau tin cuenta an tiyopanchic Israel. Taley in huicachic a Jess ani in netha cal a Pilato ax pel i gobernador ti Judea. 2 Taja conoyab a Jess cal a Pilato: Tataits pel ti Tsalejil an Israelchic? Toctsin a Jess: Nana jaits ojni ax a ulal. 3 Ani u lej jolbiyab a Jess cal yan i jolbixtalab cal an oclec palechic. 4 Tam a Pilato in conoyale a Jess: Yab tajat neets ca toctsiy cal ni jun i jolbixtalab ax ti jolbiyal? 5 Ani cum yab toctsin a Jess, a Pilato yab in exlal jantini ti quin tsalpanchi.

In tsejcaxtal a Pilato cal a Jess

15

(Mt. 27.12, 1114; Lc. 23.15; Jn. 18.2838)

A Jess tin tamet a Pilato

Tam ti chutheyits, tamcun an oclec palechic ani an yejtselabchic Israel ani an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani an cuenel axi cathpich in ey an tsejcom

ujnam a Pilato quin hualca jun i huicnel tam u tajnal an ajib tin cuenta abal calthame ti biyal an Israelchic ti Egipto. Quin hualca an huicnel jitats ca bijchin cal am bichou. 7 Cuajatchic ti al an huicaxte yan i inicchic axi pejexnenequits cal an oclecchic ani tsemthomamathits cal i inicchic. Jun jaja im bijchic Barrabs. 8 Uchan a Pilato cal an mulcunel quin hualca jun i huicnel jantini in ujnam quin taja. 9 Toctsin a Pilato, in conoy: A le Israelchic abal nan tu hualcanchi axe axi pel a Tsalejil? 10 A Pilato in exlaits abal u lej paixnab a Jess cal an oclec palechic, ani jats ti binanchamejits tin cubac abal jaja quin jolbiy. 11 Ani an oclec palechic tocat in nixocnal an mulcunel abal quim

6In

(Mt. 27.1531; Lc. 23.1325; Jn. 18.3819.16)

SAN MARCOS15 bijchi a Barrabs ca hualca. 12 Tam a Pilato in conoy an mulcunel: Ani janto a le abal nan cu tajchi a Tsalejil, Israelchic? 13 Ani lej thajat toctsin tamna an mulcunel: Ca tajat bina ca quetath tsemtha ti al an cruz. 14 Conoyabe an mulcunel cal a Pilato: Janto yab alhua in tajamalac abal cu bina? Ani lej thajat toctsin junil an mulcunel: Ca tajat bina ca quetath tsemtha ti al an cruz. 15 Tam a Pilato in aba an cau ca hualca a Barrabs, cum in le abal ca jilcon culbel an mulcunel. Ani im bina a Jess ca huithcoyat cal an soldadochic, ani taley ca netha ca quetath tsemtha ti al an cruz. Ani antsana huithcoyat a Jess. 16 Taley an soldadochic in caltha a Jess eleb ti al am patio, ani taja tamcun patal an soldadochic axi pel i beletnom cal an gobernador. 17 Ani jajachic in tilibnath tajchal a Jess ti tsale. In caychal i tsacni nacat coton ani im punchal tin oc jun i thipath quith corona. 18 In lej thajat uluchic i tilibnax cau antse: Jeits an Tsale cal an Israelchic. 19 Taley an soldadochic in cuajchal cal i pacb tin oc a Jess, ani in tubcayal. In tilibnath tuthuhual in cualalchic tin tamet. 20 Tam ti antsana in lej tilibnaits, tam in tixcanchi nixe xi coton ani in caychi in cuete cal. Ma tamnaits tajat in nethachic quin quetath tsemtha ti al an cruz.

112
Quetath tsemtha a Jess ti al an cruz

ti neets nethabits a Jess ti bel, tal jun i inic im bij Simn axi pel i Cirenejib. Tal eleb ti al am bichou ani u aynalits. Pel i tatalab cal a Alejandro ani cal a Rufo. Jats punuhuat cal an soldadochic abal quin quitnanchi an cruz ax in quitnal a Jess. 22 Taley ultsitschic al jun i cuajattalab im bij Glgota. Ti tenec cau in le quin ulu Tamoc. 23 An soldadochic im pitha a Jess i vino xaluth cal in xitsal i tsacam te mirra lej tsaic. Yab in utsa. 24 Tam ti quetathits a Jess ba an cruz, tam an soldadochic in calthal i quij jantini ti junchic quin calnanchi in toltomil. 25 Pel i beleu hora an thaju ani quetath a Jess ti al an cruz. 26 Tin oc an cruz punchithits i thuchlab jolbixtalab axi antse thuchath: Jaits axe in Tsalejil an Israelchic. 27 Quetath cuajat jaye al i cruz cal a Jess tsab i cue, jun tin huinab ani jun tin cuatab. 28 Antsana ti putnal an Tocat Thuchlab jantini tu thuchath olnab a Jess antse: Tsalpanchat jaja ti pojcax inic. 29 Ani talchic ax u huatel ba am bel in quithab uchal tin hual a Jess. Tocat in huihuohuiyal in oc cum im pojcal a Jess. In uchachic i tilibnath cau: Tata ojni a ulumalits a ejtohualac ca paclu an tiyopan ani ti ox a quicha ca tsab tsejca junil. 30 Xohueits ca jecontha ta ba, quit paiy ba an cruz.

(Mt. 27.3244; Lc. 23.2643; Jn. 19.1727)


21Tam

113 tilibnab a Jess jaye cal an oclec palechic ani cal an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. In tilibnath uluchic: In jeconthamal queat i inicchic ani abal jaja yab in ejtohual quin jecontha tim ba. 32 Max chubax jaja jaits pel a Cristo ax u aychab cal an Israelchic ca chich ti Tsale, ca tajat paiy ba an cruz. Ojni neets qui bela max qui tsuu paiyits. Ma tilibnab a Jess cal nixe xi tsab i cue jaye axi quetath ba i cruz.

SAN MARCOS15 cathlun ma ebal ani ma alal am pelcath toltom ba am pulic tiyopan. Jilcon tsab i pejach. 39 Ani taja cubat jun i capitn soldado romano tin tamet a Jess. Cum in atsa lej tsapic thajan a Jess ani in tsuu jantini ti tsemetsits, in ulu: Axe xi inic ojni jaits pel in Tsacamil a Dios. 40 Ani cuajatchic hue ou taja talchic i uxum in metal a Jess ba an cruz. Cuajat a Mara Magdalajib, ani a Salom, ani a Mara axi pel in mim a Jos ani a Jacobo an talbel cuitol. 41 Pel jajachic i uxum axi tsatenec ani tolmixin cal a Jess ma tam ti jaja xeetsac ti Galilea. Cuajatchic taja jaye yantalam queat i uxum axi ulits ti Jerusaln junax cal a Jess.

31Ma

tala yicutsin tim puhuel an tsabal ma ti tsejel quicha ani ma ti ox hora an huacal. 34 Ma tam ti tamits nixe xi hora in lej tsapic ulu a Jess: Eloi, Eloi, lama sabactani? Ti tenec cau in le quin ulu: U Diosil u Diosil, jale tin jilcacayamalits? 35 Ani talchic i inic axi cuajat taja tam tin atsa nixe xi cau, in uluchic: Ca atsa janto in ulal in caniyal ca chich am biyal caulome cal a Dios Elas. 36 Tam jun jajachic ax in atsal thubat athlats abal quin iqui i thicaxtalab axi hue ejtil i cuinim. In tsabay al i tsaic vino ani in umchi tin chum i te. In utunchi tin hui a Jess abal quin jutsu ani in ulu: Qui hue aychiye max ca chich a Elas quim paba ti al an cruz. 37 Tam lej tsapic cahuin a Jess, ani taley tsemetsits. 38 Tamequi ti

(Mt. 27.4556; Lc. 23.4449; Jn. 19.2830)


33Taley

U tsemelits a Jess

i viernes ani lej huaclejits. Pel an quicha tam ti tojojol an Israelchic tin cuenta an sbado. 43 Chich a Jos Arimateajib axi lej ajith ti al an cuenel axi cathpich in ey an tsejcom cau tin cuenta an tiyopanchic Israel. Pel i inic ax in junini aychal a Dios ca chich quin taja ti lej Tsale teje tsabal. Cal in ichich tsaplilithits otsits cal a Pilato quin conchi in inictal a Jess quin joliy. 44 A Pilato in jicpal max thubat tsemetsits a Jess, ani in caniy ca chich an capitn soldado quin conoy max chubax tsemetsits. 45 Tam ti olchinits a Pilato abal chubax tsemenequits, tam in ucha a Jos quin nethanchi in inictal a Jess. 46 Ocox cale in tsaiy jun i tsalat putat toltom. Taley huichiy

(Mt. 27.5761; Lc. 23.5056; Jn. 19.3842)


42Pel

Joliyat a Jess

SAN MARCOS15,16 im pabanchi in inictal a Jess ani in thubay. Tam in nethanchi ani in mocanchi al i jolimtalab tsajath jol paxal tujub. Ani jun i pulic tujub cubat taja in toliy ani im paxquinchi an otsnamtalab. 47 Ani taja a Mara Magdalajib ani a Mara in mim a Jos in tsuuchic jun ti joliyat in inictal a Jess.

114 tsoobna abal chubax ejthachits jantini nan xohue te tu uchalchic. 8 Tam tixcan axi ox i uxum ti al an jolimtalab, ta calechic ti athil. Cum telelel neets cal in jiquib, yab in taunalchic jita ti bel.

Tejhuame a Jess cal a Mara Magdalajib

16

Huateyits an quicha sbado ani a Mara Magdalajib, ani cal a Salom, ani cal a Mara in mim a Jacobo calechic quin tsaiy i nihuihuiltalab quin netha quin umchi tin inictal a Jess. 2 Pel an caal quicha semana lej thajujul tam ti jajachic ultsits ti al an jolimtalab. 3 In uluchic: Jita hualam neets tucu tixcanchi am pulic paxiclab tujub tin otsnamtal an jolimtalab? 4 Taley in metachic ani in tsuu tixcathits am pulic tujub. 5 Tam otsitschic alta ti al an jolimtalab, ani taja in tsuu jun i ngel quetel tin huinab an jolimtalab. In tejhua inictal ejtil i cuitol, ani toltomith cal jun i nacat coton lej thacninil. Ani tocat lej jiquelchic. 6 Tam uchanchic cal an ngel: Yab quit jiqueychic. A aliyal a Jess Nazaretib axi quetath tsemtha ti al an cruz. Xo ejthachits ani yabats cuajat teje. Ca meta te jun ti cuajatac in inictal, xantojits. 7 Quit calechic ca olchi in exobalilchic ani a Pedro abal a Jess tihua neets ca occhith ulits ti Galilea. Jajachic ca cale tihua quin tsuu, ani tam ojni neets quin

(Mt. 28.110; Lc. 24.112; Jn. 20.110)

Ejtha a Jess

an caal quicha semana tam ti ejtha a Jess, ani ocox tejhuame cal a Mara Magdalajib axi canchinenec cal a Jess buc i atax teneclab. 10 Ani jaja cale quin olchichic ani axi junax xetsinenequits cal a Jess. Tam ti ultsits a Mara in tsuuchic lej tepith ani ucnal. 11 Tam ti olchinchic abal ejthachits a Jess ani tsuume cal a Mara, yab im belchalchic.

9Pel

(Jn. 20.1118)

Tejhuame a Jess cal tsab in exobalil

talbel tejhuame a Jess cal in inictal hue pil ti tejhua cal tsab in exobalil axi neets huatetel utat i alte. 13 Taley ta cale jajachic quin olchi axi queatchic in at exobal abal in tsuuchic ejthachits a Jess. Jayetsequi yab im belchalchic jahua antsana u olchinal.

12Taley

(Lc. 24.1335)

talbel tejhuame a Jess cal xi lajuj jun in exobalil tam ti quetelchic ti capul ba i mexa. Ani a Jess in cuiyachic, cum

(Mt. 28.1620; Lc. 24.3649; Jn. 20.1923)


14Taley

Uchbix a Jess cal in abathualejilchic

115 jale tujbabathe in ichich ani yab im belchamalits jantini ti olchinenequits cal ax ti tsuumejits ejthachits. 15 Tam a Jess in uchachic: Quit calechic tim puhuel an tsabal ca olnanchi an alhua cau cal tim patal an inicchic. 16 Jitats quim bela an alhua cau ani ca pujan neets ca jecontha. Jitats yab quim bela neets ca jolbiyat cal a Dios. 17 Axi belomits neets quin taja i labith tajbilab ti tsubixtalab abal lej chubax an alhua cau jahua in olnalchic. Cal u bij neets quin caltha i atax teneclab. Neets quin cauna i pil cahuintalab axi yab in cuete cahuintal. 18 Yab neets ca othna max quim pena i tsan cal in

SAN MARCOS16 cubac ani max quin utsa jahua u itix. Neets quim punchi in cubac tin anam tuul i yaul ani neets quin jelthachic.
Calets a Jess ti eb
(Lc. 24.5053)

ti an Ajatic Jess antsana in uchaits in exobalilchic, tam tihua calets ti eb. Tats ti buxcan tin huinab cubac a Dios jantini ti puhuethanchatits im bij cal a Dios. 20 Ani in exobalilchic ta cale ti olnom cal an alhua cau abal jutamqui ca xetsin. An Ajatic in tolminchalchic quin taja i labith tajbilab ti tsubixtalab. Antsana quin exla an inicchic abal lej chubax an alhua cau jahua u olchinal. Amn.

19Tam

An alhua cau thuchath cal an tocat inic Lucas

Talchic i inicchic in thuchamalits tin cuenta jahua in tajamal an Ajatic tam ti xetsin teje tsabal. 2 Jahua jajachic in olchamalits jave jats an cau jahua huahuahue u olchinenequits cal ax in caal tsuumalchic an Ajatic ani in caal olnamal an alhua cau. 3 Cum nanane u lej alhua tajamalits ti cuenta in xetsintal ani in tajbilchic an Ajatic ma tin tujtal, jaxtam u tsalpayal abal in tomnal tu thuchanchi, huinat alhua Tefilo. 4 Antsana neets tu tequeth thuchanchi abal ca lej alhua exla abal jaits an lej chubax cau ax it olchinenequits.

Jale thuchum a Lucas

ti a Herodes pelac i tsale ti bichoulom Judea, a Zacaras cuajatac ti pale. Pel in at pale cal an cuenel im bij Abas. In quimathil a Zacaras pel a Elisabet axi pel i at xitslab cal am biyal pale Aarn. 6 Cum a Zacaras ani a Elisabet etsey im putuhual

5Tam

Jun i ngel aban cal a Dios quin quejab olnanchi in huatsintal a Juan pujax

cal in uchbixtal a Dios, jats ti tsutat ti pututhchic cal a Dios. Yab in quibchamal in cacnaxtal cal a Dios. 7 A Elisabet yabats in ejtohual quin cooy i tsacam, cum lej uxcuelabits. Ani a Zacaras lej yejtselabits. 8 Im bajuhuits im pejchith quichajil an cuenel Abas quin tojonchi a Dios ti pale. 9 Patal an cuenel in ujnam ca bijchin in quij abal janto tam tojlab neets quin taja al nixe xi pejchith quicha. Ani bijchinits a Zacaras abal quin chica an jom ti al am pulic tiyopan. 10 Tam tin chicalits an jom alta, tam ti cuajatits patal an cacnax eleb ti ol. 11 Ani chich jun i ngel cal a Zacaras tal abath cal a Dios, cubiy tin huinab an tsacnaxtalab jun tu chicnal an jom. 12 Tam tin tsuuhuits a Zacaras an ngel, tocat lej jiquel. 13 Tam uchan cal an ngel: Yab quit jiquey Zacaras, cum a Dios ti atsanchamalits a conchixtal. Xo a quimathil Elisabet neets quin cooy i tsacam, ani tata ca bijiy ta Juan. 14 Neets quit lej culbe cal a tsacamil, ani jaye yantalam i inicchic neets ca culbe abal huatsinenec. 15 Cum jaja neets

116

117 quim baju ti lej pulic cal a Dios. Yab neets quin utsa i vino ani yab neets quin utsa janto boclith ca huiletha. Ma tin huatsintal neets ca jum putat coonchat in ichich cal an Espritu Santo. 16 Neets quin tolminchi yan i Israelchic ca huichiy cal im Paylom Diosil ti eb. 17 A Juan occhith neets ca chich ani talbel an Ajatic. Neets ca lej tsaplilinchat in ichich cal a Dios ti caulome jantini ti lej tsaplilinchat in ichich an caulome Elias ti lej jayqui. Cal in tojlabil neets ca tajchin ca cuajiy juncx in ichich i quimath ax u cuiyx. Neets ca lujunchat in ichich an jecomchic abal quin taja jahua alhua. Antsana ti neets ca tojojonchatchic in ichich an inic cal a Juan abal quim batsu an Ajatic. 18 Tam a Zacaras in ucha an ngel: Auxe max neets qui cooy i tsacam, cum nan in lej yejtselabits ani u quimathil uxcuelabits. 19 Toctsiyat a Zacaras cal an ngel: Nanaits in Gabriel u tajchal a Dios jahuaits tiquin ucha. Jaja tin aba abal tu olchi axe xi cau lej huinat alhua. 20 Jahua nan tu uchamalits lej chubax neets quit tajchin tam quim bajuhuits am pejchith quij. Cum yab tim belchamal an cau, xo ca tsuhuaque neets quit tajat mobe. Antsana neets quit jilcon ma tam ta ca huatsinits a tsacamil Juan. 21 Biyat u lej aychabits a Zacaras ca cale eleb cal an mulcunel, in jicpalchic abal jale lej ohuel ti al an tiyopan. 22 Tam ti calejits

SAN LUCAS1 a Zacaras, chubaxcua tajat yab in ejtohual ti cau. Cum mobejits, expith in tipchalquichic. Tam in exlaits an mulcunel abal a Zacaras tsubinchame janto ejtil i huachbilab ti al an tiyopan. 23 Taley im putuhuits an quichachic tam pel in uchbil a Zacaras ca tojon ti pale ti al an tiyopan, tam ta calets tin quima. 24 Tsab ox a quicha talbel tam ti coothits a Elisabet cal an tsacam. Ta jilcon tin quima bo a its. In ulu tin ichich: 25 Ma xohue tin tajchi axe xi labith tajbilab a Dios abal neets cu cooy u tsacamil. Yabats neets tiquin tithebetha an inicchic abal yab u cooyamal i tsacam.

acac a its, tamna a Dios in aba an ngel Gabriel tihua ti bichou Nazaret axi cuentalith Galilea. 27 Quin nethanchi an cau jun i uxum im bij Mara. Yabaye juncunenec jaja cal i inic. Expith tsejcathits an cau abal ca tomquin cal jun i inic im bij Jos axi pel i at xitslab cal a David. 28 Otsits an ngel jun ti cuajat a Mara, an in ucha: Nan tu tsapnethal. Neets quit tajchin i lej alhuatalab cal a Dios cal tim patal an uxumchic. Jaja cuajat cal tata ani neets ti lej lablinchi. 29 Ani in lej jicpal a Mara tam tin tsuu an ngel ani antsana uchan. In ulu tin ichich, jale hualam antsana tin ucha an ngel. 30 Tam uchan cal an ngel:

Jun i ngel aban cal a Dios quin quejab olnanchi in huatsintal a Jess
26Putunits

SAN LUCAS1 Yab quit jiquey Mara, cum a elcanchits i alhuatalab cal a Dios. 31 Xo neets quit coontha cal an tsacam, ani jats neets ca bijiy ta Jess. 32 Neets quim baju ti cathpich pulic in ey, ani neets ca exla tin Tsacamil a tecat pulic Paylom Dios ti eb. Ti lej jayqui a David punuhuat ti tsale cal a Dios, ani a Jess jats axi neets ca punuhuat ti lej oclec Tsale. 33 Neets ti abatnom cal am bichou Israel abal etsey. Ni jayqui yab neets ca taley in tsap ti abatnom. 34 Tam a Mara in conoy an ngel: Jantini neets cu cooy i tsacam ani yabaye in juncunenec cal i inic? 35 Toctsiyat cal an ngel: Cal in tsap a tecat pulic Paylom Dios ti eb jats cal ti neets ca cooy an tsacam, cum neets ca chich an Espritu Santo ta inictal. Jaxtam an inicchic neets quin exlanchi in lej ey an tele abal jaits in tocat Tsacamil a Dios. 36 Ca tsuu jantini a Dios in tajchamal a at jaub xitsal Elisabet. Aba ani uxcuelabits, xo in cuaal acac a its ti coothits cal an tsacam. 37 A Dios ojni patal jantots in ejtohual quin taja jantinits jaja ti quin lena. 38 Tam a Mara in ucha an ngel: Cum nana pel tin cal a Dios, alhua quin tajchin jantini tat tin uchamalits. Tam ta cale an ngel.

118 Otsits ani in tsapnethal a Elisabet. tin atsa a Elisabet an tsapnethomtalab, tam ti yatsquinal an tele tin chucul. Ani lej jum putat coonchith in ichich a Elisabet cal an Espritu Santo. 42 Tam a Elisabet in ucha a Mara: Tata ojni it lej lablinchith cal a Dios cal tim patal an uxum. Aniye jaye a tsacamil axi neets ca cooy. 43 Ma yab u atsal max in tomnal tata tiquin tsabiy, cum neets ca huatsin cal tata u Ajatic. 44 Huijits hue tam tata tin tsapnetha, jun jictohual u atsa yatsquin an tele tu chucul ejtil max lej culbel cum it chich. 45 Lej yan ti quit culbe cum a belamal an cau jahua ti abchamal a Dios, cum lej chubax jats neets ti tajchi. 46 Tam in ulu a Mara: Cal patal u ichich u puhuethanchal im bij a Dios. 47 Lej culbel u ichich cum a Dios pel u Jeconthaxil. 48 Aba ani pel in tsejhuantal tin tamet a Dios, bel tin tilamal. Ma xo neets tiquin tiloxna patal an inic abal in lej lablinchith cal a Dios. 49 A Dios cal in lej tsap tin tajchamal i labith tajbilab. Pel in ey ti lej tocat. 50 Etsey pel i yajnanchix cal jitats tu cacnanchab im bij. 51 Jaits a Dios ax in tajal i labith tajbilab. In tsaatmethanchal in ey axi cathat in ichich. 52 In tixcanchal in ey an oclecchic. Im pulicmethanchal in ey axi tsaat in ichich.
41Tam

jun a quicha cale a Mara cal in athic ti jun i bichou cuentalith ti Judea al i bolchalom. 40 Taja cuajat in quima a Zacaras.

39Taley

In tsabiyal a Mara a Elisabet

119 ajhuethanchal in ichich jitats u cail cal in cahuintal. In jilcacanchal naptal in ichich jitats yab u cail cal in cahuintal a Dios. 54 In tolminchal am bichou Israel cum pel in cal. Etsey in tilal ani etsey in yajnanchal. 55 Antsana a Dios in tajchal im bichohuil, cum ma ti lej jayqui im bijchith uchamalits i at Israel abal antsana neets quin tajchi. Antsana ti bijchith uchamejits a Abraham ani patal axi pel in at xitsal. 56 Jilcon a Mara cal a Elisabet jelat ox a its, ani talbel huichits tin quima.

SAN LUCAS1 conoyab tipchithqui in tata an tele cuitol jantini ti neets quin lena quim bijiy. 63 Tam in toctsiy tipchithqui abal in le ca pithan i u jun ti quin thuchanchi im bij. Ani in thuchanchi im bij pel a Juan. Ani tam lej jicpax axi cuajatchic taja. 64 Ma tamequi a Zacaras japquinits in cahuintal, ani in tsiquiy tam quim puhuethanchi im bij a Dios. 65 Tam in lej jicpalchic am bichou axi taja. Ani tim puhuel an tsabal Judea u lej tiloxnab an tele Juan. 66 Ani patal jitats u olchab lej tsalpachiquix. Ani conx jun cal xi jun: Jantini hualam ti neets quim baju in ey nixe xi tele? Cal in lej tsap a Dios jats ti huatsinenec.

53 In

62Tam

bajuhuits an quij tam ti a Elisabet neets quin tsuuhuits an tele. Ani huatsinits an tele cuitol. 58 Patal in at quimathchic an in at jaub xitsalchic in tsoobnaits abal a Elisabet in cuaalits an tele axi pithach cal in alhua inictal a Dios. Calechic ca junax culbe cal jaja. 59 Tam ti an tele cuitol in cuaalits huaxic a quicha ti huatsinenec, tam ti cojchin in inictal jantini tu tajchinal an tele cuitol Israel. Ani lenab ca punchin im bij ta Zacaras, cum antsana im bij in tata. 60 Tam in mim an tele cuitol in ulu: Iba, yab qui bijiy ani. Qui bijiy ta Juan. 61 Toctsin axi tajachic: Jale a le ca bijiy ta Juan? Yab huaats a at jaub xitsal im bij ta Juan.

57Im

In huatsintal a Juan pujax

lej jum putat coonchith in ichich a Zacaras cal an Espritu Santo, ani u lej pithnal i cau. In ulu: 68 Qui puhuethanchi im bij i pulic Paylom Diosil huahua tu Israel. Neets ca chich abal tucu jecontha cum pel tu cal jaja. 69 Neets tucu abchi jun ax in lej cuaal in tsap ti Jeconthax. Pel in at jaub xitsal a David axi ti lej jayqui pelac in tojnalil a Dios. 70 Ma tam ti biyalits a Dios im bijchith uchamalits in tocat caulomejilchic neets tucu abchi i Jeconthax. 71 Neets tucu jecontha cal an inicchic ax tu tomolnal ani cal ax tu atal. 72 Neets tucu yajnanchi jantini ti yajnanchixin cal i biyal at xitsal Israelchic.

67Tam

Puhuethanchix cal im bij a Dios

SAN LUCAS1,2 Neets tucu putunthanchi an jilchith tocat cau ax in ucha a Abraham. 73 Ma ti biyalits a Dios in cuba tim ba ti lej chubax cal i biyal juntal Abraham jantini ti neets tucu tajchi. 74 In ucha abal neets tucu jecontha cal i tomolnaxilchic. Jaxtam yab cu jiquey. Qui tojonchi a Dios cal i ichich thacat. 75 Patal a quicha cu xetsin bolith cal i ichich toquethathanchithits cal a Dios. 76 Tata Juan pel tu tsacamil. Neets quit exla cal an inicchic tit caulome cal a tecat pulic Paylom Dios ti eb. Neets quit occhith xetsin abal ca tsejcacanchi am bel an Ajatic jun ti ca ulits. 77 Cal a olnomtal an Israelchic neets quin tsoobna abal a Dios pel i Jeconthax ani pel i paculanchix cal an hualabtalab. 78 Cum lej canithom ani lej yajnanchix i Diosil, jaxtam neets tucu abchi a Jess axi cuajat ti eb tucu pitha i tajaxtalab ti ichich. 79 Jitats xeets ti al an yicuax, ca xetsin tin tajax an Ajatic. Jitats u cooyab cal in tsap an tsemla, ca cooyat cal in tsap an Ajatic. Jitats xeets cuetem, ca lotocna cal an Ajatic in ichich jun ejet. Antsanaits in ulu a Zacaras.
80Ani

120 an cuitol Juan neets puhuehuel in inictal ani neets tsaplilinal in ejattal cal a Dios. Tam ti inicbejits, ta xeets al an joltam. In aychal quim bajuhuits am pejchith quij tam ca tejhua xeets cal an Israelchic.
In huatsintal a Jess

Tam ti nihua quicha an lej tsale oclec Augusto in aba an cau ca penchin im bij al an u patal an inicchic ma jutamits huichat jaja in abatnal. 2 Caal antsana penchinits im bij an inicchic tam ti a Cirenio pel i gobernador ti Siria. 3 Pel in uchbil tim patal an inicchic ca cale ti bichou jun ti cuentalith abal antsana ca penchin im bij. 4 Cale a Jos tim bichohuil Nazaret axi cuentalith ti bichoulom Galilea, cale ti bichou Beln axi ti bichoulom Judea. Tats ti cale cum pel in at jaub xitsal a David, ani tats ti huatsinenec a David. 5 Ulits ti Beln jaye junax cal a Mara abal ca penchin im bijchic. Tsejcathits an cau abal a Mara neets ca tomquin cal a Jos. Ani coothits a Mara cal an tsacam. 6 Biyat cuajatchic tihua ti Beln, im bajuhuits an quij tam ti neets ca huatsin an tele. 7 Ani tats ti huatsin in caal tsacamil a Mara. In thubay cal i toltom ani in cuatsba ba in capumtal i conel jun tu cooyab jajachic, cum yabats huaats i alta jun tin huatal an acal am belal inicchic.

(Mt. 1.1825)

ti Beln taja cuajat i inicchic ax im beletnal tam acal

8Utat

An ngelchic ani am beletnomchic cal an oveja

121 an ovejachic. 9 Jun jictohual chich cal jajachic jun i ngel abath cal a Dios. Ani ijcan jun ti cuajatchic jun i lej tsapic tajaxtalab tal ma ti eb. Tam lej jiqueychic. 10 Ani uchanchic cal an ngel: Yab quit jiqueychic, cum nan in tal abal tu olchi i cau axi lej huinat alhua, cal ca culbe patal an inicchic. 11 Xo huatsin i tele tim bichohuil a David. Jats an Ajatic Cristo axi abnenec cal a Dios ti Jeconthax cal tatachic. 12 Neets ca tsoobnanchi abal chubax an cau jahua tu ucha tam ca tsuu thubabach an tele cal i toltom ani cuatsat tin capumtal i conel jun tu cooyab jajachic. 13 Tamequi ulits yantalam i ngelchic tal ti eb cal axi jun i ngel ulnequits ocox. Tim patalchic im puhuethanchal im bij a Dios. In uluchic: 14 Patal an inicchic quin lej puhuethanchi im bij a Dios ti eb. Ani patal jitats teje tsabal cal tu culbel a Dios, jats ca jun ejetbethanchat in ichich cal jaja. 15 Tam ta calets an ngelchic ti eb. Ani am beletnomchic cal an oveja in ulu jun cal xi jun: Cum tu abchi a Dios an cau cal an ngel, huana cu cale ti Beln qui tsuu. 16 Tam ta calechic cal in athic. Taja in ela a Mara ani a Jos cuajatchic, ani an tele cuatsat al nixe xi capumtalab jun tu cooyab an conelchic. 17 Tocat in metalchic an tele. Tam in olchichic an inicchic taja an cau jantini ti

SAN LUCAS2 olchinenec cal an ngel tin cuenta an tele. 18 Ani lej jicpanchab jahua in uluchic. 19 A Mara jats in lej luputh taya ani in lej tsalapnal nixe xi cau tin ichich. 20 Taley ta huichits am beletnom ovejachic jun ti cuajat in conelil. In lej puhuethanchalchic im bij a Dios cal an ngel ani cal an tele ax in tsuumal. Patal jantini ti uchanchic cal an ngel, jats antsana tin tsuumal.

ti an tele in cuaalits huaxic a quicha ti huatsinenec, cojchin in inictal jantini in ujnamtal an Israel. Ani bijiyat ta Jess, cum antsana ti uchnenequits a Mara cal an ngel quim bijiy tam ti yabaye coothits cal an tsacam. 22 An tsejcath cau binath cal a Moiss in ulal abal an mimlab quin aychi ma ta ca putunits tsab inic a quicha ti huatsinenec an tele, tam tiquele ta ca otsits ti al an tiyopan. Im putuhuits tsab inic a quicha, tam a Jos ani a Mara in netha an tele Jess ti Jerusaln quim binanchi cal a Dios. 23 Antsana in tajachic jantini an thuchath tsejcath cau in ulal ca binanchat tin cubac a Dios patal an ocox tele cuitol. 24 Jaye im putu cal an tsejcath cau ax in ulal an uxum ax in cuaal i it tele quim bina i tsacchixtalab. Quim bina tsab i boc o max tsab i lab cucu. 25 Tam ti nihua quicha cuajat ti Jerusaln jun i alhua inic im bij Simen. U lej cooyab cal an Espritu Santo an u lej cacnax cal

Chitha an tele Jess ba an tiyopan


21Tam

SAN LUCAS2 a Dios. In lej aychal a Dios quin aba an Jeconthax ca jecontha in at Israelchic. 26 Cal an Espritu Santo olchin abal yab neets ca thubat tsemets, ma ti quin ocox tsuu a Cristo axi bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich. 27 Nixe xi Simen cale nethach cal an Espritu Santo ti tiyopan. Ani taja cuajatchic a Jos ani a Mara ti al an tiyopan im putuhual cal an tsejcath cau tin cuenta ca binanchat an tele Jess tin cubac a Dios. 28 Tam a Simen im batsuhual an tele Jess ani in teynal tin ocob. Tam im puhuethanchal im bij a Dios, in ulu: 29 Dios, xo ojni u ejtohual quin tsemets cal u ichich thacat, cum a putumalits am bijchith cau ax tin tsooblinchamalits. 30 Xo u tsuuhuits cal u lej hual an tele axi neets ti Jeconthax. 31 Jats ax a punumalits ti Jeconthax cal tim patal an inic. 32 Jaja jaits axi neets quim pitha i tajaxtalab tin ichich axi yab Israel. Neets quim pitha a bichohuil Israel i tsalattalab tin ichich. 33 Ani a Jos ani a Mara in mim a Jess in lej jicpal an cau jahua antsana in ulu a Simen tin cuenta an tele Jess. 34 Tam uchanchic cal a Simen, a Dios ti lej lablinchichic. Ani a Simen in uchaye a Mara: Ca lej taja ti cuenta abal axe xi tele tequeth pithnenequits in ey cal a Dios. Tam ca puhueyits neets ca pojca cal yanchic i Israel,

122 ani jats ti neets ca quibeychic. Jaye neets ca batsuhuat cal yanchic i Israel, ani jats ti neets ca jeconthachic. 35 Antsana ti neets ca tsoobnanchi in tsalap ti junchic an inic. Ani tata neets ca lej yajna tam ca tsuu abal u pojcab a Jess, ma neets ca atsa ta ichich ejtil max it xecchinal cal i cutsil. 36 Ani tam cuajat jaye ti al an tiyopan jun i uxcuelab im bij Ana axi pel i caulome cal a Dios. Jaja in tata pel a Fanuel axi pel i at xitslab cal an cuenel Aser. Tomquinenec a Ana tam ti tsicache, ani buc i tamub talbel tam ti tsemetsits in tomquil. 37 Pel i tsemchith uxum in cuaalits tse inic cal tse i tamub. Etsey u pabil ol ti al an tiyopan. Lej cacnax cal a Dios quicha ani acal. 38 Tam ti talits ti cau a Simen, chich a Ana quim bina i cacnamal yan cal a Dios. Taley tamna in tsiquiy quin tiloxnanchi an tele Jess cal patal jita taja in lej aychal ca jecontha am bichou Jerusaln cal a Dios.

putuhuits a Jos ani a Mara patal an uchbixtalab tin cuenta an tsejcath cau taja ti Jerusaln, ani taley huichitschic tim bichohuil Nazaret axi cuentalith ti Galilea. 40 Ani an tele Jess neets puhuhuel ani neets tsapnenel. U lej tsalpapnal ani u lej lablinchab cal a Dios.

39Im

U huichel a Jos ani a Mara ti Nazaret

tamub ti tamub u calelchic a Jos ani a Mara ti Jerusaln

41Ti

A Jess ti al an tiyopan

123 quin ajibnanchi in quichajil am biyal bichou Israel tam ti calthame ti Egipto. 42 Tam tin cuaalits lajuj tsab tamub a Jess, tam cale junax cal jajachic ti Jerusaln tin cuenta nixe xi ajib. 43 Talits an ajib ani u huichelits tin quima a Jos ani a Mara in mim a Jess. Yab in tsobimchic max a Jess jilconenec ti Jerusaln. 44 In tsalpayalchic abal ta talits cuxlab junax cal axi queatchic. Belatschic jun a quicha, ani tamna in aliyal max tal a Jess cal in at jaub xitsal ani cal in exlohualchic. 45 Cum yab in elal, jaxtam huichiychic ti Jerusaln abal quin aliy taja. 46 Xeets alililchic, ani taley oxchilab quicha in elachic quetel al an tiyopan cal an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. In otsomichiquinchal in exobchixtal jajachic ani in conomichical jantini tin le quin ulu in exobchixtal. 47 Ani an exobchixchic jaye in conomichical a Jess. In lej jicpanchal in toctsixtal ani in tsalpathtal. 48 Tam ti a Jos ani a Mara in tsuu a Jess taja al an tiyopan, in lej jicpalchic. Ani tamna a Mara in conoyal a Jess: Tsacamil, jale yab it junax ayin cal huahua? Lej tepipith i ichich cum hualim tu alilil cal tata. 49 Tam a Jess in toctsiy: Jale it xetsinenecchic alilil cal nana? Yab xe a lej tsoobits abal nan u cuaal u uchbil cu tojonchi u Tata ti eb? 50 Yab in ejtiychic an cau jahua antsana uchan. 51 Tam junax huichiy a Jess cal jajachic ti Nazaret. Taja in

SAN LUCAS2,3 lej putuhual in uchbil janto ta ca abatna tin quima. A Mara in tala thaycaquiyal tin ichich jahua quin tsuu ani jahua quin atsa tin cuenta a Jess. 52 Neets puhuehuele ani neets tsalpapnale a Jess. In tajal jahua alhua cal a Dios ani jaye cal an inicchic.

Thajchix a Juan pujax ti al an joltam

Tam ti a Tiberio in cuaalits lajuj bo tamub ti lej tsale oclec, a Poncio Pilato pel i gobernador ti Judea. A Herodes pel i gobernador ti Galilea ani in ebchal Felipe pei i gobernador ti Iturea ani ti Traconite. Ani a Lisanias pel i gobernador ti Abilinia. 2 Ani an tsalechic pale cal an Israel pel a Ans ani a Caifs. Tam ti tamequi ta ti xeets a Juan in tsacamil a Zacaras ti al an joltam, ani taja uchan cal a Dios quin tsiquiy in tojlabil. 3 Taley talbel ta ti xeets utat ti pulic itse Jordn, in thajchixnanchal an inicchic ca jictson cal in hualab abal ca paculanchat cal a Dios, ani ca pujan. 4 Antsana cal in thajchixtal a Juan u putnal an cau jahua in thuchamal ma biyalits an caulome Isaas antse: Jun i inic neets quin thajchixnanchi an inicchic ax u cheel ti al an joltam antse: Ca tsejcacanchi am bolith bel an Ajatic jun ti ca ulits. 5 Ca tala elchiyat am poc jolchic. Jaye ca pacluhuat an tsenchic ani am bolchal. Ca bolithmetha jun ti yunquichic am bel ani ca juncuhuat jun ti jolichic.

(Mt. 3.112; Mr. 1.18; Jn. 1.1928)

SAN LUCAS3 neets quin tsuu patal an inicchic an Jeconthax axi ta tal abath cal a Dios, in ulu a Isaas. 7 Ani axi cuajatchic taja u pujnal cal a Juan, uchan cal jaja: Tatachic ojni ejtil it tsan. A le ca jeca cal i pujaxtalab an yajchictalab axi taye tale. 8 Max chubax it jictsonenequitschic cal a hualab ani it huenconenequits cal a Dios, ca tejhuametha abal chubax anits cal i alhua xetsintalab. Yab ca tsalpaychic abal it alhuaits cal a Dios expith cum pel it at xitslab cal a Abraham. Max expith jats in le a Dios yan in xitsaltal a Abraham, in huitalac ma quin huatsintha cal i tujub. 9 Jantini an inic in ijcal jun i te axi yab janto ti alhua ani quin chica, antsana a Dios hueits neets quin taja cal i inicchic axi yab alhua. 10 Tam an inicchic taja in conoyal a Juan: Janto pel i uchbil cal a Dios qui taja? 11 A Juan in toctsiychic: Jitats in cuaal tsab i cotonlab, quim pitha jun axi yab in cuaal. Jitats in cuaal janto quin capu, quim pitha jaye axi yab in cuaal. 12 Ta u cheel jaye cal a Juan i batscul jalbixtalab tumin cal an gobierno ca pujan. Jajachic in conoyal a Juan jayetsequi: Exobchix, janto pel i uchbil cal a Dios qui taja? 13 A Juan in toctsiychic: Yab ca huatath conchi yan an jalbixtalab tumin, expith jahua in ulal in uchbixtal an oclecchic.

124 soldadochic in conoyal a Juan jayetsequi: Ani huahua janto pel i uchbil cal a Dios? A Juan in toctsiychic: Yab quit cueenchic. Ni jita yab ca quetach othanchi an cau. Quit culbejits cal an tumin ax a atal. 15 U lej tajnal ti cuenta a Juan, cum cal yan i inicchic tu tsalpanchab max hualam jaits a Cristo axi lej bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich. 16 Ani a Juan in uchachic: Nana yabaye ja. Jaja lej pulic in ey ani nana iba. Nana lej tsaat u ey, ma yab neets cu baju cu pilchi in quintsol im pajab. Nan tu pujayalchic cal i ja, ani jaja axi taye tal talbel jats neets ti pujaychic cal an Espritu Santo ani cal i camal. 17 Tam jun i inic quin icoy in hualil an lab em, talbel neets quin thaya ti al i huilte. Neets quin tamcuy an amul quin chica al i camal. Antsana jaja axi taye tal neets quin thaya in cal jaja ti eb, ani quin jolou axi jaja yab in cal ti al am pulic camal axi ni jayqui yab u teptsinal. 18 Antsana xeets a Juan ti exobchix ani ti olchix cal an alhua cau cal an inicchic. 19 Ani jun a quicha in jolbiy an gobernador Herodes, cum juncunenec cal a Herodas axi pel in tomquil a Felipe. Ani nixe xi Felipe pel in ebchal a Herodes. In jolbiy jaye cal queatchic i hualabtalab ax in tajamal. 20 Ani a Herodes ni hue yab in tajchi ti cuenta jahua uchan cal a Juan. Ma tocat in tajaye yab

6 Antsana

14I

125 alhua, im bina an cau ca baliyat ti huicaxte a Juan.


(Mt. 3.1317; Mr. 1.911)

SAN LUCAS3 tsacamlab cal a Salatiel axi pel i tsacamlab cal a Neri. 28 A Neri pel i tsacamlab cal a Melqui axi pel i tsacamlab cal a Adi. A Adi pel i tsacamlab cal a Cosam ani a Cosam pel i tsacamlab cal a Elmodam axi pel i tsacamlab cal a Er. 29 A Er pel i tsacamlab cal a Josu ani a Josu pel i tsacamlab cal a Eliezer. A Eliezer pel i tsacamlab cal a Jorim axi pel i tsacamlab cal a Matat. 30 A Matat pel i tsacamlab cal a Lev axi pel i tsacamlab cal a Simen. A Simen pel i tsacamlab cal a Jud ani a Jud pel i tsacamlab cal a Jos. A Jos pel i tsacamlab cal a Jonn axi pel i tsacamlab cal a Eliaquim. 31 A Eliaquim pel i tsacamlab cal a Melea axi pel i tsacamlab cal a Mainn. A Mainn pel i tsacamlab cal a Matata axi pel i tsacamlab cal a Natn. 32 A Natn pel i tsacamlab cal a David axi pel i tsacamlab cal a Isa. A Isa pel i tsacamlab cal a Obed axi pel i tsacamlab cal a Booz. A Booz pel i tsacamlab cal a Salmn axi pel i tsacamlab cal a Naasn. 33 A Naasn pel i tsacamlab cal a Aminadab axi pel i tsacamlab cal a Aram. A Aram pel i tsacamlab cal a Esrom ani a Esrom pel i tsacamlab cal a Fares axi pel i tsacamlab cal a Jud. 34 A Jud pel i tsacamlab cal a Jacob axi pel i tsacamlab cal a Isaac. A Isaac pel i tsacamlab cal a Abraham ani a Abraham pel i tsacamlab cal a Tar axi pel i tsacamlab cal a Nacor. 35 A Nacor pel i tsacamlab cal a Serug axi pel i tsacamlab cal a Ragau. A Ragau pel i tsacamlab cal a Peleg ani a Peleg pel i tsacamlab cal a Heber axi pel

Pujnal a Jess

Juan im pujayamalits yan i inicchic. Taley chichits a Jess, ani pujan jaye. Ani biyat tam ti exom ti ol a Jess, japquinal ti eb. 22 Tamna tal ti eb paiil an Espritu Santo tsutab ejtil i cucu. Ta jilcon cal a Jess. Tam atsatmel jun i cau tal ti eb cal a Dios, taunab a Jess antse: Tataits pel tu ichich hual Tsacamil. In lej culbel cal tata.

21A

I biyal juntalab xitslab cal a Jesucristo

Jess in cuaalits jelat jun inic cal lajuj i tamub tam tin tuju in tojlabil. Exla pel i tsacamlab cal a Jos axi pel i tsacamlab cal a El. 24 A El pel i tsacamlab cal a Matat. A Matat pel i tsacamlab cal a Lev. A Lev pel i tsacamlab cal a Melqui. A Melqui pel i tsacamlab cal a Jana axi pel i tsacamlab cal a Jos. 25 A Jos pel i tsacamlab cal a Matatas ani a Matatas pel i tsacamlab cal a Ams. A Ams pel i tsacamlab cal a Nahum. A Nahum pel i tsacamlab cal a Esli axi pel i tsacamlab cal a Nagai. 26 A Nagai pel i tsacamlab cal a Maat ani a Maat pel i tsacamlab cal a Matatas. A Matatas pel i tsacamlab cal a Semei. A Semei pel i tsacamlab cal a Jos axi pel i tsacamlab cal a Jud. 27 A Jud pel i tsacamlab cal a Joana axi pel i tsacamlab cal a Resa. A Resa pel i tsacamlab cal a Zorobabel ani a Zorobabel pel i

23A

(Mt. 1.117)

SAN LUCAS3,4 i tsacamlab cal a Sala. 36 A Sala pel i tsacamlab cal a Cainn axi pel i tsacamlab cal a Arfaxad. A Arfaxad pel i tsacamlab cal a Sem. A Sem pel i tsacamlab cal a No axi pel i tsacamlab cal a Lamec. 37 A Lamec pel i tsacamlab cal a Matusaln axi pel i tsacamlab cal a Enoc. A Enoc pel i tsacamlab cal a Jared. A Jared pel i tsacamlab cal a Mahalaleel axi pel i tsacamlab cal a Cainn. 38 A Cainn pel i tsacamlab cal a Ens axi pel i tsacamlab cal a Set. A Set pel i tsacamlab cal a Adn axi pel i tsacamlab cal a Dios.

126 puhuel an tsabal. 6 Ani uchan cal an teneclab: Nan im pithnenequits u ey cal patal nixe xi pulic bichoulom ani u punuhual ti abatnom jitats nan cu lena. U ejtohual tu punu tit abatnom cal patal nixe xi pulic bichoulom tsabal cal patal in tsalat. 7 Expith ca tuthu a cualal ani tiquin cacna, tamna neets tu tala pitha patal jahua a tsutal abal ca abatna. 8 Toctsin a Jess: Teneclab, quit tixcanits xo cal nana. In ulal an Tocat Thuchlab abal an inic quin cacna ani quin tojonchi im Paylom Diosil expith. 9 Tam netha a Jess ti bichou Jerusaln cal an teneclab ani tin oc an tiyopan lej tecat. Uchan: Max chubax pel ti lej Tsacamil a Dios, ma teje quit tictson ani ma tsabal. 10 Neets quit jecontha, cum thuchathits al an Tocat Thuchlab abal a Dios neets ti abchi i ngelchic abal ti alhua beletna. 11 Thuchathits jaye abal an ngelchic neets ti cobitsiy tin cubac abal ma yab quit tithcuan al i tujub. 12 Toctsin a Jess: In ulal an Tocat Thuchlab abal yab ca alquith tacchiquiy a Dios, aba ani jaja pel i beletnom cal an inicchic. 13 Cum an teneclab yabats in ms ela janto ti quin nixocnaye a Jess ca hualbin, tam tixcanits ani ohueyits hue yab huichiy.

Nixocnab lenab ca hualbin a Jess cal an teneclab

Taley tixcan a Jess jun ti pujnenec al am pulic itse Jordn, ani jum putat coonchith in ichich cal an Espritu Santo. Ani netha cal an Espritu Santo ca cale ti al i joltam. 2 Taja lej nixocnab lenab ca hualbin cal an ocox teneclab. Jilcon tsab inic a quicha taja, ani ni janto yab in capu, expith lej cail. 3 Taley uchan cal an teneclab: Max chubax pel ti lej Tsacamil a Dios, ca ucha axe xi tujubchic ca huencon ti pan. 4 Toctsin a Jess: An Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios in ulal abal an inic yab expith quin ejatna an capnel, jaye quin ejatnanchi patal in cahuintal a Dios. 5 Tam netha a Jess cal an teneclab ti al i tecat oc bolchal, ani uchan quin meta jun athic tim patal am pulic bichoulom tim

(Mt. 4.111; Mr. 1.1213)

A Jess in tsiquiyal in tojlabil ti Galilea

huichiy a Jess ti pulic bichoulom Galilea, ani jum putat

14Taley

(Mt. 4.1217; Mr. 1.1415)

127 tsaplilinchab in ichich cal an Espritu Santo. Ani lej tiloxnanchab in tajbil ti al nixe xi tsabal abal jutamqui. 15 Xeets tsabibil ti exobchix tin tiyopanilchic an Israel, ani lej puhuethanchab im bij cal tim patal an inicchic.

SAN LUCAS4 aychab janto neets quin ulu. 21 Tam in ulu: Xohueits nan u tajchal an inicchic jantini tin olnab ti al nixe xi Tocat Thuchlab ax tu ajinchichic. 22 Ani patal axi muthat tajachic in tsutal abal a Jess pel i alhua inic, ani in jicpanchal an alabel cau jahua u olchinalchic. Aba ani, talchic in ulu bel antse: Yab i jaits axe in tsacamilqui a Jos? 23 Tam a Jess in uchachic: U uluhuabits ilalixcua ca cuete jeltha ta ba, ani chubax jats a le tiquin ucha. A le tiquin ucha cu taja teje tu cuete bichohuil jahua a atsamal u tajamal tihua ti Capernaum. 24 A Jess in uchayechic: Chubax nan tu uchalchic abal axi caulome cal a Dios yab u cacnab cal in at bichou. 25 Ti biyal huaatsac yan i tsemchith uxum cal an Israelchic tam ti xetsin a Elas an caulome cal a Dios. Tsemets yan i inicchic cal an jayil, cum ox tamub cal tsejel ti yab ulits an ab. 26 Ani a Dios in aba a Elas ca cale cal juncats i tsemchith uxum ax u cuajil ti pil i bichou Sarepta utat ti bichou Sidn, ani yab in aba ca cale cal ni jun i tsemchith uxum axi pel in at Israel. 27 Ani jaye pil a quicha cal an Israelchic huaatsac yan ax in cuaal an tit axi capux cal in anam tuul tam ti xetsin a Eliseo an caulome cal a Dios. Ani a Eliseo yab in jeltha in at Israelchic, expith in jeltha a Naamn ax u cuajil ti pil i bichou ti tsabal Siria. 28 Tam tin atsa an cau jahua antsana in ulu a Jess, tam ti lej

Xeets a Jess ti Nazaret

ulits a Jess ti bichou Nazaret jun ti yejenec ti inic. Cum in ujnam ani, otsits tam sbado tin tiyopanil an Israel, ani cubiy taja abal quin ajinchi an inicchic an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios. 17 Pithan an u thuchath cal an caulome cal a Dios Isaas, in japiy ani in ajiy jun tu olnab jaja al nixe xi Thuchlab antse: 18 An Espritu Santo cuajat cal nana. A Dios tim punumal cu exobchi an tsejhuantalchic an alhua cau. Jaja tin abamal abal cu lubachmethanchi in ichich jitats yajchiquith. Cu olchi jantini ta ca hualcanthanchat in ichich cal an hualabtalab axi cal tu huicat cooyab. Cu tsuuxmetha an joctsichic. Cu jecontha an inicchic ax u othnab cal in hualab. 19 Cu olchi an inicchic abal xo pelits in quijil ca yajnanchat cal a Dios. 20 Taley a Jess in mapcuy an u ani in huichbanchi an tolmix eyal axi taja ti al an tiyopan. Tam buxcanits ani u lej metnal cal patal axi cuajat ti al an tiyopan,

16Taley

(Mt. 13.5358; Mr. 6.16)

SAN LUCAS4 tsacuy patal axi cuajat taja ti al an tiyopan. 29 Thubat cubiychic ani in netha a Jess hualte am bichou. In netha tin chum i tecat oc bolchal abal taja quim petna. 30 Tocat yab in ejtouchic, cum tsinat calets jaja.

128
A Jess in jelthal in uxum iyam a Pedro

Jun i inic cooyab cal i atax teneclab

ulits a Jess ti Capernaum axi pel i bichou cuentalith ti Galilea. Taja tam sbadochic in exobchalchic an inic, cum antsana in ujnamits quin exobchi. 32 Ani lej jicpanchab in exobchixtal cum u exobchix cal i lej uchbith cau. 33 Taja jun i sbado cuajat ti al an tiyopan jun i inic cooyab cal i atax teneclab. U lej thajanthab cal an atax quin ucha a Jess antse: 34 Tata ojni janto hualam a le tucu tajchi. Jess Nazaretib? Hualam a le tucu tajat talabetha. Nan tu exlanchal a ey pel ti Tocat Tsacamil a Dios. 35 Tam a Jess in cuiya an atax teneclab in ucha: Quit tsibcan ani quit cale tin ichich axe xi inic. Tam ma ijca tsabal an inic cal an atax teneclab, ani tam calejits tin ichich yabats in othnal. 36 Ani tam lej in jicpal patal axi cuajatchic taja, ani in uluchic: Janto tam uchbixtalab in cuaal axe xi inic? In cuaal in lej tsap abal quin ata ani quin canchi i atax teneclab. 37 Ani lej tiloxnanchab in labith tajbilchic a Jess tim puhuel nixe xi tsabal Galilea.

31Taley

(Mr. 1.2128)

cale a Jess ti al an tiyopan, ta cale tin quima a Simn. Taja cuajat mool cal i tsapic caqueltalab in uxum iyam a Pedro. Ani lej canat uchan a Jess max quin jeltha. 39 Tam utey a Jess, tocat in ulu ca tixcan an caqueltalab, ani thubat tixcanchatits. Tsacpan, ani taley im pijchi a Jess junax cal in junquilchic.

38Tam

(Mt. 8.1415; Mr. 1.2931)

A Jess in jelthal yan i yaulchic

a quicha, ani u chanchinal a Jess yan i yaulchic cal jahuaquitsqui tam yaulats. Im punchal in cubac ti junchic an yaulchic ani antsana tin jelthalchic. 41 Ani yantalam jaye axi cooyab cal i atax teneclab canchinal. Thajat uchnal a Jess cal nixe xi atax teneclab: Tataits pel ti Tsacamil a Dios. Tam a Jess in cuiyachic an atax teneclab. Aba ani exlanchatits in ey cal jajachic abal jaja jaits a Cristo, bel yab in hualcanchi quin olchi in ey cal jita.

40Otscanalits

(Mt. 8.1617; Mr. 1.3234)

Thajchix a Jess ti Galilea

ti chutheyits cale a Jess ti al am bichou, cale ti al i joltam. Ani aliyab cal am bichou, ani tats ti elan ti al an joltam. Ani lej canat uchan abal yabaye ca tixcan, cum lenabe ca jilcon al nixe xi bichou. 43 Ani a Jess in uchachic:

42Tam

(Mr. 1.3539)

129 U cuaal u uchbil cu cale cu olnanchi an inicchic al pil i bichouchic jaye jantini tin tajal a Dios ti Tsale. Jats tin abath cal a Dios. 44 Jaxtam xetsitsil a Jess ti Galilea ti exobchix ti al in tiyopanil an Israelchic.

SAN LUCAS4,5 cal in cubac ca chich ti tolmiyab cal in at tojnal axi cuajatchic al junaquits i tan. Tam chich jajachic in tuchiy axi tsab i tan cal i tool, ma hueits ca uctsin an tanchic cal xi yantalam i tool. 8 Tam tin tsuu a Simn Pedro antsana, tam tin tuthu in cualal tin tamet a Jess, ani in ucha: Ajatic, cum pel in hualbith inic u atsal yab u tomnal quin chich ta tamet. 9 Ani lej jicpax a Simn ani cal patal in at tojnalchic cal nixe xi yantalam i tool calthame. 10 Aniye jaye in jicpal a Jacobo ani a Juan in cuitolilchic a Zebedeo. Pelchic xe in at tojnal jaye a Simn. Tam uchan a Simn cal a Jess: Yab quit jiquey, quit chich cal nana. Ma xohueits nan neets tu aba tit alim cal an inic axi nana tiquim bela. 11 Cal axe xi cau im belthachic an tan ma in tamu an tsabal. Tam in tala jilcachiquiy in tojlabil, ani tsateychic cal a Jess.

Caltha yantalam i tool cal a Simn ani in juntalchic

Jun a quicha cuajat a Jess hualte am pulic lejem Genesaret, ani ulits taja yantalam i inic cal jaja. Lej quitscomayab jaja cal an mulcunel, cum in lechic ca exobchin in cahuintal a Dios. 2 A Jess in tsuu tsab i jolat tan hualte am pulic lejem. Pel i tanchic axi jilnenec taja cal i alim toolchic, ani cuajat jajachic hualte am pulic lejem ti pacul cal an thachumtalab cal an tool. 3 Otsits a Jess tin tanil a Simn, ani in ucha max ca hue nixquinchat al am pulic lejem. Tam buxcan a Jess al an tan, ani in tsiquiy ti exobchix cal am pulic mulcunel. 4 Tam ti talits ti exobchix, in uchaye a Simn: Ca beltha ms hue an tan jun ti luputh an ja, ani ca petna an thachumtalab cal an tool abal ca caltha hue i tool. 5 Toctsin a Simn: Exobchix, i examalits qui caltha an tool ma patal an acal, ani ma ni jun i tool yab i calthamal. Ojni bel cum tata tin uchal neets cu petna an thachumtalab. 6 Im petnaits, ani balin yan i tool ma tujey ca taptsin an thachumtalab. 7 Tam in tipchi

(Mt. 4.1822; Mr. 1.1620)

A Jess in jelthal jun i inic ax in cuaal i tit capux cal in anam tuul

a quicha cuajat a Jess al i bichou tam ti ulits jun i inic ax in cuaal i tit capux cal in anam tuul. In tsuu a Jess ani chich in tuthuhual in cualal tin tamet, ma paclun tsabal cal in hual. In lej canat ucha: Ajatic, max a leac a huital tiquin jeltha. 13 Tam a Jess in tacchi cal in cubac ani in ucha: U le tu jeltha, ani ma xohue it jelthachits. Ani tamequi

12Jun

(Mt. 8.14; Mr. 1.4045)

SAN LUCAS5 tixcanchatits an tit. 14 Tam a Jess in ucha yab quin olchi jita jahua tajchinenec. In ucha jaye: Expith quit cale cal am pale ani ca bina an tsacchixtalab ax in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss in uchbil quim bina jitats jelthachits cal an tit axi capux cal in anam tuul. Antsana ta ca taja abal ca tejhuamethanchi an inicchic abal it jelthachits. 15 Ani lej tiloxnanchab in labith tajbilchic a Jess. Chuthel chuthel u tamcunal yantalam i inic abal quin atsanchi in cahuintal ani abal ca jeltha. 16 Aba ani u lenab ca atsanchat in cahuintal a Jess, bel jaja u pelel junchiquil al i joltam ca olon.

130 Nan tu paculanchal a hualab. 21 Tam an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani an fariseochic in tsalpanchal jahua a Jess antsana in ucha an tsambe. In tsalpayalchic jita jaja abal in tajal ejtil max pel a Dios. In uluchic tin ichich abal expith a Dios jats in cuaal in eyaltal quim paculanchi in hualab an inic. 22 Ani a Jess in exlaits jantini tu tsalpanchab cal jajachic. Jaxtam in uchachic: Jale tatachic tin quibtsoth tsalpanchal u ey? 23 Yab quibat abal nan cu ucha an tsambe nan tu paculanchal a hualab, ani yab quibat jaye cu ucha quit tsaquiy ani quit belats. 24 Nanaits tin Juntal patal an inicchic, ani cal u eyaltal tin jelthom tiquin exlanchi u ey abal u cuaal jaye u eyaltal teje tsabal cu paculanchi in hualab an inic. Tam a Jess in ucha an tsambe: Quit tsaquiy ca thaya a tseyte tatil ani quit calets ta quima. 25 Ma tamequi thubat tsacpan jelthachits, ani in thaya in tseyte tatil jun ti cuatsatac, ani ta cale tin quima. In lej puhuethanchal im bij a Dios. 26 Patal an inicchic axi muthat taja in jicpal ani im puhuethanchal im bij a Dios jaye. In uluchic: Xo ojni i tsuuhuits i labith tajbilab.

A Jess in jelthal jun i tsambe

a quicha tam ti exobchix a Jess, cuajat quetechic ti otsohuix i fariseochic ani i exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Chenecchic ma ti Jerusaln ani ma tim patal am bichouchic axi cuentalith ti Galilea ani ti Judea. Jaye a Jess in jelthal i yaulchic, ani antsana tin tejhuamethal in tsap a Dios. 18 Tam ulits talchic i inic in chithal i tsambe al i tseyte tat. In le quin otha tin al an ata ani quin moca tin tamet a Jess. 19 Yab in ejtou ni juta quin otha cum lej yantalam an inicchic cuajat. Tam cathiychic hualqui ani in jacchi hue in jujlabil an ata. Tam im pabachic an tsambe cal patal an tseyte tat, ani in moca tin tamet a Jess. 20 Tam ti a Jess in tsuu antsana in lej belalchic, tam in ucha an tsambe:

17Jun

(Mt. 9.18; Mr. 2.112)

A Jess in caniyal ca tsatey cal jaja a Lev

talbel tam ti neets ti bel a Jess in tsuu jun i inic quetel im batscuhual an jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno. Pel a Lev. A Jess in ucha:

27Taley

(Mt. 9.913; Mr. 2.1317)

131 Tiquin tsatenchi. 28 Tam thubat cuble a Lev, in tala jilcachiquiy jahua in tajalac. In tsatenchi a Jess. 29 Ani talbel tsejcanchat a Jess i tsalat capuxtalab tin quima a Lev. Cuajatchic taja quetel ti capul al an mexa yan i batscul jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno ani yan queat i inic. 30 Tam talchic i fariseo ani i exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss in tsiquiyal quin jolbiy in exobalilchic a Jess. In uchachic: Jale a tajalchic antsana it junax capul cal nixe xi batscul jalbixtalab tuminchic tin cuenta an gobierno ani cal xi queat i hualbith inicchic? 31 Toctsin a Jess in uchachic: Axi lubach an inic yab in yejenchal i ilalix, expith axi yaul ojni jats in yejenchal. 32 Nan in chenec cu caniy ca chich cal nana ca jictson cal in hualab jitats in lej exlalits tin ichich abal pel i hualbith inic ani iba ax in tsalpayal pel i alhua inic.

SAN LUCAS5,6 Yab in tomnal ca pablats yab ca caputs ax u tsabixchic cal an tomquintalab biyat cuajate an tomquinel inic. 35 Max quim baju a quicha tixcanenequits an tomquinel inic, tam ojni in tomnalits ca pablatschic ani yab ca caputs. Tam nan in tixcanenecaquits, tam ojni in tomnal ca pablats u exobalilchic jaye. 36 A Jess in uchayechic i jalpith cau: Yab in tomnal ca mutsiyat i it tsejcathits toltom ani cal ca cuachiyat i biyal toltom. Max ani ca tajchin, u othiyab axi it. Ani jaye am pejach an it toltom yab u jilconal alabel cal am biyal toltom. 37 Yab in tomnal ca baliyat al i biyal balixtalab ot in jalil an lab tuthub ax u it boclinalits. Max ani ca tajan, neets ca mitscan an ot ani neets ca huaclan am boc lab tuthub. Antsana ti neets ca othey am balixtalab ot ani neets ca quibey am boc. 38 Jaxtam in tomnal ca baliyat in jalil an lab tuthub ax u it boclinalits al i it balixtalab ot. Tam neets ca ohuey am balixtalab ot ani jaye am boc. 39 Jitats in utsal am biyal boc yab neets quin lena axi it, cum in tsalpayal abal axi biyal jats axi lej huinat alhua.

Conoyab a Jess tin cuenta am pabiltalab cal an capnel

conoyabe a Jess cal an fariseochic ani cal an exobchixchic cal an ley binath cal a Moiss antse: Jale u huilquith pabil yab u capul ani u lej ol in exobalilchic a Juan pujax ani in exobalil an fariseochic, ani tata a exobalilchic patal a quicha u capul ani yab u pabil? 34 Toctsiyatchic cal a Jess:

33Exom

(Mt. 9.1417; Mr. 2.1822)

Putsil in exobalilchic a Jess cal in hualil an lab em

Jun i sbado xeets a Jess junax cal in exobalilchic al jun i tayablab lab em, ani in exobalilchic xeets im putsiyal in hualil an lab

(Mt. 12.18; Mr. 2.2328)

SAN LUCAS6 em. In ixiyal tin cubac ani in capal. 2 Tam uchanchic cal an fariseochic: Tatachic ojni a tajal tam sbado jahua in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss yab ca taja. 3 Tam a Jess in ucha an fariseochic: Hualam yab a ajiyamal janto in taja a David junax cal in junquilchic ti jayqui tam ti cail jajachic. 4 Otsits jaja tin quima a Dios ani in capchi an tocat pan axi expith u jilchinal quin capu am palechic. Aba ani yab pel i pale a David, in capchi nixe xi pan ani im pitha in junquilchic quin capchi jaye. 5 A Jess in uchayechic antse: Nanaits tin Juntal patal an inicchic ani u cuaal u eyaltal cu ulu janto ta ca eyentha an sbado.

132 tam sbado? Qui taja alhua o qui taja yab alhua? Qui jeltha axi yaul o qui jila ca tsemets? 10 Tam a Jess tocat in metal tin tonith axi cuajatchic cal jaja, ani in ucha an inic axi huayenec in cubac: Xo ca lemca a cubac. In lemca, cum jelthachits. 11 Tam lej tsacuy axi cuajatchic taja, ani conx jun cal xi jun jantini ti quin jolbiy a Jess.

A Jess in tacuyal axi lajuj tsab tin abathualejilchic

An inic axi huayenec in cubac

i sbado otsits a Jess tin tiyopanil an Israelchic, ani taja in tsiquiy ti exobchix. Ani cuajat taja jun i inic axi huayenec in huinab cubac. 7 An fariseochic ani cal an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss in lej tsapic cocom a Jess cal in hual. Max quin jeltha tam sbado an inic, neets quin jolbiy. 8 A Jess in exlaits abal antsana tu tsalpanchab cal jajachic. Tam in ucha an inic axi huayenec in cubac: Quit tsaquiy ani quit cubiy teje. Tam tsaquiy ani cubiy. 9 Tam a Jess in conoy an fariseochic ani nixe xi exobchix: Janto tu jilalchic an tsejcath cau binath cal a Moiss qui taja

6Junaque

(Mt. 12.914; Mr. 3.16)

a quicha cale a Jess al i bolchal ca olon, ani ma tats tin huata patal an acal ti ol. 13 Tam ti chuthenequits, in caniy ca chich in exobalilchic quin tacuy lajuj tsab jajachic tin abathualejil. 14 Im bijchic pel a Simn Pedro, ani a Andrs axi pel in ebchal a Simn. Pel a Jacobo, ani a Juan, ani a Felipe, ani a Bartolom. 15 Pel a Mateo, ani a Toms, ani a Jacobo axi pel in tsacamil a Alfeo, ani a Simn axi pelac i tsatel cal an cuenel ax u bijiyab ti cananista. 16 Taley pel a Judas in ebchal a Jacobo, ani jaye a Judas Iscariote axi neets quin tsinat bina a Jess tin cubac in tomolnaxilchic.

12Jun

(Mt. 10.14; Mr. 3.1319)

A Jess in exobchal yan i inicchic

paiy a Jess ti al am bolchal junax cal in exobalilchic, ani jilcon al jun i pacchal jun ti mulcunenequits yantalam i inicchic. Chenec jajachic ma tim puhuel Judea ani ma ti Jerusaln.

17Taley

(Mt. 4.2325)

133 Talchic jaja chenec ma ti Tiro ani ti Sidn axi pel i bichouchic tin hualchictelil am pulic lejem. Chenecchic abal quin atsanchi in cahuintal a Dios cal a Jess, ani jaye abal ca jeltha cal an yaulats ax in cuaalchic. 18 Talchic jaye u cooyab cal i atax teneclab, ani u canchinal. 19 Patal an yaulchic in lej le ca tacxin cal a Jess, cum jaja in tala jelthal an yaulats cal in tsap.

SAN LUCAS6 yab a yejenchal a Dios, cum talbel neets ca atsa i yejenchixtalab ta ichich. It tsejhuantalchic max it culbel ta cuetemtal ani yab cal a Dios, cum neets quim baju a quicha ma tam quit uquin tin ebal an tepintalab. 26 It tsejhuantalchic max patal an inicchic ti uchal abal it alhua iniccua, cum antsana tu uxnal tam ti biyalits an quetach caulomechic jaye.

Axi culbel ani axi yab culbel

Qui canitha ax tu tomolnal

in metal a Jess in exobalilchic ani in uchachic: Neets quit lej culbechic max a atsal it tsejhuantal ta ichich tin tamet a Dios, cum tamits a Dios neets quin taja ti Tsale ta ichich. 21 Neets quit culbechic max a cainchal jahua bolith, cum tamits a Dios neets ti pitha. Neets quit culbechic max it ucnal, cum tamits a Dios neets ti culbethanchi a ichich. 22 Neets quit culbechic max quit ata ani max quit pojca cal tin ebal nana u bij tin Juntal patal an inicchic. Neets quit culbechic max quit tsauhuat cal i cau ani max quit tilibnanchat a bij tin ebal nan u bij. 23 Quit jum putat culbechic tam quim bajuhuits a quicha antsana ti quit tajchin, cum tam quit ulits ti eb neets quit pithan lej yan a atohual. Ca tila abal antsanaits ti yajchiquiyame jaye im biyal caulomejilchic a Dios. 24 It tsejhuantalchic max it rico cal expith jahua teje tsabal, cum jats expith a ejtohual ca culbetna. 25 It tsejhuantalchic max a tsalpayal

20Tam

(Mt. 5.112)

tu uchalchic axi xo tin atsanchal, ma ca canitha a tomolnaxil. Ma ca tajchi i alhuatalab jaye jitats ti atal. 28 Ca conchinchi i lablinchixtalab cal a Dios jitats ti quithab uchal ani jitats ti tsauhual cal i cau. 29 Max jita ti cuajchi ta tsaub, ca huenconchi jaye axi jum poque. Max jita ti tixcanchi a pulic coton, ca jila ti tixcanchi jaye a coton. 30 Max jita ti conchi jantots, ca pitha. Max jita ti tixcanchi i calab, yab ca xijcath ucha ti huichbanchi. 31 Jantini tatachic a le quit tajchin alhua, antsana ta ca tajchi a at inic. 32 Yab pel i lej alhuatalab max expith a canithal jitats ti canithal. Ma am pojcaxchic in canithal in at pojcax. 33 Yab pel i lej alhuatalab max expith a tajchal i alhuatalab jitats ti tajchal i alhuatalab. Ma am pojcaxchic in tajchal i alhuatalab in at pojcax. 34 Yab pel i lej alhuatalab max expith a matinchal jita in ejtohual ti huichbanchi. Ma am pojcaxchic in matinchal in at pojcax. 35 Tatachic pelits a uchbil ma ca canitha a tomolnaxil

27Nan

(Mt. 5.3848; 7.12)

SAN LUCAS6 ani ca tajchi i alhuatalab. Ca matinchi ani yab ca xijcath aychi ti huichbanchi. Max antsana ta ca tajchi a at inic, tam a Dios neets ti pithaye ms yan i alhuatalab. Tam ojni neets quit exlachic tit tsacamlab cal a tecat pulic Paylom Dios ti eb. Ca tajchi alhua a at inic, cum a Dios pel i alhua inic ma cal axi yab cacnax cal jaja ani ma cal axi pojcax jaye. 36 Jantini a Tata ti eb in yajnanchal patal an inicchic, antsanate ca yajnanchichic.

134 inic, ani yab a tajal ti cuenta a pulic hualab. Ejtil max ca tsuchi an tsacam amul tin hual a at inic, ani yab a tajal ti cuenta am pulic te axi cuajat ta cuete hual. 42 Tata ojni a uchal a at inic abal ti jilchi ca tixcanchi an amul tin hual, ani yab a tajal ti cuenta am pulic te axi ta cuete hual. Tocat it eb tocatquichic. Ca ocox tixca am pulic te ta hual, ani tam tiquele neets quit tajax tsuxinits abal ca tixcanchi an tsacam amul tin hual a at inic.

ca jolbiychic a at inic, ani a Dios yab neets ti jolbiy. Yab ca tetsiychic a at inic, ani a Dios yab neets ti tetsiy. Ca paculanchi a at inic, ani a Dios neets ti paculanchi. 38 Ca pitha a at inic, ani a Dios neets ti pitha. Neets ti lej pitha alhua lejbath, ani alhua niath, ani alhua thiyach, ani ma alhua ocat. Cal a lejbaxtal janto tit lejbanchix ani ca pitha a at inic, antsana a Dios jaye neets ti lejbanchi ani ti pitha. 39 Tam a Jess in uchaye queat i jalpith cau: Auxe max in ejtohual i joctsi quin lotocna in at joctsi. Hualam axi tsab tin eb neets ca ijcan al i jol cum yab u tsuux. 40 Yab u jalunchab in tsalpathtal an exobchix cal in tsalpathtal an exobal. Ma an exobal quin tala exobnanchits in exobchixtal an exobchix, tam tiquele neets quin ejtilnanchi in tsalpathtal an exobchix. 41 Tatachic ojni a huatath tajchal ti cuenta in tsacam hualab a at

37Yab

(Mt. 7.15)

An jolbix

Exlab an te cal in hualil

alhua an te yab in ejtohual quim bina i quithab hualilab, ani axi yab alhua an te yab in ejtohual quim bina i alhua hualilab. 44 I exlal an te cal in hualil. Am bathuch yab im binal i hualilab lab bec, ani an tocnal tsaj yab im binal i hualilab lab tuthub. 45 An inic axi alhua in ichich in caunal i alhua cau, ani an inic axi quithab in ichich in caunal i quithab cau. Jantinits tin lej ichich an inic, jats neets quin ulu tin hui.

43Axi

(Mt. 7.1720; 12.3435)

An ata axi cubat al an tujub ani axi cubat al an tsabal

tin alquith bijiyalqui tin Ajatic ani yab a tajal jahua nan tu uchal ca taja. 47 Nan neets tu olchichic in ejtiltal jitats ca chich cal nana ani tiquin atsanchi u cahuintal ani tiquin tajchi jahua nan cu ucha quin taja. 48 Pelchic xe ejtil i tsejcom ata ax in ocox tsaja lej luputh ma im baju jun ti

46Tatachic

(Mt. 7.2427)

135 cuajat i tujub. Tats tin moca in tujub cub abal ca tsapic cubiy an ata. Lej puhuey am pulic itse ma an ja im baju in acan an ata, ani yab paclun an ata cum in cuaal in lej alhua cub. 49 Jitats tiquin atsanchi u cahuintal ani yab tiquin tajchi, jayetsequi ejtil i tsejcom ata. Pelchic xe ejtil i tsejcom ata ax in eb cuba i ata eblimqui an tsabal, ani yab in tsejcanchi in tujub cub an ata. Lej puhuey am pulic itse ma an ja im baju in acan an ata, ani tocat cuajla ani tala paclunits an ata.

SAN LUCAS6,7 yab u cuaal u alhua abal tata quit otsits nan tu quima. 7 Ani jaxtam nan yab in cale tu aliy. Bel tocat ca ulu i cau tata, ani neets ca jeltha u tolmihual. 8 U exlal abal jahua tata ca ulu, jats neets ca tajan. Cum nana in abatnab cal i oclec ani nana pel tin abatnom cal i soldadochic. Max nan cu ucha i soldado ca cale juta, neets ca lej cale. Max nan cu ucha i soldado ca chich teje, neets ca lej chich. Max cu ucha u tolmihual quin taja jantots, jats neets tiquin tajchi. 9 In jicpal a Jess tam ti olchin abal an capitn in ulu antsana. Tam in metal an inicchic axi tsatat cal jaja, ani in ulu: Lej chubax yab juta u elamal jitats lej belom ejtil axe xi capitn. Ma ni cal an Israelchic yab u elamal. 10 Tam ti huichits jajachic tin quima an capitn axi abatnamechic quin taunanchi a Jess, tam in ela jelthachits in tolmihual an capitn.

A Jess in jelthal in tolmihual i capitn

Talits ti exobchix a Jess cal an iniclom, ta cale ti Capernaum. 2 Taja ti cuajat jun i capitn soldado romano ax in cuaal in tolmihual lej calchith, ma hueits neets ca tsemets. Ani lej canithab cal an capitn. 3 Tam tin atsa an capitn abal ta xeets a Jess, in aba talchic i yejtselab Israel quin caniy ca chich abal ca jelthanchat in tolmihual. 4 Utey jajachic cal a Jess, in lej canat ucha: Pel i lej alhua inic an capitn ani in tomnal tata ca jelthanchi in tolmihual. 5 Jaja lej canithom cal am bichou Israel, ma tu tsejcanchamal huahua i tiyopan. 6 Tam ta cale a Jess junax cal jajachic. Tam ti utatits ti neets ca ulits tin quima an capitn, tam an capitn in aba talchic in jaub quin ucha a Jess antse: Ajatic, yabats ca taja i tojlab quit chich, cum nan u atsal abal

(Mt. 8.513)

a Jess neets tihua ti bichou Nan junax cal in exobalilchic ani cal yantalam i inicchic jaye. 12 Tam ti hueits utat neets quim baju am bichou, a Jess in tsuu u nethab jun i tsemelom ca joliyat. Pel in juncats cuitolil i tsemchith uxum. Ani neets junquimte an tsemchith uxum cal yantalam i inicchic ax u cuajilchic taja ti Nan. 13 Tam ti a Jess in tsuu an tsemchith uxum in yajnanchi, ani in ucha:

11Taley

A Jess in ejthal in cuitolil i tsemchith uxum

SAN LUCAS7 Yabats quit uquin. 14 Ani utey in taca an caja jun ti balith an cuitol tsemelom, ani cubitschic an quital. Tam a Jess in tauna an tsemelom: Cuitol, quit tsaquiy. 15 Tam tsacpan an cuitol axi tsemenecac ani in tsiquiy ti cau. Ani taley a Jess in huatbanchi cal in mim. 16 Ani patal an inicchic axi taja jictson tam tin tsuu jahua tajnenec, ani im puhuethanchal im bij a Dios. In uluchic: Teje chichits cal huahua jun i pulic caulome. In uluchic jaye antse: Pel in abbil a Dios abal tucu tolminchi huahua ax pel tu bichohuil a Dios. 17 Ani tiloxnanchab jathua tim puhuel am pulic bichoulom Judea an labith tajbilab jahua antsana in taja a Jess.

136 a Jess in jelthal yantalam i yaulchic. Jaye in canchal i atax teneclab an inicchic ani in tsuuxmethal yan i joctsichic. 22 Taley in toctsiy in abatnanelilchic a Juan: Quit calechic ca olchi a Juan jahua xohueits a tsuumal ani jahua a atsamal u tajchal an inicchic. U tsuuxmethal an joctsichic ani u jelthal an cuetsechic abal ca alhua belats. U jelthal ax in cuaal i tit axi capux cal in anam tuul. Jaye u otsoxmethal an tsinechic ani u ejthal an tsemelomchic. Jaye u thajchixnanchal an tsejhuantalchic an alhua cau. Antsana ca olchi a Juan. 23 Lej culbelits jitats tayath belom cal nana ani max yab u tapchinal im belomtal. 24 Tam ti calets in abatnanelilchic a Juan, tam a Jess in tsiquiy quin tiloxnanchi an inicchic a Juan, ani in conoyal antse: Janto tam inic a tsalpay neets ca tsuuchic tam it cale ca tsuu a Juan tihua ti al an joltam? Hualam a tsalpay neets ca tsuu i inic axi palulul ejtil i pacb tam juchuyab cal an ic. 25 Ani max i, hualam a tsalpay neets ca tsuu jun i inic lej huinat alhua tsejcath. Tata ojnichic a alhua tsoobits abal axi lej huinat alhua tsejcath ani in tsalat huatal tim ba jats ax u cuajil tin quima i tsale. 26 Tiquin ucha janto tam inic a chubax tsalpay neets ca tsuu max yab i pel i caulome cal a Dios. Jaits jaja a Juan, ani in ey jaja lej cathpich yab ejtil axi queatchic an caulome cal a Dios. 27 Jats a Juan ax u olnab

21Exome

In abatnanelilchic a Juan pujax

Juan pujax in tsoobnaits jantini tin tajamal a Jess cum olchinenequits cal in tsatelilchic. In caniy ca chich tsab jajachic. 19 In abachic ca cale cal a Jess quin conoy max chubax jaja jaits pel a Cristo axi bijithits neets ca aban ca chich cal a Dios. Max yab ja jaja, tam quin conoy max quin aychiye ms jita ca aban. 20 Ulitschic cal a Jess, ani in ucha: A Juan pujax tu abamal abal tu conoy max tataits pel it Cristo ax it bijithits neets quit aban cal a Dios quit chich. Ani max iba, tam tucu ucha max qui aychiye ms jita ca aban.

18A

(Mt. 11.219)

137 al an Tocat Thuchlab ax in ulal antse: Nana in Dios neets cu occhith aba u caulomejil abal ti tsejcacanchi am bel. 28 Nan tu uchalchic abal jaits a Juan pujax axi lej cathpich pulic in ey ti caulome cal patal an inic axi ma xo huatsinenequits. Bel abal ani antsana in ey jaja xo lej cathpich, talbel neets ca jalunchat cal axi ms tsipili in ey tam a Dios quin taja ti lej Tsale. 29 Yan i inicchic axi cuajat taja ani ma i batscul jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno tam tin atsaits jahua antsana in ulu a Jess, im puhuethanchal im bij a Dios. Jaits jajachic axi pujnenequits cal a Juan. 30 An fariseochic ani axi exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss iba. Yab pujnenec jajachic cal a Juan, ani antsana im pojcanchal in culbetal a Dios. 31 Taley in ulu an Ajatic: Janto cal tu cu tejhuamethanchi in ey an inicchic axi xo xeets tsabal? 32 Pelchic ejtil i tsacam ax u ubatqui ti al am plaza. Ca thajat uchan cal in at ubatchic antse: It juchunchame an tsul tam ajib ani yab it bixmats. It yajchic ajtinchame tin quichajil an tsemelom ani yab it uquincua. 33 Chich a Juan lej pabil cal an capnel, ani a uluchic cuajchith cal i atax teneclab. 34 Talbal nana tin Juntal patal an inicchic in chichne. Yab im pabil cal an capnel, ani tocat a uluchic pel tin captsutsma ani pel tin utsutsul. Pel tin jaubcua axi batscul jalbixtalab

SAN LUCAS7 tumin tin cuenta an gobierno ani pel tin jaubcua axi exlath ti lej hualbith inicchic. 35 Aba ani antsana u tsalpanchab nana ani a Juan, bel axi tsalpathchic in alhua tsoobits abal huahua u pithnenec an tsalpathtalab cal a Dios.

conoyat a Jess cal jun i fariseo ca caputs cal jaja, cale tin quima. Ulits taja, ani buxcan ba an mexa. 37 Ani jun i lej hualbith uxum al nixe xi bichou in tsoobnaits abal a Jess ta cuajat ti capul. Tam chich in chal i frasco tsejcath cal i tujub im bij alabastro. Tuchat an frasco cal i nihuihuiltalab. 38 Utey tin tamet a Jess in tuthu in cualal. Cum ucnal, ijcan in jalil in hual tin acan a Jess. Tam in huayethanchi cal in xiil. Taley in tsutsbanchi in acan, tam tin jolchi an nihuihuiltalab. 39 Tam tin tsuu nixe xi fariseo antsana tajchinenequits a Jess, in cuete tsalpaychic tin ichich antse: Max axe xi inic pelac i lej chubax caulome cal a Dios in exlamalac abal pel i lej hualbith uxum cal ti chich ti tacnal. 40 Tam uchan an fariseo cal a Jess: Nan u le tu ucha jun i cau, Simn. Toctsin an fariseo: Tiquin ucha, Exobchix. 41 Tam uchan cal a Jess: Jun i inic u nenchinal i tumin cal tsab i inic. Cal jun u nenchinal bo i bo inicchic i tumin ani cal axi junaque u nenchinal tsab inic cal lajuj i tumin.

36Cum

A Jess tin quima jun i fariseo im bij Simn

SAN LUCAS7,8 yab in ejtohualchic quin jalbinchi an matith tumin, tamna paculanchatits cal an thabal tumin. Xo tata tiquin olchi jahua nixe xi tsablom axi neets ti ms canithom cal an thabal tumin. 43 Toctsin a Simn: Nan tu tsalap neets ti ms canithom axi paculanchatits ms yan an tumin in nethal. Uchan cal a Jess: Chubax jahua a ulu. 44 Tam a Jess in meta an uxum, ani in ucha a Simn: Ca taja ti cuenta jahua tin tajchamal axe xi uxum. Nan in otsits ta quima, ani tata yab tim pitha i ja cu taca u acan. Axe xi uxum tin tacchi u acan cal in jalil in hual ani tin huayethanchi cal in xiil. 45 Tata yab tin tsutsbay, ani jaja tin tsutsbabanchi u acan. 46 Tata yab tin jolchi i aceite tu oc, ani jaja tin jolchi i nihuihuiltalab tu acan. 47 Nan tu uchal abal jaja cal in lej canithomtal in tejhuamethamal abal paculanchamejits in yantalam hualab. Axi paculanchamejits lej hue in hualab lej hue in canithomtal. 48 Tam uchan an uxum cal a Jess: Nan tu paculanchamalits a hualab. 49 Tam axi cuajatchic quetel cal a Jess ba an mexa in ulu jun cal axi jun: Jita hualam axe xi inic abal ti paculanchix cal i hualabtalab? 50 Tam a Jess in ucha an uxum: It jeconthach cal a hualab cum tim belamalits. Quit cale ta quima cal a ichich tsaclalathits.

138

42Cum

Taley xetsitsil a Jess ti yan i bichou ani ti yan i cuenchalabchic in olnal jantini tin tajal a Dios ti Tsale. Junax xeets cal jaja axi lajuj tsab in abathualejil. 2 Xeets cal jaja jaye tsab ox i uxum axi canchinenec i atax teneclab ani axi jelthame cal an yaulats. Jun pel a Mara Magdalajib axi canchinenec buc i atax teneclab. 3 Queat pel a Juana in tomquil a Chuza axi pel in tolmihual an tsale Herodes. Queat pel a Susana. Xeets jaye hue yan i uxum ax in tolminchal a Jess cal jahua in cuaal.

I uxumchic axi tolmix cal a Jess

An jalpith cau cal am bucul iyalab lab em

i bichouchic chich quin tsuu a Jess. Tam ti mulcunenequits uchanchic i jalpith cau antse cal jaja: 5 Cale ti bucul jun i bucul iyalab lab em. Xeets ti bucul ani ijcan talchic i iyalab ti al am bel. Taja u quetsnal cal an inicchic ani u capab cal an tsitsin. 6 Talchic i iyalab ijcan jaye jun ti huaats yan i tujub ani yab lej anmith. Taja cale ani huaytson cum huayenec an tsabal. 7 Talchic i iyalab ijcan jaye jun ti huaats yan i quith. Taja cale ani tala paxquiyatits cal xi yantalam an quith. 8 Talchic i iyalab ijcan jaye jun ti alhua an tsabal. Taja cale ani puhuey, ma huaats i acan im bina in hualil ti bo inic. Tam tin ulumalits axe xi cau a Jess, tam in lej tsapic ucha axi muthat tajachic:

4Yantalam

(Mt. 13.19; Mr. 4.19)

139 Jitats junat in ichich cal nana u ichich, quin lej alhua bina in xutsun cal axe xi cau.
Jale exobchix a Jess cal i jalpith cau

SAN LUCAS8 a Dios. 14 An iyalab axi ijcanenec jun ti huaats yan i quith jaye ejtil an inic axi quin atsanchi in cahuintal a Dios, ani bel in aynal in cuete biyal lenomtal. In xijcath tsalapnal an ricotalab ani an quijithtalab axi teje tsabal. Antsana u tuthithinchab in ichich cal jahua teje tsabal, ma yabats u lejel ca tayat cuajiy in cahuintal a Dios tin ichich. Jaxtam yab in tajal jahua alhua cal a Dios ani pel ejtil i acan lab em axi yab im binal in hualil. 15 An iyalab axi ijcanenec jun ti alhua an tsabal jaye ejtil an inic axi quin lej alhua atsanchi in cahuintal a Dios cal patal in ichich ani quin lej alhua penonoy tin ichich. Jats in aynanchal cal i cayatalab, ani in lej tajal jahua alhua cal a Dios. Pel ja ejtil i acan lab em ax in lej binal in hualil.

conoyab a Jess cal in exobalilchic abal janto in le quin ulu nixe xi jalpith cau cal am bucul iyalab lab em. 10 Ani uchanchic cal a Jess: Tatachic ti tsooblinchal a Dios jantini tin tajal ti Tsale, ani axi queatchic teje ti al an mulcunel u olchal expith cal i jalpith cau. Quin meta jajachic jahua u tajal, ani ejtil max tam yab in lej tsutal. Quin otsohuiy in cahuintal a Dios jahua u olchal, ani ejtil max tam yab in lej atsal.

9Tam

(Mt. 13.1017; Mr. 4.1012)

Jess in lejquinchal an cau tin cuenta an bucul iyalab lab em

nan neets tu olchichic janto in le quin ulu nixe xi jalpith cau. An iyalab lab em jats ejtil in cahuintal a Dios. 12 An iyalab axi ijcanenec al am bel jats ejtil an inic axi quin atsanchi in cahuintal a Dios ani ca tixcanchat cal an teneclab. Yab u jilchinal quim bela ani ca jecontha cal in hualab. 13 An iyalab axi ijcanenec jun ti huaats yan i tujub jats ejtil an inic axi quin atsanchi in cahuintal a Dios ani quim batsu tin ichich cal i culbeltalab. Tocat cum yab lej luputh ibibin tin ichich, jaxtam yab in ohuat belal. U tapchinal im belomtal tam ca yajchiquiyat tin ebal abal im belamal in cahuintal

11Xo

(Mt. 13.1823; Mr. 4.1320)

An jalpith cau cal an tajablab

jita yab in lecutsiyal i tajablab abal ca paxquiyat o abal ca cuajba tin alam i huaytalab tsey. Tocat in cuajbal jun ti tecat abal ca tala tajbayat alta ti al an ata. 17 Patal jahua xohue u tsincacayab cal i jalpith cau, talbel neets ca tala tejhuamethanchat ani ca tala lejquinchat an inicchic. 18 Ca lej alhua binachic a xutsun cal in cahuintal a Dios. Cum jitats in lej batsumalits xe tin ichich, jats neets ca pithane ms in cahuintal a Dios. Jitats tocat eblim im batsumalits, neets ca tixcanchat ax in tsalpayalac abal in cuaal tin ichich.

16Ni

(Mr. 4.2125)

SAN LUCAS8
In mim ani in ebchalchic a Jess

140 Jita tam inic hualam jaja abal in ejtohual quin abatna an ic ani an ja?
Jun i inic Gadarajib ax u cooyab cal i atax teneclab

ulits in mim ani in ebchalchic a Jess jun ti cuajat jaja. Yab in ejtohualchic ca utey cal a Jess, cum lej quitscomath an mulcunel. 20 Tam olchinal a Jess cal jun axi tajachic: Te cuajatchic eleb a mim ani a ebchalchic in le ti tsuu. 21 A Jess in toctsiy: Jitats quin atsanchi ani quim putu cal in cahuintal a Dios, jaits axi pel u mim ani pel u ebchal.

19Taley

(Mt. 12.4650; Mr. 3.3135)

In coythal a Jess an ic al am pulic lejem

a quicha otsenequits a Jess al jun i tan cal in exobalilchic, ani in uchachic: Cu cale tihua ti jum poque am pulic lejem. Ani ta calechic. 23 Tihua neets a Jess huayamath, biyat in exobalilchic im belthal an tan. Tamequi thaycan jun jictohual jun i ic lej tsapic ti al an lejem. Ani neets tuchichilits an tan cal an ja, ma huachiquits ca uctsin. 24 Tam ejtsintha a Jess cal in exobalilchic ani uchan: Exobchix Exobchix, u uctsinalitschic. Tam tsaquiy a Jess in cuiya an ic ani an ja. Tamequi tajat cubiyits an ic ani yabats lanquil an ja. 25 Tam a Jess in conoy in exobalilchic: Jale yab tim belal? Ani jajachic tocat jiquel ani conx antse:

22Jun

(Mt. 8.2327; Mr. 4.3541)

ulits a Jess ani cal in exobalilchic jum poque am pulic lejem ti tsabal Gadara axi jecat ti Galilea. 27 Tam ti calejits a Jess ti al an tan, utenchab cal jun i inic Gadarajib axi ohuatits cooyab cal i atax teneclab. Xeets cotith ani u cuajil al i jolimtalab tsemelom. Yabats u cuajil al i ata. 28 Utey quin tsuu a Jess, in tuthu in cualal tin tamet. An atax teneclab tin ichich in thajanthal quin thajat ucha a Jess antse: Tataits pel it Jess ti Tsacamil a tecat pulic Paylom Dios ti eb. Janto tam eyaltalab a cuaal abal tiquin otsanchi? Nan tu lej canat uchal yab tiquin yajchiquiy. 29 Antsana in ulu an atax teneclab, cum uchanits cal a Jess abal ca calejits tin ichich nixe xi inic. Yan i calat tam tu tsapic yacunal nixe xi inic cal an atax, u huicnal cal an inicchic cal i calaniyo patal tin cubac ani tin acan. Ani tocat in tala tapiyal ani u nethab cal an atax teneclab ca cale al i joltam. 30 Tam conoyab an atax teneclab cal a Jess: Janto tata a bij? Toctsin: Nana u bij Legin. Antsana ti toctsin an atax teneclab cum yan tin eb ti otsenec tin ichich nixe xi inic. 31 Tam nixe xi atax teneclabchic in lej canat

26Taley

(Mt. 8.2834; Mr. 5.120)

141 ucha a Jess abal yab ca aban ti al an luputh jol. 32 Taja hue utat xeets jun i pulic cuenel i olom ti acul al i bolchal, ani lej canat uchan a Jess max ca pithanchic an quij abal ca otsits tin inictal an olomlom. A Jess in uchachic bel. 33 Tam calpanchic tin ichich nixe xi inic, ani otsits al nixe xi olomlom. Ani taley patal an olomchic jololol ti cale ti al i cotoblom, ani ta ijcan ti al am pulic lejem jun ti tajat uctsinchic. 34 Taley am beletnomchic cal an olomlom cale athithil ti bichouchic ani ti alte quimath quin olna jahua in tajamal a Jess. 35 Taley cale am bichou quin tsuu janto tajnenec cal a Jess. Ulitschic cal a Jess ani in tsuu an inic canchithits an atax teneclabchic. Quetel utat cal a Jess ani cuachimath, alhuamethachits in tsalap. Tam ti jiquey an inicchic. 36 Tam u olchinal jajachic cal ax in ocox tsuuchic jantini ti canchinenec nixe xi inic an atax teneclabchic. 37 Tam patal an Gadarajibchic in lej ucha a Jess abal ca lejat tixcan tin cuenchal cum lej jiquelchic. Tam otsits a Jess al an tan ani neetsac ca cale. 38 Ani lej canat conoyab cal nixe xi inic axi canchinenec an atax teneclab max ca pithan an quij ca tsatey cal jaja. Ani a Jess tocat in ucha: 39 Quit cale ta quima ani ca tiloxna patal jahua a Dios ti tajchamal. Tam ta cale ani in tiloxnachical tim puhuel am bichou jahua tajchinenec cal a Jess.

SAN LUCAS8
In tsicachil a Jairo ani an uxum ax in tacchi in toltomil a Jess

ti huichits a Jess tal jum poque am pulic lejem, taja batsuhuat cal i culbeltalab cum aychame ca huichiy. 41 Tam chich cal a Jess jun i inic im bij pel i Jairo axi pel i oclec tin tiyopanil an Israelchic. In tuthu in cualal, ani in lej canat ucha ca cale tin quima. 42 In cuaal in juncats tsicachil ax in cuaal lajuj tsab i tamub, ani talec. Tam cale a Jess, ani cum lej tsatenchab cal yantalam i inic lej quitscomath neets. 43 Ani cuajat ti al nixe xi cuenel jun i uxum ax in cuaal lajuj tsab i tamub yab u tajlunal ti yaul ta its. In tala pacumalits an tumin ax in cuaalac cal yantalam i ilalix, ani cal ni jun yab ejtohuat ca jeltha. 44 Utey tin cux a Jess ani in tacchi in toltomil, ani tamequi tithpanits in xitsal. 45 Tam a Jess in conoy: Jita tin tacchi u toltomil? Ani patal jajachic in ulu yab jaja. Tam a Pedro ani in at abathualechic in ucha a Jess: Exobchix, ti lej pacamnath quitscomayal an mulcunel ani a conoyale jita ti tacchi a toltomil. 46 A Jess in ulu: Huaats jita tin tacchi u toltomil, cum u exlaits tu lej ichich abal huaats jita jelthame cal nana u tsap. 47 Tam chich ma telelel in inictal nixe xi uxum, cum in tsalpayal abal neets ca exlajits abal jajaits

40Tam

(Mt. 9.1826; Mr. 5.2143)

SAN LUCAS8,9 ax in tacchamal in toltomil a Jess. In tuthu in cualal tin tamet a Jess. In olchi an chubaxtalab an mulcunel jale tin tacchamal in toltomil a Jess ani jantini ti jelthame tamequi. 48 Tam uchan an uxum cal a Jess: Mimlab, nan tu jeltha cum tim belamalits. Quit cale cal a ichich tsaclalathits. 49 Tam tu cahue a Jess cal an tsatelchic, ulits jita tal ma tin quima a Jairo quin tauna a Jairo. Uchan: Cum tihua tsemetsits a tsicachil, yabats ca ucha an Exobchix ca cale quin jeltha. 50 Tam ti a Jess in atsa antsana uchan a Jairo, tam jaja in ucha jaye: Yab quit jiquey cal jahua it uchan, tocat ca lej bela ani neets tu jelthanchi a tsicachil. 51 Ulitschic tin quima a Jairo, ani tamna a Jess expith in jila ca otsits a Pedro, ani a Jacobo, ani a Juan, ani in tata ani in mim an tsicach. 52 Ani patal axi muthat al an ata in thajat ucnanchal an tsemelom tsicach. Tam uchanchic cal a Jess: Yabats quit uquinchic, cum yab tsemenec an tsicach. U huayal expith. 53 Cal axe xi cau jahua in ulu a Jess, tocat u tilibnath tenal axi muthatchic cum in tsoobits abal chubax tsemenequits an tsicach. 54 Tam a Jess in yacuchi in cubac an tsicach ani in tsapic ucha: Tsicach, quit tsaquiy. 55 Tamequi tsacpan ejthachits. Ani tam a Jess in ulu ca pijchin an

142 tsicach. 56 In lej jicpal in tata ani in mim an tsicach abal ejtha. Tam uchan jajachic cal a Jess abal ni jita yab quin olchi abal jaja in ejthamal an tsemelom tsicach.
A Jess in abal axi lajuj tsab in exobalilchic ti olnom

A Jess in tamcuy axi lajuj tsab in exobalilchic, ani im pithachic i eyaltalab abal ti canchix cal i atax teneclab ani ti jelthom cal an yaulchic. 2 Neets quin abachic quin olnanchi an inicchic an alhua cau jantini tin tajal a Dios ti Tsale, ani jaye quin jeltha an yaulchic. 3 In uchachic: Quit calechic naptal. Yab ca netha i cuayablab, ni i morral, ni i pan, ni i tumin. Ca netha expith i toltom ax a caquimits. 4 Al an ata jun ti quit batsuhuat, tats quit junini cuajiy ma tam ti neetsits quit cale al nixe xi bichou. 5 Max jun i bichou yab ti batsuhual, tam quit tixcan taja. Am pojoth jahuats ca thau ta acan al nixe xi bichou, ca tininiy tam neets quit tixcan. Antsana ta ca tajachic abal quin alhua tsoobna an inicchic taja abal yab alhua in tajamal cum im pojcanchamal in cahuintal a Dios. 6 Tam ta cale in exobalilchic a Jess, xeets tsabibil tim patal am bichouchic in olnal an alhua cau ani in jelthal an yaulchic.

(Mt. 10.515; Mr. 6.713)

ani olchinenec a Herodes in labith tajbilchic a Jess, yab in tequeth exla jita jaja. Cum talchic

7Aba

(Mt. 14.112; Mr. 6.1429)

Tsemtha a Juan pujax

143 i inic in ulal abal a Jess pel a Juan pujax axi tsemenecac ani xo ejthachits. 8 Queatchic in ulu abal pel a Elas axi caulome cal a Dios ti jayqui ani xo huichits. Queatchic in ulu abal a Jess pel queat i biyal caulome cal a Dios axi xo ejthachits. 9 Tam in ulu a Herodes: Nanaits ax u aba an cau ca mutsinchat in oc a Juan. Ani jita hualam axe xi inic ax in olchinal in tajbil? Ani a Herodes in lej lubal quin tsuu a Jess abal quin tequeth exla.

SAN LUCAS9 tsaychi janto quin capu patal axe xi pulic mulcunel. 14 Ajith expith an inic pel i bo mil. Tam a Jess in ucha in exobalilchic: Ca ucha an mulcunel ca buxcan ti cuenel ti cuenelchic tsab inic cal lajuj. 15 Ani antsana ti buxcan tim patalchic. 16 Tam a Jess im batsu axi bo i pan ani axi tsab i tool. Tam in metal ti eb ani im pitha i cacnamal yan cal a Dios. Taley in muu ani im pitha in exobalilchic quin huatbanchi an mulcunel. 17 Ani patal an mulcunel caputs ani ajhuejits. Taley in exobalilchic a Jess in thaya an jilcomach ma lajuj tsab i tocnal tuchichithits.

Im pijchal a Jess bo mil i inicchic

a quicha huichits an abathualechic ani in tilchi a Jess jahua in tajamalchic. Tam a Jess in nethachic al jun i cuajattalab pil utat ti bichou Betsaida. 11 Cum in tsoobnaits am bichou abal tihua neets a Jess, calechic yan ca tsatey cal jaja. A Jess im batsuchic ani in olnanchal jantini tin tajal a Dios ti Tsale. Jaye in jelthal i yaulchic. 12 Taley otscanits a quicha, ani uteychic axi lajuj tsab an abathuale quin ucha a Jess: Ca ucha an mulcunel ca cale ti al i bichouchic ani ti al i quimathlomchic axi utat abal quin aliy juta ca coyots ani juta ca caputs. Teje yab huaats janto quin capuchic. 13 Tam a Jess in uchachic: Tatachic ca pijchi an mulcunel. Toctsin jajachic: Expith teje i cuaal bo i pan ani tsab i tool. Expith max cu cale qui

10Jun

(Mt. 14.1321; Mr. 6.3044; Jn. 6.114)

A Pedro in olnal abal a Jess jaits a Cristo

a quicha exom ti ol a Jess, ani hue utat ti cuajat in exobalilchic. Tam ti talits ti ol in conoyalchic: Jantini hualam tin olnal an inicchic cal u ey nana? 19 Toctsin jajachic: Talchic in ulal abal tata pel it Juan pujax. Talchic in ulal abal pel it Elas, ani huaats talchic in ulal abal pel it biyal caulome cal a Dios axi xo ejthame. 20 Tam a Jess in conoyalechic: Ani tatachic jantini tin exlanchal u ey? Tam toctsin a Pedro: Tataits ojni pel it Cristo ax it bijithits neets quit aban cal a Dios quit chich.

18Jun

(Mt. 16.1320; Mr. 8.2729)

SAN LUCAS9
In olnal a Jess abal neets ca tsemtha

144
A Jess in tejhuamethal tim ba hue jalcuthits in tejhua inictal

a Jess in lej uluth ucha in exobalilchic yab quin olchi jita max jajaits pel a Cristo. 22 Jaye in uchayechic: Nana tin Juntal patal an inicchic im bijchithits quin lej yajchiquiyat ani quim pojca cal an yejtselabchic Israel ani cal an oclec palechic ani cal axi exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Neets quin tsemtha ani oxchilab quicha neets quin ejtha. 23 Ani in uchaye patal axi muthat tajachic: Quin tajat jilcachiquiy in cuete culbetal jitats in le ca tsatey cal nana. Aba ani max ca yajchiquiyat cal an inicchic ani ma ca lena ca tsemtha, bel chuthel chuthel tiquin tsatenchi. 24 Jitats in le expith quin taja in cuete culbetal, jats neets ca quibey. Jitats quim bina tim ba cal tu ebal nana, jats neets ca jecontha. 25 Ni janto ti exbath max an inic quin tala calna jahua teje tsabal ani quin quibaits in ejattal. 26 Jitats tiquin tithenanchi u bij ani u cahuintal cal an inicchic, nana neets cu tithena nixe xi inic tam nan quin huichiy cu taja tin lej Tsale. Nana tin Juntal patal an inicchic neets quim puhuethanchat u bij cal u Tata ti eb tam quin huichiy junax cal an tocat ngelchic. 27 Lej chubax nan tu uchalchic abal huaats axi tatachic yab neets quit thubat tsemets, biyat ma tiquin tsuu in cuajatits tin lej Tsale.

21Tam

(Mt. 16.2028; Mr. 8.309.1)

huaxic a quicha tam tin ulumalits a Jess nixe xi cau, tam ti cathiy al i oc bolchal ca olon. In netha a Pedro ani a Jacobo ani a Juan. 29 Taja tam ti exom ti ol a Jess, tsutab hue jalcuthits lej tsumimil in hual. In toltomil lej thacninil ani lej maquiquil. 30 Tamequi tu tejhuamel a Moiss ani a Elas ti tilom cal a Jess. 31 In tiloxnalchic jantini neets ca yajchiquiyat ani ca tsemtha a Jess ti Jerusaln cum antsana ti bijchithits. Taja lej tajajal cal in tsalat tajax a Dios. 32 Aba ani lej tsebat a Pedro ani a Jacobo ani a Juan, tam tin lej lamcaits in hual in tsuu lej tsumimil a Jess ani axi tsab i inic cal jaja. 33 Ani tam tu tixcanalits taja a Moiss ani a Elas, tamna a Pedro in ucha a Jess: Exobchix, tequeth alhua abal xo teje u junat cuajatchic huahua. Qui tsejca ox i pathel ata, jun abal tata, ani jun abal a Moiss, ani jun abal Elas. Antsana tin ulu a Pedro, cum jun jictohual yab in tsobim janto quin ms ulu. 34 Tam ti cahue a Pedro, tam ti paiy jun i mule i tocou ti eb cal ti paxquiquiyatchic. Ani lej jiquelchic tam tin tsutal antsana. 35 Ani al nixe xi tocou in atsachic u cau a Dios antse: Axe jaits pel u ichich hual Tsacamil. Jats jaja ca atsanchichic in cahuintal. 36 Tam ti talits nixe xi cau, tam a Pedro ani a Jacobo ani a Juan

28Ma

(Mt. 17.18; Mr. 9.28)

145 in tsuu expith jilcon a Jess. Xantojits a Moiss ani a Elas. Ani jajachic yab in olchal jita jahua antsana in tsuumal.
A Jess in canchal i atax teneclab jun i cuitol

SAN LUCAS9 tajamal a Jess. Ani uchanchic cal jaja: 44 Ca lej otsits ta xutsun jahua neets tu ucha ani yab ca ucchiy. Nana tin Juntal patal an inicchic neets quim bina tin cubac am pojcax inicchic. 45 Ani jajachic yab in ejtiy nixe xi cau cum yabaye bijithits quin ejtiy, ani in tsejnalchic quin ms conomichiquiye a Jess abal ca lejquinchat an cau.

quicha paiy al am bolchal a Jess junax cal axi ox in exobalilchic, ani ba am bel u aychab cal yantalam i inic. 38 Ani jun i inic taja in tsapic ucha a Jess: Exobchix, tiquin tajchi jun i alhuatalab ca meta u juncats cuitolil. 39 In cuaal i atax teneclab cal tu etsey tsebtsinthab ani cal tu lej thajanthab. Tam ta ca tsebtsinthabits, u bititil in ijil. 40 U lej ucha a exobalilchic tiquin canchinchi an atax teneclab, ani yab in ejtouchic. 41 Tam toctsin a Jess: Tatachic ojni it lej quibtsoth a tsalap ani yab tim belal. In ohuat cuajinec cal tatachic tu cayanal, ani yabaye tim belamal. Tiquin chanchi an cuitol teje. 42 Tam tu chithabits yacuan junil, ma ijca tsabal ani tsebtsinthab. Tam a Jess in ucha ca tixcanits an atax teneclab cal an cuitol, ani im binanchi cal in tata tam jelthachits. 43 Ani patalchic an inic taja in jicpal abal antsana jelthame an cuitol cal in lej tsap a Dios.

37Aytalab

(Mt. 17.1421; Mr. 9.1429)

Jita axi ms huinat exbath in ey

in exobalilchic a Jess in tsiquiy ti tilom abal jita cal jajachic axi ms huinat exbath in ey. 47 Cum a Jess in exlanchits in tsalapchic, in cuajba tin tametchic jun i tsacam. 48 Tamna in ucha in exobalilchic: Max jitats quim batsu jun i tsacam ejtil axe cal nana u bij, tin macuchith batsuhualne. Ani max jitats tiquim batsu nana, jaye in macuchith batsuhual u Tata ti eb ax tin abamal quin chich teje tsabal. Jitats cal tatachic axi quin ms tsaca tim ba jats axi ms huinat exbath in ey.

46Tam

(Mt. 18.15; Mr. 9.3337)

Axi yab tomolnax

In olnal junil a Jess abal neets ca tsemtha

Jaye in exobalilchic a Jess jicpax cal nixe xi labith tajbilab ax in

(Mt. 17.2223; Mr. 9.3032)

uchan a Jess cal a Juan: Exobchix, huahua i tsuu jun i inic ti canchixnanchal a bij cal i atax teneclab, ani i canchi cum yab tsatenec cal huahua. 50 Uchan cal a Jess: In tomnalac yab ca canchi, cum jitats yab u tomolnax cal huahua jats axi junat in ichich cal huahua i ichich.

49Tam

(Mr. 9.3840)

SAN LUCAS9,10
A Jess in cuiyal a Jacobo ani a Juan

146 cuaal in cutil juta ta ca coyots, ani nana tin Juntal patal an inicchic ma yab u cuaal i ata juta tu cu moca u oc. 59 Ani a Jess in ucha junaque axi cuajat jaye taja: Tiquin tsatenchi. Ani toctsin jaja: Ajatic, tiquin aychi ma ca tsemets u tata ani cu joliyits, tam tiquele neets tu tsatenchi. 60 A Jess in toctsiy: Ca jila ca joliyat an tsemelomchic cal axi yab ejat cal nana u bij, ani tata ma xohue quit calets ca olna jantini tin tajal a Dios ti Tsale. 61 Tam uchan a Jess cal queat i inic taja: Ajatic, nan neets tu tsatenchi, expith tiquin aychi neets quin cale cu olchi ax tu quima abal neets tu tsatenchi. 62 Ani uchan cal a Jess: Yab alhua max an xalum tsabal ca huencon quin meta tin cux tam in aycom an yunta, ani yab alhua max an inic ax in jilchamalits a Dios quin taja ti Tsale tin ichich talbel quin meta tin cux ani quin lena junil im biyal xetsintal.

u cunelits in quijil a Jess ca huichiy ti eb, ani in lej punu tin ichich abal neets ca calets ti Jerusaln. 52 In aba i olchixchic ca occhith cale tihua ti jun i bichou cuentalith ti Samaria abal quin tojojonchi jun ta ca ulits taja. 53 Ani an inicchic taja yab in le quim batsu a Jess, cum in tsoobits abal neets ca cale ma tihua ti Jerusaln. 54 Cum an exobalchic a Jacobo ani a Juan in exlaits abal yab u lenab a Jess taja, in conoyalchic: Ajatic, a le qui conchinchi cal a Dios i camal abal ca ijcanchat nixe xi bichou ani ca tajat talabetha? Antsana ti lej jayqui an caulome Elas in conchinchi cal a Dios i camalcua. 55 Tam a Jess tocat in metal ani in cuiyath uchachic: Tatachic ma yab a tsoob juta ti chenec a tsacunec tsalap. 56 Nana tin Juntal patal an inicchic in chenec abal cu jecontha an inicchic, ani yab in chenec cu talabetha. Taley cale a Jess cal in exobalilchic ti pil i bichou.

51Tam

Jitats in le ca tsatey cal a Jess

ti neets ti belchic uchan a Jess cal jun i inic: Ajatic, nan neets tu tsatenchi abal jutamaquits quit cale. 58 A Jess in toctsiy: An occhic in cuaal an jol juta ta ca cuajiy ani an tsitsinchic in

57Tam

(Mt. 8.1922)

10

Taley an Ajatic in tacuyal jaye ox inic cal lajuj i inic abal quin aba tsab tin eb quin occhith tsabiy tim patal am bichouchic ani an cuenchalabchic jun ti jaja neets talbel. 2 In uchachic: Lej chubax jantini max huaats yan i huay ca cojohuat,

A Jess in tacuyal jaye ox inic cal lajuj i inic ti abathuale

147 antsana huaats yan i inicchic axi tsejcathits abal tiquim bela nana. Ani jantini tam huaats lej hue an cojolchic, antsana huaats lej hue jita tiquin olnanchi u bij cal an inicchic. Jantini an thabal huay in abal jita ti cojol, antsana ca conchi a Dios abal quin abayechic jita tiquin olnanchi u bij. 3 Ani xo tatachic neets quit cale tiquin olnanchi u bij, ani neets ca tamu i inicchic ax u othnax ejtil i pathum ax u othnax cal an corderochic. 4 Quit calechic naptal. Yab ca netha i morral, ni i tumin, ni i pajab. Cum lej exbath u tojlabil ma yab quit lej ohuey tit tsapnethom ti bel. 5 An ata axi ca tsabiy ca tsapnetha axi tajachic ani ca ucha abal a le abal ca coythanchat in ichich cal im bij a Dios. 6 Jajachic neets ti tabatnanchi a cahuintal max pel i alhua quimath, ani max i tocat neets ti hualbanchi. 7 Quit jilconchic al juncats i ata, ani tats ta ca capu ani ca utsa jahuaquitsqui quit pithan. Cum tatachic pel tu tojnalil, in tomnal quit pijchin. 8 Jun ti quit alhua batsuhuat al jun i bichou ca capu jantots quit pithan. 9 Ca jeltha an yaulchic taja ani ca olchichic abal hueits ta tal a Dios quin taja ti lej Tsale teje tsabal. 10 Max quit ulits ti al i bichou ani yab quit alhua batsuhuat ani yab quit atsanchat a olnomtal, tam expith quit tixcan. Tocat ca ucha an inicchic axi taja: 11 Neets qui tininiy am pojoth ax i thau ti acan ta bichohuil. Antsana ta ca tsoobnachic abal a pojcanchamalits in cahuintal a Dios. Ca lej tsoobna abal hueits ta

SAN LUCAS10 tal a Dios quin taja ti lej Tsale teje tsabal. Antsana ca uchachic. 12 Nan tu uchalchic abal nixe xi inicchic neets ca cathpich yajchiquiyat tam quim baju an quicha ca tsejca cal a Dios. Ma an Sodomajibchic axi ti biyal yab neets ca cathpich yajchiquiyat jantini jajachic axi yab ti batsuhualchic.

Am bichouchic axi jecom cal a Cristo

axi cuajatchic ti bichou Corazn ani axi ti bichou Betsaida cum neets ca yajchiquiyat. Max ti biyal u tajamalac ti bichou Tiro ani ti bichou Sidn an labith tajbilabchic axi xo nan u tajamal ti Corazn ani ti Betsaida, jajachic jictsonenecac cal in hualab ani huenconenecac cal a Dios. In caiyamalaquits i toltom axi tsejcath cal i thapup ani in majuyamalaquits tim ba cal i joltay ti tsubixtalab abal jictsonenequits cal in hualab ani huenconenequits cal a Dios. 14 Ti al an quicha tam ca tsejcachic cal a Dios neets ca cathpich yajchiquiyatchic axi xo u cuajil ti Corazn ani ti Betsaida, ani axi ti biyal cuajiy ti bichou Tiro ani ti bichou Sidn yab antsana neets ca cathpich yajchiquiyat. 15 Ani axi xo cuajatchic ti Capernaum yab neets ca otsits ti eb, tocat neets ca jolohuat ti al an tamtsemla. 16 Jitats quin atsanchi in cahuintal u abathualejil, nana tin macuchith atsalne. Jitats quim pojca u abathualejil, nana tin macuchith pojcalne. Ani jitats

13Tsejhuantal

(Mt. 11.2024)

SAN LUCAS10 tiquim pojca nana, in macuchith pojcal jaye a Dios ax tin aba teje tsabal.
U huichel cal a Jess axi ox inic cal lajuj i abathuale

148 jilchamal tu cubac patal jahua huaats ti eb ani ti tsabal. Nanaits pel tin Tsacamil a Dios ani ni jita yab in ejtohual tiquin lej exla nana jantini u Tata ti eb expith tin lej exlalits. Ani ni jita yab in ejtohual quin lej exla u Tata ti eb jantini nana expith u lej exlalits. Expith jitats nan cu lena cu tejhuamethanchi in ey u Tata ti eb, jats neets ti lej exlom cal jaja. 23 Tam a Jess in lej metal in exobalilchic ani in uchaye jajachic expith: Tatachic it lej lablinchithits cum nan tu tajchamal i labith tajbilab ta lej tsuux hual. 24 Nan tu uchalchic abal ti jayqui lej yan i caulome cal a Dios ani yan i tsale in lej leac max quin tsuuchic jaye an labith tajbilab axi xo u tajal, ani yab in tsuumalchic. In lej leac max quin atsachic jaye an cau jahua tatachic xo a atsamalits, ani yab in atsamalchic.

axi ox inic cal lajuj an abathualechic lej culbel, in ucha an Ajatic: Ajatic, ma i canchamal i atax teneclab cal a bij. 18 Uchanchic cal a Jess: Lej chubax jahua a ulal, cum u tsuu ti eb ejtil max jolohuat eleb an ocox teneclab jun athic ejtil in athic an ley. 19 Nan tu pithamalits i tsaplabchic abal max ca quetsa i tsan ani i thiniy yab quit othna ta anam tuul. Nan tu pithamalits i tsaplabchic abal ca tala ata an teneclab. 20 Yab quit culbechic expith cum a ejtohual ca canchi i atax teneclab, quit lej cathpich culbe cum thuchathits a bij ti al an u tihua ti eb jun ti a Dios in thuchal im bij in tsacamilchic.

17Huichits

jum putat culbethanchab in ichich a Jess cal an Espritu Santo, ani ol. In ulu: Nan tu puhuethanchal a bij, Tata ti eb, cum it thabal cal an eb ani cal an tsabal. A tsinconchamal a tsalap an inicchic ax in tsalpayal tim ba abal pel i cathpich tsalpath ani huitom, ani a tejhuamethanchamal axi tsaat in ichich ejtil i tsacam. Ojni Tata ti eb, antsana ta tajamal cum pel a culbetal. 22 Tam a Jess in ucha in exobalilchic: U Tata ti eb tin

21Lej

(Mt. 11.2527; 13.1617)

Culbel a Jess

jun axi exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss quin tacchiquiy a Jess. In conoy: Exobchix, janto u yejenchal cu taja abal quin it ejatliyat abal etsey? 26 A Jess in toctsiy: Janto tam uchbixtalab huaats thuchath ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss? Jantini ti utha xe ta ejtiyal? 27 Toctsin jaja: Cu lej jum putat canithacua u Paylom Diosil cal patal u ichich, ani cal patal u ejattal, ani cal patal u tsap, ani cal patal u tsalap. Jaye

25Cale

An alhua inic Samariajib

149 cu canitha u at inic jantini tu canithal tu bacua. 28 Tam toctsin a Jess: Lej chubax jahua a toctsiyamal. Max ca putu cal jahua a ulumal neets quit it ejatliyat abal etsey. 29 Cum nixe xi exobchix in le quin taja abal yab ca tithebetha max yab im putumal cal nixe xi uchbixtalab, jaxtam in conoyale a Jess: Jita pel u at inic cu canitha? 30 Tam a Jess in toctsiy: Jun i inic tal ti Jerusaln neets ti Jeric. Ani ti bel tats tin tamu i cuechic, ma tixcanchatits in toltomil. Lej huatath ti cuathan, ma jathua tsemenequits ti jilan. 31 Taley tal jun i pale in tsuu mool, tocat in toniy ani yab huatey utat. 32 Talbel tal jaye junaque i inic axi pel i levita ax u tolmix ti al an tiyopan, ani jaja jayetsequi yab in tajchi i alhuatalab. 33 Taley tal jaye al nixe xi bel jun i Samariajib, ani jaja ojni in tsuu ani in yajnanchi an tsejhuantal ti mool. 34 Utey ani in ilaliy cal i aceite ani cal i vino, ani in huicchi cal i toltom jun ti lej coloth. Ani im pumba tim pun ani in netha ma jun ti ca coyots. Tats ti beletnanchat. 35 Aytalab quicha neets ca cale an Samariajib. In caltha tsab i tumin denario ani im pitha an thabal ata. In ucha: Tiquim beletnanchi nixe xi inic, ani tam quin huichiy nana neets tu huichbanchiye max ca pacuye ms a tuminal. 36 Nixe xi ox i inic jahua a tsalpayal axi lej canithom cal an cuathnel inic? 37 Toctsin nixe xi exobchix: Pel cal ax ti yajnanchat ani tajchin an alhuatalab.

SAN LUCAS10,11 Tam uchan cal a Jess: Quit calets ani ca tala canithachic a at inic tata jaye.
Tsabix a Jess cal a Marta ani cal a Mara tin quima

cale a Jess ti jun i bichou, ulits ani batsuhuat tin quima jun i uxum im bij Marta. 39 Cuajat taja jaye a Mara an uxum ebchalab cal a Marta. Ani a Mara jats u buxcanal utat tin acan a Jess abal quin atsanchi an cau jahua quin olna. 40 A Marta iba, tocat u lej tojlinal cal yan i tojlab. Taley utey a Marta in ucha a Jess: Ajatic, yab a tajal ti cuenta abal u ebchal tin jilchamal cu tala taja an tojlab cuetem? Ca ucha tiquin tolminchi. 41 A Jess in toctsiy: Marta Marta, tata ojni tocat it lej tsalpax ani it tepith cal yan i tsalap. 42 Expith huaats juncats i tsalap axi lej huinat alhua. Jats tiquin atsanchi u cahuintal. Jats xe ax in tacuyamal a Mara, ani jahua im penamalits tin ichich yab jita ta ca tixcanchat.

38Taley

A Jess in exobchal in exobalilchic ti ol

11

Jun a quicha talits ti ol a Jess, ani taley uchan cal jun in exobalil: Ajatic, tucu exobchi tu ol jantini a Juan pujax in exobchi in exobalilchic ti ol. 2 Uchan cal a Jess: Tam it ol ca ulu antse: I Tata ti eb i cacnanchal a bij. Quit chich ca taja tit lej Tsale teje tsabal.

(Mt. 6.915; 7.711)

SAN LUCAS11 Quin tajchi jaye an inicchic a culbetal teje tsabal jantini tu lej tajnal a culbetal tihua ti eb. 3 Tucu pithanchi qui capu jantots i yejenchal axe xa quicha. 4 Tucu paculanchi i hualab cum i paculanchal jitats tucu tajchi i hualabtalab. Tucu lotocna abal yab cu cale jun ti cu hualbin. Tucu jecontha cal an teneclab. 5 A Jess in uchaye in exobalilchic: Ca taja ti cuenta max jun tatachic quit cale tsejel acal tin quima a jaub ca conchi matith i pan. It ultsits ani a uchalac antse: Jaub, tiquin matinchi ox i pan. 6 Talelequi ti ulits u jaub tu quima ani yab janto tu cu pijchicua. 7 Ani jaja ti toctsiyalac antse: Yab tiquin itixbetha, cum maputhits an huileb ani huahua cal i tsacamilchic u cuatsenequits tu huayal. Yab u ejtohual quin tsaquiy tu pitha jantocua. 8 Nan tu uchalchic abal max yab ca tsaquiy ti pitha abal jaja pel a jaub, bel neets ca tsaquiy ti pitha patal jahua ca yejenchi max tocat it huilquith tayat conchix. 9 Antsana nan tu uchalchic abal max janto ca lej tayat conchi cal a Dios, jaja neets ti pitha. Ani jantots a aliyal, jaja neets ti tolminchi ca ela. Ani max ca tauna, jaja neets ti toctsiy. 10 Jitats u conchix neets ca pithan. Jitats u alim neets ca tolminchat quin ela. Jitats u taunom neets ca toctsiyat. 11 Max a tsacamil ti conchal i pan yab neets ca pitha i tujub. Max ti conchal i tool yab

150 neets ca pitha i tsan. 12 Max ti conchal i thacchoc yab neets ca pitha i thiniy. 13 Aba ma yab it lej alhuachic, bel a exlal ca pitha a tsacamil jahua alhua. Ani ms i Tata ti eb axi lej huinat alhua neets quim pitha an Espritu Santo jitats ta ca conchin.

Uxnal a Jess abal pithan i eyaltalab cal an teneclab

Jess in canchal jun i inic an atax teneclab cal ti mobethame. Tam ti canchinits, tam tin huitalits ti cau. Ani lej jicpax an inicchic cal jahua antsana tajchinenec nixe xi inic. 15 Aba ani jicpaxchic, bel huaats talchic i inic taja ax in ulu: Axe xi inic in calthal an atax teneclab expith cum pithnenec i eyaltalab cal an tsale atax teneclab a Beelzeb. 16 Queatchic i inic taja in le quin tacchiquiy a Jess, in ucha quin taja i labith tajbilab ti tsubixtalab max chubax in cuaal in tsap cal a Dios ti eb. 17 Cum a Jess in lej exlanchalits in tsalap, in toctsiychic antse: Max i bichou ca lehuxin ani ca cuete pejxin, neets ca talabetha. Jaye max ca pejxin i quimathchic ani ca buclxin, neets ca talabetha. 18 Ani max a Satans quin tomolna ani quin caltha in at teneclab tin ichich an inic, yabats neets ca ohuey in tsap ti abatnom tin ichich i inic. Antsana nan tu uchalchic cum a ulumalitschic abal nan im pithnenec cal a Beelzeb i eyaltalab tin calthom cal i atax teneclab. 19 Max chubaxac jahua a

14A

(Mt. 12.2230; Mr. 3.1927)

151 ulal, tam cal janto tam eyaltalab tin calthal i atax teneclab a juntalchic? Jats tu tejhuamel abal lejat quibtsothchic a tsalap. 20 Cum u calthal i atax teneclab expith cal in lej tsap a Dios, jaxtam tejhua abal xo a Dios in tajalits ti Tsale ta tsuux hualchic. 21 Max i tsapic inic in cuaal yan janto cal ti quin alhua beletna in quima, yab janto neets ca ejtohuat ca canchin tin quima. 22 Expith max ca chich jun axi lej cathpich tsapic ani ca tala tixcanchat am beletnomtalab, ma tamits neets ca ata. Tam neets ca ejtohuat ca canchin jahua in cuaal tin quima. 23 Jitats yab junat in ichich cal nan u ichich, pel i tomolnax cal nana. Jitats yab u tsotcxlix cal nana ani cal an inicchic, pel i lehuxlix.

SAN LUCAS11 Ojni lej culbel an uxum axi cal tit huatsin ani it yejthame. 28 Ani a Jess toctsin: Jitats quin atsanchi ani quim putu cal in cahuintal a Dios jats axi lej culbel.

Uchan a Jess quin taja i labith tajbilab ti tsubixtalab

An atax teneclab axi huichiy jun ti calnequits

ca calejits an atax teneclab tin ichich an inic, u xeets ti alilil jutam ta ca coyots al i joltam. Max yab quin ela neets quin tsalpay ca huichiy junil tin ichich an inic jun ti calnequits. 25 Tam huichits in tsuchal in ichich nixe xi inic ejtil jun i ata axi lej alhua cuetotothits ani lej tsejcath alabel. 26 Tam neets ca cale quin chitha buc in at atax teneclab axi lej cathpich quithab. Tam axi huaxic u huichel ani u otsel tin ichich nixe xi inic ani ms cathpich quithabmethanchab.

24Tam

(Mt. 12.4345)

yan i inicchic cal a Jess, ani taunabe cal jaja antse: Cum pojcaxchic a ichich, jaxtam a le abal nan tu tajchiye i labith tajbilab ti tsubixtalab cal u ey. Yab neets cu taja. Expith ca tilachic jahua labith tajchinenec ti biyal in caulomejil a Dios Jons. 30 Nix ti jayqui pel i tsubixtalab abal cal an Nnivejibchic ti biyal, ani jahua neets quin labith tajchine nana tin Juntal patal an inicchic jats tatachic ca taja ti cuenta ti tsubixtalab cal u ey. 31 Tam quim baju an quicha ca tsejca an inicchic cal a Dios, tam neets ca cubiy ti jolbix cal tatachic an uxum tsale ax ti Sab. Jaja ti biyal ou chich cal a Salomn quin atsanchi in tsalpath cahuintal, ani nana u cahuintal lej cathpich exbath yab ejtil in cahuintal a Salomn. 32 Ani jaye an Nnivejibchic axi ti biyal neets ca cubiy ti jolbix cal tatachic, cum jajachic jictsonenec cal in hualab ani huenconenec cal a Dios tam ti olnanchat in cahuintal a Dios cal a Jons. An cau axi nan u olnal lej cathpich exbath yab ejtil ax in olnamal a Jons, ani tatachic xo ma yab tim belchamal.

29Tsatate

(Mt. 12.3842; Mr. 8.12)

ti cahue a Jess cal axi tajachic, tam ti thajat uchan cal jun i uxum antse:

27Tam

An culbeltalab axi lej chubax

jita yab in tsincoyal i lecutsith tajablab al i pocte, tocat

33Ni

(Mt. 5.15; 6.2223)

An tajax

SAN LUCAS11 in cuajbal jun ti tecat abal ca tajbanchat jitats cuajat ti al an ata. 34 Cal a hual a tsutalchic an tajax. Max lubach a hual a ejtohual tiquin tajax tsuu nana tin tajax a Dios, ani max yab lubach a hual iba. 35 Ca lej tajachic ti cuenta ca cooy nana tin tajax a Dios ta ichich ani iba an yicuax. 36 Max chubax in cuajat ta ichich, ni hue yab neets ca cooy i yicuax. Ani nana neets tu tala tajbanchichic a tsalap ejtil max it lej tajbanchab cal in tajax i tajablab.

152 lej tsejhuantal tatachic fariseo cal a eb cacnaxtal. A pithal a Dios jun i elbenax cal tin cuenta an lajuj ani antsana a tajal jaye cal an tijtson ani cal patal an tayablab tsojol, ani jahua ms exbath cal a Dios yab ja a tajalchic. Pel a lej uchbil quit xetsin bolith ani quit canithomats ejtil a Dios canithom, ani yab expith ca pitha a Dios jun cal an lajuj jahuaits a cuaal. 43 It lej tsejhuantal tatachic fariseo. Ti al an tiyopan a le quit buxcan jun tu buxcanal axi lej cathpich pulic in ey an inic. A lechic quit tsapnetha ti bel cal yan i cacnaxtalab. 44 It lej tsejhuantal tatachic fariseo ani ax it exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss, cum it eb tocatqui expith. Ejtil it jolimtalab tsemelom ax yab u tsutab tin al cal an inic. Taja u xeets eblim an inic ani yab in tsutal alta max huaats i catselomtalab. 45 Tam toctsiyat a Jess cal jun i exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss antse: Exobchix, lej yajchic an cau jahua i atsamal. 46 Toctsiyat cal a Jess: It lej tsejhuantal tatachic ax it exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Ejtil i quitax ax in quitayal in at inic cal i quitalab lej alchic, antsana tatachic a tajchal an inicchic cal a puncuth exobchixtal lej alchic axi yab ejtohuab ca quitna. Ani ni jayqui ni hue yab it quitnax cal a cuete exobchixtal. 47 It lej tsejhuantalchic cum a tsejcanchal an jolimtalab jun ti

42It

Jolbix a Jess cal an fariseochic ani cal axi exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss

ti cau a Jess, ani taley u caniyab cal jun i fariseo ca calecua tin quima ti capul. Talbel ulits taja, ani buxcan ba an mexa. 38 Ani nixe an fariseo in tajal ti cuenta abal a Jess neets ti capul ani yab in ocox tacacayamal in cubac jantini tin ujnamtal an Israelchic abal max ca tsutat ti tocat cal a Dios, ani jats tu jicpab. 39 Tam uchan cal an Ajatic: Tatachic fariseo it ejtil i utsumtalab axi tacathits eleb ani i talap axi expith tacathits tin cux ani yab alta. Ta lej ichich hualim it jaylom ani it quithab. 40 It lej macuchic a tsalap. Yab a ejtiyalchic abal a Dios ax in tsejca an inic in cathpich le toquethach in ichich an inic ani yab expith elebqui. 41 Max ca tsejhualiy janto ca taja cal jum putat a ichich, ani tamna neets quit exlanchat abal toquethachits a ichich.

(Mt. 23.136; Mr. 12.3840; Lc. 20.4547)


37Talits

153 jolith in caulomejilchic a Dios axi tsemthame cal a biyal juntalchic. 48 Antsana a tejhuamethal abal a tsalapchic juncuth cal a biyal juntal axi tsemthomats cal i caulomechic. Jajachic tsemthomats ani tatachic it tsejcanchix cal an jolimtalab. 49 A Dios in ulu i cau tin cuenta in tsemthomtal nixe xi inicchic antse: Neets cu abchi i caulomechic ani i abathualechic, ani talchic neets ca tsemtha ani talchic neets ca othna, in ulu a Dios. 50 A Dios neets ti tajchi tatachic an tsejcaxtalab, cum jayetsequi pel a macuchith hualab in huaclath xitsal in caulomejilchic a Dios axi tsemthame ma tam ti tsiquin ca xetsin teje tsabal. 51 Pel a macuchith hualabchic in huaclath xitsal a Abel axi tsemtha ti biyal ani jaye in huaclath xitsal a Zacaras ax a ite tsemthamal utat an tsacnaxtalab tin cuenta an tiyopan. Jaxtam nan tu uchalchic ax it xo cuajat teje tsabal, neets ca binate i cuenta cal a Dios cal patal nixe xi huaclath xitslab. 52 It lej tsejhuantal tatachic ax it exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss, cum yab a tequeth exlanchalchic in tsalap a Dios ta ichich. Yab a exlanchal tatachic, ani jaye yab a jilal quin exlanchi an inicchic ax in lej le quin exlanchi. 53 Tam lej tsacuy an fariseochic ani an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss cal jahua antsana in ulu a Jess, ma in tsiquiy quin cuiyath conomichiquiy cal yan i cau. 54 In lej tajchal ti cuentachic max a

SAN LUCAS11,12 Jess quin ulu i quibtsoth cau cal quin ejtou quin jolbiy.

12

Lej tamcunale yan i mil i inicchic, ani lej quitscomanal ma quetsxchic cal in acan. Tam a Jess in ucha in exobalilchic: Ca tajachic ti cuenta yab quit cambiyat cal an fariseochic, cum eb tocatqui ani in exobchixtal u tsinat tojnal ejtil an cacchixtalab cal an coye. 2 Jahua in tsinat tajal an inic neets ca tala tejhuamethanchat pil a quicha, ani jahua in tsinat tsalpayal tin ichich neets ca tsoobnanchat pil a quicha. 3 Jahua tatachic a tsinat tiloxnal ta cuetemtal neets quit tala tsoobnanchat cal an inicchic. Jahua a cue ulal alta ta quima cal an huileb maputh neets quit thajat tiloxnanchat jun ti ca tala atsan cal patal an inicchic.

A Jess in tiloxnal an eb tocattalab

Jita ca tsejna

nan tu uchal yab ca tsejna a at inic, cum expith in ejtohual ti tsemthanchi a inictal ani expith ja. 5 Nan tu uchalchic ca tsejna a Dios, cum jaja in ejtohual ti tixcanchi a ejattal ani jaye max ti jolou ti al am pulic tsemla. Ojni jaja jats ca tsejna. 6 An nujul in nujuhual bo i tsacam tsitsin cal tsab i tsacam tumin. Cum a Dios lej beletnom ni jayqui yab in ucchiyal an tsacam tsitsin. 7 Ani jaja ti coonchalits ajith tin junchictal a xiil ta oc. Cum a Dios lej beletnom, jaxtam

4Jaubchic,

(Mt. 10.2831)

SAN LUCAS12 yab ca tsejna janto quit tajchin cal a at inic. Jaja ti tsutal a cuaal a lej cathpich exbath ani yab ejtil an tsacam tsitsin.
Jitats quin olna a Cristo cal an inicchic

154 Ca lej taja ti cuenta yab ca huatath cainchi an calab axi teje tsabal, cum yab cal ja ti neets ca cooy a ejattal it ejatlith cal a Dios. 16 Tam a Jess in olna i jalpith cau antse: Cuajatac jun i rico inic in cuaal lej yan i tayablab lej hualith. 17 Xeets in lej tsalpayal juta ti quin tala thaya an hualilab, cum yab neets quin tala acna an huiltechic ax in cuaal. 18 Tam in cuete ulu tin ichich antse: Ma xohue u exlaits jahua neets cu taja. Neets cu ijca u huilteilchic ani cu tsejca axi ms pulic. Tats neets cu tala thaya an hualilab. 19 Cal xi yantalom hualilab neets cu huata yan i tamub coyolqui ani culbelqui. Neets tin capupulqui ani neets tin utsutsulqui, in ulu. 20 Ma tamna ojni tauna cal a Dios antse: Tata ojni it macu a tsalap, cum neets quit tsemets axe xi acal. Tam jita neets quin tabatna ax a cuaal yan janto thayach? Antsana ti conoyat cal a Dios. 21 Pel i macu in tsalap jitats quin thaya yan janto jahua huaats teje tsabal quin cuete calnaqui ani ni janto tam calab yab in cuaal thayach tihua ti eb cal a Dios, in ulu a Jess.

jitats tiquin olnanchi u bij cal in at inic, nana jaye neets cu olnanchi im bij cal an ngelchic axi tihua ti eb cal a Dios. Nanaits pel tin Juntal patal an inicchic. 9 Jitats tiquin tsinconchi u bij cal in at inic, nana jaye neets cu tsinconchi im bij cal an ngelchic tihua ti eb cal a Dios. 10 Jitats tiquin quithab cahuiliy nana tin Juntal patal an inicchic neets ca ejtohuat ca paculanchat. Jitats quin quithab cahuiliy an Espritu Santo yab neets ca ejtohuat ca paculanchat. 11 Tam tit binathits quit tsejca cal i tsejcom cau ax ti al an tiyopan ani jaye cal i oclecchic, yab quit tsalpaxin tin cuenta janto neets ca ucha o jantini ti neets quit toctsin. 12 Ma tamequi an Espritu Santo neets ti pitha an cau janto ca ulu.

8Patal

(Mt. 10.3233; 12.32; 10.1920)

i inic axi taja al an mulcunel in ucha a Jess: Exobchix, ca ucha u ebchal abal tiquim pitha jahua bijithits cu batsu cal an they jilchith calab. 14 Toctsin a Jess: Paylom, yab u ey tin tsejcanchix ani tim bucchix cal tatachic. 15 Uchanaye cal a Jess:

13Jun

An ricotalab

U beletnom a Dios cal in tsacamilchic

a Jess in ucha in exobalilchic: Jaxtam nan tu uchalchic yab quit xetsin tsalpopol cal an capnel ani cal an toltom. 23 In exbath a ejattal lej cathpich yab ejtil in exbath an capnel, ani in exbath

22Taley

(Mt. 6.2534)

155 a inictal lej cathpich yab ejtil in exbath an toltom. 24 Ca taja ti cuentachic an cojchic abal yab u om, ani yab u cojol, ani yab in thayal janto ti al an huilte. Bel u capulchic, cum expith cal a Dios u pijchab. A exbath tatachic lej cathpich yab ejtil in exbath an tsitsin. 25 Aba ma ca lej xijcath luba ta ba quit tecatme tsejel metro, ni abal jay yab neets ca ejtou. 26 Max yab a ejtohualchic ca taja jahua yab lej quibat, jolat quit xetsin tsalpopol cal jahua lej quibat. 27 Ca tajachic ti cuenta jantini tu puhuel an huits. Yab ja tin ebal abal u tojnal ani yab tin ebal max u huichalac abal quin tsejca tim ba. Nan tu uchalchic abal an tsale Salomn cal patal in tsalat toltomil yab im baju in alabental ejtil an huits. 28 Cal a Dios jats tu tsejcanal an huits cathpich alabel. Ti jun a quicha ejate ani ti junaque a quicha tsemenequits ani ca chican. Cum ms a exbathchic cal a Dios, ms neets ti pithachic an toltom. Tatachic ojni yabaye a alhua belamalchic a Dios. 29 Yabats quit tepiplats cal an capnel ani cal an utsnel. 30 Axi yab u exlom cal a Dios jats axi xeets tsalpopol cal jahua teje tsabal. Tatachic yab antsana ta ca taja, cum a cuaal a Tata ti eb ax in tsoobits patal jahua a yejenchal. 31 Expith ca junini jilchichic a Dios quin taja ti Tsale ta ichich, ani tamna jaja neets ti pithachic patal jahua ca yejenchi teje tsabal.

SAN LUCAS12 jiqueychic, cum a Tata ti eb in le quin taja ti Tsale ta ichich. 33 Ca nuju jahua a cuaal ani ca pitha an tumin an tsejhuantal. Ca tajachic alhua abal ca cooy a cal tihua ti eb cal a Dios. Jahua tihua huaats ti eb ojni yab neets ca ejtohuat ca cueeyat cal i cue ani yab neets ca ejtohuat ca captsuhuat cal i thum. 34 An calab axi tatachic a tsutalits lej cathpich huinat alhua, jats neets ca junini tsalapna ta ichich.

tsalap ejtil axi pel i beletnanchix ata. 36 In junini aychal ca huichiy in amu axi calnec quin tsuu an tomquintalab. Tocat ca ulcan ani ca tauna, thubatqui neets quin japchi an huileb. 37 Max im putuhualits cal in uchbil neets ca lej culbe tam ca huichiy in amu. Lej chubax nan tu uchalchic abal an amu jaja lej putat neets quin tsejcacanchi an capnel am beletnanchix ata. 38 Ojni neets ca lej culbe am beletnanchix ata max etsey lej tsejcacathits tam ca ulcan in amu, max tsejel acal o max tam chuthelaquits. 39 Ca taja ti cuentachic jun i thabal ata axi otsanchat in quima ani cuechinenec. Max in tsoobnamalac jahua tam hora neetsac ca chich an cue, yabac huayamath ani yab cuechinenecac. 40 Tatachic quit cuajiy lej tsejcacath, cum nana tin Juntal patal an inicchic neets quin chipin lej jun athic tam yabchic a tiltom.

35Quit cuajiychic lej tsejcacath a

Cu cuajiy tsejcacath

An calab axi ti eb

ejtil it tsacam cuenel i oveja axi tu calchic nana. Yab quit

32Tatachic

(Mt. 6.1921)

Jita pel i abatnanchix pututh ani jita iba

Pedro:

41Tam

conoyab a Jess cal a

(Mt. 24.4551)

SAN LUCAS12 Ajatic, tu olchamal axe xi jalpith cau expith huahua ax tu exobalil o a olchamal jaye patal axi muthat teje? 42 Toctsin an Ajatic: An tojnal axi pututh ani tsalpath jats axi neets ca punuhuat ti abatnanchix cal xi queat in tojnalil an amulab, ma quin ulu jahua tam hora ca pijchinchat. 43 Tam ca chich in amu, tam neets ca lej culbe nixe xi abatnanchix max im putuhual cal in uchbil. 44 Lej chubax nan tu uchalchic abal jats jaja axi neets ca punuhuat ti tsale abatnanchix cal patal jahua in cuaal in amu. 45 Ani max yab pututh neets quin tsalpay abal in amu neets ca ohuey abal ca chich, ani hualam tocat neets quin othna ax in abatnalchic ani an cuthinelchic. Tocat ca xetsin capupulqui ani utsutsulqui, ma neets ca utsalin. 46 Max antsana ca elchin cal in amu tam ca chipin jun athic tam yab u aychab, tam neets ca cathpich yajchiquiyat ani ca cuajiy jolbibith ejtil axi queatchic an inicchic yab pututh cal in uchbil. 47 An abatnanchix ax in exlanchits in culbetal in amu ani yab in tajchamal, jats neets ca cathpich yajchiquiyat. 48 Axi yab in exlanchi, huachic neets ca yajchiquiyat max yab in tajchamal. Jitats pithnenec hue yan in uchbil, antsana ti quim bina an cuenta hue yan. Jitats pithnenec lej yan in uchbil, antsana ti quim bina an cuenta lej yan.

156
I tomolnaxtalab tin ebal a Cristo

chenec teje tsabal ani u tsatelilchic neets ca lej yajchiquiyat ejtil max ca huatba al i camal, ani u lej le max xohue exomaquits. 50 Pel u uchbil cu lej yajchicnane an yajchictalab, ani jats cal tu junini cooyab u ichich ma ta ca tala putunits nixe xi yajchictalab. 51 Yab ca quibtsoth tsalpaychic max an inic neets ca cuajiychic jun ejet expith tin ebal abal nan in chenec teje tsabal. Tu uchalchic abal neets ca tomolnxin tin ebal nana u ey. 52 Ma xohueits i quimath neets ca cuete tomolnxin jun cal xi jun. Jun ti huaats bo i ejattalab hualam ox quin tomolna axi tsab. 53 Neets ca tomolna i cuitol cal in tata ani i tatalab cal in cuitolil. Neets ca tomolna i tsicach cal in mim ani i mimlab cal in tsicachil. Neets ca tomolna i aliblab tsicach cal in uxum iyam ani i uxum iyamlab cal in alib tsicach.

49In

(Mt. 10.3436)

an mulcunel cal a Jess: Tam ca tsuuchic an tocou ti otsel quicha, tamna a ulalchic abal neets ca ulitsits an ab tihua, ani chubax u ulel. 55 Tam ca juchun an ic tal alal, tamna a ulalchic abal neets ca lej cubiyits an cacal, ani chubax u cubel. 56 Tatachic ojni it lej eb tsalpathqui ani yab it lejat tsalpath ta ejattal. A tsoobchic an tsubixtalab cal an ab ani cal an

54Uchane

(Mt. 16.14; Mr. 8.1113)

An tsubixtalabchic

157 cacal, ani ma ni hue yab a tsoob an tsubixtalab axi nan u tajal cal in tsap a Dios ti eb.
Ca luba ca tsejcanchat an cau cal an tomolnax

SAN LUCAS12,13 axi lajuj huaxic tsemthame tam ti ijcanchat an torre ti Silo abal jajachic lej cathpich hualbith ani yab ejtil axi queatchic ax u cuajil ti Jerusaln. 5 Nan tu uchalchic abal yab antsana. Ani ta patal tatachic max yab quit jictson cal a hualab ani yab quit huencon cal a Dios, neets ca quiba a ejattal.

yab a tsoobnalitschic quit tsejcacan cal a ichich cal a Dios? 58 Ca tajachic ti cuenta max it junax neets cal a tomolnaxil abal quit tsejcanchat i cau cal an oclecchic, in tomnalac ca cuete tsejcachic an cau ti bel. Tam jaja yab neets ti netha cal an tsejcom cau, ani yab neets quit baliyat al an huicaxte. 59 Nan tu uchalchic abal max yab ca cuete tsejca cal a tomolnaxil an cau ani max quit baliyat al an huicaxte, yab neets quit thubat caltha ma ta ca quithat jalbiyits jahua it uchanits ca jalbiy cal an tsejcom cau.

57Jale

(Mt. 5.2526)

13

Cuajatchic taja talchic i inic cal a Jess in olchal janto tajchinenec talchic i Galileajib cal in soldadojilchic a Pilato. Tsemthamecuachic jaja biyat in tsemthal i conelchic axi neets ca bina ti tsacchixtalab ti al an tiyopan. 2 A Jess in uchachic: Hualam a tsalpayalchic abal nixechic tsemthame abal cum lej cathpich hualbith ani yab ejtil in juntalchic tim bichohuil. 3 Nan tu uchalchic abal yab antsana. Ani ta patal tatachic max yab quit jictson cal a hualab ani yab quit huencon cal a Dios, neets ca quiba a ejattal. 4 Hualam a tsalpayalchic abal

Ca jictsonchic an inic cal in hualab

a Jess in olchichic i jalpith cau antse: Jun i inic in cuaal jun i te higuera tayathits tin tsabalil. Cale quin tsuu max in cuaalits in hualil, ani yab janto in elchi. 7 Tam uchan am beletnanchix tsabal cal an thabal antse: Oxits i tamub in chenec cu aliy i hualilab al axe xi te higuera ani ni jayqui yab u elchal. Ca taquiy jun tajat abal yabats quin jolat xutsquiy an tsabal. 8 Toctsiyat an thabal tsabal: Ca jilaye axe xi tamub ani nan neets cu xalchi an tsabal ani neets cu jolchi i elich anam abal ca tuun an tsabal. 9 Lequitsqui max ca hualin tamna, ani max i tam cu taquiy jun tajat.

6Tam

An te higuera axi yab hualith

i sbado cuajat a Jess ti exobchix tin tiyopanil an Israelchic. 11 Ani cuajat taja jun i uxum ax in cuaal lajuj huaxic tamub ti cutulmethanchame in cux tin ebal abal cooyab cal i atax teneclab, ani ni hue yab in ejtohual ca lujcun. 12 A Jess in tsuu ani in ucha: Uxum, nan neets tu jeltha cal an yaulats.

10Jun

A Jess in jelthal jun i uxum axi cutul in cux

SAN LUCAS13 a Jess im punchi in cubac tin inictal, ani tamequi tajat lujcunits in cux. Ani tamna an uxum im puhuethanchal im bij a Dios. 14 Tam tsacuy an oclec cal nixe xi tiyopan, cum jelthomats a Jess tam sbado. In ucha axi muthat tajachic: Huaats acac a quicha cu tojon. Jahuaquitsqui tam quicha nixechic alhua quit chich abal quit jeltha, ani expith yab quit chich tam sbado. 15 Tam toctsiyat cal an Ajatic: It eb tocatquichic. Max huicath a hueyaxil o a burrojil tam sbado hualam max yab neets ca netha ti utsal cal an ja? 16 Auxe max yab in tomnamal cu jeltha tam sbado nixe xi uxum. Pel jaja in at xitsal a Abraham jantini tatachic, ani lajuj huaxic tamubits ti yaunthame cal a Satans. 17 Tam tin uluhuits antsana a Jess, tam patal in tomolnaxil tithebelchic. Ani aba ani, bel patal am bichou lej culbel cal an labith tajbilab ax in tajal a Jess.

158 ti Tsale? 21 Pel ejtil i cacchixtalab axi quin xaluhuits an uxum al an coye, cal neets ca tala puhuethajits tim puhuel an coye.

13Tam

An jalpith cau cal an iyalab mostaza

a Jess in ulu: Neets tu olchichic i jalpith cau jantini tin tajal a Dios ti Tsale. 19 Jun i inic quin taya i iyalab mostaza tin tsabalil. Tocat ca cale ani ca puhueyits, tamna an tsitsinchic u cheel quin tsejca in cutil bachic in cueel ejtil max pel i te.

18Tam

(Mt. 13.3132; Mr. 4.3032)

An jalpith cau cal an cacchixtalab cal an coye

jantoye ms i tipchixtalab cu ulu a Dios in tajal

20Cal

(Mt. 13.33)

Jess neets in aynale am bel neets ti Jerusaln, ani u otsele ti exobchix alchic i tsacam bichou ani alchic i cuenchalab. 23 Ani conoyab cal jun i inic ti bel: Ajatic, huaats expith tsab ox i inic ax u jeconthab cal in hualab? Toctsin a Jess in ucha: 24 Ejtil i inic ax in lej lubal ca otsits al i xuyat otsnab, antsana ta ca taja abal max quit jecontha. Yan neets quin lej lena ca jecontha, ani yab neets quin ejtou. 25 Ca taja ti cuenta max i thabal ata quin mapuyits an huileb tin quima, ani tatachic it cuajat eleb ani a le quit otsits. Neets ca ucha: Paylom, tucu japchi an huileb. Ani jaja expith neets ti toctsiychic: Nan yab tu exlalchic ani yab u tsoob ma jutam it tal. 26 Ani tatachic neets quit toctsin: Cum i tu exlalits cum u junat capumath ani u junat utslamath, ani jaye it exobchixin al i bichohuil. 27 Ani jaja neets ti toctsiychic: Tu lejat uchaits abal yab tu exlalchic ani yab u tsoob ma jutam it tal. Quit tajat tixcanchic cal nana, cum pel it pojcax. Antsana neets ti uchachic an thabal ata. 28 Tam ca tsuuchic a Abraham ani a Isaac ani a Jacob ani patal an caulomechic otsenequits jun ti a Dios in tajal ti lej Tsale ani tatachic tocat it jilconenequits

22A

(Mt. 7.1314, 2123)

An xuyat otsnab

159 eleb, neets quit uquinchic ani neets ca huechechlatschic a camab cal an lej yajchictalab. 29 Neets ca chich an inicchic yantalam ma tim puhuel an tsabal, ani neets ca buxcan ti capul tin mexajil a Dios tam jaja quin taja ti lej Tsale. 30 Al nixe xa quicha neets ca ajiyat ti pulic in ey cal a Dios yan i inic axi xo tsipilin in ey teje tsabal, ani neets ca ajiyat ti tsipilin in ey yan i inic axi xo pulic in ey teje tsabal.

SAN LUCAS13,14 jilcon a tiyopanil. Nan tu uchalchic abal lej chubax yabats neets tiquin tsuu ma biyat tiquin olna antse: Jaja jats axi tal abath cal a Dios, ani jats axi qui puhuethanchi im bij.

14

A Jess in yajnanchalchic axi cuajil ti Jerusaln

xa quicha ulitse i fariseochic cal a Jess quin ucha: Quit tixcan teje, cum a Herodes in le ti tsemtha. 32 A Jess in toctsiychic: A Herodes pel i cambixma. Quit cale ani ca ucha: Xo u calthal an atax teneclabchic ani u jelthal an yaulchic, ani neets cu tajaye antsana calam ani ma oxchilab quicha. Ma tam neets cu talaits u tojlabil. 33 Pel u uchbil antsana quin tojone axe xa quichachic. Taley neets quin ulits ti Jerusaln ani quin tsemtha taja, cum tats expith neets quin tsemtha tin caulome cal a Dios. 34 Tatachic ojni ax it cuajil ti Jerusaln it lej tsemthom cal in caulomejilchic a Dios ani it lej cuiix cal i tujub cal in abathualejilchic a Dios. Ejtil i pita ax in tamcuyal in tsacam tam quin caniy tin alcam in ocob, antsana yan i calat nan u lej leac tu tamcuy ani tu caniy, ani tocat yab a leacchic. 35 Ca taja ti cuentachic abal lejat jolat neets ca

31Nixe

(Mt. 23.3739)

Cale ti capul jun i sbado a Jess tin quima i oclec fariseo, ani taja lej tsapic metnal a Jess cal axi queat i fariseochic janto quin taja. 2 Cuajat jaye jun i inic ax in cuaal i yaulats pel i mal. 3 Tam a Jess in conoy axi tajachic an exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani an fariseochic: Janto a ulalchic tu jilal an tsejcath cau qui jeltha an yaul tam sbado? 4 Ani ma lejat yab ela toctsinchic. Tam a Jess in yacuchi in cubac an yaul ani in jelthaits. Tam in ucha ca calets. 5 Taley tam a Jess in ucha an fariseochic: Auxe max jita tatachic ca ijcan a burrojil o a hueyaxil al i mom tam sbado, ani hualam yab neets ca caltha. 6 Yab in ejtohualchic ca toctsin ni cal jahua.

A Jess in jelthal jun i inic ax in cuaal i yaulats pel i mal

Jess in tsutal axi chichits ti capul cal an fariseo abal u buxcanalchic ti mexa jun ti bijithits ca buxcan axi lej huinat exbath in ey. Tam in uchachic: 8 Max jitats ti caniy tit capul cal i tsalat capuxtalab tin cuenta i tomquintalab yab quit buxcan

Axi canithchic cal an tomquintalab


7A

SAN LUCAS14 jun ti bijithits ca buxcan axi lej huinat exbath in ey, cum hualam neets ca ulitse jun axi ms huinat exbath in ey axi bijithits ca buxcan taja. 9 Tam ax ti canamal quit chich neets ti ucha quit tixcan abal ca buxcan axi lej bijith, ani tata neets quit uchan quit buxcan cal an alquith inicchic. Tam ojni neets quit tithebe. 10 Tam quit cale cal an tsalat capuxtalab quit buxcan cal an alquith inicchic, ani hualam ax ti canamal neets ti ucha, jaub quit chich quit buxcan teje jun ti bijithits ca buxcan axi lej huinat exbath in ey. Ani tam ojni neets quit ajiyatitste tit lej exbath. 11 Cum antsanaits jitats quin taja lej pulic neets ca tsaca, ani jitats quin tsaca tim ba neets ca pulicmethanchat in ey cal a Dios. 12 Tam a Jess in ucha an fariseo cal axi ti caniyat ti capul: Tam neets ca taja i capuxtalab yab ca caniy a jaub, ni a at ebchal, ni a at xitsal, ni a at quimath axi rico, cum in ejtohualchic ti huichbanchi. 13 Expith ca caniy an tsejhuantal, ani an tsambe, ani an cuetse, ani an joctsi. 14 Aba ma jajachic yab neets quin ejtou ti huichbanchi, bel neets quit culbe cum a Dios neets ti huichbanchi tam jaja quin ejtha am pututh inicchic.

160 a Jess in toctsiy: Jun i inic in caniy yantalam i inic ca chich ti capul tin quima cal i tsalat capuxtalab. 17 Cum tsejcacathits in cuaal an capnel, tocat in aba in tojnalil ca cale quin caniy axi bijithits ca chich. 18 Ani patal jajachic tocat in tsiquiy quin huaynanchi janto. Jun in ulu, talele u tsaiy jun i pejach i tsabal ani u le quin cale cu tsuu. Ca ucha a amu abal yab in neets. 19 Junaque in ulu, talele u tsaiy bo i yunta i hueyax ani neets quin cale cu tojontha max alhua ca tojon. Ca ucha a amu abal yab in neets. 20 Queat in ulu, talele in tomquinenec ani jaxtam yab u ejtohual quin cale cal an capuxtalabcua. 21 Taley huichits an tojnal cal in amu ani in tala olchi jantini ti uchnenec. Tam lej tsacuy an amu ani in ucha an tojnal: Thubat quit cale ti al am pulic belchic ti al am bichou ani jaye ti al an tsacam belchic ax tin hualchictelil am bichou, ani ca chitha ti capul an tsejhuantal, ani an tsambe, ani an cuetse, ani an joctsi, in ulu an amulab. 22 Tam ta calets ti olchix, ani tam ti huichits an tojnal in ulu: Amu, u tajamal jahua tin uchamal ani bel huaatse i jolat juta ta ca buxcan i capulchic. 23 Tam toctsiyat an tojnal cal in amu: Xo quit cale ti al i pulic alte bel ani jaye ti al i tsacam alte bel ca lej uluth ucha ca chichits jitats ca ela abal ca tuchichits u quima. 24 Nan tu uchal abal axi ocox bijithits ca chich ti capul, ni jun yab neets quin capu an tsalat capuxtalab ax u tsejcanchamal.

16Tam

uchan a Jess cal jun i inic axi quetel ti mexa: Neets ca lej culbe jitats ca buxcan ti capul ti eb tam a Dios quin taja ti lej Tsale.

15Tam

An jalpith cau cal an tsalat capuxtalab

161
Axi ca tsatey cal a Cristo

SAN LUCAS14,15 ti alhua. 35 Tocat neets ca lejat huacla ejtil i amul, ani ma yab neets ca tabatna ni cal an tsabal ni cal i tayablab. Jitats junat in ichich cal nana u ichich, quin lej alhua bina in xutsun cal axe xi cau.
An jalpith cau cal an oveja axi quibenec

tsatat yan i inicchic cal a Jess. Tam huilquin ani in uchachic: 26 Yab in ejtohual ca tsatey cal nana jitats in cathpich canithal in tata ani in mim, o in tomquil, o in tsacamilchic, o in ebchalchic, o in uxum ebchalchic, o in cuete lenomtal. 27 Aniye jaye yab in ejtohual ca tsatey cal nana jitats yab tsejcacathits ca yajchiquiyat ani ma ca tsemtha cal tu ebal nana. 28 Max neets ca tsejca i ata ca ocox tsalpay max a cuaalits an tumin abal ca tala tsejca. 29 Max ca tsejca tocat in cub an ata ani yab ca ejtou ca tala tsejca an ata, tam tocat neets quit tilibna. 30 Neets quin ulu an tilibnax abal a tuju an ata ani yab a ejtou ca tala tsejca tim puhuel. 31 Jaye max i tsale neets ca pejxin cal queat i tsale in tomnal quin ocox tsalpay max cal lajuj mil i soldado in ejtohual quin ata an tsale ax in cuaal jun inic mil i soldado. 32 Max quin tsalpay yab neets quin ejtou quin ata, tam neets quin abchi i caulome quin ucha an tomolnax tsale abal ca coyotsits cal an cau ani yab ca pejxin. 33 Antsanaits jitats cal tatachic yab it tsejcacathits ca tala jilcachiquiy jahua a cuaal, yab neets ca ejtou quit tsatey cal nana.

25Neets

15

Tam yabats tsapu an atem

atem in cuaal in huinat alhua ey tam yab tsamcacath. Max tsamcacathits, yabats janto

34An

(Mt. 5.13; Mr. 9.50)

Yantalam i batscul jalbixtalab tumin tin cuenta an gobierno ani axi exlath ti lej hualbith inicchic u cheel cal a Jess abal quin atsanchi in cahuintal. 2 Jaxtam ti tsacul an fariseochic ani an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. In cuiyath uluchic tin cuenta a Jess antse: Nixe xi inic im batsuhual ani u junax capul cal i hualbith inicchic. 3 Tam a Jess in tiloxnanchichic jun i jalpith cau antse: 4 Max a cuaal bo inic i oveja ani ca quibey jun janto neets ca taja? Auxe max yab i neets ca jila axi tse inic cal lajuj beleu biyat quit cale ca aliy axi jun quibenec ma tam ta ca elaits. 5 Ani tam ca elaits neets ca antha ta punuc cal a ichich lej culbel. 6 Quit ultsits ta quima neets ca tamcuy a jaubchic ani a at quimathchic ani ca ucha: Cu junax culbejits cum te u elaits an oveja axi quibenec juncats. 7 Antsana nan tu uchalchic abal lej cathpich u junax culbel an ngelchic ti eb tam jun i hualbith inic ca jictson cal in hualab ani ca huencon cal a Dios, ani yab ejtil cal tse inic cal lajuj beleu i inic ax in quibtsoth tsalpayalqui pel

(Mt. 18.1014)

SAN LUCAS15 i alhua inic ani yab in yejenchal ca jictson cal in hualab ani ca huencon cal a Dios.
An jalpith cau cal an tumin axi quibenec

162 cal ni jita yab u pithnal ti capul, ma in leac quin capu an tsamal axi neets quim pijchixna cal an olom. 17 Tam in tsalpachiquiyal: Axi yan i tojonchix tin quima u tata in cuaal yan janto quin capu ma huaats i jilcomach, ani nana teje in tsemelits cal an jayil. 18 Neets quin huichiy cal u tata cu ucha abal in hualbinenequits cal a Dios ani in hualbinenequits cal jaja. 19 Jaxtam yabats in tomnal tiquim batsu ejtil max pel tin tsacamil, expith tiquim batsu ejtil max pel tin tojnalil, cu ucha. 20 Tamna ta cale an cuitol tin quima in tata. Tam ti ohue ti tal, tam ti tsutatits ani lej yajnanchat cal in tata. Tam athlats in tata ani im batsu an cuitol cal i mutsucnaxtalab ani cal i tsutsbaxtalab. 21 Tam an cuitol in ucha in tata: Tata, in hualbinenequits cal a Dios ani in hualbinenequits cal tata. Yabats in tomnal tiquim batsu ejtil max pel tin tsacamil. 22 Aba ani antsana in ulu an cuitol, bel in tata in ucha an tojnalchic: Ca thubat caltha an huinat alhua toltom ca alhua toltomiyat an cuitol. Ca punchin tin cubac jun i anillo ani ca caychin i pajablab. 23 Ca chithachic an novillo axi alabel tuuthmethachits ani ca tsemtha. Qui taja an ajib, cu tsalat caputs. 24 Cum u cuitolil u tsalpay hualam max tsemetsits, ani iba cuchic cum xo te ulnec ejat. U tsalpay hualam max quibenequits, ani iba cuchic cum xo te cuajat cal huahua, in ulu an tatalab. Tam in tsiquiychic quin taja an ajib. 25 Xeetsnenec an ocox cuitol ti tojnal tin tsabalil in tata, ani xo u

jun i uxum in cuaal lajuj i tumin ani quin quiba jun janto neets quin taja? Auxe max yab i neets quin lecutsiy an tajablab ani quin tala cuetoy an ata ma tam quin elaits. 9 Ani tam quin elaits neets quin tamcuy in jaubchic ani in at quimathchic quin ucha: Cu junax culbejits cum te u elaits an tumin ax u quibamal. 10 Antsana nan tu uchalchic abal neets ca cathpich junax culbe an ngelchic tam jun i hualbith inic ca jictson cal in hualab ani ca huencon cal a Dios.

8Max

Jess in uchaye an fariseochic ani an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss antse: Cuajatac jun i inic ax in cuaal tsab in cuitolil. 12 Uchan cal an talbel cuitol: Tata, tiquim pitha an calab jahua bijithits neets tiquim pitha. Tam in tata an cuitol in caltha an tumin ani im pitha axi tsab in cuitolil. 13 Tsab ox a quicha tam an talbel cuitol in tala tamcuy jahua in cuaal, ani ta cale al i pil bichou lej ou. Tats ti xetsitsil quithab pacucul cal an tumin. 14 In tala pacuhuits. Tam huatsin jun i pulic jayil al nixe xi bichou, ani lej cail an cuitol. 15 Tam cale quin conoy i tojlab, ani pithan i tojlab ti beletnanchix cal i olom. 16 Cum

11A

An jalpith cau cal an cuitol axi quibenec

163 huichelits tin quima. Tam ti utatits neets ca ulits in atsa an tenelchic ani in tsuu exom am bixom. 26 Tam in caniy ca chich jun i cuitol ani in conoy janto in tajalchic tihua. 27 Uchan: In tajalchic an ajib cum huichits a ebchal. Cum in chithamal tim ba alhua, jaxtam a tata in tsemthanchamal an novillo axi alabel tuuthmethachits. 28 Tam tsacuy an ocox cuitol, ma yab in le ca otsits tin quima. Tam cale in tata abal quin lej ucha ca otsits. 29 An cuitol tocat in ucha in tata: A tsoobits abal yanits i tamub nan tu tojonchamal a cal, ani ma yab a le tiquim pitha jun i chivo abal cu taja an ajib cal u jaubchic. Ani ni jayqui yab in jecom cal tata. 30 Nixe xa cuitolil expith xetsitslats quithab pacucul cal an tumin cal i uxum, ani xo huichits ani a tsemthanchamal an novillo axi alabel tuuthmethachits. 31 Tam uchan an ocox cuitol cal in tata: Cuitol, etsey it cuajat cal nana ani patal jahua u cuaal tu cal nana pelits a calte. 32 In tomnal qui taja an ajib ani cu lej culbe cum u tsalpay hualam max tsemetsits a ebchal, ani iba cuchic cum xo te ulnec ejat. U tsalpay hualam max quibenequits, ani iba cuchic cum xo te cuajat cal huahua.

SAN LUCAS15,16 tojonthanchix ani in ucha: Tata ojni tin jolat pacucunchamal u tuminal. Tiquin huatbanchits an cuenta, cum yabats neets tu jila tit tojonthanchix cal u tuminal. 3 Tam in lej tsalpachical tin ichich: Janto neets cu taja cum yabats neets quim pithan an tojlab ax u tajalac? Yab in tsapnel cu tojonchi an tsabal ani in tithebel cu conchi i tsejhualixtalab. 4 Xo u tsoobits janto neets cu taja abal cu cooy u jaub jita tiquim batsu tin quima. 5 Tam in caniy ca chich ti junchic ax u nenchix cal in amujac. Axi ocox chich in conoy: Janto a nenchal u amujac? 6 Toctsin: U nenchal bo inic i tambor i aceite. Tam uchan: Te cuajat an cuenta. Thubat quit buxcan te ca thucha expith tsab inic cal lajuj a nenchal. 7 Tam conoyat junaque i nenchix: Ani tata janto a nenchal u amujac? Toctsin: Bo inic i doble an lab em jats u nenchal. Tam uchan: Te cuajat an cuenta. Ca tsejca tse inic i doble jats a nenchal. 8 Aba ani yab pututh cal jahua antsana in tajamal nixe xi inic tojonthanchixac tumin, bel in amujac in ulu abal lej tsalpath jahua in tajamal cal an nenchixchic. Antsana ms lej tsalpath axi yab exlom cal a Dios cal jahua huaats teje tsabal, ani yab tsalpath axi exlomchic cal a Dios cal jahua huaats ti eb cal a Dios. 9 Nan tu uchalchic abal jahua a cuaal teje ti al an hualab caylal ca alhua eyentha abal ca tolmiy an inicchic, ani tam ta ca taley jahua huaats teje tsabal neets ca cooy a

16

A Jess in uchaye in exobalilchic: Cuajatac jun i rico inic in cuaal jun i tojonthanchix tumin, ani olchinal abal jolat pacucunchab in tuminal. 2 Tam in caniy ca chich an

An jalpith cau cal an tojonthanchix tumin axi yab bajuth

SAN LUCAS16 jaub cal quit junax otsits ti eb quit cuajiy abal etsey. 10 Jitats quin alhua eyentha ax in cuaalits hue, max ca pithan yan jayetsequi neets quin alhua eyentha. Jitats yab quin alhua eyentha ax in cuaalits hue, max ca pithan yan jayetsequi yab neets quin alhua eyentha. 11 Max yab ca alhua eyentha jahua a Dios ti pithal ti al an hualab caylal, yab neets ti pitha jahua lej huinat alhua ti eb. 12 Max yab ca alhua beletna jahua a Dios ti pithal ca beletna, yab neets ti pitha jahua bijithits neets ti pitha ta lej chubax cal. 13 Yab a ejtohualchic ca cooy tsab i amulab, cum neets ca cathpich canitha axi jun ani axi jun iba. Neets ca putu cal in uchbixtal cal axi jun ani cal axi jun iba. Ni abal jay yab a ejtohual ca canitha a Dios ani jaye ca tajat canitha an tumin. 14 An fariseochic in atsa abal antsana in ulu a Jess, ani cum pel i lej jaylomchic cal an tumin tocat in tilibnanchalqui. 15 Tam a Jess in uchachic: Tatachic ojni cal jahua a tajal, expith abal a le max quit exla tit alhua inicchic cal a at inic, ani a Dios jats ti lej exlanchal a lej ey ta ichich. Huaats i tajbilab ax u tsutab ti lej alhua cal an inic, ani cal a Dios u tsutab ti yab alhua.

164 tsejcath cau binath cal a Moiss ani in exobchixtal axi ti biyal an caulomechic cal a Dios. Ani a Juan jats in lej olnamal abal a Dios neets quin taja ti lej Tsale teje tsabal, ani xo yan i inicchic in canat lubal ca otsits taja. 17 Ms thubat neets ca taley an tsabal ani an eb, ani an tsejcath cau in cahuintal a Dios ma ni hue yab neets ca taley jayqui ni jun i letra.

A Jess in exobchal tin cuenta an jilcacaxtalab cal i tomquilab

quin jilcacay in tomquil ani ca tomquin cal queat i uxum, tamna pel i uxumbe. Ani jitats ca tomquin cal i uxum axi jilcacath, tamna pel i uxumbe jaye. a Jess in ulu: Cuajatac jun i rico inic ax u toltomnal cal i huinat alhua toltom ani lej tsalat capul ti patal quicha. 20 Cuajatac jaye jun i tsejhuantal inic im bij Lzaro, ani lej titlith tim puhuel in inictal. Hualim quetel tin huilebil tin quima an rico quin aychi max ca pithan jantoquitsqui. 21 Ma in leac max ca pithan an mumach pan ax in ijcachical an rico ba an mexa. Tats tu cheel i picochic cal ca leconchat in tital a Lzaro. 22 Jun a quicha tsemetsits an tsejhuantal, ani netha cal an ngelchic ca cuajiy jun ti cuajat a Abraham tin tsalat coytal a Dios. Taley tsemetsits jaye an rico ani joliyat. 23 Ani tocat in yajchicnal ti al an tamtsemla. Ani ma taja in tsuu ou ti cuajat a Abraham ani jaye a Lzaro.

18Jitats

(Mt. 19.112; Mr. 10.112)

19Cahue

An rico inic ani a Lzaro

ti lej biyalits ani ma tam ti chichits a Juan pujax u aynab an

16Ma

An tsejcath cau binath cal a Moiss ani an cau tin cuenta abal a Dios in tajal ti Tsale

165 in thajat ulu: Paylom Abraham, tiquin yajnanchi. Tiquin abchi a Lzaro quin tsabay in chuchub cubac al i ja abal ca chich tiquin tsamambethanchi in chum u lecab. Cum te in cuajat tocat u lej yajchicnal al axe xi camal. 25 Tam uchan an rico cal a Abraham: Paylom, ca lej tila abal a huatamal lej alhua a quicha ti tsabal ani a Lzaro in huatamal lej yajchic. Xohue a Lzaro lej alhua in huatal teje, ani tata a huatal lej yajchic tihua. 26 Ani cum huaats ejtil i luputh quexat jol tsejel cal huahua, axi te cuajatchic yab in ejtohual ca cale tihua aba ani in leac. Jaye axi tihua cuajatchic yab in ejtohual ca chich teje. 27 Tam toctsin an rico: Paylom Abraham, nan tu lej pacabethal ca aba a Lzaro ti olchix tin quima u tata. 28 Quin olchi axi bo u ebchal an chubaxtalab abal yab ca ulits teje al axe xi cuajattalab lej yajchic. 29 Tam uchan cal a Abraham: In cuaalits a ebchalchic an u jahua thuchath cal a Moiss ani cal an caulomechic cal a Dios. Jats quin lej tajachic ti cuenta jahua in ulal. 30 Toctsin an rico: Paylom Abraham, max jajachic ca tsabiyat cal jita pelac i tsemelom ani xo ejthachits, tam ojni neets ca jictson cal in hualabchic ani ca huencon cal a Dios. 31 Toctsin a Abraham: Max yab im belamalchic jahua thuchath cal a Moiss ani cal an caulomechic cal a Dios, jaye max ca ejtha i tsemelom yab neets quim bela.

SAN LUCAS16,17 Abal jutamqui etsey huaats ax u hualbinthom cal in at inic, ani lej tsejhuantalchic cum neets ca lej yajchiquiyat cal a Dios. 2 Max jita quin tajchi ca hualbin jun i tsacam axi nan tim belal, in tomnalac ca palchin i alchic tsa tujub tin nuc an hualbinthom ani ca petna al i pulic lejem ca tajat uctsin. 3 Ca lej beletna ta ba abal yab quit hualbintha. Ani max a at belom u hualbinal cal tata, ca tsapic exobchi. Max ca jictson cal in hualab, ca paculanchi. 4 Max ca hualbin buquil i calat ta quicha ani ti uchalac yabats neets ca hualbin, ca paculanchi jaye ma buquil i calat.

24Ani

uchan a Jess cal in abathualejilchic: Tucu tolminchi abal qui ms beloloye a Dios. 6 A Jess in toctsiychic: Max a cuaal a belomtal tsipili ejtil i iyalab mostaza, neets ca ejtou ca ucha nixe xi te sicmoro ca lauhuat ani ca cuajba ti al am pulic lejem, ani neets quit tajchin cal a Dios.

5Tam

In lej tsap am belomtalab

17

(Mt. 18.67, 2122; Mr. 9.42)

An hualbinthom

A Jess in ucha in exobalilchic:

it amulab ani a tojnalil huichits ti xalum tsabal o ti beletnom conel, auxe max thubat neets ca ucha ca otsits ti capul. 8 Hualam yab i neets ca ucha antse: Tiquin tsejcanchi an capnel ani tiquin tojojonchi an mexa. Ocox nan neets quin caputs tiquelte quit caputs. Antsanaits neets ca ucha. 9 Auxe max neets ca bina i cacnamal yan

7Max

In uchbil an tojnal

SAN LUCAS17 cal a tojnalil max ti tajchi jahuats ta ca abatna. Iba 10 Max tatachic a tala tajchamal jahuats ti quit abatna cal a Dios, in tomnal ca ucha a Dios antse: Pel huahua tu tojnalil ani yab bijith tata tucu ucha cacnamal yan, cum expith i tajchamal jahua tu abatnamal. Expith i putumal i uchbil.

166 quin taja a Dios ti lej Tsale teje tsabal. Toctsin: Xo yab a ejtohualchic ca tsuu cal a tsuux hual max a Dios in tajal ti lej Tsale. 21 Ni jita yab neets ti olchi max teje cuajat a Dios ti tejhua Tsale o max tihua cuajat ti tejhua Tsale. Cum xohue a Dios in tajal ti Tsale teje tsabal expith tin ichich i inicchic. 22 Tam a Jess in ucha in exobalilchic: Neets quim baju a quicha tam neets ca lenachic tiquin tsuu nana tin Juntal patal an inicchic in huichenequits, ani yabaye neets tiquin tsuu. 23 Neets quit uchanchic: Teje in cuajat o tihua nana in cuajat. Yab ca belchi ja, ani yab quit cale ca tsuu cum yab chubax nanaits. 24 Ejtil an ley tam u leytsom ani u tsutab tim puhuel an caylal, antsana nana tin Juntal patal an inicchic neets quin tsutat tam quim bajuhuits u quichajil quin chich junil. 25 Xo bijithits cal a Dios neets quin ocox lej yajchiquiyat ani quim pojca cal an inicchic. 26 Jantini in xetsintal an inicchic tam ti lej biyalits xetsin a No, antsana neets quim baju tam utataquits nana tin Juntal patal an inicchic neets quin chich junil. 27 Ti lej biyalits xetsin an inicchic ti capupulqui ani ti tomquinalqui, ma tam tin lej bajuhuits an quicha tam ti a No otsitsits ti al am pulic tan ata. Tam tajat uctsin tim patalchic cal an lej pulic ab. 28 Aniye jaye tam ti lej biyalits xetsin a Lot, an inicchic xetsin ti capupulqui, ti tsaumqui, ti nujulqui, ti omqui, ani ti

a Jess ti Jerusaln ani huatey jun ti xamlith am bichoulom Samaria ani am bichoulom Galilea. 12 Tam ti utatits ca ulits al i tsacam bichou, in tamu lajuj i inic ax in cuaal i tit capux cal in anam tuul. Cubiychic hue ou. 13 In thajat uluchic: Exobchix Jess, tucu yajnanchi. 14 Tamna a Jess in metachic ani in ucha: Quit calechic tihua cal am pale. Ani biyat neetsits cal am pale, tam ti jelthajitschic. 15 Ani jun al nixe xi lajuj tam tin tsuu abal jelthachits, huichiy cal a Jess in lej puhuethanchal im bij a Dios. 16 In tuthu in cualal tin tamet a Jess ani in mocal in hual ti tsabal abal quim bina i cacnamal. Pel i Samariajib. 17 Tam a Jess in ulu: Yab i lajuj axi jelthame? Juta ti cuajat xo axi beleu? 18 Expith axe xi pil inic yab pel i Israel jats huichits tiquim pitha i cacnamal yan? 19 Tam uchan an inic cal a Jess: Xo it jelthachits cum a belamal. Quit cubiy ani quit calets.

A Jess in jelthal lajuj i inic ax in cuaal i tit capux cal in anam tuul
11Neetsits

Tam ca chich a Dios quin taja ti Tsale

a Jess cal an fariseochic jayqui hualam ti neets

20Conoyab

(Mt. 24.2328, 3641)

167 tsejcomqui ata. 29 Ani tam ti calets a Lot ti al am bichou Sodoma, tam tu jolnalits an camal tujub tal ti eb ti al nixe xi bichou Sodoma. Tam tajat tala tsemets nixe xi bichou. 30 Ejtil tin tajamal an inicchic tam ti xetsin a No ani tam ti xetsin a Lot, antsana ti neets quin taja an inicchic tam utataquits nana tin Juntal patal an inicchic quin chich junil. 31 Tam quim bajuhuits u quichajil quin chich, tam jitats cuajat tin hualquilal in quima ca thubat paiy, ani ma yabats ca otsits alta quin calthaye jahua in cuaal. Ani max jita cuajat tin tayablabil, ma yabats ca huichiy tin quima. 32 Ca tilachic janto tajchinenec in quimathil a Lot cal a Dios. 33 Jitats in le expith quin taja in cuete culbetal, jats neets ca quibey. Jitats quim bina tim ba cal tu ebal nana, jats neets ca jecontha. 34 Nan tu uchalchic max quin chich acal ani cuajat tsab ti junax huayal al i huaytalab, neets cu netha jun ani jun neets ca jilcon. 35 Max tsab i uxum cuajat ti junax tseel coye, neets cu netha jun ani neets ca jilcon jun. 36 Max cuajat tsab i inic ti junax tojnal tin tsabalil, neets cu netha jun ani jun neets ca jilcon. 37 Tam tin atsaitschic antsana an cau in exobalilchic a Jess, tam in conoychic: Ajatic, juta ti neets ca tajan antsana? A Jess in toctsiychic: Jutamits ti cuajat i tsemelom tulec, tats neets ca tamcun an totchic.

SAN LUCAS17,18

18

A Jess in olchiye in exobalilchic queat i jalpith cau cal ca exobchin abal patal in lej yejenchal ca etsey olon ani yab ca palme in ichich. 2 In ulu: Cuajatac al jun i bichou i tsejcom cau axi yab in cacnal a Dios ani yab in tajchal ti cuenta tam ca chich an othom cauchic. 3 Cuajatac jaye al nixe xi bichou i tsemchith uxum, lej etsey u calel cal nixe xi tsejcom cau abal quin othanchi an cau in tomolnaxil. 4 Ohuatits an tsejcom cau yab in le quin tsejcanchi an cau, ma lej talbelits in ulu tin ichich antse: Nan yab u cacnal a Dios ani yab u tajal ti cuenta an inic. 5 Aba ani bel neets cu tsejcanchi an cau an uxum cum tin etsey itixbethal. Neets cu lejat tsejcanchi abal yabats ca huichiy tiquin itixbetha. 6 Tam in ulu an Ajatic: Aba ani pojcax an tsejcom cau, ca lej tajachic ti cuenta janto in ulu abal neets quin tolminchi an uxum. 7 Max antsana tin tolminchi an uxum, jaquitsqui yab i a Dios neets quin ms tolminchi jitats in tacuyamalits tam ca conchin janto. A Dios yab u itixbel ti tolmix cal jantots ca conchin max acal o max quicha. 8 Lej chubax nan tu uchalchic abal thubat in tolmiyal im bichohuil. Aba ani antsana pel in ey a Dios ti lej tolmix, bel hualam max cu ela i belomchic tam nana tin Juntal patal an inicchic quin chich junil.

An tsemchith uxum ani an tsejcom cau

a Jess in olchi i jalpith cau talchic i inicchic axi alalnax cal in

An jalpith cau tin cuenta an fariseo ani am batscul jalbixtalab tumin cal an gobierno
9Tam

SAN LUCAS18 at inic ani in tsalpayal abal jats jaja lej cathpich pututh. In uchachic: 10 Calechic tsab i inic ti tiyopan ca olon, jun pel i fariseo ani axi jun pel i batscul jalbixtalab tumin cal an gobierno. 11 Cubiy ti ol an fariseo al an tiyopan in ulu antse: Dios, u binal i cacnamal cum nan u ey yab ejtil in ey axi queat ax u cue, ax u pojcax, ax u uxumbe. Yab in ejtil nixe xi batscul jalbixtalab tumin. 12 Im pabil yab in capul tsab i calat ti al an semana ani tu pithal jun tin cuenta cal an lajuj patal jahua u cuaal. 13 Ani am batscul jalbixtalab tumin cubat hue ou. In atsal lej hualbith, ma yab in tomnal quin meta hualqui ti eb. Tocat in cuathcuayal in ichich cum in atsal lej jolbith. U ol in ulu antse: Dios, tiquin yajnanchi cum nan in lej hualbith. 14 Tam in uluye a Jess: Nan tu uchalchic abal huichits tin quima am batscul jalbixtalab tumin paculanchithits in hualab, ani an fariseo yab ja paculanchithits in hualab. Jitats quin cathatna tim ba yab neets ca yajnanchat cal a Dios, ani jitats quin tsaca tim ba jats neets ca yajnanchat.

168
17Jitats

batsuhual a Dios ti Tsale tin ichich. yab antsana in ichich, yab in ejtohual quim batsu a Dios ti Tsale ani yab neets ca cuajiy ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale. Jats an lej chubaxtalab nan tu uchalchic.
Taunab a Jess cal jun i cuitol inic rico

A Jess im batsuhual an tsacamchic

inicchic in chithal i tsacamchic ca tacchin cal a Jess, ani in exobalilchic tocat in tsiquiyal quin cuiya an chithom. 16 Tam a Jess in uchachic in exobalil: Yab ca canchi an tsacamchic yab ca chitha cal nana. Expith jitats tsaat in ichich ejtil in ichich i tsacam, jats ax im

15An

(Mt. 19.1315; Mr. 10.1316)

i oclec in conoy a Jess: Janto pel u uchbil cu taja abal quin it ejatliyat abal etsey? Tata it alhua exobchix tiquin ucha. 19 Toctsin a Jess: Jale tin uchal tin alhua? Huaats juncats expith axi alhua, jaits a Dios. 20 A tsoobits an uchbixtalabchic axi thuchat tin cahuintal a Dios antse: Yab quit uxumbejin. Yab ca tsemtha a at inic. Yab quit cueen. Ni jita yab ca tajchi an janamtalab. Ca cacna a tata ani a mim. 21 Tam uchan a Jess cal an oclec nixe: Ma tam tu tsacamtal u tala putumal an uchbixtalab cal axe ax tin uchamal. 22 Toctsin a Jess: Huaatse janto in le a Dios abal ca taja. Ca tala nuju jahua a cuaal ani ca pitha an tumin an tsejhuantalchic. Ma tam tiquele quit huichiy ani tiquin tsatenchi. Max antsana ca taja, tam ojni neets quit pithan yan i calab tihua ti eb. 23 Cal nixe xi cau jilcon lej tepith an oclec, cum in le quin cuete calna axi yan in cuaal. 24 A Jess in tsuu abal lej tepith ani in ulu:

18Jun

(Mt. 19.1630; Mr. 10.1731)

169 Lej quibat an ricochic quim batsu a Dios ti Tsale tin ichich. 25 Lej quibat ca huatey jun i camello tin lotal in acan an tithab, ani lej huatath ms quibat abal i rico quim batsu a Dios ti Tsale tin ichich max quin huatath tsapna axi yan in cuaal. 26 Ani ax in atsalchic jahua antsana in ulu a Jess, in conoyal: Max chubax antsana jahua in ulu, tam jita hualam neets ca ejtohuat ca jecontha? 27 A Jess in toctsiychic: An inicchic yab in ejtohual quin cuete jecontha tim ba, expith cal a Dios ojni neets ca ejtohuat ca jecontha. 28 Tam uchan a Jess cal a Pedro: Ajatic, i tala jilamal i cal abal tu tsatenchi. 29 A Jess in toctsiy: Lej chubax nan tu uchalchic abal huaats jitachic in jilamalits i calab cum im batsumalits a Dios ti Tsale tin ichich. Huaats ax in jilamalits in quima, in tata ani in mim, in tomquil, ani in tsacamilchic. 30 Jats jajachic axi neets ca pithan yan ms cal a Dios biyat xeetse teje tsabal, ani talbel neets ca cuajiy ti eb it ejatlith abal etsey.

SAN LUCAS18 in thuchamal antsana neets quin tajchin. Nanaits pel tin Juntal patal an inicchic. 32 Neets quim bina tin cubac i pil inicchic axi yab Israel, cal quin tilibna, ani quin othna, ani quin tubcayat. 33 Neets quin huithcoyat, ani neets quin tsemtha. Aba ani quin tsemtha, bel neets quin ejtha oxchilab quicha ti al an jolimtalab. 34 Ni jahua axe xi cau in exobalilchic a Jess yabaye in ejtohual quin exbay.

A Jess in tsuuxmethal jun i joctsi ti Jeric

In olnal junil a Jess abal neets ca tsemtha

Jess in netha hue pil in exobalilchic ani in ucha: Xo ojni huahua u neetsits tihua ti Jerusaln, ani taja neets quin tala tajchin jahua an caulomechic cal a Dios biyalits

31A

(Mt. 20.1719; Mr. 10.3234)

a Jess ca ulits ti bichou Jeric, ani tats ti quetel tin hualtelil am bel jun i joctsi ti conol cal i tsejhualixtalab tumin. 36 Cum in atsal lej yantalam i inicchic u huatel, in conoyal jale tu huatel yantalam i inic. 37 Tam uchan pel a Jess Nazaretib u huatel. 38 Tam in thajat ulu: Tata Jess axi pel it at xitslab cal a David, tiquin yajnanchi. 39 Tamna cuiynal an joctsi, uchan ca tsibcan cal axi neets hue ms ocox cal a Jess. Ani jaja tocat ms tsapic thajat cau, in ucha a Jess: Tata axi pel it at xitslab cal a David, tiquin yajnanchi. 40 Tam cubiy a Jess ani in aba an cau ca chanchin an joctsi. Ani tam ti ulthanchatits, tam in conoy: 41 Janto a le abal nan tu tajchi? Toctsin an joctsi: U le abal tiquin tsuuxmetha. 42 Tam a Jess in ucha:

35Utatits

(Mt. 20.2934; Mr. 10.4652)

SAN LUCAS18,19 Ojni neets tu tsuuxmetha cum tim belamal. Xo jelthachits a hual. 43 Ma tamna an joctsi tsuuxits, ani taley tsateyits cal a Jess in lej puhuethanchal im bij a Dios. Ani patal an inicchic ax in tsuu jahua tajchinenec an joctsi, jaye im puhuethanchal im bij a Dios.

170 Ma xohue jeconthachits axe xi inic axi pel in at xitsal a Abraham. Jaye neets ca jeconthachic axi tin quima. 10 Nana tin Juntal patal an inicchic in chenec cu aliy axi xeets quibenec al an hualabtalab ani cu jecontha.

19

Taley otsits a Jess ti bichou Jeric ani tats ti xeets. 2 Ani taja cuajat jun i rico inic im bij Zaqueo. Pel i oclec cal am batscul jalbixtalab tumin cal an gobierno. 3 In aychal quin tsuu a Jess, in le quin exla. Tocat yab in ejtohual quin alhua tsuu tin ebal an mulcunel ani cum jaye tsipilin jaja ti inic. 4 Jaxtam occhith cale athithil jun ti neets ca huatey a Jess, ani cathiy al jun i te sicmoro abal quin alhua tsuu. 5 Tam tim baju a Jess ba al nixe xi te, tam in tsuu cuajat a Zaqueo hualqui. Tam in ucha: Thubat quit paiy Zaqueo, cum nan neets xo quin jilcon ta quima. 6 Tam thubat paiy lej culbel, cale quim batsu a Jess tin quima. 7 Tam tin atsachic axi muthat taja antsana in ulu a Jess, tam in cuiyath ulu abal jale neets ca jilcon tin quima i hualbith inic. 8 Tam cubiy a Zaqueo tin tamet jajachic, ani in uchaa Jess: Ajatic, xo nan neets cu tsejhualiy cal an tsejhuantalchic ma tam tsejel jahua u cuaal. Max u cambith tixcanchamal jita an tumin neets cu huichbanchi ma tse huichcoth. 9 A Jess toctsin:

A Jess ani a Zaqueo

neets ca ulitschic ti Jerusaln a Jess ani axi tsatatchic cal jaja in atsanchal in cahuintal, cal in tsalpayalchic abal hualam hueits a Dios neets quin taja ti lej Tsale teje tsabal. Tam olchinal i jalpith cau cal a Jess. 12 In ulu antse: Jun i inic axi lej bijithits quim baju ti tsale neets ca cale al jun i bichou ou abal ca punuhuat tihua ti tsale, ani talbel neets ca huichiy tim bichou. 13 Ocox in caniy ca chich cal jaja lajuj in tojnalil, ani im pitha ti junchic jun i tumin axi lej yan in jalbil. In uchachic quin tojonthanchi ma tam ta ca huichits jajacua. 14 Ani cum atab jaja cal am bichou jun ti neets ca punuhuat, chich i abathualechic quin ucha an oclec tsale abal yab u lenab ti tsale nixe axi lej bijithits. 15 Aba ani yab u lenab, bel cale ani punuhuat ti tsale. Taley talbel huichiy tim bichou. Ulits ani in aba ca caniyat ca chich ti junchic ax im pithamal an tumin ca tojonthanchat, cum in le quin exla jay in atamal. 16 Uchan cal axi ocox chich: Paylom, cal an tumin ax tim pithamal u atamal lajuj huichcoth. 17 Ani toctsin an tsale: Pel it lej alhua tojnal cum antsana tin alhua tojonthanchamal axi hue an

11Hue

An jalpith cau cal an tuminchic

171 tumin ax tu pithamal. Jaxtam nan neets tu punu tit oclec cal lajuj i bichou. 18 Chich queat i tojnal in ucha an tsale: Paylom, cal an tumin ax tim pithamal u atamal bo huichcoth. 19 Ani toctsin an tsale: Nan neets tu punu tit oclec cal bo i bichou. 20 Tamna chich queate an tojnal in ucha an tsale: Paylom, te tu huichbanchal an tumin ax tim pithamal. Tu alhua beletnanchi thutpipith cal i toltom. 21 Cum it lej pathay, u tsejnal max yab cu ejtou tu alhua tojonthanchi a tuminal. U tsoob abal a tixcanchal jathua tim patal an tumin axi it huichcoth tojonthanchithits. 22 Tam uchan an tojnal: Tata ojni cal jahua tin uchamal nan tu exlalits abal pel it pojcax inic. Tin exlal abal im pathaycua ani u tixcanchal jathua tim patal an tumin ax in huichcoth tojonthanchithitscua. 23 Max antsana u ey tin tsalpanchal, jale yab tim binanchi u tuminal cal queat i inic abal jaja tiquin tojonthanchi ani cu batsunchi in octal u tuminal? 24 Tam an tsale in ucha axi cuajat tajachic: Ca tixcanchi axe xi inic an tumin ani ca huatbanchi ax tin tojonthanchamalits lajuj huichcoth. 25 Toctsinchic: Paylom, ca tsuu abal in cuaalits lajuj i tumin. 26 Toctsin an tsale: Nan tu uchalchic abal jitats quin alhua tojonthanchi jahua u pithamal nan neets cu pithaye ms, ani jitats yab quin alhua tojonthanchi neets cu tixcanchi axi hue u pithamal. 27 Ani axi tomolnaxchic yab tin lena tin tsale, ca chitha teje tu tamet ani tiquin tsemthanchi.

SAN LUCAS19
U otsel a Jess ti Jerusaln

ti talits quin ulu antsana a Jess, ta cale in aynal am bel ti Jerusaln. 29 Hueits quim baju am bichou Betfag ani am bichou Betania axi utatchic ti bolchal Olivos, ani ma taja a Jess neets quin aba tsab in exobalil cal i cau. 30 In uchachic: Quit calechic al nixe xi bichou axi utatits, ani taja neets ca ela jun i burro huicat axi lejat yabaye punume. Ca piliy ani tiquin chanchi teje. 31 Max jita ti ucha abal jale ta piliyal, ca ucha abal nana in Ajatic ax u yejenchal. 32 Tana calechic ani in ela am burro jantini ti uchnenec cal a Jess neets quin ela. 33 Tam tim piliyalits am burro, tam tu conoyab cal an thabal: Jale ta piliyal am burro? 34 Toctsin jajachic: Cum an Ajatic in yejenchal. 35 Tam in chithachic am burro cal a Jess. Im punchal jajachic in toltomil tin cux am burro, ani tam puney a Jess. 36 Ani an mulcunel in mocal in toltomil ba am bel jun ti neets ca huatey a Jess. 37 Tam ti utatits neets quim baju am bel axi paaal ti bolchal Olivos, patal am belomchic axi tsatat cal a Jess in tsiquiyal ti thajat cau cal in ichich lej culbelchic. Im puhuethanchal im bij a Dios, cum in tsuumalits yan i labith tajbilab ax in tajamal a Jess. 38 In thajat ulalchic: Qui ajatnanchi im bij i Tsalejil axi te talits abath cal a Dios. Qui puhuethanchi im bij a tecat Dios

28Tam

(Mt. 21.111; Mr. 11.111; Jn. 12.1219)

SAN LUCAS19,20 ti eb axi jun ejetbethanchix cal i ichich. 39 Tam uchan a Jess cal talchic i fariseochic axi al an mulcunel: Exobchix, ca ucha ca tsibcan an mulcunel. 40 A Jess in toctsiychic: Nan tu uchalchic max ca tsibcan an mulcunel, ma nixe xi tujubchic mool neets quin thajat puhuethanchi im bij a Dios. 41 Tam ti utatits neets ca ulits ti Jerusaln, a Jess in meta am bichou ani in ucnanchal. 42 In ulu: Lej alhua max xo a tsoobnalaquitschic jantini quit jecontha ani quit cuajiy jun ejet ta bichou. Expith ejtil it joctsiye. 43 Neets quim baju a quichachic lej cacath tam a tomolnaxilchic neets ti tala tocbanchi a bichou ti peix, ani ma ni hue yab neets ca ejtouchic quit pitcon. 44 Neets ti tala paclunchi a bichou ani neets ti tsemthachic. Ni jun i tujub neets ca jilcon tipx. Antsana neets quit tajchinchic, cum yab a tsoobnal abal nan xo in abath cal a Dios abal tu jeconthalac.

172 chuthel exome ti exobchix a Jess taja ti al am pulic tiyopan, ani an oclec palechic ani an exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani an oclecchic ti al am bichou in junax lubal quin aliy jantini ti quin tsemtha a Jess. 48 Tocat yab in elalchic jantini, cum patal am bichou in lej canat atsanchal jahua in exobchal a Jess.

47Chuthel

20

A Jess in quethmayal eleb i inicchic axi al am pulic tiyopan

otsits a Jess ti al am pulic tiyopan ti Jerusaln, in tala quethmachiquiyal eleb axi nujul ani axi tsaum taja. 46 In uchachic: Thuchathits ti al an Tocat Thuchlab jahua in ulu a Dios antse: U quima jaits jun ta ca olon an inicchiccua. Nan tu uchalchic abal xo tata a eyenthal abal ca cuechi janto ax u cheel ti ol.

(Mt. 21.1217; Mr. 11.1519; Jn. 2.1322)


45Taley

Jun a quicha cuajat a Jess ti al am pulic tiyopan ti Jerusaln in olnanchal an inicchic an alhua cau, ani ulits cal jaja i oclec palechic ani i exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani i yejtselabchic Israel. 2 Ani conoyab a Jess: Jita ti pithamal an eyaltalab ani jita ti abamal abal ca taja jahua a tajal? 3 Toctsin a Jess: Nanane neets tu conoychic cal jun i cau ani u le abal tiquin toctsinchi. 4 Cal jita ti aban a Juan ti pujax? Tiquin toctsinchi, max cal a Dios o max cal i inic. 5 Tam jajachic in tiloxnachiquiyal jahua in ulu a Jess, ani taley in uluchic: Jantini ti qui toctsinchi? Max qui ulu abal cal a Dios jats ti abnenec a Juan ti pujax, tam jaja neets quin ulu abal jale yab i belchamal in cahuintal. 6 Max qui ulu abal cal i inic jats ti abnenec, tam patal an inicchic neets tucu cuiiy cal i tujub ma tucu tsemtha,

(Mt. 21.2327; Mr. 11.2733)

In eyaltal a Jess

173 cum in lej belalits abal a Juan pel i lej chubax caulome abnenec cal a Dios. 7 Tam tocat in toctsiychic abal yab in tsoob cal jita ti abnenec a Juan ti pujax. 8 Tam a Jess in uchachic: Nanane yab neets tu olchichic cal jita tim pithnenec u eyaltal ani cal jita tin abnenec.

SAN LUCAS20 caltha tin elebtal an tuthublom, ani in tajat tsemtha. Tam a Jess in conoyal: Jantini ti neets quin tajchi an thabal lab tuthublom nixe xi tojonchixchic? 16 Neets ca cale quin tajat tsemthachic, ani neets quim bina an lab tuthublom ca tojonchat cal queat i tojonchix. Tam tin atsaits axi tajachic antsana in ulu a Jess, in uluchic: Iba a Dios yab quin jila antsana ca tsemthachic. 17 Ani a Jess tocat in metalchic ani in ulu: Auxe max yab nana ax u olnab ti al an Tocat Thuchlab ejtil in mimlab tujub. In thuchathits antse: An tsejcom atachic in ulu yab janto ti alhua axe xi tujub, ani tocat im petna. Ani jaits nix an tujub axi punuthits ti mimlab tujub. 18 Ejtil an inic axi ca ijcan al i tujub ani ca yajchiquiyat, antsana jitats yab tim belal nana. Ejtil max ca ijcanchat i tujub ani ca tsemtha i inic, antsana jitats yab tim belal nana.

An jalpith cau cal am pocax tojonchixchic

a Jess in olchiye an inicchic queat i jalpith cau antse: Jun i inic in taya jun i lab tuthublom. Taley im bina cal jita ta ca tojonchat. Tam cale an thabal ti ohuat cuajil pil. 10 Taley im bajuhuits in quijil an cotlats cal an lab tuthub, ani an thabal in aba jun i tojnal ca cale quim batscunchi an lab tuthub axi neets ca jilcon abal jaja an thabal. Ulits jaja, ani tocat cuathan ani aban ca huichiy naptal cal an thabal. 11 Tam an thabal in aba ca cale queat i tojnal. Jayetsequi cuathan ani quithab uchan, ani aban ca huichiy naptal cal an thabal. 12 Taley an thabal in aba queate i tojnal, ani jayetsequi tsojbetha ani quethmayat ca cale. 13 Taley in ulu an thabal: Janto neets cu taja xo? Neets cu lejat aba u ichich hual tsacamil. Hualam jaja ojni neets ca cacnacua. 14 Ani iba, expith in ulu an tojonchixchic antse: Jats axe neets ti calnanchix cal an lab tuthublom tam ca tsemets in tata. Qui tsemtha abal qui calnanchi huahua. 15 Tam in

9Taley

(Mt. 21.3344; Mr. 12.111)

nixe xi cau an oclec palechic ani an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss in le quin yacua a Jess, cum in exlalits abal jajachic ax u olnab al nixe xi jalpith cau. Expith in tsejnalchic max janto ca tajchin cal am bichouchic max quin lej yacua a Jess. 20 Tam in abachic talchic i inic ax in timcoyal tim

19Cal

(Mt. 21.4546; 22.1522; Mr. 12.1217)

An jalbixtalab tumin cal an gobierno

SAN LUCAS20 ba abal jaja alhua, quin cuatsith tajchi ti cuenta a Jess max quin quibtsoth ulu i cau, ani antsana ca ejtohuat ca jolbiyat ani ca bina tin cubac an gobernador. 21 Ulitschic ani uchan a Jess: Exobchix, i tsoob abal jahua tata ca ulu ani ca exobchi pel i lej chubaxtalab. Yab it pocoth tsutom cal an inic, ani cal patal an inicchic a olnanchal in tequeth belil a Dios. 22 Tucu ucha max i cuaal i uchbil o max yab i cuaal qui jalbiy an jalbixtalab tumin cal an tsale oclec romano. 23 Cum a Jess in exlanchits in cambixtal, jaxtam in toctsiychic antse: Jale a lechic tiquin macla? 24 Qui meta jun i tumin. Jita axe in hual ani jita axe im bij axi thuchath teje al an tumin? Toctsinchic: Pel in hual ani pel im bij an tsale oclec. 25 Tam a Jess in uchachic: Ca pitha an tsale oclec jahua pel a uchbil ca pitha, ani ca pitha a Dios jahua pel a uchbil ca pitha jaye. 26 Axi chenec ti maclaxchic yab in ejtou ni hue quin macla a Jess cal jahua in toctsinchi tin tamet an inicchic. Tocat in jicpanchalchic in toctsixtal, ani lejat tsibcanchic.

174 in thucha a Moiss abal max ca tsemets jun i tomquith inic ani yab in cooyamal i tsacam cal in quimathil, ca tomquin in ebchal an tsemelom cal an tsemchith uxum. Lequitsqui max quin cooy i tsacam tam. 29 Huaatsac buc i ebchalab. Tomquin an ocox, ani tsemets yab in cooyamal i tsacam. 30 Taley tomquin in tsabchil ebchal an tsemelom cal an tsemchith uxum. Tsemets jaja, ani yab in cooyamal i tsacam. 31 Taley tomquin in oxchil ebchal an tsemelom cal an tsemchith uxum. Tim patal nixe xi buc i ebchalab tomquinenec cal nixe xi uxum juncats, ani tim patal tsemets ani ni jun yab in cooyamal i tsacam. 32 Taley tsemets jaye an uxum. 33 Cum tomquinenec nixe xi uxum cal axi buc i ebchalab teje tsabal, cal jahua ti neets ca cuajiy ti tomiclab tam ca ejtha an tsemelomchic? 34 Tam a Jess in toctsiychic: U tomquinal an inic ani an uxum expith teje tsabal. 35 Tam ca ejtha an tsemelomchic axi jeconthach, in ey an inic ani in ey an uxum yabats neets ca tomquin. 36 Neets ca ejthachic cal a Dios tin lej tsacamilchic, ani neets ca cuajiy ejtil an ngelchic yab u tomquinal. Tihua ti eb ni jayqui yab neets ca tsemetschic. 37 A Moiss in olna jantini ti tauna jaja cal a Dios ti al i tsacam te tam ti tailits, ani cal in cahuintal i tsoobits abal neets ca ejtha an tsemelomchic. Uchan abal a Dios pel in Diosil a Abraham ani in Diosil a Isaac ani in Diosil a Jacobcua. 38 Cum a

28Exobchix,

Conoyab a Jess tin cuenta abal neets ca ejtha an tsemelomchic

chich talchic i saduceo quin tsuu a Jess. Cum yab im belalchic abal max neets ca ejtha an tsemelomchic, jaxtam uchan a Jess cal jajachic:

27Taley

(Mt. 22.2333; Mr. 12.1827)

175 Dios pel in Diosil nixe xi ox i inic axi tsemenec teje tsabal, i exlalits abal bel cuajatchic ejate tin tamet a Dios. A Dios in tsutal abal ejate patal an inicchic. 39 Tam uchan a Jess cal talchic i exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss: Exobchix, lej chubax an cau jahua a ulumal. 40 Ma tamits ni jita yab in inicnal tim ba abal quin conomichiquiye a Jess cal ms i cau.

SAN LUCAS20,21 cacnaxtalab. Ti al an tiyopan in lej cainchal ca buxcanchic jun ti quetel axi lej cathpich pulic in ey, aniye jaye tam huaats i ajib tsalat capuxtalab. 47 Bel cal im pojcaxtal in tixcanchal i calab an tsemchith uxumchic, ani talbelaquits u lej ohuelchic ti ol expith abal max ca tsutat ti tocat. Jats jajachic axi neets ca cathpich jolbiyat cal a Dios.

a Jess in conoyalchic: Jale a ulalchic abal a Cristo pel in tsacamil a David? 42 Ani a David im bijiy a Cristo tin Ajatic tam tin thucha al i Salmo antse: A Dios in ucha u Ajatic: Quit buxcan tu huinab cubac. 43 Teje quit buxcan, ma nan tu pithaits ta cubac a tomolnaxilchic abal ca tala ata. 44 Cum antsana a David im bijiy a Cristo tin Ajatic, jaxtam i tsoobits abal yab pel in tsacamil a David.

41Taley

(Mt. 22.4146; Mr. 12.3537)

In ey a Cristo

An tsemchith uxum axi lej binom cal an cacnaxtalab tumin

21

tin tamet patal an inicchic taja, a Jess in ucha in exobalilchic: 46 Ca lej tajachic ti cuenta yab ca taja jantini in tajal an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. In culbetnal ca xetsin cal in nacat coton abal max ca tsutat ti pulic in ey. Jaye ca tsapnetha ti bel cal yan i

(Mt. 23.136; Mr. 12.3840; Lc. 11.3754)


45Taley

Jolbix a Jess cal an exobchixchic cal an tsejcath cau

Cuajat a Jess ti al am pulic tiyopan in metal an ricochic u cheel quim bina an cacnaxtalab tumin al am pocte. 2 In tsuu jaye chich jun i tsejhuantal tsemchith uxum im bina tsab i tsacam tumin cobre. 3 Tam a Jess in ulu: Lej chubax nan tu uchalchic abal axe xi tsejhuantal tsemchith uxum in lejat bina yab ejtil xi queat im bina. 4 Axi queatchic im bina i jilcomach tumin, ani jaja aba ani tsejhuantal in tala bina jahua in cuaalac quin cuxuthna.

(Mr. 12.4144)

Neets ca pacluhuat am pulic tiyopan ti Jerusaln

i inic taja al am pulic tiyopan in tiloxnal in alabental an tiyopan cal an tujub ani cal patal jahua binathits ti cacnaxtalab. Tam a Jess in uchachic: 6 Neets quim baju a quicha ca tala pacluhuat cal i inicchic am pulic tiyopan axi xohue a tsutalchic, ma ni jun i tujub yab

5Talchic

(Mt. 24.12; Mr. 13.12)

SAN LUCAS21 neets ca jilcon tipx cal in at tujub.


An tsubixtalab axi neets ca tajan
(Mt. 24.328; Mr. 13.323)

176 gobernadorchic cal tin ebal nana u bij. 13 Tam antsana quit tajchinchic neets ca ejtou tiquin olnanchi u bij tin tamet a tomolnaxilchic. 14 Yab quit tsalpaxinchic ani yab ca occhith tsalpay jantini ti neets ca toctsiy an jolbixtalab. 15 Cum tamnaits nan neets tu pithachic i cau ani i tsalap, ani a tomolnaxilchic yab neets quin ela jantini ti toctsiy. 16 Ma a tata ani a mim ani a ebchal, ani a at xitsal, ani a jaub neets ti bina tin cubac a tomolnaxil. Ma talchic tata neets quit tsemtha. 17 Jathua tim patalchic an inic neets ti atachic cal tin ebal nana u bij. 18 Aba ani neets quit tajchin antsana, bel yab neets ca quibey ma ni jun a xiil ta oc. 19 Expith cal a tayath cuxuthtal neets quit jalunthachic. 20 Tam ca tsuuchic tontsimathits am bichou Jerusaln cal i soldadochic, tam ca lej tsoobna abal im bajumalits an quicha neets ca talabetha nixe xi bichou. 21 Tamits ca pitcon ani ca cale ti tsen patal ax u cuajil ti bichoulom Judea ani ti bichou Jerusaln. Ani yab ca huichiy tim bichou ax u tojnal alte. 22 Tam quim bajuhuits antsana lej yajchic an yajchictalab, jats abal u putnal an Tocat Thuchlab jantini ti thuchathits. 23 Lej tsejhuantal an uxum axi cooth cal i tsacam ani i uxum axi chuchuthome cal i tsacam tam quim baju nixe xa quicha. Tam ojni an inicchic neets ca lej yajchiquiyat ani ca lej tepipin. 24 Yantalam neets ca tsemtha ti al i pejextalab ani yantalam neets ca netha huicat al pil i bichou.

conoyab a Jess cal jajachic: Exobchix, jayqui neets ca tajan antsana? Janto tam tsubixtalab qui aychi abal qui exla max thubat neets ca taley an quij quicha? 8 A Jess in toctsiychic: Neets ca chich yan i inic ti timcox cal nana. Neets quin uluchic abal jajaits a Cristo axi abnenec cal a Dios ani hueits neets ca taley an quij quichacua. Ca lej taja ti cuentachic yab quit tsatey cal jajachic abal yab quit cambiyat. 9 Yab quit jiqueychic tam quit tilchin i pejextalab ani i jecomtalab, cum antsana ti bijithits abal neets ca thaycan. Yabaye neets ca thubat taley an quij quicha. 10 Cahue a Jess in ulu: I pulic bichoulom neets ca pejxin cal pil i pulic bichoulom. An tsalechic neets ca tomolnxin jun cal xi jun. 11 Abal jutamqui neets ca lej telelats an tsabal, ani neets ca huatsin an jayil ani yan i yaulats. Ti eb neets ca tsutat i labith tajbilab ti tsubixtalab axi cal neets ca lej jiquey an inicchic. 12 Tam yabaye antsana ca tajan, ocoxe tatachic neets quit othna. Neets quit yacuan ani quit netha quit tsejca ti al in tiyopanilchic an Israel, ani jaye neets quit baliyat al i huicaxte. Neets quit bina tin cubac i tsalechic ani i

7Tam

177 Neets ca cunat cooyat am bichou Jerusaln cal i pil inicchic, ma tam ta ca taleyits an quij yabats ca jilchin cal a Dios quin cooy.
Jantini neets ca tsutat tam ca chich junil in Juntal patal an inicchic

SAN LUCAS21,22 a juntalchic, ma ocox ca tajanits patal jahua axe nan tu olchamalchic. 33 An eb ani an tsabal jats neets ca taley, expith nan u cahuintal ojni jats ni jayqui yab neets ca taley. Etsey neets ca putun. 34 Ca lej tajachic ti cuenta abal yab ca hualca a ichich ca tujbathmetha cal jahuaquitsqui tam hualabtalab. Yab quit utsalin ani yab ca xijcath tsalapna an yejenchixtalab axi teje tsabal. I ca chich nixe xa quicha tam yab a tiltom. 35 Cum jun jictohual neets ca chich tim puhuel an tsabal an yajchictalab axe nan tu olchamal. 36 Quit cuajiychic etsey tsejcacath a ichich ani quit etsey olon abal ca ejtou quit jaluntha cal patal nixe xi huatath cathpich yajchictalab axi taye tal. Antsana ti neets ca ejtou quit utey nana tu tamet tin Juntal patal an inicchic tam quin chich junil. 37 U exobchichixe a Jess ti al an tiyopan tam quicha, ani u calel ca jilcon ti al am bolchal Olivos tam acal. 38 Chuthel chuthel thajujulaque u cheel jathua patal am bichou ti al an tiyopan abal quin atsanchi in exobchixtal a Jess.

ti eb a Dios neets quin taja i labith tajbilab ti tsubixtalab cal a quicha ani cal a its ani cal a otchic. Teje tsabal patal an inicchic neets ca jilcon lej cupupul in tsalap. Neets ca lej jiquetha cal in cahuith am pulic lejem lej tsapic tumumul. 26 Neets ca lejat luxan an inicchic cal xi yantalam i cacathtalab axi taye tal, ma patal jahua cuajat ti eb neets ca telelats ani yabats neets ca cuajiy tin aytal. 27 Ani ma tamits neets quin tsutat in tal nana tin Juntal patal an inicchic. Neets quin chich al i tocoulom cu tejhuametha u lej tsap ani u lej tsalat. 28 Tam ca tujeyits antsana jantini xo tu uchal, ca lej lubachic tiquin inicna cum hueits tal neets quit lej jum putat jaluntha. 29 A Jess in olchiyechic queat i jalpith cau jaye antse: Ca metachic an te higuera ani queat i techic jaye. 30 Tam ca tsuu u puthnalits in xequel, tam a exlalits abal hueits ta tal an cacal quij. 31 Antsana tam tatachic ca tsuuchic abal u tajnalits patal axe jahua tu uchamalits neets ca tajan, tam ca exlaits abal hueits nan neets quin chich cu taja tin lej Tsale teje tsabal. 32 Lej chubax nan tu uchalchic abal yab neets ca thubat taley

25Tihua

(Mt. 24.2935, 4244; Mr. 13.2437)

An tomolnaxchic in leac quin yacua a Jess

22

Hueits neets quim baju ca ajibnanchat in quijil am bichou Israel ti calthame ti Egipto ti biyal. Pel i quij tam an Israel quin capu i pan axi yab tsejcath

(Mt. 26.15, 1416; Mr. 14.1 2, 1011; Jn. 11.4553)

SAN LUCAS22 cal i cacchixtalab coye. 2 An oclec palechic ani an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss exome in alimichical jantini ti quin tsemtha a Jess. Aba ani in leacchic quin tsemtha, bel in tsejnal am bichou janto quin ulu. 3 Tam otsits a Satans tin ichich a Judas Iscariote. Pel jun axi cal an lajuj tsab in abathualejil a Jess. 4 Cale jaja quin tsuu an oclec palechic ani axi oclec cal am beletnomchic tiyopan abal quin taunachic ani quin juncu an cau jantini ti quin tsinat bina a Jess tin cubac jajachic. 5 Ani lej culbel jajachic cal jahua uchan, in uluchic abal neets quim pitha i tumin. 6 Cum in ulumalits a Judas abal neets quin chitha a Jess, ma tamits tin lej alimichical jantini ti quin tsinat bina tin cubac in tomolnaxilchic ani yab ca tsoobna cal am bichou.

178 Jutam ta le qui tojojoy? 10 A Jess in toctsiychic: Tam quit otsitsits nihua ti bichou Jerusaln, neets ca baju jun i inic in ictal i ja cal jun i mul. Jats ti quit cale junax ti al an ata jun ti jaja ca otsits. 11 Ca ucha an thabal cal an ata antse: An Exobchix Jess ti abchal jun i cau. Ti conoyal abal jahua tam alta ta quima ca matinchi quin taja an capuxtalab junax cal in exobalilchic tin cuenta in ajib am bichou Israel ti calthame ti Egipto ti biyal. 12 Tam jaja neets ti olchi jun i pulic alta tsejcacathits tim pulic punchith atajil. Tats ta ca tojojoychic an capuxtalab ajib. 13 Tam calechic a Pedro ani a Juan, ani in ela patal antsana jantini ti uchanits cal a Jess, ani tats tin tojojoychic patal tin cuenta an capuxtalab ajib. 14 Im bajuhuits an hora quin capuchic, ani buxcan a Jess ba an mexa junax cal in abathualejilchic. 15 Ani in uchachic: Cal u lej canat ichich u lej le quin caputs junax cal tatachic cal axe xi capuxtalab biyat yabaye in tsemthame. 16 Nan tu uchalchic abal yabats neets cu capu xe ejtil u tajal xo. Ma tihua talbelaquits tam ti a Dios quin taja ti lej Tsale, tam tiquele cu capu xe junil tam ca quithat putunits in ey axe xi capuxtalab. 17 Tam a Jess im pena an utsumtalab cal an vino ani im bina i cacnamal cal a Dios. In uchachic in abathualejilchic: Ca batsuchic axe ani ca utsa. 18 Nan tu uchalchic abal yabats

An Santa Cena tin cuenta in tsemtal a Jess

im bajuhuits ca ajibnanchat in quijil am bichou Israel ti calthame ti Egipto ti biyal. Neets ca capat am pan axi yab tsejcath cal i cacchixtalab coye ani neets ca tsemtha an cordero ti tsacchixtalab. 8 Cum a Jess neets occhith quin aba a Pedro ani a Juan in uchachic: Quit cale tucu tojojonchi an capuxtalab tin cuenta in ajib am bichou Israel ti calthame ti Egipto ti biyal. 9 Ani jajachic in conoyal a Jess:

7Taley

(Mt. 26.1729; Mr. 14.1225; Jn. 13.2130; 1 Co. 11.2326)

179 neets cu utsa an vino lab tuthub cal tatachic ejtil u tajal xo. Ma tihua talbelaquits tam ti a Dios quin taja ti lej Tsale, tam neets cu utsa junil. 19 Tam a Jess im pena am pan ani im bina i cacnamal cal a Dios. In muu ani im pitha in abathualejilchic, ani in uchachic: Axe pel u anam tuul axi neets cu bina ti al an cruz abal quit paculanchat a hualabchic. Ca capuchic, ani antsana tiquin tila. 20 Tam ti capumathitschic, a Jess in ulu antse tin cuenta an vino: Axe pel u xitsal axi neets quin huaclanchat ti al an cruz abal quit paculanchat a hualabchic. Cal tin ebal u huaclath xitsal a Dios neets quin tsejca i it jilchith cau cal an inicchic. 21 Cuajatits cal nana teje ti al an mexa jaja axi neets tiquin tsinat bina tin cubac u tomolnaxilchic. 22 Pel nana tin Juntal patal an inicchic, ani chubax neets quim bina ani quin tsemtha jantini tim bijchithits. Expith lej cathpich tsejhuantal nixe xi inic axi neets tiquin tsinat bina, cum neets ca lej yajchiquiyat. 23 Tam in tsiquiychic ti conx jun cal xi jun, jita hualam jajachic axi neets ti tsinat binom cal a Jess.

SAN LUCAS22 tomnal tatachic antsana ca taja jayetsequi. Jitats lej cathpich pulic in ey cal tatachic, quin taja ejtil i cuitol axi yab lej pulic tim ba. Axi ocnom cal tatachic, quin cooy in ichich ti tolmix. 27 Jahua axi lej cathpich pulic in ey, axi quetel ti mexa ti capul o ax u pijchix cal jaja? Yab i jats axi quetel ti mexa ti capul. Ca tajachic ti cuenta abal nana in cuajat cal tatachic tin tolmix. 28 Chuthel chuthel tatachic it junax xetsinenec cal nana biyat cu tala yajchicna an yajchictalab. 29 Jaxtam nan neets tu punu tit tsalechic jantini nana u Tata ti eb tim punumalits nana. 30 Neets quit caputschic tu mexajil tam nan cu taja tin lej Tsale. Neets quit buxcanchic al i tsalat lactem ca tsejca axi lajuj tsab i cuenel an Israelchic.

in abathualejilchic a Jess u tilom tin cuenta abal jita cal jajachic lej cathpich pulic in ey. 25 Ani uchanchic cal a Jess: An tsalechic cal am bichoulom u tsapic abatnom ani an oclecchic u bijiyab ti patrn. 26 Yab in

24Tam

Jita lej cathpich pulic in ey

an Ajatic in ulu: Simn Simn, ca lej taja ti cuenta cum a Satans in lej le ti quinocna abal max yabats tiquim bela nana. 32 Ani nan tu conchinchamalits cal a Dios abal nana tiquin junini bela. Bel neets quit ohuey hue yab quit tsatey cal nana, ani talbel quit huichits cal nana ca lej tsaplinchi in ichich an ebchalabchic abal jajachic jaye tiquin junini bela nana. 33 Toctsin a Pedro: In tsejcacathits quin jolohuat ti al an huicaxte ani ma quin tsemtha cal tin ebal a bij.

(Mt. 26.3135; Mr. 14.2731; Jn. 13.3638)


31Cahue

In olnal a Jess abal a Pedro neets quin tsinca tim ba cal jaja

SAN LUCAS22 uchan cal a Jess: Pedro, nan tu uchal abal xo neets ca tsinca ta ba cal nana oxil i calat ma tam ti ibaque thajnenec an coxol.
Hueits quim baju an hora tam a Jess neets ti lej cathpich yajchicnax
34Tam

180 Quit olonchic abal yab ti ata an teneclab. 41 Tam a Jess tixcan cal jajachic ani belats hue. In ohuel im bajuhual ejtil tam ca petna jun i tujub cal i inic. Taja in tuthu in cualal ani olon. 42 In ulu: Tata ti eb, max pel a culbetal tiquin jaluntha abal yab cu yajchicna an yajchictalab axi taye tal. Ani max i, bel u lej le tu tajchi a culbetal ani yab u cuete culbetal. 43 Tam chich jun i angel tal ti eb quin tsapliy a Jess. 44 Cum lej huatath cathpich yajchic in ichich, jaxtam ms tsapic u ol. Ani ma lej tsacbinal, ejtil max pel i xits u tucnal tsabal. 45 Talits ti ol ani huichiy jun ti cuajat in exobalilchic. In tsuuchic huayamath, cum lejat atathits cal i tepintalab. 46 Tam a Jess in uchachic: Jale it huayamathchic? Quit tsaquiy ani quit olon abal yab ti ata an teneclab.

a Jess in ucha in abathualejilchic: Tiquin ucha max a yejenchiye janto tam nan tu aba ti jayqui tit caulomechic naptal. Yab a xetsintha i morral, ni i tumin, ni i pajab. Toctsinchic: Ni janto yab i yejenchi. 36 Tam uchanchic cal a Jess: Ma xohue yabats quit xetsinchic naptal. Ca xetsintha i morral ani i tumin. Max yab a cuaal i matset, ca nuju a pulic coton ani ca tsaiy. 37 Nan tu uchalchic abal pel in uchbil ca putun an Tocat Thuchlab jantini tin thuchathits nana taja antse: Tsalpanchat jaja ti pojcax inic. Ani neets chubax quin tala tajchin jantini tim bijchithits ti al an Tocat Thuchlab. 38 Tam uchan a Jess cal in abathualejilchic: Ajatic, te i cuaal tsab i matset. Toctsin a Jess: Lejatits cal xi tsablom.

35Tam

cale a Jess cal in exobalilchic ti al am bolchal Olivos, cum tihua in ujnam antsana ca cale. 40 Ulitschic taja, ani a Jess in uchachic:

39Tam

(Mt. 26.3646; Mr. 14.3242)

Ol a Jess ti Getseman

ti cau a Jess cal in exobalilchic tam ti ulitsits jun i cuenel i inic. An ocnom pel a Judas axi ajith cal xi lajuj tsab in exobalil a Jess. Utey cal a Jess abal quin tsutsbay. 48 Tam uchan cal a Jess: Nanaits pel tin Juntal patal an inicchic. Tata ojni Judas a le tiquin tsutsbay ejtilac max tin canithal, ani bel neets tiquin tsinat bina tin cubac u tomolnaxilchic. 49 In exobalilchic in tsuu janto neets ca tajchin a Jess ani in conoy:

(Mt. 26.4756; Mr. 14.4350; Jn. 18.211)


47Exome

Yacuan a Jess

181 Ajatic, a le abal qui taquiychic cal i matset? 50 Tam jun in exobalil a Jess in mutsquinchi in huinab xutsun in tolmixal an tsale pale. 51 Ani uchan cal a Jess: Iba yab antsana ta ca tajachic. Tam a Jess in tacchi jun ti mutsquith in xutsun ani in jelthanchi tajat. 52 Taley a Jess in tauna an oclec palechic ani an oclecchic beletnom tiyopan ani an yejtselabchic Israel axi chenequits abal quin netha. In uchachic: Tata ojni it chenecchic cal i matset ani cal i techic abal tiquin yacua ejtil max nan pel in cue. 53 Chuthel chuthel in cuajatac ti al an tiyopan ani yab tin yacua taja. Ma xohue im bajuhuits an hora quit chich tiquin yacua, cum it jum putat cuajat al an yicuax ani it lej cooyab cal an teneclab.

SAN LUCAS22 Tata ojni it junax xetsinenec cal in tsatelilchic axe xi inic. Toctsin a Pedro: Iba yab ja nana. 59 Jun i hora talbel queat i inic in ulu jaye: Lej chubax axe xi inic xetsinenec cal jaja axi xo chithame. Pel i Galileajib jaye. 60 Tam a Pedro in ucha: Nan yab u exlal janto a ulal antsana. Tamequi biyat cahue a Pedro, thajnalits jaye an coxol. 61 Tam huilquin an Ajatic quin meta a Pedro, ani tamits in tilpa jahua uchnenec cal an Ajatic abal neets quin tsinca tim ba oxil i calat tam ti ibaque thajnenec an coxol. 62 Ani cale a Pedro taja lej tsapic ucnal.

A Pedro in tsincal tim ba cal a Jess

yacuan a Jess ani netha tin quima an tsale pale, ani a Pedro ta tale tsatat hue ou. 55 Taja ti al am patio tin quima an tsale pale huaats i camal, ani buxcanal taja i inicchic toninil al an camal. Ulitsits a Pedro ani buxcan jaye. 56 Tam jun i cuthinel in tsuu quetel a Pedro utat ba an camal. In lej metal, ani in ulu: Axe xi inic pel i tsatel cal jaja axi te chithame. 57 A Pedro in tsinca tim ba, in ulu: Uxum, nana iba yab u exlal jaja. 58 Hue talbel tsutat a Pedro cal junaque ani uchan jaye:

54Tam

(Mt. 26.5758, 6975; Mr. 14.5354, 6672; Jn. 18.1218, 2527)

tilibnab a Jess ani u cuathnal cal an inicchic axi cal tu cooyab. 64 Paxquinchab in hual ani mocanchab i cubaclec tin hual. Uchan: Tucu olchi jita ti cuatha. 65 Ani cal lej yane i cau othnab a Jess.

63Tam

(Mt. 26.6768; Mr. 14.65)

Tilibnab a Jess

ti chutheyits tamcun an yejtselabchic Israel ani an oclecchic pale ani an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. In juncuchic an cau ani in netha a Jess cal an cuenel axi cathpich in ey an tsejcom cau tin

(Mt. 26.5966; Mr. 14.5564; Jn. 18.1924)


66Tam

A Jess tin tamet an cuenel axi cathpich in ey an tsejcom cau tin cuenta an tiyopanchic Israel

SAN LUCAS22,23 cuenta an tiyopanchic Israel. Taja conoyab: 67 Pel it Cristo? Tucu ucha max tataits. Toctsin jaja: Max nan tu uchalacchic abal nana ojni jaits, bel yab neets ca bela. 68 Max nan tu conchalac i cau yab neets tiquin toctsiy ani yab neets tiquin hualca. 69 Lej hueits nana tin Juntal patal an inicchic neets quin cuajiy tin huinab ocob a Dios ti eb ax in cuaal patal in cuete tsap. 70 Ani patalchic in conoyal a Jess: Tam tataits pel ti lej Tsacamil a Dios? Toctsin a Jess: Nana jaits ojni ax a ulalchic. 71 Tam in uluchic: Xohueits huahua putat i lejat atsamal jahua antsana in lej ulu cal qui jolbiy. Yabats i yejenchal jita tucu olchiye ms i cau.

182 Toctsin a Jess: Nana jaits ojni ax a ulal. 4 Tam a Pilato in ucha an oclecchic pale ani patal axi muthat taja: Ni janto yab u elchal jahua yab alhua axe xi inic abal ca jolbiychic. 5 Ani lej pajamix an mulcunel in ulu: Tocat in tajal abal ca xacueculats an inicchic tim puhuel am pulic bichoulom Judea cal in exobchixtal. Ti caal in tsiquiy ti exobchix tihua ti pulic bichoulom Galilea, ani xohue chich ma teje cal in exobchixtal.

23

Taley patal axi muthatchic taja cale, in nethal a Jess cal a Pilato. 2 Ani taja tin tamet a Pilato in tsiquiychic quin jolbiy a Jess. In uluchic: I atsamalits axe xi inic pel i quibtsoth exobchix cal huahua tu Israel. Yab pelcua i uchbil qui jalbinchi an tsale oclec romano an jalbixtalab tumin. Jajacua jaits a Cristo axi abath cal a Dios ti Tsale cal an inicchic. 3 Tam conoyab a Jess cal a Pilato: Tataits pel ti Tsalejil an Israelchic?

(Mt. 27.12, 1114; Mr. 15.15; Jn. 18.2838)

A Jess tin tamet a Pilato

a Pilato in atsa abal in uluchic Galilea, in conoy max a Jess pel i Galileajib. 7 Cum olchin abal jaits, tam in aba ca netha cal a Herodes axi cuajat ti Jerusaln nixe xa quicha. Cum pel jaja an gobernador ax ti Galilea. 8 Ani lej culbel a Herodes tam tin tsuu a Jess, cum ohuatits tin lenamal quin tsuu. In atsamalits lej tilnal, ani in lej le max quin tsuu quin taja i labith tajbilab. 9 Ani lej conomichiquix a Herodes cal a Jess, tocat yab toctsiyab. 10 Taja cuajat jaye an oclecchic pale ani an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss lej pajamix ti jolbix cal a Jess. 11 Lej alalnab ani tilibnab Jess cal a Herodes ani cal in soldadojilchic. Alquith toltomiyab cal i tsalat nacat coton ejtilac max pel i tsale. Taley a Herodes in aba an cau ca huichba cal a Pilato. 12 Aba ani ti jayqui cuiyax a Pilato cal a Herodes, ma tam nixe xa quicha jaubnax.

6Cum

A Jess tin tamet a Herodes

183
In tsejcaxtal a Pilato cal a Jess
23Lej

SAN LUCAS23 pajamixe an mulcunel, in thajat uluchic ca quetath tsemtha a Jess ti al an cruz. Taley a Pilato in ucha an mulcunel ani an oclecchic pale abal bel neets quin taja jantinits jajachic in le. 24 Antsana a Pilato tim bina in cahuintal jantini ti uchenec cal an mulcunel. 25 Tam im bina a Jess cal an mulcunel ca tsemtha jantini ti lenab cal jajachic, ani in hualca a Barrabs jantini ti lenab ca hualca cal an mulcunel. Pel jaja axi cuajat ti al an huicaxte cum pejexnenequits cal an oclecchic ani tsemthomamathits.

a Pilato in tamcuy an oclecchic pale ani an oclecchic bichou ani axi queatchic al am bichou. 14 In uchachic: Te a chithamalchic axe xi inic quibtsoth exobchixcua. Nan u conomichiquiyamal ta tametchic janto tam hualabtalab in tajamalac, ani yab u elchamal ni janto abal ca ejtouchic ca jolbiy. 15 Aniye jaye yab elchinenec cal a Herodes janto cal ta ca jolbiyat. Ca lej taja ti cuenta abal ni janto yab in tajamal yab alhua abal ca tsemtha. 16 Expith u ulal ca huithcoyat, ani tam neets cu hualca. 17 Antsana pel i ujnamtalab ca hualca jun i huicnel tam u tajnal an ajib tin cuenta abal calthame am biyal bichou Israel ti Egipto. 18 Ani patal an mulcunel tocat in thajat uluchic: Ca tsemtha axe xi inic. A Barrabs jats ca hualca. 19 Cuajat a Barrabs ti al an huicaxte cum pejexnenequits cal an oclecchic ani tsemthomamathits. 20 Cum a Pilato in le quin hualca a Jess, in tsab tauna an mulcunel junil. 21 Tocat cathpich thajat toctsin: Ca tajat bina ca quetath tsemtha ti al an cruz. 22 Oxchilab calat a Pilato in uchachic: Janto tam lej hualabtalab in tajamalac? Ni janto yab u elchal abal cu bina ca tsemtha. Expith ca huithcoyat, ani tam neets cu hualca.

13Tam

(Mt. 27.1526; Mr. 15.615; Jn. 18.3919.16)

ti neets nethabits a Jess ti bel abal ca tsemtha, tal jun i inic im bij Simn axi pel i Cirenejib. Tal eleb ti al am bichou ani u aynalits. Jats punuhuat cal an soldadochic abal quin quitnanchi an cruz ax in quitnal a Jess ani ca tsatey tin cux a Jess. 27 An tsatelchic huaats yantalam, ani yan i uxum in thajat ucnanchal a Jess. 28 Ani a Jess tocat in metal an uxumchic, ani in ucha: Tatachic uxum Jerusalnibchic, yab tiquin ucnanchi, expith ca ucnanchi a tsacamilchic ani quit cuete uquin ta ba. 29 Cum neets quim baju an quichachic lej yajchictalab. Neets quin ulu an inicchic: Lej alhuatalab max i uxum yab quin ejtou quin cooy i tsacam ani max i uxum yab chuchuthom. 30 Neets quin tauna an tsenchic ani an tecat

(Mt. 27.3244; Mr. 15.2132; Jn. 19.1727)


26Tam

Quetath tsemtha a Jess ti al an cruz

SAN LUCAS23 bolchalchic quin ulu: Quit ijcan cal huahua abal tucu tajat tsacuy, quin uluchic. 31 Nana yab in hualbith ani bel neets quin lej yajchiquiyat, ani al nixe xa quicha taye tal axi hualbith neets ca ms cathpich yajchiquiyat. 32 An soldadochic in nethal jaye tsab i jolbinel quin tsemtha junax cal a Jess. 33 Taley ultsitschic al jun i cuajattalab im bij Tamoc, ani tats ti quetan a Jess ti al an cruz. Antsana jaye tajchin nixe xi tsab i jolbinel, jun jilchin tin huinab a Jess ani axi jun tin cuatab. 34 Tam ti quetathits a Jess ti al an cruz olon, in ulu: Tata ti eb, ca paculanchi axe xi inicchic cum yab in exlal janto in tajalchic. Ani an soldadochic tocat in calthal i quij jantini quin calnanchi in toltomil a Jess. 35 An mulcunel tocat in metalqui a Jess, ani an oclecchic in tilibnath ulu: In jeconthamal queatchic i inic. Max chubax pel a Cristo lej tacuth cal a Dios, xohueits quin jecontha tim ba jaye. 36 Ani u tilibnax an soldadochic jaye cal a Jess. Uteychic im pitha i tsaic vino quin utsa. 37 Ani tilibnath uchan cal jajachic: Max chubax tataits it Tsale cal an Israel, ca jecontha ta ba. 38 Tin oc an cruz punchithits i thuchlab jolbixtalab thuchath ti griego cau, ani ti latn cau, ani ti hebreo cau. In ulal antse: Jaits axe in Tsalejil an Israelchic. 39 Jun axi tsab an jolbinel quetath jaye al an cruz in tilibnath ucha a Jess:

184 Max chubax pel it Cristo, ca jecontha ta ba ani tucu jeconthahue. 40 Tam jaja cuiyath uchan cal axi junaque an jolbinel antse: Tata ojni te it quetathits al an cruz jantini jaja. Bel yab a tsejnal a Dios? 41 Huahua exom i yajchicnal an yajchictalab jahua in tomnal qui yajchicna, cum expith i jalbiyal an hualabtalab jahua i tajamal, ani jaja yab in nethal ni jun i hualabtalab. 42 Tam jaja in ucha a Jess: Tiquin tilane tam ca tajaits tit lej Tsale. 43 Toctsiyat cal a Jess: Chubax nan tu uchal abal xo neets quit junax cuajiy cal nana tin tsalat cuajattal a Dios ti eb.

bajuhuits tsejel quicha ani tam tala yicutsin tim puhuel an tsabal, ani antsana jilcon ma ti ox hora an huacal. 45 A quicha yab im bina in tajax. Ani cathlun am pelcath toltom ba am pulic tiyopan. Jilcon tsab i pejach. 46 Tam a Jess in lej tsapic ulu: Tata ti eb, nan tu jilchal u ejattal ta cubac. Tam tin expith ulu antsana, tam ti tsemetsits. 47 An capitn cal an soldadochic in tsuu antsana tsemetsits a Jess, ani im puhuethanchal im bij a Dios. In ulu: Lej chubax axe xi inic yab in nethal ni jun i hualabtalab. 48 Tam an inicchic axi muthat taja quin meta a Jess, ta calechic

(Mt. 27.4556; Mr. 15.3341; Jn. 19.2830)


44Im

U tsemelits a Jess

185 in cuathcuayal in ichich cal i lej tepintalab. 49 Expith jilcon quin meta hue ou a Jess patal axi exlomchic cal jaja junax cal i uxumchic axi tsatenec cal jaja tam ti xeetsac ti Galilea.

SAN LUCAS23,24
Ejtha a Jess

24

jun i inic alhua ani pututh im bij Jos. U cuajil ti Arimatea axi cuentalith ti Judea. Pel i tsejcom cau cal an cuenel axi cathpich in ey an tsejcom cau tin cuenta an tiyopanchic Israel. 51 Jaja in junini aychal a Dios ca chich quin taja ti lej Tsale teje tsabal. Yab in culbetnanchal abal jolbiyame a Jess cal in juntalchic al nixe xi cuenel tsejcom cau. 52 Cale quin conchi a Pilato in inictal a Jess quin joliy. 53 Cum uchan bel quin nethanchi, cale im pabanchi in inictal a Jess ti al an cruz ani in thubay cal i putat toltom. In mocanchi al i jolimtalab tsajath jol paxal tujub. Taja yabaye jita joliyame. 54 Pel i viernes tam ti tojojol am bichou Israel tin cuenta an sbado, ani hueits neets quim baju an sbado. 55 Huaats i uxumchic axi tsatenec cal a Jess ma tam ti xeetsac jaja ti Galilea. Calechic ani in tsuu juta ti mocathits in inictal a Jess ti al an jolimtalab. 56 Taley huichiychic tin quima in tojojoyal i nihuihuiltalab ani i ilal quin netha jun ti jolith a Jess. Tam tin cuaalits tojojothits, pelits an sbado. Tam coyotschic, cum antsana bijithits quin taja cal an tsejcath cau binath cal a Moiss.

(Mt. 27.5761; Mr. 15.4247; Jn. 19.3842)


50Cuajatac

Joliyat a Jess

Pel an caal quicha semana lej thajujul tam ti neets junil nixe xi uxumchic ti al an jolimtalab jun ti jolith a Jess, ani junax neets queatchic i uxum jaye. In nethal an nihuihuiltalab ani an ilal ax in tojojoyamalits. 2 Ulitschic ani in tsuu tixcathits am pulic paxiclab tujub tin otsnamtal an jolimtalab. 3 Otsitschic, ani xanto in inictal an Ajatic Jess. 4 Tam tocat lej jiquelchic, yab in exlal janto quin taja. Tam in tsuuchic cubat tsab i ngel lej tsumimil in toltomil. 5 Cum lej cathpich jiquelchic, in cutpal in oc tsabal. Tam uchanchic: Jale ta aliyalchic teje cal an tsemelomchic axi ejat? 6 Cum ejthachits a Jess yabats cuajat teje. Ca tilachic jantini jaja ti uchamalits tam tit cuajatchic tihua ti Galilea. 7 In ulu: Nanaits pel tin Juntal patal an inicchic im bijchithits quim bina tin cubac i hualbith inicchic. Neets quin quetath tsemtha ti al an cruz ani oxchilab quicha neets quin ejtha, in ulu. 8 Ma tamnaits in tilalchic abal anits chubax tin ulumal a Jess. 9 Tam ta calechic ani u aynalits. Ulitschic cal xi lajuj jun in abathualejilchic a Jess ani queatchic axi muthat cal jajachic, in tala olchalchic jahua olchinenec cal an ngelchic. 10 Pel a Mara Magdalajib, ani a Juana, ani a Mara in mim a Jacobo, ani queat i uxumchic axi antsana u

(Mt. 28.110; Mr. 16.18; Jn. 20.110)

SAN LUCAS24 olchixchic. 11 Cum an abathualechic in tsalpayal abal hualam pel i cau axi cal i olmanal, jaxtam yab im belchal. 12 Bel cale a Pedro ti athil tihua ti al an jolimtalab. Ulits ani otsits, in tsuu expith mool an malilil toltom in thubal a Jess. Taley u aynalits tam cal in ichich lej jicpax.

186 cal an inicchic, tin ebal in labith tajbil ani tin ebal in tsalpath cahuintal. 20 Aba ani pel i caulome, bel bina jaja tin cubac a Pilato cal an oclecchic pale ani cal i oclequilchic abal ca jolbiyat ani ca quetath tsemtha ti al an cruz. 21 Xohue pelits an oxchilab quicha ti tsemthame. Jats jaja ax i aychamalac abal tucu hualcantha cal i tomolnaxilchic, cum huaats jita bijithits ca chich cal huahua tu Israel tucu hualcantha. 22 Talchic i uxum axi belom ejtil huahua, calechic thajujul quin tsabiy an jolimtalab jun ti joliyame a Jess. 23 Huichiychic cal i lej jicpath olchixtalab. Yab in tsuchi in inictal. In tsuucua tsab i ngel, ani jats cal ti olchin jajachic abal ejthachits a Jess. 24 Taley talchic i juntal cale jaye ti al an jolimtalab, ani jats in ulu jaye jayetsequi yab in tsuchi in inictal a Jess. 25 Tam a Jess in uchachic: Tata ojni it macuchic a tsalap. Lej bomomol a ichich abal ca tala belchi in thuchath cahuintal in caulomejilchic a Dios. 26 Ma ti biyalits bijithits abal a Cristo quin ocox yajchicna teje tsabal, ani talbel ca huichiy ti eb ca puhuethanchat im bij cal a Dios. 27 Tam a Jess in lejquinchalchic patal an cau jantini tu olnab jaja ti al an Tocat Thuchlab. In tsiquiy cal an cau axi thuchath cal a Moiss ani tin aytal in tala lejquinchal an cau jun tu olnab jaja cal patal in caulomejilchic a Dios ti jayqui. 28 Tam ti ultsitschic ti bichou Emas, a Jess in taja ejtil max

Neets a Jess ti bichou Emas

nixe xa quicha tsab in exobalil a Jess neetsits al i bel ca ulitschic al i bichou im bij Emas. Ma ti Emas ani ma ti Jerusaln jathua lajuj jun i kilmetro. 14 Neets im belal tiloxnalchic jahua in atsamal ani jahua in tsuumal tin cuenta a Jess. 15 Ani biyat antsana u tilomchic, tam utey a Jess ani tsatey cal jajachic. 16 Yabaye in exlalchic max pel a Jess, cum antsana ti bijithits yabaye quin exla. 17 Taley a Jess in conoyalchic: Janto hualam ax a tiloxnalchic abal it lej tepith? 18 Tam toctsin jun jaja ax im bij Cleofas: Patal an inicchic in tsoobits jahua tajnenec ti Jerusaln axe xa quichachic. Auxe max tata yab a tsoob jaye. 19 Tam a Jess in toctsiy: Janto ax a ulu tajnenec ti Jerusaln? Toctsinchic: Pel xe tin cuenta a Jess Nazaretib axi pelac i caulome cal a Dios lej huinat in ahuiltal. Antsana ti exla cal a Dios ani

13Jayetsequi

(Mr. 16.1213)

187 neets quin aynaye ms am bel ca cale. 29 Ani jajachic im pajamith ucha a Jess: Quit lej jilcon cal huahua teje, cum hueits neets ca lejat aclejits. Tam otsits a Jess al i ata cal jajachic ca jilcon. 30 Tam ti quetelits ti capul ti al an mexa im pena am pan ani im bina i cacnamal yan cal a Dios. In muu ani pithan jajachic. 31 Tamequi ti lamcanchatchic in ichich ani in exlaits abal jaits pel a Jess. Tamequi jun jictohual xanto a Jess. 32 Tam in cuete uluchic: Yab i lej chubax ti atsamal lej canatbethach i ichich tam tu tal ti bel tu lejquinchal an Tocat Thuchlab? 33 Tam thubat calechic ani huichiy ti Jerusaln. Taja in ela tamcuthchic axi lajuj jun in abathualejilchic a Jess cal queat i belomchic jaye. 34 Ani uchanchic xi tsablom: Lej chubax ejthame an Ajatic, cum tsuumejits cal a Simn. 35 Tam nixe xi tsab an exobal in olchalchic axi muthat taja jantini ti tilmats jajachic cal a Jess ti bel, ani jantini tin exlaits tam tin muuhual am pan.

SAN LUCAS24 tsuumal. 38 A Jess in uchachic tam: Jale ti telelelchic a ichich ani jale a cuaal i hualamtalab ta ichich cal nana u ey? 39 Tiquin metanchi u cubac ani u acan abal nanaits ax tin tsutal. Tiquin taca ani tiquin meta abal tiquin exla abal nanaits ax u cuaal u anam tuul ani u beclac. Abal nana yab in labax jantini tata tin tsalpanchalchic u ey. 40 Tam tin olnaits tim ba antsana a Jess, tamna in lej tejhuamethanchalchic in cubac ani in acan. 41 Ani tam lej cathpich culbelchic ani lej huatath cathpich jicpax, ma yabaye in ejtohualchic quin thubat bela. Tam a Jess in conoyalchic: A cuaalchic teje janto ca capu? 42 Tam pithan a Jess pejach i huiyath tool ani pejach i ocou cal in tsimal. 43 Ani in capu tin tamet jajachic. 44 Tam a Jess in uchachic: Jahua nan in tajchinenequits jats jahua nan tu uchamalchic tam ti nan in lej xetsin cal tatachic. Pel in uchbil ca tala putun an Tocat Thuchlab jantini tin thuchathits nana ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss, ani tin thuchath uhuil in caulomejilchic a Dios, ani ti al an salmochic. 45 Tam a Jess in lamcanchichic in ichich abal quin tequeth ejtiy an Tocat Thuchlab. 46 In uchachic: In thuchathits ti al an Tocat Thuchlab abal nanaits in Cristo im bijchithits quin tsemtha ani oxchilab quicha quin ejtha ti al an jolimtalab.

ti olchixchic, tam jun jictohual chich a Jess cal jajachic. In tsapnethalchic ani in ucha: Nan tu pithalchic ta ichich i jun ejettalab. 37 Tam lej jiquelchic, cum in tsalpayal hualam pel i labax ax in

(Mt. 28.1620; Mr. 16.1418; Jn. 20.1923)


36Exome

Tejhuame a Jess cal in exobalilchic

SAN LUCAS24 jaye abal jaits an cau ca olnanchat tim patal an inicchic, abal ca jictson cal in hualab ani ca paculanchat in hualab cal a Dios. Ca ocox olnanchat axi tejechic ti Jerusaln. 48 Ani xohue tatachic pel a uchbil tit olnom cal patal jahua antsana in tajchinenec. 49 Jaxtam ca tajachic ti cuenta abal nan neets tu abchi an Espritu Santo jantini u Tata ti eb im bijchith ulumalits neets quit abchin. Expith quit jilconchic teje ti Jerusaln ma tam nan tu abchi xe cal patal in tsap a Dios ti eb.

188
Calets a Jess ti eb

47Thuchath

cale ti Jerusaln a Jess junax cal in exobalilchic, calechic ti bichou Betania. Taja in thaya in cubac ani in labliychic. 51 Taley tixcanits cal jajachic, tihua calets ti eb. 52 Jilcon in exobalilchic in cacnanchal im bij. Taley ta huichits ti Jerusaln lej culbelchic. 53 Ani chuthel chuthel cuajatchic ti al am pulic tiyopan im puhuethanchal im bij a Dios. Amn.

50Taley

(Mr. 16.1920)

An alhua cau thuchath cal an tocat inic Juan

Cuajatits jaja axi bijiyab ti Cau tam ti yabaye tsejcath an eb ani an tsabal. Cuajatits cal a Dios, ani pel jajaits a Dios. 2 Cuajatits cal a Dios tam ti yabaye huaats janto tsejcath. 3 Ani pithan cal a Dios in uchbil quin tsejca patal jahua huaats xohue. Ani cal jaja jats ti tsejcanenec patal jahua huaats tim puhuel an eb ani tim puhuel an tsabal. 4 Jaits jaja ax tu pithal i it ejattalab ani i tajaxtalab ti ichich. 5 Jaxtam yabats u xeets huahua al an yicuax, ani ni jita tam inic yab in ejtohual tucu tepthanchi nixe xi tajaxtalab ti ichich. 6 Chich jun i inic im bij a Juan abath cal a Dios. 7 Chich abal quin olna an chubaxtalab tin cuenta nixe xi tajaxtalab, abal patal ta ca belchin jita ca olchin. 8 A Juan yab ja axi tu pithal i tajaxtalab ti ichich, expith abath cal a Dios abal quin olna an chubaxtalab tin cuenta jaja axi tu pithal an tajaxtalab. 9 Tu pithalac i chubax tajaxtalab ti ichich abal patal huahua cu ulitsac

Jaja axi bijiyab ti Cau ani huatsin ti inic

tin tamet a Dios. Jaits jaja axi bijithits neets ca chich teje tsabal. 10 Ani chubax chich talbel teje tsabal. Aba ani in tsejcamal an eb ani an tsabal ani patal jahua huaats, bel yab exlanchat in ey cal an inicchic. 11 Chich teje tsabal ax in tsejcamal jaja, ani yab batsuhuat cal in at juntalchic. 12 Aba ani yab batsuhuat cal in at juntalchic, bel huaats i inicchic cal ti batsuhuat ani cal ti belan. Jaits tin ebal jaja abal am belomchic im bajuhual tin tsacamil a Dios. 13 Antsana tim bajuhual cum pel in culbetal a Dios. Yab ja tim bajumal tin ebal in tajtal ey ti huatsinenec. Yab ja tin ebal in lenomtal i inic, ani yab ja tin ebal in tsalap i inic quim baju antsana tin tsacamilchic a Dios. 14 Jaits nixe axi bijiyab ti Cau ani huatsin ti inic. Xetsin teje tsabal junat cal huahua. Tu tejhuamethanchi in tsalat. I exlanchi in ey pel in lej juncats Tsacamil a Dios ani in tsalat jaye ejtil in Tata ti eb. Jaits jaja ax tu tejhuamethanchi in alhua inictal a Dios ani tu calpunchi an chubaxtalab. 15 Jaits a Jesucristo olnamejits cal a Juan antse:

189

SAN JUAN1 Chichits jaja ax u ulumalits neets ca chich. Lej pulic in ey ani nana iba. Ejatits jaja tam ti nan yabaye in huaats. 16 Cal patal jahua in cuaal a Jesucristo i etsey batsuhual yan i lablinchixtalab cal tin ebal in alhua inictal. 17 Cal jaja a Dios tu abchi in alhua inictal ani an chubaxtalab. Tam ti biyalits a Dios in abchi cal a Moiss an inicchic am biyal tsejcath cau ax in olnal in uchbixtalchic a Dios. 18 Aba ani yab i ejtohual qui tsuchi in lej hual a Dios, bel jaja a Jesucristo putat chich tucu tejhuamethanchi in lej ey a Dios. In ejtohual tucu tejhuamethanchi, cum jaits in lej juncats Tsacamil a Dios axi etsey cuajat utat tin ichich a Dios.

190 Max yab it Elas hualam tataits nixe xi caulome ax in ulumalits a Moiss neets ca chich? Toctsin a Juan: Iba nana yab ja. 22 Taley uchan a Juan cal jajachic: Tam tucu ucha jita tata abal qui olchi axi tihuachic tu abamal. Tucu lejquith ucha janto a ey. 23 A Juan in toctsiychic: Nana u ey tin thajchix cal in cahuintal a Dios teje al an joltam jutamqui ca tamcun an inicchic. U thajchixnanchal an cau ax in ulumal am biyal caulome cal a Dios Isaas antse: Ca tsejcacanchi am bolith bel an Ajatic jun ti ca ulits. 24 Talchic nixe axi chenec quin conoy a Juan abal jita jaja pelchic xe i fariseo. 25 Exomchic in conoyale a Juan: Max yab it Cristo, tamna jale it pujal? A ulu yab it Cristo, ani yab it Elas, ani yab nixe xi caulome in ulumal a Moiss neets ca chich. Tucu ucha janto a ey abal jale it pujal. 26 A Juan in toctsiychic: Nana in xeets tim pujal cal i ja, ani xeetsits jun cal tatachic yab a exlanchal in ey. 27 Taye neets ca chich jaja axi lej pulic in ey ani nana iba. Nana lej tsaat u ey, ma yab neets cu baju cu tixcanchi im pajab. 28 Im bij an cuajattalab Betbara jun ti tilmats a Juan cal an fariseochic antsana. Tats ti xeets jaja ti pujal jum poque am pulic itse Jordn.

In olnal a Juan pujax a Jesucristo

levitachic axi pel i beletnom cal in tiyopanil an Israelchic ani i palechic jaye aban cal i Israelchic axi ti Jerusaln abal ca cale quin tauna a Juan. Quin conoychic max jaja a Juan jaits a Cristo axi bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich. 20 Ulitschic cal a Juan ani tequeth uchan antse: Nana yab ja in Cristo. 21 Tam conoyab antse a Juan: Tam jita tata max yab it Cristo? Hualam pel it Elas axi pelac in caulomejil a Dios ti biyal, axi uxnal neets ca huichiy teje tsabal junil? Toctsin a Juan: Nana yab ja. Ani conoyabe antse:

19An

(Mt. 3.1112; Mr. 1.78; Lc. 3.1517)

191
A Jess ejtil i cordero axi tsemtha ti biyal tin cuenta in hualabchic an inic

SAN JUAN1 huatel a Jess, ani in ucha in exobalilchic: Ca tsuuchic tana u huatel jaja ax tu olchits abnenec cal a Dios. Pel jaja ejtil an cordero axi ti jayqui tsemthachicab cal an Israelchic tin cuenta in hualabchic. 37 Tam ti atsanchat a Juan abal antsana in ulu cal xi tsab in exobalil, tam ta tsateychic cal a Jess. 38 Tam a Jess huencon quin meta tin cux, in tsuu abal tsatenequits tsab i inic. In conoychic: Janto a lechic? Toctsinchic: Tucu ucha Exobchix, juta tit cuajil. 39 A Jess in toctsiychic: Huana qui tsuu. Tam ta caletschic quin tsuu jun tu cuajil a Jess. Cum pelits i tse hora an huacal tam ti ulitschic, ta jilcon taja. 40 Jun axi tsatenec tsab cal a Jess pel a Andrs axi pel in ebchal a Simn Pedro. 41 Taley a Andrs thubat cale quin aliy in ebchal Simn. In ela ani in ucha: Xohue i elaits an Mesas. Jaits a Cristo axi bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich. 42 Tam thubat netha a Simn cal a Andrs jun ti cuajat a Jess. Tam ti a Jess in tsuu a Simn, in ucha: Tataits Simn pel ti tsacamil a Jons. Ma xohue neets quit bijiyat tit Cefas ax in le quin ulu Pedro.

quicha a Juan in tsuu talits ututul a Jess. In ulu: Ca tsuuchic ta talits jaja axi abnenec cal a Dios abal ca paculanchat in hualab an inicchic. Pel jaja ejtil an cordero axi ti jayqui tsemthachicab cal an Israelchic tin cuenta in hualabchic. 30 Jaits jaja ax u olnaits abal taye neets ca chich. Lej pulic in ey ani nana iba. Jaits axi ejatits tam ti nan yabaye in huaats. 31 Aba ani ti caal yab u lej tajax exla jaja, bel nan tu pujayalchic cal i ja axi tit Israel abal ca lej tojojoy a ichich ani ca tequeth exla jaja ax u olnal. 32 Cahue a Juan in ulu: U tsuu tal ti eb paiil an Espritu Santo ejtil i cucu. Taley jilcon cal jaja ax tu ucha abnenec cal a Dios. 33 Nana yabaye u lej tajax exla jita jaja cal ti jilcon an Espritu Santo. Expith a Dios ax tin aba tim pujal cal i ja tin ucha max cu tsuu paiil an Espritu Santo ani ca jilcon cal jun i inic, jats axi neets ti pujal cal an Espritu Santo. 34 Xohue u tsuumalits jantini tin uchan antsana cal a Dios. Ani nan tu olchalchic an chubaxtalab abal jaits jaja pel in Tsacamil a Dios.

29Aytalab

quicha cuajat a Juan junil jun tin caal tsuumalits a Jess. Cuajat jaye cal jaja tsab in exobalilchic. 36 In tsutal neets

35Aytalab

In ocox exobalilchic a Jess

quicha a Jess cale ti Galilea quin tsabiy i

43Aytalab

Uchan a Felipe ani a Natanael ca tsatey cal a Jess

SAN JUAN1,2 cuenchalabchic taja. In tamu ocox a Felipe, ani in ucha: Tiquin tsatenchi. 44 In quima a Felipe cuajat ti bichou Betsaida axi jaye pel im bichohuil a Andrs ani a Pedro. 45 Tam cale a Felipe quin aliy a Natanael. In ela ani in ucha: I tsuumalits xohue nixe xi inic ax u olnab ma ti biyalits neets ca chich. Jaits jaja ax u olnab ti al an thuchath u thuchan cal a Moiss ani cal am biyal caulomechic cal a Dios. Pelits a Jess axi pel in tsacamil a Jos ax u cuajil ti bichou Nazaret, in ulu a Felipe. 46 Tam in ulu a Natanael: Auxe max jaits a Jess ax u olnab cal am biyal caulome neets ca chich. I tsoobits abal yab huaats ni jun i alhua inic ti Nazaret. Tam a Felipe in toctsiy: Max yab a belal, huana qui tsuu. 47 Tam ti a Jess in tsuu uteyits a Natanael, in ulu: Ca taja ti cuenta ta tal jun i Israel axi lej chubax in ichich. 48 Tam a Natanael in conoy a Jess: Jantini tin exlal jantini u ey? Toctsin a Jess: Nan tu tsuu ani tu exlaits tam tit cubat tihua acan i te higuera. Ma tam ti yabaye it uchnenec cal a Felipe quit chich tiquin tsuu, nan tu tsuu. 49 Tam uchan a Jess cal a Natanael: Lej chubax Exobchix, nan u belal abal pel ti Tsacamil a Dios. Tataits axi it bijithits cal a Dios neets quit chich tit Tsale cal huahua tu Israel.

192 a Jess: Hualam max a belal abal nana pel tin Tsacamil a Dios cum tu uchaits abal tu tsuu tam tit cubat tihua acan i te higuera. Aba ani a jicpalits abal nan antsana tu tsuu, neets ca jicpaye ms i lej pulic tajbilab axi neets cu tajaye. 51 A Jess in uchayechic: Lej chubax nan tu uchalchic abal neetse tu tejhuamethanchi u ey. Neets ca tsoobnachic talbel abal nana tin Juntal patal an inicchic pel tin abatnom cal i ngelchic ti eb.

50Toctsin

An ajib tin cuenta an tomquintalab ti bichou Can axi cuentalith Galilea

Neets quin taja ox a quicha tam ti caunenec a Natanael cal a Jess, ani exom i ajib tin cuenta i tomquintalab ti bichou Can axi cuentalith Galilea. Tats ti cuajat in mim a Jess cal an ajib. 2 Cuajatchic taja jaye a Jess ani huahua tu exobalilchic, cum u caniyame cu cale. 3 Ani cum talits an vino, uchan a Jess cal in mim: Yabats huaats i vino quin utsachic. 4 Toctsin a Jess: Ca aychi hue, mim. U tsoob janto neets cu taja tam quim bajuhuits an hora cu taja. In quibchale hue abal cu taja. 5 Tam in mim a Jess in ucha am buculchic cal an capnel ani cal an utsnel: Ca tajchichic patal jahua neets ti ucha jaja. 6 Huaats taja acac i pulic mul ax u balchixnab cal an ja abal quin tacaxna an Israelchic tam neets ti

193 cacnax cal a Dios. Ti junchic an mul in acnal jathua ti tse inicchic ani ti bo inic i litro i ja. 7 A Jess in uchachic am buculchic cal an capnel ani cal an utsnel: Ca tuchiychic cal i ja nix an mul. Ani in tuchiychic ma eblim. 8 Tam a Jess in uchachic: Ca caltha hue i ja ani ca nenchi tihua an cuentalom cal an ajib. Tam in calthachic ani in nenchi jantini ti uchan cal a Jess. 9 An cuentalom im batsu ani in leca an vino axi pelac i ja. Yab in tsoob juta tin chitha, expith in tsoobits ax in calthachic an ja quim bina. Tam an cuentalom in caniy ca chich an tomiclab inic. 10 Ani in ucha: Etsey in ujnam an inic quin ocox pitha axi lej huinat alhua an vino ca utsan yan cal an tamcunel ajibal, ani taley tiquele axi yab lej alhua. Tata yab a tajamal antsana. Hueits neets ca taley an ajib, ani ma xohue a pithal an vino axi lej huinat alhua. 11 Antsana a Jess tin huencou an ja ti vino ti al an ajib tin cuenta an tomquintalab ti bichou Can axi cuentalith Galilea. Jaits an ocox labith tajbilab in taja ti tsubixtalab cal in ey. Cum antsana in tejhuametha in ey abal in lej cuaal in tsap, jaxtam huahua pel tu exobalilchic a Jess i belamal. 12 Taley u cale huahua tu exobalil a Jess junax cal jaja ti bichou Capernaum, ani cal in at ebchalchic, ani cal in mim jaye. Ani tats tu jilconchic tsab ox a quicha.

SAN JUAN2
A Jess in quethmayal eleb i inicchic axi al am pulic tiyopan

neets quim baju an quicha tam an Israelchic quin taja an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. Cum neets quin tajachic ti bichou Jerusaln, tats ti cale tihua a Jess. 14 Otsits al an tiyopan ani in tsuu i nujul hueyax, ani i nujul oveja, ani i nujul lab cucu. Huaats jaye al an tiyopan quetechic tin mexajil i jalum tuminchic. 15 Tam tin tsuu a Jess jahua in tajalchic, in tsejca jun i cuathaxtalab tsaj abal quin quethmaychic. Taley in tala quethmachiquiyal eleb an nujulchic cal patal an ovejachic ani an hueyaxchic. In cuajlachiquinchal in mexajil an jalum tuminchic, ani huaclalal ti cale in tuminal. 16 Tam a Jess in uchachic an nujul lab cucu: Ca thubat caltha a nujnelil ani yabats ca eyentha ti nujumtalab in quima u Tata ti eb. 17 Tamits huahua tu exobalil i tila jahua thuchath tin Tocat Thuchlab tin cuenta a Jess antse: Tu tayat ichich u lej cuaal u canat abal ca chubax eyentha in quima a Dios jantini in tomnal ca eyentha cal axi lej chubax cacnax cal a Dios. 18 Tam conoyat a Jess cal talchic i Israelchic: Janto neets ca taja ti tsubixtalab abal qui tsoobna max chubax a cuaal a uchbil ca tala quethmay i inicchic antsana eleb ti al an tiyopan? 19 Tam a Jess in toctsiychic:

(Mt. 21.1213; Mr. 11.1518; Lc. 19.4546)


13Hueits

SAN JUAN2,3 Max tatachic ca paclu axe xi tiyopan, nan neets cu tsab tsejca junil ti ox a quicha. 20 Ani uchan a Jess cal jajachic: Auxe max ca chubax ejtou ca tsab tsejca ti ox a quicha, cum an tsejcomchic cal axe xi tiyopan in tojna tsab inic cal acac i tamub ti tsejcom. 21 Tam ti a Jess in ulu antsana cal an tiyopan, pel i tipchixtalab cal in inictal. 22 Huahua tu exobalilchic yab i thubat ejtiy nix an cau jahua in ulu. Expith i ejtiyits talbel tam ti ejthachits a Jess. I tilachic tamna jahua in ulumalits abal neets quin tsab tsejca junil an tiyopan ti ox a quicha. Ma tamnaits i lej belchits jahua antsana thuchath ti al an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios ani jahua in ulumalits a Jess.

194 bij Nicodemo. Jaye pel i fariseo. 2 Chich acal quin tsabiy a Jess, in ucha: Huahua tu Israel i tsoob abal it abath tit Exobchix cal a Dios abal tucu exobchi in cahuintal. Cum tu tejhuamethanchal a tsap cal i labith tajbilab, jaxtam i tsoob abal it lej abath cal a Dios ani jaja ti tolmiyal. 3 Tam uchan cal a Jess: Lej chubax nan tu uchal abal cal in tajtal ey ti huatsinenec ni jita yab in ejtohual quin tsoobna jantini tin tajal a Dios ti Tsale. In yejenchal ca ocox it huatsin. 4 Tam conoyat a Jess cal a Nicodemo: Jantini in ejtohual ca it huatsin jun ani puliquits ti inic? Auxe max in ejtohual ca huichiy tin chucul in mim ani ca it huatsin junil ti tele. 5 Toctsin a Jess: Expith jitats ca it ejatliyat cal i ja ani cal an Espritu Santo, jats neets ca otsits jun tin tajal a Dios ti Tsale. Lej chubax jahua antsana nan tu uchal. 6 Ca huatsin i tele, in cuaal in anam tuul ejtil in mim ani in tata. Ca it ejatliyat jun i inic cal an Espritu Santo, in cuaal i it ejattalab. 7 Yab ca jicpa abal nan tu uchal in yejenchal ca it huatsin jitats in le ca otsits jun tin tajal a Dios ti Tsale. 8 U juchnal an ic abal jutamqui quin lena. Aba ani a ejtohual ca atsanchi in cahuith an ic, yab a tsoob ma juta ti tal ani ma juta ti neets. Antsana jaye yab a ejtohual ca tsoobna jantini tu it ejatliyab i inicchic cal an Espritu Santo. An Espritu Santo im pithal i it ejattalab an inicchic jitats quin

an ajib ti bichou Jerusaln tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic an Israel. Tats ti xeets a Jess in tajalchic i labith tajbilab ti tsubixtalab cal in ey, ani cal yantalam i inicchic tu belnal tam ti tsutabits jahua in tajamal. 24 Cum a Jess in tala exlanchal in ichich jajachic, yab in lej bela max pel i chubax belom. 25 Yab in yejenchal ca olchin in ey an inic, cum in tala exlanchalits janto tam tsalap in nethal tin ichich an inicchic.

23Exome

A Jess in exlanchal in ichich tim patal an inicchic

Huaats jun i inic pel i oclec cal an Israelchic ax im

Jess ani a Nicodemo

195 lenanchi quim pitha, ani yab a ejtohual ca tsoobna jantini tim pithalchic. 9 Tam conoyat a Jess cal a Nicodemo: Jantini tam u ejtohual cu batsu i it ejattalab? 10 Toctsin a Jess: Tata ojni it lej huitath tit exobchix cal an Israelchic ani jantini ti yab a ejtohual ca ejtiy an cau jahua nan tu uchal. 11 Nan u tsoobits abal jats an lej chubax cau jahua tu uchal, cum tin tsooblinchamalits u Tata ti eb. Aba ani pel i chubaxtalab, yab a le ca belchi. 12 An cau axi nan tu tilchal tin cuenta teje tsabal yab a le ca belchi, ani ms yab neets ca belchi max tu tilchiye hualim xi tihua cal u Tata ti eb. 13 Nana tin Juntal patal an inicchic u cuajattal ti eb, ani expith nana jaits an inic ax im painec in tal ti eb. 14 Tam ti biyal a Moiss in tsejca cal i patal in tipoth inquithtal i tsan, ani in tejcou chum i acanlab ti al an joltam. Quin meta jitats tsicathits cal an tsan, ani neets ca jeltha. Nana tin Juntal patal an inicchic im bijchithits quin quetan al jun i pelcoth te. 15 Antsana neets quin tajchin abal ca pithan i it ejattalab patal jitats tiquim bela nana, ani neets ca etsey cuajiy cal a Dios yab ca quibey, in ulu a Jess.

SAN JUAN3 tsabal. Patal jitats quim bela in Tsacamil a Dios neets ca pithan i it ejattalab abal ca etsey cuajiy cal a Dios yab ca quibey. 17 A Dios in aba in Tsacamil abal cal jaja ca jecontha an inicchic, yab abal ca jolbiyat. 18 Jitats quim bela in Tsacamil a Dios yab neets ca jolbiyat cal a Dios. Max yab quim bela tamna jolbithits. 19 Jolbithits cum yab im belal ani im pojcal jaja axi chenec quim pitha an inicchic i tajaxtalab tin ichich. Tocat in culbetnale ca xetsin ms al an yicuax ani iba al an tajax. Antsana in culbetnal cum in ey in canithal ani in tajal jahua yab alhua. 20 Patal jitats ax in tajal jahua yab alhua im pojcal an tajaxtalab, cum yab in le ca tejhuametha jahua yab alhua in tajal. 21 Jitats in nethal juncuth in tsalap cal an chubaxtalab u xeets al an tajax, ani antsana ti neets ca tsutat cal in at inic abal u tolmiyab cal a Dios quin taja jahua alhua.

a Dios lej ichich hual in tsutal an inicchic, jaxtam in aba in lej juncats Tsacamil ca chich teje

16Cum

A Dios pel i canithom cal an inicchic

talbel u cale huahua tu exobalil a Jess junax cal jaja ti tsabal Judea. Ani taja xeets a Jess ti pujal tsab ox a quicha. 23 Jayetsequi taja utat hue ti Enn axi utat ti bichou Salim, xeets ti pujal a Juan cum huaats yan i ja taja. Tats tu cheel an inicchic ani u pujnal. 24 Antsana ti xeets a Juan tam ti yabaye baliyame ti al an huicaxte. 25 Tam tajachic in tsiquiy ti tilom talchic in exobalil a Juan ani talchic i Israelchic. In tiloxnal janto in ey ca toquetha an inicchic

Tilom junil a Juan pujax cal a Jess


22Taley

SAN JUAN3,4 ani ca toquetha an eyextalab abal tin cuenta an cacnaxtalab cal a Dios. 26 Taley chich cal a Juan in exobalilchic quin tauna. Uchan a Juan cal jajachic: Ca taja ti cuenta exobchix, nixe xi inic a ulu abal it junax xetsin cal jaja ti jayqui jum poque ti pulic itse Jordn. Xohue xeets ti pujal jaye, ani jathua tim patal an inic u tsatel cal jaja. 27 Tam a Juan in uchachic: Pelits a Dios expith ax im pithal in uchbil an inicchic, max ti pujal ani max jantots in uchbil. 28 Nan tu lejquith uchaitschic abal nana yab ja in Cristo. A Dios tin aba quin chich hue occhith abal cu tolmiy an inicchic quin tojojoy in ichich abal quim batsu a Cristo talbel. 29 An tsicach axi neets ca tomquin cal i inic neets ca calna cal jaja. Antsana jitats ca juncun cal a Cristo neets ca calna cal jaja. Nana expith u tolmiyal an inicchic ca juncun cal a Cristo ejtil max pel tin conox cal i tsicach ax u lenab ca juncun cal i cuitol. In lej culbel tam u juncunal i inicchic cal a Cristo. 30 Lej bijithits a Cristo expith ca cathpich tajchin ti cuenta cal an inicchic cum in ey lej pulic, ani nana tocat quin tsutat ms tsaat u ey.

196 ani jahua in atsamal ti eb. Ani an inicchic yab in le quim belchi jahua in ulal. 33 Max i belchal jahua in ulal a Cristo abal lej chubax, tam jun tajat i macuchith belchal jaye abal chubax patal jahua in ulal a Dios. 34 Cum jaits a Dios ax in aba a Cristo teje tsabal abal tucu olnanchi in cahuintal a Dios. Patal jahua in ulal jaja pel i chubaxtalab cum jum putat pithnenec an Espritu Santo cal a Dios, ani yab pithnenec tipothqui. 35 An Tatalab ti eb in lej canithal a Cristo cum pel in Tsacamil, ani in tala pithamalits tin cubac patal jahua huaats ti eb ani ti tsabal. 36 Jitats quim bela in Tsacamil a Dios, jats ax u pithnal i it ejattalab abal ca etsey cuajiy cal a Dios. Jitats yab quim bela, jats neets ca ijcanchat an cacath yajchictalab cal a Dios taye tal.

Cristo ojni tal ti eb ani lej cathpich pulic in ey. Yab huaats jita teje tsabal quim baju ejtil in ey jaja. Jitats ca huatsin teje pel i inic, ani in tiloxnal jahua huaats teje tsabal. 32 A Cristo tal ti eb ani in tiloxnal jahua in tsuumal

31A

Im pulic ey a Cristo axi tal ti eb

In atsa an fariseochic abal lej yan i inicchic u tsatel ani u pujnal cal a Jess, ani cal a Juan hue jun tsab expith. 2 Antsana in atsachic aba ani jaja yab u pujal a Jess. Expith u pujalchic huahua tu exobalil. 3 Tam tin tsoobnaits a Jess abal antsana ti olchinenec nixe xi fariseochic, tamna cale ti pulic bichoulom Judea neets ca huichiy ti pulic bichoulom Galilea. 4 Abal ca ulits ti Galilea in yejenchal ca huatey ti Samaria. 5 Tam ti neetsits ti bel im baju jun i bichou im bij Sicar axi cuentalith Samaria. Nixe xi bichou Sicar utat an tsabal ax a Jacob tam ti biyalits

A Jess ani an uxum axi pel i Samariajib

197 im pitha in tsacamil Jos. 6 Tats ti huaats jun i mom im bij in momil a Jacob. Cum tsequenequits a Jess ti belal coyots ba an mom. Lej hueits in le quim baju tsejel quicha. 7 Tam chich jun i uxum Samariajib quin caltha an ja. Uchan cal a Jess: Tiquim pitha an ja cu utsa. 8 Biyat u calnequits huahua tu exobalilchic a Jess ti bichou abal qui tsaiy janto qui capu. 9 Tam uchan a Jess cal nixe xi uxum: Cum tata pel it Israel ani nana pel in Samariajib yab in tomnal tata tiquin conchi i ja. Antsana in ulu cum yab u lenab an Samariajibchic cal an Israel. 10 Toctsin a Jess: Yab tin exlanchal u ey ani yab a tsoob jahua in le ti pitha a Dios. Max tin exlalac jita nana, tin conchamalac ani nan neets tu pitha i ja tin cuenta a ejattal cal quit ejatlinchat etsey. 11 Uchan a Jess: Tata ojni paylom, juta ta cuaal an ja ax tin ucha neets tiquim pitha tin cuenta u ejattal? Ma yab a cuaal janto ta ca caltha i ja al axe xi luputh mom. 12 Te tu jilchamal axe xi mom i biyal juntal Jacob. Teje tin calthamal i ja abal quin utsachic cal in tsacamilchic ani cal i conelchic. Auxe max jats tata ax it lej pulic a ey ani jaja a Jacob hue tocat in ey. 13 Toctsin a Jess: Neets ca tajlun ti chiquel jitats quin utsa an ja al axe xi mom, ani talbel junil neets ca chiquey. 14 Jitats quin utsa an ja axi nan cu pitha tin cuenta in ejattal yabats

SAN JUAN4 neets ca chiquey. Pel ejtil i elel ja tin ichich axi yab jayqui u thiquel. Neets ca lejat it ejatlinchab in ejattal abal etsey. 15 Tam uchan a Jess cal nixe xi uxum: Ojni paylom, tiquim pitha an ja cu utsa a ulal a cuaal abal yabats quin chiquey, ani yabats cu yejenchi quin huichiy cu caltha an ja teje al an mom. 16 Tam uchan cal a Jess: Quit cale ca ucha ca chich teje a tomquil. 17 Toctsin an uxum: Nan yab u cuaal u tomquil. Tam uchan cal a Jess: Lej chubax jahua a ulal abal yab a cuaal a tomquil. 18 A cooyamalits bo i inic ani ax a cuaal xohue yab pel a tomquil. Lej chubax a ulu abal yab a cuaal a tomquil. 19 Tam tin atsa antsana an cau an uxum, tam in ucha a Jess: Tata ojni paylom, hualam pel it caulome cal a Dios. 20 Tatachic tit Israel a ulal abal expith ti bichou Jerusaln jats jun ti bijithits an inicchic quin cacna a Dios. I biyal juntalchic Samariajib yab in ulu ani. Jajachic in cacnamal a Dios teje al axe xi bolchal. 21 Toctsin a Jess: Uxum, nan u le abal tiquim belchi jahua nan neets tu ucha. Neets quim baju an hora tam an inicchic ax in le ti cacnax cal an Tatalab ti eb yab neets quin yejenchi ca chich ti cacnax al axe xi bolchal. Ani jayetsequi yab neets quin yejenchi ca cale ti Jerusaln abal ti cacnax.

SAN JUAN4 tit Samariajib yab chubax it cacnax cal an Tatalab ti eb, cum yab a chubax exlal xe. Huahua tu Israel i chubax exlal, ani jaxtam i ejtohual qui chubax cacna. Ani cal huahua tu Israel a Dios neets quin caltha an Jeconthax. 23 Xohueits jitats in le quin chubax cacna an Tatalab ti eb in yejenchal quin cacna cal in lej ichich ani cal in lej tsalap jun ejet tayat cal a Dios ti cacnax. Antsana ojni in le a Dios ca cacna. 24 A Dios pel i Espritu. Pel in uchbil an inic quin cacna a Dios cal in lej ichich ani cal in lej tsalap jun ejet tayat max chubax pel i cacnax cal a Dios. 25 Tam uchan a Jess cal an uxum: U tsoobits abal neets ca chich an Mesas axi pel a Cristo bijithits cal a Dios neets ca aban. Jaits jaja axi neets tucu tala lejquinchi an cau tin cuenta a Dios. 26 Tam uchan an uxum cal a Jess: Nanaits ti ja in Cristo ax tu tilom xohue. 27 Taley u ulits huahua tu exobalilchic a Jess i tsuu abal tilom cal i uxum, ani i lej jicpal. Tocat ni jun yab in luba abal quin conoy a Jess jale ti tilomac cal nixe xi uxum ani janto ax in tiloxnanchal. 28 Tam an uxum in jilcacay in mulil, ta cale ti bichou. Taja in ucha an inicchic: 29 Huana qui tsuu jun i inic ax tin tala olchamal jahua nan u tajamal. Hualam jaits axi pel a Cristo. 30 Tam cale am bichou ani cale jun ti cuajat a Jess. 31 Biyat yabaye

198 ulnec am bichou, huahua i ucha a Jess: Exobchix, te cuajat an capnel ca capu. 32 Tam a Jess tu uchachic: Nan u cuaalits janto cu capu aba ani yab a tsoobchic jahua u cuaal. 33 Tam u conx huahua jun cal xi jun. I ulu: Hualam chanchinits i capnel cal jita ani hualam caputsits. 34 Tam a Jess tu uchachic: An capnel jahua nan u cuaal jats tin cuenta u ejattal. Jaits a Dios ax tin tsaplinchal u ejattal, cum u tajchal in culbetal ani u lubal cu tala an tojlab jahua jaja tim pitha. 35 Ca metachic teje ulelel i inicchic axi xo hueits neets quim belchi in cahuintal a Dios tam ca taychin tin ichich. Yab ca ulu ta ichich max neets ca aychiye abal quim belchi. Yab ca ulu ejtil jun i inic tam huejnequits an hualilab lab em neets quin aychiye ca putunits tse a its ani tiquele quin cotoy. 36 Huaats jita ax in ocox taychal in cahuintal a Dios tin ichich in at inic, ani huaats jita jaye ax in tolminchal talbel quim belchi in cahuintal a Dios jitats taychinenequits tin ichich. An taychix ani an tolminchix neets ca junax culbe ani ca jalbinchat cal a Dios tam i inicchic quim belchits in cahuintal a Dios. Ani jitats quim belchi in cahuintal a Dios neets ca pithan i it ejattalab abal ca etsey cuajiy cal a Dios. 37 Lej chubax jahua uxnal jun i inic in uchbil ti tayal cal i iyalab ani junaque i inic in uchbil ti cotol

22Tatachic

199 cal an hualilabcua. 38 Nan tu abalchic abal ca tolminchi quim belchi in cahuintal a Dios jitats taychinenequits tin ichich. Pel jajachic axi ocox taychinenec in cahuintal a Dios tin ichich cal queat i belom, ani tatachic talbel ca tolminchi quim belchi. 39 Cum nixe xi uxum Samariajib in olchi im bichohuil abal in tsuu jun i inic cal ti tala olchin patal jahua jaja in tajamal an uxum, jaxtam yantalam i inicchic al nixe xi bichou im bela a Jess. 40 Tam ti ulits am bichou jun ti cuajat a Jess, tam ti lej uchan a Jess max quin ejtou ca jilcon hue tihua tim bichohuil. Ani tats ti jilcon tsab a quicha. 41 Ani yantalame i inicchic ax in atsanchal in cahuintal a Cristo taja im bela jaye. 42 Tam uchan an uxum cal nixe xi belomchic: I belchamal jahua tata tu olchi tin cuenta jaja, ani xohue i lej belchal cum huahua putat i atsanchal in cahuintal. I lej tsoobits abal jaits jaja a Cristo axi bijithits neets ca aban cale a Dios ca chich. Jaits an Jeconthax cal an inicchic.

SAN JUAN4 tajamal tihua ti bichou Jerusaln. Cum tats ti xetsin a Jess ti Jerusaln tam ti an Israel in taja an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. 46 Taley huichits junil a Jess ti Can axi cuentalith Galilea jun tin huencohuamal an ja ti vino. Ani huaats jun i oclec in cuaal in cuitolil yaul tihua ti bichou Capernaum. 47 Tam tin atsa abal ulits a Jess taja ti Galilea tal ma ti Judea, tam cale quin tsuu. Chich ani in lej canat ucha max quin ejtou ca cale quin jelthanchi in cuitolil axi talequits. 48 Uchan an oclec cal a Jess: Tata ojni yab a le tiquim bela max yab tu tajchi i labith tajbilab ti tsubixtalab cal u ey. 49 Tam uchan a Jess cal an oclec: Huana thubat tu quima paylom, biyat hualam hue ejate u cuitolil. 50 Uchan cal a Jess: Quit cale ta quima. Yab neets ca tsemets a cuitolil. Cum an oclec im belchi jahua antsana uchan cal a Jess, ta cale tin quima. 51 Tam ti neets ti bel, tam ti tamuhuatits cal tsab ox in tojnalil. Uchan an oclec: Elabmejits a cuitolil. 52 Tam in conoy jahua hora ti tsiquin ti elabmel. Uchan: Ti hueel jun hora an huacal hualcanits cal an cacal. 53 Tam tin tila in tata an cuitol abal jaits an hora tam ti uchan cal a Jess abal yab neets ca tsemets in cuitolil. Tam an oclec ani cal patal ax tin quima in tsiquiyal quim belachic a Jess.

tim putuhuits tsab a quicha al nixe xi bichou, tam ti cale a Jess taja ani cale quin tsabiy i cuenchalabchic ti Galilea. 44 Cum lej chubax jantini in ulu jaja abal yab u cacnab i caulome cal a Dios tin lej cuete bichohuil. 45 Tam ti ulits a Jess ti Galilea lej alhua batsuhuat cal an inicchic taja, cum in tsuumalits jahua in

A Jess in jelthal in cuitolil i oclec


43Tam

SAN JUAN4,5 jaits an tsabchilab labith tajbilab ax in tajamal a Jess ti tsubixtalab cal in ey. Antsana in tajamal tam ti huichits ti Galilea tal ma ti Judea.
54Axe

200 ti jeltha. 10 Uchan cal talchic i Israelchic axi taja cuajat: In ulal an tsejcath cau axi pithnenec a Moiss cal a Dios yabcua ca thaya a tatil tam sbado. Xo pelits i sbado ani tata ojni a thayamal. 11 Toctsin axi yaulac: An inic ax tin jeltha tin ucha cu thaya u tatil ani quim belats. 12 Tam conoyat: Jita nixe hualam ax ti ucha ca thaya a tatil ani quit belats? 13 Ani jaja yab in tsoob max pel cal a Jess ti jeltha, cum tixcanenequits taja ani jaye huaats yantalam i inic muthat. 14 Ma talbel tamuhuatits cal a Jess ti al an tiyopan ani uchan: Xohue it jelthachits. Ca lej luba ta ba yabats quit hualbin, i quit cathpich yajchiquiyat yab ejtil ti ocox. 15 Tam cale axi yaulac in olchi an Israelchic abal cal a Jess jats ti jeltha. 16 Ani jajachic tocat in aynal a Jess in le quin tsemtha tin ebal abal in jeltha an yaul tam sbado. 17 Uchanchic cal a Jess: Cum u Tata ti eb yab jayqui im palcanchal ti tojnal, jaxtam nanane yab u palcanchal. 18 Tam ti an Israelchic in atsa antsana in ulu a Jess, tam tin ms luba quin tsemtha. In lechic quin tsemtha tin ebal abal in ulu a Dios pel in Tata ti eb, ani yab expith tin ebal abal in jeconchi an tsejcath cau tam in jeltha an yaul tam sbado. In tsalpanchalchic abal a Jess in le quin ulu cal nixe xi cau jununul in ey cal a Dios.

Taley cale a Jess ti Jerusaln jun ti neets ca tajan junaque i ajib cal an Israelchic. 2 Taja ti Jerusaln huaats i tsacbath ja ax u bijiyab ti hebreo cau Betesda. Nixe xi ja cuajat utat al i otsnamtalab cal am bichou jun ti huaats i huileb ax u bijiyab ti Ovejachic, ani huaats bo i hueu cucu ata tin tonithtal nixe xi tsacbath ja. 3 Taja moochic yantalam i yaul in aychal ca lanquiyat an ja. Huaats i joctsi, i cuetse, i tsambe. 4 Junchiquil u pail taja jun i ngel quin lanquiy an ja, ani an yaul axi ca ocox otsits al an lanquith ja u jelthabits cal jahuaquitsqui tam yaulats. 5 Cuajat taja jun i inic u yaul ox i lajuj cal huaxic i tamub. 6 A Jess in tsoobits abal ohuatits tu yaul. In tsuu moolqui ani in conoy: A le quit jeley? 7 Toctsin an yaul in ulu: Ni jita yab huaats paylom, abal tiquin otha al an ja tam ca lanquiyat. Tam nan neets quin otsits, tamna u ocox otsel queat i yaul. 8 Tam uchan cal a Jess: Quit tsacpan ca thaya a tatil ani quit belatsits. 9 Tam tin ulpiy antsana a Jess, tam ti huelcanits an yaulats tin inictal. Tam ojni in thaya in tatil ani belatsits. Pel i sbado tam

A Jess in jelthal jun i tsambe ti Betesda

a Jess in ucha nixe xi Israelchic:

19Tam

In eyaltal a Jesucristo in Tsacamil a Dios

201 Lej chubax nan tu uchalchic abal pel tin Tsacamil a Dios. Jahua nan u tsutal u Tata ti eb in tajal, jats expith u tajalne. Ni janto yab u ejtohual cu taja tu cuete tsalap. U tajalne patal jahua quin taja u Tata ti eb. 20 Cum pel tin Tsacamil u Tata ti eb, jaxtam jaja tin lej canithal ani tin lej tsooblinchal patal jahua in tajal. Tim pitha u eyaltal cu jeltha nixe xi yaul. Aba ani pel i labith tajbilab u tajchamal, bel u Tata ti eb neets tiquin tolmiye cu taja i ms pulic labith tajbilab. Tam ojni neets ca cathpich jicpachic. 21 Jantini u Tata ti eb in ejthal i tsemelom, antsana neetsne cu tajchi jitats cu lenanchi. 22 U Tata ti eb yab neets quin tsejca an inicchic, cum tim pithamalits nana tin Tsacamil u eyaltal cu tsejcanchichic. 23 Antsana tim pithamal u eyaltal, abal an inicchic tiquin cacnane jantini u cacnax jaye cal u Tata ti eb. Max yab tin cacnalne, yab chubax in cacnalchic u Tata ti eb, cum jaits u Tata ti eb ax tin aba quin chich teje tsabal. Nana tin Tsacamil a Dios quin cacna jayetsequi jantini tu cacnab u Tata ti eb. 24 Lej chubax nan tu uchalchic max tatachic tin tajchal ti cuenta u cahuintal jahua nan tu uchal ani ca bela u Tata ti eb ax tin aba quin chich teje tsabal, tam nan neets tu pitha i it ejattalab abal quit etsey cuajiy cal a Dios. Quit pithanits i it ejattalab ani yabats neets quit jolbiyat cal a Dios, ani yabats neets quit xetsin ejtil max it tsemenec al i hualabtalab. 25 Lej chubax im

SAN JUAN5 bajumalits an hora abal nan cu pitha an inicchic i it ejattalab. Nana tin Tsacamil a Dios neets cu taunachic axi ejtil max tsemenec al i hualabtalab, ani neets cu pitha i it ejattalab jitats tiquim belchi u cahuintal. 26 Jantini u Tata ti eb in cuaal in cuete lej tsap ti ejatlix, antsana tim pithane u cuete lej tsap tin ejatlix. 27 Cum nanaits tin Juntal patal an inicchic, jaxtam u Tata ti eb tim pitha u cuete lej tsap cu tajchi an inicchic an tsejcaxtalab. 28 Yab ca jicpachic abal antsana u cuaal u cuete lej tsap. Lej chubax neets quim baju an hora tam neets cu tauna ca ejtha patal an tsemelomchic abal cu tajchi an tsejcaxtalab. 29 Neets cu calthachic ti al an jolimtalabchic jun ti jolith. Neets ca cuajiy cal a Dios jajachic ax in tajamal alhua, ani neets ca tajat jolbiyat cal a Dios jajachic ax in tajamal yab alhua.

janto yab u ejtohual cu taja tu cuete tsalap. U tajchal an inicchic an tsejcaxtalab expith jantini tin uchbiyame cal u Tata ti eb. U tajchal cal i bolithtalab jantini in le u Tata ti eb cu tajchi. Yab u tajchal an tsejcaxtalab jantini nan u le tu cuete tsalap, expith jantini ti quin lena u Tata ti eb ax tin aba quin chich teje tsabal. 31 Yab lej exbath u olnomtal max nan expith cu olna u cuete ey. 32 Huaats jita ax tin olnanchal u ey, ani jats axi lej exbath ani chubax an olnomtalab. 33 Tatachic

30Ni

U tejhuamel abal a Jess in lej cuaal in eyaltal

SAN JUAN5,6 a aba ca cale i inicchic cal a Juan tiquin conchinchi u ey, ani jahua olchin jats lej chubax an cau. 34 Aba ani yab u lej yejenchal jita tiquin olnanchi u ey, bel tu uchalchic lej chubax an cau jahua ti olchichic a Juan tin cuenta u ey. Antsana tu uchalchic max jita in le ca chich cal nana ani ca jecontha. 35 An cau ax ti olchichic a Juan pel ejtil i tajaxtalab lej tajajal, ani jun hue tocat a culbetnanchichic. 36 Exbath in olnomtal a Juan tin cuenta u ey ani lej cathpich exbath in olnomtal an tajbilabchic jahua nan u tajal. Cum jahua nan u tajal jats tin uchbiyamal u Tata ti eb cu taja, ani jats cal tin tejhuamethanchal u lej ey abal in abnenec cal u Tata ti eb. 37 Tin tejhuamethanchal u ey u Tata ti eb cal an tajbilabchic ax a tsuchal u tajal jantini tin uchbiyamalits u Tata ti eb cu taja. Aba ani ni jayqui yab a atsamal ti lej cau a Dios ani yab a tsuchamal in hual, bel cal axe xi tajbilabchic jahua u tajal it jilchinal i tejhuamethaxtalab tin cuenta u ey ani tin cuenta in ey u Tata ti eb. 38 Tejhua abal yab a alhua penamal in cahuintal a Dios ta ichich, cum yab a belal abal chubax in abnenec cal u Tata ti eb quin chich teje tsabal. 39 Tatachic a lej exobnanchal an Tocat Thuchlab cum a tsalpayal tats neets ca elcanchi quit it ejatliyat ani quit etsey cuajiy cal a Dios. Jaits xe ax tin olnanchal u ey. 40 Tocat yab a lechic quit chich cal nana abal nan tu pitha i it ejattalab abal quit etsey cuajiy cal a Dios. 41 Yab lej exbath max quim puhuethanchat u bij expith cal an

202 inicchic. 42 Nan tu exlanchalchic a ichich abal yab chubax a canithal a Dios. 43 Aba ani in abnenec ani in uchbiyame cal u Tata ti eb, bel tatachic yab tim batsuhual. A batsuhualchic cal a culbetal axi ca chich cal in cuetemtal yab uchbiyame cal a Dios. 44 Yab a ejtohualchic tiquim belchi u cahuintal, cum tocat a le quit tsalpanchat tit alhua inic jun cal xi jun ani yab cal a Dios. 45 Aba ani tatachic yab tim belal, nan yab neets tu jolbiy cal u Tata ti eb. In thuchath cahuintal a Moiss jats ti jolbiyalchic, cum yab chubax a belchal. Jats ax a palenchalchic. 46 Max chubax a belchalac in thuchath cahuintal a Moiss, tam tin belchalacne u cahuintal. Tim belalacne cum nan in olnab ti al in thuchath cahuintal a Moiss. 47 Max yab ca belchichic in thuchath cahuintal a Moiss, ni abal jay yab neets tiquim belchi u cahuintal jahua nan tu uchalchic.

A Jess im pijchal bo mil i inicchic

Taley talbel a Jess cale jum poque am pulic lejem Galilea ax u bijiyab jaye ti Tiberias. 2 Ani tihua neets jaye yantalam i inic cal ti tsuchame an labith tajbilabchic jahua in tajamal cal yantalam i yaulchic. 3 Tam huahua tu exobal ani cal a Jess u cathiy al i bolchal, ani buxcan taja a Jess. 4 Hueits neets quim baju an Israelchic quin taja an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. 5 Cum a Jess in tsutal tsatat yantalam i inicchic, in ucha a Felipe:

(Mt. 14.1321; Mr. 6.3044; Lc. 9.1017)

203 Juta ti qui tsaiy i capnel abal ca caputs axe xi yantalam i inicchic? 6 A Jess in exlalits janto neets quin taja abal ca caputs am pulic mulcunel, expith in conoyqui a Felipe in le quin atsa jantini ti neets quin toctsiy. 7 Tam toctsin a Felipe: Cal tsab i bo inic i tumin denario i capnel qui tsaiy, ma yab neets quim baju quin huachic batsu tim patal an inicchic axi muthat teje. 8 Tam uchan a Jess cal junaque in exobalil im bij a Andrs axi pel in ebchal a Simn Pedro: 9 Cuajt teje jun i cuitol ax in cuaal bo i pan ani tsab i tool. Ni hue lejat yab neets ca lejey ca caputs axe xi yantalam i inicchic. 10 Tam a Jess tu uchachic: Ca ucha tim patal an inic axi muthat ca buxcan tsabal. Ani axi buxcan bo mil i inic taja jun ti huaats yan i tsacam tom. 11 Tam a Jess im batsu axi bo i pan ani im bina i cacnamal yan cal a Dios. Taley tu pitha huahua qui huatbanchi an mulcunel axi quetechic taja. Jayetsequi in taja a Jess cal xi tsab i tool. Ani patal an mulcunel im batsuhual jayits in le quin capu. 12 Tam ti ajhuejits patal an mulcunel, tam a Jess tu ucha huahua tu exobalil: Ca thaya patal an jilcomach yab ca jila ca jolat quibey. 13 I thaya ani i tuchiy lajuj tsab i tocnal cal an jilcomach pan. 14 Tam tin tsuu an mulcunel abal antsana in tajamal an labith tajbilab a Jess, in ulu:

SAN JUAN6 Lej chubax axe jaits an caulome axi bijithits cal a Dios neets ca chich teje tsabal. 15 Cum a Jess in tsoobits abal u lenab ca yacuan cal an mulcunel ani ca punuhuat cal i tsaplab ti tsale cal jajachic, jaxtam tixcan ani cale cuetem al jun i oc bolchal.

Belal a Jess eblim an ja

ti aclets tam tu calets huahua tu exobalil a Jess, cu paiy tin hualtelil am pulic lejem. 17 U ulits ani u otsits al i tan cu cale ti jun i bichou im bij Capernaum axi jum poque am pulic lejem. Tam tu neets huatelitschic al an ja tam ti yicuaxits, ani xanto a Jess. 18 Tsiquin tam ca juchun lej tsapic an ic ani lej tsapic lanquil an ja. 19 Tam ti belthamalits an tan max bo o max acac i kilmetro, tam i tsuu a Jess abal tal utetel utat an tan. Tal ti belbel eblim an ja, ani tocat u jiquel huahua. 20 A Jess tu uchachic: Cum nanaits jats ax in tal yab quit jiqueychic. 21 Tam cal i lej culbetalab i batsu ca otsits al an tan. Ani thubat u ulits ma tihua jun tu neetschic.

16Tam

(Mt. 14.2227; Mr. 6.4552)

i inicchic jum poque al am pulic lejem jun tu calnequitschic taja huahua tu exobalil a Jess. Aytalab quicha in tajachic ti cuenta abal xanto axi juncats an tan axi cuajatac. In tsoobits jajachic abal cuetem tu calnequits huahua ani yab cuajat a Jess cal huahua. 23 Biyat

22Jilconenec

Aliyab a Jess

SAN JUAN6 ulcanalits i tanchic axi tal ti bichou Tiberias. Ulcanalitschic taja al in hualtelil am pulic lejem utat jun ti capumath am pulic mulcunel cal am pan ani cal an tool. Tats tim binamalits an Ajatic i cacnamal yan cal a Dios ani tats tim pijchamal am pulic mulcunel. 24 Tam tin tsuu jajachic abal xanto a Jess ani huahua tu exobalil, tam otsits al an tanchic axi it ulnec ca chich ti bichou Capernaum abal taja quin aliychic a Jess.

204 Jess in toctsiychic: Pel in culbetal a Dios abal tatachic tiquim bela nana. Nanaits ax in abnenec cal a Dios quin chich teje tsabal abal tiquim bela an inicchic. 30 Conoyat a Jess tam: Janto tam tsubixtalab a ejtohual tucu tajchi abal qui exla max chubax it abnenec cal a Dios ani chubax huahua qui bela tata? 31 Alhua max tu pithalac janto qui capu jantini ti pithnenec cal a Dios i biyal juntalchic i capnel i man quin capuchic tam ti xetsin ti al an joltam ti jayqui. In ulal an Tocat Thuchlab antse: A Dios im pithachic i capnel axi ti eb quin capu. 32 A Jess in toctsiychic: Lej chubax nan tu uchalchic abal a biyal juntalchic pithnenec i capnel axi ti eb cal u Tata ti eb, ani yab pithnenec nixe xi capnel cal a Moiss. Ani xohue u Tata ti eb ti abchamalits tatachic an capnel axi lej chubax tal ti eb tin cuenta a ejattalchic. 33 Ti abchamalitschic xo jaja axi painequits tal ti eb in it ejatlinchal in ejattal an inicchic. 34 Tam uchan a Jess cal jajachic: I lej le max tata paylom tucu etsey pitha nixe xi capnel ax a ulal. 35 A Jess in uchachic: Nanaits in ejtil i capnel tin cuenta in ejattal an inicchic. Jitats ca chich cal nana ni jayqui yab neets ca caiy in ejattal. Jitats tiquim bela nana ni jayqui yab neets ca chiquey in ejattal. 36 Aba ani tin tsuumalits tatachic yab a le tiquim bela. Antsana nan tu

29A

nixe xi inicchic jum poque tin hualtelil am pulic lejem, ani in ela a Jess taja. In conoychic: Jayqui tit ulits teje, Exobchix? 26 A Jess in toctsiychic: Lej chubax nan tu uchalchic abal nan tin aliyal tocat abal it ajhuejits cal am pan, ani yab tin aliyal abal max tim belalac abal u tajal i labith tajbilabchic ti tsubixtalab cal u ey. 27 Yab ca cathpich tepinchi an capnel ax u talel ax tin cuenta a inictal. Ca luba ca coonchi an capnel axi yab u talel, jahua nana tin Juntal patal an inicchic u le tu pithachic. Jats axi tin cuenta a ejattal cal quit ejatliyat abal quit etsey cuajiy cal a Dios. Tim pitha a Dios Tatalab ti eb u uchbil abal nan tu pithachic axe xi capnel tin cuenta a ejattal. 28 Tam conoyat a Jess cal jajachic: Janto pel i uchbil qui taja abal ca jilcon culbel a Dios cal huahua?

25Ultsits

A Jess pel i capnel cal tu it ejatliyab an inicchic

205 uchaitschic abal yab a le tiquim bela. 37 Bel neets ca chich cal nana patal jitats quim pithan cal u Tata ti eb nan cu calna. Jaits axi jajachic neets cu batsu, yab cu pojca. 38 In tal ti eb ani in chenequits teje tsabal abal cu tajchi in culbetal a Dios ani iba nana u culbetal. Jaits a Dios ax tin aba quin chich teje tsabal. 39 Pel tin abathualejil u Tata ti eb. Pel in culbetal jaja cu alhua beletna an inicchic axi jaja tim pithamal nan cu calna. Yab cu jilchi ma ni jun ca quibey. Ani an tsemelomchic talbel neets cu ejtha tam quim baju an taltalab quicha axi pejathits cal a Dios ca ejthachic. 40 Nanaits tin Tsacamil a Dios, ani pel in culbetal a Dios abal patal jitats tiquin tsuu ani tiquim bela, jats jajachic cu pitha i it ejattalab abal ca etsey cuajiy cal a Dios. Jaits jajachic axi neets cu ejtha tam quim baju an taltalab quicha axi pejathits cal a Dios ca ejthachic. 41 Tam talchic axi taja an Israelchic in tsiquiy quin cuiya a Jess, cum in ulumalits abal jaja pel i capnel axi tal ma ti eb tin cuenta in ejattal an inicchic. 42 In uluchic: Auxe max yab i jaits a Jess axi pel in tsacamil a Jos. I exlanchalits in tata ani in mim. Jale in ulu abal tal ma ti eb? 43 Tam a Jess in uchachic: Yabats tiquin cuiya. 44 U Tata ti eb jats tin aba quin chich teje tsabal, ani ni jita yab in ejtohual ca chich cal nana max yab ca quinchin in ichich cal u Tata ti eb. An tsemelomchic neets cu ejtha

SAN JUAN6 tam quim baju an taltalab quicha axi pejathits cal a Dios ca ejthachic. 45 Thuchathits al an Tocat Thuchlab jahua in ulu in caulomejilchic a Dios ti jayqui antse: Neets ca exobchin tim patal an inicchic cal a Dioscua. Ani xohue patal jitats ca chubax exobchin cal u Tata ti eb ani quin atsanchi in exobchixtal, jats neets ca chich cal nana. 46 Yab u ulal abal huaats jita in tsuumalits u Tata ti eb, expith nana jats u tsuumalits. Nana jats in tal ma ti eb cal a Dios. 47 Lej chubax nan tu uchalchic abal jitats tim belamal nana, jats ax u pithamalits i it ejattalab ca cuajiy etsey cal u Tata ti eb. 48 Nanaits in ejtil i capnel tin cuenta in ejattal an inicchic. 49 Lej chubax a biyal juntalchic in capu an man ti jayqui tihua ti al an joltam, ani bel tsemets jajachic cum yab lej jum putat ejatliyat abal etsey. 50 An capnel jahua nan tu olchalchic jats axi painec tal ma ti eb. Jitats quin capu neets ca it ejatliyat ani ca etsey cuajiy cal a Dios ti eb. 51 Nanaits in ejtil i capnel ani im painec tal ma ti eb. Jitats quin capu axe xi capnel jats cal ti neets ca it ejatliyat ani ca etsey cuajiy cal a Dios ti eb. U anam tuul nana jaits ejtil i capnel. Neets cu bina tu ba abal ca it ejatliyat an inicchic. 52 Tam an Israelchic axi taja cuajat in tsiquiy quin tiloxnanchi jahua in ulu a Jess antsana cal in anam tuul. In uluchic: Jantini tin ejtohual axe xi inic quim bina in anam tuul ani qui capchi?

SAN JUAN6 Jess in uchachic: Nanaits tin Juntal patal an inicchic. Expith max ca capchi u anam tuul ejtil max pel in capnel ani max ca utsanchi u xitsal ejtil max pel in utsnel, tamna neets quit it ejatliyatchic. 54 U it ejatliyab abal etsey jitats tin capchal u anam tuul ejtil i capnel ani tin utsanchal u xitsal ejtil i utsnel. Aba ani ca tsemets, nan neets cu ejtha tam quim baju an taltalab quicha axi pejathits cal a Dios ca ejtha an tsemelomchic. 55 U anam tuul pel i lej chubax capnel ani u xitsal pel i lej chubax utsnel tin cuenta in ejattal an inicchic ca it ejatlinchat. 56 Jitats tin capchal u anam tuul ejtil i capnel ani tin utsanchal u xitsal ejtil i utsnel jats axi junini tsotcx cal nana. 57 U Tata ti eb axi etsey ejat jats tin aba quin chich teje tsabal, ani jaits jaja ax u ejatnal. Jitats tin capchal u anam tuul ejtil i capnel ani tin utsanchal u xitsal ejtil i utsnel jats ax tin ejatnal nana. 58 U olnal tu ba abal nanaits in ejtil i capnel ani im painec tal ma ti eb. Jitats quin capu axe xi capnel jats cal ti neets ca it ejatliyat ani ca etsey cuajiy cal a Dios ti eb. Axe xi capnel yab ja ejtil an man axi pithnenec a biyal juntalchic ti al an joltam ti jayqui. Jats nixe ja in capuchic ani bel tsemets. 59 Antsana cal axe xi cau tin cuenta an capnel a Jess in exobchi an tamcunel al in tiyopanil an Israelchic ti Capernaum.

206 an capnel, tamna yan axi tsatenec cal a Jess in ulu: Lej quibat qui belchi axe xi cau. Jita hualam in ejtohual quin exbay? 61 Tam a Jess in tajchichic ti cuenta abal in le ti tococol cal nixe xi cau tin cuenta an capnel. In conoychic: It tapchinal a tsalap cal axe xi cau? 62 Max it tapchinal cal axe xi cau, ms neets quit tapchin max tiquin tejhua tsuu nana tin Juntal patal an inicchic quin cathiy ti eb jun tin talac. 63 A ejattal jats cal tit ejatchic. Yab lej exbath a inictal. An cau jahua nan tu olchamalitschic pel tin cuenta a ejattal ani jats cal quit ejatlinchat a ejattal. 64 Aba ani lej chubax an cau jahua nan tu olchamalitschic, bel talchic cal tata huaats yab a belchamal. In quejab tsoobits a Jess jita cal ti yab neets ca belan ani jita cal ti neets ca tsinat bina tin cubac in tomolnaxilchic. 65 Tam in ulu a Jess: Nan tu uchamalitschic abal ni jita yab in ejtohual ca chich cal nana max yab ca quinchin in ichich cal u Tata ti eb. 66 Ma tamnaits ti tixcan cal a Jess yantalam, i inic ani yabats xetsinchic cal jaja. 67 Tam a Jess tu conoy huahua lajuj tsab tu exobalil: A lechicte quit tixcan cal nana? 68 Toctsin a Simn Pedro: Ajatic, jita cal tu cu cale huahua cum yab jita in olnal i cau ax tata a olnal? Expith tata tu olchalchic i cau cal cu it ejatliyat

53A

tin atsaitschic antsana an cau in exobchi a Jess tin cuenta

60Tam

An cau tin cuenta an it ejattalab

207 abal cu etsey cuajiy cal a Dios. 69 I belchamalits a cahuintal. I lej tsoobits abal tataits it Cristo ax it bijithits neets quit aban cal a Dios quit chich. Pel ti Tsacamil a Dios, ani pel in ey a Dios ejat abal etsey. 70 A Jess tu toctsiychic: Lajuj tsab ta eb axi nana tu tacuyamalits abal tiquin tsatenchi, ani jun jats axi tsatat cal an teneclab. 71 Cal axe xi cau jahua in ulal a Jess in olnal a Judas Iscariote axi pel in tsacamil a Simn. Aba ani ajithits cal huahua tu lajuj tsab tu exobalil a Jess, bel jaja jaits axi neets quin tsinat bina a Jess tin cubac in tomolnaxilchic.

SAN JUAN6,7 Judea. Tatachic a tsalpayal abal jahuaquitsqui tam hora alhua max quin cale. 7 Tim pojcal nana axi yab exlomchic cal a Dios, cum u olchal max quin taja jahua yab alhua. Yab ti pojcal tatachic, cum a ey ejtil jajachic in ey. 8 Tatachic quit cale ti Judea cal an ajib. Nana yabaye in neets, cum yabaye im bajumal an hora abal quin cale. 9 Antsana a Jess in uchachic in cuete ebchal. Ani jaja jilcon ti Galilea.

Taley talbel xeets a Jess ti Galilea. Yab in lena ca xetsin ti Judea, cum huaats talchic i Israel in le ti tsemthax cal jaja. 2 Hueits neets quim baju a quicha tam an Israelchic quin taja an ajib tin cuenta an tamcuth hualilab, tam tu tsejcab i tsacam pathel ata jun tu cuajil an ajibalchic buc a quicha tu tajnal an ajib. 3 Uchan a Jess cal in cuete ebchalchic: Quit tixcan teje ani quit cale ti Judea abal tihua ca tajchi i tsubixtalab a tsatelilchic jaye. 4 Ni jita tam inic neets quin taja janto tsinat max in le ca exla cal in at inic. Ca tajchi i labith tajbilabchic patal an inic abal ti exla. 5 Ma cal in cuete ebchalabchic a Jess yab u belnal. 6 Tam a Jess in uchachic: Xoqui yabaye im bajumal an hora abal nan quin cale ti

Yab belan a Jess cal in cuete ebchalabchic

tam ti calets in cuete ebchalchic a Jess cal an ajib, tam ta cale jaja jaye a Jess talbel. Cale tsininil abal yab ca exla. 11 Huaats i Israelchic tihua al an ajib xeets alililchic cal a Jess juta ti quin ela. Xeets in conomichical: Juta ti cuajat nixe xi inic? 12 U cue tiloxnab a Jess cal an ajibalchic axi xeets taja. Talchic in ulu pel i alhua inic, ani talchic in ulu yab pel i alhua inic, cum tocat in cambiyal an iniccua. 13 Ni jita yab in lubal quin lej tejhua ulu janto in ey a Jess, cum in tsejnal ca cuiyan cal an Israelchic cal ti yab lenab a Jess. 14 Tsejelomits neets ca taley an ajib tam ti otsits a Jess al an tiyopan, ani in tsiquiy ti exobchix taja cal in cahuintal a Dios. 15 Ani lej jicpanchab in exobchixtal cal an Israelchic. In uluchic: Jantini tin exlamal axe xi inic yan i cau ani yab exoblamath? 16 A Jess in toctsiychic: Jahua nan u exobchixnal an cau jats ax tim pitha u Tata ti eb

10Taley

Cale a Jess cal an ajib

SAN JUAN7 ax tin aba quin chich teje tsabal, yab nana u cuete cahuintal u exobchixnal. 17 Jitats in nethal in ichich tsejcacathits quin tajchi in culbetal a Dios, jats axi neets quin exla max pel i cau ax tim pithamal a Dios jahua u exobchixnal o max pel u cuete cahuintal ax u exobchixnal. 18 Huaats jitachic in exobchixnal in cuete cahuintal abal ca puhuethanchat in ey. Nana expith u exobchixnal an cau ax tim pithamal a Dios abal ca puhuethanchat im bij jaja. Lej chubax an cau jahua nan tu olchalchic. Nan yab in cambix. 19 Aba ani lej chubax a cuaalchic nixe xi tsejcath cau binath cal a Moiss, bel ni jita tatachic yab a putuhual xe. Jale a lechic tiquin tsemtha? 20 Toctsinchic axi muthat taja: Jita in le ti tsemtha? Tata ojni it cooyab cal i atax teneclab. 21 Tam a Jess in uchachic: Cum nan u tajchi i alhuatalab jun i inic tam sbado, tocat a jicpal ta patalchic. 22 Tatachic tam quim bajuhuits huaxic a quicha ti huatsinenec an inic tele, a ujnam ca cojchi in inictal abal pel in cal a Dios an tele. Max quim bajuhuits an huaxicchilab quicha pel i sbado, bel a cojchal in inictal jantini a biyal juntalchic in tajamal jaye. Pel xe i ujnamtalab axi ocox tajnenec cal a biyal juntalchic ani talbel jaye cal a Moiss. 23 Aba ani pel i sbado antsana a tajalchic an inic tele cum a le ca putu cal an tsejcath cau ax ti uchbiyal antsana ca tajchi. Cum antsana a tajalchic

208 tam sbado, jaxtam yab in tomnal quit tsacuychic cal nana abal u jeltha jun i yaul tam sbado. 24 Ca lej tequeth tsalpanchi jahua nan u tajamal ani yab jun athic ca eblim tsalpanchiqui.

talchic ax u cuajilchic ti Jerusaln in conoyal: Hualam max jaits axe xi inic jaja u aliyab lenab ca tsemtha? 26 Ca tsuu lej tejhua tilom cal an inicchic, ani yab u cuiynal. Hualam max an oclecchic cal an Israel in chubax belal abal jaits axe a Cristo axi bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich. 27 Hualam yab ja axe, cum i tsoobits juta ti tal. Tam ca chich a Cristo ni jita yab neets quin tsoobna juta ti tal. 28 Exom a Jess ti exobchix ti al an tiyopan. Tam tin atsa jaja antsana u tiloxnab, in lej tsapic ulu: Tatachic tin exlalac ani a tsoobnalac ma juta tin tal. In chenec teje tsabal cum in abnenec cal jun axi tatachic yab chubax a exlal. Jaits a Dios axi lej chubax ejat tin abamal quin chich teje tsabal, ani yab in chenec abal max expithac nana u lej le quin chich. 29 Nana u lej chubax exlal a Dios, cum in tal ma lej tihua ti eb. Jaits jaja ax tin aba quin chich teje tsabal. 30 Tam cal talchic i Israel u lej lenab ca yacuan a Jess, ani yab ejtohuat cum yabaye im bajumal an hora axi pejchame cal a Dios ca yacuan. 31 Aba ani antsana lenab ca yacuan, bel huaats yantalam i inic cal tu belnal. In ulu jajachic:

25Tam

In olnal a Jess ma juta ti tal

209 Auxe max janto tam labith tajbilab ms neets quin taja a Cristo tam ca chich ani max axe a Jess jaja yab in tajamal. Tejhua abal jaits jaja a Cristo cal in labith tajbilchic.
An fariseochic in abalits i yacualchic abal quin yacuaits a Jess
32Tam

SAN JUAN7 Max huaats jita u chiquel cal in ejattal ca chich cal nana, ani nana neets cu pitha an ja quin utsa tin cuenta in ejattal. 38 In ulal an Tocat Thuchlab abal jitats tiquim bela nana, neets ca cale athithil ejtil i elel ja tin ichich. Pel i ja axi cal ti neets ca it ejatlinchat in ejattal an inicchic. 39 Antsana a Jess in tipchixnanchi an ja tin cuenta an Espritu Santo axi neets ca pithan jitats quim bela a Jess. Tocat yabaye lej chenequits an Espritu Santo, cum yabaye huichenec a Jess tihua ti eb ca puhuethanchat im bij.

ti an fariseochic in tsoobnaits abal antsana tu tiloxnab a Jess, tamna jajachic ani cal an tsalechic cal am pale in aba ca calechic i yacual abal quin yacuaits a Jess. Pel i yacualchic ax u abatnab cal am palechic. 33 Ultsitschic ani uchan cal a Jess: Hue neets quin cuajiye teje tsabal cal tatachic, ani talbel neets quin huichiy cal jaja ax tin abamal quin chich teje tsabal. 34 Tatachic neets tiquin aliy tamna, ani yabats neets tiquin ela ma ni juta. Yab neets ca ejtouchic quit ulits jun ti nan neets quin cuajiy talbel. 35 Tam nixe an Israelchic in tsiquiy ti conx jun cal xi jun: Juta hualam neets ca cale axe xi inic abal yab neets qui ejtou qui ela ma ni juta? Hualam neets quin tsabiy i at Israel ax u pil cuajil xalulul cal an griegochic. 36 Janto tam cau nixe abal in ulu neets tiquin aliy ani yab neets tiquin ela ma ni juta? Ni jita yab neets ca ulits jun ti neets quin cuajiycua.

bajuhuits an taltalab quicha axi lej cathpich in exbath cal an ajib. Tam cubiy a Jess in taunal lej tsapic axi cuajatchic taja. In ulu:

37Im

An ja axi cal tu chubax it ejatliyab an inicchic

i inicchic ax in atsa jahua antsana in ulu a Jess, in ulu: Lej chubax axe xi inic jaits an caulome axi uxnal cal an Israelchic neets ca aban cal a Dios ca occhith chich tam ti yabaye chenequits a Cristo. 41 Queatchic axi taja cuajat in ulu: Jaits axe a Cristo axi bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich. Ani huaatse jitachic in ulu: Iba yab ja, cum a Cristo yab tal ti Galilea. 42 In ulal an Tocat Thuchlab abal a Cristo neets ca huatsin ti bichou Beln jun ti huatsin jaye am biyal tsale David. In ulal jaye abal a Cristo pel in at xitsal a David. 43 Antsana ti lehux an inicchic axi taja muthat, cum yab jununul in tsalpanchal in ey a Jess. 44 Aba ani talchic i inic taja in le quin yacua a Jess, yab in taja.

40Talchic

Lehux an inicchic

SAN JUAN7,8
An oclecchic cal an Israel yab im belal a Jess

an yacualchic axi abnenec quin yacua a Jess ani conoyatchic cal an fariseochic ani cal an tsalechic cal am pale: Jale yab a chitha nixe xi inic? 46 Toctsin an yacualchic: Ni jayqui yab i atsamal i inic quin ulu an cau axi ejtil jaja in ulal. 47 Tam uchanchic cal an fariseochic: Tata ojnichic hualam a hualcaits ta ba quit cambiyatte cal jahua in ulal nixe xi inic. 48 Auxe max huaats cal huahua tu Israel i oclec ani i fariseo ax im belamalits nixe xi inic. 49 Tajat quibenequits axe xi mulcunel axi tsatenec cal jaja, cum yab in exbayalchic an tsejcath cau jahua huahua tu Israel u pithnenec cal a Moiss. 50 Taja cuajat a Nicodemo an fariseo axi chich quin tauna a Jess jun i acal. In ucha in at fariseochic: 51 In ulal an tsejcath cau abal yab i ejtohual qui alquith jolbiy i inic. Ocox qui conomichiquiy abal qui alhua exla max in tajamalits jahua yab alhua. 52 Toctsiyat a Nicodemo: Tata ojni hualam pel it Galileajibte? Ca exobna an Tocat Thuchlab abal ca tsoobna abal taja ti Galilea ni jayqui yab u tal i inic axi pel i caulome cal a Dios.

45Huichits

patal an inicchic axi tamcuth taja cal a Jess cale tin quimachic.

53Tam

Jun i uxum hualbinel cal i inic

Ani a Jess cale ti bolchal Olivo. 2 Aytalab quicha lej thajujul huichiy junil ti tiyopan. Utey cal jaja patal an inicchic axi cuajat taja, ani buxcan a Jess ti exobchix cal in cahuintal a Dios. 3 Tam talchic axi pel i exobchixchic cal an tsejcath cau junax cal i fariseochic in chithal jun i uxum axi elchinence ti at cuaxnax cal i inic axi yab pel in tomquil. In cuajba an uxum tsejel jun ti exobchix a Jess cal an mulcunel. 4 Uchan a Jess cal jajachic ax in chitha an uxum: Exobchix, axe xi uxum elchinenec ti at cuaxnax cal i inic axi yab pel in tomquil. 5 An tsejcath cau ax tu jilchi a Moiss in ulal abal jita quin taja i hualabtalab ejtil in tajamal axe xi uxum, ca pithcachiquinchat cal i tujub ma ta ca tajat tsemtha. Ani tata janto a ulal ca tajchin axe xi uxum? 6 Antsana ti conoyat a Jess abal u lenab ca jolbiyat max quin ulu i cau axi yab juncuth cal an tsejcath cau. Tam cutle a Jess in tsiquiy janto quin thucha cal in chuchub ti tsabal ba am pojoth. 7 Cum lej conomichiquiyabe cal i cau, lujcun a Jess. In uchachic: Max huaats jita cal tatachic yab hualbith, jats quim pithcanchi an ocox tujub axe xi uxum. 8 Tam cutle a Jess junil quin thuchaye ms janto ti tsabal ba am pojoth. 9 Tam in tsiquiy an inicchic ti calelel ti junchic, cum tin atsa lej uchan antsana max huaats jita yab hualbith jats quim pithcanchi an uxum an ocox tujub. Patal in atsa jolbith in ichich. Ocox neets

210

211 calelel an yejtselchic, ani taley tiquele ti tala calets axi patal jitaquitsqui. Jilcon expith a Jess ani nixe xi uxum. 10 Tam lujcun a Jess, in tsuu expith cuajat an uxum. In ucha: Uxum, juta ti cuajat ax ti jolbiyalac? Yab jilcon ma ni jun abal ti lej jolbiy? 11 Tam in ulu an uxum: Iba ni jun yab jilcon, paylom. Tam uchan cal a Jess: Nanane yab tu jolbiyal. Quit cale ani yabats quit hualbin.

SAN JUAN8 tin abamal quin chich teje tsabal ani etsey cuajat cal nana. 17 In ulal an tsejcath cau ax a cuaalchic abal lej chubax an olnomtalab max jununul in olnomtal tsab i olnom. 18 Nana u olnal tu ba ani tin olnanchal u ey u Tata ti eb ax tin aba quin chich teje tsabal. Tsab ti eb huahua tu olnom. 19 Tam conoyat a Jess: Juta ti cuajat a Tata? A Jess in toctsiychic: Tatachic yab tin exlal, ani yab a exlal u Tata ti eb. Max tin exlalac nana, a exlalac u Tata ti eb jaye. 20 Jaits axe xi cau ax in exobchal a Jess ti al an tiyopan utat jun ti cuajat am poctechic jun tu batsuhuab an cacnaxtalab tumin. Ni jita yab in yacua a Jess, cum yabaye im baju an hora jantini ti pejchame cal a Dios ca yacuan. Jun ti nan in neets tatachic yab a ejtohual quit calechic in ulu a Jess 21 Taley in taunaye junil a Jess an inicchic: Nan in neets, ani tatachic neets tiquin aliy. Yab neets tiquin ela, cum yab neets ca ejtou quit ulits jun ti nan in neets. Neets quit tsemets, ani neets quit jilcon tajat quibenec cal a hualab. 22 Tam in ulu talchic i Israelchic: Hualam max neets quin cuete tsemtha tim ba ani jaxtam in ulu huahua yab i ejtohual cu ulits jun ti jaja neets. 23 Tam a Jess in uchachic: Tatachic it huatsinenec tit eleb poquel teje tsabal, ani nana in tal ti eb. Jununul a tsalapchic cal a at inic teje ti al an hualab caylal, ani

in taunaye junil a Jess an inicchic, in ucha: Nanaits ax u pithal an inicchic i tajaxtalab tin ichich. Jitats ca tsatey cal nana neets ca xetsin al an tajax ani iba al an yicuax. Neets ca xetsin it ejatlith al an tajax. 13 Tam uchan a Jess cal talchic i fariseochic: Yab janto ti exbath an cau jahua a ulal, cum tocat a olnal ta ba. 14 A Jess in toctsiychic: Aba ani u olnal tu ba, bel exbath an cau ani lej chubax jahua u olnal. Nana u alhua tsoobits ma jutam in tal ani ma jutam in neets, ani tatachic yab a exlal. 15 Tatachic ojni tin jolbiyal cum tin tsalpanchal u ey jantinits tin tsutalqui ejtil max pel i jahuaquitsqui tam inic. Nana teje tsabal yab u jolbiyal i inic. 16 Max u jolbiyalac lej chubax an tsejcaxtalab neets cu pitha cum nan yab in tsejcom cuetem, in tsejcom junax cal u Tata ti eb ax

12Taley

A Jess ani an tajaxtalab

SAN JUAN8 nana u tsalap pil yab ejtil tatachic. 24 Cum a tajtal ey it hualbith, jaxtam nan tu uchachic abal neets quit tsemets ani quit jilcon quibenec cal a hualab. Max yab tim belchal abal lej chubax jantini nan tu olchits u ey, neets quit tsemets ani quit jilcon tajat quibenec cal a hualab. 25 Tam conoyat a Jess: Jita tata? A Jess in toctsiychic: Nanaits u ey ax tu uchamalits ma ti jayqui tam tu ocox tauna. 26 Huaatse yan i cau u ejtohualac tu uchayechic tin cuenta a ey. U ejtohualac tu jolbiy ani yab neets cu taja. Expith u lubal cu olchi an inicchic an cau jahua u atsamal cal jaja ax tin aba quin chich teje tsabal. Lej chubax an cau jahua jaja quin ulu. 27 Ma ni cal patal axe xi cau yab in ejtiyalchic abal a Jess in olnal an Tatalab ax ti eb. 28 Tam a Jess in uchachic: Nanaits tin Juntal patal an inicchic. Tam tatachic tiquin cooy quetath al am pelcoth te, tam tiquele neets ca tsoobna abal lej chubax u ey jahua u ulumalits. Tamnaits neets ca tsoobnachic ta lej ichich abal jahua nan u ulal yab pel u cuete cahuintal, pel ax tim pithamal u Tata ti eb. 29 U Tata ti eb ax tin aba quin chich teje tsabal etsey cuajat cal nana. Yab tin jilcacayal, cum etsey u tajchal in culbetal. 30 Ani cal axe xi cau jahua uchan, yan i inicchic im bela a Jess.

212 Max ca tayat bina a xutsun cal an cau jahua nan u olnal, pel it lej chubax exobal cal nana. 32 Neets ca exla an chubaxtalab ani jats neets ti hualca. 33 Toctsiyat a Jess: Huahua pel tu at xitsal a Abraham ani u hualcath. Ni jayqui yab jita tu huicat cooyamal. Jale a ulal neets cu hualca? 34 A Jess in ucha: Lej chubax nan tu uchalchic abal patal jitats u hualbinal jats u huicat cooyab cal an hualabtalab. 35 Pel in ey jaja yab hualcath ejtil i tojnal axi cunat cooyab cal i amulab. Expith in tsacamil an amulab jats axi lej chubax hualcath. 36 Nanaits tin Tsacamil a Dios. Max nana tu hualcanthanchichic a ichich tin cuenta an hualabtalab, tam neets ca atsa abal it lej chubax hualcathits a ichich. Yabats neets quit huicat cooyat cal an hualabtalab. 37 U tsoobits abal pel ti at xitsalchic a Abraham. Aba ani antsana a ey, bel a lechic tiquin tsemtha cum yab u lejel ta ichich an cau jahua nan tu olchalchic. 38 Aba ani nan tu olnanchalchic jahua u tsuumal cal u Tata ti eb, bel a lechic ca taja jahua it exobchith cal a tata. 39 Toctsinchic tam: Huahua i biyal tata pel a Abraham. A Jess in uchachic: Max chubax anac a Abraham pel a tata, a chubax aynanchalac an chubaxtalab jahua ti jilchamal. 40 Nan tu chubax olchalchic an chubaxtalab ax tin olchal a Dios, ani bel a le tiquin tsemtha. Max

a Jess in ucha an Israelchic axi cal tu belnal jaja:

In tsacamilchic a Dios ani axi huicat cooyabchic cal an hualabtalab


31Tam

213 cuajatac teje a Abraham, jaja yab neets tiquin tajchi antsana. 41 Tatachic a nitsbinchal in tajbil a tata. Tam uchan a Jess cal jajachic: Huahua yab pel u peno tsacam. I cuaal juncats i tata axi pel a Dios ti eb. 42 Tam a Jess in uchachic: Max chubaxac pel a Tata Dios ti eb tin canithalac nana, cum jaits tin aba quin chich teje tsabal cal tatachic. Yab in chenec expith max nan u lej le quin chich tu cuete ba. Jaits a Dios ax tin abamal. 43 Jale yab a ejtohual ca exbay jahua u ulal? Jats cum yab a alhua binal a xutsun cal an cau jahua nan tu uchalchic. 44 An teneclab jats a tatachic ani an teneclab pel ti tsacamilchic. Jats jaja a lej culbetnal ca tojonchi. Ma tam ti caal jaja pel i tsemthom inic. Ni jayqui yab in lejatnamal tin ichich an chubaxtalab ani ni jayqui yab in ulal an chubaxtalab. Pel i janamcau ani cal jaja jats tu huatsinthab an janamtalab. 45 Nan tu uchalchic an chubaxtalab ani yab tim belchal. 46 Jita hualam axi cal tatachic in ejtohual tiquin jolbiy ani tiquin ucha abal yab chubax jahua u ulal ani yab chubax jahua u tajal? Jale hualam yab tim belchal an chubaxtalab jahua tu uchalchic? 47 Jitats pel in cal a Dios, jats in alhua binal in xutsun quin atsanchi in cahuintal a Dios. Cum tatachic yab pel ti cal, jaxtam yab a le ca lej bina a xutsun ca atsanchi xe.

SAN JUAN8 Lej chubax jahua i ulumalits abal pel it Samariajib ani it cooyab cal i atax teneclab. 49 A Jess in toctsiychic: Iba yab in cooyab cal i atax teneclab. Expith u lubal cu cacna u Tata ti eb, ani tatachic yab tin cacnal nana. 50 Nan ni janto yab u tajal abal quim puhuethanchat u bij. U Tata ojni jats in le quim puhuethanchat u bij, ani jats quin ulu jayqui. 51 Lej chubax nan tu uchalchic abal jitats quim putu cal u cahuintal, jats axi ni jayqui yab neets quin leca an lej tsemla. 52 Tam toctsin an Israelchic: Xohue ojni i tsoobits abal it cooyab cal i atax teneclab. Tsemetsits a Abraham ani patal am biyal caulomechic cal a Dios, ani tata a ulal max jita quim putu cal a cahuintal jats yab neets quin leca an lej tsemla. 53 Auxe max it ms lej pulic ani i biyal tata Abraham iba. Tsemetsits jaja ani patal am biyal caulomechic cal a Dios. Jita hualam pel a ey a tajal? 54 A Jess in toctsiychic: Ni janto yab ti exbath max nan u puhuethalac tu ba. Jaits a Dios ax tim puhuethanchal u bij, ani jaits a Dios ax a ulal a cacnalchic. 55 Yab chubax a exlalchic a Dios, nana jaits ax u lej exlal a Dios. Max u ulalac abal yab u exlal a Dios, neetsne tin janamcau jantini tatachic it janamcau. Lej chubax u exlal a Dios ani u putuhual cal jahua in ulal. 56 A biyal tata Abraham lej culbe tam tin exla abal nan neets quin chich teje tsabal. Xohue in tsoobits abal in chenequits, ani jats ti jum putat culbel jaja.

uchan a Jess cal an Israelchic:

48Tam

Ejatits a Cristo tam ti yabaye ejat a Abraham

SAN JUAN8,9 uchan a Jess cal nixe xi Israelchic: Auxe max a tsuumal a Abraham, ani yabaye a cuaal tsab inic i tamub. 58 A Jess in toctsiychic: Lej chubax nan tu uchalchic abal in ejatits tam ti yabaye huatsinenec a Abraham. 59 Tam im penachic i tujub abal quin cuiiy a Jess. Ani jaja cale tsininil jun ti muthat an inicchic ti al an tiyopan, ta calets.

214 in mauchi tin hual an joctsi. 7 Tam a Jess in ucha: Quit cale ca taca a hual ti al an tsacbath ja Silo. An cau Silo in le quin ulu abath ti tenec. Ani cale an joctsi in taca in hual. Tam ti huichits u tsuuxits. 8 Tam in at quimathchic cal ti tsuume joctsijac in uluchic: Hualam axe jaits ax i exlamal ti joctsijac tam tu conol cal an limoxna. 9 Talchic jajachic in ulu: Jaits xe. Queatchic in ulu: Yab ja, tocat ejtilits. Tam axi joctsijac in ulu: Nana ojni jaits ax a tiloxnalchic. 10 Tam conoyat jaja: Jantini tit tajchinenec abal it tsuuxits? 11 Jaja in toctsiychic: Jun i inic uxnal ti Jess in tsejca i lucuc ani tin mauchi tu hual. Taley tin ucha quin cale cu taca u hual ti al an tsacbath ja Silo. In cale ani u taca u hual taja, ani xo in tsuuxits. 12 Tam conoyat: Juta ti cuajat nixe xi inic a olnalac? Toctsin jaja: Yab u tsoob.

57Tam

Neets belal a Jess in tsuu jun i inic axi joctsi ma tin huatsintal. 2 Ani huahua tu exobalil i conoy a Jess: Exobchix, hualam exbath jale ti huatsin joctsi axe xi inic? Hualam tin ebal jaja in hualab, ani max i hualam tin ebal in hualab in tata ani in mim. 3 A Jess tu uchachic: Yab pel i joctsi tin ebal in cuete hualab ni tin ebal in hualab in tata ani in mim. Pel i joctsi expith abal ca tsuuxmetha cal in tsap a Dios, ani antsana ca tejhuame abal a Dios in lej cuaal in tsap. 4 Biyat quichaye u cuaal u uchbil cu tojonchi in tojlabil a Dios ax tin aba quin chich teje tsabal. Hueits neets ca acle, ani yabats neets cu ejtou cu tojonchiye tam. 5 Biyat nan quin xetsin teje tsabal, u pithal an inicchic i tajaxtalab tin ichich. 6 Tam tin uluhuits antsana axe xi cau, tamna a Jess tubal tsabal. In tsejca i lucuc tsipili cal in ijil, ani

A Jess in tsuuxmethal jun i inic axi joctsi ma tin huatsintal

netha axi joctsijac jun ti cuajat talchic i fariseochic. 14 Pelac i sbado tam ti a Jess in tsejca i lucuc ani in tsuuxmetha an joctsi. 15 Conoyat junil axi joctsijac jantini ti tajchinenec abal tsuuxits. Ani toctsin:

An fariseochic in conomichiquiyal axi joctsijac ani tsuuxits


13Tam

215 In mauchin i lucuc tu hual ani u taca u hual, ani xo in tsuuxits. 16 Tam talchic nixe xi fariseochic in ulu: I tsoobits abal axe xi inic ax in tsuuxmetha an joctsi yab cal a Dios ti abnenec, cum yab in cacnal an quicha sbado. Ani queatchic i fariseo al nixe xi cuenel in ulu: Auxe max i hualbith inic in ejtohualac quin taja i labith tajbilab ejtil in tajal axe xi inic ax in tsuuxmetha an joctsi. Tam lehux an fariseochic, cum yab jununul in tsalpanchal in ey a Jess. 17 Tam conoyat junil cal an fariseochic axi joctsijac: Ani tata jantini ta tsalpanchal in ey ax ti tsuuxemtha cal a hual? Toctsin jaja: Nan u tsalpanchal in ey pel i caulome abnenec cal a Dios. 18 Cum an Israelchic yab in le quim bela max chubax pelac i joctsi ani max tsuuxmethamejits, jaxtam in abchi an cau ca chich in tata ani in mim. 19 Chich jajachic ani conoyat: Jaits axe a tsacamil? Tucu ucha max joctsi ti huatsinenec. Max chubax joctsijac jantini ti tajchinenec abal xo tsuuxits? 20 Toctsinchic in tata ani in mim: I tsoob abal jaits axe huahua i lej tsacamil ani joctsi ti huatsinenec. 21 Tin cuenta abal xo tsuuxits yab i tsoob jantini. Yab i tsoob cal jita ti tsuuxmetha. Cum pelits i inic pulic, jaja ca conoy. Jaja in ejtohual ti toctsiychic jantini ti tsuuxmetha. 22 Antsana ti toctsin in tata ani in mim axi joctsijac, cum

SAN JUAN9 in tsejnal an Israelchic ax in ulumalits ca quethmayat eleb ca cale tin tiyopanil max jita quin olna abal a Jess jaits a Cristo axi bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich. 23 Jaxtam in tata ani in mim axi joctsijac in ucha an oclec Israelchic ca conchinchat axi joctsijac cum pelits i inic pulic. 24 Taley tam an oclecchic in abchi an cau ca chich junil axi joctsijac. Chich junil ani uchan: Ca lej taja ti cuenta tucu ucha an chubaxtalab, cum a Dios ti tsutal ani ti atsal. I lej tsoobits abal pel i hualbith inic ax ti tsuuxmetha. 25 Tam jaja in toctsiychic: Yab u tsoob max pel i hualbith inic o max pel i alhua inic. Tocat u tsoobits abal in joctsijac ani xo in tsuuxits. 26 Conoyate junil: Jantini ti tajchi abal ti tsuuxmetha? 27 Jaja in toctsiychic: Nan tu uchamalitschic an chubaxtalab ani yab a tajamal ti cuenta. Hualam max a lechicte quit tsatey cal jaja, jaxtam a le abal nan tu tsab ucha junil jantini jaja tin tajchi. 28 Ma tamnaits lej tsapic cuiyan cal nixe xi fariseochic. Uchan: Tata it tsatatits cal jaja ani huahua iba, cum u tsatatits cal an cau ax tu jilchamal a Moiss. 29 I tsoobits abal tilmats a Dios cal a Moiss, ani axe xi inic ni janto yab i tsoobnanchamal tin cuenta a Dios. Ma yab i tsoob juta ti tal. 30 Tam axi joctsijac in toctsiychic: Auxe max cu bela yab a tsoobchic. Tin tsuuxmethamal

SAN JUAN9,10 ani ma yab a tsoob juta ti tal jaja? 31 I lej alhua tsoobits abal a Dios yab u atsax cal i hualbith inic. Axi cacnax cal a Dios ani in tajchal in culbetal a Dios jats axi neets ca atsan cal jaja. 32 Ni jayqui yab jita xetsinenec teje tsabal ti tsuuxmethom cal axi joctsi ma tin huatsintal. 33 Yab in ejtohualac axe xi inic ti tsuuxmethom max yabac pithnenec in tsap cal a Dios ani max yabac abnenec cal a Dios. 34 Tam uchan axi joctsijac: Tata ojni a lej tajtal ey tit huatsinenec tit huatath hualbith inic ani ma a le tucu exobchi huahua. Taley tamna quethmayat eleb ca cale.

216 jahua in tajal a Dios. Axi yab tiquim bela u jilal ca ms joctsibe, cum in tsalpayal abal lej tsuux cal jahua in tajal a Dios ani yab chubax. 40 Tam cal nixe xi cau talchic nixe xi fariseo in conoy a Jess: U joctsi huahua? 41 A Jess in toctsiychic: Max tatachic tim belamalac nan yabac tu tajat jolbiyamal tin cuenta a hualab aba ani pel ejtil it joctsi. It jolbithits cum yab tim belal ani a ulal abal it tsuux cal jahua in tajal a Dios ani yab chubax.

tsoobna a Jess abal quethmayatits eleb al an tiyopan axi joctsijac. Talbel in tamu ani in ucha: A belal in Tsacamil a Dios? 36 Toctsiyat a Jess: Paylom, tiquin ucha jita pel in Tsacamil a Dios abal cu bela. 37 Toctsin a Jess: Xo a tsuumalits in Tsacamil a Dios. Jaits nana ax tu taunal. 38 Tam axi joctsijac in tuthu in cualal tin tamet a Jess ani in ucha: Ajatic, nan u belal abal tataits ti Tsacamil a Dios. 39 Tam uchan cal a Jess: Cum in chenec teje tsabal patal an inicchic in cuaal in uchbil tiquim bela. Axi ejtil i joctsi ani tiquim bela nana, jats ax u tsuuxmethal abal ca tsuxin cal

35In

Axi joctsi tin cuenta in ejattal

10

Lej chubax nan tu uchalchic abal an cue u cathil tim batelil in tenmal an ovejachic abal ca otsits, ani yab tin lej huilebil. 2 Am beletnom ovejachic jats ojni u otsel tin huilebil in tenmal an ovejachic. 3 Tats tu otsel tam ca japchin cal am beletnom huileb tam neets quin caltha ti acul an ovejachic. Cum exlanchab in cahuintal am beletnom oveja, tocat quim bijiy tim bijchic tam u calelel an ovejachic. 4 Tam calnequits tim patalchic, tam nets occhith am beletnom oveja ani tal cuxlab an ovejachic. U aynab am beletnom cal an ovejachic cum exlanchab in cahuintal. 5 An ovejachic yab neets quin ayna i pil inic, cum yab in exlanchal in cahuintal, tocat neets ca cale ti athil max quin atsanchi in cahuintal. 6 Ax in atsachic antsana axe xi jalpith cau yab in exbay janto in le quin ulu a Jess.

An jalpith cau cal in tenmal an ovejachic

217
A Jess jats ejtil an alhua beletnom cal an ovejachic

SAN JUAN10 atlomqui, cum yab in canithal an ovejachic, expith an tumin in le. 1415 Nanaits in alhua beletnom cal u belomilchic cum pel ejtil i oveja. U exlx nana ani u belomilchic ejtil nana ani u Tata ti eb u exlx. Neets cu bina tu ba quin tsemtha abal ca jeconthachic. 16 Nan neets tu jecontha tatachic ax it belom cal nana ani jaye neets cu jeconthaye axi pil xeetschic yab cal tatachic. Jajachic jaye neets quin taja jahua nan cu ucha. Neets cu tamcuy cal tata ta yaneltalchic, ani neets cu tsejca juncats i cuenel. Ani nan neets quin jilcon tin juncats beletnom cal ta yaneltalchic. 17 Cum nan neets cu bina tu ba quin tsemtha, jaxtam u Tata ti eb tin lej canithal. Neets quin tsemtha ani neets quin ejatlin junil. 18 Cal u cuete culbetal neets cu bina tu ba quin tsemtha, cum ni jita tam inic yab in ejtohual tiquin tsemtha max nan yab cu lena. Pel u uchbil ax im pithnenec cal u Tata ti eb cu bina tu ba ani quin ejatlin junil. 19 Tam lehux talchic i Israelchic tin ebal cal axe xi cau jahua in ulu a Jess. 20 Yan jajachic in ulu: Yab qui tajchi ti cuenta in cahuintal axe xi inic, cum u cooyab cal i atax teneclab ani u olmanalits. 21 Ani queat jajachic in ulu: Max chubaxac u cooyab cal i atax teneclab yab neets quin ejtou quin ulu abal in cuaal in uchbil cal a Dios. Ani jaye jun i inic ax u cooyab cal i atax teneclab yab neets quin ejtou quin tsuuxmetha i joctsichic.

tam a Jess in uchaye i cau axi cuajatchic cal jaja: Nanaits in ejtil i huileb jun tu otsel an ovejachic. 8 Patal axi chenequits ani yab tequeth olnomats cal in cahuintal a Dios, jats ejtil nixe ax in le ti cue cal an ovejachic. Axi chubax u belom cal u cahuintal yab u belom cal nixe axi ejtil i cuechic. 9 Cum nanaits in ejtil i huileb jun tu otsel an ovejachic tin tenmal, jitats ca otsits nan neets cu jecontha cal patal jahuaquits quin tamu. Neets cu alhua beletnanchi in ejattal ejtil i oveja ax u othab tam acal tin tenmal ani ca chutheyits u calthab abal ti acul. 10 Axi yab tequeth olnom cal in cahuintal a Dios, jats axi ejtil i cue ax u cheel abal quin cueey ani quin tsemtha an ovejachic. Nan yab u ey antsana. Nan in chenec teje tsabal abal tu pithachic i it ejattalab abal quit jum putat canat cuajiy cal a Dios. 11 Nanaits in alhua beletnom cal u belomilchic. Neets cu bina tu ba quin tsemtha ti al an cruz abal tatachic quit jecontha. Jitats lej chubax canithom cal in ovejajilchic, ma tsejcachic in ichich ca tsemets abal ca jeconthachic. 12 Yab lej alhua jeconthax axi expith ti atlomqui ti beletnom oveja. Tam ca chich am pathum quin yacua an oveja, tam jaja u pitconal. In jilal ca yacuan an ovejachic cal am pathum ani axi ms in jilal ca tala buquey. 13 Antsana tu pitconal axi

7Taley

SAN JUAN10
I Israelchic im pojcal a Jess
31Tam

218 junil talchic i Israelchic im pena i tujub abal quin cuiiy a Jess. 32 A Jess in uchachic tam: Yan i alhua tajbilab u tajamalits ta tsuux hualchic, cum antsana tim pitha u uchbil u Tata ti eb cu taja. Cal janto cal tin ebal ta lechic tiquin cuiiy cal i tujub? 33 Toctsin an Israelchic: Yab neets tu cuiiy cal tin ebal i tajbilab jahua a tajamal, tocat abal pel i pulic hualabtalab cal a Dios a tajamal cum a ulu pel it Dios ani expith a ey pel it inic. 34 Tam a Jess in uchachic: Thuchathits ti al an tsejcath cau ax it jilchin cal a Moiss, abal a Dios in ulu tin cuenta an inic pelits i dioschic. 35 I tsoobits abal an Tocat Thuchlab pel i lej chubaxtalab ani ni jita tam inic yab in ejtohual quim pacuchi. Ca taja ti cuenta abal a Dios ti jayqui im bijiy ti dioschic ax im pithamal in cahuintal jaja. 36 Jaits a Dios ax tin tacuy ani tin aba quin chich teje tsabal. Jale tam a ulu abal u taja i pulic hualabtalab cal a Dios tam tu ulu nanaits pel tin Tsacamil a Dios? 37 Yab tiquim bela max yab cu tajchi i labith tajbilab u Tata ti eb ax tim pitha u uchbil cu taja. 38 Aba ani tatachic yab a le tiquim bela cal tin ebal u cahuintal, bel tiquim bela cal tin ebal an labith tajbilab jahua u tajamalits ta tsuux hual. Max chubax tiquim bela neets ca alhua exla abal nana ani cal u Tata ti eb tsotcx i ichich. 39 Ani junil lenab ca yacuan a Jess ca netha, tocat tixcan ta calets.

bajuhuits an tsamay quij, ani u tajnalits an ajib ti Jerusaln tam tu it binab an tiyopan ca cacnaxnaye cal a Dios. 23 Xeets a Jess ti al an tiyopan al i cuajattalab im bij hueu cucu ata Salomn. 24 Ani tamcunits toninil taja i Israelchic cal a Jess, ani uchan jaja: Jayqui neets tucu lejquith olchi a lej ey abal yabats cu xetsin cononol i ichich cal janto a ey? Tucu tajat lejquith olchi max tataits it Cristo ax it bijithits neets quit aban cal a Dios quit chich. 25 A Jess in toctsiychic: Nan tu uchamalits abal nanaits ani yab tim belchamal. Nan tu tejhuamethanchi u lej ey cal an tajbilab jahua u tajamalits tim bij u Tata ti eb. 26 Tocat yab a lechic tiquim belchi, cum yab ja tatachic axi nana tu cal an ovejachic. Antsana tu uchamalitschic abal yab pel tu cal. 27 An inicchic axi chubax pel u ovejajil jats ax tin exlanchal u cahuintal ani tin aynal. 28 Cum u pithalchic i it ejattalab abal ca etsey cuajiy cal a Dios, jaxtam ni jayqui yab neets ca quibeychic. Cum u tayat cooyalchic tu cubac ni jita tam inic in ejtohualac tiquin tixcanchi. 29 Pel jajachic ax im pithnenec u Tata ti eb cu calna. Cum u cooyabitschic tihua tin cubac u Tata ti eb jaye, ni jita tam inic yab in ejtohualac quin tixcanchi tin cubac jaja. U Tata ti eb in lej cuaal in etsey tsap yab ejtil an inic. 30 Nana ani cal u Tata ti eb jununul i ey.

22Im

219 huichiy a Jess jum poque am pulic itse Jordn juntalab ti calel quicha. Tats ti jilcon al an cuajattalab jun ti xetsin a Juan ti jayqui ti pujal. 41 Ani chich yantalam i inicchic quin tsuu a Jess. In uluchic: A Juan abal i yab in taja ni jun i labith tajbilab ti tsubixtalab abal quin tejhuametha max chubax abnenec cal a Dios, bel pel i lej chubaxtalab patal jahua in olnanchi in ey axe xa Jess. 42 Ani cal yantalam i inic axi tajachic tu belnal a Jess.

SAN JUAN10,11 toctsiy: Exobchix, jale ta le quit huichiy tihua junil, ani tats tit lename quit tsemtha cal i tujub cal talchic i Israelchic? 9 A Jess tu uchachic: Biyat yabaye u talchamal in tojlabil a Dios ax tin abamal, yabaye neets quin tsemtha. Huaats jathua lajuj tsab i hora tam tajaxe ta quicha ca xetsin an inic yab ca tithcuan. 10 Expith tam acal tam ti yicuaxits hualam neets ca tithcuan, cum yab huaats i tajax. 11 Talbel a Jess tu uchaye: U huayitsits i jaub Lzaro. Neets quin cale cu ejtsintha. 12 Tam huahua i uchal a Jess: Ajatic, alhua abal max huayitsits, cum neets hualam elabmelits an yaulats. 13 Tam tin ulu a Jess abal huayitsits a Lzaro, in le quin ulu abal tsemetsits. Huahua i tsalpanchalqui abal coyomathqui ti huayal. 14 Tam a Jess tu lejquith uchachic: Tsemetsits a Lzaro. 15 Alhua abal in jilconenec teje ani yabaye in calnec cal a Lzaro, cum talbel tatachic ms neets tiquin lej bela. Huanats qui tsuu xohue. 16 Tam cau a Toms axi uxnal ti cuayacua. Tu ucha huahua tu at exobalchic: Cu calehue cal a Jess ani cu junax tsemtha cal jaja.

40Tam

8I

11

Cuajat jun i yaul ti bichou Betania im bij Lzaro. Pel in ebchal a Mara ani a Marta. 2 Pel jaja a Mara ax ti jayqui in jolchi i nihuihuiltalab tin acan a Jess ani in huayethanchi cal in xiil. Pel in ebchal Lzaro axi yaul. 3 Abchinal an cau a Jess cal a Mara ani a Marta ca uchan an cau antse: Ajatic, ca lej taja ti cuenta abal te a jaub Lzaro u yaul. 4 Tam ti olchinits antsana an cau a Jess, in ulu: Aba ani yaul yab neets ca tayat tsemets. Cal jahua cu tajchi a Lzaro neets tu tejhuamethanchi in tsap a Dios ani nana u tsap tin Tsacamil a Dios. 5 A Jess in lej ichich hual tsutal a Marta ani a Mara ani a Lzaro. 6 Aba ani olchinenequits abal yaul a Lzaro, bel jilcone taja tsab a quicha jun ti cuajat. 7 Taley talbel a Jess tu ucha huahua tu exobalilchic: Huana cu cale junil ti Judea.

Tsemets a Lzaro

a Jess jun ti jolith a Lzaro, olchin abal tseits a quicha ti joliyame. 18 Am bichou Betania

A Jess pel i ejthax cal an tsemelom ani pel i pithoblix cal i it ejattalab
17Ulits

SAN JUAN11 cuajat utat ti bichou Jerusaln jelat max tsab cal tsejel i kilmetro. 19 Tats ti ultsits yan i Israelchic quin tsabiy a Marta ani a Mara quin culbethanchi in ichich, cum in tsoobits abal tsemetsits in ebchal Lzaro. 20 Cum olchinal a Marta abal ta tal a Jess, cale abal quin tamu. A Maria jats jilcon tin quima. 21 Ulits a Marta, in ucha a Jess: Ajatic, max it cuajatac yabac tsemenec u ebchal Lzaro. 22 Aba ani tsemenequits, u tsoobits abal neets ca ejtha cal a Dios. 23 Toctsin a Jess: Neets ca ejtha ani ca xetsine ejat junil a ebchal. 24 Uchan a Jess tam: U tsoobits abal neets ca ejtha tam quim baju an taltalab quicha tam a Dios neets quin tala ejtha an tsemelomchic. 25 Toctsin a Jess: Nanaits in ejthax cal an tsemelomchic ani im pithoblix cal i it ejattalab. Aba ani max ca tsemets jitats tiquim bela nana, bel neets cu ejtha junil talbel. 26 Neets ca cuajiy it ejatlith abal etsey yab quin leca an lej tsemla jitats belom cal nana. A belal axe xi cau? 27 Tam toctsin a Marta: U lej belal Ajatic abal pel ti Tsacamil a Dios. Pel it Cristo ax it bijithits neets quit aban cal a Dios quit chich.

220 An Exobchix Jess tax talits utat in le abal quit cale ca tsuu. 29 Tam ti olchinits an cau a Mara, tam ta cale thubat quin tsuu a Jess. 30 Yabaye ulnec a Jess ti bichou Betania, cuajate tihua jun ti tamuhuat cal a Marta. 31 An Israelchic axi cuajat abal quin culbethanchi in ichich a Mara in tsuu abal thubat calets. Ani calechic jaja jaye, cum in tsalpayal abal a Mara neets quin tsabiy an jolimtalab ani ca uquin taja. 32 Ultsits a Mara taja jun ti cuajat a Jess, in tuthu in cualal tin tamet ani in ucha: Ajatic, max it cuajatac yabac tsemenec u ebchal Lzaro. 33 Tam tin tsuu a Jess ucnal a Mara ani an Israelchic axi cuajat taja, in atsa tim ba lej telelel in ichich ani lej ejel. 34 Tam in conoychic: Juta ta joliyamal a Lzaro? Uchan a Jess: Quit utey Ajatic abal ca tsuu. 35 Tam ucnal a Jess jaye. 36 Tam in ulu an Israelchic axi tajachic: Ca taja ti cuenta abal lej ichich hual tsutom cal a Lzaro. 37 Talchic jajachic in ulu: Jaits axe xi inic ax in tsuuxmetha an joctsi, ani hualam max pelac in culbetal in ejtohuamalac quin jeltha a Lzaro ani yab ca tsemets.

ti tilom a Marta cal a Jess, huichits cal a Mara quin caniy ca chich cal a Jess quin tsuu. In cue ucha:

Ucnal a Jess tin jolimtal a Lzaro


28Talits

in atsa a Jess lej ejel tin ichich. Tam utey jun ti jolith a Lzaro al i jol paxal tujub axi paxquithits cal i pulic tujub. 39 A Jess in uchachic:

38Junil

Ejtha a Lzaro

221 Ca tixcachic an tujub taja. Uchan cal a Marta in uxum ebchal an tsemelom: Ajatic, cum tseits a quicha ti tsemenec hualam petel caxiyits. 40 Uchan a Marta cal a Jess: Ca tila jahua nan tu uchaits, max a belal nan neets tu tejhuamethanchi in tsap a Dios. 41 Tam in tixcachic an tujub. Tam a Jess in meta hualqui ti eb ani in ulu: U binal i cacnamal yan Tata ti eb, cum tin atsanchamal u conchixtal. 42 Aba ani u tsoobits abal etsey tin atsanchal jahuaquitsqui tu conchi, bel tu mocanchal u conchixtal abal antsana axi teje muthatchic quin lej bela abal tata tin aba quin chich teje tsabal. 43 Tam tin uluhuits antsana, tam lej thajan a Jess: Lzaro, quit cale tana. 44 Ani cale a Lzaro malithe cal i malilil toltom ani cal jun i toltom thubathe tin oc. A Jess in uchachic axi taja cuajat: Ca huilchi an malilil toltom abal ca hualcanits.

SAN JUAN11 tsalechic pale cale quin tauna an cuenel axi cathpich exbath ti tsejcom cal an cau tin cuenta an tiyopan. In uchachic: Janto neets qui taja, cum axe xi inic xeets in tajal yan i labith tajbilab? 48 Lejat patal an inicchic neets ca belomats max qui jila antsana ca xetsine. Hualam max ca chich an romanochic tucu tsemtha ani tucu tajat talabethanchi i tiyopanil. 49 Tam jun axi taja cal jajachic im bij a Caifs ani pel i tsale pale nixe xi tamub, in uchachic: Tatachic ojni yab it tsalpath. 50 Ca taja ti cuenta abal alhua ca tsemtha juncats i inic, ani yab cu talabetha huahua tu bichou. 51 Caifs yab in elentha nixe xi cau tin cuete oc. Antsana ti cahuintha cal a Dios, abal a Jess neets ca tsemtha ti calchix cal am bichou Israel. Cum pel i tsale pale a Caifs nixe xi tamub, antsana in ucha in at juntalchic. 52 Ani yab expith ca tsemtha a Jess abal ca jecontha am bichou Israel, jaye abal ca jecontha ani ca mulcuhuat patal in tsacamilchic a Dios axi bucucul xeets tim puhuel an tsabal. 53 Ma tam nixe xa quichajits an oclecchic cal an Israel in luba quin tsejca an cau jantini ti quin tsemtha a Jess. 54 Jaxtam a Jess yabats lej tejhua xeets jun ti ca tsutat cal an Israelchic. Cale ti Judea ani cale ti jun i bichou im bij Efran axi utat i joltam. Tats ti jilcon a Jess ani jaye huahua tu exobalil. 55 Cum yabats ms ohuat a quicha neets quim baju an Israelchic

An tomolnaxchic in leac quin yacua a Jess

axe xi pulic tsubixtalab in taja a Jess, jats ti belan cal yan i Israelchic axi chenequits cal a Mara jun ti joliyame a Lzaro. In tsuuchic ani im belachic. 46 Ani talchic jajachic cale quin olchi an fariseochic jahua a Jess in tajchamal a Lzaro. 47 Tam nixe an fariseochic ani cal axi pel i

45Cal

(Mt. 26.15; Mr. 14.12; Lc. 22.12)

SAN JUAN11,12 quin taja an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic, tamcunenequits yan i inicchic ti Jerusaln quin ocox toquetha tim ba jantini ti uchbith cal an tsejcath cau axi jilchin cal a Moiss. 56 Talchic jajachic xeets alilil max quin ela a Jess. Talchic axi al an tiyopan xeets in conoyalchic: Janto a tsalpayal hualam neets ca chich a Jess cal an ajib? 57 An fariseochic ani an tsale palechic in abchamalits an cau am bichou abal ca tsooblinchat max ca tsutat juta a Jess, cum neets ca abchin jita ta ca yacuan.

222 nihuihuiltalab ti ox i bo inicchic i tumin denario ani pithnenecac an tumin an tsejhuantalchic. 6 Antsana in ulu yab abal in yajnanchal an tsejhuantalchic, tocat abal in le ca balchinchat an tumin ti al an morral ax in xetsinthal jun tu baliyab in tuminal in exobalilchic a Jess. Cum a Judas pel i cue tin lej ichich, in ujnam ti cue cal an tumin taja al an morral. 7 Tam uchan cal a Jess: Yab a cuenta jahua tin tajchamal a Mara. Aba ani yabaye in tsemenec, bel tin jolchi an nihuihuiltalab ejtil max tin quejab tojojonchalits u inictal tam neets quin joliyat. 8 Etsey neets ca cuajiy an tsejhuantalchic cal tatachic ani nana expith jun i hue in cuajat.

Jun i uxum in jolchal i nihuihuiltalab tin acan a Jess

12

In quibchale acac a quicha tam an Israelchic quin taja an ajib tin cuenta abal ti calthame im biyal juntalchic ti Egipto. Chich a Jess ti Betania tin quima a Lzaro axi tsemenecac ani xo ejthachits. 2 Ani tsejcanchab i capnel ca caputs. Quetel a Jess ba an mexa junax cal a Lzaro, ani pijchiyabchic cal a Marta. 3 Tam a Mara in chitha tsejel i litro i nihuihuiltalab nardo lej chubax ani lej jalbith. In jolchi tin acan a Jess, ani taley in huayethanchi cal in xiil. Ani lej nihuihuilbe tim puhuel an ata. 4 Tam cau a Judas Iscariote axi neets talbel quin tsinat bina a Jess tin cubac in tomolnaxilchic. Jaits pel in tsacamil a Simn. In ulu: 5 In tomnalac max nujuhuamejac nixe xi

(Mt. 26.613; Mr. 14.39)

olchinenequits i Israelchic abal cuajat a Jess tihua ti Bitania, jaxtam calechic yantalam tihua. Chich jajachic abal quin tsuu a Jess ani jaye a Lzaro axi ejtha cal a Jess. 10 An tsalechic cal am palechic in junax tsejca an cau abal jantini ti quin tsemtha a Lzaro jaye. 11 Cum yan i Israelchic im bela a Jess tam tin tsuu ejthachits a Lzaro, ani yabats tsatey cal in at Israelchic.

9Cum

Tsejcath an cau abal ca tsemtha a Lzaro

U otsel a Jess ti bichou Jerusaln

yantalam i inicchic ti Jerusaln quin taja an ajib tin cuenta abal ti calthame an Israelchic ti biyal ti Egipto, ani an aytalab quicha tsoobliyab

12Ulnequits

(Mt. 21.111; Mr. 11.111; Lc. 19.2840)

223 abal neets ca ulits a Jess taja. an ajibalchic in cotoyal in xequel i apats abal quin xetsintha huihuohuol tam ca ulits a Jess. Tam calechic quim batsu a Jess. Neets thajajal in ulalchic: Qui puhuethanchi im bij a Dios. Qui ajatnanchi im bij axi te talits abath cal a Dios. Qui ajatnanchi im bij i Tsalejil huahua tu Israel. 14 Tal a Jess punat al i burro. Antsana putun jahua thuchath ti al an Tocat Thuchlab antse: 15 Yab quit jiquey bichou Sion cal axe a Tsalejil. Ca tsuu ta tal punat al i burro. 16 Huahua tu exobalil a Jess yab i thubat ejtiy abal u olnab antsana a Jess ti al an Tocat Thuchlab. Ma tam ti huichits a Jess ti eb puhuethanchithits im bij, tam tiquelejits i alhua exbaychic abal jaits jaja ax u olnab cal nixe xi thuchath cau. 17 Talchic axi cuajat al an mulcunel ajibal jats axi cuajatac tam ti ejtha a Lzaro cal a Jess, ani jats jajachic ax in olnanchal axi queat an ajibalchic jahua tajchinenec a Lzaro cal a Jess. 18 Cum antsana ti olchinenecchic an lej labith tajbilab ax in tajamal a Jess, jaxtam ti lej xeets in lej aliyalchic a Jess. 19 Tam in ulu an fariseochic jun cal xi jun: Ca tajachic ti cuenta abal ni janto yab i ejtohual qui taja abal an inicchic yab ca tsatey cal axe xi inic. Jathua tim patal an inicchic u tsatel cal jaja.
13Tam

SAN JUAN12 an ajib pel i griegochic. 21 Utey jajachic cal a Felipe axi tal ti Betsaida cuentalith ti Galilea. Lej canat uchan a Felipe: Paylom, i lej le qui tsuu a Jess. 22 Tam cale a Felipe quin olchi a Andrs janto uchan, ani axi tsabchic cale quin olchi a Jess abal lenab ca tsutat. 23 Ani a Jess in uchachic: Hueits neets quim baju am pejchith hora neets quim puhuethanchat u bij cal a Dios. Nanaits pel tin Juntal patal an inicchic. 24 Lej chubax nan tu uchalchic abal expith max ca tayan an iyalab ani ca elchiyat cal i anam, expith tamna neets ca cale ani ca puhuey ani quim bina yan i hualilab. Max yab ca tayan, u jilconale lej cuetemits. 25 Jitats quin taja expith in cuete culbetal, jats neets ca quibey. Jitats quim pojca in cuete culbetal ani tiquin tajchi u culbetal, jats neets ca jecontha ani ca etsey cuajiy cal a Dios. 26 Patal jitats in le tiquin tojonchi pel in uchbil tiquin junini tsatenchi jutamits nan quin cale. Jats axi neets ca puhuethanchat in ey cal u Tata ti eb.

i inicchic axi chenequits ti Jerusaln tin cuenta

20Talchic

I griegochic in aliyal a Jess

hueits neets quim baju an hora tam quin yajchiquiyat, cathpich yajchic u ichich. Hualam max cu ucha u Tata ti eb tiquin jaluntha ani yab quin yajchiquiyat. Iba tiquin jaluntha xe, cum jaits tin chenequits abal quin yajchiquiyat. 28 U lej le

27Cum

In olnal a Jess abal neets ca tsemtha

SAN JUAN12 Tata ti eb abal expith tata quit puhuethanchat a bij cal jahua cu yajchicna. Tamna tal jun i cau ma ti eb antse: U puhuethamalits u bij, ani neets cu puhuethaye junil. 29 Talchic i inicchic taja in atsa nix an cau ani in ulu abal u petnal an mamlab. Queatchic in ulu: Pel in cahuintal i ngel. 30 Tam a Jess in uchachic: A Dios ti abchi tatachic axe xi cau abal ca tsoobna janto in tajal, ani yab tin abchi nana. 31 Hueits ani neets ca tejhuame in lej pojcaxtal an inicchic. Hueits ani neets cu ata an ocox teneclab abal yabats quin taja ti abatnom cal an inicchic. 32 Cum nan neets quin quetan al i te, jaxtam neets cu quinchi in ichich tim patal an inicchic ca chich cal nana. 33 Antsana in olna a Jess jantini neets ta ca tsemtha. 34 Toctsiyat a Jess cal an inicchic axi tajachic: Huahua u olchinenequits jahua thuchath ti al an tsejcath cau axi jilchin a Moiss abal in ey a Cristo etsey ejat, ni jayqui yab u tsemel. Jaits axi bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich. Hualam yab it Cristo, jaxtam a uluhuits abal in Juntal patal an inicchic in yejenchal ca quetan al i te. Tucu lejquith olchi jita nixe in Juntal patal an inicchic ax a ulu. 35 Tam a Jess in uchachic: Nanaits ax u pithal an inicchic i tajaxtalab tin ichich. Quit tsatey cal nana biyat in cuajate hue teje tsabal, ani neets quit xetsin

224 al an tajax. Yab neets ca tsejna an yicuax. Yab neets quit xetsin quibenec ejtil an inic axi quibets al an yicuax yab in exlal juta ti neets. 36 Max tiquim bela abal nana chubax tu pithal i tajaxtalab ta ichich, tam neets ca ujna quit xetsin al an tajax. Tiquim bela biyat huaatse an quij. Tam tin ulumalits a Jess patal axe xi cau, tam calets ani tsinat xeetse hue.

ani in tajamalits a Jess yan i labith tajbilabchic ti tsubixtalab tin tsuux hual an Israelchic, ni abal jay yab im belachic. 38 Antsana ti putun jantini ti thuchathits jajachic axi yab belom cal an caulome Isaas antse: Hualam max huaats jita im belchamalits an cau jahua huahua i olnanchamalits ta cuenta tata Ajatic. Hualam max huaats jita ti tajchal ti cuenta abal tejhuamethanchatits a tsap Ajatic. 39 Yab in ejtou nixe xi Israelchic quim belchi in cahuintal a Jess. Tajchinenec cal a Dios jantini ti jayqui tajchinenecchic am biyal inicchic thuchathits antse cal a Isaas: 40 A Dios in jilachic ca joctsime cal in hual ani ca tujbathme in ichichchic. Jaxtam yab in ejtouchic ti tsuux cal jahua in tajal a Dios. Cum yabats huichiy jayqui cal a Dios yab jeconthachic.

37Aba

Yab u belom an Israelchic cal a Jess

225 xe an cau ax in olnamalits a Isaas tin cuenta a Jess tam tin tsuumalits cuajatits ti eb lej cathpich pulic in ey. In quejab olna abal yab neets ca lej belchin in cahuintal a Jess. 42 Aba ani yab neets ca belchin cal patal an Israelchic, bel yantalam axi taja cuajatchic cal a Jess im bela. Talchic jajachic ax im belal pel i lej oclecchic cal an Israelchic. Tocat yab in lechic quin olna max im belalits a Jess, cum in exlalits abal neets ca caltha ti al an tiyopan max quin olna. In lej tsejnalchic an fariseochic max ca caltha tin elebtal an tiyopan ani ca quethmayat ca cale. 43 Yab in olnal max im belalchic a Jess, cum ms in lechic ca uchan ti alhua cal an inicchic ani lej hue cal a Dios.

SAN JUAN12,13 pojca nana ani tiquim pojcanchi u cahuintal. An cauchic jahua nan tu olchamalitschic jaits axi nixe ti jolbix tam quim baju an taltalab quicha tam ca tajchin an inicchic an tsejcaxtalab. 49 An cauchic jahua nan tu olchamalits yab u elenthamal tu cuete oc, expith nan tu olchamal ani tu exobchamal an cau jahua tim pithamal u Tata abal nan tu olchichic. Jaits u Tata ti eb ax tin aba abal nan tu olchichic in cahuintal jaja. 50 Patal an cau jahua nan cu olna jats ax tim pithal u Tata ti eb. U lej tsoobits abal cal in cahuintal jaja jats cal tu it ejatliyab abal etsey an inicchic.

41Jaits

a Jess in lej tsapic ulu: Max tatachic tiquim bela nana, tamna a macuchith belal jaye u Tata ti eb, cum jaits jaja ax tin aba quin chich teje tsabal. 45 Max tatachic tin tsutal nana, tamna a macuchith tsutal jaye u Tata ax tin aba teje. 46 In chich teje tsabal abal cu pitha an inicchic i tajaxtalab tin ichich. Jitats tiquim bela yabats neets ca xetsin al an yicuax. 47 Aba ani yab in chich abal cu jolbiy an inicchic teje tsabal, bel neets ca jolbiyat cal a Dios jitats tiquin atsanchi u cahuintal ani tiquim pojcanchi talbel. 48 Lej chubax huaats janto cal ta ca jolbiyat jitats tiquim

44Tam

Neets ca jecontha o neets ca jolbiyat an inicchic cal in cahuintal a Dios

13

In quibchale jun a quicha tam an Israelchic neets quin taja an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. In tsoobits a Jess abal hueits neets quim baju an hora ca huichits cal in Tata ti eb. Aba ani etsey canithom a Jess cal im belomchic, xohue neets quin tajchiyechic i tsubixtalab cal ca tsutat abal lejatits ti lej cathpith canithom cal jajachic. 24 Balchinenequits a Judas Iscariote i tsalap tin ichich cal an ocox teneclab abal quin tsinat bina a Jess tin cubac in tomolnaxilchic. Jaits nixe xa Judas axi pel in tsacamil a Simn. In lej alhua tsoobits tin ichich a Jess abal jaja abnenequits cal a Dios ca chich teje tsabal ani neets ca huichiy junil ti eb cal a Dios. Jaye in lej alhua tsoobits abal tala pithnenequits

In tacchal a Jess in acan in exobalilchic

SAN JUAN13 tin cubac cal in Tata ti eb patal jahua huaats ti eb ani ti tsabal. Huahua tu exobal ani junax cal a Jess u quetel tu capulits, ani tam cuble a Jess in tixca in nacat coton. Taley im pena jun i toltom huayethomtalab ani in huica tin huic. 5 Tam in jolou i ja al jun i lac, ani tu tacchal i acan huahua tu exobalilchic. Tu huayethanchal cal an toltom ax in cuaal huicat tin huic. 6 Tam ti neets quin tacchi in acan a Simn Pedro, uchan cal a Pedro: Auxe max a tomnalac tata Ajatic tiquin tacchi u acan. 7 Toctsin a Jess: Xohue ojni yab a lej ejtiyal jale neets tu tajchi antsana, ma talbelaquits tam ojni neets ca lej alhua ejtiy. 8 Uchan a Jess cal a Pedro: Ni jayqui tata yab neets tiquin tacchi nana u acan. A Jess in ucha tam: Max yab tu tacchi a acan, yabats neets ca ejtou quit tsatey cal nana. 9 A Simn Pedro toctsin: Max chubax anits Ajatic, tam tiquin tacchi ma u cubac ani u oc jaye, ani yab expith u acan. 10 A Jess in ucha: Axi achimathits yabats in yejenchal ca tacchin tim puhuel in inictal. Max pojothlith in acan jats expith ca tacchin hue. Tatachic it tacchithits, expith huaats jun jita axi yab chubax tacchithits. 11 Antsana in ulu a Jess abal huaats jun jita axi yab tacchithits, cum in exlalits jita cal ti neets ca tsinat bina tin cubac in tomolnaxilchic.

226 ti talits tucu tacchi a Jess i acan, tam in caiy junil in nacat coton. Huichiy ca coyots ti al an mexa, ani tu ucha: A ejtiyalchic an tacaxtalab abal antsana xohue tu tacchichic a acan? 13 Alhua abal tatachic tim bijiyal tin Exobchix ani tin Ajatic, cum nana jaits. 14 Cum nan antsana tu tacchamalchic a acan, pel a uchbilchic quit tacchxin cal a acanchic jun cal xi jun. 15 Antsana nan tu jilchal i tiplab abal tiquin nitsbinchi. 16 Chubax nan tu uchalchic abal lej hue in exbath an tojnal, ani lej pulic in exbath an amulab. Lej hue in exbath an abathuale, ani lej pulic in exbath an abatnom. 17 Max a lej alhua ejtiyal an cau jahua tu uchalchic ani ca taja jaye, tam ojni neets quit culbe. 18 Lej chubax neets ca putun jahua thuchath ti al an Tocat Thuchlab tin cuenta jaja axi neets tiquin tomolna. Jun axi junax capul cal nana, jats axi neets tiquin tomolnacua. Yab u ulal abal patal tatachic neets tiquin tomolna, iba. U tsoobits jitachic u tacuyamalits abal tiquin chubax bela. 19 Nan tu quejab uchalchic axe xi cau tin cuenta u tomolnaxil, abal tatachic tiquin lej tayat bela ta ichich abal chubax nanaits pel in Cristo axi bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich. 20 Lej chubax nan tu uchalchic abal jitats tiquim belchi u abathualejil ani max quim batsu, nana tim macuchith batsuhualne. Ani jitats tiquim batsu nana, im macuchith batsuhual jaye u Tata ti eb ax tin aba quin chich teje tsabal.

12Tam

227
In olnal a Jess abal neets ca bina cal a Judas abal ca tsemtha
21Tam

SAN JUAN13 antsana ti uchan cum in xetsinthal an morral jun tu baliyab i tuminal, ani hualam uchan quin tsaychi janto tin cuenta an ajib axi hueits neets quin taja an Israelchic. Hualam uchan quin tsejhualiy an tsejhuantalchic cal janto. 30 Tam ti a Judas in capumalits am pan axi pithnenec, ta cale. Aclejits tam ti cale.

tin uluhuits a Jess axe xi cau antsana, tam in atsal telelel tin ichich. Tu uchalchic huahua: Lej chubax nan tu uchalchic abal jun axi cal tatachic neets tiquin tsinat bina tin cubac u tomolnaxilchic. 22 Tam tu metx huahua tu exobalilchic a Jess, cum yab i exlal jita nixe ax u olnab neets ti tsinat binom cal a Jess. 23 In cuajat taja nana in Juan tin lej ichich hual exobalil a Jess. In quetel tin tsoylim a Jess. 24 Tin tajchi i tiplab a Simn Pedro abal cu conoy a Jess jita cal huahua axi neets ti tsinat binom cal jaja. 25 Tam in cutle tin hual a Jess, ani u conoy antse: Jita hualam axi cal huahua a ulal neets ti tsinat bina antsana, Ajatic? 26 Toctsin a Jess: Neets cu tsabay pejach i pan, ani jita cu pitha jats axi neets tiquin tsinat bina. In tsabay, ani im pitha a Judas Iscariote axi pel in tsacamil a Simn. 27 Tam ti a Judas im batsuhuits am pan, thubat otscan a Satans tin ichich. Tam uchan cal a Jess: Ca thubat taja jahua a tsalpayamalits ta ichich neets ca taja. 28 Ni junchic huahua ax u quetel ti capul al an mexa yab i tsobim jale ti uchan a Judas antsana cal a Jess. 29 Talchic in tsalpayal

(Mt. 26.2025; Mr. 14.1721; Lc. 22.2123)

ti calnequits a Judas, tam a Jess in ulu: Nana tin Juntal patal an inicchic hueits neets quim puhuethanchat u bij, ani neets ca macuchith puhuethanchat im bij a Dios cal jahua nan neets cu yajchicna. 32 Cum nana tin Juntal patal an inicchic neets cu taja abal ca puhuethanchat im bij a Dios cal an inicchic, jaxtam a Dios neets quin taja abal quim puhuethanchatne u bij. Ani thubat a Dios neets tiquin tejhuamethanchi u lej ey cal an inicchic. 33 Tsacamilchic, yabats neets quin ohuat cuajiy cal tatachic. Tam quin calets, jolat neets ca lena tiquin aliy ani yab neets tiquin ela, cum yab a ejtohual xohue quit ulitschic jun ti nana in neets. Antsana u uchachic an Israelchic jaye axi yab belom cal nana. 34 Tocat u le tu jilchi i it uchbixtalab antse: Quit canithxin jun cal xi jun. Jantini nan tu canithalchic, antsana pel a uchbilchic quit canithomats cal am belomchic. 35 Max chubax quit canithxin, tam patal an inicchic neets quin tsoobna abal tatachic pel tu lej exobalil.

31Tam

An it uchbixtalab

SAN JUAN13,14
In olnal a Jess abal a Pedro neets quin tsinca tim ba cal jaja
36Tam

228 ani a tsobim jaye am bel juta ti nan in neets. 5 Uchan a Jess cal a Toms: Cum yab i tsoob Ajatic juta ti neets quit cale, jantini tam huahua i ejtohual qui tsoobna am bel? 6 Toctsin a Jess: Nanaits am bel ani jantini i ca tsoobna. Expith max tiquim belnanchi u ey neets quit ulits cal u Tata ti eb. Nanaits ax tu uchalchic an chubaxtalab, ani nanaits ax tu it ejatliyalchic. 7 Max tatachic chubax tin exlalac nana, a lej exlalaquits jaye u Tata. Xohue tin tsutalits nana, ani jats ta exlalac u Tata ti eb. 8 Tam uchan a Jess cal a Felipe: Tucu tejhuamethanchi a Tata ti eb ani lejatits. 9 Toctsin a Jess: Tata ojni Felipe, yabaye tin exlanchal u lej ey ani ohuatits in xeets cal tatachic. Jitats tin tsuchal u hual, in tsuchal jaye in hual u Tata ti eb. Yab in tomnal tiquin uchaye nan tu tejhuamethanchiye u Tata ti eb. 10 Jale yab a belal abal nana ani cal u Tata ti eb u tsotcx i ichich? An cau jahua nan tu uchalchic yab u elenthal tu cuete oc ani an labith tajbilabchic jahua u tajal yab tu cuetemtal u tajal. U Tata ti eb axi cuajat tu ichich nana jats cal tu junax tojnal qui taja i tajbilabchic. 11 Tiquim belchi abal chubax nana ani cal u Tata ti eb u tsotcx i ichich. Ani max yab a le tiquim belchi u ey tin ebal u cahuintal, tiquim belchi tin ebal an labith tajbilabchic jahua u tajal.

a Simn Pedro in conoy a Jess: Juta it neets cum a ulu yabats neets quit ohuat cuajiy, Ajatic? Toctsin a Jess: Yab a ejtohual tiquin ayna jun tin neets xohue, ma talbelaquits tam ojni neets ca ejtou. 37 Tam a Pedro in ucha: Jale yab neets cu ejtou tu ayna, Ajatic? In tsejcacathits cu jum putat bina tu ba quin tsemtha cal tin ebal a bij. 38 Toctsin a Jess: Hualam max lej chubax it tsejcacathits ca jum putat bina ta ba quit tsemtha cal tin ebal u bij. Lej chubax nan tu uchal abal ma ibaque thajnenec an coxol, tata neets ca tsinca ta ba cal nana oxil i calat.

(Mt. 26.3135; Mr. 14.2731; Lc. 22.3134)

14

Yab quit tepinchic abal nan tu ucha yabats neets quin ohuat cuajiy cal tatachic. Ca belaye a Dios ani tiquim belayene. 2 Tihua ti eb tin tocat cuajattal u Tata huaats yan i ata jun ti neets quit cuajiychic. Max yabac chubax antsana yab neets tu ucha alquith. Nan neets quin cale tihua abal tu tojojonchichic i ata. 3 Tam cu tala tojojoyits an atachic tihua ti eb, tam neets quin huichiy junil tu nethachic abal quit junax cuajiy tihua cal nana. 4 A tsobimits tatachic juta ti neets quin cale,

A Jess ejtil i bel cal cu ulits cal an Tatalab ti eb

229 i labith tajbilabchic ax u tajal, ani jitats tiquim bela neets quin taja jaye i labith tajbilab jantini nan u tajamal. Ma neets quin taja i ms cathpich labith tajbilabchic. Antsana lej chubax neets quin taja, cum nan in neets cal u Tata ti eb. 13 Nana neets tu pithachic patal jahuaquits ca conchi u Tata ti eb cal nana u bij. Antsana nan tin Tsacamil a Dios neets tu pitha abal ca puhuethanchat im bij u Tata ti eb. 14 Jahuaquitsqui tam conchixtalab ca moca tin cubac u Tata ti eb cal nan u bij, nana neets tu pitha.

SAN JUAN14 ejthachits junil. Ma tamnaits nan neets tu lej coonchi ejatlilith a ichich. 20 Tam quim baju an quicha nan quin ejtha, tamnaits neets ca alhua tsoobna abal tsotcx u ichich cal u Tata ti eb. Ani neets ca alhua tsoobna jaye abal nana ani cal tatachic tsotcx i ichich. 21 Max a tsoobnalitschic u uchbixtalchic ani ca putu cal jahua nan tu uchamalits, a tejhuamethalits abal chubax tin canithal. Jitats chubax canithom cal nana, jats axi neets ca lej canitha cal u Tata ti eb ani jaye cal nana. Jaits jaja axi neets tiquin lej alhua exla, cum neets cu tejhuametha u ey cal jitats tin canithal. 22 Tam uchan a Jess i cau cal a Judas. Yab ja a Judas Iscariote. Uchan: Jale neets ca tejhuametha a ey cal huahua Ajatic, ani yab cal axi yab belomchic? 23 Toctsin a Jess: Jitats tin chubax canithal, jats neets quin lej putu cal u cahuintal ani jats neets ca lej canitha cal u Tata ti eb. Nana ani cal u Tata ti eb neets cu lej junax cuajiy tin ichich jaja. 24 Jitats yab tin canithal, jats axi yab neets quim putu cal u cahuintal. Pel i cau ax tim pitha u Tata ti eb ax tin aba, ani yab pel u cuete cahuintal ax u elenthal tu cuete oc. 25 Patal axe xi cau u lej le tu olchichic biyat hue in cuajate teje tsabal cal tatachic. 26 U Tata ti eb neets ti abchi cal nana u bij an Espritu Santo abal ti tolminchi ani abal ti culbethanchichic a

12Pel

tatachic tin chubax canithal, ca lej luba ca putu cal jahua nan tu punubchalits ca taja. 16 Nan neets tu conchinchi cal u Tata ti eb abal ti abchi an Espritu Santo ca etsey cuajiy cal tatachic. Jats jaja neets ti tolminchi ani ti culbethanchi a ichich, cum nan yabats neets quin cuajiy cal tatachic. Jaits jaja an Espritu Santo axi neets ti exobchiye an chubaxtalab. 17 Yab in ejtohual quim batsu an Espritu Santo axi yab belom, cum yabaye tsalpath in ichich cal in tsalap a Dios ani yabaye exlom cal an Espritu Santo. Ojni cuajatits jaja cal tatachic, ani neets ca etsey cuajiy ta ichich. 18 Nan yab neets tu jilachic tit oth inic. Neets quin huichiy quin cuajiy cal tatachic. 19 Hueits ani yabats neets tiquin tsuu axi yab belomchic. Tatachic ax it belom neets tiquin tsuuye tam in

15Max

Neets ca abchin am belomchic an Espritu Santo cal a Jess

SAN JUAN14,15 ichich. Neets jaja ti tilanthanchi ta ichich patal an cau jahua nan tu uchamalits xohue, ani neets ti exobchiye an chubaxtalab jahua a quibchale ca tsoobna. 27 Xohue neets quin cale, ani u le tu jilchi i jun ejettalab ta ichich. Pel i jun ejettalab jantini nan u cuaal tu ichich. Pel xe axi yab neets ca elcanchi teje al an hualab caylal. Yab quit tepinchic ani yab quit jiquey abal nan u uluhuits neets quin huichits ti eb cal u Tata ti eb. 28 A atsamalchic jahua nan tu uchaits abal neets quin cale hue ani neets quin huichiy junil abal quin cuajiy cal tatachic. Max tin chubax canithal, neets quit culbechic cum in neets cal u Tata ti eb. In ey jaja lej pulic ani nana hue tocat. 29 Xohue nan tu quejab olchalchic abal in neets cal u Tata, ani tam quin calets yab ca hualcanchi a tsalap quit tapchin a belomtal. Tiquin lej tayat bela. 30 Cum hueits neets ca chich an ocox teneclab ax u abatnom cal an hualab caylal, yabats neets tu uchayechic yan i cau. Aba ani pel i abatnom, yab in cuaal in lej tsap abal nan tiquin abatna. 31 Expith u tajal jahua tin abatnal u Tata ti eb cu taja. Antsana in tsoobnal axi yab belomchic abal lej chubax u canithal u Tata ti eb. Huana cu tixcanchic teje.

230 cuelab. Neets ca mutsiyat cal u Tata axi yab alhua ejtil max ca mutsiyat in cueel i lab tuthub axi yab alhua ani yab im binal i hualilab. Neets ca huejlanchat cal u Tata ti eb an belomchic axi alhua tin ichich ejtil ca huejlanchat in cueel i lab tuthub axi alhua abal quim binaye ms hualilab. 3 It huejlanchithitschic a ichich cal an cau jahua nan tu exobchamalits. 4 Etsey ca netha a ichich tsotcx cal nana u ichich jantini nana u ichich etsey tsotcx cal tatachic a ichich. Jun i cuelab yab in ejtohual quim bina i hualilab max yab ca jilcon tsotcx cal in acan an lab tuthub, cum an cuelab yab in cuaal in cuete tsap. Antsana tatachic max yab junini tsotcx a ichich cal nana u ichich yab neets ca ejtou ca taja jahua alhua. 5 Nanaits ejtil in acanlec lab tuthub, ani tatachic ejtil max it cuelab. Neets ca ejtouchic ca taja yan alhua max it junini tsotcx a ichich cal nana u ichich, ani antsana neets ca baju ejtil i alhua cuelab tsatat tin acan an lab tuthub ax im binal yan i hualilab. Ni janto yab a ejtohual ca taja alhua max nan yab tu tolminchal. 6 Max yab ca netha a ichich junini tsotcx cal nana u ichich, neets quit tixca ani quit petna ejtil i cuelab axi yab alhua. Ca tajat huayey ani ca tamcuth chican. 7 Max ca nethachic a ichich junini tsotcx cal nana u ichich ani u cahuintal junini lej tayat ta ichich, tam ojni neets ca ejtou ca conchi a Dios jahuats ca lena ani jaja neets ti pitha. 8 Max a

15

Nanaits ejtil in acanlec lab tuthub, ani u Tata ti eb jats ejtil am beletnom lab tuthub. 2 U belomilchic ejtil i

An acanlec lab tuthub ani in cueelchic

231 tajalchic yan i alhua tajbilab tam ojni neets ca puhuethanchat im bij u Tata ti eb. Ani antsana neets ca tejhuametha abal tatachic chubax pel tu exobalilchic. 9 Nan tu canithal tatachic jantini nana tin canithal jaye u Tata ti eb. Etsey ca lej tiltom ta ichich abal nan tu lej canithalchic. 10 Antsana neets ca tiltom max ca putu cal an uchbixtalabchic jahua nan tu uchbiyal. Nan u putuhual cal an uchbixtalabchic ax tin uchbiyal u Tata ti eb, ani jaxtam u etsey tiltom abal u Tata ti eb tin canithal. 11 Nan tu tiloxnanchichic axe xi cau abal quit jum putat culbe junax cal nana. 12 U uchbixtal jats axe: Quit canithxin jun cal xi jun. Quit canithomats jayetsequi jantini nana tin canithom cal tatachic. 13 An canithomtalab ms cathpich jats max jun i inic quim bina tim ba ca tsemets ti calchix cal in jaub. 14 Tatachic pel tu lej cuete jaub max a putuhual cal jahua tu uchalchic ca taja. 15 Nan tu bijiyal tit jaubchic, cum nan tu tsooblinchamalits patal an cau jahua tim pithamal u Tata ti eb. Yabats neets tu bijiychic expith tit tojnal cal nana, cum an tojnal yab u tsooblinchab in lej tsalap in amu. 16 Nana tu ocox tacuychic abal ca baju nanachic tu cal, ani talbel tatachic tiquele tin tacuy. Nan tu tacuychic abal ca taja jahua alhua abal ca baju ejtil i alhua cuelab ax im binal i alhua hualilab. A alhua tajbilchic neets ca ohuey abal etsey. U Tata ti eb neets ti pithachic patal jahua ca conchi cal

SAN JUAN15 nana u bij. 17 Nan tu uchbiyalchic quit canithxin jun cal xi jun. it atabchic cal axi yab exlom cal a Dios, ca taja ti cuenta abal nan ocox in atame cal axi yab exlom cal a Dios. 19 Max jununulac a tsalapchic cal axi yab exlom cal a Dios, it canithabac cal jajachic. Cum yab jununul a tsalap cal jajachic, jats tit atabchic. Cum nan tu tacuychic ani tu calthamalits cal jajachic, jaxtam yabats it lenab cal jajachic. 20 Ca tilachic jahua tu ucha lej hue in exbath an tojnal ani lej pulic in exbath an amulab. Cum nana tin othnamal axi yab exlom cal a Dios, neets quit othnachicte. Cum yab im putumal an cau jahua nan u exobchamalitschic, ms max tata ca exobchichic yab neets quin lena quim putu. 21 Antsana neets quit tajchin cum it tsatatchic cal nana. Axi yab exlom cal u Tata ti eb ax tin aba quin chich teje tsabal, jats neets ti ata ani ti othnachic. 22 Nan in chenequits ani u olchamalits an inicchic an chubaxtalab. Jolbithits jitats yab exlom cal a Dios, cum im pojcamal an chubaxtalab. Yab in ejtohualchic quin huaynanchi in hualab, cum u olchamalits jantini ta ca paculanchat cal a Dios. 23 Jitats tin atal nana, in macuchith atal jaye u Tata ti eb. 24 U tajamal i labith tajbilabchic axi ni jayqui yab tajnenec tin tsuux hual an inicchic. Jolbithits jitats tin tsuchamal u labith tajbilchic ani yab im belamal. Tin atal nana, ani

18Max

U atab a Jess ani jita pel in cal

SAN JUAN15,16 in macuchith atal jaye u Tata ti eb. 25 Tin tajchal axi yab exlom cal a Dios jantini ti thuchath al an tsejcath cau axi jilchin a Moiss antse: Tin atal aba ani yab janto u tajchamalchic quithab. 26 Cal in culbetal u Tata ti eb nan neets tu abchichic an Espritu Santo abal ti tolminchi ani ti culbethanchi a ichich. Jaits an Espritu Santo axi neets ti exobchiye u ey. 27 Ani tatachic neets tiquin olnanchi u ey cal an inicchic, cum it xetsinenec cal nana ma tam ti nan tu tacuyamalits abal quit tsatey cal nana. Nan tu quejab uchamalitschic abal neets quit ata ani neets quit othna, abal tam antsana quit tajchinchic yab quit tapchin a belomtal. 2 Neets quit quethmayat quit cale eleb tin tiyopanil an Israelchic. Ma jitachic neets quin lena ti tajat tsemthachic, ani neets quin ulu abal antsana in tajchal in culbetal a Dios. 3 Antsana neets quit tajchin quithab cal i inicchic, cum yab pel i exlom cal u Tata ti eb ani yab pel i exlom cal nana. 4 Tam antsana quit tajchin ca tila jahua tu uchaits, yab quit tapchin a belomtal.

232 yab tin conoyal jale tin neets. 6 Xohue it lej tepinalchic a ichich, cum tu ucha abal in neets. 7 Lej chubax tu uchalchic abal in tomnal quin cale ti eb, cum ma tihua neets tu abchichic an Espritu Santo. Max yab quin cale yab u ejtohual tu abchi abal ti tolminchi ani ti culbethanchi a ichich. 8 Neets ca chich an Espritu Santo quin tsooblinchi axi yab exlomchic cal a Dios tin cuenta an hualabtalab, tin cuenta jahua bolith, ani tin cuenta an tsejcaxtalab axi neets ca tajchin an inicchic cal a Dios. 9 Neets ca tsooblinchat jajachic pel i hualabtalab max yab tiquim bela nana. 10 Neets ca tsooblinchat abal patal jahua nan u tajamal jats axi bolith, ani jaxtam neets quim batsuhuat cal u Tata ti eb tam quin cale tihua. Hueits ani yabats neets tiquin tsuu quin xetsin teje tsabal. 11 Neets ca tsooblinchat abal neets ca tajchin an tsejcaxtalab cal a Dios. Neets ca jolbiyat max yab tiquim bela ani ca jilcone cal an teneclab, cum jolbithits an teneclab. 12 U cuaale yan i cau u le tu uchachic, ani yabaye a ejtohual ca penonoy ta ichich. 13 Neets ca chich an Espritu Santo abal ti quithat exobchi an chubaxtalab. Jaja neets ti olchinchi i cau axi ca pithan cal a Dios ti eb, ani yab in cuete cahuintal axi neets ti olchinchichic. Neets ti tsooblinchichic cal tata jahua a Dios neets quin tajaye talbel. 14 Jaits an Espritu Santo axi neets ti tsooblinchichic cal tata u lej ey ani patal jahua u cuaal, ani antsana ti neets tiquim puhuethanchi u bij cal tatachic.

16

Nan yab tu thubat uchachic axe xi cau, cum nan u exla abal neets quin cuajiye hue cal tatachic. 5 Xohueits ojni tu uchalchic abal in neets ti eb cal u Tata ax tin aba quin chich teje tsabal. Antsana tu uchalchic aba ani ni jun tatachic

In tojlabil an Espritu Santo

233
15Patal

SAN JUAN16 uxum. 22 Xohue tatachic a atsal yajchic cum neets quin cale. Talbel tam quin huichiy ani cu tsuxin junil, tam neets quit jum putat culbechic. Neets ca netha tayat ta ichich nixe xi culbeltalab, ani ni jita yab neets quin ejtou ti tixcanchi. 23 Tam quim bajuhuits an quicha in cuajataquits cal u Tata ti eb, tam yabats neets ca yejenchi tiquin conchi janto. Neets ca conchi u Tata ti eb cal nana u bij, ani lej chubax neets ti pithachic patal jahua ca conchi. 24 Yabaye a conchamal u Tata ti eb janto cal nana u bij. Ma xohue ca conchi, ani jaja neets ti pitha abal quit jum putat culbechic a ichich.

jahua pel in cal u Tata ti eb pel u calne, ani jaxtam nan tu uchachic abal an Espritu Santo neets ti tsooblinchichic cal tata u lej ey ani patal jahua u cuaal.
An tepithtalab ani an culbeltalab
16Hueits

yab neets tiquin tsuu cal a tsuux hual. Ma talbelaquits hue tam neets tiquin tsuu junil cal a tsuux hual, ani tam ojni in neets jun ti cuajat u Tata ti eb. 17 Tamna huahua tu exobalil a Jess i conoyal jun cal xi jun: Jantini tu lejquith calel hualam axe xi cau abal hueits yab neets qui tsuu cal i tsuux hual, ani ma talbelaquits hue tam neets qui tsuu cal i tsuux hual junil? Jantini hualam tin ulal abal in ulal neets cal in Tata ti eb? 18 Yab i ejtiyal an cau jahua in ulal abal hueitscua. 19 Cum a Jess in tsoobits abal lenab ca conoyat cal nixe xi cau, tu uchachic: Nan tu uchachic abal hueits yab neets tiquin tsuu, ani ma talbelaquits hue tam neets tiquin tsuu junil cal a tsuux hual. Jats axe an cau cal ax a conoyalchic? 20 Lej chubax nan tu uchalchic abal neets quit uquin ani neets quit lej tepin tam nan quin calejits. Axi yab exlomchic cal a Dios jats axi neets ca culbe tam neets quin cale. Aba ani neets quit tepinchic, bel neets quit culbethanchat a ichich. 21 An uxum u yajbel lej tam hueits neets ca huatsin i tele, ani u lej culbel tam huatsinenequits in teleil. Tam huatsinenequits in teleil yabats in atsal an yajal an

xi cauchic jahua tu uchamalitschic u eyenthamal i tipchixtalab. Neets quim baju an hora tam neets tu lejquith olnanchichic in ey u Tata ti eb, ani yabats cu eyentha i tipchixtalab. 26 Tam in cuajataquits ti eb, tam neets ca mocanchi a conchixtal cal u Tata ti eb cal nana u bij. Yabats neets cu yejenchi cu ucha u Tata ti eb abal ti pitha jahua ca conchi. 27 Neets ti pithachic u Tata ti eb, cum jaja ti lej canithalchic. Ti lej canithalchic u Tata ti eb, cum tatachic tin canithal nana ani a belal abal u Tata ti eb jats tin aba quin chich teje tsabal. 28 In cuajatac cal u Tata ti eb ani tin aba quin chich teje tsabal. Neets quin cale teje tsabal ani quin huichiy junil cal u Tata ti eb.

Atanthanchix a Jesucristo cal jahua yab alhua ti al an hualab caylal


25Axe

SAN JUAN16,17 huahua i ucha a Jess: Xohue tu lejquith olchalchic an cau ani yab cal i tipchixtalab. 30 Xohue ojni i tsoobits abal a tala exlal patal an cau ani yab a yejenchal jita ti olchiye i cau. Jaxtam lej chubax i belal abal ti abamalits a Dios quit chich teje tsabal. 31 A Jess tu uchachic: Lej chubax antsana tim belalits? 32 Hueits neets quim baju an hora tam neets quit athintha quit xetsin bucucul. Neets quit bucucul cuajiy ta cuete quimachic. Aba ani tatachic neets tiquin jilcacay cuetem, bel yab neets quin cuajiy cuetem cum u Tata ti eb etsey cuajat cal nana. 33 Patal axe xi cau nan tu uchalchic abal tu jun ejetbethanchi a ichich ani tu thacatbethanchichic a ichich. Aba ani lej chubax neets ca yajchicna teje ti al an hualab caylal, bel ca netha a ichich thacat cum nan u tala atanthanchamalits jahua yab alhua ani axi tomolnax cal a Dios teje ti al an hualab caylal.

234 an inicchic. 2 Cum pel tin Tsacamil tata tim pithamalits u eyaltal cal patal an inicchic, abal cu pitha i it ejattalab abal ca etsey cuajiy cal tata ti eb patal jitats tata tiquim pitha nan cu calna. 3 U pithalchic i it ejattalabchic abal ti alhua exla tin ichich tit juncats ani tit lej chubax Dios. Quin ejtouchic tiquin alhua exlane, abal nana chubax pelits in Jesucristo ani chubax in abnenec cal tata Tatalab ti eb quin chich teje tsabal. 4 Nan tu puhuethanchamalits a bij teje ti al an hualab caylal, cum u tala tajamal patal jahua tin uchbiyamal cu taja. 5 Jaxtam xo Tata ti eb, tiquin tojojonchi tihua ti eb abal quim puhuethanchat u bij junil ejtil tim puhuethanchame u bij ti jayqui tam ti yabaye tsejcanenec an eb ani an tsabal ani patal jahua huaats. 6 Nan tu tsooblinchamalits a ey cal am belomchic axi tata tim pithamalits cu calna. Pel jajachic ax a tacuyamal ta cal tata, ani xo tim pithanchamal cu calnane. Pel jajachic im putuhual cal a cahuintal jahua nana u olchamalits. 7 In tsobimits jajachic abal patal jahua u cuaal jats axi tata tim pithamal. 8 Nan u huatbanchamalits a cahuintal cal jajachic ani in lej belchamalits cal in lej ichich. Tin alhua exlalits abal nana jats ax in tal cal tata tihua ti eb. In lej belalitschic abal jats nana ax in abnenec cal tata quin chich teje tsabal. 9 Cum axe xi belomchic pel tata a cal ani xo tata tim pithanchamal cu calnane, jaxtam

29Tam

17

Tam ti a Jess tu uchamalitschic huahua patal axe xi cau, tam in meta hualqui ti eb ani in ulu: Tata ti eb im bajuhuits am pejchith hora tam neets quin yajchiquiyat. Tata ti eb cum nan pel tin Tsacamil tiquin tejhuamethanchi u pulic ey cal an inicchic, ani nana jaye neets tu tejhuamethanchi a pulic ey cal

A Jess in conchinchal in exobalilchic i alhuatalab cal a Dios

235 u conchinchalchic i alhuatalab cal tata. Yab u conchinchalchic i alhuatalab axi yab exlom cal tata. 10 Patal am belomchic pelits i they cal, ani cal jajachic in xetsintal jats cal tim puhuethanchab u bij. 11 Hueits neets quin cale teje tsabal quin cale cal tata tocat Tata ti eb. Ca biyat xetsinchic am belom teje tsabal ca lej alhua cobitsiy cal a tsap, cum jats jajachic tim pithanchamal cu calnane. Quin cooychic juncuth in ichich jantini nana juncuth u ichich cal tata a ichich. 12 Ma xohue nan in xetsinenec cal jajachic ax tim pithanchi cu calna, ani u lej beletnamalchic ani u lej jeconthamal cal u tsap jajachic axi tata tim pitha. Yab u hualcanchi ca quibeychic. Expith jaja axi pel i tajat quibelom inic jats neets ca quibey. Antsana neets ca putun an Tocat Thuchlab jun tu olnab jaja abal neets ca quibey. 13 Hueits ani nan in neets jun ti tata it cuajat quin cuajiyne. Biyat hue in cuajate teje tsabal neets cu exobchiye u belomilchic tsab ox i cau abal ca jum putat culbe in ichich jantini tu culbel nana u ichich. 14 Nan u huatbanchamalits cal jajachic patal an cau axi tata tim pithamal. Ani u atab jajachic cal an inicchic axi yab exlom cal a Dios, cum yab juncuth in ichich jantini nana u ichich jaye yab juncuth cal axi yab exlom cal a Dios ani in tajtom ti cuenta expith jahua teje tsabal. 15 Nan yab tu conchal Tata ti eb max ca tajat tixca am belomchic teje tsabal, expith tu conchal abal ca caniychic

SAN JUAN17 cal an teneclab. 16 Jantini nana u ichich yab juncuth cal axi yab exlomchic cal a Dios ani in tajtom ti cuenta expith jahua teje tsabal, antsana jaye in ichich am belomchic jantini nan u ichich. 17 Quin lej penonoy tin ichich a cahuintal axi lej chubaxtalab, ani quin netha in ichich etsey binathits cal tata. 18 Jantini tata tin aba teje tsabal tu tajchi a culbetal, antsana jaye nana neets cu abachic u belomil abal tiquin tajchi u culbetal. 19 Nan u lej tayat binal tu ba cal tata abal cu tolminchi u belomilchic quim penonoy tin ichich an chubaxtalab, ani antsana quin netha in ichich etsey binathits cal tata. 20 Nan tu conchinchal Tata ti eb i alhuatalab cal axi pelits i belomchic, ani jaye tu conchinchal cal axi neetse tiquim bela tam ca olchin an alhua cau cal axi belomits. 21 Tu conchal Tata ti eb ca pithachic in ichich juncuthits jantini nana juncuth u ichich cal tata a ichich. Quin cooychic in ichich tsotcx ejtil tata ani nana i ichich, abal axi yabaye exlom cal a Dios quim bela jaye abal chubax tata tin aba quin chich teje tsabal. 22 Jantini tata tim pitha u tsalat ey, antsana nana jaye u pithamalits jayetsequi in tsalat ey am belomchic, abal patalchic jaja quin cooy in ichich juncuthits ejtil nana ani tata u juncuthits i ichich. 23 Nana in cuajat cal jajachic tin ichich jantini tata it cuajat cal nana tu ichich, abal cu tolminchi quin cooychic in ichich lej jum putat juncuthits. Antsana

SAN JUAN17,18 ca tajchin ti cuenta lej juncuthits in ichich am belomchic abal axi yabaye exlomchic cal a Dios quim bela abal lej chubax tata tin aba quin chich teje tsabal. Aniye ca tajchin ti cuenta cal axi yab exlomchic cal a Dios abal lej ichich hual u canithab am belomchic cal tata jayetsequi jantini nana tin ichich hual canithab cal tata. 24 Tata ti eb, tata tim pitha am belomchic cu calna, ani cum pel u lej cal u lej le abal ca cuajiychic cal nana ti eb. Tihua ca tejhuamethanchat u tsalat ey axi tata tim pithamal tin ebal a canithomtal. Etsey tata tin lej canithal, ma tam ti yabaye tsejcanenec an eb ani an tsabal tin canithamalits. 25 Tata Tata ti eb it etsey pututh cal jahua ca ulu neets ca taja. An inicchic ax in tajtom ti cuenta expith jahua teje tsabal yab ti exlal. Nana ojni tu exlalits. Ani am belomchic in exlalits abal tata tin aba quin chich teje tsabal. 26 Nana tu tsooblinchamalits a ey cal jajachic ani neets cu tsooblinchiye. Quin alhua exlanchi tin ichich a canithomtal abal quin ejtou ti canithom jantini tata it lej canithom jantini tata it lej canithom cal nana. Quin alhua exlachic abal nana in cuajat tin ichich jajachic am belom.

236 Taja huaats i tayablab telom jun tu otsits. 2 Cum yan i calat taja tu otsenec huahua junax cal a Jess, in exla taja jaye a Judas axi neets quin tsinat bina a Jess tin cubac in tomolnaxilchic. 3 Tats ti ulits a Judas junax cal i cuenel i soldadochic ani i yacualchic axi abnenec cal an tsalechic pale ani cal an fariseochic. Tsejcachic ti tal cal i te ani cal i matset. In chithalchic i tajablab ani i huayelom tsajib jocpath cal i camal. 4 Cum a Jess in tala exlaits janto neets ca tajchin, utey cal jajachic ani in conoy: Jita ax a aliyal? 5 Toctsinchic: A Jess Nazaretib. A Jess in toctsiychic: Nana ojni jaits. Ani taja cuajat cal an yacualchic a Judas axi neets quin tsinat bina a Jess. 6 Tam ti a Jess in ulu nana ojni jaits, tam ti tala jeat ijcachiquinchic tsabal. 7 Tam a Jess in conoychic junil: Jita ax a aliyal? Toctsinchic: A Jess Nazaretib. 8 Tam a Jess in uchachic: Tu uchaits abal nana ojni jaits. Max nana jaits tin aliyal, expith ca jila ca calechic axe u juntalchic. 9 Antsana in ulu a Jess ca jilan ca calechic abal ca putun an cau jahua in ulumalits antse: Yab u hualcanchi ca quibey ni jun i belom ax tim pitha u Tata ti eb cu calna. 10 Tam a Simn Pedro in jixa an matset ax in xetsinthal ani in mutsquinchi in huinab xutsun in tolmixal an tsale pale. Im bij pel

18

Tam ti talits tucu ucha antsana an cau a Jess huahua tu exobalil, u junax cale jum poque an tsacam itse Cedrn.

(Mt. 26.4756; Mr. 14.4350; Lc. 22.4753)

Yacuan a Jess

237 i Malco. 11 Taley a Jess in ucha a Pedro: Ca huichba an matset tin otol. Hualam max a lej tsalpayal abal nan yab pel u uchbil cu yajchicna jantini tim bijchithits cal u Tata ti eb cu yajchicna.

SAN JUAN18 Cubuchic ti thilal taja, ani cuajat a Pedro junax thilal cal jajachic.
(Mt. 26.5966; Mr. 14.5564; Lc. 22.6671)
19An

Conoyab a Jess cal an tsale pale

nixe xi soldadochic junax cal in oclequil ani junax cal nixe xi Israel yacualchic in yacua ani in huica a Jess. 13 Ani thubatqui netha a Jess tin quima a Ans axi pel i tsale pale nixe xi tamub. Jaits nixe a Ans axi pel i iyam tatalab cal a Caifs. 14 Pel nixe a Caifs ax in ulumal abal alhua ca tsemtha juncats i inic ti calchix, ani yab ca talabetha patal am bichou Israel.

12Tam

(Mt. 26.5758; Mr. 14.5354; Lc. 22.54)

A Jess tin tamet an tsale pale

A Pedro in tsincal tim ba cal a Jess

Simn Pedro ani junaque in exobalil a Jess in aycom a Jess jun ti nethab. Cum axi junaque pel in exlohual an tsale pale, jilan ca otsits ti al am patio tin quima an tsale pale. 16 Ani a Pedro jilcon utat an huileb eleb. Ani nixe xi exobal in tauna an tsicach axi beletnom huileb quin jila ca otsits a Pedro. 17 Tam conoyat a Pedro cal an tsicach: Yab i pelte ti exobalil axe xi inic te chithame? Toctsin a Pedro: Nana iba. 18 Cum lej tsamay, in tsejcamalits i camal an yacualchic ani an tojnalchic tin quima an tsale pale.

(Mt. 26.6970; Mr. 14.6668; Lc. 22.5557)


15A

tsale pale in tsiquiy quin conoy a Jess jita jaja in exobalilchic ani jaye tin cuenta in exobchixtal. 20 A Jess in toctsiy: Nan etsey in xetsinenec abal jutamqui tin exobchix cal an inicchic ani jaye tin tiyopanilchic an Israelchic ani ti al am pulic tiyopan jun tu mulcunal an Israelchic. U tejhua exobchamalitschic ani ibats u tsinat exobchamal cal ni jun i cau. 21 Jale tin conoyal abal jita nan u exobalilchic ani jaye tin cuenta u exobchixtal? Ca conoychic ax tin atsanchamal u exobchixtal, ani jajachic neets ti olchi janto tam cau nan u exobchamal. Jajachic ojni in tsoobits janto in ey ax u exobchamal. 22 Tam ti a Jess in ulu antsana an cau, tamna ti mocanchat i cubaclec tin hual cal jun nixe xi yacualchic. Ani conoyab: Jale antsana ta toctsiyal an tsale pale? 23 Toctsin a Jess: Tiquin tequeth ucha max quithab jahua u ulal o max iba. Jale tin alquith cuathal max iba? 24 Taley a Ans in aba ca netha a Jess huicath cal an tsale pale Caifs.

A Pedro in tsincal tim ba cal a Jess junil

cubate hue a Pedro ti thilal ba an camal, uchan:

(Mt. 26.7175; Mr. 14.6972; Lc. 22.5862)


25Biyat

SAN JUAN18 Yab i pelte ti exobalil axe xi inic te chithame? A Pedro in tsinca tim ba, in ulu: Nana iba. 26 Cuajat taja jun axi pel in tolmixal an tsale pale ani pel in at xitsal jaub an inic axi mutsquinchat in xutsun cal a Pedro. Conoyat a Pedro cal jaja: Auxe max yab i tataits ax tu tsuu tihua al an tayablab telom cal axe xi inic? 27 A Pedro tam in tsinca tim ba junil, ani tamequi tu thajnal an coxol.

238 ca bina an cau neets ca ejtohuat ca tsemtha. 32 Antsana neets ca putun an cau jantini tin ulumalits a Jess abal neets ca tsemtha ti al an cruz. 33 Otsits a Pilato alta, in abchi an cau ca chitha a Jess. Chitha ani conoyat cal a Pilato: Tataits pel ti Tsalejil an Israelchic? 34 A Jess in ucha: Tin conoyal ta cuetemtal o huaats jita ti ucha tiquin conoy antsana? 35 Toctsin a Pilato: Auxe max pel in Israel. Pel a at juntal Israelchic ani an tsalechic pale ax ti chitha cal nana. Janto hualam a tajamal abal ti chitha? 36 Tam a Jess in toctsiy: Nan yab u lej tajal tin Tsale teje tsabal. Max u lej tajalac, tam pejexnenecac u tsatelilchic ani yabac tim binathits tin cubac an Israelchic. Yab in lej Tsale teje tsabal. 37 Tam a Pilato in ucha: Tam tata pelits it Tsale. Toctsin a Jess: Pel tin Tsale jantini ta ulu. In huatsinenec ani in xetsinenec teje tsabal abal cu olnanchi an inicchic an chubaxtalab. Patal jitats quin lej putu cal an chubaxtalab, jats axi lej chubax tin atsanchal u cahuintal. 38 Tam a Pilato in conoy: Janto pel in ey an chubaxtalab?

caltha a Jess tin quima a Caifs ani netha tam ti chuthelits ti al an ata jun tin tsejcal an cau an gobernador. An Israelchic ax u jolbix cal a Jess yab in le ca otsits taja, cum pel i hualabtalabcua jajachic ca otsits antsana cal axi yab Israel. Max quin taja, yab neets quin ejtouchic quin capchi in tuul an cordero ax u tsemthab cal an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. 29 Jaxtam cale eleb a Pilato quin tauna an Israelchic. In conoychic: Janto in tajamal yab alhua axe xi inic abal a le ca jolbiy? 30 Toctsinchic: Tu chanchi cum pel i pojcax inic jaja. 31 Tam a Pilato in uchachic: Tatachic ca netha ani ca tajchi an tsejcaxtalab jantinits tin ulal a tsejcath cahuintal ca tsejcan. Toctsin an Israelchic: Huahua tu Israelchic yab i uchbil qui ulu ca tsemtha, expith max tata

(Mt. 27.12, 1114; Mr. 15.15; Lc. 23.15)


28Tam

A Jess tin tamet a Pilato

Tam ti a Pilato antsana in conoy, tam cale ta cale quin tauna junil an Israelchic. In uchachic: Yab u elchal ni janto yab alhua axe xi inic abal cu jolbiy.

(Mt. 27.1531; Mr. 15.620; Lc. 23.1325)

In tsejcaxtal a Pilato cal a Jess

239 a ujnam tiquin conchi abal cu hualca jun i huicnel tam a tajalchic an ajib tin cuenta abal ti calthome ti Egipto a biyal juntalchic. A lechic tu hualcanchi axe axi pel a Tsalejil? 40 Tam tim patalchic lej tsapic thajan: Iba yab ja ca hualca. A Barrabs jats ca hualca. Jaits a Barrabs pel i cue. Tam a Pilato im bina an cau ca huithcoyat a Jess. 2 Taley an soldadochic im punchal tin oc a Jess jun i thipath quith corona ani in caychal i tsacni nacat coton. Antsana in tilibnath tajchi a Jess ti tsale. 3 Tam in uluchic: Jeits in Tsalejil an Israelchic. Ani tocat in mocanchalchic i cubaclec tin hual. 4 Tam cale cale eleb junil a Pilato, in ucha an Israelchic: Te neets tu calthanchi jaja ax a chithamal. Tu uchalchic abal yab u elchal ni janto yab alhua abal cu jolbiy. 5 Tam cale a Jess cal an thipath quith corona tin oc ani caychith cal nixe xi tsacni nacat coton. Tam a Pilato in ucha an Israelchic: Ca metachic te cuajat jaja ax a chithamal. 6 Tam ti tsutat a Jess cal an tsalechic pale ani cal an yacualchic, tam in thajat uluchic: Ca tajat bina ca quetath tsemtha ti al an cruz. Ca tajat bina ca quetath tsemtha ti al an cruz. A Pilato in uchachic: Tatachic jats ca netha ca quetath tsemtha ti al an cruz, cum

SAN JUAN18,19 nana yab u elchal janto yab alhua abal cu jolbiy. 7 Toctsin an Israelchic: Huahua an tsejcath cau ax tu jilchamal a Moiss in ulal ca tsemtha axe xi inic, cum in ulumal abal pel in Tsacamil a Dios. 8 Tam tin atsa antsana axe xi cau a Pilato, tam lej jiquey. 9 Otsits junil al an ata jun tin tsejcal an cau, in conoy a Jess: Ma juta tit tal? Yab toctsin a Jess. 10 Tam a Pilato in ucha: Jale yab tin toctsiyal? Hualam yab a exlal abal nana u cuaal u eyaltal abal tu bina quit quetath tsemtha al an cruz ani u cuaal jaye u eyaltal abal tu jecontha abal yab quit tsemtha. 11 Toctsin a Jess: Jats a Dios ax ti pithamal an eyaltalab. Expith jats ta ejtohualac janto tiquin tajchi. Axi cathpich hualbith jats jajachic ax tim bina cal tata. 12 Ma tamits a Pilato in lej luba quin tsalpay tin oc jantini ti quin hualca a Jess abal yab ca tsemtha. Bel an Israelchic yab in le ca hualca a Jess, ani jaxtam in thajat ucha a Pilato: Max tata ca hualca axe xi inic tejhua abal yab pel it jaub cal an tsale oclec romano. Jitats in tajalac ti tsale ejtil tin tajamalac axe xi inic, pel i lej tomolnax cal an tsale oclec romano. 13 Tam tin atsa Pilato axe xi cau, tam in abchi an cau ca caltha eleb a Jess. Taley chich a Pilato ani buxcan tin lactemil jun tin tsejcal an cau. Im bij nixe xi

39Tatachic

19

SAN JUAN19 cuajattalab ti tenec nicath tsejcath tujub. 14 Pelits i tsejel hora quicha. Pel a quicha tam ti tojojol an Israelchic tin cuenta an ajib, tam ca chutheyits quin taja an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. Tam a Pilato in ucha an Israelchic: Ca tsuuchic te cuajat a Tsalejil. 15 Jajachic tocat thajat toctsin: Ca tsemtha. Ca tsemtha. Ca tajat bina ca quetath tsemtha ti al an cruz. A Pilato in uchachic: Auxe max cu bina ca quetath tsemtha ti al an cruz a Tsalejil. Toctsinchic an tsale pale: I cuaal juncats i tsale an tsale oclec romano. 16 Taley a Pilato im bina a Jess cal an Israelchic abal ca tsemtha. Ta in nethalchic.

240 jolbixtalab. 21 Jaxtam uchan a Pilato cal an tsalechic pale: Yab alhua jantini ti thuchath abal pel in Tsalejil an Israelchic. In tomnal ca jalcuy ca thucha antse, abal jaja in ulu pel in Tsalejil an Israelchic. 22 A Pilato in toctsiychic: An cau jantini tu thuchamalits, lejat antsana ca jilcon. 23 Tam ti antsana cuajat a Jess quetath ti al an cruz, tam an soldadochic in mocanchi in toltomil ti tse i muque abal ca calnanchat ti junchic i muque cal tse i soldado. In nacat coton a Jess expith tsajith tin naquel ani yab chucuth. 24 An soldadochic in ulu jun cal xi jun: Yab qui cathu axe. Qui caltha i quij abal qui tsuu jita neets quin calnanchi. Tam antsana in tajachic an soldado, tam ti putnal an Tocat Thuchlab ax in ulu antse: In calthachic i quij jantini tiquin calnanchi u toltomil. Jita quin calnanchi u coton. 25 Taja cubat utat ti al an cruz in mim a Jess junax cal in uxum ebchal in mim a Jess, ani a Mara axi pel in tomquil a Cleofas, ani a Mara Magdalajib. 26 Tam tin tsuuhuits a Jess taja in mim ani nanane tin lej ichich hual exobalil, in ucha in mim: Mim, ca taja ti cuenta na cubat jaja axi ca cuajiy ejtil max pel a cuete tsacamil. 27 Tam a Jess tin ucha nana: Ca taja ti cuenta na cubat jaja axi ca cuajiy ejtil max pel a cuete mim.

neets a Jess in quitnal an cruz. Ultsits al an cuajattalab im bij Calavera ax u bijiyab ti hebreo cau Glgota. 18 Tats ti quetan a Jess ti al an cruz. Antsana tajchin jaye tsab i inic, jun cuajat tin huinab ani jun cuajat tin cuatab a Jess. 19 A Pilato in abchi i thuchlab jolbixtalab ca punchin tin oc an cruz thuchath antse: Jaits axe a Jess Nazaretib in Tsalejil an Israelchic. 20 Antsana ti thuchath ti hebreo cau, ani ti griego cau, ani ti latin cau. Cum cuajat utatits am bichou jun ti quetath a Jess al an cruz, taja u huatel yan i inicchic quin ajiy nixe xi thuchlab

(Mt. 27.3244; Mr. 15.2132; Lc. 23.2643)


17Ta

Quetath tsemtha a Jess ti al an cruz

241 Ma tamits u netha cu beletna tu quima.


(Mt. 27.4556; Mr. 15.3341; Lc. 23.4449)
28Taley 34Aba

SAN JUAN19 ani yabats ejat a Jess, jun i soldado in xecchi in tsoyil a Jess. Thubat cale i xits ani i ja. 35 Nana putat u tsuu jahua tajchin a Jess, ani lej chubax an cau jahua nan tu olchalchic abal ca belachic an chubaxtalab. 36 Cum nixe xi soldado yabats im pejchi im pelet acan a Jess, jaxtam putun jahua thuchath ti al an Tocat Thuchlab antse: Yab ca pejchin ni jun im beclac. 37 Ani jaye in ulal an Tocat Thuchlab axi thuchath antse tin cuenta a Jess: An inicchic neets quin tsuu jaja axi xecnenec.

U tsemelits a Jess

in tsoobits a Jess abal in tala putumal in tojlabil. Ani abal ca putun jaye an Tocat Thuchlab jantini ti quejab thuchath neets quin ulu, in ulu: In chiquel. 29 Ani huaats taja i juyul tuchat cal i tsaic vino. Ani jun i inic in tsabay al nixe xi vino i thicaxtalab axi hue ejtil i cuinim. Taley in caltha ani in umchi tin chum i cuelab i te hisopo, ani in utenchi tin hui a Jess. 30 Tam ti a Jess in lecaits, tam in ulu: Ma xohueits u tala putumalits u tojlabil. Tam cutpan in oc, ani tsemetsits.

chutheyits an Israelchic neets quin taja an ajib tin cuenta abal ti calthame ti Egipto im biyal juntalchic. Ca chuthey jaits an sbado, ani yab in lechic abal ca jilcon a Jess ani xi tsab i inicchic al an cruz cum pel i sbado lej cathpich pulic. Jaxtam an Israelchic in tauna a Pilato max ca pejchin im pelet acan abal ca ms thubat tsemets ani ca tixcachic in anam tuul ti al an cruz. 32 Tam calechic an soldadochic im pejchi im pelet acan axi tsab i inic quetath al an cruz ejtil a Jess. 33 Tam ti chichchic cal a Jess in tsuu abal tsemenequits, ani jaxtam yabats im pejchi im pelet acan.

31Ca

Jun i soldado in xecchal in tsoyil a Jess

i tsatel cal a Jess im bij pel a Jos Arimateajib. Pel i tsinat tsatel, cum in tsejnal in at Israelchic. In conchi a Pilato ca pithan in inictal a Jess quin joliy. Cum uchanits quin netha, cale quin taja. 39 Tam chich a Nicodemo jaye juta ti cuajat in inictal a Jess. Jats jaja ax ti jayqui chich cal a Jess tam acal abal ca tilmats. In chal ox i lajuj i kilo i ilal tsejcath cal i mirra ani cal i loe. 40 A Jos ani a Nicodemo in thubanchi in inictal a Jess cal i malilil toltom umchithits nixe xi ilal, cum antsana in ujnam an Israelchic quin thubanchi in inictal i tsemelom tam neets quin joliy. 41 Ani taja utat jun ti tsemtha a Jess ti al an cruz huaats i tayablab telom jun ti huaats i it jolimtalab tsajath jol paxal tujub jun ti yab jayqui joliyame jita. 42 Tats tin mocanchi in inictal a Jess utat jun ti tsemthame. In thubat mocanchi, cum lej hueits neets quim baju

(Mt. 27.5761; Mr. 15.4247; Lc. 23.5056)


38Jun

Joliyat a Jess

SAN JUAN19,20 an quicha sbado tam bijithits an Israelchic ca coyots.

242 quin meta alta al an jol paxal tujub. 12 In tsuu quetel tsab i ngelchic thac toltomith jun ti cuajatac in inictal a Jess, jun cuentalith tin oc ani jun cuentalith tin acan. 13 Conoyat a Mara cal an ngelchic: Jale hualam it ucnal, uxum? A Mara in toctsiychic: Nethajits in inictal u Ajatic, ani yab u tsoob juta ti cuajat. 14 Tam ti expith antsana in ulu a Mara, huencon hue in tsupiy cubulits jun i inic. Pelits a Jess, ani a Mara yab in exla max jaits. 15 Tam conoyat cal a Jess: Jale hualam it ucnal, uxum? Jita ax a aliyal? In tsalpayal a Mara abal pel am beletnom tayablab telom, ani in ucha: Tiquin ucha paylom, max a netha in inictal u Ajatic. Tiquin ucha juta ta moca abal quin cale cu netha. 16 Tam toctsin a Jess: Mara. Tam a Mara huencon, in ucha a Jess ti hebreo cau: Raboni. Ti tenec in le quin ulu Exobchix. 17 Tam uchan cal a Jess: Yab tiquin taca cum yabaye in cathinec cal u Tata ti eb. Huinits quit cale ca olchichic i ebchalchic abal neets quin cathiy cal u Tata axi jaye pel a Tata. Neets quin cathiy cal u Diosil axi jaye pel a Diosil. 18 Tam a Mara Magdalajib chich tucu olchi huahua tu exobalilchic a Jess abal in tsuumal an Ajatic. Tu olchichic an cau jahua uchanits cal a Jess.

20

Pel an caal quicha semana tam ti ulits a Mara Magdalajib ti al an jolimtalab lej thajujul ma hue yicuaxe. In tsuu tixcathits am pulic paxiclab tujub tin otsnamtal an jolimtalab. 2 Ani taley tamna chich jaja athithil jun ti cuajat a Simn Pedro ani nana tin lej ichich hual exobalil a Jess. Tu uchachic: Nethajits in inictal a Jess, ani yab u tsoob juta ti cuajat. 3 Tam a Pedro ani nana u calechic qui tsuu. 4 Ta u neetsits lej athithilchic tsab ti eb. Cum in ms athlats, in ocox ulits ti al an jolimtalab. 5 In cuapan cu meta al an jolimtalab tsajath jol paxal tujub. U tsuu tocat mool an napach malilil toltom. Yab in otsits. 6 Taley ulits a Pedro, ani jaja otsits. In tsuu jaye tocat mool an napach malilil toltom. 7 In tsuu pil mool tulilith an toltom in thubal in oc a Jess. Yab tamcuth cal an malilil toltom. 8 Tam in otsitsne, ani u tsuu jantini ti tsutat jaye cal a Pedro alta. Tam u lej bela abal ejthachits a Jess. 9 Yabaye i lej alhua exbayamal an Tocat Thuchlab ax in olnal abal lej bijithits neets ca ejtha a Jess. 10 Tam u huichits huahua ti quima.

(Mt. 28.110; Mr. 16.18; Lc. 24.112)

Ejtha a Jess

Tejhuame a Jess cal a Mara Magdalajib

eleb a Mara ti ucnal utat jun ti joliyame a Jess. Cuapan

11Cubat

(Mr. 16.911)

243
Tejhuame a Jess cal in exobalilchic

SAN JUAN20 Xohue i tsuumalits an Ajatic. Toctsin a Toms: Nana yab neets cu bela max yab cu tsuchi in cubac jun ti xecnenec cal an labux, ani cu xapchi u chuchub cubac tin cubac ani tin tsoyil jun ti xecnenec. 26 Huaxic a quicha talbel u tamcuthits junil al jun i ata huahua tu exobalil a Jess, ani xo ojni cuajatits jaye a Toms. Aba ani i cuaal alhua maputhits an huilebchic, bel otsits a Jess ani cuble tsejel cal huahua. Tu uchachic junil: Nan tu pithalchic ta ichich i jun ejettalab. 27 Tam a Jess in ucha a Toms: Ca xapa a chuchub cubac te tu cubac. Ca netha a ichich lej tayat belolol cal nana, ani yabats ca netha i hualamtalab ta ichich. 28 Tam toctsin a Toms: Tataits ojni pel tu Ajatic ani pel tu Diosil. 29 A Jess in ucha: Cum tata Toms tin tsuumal, jaxtam tim belamal. Jitats yab tiquin tsuu ani bel tiquim bela, jats axi neets quin netha lej etsey culbel in ichich.

an caal quicha semana ani aclejits tam tu tamcuthitschic huahua tu exobalil a Jess. Lej alhua maputh i cuaal an huileb, cum i tsejnalchic an Israelchic. Tam otscan a Jess jun tu tamcuthits, ani tu uchachic: Nan tu pithalchic ta ichich i jun ejettalab. 20 Tam tin uluhuits antsana a Jess, tam tu tejhuamethanchichic in cubac ani jaye in tsoyil jun ti xecnenec. Ani u lej culbel cum i tsutal an Ajatic cuajatits. 21 Tam a Jess tu uchachic junil: Nan tu pithalchic ta ichich i jun ejettalab. Jantini u Tata ti eb tin aba quin chich teje tsabal cu tajchi in culbetal, antsana nana tu aba tatachic abal tiquin tajchi u culbetal. 22 Taley a Jess tu ixcaychic, ani tu ucha: Xo ca batsu an Espritu Santo. 23 Max tatachic ca paculanchi in hualab i inic, tam ojni neets ca paculanchat. Max yab ca paculanchi, tam ojni antsana neets ca jilcon yab paculanchith in hualab.

(Mt. 28.1620; Mr. 16.1418; Lc. 24.3649)


19Pel

ti chich a Jess quin tejhuametha tim ba cal huahua tu exobalil yab cuajatac tamna a Toms. Pel jaja axi uxnal ti cuayacua. 25 Huahua i ucha a Toms:

24Tam

A Toms in tsutal an Ajatic ejthachits

tajamal a Jess yan i labith tajbilabchic abal quin tejhuamethanchi in lej ey an inicchic. Yab lej patal thuchath al axe xi u jahua jaja in tajamal. 31 Jahua thuchathits jats cal ti qui bela abal a Jess jaits a Cristo axi bijithits neets ca aban cal a Dios ca chich. Qui bela abal chubax jaits jaja in Tsacamil a Dios. Ma

30In

Jale ti thuchan axe xi u

SAN JUAN20,21 tamnaits neets cu pithan cal jaja i it ejattalab.

244 in coton. Im petna tim ba al an ja, ani ta cale quin tsuu a Jess. 8 An tan cuajat jelat bo inic i metro abal ca tsatey tin hualtelil am pulic lejem. Ani huahua ax u jilcon al an tan i bothcom an thachumtalab tuchat cal i tool. Taley u ulitsitschic tin hualtelil am pulic lejem. 9 Tam tu calejits al an tan i tsuuchic huaats i calul camal ba an tsabal. Pelcath jun i huiynel tool eblim al an camal. I tsuu huaats jaye i pan. 10 A Jess tu uchachic: Ca chithachic tsab ox i tool ax a calthamal talel. 11 Tam otsits a Simn Pedro al an tan quin chitha quininil an thachumtalab tuchat cal hualim i pactha tool ma tin hualtelil am pulic lejem. Huaats lajuj bo i lajujchic cal ox i pactha tool. Aba ani lej cathpich yan an tool, yab taptsin an thachumtalab. 12 Tam a Jess tu uchachic: Quit chich cu caputs. Cum i lej tsalpay abal jaits an Ajatic, ni junchic yab i conoy a Jess max chubax jaits. 13 Utey ani im pena am pan ani an huiyath tool, ani tu pitha cu capu. 14 Cal axe jats in oxchil ti tejhuamel a Jess cal huahua tu exobalilchic ma ti ejthamejits ti al an jolimtalab.

21

Taley talbel junilaquits a Jess in tejhuametha tim ba cal tsab ox huahua tu exobalil tam tu cuajat tin hualtelil am pulic lejem Tiberias. In tejhuametha tim ba antse. 2 U cuajat muthatchic a Simn Pedro, a Toms axi uxnal ti cuayacua, a Natanael axi ti Can cuentalith Galilea, nana in Juan ani u ebchal, ani tsabaye i at exobal jaye. 3 A Simn Pedro tu uchachic: Neets tin calthom tool. Ani huahua i ulu: U neetshue cal tata. U calechic ani u otsits al an tan. Ta u neets ani patal an acal ma ni jun i tool yab i caltha. 4 Exomits ti tajcanal, ani cuajatits a Jess tin hualtelil am pulic lejem. Yab i exla max jaits a Jess. 5 Tam tu uchachic: Cuitolchic, yabaye a calthamal an tool? I toctsiy: Iba. 6 Tam a Jess tu uchachic: Ca petna an thachumtalab tin huinab an tan, ani tats neets ca elcanchi. I petnachic jantini tu uchan, ani taley talbel yab i ejtouchic qui caltha an thachumtalab cal xi yantalam tool balnenec. 7 Tam nana tin lej ichich hual exobalil a Jess u ucha a Pedro: Jaits an Ajatic. Expith in atsa Simn Pedro abal jaits an Ajatic, ani thubat in caiy

A Jess in tejhuamethal tim ba cal buc in exobalilchic

tu caputschic, conoyat a Simn Pedro cal a Jess: Simn ti tsacamil a Jons, it lej cathpich canithom cal nana ani yab ejtil axi queat u exobalilchic? Toctsin a Pedro:

15Tam

Tilom a Jess cal a Simn Pedro

245 Ojni Ajatic, a tsoobits abal nan tu canithal. Uchan cal a Jess: Tam ca pijchi cal in cahuintal a Dios axi pel u cal ani pel ejtil i corderochic. 16 Conoyat junil a Pedro cal a Jess: Simn ti tsacamil a Jons, it lej canithom cal nana? Toctsin a Pedro: Ojni Ajatic, a tsoobits abal nan tu canithal. Uchan cal a Jess: Tam ca alhua beletna axi pel u cal ani pel ejtil i ovejachic. 17 Tin oxchil i calat conoyat a Pedro: Simn ti tsacamil a Jons, it canithom cal nana? Cum antsana ti conoyat a Pedro tin oxchil i calat max canithom cal a Jess, tam lej tepith. In ucha: Ajatic, tata tin lej tala exlanchalits u ichich abal nan tu canithal. Uchan cal a Jess: Tam ca pijchi cal in cahuintal a Dios axi pel u cal ani pel ejtil i ovejachic. 18 Lej chubax nan tu uchal abal tam pelac it cuitole it toltomin ta ba ani it xetsinenec jutamits a lenamal. Tam quit yejtselbejits, neets ca queta a ocob ani queat neets ti toltomiy. Neets tam quit netha jun ti yab ca lena. 19 Cal axe xi cau a Jess in olna jantini ti neets ca tsemets a Pedro. Antsana neets ca puhuethanchat im bij a Dios. Taley a Jess in ucha a Pedro: Xo tiquin ayna.

SAN JUAN21
An exobal axi lej ichich hual tsutab cal a Jess

ti huencon a Pedro in tsuu tsatat an exobal axi lej ichich hual tsutab cal a Jess. Jats xe cal ti conoyame ti jayqui a Jess abal jita cal ti neets ca tsinat bina tin cubac in tomolnaxilchic. Antsana ti conoyat Jess cal jaja tam ti cuajatac tin tsoylim ti capul. 21 Tam tin tsuuhuits a Pedro tsatat antsana nixe xi exobal, tam in conoy a Pedro a Jess: Ani Ajatic, axe xa exobalil janto neets ca tajchin hualam? 22 Toctsin a Jess: Yab a cuenta max nan cu lena ca xetsin ejat jaja ma quin huichiy. Tata expith a cuenta tiquin tsatenchi. 23 Tam cal an ebchalabchic lej athithil tiloxnab nixe xi cau, cum tsalpayab abal a Jess in ulu yab neets ca tsemets nixe xi jun i exobal. Ani yab antsana in ulu, tocat in ulu abal yab pel in cuenta a Pedro max a Jess quin lena abal ca xetsin ejat nixe xi exobal ma ta ca huichiy jaja. 24 Nanaits ja nixe xi exobal. U tsuumal ani u olnal al axe xi u abal lej chubax jahua in tajamal ani jahua in ulumal a Jess teje tsabal. A tsoobits abal lej chubax jahua u olnal. 25 Max ca tala olna in tajbilchic a Jess ti junchic ti junchic ani ca thuchan al i u, hualam yab neets ca lejey xi cathpich yantalam i thuchath u ma tim puhuel an tsabal. Amn.

20Tam

An tajbilab ax in tajamal an abathualechic

Can Tefilo, nana in Lucas tu thuchanchamalits an ocox u yan i cau tin cuenta jahua a Jess in tajamal ani in exobchamal. Tu olchamalits yantalam in tajbil ani in exobchixtal ma tam ti tsiquinenequits ti tojnal ani ti exobchix. 2 Xeetsac ti tojnal ani ti exobchix ma tam ti cathiyits ti eb. Junax cal an Espritu Santo in exobchichiquiyamal in abathualejilchic jantini ta ca tojon ani jantini ta ca xetsin. Pel i inicchic axi tacuyame cal a Jess ti abathuale. 3 Nan tu olchamalits abal lej yajchiquiyat ma tsemtha a Jess, ani talbel ejthachits ani tejhuamenequits junil cal in abathualejilchic. Tsab inic a quicha ti xeetsac tam ti ejthachits quin tejhuametha tim ba cal in tajbil abal lej chubax ejthachits. Exome in exobchal in abathualejilchic jantini tin tajal a Dios ti lej Tsale. 4 Uchamejits an abathualechic cal a Jess tam ti yabaye tsemthach antse: Nan tu olchamalits abal u Tata ti eb im bijchith ulumalits abal

Neets ca aban an Espritu Santo

neets ti abchichic an Espritu Santo. Jaxtam ca aychichic ti Jerusaln ma tam ti abchits. 5 A Juan im pujayamal an inicchic cal i ja, ani u Tata ti eb ti jun tsab ox a quicha neets ti pujaychic cal an Espritu Santo.

a quicha tam ti tamcuth an abathualechic uchan a Jess cal jajachic: Ajatic, tucu ucha max xohue im bajumalits an quij abal tata ca taja tit lej Tsale cal huahua tu Israel ani yabats cu abatna cal i pil inic. 7 Toctsin a Jess: Yab it pithnal ca tsoobnachic an quij antsana. Expith u Tata ti eb jats in cuaal in tsalap quim bijiy an quijlab jantinits quin lenanchi jaja. 8 Expith ca tsoobnachic abal hueits neets ca chich an Espritu Santo ti cuajchiy ta ichich. Neets ti tsaplilinchi a ichich abal tiquin olnanchi u bij ti bichou Jerusaln, ani tim puhuel an tsabal Judea, ani tim puhuel an tsabal Samaria, ani ma tim puhuel an tsabal. 9 Taley tam tin uchaits antsana an cau in abathualejilchic, tamequi

6Jun

Cathiy a Jess ti eb

246

247 ti tsutat neets cathithilits a Jess ti eb. Hue talbel tam ti paxquiquiyats cal i tocou ani yabats u tsutab. 10 Biyat metotol an abathualechic ti eb, chich cal jajachic tsab i ngel thac toltomith. 11 Uchanchic: Galileajibchic, yabats quit metotlats ti eb. Jantini a tsuuchic cathithil a Jess ti eb, antsana neets ca huichiy paiil ti eb.

HECHOS1 i at tojnal huahua a Judas tin tojlabil an Ajatic. 18 Jats jaja in tsinat bina a Jess, ani an tumin ax im batsu cal in quithab tajbil in eyentha quin tsaiy i tsabal. Talbel tam tim palamalits in nuc ba an te, tam ti ijcanits tsabal biclath in oc. Pichcan in chucul ma tala huaclan in tithith. 19 Cum an cuajilomchic ti Jerusaln in exlaits abal a Judas in tsaiy nixe xi tsabal cal an tumin ax im batsu cal in quithab tajbil, jaxtam im bijiy nixe xi tsabal ti Acldama. Ti tenec cau in le quin ulu ti xits tsabal. 20 Ani quejab thuchath a Judas ti al i salmo antse: Neets ca jilcon jolat in atajil. Ni jita yab quin cuajchiy. Thuchath jaye al queat i salmo: Neets ca calchinchat in tojlabil cal queat i inic. 21 Jaxtam xohue ca calchinchat in tojlabil a Judas cal jita axi teje cuajatchic. In ejtohual quin calchinchi jitats tsatenequits cal huahua ma tam ti a Jess tu tacuyamalits tu abathualejilchic. 22 Max tsatenequits ma tam ti pujnenec a Jess cal a Juan ani ma ti cathiyits ti eb, jats qui tacuy ti calchix. Jats tucu tolmiy tu olnom abal ejthachits a Jess. 23 Taley bijiyat tsab, jun ax im bij Jos Barsabs ax in cuaal im puncuth bij Justo, ani jun ax im bij Matas. 24 Tam ol an ebchalabchic. In uluchic: Dios, expith tata a exlanchalits tim patal in ichich an inic. Tucu tejhuamethanchi jahua axe xi tsab ax a tacuyamalits ti calchix cal a Judas. 25 Jats ca punuhuat

tixcan in abathualejilchic a Jess ti bolchal Olivos ani huichiy ti Jerusaln. Ma am bolchal Olivos ani ma ti bichou Jerusaln jelat jun i kilmetro. 13 Ulitschic al jun i ata ti Jerusaln, ani tats ti cathiy tin tsabchil i piso al i alta ax in cuajchiyalchic. Cuajatchic a Pedro, ani a Jacobo, ani a Juan, ani a Andrs, ani a Felipe, ani a Toms, ani a Bartolom, ani a Mateo, ani a Jacobo ax pel in tsacamil a Alfeo, ani a Simn axi pelac i cananista, ani a Judas in ebchal a Jacobo. 14 Taja cuajatchic jaye a Maria in mim a Jess ani in ebchalchic a Jess ani talchic i uxum. Neets ca junax olonchic, cum antsana etsey in ujnamits quin taja. 15 Huaats jelat acac i jun inic i ebchalab tamcuthits al nixe xi alta. Tam cubiy a Pedro in uchachic: 16 Ebchalabchic, ma ti biyalits a David in thucha jahua olchin cal an Espritu Santo abal a Judas neets quin tsinat bina a Jess cal an yacualchic. Ani xo putnenequits an Tocat Thuchlab jahua antsana in ulumal. 17 Pelac

12Taley

Tacuyab a Matas ti calchix cal a Judas

HECHOS1,2 ti abathuale quin calchinchi in tojlabil ax in quiba tin ebal in hualab. In quiba ani calets ti tamtsemla tin ebal im pojcax ey. 26 Tam an ebchalabchic in calthanchi an quijlab axi tsab abal jahua axi neets quim baju. Tam tejhuamejits a Matas ojni jats neets ti calchix cal in tojlabil a Judas. Ani ma tamnaits jaja ti punuthits ti abathuale cal axi lajuj jun in abathualejilchic a Jess.

248 at juntal. 7 Jilcon lej jicpaxchic. In ulu jun cal axi jun: Patal jajachic ax u caunanchix pel i Galileajib ani yab i at juntal. 8 Jantini in ejtohualchic tucu caunanchi i cahuintal huahua ax i caunamal ma ti tsacamtal? 9 Huaats jitachic teje chenec ma ti Partia, ani ma ti Media, ani ma ti Elam, ani ma ti Mesopotamia, ani ma ti Judea, ani ma ti Capadocia, ani ma ti Ponto, ani ma ti Asia. 10 Huaats jaye axi chenecchic ma ti Frigia, ani ma ti Panfilia, ani ma ti Egipto, ani ma ti Africa jum poque ti Cirene. Jaye huaats axi chenecchic ma ti Roma ax in cuaalits in quima teje ti Jerusaln. Talchic xe jaja ax in tajtal ey pel i Israel ani talchic axi huenconenequits ti Israel quin ayna an tsejcath cau binath cal a Moiss. 11 Jaye huaats teje axi chenecchic ma ti Creta ani ma ti Arabia. Patal huahua teje cuajat u lej tamculam. I atsal ti cuete cahuintal u tilchab in jicpath tajbilchic a Dios. 12 Jathua tim patal an tamcunel in lej jicpal ani u ucpinchab in tsalap. In conoyal: Janto in ey axe xi inicchic abal antsana u caunanchix cal i cuete cahuintal huahua? 13 Expith talchic ax u tilibnax toctsin antse: Cum u utsalits jaxtam u caunanchix cal i cuete cahuintal.

Im bajuhuits in ajib am bichou Israel ax u uxnal ti Pentecosts, ani tam al nixe xi ata tamcuthits patal in abathualejilchic a Jess cal i ebchalabchic. 2 Jun jictohual in atsalchic tal jun i cahuithtalab ti eb ejtil i tsapic ic axi lej tumumul. U atsnal tim puhuel an ata jun ti jaja quetechic. 3 Tam in tsutalchic tin junchictal tin oc ejtil in inquith i lecablec jocpathits cal i camal. 4 Ani ma tamnaits tim patal jajachic jum putat coonchithits in ichich cal an Espritu Santo. Ani in tsiquiychic quin cauna i pil cahuintalab jahuats pithnenec cal an Espritu Santo quin cauna. Yab ja in cuete cahuintal. 5 Tam ti nixe xa quicha cuajat ti Jerusaln i Israelchic ax in lej aynal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Chenecchic taja ma tim puhuel an tsabal. 6 Ani tamcun jajachic jaye tam tin atsa nixe xi cahuithtalab tal ti eb. Ucpinchabchic in tsalap cum in atsalchic caunanchab in cuete cahuintal cal axi yab pel in

Chich an Espritu Santo

cubiy a Pedro cal axi lajuj jun in abathualejil a Jess tin tamet an tamcunel. In thajat ulu:

14Taley

A Pedro in taunal an mulcunel

249 At Israelchic ani cal patal ax it cuajil ti Jerusaln, ca lej alhua bina a xutsun ani ca lej alhua exbay jahua neets tu uchachic. 15 Yab chubax u utsal axe xi caunanchixchic jantini tata a ulalchic. Yabaye jantini ta ca utsalin cum expith pel i beleu hora an thaju. 16 Lej inic tu caunanchixchic. Xo u putnalits jahua ti biyal an caulome cal a Dios Joel in thucha jahua in ulu a Dios antse: 17 Tam cunelits an quij quicha neets ca taley, tamna nan neets cu abchi an Espritu Santo patal an inicchic. An cuitolchic ani an tsicach neets tiquin caunanchi u cahuintal. Neets cu tsubinchi an cuitolchic i tsubixtalab ejtil tam u huachbil. Ani neets cu tejhuamethanchi janto an yejtselchic tam u huayal ani u huachbil. 18 Tam nihuaaquits a quicha neets cu abchi an Espritu Santo u tojnalilchic i inic ani i uxum. Ani jajachic neets tiquin caunanchi jahua nan cu pitha quin cauna. 19 Ti eb neets cu taja i lej jicpath tajbilab. Ti tsabal neets cu tejhuamethanchi an inicchic u tsap cal i pulic tsubixtalab. Neets cu tejhuamethanchi cal i xits, ani cal i camal, ani cal i pau. 20 Neets ca yicutsin a quicha. A its neets ca huencon ejtil i

HECHOS2 xits. Antsana neets ca tajan tam cunatits neets ca chich an Ajatic. Tam ojni al nixe xa quicha neets quin tejhuametha in lej tsap ani in lej tsalat. 21 Ani patal jitats quim palenchi an Ajatic jats neets ca jaluntha tam. Antsana a Joel in thucha jahua in ulu a Dios. 22 Cahue a Pedro in ulu: At Israelchic, ca lej alhua japiy a xutsun ca atsa jahua nan neets tu uchachic tin cuenta a Jess Nazaretib. Cal im pulic tajbilchic tejhua abal tacuthits ani abathits cal a Dios. A Dios ani a Jess in macuchith tajamal ta tametchic i jicpath labith tajbilab ti tsubixtalab cal in ey. Tatachic a lej alhua tsoobits abal lej chubax anits. 23 Aba ani antsana a tsoobnamalits, bel a batsuchic a Jess tam ti a Judas in tsinat bina ta cubac. A netha ani a bina tin cubac i pojcax inicchic ca quetath tsemtha ti al an cruz, cum antsana quejab tsalpanchamejits cal a Dios ca tajchin jantinits im bijith lenomtalits a Dios. 24 Aba ani tsemtha, a Dios bel in ejtha. Yab in jila ca ohuat cooyat cal in tsap an tsemla, cum ni abal jay yab ejtohuat ca lej atan cal an tsemla. 25 Jaxtam an tsale David ti biyal in olna i cau tin cuenta abal neets ca ejtha a Jess. Ejtil max a Jess ax in taunamal a Dios. In ulu antse: Dios, u exlal abal etsey it cuajat utat cal nana. Jaxtam ni jita yab in ejtohual tiquin tepinthanchi u ichich. 26 Jaxtam jum putat culbel u ichich ani cal u hui tu puhuethanchal a bij.

HECHOS2 Quin tsemets neets quin coyots cal u ichich thacat, cum tata neets tiquin ejtha junil. 27 Tata Dios, yab neets tiquin ohuat jilchi u ejattal quin coonchat cal an tsemla. Cum nana pel tin Tocat Tsacamil yab neets tiquin jilchi ca catsey u inictal. 28 Tata Dios, tin tejhuamethanchi jantini quin etsey cuajiy cal tata. In jum putat culbel cum neets tu tsuchi a hual abal etsey. Antsana a Pedro in olna janto in ulu a David tin cuenta in ejthachtal a Jess. 29 Cahue a Pedro in ulu: At juntalabchic, neets tu lejquith ucha jun i cau. I biyal juntal David lej chubax tsemets ani joliyat, ani ma xohueits bel i ejtohual qui tsuchi in jolimtal. 30 A David pelac i caulome cal a Dios. In alhua exla abal cal ja in xitsal neets ca huatsin a Cristo, ani neets ca punuhuat ti Tsale ejtil jaja. Antsana a Dios tim bijchith ulumalits ani in cuba tim ba abal chubax neets ca tajan. 31 Jaxtam a David in quejab exla ani in quejab olna abal neets ca ejtha a Cristo. In ulu abal a Dios yab neets quin jilchi in ejattal ca coonchat cal an tsemla ani in inictal yab neets ca catsey. 32 Ani chubax a Dios in ejtha a Jess. Patal huahua i tsuumal ejthachits ani i olnal abal anits. 33 Xo punuthits tin huinab cubac a Dios jantini ti puhuethanchithits im bij. Ma tihua ti eb a Jess tu abchamalits an Espritu Santo jantini ti bijchith uchan cal in

250 Tata tucu abchi. Patal jahua talel a tsuumalitschic ani a atsamalitschic jats pel in tojlabil an Espritu Santo. 34 Aba ani yab cathiy a David ti eb, bel in exla abal tihua cuajat ti eb an Ajatic. In olna janto uchan an Ajatic cal a Dios antse: Quit buxcan tu huinab cubac. 35 Teje quit buxcan ma nan tu pitha ta cubac a tomolnaxilchic abal ca tala ata. 36 Jaits nixe a Jess ax a quetath tsemthachic al an cruz. Xo patal tatachic ax it Israel in tomnal ca alhua tsoobna abal lej chubax a Dios im punumalits ti eb ti lej Ajatic ani ti lej Tsale cal patal an inicchic, in ulu a Pedro. 37 Tam tin atsaitschic antsana an cau, tamna lej cathpich yajchiquithits in ichich in atsalchic cal an lej tsapic tepintalab. Ani jajachic in lej ucha a Pedro ani axi queat an abathualechic antse: At juntalabchic, tucu ucha janto i uchbil qui taja xo. 38 A Pedro in toctsiychic: Quit tajat jictsonchic cal a hualab ani quit pujanchic tim bij a Jesucristo abal quit paculanchat a hualab. Tam a Dios neets ti abchichic an Espritu Santo ca cuajiy ta ichich. 39 Im bijchith ulumalits a Dios abal neets ti abchi, ani yab expith tatachic, jaye a tsacamilchic. Ma neets ca abchinchic jaye axi al pil i bichoulomchic patal jitats tacuthits cal a Dios. 40 Cal yane i cau a Pedro in exobchal an mulcunel. Taley tin lej taltal an cau in ucha:

251 Ca bina ta bachic quit jecontha cal a Dios, ani yabats quit xetsin quibenec ejtil xi queat i inicchic. 41 Taley u pujnalchic patal ax in lej penamalits tin ichich jahua uchan cal a Pedro. Jelat ox i mil i inic jats axi huenconenec quim bela a Jess nixe xa quicha. 42 Ani patalchic in junini aynanchal jahua tu exobchinal cal an abathualechic. Lej jun ejetchic in ichich cal in tilomtal an Ajatic. Yab im palcanchalchic ti ol ani quin taja an santa cena.

HECHOS2,3 neets junaxchic ti tiyopan. Pel i hora tam an Israelchic in ujnam ca olon taja. 2 Chuthel chuthel u chithab ca cuajba utat tin huilebil nixe xi tiyopan jun i inic axi tsambe in acan ma tin huatsintal. Im bij nixe xi huileb ti Alabel. Tats ti conchix an tsambe cal an tumin cal jitats ca otsits ti al an tiyopan. 3 Ulitschic a Pedro ani a Juan tin huilebil an tiyopan ani conchab an tumin. 4 Tam lej metnal cal a Pedro ani cal a Juan, ani uchan cal a Pedro: Tucu meta te huahua. 5 Tam an tsambe in lej metachic, cum in tsalpayal hualam neets ca pithan janto. 6 Ani iba. Tocat uchan cal a Pedro: Nan yab u cuaal i tumin ma ni janto. Expith jahua im pithnenec cal an Ajatic jats neets tu pitha. Cal in tsap im bij a Jesucristo Nazaretib quit tsaquiy ani quit belats. 7 Tam a Pedro in yacuchi in huinab cubac ani in tsacba. Ani tamequi jeleyits in acan ma cal patal im puthic. 8 Tam jun athic tictsonits ani in tsiquiy ti belal. Otsits tictsotsol cal a Pedro ani cal a Juan ti al an tiyopan. Hualim im binal i cacnamal yan cal a Dios. 9 Patal an inicchic taja in tsutal ti belal ani ti puhuethanchix cal im bij a Dios. 10 In lej jicpalchic ani u hue jiquel jantini ti thubat jelthanchat in acan nixe xi inic. In exlalitschic abal jaits jaja axi etsey quetelac ti conchix cal i tumin utat tin huilebil an tiyopan. Im bij nixe xi huileb ti Alabel.

patal nixe xi it belomchic cal an Ajatic in lej cacnanchal im bij, cum in tsutal an abathualechic in tajal i labith tajbilab ti tsubixtalab cal im bij an Ajatic. 44 Lej juncuthchic in ichich ani lej tsejhualix cal jahua in cuaalchic ejtil max pel i they calab. 45 In tala nujuhualchic jahua in cuaal, ani buctsixnanchab an tumin jantinits i yejenchixtalab in tsutal in cuaal ti junchic. 46 Chuthel chuthel u tamcunalchic ti cacnax cal a Dios ti al an tiyopan. Tin quimachic in tajalchic an santa cena ani junax capul cal in ichich lej culbel ani tsaat. 47 In junini puhuehuenchalchic im bij a Dios. Ani jathua cal patal am bichou u tsutab ti alhua inic. Chuthel chuthel huaats ax u it huenconal cal an Ajatic, ani antsana neets puhuehuel im bichohuil a Dios.

43Ani

Ax in it belalchic an Ajatic

Jelthab jun i inic axi tsambe in acan

Jun a quicha ox hora an huacal a Pedro ani a Juan

HECHOS3
Olnom a Pedro ti al in hueu cucuil an tiyopan
17At

252 juntalabchic, nan u tsoobits abal yab a tequeth exlanchi in ey max pel in Tsacamil a Dios tam ta bina a Jess ca tsemtha. Aniye jaye a oclequilchic yab in tequeth exlanchi in ey. 18 Bel cum yajchiquiyat jats ti putnenec in cahuintal a Dios. Cum a Dios in quejab olnamalits cal in caulomejilchic abal neets quin aba a Cristo, ani pel in uchbil ca lej yajchiquiyat. 19 Jaxtam xohue quit jictsonchic cal a hualab ani quit huichiy cal a Dios, abal jaja ti paculanchi a hualab. Tam ojni a Dios neets ti lubach coonchichic a ichich. 20 Ani talbel neets quin aba a Jesucristo ca huichiy junil teje tsabal ta lej Tsalejil. Ma ti lej jayqui antsana ti bijchamejits in ey cal a Dios. 21 Xo pel in uchbil a Jesucristo ca jilcon tihua ti eb, ma tam quim bajuhuits am pejath quij tam ti a Dios neets quin tala alhuametha patal teje tsabal jantini ti caal alhuaac. A Dios in quejab olnamalits cal in tocat caulomejilchic axi biyal abal antsana ti neets quin taja. 22 An caulome Moiss in uchachic i biyal juntalchic antse: Am pulic Dios Paylom neets ti abchichic jun i caulome axi pel a at juntal xitsal. Jantini a Dios tin abamal nana tin caulome, antsana axi junaque axi taye tal ca aban. Jats ca lej alhua bina a xutsunchic ca atsanchi patal jahua neets ti ucha. 23 Neets ca tajat quibey patal jitats yab quin alhua atsanchi nixe xi caulome, ani yabats neets ca ajiyat ti Israel tim bichohuil a Dios. Antsana tin ulu a Moiss, in ulu a Pedro.

al nixe xi tiyopan huaats i hueu cuculab im bij ti Salomn. Tats ti cuajat a Pedro lej cunat tsatenchat cal nixe xi tsambejac. Lej jicpachiquix patal an inicchic cal nixe xi pulic tajbilab, chich athithil quin tsuu axi jelthanchat in acan. 12 Tam a Pedro in tsuu lej pulic an mulcunel ani in ucha: At Israelchic, jale hualam it lej jicpachiquix? Hualam tin lej telal nana ani cal a Juan cum a tsalpayalchic huahua i jelthamal axe xi inic cal i cuete tsap. Hualam a tsalpayalchic abal huahua u cathpich tocat ani jats tu jelthom. Iba. 13 Cal in tsap a Jess jats ti jelthach axe xi inic, ani antsana tejhua abal a Dios im puhuethanchamalits ti eb im bij in Tsacamil Jess. Jaits a Dios axi pel in Diosil a Abraham ani a Jacob ani a Isaac. Jaits a Jess axi tatachic a bina tin cubac an oclecchic. Ani tam ti Pilato in lena quin hualca, tatachic ojni yab a lena. 14 Tocat a thajat uchachic quin hualca jun i tsemthom inic. In tomnal max hualcamejac a Jess axi lej tocat inic ani lej pututh inic. 15 A binachic ca tsemtha a Jess axi lej ejatlix expith. Aba ani tsemtha, bel a Dios in ejtha ti al an jolimtalab, ani huahua i tsuumal ejthachits. 16 Cal tin ebal in tsap im bij a Jess jats ti jelthanchat in acan axe xi inic. Cum in lej bela a Jess, jaxtam ti jum putat jelthamejits. A tsutalitschic ani a exlalits abal lej chubax anits.

11Ti

253 patal an caulomechic ma tam tin quichajil a Samuel in quejab tilamal abal neets ca tajan jahua xo i tsutalits al axe xa quichachic u tajnal. 25 A Dios im bijchith uchamalits am biyal caulomechic janto neets quin taja, ani in le abal tatachicte ca tabatnanchi nixe xi bijchith cau. A Dios im pitha i biyal juntalchic i jilchith cau abal tatachicte ca tabatnanchi. A Dios in ucha a Abraham antse: Jun i inic axi pel a at juntal xitsal jats neets quin lablinchi tim patal an inicchic tim puhuel an tsabal. 26 Ani xo nan tu uchalchic abal jaits jaja ax a Dios in ejthamalits in Tsacamil. Jaits jaja ax a Dios xo tu ocox abchal huahua tu Israel abal tucu lablinchi ani tucu coythanchi jahua yab alhua i tajal.

HECHOS3,4 i ejattalab max qui ajiy expith an inicchic. 5 Tin aytal quicha tamcunchic ti Jerusaln axi oclecchic cal an Israelchic, ani cal i yejtselabchic Israel, ani cal i exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. 6 Cuajat taja an tsale pale Ans. Cuajatchic jaye a Caifs, ani cal a Juan, ani cal a Alejandro, ani cal tim patal axi pel in at jaub xitsal an tsale pale. 7 Tam in abachic an cau ca chitha a Pedro ani a Juan tin tamet jajachic. Chithachic ani conoyat: Jita ti pithamalchic a eyaltal abal a tajamal tit jelthom cal an tsambe? Cal jita im bij ta jelthamal? 8 Tam a Pedro jum putat coonchithits in ichich cal an Espritu Santo in toctsiychic: Oclecchic ani yejtselab Israel, tiquin lej atsanchi. 9 Huahua i tajchamal i alhuatalab axe xi inic axi tsambejac, ani tata a conoyalchic jantini ti jelthame. 10 Nana neets tu olchichic jantini ti jelthame abal tim patal an Israelchic quin alhua tsoobnaits. Axe xi jelthach inic ta tametchic jelthame cal in tsap tim bij a Jesucristo Nazaretib. Jats a Jesucristo ax a binachic ca quetath tsemtha al an cruz, ani talbel ejtha cal a Dios ti al an jolimtalab. 11 Ejtil jun i thacum ata quim moca pil jun i tujub axi yab in le quin eyentha, antsana tatachic a tajamal cal a Jess. Aba ani a pojcamal a Jess, bel jaits jaja axi xohue punuthits ejtil i mimlab tujub cal a Dios. 12 Jaits

24Tim

Tam ti cahue a Pedro ani a Juan cal an mulcunel, tam ti chich i palechic, ani cal talchic i saduceo, ani cal jun i inic ax pel i oclec cal am beletnom tiyopanchic. 2 Tsacul jajachic, cum a Pedro ani a Juan in exobchal an inicchic abal neets ca ejtha an tsemelomchic cum a Jess ejthamejits. 3 In yacuachic a Pedro ani a Juan, ani im baliychic ti al an huicaxte. Cum huaclejits ani yab ejtohuat ca tajan an tsejcaxtalab, jaxtam ti jilan al an huicaxte ma tin aytal quicha. 4 Ani yantalam i inic ax in atsanchi in cahuintal a Dios cal a Pedro ani a Juan, im belchichic jaye. Tin yanel axi it im belal jelat bo i mil

A Pedro ani a Juan tin tamet an oclecchic

HECHOS4 jaja expith an Jeconthax axi huaats cal an inicchic. Ni jita yab huaats queat teje tsabal bijith cal a Dios abal tucu jecontha. 13 An oclecchic in taja ti cuenta abal a Pedro ani a Juan u cau cal i lej inictalab. In tsoobnaitschic abal yab lej exoblamathits ani pel i alquith inicchic. Ani lej jicpaxchic. Tam in tilaits abal jats a Pedro ani a Juan axi xetsinenecchic junax cal a Jess. 14 Cum in tsuuchic cubatits an tsambe jelthathach, yab in ejtohual an oclecchic jantini ti quin jolbiy a Pedro ani a Juan. 15 Tam uchanchic ca tixcan biyat jajachic neets quin tsejca an cau. 16 Taley an oclecchic in ulu jun cal xi jun: Janto i ejtohual qui taja cal axe xi inicchic? Cal patal axi cuajatchic teje ti Jerusaln u exlabits abal in tajchamal an tsambe i pulic labith tajbilab. Yab i ejtohual qui tsinconchi. 17 Expith qui cuiyachic abal yabats ca tiloxna ms in labith tajbil. Qui tsapic uchachic abal yabats quin olnanchi im bij a Jess cal jitaquitsqui tam inic. 18 Tam caniyat ca chich a Pedro ani a Juan ani cuiyath uchanchic abal yabats quin ms olnanchi im bij a Jess ani yabats jita quin ms exobchichiquiy tin cuenta a Jess. 19 Toctsin jajachic in ulu: Tata ojni inicchic ca lej alhua tsalpay jahua axi ms i uchbil qui taja. Qui tajchi ms in culbetal a Dios o qui tajchi ms a culbetal tatachic. 20 Ni abal jantini yab i ejtohual cu tsibcan cal jahua i tsuumalits ani cal jahua i atsamalits cal tin cuenta a Dios.

254 tamna an oclecchic in cuiya junil a Pedro ani a Juan, ani in jilachic ca calets. Yab in elchichic janto cal ti quin jolbiy ani quin yajchiquiy. Yab huaats i jolbix, cum patal am bichou im puhuethanchal im bij a Dios cal jahua tajchinenec an tsambe. 22 In cuaal an tsambe huatath tsab inic tamub tam ti tajchin nixe xi pulic labith tajbilab.

21Taley

ti jilan ca calets a Pedro ani a Juan, tam calechic quin tsabiy in at belomchic. In tala tilchalchic jahua uchnenec cal an oclec palechic ani cal an yejtselab Israelchic. 24 Tam tin atsaitschic ani, tamna patal olon jununul in conchixtal. In uluchic: Pulic Dios Paylom, tata a tsejcamal an eb, ani an tsabal, ani am pulic lejemchic, ani patal jahua huaats. 25 Tam ti biyalits a cahuintha a tojnalil David cal an Espritu Santo tam tin ulu antse: Jale u tsacul cal a Dios an inicchic tim puhuel an tsabal? Jale in tsalap an inicchic lej jolat jecom cal a Dios? 26 Patal an tsalechic ani an oclecchic teje tsabal in lubal quin tamcuth tomolna a Dios ani a Cristo axi aban cal a Dios. 27 Ani lej chubax tamcunenecchic teje ti Jerusaln an tsale Herodes ani an tsale Poncio Pilato junax cal i Israelchic ani cal axi yab Israelchic, expith quin tamcuth tomolna a Tocat Tsacamil Jess.

23Tam

Am belomchic in conchal a Dios i inictalab

255 Ani jaits a Jess ax a punumalits ti lej Tsale cal patal an inicchic. 28 Ani patal jahua tajchinenec a Jess cal nixe xi tomolnaxchic, jats axi tata a quejab tsalpanchamalits ca tajchin jantinits a lenomtal. 29 Ani xohue Dios, ca taja ti cuenta abal huaats i oclecchic ax tu cuiyal huahua. Cum pel tu tojnalil, tucu lej tsaplilichiquiye qui olnachiquinchiye a bij. Yab cu jiquey cal in cuiyaxtal. 30 Cal a lej tsap ani cal in tsap im bij a Tocat Tsacamil Jess ca jelthachiquiye i yaulchic. Ca tajaye i labith tajbilab ti tsubixtalab cal an inicchic. 31 Tam ti talits ti olchic, tam telelel an ata jun ti tamcuthchic ti ol. Ani tam chich an Espritu Santo in jum putat coonchi in ichich patal axi tamcuth taja. Ani taley tam xeets jajachic ti bucul cal in cahuintal a Dios cal in ichich lej tsaplilithits.

HECHOS4,5 im buctsixnanchal am belomchic jantinits ti yejenchith. 36 Taja cal an ebchalabchic huaats jun axi pel in at xitsal a Levi. Pel a Jos axi huatsin ti al an tsaclath tsabal axi al am pulic lejem im bij Chipre. Im punchith bij cal an abathualechic pel a Bernab, axi ti tenec cau in le quin ulu culbethanchix cal in ichich an inic. 37 In nuju in tsabalil ani im binanchi an tumin tin cubac an abathualechic.

in tsalap ani in canat patal am belomchic. Ni jita yab in ulu max pel in cuete cal jahua in cuaal. In tsalpayalchic abal patal jahua in cuaal ejtil max pel i they calab. 33 Ani in abathualejilchic a Jess cal in lej tsap, xeets in olnachiquinchal an inic abal ejthachits an Ajatic Jess. Lej tolminchab tim patal am belomchic cal im pulic alhua inictal a Dios. 34 Tim patal am belomchic u pithnal jantinits in yejenchixtal. Ax in cuaalchic i tsabal ani ax in cuaalchic i ata in nujujuyal, ani im binanchal an tumin tin cubac an abathualechic. 35 Taley jajachic

32Jununul

An they calab

Huaats jaye jun i ebchalab im bij Ananas in nuju in tsabalil. In tomquil pel a Safira. 2 In canchi hue an tumin cal ax ti jalbinchat cal an tsabal, ani axi ms jats im binanchi tin cubac an abathualechic. In ucha abal jaits tim patal an tumin axi jalbinchame. Expith in tomquil jats in tsoobna abal yab chubax. 3 Tam uchan a Ananas cal a Pedro: Tata ojni a hualca ta ba ti otsanchi ta ichich a Satans abal ti tajchi quit janamcahuin. It hualbinenec cal an Espritu Santo cum a canchi hue an tumin jahua tit jalbinchame. 4 Nixe xi tsabal pel a lej cal tam ti yabaye a nujumal, ani tam tit jalbinchamejits tam nixe xi tumin pel a lej cal. A ejtohuamalac ca eyentha jantinits a culbetal, ani yab quit janamcahuin. Xo ojni it janamcahuinits cal a Dios, ani yab expith cal huahua it janamcaunenec. 5 Tam tin atsaits antsana a Ananas, tam tajat ijcan tsemenec. Ani lej jiquey patal jitats in

In hualab a Ananas ani a Safira

HECHOS5 tsoobna abal antsana ti tsemetsits jun jictohual. 6 Chich i cuitolchic ani in thubanchi in inictal, in netha quin joliy. 7 Ox i hora talbel tam ti otsitsits in tomquil a Ananas. Yab in tsobim max tsemenequits a Ananas. 8 Tam uchan cal a Pedro: Tiquin ucha an chubaxtalab max jats antsana tin nujumal an tsabal a quimathil jantini tin olchamalits jaja. Toctsin jaja in ulu: Ojni chubax jaits antsana. 9 Tam uchan cal a Pedro: Tata ojni jale a juncu an cau quit junax janamcahuin cal a quimathil? It hualbinenecte cal an Espritu Santo. Te huichits an cuitolchic ax in netha quin joliy a quimathil, ani tatate neets ti netha quit jolin. 10 Ani tamequi ti tajat ijcan tsemenec jaye a Safira tin acan a Pedro. Otsits alta an cuitolchic ani in tsuu mool tsemenequits. In caltha in nethachic jaye ani in joliy utat jun ti jolithits in quimathil Ananas. 11 Ani jats ti lej jiquey patal im bichohuil a Dios ani patal jitats in tsoobna abal antsana tajat tsemetsits a Ananas ani a Safira.

256 yab belom in tsejnal ca tamcun. Aba ani yab in inicnal tim ba ca tamcun cal am belomchic, bel in lej cacnalchic. 14 Ani lej yanenel neets am belom cal an Ajatic, i inic ani i uxum. 15 U chithachicab ti bel yan i yaul cal i lactem ani queat cal i tseyte tat, ani u mocab jun ti neets ca huatey a Pedro. Lej lequitsqui max ca huatey a Pedro ani ca tsalamliyat, cal ca tajat jeltha. 16 Taja ti Jerusaln u ulelel yantalam i inic axi tal al i bichouchic axi utat. In chithachicalchic i yaul ani axi cooyab cal i atax teneclab. Tim patal u jelthathayab cal an abathualechic.

abathualechic in tajale yan i labith tajbilab ti tsubixtalab cal an inicchic. Ani taley tamcun cal jajachic yantalam i belom tin hueu cucuil an tiyopan. Im bij nixe xi hueu cuculab Salomn. 13 Patal pel i belom axi tamcuth, cum axi

12An

I labith tajbilab ax u tajnal ti tsubixtalab cal an inicchic

lej paixnanchab in tsap an abathualechic cal an tsale pale ani cal an cuenel saduceo axi tsatat cal jaja an tsale pale. 18 Jaxtam yacuanchic ani baliyat al an huicaxte. 19 Ani taja a Dios in aba jun i ngel abal quin japchi in huilebil an huicaxte tam acal. In caltha an abathualechic ani in ucha: 20 Quit calechic ti al an tiyopan ani ca olchi an inicchic jantini ta ca it ejatliyat cal an Ajatic. 21 Tam tin atsaits antsana an abathualechic, tam calechic ani otsits ti al an tiyopan ti exobchix. Thajuhuits tamna. Cuajate ti exobchix an abathualechic ti al an tiyopan, ani an tsale pale ani in tolmihualchic in tamcuy an yejtselabchic Israel axi pel i cuenel tsejcom cau axi

17Taley

Baliyat al an huicaxte a Pedro ani a Juan

257 lej cathpich exbath in ey. Cum in tsalpayalchic abal cuajate an abathualechic ti al an huicaxte in aba i ictom ca ictatchic. 22 Tam ti ulitschic an ictom tihua al an huicaxte yab jita huaats. Huichits jajachic cal an cuenel tsejcom cau quin olchi yab jita huaats. 23 In uchachic: I tsuu tocat mapuputhits an huicaxte ani lej alhua beletnanath cal i soldadochic. Tam tu japchatits an huileb, ni jita yab huaats. 24 Tam tin atsaits antsana an cau an tsale pale, ani cal an oclec cal am beletnom tiyopanchic, ani cal am palechic axi lej exbath, tam jilconchic lej cupupul in tsalap. In uluchic janto hualam tajnenec ani neets ca ms tajane. 25 Taley tamequi ulcan cal jajachic jun i inic in ulu: An inicchic ax a baliyamal al an huicaxte tihua cuajat ti al an tiyopan ti exobchix junil cal an inicchic. 26 Tam an oclec cal am beletnom tiyopanchic, ani cal nixe xi ictomchic calechic quin iqui an abathualechic cal i lej cayatalab. Yab ictat cal i othnaxtalab, cum an ictomchic in tsejnal max ca cuiiyat cal i tujub cal am bichou. 27 In ulthaitschic tin tamet an cuenel tsejcom cau. Tam an tsale pale in ucha an abathualechic: 28 Huahua tu lej tsapic uchamalits abal yabats jita ca ms exobchichiquiy tin cuenta a Jess. Bel a tajalchic, ma tim patal an cuajilom teje ti bichou Jerusaln in atsamalits a exobchixtal. Ani jaye a lechic tucu jolbiy cal in tsemtal a Jess.

HECHOS5 toctsin a Pedro ani axi queat an abathualechic in uluchic: Pel i uchbil qui ocox tajchi jahua tucu abatna a Dios. Yab qui tajchi jahua tucu abatna i inic max yab juncuth in tsalap cal a Dios. 30 Ojni tatachic a tsemtha a Jess ti al i pelcoth te, ani pel in Diosil i biyal at juntal cal ti ejtha a Jess tam ti tsemenequits. 31 Jaits a Dios ax in cuajba a Jess tin huinab cubac jantini ti puhuethanchithits im bij. Im punuhuits ti Tsale Abatnom ani ti Jeconthax cal an inicchic. Xo a Dios in le abal huahua tu Israelchic cu jictson cal i hualab ani cu paculanchat i hualab. 32 Lej chububul axe xi cau jahua i olnal, ani jaye an Espritu Santo in olnal xe. Jaits jaja an Espritu Santo u pithnal cal a Dios jitats quin tajchi jahua a Dios in le. 33 Tam tin atsaits antsana axe xi cau an cuenel tsejcom cau, tam ti lej tsacuy, ma in le quin tsemtha an abathualechic. 34 Tam cubiy jun jajachic im bij Gamaliel. Pel i fariseo ax u exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss ani lej cacnab cal am bichou. In ulu ca netha eleb jun i hue an abathualechic. 35 Tam in ucha an cuenel tsejcom cau: At Israelchic, ca lej taja ti cuenta jahua a le ca tajchi axe xi inicchic. 36 Ca tilachic janto tajchin a Teudas ax in ulu in lej cuaal in cuete cathat ey. Tocat tsemtha jaja ani tala pitcochiquin axi tse i bochic inic in tsatelil. Tajat taley nixe xi pulic cuenel. 37 Ani talbel tam tin quichajil ca

29Tam

HECHOS5,6 penan am bijlab, tsatenec yan i inic cal a Judas Galileajib. Tsemtha jaja jaye ani tala pitcochiquinchic in tsatelil. 38 Jaxtam nan tu uchalchic yab ca tapchi in tojlabil axe xi inicchic. Neets ca cuete taley in tojlabil max pel in cuete cal expith. 39 Max pel in cal a Dios yab neets ca ejtouchic ca tapchi. Ca lej alhua taja ti cuentachic, lequitsqui hualam expith a tomolnanchal in tojlabil a Dios. 40 Ani patal an cuenel tsejcom cau in tsalpay abal lej chubax jahua in ulu a Gamaliel. Aba ani antsana uchanits, bel in abchi an cau ca chitha an abathualechic ani ca huithcoyat. In lej tsapic uchachic yabats ms quin olnanchiye jita im bij a Jess. Tam in hualcachic ca calets. 41 Ani tamna calejits an abathualechic taja ti al an cuenel tsejcom cau, calechic lej culbel cum pithnenec an quij cal a Dios ca pojca tin cuenta im bij a Jess. 42 Chuthel chuthel ti al an tiyopan ani ti quimathchic xeetschic ti exobchix cal in cahuintal a Dios ani ti olnanchix cal im bij a Jesucristo.

258 tsemchith uxumchic ax in caunal in cuete cahuintal Israel. 2 Tam axi lajuj tsab i abathuale in ucha ca tala tamcun am belomchic. Tamcunits ani in uchachic: Yab in tomnal huahua tu abathuale qui jila tu olnom cal in cahuintal a Dios ani tocat qui buctsixnanchi an capnel. 3 Jaxtam ebchalabchic, ca tacuy buc i inic ani ca punuchic ti buctsixnanchix capnel. Ca tacuy buc ax u lej cacnab cal patal am belomchic ani lej alhua tsalpath ani jum putat coonchith in ichich cal an Espritu Santo. 4 Ani huahua neets qui lej expinchiye cu olon ani cu exobchixin cal in cahuintal a Dios. 5 Ani patal am belomchic in tsalpay abal alhua jahua in ulu antsana an abathualechic. Tam tacuyat a Esteban axi lej lubach belom ani jum putat coonchith in ichich cal an Espritu Santo. Jaye tacuyatchic a Felipe, ani a Prcoro, ani a Nicanor, ani a Timn, ani a Parmenas, ani a Nicols Antioquajib. Pel a Nicols axi ti jayqui huenconenec ti cacnax cal a Dios ejtil an Israelchic. 6 Tam chanchin axi buc tin tamet an abathualechic, punchin tin occhic in cubac ani conchinchat in tolmixtal a Dios. 7 Neets yanenel in cahuintal a Dios, ani neets lej yanenel am belomchic ti Jerusaln. Ma yan i palechic jaye in it belal an Ajatic.

Nixe xa quichachic neets yanenel am belomchic cal an Ajatic. Chuthel chuthel u buctsixnanchab i capnel, tocat jaye huaats i jolbixtalab tin cuenta am buctsixtalab capnel. Am belomchic ax in caunal an cau griego in ulu abal an tsemchith uxum cal jajachic yab u quithat pithnalchic an capnel ejtil tu quithat pithnal an

Tacuyab buc ti tolmix ti al an tamcunel ebchalab

axi buc tacuthits pel a Esteban. Cum lej tsaplilith cal a Dios in tajal yan i labith tajbilab ti

8Jun

Yacuan a Esteban

259 tsubixtalab tin tamet an inicchic. Lej jum putat coonchab in ichich cal in alhua inictal a Dios. 9 Ani huaats taja al an tiyopan Israel i cuenel axi hueutsx cal a Esteban. U bijiyab an cuenel ti Hualcathlom, cum pelac i inicchic axi ti jayqui lej cunat cooyame cal i amulab ani xo itsots. Pelchic al nixe xi cuenel axi cuajinec ti Cirene, ani ti Alejandria, ani ti Cilicia, ani ti Asia. 10 Ani yab in ejtouchic quin ata a Esteban, cum jaja pithnenec i tsalpathtalab ani i cau cal an Espritu Santo. 11 Tam jajachic in ucha talchic in juntal ca janamcahuin jun tajat tin cuenta a Esteban. Quin uluqui abal in atsamalits tam ti quithab cahuilixin cal a Moiss ani cal a Dios. Im pithachic i tumin abal antsana quin ulu. 12 Ani cum belchinits an janamtalab, tam tocat tsacuy an mulcunel junax cal an yejtselabchic Israel ani cal an exobchixchic cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Tam lej muthenchab a Esteban cal jajachic. Yacuan ani netha tin tamet an cuenel tsejcom cau axi lej cathpich exbath in ey. 13 Tam cubiychic i quetach jolbix in ulu: Axe xi inic yab u coyol tucu quithab olnanchi i tocat tiyopanil ani tucu pojcanchi an tsejcath cau ax tu pithamal a Moiss. 14 I atsamal tam tin ulu abal a Jess Nazaretib neets tucu paclunchi i tiyopanil ani neets tucu jalcunchi an uchbixtalab ax tu pithamal a Moiss. 15 Tam an cuenel tsejcom cau ani patal axi quetechic cal jajachic in

HECHOS6,7 ejchical a Esteban, ani in tsuchal in hual ejtil in hual i ngel.

Tam conoyab a Esteban cal an tsale pale antse: Nix chubax jantini tit jolbiyab? 2 Toctsin a Esteban: Paylomlabchic ani at juntalabchic, tiquin atsanchi jahua neets tu ucha. Huahua i Diosil an Tsale Paylom ti eb in tejhuametha tim ba ti biyal cal a Abraham tam ti cuajate ti Mesopotamia. Yabaye cale ca cuajiy ti Harn. 3 Uchan a Abraham cal a Dios: Ca jilca a tsabalil ani quit tala tixcan cal patal a at jaub xitsalchic, ani tihua quit cale al jun i tsabal axi nan neets tu olchiye. 4 Tam cale a Abraham ti tsabal Caldea, cale ca cuajiy ti bichou Harn. Tats ti cuajiy ma tam ti tsemets in tata. Taley a Dios in aba ca chich a Abraham teje jun tu cuajil huahua tu Israel xo. 5 A Dios yabaye in lej jilchi quin calna ni jun i xacab i tsabal. Expith im bijchith ucha abal in tsacamilchic jats neets quin calna axe xi tsabal tam ca tsemets jaja. Antsana ti uchan aba ani yabaye in cooyamal in tsacamil. 6 Uchan jaye abal neets ca ocox cuajiy in tsacamilchic al i pil tsabal xan ti yab in cuete cal, ani taja neets ca cunat cooyatchic cal i tsaplab ani ca othna ma tse i bochic inic i tamub. 7 Uchane a Abraham cal a Dios: Nan neets cu yajchiquiy am bichou axi neets ti cunat coonchi a tsacamilchic cal i tsaplab. Taley talbel jajachic neets ca tixcan al nixe xi pil tsabal,

A Esteban in toctsiyal an jolbixtalab

HECHOS7 ani ca chich teje al axe xi tsabal in lej cal. Teje ti neets tiquin tojonchi, in ulu a Dios. 8 Ani pithan a Abraham cal a Dios i jilchith cau. Uchan ca cojchinchic in inictal axi inic ti Israel cum pelchic tin cal a Dios. Jaxtam tam ti huaxic a quicha ti huatsinenequits in tsacamil a Abraham Isaac, cojchin in inictal. Talbel tajchin jaye ani a Jacob in tsacamil a Isaac. Ani talbele in tsacamilchic a Jacob tajchin jaye ani. Axi lajuj tsab in tsacamil a Jacob jats u tatalab cal axi lajuj tsab i cuenel huahua tu Israel. 9 Jun jajachic im bij Jos lej paixna cal in cuete ebchalchic, ani jats ti nujuhuat ani netha ti Egipto cal an tsaum. Ani tihua cuajiy alhua beletnanath cal a Dios. 10 Cum a Dios in jeconthathiyal cal jahuaquits tam yajchictalab. In lej tsalpathmetha ani in tolminchi quim baju ca tsutat ti alhua inic cal an tsale Faran ti Egipto. Jaxtam a Faran im punu a Jos ti pulic oclec ti Egipto ani ti abatnanchix cal patal jahua tin quima. 11 Taley huatsin i pulic jayil ani i yajchictalab tim puhuel an tsabal Egipto ani jaye ti tsabal Canan. I tsejhuantal at juntalchic ni janto yab in ela quin capu. 12 Ma talbel tam tin atsaits a Jacob abal huaats i lab em ti Egipto, tamna in aba ca cale in cuitolilchic tihua. Pel jajachic i biyal at juntal xitsal. Jats an caal acan in taja ca calechic ti Egipto. 13 Ma tam tin tsabchil acan calechic junil, tam tin tejhuametha a Jos tim ba abal jaja jaits pel

260 in cuete ebchalchic. Ma tamits ti exlajits a Jos cal a Faran abal janto tam xitslab. 14 Tam a Jos in abchi an cau ca chanchin in tata Jacob cal patal in at jaub xitsalchic. Huaats jelat ox inic cal lajuj bo i inic. 15 Antsana cale a Jacob ca cuajiy ti Egipto, ani talbel tats ti tsemets. Tats ti tsemets jaye queatchic i biyal at juntal xitsal. 16 Lej talbelits canchin im beclac jajachic ani netha ti Siquem. Tats ti joliyat al i tsejcath jol paxal tujub axi a Abraham in tsaiy cal in tsacamilchic a Hamor ax ti Siquem. 17 Hueits neets quim baju an quij tam tin tsacamilchic a Abraham neets ca pithan in cuete tsabalilchic, cum antsana ti bijchith uchnenec a Abraham. Ma a Dios in cuba tim ba abal chubax neets quim pithachic. Lej neets puhuehuel am bichou Israel ti Egipto. 18 Im baju a quicha tam ti punuhuat queat i tsale ti Egipto, cal axi ti yab exlanchat in ey a Jos ti oclec. 19 Nixe xi it tsale in lej cambibiyal ani in lej othnaniyal i at juntal xitsalchic. Im bina i tsapic cau abal quin jilcacay in teleilchic abal ca taley yabats ca cuajiy ejat. 20 Tam ti huatsin a Moiss ani lej culbel a Dios cal jaja. In tata ani in mim in ejtohualchic quin cooy expith ox a its. 21 Tam in jilcacay jaye. Talbel elchin cal in tsicachil an tsale, ani tihua tin quima yejtha jantini max pel in cuete tsacamil. 22 Tihua ti Egipto tats tin alhua exlanchi a Moiss patal in exobchixtal an Egiptojibchic. Lej huitom ti huilom cal an cau ani lej huitom ti tojnal cal jahuaquitsqui.

261 tin cuaalits tsab inic i tamub a Moiss, tam tin tsalpay quin tsabiy in at juntal xitsalchic Israel. 24 Ani tam ti cuajatits tihua cal jajachic in tsuu othnanchab jun in at juntal cal i inic Egiptojib. In thubat caniy ani in tsemtha an Egiptojib. Antsana in tajchi an huichbanchixtalab am pojcax. 25 Cal in canixtal antsana a Moiss in tsalpay abal neets ca exla cal in at juntal Israelchic abal jaits jaja punuthits cal a Dios ti hualcanthom cal jajachic. Ani belqui yab chubax tsalpanchat antsana cal in at juntal xitsalchic. 26 Tin aytal quicha a Moiss in tsuu u pejx jaye tsab i Israelchic. Cum in le quin jilabethachic in conoy: Jale hualam it othnx ani pel it at ebchalabchic? 27 Tam tsacuy axi jun, im pacamna a Moiss. In conoy: Jita ti punu tit abatnom ani tit tsejcom cal huahua? 28 Hualam a le tiquin tsemtha jantini a tsemtha an Egiptojib ti hueel? 29 Tam tin atsa axe xi cau antsana a Moiss, tamequi thubat pitcon cale ti tsabal Madin. Taja cuajiy ti pil inic. Tomquin ani in tsuu tsab i tsacam cal in quimathil. 30 Tsab inic i tamub talbel tejhuame jun i ngel cal a Moiss ti al i joltam utat ti bolchal Sina. Tejhuame al i tsacam tijax te tam tu tailits. 31 A Moiss in lej jicpa jantini tu tsubiyab in tsuu. Utey jun tajat abal quin lej alhua tsuu, ani tamna tin atsa i cau. Uchan cal a Dios: 32 Nanaits tin Diosil cal a biyal at juntal xitsalchic. Pel tin Diosil a Abraham ani a Isaac ani a Jacob. Tam ti lej jiquey a Moiss,

HECHOS7 ma telelel in inictal. Yabats in inicnal tim ba abal quim metaye cal jahua tu tsubiyab. 33 A Dios in ucha: Ca tixca a pajab biyat nana in Tocat Dios te in cuajat ta tamet. 34 U tsuumalits lej yajchic in huatal u bichohuil ti Egipto. U atsamalits ejelchic xeets. Xo im painequits abal cu hualcantha cal an yajchictalab. Jaxtam ojni xo neets tu abaits ti Egipto. 35 Taja olchin in eylabil a Moiss tam ti tejhuame nixe xi ngel ti al an tsacam tijax te. Chubax punume cal a Dios ti abatnom ani ti hualcanthom cal in at juntal xitsalchic. Belqui pojcajits cal jajachic. Yab im belachic max in ey ti abatnom ani ti tsejcom cal jajachic. 36 Jaits nixe a Moiss cal ti caltha i biyal at juntal xitsalchic ti Egipto. Jaits jaja ax in tajamal i labith tajbilab ti tsubixtalab ti Egipto ani ti al am pulic lejem Rojo. Jaye in tajamal ti al an joltam jun ti xeets i at Israelchic tsab inic i tamub. 37 Jats a Moiss ax in ucha an Israelchic: A Dios neets ti abchichic jun i caulome axi pel a at juntal xitsal. Jantini a Dios tin abamal nana tin caulome, antsana axi junaque axi taye tal ca aban. Jats ca lej alhua bina a xutsunchic ca atsanchi jahua neets ti ucha. 38 Jats a Moiss axi xetsin junax cal in at Israelchic ti al an joltam. Ani tam ti tamcuthchic tihua ti bolchal Sina, tats ti tauna a Moiss cal i ngel ani pithan i cau quin huatbanchi i biyal at juntalchic. Jaits an cau huahuahue xo qui ejatna. 39 Ani i biyal at juntalchic yab in lena quin taja jahua u uchnal

23Tam

HECHOS7 cal a Moiss, tocat im pojca. In lej uquixnalchic am bichou Egipto jun ti calthamejits. 40 Tam ti cuajate a Moiss tihua al am bolchal, jajachic muthat acan am bolchal. Ani uchan a Aaron cal an mulcunel: I lej le cu tsejcanchat i inquith dios ani jaja tucu ocnanchi am bel, cum yab i tsoob juta ti cuajat a Moiss axi tu ocnanchamal ma tam tu calthachits huahua tihua ti bichou Egipto. 41 Tam in tsejcachic i inquith dios. Pel i becerro axi tsejcath cal i oro, ani lej quijithnab. In tsemthachic i conel ani in tsacchiychic nixe xi thulcuts. 42 Jaxtam ti jilcacayatchic cal a Dios, ma jilanchic quin cacnaqui a otchic ti eb. Thuchathits ti al in thuchat uhuil an caulomechic cal a Dios janto uchan jajachic cal a Dios antse: Tata ojni Israelchic, tin eb cacnamalqui tam tit xeetsac tsab inic i tamub ti al an joltam. Tocat tin tsacchiyamalqui cal i tsemthach conel. 43 Tocat a xetsinthamalquichic an lona ata jun ta diosnamalqui an thulcuts Moloch. A diosnamalquichic i inquith ot ax u bijiyab dios Renfn. Yan i thulcuts a tsejcamalchic abal ca diosna. Jaxtam nan neets tu ou huatbachic jum poque tihua ti bichou Babilonia. 44 Cahue a Esteban in ulu: Tam ti xeetsac i at Israelchic tihua ti al an joltam etsey in xetsinthamal am pulic lona tiyopan ata jun tu

262 cooyab an tsejcath cau binath cal a Moiss. Pel i tiyopan axi tsejcanenec jantini ti pithan an tiplab a Moiss cal a Dios. 45 Taley tam ti tsemetsits a Moiss, calchiyat cal a Josu. Ani jaja in netha i biyal at Israelchic ca otsits al an tsabal jahua bijchith uchnenec neets ca pithanchic cal a Dios. Taja a Dios in quethmay axi cuajatchic al nixe xi tsabal abal ca otsits i biyal at juntalchic. Antsana ohuat eyentha nixe xi tiyopan ata ma tam ti punume a David ti tsale. 46 Taley tam jaja in le quin tsejcanchi in tayat quima a Dios axi pelac in Diosil jaye a Jacob. Ani lej culbel a Dios cal a David. 47 Aba ani, bel yab im pitha an quij a David quin tsejcanchi. In tsacamil Salomn jats in tsejcanchi in tayat quima a Dios. 48 Aba ani ca tsejcanchat i tiyopan ata a Dios, yab qui tsalpay max u cheel i tecat pulic Paylom Dios ca cuajiy al i ata ax in tsejcabil i inic. In olnal an caulome cal a Dios janto in ulu a Dios tin cuenta in quima jaja antse: 49 In cuajil ti eb tin lej Tsale ani jaye tim puhuel an tsabal tin Tsale. Yab u yejenchal i ata cu cuajchiy. Yab u yejenchal juta quin coyots. 50 Nanaits ax u tala tsejca patal jahua huaats cal u tsap. 51 Cahue a Esteban in ucha in at Israelchic: Tata ojnichic a tayat ey lej tujbabathits a ichich. A xutsun yab a cuaal binanath cal a Dios. It ejtil axi yab exlom cal jaja. Jantini a biyal at juntalchic in tomolnamal

263 an Espritu Santo, antsanate a tomolnalchic. 52 Ca ulu max huatsinenec ti jayqui i caulome cal a Dios axi yab othname cal jajachic. Ma tsemthame an caulomechic ax in olna neets quim baju a quicha ca chich jun i pututh inic. Ani jaja yab ohuey tam ti chichits. Tocat a binachic tin cubac an oclecchic ca tsemtha. 53 Aba ani a cuaalitschic an tsejcath cau axi binanchat ti jayqui a Moiss cal i ngelchic, bel yab a putuhualchic.

HECHOS7,8 Ajatic Jess, ca batsu u espritujil. 60 Taley in tuthu in cualal, ani lej tsapic in ulu: Ajatic, yab ca jolbiy axe xi inicchic cal jahua tin tajchamal. Taley expith tam tin ulu antsana, tsemetsits.

A Saulo in othnal im bichohuil a Dios

tin atsaits an Israelchic jahua in ulu antsana a Esteban, tam ti lej tsacuy. Ma huechechel in camab cal in tsacultal. Ma tamnaits ti lej tomolnaxchic cal a Esteban. 55 Ani a Esteban jum putat coonchabe in ichich cal an Espritu Santo. Tocat in metal ti eb ani in tsuchal in lej tsalat a Dios. Jaye in tsutal a Jess cubat tin huinab cubac a Dios jantini ti puhuethanchithits im bij. 56 Tam a Esteban in uchachic: Ca lej metachic japith tihua ti eb. Nan u tsutal cubat in Juntal patal an inicchic tin huinab cubac a Dios. 57 Ani jajachic tocat im paxquiyal in xutsun. U lej tsapic thajnalchic tocat. Tam tim patal jajachic in muthenchi a Esteban. 58 In nethachic tin elebtal am bichou ani in cuiiyal cal i tujub. Jilchamejits in coton an cuiixchic tin acan i cuitol ca beletnanchat. Im bij pel a Saulo. 59 Tam tu biyat cuiiyab a Esteban, tamna u ole jaja. In ulu:

54Tam

Tsemtha a Esteban

A Saulo jaye culbel cal in tsemtal a Esteban. Nixe xa quicha tam ti tsemthajits a Esteban, tsiquin ca lej tsapic othna im bichohuil a Dios ti Jerusaln. Jaxtam jathua tim patal am belomchic cale bucucul ti Judea ani ti Samaria. In abathualejilchic a Jess jats jilcone ti Jerusaln. 2 Talchic i inic axi lej cacnax cal a Dios u lej tepinal cal in tsemtal a Esteban, ma in lej ucnanchalchic. In nethanchi in inictal quin joliy. 3 A Saulo ojni jats axi xeets ti lej tsapic othnax cal im bichohuil a Dios. Xeets ti quimath ti quimath in calthal bothothol i inicchic ani i uxumchic. In nethalchic ca baliyat al i huicaxte.

belomchic axi pitconenec ti Jerusaln xeets abal jutamqui ti olnom cal an alhua cau. 5 Jun jajachic pel a Felipe. Ulits al jun i bichou cuentalith Samaria, ani in tsiquiy quin olnanchi an inicchic im bij a Cristo. 6 Ani axi tamcuthchic taja in lej alhua bina in xutsun cal jahua u olchinal cal a Felipe. Jaye in lej tajchichic ti cuenta an labith tajbilab ax in tajal. 7 In jelthal yan i tsambe ani

4Am

U olnab an alhua cau ti Samaria

HECHOS8 yan i cuetse. In canchal yan i inicchic an atax teneclab. Ani u lej thajanthab cal an atax teneclab tam u canchinal. 8 Cal patal nixe xi alhuatalab lej culbel am bichou. 9 Cuajat al nixe xi bichou jun i inic im bij Simn pel i thiman. In lej cambiyamal i inicchic tim puhuel am bichoulomchic ti Samaria. In ulu abal jaja pel i inic axi lej cathpich exbath in ey. 10 Lej tajchinenec ti cuenta jahua quin ulu ani jahua quin taja cal tim patal an inicchic, cal i alquith inic ani jaye cal axi lej exbath in ey. In jicpath uluchic: Axe xi inic ojni lej pithnenec in tsap a Dios. 11 Ohuatits an inicchic im belchamal in cahuintal nixe xi Simn, cum lej tsapic ti thiman. 12 Bel a Felipe xeets in olnanchalchic im bij a Jesucristo ani jantini ta ca otsits ti eb jun tin tajal a Dios ti Tsale. I inicchic ani i uxum im belchal jahua u olchinal cal a Felipe, ani u pujnalchic. 13 Ma a Simn jaye im belaits ani pujanits. Ani tsatey cal a Felipe, cum in lej jicpanchal am pulic labith tajbilab ax in tajal a Felipe ti tsubixtalab. 14 Tam ti an abathualechic ti Jerusaln tsoobliyat abal batsuhuame in cahuintal a Dios cal an inicchic ax ti Samaria, tam in abachic a Pedro ani a Juan ca cale tihua. 15 Ulitschic in conchal a Dios abal ca pithanchat an Espritu Santo am belomchic tihua ti Samaria. 16 Ni jun jajachic yabaye cuajchith cal an Espritu Santo, cum expith pujnenecchic cal im bij

264 an Ajatic Jess. 17 Tamna a Pedro ani a Juan im punchal in cubac tin occhic, ani tam chichits an Espritu Santo quin cuajchichic tin ichich. 18 A Simn in taja ti cuenta abal am belomchic tam ti punchinenequits in cubac an abathualechic tin oc, im batsuhual an Espritu Santo. Ani jaja in le quim pitha i tumin an abathualechic, max ca pithan aniye jaye quin taja. 19 In uchachic: Tiquim pithane i lej tsaplab abal tam cu punchi u cubac tin oc i inicchic quim batsu jaye an Espritu Santo. 20 Tam uchan cal a Pedro: Tata ojni a quibtsoth tsalpayamal abal u tsaiyab in lej tsap a Dios cal i tumin. In tomnal quit tajat quibetha cal a tuminal. 21 Cum lejat yab bolith a ichich tin tamet a Dios, yab a ejtohual ca batsu in lej tsap a Dios ani ma ni hue yab a ejtohual ca tojonchi. 22 Quit jictson cal a hualab ani ca conchi a Dios ti paculanchi. Lequitsqui max ti paculanchi a jolbith tsalap. 23 Nan tu exlanchal a ey ejtil max it tala itinchithits a ichich cal i paixnomtalab. Ejtil max it jum putat huiquiquith cal a cuete hualab. 24 Tam toctsin a Simn in ucha a Pedro: Tiquin conchinchi i alhuatalab cal a Dios abal quim paculanchat u hualab, ani yab quin tajat quibetha jantini a ulumal. 25 Antsana xeets a Pedro ani a Juan ti olnom cal in cahuintal a Dios tin cuenta an Ajatic. Tam ti huichechelits ti Jerusaln, pelcocol

265 al yan i tsacam bichouchic axi cuentalith ti Samaria quin olnanchi an alhua cau. uchan a Felipe cal jun i ngel abath cal an Ajatic: Quit tojojon ani quit cale tihua alal. Ca yacua am bel axi tal ti Jerusaln ani neets ti Gaza, in ulu. Pel xe i bel ax u huatel al an joltam. 27 Tam tojojon a Felipe ani ta cale. Ti al nixe xi bel hueits neets quim baju jun i inic Etiopajib axi pel i eunuco. Pel i pulic eyal ti cuentalom tumin cal an uxum tsale Candace ti Etiopa. Tal jaja ti cacnax cal a Dios ti Jerusaln. 28 U aynalits tim bichohuil quetel al i carreta. In ajiyal an u axi thuchath cal an caulome cal a Dios Isaas. 29 Tam uchan a Felipe cal an Espritu Santo: Quit utey cal nixe xi carreta ani quit junax cale cal nixe xi inic. 30 Tam cale athithil a Felipe ani uteyits cal an carreta. In atsanchal jantini tin ajiyal in thuchath uhuil a Isaas nixe xi inic. Taley in conoy: A ejtiyal an cau jahua nixe ax a ajiyal? 31 Toctsin an inic in conoy: Jantini cu ejtiy an cau max yab huaats jita tiquin exobchi? Uchan a Felipe ca cathiy al an carreta ani ca quetlen cal jaja. 32 An Tocat Thuchlab xan tin ajiyal jats axe: Neets ca netha jun i inic ejtil i oveja tam tu nethab abal ca tsemtha. Ejtil i tsacam oveja tam ca mutsinchat in jujul yab u

HECHOS8 thajnal, antsana jaja yab cahuin. 33 Tajchin tsaat in ey ani yab tajchin bolith an tsejcaxtalab. Cum tsemthajits, ni jun i tsujaclab yab in jilamal ca tiloxna. 34 Tam uchan a Felipe cal nixe xi cuentalom tumin: Tiquin tajchi an alhuatalab tiquin lejquinchi an thuchath u cal nixe xi caulome. Tiquin olchi max in cuete olnal tim ba o max in olnal queat i inic. 35 Tam a Felipe in tsiquinchi quin lejquinchi an Tocat Thuchlab jahua in ajiyal. In tequeth olnanchal an alhua cau tin cuenta a Jess. 36 Tam ti neetsechic ti bel im baju jun ti huaats i ja. Tam in conoy an cuentalom tumin: Iba ca ahuits quim pujan te al axe xi ja? 37 Toctsin a Felipe: Cum i alhua quit pujan max a lej chubax belalits a Jesucristo cal patal a ichich. Toctsin jaja: U lej belalits abal a Jesucristo jaits in lej Tsacamil a Dios. 38 Tam in cuba hue an carreta, ani tsab tin eb paiy ba an ja. Taja pujan an cuentalom tumin cal a Felipe. 39 Taley calechic ti al an ja, ani nethathal neets a Felipe cal an Espritu Santo. An cuentalom tumin yabats in tsuu a Felipe juta ti neets. Ani jaja neetse ti bel lej culbel in ichich. 40 Taley tihua ulits a Felipe ti Azoto. Taja xeets tsabibil ti bichou ti bichou ti olnom cal an alhua cau. Ma talbelits ulits ma ti Cesarea.

26Taley

A Felipe ani jun i inic Etiopajib

HECHOS9
Huencon cal a Dios a Saulo

266 expith in atsanchal i cau ani ni jita yab in tsutal huaats. 8 Tam tsacpan a Saulo, in lamca in hual ani yab in ejtohual ti tsuux. Cum joctsimethach cal an tajax, tam netha lotcomte ma ulits ti bichou Damasco. 9 Taja jilcon ox a quicha yab u tsuux. Yab u capul ani yab janto in utsal. 10 Taja cuajat ti Damasco jun i belom im bij Ananas. An Ajatic in tsubinchi tim ba cal a Ananas ejtil i huachbilab. In atsa taunab: Ananas. Toctsin jaja: Te in cuajat, Ajatic. 11 Tam uchan cal an Ajatic: Quit tsaquiy ani quit cale ca ayna am bel ax im bij Bolith. Ca aliy jun i inic Tarsojib im bij Saulo. Neets ca ela tin quima a Judas exom ti ol cal nan u bij. 12 A Dios in tsubinchamalits a Saulo ejtil i huachbilab. Ti tsuu tata Ananas it otsel al nixe xi ata ca punchi a cubac tin oc abal ca tsuuxmetha. 13 Tam tin atsa antsana an cau a Ananas, tam in ucha an Ajatic: Ajatic, nan u atsanchamalits yan i inicchic tin olchamal in ey nixe xi Saulo. In tajchamal jaja yan i quithabtalab tihua ti Jerusaln axi belomchic cal tatacua. 14 Xohue ti chenequits teje Damasco in chithal i thuchath u ax in conchamal an oclec pale. In le quin yacua ani quin netha ca baliyat al an huicaxte patal axi palenchix cal a bij. 15 Tam toctsiyat a Ananas cal an Ajatic: Quit cale ca tsuu a Saulo, cum nix nan u tacuyamalits. Jaja

Xeetse a Saulo lej tsacucul cal axi belomchic cal an Ajatic, ma in le quin tala tsemthachic. Cale quin tauna an oclec pale cal an Israelchic. 2 In conchi ca thuchanchat an u ax im binal an quij quin tsabiy in tiyopanilchic an Israelchic ti bichou Damasco. Taja quin alimichiquiy jitats aynanchix cal im belil an Ajatic, quin yacua ani quin netha ca baliyat al an huicaxte ti Jerusaln. Max pel i inic o max pel i uxum quin nethachic. 3 Tam ti neets ti bel utatits tihua ti bichou Damasco, tam jun jictohual ijcan jun i tajax jun ti neets jaja. Pel i tajax axi lej tsumimil tal ti eb. 4 Tam ijcan tsabal a Saulo. In atsa taunab antse: Tata ojni Saulo, jale hualam tin lej othnachiquiyal? 5 Tam a Saulo in toctsiy: Jita tata, Ajatic? Toctsiyat: Nanaits in Jess ax tin othnachiquiyal. Antsana ta cuete othnachiquiyal ta ba. It ejtil an hueyax ax in cuete othnal tim ba tam quin tsotsbay tocat an tsupith patal cal tu ajnal. 6 Tam ti telelelits a Saulo cal in jiquib, ani in conoy: Jantini hualam a le Ajatic nan cu taja xo? Toctsiyat cal an Ajatic: Quit tsaquiy ani quit cale ti bichou Damasco. Taja huaats jita neets ti olchi jantini ta ca taja. 7 Ani tam lej jiqueychic axi neets junax cal a Saulo, cum

(Hch. 22.616; 26.1218)

267 neets tiquin olnanchi nan u bij cal am pil bichouchic axi yab Israelchic ani cal in tsalejilchic. Jaye neets tiquin olnanchi u bij cal an Israelchic. 16 Nan neets cu tsoobliye a Saulo abal neets ca lej yajchiquiyat tin cuenta in uchbil cal nana u bij. 17 Tam cale a Ananas tin quima a Judas jun ti cuajat a Saulo. Otsits taja, ani im punchi in cubac tin oc. In ucha: Ebchal Saulo, jaits an Ajatic Jess ax in tejhuametha tim ba cal tata tam ti hueits quit ulits teje ti bichou Damasco. Ani xo jaja tin aba quin chich teje quin ulits cal tata abal tu tsuuxmetha ani abal quit jum putat coonchat a ichich cal an Espiritu Santo. 18 Ani tamequi jun jictohual u calpachicnal tin hual ejtil i huaynec totoy, ani tam tajat tsuxinalits junil a Saulo. Taley pujayab. 19 Taley caputsits ani in atsal lej tsaplilithits in ichich. Ani jilcone a Saulo tsab ox a quicha cal am belomchic ti Damasco.

HECHOS9 Saulo tocat exome ti olnom cal an alhua cau cal i lej inictalab. In lejquith exobchichical abal jaits a Jess axi lej chubax pelits a Cristo. Ani an Israelchic tihua ti Damasco yab in ejtohual jantini ta ca toctsin max quin ulu yab ja.
Jecontha yab yacuan a Saulo cal an Israelchic
22Ani

ms talbelits yan a quicha, tam an Israelchic in juncuhual an cau abal jantini ti quin tsemtha a Saulo. 24 U aychiyab quicha ani acal ba an otsnab ti Damasco, lequitsqui max ca huatey ani ca tajat tsemtha. Tocat jaja a Saulo in lej tsoobits abal u lenab ca tsemtha. 25 Ani jun i acal am belomchic im baliy a Saulo al i pulic tocnal, ani im paba ba an tiab axi cuajat tin tonith am bichou. Antsana ti jecontha.

23Hue

xeetsits a Saulo ti olnom cal an alhua cau tin tiyopanil an Israelchic. Taja in olnanchal an inicchic abal jaits a Jess in lej Tsacamil a Dios. 21 Lej jicpax patal jitats ax in atsanchal in exobchixtal. In uluchic: Hualam jaits nixe xi inic ax in othnamal ti Jerusaln axi palenchix cal im bij a Jess. Ejtil jaits axi chenec teje ti Damasco quin netha huicatchic am belom quim bina tin cubac an oclec palechic.

20Taley

Olnom a Saulo ti Damasco

ulits a Saulo tihua ti Jerusaln, in le ca tamcun cal am belomchic. Tocat cal patalchic tu tsejnab, cum tsalpayab hualam yab chubax pel u belom. 27 Aba ani antsana u tsejnab, bel a Bernab in netha ca tsoobna tin tamet an abathualechic. In olchichic jantini tin tsuumal an Ajatic a Saulo ani jantini ti tauna cal an Ajatic tam ti neets hueits ca ulits ti Damasco. Jaye in olchichic abal a Saulo tihua ti Damasco in lej olnanchamalits im bij a Jess cal i lej inictalab. 28 Ma tamnaits ti batsuhuatits cal am belomchic ti Jerusaln, ani junax xeetsits cal jajachic. 29 Xeets in olnananchal im bij an Ajatic cal

26Taley

A Saulo ti Jerusaln

HECHOS9,10 i lej inictalab. In tiloxnanchal an alhua cau an Israelchic ax in caunal an cau griego. Ani cum jajachic in hueutsixnal in olnomtal a Saulo, in alimichiquiyal jantini ti quin tsemtha. 30 Tam tin tsoobnaits an ebchalabchic abal lenab ca tsemtha a Saulo, tamna in netha ma ti Cesarea. Ani ma tihua uchan ca cale ti Tarso. 31 Taley talbel yabats lej othna an tamcunel ebchalablomchic ti Judea ani ti Galilea ani ti Samaria. Neets lej yanenel ani lej tsapliliyabchic. U lej tolmiminchabchic cal an Espritu Santo ani in lej junini cacnananchalchic im bij an Ajatic.

268 quicha yaulatsits ani tsemets. Ani tam ti achithanchatits in inictal cum atsana pel in ujnamtal an Israelchic, tam cuajba al jun i alta tin tsabchil piso. 38 Am bichou Jope utcx cal am bichou Lida. Cum am belomchic ti Jope in tsoobits abal tihua cuajat a Pedro ti Lida, tam in aba ca cale tsab i inic quin ucha: Ca tepipinchi quit jicat chich teje cal huahua ti Jope. 39 Tam cale a Pedro junax cal nixe xi tsab i inic. Ulitschic tihua ti Jope, ani netha a Pedro ti al an alta jun ti cuajbathits an tsemelom Dorcas. Taja cuentsimithits cal i tsemchith uxumchic ti ucnal. Ani a Pedro u tejhuamethanchab cal nixe xi uxumchic an tsejcath toltom ani i cotonlab ax in tsejcamal a Dorcas tam ti ejatac. 40 Tam a Pedro in tala abaits ca cale eleb tim patal jajachic axi muthat. Taley in tuthu in cualal, ani olon. In metal an tsemelom Dorcas ani in ucha: Quit tsaquiy, Tabita. Tamna tin lamca in hual ani in tsuu a Pedro. Tam tsaquiy quetelqui. 41 Ani tam a Pedro in yacuchi in cubac ani in cuba. Tam in caniy ca otsits an ebchalabchic abal quin tejhuamethanchi ejthachits a Dorcas. 42 Cum tsoobna tim puhuel am bichou Jope abal ejthachits a Dorcas, tam yan i inicchic in it belal an Ajatic. 43 Ani jilcon a Pedro yan a quicha taja ti Jope tin quima jun i inic im bij Simn axi pel i mucul ot.

a Pedro tsabibil abal jutamqui huaats i ebchalabchic. Cale quin tsabiy talchic ax ti bichou Lida. 33 Taja in ela jun i inic tsambe im bij Eneas. In cuaal huaxic tamub ti cuatsat tin tatil. 34 Uchan cal a Pedro: Eneas, xohueits a Jesucristo neets ti jeltha. Quit tsaquiy ca tuliy a tatil. Tamequi ti tsacpan a Eneas. 35 Ani tsutab jelthachits cal patal ax u cuajil ti Lida ani ti Sarn. Taley jajachic in jilcachiquiyal im biyal belomtal ani huenconal cal an Ajatic.

32Xeets

U jelthab a Eneas

ti bichou Jope jun i belom im bij Tabita. Ti cau griego im bij pel a Dorcas. Etsey in ujnam quin tajpichiquiy jahua alhua ani quin tolmiminchi an tsejhuantalchic. 37 Im baju a

36Huaats

U ejthab a Dorcas

10

A Pedro ani a Cornelio

Cuajat ti bichou Cesarea jun i inic im bij Cornelio

269 axi pel i capitn cal jun i cuenel i soldado ti bo inic. Im bij nixe xi cuenel Italiano. 2 Pel i inic axi lej junini conchix ani cacnax cal a Dios. Etsey in lej tilal a Dios cal in quimathil ani cal in tsacamilchic. Lej tsejhualix cal i tumin cal an tsejhuantal Israelchic. 3 Im baju jun a quicha ox hora an huacal tam tu tsubinchab a Cornelio ejtil i huachbilab. In tsuu otsits tin quima jun i ngel abath cal a Dios. Uchan cal an ngel: Cornelio. 4 Ani tam a Cornelio tocat in metal an ngel cal i jiqueltalab ani in conoy: Janto a le? Tam toctsiyat a Cornelio cal an ngel: A Dios ti atsanchamalits a conchixtal. In exlalits jantini ta tolmiyamalits an tsejhuantalchic cal an tumin. 5 Xo ca aba ca cale talchic i inic tihua ti bichou Jope quin caniy a Simn Pedro ca chich teje. 6 Cuajat jaja tin quima junaque a Simn axi pel i mucul ot. In quima cuajat tin hualtelil am pulic lejem. Ani a Simn Pedro jats neets ti ucha jahua a uchbil ca taja. 7 Calets an ngel ani a Cornelio in caniy ca chich tsab in tojnalil ani jun in soldadojil. Pel i soldado axi lej cacnax cal a Dios ani lej belcax cal a Cornelio. 8 A Cornelio in tala tilchichic jantini ti tsubinchame an ngel cal a Dios ani jantini ti uchnenec, ani tam in uchachic ca cale ti Jope. 9 Ma tin aytal quicha tam ti calechic. tam ti neets ti bel ani

HECHOS10 hueits ca ulits tihua ti Jope, tam pelits tsejel quicha. Tamequi a Pedro cathiy tin eblimtal am piso ata ca olon. 10 Ani lej cailits in lej le ti capul. Exome tu tsejcanchab an capnel, ani tam tu tsubinchab a Pedro cal a Dios ejtil i huachiblab. 11 In tsuu japith an eb ani chich paiil tsabal ejtil jun i pulic lemcath toltom. Huictsichic tselam in xutsun. 12 Taja al nixe xi toltom in tsuu yan jahuaquitsqui tam tse acan. Jaye in tsuu yan ax u bothothol belal ani i tsitsinchic. 13 Tam a Pedro in atsa taunab antse: Quit cubiy, Pedro. Ca tsemtha ani ca capu jahua a tsutal. 14 Toctsin a Pedro in ulu: Iba, Ajatic. Yab u ejtohual cu capu, cum huahua tu Israel i tsalpayal yab alhua nix ca capat. 15 Tam tauna junil a Pedro uchan: Yab ca ulu yab alhua ca capat jahua a Dios in ulal alhua ca capat. 16 Oxil i calat tu taunab antsana a Pedro, ani taley huichits am pulic lemcath toltom ti eb. 17 Biyat xeets ti Jope ti cononol nixe xi ox i inic, juta ti cuajat in quima a Simn axi mucul ot. Jayetsequi biyat a Pedro in jicpath tsalapnal janto in le quin ulu nixe xi tsubixtalab, tam ti ulcachiquinits ba an huileb nixe xi ox i inic axi abnenec cal a Cornelio. 18 In conoychic max tats ti cuajat a Simn Pedro. 19 Tam ti a Pedro in tsalapnale an tsubixtalab, tam uchan cal an Espritu Santo: Te ti aliyal ox i inic. 20 Quit cubiy ani quit paiy ca tsuuchic. Quit junax cale cal jajachic cal a ichich tsaclalath jun ejet, cum nanaye ax u abamal abal ti iquichic.

HECHOS10 paiy a Pedro jun ti cuajat nixe ox i inic axi abnenec cal a Cornelio. In uchachic: Nanaits ojni ax tin aliyal. Janto hualam tit chenecchic? 22 Toctsin jajachic: U chenec cal i cau tin cuenta an capitn Cornelio. Jaja pel i pututh inic ani lej cacnax cal a Dios. Cal patal an Israelchic tu uxnal ti lej alhua inic. Uchan a Cornelio cal an ngel abath cal a Dios abal tucu aba cu chich tu ucha quit cale tin quima jaja. Uchan jaye quin lej alhua atsanchi jahua tata neets ca olchi. Antsana ti uchan a Pedro cal nixe xi ox i inic abath cal a Cornelio. 23 Tam a Pedro in uchachic ca otsits alta ca jilcon cal jaja nixe xi acal. Ma tin aytal quicha tam ti calets a Pedro junax cal jajachic ani jaye cal talchic i ebchalab ax ti Jope. 24 Ma tin tsabchil quicha tam ti ultsitschic ti Cesarea. Cuajat a Cornelio tin quima in aychal ca ulitschic. Cuajatchic jaye cal jaja ti aychix talchic in at ebchal xitsalchic ani talchic axi lej jaublab cal a Cornelio. 25 Tam ti utatits ulelel a Pedro tin quima a Cornelio, tam ti calelelits a Cornelio quim batsu. Ulits cal a Pedro, in tuthlu in cualal. 26 A Pedro tocat in cuba ani in ucha: Xo quit cubiy, cum pelne in inic ejtil tata. 27 Tam neets tilomchic ma ulitsitschic ba an ata. Otsitsits a Pedro in tsuu yan i inicchic tamcuthits taja. 28 In uchachic: Tatachic a tsoobits abal an tsejcath cau binath cal a Moiss

270 tu canchal huahua tu Israelchic abal yab cu tamcun cal tatachic ax it pil inicchic. Ma yab tu pithal i quij cu otsits ta quimachic. Aba ani antsana, bel a Dios tin tejhuamethanchits abal yab cu pocoth tsuu an inicchic. 29 Jaxtam in chichits teje lej thubatqui tam tin abchinits an cau quin chich. Yab u ulu max yab in tal. Expith u le cu exla janto tin abchin an cau quin chich. 30 Tam toctsin a Cornelio: Al axe xi hora in cuaalits tse a quicha in cuajat teje tu quima. Im pabil ani in ol tam huacal. Tam u tsuu tu tamet jun i ngel lej tsumimil in toltomil. 31 Tin ucha: Cornelio, a Dios ti atsanchamalits a conchixtal. In exlalits jantini ta tolmiyamalits an tsejhuantalchic cal i tumin. 32 Xo ca aba ca cale talchic i inic tihua ti bichou Jope quin caniy a Simn Pedro ca chich teje. Cuajat jaja tin quima junaque a Simn axi pel i mucul ot. In quima cuajat tin hualtelil am pulic lejem. Tam ca chich nixe xi Simn Pedro neets ti tilom cal tata. Antsana tin ucha an ngel. 33 Tam thubat nan u abachic jita ti aliy. Ani xo lej alhua abal it chenequits. Xohueits patal huahua u cuajat teje tin tamet a Dios. I le qui tala atsanchi an cau jahua it pithnenec cal a Dios tucu huatbanchi.

21Tam

a Pedro in uchachic: Xohue ojni u alhua tsoobits abal a Dios yab u pocoth tsuux

34Tam

In olnomtal a Pedro tin quima a Cornelio

271 cal an inicchic. 35 A Dios patal im batsuhual jitaquitsqui tam inic axi cacnax cal jaja ani in tajal alhua jantini in le jaja. 36 A Dios tu abchamalits huahua tu Israel an cau jantini an inic ca jun ejetbethach cuajiy cal a Dios. An jun ejetbethom jats a Jesucristo axi pel an Ajatic cal patal an inicchic. 37 Tatachic a alhua tsoobits jantini ti xetsin a Juan ti thajchix cal in cahuintal a Dios ani ti pujal cal an inicchic, ani talbelits chich a Jess ti olnom cal in cahuintal a Dios ti Galilea ani ma tim puhuel an tsabal Israel. 38 A tsoobitschic abal a Dios im pithanchi a Jess Nazaretib in lej tsap an Espritu Santo, cal ti xeets abal jutamqui quin tajchi alhua an inicchic ani quin tala jeltha axi cunat cooyab cal an teneclab. Antsana xetsin in tajal cum tolmimithits cal a Dios. 39 Xohue huahua i olnal jahua in tajamal a Jess tam ti xetsin tim puhuel am bichoulom Judea ani jaye ti al am bichou Jerusaln. Jaye i olnal jantini ti quetath tsemtha ti al an cruz. 40 Aba ani tsemtha, bel a Dios in ejtha tin oxchil a quicha. Ani talbel tejhuame ejthachits cal huahua. 41 Antsana ti tejhuame cal huahua ani yab cal patal an inicchic. U caputs huahua cal a Jess tam ti ejthachits. Jaits huahua ax a Dios tu quejab tacuyamalits tu olnom cal a Jess. 42 Pel tu abathualejil a Jess qui olchi an inicchic abal jaits jaja axi punumejits cal a Dios ti Tsejcom cal an inicchic axi ejat ani jaye cal axi tsemenequits. 43 Jaye ma ti biyalits patal am biyal

HECHOS10,11 caulomechic cal a Dios in quejab tiloxnanchamalits in ey a Jess. In olnamalits abal jitats cal ta ca belan cal jaja im bij, jats neets ca paculanchat in hualab.
Axi yab Israelchic im batsuhual an Espritu Santo jaye

ti cahue a Pedro, tam ti chichits an Espritu Santo cal patal an inicchic ax in atsanchal in olnomtal a Pedro. 45 Ani am belomchic Israel axi chenec junax cal a Pedro taja in jicpalchic abal antsana chichits an Espritu Santo jaye cal axi yab Israel. 46 In atsanchalchic in caunal i pil cahuintalab ani in ajatnanchal im bij a Dios jaye axi yab Israel. 47 Tam a Pedro in ulu: Ma xohueits yab huaats jita ta ca canchin am pujaxtalab axe xi inicchic yab Israel. Im batsumalits jajachic jaye an Espritu Santo jantini huahua tu Israel i batsumal. 48 Tam a Pedro in uchachic ca pujanits jaye tim bij a Jesucristo. Taley pacabethach uchan a Pedro ca jilcon taja tsab ox a quicha cal jajachic.

44Tam

11

Tsooblinchame an abathualechic ani an ebchalabchic ti Judea abal jaye axi yab Israelchic im batsumal ani im belamal in cahuintal a Dios. 2 Ani tam ti huichits a Pedro tihua ti Jerusaln, cuiyan cal talchic i belom Israel axi hue tsatate cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. 3 Uchan jaja:

A Pedro in olchal am belomchic ti Jerusaln jahua tsubinchame

HECHOS11 Tata ojni cuchic it cale ca tsabiy axi yab Israel ani it junax caputschic. 4 Tam a Pedro in luba quin tilchichic patal jahua in tsuu tihua. In uchachic: 5 In cuajatac ti bichou Jope tin ol tam tin tsubinchab ejtil i huachbilab. U tsuu neets paiil ti eb ejtil jun i pulic lemcath toltom huictsichic tselam in xutsun. Ulits jun ti nan in cuajatac tam. 6 Tam tu meta cu tsuu janto in cuaal, tamna u tsuuchic yan jahuaquitsqui tam tse acan. Jaye u tsuu yan ax u bothothol belal ani i tsitsinchic. 7 U atsa in taunab: Quit cubiy, Pedro. Ca tsemtha ani ca capu jahua a tsutal. 8 Ani nan u toctsiy: Iba, Ajatic. Yab u ejtohual cu capu, cum huahua tu Israel i tsalpayal yab alhua nix ca capat. 9 Taley u atsa junaque i cau tal ti eb in taunab: Yab ca ulu yab alhua ca capat jahua a Dios in ulal alhua ca capat. 10 Oxil i calat tin taunab antsana, ani taley huichits am pulic lemcath toltom ti eb. 11 Tam ti tamequi tam ti ulcachiquinits ox i inic ba an ata jun tin cuajatac. Abnenecchic ma tihua ti Cesarea abal ca chich tiquin aliy. 12 Ani taley an Espritu Santo tin ucha abal quin junax cale cal jajachic cal u ichich tsaclalath jun ejet. Ani te cuajatchic xo acac i ebchalab axi cal tu cale ti Cesarea. Tihua u otsits huahua tin quima jun i inic im bij Cornelio. 13 Ani jaja tu olchichic jantini tin tsuu i ngel ti otsits tin quima. Ani uchan cal an ngel: Ca aba ca cale talchic i inic tihua ti bichou Jope quin caniy

272 a Simn Pedro ca chich. 14 Ani jaja neets ti olchi jantini quit jecontha cal patal a tsacamil ani a quimathil. 15 Tam ti talits ti cau a Cornelio, tam nan u taunachic axi tin quima. Tam ti expith u tsiquiy tin cau, tam ti chichits an Espritu Santo cal jajachic jantini ti caal chenec cal huahua tu Israel. 16 Tam ti tamequi tam nan u tilpanchi jahua in ulumalits an Ajatic abal lej chubax pujxinenec a Juan cal i ja ani huahua neets cu pujayat cal an Espritu Santo. 17 Jantini huahua tu Israel ax i belamalits an Ajatic Jesucristo u pithnenequits an Espritu Santo cal a Dios, antsana xohue tu pithnal an Espritu Santo axi yab Israel max im belal jaye. Auxe max nan pel u uchbil cu tomolnanchi in tojlabil a Dios. Iba abal ni jay. 18 Tam tin atsachic antsana an cau am belom ti Jerusaln, tam tsibcanits. Expith im puhuethanchal im bij a Dios in uluchic: Xohue ojni i tsoobits abal a Dios im pithamalits an quij jaye axi yab Israelchic ca jictson cal in hualab ani ca it ejatliyat abal etsey cal a Dios.

ti tsemthajits a Esteban, tam an tomolnaxchic cal an alhua cau in tsiquiy quin ms othna am belomchic. Talchic jajachic cale pitcocol ti Fenicia ani ti Chipre ani ti Antioqua. Tajachic in olnanchal an alhua cau expith an Israelchic. Axi yab Israelchic

19Tam

An tamcunel ebchalabchic ti Antioquia

273 yab in olnanchal. 20 Expith talchic i belom axi tal ti Chipre ani ti Cirene ulitschic ti Antioqua, ani jats bel in olnanchalchic axi yab Israelchic an alhua cau tin cuenta an Ajatic Jess. 21 Ani an olnanchixchic u lej lablinchab cal in lej tsap an Ajatic. Ma yan i inicchic in jilcachiquiyal im biyal belomtal ani huenconal cal an Ajatic. 22 An tamcunel ebchalabchic ti Jerusaln in atsa abal huaats i it belomchic ti Antioqua. Tam in abachic a Bernab ca cale tihua. 23 Ani tam ti ulitsits tihua ti Antioqua, in tsuu abal u lej lablinchab am belomchic cal in alhua inictal a Dios, ani lej culbel a Bernab. In tsalabchal tim patalchic abal quin etsey aynanchi im belil an Ajatic cal in lej ichich juninichic. 24 In ey a Bernab pel i alhua inic. In lej belal an Ajatic cal patal in ichich, ani jum putat coonchith in ichich cal an Espritu Santo. Jaxtam yan i inicchic huenconenec cal an Ajatic tin ebal in olnomtal jaja. 25 Taley talbel cale a Bernab ti bichou Tarso abal quin aliy a Saulo. Tam tin elaits, huichiychic junax ti Antioqua. 26 Ani tats tu jilconalchic jun tamub cal an tamcunel ebchalabchic. Lej exobchixchic cal in cahuintal a Dios cal yantalam i inicchic. Ani ti bichou Antioqua tats tu caal bijiyab am belomchic ti cristiano. 27 Tam ti cuajate a Saulo ani a Bernab ti Antioqua, chich talchic i caulomechic cal a Dios axi tal ma ti Jerusaln. 28 Jun jajachic im bij pel a Agabo. Cubiy jaja tin

HECHOS11,12 tamet an tamcuth ebchalabchic, ani in huatbanchi an cau axi pithnenequits cal an Espritu Santo. In olchichic abal neets ca chich i pulic jayil tim puhuel an tsabal. Ani chubax chichits tam ti a Claudio pel i tsale cal an romanochic. 29 Jaxtam am belomchic ti Antioqua in juncu an cau quin tamcuy an tumin ani quin abchi an ebchalabchic ax ti Judea. Ti junchic neets ti quim pitha jantinits ta ca lejey quim pitha. 30 Tam ti tamcuthits an tumin, tam im pitha a Bernab ani a Saulo quin nenchi tihua an ebchalabchic ti Judea. Quim binanchi an tumin tin cubac axi punuth ti eyalchic ti al an tamcunel ebchalabchic.

12

Tam ti nixe xa quicha an tsale Herodes jaye in tsiquiy quin othna talchic axi tim bichohuil a Dios. 2 Tsemtha a Jacobo in ebchal a Juan cal i matset, cum a Herodes in aba an cau ca tsemtha. 3 Ani cum a Herodes in tsuu abal lej culbel an Israelchic cal in tsemtal, jaxtam in aba an cau ca yacuan jaye a Pedro. Exomits an ajib tam ti an Israelchic in capal am pan axi yab tsejcath cal i cacchixtalab coye. Pel i ajib tin cuenta abal calthame ti Egipto im biyal juntalchic. 4 Yacuan a Pedro ani baliyat al an huicaxte, ani lej alhua beletnanath tu cooyab quicha ani acal cal tse i cuenel i soldado. Ti junchic i cuenel ti tsechic i soldado pel in uchbil acac i hora quin alhua beletna. A

Tsemtha a Jacobo ani baliyat al an huicaxte a Pedro

HECHOS12 Herodes expith in aychal ca taley an ajib, tam neets quin caltha a Pedro quin tajchi an tsejcaxtalab tin tamet am bichou. 5 Biyat a Pedro lej alhua beletnanath tu cooyab al an huicaxte, an tamcunel ebchalab in lej conchinchal i alhuatalab cal a Dios cal patal in ichich.

274 huileb ax tin tamtal am bel, ani japquin cuetem. Ani huatcacal in tajachic jaye taja, ani neetse hue al jun i bel tsab tin eb. Taley tam tixcanits an ngel, ani neetse a Pedro cuetem. 11 Ma tamits a Pedro in tajax exlaits jahua tajchinenec cal an ngel. In ulu: Xo ojni u chubax tsoobits abal an Ajatic tin abchi an ngel tiquin jecontha cal a Herodes ani cal patal jahua an Israelchic in le tiquin tajchi quithab. 12 Ani neets a Pedro tilolol jantini ti tajchame cal an ngel. Neets belbel tin quima a Mara in mim a Juan Marcos. Taja huaats yan i tamcuth belom ti conchinchixe cal a Dios tin cuenta jaja. 13 Ulits a Pedro ba an huileb tin tenmal an ata, in cuathcuayal an huileb ani u cau. Tam cale jun i tsicach im bij Rode quin tsuu jita nixe ax u cau. 14 Aba ani in exlaits abal jats a Pedro ax u cau, bel yab in japchi an huileb. Tocat athlats cal i lej culbeltalab quin olchi am belomchic abal a Pedro cuajatits ba an huileb. 15 Tam uchan an tsicach cal am belomchic: Tata ojni hualam it olmanal. Ani jaja in lej uluth uchachic abal chubax na cuajatits a Pedro. Toctsin jajachic: Yab ja. Jaits hualam an ngel axi cal tu beletnab a Pedro. 16 Biyat jajachic yab in le quim bela, exome a Pedro in cuathcuayal an huileb ani u cau. Taley japchinits an huileb, ani am belomchic tocat lej jictsotsoth tam tin tsuuhuits na cubat a Pedro. 17 Otsitsits a Pedro in tipchichic cal

i acal a Pedro huayamath huicath cal i calaniyo patal tomchith in ocob cal tsab i soldado, jun tin huinab ani jun tin cuatab. Cuajat jaye talchic i soldado ti beletnom cal an huileb an huicaxte. Ma tam ti expithits ca chuthey, neets ca caltha a Pedro ca tajchin an tsejcaxtalab. 7 Ani tamequi jun jictohual chich jun i ngel abath cal an Ajatic, ani lej tajcacan tim puhuel an huicaxte. An ngel in tacchi in tsoyil a Pedro ani in ejtsintha. In ucha: Quit tsacpan. Tamequi tala huiltsochiquin an calaniyo patal tin ocob a Pedro. 8 Ani uchane a Pedro cal an ngel: Ca thutpiy a huic ani ca punu a pajab. Tam tin tajamalits antsana a Pedro, uchane cal an ngel: Ca caypiy a nacat coton ani tiquin ayna. 9 Ani tam neets calelel a Pedro junax cal an ngel. Yab in lej tsoob max chubax tu calthab al an huicaxte, cum in tsalpayal hualam huachbilqui. 10 In huatanchalchic an caal beletnom huileb ani taley an tsabchilab beletnom huileb. Ulitschic ti al am pulic patal

6Jun

An Ajatic in hualcanthal a Pedro ti al an huicaxte

275 in cubac abal ca tsibcan. Tam in tala olchichic jantini ti calthame ti al an huicaxte cal an ngel axi pel in abbil an Ajatic. Jaye in uchachic: Jahua nan xo tu olchamalitschic, antsana ca olchi jaye a Jacobo ani axi queat an ebchalabchic cal an Ajatic. Tam cale a Pedro, ta cale al pil i cuajattalab. 18 Tam ti chutheyits tocat lej xaybibinchith in tsalap an soldadochic, cum xantojits a Pedro ti al an huicaxte. 19 Tam tin atsaits a Herodes abal xantojits, tam in aba an cau ca aliyat. Ani ni jita yab in ejtohual quin ela. Tam a Herodes in aba an cau ca alhua conomichiquiyat an soldadochic ax u beletnom ti al an huicaxte jantini ti cale a Pedro. Taley in aba an cau ca tajat tsemthachic, cum yab i chubax beletnom. Ani talbel cale a Herodes ti Judea, cale ca cuajiy ti bichou Cesarea.

HECHOS12,13 nixe xi pejchith quicha, in caiy in toltomil ti tsale ani buxcan tin tsalat coytal. Taley in tauna axi muthatchic taja. 22 Ani jajachic in thajat ulu: Pel i dios ax i atsal u cau, yab pel i inic. 23 Ani jun jictohual tal jun i ngel abath cal an Ajatic, in ijcanchi jun i yaulats tin inictal a Herodes. Tajat tsemets ani captsunchat in anam tuul cal i thum, cum in hualca tim ba ca cacna ejtil max pel a Dios. 24 Neets yanenel am belomchic, cum lej olnachiquiyab abal jutamqui in cahuintal a Dios. 25 Tam ti a Bernab ani a Saulo in jilchits an tumin an tamcunel ebchalab ti Jerusaln, tamna huichechelits ti Antiqua. In nethalchic a Juan Marcos.

tsacunequits a Herodes cal an inicchic ax u cuajil ti Tiro ani ti Sidn, jajachic in tsejnal max yabats neets ca nujchin janto quin capu tihua tim bichou a Herodes. Taley calechic tihua max quin ejtou ca juncunchic cal a Herodes. In taunachic jun i inic im bij Blasto axi pel lej oclec tin cuenta an tsale Herodes, max quin ejtou quin taja ti caulome cal a Herodes. Quin conchi i quij jayqui ca batsuhuatchic. 21 Taley a Herodes im pejchi an quicha tam jaja neets quim batsuchic. Tam tim bajuhuits

20Cum

In tsemtal a Herodes

13

Ti Antioqua taja ti al an tamcunel ebchalab huaats talchic pel i caulome cal a Dios ani talchic pel i exobchix cal in cahuintal a Dios. Pelchic xe a Bernab, ani a Simn Negro, ani a Lucio Cirenejib, ani a Manan in at yejel an gobernador Herodes ax ti Galilea, ani a Saulo. 2 Jun a quicha tam ti jajachic tamcuth ti cacnax cal an Ajatic ani u pabil yab u capul, tamequi ti uchanchic cal an Espritu Santo: Tiquin lej punubchichinchi a Bernab ani a Saulo abal quin lej aynanchi an tojlab jahua nan u pithamalits quin tajachic. 3 Tam ti talits ti ol ani ti pabilchic, tamna im punchichic in cubac

Abanchic a Bernab ani a Saulo ti olnom cal in cahuintal a Dios

HECHOS13 tin oc a Bernab ani a Saulo, ani in abachic ca cale ti olnom cal in cahuintal a Dios.
A Bernab ani a Saulo in olnal in cahuintal a Dios ti Chipre

276 eyenthanchal a ichich an teneclab, jaxtam a etsey tomolnal jahua alhua. Tocat a lej lubal ca tapchi in tsalap an inic abal yab quin aynanchi im belil an Ajatic. 11 Ma xohueits neets ca tsuhuaque an Ajatic neets ti abchi i yajchictalab. Neets ti quit joctsibetha ani yab neets ca tsuchi in tajax a quicha ohuat hue. Tam jun jictohual tajat yicutsin in hual, jilcon balulul in aliyal jita cal ta ca lotocna. 12 Tam tin tsuuhuits an gobernador janto tajchinenec antsana an thiman, tam ojni im belaits an Ajatic. In lej jicpanchal in exobchixtal a Bernab ani a Saulo tin cuenta an Ajatic.

a Bernab ani a Saulo ti abatnanel cal an Espritu Santo. Ulitschic ti bichou Seleucia ani taja otsitschic al i tan, ta calechic ti tsaclath tsabal Chipre. 5 Ani ti Chipre ulitschic al jun i bichou im bij Salamina tin hualchictelil am pulic lejem. Taja xeets ti olnomchic cal in cahuintal a Dios tin tiyopanlomil an Israelchic. Xeets a Juan jaye ti tolmix olnom cal an alhua cau cal a Bernab ani cal a Saulo. 6 Neets tsabibilchic tim puhuel nixe tsaclath tsabal, ani taley ulitschic ti bichou Pafos. Taja in tamuchic jun i Israel im bij Barjess axi pel i thiman. In uluqui in janamtal abal pel jaja jaye i caulome cal a Dios. 7 Pel i alhua jaublab cal an gobernador Sergio Paulo axi pel i lej tsalpath inic. An gobernador in abchi an cau ca chich a Bernab ani a Saulo, cum in le quin atsanchi in cahuintal a Dios. 8 Ani nixe xi thiman Barjess ax u bijiyab jaye ta Elimas, tocat in lej tomolnal a Bernab ani a Saulo cum yab in lenanchal quin jilchi an gobernador quim belchi in cahuintal a Dios. 9 Tam a Saulo ax u bijiyab ta Pablo jaye, in lej tsapic metal an thiman. In ichich a Saulo jum putat coonchith cal an Espritu Santo. 10 A Saulo in ucha an thiman: Tata ojni it lej cambibma ani it lej pojcaxma. Cum ti lej

4Calechic

tihua ti Pafos otsitschic a Pablo ani a Bernab ani a Juan al an tan, ani calechic ti bichou Perge axi cuentalith ti Panfilia. Ani taja a Juan tixcanits cal a Bernab ani cal a Pablo, huichits ti Jerusaln. 14 Ani calechic a Pablo ani a Bernab ti Perge, ta calechic ti bichou Antioqua axi cuentalith ti Pisidia. Taja jun a quicha pel i sbado in tsabiychic in tiyopanil an Israel. 15 Tam ti ajiyatits an tsejcath cau ani in thuchath uhuil an caulomechic cal a Dios, tam abchinchic a Bernab ani a Pablo i cau cal an oclecchic ti al nixe xi tiyopan. Uchanchic: At juntalab Israel, xohue huaats an quij tucu tsalabchi jun tsab ox i cau axi teje muthatchic. 16 Tam cubiy a Pablo in tipchi cal in cubac abal ca tsibcanchic. In uchachic:

A Pablo ani a Bernab in tsabiyal am bichou Antioqua axi cuentalith ti Pisidia


13Taley

277 At Israelchic ani patal jitats it cacnax cal a Dios, ca bina a xutsun cal an cau jahua nan neets tu uchachic. 17 Ca atsachic jahua huahua tu tajchamal a Dios tu bichou Israel. Jaits jaja ax in tacuyamalits i biyal at juntal xitsal tam ti cuajatchic al i pil tsabal Egipto. Tihua in lej lablinchi abal ca yaney, ani talbel in calthachic taja cal in lej tsap. 18 Ani tsab inic i tamub a Dios in lej cuxunchichic in xetsintal ti al an joltam. 19 Talbel in talabethanchi buc i pactha bichoulom axi cuajat ti tsabal Canan, abal quim pithanchi nixe xi tsabal i biyal at juntal Israel. 20 Tats tu cuajinec abatnanath cal i tsejcom cauchic axi pithnenec cal a Dios tse i bochic inic cal tsab inic lajuj i tamub. Antsana ti abatnachic ma tam ti pithnenequits an caulome Samuel. 21 Taley talbel i at Israelchic in lej canat conchi a Dios ca pithanchat jun i inic ti tsale. Ani a Dios im pithanchichic in ocox tsalejil im bij Saulo axi pel in cuitolil a Cis. Ajith jaja cal an cuenel Benjamin. Ani a Saulo cuajiy ti tsale tsab inic i tamub. 22 Tamna a Dios in tixca a Saulo ani im punu a David ti tsale. Tin cuenta an tsale David a Dios in ulu: Nan u tsutal a David in cuitolil a Isa lej jununul in ichich cal nana u ichich. Neets tiquin tajchi patal jahua nan u culbetal. 23 Ani lej ohuat talbel chich a Jess axi pel in at juntal xitsal a David tucu jecontha huahua tu Israel. Chichits cum a Dios im bijchith ulumalits ma ti biyal neets tucu abchi ti Jeconthax.

HECHOS13 ti yabaye chenec a Jess, ocox xeetsits a Juan pujax ti thajchix cal i at bichou Israel. In thajchixnanchal ca jictsonchic cal in hualab ani ca pujanchic. 25 Tam ti a Juan in quibchale hue quin tala in tojlabil, in ucha i at Israel: Nana yab ja ax a aychalchic ca chich. Taye tal talbel jun i inic axi ojni jaits. Nana lej tsaat u ey, ma yab neets cu baju cu pilchi in quintsol im pajab. 26 Xo te u cuajatchic huahua tu at juntal xitslab cal a Abraham junax cal queatchic axi jaye cacnax cal a Dios. A Dios tu abchamalitschic an cau qui exla jantini cu jecontha cal a Jess. 27 Tam ti chich jaja yab exlanchat in ey cal am bichou Israel ti Jerusaln ni cal in oclequilchic. Aba ani ajinchamejits patal an sbadochic tin tiyopanlomil in thuchath uhuil in caulomejilchic a Dios, bel yab in le quin exlanchichic in lej ey a Jess. Tocat in jolbiychic, ani antsana ti putnenec am biyal cau axi quejab olna tin cuenta abal neets ca jolbiyat. 28 Aba ani yab in elchichic janto ti quin chubax jolbiy a Jess abal ca tsemtha, bel in lej tsapic uchachic a Pilato abal ca tsemtha. 29 Tam ti putnenequits an cau patal jantini ti thuchath ti al an Tocat Thuchlab tin cuenta in tsemtal a Jess, tam ti pabajits in inictal ti al an cruz ani joliyat. 30 Aba ani antsana ti tajchinenec, bel a Dios in ejtha ti al an jolimtalab. 31 Talbel tsutatits ejthachits a Jess yan a quicha cal in tsatelilchic axi calnequits ti Galilea ani ulits ti

24Tam

HECHOS13 Jerusaln junax cal jaja. Ani jaits jajachic xo ax in chubax olnanchal an inicchic an alhua cau tin cuenta a Jess. 32 Ani huahua xo tu olnanchal tatachic an cau tin cuenta a Jess jahua a Dios im bijchith uchamalits i biyal at juntal xitsalchic. 33 Cum huahua pel tu at juntal xitslab cal jajachic, jaxtam a Dios tu putunthanchamalits jahua im bijchith uchamal ti biyal abal neets tucu ejthanchi a Jess. Putnenequits an cau jantini ti thuchathits a Jess tin tsabchil an salmo tam ti tauna cal a Dios. Uchan: Tataits pel tu Tsacamil. Xo nan tu tejhuamethamalits tin tamet an inicchic abal jaits a lej ey tu Tsacamil. 34 Thuchathits a Jess jaye al junaque i cau ti al an Tocat Thuchlab tauna cal a Dios antse: Nana in Dios neets tu lablinchi jantini u bijchith ucha a David neets tu lablinchi. Cal axe xi cau a Dios in quejab olna abal neets quin ejtha a Jess ani yab neets ca catsey in inictal. 35 Aniye jaye in quejab olna a Jess tam jaja in tauna a Dios: Nanaits tin Tocat Tsacamil ani yab neets tiquin jilchi u inictal ca catsey. 36 A David ojni catsey in inictal jun ti jolith cal i biyal at juntal xitsalchic. Tam tin talchi in tojlabil a Dios cal in at juntalchic, tsemets ani joliyat ani catsey in inictal. 37 In inictal a Jess yab antsana catsey, cum ejtha jaja cal a Dios. 38 At juntalabchic, in lej tomnal ca alhua tsoobnachic abal tin ebal a Jess jats cu ejtohuat cu paculanchat i hualab. Jaits an cau axi nana tu

278 olchalchic xo. 39 Cum a Jess jats an calchix, ojni a Dios in ejtohual tucu tala paculanchi i hualab ani tucu tsuu tu bolith. Yab ja tin ebal an tsejcath cau binath cal a Moiss. 40 Jaxtam ca lej taja ti cuentachic yab ca cooy a ichich ejtil a biyal at Israel axi thuchathits tin thuchath uhuil an caulomechic cal a Dios. Uchan jajachic cal a Dios antse: 41 Ca lej tajachic ti cuenta cum a pojcal an chubaxtalab. Jats tit quibenecchic. Quit jictsonchic cum nana in Dios neets tu tajchi i pulic labith tajbilabchic ti tsubixtalab. Aba ani neets quit olchin antsana u tajal, bel yab neets tiquim belchi. Antsana a Pablo in tala in olnanchixtal. 42 Neets calelits a Pablo cal in junquilchic tin tiyopanil an Israel tam tu taunab cal talchic axi yab Israel. Uchan ca huichiy junil ti tal sbado abal quin olchichic ms in cahuintal a Dios ejtil xohue tin olchamalits. 43 Talits an tamcuthtalab ax ti al an tiyopan, ani tsatenchabchic a Pablo ani a Bernab cal yan an Israelchic ani jaye cal axi yab Israel axi huenconenequits ti cacnax cal a Dios ejtil an Israelchic. A Pablo ani a Bernab in lej uluth uchachic quin lej etsey cooy binanathits in ichich cal in alhua inictal a Dios. 44 Taley im bajuhuits an sbado, ani tamcun jathua tim patal am bichou abal quin atsanchi in cahuintal a Dios. 45 Ani lej paixnom talchic i Israel tam tin tsuu tamcucuthits yantalam i inic. In

279 lej tomolnanchalchic in olnomtal a Pablo, ma in quithab cahuiliyalchic. 46 Tam toctsin a Pablo ani a Bernab cal i lej inictalab, in uchachic: Pel i uchbil huahua tu caal olnanchichic in cahuintal a Dios cum pel it Israelchic. Cum a pojcanchal in cahuintal a Dios ani a tsalpayal abal yab neets quit ejtohuat quit it ejatliyat abal etsey, jaxtam xohue neets cu tixcan cal tatachic ani neets cu cale qui olnanchi axi yab Israelchic. 47 Neets cu cale cal jajachic, cum antsana a Dios tu punubchamal. Ma ti biyalits in ulumalits tin cahuintal antse: Nan neets tu eyenthachic tit tajbanchix cal u cahuintal cal im belil an inicchic axi yab Israel. Neets tu abachic tim puhuel an tsabal ca olchi an inicchic jantini ca jecontha cal in hualab. 48 Tam tin atsaits antsana an cau axi yab Israel, lej culbel jilconchic. In uluchic abal in cahuintal a Dios ojni huinat alhua. Ani im belaits patal taja axi bijithits cal a Dios ca it ejatliyat abal etsey. 49 Ani am belomchic taja neets tim puhuel nixe xi tsabal ti olnom cal in cahuintal a Dios. 50 Ani an Israelchic axi tomolnax cal in cahuintal a Dios in taunachiquiy talchic i uxum axi lej exlath ti cacnax cal a Dios ani lej janath cal am bichou ani jaye i inicchic axi lej pulic in ey. Ani canatbethanchabchic in ichich quin othna a Pablo ani a Bernab.

HECHOS13,14 Ani chubax in othnalchic, ma in quethmay ca cale al nixe xi tsabal. 51 Tam a Pablo ani a Bernab in tininiy am pojoth tin acanchic. Antsana an inicchic taja quin alhua tsoobna yab alhua jahua in tajamal, cum im pojcanchamal in cahuintal a Dios. Ani tixcanchic taja, cale ti bichou Iconio. 52 Ani lej culbel am belomchic tihua ti Antioqua, cum lej jum putat coonchith in ichich cal an Espritu Santo.

14

Ti bichou Iconio a Pablo ani a Bernab otsits tin tiyopanil an Israelchic, ani taja in olnanchal in cahuintal a Dios. Lej huinat alhua in olnanchixtal, ma yan an Israel im belal ani jaye axi yab Israel. 2 Aba ani, bel huaats talchic i Israel ax u jilconal yab im belamal. Ani jajachic in tajchi axi yab Israel abal quin oth tsalpanchi an ebchalabchic cal a Cristo. 3 Bel jilcone ca ohuey yan a quicha ti Iconio a Pablo ani a Bernab. Cum lej tsapliliyab cal an Ajatic, jats tin olnanchal in cahuintal a Dios cal i lej inictalab. Pithanchic i tsaplab cal an Ajatic quin taja i jicpath labith tajbilab ti tsubixtalab, cal quin tsoobna an inicchic abal lej chubax in olnanchixtal a Pablo ani a Bernab. 4 Ani lehuxin am bichou. Talchic u tsatel cal an Israel axi yab belomchic ani talchic u tsatel cal an abathualechic. 5 Taley axi yab u belom an Israel ani axi yab Israel in juncu an cau cal an oclecchic, abal neets quin

A Pablo ani a Bernab ti bichou Iconio

HECHOS14 othna ani quin cuiiy cal i tujub a Pablo ani a Bernab. 6 Tam tin tsoobnaits abal antsana neets ca tajchin, tam pitconchic, ani cale ti tsabibilchic ti bichou Listra ani ti bichou Derbe axi cuentalithchic ti Licaonia. 7 Taja xeets jayetsequi ti olnanchix cal an alhua cau.

280 tamna in mitsal in toltomil abal ca tajan ti cuenta abal yab alhua jahua u tajchinal. Thubat otsitschic ti al an mulcunel, ani in thajat uchalchic: 15 Tata ojni inicchic yab in tomnal huahua tucu cacna antsana tu dios, cum huahua pel tu at poqueltal. U chenec huahua teje expith abal tu lej uluth uchachic i cau. Ca tala jilcachiquiy a jolat cacnaxtal, ani ca chubax cacnachic a Dios axi expith ejat abal etsey. Jats jaja ax in tsejcamal an eb ani an tsabal ani am pulic lejemchic ani patal jahua huaats a tsutalchic. 16 Tam ti tihua quicha a Dios in jila an inicchic quin ayna in cuete belil. 17 Antsana tin tejhuametha in cayatal. Jaye in tejhuametha tim ba ti alhua inic cal xi yantalam alhuatalab in tajchamal an inicchic. Bel ma xohue tu ulthanchale an ab an tu hualinthanchale an tayablabchic. Tu pithalechic lejat janto qui capu ani janto cal ta ca culbe i ichich. 18 Aba ani a Pablo ani a Bernab in lejquith uchachic antsana an mulcunel, bel lej pamatal in ejtou quin tapchichic yab ca tsemthanchat an torochic ti tsacchixtalab. 19 Tam ulitschic taja ti Listra talchic i Israel, tal ma ti Antioqua ani ti Iconio. In tajchichic an mulcunel abal quin tomolna a Pablo ani a Bernab. Ma cuiiyat a Pablo cal i tujub, ani netha bothothol tin elebtal am bichou. Taja tajat jilan, cum u tsalpanchab tsemetsits. 20 Biyat tam tu cuentsimiyab a Pablo cal

ti Listra cuajat jun i inic yab in ejtohual ti belal, cum ma tin huatsintalits tsambe tin acan. 9 In alhua bina in xutsun cal in olnanchixtal a Pablo, ani lej tajchin ti cuenta cal a Pablo abal in belamalits ani neets ca ejtohuat ca jeltha. 10 Tam a Pablo in tsapic ucha: Quit tsaquiy ani quit cuajiy bocholqui. Tam an tsambe jun athic tsacpan ani cuajat bocholqui, in tsiquiy ti belal. 11 Tam tin tsuuhuits an inicchic jantini ti jelthajits cal a Pablo, tam in tsiquiy ti thajnal tin cahuintal jajachic ax ti Licaonia. In uluchic: Axe xi tsab i dios chenec ti eb ca tejhuame ejtil tu inic huahua. 12 Am bichou im bijiy a Bernab ti dios Jpiter ani a Pablo ti dios Mercurio. Antsana ti bijiyat a Pablo cum jaja lej caulome cal an cau. 13 In tiyopanil a Jpiter cuajat tin otsnamtal am bichou. Taja am pale ani cal axi cacnaxchic cal a Jpiter in chithal i tithach huits ani i torochic abal quin tsacchixnanchi a Bernab ani a Pablo. 14 Tam tin tajaitschic ti cuenta a Bernab ani a Pablo abal antsana u lenab ca tajchin ti dios,

Cuiiyab a Pablo cal i tujub ti Listra


8Taja

281 am belomchic, tam ti tsacpan ani otsits junil al am bichou. Tin aytal quicha cale junax cal a Bernab ti Derbe. 21 Tihua ti bichou Derbe a Pablo ani a Bernab in olnanchalchic jaye an alhua cau, ani yantalam i inic tsatey cal an Ajatic. Taley huichiychic quin tsabiy am bichou Listra ani am bichou Iconio ani am bichou Antioqua. 22 Tajachic xeets in lubachmethanchal in ichich am belomchic ani in tsalabchalchic abal quin junini bela an Ajatic. In tilchalchic abal chubax neets quin yajchicna yan janto ani talbel ca netha ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale. 23 Taley a Pablo ani a Bernab im bijiychic jita tam belomchic ca punuhuat ti eyal ti junchic ti junchic an tamcunel ebchalab taja. Ani cal i pabiltalab in conchinchal i lablinchixtalab cal an Ajatic ax im belamalits.

HECHOS14,15 jantini a Dios im pithaits an quij axi yab Israelchic jaye quim bela an Ajatic. 28 Ani ohuey hue yan a quicha a Pablo ani a Bernab tihua ti Antioqua cal am belomchic.

15

huateychic a Pablo ani a Bernab ti tsabal Pisidia ani ulitschic ti tsabal Panfilia. 25 Taja ti bichou Perga in olnanchi an inicchic in cahuintal a Dios, ani taley ta calechic ti bichou Atalia. 26 Ani taja otsitschic al i tan ca huichiy ti bichou Antioqua. Pel xe nixe xi Antioqua jun ti jajachic conchinchamejits in alhua inictal a Dios abal quin tojonchi a Dios. 27 Tam ti ulitschic a Pablo ani a Bernab ti Antioqua, in caniy ca tamcun am belomchic. In tala olchichic jantini ti eyenthame cal a Dios tin tojlabil. In olchichic

U huichel a Pablo ani a Bernab ti Antioqua axi cuentalith ti Siria


24Taley

Biyat cuajatechic a Pablo ani a Bernab ti Antioqua, ulitschic taja i inic tal ti Judea. In exobchalchic am belom abal pel in uchbil ca cojchin in inictal max in le ca jecontha. Antsanacua in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss. 2 Lej hueutsx nixechic cal a Pablo ani a Bernab. Cum yab ejtohuat ca tsejcan an cau taja, tamna am belomchic im bijiy a Pablo ani a Bernab ani talchic jaye i ebchalab ca calechic ti Jerusaln, tihua ca tsejcanchat an cau cal an abathualechic ani cal axi bijith ti eyalchic cal an tamcunel ebchalab. 3 Taley am belomchic ti Antioqua in aba axi antsanachic bijithits ca cale ti Jerusaln, ani neetschic huatetel ti tsabal Fenicia ani ti tsabal Samaria. Abal jutamqui ca xetsin in olchal an ebchalablomchic abal huaats axi yab Israelchic in tajat jilcachiquits im biyal belomtal ani huenconenequits cal a Dios. Ani lej culbel patal an ebchalab cal nixe xi cau. 4 Ulitschic a Pablo ani a Bernab cal in junquilchic ti Jerusaln ani batsuhuat cal an tamcunel ebchalab. Cuajat an abathualechic ani axi bijith ti eyalchic cal an tamcunel ebchalab. Tam a Pablo ani a Bernab in tala olchichic jantini ti eyenthame cal a Dios tin

An tamcuthtalab ti Jerusaln

HECHOS15 tojlabil. 5 Tam cubiy talchic i belom axi pelac i fariseo, in uluchic: Pel in uchbil axi yab Israelchic ani u belomits ca cojchin in inictal. Quin tala putuchic an tsejcath cau binath cal a Moiss. 6 Tam tamcun an abathualechic ani axi bijith ti eyalchic cal an tamcunel ebchalab abal quin tiloxna nixe xi cau. 7 Lej ohuey tu tiloxnab an cau, ma tamits ti cubiy a Pedro in uchachic: At Israelchic, a tsoobits abal ohuatits hue a Dios tin tacuyamal cu olnanchi an alhua cau axi yab Israelchic, abal jajachic jaye quim bela an Ajatic. 8 Pithanchic jaye an Espritu Santo cal a Dios, jantini tu pithnenec huahua tu Israel. Antsana a Dios in tejhuametha abal jajachic chubax im belamalits jaye. A Dios chubax in tala exlanchalits in ichich an inicchic. 9 A Dios yab tu pocoth tsutal axi huahua tu Israel ani cal axi yab Israel. In toquethanchamalits in ichich jajachic jaye cum im belamalits. 10 Jantini ta lechic ca huatath uchbiy am belomchic tin cuenta in uchbil cal a Dios? A le ca quitaychic cal i quitalab axi huahua yab i ejtohuamal qui quitna, ani ma i biyal juntalchic jayetsequi yab in ejtohuamal quin quitna. 11 Yab ca tajchichic antsana. I exlalits abal huahua tu Israel u lejat jeconthachits tin ebal in alhua inictal an Ajatic Jess. Antsana jaye ti lejat jeconthachits axi yab Israelchic. 12 Ma tam ti talits ti cau a Pedro, tamna im bina in xutsun axi muthat quin atsanchichic jaye in

282 olchixtal a Bernab ani a Pablo. In olchalchic jantini ti eyenthame cal a Dios quin taja i jicpath labith tajbilab ti tsubixtalab cal axi yab Israelchic. 13 Ma ti talits ti cau jajachic, tam a Jacobo in uluye jaye i cau antse: At Israelchic, tiquin atsanchi jahua neets tu ucha. 14 A Simn Pedro talel tu tilchamalits jantini tin tsiquiy a Dios quin tacuy jaye axi yab Israel tin cal jaja. 15 Antsanaits in tajamal a Dios jantini ti thuchathits ti al an Tocat Thuchlab neets quin taja. In ulumal a Dios antse: 16 Ma talbelaquits neets quin huichiy junil cu punu junaque ti Tsale ax in at xitsal a David. Neets quin taja ti Tsale abal quin cacnanchat u bij junil ejtil ti jayqui tam ti ejat a David. 17 Antsana neets cu taja abal patal an inicchic axi yab Israel tiquin aliyalac tin Dios Paylom. Tiquin chubax bijiy tin Dios Paylom patal jitats bijithits tu cal tim patal am pulic bichoulom. 18 Antsana tin ulumal a Dios ma tam ti biyalits abal quin tsoobliy janto neets quin tajaye jaja. 19 Cum antsana a Dios tin tacuyal axi yab Israelchic jaye, nan tu tsalap yab in tomnal qui tapchi max quin tajat jilcachiquiy im biyal belomtal ani ca huencon cal a Dios. 20 Tocat qui thuchanchi abal yabats quin capu i capnel

283 ax u tsacchixnab cal i thulcuts ax u diosnab. Ani ni jita yab ca juncun cal axi yab in cuete tomquil. Ani yab quin capchi in anam tuul i conel axi ca tsemtha thutcuth, cum yab xitsanthach. Ani jaye yab quin capchi i xitslab jahuaquitsqui tam xits. Cal axe tsab ox i uchbixtalab lejatits. 21 Pel xechic i uchbixtalab axi ejtil ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss ma ti biyalits. Jaits an tsejcath cau ax u ajiyab tim patal an sbadochic abal jutamqui huaats in tiyopanil an Israelchic. 22 Tam an abathualechic ani cal axi bijith ti eyalchic cal an tamcunel ebchalab ani cal patal am belomchic in tsalpaychic quin tacuy jita ca aban ca cale junax cal a Pablo ani a Bernab ti Antioqua. Ani in tacuychic a Judas Barsabs ani a Silas ax in cuaalchic in lej exbath cal an ebchalabchic. 23 Jajachic quin nenchi an ebchalabchic an u ax in they thuchachic ax in ulal antse: Te tu tamcuthits huahua tu abathualechic junax cal axi bijith ti eyalchic ti al an tamcunel ebchalab ani cal patal an ebchalab axi teje. Tu patal huahua tu lej tsapnethal ax it ebchalabchic ani yab it Israelchic ti Antioqua ani ti Siria ani ti Cilicia. 24 I tsoobits abal talchic axi teje cal huahua calnequits ca calechic ti exobchi tatachic. Ani huahua yab i pithamal in uchbil ti exobchix. Tocat ti itixbethanchamalits a tsalap ani ti thucchunchamalits a tsalap cal in exobchixtal. In lechic ti exobchichic abal pel a

HECHOS15 uchbil quit cojchin a inictal ani ca aynaye an tsejcath cau binath cal a Moiss. 25 Jaxtam huahua i tsalpayamal in tomnal qui tacuyits i ebchalab ca cale ti tsabiychic junax cal i can ebchal Bernab ani cal i can ebchal Pablo. 26 Aba ani yan i calat tsemthamejac a Bernab ani a Pablo tin cuenta in tojlabil an Ajatic Jesucristo, bel exom ti lej canat tojnalchic. 27 Jaja axi tsab i tacuyamalits a Judas ani a Silas neets ti lejquith olchichic patal jahua teje i tiloxnamalits. 28 Jantini tu pithach an tsalap cal an Espritu Santo, antsana i tsalpayamalits abal yab in tomnal huahua tu huatath uchbiy cal i cau. Expith ca putuchic cal axe xi tsab ox i uchbixtalab antse: 29 Yab ca capu i capnel ax u tsacchixnab cal i thulcuts ax u diosnab. Ani yab ca capchi in anam tuul i conel axi ca tsemtha thutcuth, cum yab xitsanthach, ni i xitslab jahuaquitsqui. Ani yab quit juncun cal axi yab pel a tomquil. Pel i alhuatalab max ca putu cal axe tsab ox i uchbixtalab. Quit cuajiychic jun ejet cal a Dios. 30 Taley caletschic ti Antioqua a Pablo ani a Bernab ani a Judas ani a Silas. Taja ulitschic in tamcuy an ebchalabchic, ani in huatbanchi an thuchath u ca ajiyat. 31 In ajiychic ani jilcon lej culbel cal an tsalabchixtalab u. 32 Jaye pithneneque i cau a Judas ani a Silas cal a Dios quin huatbanchi an tamcunel ebchalab. Cal jilconchic lej tsalabchithits ani lej lubachmethanchithits in ichich. 33 Jilconchic tsab ox a quicha a

HECHOS15,16 Judas ani a Silas ti Antioqua, ani tam in tsalpaychic max ca huichiy ti Jerusaln cal an ebchalabchic ax ti abnenec. Tam uchanchic cal an ebchalab ti Antioqua ca cale cal in ichich jun ejet cal a Dios. 34 Ani talbel a Silas in ulu neetse ca jilcon taja. 35 Ani jilcone jaye taja ti Antioqua a Pablo ani a Bernab. Ani junax cal talchic i ebchalab in exobchixnanchale ani in olnaxnanchale an inicchic in cahuintal a Dios.

284
Tsatey a Timoteo cal a Pablo ani a Silas

16

putunits tsab ox a quicha ani a Pablo in ucha a Bernab: Huana qui tsabiy qui tsuu jantini ti cuajat an ebchalabchic tim patal am bichouchic jun ti olnaxnanchamalits in cahuintal a Dios. 37 A Bernab in leac quin netha jaye a Juan Marcos. 38 Tocat a Pablo jats in tsalpay abal yab in tomnal quin netha. Cum ti jayqui tixcanenec a Juan tihua ti Panfilia, yabats in le ti tojnal cal jajachic tin tojlabil a Dios. 39 Ani lej hueutsx a Pablo ani a Bernab, ma buclxinitschic. Taley a Bernab in netha a Marcos, ani balinchic al i tan ani cale ti Chipre. 40 Ani a Pablo neets quin netha a Silas. Tam an ebchalabchic ti Antioqua in conchinchal a Dios a Pablo ani a Silas abal ca cale lej alhua cooyab cal in alhua inictal an Ajatic. Ani taley calechic. 41 Xeets tsabibilchic ti lubachmethom cal am belom ti al an tamcunel ebchalablom ti Siria ani ti Cilicia.

A Pablo in tsiquiy in tsabchil acan ti olnanchix cal in cahuintal a Dios


36Taley

Ulitschic a Pablo ani a Silas ti bichou Derbe ani ti bichou Listra. Taja huaats jun i belom im bij Timoteo. Im mim pel i belom jaye ani pel i Israel, ani in tata pel i griego. 2 Uxnal ti lej alhua inic a Timoteo cal an ebchalabchic ax ti bichou Listra ani ax ti bichou Iconio. 3 A Pablo in le tin junic a Timoteo. Ocox in netha ca cojchin in inictal, cum neets ca xetsinchic jun ti huaats i Israelchic ax in ujnam antsana ca cojchin. Patal an Israelchic taja in exlaits abal in tata a Timoteo pel i griego. 4 Tim patal am bichouchic jun ti xeets a Pablo ani a Silas ani a Timoteo in tsabichiquiyal an ebchalabchic. In olchixnanchal nixe xi uchbixtalab u axi tsejcanchat am belomchic axi yab Israel. Jaits nixe an cau axi thuchnenec ti Jerusaln cal an abathualechic ani cal axi bijith ti eyalchic cal an tamcunel ebchalab tihua. 5 Ani lej tsaplilinchab in ichich an ebchalabchic quin lej tsapic bela an Ajatic. Chuthel chuthel neets yanenel am belomchic.

Espritu Santo in canchichic a Pablo ani in junquilchic yab quin olnaxna in cahuintal a Dios ti pulic bichoulom Asia. Jaxtam neets huatetel ti tsabal Frigia ani Galacia. 7 Taley ulitschic utat ti tsabal Misia. Taja in tsalpay neetsacchic ca cale ti tsaylel ti

U tsubinchab a Pablo ejtil i huachbilab jun i inic ti Macedonia


6An

285 tsabal Bitinia, tocat canchin junil cal an Espritu Santo yab ca cale. 8 Jaxtam neets huatetel utat ti tsabal Misia. Taley ulits ti bichou Troas tin hualchictelil am pulic lejem. 9 Taja tam acal a Pablo tsubinchab ejtil i huachbilab. In tsuu cubat jun i inic ti cau ti tsabal Macedonia. Lej lubath tauna a Pablo antse: Quit chich teje ti Macedonia tucu tolmiy. 10 Cum antsana in tsuuhuits a Pablo, thubat huahua u tojojlats cu cale ti Macedonia. I exlaits abal chubax a Dios tu canal cu cale taja qui olnanchi an alhua cau.

HECHOS16 Max tatachic tin tsutal tin chubax belom cal an Ajatic, huana tu quima ani quit jilconchic taja hue. Expith cal in lej pacabethomtal jun ejet chubax u cale. 16 Taley jun a quicha tam tu neetsits jun tin ujnam ca olonchic an inic, tamequi i tamu jun i tsicach cooyab cal i teneclab. Pel i calthom quijlab. Lej cunat cooyab cal an thabalchic ani lej atlomnab cal an tumin. 17 Tam nixe xi tsicach tsatey cal huahua, tal tocat thajajal. In thajat ulunal: Axe xi inicchic in tojonchal am pulic Dios Paylom ti eb. Pelchic i olnom jantini ta ca jecontha an inicchic cal an hualab. 18 Cum yantalam a quicha in huilquith tajal antsana an tsicach, a Pablo lej itixbethab. Tam huilquin quim meta, ani in ucha an teneclab axi cal ti cooyab an tsicach: Nan tu uchal tim bij a Jesucristo quit tixcan cal an tsicach. Tamequi tajat tixcanits an teneclab. 19 Tam ti an thabalchic cal an tsicach in tsuuhuits abal yabats neets quin ejtou quin atlomnaye cal an tumin, tam in yacuachic a Pablo ani a Silas ani in nethachic ti al am plaza jun ti cuajat an oclecchic. 20 Im binachic cal an tsejcom cauchic ani in uchachic: Axe xi inicchic pel i Israel. Xeets tu othnachiquinchal i bichohuil cal yan i cau. 21 Tocat in exobchal in cuete ujnamtal. Cum huahua pel tu lej romanochic yab in tomnal qui batsu i pil ujnamtalab.

huahua u balinits al i tan ti Troas, ani u tapith cale ti tsaclath tsabal Samotracia. Tin aytal quicha u cale ti Neapolis. 12 Taja i jila an tan, ani u cale ti Filipos axi pel i bichou abatnab cal an romanochic. Pel i bichou lej cathpich in exbath ti pulic bichoulom Macedonia. Tats tu jilcon huahua tsab ox a quicha. 13 Tam jun i sbado u cale huahua ti al am bichou, u cale hualchictelil am pulic itse jun tin ujnamchic ti ol an Israelchic. Tats tu quetle qui olnanchi in cahuintal a Dios an uxumchic axi tamcuthits taja. 14 Jun jajachic im bij pel a Lidia. Pel i Tiatirajib ax u nujul cal i toltom lej huinat alhua. Cum in lej cacnal a Dios tin ichich, in alhua bina in xutsun cal in olnanchixtal a Pablo. Lej tolminchat cal an Ajatic quin alhua pena tin ichich jahua in atsal. 15 Taley tamna pujan, ani jaye patal axi tin quima. Tam a Lidia tu lej ucha huahua:

A Pablo ani a Silas ti bichou Filipos


11Taley

HECHOS16 am bichou in lej tomolnal a Pablo ani a Silas. Ma an tsejcom cauchic in aba an cau ca cotinchat in toltomil ani ca huipiyat cal i huithaxte. 23 Tam ti lej huipiyamejits, tam ti baliyatchic al an huicaxte. Uchan am beletnom huicaxte quin lej alhua beletnachic. 24 Cum antsana ti uchanits, in netha quin cuajba ma tin lej luputhtal an huicaxte. Taja jilconchic matsquichiquinchithits in acan cal i catmachic te. 25 Tam ti tsejel acal u ol a Pablo ani a Silas ani in ajatnanchal im bij a Dios. Ani cal patal an huicnel u otsohuiyab. 26 Tam jun jictohual lej telelats an tsabal, ma yatsitslats in cub an huicaxte. Tamequi tala japquin an huilebchic, ani tala huiltsonchat an huicnelchic an calaniyo patal axi cal ti huicath. 27 Ejtsin am beletnom huicaxte ani in tsuu tala japquithits an huilebchic ti al an huicaxte. In jixa in cutsilal abal quin cuete tsemtha tim ba, cum in tsalpay abal tala pitconenequits an huicnelchic. 28 Tam thajat tauna cal a Pablo antse: Yab ca taja antsana ca othna ta ba. Patal huahua teje u cuajate. 29 Tamna am beletnom huicaxte in conchi i tajablab, ani jun athic otscan jun ti cuajat a Pablo ani a Silas. Cal in inictal lej telelelits, in tuthlu in cualal tin acanchic. 30 Tam am beletnom huicaxte in nethachic eleb, ani in conoy: Paylomchic, janto cu taja abal quin jecontha cal u hualab? 31 Tam toctsiyat cal a Pablo ani cal a Silas antse:

286 Ca bela an Ajatic Jesucristo ani jaja neets ti jecontha. Antsana ta ca jecontha jaye ax ta quima. 32 Tam a Pablo ani a Silas in olnanchale in cahuintal a Dios ani patal ax tin quima. 33 Aba ani pel i huatath tsejel acalits, bel am beletnom huicaxte in tacchi a Pablo ani a Silas xan ti tsojbenec cal an huithaxte. Tamna pujan, ani jaye patal ax tin quima. 34 Taley nethachic a Pablo ani a Silas cal am beletnom huicaxte tin quima, ani pijchinchic. Ani lej culbel jaja cal patal ax tin quima, cum in junax belamalitschic a Dios. 35 Tam ti thaju an tsejcom cauchic in aba ca cale an yacualchic quin ucha am beletnom huicaxte quin hualcaits a Pablo ani a Silas. 36 Tam uchan a Pablo cal am beletnom huicaxte: Tin abchi an cau an tsejcom cauchic abal nan tu hualcachic. Xo quit calejitschic ani quit cale cal a ichich jun ejet cal a Dios. 37 Tam a Pablo in uchachic an yacualchic: Huahua pel tu lej aticlab cuentalith Roma, ani yab u tajchinenec an tsejcaxtalab jantini ti pel i uchbil. Expith u huipiyame cal i huithaxte tin tsuux hual am bichou ani u baliyame al an huicaxte. Ani xo an tsejcom cauchic in le abal cu tsinat hualca. Iba. Ca putat chich jajachic tucu hualca. Tam ojni neets cu cale. 38 Huichiy an yacualchic cal an tsejcom cauchic, in olchi jantini tin ulu a Pablo. Ani jiquelchic tam tin exlaits abal Pablo ani a Silas pel i lej aticlab cuentalith Roma.

22Tam

287 calechic quin conchi a Pablo ani a Silas ca paculanchat. Taley in calthachic jun ti cuajat, ani in lej pacabethach ucha abal ca calejits al nixe xi bichou. 40 Taley calejitschic ti al an huicaxte, cale tin quima a Lidia. Taja in lubachmethanchalchic in ichich an ebchalabchic cal jahua in tiloxnalchic. Tamna tixcanchic taja.

HECHOS16,17 otscanchic tin quima a Jasn, taja quin aliy a Pablo ani a Silas. In le quin calthachic ani quim bina tin cubac am bichou. 6 Ani yab in elachic. Tamna tocat in caltha bothothol a Jasn, ani in netha junax cal i ebchalabchic tin tamet an oclecchic. In thajat ucha an oclecchic: Axe xi inicchic jutamaquits ta ca xetsin tocat in lej ucpichiquinchal in tsalap an inicchic. Ani xo te chenequits quin taja jayetsequi antsana. 7 Ani ca lej taja ti cuentachic abal a Jasn im batsuchic tin quima. In ulal jajachic abal huaats i Tsale Jess axi lej cathpich pulic cal patal an tsale. Yab in cacnanchalchic in abatnaxtal an tsale romano. 8 Tam tin atsaits antsana nixe xi cau, tam lej tsacul am bichou ani an oclecchic jaye. 9 Tam a Jasn ani an ebchalabchic im bina i tumin. Neets ca huichbanchatcua tam ca calejits a Pablo ani a Silas. Taley hualcajitschic.

39Tam

17

Huateychic a Pablo ani a Silas ti bichou Anfipolis ani ti bichou Apolonia, ani ulitschic ti bichou Tesalnica. Taja huaats in tiyopanil an Israelchic. 2 Otsits a Pablo ti exobchix, cum antsana in ujnam jutamaquits ta ca cale. Ox i ayquith sbado otsits quin exobchi axi muthat taja. 3 In lamcanchal an Tocat Thuchlab jun tu olnab a Cristo, abal bijchithits ca yajchiquiyat ani ca tsemtha ani ca ejtha. A Pablo in uchachic axi muthat taja: Nan tu olnanchalchic im bij a Jess, ani jaja jaits a Cristo ax a aychal ca chich. 4 Ani tamits talchic i Israel im belal a Jess, ani tsateychic cal a Pablo ani a Silas. Jaye im belal yan i griegochic ax u cacnax cal a Dios, ani yan i uxumchic axi lej exbath in ey im belal. 5 Tam tsacul an Israelchic axi yab belom cal nixe xi it huenconelchic. Taley in tamcuy jun i cuenel i inic axi pojcaxma, axi cal in obetal tocat xeets belelelqui ti al am bichou. Ani jajachic in taja abal ca xetsin am bichou xacuecuel. Tam

An xacuecueltalab ti Tesalnica

tam ti aclejits, thubat an ebchalabchic in aba ca cale a Pablo ani a Silas tihua ti Berea. Ulitschic taja ani otsits tin tiyopanil an Israel. 11 Axi ti Berea pel i alhua inicchic, yab ejtil ja axi ti Tesalnica. Cal in lej canat in atsanchalchic in cahuintal a Dios. Chuthel chuthel in exobnalchic an Tocat Thuchlab, cum in lej le quin exla max chubax an cau jahua u olchinal cal a Pablo ani a Silas. 12 Ani yantalam i Israelchic ani i griegochic taja in it belal an Ajatic.

10Ani

A Pablo ani a Silas ti Berea

HECHOS17 Huaats i uxumchic ani i inicchic axi lej exbath in ey im belal. 13 Tam ti an Israelchic ti Tesalnica in tsoobnaits abal a Pablo in olnaxnal in cahuintal a Dios tihua ti Berea jaye, tam calechic ma tihua. Tocat in taja abal ca xetsin an inicchic taja xacuecuel. 14 Tam thubat an ebchalabchic in aba a Pablo ca cale tihua tin hualchictelil am pulic lejem. Jilconchic a Silas ani a Timoteo ti Berea. 15 Calechic junax jaye cal a Pablo talchic i ebchalab ma ti bichou Atenas. Taja uchanchic ca huichiy ti Berea quin ucha a Silas ani a Timoteo ca thubat chich quin tsuu a Pablo. Tam huichiy jajachic ti Berea.

288 Antsana tin uluchic, cum a Pablo in olnanchalchic im bij a Jess ani in exobchal an inicchic abal neets ca ejtha an tsemelomchic. 19 Tam netha a Pablo al jun i cuajattalab im bij Arepago. Pel i bolchal jun ti an inicchic in ujnam ca tamcun ti huilchix cal i cau. Uchan a Pablo: Tucu tsooblinchi janto tam it exobchixtalab ax a chithal. 20 Pel i otsel cau ax tu olchinchal, ani i lej le tucu lejquinchi jantini tin lejquith ulal an cau. 21 Patal an Atenasibchic ani patal an otsel cuajilchic hualim in huatanthalqui a quicha ti otsol ani ti olchix cal i it cau. 22 Taja cubiy a Pablo ti al nixe xi cuajattalab Arepago, in ucha axi muthatchic: Atenasibchic, nan tu tsutal a lej cacnal a diosilchic. 23 In xetsinenec cu meta axi yantalam cuajattalab jun tit cacnaxchic. U tsuu jun i tsacnaxtalab jun ti thuchath: Axe pel i tsacnaxtalab cal i dios axi yab i exlal. Jats xe axi neets tu olchichic. 24 Jaits a Dios ax in tsejcamal an eb ani an tsabal ani am pulic lejem ani patal jahua xo a tsutalchic huaats. Jaja ojni jaits ax u thabal cal an eb ani cal an tsabal. Yab u cuajil al i tiyopan tsejcath cal an inic. 25 Jaja yab in yejenchal ca pithan cal an inic. Jaja jaits ax tu pithal i ejattalab ani i ixac. Ani patal jahua i cuaal jats jaja ax tu pithal. 26 Cal juncats an ocox inic axi a Dios in tsejca, jats tu xitslab cal tim patal an inicchic abal qui xeetsna tim puhuel an tsabal. Tu

ti Atenas a Pablo in aychal ca ulits a Silas ani a Timoteo. Biyat in tajal ti cuenta abal lej huaats abal jutamqui yantalam i thulcuts ax u diosnab al nixe xi bichou. Jats tin atsal lej tepipith in ichich. 17 Jaxtam in lej olchalchic an Israel in cahuintal a Dios tin tiyopanil jajachic. Jaye in olchalchic queat i xitslab axi cacnax cal a Dios. Chuthel chuthel xeets ti olnom cal an alhua cau cal jitaquitsqui quin ela ti al am plaza. 18 Tam tsab i cuenel i inicchic in tsiquiy ca tilmats cal a Pablo. Jun pel i cuenel epicreo ani junaque pel i cuenel estoico. Talchic jajachic in conoy: Janto hualam neets tucu ucha axe xi cauma? Ani queatchic in ulu: Hualam neets tucu olchi i queat dioschic.

16Tihua

A Pablo ti Atenas

289 bijchamal jayits an quijchachic tucu xetsin ani an tsabal juta tu cu cuajiy. 27 A Dios tu cuajbal teje tsabal abal qui alimichiquiy ani qui ela jaja, ani yab ou ti cuajat ti junchictal huahua. 28 Tin ebal a Dios u ejat ani u xeets ani i cuaal i ey tu inic. Jun i tsalpath inic jaye axi pel a juntal in thucha: Pel huahua tu juncuth aticlab cal a Dios. 29 Cum antsanaits i ey tu juncuth aticlab cal a Dios, jaxtam yab in tomnal qui tsalpay max a Dios inquith cal i oro o cal i plata o cal i tujub. Nixe xi inquithtalab u tujel tin cuete tsalap i inic, ani pel in cuete tsejcabil cal in cubac. 30 Ti tihua quichachic a Dios in lej cayanamal an inicchic tam ti lejat yab u exlom cal jaja. Ma xohueits ojni pel in lej uchbil tim patal an inicchic tim puhuel an tsabal ca lej jictson cal a Dios. 31 A Dios im bijiyamalits an quicha tam neets ca cuajba an inicchic tin tamet jaja ca tajchin am bolith tsejcaxtalab. In tacuyamalits juncats i inic axi neets ti tsejcax. Jaits a Jess. Ani tam ti a Dios in ejtha ti al an jolimtalab, ma tamits tin tejhuametha abal jaits axi chubax neets ti bolith tsejcax. 32 Tam tin atsaitschic axi muthat taja abal neets ca ejtha an tsemelomchic, tam talchic tocat u tilibnax. Ani talchic in ulu: Alhua qui atsaye pil a quicha jahua xo i atsamal. 33 Tam tixcan taja a Pablo, ani calets. 34 Talchic i inic im belal an Ajatic ani tsatey cal a Pablo. Jun pel a Dionisio axi pel i eyal cal an cuenel ax u tamcunal ti al nixe xi

HECHOS17,18 cuajattalab Arepago. Junaque pel i uxum im bij Dmaris. Ani queatchic jaye im belal an Ajatic.

18

Taley talbel cale a Pablo ti Atenas, cale ti bichou Corinto. 2 Taja in ela cuajat jun i Israel im bij Aquila axi ti tsabal Ponto. It ulnec jaja ti Corinto junax cal in tomquil Priscila, talchic ma ti bichou Roma axi cuentalith ti Italia. Calnequitschic ti Roma, cum an tsale Claudio im bina an cau abal ca tixcan taja patal an Israelchic. Ani xo a Pablo in tsabiyal a Aquila ani a Priscila tin quima ti Corinto. 3 Cum a Pablo pel in tojlabil ti tsejcom lona ata ani jajachic jayetsequi in tojlabil, jaxtam jilcon taja a Pablo cal ca junax tojonchic. 4 Ani patal an sbado u otsel a Pablo tin tiyopanil an Israel. Taja in olnanchal im bij an Ajatic an Israelchic ani jaye axi yab Israel. In lubal quin tolmiy quim belachic. 5 Tam ti ulits a Silas ani a Timoteo ti Corinto tal ma ti Macedonia, tam in tsuu abal a Pablo hualim ti olnanchix cal im bij an Ajatic. In lejquith olchal an Israelchic abal a Jess jaits a Cristo ax in aychalchic ca chich. 6 Ani tocat u tomolnab ani u quithab cahuiliyab a Pablo cal jajachic. Jaxtam a Pablo in tiniyal in toltomil ti tsubixtalab abal yab alhua in tajal jitats im pojcal an Ajatic. In uchachic: Ma xohueits max ca quiba a ejattalchic pelits a cuete cuenta. Yabats nana u cuenta, cum tu olnanchamalits im bij an Ajatic ani

A Pablo cuajat ti Corinto

HECHOS18 a pojcamalits. Xo neets quin calets cu olnanchi an alhua cau axi yab Israelchic. 7 Tam cale a Pablo tin tiyopanil an Israel, cale cal jun i inic im bij Justo ax in cuaal in quima utat cal an tiyopan. Jaja in cacnal jaye a Dios. 8 Tamna in it belal an Ajatic a Crispo axi oclom cal nixe xi tiyopan. Jaye im belal patal ax tin quima. Ani jaye yan i Corintojibchic im belal tam tin atsanchal in olnomtal a Pablo. 9 Taley jun i acal tsubinchab a Pablo ejtil i huachbilab. In tsuu an Ajatic ani in atsa u taunab: Yab quit jiquey. Tiquin olnanchiquinchiye u bij ani yab quit tsibcan. 10 Cum nanaits in cuajat cal tata ma ni jita yab in ejtohual ti tacchi a inictal abal ti othna. Tiquin tojonchiye al axe xi bichou, cum huaatse yantalam jita neets tiquim bela. 11 Jaxtam ti jilcocon a Pablo jun tamub cal tsejel tihua ti Corinto. Hualim in exobchixnanchal an inicchic in cahuintal a Dios. 12 Ma tamits nixe xa quichachic a Galin pel i gobernador ti tsabal Acaya. Ani tamcun i Israelchic axi tomolnax cal a Pablo. Ani in nethachic cal an gobernador quin jolbiy. 13 Taja tin tamet an gobernador in uluchic: Axe xi inic xeets in olnal jantini ti qui cacna a Dios cal pil i cacnaxtalab. Yab ja an cacnaxtalab axi juncuth cal tata a uchbixtal. 14 Neetsits ti cau a Pablo, ani tam ti ocox cahuin a Galin. In ulu: Tata ojni Israelchic, max axe xi inic in jalunchamalac u uchbixtal o

290 max in tajamalac i quithab tajbilab, tam ojni u ejtohual tu atsanchichic a jolbixtal. 15 Cum yab antsana in tajamal, jaxtam nan yab u ejtohual cu tajchi an tsejcaxtalab. Tocat pel i cau ax a pejexnalqui. A lechic ca jolbiy axe xi inic, cum yabcua in lejat cacnanchal im bijlabil a biyal juntalchic. Yabcua in lejat cacnal an tsejcath cau ax it pithnenecchic cal a Moiss. Cum pel i cauqui cal tatachic, jaxtam pelits a cuenta quit cuetem tsejcanchic. 16 Taley a Galin in quethmay an Israelchic ca cale eleb jun tu tsejcab an cau. 17 Ani patal an griegochic axi cuajat taja in yacua a Sstenes axi oclom tin tiyopanil an Israel. In lej huipiyalchic tin tsuux hual an gobernador Galin, ani an gobernador ni hue yab in tajal ti cuenta max antsana tu huipiyab a Sstenes.

a Pablo ti Corinto hue yan a quicha. Taley talbelits in uchachic an ebchalab abal neets ca calejits, neets ca cale ti tsabal Siria junax cal a Priscila ani cal a Aquila. Ocox peleychic ti bichou Cencrea. Taja tala mutsinchat in xiil a Pablo ti tsubixtalab abal im putumalits jahua im bijchith uchamal a Dios neets quin taja. Taley cale ti Cencrea, otsitschic al i tan ca cale ti Siria. 19 Ulitschic ti bichou Efeso, ani taja tixcan a Pablo cal a Priscila ani a Aquila. Cale tin tiyopanil an Israel ani tilmats cal an Israelchic axi

18Jilcone

Huichits a Pablo ti Antioqua ani in tsiquiy in oxchil acan ti olnom cal an alhua cau

291 tamcuth taja tin cuenta a Cristo. 20 Ani lej pacabethab a Pablo abal ca jilcon cal jajachic, ani yabats in lena. 21 Tam in uchachic: Pel u uchbil quin cale ti Jerusaln cu huatba an ajib axi neets ca tajan tihua. Max pel in culbetal a Dios, talbel neets quin huichiy junil tu tsuuchic. Tam otsits junil al an tan ani cale ti Efeso. 22 Tam ti ulitsits a Pablo ti Cesarea, tam talbel cale ti Jerusaln quin tsapnetha an tamcunel ebchalab. Ani talbel cale ti bichou Antioqua. 23 Taja jilcon tsab ox a quicha, ani talbel cale taja jaye. Xeets tsabibil al i bichouchic axi cuentalith ti Galacia ani Frigia. In lubachmethanchal in ichich patal am belomchic.

HECHOS18,19 an ebchalabchic ti Efeso in le quin tolmiy, jaxtam in thuchanchi i u am belomchic tihua ti Acaya. In uchachic al nixe xi u abal quim batsu a Apolos cal i culbeltalab tam ca ulits. Tam cale ani ulits a Apolos ti Acaya. Ani tihua in lej tolmiyal am belomchic ca lubachme in ejattal, cum jayetsequi jajachic im belamalits an Ajatic tin ebal in alhua inictal a Dios. 28 Ani jaye in lejquith tejhuamethanchal abal quibtsoth in tsalap an Israelchic tin cuenta a Jess. Ani yab in ejtohualchic quin ulu iba. In tejhuamethanchalchic al an Tocat Thuchlab abal a Jess jaits a Cristo ax in lej aychalchic ca chich.

ulits ti Efeso jun i Israel im bij Apolos axi cuajinec ti Alejandra. Pel i inic lej exlom cal an Tocat Thuchlab ani lej huitom ti huilchix cal an cau. 25 Exobchinenequits im belil a Dios. Cal patal in canat ma jutam huichat in exlanchi in ey a Jess, jats in tequeth exobchal an inicchic. Bel in quibchale quin lej alhua exlanchi in ey a Jess, cum in exobchixtal ani im pujaxtal a Juan jats axi cal ti ms exobchinenec. 26 Ani otsits a Apolos tin tiyopanil an Israel ti exobchix cal i lej inictalab. Tam tin atsanchits a Priscila ani a Aquila in exobchixtal, tam in netha tin quima abal quin ms lejquinchiye im belil a Dios. 27 Tamna a Apolos in tsalpay abal neets ca cale ti Acaya. Ani cum

Huilchix cal an cau a Apolos ti Efeso


24Tam

19

Biyat cuajate a Apolos ti Corinto, xeets tsabibil a Pablo al i bichouchic axi bachic an tsacam tsen. Taley ulitsits ti Efeso, ani taja in ela i belomchic axi yabaye lej alhua exobchith in cahuintal a Dios. 2 In conoychic: Tam ta belachic an Ajatic a batsuhuits an Espiritu Santo? Toctsinchic in ulu: Iba. Ma yabaye i atsamal max huaats. 3 Tam a Pablo in conoychic: Tam cal janto cal tit pujayamechic? Toctsin in uluchic: U pujayamechic huahua jantini tin ulal a Juan cu pujan. 4 Tam a Pablo in uchachic: A Juan im pujayamal an inicchic abal ca tejhuame jictsothits cal in hualab. In uchachic abal pel in uchbil quim

A Pablo ti Efeso

HECHOS19 bela a Jesucristo axi taye tal talbel. 5 Tam tin atsaits antsana nixe xi belomchic abal antsana in ulu a Pablo, tam u pujnalchic tim bij an Ajatic Jess. 6 Ani tam tim punchi a Pablo in cubac tin occhic, ma tamits im batsuhual an Espiritu Santo. Tam in caunalchic i pil cahuintalab ani in olnal i cau ax u pithnal cal a Dios. 7 Tim patal huaats jelat lajuj tsab i inic. 8 Ox a its a Pablo xeets in tsabichical taja ti Efeso in tiyopanil an Israelchic quin olnaxna in cahuintal a Dios cal i lej inictalab. In lubal quin tolmiy an inicchic quin exla jantini ta ca otsits ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale. 9 Cum talchic tujbabanale in ichich ani yab in le quim bela, tocat in quithab cahuilinchal im belil an Ajatic. Jaxtam tixcan a Pablo al nixe xi tiyopan, ani in netha am belomchic al jun i escuela in cal a Tiranno. Taja chuthel chuthel in exobchixnal in cahuintal a Dios. 10 Tats ti exobchix tsab tamub. Jaxtam an Israelchic ani axi yab Israelchic tim puhuel am bichoulom Asia in lej atsamal in cahuintal a Dios tin cuenta an Ajatic Jess. 11 Ani a Dios im pitha a Pablo i lej tsaplab quin taja i pulic labith tajbilab. 12 U cheel i inicchic quin tacchi in inictal a Pablo cal im paynujil ani cal in toltomil, ani in nenchal cal an yaulchic ca jeltha ani cal ax u cooyab cal i atax teneclab ca canchin. 13 Taja xeets talchic i Israel ax in ujnam ti belelel ti bichou ti bichou.

292 In ulu abal in huitalchic jaye ti canchix cal an atax teneclab. Ani in lechic quin canchixnanchi im bij an Ajatic Jess cal an inicchic. Tam in taunachic jun i atax teneclab axi cal tu cooyab jun i inic taja antse: Atax teneclab, huahua tu uchal quit cale al nixe xi inic cal im bij a Jess ax in olnaxnal a Pablo. 14 Pel xe axi buc in cuitolil a Esceva axi antsana tin tauna an atax teneclab. A Esceva pel i Israel ani pel i oclec pale. 15 Ani tocat toctsiyatchic nixe xi buc an cuitolchic cal an atax teneclab antse: Nan u exlal jita a Jess ani jita a Pablo, expith tatachic yab tu exlal jita. 16 Tam ti lej muthenchab ani tsojbethab an cuitolchic cal nixe xi inic ax u cooyab cal an atax teneclab. Tajat lej atathitschic. Tam calechic cotith ti al an ata jun ti cuajat, calechic athithil. 17 Antsana ti tajchinenec nixe xi buc i cuitol ti Efeso. Ani tam tin tsoobnaits an Israelchic ani jaye axi yab Israelchic, tam lej jiquel. Ani tam in lej puhuethanchalchic im bij an Ajatic Jess. 18 Ani chich yantalam i belomchic in olnal jahua yab alhua in tajamal. 19 Ani yan axi pel i thiman in chitha in uhuil axi cal tin exobnamal ti thiman. In ajiychic jay in jalbil nixe xi uchic, tsab inic lajuj i mil i tumin plata. Ma tamits in tala chicachic tin tamet am bichou. 20 Ani neets lej puhuehuel in cahuintal a Dios. Patal an inicchic in exla abal in lej cuaal in tsap.

293 a Pablo in tsalpay neets ca cale quin tsabiy am belomchic ti tsabal Macedonia ani ti tsabal Acaya. Tiquele talbel neets ca cale ti Jerusaln. Jaye in ulu abal tam quin tsabiyits ti Jerusaln, talbel neets ti Roma cum pel in uchbil ca cale tihua jaye. 22 Ocox in aba a Pablo tsab in tolmihual tihua ti Macedonia. Pelchic xe a Timoteo ani a Erasto. Ani a Pablo neets ca jilcone hue tsab ox a quicha ti Asia.

HECHOS19 bichoulom Asia ani tim puhuel an tsabal, ani hueits hualam lejat yabats neets ca cacna. 28 Tam tin atsaitschic antsana an cau nixe xi thacum platachic, tam lej tsacuy. Ani in lej thajat uluchic: Lej cathpich pulic an diosa Diana. Jaits i diosajil huahua tu Efesojib. 29 Tam tim patal am bichou lej thajat xacuecuel xeets cal in tsacultal. Ani yacuan a Gayo ani a Aristarco axi pelchic i Macedoniajib. Pelchic xe in junic a Pablo. Nethachic bothothol ti al an cuajattalab jun tu mulcunal am bichou quin taja i junta. 30 A Pablo in le ca otsits taja abal quin tauna axi muthat, ani yab hualcanchat ca otsits cal am belomchic cal a Cristo. 31 Jaye abchin an cau a Pablo cal in jaubchic axi pel i oclec ti Asia. Yabcua ca otsits. 32 Tocat xacuecuel lej an mulcunel. Lej thajajal cau cal i xalulul cau. Ma jathua tim patal yab in lejat exbayal jale ti mulcunenec. 33 Tam an Israelchic im pacamnath nethal a Alejandro quin cuajba tin tamet an mulcunel. Ani olchin jaja jale ti mulcunenec antsana am bichou. Tam in tipchi cal in cubac abal ca tsibcanits an mulcunel. In le quin tauna, lequitsqui max quin ejtou quin tsamcanchi in ichich tin cuenta in at Israelchic. 34 Tam tin tajaits ti cuenta an mulcunel abal a Alejandro pel i Israel, tam lej tsapic thajajal tsab i hora. In lej thajat uluchic: Lej cathpich pulic an diosa Diana. Jaits i diosajil huahua tu Efesojib.

21Taley

thaycan jun i pulic xacuecueltalab tihua ti Efeso tin ebal abal u olnab an alhua cau cal a Pablo. 24 Pel i thacum plata im bij Demetrio ax in taja am bichou ca xacueculats. In tsejcal i tsacam tipoth tiyopan ejtil an tiyopan jun tu cacnab an diosa Diana. In atal yan i tumin junax cal in tojnalilchic cal ti tolminchame ti thacum. 25 In tamcuy in tojnalilchic ani jaye in at thacum platachic, ani taley tam in uchachic: Paylomlabchic, a tsoobits abal i lej alhua huataxnal i tojlabil. 26 A tsuumalchic a Pablo ani a atsamal jantini ti xeets in ulal. An thulcuts jahua i tsejcal yabcua ja a Dios. Ani yantalam i inic teje ti Efeso tsatenecchic cal jaja, ani jaye i inicchic jathua tim puhuel am bichoulom Asia. 27 Lej lete i tojlabil max tucu tala quiblochiquinchi. Ani yab expith ja, hualam an inicchic yabats neets quin cacnanchi in tiyopanil i pulic diosajil Diana. Ma xo u cacnabe i diosajil Diana tim puhuel am

23Tam

Am pulic xacuecueltalab ti Efeso

HECHOS19,20 tam an thuchum ti al am bichou in ejtou quin tsibca an mulcunel. Tam in ulu: At Efesojibchic, tim patal an inicchic tim puhuel an tsabal in tsoobits abal huahua tu Efesojib i alhua beletnanchal in tiyopanil i pulic diosajil Diana. In tsoobits jaye abal i alhua beletnanchal in tipoth hual a Diana ax u ijcanchame tal ma ti eb. 36 Ni jita yab in ejtohual ca cubiy quin ulu abal yab antsana i tajal. Expith ca coythachic a ichich, ani ni janto yab ca quibtsoth tajchi axe xi inicchic ax ta tamet. 37 A chithamalchic axe xi inicchic, ani yab in cuaal in jolbil. Ni janto yab in cueeyamal tin tiyopanil a Diana ani yab in quithab cahuiliyamal a diosajil Diana. 38 Max a Demetrio ani cal in at thacumchic tajchinenecac janto yab alhua, tam huaats i tsejcom cau ani huaats juta ta ca tsejcanchat. In ejtohualchic quin cuajbanchi in jolbixtal an tsejcom cau. 39 Max a cuaalechic queat i cau ca tsejca, tam quit tsejcanchat al i tamcuthtalab jantinits tin ulal an oclecchic. 40 Hualam max cu tetsiyat tin tamet an oclecchic tin cuenta an thajat xacuecueltalab, ani ni hue yab neets qui ejtou qui ulu jale ti tajamal antsana. Ma hualam huahua neets cu jolbiyat tu jecom cal an gobierno. 41 Tam ti talits ti cau antsana an thuchum, tamna in ulu abal talits an tamcuthtalab. Ta caletschic.

294 ti Efeso, tamna a Pablo in caniy ca tamcun am belomchic quin tsalabchi hue. Taley in uchachic abal neetsits, ani cale ti bichoulom Macedonia. 2 Ani neets tsabibil ma jutamaquits huaats i ebchalab. In lubachmethanchalchic in ichich cal in cahuintal a Dios. Taley talbel ulits ti pulic bichoulom Grecia. 3 Ani taja jilcon ox a its. Taley neets ca cale al i tan ti pulic bichoulom Siria. Ani yab cale, cum in tsoobnaits abal u lenab ca yacuan cal an Israelchic. Jaxtam in tsalpay in tomnal ca belats tsabal. Neets ca huatey junil ti Macedonia. 4 In junicchic a Pablo pel i ebchalab cal a Cristo. Pelchic xe a Spater axi pel i Bereajib, ani a Aristarco ani a Segundo axi pel i Tesalnicajib, ani Gayo axi pel i Derbejib, ani a Timoteo, ani a Tquico ani a Trfimo axi pel i Asiajib. 5 Jajachic occhith cale ti Troas, ani tihua neets tucu aychi cu ulits huahua. 6 A Pablo ulnequits jaye ti Filipos jun ti nana in Lucas in cuajatne. Taja huahua u jilcon ma ti talits an ajib tam ti an Israelchic in capal am pan yab tsejcath cal i cacchixtalab coye. Pel i ajib tin cuenta abal calthame ti Egipto im biyal juntalchic. Taley u cale huahua ti Filipos, u cale cu otsits al i tan cu cale ti bichou Troas. Putunits bo a quicha tam ti baju an ebchalabchic axi ocxinenequits ca chich ti Troas. Taja huahua u jilcon buc a quicha.

35Taley

20

A Pablo in tsabiyal ti bichoulom Macedonia ani ti pulic bichoulom Grecia

Tam ti talits nixe xi tsapic xacuecueltalab

quicha semana tamcun am belomchic abal quin taja

7Caal

A Pablo cal an ebchalabchic axi ti Troas

295 an santa cena. Ani a Pablo in exobchixnanchalchic in cahuintal a Dios. Lej ohuey ti exobchix ma ti tsejel acal, cum tin aytal quicha neets ca cale ti Troas. 8 Tamcuth taja am belomchic tin oxchil i piso alta jun ti tajbathits cal yan i tajablab. 9 Ani quetel ba an ventana jun i cuitol bijiyab Eutico. Cum lej ohuey ti cau a Pablo, lej tsebcacanits in atsa nixe xi cuitol. Ma huayits ani ijcan tsabal ma tin oxchil piso an ata. Taley tamna penan tsemenequits. 10 Tam paiy a Pablo jun ti mocame an cuitol. In tuthlu in cualal ani in mutsucna. Tam in ucha an ebchalabchic: Yab quit jiqueychic. A Dios in ejthamalits. 11 Tam cathiy a Pablo junil jun ti cuajatac. In taja an santa cena. Ani jaye in junax capal cal an ebchalabchic. Tam ti talits ti capulchic, tamna in tsiquiy a Pablo ti exobchix junil. Antsana ma ti chutheyits, tam ti calets. 12 Ani an cuitol axi ejthame netha tin quima. Jats tu lej culbel patal an ebchalabchic.

HECHOS20 Samos axi lej utat ti bichou Trogilio. Taja u coyots hue ti bichou Trogilio. Taley u calejits ani u neets al an tan, ani ma tin aytal quicha u ulits ti Mileto. 16 Yab u cale huahua ti bichou Efeso axi cuentalith ti Asia, cum a Pablo yab in le ca ohuey ti Asia. In le ca thubat ulits ti Jerusaln max quin ejtou quin huatba taja an ajib Pentecosts ax in tajal an Israelchic.

u otsits al an tan ani u occhith cale ti Asn. Tihua neets cu tamxin cal a Pablo jantini ti bijiyamalits, cum a Pablo in le ca cale tsabal. 14 Tihua talbelits u tamxin, ani tam jaja otsits jaye al an tan. Ma taja u junax cale cu ulits ti Mitilene. 15 Taja u calejits ani u neets al an tan. Tin aytal quicha u huatey ti Quio, ani tin oxchil quicha u ulits ti bichou

13Huahua

Cale a Pablo ti Troas ani cale ti Mileto

ti cuajate a Pablo ti Mileto tam tin aba an cau ti Efeso ca chich ti tsutab cal ax u bijithchic ti eyal cal an tamcunel ebchalab tihua. 18 Tam ti ultsitschic cal a Pablo uchan: Tatachic a lej alhua tsoobits jantini tin xetsinenec ma tam tin caal ulits ti Asia. 19 A tilalchic abal patal a quicha tam tin cuajatac ti jayqui cal tatachic, u lej tojonchamal an Ajatic cal u ichich tsaat. U lej yajnanchamal an inicchic ma cal i uquil. U lej yajchicnamal i yajchictalab cal an Israelchic. 20 Aba ani antsana u huatamalits, bel nan tu lej exobchamal an chubaxtalab abal ca tabatna cal a ejattal. Tu exobchamal al an tamcunel ebchalab ani jaye ta quimachic. 21 Tu lej tsalabchamalchic ax it Israel ani axi yab Israel. Tu lej uluth uchachic quit jictson cal a hualab ani ca bela an Ajatic Jesucristo. 22 Xohueits in hue huatel te, ani neets quin cale ti Jerusaln cum in abathits cal an Espiritu Santo.

17Tats

A Pablo in taunal axi bijithchic ti eyal cal an tamcunel ebchalab ti Efeso

HECHOS20 Ani yab u tala tsoob janto neets quin tajchin tihua. 23 Expith u tsoobits abal neets quim baliyat al i huicaxte, ani neets quin lej yajchiquiyat tim patal am bichou jutamits quin cale. An Espiritu Santo antsana tin tsoobliyal expith. 24 Ni cal jahua antsana quin tajchin, yab neets quin tapchin u tsalap. Ma yab neets cu taja ti cuenta max jita in le tiquin tsemtha. Expith cal u culbetal cu putu an tojlab ax tim pithamalits an Ajatic Jess. Expith cu tala olchi an inicchic in huinat alhua inictal a Dios cal ca jeconthachic. 25 Nan tu lej exobchamal jantini ti quit otsitschic ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale. Xohue in neetsits, ani u lej tsoobits abal yabats neets tiquin tsuu junil teje tsabal. 26 Jaxtam nan tu lej uluth uchalchic abal yabats pel u cuenta max jita yab im belal. 27 Nan tu tala olchamalits an cau jahua a Dios in le tata ca tsoobnachic. Ni jun i cau yab tu tsinconchamal. 28 Ca lej alhua beletna ta bachic. Jaye ca lej alhua beletnanchi im bichohuil an Ajatic, cum jats tit punumejits cal an Espiritu Santo. Jaits im bichohuil an Ajatic axi tsaithits cal in huaclath xitsal jaja. 29 U tsoobits tam nan yabats quin cuajiy cal tatachic, neets ca chich i inicchic quin lena ti quibethanchi a ejattal. In eychic ejtil i jaylom pathum ax in lej le quin tajat captsuchiquiy i oveja. 30 Ma cal tatachic jaye neets ca huatsin jita ti exobchalac cal i janamtalab. Neets quin luba quin cambiy am belomchic ca tsatey

296 cal in janamtal. 31 Jaxtam ca lej tajachic ti cuenta abal yab ti cambiy. Ca lej tilachic abal ox i tamub in cuajinec cal tatachic, ani ni jayqui yab u palcanchi tu exobchi in cahuintal a Dios. Quicha ani acal in lejat exobchixin, ma junchiquil cal i uquil. 32 Ebchalabchic, xo nan tu lej jilchal tin cubac a Dios abal jaja ti alhua beletnachic. Ca lej alhua penonoy in cahuintal a Dios ta ichich, ani antsana neets ca cooy in alhua inictal a Dios ta ichich. Cum in lej cuaal in tsap in cahuintal a Dios, jats cal ti quit tsaplilinchatchic a ichich cal a Dios. Jats cal ti quit tsooblinchatchic an calab axi a Dios im pithal jitats huejlanchithits in ejattal cal jaja. 33 Nan yab u cainchamal in toltomil ni in tuminal jitaquitsqui. 34 A alhua tsoobitschic abal in tojnenec cal u cuete cubac abal cu cooy janto cu cuxuthna. Jaye cu cooy janto tu cu tolminchi ax tin tolminchal cal in tojlabil an Ajatic. 35 Cum antsana etsey tin tojnenec, a lej cuaalitschic xe i alhua tiplab. Pel a uchbilte quit lej tojon abal ca cooy janto ta ca tolminchi jitats yejenchith. Jaye qui lej tila jahua in ulu an Ajatic Jess: Lej cathpich culbel jitats pithoblix ani yab ejtil axi ca pithobliyatcua. 36 Tam ti talits ti cau antsana a Pablo, in tuthlu in cualal ani in conchinchi i alhuatalab cal a Dios patal an ebchalabchic taja. 37 Tam u ucnalchic patal an ebchalab, ani u mutsucnab ani u tsutsbayab a Pablo cal jajachic. 38 Ani u lej tepinalchic, cum in ulumalits

297 a Pablo abal yabats neets ca huichiy ca tsuxin junil. Taley junax calechic an ebchalab tin hualchictelil am pulic lejem cal a Pablo jun ti quetel am pulic ata tan.

HECHOS20,21 ebchalabchic. Tats tu jilcon jun a quicha cal jajachic. 8 Tin aytal quicha u cale huahua taja, u cale ani u ultsits ti bichou Cesarea. Taja i tsabiy a Felipe tin quima. Pel in eylabil ti bucul cal an alhua cau. Jaye pel jaja jun axi buc i bijith tolmix cal an tamcunel ebchalab ti Jerusaln. Ani tats tu jilcon huahua tin quima. 9 In cuaal tse i aticlab tsicach axi yabaye tomquith. Jajachic pel in eylabil ti caunanchix cal i cau jantinits ta ca pithan cal a Dios. 10 U cuajinequits huahua tsab ox a quicha taja, tam ti ulits junaque i caunanchix im bij Agabo. Tal ma ti Judea. 11 Chich abal tucu tsuu. Im pilchi in huic a Pablo, ani in huictsichiquiy in cuete acan ani in cuete cubac ti tsubixtalab. Tam in ulu: Tin tsooblinchi an Espritu Santo abal an thabal cal axe xi huiclab antsana neets ca huican cal an Israelchic tihua ti Jerusaln. Taley neets ca bina tin cubac axi yab Israelchic. 12 Tam ti atsaits antsana i lej ucha a Pablo abal yab ca cale ti Jerusaln. Aniye jaye uchan cal am belomchic ti Cesarea. 13 Tam toctsin a Pablo: Jale it ucnalchic ani tocat tin tepinthanchal u ichich? Ani nana in tsejcacathits max quin huican o max quin tsemtha tihua ti Jerusaln tin ebal im bij an Ajatic Jess. 14 Cum ni hue yab i ejtou qui lej pacabetha abal yab ca cale ti Jerusaln, jaxtam yabats i ucha ms i cau. Expith i ulu: Jaja quin taja in culbetal an Ajatic.

21

Taley u tixcanits huahua cal an ebchalabchic ani u balin al am pulic ata tan. U cale tapith ti Cos. Tin aytal quicha u cale huahua ti Rodas, ani ma taja u cale ti Ptara. 2 Ti Ptara i ela junaque i pulic ata tan axi neets ti Fenicia. U balin ani u cale ma ti Ptara. 3 Tam tu neets belelel al am pulic lejam i tsuu an tsaclath tsabal Chipre jilcon ti cuatab. Taja huahua u neets huatetelqui, ani talbel u ultsits ti bichou Tiro axi cuentalith ti pulic bichoulom Siria. Taja neets ca jilchin in quitalabil ax in nethal an tan. 4 Ani ti Tiro i ela i belomchic cal tu jilcon buc a quicha. Ani uchan a Pablo cal jajachic yab ca cale ti Jerusaln, cum olchinenequitschic cal an Espritu Santo janto neets ca tajchin a Pablo tihua. 5 Putunits xi buc a quicha, ani neetsits cu cale ti Tiro. Patal am belomchic, an inic ani an uxumchic cal in teleil, cale junax cal huahua ma tin hualtelil am pulic lejem. Taja i tuthu i cualal ani u olon. 6 Taley u mutscxin cum neets cu cale. Tam huahua u balinits al am pulic ata tan, ani jajachic huichiy tin quima. 7 Antsana tu calejits ti bichou Tiro, ani u cale cal an tan ma tu ultsits ti Tolemaida. Taja u cale al an tan qui tsapnetha an

Neets a Pablo ti Jerusaln

HECHOS21 tam tu tojojnenequits, huahua u calets tihua ti Jerusaln. 16 Cale jaye cal huahua talchic i belom axi ti Cesarea. U ultsits ani u cale tin quima a Mnasn jun ti neets cu cuajiychic. Jaja pelac i Chiprejib axi hue ohuatits ti belom.

298 ca mulcun quin tiloxnachic. 23 Ti tsalap huahua in tomnal ca taja jahua neets tu ucha. Huaats teje cal huahua tse i inic axi xo neets quim putu cal jahua im bijchith uchamalits a Dios neets quin taja. 24 Quit otsits cal jajachic ti al an tiyopan. Taja neets quin tajachic jantinits in ujnamtal an Israel abal ca tsutat toquethachits cal a Dios. Antsana jayetsequi tata ta ca taja. Ca jalbinchi jantots jajachic quin yejenchi ti tsacchixtalab cal a Dios. Taley ca mutsinchat in xiilchic ti tsubixtalab abal im putumalits jahua im bijchith uchamalchic a Dios neets quin taja. Antsana patal an Israelchic neets quin ejtou quin tsoobna abal yab chubax jahua uxnal abal a ulumalcua tin cuenta in ujnamtalchic an Israel. Quin tsoobnachic abal tatate a putuhual cal an uchbixtalab axi ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss. 25 Ani axi yab Israelchic ani pel i belom, i thuchanchamalits tsab ox i uchbixtalab expith. Yab quin capu i capnel ax u tsacchixnab cal i thulcuts ax u diosnab. Yab quin capchi i xitslab jahuaquitsqui tam xits. Yab quin capchi in anam tuul i conel axi ca tsemtha thutcuth, cum yab xitsanthach. Ani ni jita yab ca juncun cal axi yab in cuete tomquil.

15Taley

ebchalabchic ti Jerusaln tu batsu cal in lej ichich culbel abal u ulnequits. 18 Tin aytal quicha junax cal a Pablo i tsabiy a Jacobo. I ela tamcuthits cal patal ax u bijithchic ti eyal cal an tamcunel ebchalab. 19 A Pablo in tsapnethachic. Tam in tala olchichic jantini ti eyenthame cal a Dios tin tojlabil, jantini tim bela an Ajatic jaye axi yab Israelchic. 20 Tam tin uluhuits antsana a Pablo, tam lej puhuethanchab im bij a Dios cal an ebchalabchic. Tam uchan a Pablo cal jajachic: Can ebchal, a tsoobits abal milchic i Israel im belamalits an Ajatic. Tim patal jajachic in lej tayath ulal abal pel in uchbil patal an inicchic quim putu cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. 21 In ulalchic abal pil an cau axi tata a exobchal an Israelchic ax u cuajil xaluth cal axi yab Israelchic. A ulalcua yab quin tajachic ti cuenta an tsejcath cau binath cal a Moiss. A ulalcua yabats in uchbil ca cojchin in inictal in inic tsacamilchic. A ulalcua yabats in uchbil quin aynanchi in ujnamtal in at Israelchic. 22 Jantini xo hualam neets qui taja cal axe xi cau? Tam quin tsoobnaits an inicchic abal te it cuajatits, neets

17An

A Pablo in tsabiyal a Jacobo

tin aytal quicha otsits a Pablo ti al an tiyopan cal nixe xi tse i inic. Ani in tajachic jantinits in ujnamtal an Israel abal ca tsutat toquethachits cal a Dios. Tam a

26Tam

Yacuan a Pablo ti al an tiyopan

299 Pablo in olchi an eyal axi ti al an tiyopan jahua quicha ti neets ca quithban axi buc a quicha an toquethachtalab, cum ma tamits pel in uchbilchic quim bina an tsacchixtalab cal a Dios. 27 Tam tu quibele hue neets ca quithban axi buc a quicha, tam tu tsutab a Pablo ti al an tiyopan cal talchic i Israel axi tal ma ti pulic bichoulom Asia. Tam jajachic in taja abal ca xacueculats axi muthat taja al an tiyopan. Tam yacuan a Pablo. 28 In lej thajat uluchic: At juntalab Israelchic, tucu tolminchi jantini ti qui tajchi axe xi inic. Jutamaquits ta ca xetsin tocat in tajal abal an inicchic tucu tomolnanchi huahua tu Israel i abatnaxtal. Tocat in exobchal an inic yabcua in uchbil quim putu cal an tsejcath cau. Yab tu cacnanchal i tiyopanil, ma xo in netha ca otsits i griegochic taja. Antsana tu othnanchamalits i tocat tiyopanil. 29 Antsana tin ulu nixe xi Israelchic cum in tsalpanchalqui abal a Pablo in nenchamal ca otsits tin tiyopanil a Trfimo axi pel i Efesojib ani pel i griego. Ani yab chubax, cum nix expith in tsuuqui abal ta xeets al am bichou junax cal a Pablo. 30 Cal axe xi cau jathua tim patal am bichou lej xacuecuel, ani chich athithil ca ulits ti al an tiyopan. Taja in muthenchichic quin yacua a Pablo, ani in caltha bothothol ti al an tiyopan. Tam in thubat tala mapuy in huilebilchic an tiyopan. 31 Tam ti nixe xi inicchic in lej leits

HECHOS21 quin tsemtha a Pablo, tam biyat olchinal an comandante ax in cuaal i soldadochic abal lej xacuecuel am bichou Jerusaln. 32 Tam an comandante in caniy ca tamcun an soldadochic ani i abatnomchic soldado, ani ta calechic athithil quin tsuu jun ti cuajat an mulcunel quin othna a Pablo. Tam ti am mulcunel in tsuu utatits tal an comandante cal i soldadochic, tam yabats in mocanchal i cubaclec a Pablo. 33 Tam utey an comandante, in ucha an soldadochic quin yacua ani quin huica a Pablo cal i calaniyo patal. In conoyal jita a Pablo ani janto in tajamal yab alhua. 34 Ani an mulcunel tocat thajat toctsin cal i cau lej xalululchic. Ma an comandante yab in ejtohual quin lejquith ejtinchi in thajat toctsixtal. Tam an comandante in ucha an soldadochic quin netha a Pablo tin atajil jajachic. 35 Tam ti ulitschic cal a Pablo tin coybil in atajil, tam an soldado in yejenchichic quin netha a Pablo thayach tin ebal am pathay pojcax inicchic. 36 Cum patal axi talchic tocat in thajat ulal junini: Ca tsemtha nixe xi inic.

ti neets ca othajits tin atajil an soldadochic, tamna a Pablo in ucha an comandante: U le tu tauna hue. Toctsin an comandante: Auxe max a huital tit cau griego. 38 Nan tu tsalpanchalqui max hualam jaits tata nixe xi Egiptojib ax in thayca jun i

A Pablo in toctsiyal an jolbixtalab


37Tam

HECHOS21,22 jecomnaxtalab cal an gobierno hue ohuatits. Xetsin jaja ti al an joltam cal tse i mil inic ax u uxnal ti tsemthomma inic. 39 Tam toctsin a Pablo: Nana yab ja. Nanaits in Israel. In huatsin ti Tarso axi pel i bichou lej pulic in ey ti bichoulom Cilicia. Tiquin tajchi an alhuatalab tiquim pitha an quij cu tauna hue an mulcunel. 40 Ani pithan an quij a Pablo. Tam cubiy tin coybil in atajil an soldadochic, ani cal in cubac in tipchi an mulcunel ca tsibcan. Tam a Pablo in tsiquiy quin tauna cal i cau hebreo. In uchachic: Paylomlabchic ani at juntalabchic, tiquin atsanchi jahua neets tu olchi tin cuenta a jolbixtalchic. 2 Tam ti an mulcunel in atsa u taunab tin cuete cahuintal hebreo, tam lej piclelen quin atsachic. A Pablo in uchachic tam: 3 Nanaits in Israel. In huatsin ti bichou Tarso axi cuentalith ti Cilicia, ani in yejthame teje ti bichou Jerusaln. A Gamaliel jats tin tala exobchi an tsejcath cau axi pithnenec i biyal juntalchic. Etsey u lubamal cu lej putu cal an tsejcath cau cal patal u ichich, jantini tatachicte xo a lubal ca putu. 4 Tam ti jayqui u lej othnamal axi belomchic cal an alhua cau. U nethamal i inic ani i uxumchic abal ca baliyat al an huicaxte. Ma talchic u binamal ca tsemtha. 5 An oclec palechic ani an yejtselabchic ax u eyal in ejtohual ti olchichic jantini tim pithnenec i thuchath u cu netha cal u at

300 Israel ti Damasco. Tats tin cale cu alimichiquiy am belomchic, expith abal cu chitha teje ti Jerusaln cu bina abal ca yajchiquiyat.
A Pablo in olnal jantini ti huencon cal a Dios

22

quicha tam tin neets tihua ti bel utatits ti Damasco, jun jictohual ijcan jun i tajax jun tin neets. Pel i tajax ley tsumimil tal ti eb. 7 Tam in ijcan tsabal. U atsa in taunab: Tata ojni Saulo, jale hualam tin othnachiquiyal? 8 Tam u conoy: Jita tata, Ajatic? Ani jaja tin toctsiy: Nanaits in Jess Nazaretib ax tin othnachiquiyal. 9 U junquilchic yab in atsa an cau jahua nan in uchan, tocat in tsuuchic an tajax ani lej jiquey. 10 Tam nan u conoy ax tin tauna: Ajatic, jantini hualam a le nan cu taja xo? Jaja tin ucha: Quit tsaquiy ani quit cale ti Damasco. Taja huaats jita neets ti olchi jantini ta ca taja. 11 Cum in joctsibethach cal an tajax, in netha lotocomte cal u junquilchic ma ti Damasco. 12 Ti Damasco cuajat jun i inic im bij Ananias ax in lej putuhual cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. U uxnal ti lej alhua inic cal patal an Israelchic taja. 13 Chich jaja tiquin tsuu. Tin ucha: Ebchal Saulo, ma xo neets quit tsuxin junil. Tamequi tam u ejtohualits tin tajat tsuux. 14 Tam a Ananias tin uchaye: In Diosil i biyal juntalchic jats ax ti tacuyamalits ma ti biyalits abal ca exlanchi jaja in culbetal. Jaye abal ca tsuchi in lej tsuuxtal

6Tsejel

(Hch. 9.119; 26.1218)

301 hual a Jess axi pel in tocat Tsacamil a Dios ani ca lej tejhua tsuux hual atsanchi in cahuintal. 15 Jaxtam neets ca olnanchi im bij a Jess cal patal an inicchic. Neets ca olchichic jahua a tsuumal ani jahua a atsamal tin cuenta a Jess. 16 Cum yabats a yejenchal ca aychiye ms i cau, expith quit cale ani quit pujan. Ca conchi an Ajatic abal ti toquethanchi a hualab ta ichich. Antsana tin ucha a Ananas, in ulal a Pablo.

HECHOS22
Tilom a Pablo cal an comandante
22Expith

tin huichits ti Jerusaln, in cale ti tiyopan quin olon. Taja in tsubinchame ejtil i huachbilab. 18 U tsuu an Ajatic ani u atsa tin ucha: Ca tsemanchi quit tixcan ti Jerusaln, cum an inicchic taja yab neets quin lena ti belchi jahua ca olchi tin cuenta u bij. 19 Tam nan u ucha an Ajatic: Ajatic, jajachic in tsoobits jahua u tajamalits ti jayqui abal jutamits tin xetsinenec in otsits tin tiyopanil an Israel cu caltha axi belomchic cal tata a bij. U mocanchamal i cubaclec ani u binamal ca baliyatchic ti al an huicaxte. 20 Tam ti huaclanchatits in xitsal a Esteban, tam nan in cubatqui utat. Ani a Esteban pel a lej tojnalil ax ti olnanchamal a bij. Ani u tsalpay abal lej alhua jahua antsana in tajal an tsemthomchic. Ma nan u beletnanchi in toltomilchic. 21 Ani taley an Ajatic tin ucha: Quit calets, cum neets tu abaye ou cal axi yab Israel ca olchichic an alhua cau.

A Pablo in olnal jantini ti aban cal a Dios ca cale cal axi yab Israelchic
17Tam

ja in lena quin atsanchi an mulcunel in cahuintal a Pablo. Tam in thajat uluchic: Ca tsemtha nixe xi inic. Yabats in tomnal ca xetsin ejat. 23 Exome ti thajajal an mulcunel. Ma cal in tsacultal tocat in huaclachiquiyal in toltomil al an ic ani im petnachiquiyal i pojoth al an ic. 24 Tam an comandante in ucha an soldadochic quin otha a Pablo tin atajil. Jaye in uchachic quin huipiy abal quin olna an jolbixtalab ax u tajchinal cal an mulcunel. Ca tsoobna jale ti lej thajajalchic an mulcunel tin cuenta a Pablo. 25 Tam ti huicanits abal ca huipiyat, tam a Pablo in ucha an capitn: Yab a uchbil tiquin huipiy, cum pel tin lej aticlab cuentalith Roma, ani jaye yabaye in tsejcanchame an cau cal an tsejcom cau abal ca tejhuame max pel a uchbil tiquin huipiy. 26 Tam tin atsaits antsana an cau an capitn jahua in ulu a Pablo, cale quin olchi an comandante. In ucha: Ca lej taja ti cuenta jahua a tajchal nixe xi inic cum pel i aticlab cuentalith Roma. 27 Tam utey an comandante cal a Pablo quin conoy: Chubaxcua tata it aticlab cuentalith Roma? Toctsin a Pablo: Ojni chubax jaits nana. 28 Tam uchan a Pablo cal an comandante: Nana u pacu yan i tumin abal cu baju tin aticlab cuentalith Roma.

HECHOS22,23 Tam a Pablo in ucha: Nana pelits tu huatsintal tin aticlab cuentalith Roma. 29 Tam tixcan an soldadochic axi neetsac quin huipiy a Pablo. Ma jiquey jaye an comandante, cum olchin abal a Pablo pel i lej aticlab cuentalith Roma. Ani tin ebal jaja in cahuintal jats ti huicath a Pablo.

302 Jale a oth cahuiliyal an lej oclec pale axi punuthits cal a Dios? 5 Toctsin a Pablo: At juntalabchic, nan yab u tsoobna max jaits an lej oclec pale. Max u tsoobnamalac yabac u uchamal antsana, cum in ulal an Tocat Thuchlab yab ca oth cahuiliyat jitats pel i oclec cal an inicchic. 6 Tam a Pablo in taja ti cuenta abal ti al an tamcuth cuenel tsejcom cau huaats talchic axi tsatat cal an cuenel saduceo ani huaats talchic axi tsatat cal an cuenel fariseo. Jaxtam in tsapic uchachic: At juntalabchic, nanaitsne pelac in fariseo. U tata jaye pelac i fariseo. A lenalchic tiquin jolbiy expith cum nan u lej belal abal a Dios neets quin ejtha an tsemelomchic. 7 Tam tin uluhuits antsana a Pablo, tam an fariseochic ani an saduceochic in tsiquiy ti hueutsix jun cal xi jun. Ani lehux an Israelchic axi muthat taja. 8 Cum an saduceochic tajatits yab im belal max neets ca ejtha an tsemelomchic. Ani jaye yab im belal max huaats i ngel ani max huaats i esprituchic. An fariseochic jats ojni im belal. 9 Cum lej u thajnalchic axi muthat taja, tam cubiy talchic i exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss in ulu: Axe xi inic yab ja in tajamal jahua yab alhua. Lequitsqui max tsalabchame cal i espritu o cal i

23

tin aytal quicha tam ti tixcanchatits a Pablo an calaniyo patal. An comandante in aba an cau ca tamcun an oclec palechic ani an cuenel tsejcom cau axi lej cathpich exbath in ey cal an Israelchic. In le quin tequeth exlanchi an jolbixtalab ax u tajchinal a Pablo cal jajachic. Tam netha a Pablo tin tamet an jolbixchic. Tam a Pablo in lej metal an jolbixchic. In uchachic: At juntalabchic, u cuaalits thacat u ichich cal a Dios tin cuenta u xetsintal. 2 Tam axi cubatchic utat cal a Pablo uchan cal an oclec pale Ananas quin cuajchi in hui. 3 Tam a Pablo in ucha a Ananas: Tata ojni it eb tocatqui. A Dios neets ti tajchi jantini tata tin tajchamal. Te it quetel abal tiquin tequeth tsejca jantinits tin ulal an tsejcath cau, ani an tsejcath cau yab in ulal max antsana quin cuajchin. 4 Tam uchan a Pablo cal axi cubatchic cal jaja:

30Ma

A Pablo tin tamet an cuenel tsejcom cau axi lej cathpich exbath in ey cal an Israelchic

303 ngel, ani huahua max qui ulu iba tocat neets qui tomolna a Dios. 10 Exome lej puhuehuel an hueutsixtalab. Cum a Pablo lej tsicoxnab, an comandante in tsejnal max ca tajat tsemtha. Jaxtam in ucha abal an soldadochic quin tixca a Pablo xan ti exom ti tsicoxnab. Quin huichbacua tin atajilchic junil. 11 Tin aytal acal chich an Ajatic cal a Pablo in ucha: Yab quit tepin Pablo, cum punuthits tu cuaal abal u leye tiquin olnanchi u bij tihua ti Roma jantini tin olnanchamalits teje ti Jerusaln.

HECHOS23 tajamal a Pablo. Ani huahua neets qui cuatsith aychi ti bel abal qui tsemtha. 16 Tam in tsoobnaits in itsac a Pablo abal u lenab ca tsemtha a Pablo cuatsithquicua, ani thubat cale tin atajil an soldado quin olchi a Pablo. 17 Tam a Pablo in caniy ca chich an capitn ani in ucha: Ca netha axe xi cuitol cal an comandante, cum in le quin olchi janto. 18 Tam an capitn in netha cal an comandante ani in ucha: Nixe xi huicnel a Pablo nana tin caniy ani tin ucha abal nan tu chanchi axe xi cuitol, cum in le ti olchi janto. 19 Tam an comandante in netha lotcom an cuitol hue pil ani in conoy: Janto a le tiquin olchi? 20 Toctsin an cuitol: An Israelchic neets ti abchi an cau ca nethanchi calam a Pablo tihua tin tamet an cuenel tsejcom cau Israel. Neets ti uchaqui abal in leye quin quithat tsoobnanchi jahua in tajamal a Pablo, ani yab chubax. 21 Ni hue yab ca belchichic. Huaats huatath tsab inic i inicchic axi neets quin cuatsith aychi a Pablo ti bel. In lej punumalits tim bachic abal yab neets ca caputscua ani yab neets ca utslats ma ti quin tsemthaits. In ulumalits tim ba, a Dios tucu yajchiquiy max yab qui tsemtha. Xo tihua cuajatchic expith in aychal max tata ca nethanchi a Pablo. 22 Tamna an comandante in lej ucha an cuitol yab jita quin tiloxnanchi an cau. Ani tam in aba ca calets.

aytal quicha jun i cuenel an Israel in juncu an cau abal neets quin tsemtha a Pablo. In lej punuchic tim ba abal yab ca caputs ani yab ca utslats ma ti quin tsemthaits a Pablo. In uluchic tim ba, a Dios tucu yajchiquiy max yab qui tsemtha. 13 Huaats huatath tsab inic an inicchic ax im punuhuits tim ba antsana. 14 Calechic quin tauna an oclec palechic ani an yejtselabchic Israel ax u eyal. In uchachic: I punumalits ti ba abal yab neets cu caputs ma ti qui tsemthaits a Pablo. A Dios tucu yajchiquiy max yab qui tsemtha. 15 Xohue i le abal tatachic ani cal axi queatchic an tsejcom cau ca abchi an comandante an cau abal calam quin chitha a Pablo te ta tametchic. Ca ucha ejtil max a leye ca quithat tsoobnanchi jahua in

12Tin

Juncuhuat an cau abal ca tsemtha a Pablo

HECHOS23,24
Netha a Pablo tin tamet an gobernador Flix
31Tam

304 an soldadochic in yacua a Pablo ani in netha acal ma ti Antpatris. Neets quin netha ti Cesarea jantini ti uchanits cal an comandante. 32 Ani tin aytal quicha huichits tin atajil an soldadochic axi neets cal in acan. Axi punatchic cal am bichim jats in nethale a Pablo ti Cesarea. 33 Tam ti ulitschic ti Cesarea im pithanchi an thuchath u an gobernador. Ani tam an soldadochic in jilchits a Pablo tin cubac an gobernador. 34 Tam tin ajiyits an u an gobernador, tamna conoyab a Pablo juta jaja im bichou. In toctsiy ti bichoulom Cilicia. 35 Tam uchan a Pablo cal an gobernador: Nan neets tu tsejcanchi an cau tam ca ulits ax ti jolbiyalchic. Tam a Flix in ucha an soldadochic quin alhua beletna a Pablo tihua al an ata jun tu tsejcab an cau cal a Herodes.

an comandante in caniy ca chich tsab i capitn. In uchachic quin tojojoy an soldadochic abal ca cale ti Cesarea ti beleu hora an acal. Tsab i bochic inic i soldado ca cale cal in acan. Ox inic cal lajuj ca cale punat cal am bichim. Tsab i bochic inic quin netha i nacat te punchith cal i tsupith patal. 24 Uchan an capitn quin tojojoy i bichim abal ca puney jaye a Pablo, ca netha lej alhua beletnanath abal ca chubax ulits cal an gobernador Flix. 25 An comandante in thucha jaye i u ca nenchin a Flix. In ulal an u antse: 26 Nana in Claudio Lisias. Tu lej tsapnethal al axe xi u, huinat alhua gobernador Flix. 27 Axe xi Pablo yacuame cal an Israelchic ani lej hueits ca tsemtha. Tam ti nan u exlaits abal pel i aticlab cuentalith Roma, tam nana u jaluntha cal u soldadojilchic. 28 Cum nan u le cu exla janto ti yacuame ani janto ti jolbiyame, jaxtam nan u netha tin tamet an cuenel tsejcom cau Israel ca conoyat. 29 Ani taja ojni u exlaits abal u jolbiyab tin cuenta an tsejcath cau jahua in cuaalchic. Ni janto jaja yab in tajamal cal ca huican ani ca tajat tsemtha. 30 Aba ani, bel in olchinenequits abal an Israelchic in tsejcamalits an cau jantini ti neets quin tsemtha. Jaxtam nan xo tata tu abchal a Pablo. U uchaits an jolbixchic abal ti olchi janto tin jolbiy. Jats expith an cau nan tu thuchanchal al axe xi u.

23Tam

24

Neets ca putun bo a quicha ti cuajat a Pablo ti Cesarea, tam ti ulits an oclec pale Ananas ani i yejtselabchic ax u eyal cal an Israel ani an tsejcaclome cal an cau im bij Trtulo. Tam chich jajachic cal an gobernador abal quin jolbiy a Pablo. 2 Tam ti chithachits a Pablo tin tamet an gobernador, tamna a Trtulo in tsiquiy quin jolbiy. In ucha a Flix: Paylom gobernador, huahua i le tu pitha i cacnamal yan, cum cal a lej tsalpathtal huahua u lej alhua cuajil ani u lej jun ejet

A Pablo in toctsiyal an jolbixtalab tin tamet a Flix

305 cuajil. 3 Tin ebal tata i huatal lej alhua a quicha, huinat alhua Flix. 4 Yab neets quin ohuey tin cau. Expith tiquin tajchi an alhuatalab ca atsa an cau jahua hue nan neets tu olchi. 5 I tsutal axe xi Pablo lej itixbethom. Jutamaquits ta ca xetsin u lej lehuaxbethom cal an Israelchic cal in exobchixtal. Pel i oclom cal an cuenel axi tsatat cal a Jess axi pelac i Nazaretib. 6 Ma tu othnanchamal i tiyopanil tam tin netha ca otsits taja i griegochic. Jats ti yacua ani neetsac qui tajat tsejca jantini tin ulal an tsejcath cau. 7 Ani an comandante Lisias mocol otsits tucu canchi. Tu tixcanchi a Pablo cal i tsaplab. 8 Taley huahua u uchan cal a Lisias abal cu chich teje qui ulu an jolbixtalab ta tamet. Xo tata a ejtohual ca conomichiquiy a Pablo max yab i chubax an jolbixtalab axi huahua i ulal. 9 Ani an Israelchic axi cuajat cal a Trtulo jaye in ulu abal lej chubax in jolbixtal a Trtulo jahua in ulumal. 10 Tam an gobernador in tipchi cal in cubac abal a Pablo ca cahuin. Tam in ulu a Pablo: Cal u culbetal neets cu toctsiy an jolbixtalab ta tamet Flix, cum u tsoobits abal yanits i tamub a tsejcanchamal an cau cal i lej huitomtalab. 11 Ma lajuj tsab a quicha tin ultsits tihua ti Jerusaln abal cu cacna a Dios. Ca conoy jun jitaquitsqui tin cuenta u xetsintal abal tiquin exlanchi u lej ey. 12 In alhua xetsinenec ti bichou Jerusaln, yab in xetsinenec cal jita tin hueutsx. Yab u tajamal ca xacueculats i inicchic ti al am pulic

HECHOS24 tiyopan ni tin tsacam tiyopanilchic an Israel. 13 Axechic ax tin jolbiyalac ni hue yab in ejtohual ti tejhuamethanchi max chubax an jolbixtalab. 14 Jahua nan neets tu olchi jats an lej chubaxtalab. Ojni nan u cacnal a Dios axi in cacnamal u biyal juntalchic jaye. Ojni u aynanchal an it bel axi uxnal cal an jolbixchic yab chubaxcua. Ojni u tala belal jahua thuchathits ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss ani patal jahua thuchath cal in caulomejilchic a Dios. 15 U at Israelchic axi teje cuajat im belal abal a Dios neets quin ejtha an tsemelom. Nana u belalne. Neets quin tala ejtha tim patal an inicchic max alhua ani max yab alhua. 16 Jaxtam u junini lubal cu taja expith jahua alhua. Etsey cu putu cal u uchbil cal a Dios ani jaye cal an inic, ani antsana quin cuajiy thacat u ichich ani yab jolbith. 17 Tsab ox i tamub in xetsinenec al pil i bichouchic, ani talbel in huichiy junil ti Jerusaln. In huichiy cu pithanchi u at juntalchic axi tsejhuantal i tumin ax im pithnenec cu huatbanchichic. Ani jaye jun tajat u bina an tsacchixtalab cal a Dios ti al an tiyopan. 18 Tats tin tsuu talchic i Israel axi tal ma ti pulic bichoulom Asia. Expith in cale cu taja jantinits in ujnamtal an Israel abal ca tsutat toquethachits cal a Dios. Yab huaats yan i inicchic tam tin cuajatac taja al an tiyopan, ani yab u tajamal ca xacueculats jita. 19 Axi tin lej tsuuchic ti al an tiyopan, jats jaja in tomnal ca chich teje tiquin

HECHOS24,25 jolbiy max u tajamal jahua yab alhua. 20 Ani max i, tam axi teje cuajatchic jats tiquin jolbiy max chubax in elchinenec janto yab alhua cal an cuenel tsejcom cau Israel. 21 Expith hualam neets quin uluchic abal yab alhua u tajamal tam tu tsapic ucha an tsejcom cauchic i cau antse: Xo tatachic a le tiquin jolbiy cum nan u belal abal a Dios neets quin ejtha an tsemelomchic. 22 Tam ti a Flix in atsaits antsana jahua in ulu a Pablo, in le quin jilchits an cau ani tam pil a quicha neets quin tsejcanchi. Jaja in alhua tsoobnanchi in ey axi tsatelom cal a Cristo. Tam a Flix in ucha axi muthat taja: Tam ca chichits an comandante Lisias, tamna jats neets tucu lejquinchiye an cau tin cuenta a jolbixtal cal axe xi inic. Tiquele neets cu tsejcanchi. 23 Tam a Flix in abchi an cau an capitn quin beletnaye a Pablo ani yabaye quin tajat hualca. Ca pithan an quij ca tsabiyat ani ca pithanchat i tolmixtalab cal in jaubchic. 24 Tsab ox a quicha talbel huichiy junil a Flix ti Cesarea junax cal in tomquil Drusila axi pel i Israel. In abchi an cau ca chitha a Pablo abal ca tiloxnanchat jantini an inic ti quim bela a Jesucristo. 25 Ani talbel a Pablo in tiloxnanchi jantini ta ca bolith cuajiy cal in ejattal ani jantini quin alhua beletna tim ba yab quin taja jahua yab alhua. Jaye in tiloxnanchi abal a Dios neets quin tajchi an tsejcaxtalab an inicchic tam quim bajuhuits

306 am bijith quicha. Tam lej jiquey a Flix, ani in ucha a Pablo: Xo quit calets. Taye tam quin jolcan neets tu abchi an cau quit chich junil. 26 Cum a Flix in tsalpay hualam neets ca pithan i tumin cal a Pablo max quin hualca, jaxtam ayquith in caniy ca chich a Pablo ca tilmats cal jaja. 27 Putunits tsab i tamub ani tam calejits a Flix ti gobernador. Neets ca punuhuat a Porcio Festo. Cum a Flix in le ca exla ti alhua inic cal an Israelchic, jaxtam in jilaye huicchichic a Pablo.

25

Tam ulits a Festo ti Cesarea ca punuhuat ti gobernador. Ani ox a quicha talbel cale ti Jerusaln. 2 Tam ti ulits tihua othanchab an cau tin cuenta a Pablo cal an oclec palechic ani cal an Israelchic axi lej cathpich in ey. 3 Uchan a Festo quin taja i alhuatalab quin abchi an cau ti Cesarea abal ca chitha a Pablo ti Jerusaln. In tsejcamalits an cau jajachic jantini ti neets quin tsemtha a Pablo tam tale ti bel. 4 A Festo in toctsiychic abal a Pablo huicathe tihua ti Cesarea. Ani ca putun tsab ox a quicha neetscua ca huichiy ti Cesarea. 5 Jaye in uchayechic: Tatachic ax it oclec a ejtohual quit cale junax cal nana ti Cesarea, ani ma tihua ca jolbiy a Pablo max in tajamal yab alhua. 6 Jilcone a Festo ti Jerusaln huaxic o lajuj a quicha, tam tiquele ti huichits ti Cesarea. Tin

A Pablo tin tamet a Festo

307 aytal quicha quetelits xan ti neets ti tsejcom cau. Tam in aba an cau ca ictat a Pablo. 7 Tam ti otsitsits a Pablo thubat ti cuentsimiyab cal nixe xi Israelchic axi tal ma ti Jerusaln. Jajachic in lej jolbiyal a Pablo cal yan i pulic hualabtalab, tocat yab in ejtouchic quin tejhuametha max chubax an jolbixtalab. 8 Tam a Pablo in toctsiy an jolbixtalab. In ulu: Nan yab u tajamal jahua yab alhua abal antsana quin jolbiyat. Yab u jeconchamal an tsejcath cau axi cal u at Israelchic. Yab u othnanchamal in tiyopanil. Ni jayqui yab u tomolnamal an tsale romano. 9 Cum a Festo in le ca exla ti alhua inic cal an Israelchic, jaxtam in conoy a Pablo antse: A le quit cale ti Jerusaln abal tihua nan neets tu tsejcanchi an jolbixtalab? 10 Toctsin a Pablo in ucha: Teje in cuajatits ta tamet ax tit uchbithchic tit tsejcom cau cal an tsale romano. Jaits teje jun tin tomnal quin tsejcanchat an cau ani yab tihua. Festo, tata a lej tsoobits abal nan yab u tajchamal an Israelchic jahua yab alhua. 11 Max chubax u tajamalac jahua yab alhua cal in tomnal quin tsemtha, tam quin tsemtha. Ani max yab chubax in jolbixtal an Israelchic, ma xohueits ni jita yab in cuaal in uchbil tiquim bina cal jajachic. Nan tu lej uluth uchal u le quin tsejcanchat an cau cal jaja lej putat an tsale romano. 12 Tam a Festo cal in at oclecchic in tiloxnanchi jahua antsana in

HECHOS25 ulu a Pablo. Taley a Festo in ucha a Pablo: Cum a ulumalits abal a le quit tsejcanchat an cau cal an lej tsale, tats neets tu aba. ox a quicha talbel tam ti chich an tsale Agripa junax cal in tomquil Berenice quin tsabiychic a Festo ti Cesarea. 14 Taja jilconchic tsab ox a quicha. Ani a Festo in olchi a Agripa an cau tin cuenta a Pablo. In ucha: Cuajat te jun i inic ax in jilchith ti huicnel cal a Flix. 15 Tam in cuajatac ti Jerusaln chich cal nana an oclec palechic ani cal i yejtselabchic Israel ax u eyal abal tiquin othanchi an cau tin cuenta a Pablo. In lechic abal nan cu bina an cau ca tsemtha. 16 Nan u toctsiychic abal an oclec romanochic yab in ujnam quin thubat bina an cau ca tsemtha i jolbinel. Ocox ca pithan an quij quin toctsiy an jolbixtalab tin tamet an jolbixchic. 17 Jaxtam tam ti ultsits an jolbixchic tin cuenta a Pablo, u tsalpay neets cu thubat atsanchi in jolbixtal. Tin aytal quicha in quetlen cu tsejca an cau, ani u thubat aba an cau ca ictat a Pablo. 18 U tsalpay hualam max in tajamal janto lej cathpich yab alhua cal ti neets ca jolbiyat, ani iba cuchic. 19 Cum pilcua ti cacnax cal a Dios, jats ti jolbiyat, ani jaye tin cuenta jun i inic im bij Jess. A Pablocua im belal abal tsemets ani ejthamejits. 20 Cum yab u exla jantini tu cu tsejcanchi u conoy a Pablo max in le ca cale

A Pablo tin tamet an tsale Agripa


13Tsab

HECHOS25,26 ti Jerusaln abal tihua nan cu tsejcanchi an cau. 21 Tin toctsiy abal in le ca tsejcanchat an cau cal an lej tsale Augusto. Tam nan u aba an cau ca jilcone huicath, ma tu cu ejtou cu tsejca an cau cal an tsale abal tihua neets cu aba. 22 Tam a Agripa in ucha a Festo: Nanane u le cu atsanchi jahua quin ulu a Pablo. Toctsin tam a Festo: Ma calam tam neets ca atsanchi. 23 Tin aytal quicha chich a Agripa ani cal a Berenice lej huinat alhua tsejcacath cal in toltomil i tsale. Otsitschic ti al am pulic alta jun tu batsuhuab an tsabixchic. Taja cuajatchic jaye i oclecchic cal an soldado ani i inicchic axi cathpich in exbath ti al am bichou. Tam a Festo in aba an cau ca ictatits a Pablo. 24 Ani a Festo in ucha axi muthat taja: Tsale Agripa ani cal u at inicchic, te tu chanchalchic a Pablo. Yantalam i Israel ax ti Jerusaln ani axi teje ti Cesarea tin othanchamalits an cau tin cuenta axe xi inic. Huilquith tin uchal abal cu binaits an cau ca tsemthacua a Pablo. 25 Ani nana yab u elchi jahua yab alhuaac in tajamal abal ca chubax tsemtha. Ani cum jaja tin ucha abal in le ca tsejcanchat an cau cal an lej tsale Augusto, jaxtam tu tsalpayamalits abal bel neets cu aba. 26 Cum yabaye u elchal i chubax jolbixtalab, jaxtam yab u ejtohual cu thuchanchi an tsale paylom cu olchi. Xo it icchinenec a Pablo abal tiquin tolmiy janto

308 cu thuchanchi. Tata tsale Agripa, ca conomichiquiy lequitsqui max ca elchi janto ta ca jolbiyat. 27 Yab tsalpath neets cu taja max nan cu abchi an tsale Augusto i huicnel ani yab cu lejquinchi an cau janto in jolbil.

26

Tam a Agripa in ucha a Pablo: Xo nan tu pithal an quij abal ca olna ta ba. Tam a Pablo in thaya in cubac quin olna tim ba. In ulu: 2 In culbel cum tim pithal an quij cu olna tu ba ta tamet Agripa. Neets cu toctsinchi in jolbixtal an Israelchic. 3 A ejtohual tiquin ejtinchi an cau, cum a lej exlanchal an ujnamtalabchic jahua huahua tu Israel i cuaal ani jaye an cauchic ax i hueutsixnal. Jaxtam tu uchal abal tiquin alhua atsanchi cal i cayatalab.

A Pablo in olnal tim ba cal an tsale Agripa

at Israelchic tin alhua tsoob jantini tin xetsinenec ma tam tin cuitolits tu bichohuil ani jaye ti Jerusaln. 5 Aba ani tin tsoobchic abal pelac in lej fariseone, bel hualam yab neets quin lena tiquin olna. An fariseo jats axi lej cathpich cunat tsatat cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. 6 Xo nan te in cuajat cal u at Israel in le tiquin jolbiy cum u belal abal a Dios neets quin ejtha an tsemelom. Ani chubax a Dios im bijchith ucha i biyal juntalchic abal

In xetsintal a Pablo tam ti yabaye huenconenec cal a Dios


4U

309 neets quin ejtha junil an tsemelom. nixe am bijchith cau axi patal huahua tu Israel lajuj tsab i cuenel i aychal a Dios tucu putunthanchi. Jaxtam i cacnal ani i tojonchal a Dios quicha ani acal. Tsale Agripa, jaits axe xi aychixtalab u cuaalne, ani jats cal tin le tiquin jolbiy u at Israelchic. 8 Jale yab im belalchic abal a Dios in cuaal in tsap ti ejthom cal an tsemelom?
7Jats

HECHOS26 Tam tin neetse ti bel, tamna jun jictohual in ijcananchat jun i pulic tajax tal ma ti eb. Lej cathpich tsumimil, ma in atanchal in tajax a quicha. Lej tajaxme toninil jun tin neets cal u junquilchic. 14 Tam patal huahua u ijcachiquin tsabal, ani nana u atsa in taunab cal i cau hebreo antse: Tata ojni Saulo, jale hualam tin othnachiquiyal? Antsana ta cuete othnachiquiyal ta ba. It ejtil an hueyax ax in cuete othnal tim ba tam quin tsotsbay tocat an tsupith patal cal tu ajnal. 15 Tam nan u conoy: Jita tata, Ajatic? Ani jaja tin toctsiy: Nanaits in Jess ax tin othnachiquiyal. 16 Quit tsaquiy. Xo nana im putat tejhuamel cal tata abal tu punu tiquin tojonchi. Neets ca olchichic an inic jantini tin tsuumal nana xohue ani janto nana neets tu tsubinchiye. 17 Xo nan neets tu aba cal axi yab Israelchic. Neets tu jaluntha cal jahuats quit tajchin cal an Israelchic ani jaye cal axi yab Israelchic. 18 Neets ca japquinchichic in tsalap cal in cahuintal a Dios abal quin coonchi in tajax a Dios tin ichich ani iba an yicuax. Neets ca lejat abatnachic cal a Dios ani yabats neets ca abatna cal a Satans. Nana neets tiquim belachic ani neets ca paculanchat in hualab. Neets ca pithanchic i calab ti eb axi a Dios im pithal jitats huejlanchithits in ejattal cal jaja.

jayqui nan u lej tsalpay abal pel u uchbil cu lej tomolna jitats pel i tsatelom cal a Jess Nazaretib. 10 Ti Jerusaln u netha yan i belomchic ca baliyat al an huicaxte. Antsana u taja cum talchic i oclec palechic tim pithamal i quijlab al i thuchath u. Ani tam neets ca tsemthachic, nan u uchane abal alhua. 11 Yanil i calat nan u yajchiquiyamalchic, max ani quin oth cahuilinchal im bij a Jess. Antsana tu tajpichiquiyamal jutamaquitsqui quin otsits tin tiyopanil an Israelchic. Ma cal u cathpich tsacultal in xetsichiquin ti bichou ti bichou cu alimichiquiy i belomchic abal cu othnachiquiy.

9Ti

A Pablo in olnal abal pelac i othnax cal am belomchic

A Pablo in olnal jantini ti huenconenec cal an Ajatic

a quicha in neetsits ti Damasco cu aliychic am belom. U netha i thuchath u ax tim pithamal an oclec pale cu cooy i quijlab tin othnax cal am belomchic. 13 Neets tu olchi tsale Agripa, jantini tin huencohuat.

12Jun

(Hch. 9.119; 22.616)

Agripa, nan u tala tajamalits jahua tin uchbiyamal

19Tsale

A Pablo in tajal jahua uchbith cal an Ajatic

HECHOS26 an Ajatic ti eb tam ti antsana tejhuame cal nana. 20 An Israelchic ti Damasco jats u ocox olchi ca jictson cal in hualab ani ca huichiy cal a Dios. Quin lejat taja jahua alhua, ani antsana ti quin tejhuametha abal chubax jictsonenequits cal in hualab ani huichenequits cal a Dios. Talbel u olchichic an Israelchic axi ti Jerusaln ani tim puhuel an tsabal Judea. Jaye u olchi axi yab Israelchic. 21 Ani jats tin yacuan cal an Israelchic ani cal in le tiquin tsemthachic. 22 Aba ani antsana, bel a Dios tin lej tolmiyamal. Ani bel tin tolmiyale tin olnom cal in cahuintal cal patal an inicchic, max pel i inic axi lej huecats in ey ani max pel i inic axi lej cathpich in ey. Jununul jahua nana u olnal ani jahua in quejab olnamalits ani jahua in quejab thuchamalits a Moiss ani axi queatchic in caulomejil a Dios janto neets ca tajan, ani xo tajnenequits. 23 Quejab bijithits abal a Cristo ca tsemets ani talbel ca ejtha ti al an jolimtalab. Ani cum jaja pel axi ocox ejthanel, jaxtam tu olchal jantini tu cu xetsin al an tajax huahua tu Israel ani jaye axi yab Israelchic.

310 Huinat alhua Festo, nan yab in olmath inic. Ma jantini axe xi cau u olnal, jaits an hualim chubaxtalab ani an tsalpathtalab. 26 Te cuajat an tsale Agripa ax tin alhua tsoobits cal axe xi cau jahua u olnal. Lej chubax in alhua tsoobits, cum jahua u olnal yab ja axi tsincath tajnenec. Jaxtam xo in cau ta tamet cal i lej inictalab. 27 Tsale Agripa, a belchal an cau jahua a Dios im pithamal in caulomejilchic quin olna ani quin thucha? Nan u tsoobits abal a belchal. 28 Tam a Agripa in toctsiy a Pablo: A tsalpayal cal tsab ox i cau neets tiquin huencou tim belom cal a Cristo. 29 Tam a Pablo in ucha: Alhua max a Dios ti pithal an quij quit belomats cal tsab ox i cau ani max i cal yantalam i cau. Alhua max anacchic jaye patal axi te tin atsal quim bajuchic ti belom jantini nan im belom, expith yab ca huicchichiquiyat tin cubac jantini nana te in cuajat xo. 30 Tam tin uluhuits antse an cau a Pablo, tam cublenchic an tsale Agripa, ani cal an gobernador junax cal a Berenice, ani cal patal axi queteteth taja. 31 Tam calechic hue eleb quin tiloxnanchi jahua in ulumal a Pablo. In uluchic jun cal xi jun: Axe xi inic ojni ni janto yab in tajamal cal ca tsemtha ani cal ca cuajiy al i huicaxte. 32 Tam a Agripa in ucha a Festo: In ejtohuamalac ca hualcajits max yabac in ulumal in le ca tsejca cal an lej tsale.

ti antsana ti exom ti cau a Pablo tin cuenta in jolbixtal an Israelchic, tam lej thajat uchan cal a Festo: Tata ojni Pablo, it olmanchithits a ichich cal yantalam i exobintalab. 25 Tam toctsin a Pablo:

24Tam

A Pablo in lubal quin huencou a Agripa ti belom

311

HECHOS27
Netha a Pablo ti Roma

27

Tam an oclecchic in tsalpayits neets quin aba a Pablo ti Italia junax cal queat i huicnelchic. Ani bina ca nethachic cal an capitn soldado im bij Julio. Jaja pel i oclec cal i cuenel soldado ax u bijiyab Augusto. Nana in Lucas in neetsne cal jajachic. 2 Cuajat cal huahua jaye jun i inic im bij Aristarco axi ti bichou Tesalnica cuentalith Macedonia. U otsits huahua al i pulic ata tan axi ulnequits ti Cesarea tal ma ti Adramitio ani neets quin tsabiy i bichouchic ti Asia, ani tihua u cale cal an tan. 3 Tin aytal quicha u ulits ti bichou Sidn. Taja a Julio in tajchi i alhuatalab a Pablo, im pitha an quij ca cale tsabal quin tsabiy in jaubchic ca pithan huachic i tolmixtalab. 4 Taley taja u cale huahua ti Sidn cal an tan, ani taley i tamu i lej tsapic tancuix ic. Jaxtam i pitha tin cuatab an tsaclath tsabal Chipre, cum yab lej tsapic an ic taja. 5 U neets huatetel al am pulic lejem utat ti Cilicia ani ti Panfilia. Taley u ulits ti bichou Mira axi cuentalith Licia. 6 Taja tats tin tsuu an capitn i pulic ata tan axi tal ti Alejandra ani neets ti Italia. Tats tu huatba huahua abal cu nethajits ti Italia. 7 Tin ebal an tsapic ic i huatal tsab ox a quicha tu yajum belal, ma expith cal yan i tojlab u ulits utat ti Gnido. Cum tu lej tancuiyale an ic, jaxtam i pitha tin alaltal an tsaclath tsabal Creta utat ti Salmn. Taja yab lej tsapic an ic. 8 Bel expith cal yan i tojlab u

neets yajum huatetel tin naquel in hualchictelil am pulic lejem, ma u ulits al i cuajattalab im bij Buenos Puertos axi utat ti bichou Lasea. 9 U lej ohuenequits tu belal al am pulic lejem, cum lej huaats i tsapic ic. Cum cunelits a quicha neets quim baju an tsamay quij, ani hualam qui tamu i cacathtalab ti al am pulic lejem, jaxtam a Pablo in taunalchic axi cuajat al am pulic ata tan. 10 In uchachic: Paylomlabchic, nan u tsalpayal abal neets qui tamu i cacathtalab max qui aynaye am bel tihua ti al am pulic lejem. Hualam neets ca tala quibetha an tan ani cal patal in quitalabil. Ma huahuahue neets cu quibetha. 11 Aba ani antsana uchanits an capitn soldado Julio cal a Pablo, bel yab in taja ti cuenta. Expith in taja ti cuenta jahua uchan cal an thabal tan ani cal an belthom. 12 Cum etsey lej juchuchul an ic jun ti cuajat an tan ti Buenos Puertos, in tomnalcua cu calechic cal an tan taja. Jathua tim patal axi tal al an tan in tsalpayal ms in tomnal cu cale taja ani qui luba cu cale ti bichou Fenice axi jayetsequi ti tsaclath tsabal Creta. Tihua qui huata an tsamay quij, cum tihua yab u lej juchnal an ic axi tal alal ani axi tal ebal.

cum juchnalits i palu ic axi tal alal, patal in tsalpayal abal alhua cu calejits ti Buenos Puertos ani qui aynaye am bel al an tan. Tam u cale huahua ti Buenos Puertos cal an tan, ani u

Thaycan i cox ic al am pulic lejem


13Taley

HECHOS27 neets jethethel tin hualchictelil an tsaclath tsabal Creta. 14 Ani hue talbel thaycan i cox ic im bij Norte. Ani u lej tancuiyab am pulic ata tan. 15 Tocat u lej huihuanthab an tan. Cum yabats i ejtohual qui jeconchi an ic, jaxtam i hualca an tan ca nethaqui cal an ic. 16 Antsana tu neets nethathalqui utat i tsacam tsaclath tsabal Clauda jun ti yab u lej huatath juchnal an tsapic ic. Aba ani, bel expith cal yan i tojlab pamatal i caltha an tsacam tan axi tal quininilqui. 17 Ani taley i tejcohuits al am pulic ata tan. Tam i maliliyal am pulic ata tan cal i pulic tsaj abal i ca paclun. Taley i pabachiquinchi in lemcath lonajil am pulic tan ax in yacual an ic abal ca belats, cum i tsejnal max ca netha ani ca taycan an tan al an quithiblom im bij Sirte. Ani u neets nethathalqui cal an ic. 18 Tin aytal quicha cum juchuchule an tsapic ic, i tsiquiy qui petna an quitalab al an ja: 19 Ani tin oxchil quicha i tala petna jaye an eyextalab ax in cal am pulic ata tan. 20 Lej yan a quicha yab i tsutal a quicha ni a ot. Lej tsapic exome an ic, ma yabats i cuaal i aychixtalab max neets hualam cu jalunthaye. 21 Lej yanits a quicha i huatamal yab janto i capumal. Tam cubiy a Pablo in ulu: Paylomlabchic, in tomnal max a belamalac jahua nan tu ucha abal yab cu cale ti Creta. Xo cum u calejits, jaxtam i huatal yajchic ani xo i petnamalits an quitalab. 22 Bel yab quit lej tepinchic cum ni jita huahua yab neets cu quibetha,

312 expith am pulic ata tan jats neets ca quibetha. 23 Nan pel tin cal a Dios ani jats jaja u tojonchal. Xo ti acal a Dios tin abchi i ngel. 24 Tin ucha an ngel: Yab quit jiquey, cum cal ta ebal tata a Dios neets quin jaluntha patal axi cuajat cal tata ti al am pulic ata tan. Bijithits neets quit ulits tihua ti Roma tin tamet an lej tsale romano. 25 Paylomlabchic, ca cooy a ichich tsaplilith, cum a Dios neets tucu jaluntha jantini tin uchan cal an ngel. U lej belal a Dios ani jats ti thacat u ichich. 26 Aba ani a Dios neets tucu jaluntha, bel neets ca tala paclun am pulic ata tan. Taley huahua neets cu jalunthach ulits al i tsaclath tsabal. 27 Tsab i semana tu belamathits al an ja, ani tam jun i acal huihuanthab an tan cal an tsapic ic ti al am pulic lejem Adria. Ani tsejel acal an tojnalchic cal an tan in tsuu abal utatits hue u cuajat qui baju an tsabal. 28 Tam in lejbayalchic an ja jelat max pel jun inic cal lajuj acac i metro in luputh. Belatse lej hue in lejbay junil jelat max pel jun inic cal buc i metro. 29 Cum in tsejnalchic max quin tamlu i tujub an tan ani ca tajat paclun, im petnal cal i tsaj tse i alchic cutsmath patal al an ja abal ca cubiyqui an tan. Tam in tepipith aychalchic max ca chutheyits. 30 In tajalqui ejtil max neets quim petna jaye an cutsmath patal ax tin tham am pulic tan. Ani yab chubax im petnalchic, expith in tsiquiy quim paba an tsacam tan cum in tsalpayamalits quin eyentha cal ca

313 pitcon. 31 Tam a Pablo in tauna an capitn ani an soldadochic in ucha: Max yab ca jilcon nixe xi tojnalchic teje al am pulic ata tan, ni jun yab neets cu jeconthachic. 32 Tam an soldadochic in mutsinchi an tsaj cal ti palat an tsacam tan abal quin jila ca cale al an ja. 33 Taley tam ti chutheyits, a Pablo in taunachic tim patal tin cuenta ca caputs. In uchachic: A huatamalchic tsab i semana yab a ejtohuamal quit alhua caputs ni quit alhua huayits. 34 Nan tu lej uchalchic quit caputs abal quit tsapne. Ni jita yab neets ca quibey ma ni jun in xiil tin oc. 35 Tam tin uluhuits antsana a Pablo, im pena jun i pan ani im pitha i cacnamal yan cal a Dios tin tamet patal axi al am pulic ata tan. Tam in muu jun i pejach ani in tsiquiy quin capu. 36 Taley lej canatbe patalchic, ma caputs jajachic jaye. 37 Huahua ti patal al am pulic ata tan tsab i bo inic cal ox inic cal lajuj acac. 38 Tam ti talits tu capul, tamna an tojnalchic in tala petna an quitalab lab em al an ja abal ca ms icoume am pulic ata tan.

HECHOS27,28 tan, ani jilconits nixe in cubamtal am pulic ata tan al an ja. Jaye in tsolcachiquinchi an te ax tin hueu an tan cal tu belthab tim bolith. Ani in cathbanchi an lona ba an cublath te ax tin tamtal an tan quin yacua an ic abal ca belats an tan, ani neets am pulic ata tan neets ca ulits tsabal. 41 Tam im baju jun ti tamx tsab in athintal an ja, ani tats ti taycan al an quithib. Tats ti taycan lej tsapic in tham an tan, ni abal hue yabats i ejtou qui caltha. Ani cum u lej biclaliyab in cux am pulic ata tan cal in tsapic lanquiltal an ja, jaxtam in tsiquiy ca paclun. 42 Tamna an soldadochic in le quin tsemtha an huicnelchic, cum in tsejnal max ca calets ti cohual ani quim baju tsabal ca pitcochiquin. 43 Expith yab hualcanchat quin tsemtha cal an capitn, cum an capitn in tsalpay in le quin jecontha a Pablo. Expith in ucha jitats in huital ti cohual quin ocox petna tim ba al an ja abal quim baju an tsabal cohualqui. 44 Ani axi yab in huitalchic ti cohual quim baju an tsabal nethachqui cal jahuaquitsqui im pejlomtal am pulic ata tan. Antsana tu patal ultsits jeconthach ba an tsabal.

ti chutheyits, an tojnalchic cal an tan yab in lej exlal jahua tam tsabal ax in tsutal. Expith in tsutalchic i otsatith tsabal jun ti huaats tin hualchictelil i quithib. Tats ti neets quin luba quim bajuchic cal an tan. 40 Tam an tojnalchic in mutsquichiquinchi in quintsoth tsajil an cutsmath patal cal ti cubath am pulic ata

39Tam

Paclun am pulic ata tan

28

Tam tu antsana ulnequits ba an tsabal, tam ti tsoobnaits abal u cuajat ti tsaclath tsabal Malta. 2 An cuajilomchic axi taja tu batsu cal yan i canithomtalab. Tu tsejcanchi i pulic camal, cum lej tsamay ani

Cuajat a Pablo ti tsaclath tsabal Malta

HECHOS28 ulel an ab. Tam tu ucha cu utey tu thilal ba an camal. 3 Ani a Pablo in tamcuy hue i thi. Ani tam tin mocalits ti camal, tam ti thubat calpan jun i tsan ani tsatcan tin cubac. 4 An inicchic in tsuu palat an tsan tin cubac a Pablo, ani in uluchic jun cal xi jun: Hualam max axe xi inic pel i tsemthom inic. Aba ani jeconthame yab quibey al am pulic lejem, bel tin ebal in hualab neets ca tsemets cal in catuxtal an tsan. 5 Tam Pablo tocat in tinchiquiy in cubac ani ijcan an tsan al an camal. Yab janto ti othna a Pablo. 6 Patal an inic axi muthat taja in lej metalits a Pablo max ca malin o max jun athic ca ijcan tsabal tsemenec. Tam ti lej talbelits in tsuu abal yab janto ti othna, tam in ulalchic abal hualam pelcua i dios. 7 A Publio pel i tsale oclec al nixe xi tsabal Malta, ani in quima cuajat utat jun tu thilal huahua. Jaja tu batsuchic cal tsab in cubac tin quima, ani tats tu jilcon ox a quicha. 8 In tata a Publio cuatsat tin huaytal cal i caqueltalab ani cal i tsijaltalab. Cale a Pablo quin tsabiy. In conchinchi i alhuatalab cal a Dios ani im punchi in cubac tin inictal, ani antsana tin jeltha. 9 Tam ulits cal a Pablo queat i yaulchic ax u cuajil taja al nixe xi tsaclath tsabal, ani jeltha jajachic jaye cal a Pablo. 10 Ani an inicchic taja tu tajchiquinchal yan i alhuatalab ti canithomtalab. Tu lej tsejhualichiquiy cal patal jahuaquitsqui neets qui yejenchi

314 tam cu cale taja ani cu cale junil al am pulic ata tan. huatamal ox a its al nixe xi tsaclath tsabal Malta. Taley u otsits cu cale al jun i pulic ata tan axi cuajinec taja patal an tsamay quij. Nixe xi tan tin tham cuajat tsab i tipoth hualec dios Cstor ani dios Plux. Pel xe i tan axi tal ti Alejandra. 12 Ani u neets huahua cal an tan ma u ulits ti bichou Siracusa. Tats tu jilcon ox a quicha. 13 Tam u cale ti Siracusa cal an tan, ani u neets jethethel tin hualchictelil am pulic lejem ma u ulits ti bichou Regio. Tin aytal quicha u cale taja cal an tan ani huaats i ic tal alal. Tin tsabchil quicha u ulits ti bichou Puteoli. 14 Taja i ela tsab ox i ebchalab, ani tu ucha cu jilcon cal jajachic jun i semana. Ani antsana tu jilconits, ani taley tam u cale cu cale cal u acan ma ti Roma. 15 An ebchalabchic tihua ti Roma tsooblinchamejits abal huahua neets cu ulits. Jaxtam chich talchic jaja tucu tamu ti bichou Foro Apio ani chich talchic jaye tucu tamu ti jun i cuajattalab im bij Tres Tabernas. Tam ti a Pablo in tsuuhuits an ebchalabchic, tamna im bina i lej cacnamal cal a Dios. Ma tam ojni in atsal lej tsaplilithits in ichich. 16 Tam tu ultsits ti Roma an capitn im bina an huicnelchic tin cubac an oclec beletnom huicnel. Expith a Pablo jats pithan an quij ca cuajiy pil al jun i ata beletnanath cal jun i soldado.

11I

Ulits a Pablo ti Roma

315
Olnom a Pablo cal in cahuintal a Dios ti Roma

HECHOS28 tam tim bajuhuits, tam chich yantalam i inic jun tu cooyab a Pablo. Patal a quicha a Pablo in olchalchic jantini ta ca otsits ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale. In exobchalchic jantini tu olnab a Jess al an tsejcath cau axi binath cal a Moiss ani jaye tin thuchath uhuil am biyal caulomechic. Antsana a Pablo tin luba quin tolmiy abal quim belachic jaye a Jess. 24 Talchic jaja in alhua batsu an cau ani im bela, ani talchic yab im bela. 25 Cum yab in culbetnal an cau, cubiychic neets ca calejits. Tam a Pablo in uchachic: Lej chubax an cau jahua pithan an caulome Isaas cal an Espritu Santo tin cuenta i biyal juntalchic. 26 Uchan a Isaas cal a Dios ca cale quin ucha in at Israelchic antse: Tata ojni it otsoxchic cal an cau, tocat yab a ejtiyalchic. Ojni it tsuux, tocat yab a tajalchic ti cuenta. 27 Expith a tujbathmethamalits a ichich. Yab a ejtohual ca pena ta ichich jahua a atsalchic. Yab a lej tsutal jahua in tajal a Dios. Yab chubax a atsanchal in cahuintal a Dios ani yab chubax a ejtiyal cal a ichich. Cum yabats it huichiychic cal a Dios, yabats quit jeconthachic. 28 Cum antsana pelits a eychicte, ca lej alhua tsoobnaits abal ma xohueits a Dios neets quim pitha an quij axi yab Israelchic ca jecontha cal in hualab. Jajachic ojni neets quin lej alhua bina in xutsun cal in cahuintal a Dios.

ti oxits a quicha ti ulnec a Pablo ti Roma, tam in abchi an cau ca chich axi oclecchic cal an Israel. Chichchic ani uchan cal a Pablo: At Israelchic, aba ani nan yab u tajchamal janto yab alhua nan u at Israelchic ani yab u tomolnanchamal in ujnamtalchic, bel jajachic tin yacua ti Jerusaln ani tim bina tin cubac an oclec romanochic. 18 An romanochic tin conomichiquiy janto nana u ey, ani ni janto yab tin elchi abal quin tsemtha. Jaxtam in lechic tiquin hualca. 19 An Israelchic yab in ulu max quin hualca, cum tin lej tomolnachicalchic. Jaxtam u conchi an quij quin tsejca cal an lej tsale. Ni hue yab u tsalpay max nan cu jolbiy u at Israelchic tin tamet an tsale. 20 Xo nana te tu canamalchic quit chich cum u le tu tsuu ani tu tiloxnanchi tsab ox i cau. Nana u lej belal a Cristo ax u aychab ca chich cal i at Israelchic. Jats cal tin cooyab teje huicchichic cal i calaniyo patal. 21 Tam toctsiyat a Pablo cal nixe xi Israelchic: Huahua teje yab u abchinenec an u cal i at Israel ax ti Judea tin cuenta xo ax a olnal. Ma ni jun i at juntal yab chenec ma tihua tucu olchi max tata it jolbinel. 22 Expith i tsoobits abal u tomolnab ani u oth cahuiliyab abal jutamaquits an it cau ax a olnanchal an inicchic. Bel i lej le aba ani tucu tiloxnanchihue an cau axi tata a cuaal. 23 Tam im pejchichic jun a quicha abal ca tiloxnanchat an cau, ani

17Tam

HECHOS28 tam ti a Pablo in uluhuits antsana, tam ti calpanits an Israelchic ani cale hueutsxchic cal jahua uchan cal a Pablo. 30 Cuajiy a Pablo ti Roma tsab i tamub, in cuete jalbiyal an ata jun tu cuajil. Im batsuhual cal i lej culbeltalab patal jitats u ulel

316 ti tsabiyab. 31 In olnachiquiyal an inicchic jantini ta ca otsits ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale. In exobchalchic i cau tin cuenta an Ajatic Jesucristo. Antsana in tajal cal i lej inictalab, ani cal ni jita yab tu canchinal.

29Ani

An u axi thuchanchat an ebchalabchic ti Roma cal an tocat abathuale Pablo

Nanaits im Pablo tin tojnalil a Jesucristo ani jaye tin abathualejil, cum jats tim bijiyamal a Dios. Tin tacuyamal a Dios abal cu olnanchichic an inic an alhua cau. 2 Pel i cau axi ma tam ti biyalits a Dios im bijith ulumalits neets quim bina. Jats xe axi quejab olna cal in caulomejilchic ani ti al an Tocat Thuchlab. 3 Ani xo ti al an alhua cau tats tu olnab i Ajatic Jesucristo axi pel in lej Tsacamil a Dios. Tin cuenta in anam tuul pel i at xitslab cal an tsale David. 4 Tin cuenta in tocat pel in lej Tsacamil a Dios, ani tam ti ejtha ti al an jolimtalab ma tamits tu tejhuamel abal in lej cuaal in cathpich tsap. 5 Tin ebal jaja i batsuhual in alhua inictal a Dios abal qui olnanchi im bij a Jesucristo tim patal am bichouchic. Quim belchi im bij ani quim putu cal jahua jaja in ulal. 6 Huaats tatachic a belchamal im bij, ani jaxtam a Dios ti tsutal pel ti cal a Jesucristo. 7 Nan tu thuchanchal axe xi u patal tatachic ax it cuajat ti bichou

A Pablo in thuchanchal an tamcunel ebchalab ti Roma

Roma. A Dios ti canithal ani ti tacuyamal abal quit tocat xetsin junax cal jaja. U lej le abal i Tata Dios ani i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal ani ti jun ejetbethanchi a ichich.
A Pablo in le ti tsabix cal axi ti Roma

u le tu uchachic abal u binal i cacnamal yan cal a Dios tim bij a Jesucristo, cum patal tatachic tim puhuel an tsabal it tilnal abal a belal a Cristo. 9 A Dios in lej tsoob abal etsey nan tu conchinchal i alhuatalab cal jaja tam in ol. Cal patal u ichich u tojonchal a Dios ani u olnanchal im bij a Jesucristo in Tsacamil a Dios. 10 Etsey u conchal a Dios an quij abal max cu ejtou quin cale tu tsabiychic. Lequitsqui max pel in culbetal quin cale. 11 U lej le tu tsuu ani tu exobchiye jantots tam pithoblab an Espritu Santo in le ti pithachic abal ms ca lej junini bela a Cristo. 12 Taye cu junat tsaplxin jun cal xi jun, cum junax i belal a Cristo. 13 Ebchalabchic, u le abal ca tsoobna abal yan i calel u

8Caal

317

ROMANOS1 tsalpayamalits quin cale cal tatachic ani yabaye u ejtohuamal quin cale. U le tu tolmiychic abal ca ms tabatnanchi in cahuintal a Dios jantini tin tabatnanchamalits axi queatchic. 14 U cuaal u uchbil cu olnanchi in cahuintal cal tim patal an inicchic, axi ti al am pactha bichouchic ani jaye axi ti al an alte quimathchic. Cu olchi axi tsalpathchic ani jaye axi yab tsalpath. 15 Ma jutam huichat cu ejtou, in lej canat abal tu olnanchichicte an alhua cau ax it cuajilchic ti Roma.

318 a Dios, bel in tejhuamethal in ey cal in tsejcabil. Ma tam tin tsejca an tsabal ani an eb in tajax tejhuametha abal chubax pel a Dios ani in cuaal in tsap abal etsey. Jaxtam an inicchic yab in ejtohual quin huaynanchi janto max yab in exlal a Dios. 21 Ma tam ti caal in exlamal a Dios, tocat yab in chubax cacna ti Dios ani yab im bina i cacnamal yan cal a Dios. Talbel tocat in quibtsoth tsalpanchi in ey a Dios, ani yabats in exla cum macubejits in tsalap. 22 Macubenequits in tsalap aba ani in uluchic abal tsalpath. 23 In jilachic ti cacnax cal a Dios axi etsey tsalat ani ni jayqui yab u tsemel, ani in cacna i thulcuts axi inquith ejtil i inic ax in ey u tsemel. In diosna i thulcuts axi ejtil i tsitsin ani i tsan ani i tse acan. 24 Jaxtam a Dios in jila an inicchic ca cuete quithabme tin ebal in quithab lenomtal. Quin taja yan i tajbilab tin anam tuul axi lej tithetal. 25 Yabats im belchi an chubaxtalab tin cuenta a Dios, tocat im bela i janamtalab. Tocat in cacnachic ani im palenchi in tsejcabil a Dios, ani yabats im palenchi a Dios axi expith in tomnal ca puhuethanchat im bij abal etsey. Amn. 26 Jaxtam a Dios in jila an inic quin taja in cuete tithetal lenomtal. Ma i uxumchic in hualba in tajtal ey ani coxin cal in at uxum. 27 Aniye jaye i inicchic in hualba in tajtal ey ani coxin cal in at inic. Huatath lenxin i inic cal in at inic ani yab cal i uxum. In taja i tithetal tajbilab tin inictal

u tithenal an alhua cau cu olna cum tats ti cuajat in tsap a Dios, ani cal patal jitats quim bela neets ca jecontha cal in hualab. In lenamal a Dios abal ca ocox olnanchat an alhua cau an Israelchic ani talbel axi yab Israel. 17 Jats cal an alhua cau a Dios tu tsoobliyalchic jantini tucu tsuu huahua tu bolith cal jaja. Antsana tu tsutal a Dios expith max qui bela an alhua cau. In ulal an Tocat Thuchlab abal jitats tsutatits ti bolith cal a Dios cum im belalits, jaits jaja axi it ejatlith abal etsey.

16Yab

In tsap an alhua cau

tsoob abal a Dios ti eb in lej yajchiquiyal patal an inicchic axi yab pututh ani axi cal im pojcaxtal yab in hualcal ca exla an chubaxtalab. 19 Ma jutam huichat u ejtohuab ca exla a Dios, antsana in ejtohual an inicchic quin exla a Dios cum in tejhuamethaits in ey. 20 Aba ani yab u tsutab

18I

Jolbith an inicchic

319 cal in at inic. Jaxtam a Dios in jila quin leca i yajchictalab tin ebal in quithab tajbil. 28 Cum yabats in lena an inicchic quin cacna a Dios tin Diosil, jaxtam a Dios in jila ca quithabme in tsalap. Quin taja i tithetal tajbilab axi yab in tomnal quin taja. 29 Xeetsac in tajachic hualim jahua yab bolith. Pel i uxumbe ani i inicbe. Pojcaxchic. Pel i jaylom cal jahua pel in cal queat i inicchic. Pel i othnaxma. Paixnom ani tsemthom cal in at inic. Pejx cal in at inic ani quithab tajchix. Cambibma ani tuchixma cal i cau. 30 Quithab cahuilix. Im pojcal a Dios. Pel i cuiyath tsalpanchix cal in at inic. In cathatnal tim ba ani inic tajathchic tim ba. Xeets tocat tsalpopol quin taja ms jahua quithab. Jecomchic cal in tata ani cal in mim. 31 Macuchic in tsalap. Yab im putuhual cal jahua in ulal neets quin taja. Yab canithom. Yab in ujnam ti paculanchix ani yab letenthom cal in at inic. 32 In tequeth tsoobits nixe xi inicchic jahua in ulumalits a Dios tin cuenta an hualabtalab, abal jitats quin taja nixe xi hualabtalab in tomnal ca tsemets. Aba ani in tsoobits, bel xeets tajpipil cal an hualabtalab. Ma u culbelchic max tam quin taja xi queat an inicchic jayetsequi.

ROMANOS1,2 at inic, in macuchith jolbiyal tim ba jaye. Yab neets quin jeca ca yajchiquiyat cal a Dios. 2 I tsoobits abal a Dios etsey in tajal bolith tam quin yajchiquiy jitats quin taja yab alhua. 3 Yab neets quin jeca an yajchiquixtalab jitats quin jolbiy i hualbith inic ani jaja jaye ca hualbin. 4 Hualam yab in tequeth exlanchal in huinat alhua inictal a Dios, cal ti cayanab ani ti aychab ca jictson cal in hualab. 5 Cum lej tujbath in ichich ani yab u jictsonal cal in hualab, jaxtam a Dios neets quin yanethanchi i yajchictalab tam quim baju a quicha neets quin tsejca. Tam ojni neets ca tejhuame abal a Dios pel i bolith tsejcom cal an inic. 6 Neets quin jalbinchi ti junchic jantinits tin tajamalits max alhua o max yab alhua. 7 A Dios neets quin it ejatliy abal etsey jajachic ax in le ca cuajiy tin tsalat cuajattal ani quin cooy jahua huaats ti eb axi ni jayqui yab neets ca taley. Jats jajachic ax in junini tajal jahua alhua. 8 Neets quin leca in tsacultal a Dios ani neets ca yajchiquiyat jitats quin taja expith in cuete culbetal. Yab in tajal jahua in ulal an chubaxtalab, tocat in tayat tajal jahua yab alhua. 9 Patal jitats in tajamal jahua yab alhua, jats neets ca yajchiquiyat cal a Dios. An Israelchic neets ca ocox yajchiquiyat ani talbel axi yab Israel. 10 Patal jitats in tajamal jahua alhua neets ca cuajiy tin tsalat cuajattal a Dios ani ca puhuethanchat in ey ti eb. Neets quin atsa jun ejetbethanchithits in ichich cal a Dios. Antsana neets

Huaats jita cal tatachic in jolbiyal in at inic tam ca hualbin, ani u hualbinal jayetsequi jaja. Jitats antsana jolbix cal in

A Dios pel i bolith tsejcom cal an inic

ROMANOS2 quin ocox baju i Israelchic ani talbel quim baju axi yab Israel. 11 A Dios yab im pocoth tsutal an inicchic. 12 In yajchiquiyal jahuaquits tam inic axi hualbinenec. Aba anaquits yab in exlal an tsejcath cau axi binath cal a Moiss, bel neets ca yajchiquiyat cal a Dios max hualbinenec. Aba anaquits in exlamal ani hualbinenec, bel neets ca yajchiquiyat. A Dios neets quin eyentha an tsejcath cau tam quin tsejca ax in exlamalits an tsejcath cau. 13 Jita tocat in atsalqui an tsejcath cau yab ja axi tsutat ti bolith cal a Dios. Jitats quin taja jahua in ulal jats axi tsutat ti bolith. 14 Huaats axi yab Israelchic in tajal alhua jantini in ulal an tsejcath cau an inicchic quin taja. Antsana tin tajal aba i yab in exlal an tsejcath cau. Max antsana tin tajal alhua, ejtil max in cuaalchic thuchath tin ichich an tsejcath cau. 15 Antsana ti tsoobnab abal jahua in ulal an thuchath tsejcath cau, jayetsequi cuajat tin ichich i inicchic axi yab Israel. U taunab cal in cuete ichich, junchiquil in atsal jolbith ani junchiquil in atsal bajuth cal in tajbilchic. 16 Ma neets ca tajchin ti cuenta in tsinat tsalap an inic tam quim baju an quicha ca tsejca. A Dios neets quim punu a Jesucristo ti tsejcom jantini nan tu uchachic tam nan tu exobchi in cahuintal a Dios.

320 thacatnal an tsejcath cau axi binath cal a Moiss. In cathat tajal cum exlomcua cal a Dios. 18 In exlanchalcua in culbetal a Dios ani in tsoobits jahua cathpich alhua cal a Dios, cum antsana tu exobchinal cal an thuchath tsejcath cau. 19 In tsalpayal abal in ejtohual quin exobchixnanchi in tequeth belil a Dios axi ejtil i joctsi. In tsalpayal in ejtohual quin tajbanchi im belil axi xeets al an yicuax. 20 Pel i tsalabchixcua cal axi yab in exlal an chubaxtalab ani pel i exobchix cal axi yabaye in ejtiyamal in cahuintal a Dios. In tsalpayal abal ti al an thuchath tsejcath cau binath cal a Moiss tats ti cuajat an lej exlomtalab ani an lej chubaxtalab. 21 In exobchal queatchic, ani yab in exobchal tim ba. In uchalchic yab alhua ca cueen, ani jaits jaja an cue. 22 In ulal abal yab alhua ca uxumbejin, ani pel i uxumbe. Im pojcal an thulcuts ax u diosnab, ani jun tajat in cueenchal jahua huaats ti al an tiyopan tin cuenta an cacnaxtalab cal nix xi thulcuts. 23 In cathatnal an thuchath tsejcath cau binath cal a Moiss, ani yab im putuhual cal jahua in ulal. Antsana in tejhuamethal abal yab chubax in cacnal a Dios. 24 Jats nixe an inic axi thuchathits ti al an Tocat Thuchlab jun tin ulal abal u quithab cahuiliyab a Dios cal axi yab Israelchic tin ebal in tajbil yab alhua nixe xi inic. 25 Ma tam ti biyal cojchinal in inictal axi inic ti Israel abal ca tejhuame pel in cal a Dios. Xo tabat max ca cojchin in inictal an

jita cal tatachic in ulal abal pel i Israel ani in

17Huaats

An Israelchic ani an tsejcath cau binath cal a Moiss

321 Israel ani jaye quim putu cal an uchbixtalab axi ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss. Jolat ca cojchin max yab im putuhual. 26 Huaats axi yab Israelchic yab cojchinenec in inictal, ani bel im putuhual cal jahua in ulal an tsejcath cau, ani a Dios in tsutal ejtil max cojchinenequits ani pelits tin cal jaja. 27 Antsana tim putuhual aba ma i yab cojchinenec in inictal. Ani u jilconal jolbith an Israelchic max expith cojchinenec in inictal ani yab quim putu cal jahua in ulal an tsejcath cau. 28 Axi expith huatsinenec pel i Israel yab ja ax in lej cal a Dios, ani axi expith cojchinenequits tin inictal yab ja ax in lej cal a Dios. 29 Pel i lej Israel ani pelits in lej cal a Dios jitats im binamalits in ichich cal jaja. Yab im bajuhual tin cal a Dios tin ebal i thuchath uchbixtalab quim putu. Im bajuhual tin ebal an Espritu Santo tin ichich. Jaits nixe xi inic u tsutab ti alhua cal a Dios aba i hualam yab ca tsutat ti alhua cal in at inic. Janto tam tabattalab max i inic pel i Israel? Janto ti tabat max ca cojchin in inictal? 2 Ojni lej tabat, cum a Dios im pitha an Israelchic in thuchath cahuintal. 3 Max jita cal jajachic yab im putumal cal in cahuintal a Dios, yab qui tsalpay abal a Dios jaye yab im putuhual cal jahua in ulumalits neets quin taja. 4 Ni abal jay iba qui tsalpay antsana. Aba ma tim patal an inicchic max ca janamcahuin, a Dios iba. Etsey pel i lej chubax inic. Thuchathits a Dios ti al an Tocat Thuchlab antse:

ROMANOS2,3 Aba ma an inicchic ti tsalpanchal yab chubax a tajal jahua a ulal neets ca taja, bel chubax etsey a tajal. Aba ma ti tsalpanchalac yab it pututh, bel lej chubax it pututh. 5 Jantini ti qui toctsiy max i inic quin ulu abal tam cu hualbin, tamna a Dios ms in ejtohual quin tejhuametha tim ba ti pututh? Max chubax anac, tamna a Dios yab in tajal pututh tam tu yajchiquiyal tin ebal i hualab. U ulalqui antsana cum huaats i inic axi antsana in tsalpayalqui. 6 Ni abal jay iba qui ulu antsana abal a Dios yab pututh. Max yabac pututh yab in ejtohualac ti pututh tsejcom cal an inicchic. 7 Auxe max ms u tejhuamel ti chubax a Dios max huahua cu janamcahuin. Max chubax anac, tam yab neets quin tsutat tin hualbith inic cal a Dios tam quin janamcahuin. 8 Max chubax u tejhuamel ti alhua a Dios tam qui taja jahua yab alhua, tam in tomnal qui taja jahua yab alhua. Huaats jitachic tu quithab cahuiliyal, cum in ulal abal antsana i exobchamalits. In tomnal ca tajat jolbiyat cal a Dios jitats quin ulu ani.

max qui tsalpay abal huahua tu Israel u lej alhua ani axi yab Israel lejat yab alhua. Ni abal jay iba qui tsalpay antsana. I ulumalits abal a Dios in tsutal tim patal an inicchic jolbith tin ebal an hualab, axi Israelchic ani axi yab

9Auxe

Patal huahua u hualbith

ROMANOS3 Israelchic. 10 Tu thuchathits huahua ti al an Tocat Thuchlab. In ulal: Ni jita yab huaats ax in tajal alhua, ma juncats yab huaats. 11 Ni jita yab huaats ax in lej ejtinchal in tsalap a Dios. Yab huaats ax u alim cal a Dios. 12 Pilme tim patal an inicchic yab in aynanchal im belil a Dios. Tajat quibenequits. Yab huaats i alhua inic, ma ni juncats yab huaats. 13 Caxiy in cahuintal an inicchic ejtil i tsemelom axi petelits in caxiy tam yabaye jolith. Lej cambix an inicchic cal jahuats quin ulu. An cau jahua in ulal ejtil in itixtal an tsan. 14 In caunal hualim i quithab cau ani i tsaic cau. 15 Athithil neets abal ti tsemthom cal in at inic. 16 Xeet ti quibethom ani ti othnax. 17 Yab in ujnam ca cuajlelen jun ejet. 18 Ma ni hue yab jictsoth cal a Dios. 19 I tsoobits abal uchbith an Israelchic cal an tsejcath cau jahua a Dios im bina cal a Moiss, ani patal jolbithits cum yab in ejtohual quin tala putu cal nixe xi cau. Ni jun yab in ejtohual quin ucha a Dios abal yab jolbith. Quin exbay tim patal abal jolbithits. 20 Ni jita tam inic yab neets ca tsutat ti bolith cal a Dios expith max quim putu cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. In ey an tsejcath cau pelits expith abal tucu tsoobliy abal pelits huahua tu hualbith inic.

322
U tsutab ti bolith an inic cal a Dios tam quim bela a Cristo

Moiss ani axi queat in caulomejilchic a Dios in olnamalits tin thuchath uhuil jantini tucu tsutat tu bolith cal a Dios. Xohue i lej alhua tsoobits jantini, abal yab ja tin ebal an tsejcath cau. 22 Tocat qui bela a Jesucristo, ani patal jitats quim bela neets ca tsutat ti bolith cal a Dios. Max pel i Israel ani max yab pel i Israel, expith quim bela. 23 Cum patal huahua u hualbinenequits, jaxtam yab i bajuhual cu tsutat tu bolith cal a Dios. 24 Bel a Dios in ejtohual tucu tsuu tu bolith tin ebal in alhua inictal ani tin ebal abal a Cristo Jess tu jalcuth calchiyamalits cal i hualab tam ti tsemets al an cruz. 25 A Dios im bina a Cristo ca tsemets ti al an cruz abal tucu jalbinchi i hualab cal in huaclath xitsal, ani i tabatnanchal in xitsal a Cristo tam qui belaits. Ma jalbinchatits jaye in hualab an inicchic axi biyal tsemenecchic, ani jaxtam a Dios cal in cayatal im paculanchi in hualab jajachic jaye. Antsana a Dios in tsooblinchichic abal pel i alhua inic. 26 Ani xo bel tu tsooblinchalhue abal pel i alhua inic, cum tu tsutal tu bolith tam qui bela a Jess. 27 Max antsana tu tsutatits tu bolith cal a Dios cum i belalits a Cristo, jaxtam yab qui cathatna ti ba. Yabats huaats jale qui cathatna ti ba cum expith i belal a Cristo, ani yab u tsutatits tu bolith tin ebal abal i tajamal jahua in ulal an tsejcath cau. 28 I tsoobits

21A

323 abal tocat qui bela a Cristo ani a Dios tu tsutalits tu bolith tamna. Yab ja tu tsutal tu bolith a Dios max expith qui putu cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. 29 Auxe max a Dios pel in Diosil an Israelchic expith ani yab pel in Diosil jaye axi yab Israelchic. Pel in Diosil jaye axi yab Israelchic. 30 Cum juncats a Dios huaats cal patal an inicchic, jaxtam in tsutal ti bolith jitaquitsqui quim bela a Cristo. Yab janto ti exbath max pel i Israel ani max ca cojchin in inictal ani max yab pel i Israel ani max ca cojchin in inictal. 31 Auxe max i jolatmethal an tsejcath cau cum i belal a Cristo. Abal jay iba. Max i belal a Cristo, ms neets qui putu cal an tsejcath cau.

ROMANOS3,4 bolith. Tam ojni neets ca culbe. 7 In ulu a David: Neets ca culbe jitats ca paculanchat in hualab cal a Dios. 8 Neets ca culbe jitats yab ca jolbiyat cal an Ajatic tin ebal in hualab. 9 Antsana neets ca culbe expith axi cojchinenec in inictal ani yab neets ca culbe axi yab cojchinenec? Nan tu uchaits abal tsuume ti bolith a Abraham cum im bela a Dios. 10 Tsuume jaja ti bolith cal a Dios tam ti cojchinenequits in inictal o tam ti yabaye cojchinenecac? Yabaye cojchinenequits. 11 Cum im belamal jats ti tsutatits ti bolith, ani ma ti talbelits tam ti uchan cal a Dios ca cojchin in inictal abal antsana ca tsoobna pel in cal a Dios. Im baju a Abraham ca tajan ti cuenta cal a Dios ejtil max pel i tatalab cal patal jitats quim bela a Dios. Aba i ca cojchin in inictal, neets ca tsutat ti bolith an inicchic cal a Dios tam quim belaits. 12 A Abraham pel ejtil i tatalab jaye cal axi cojchinenec in inictal ani im belal a Dios. Im belal jayetsequi jantini im bela a Abraham tam ti yabaye cojchinenequits in inictal.

Nan u le tu tiloxnanchichic i biyal at juntal xitsal Abraham. 2 Max anac tsuume ti bolith cal a Dios tin ebal in tajbil, tam in ejtohuamalac quin cathatna in tajbil tin tamet a Dios. Cum yab ja ti tsuume ti bolith, jaxtam yab in ejtou. 3 Thuchathits a Abraham ti al an Tocat Thuchlab abal im bela a Dios, ani jaxtam ti tsuume ti bolith cal a Dios. 4 Max i inic ca tojon ani ca jalbinchat yab pel i pithoblab, pel in atohual. 5 Yab pel in atohual tam an inic ca tsutat ti bolith cal a Dios. Yab u tsutab ti bolith tin ebal in tajbil, tocat quim bela ani neets ca tsutat ti bolith aba ani pel i hualbith inic. 6 A David in olna jaye abal yab tin ebal in tajbil an inic ca tsutat ti bolith cal a Dios, tocat quim bela ani neets ca tsutat ti

A Abraham pel i tipchixtalab

uchan a Abraham cal a Dios abal jaja ani in tsacamilchic neets ca pithan tim puhuel an tsabal ti calab. Antsana ti uchan cum tsutatits ti bolith ma tam tim belaits a Dios, yab abal im putumal cal in uchbixtal a Dios. 14 Auxe

13Bijchith

Am bijchith cau u putnal tam ca belchin

ROMANOS4,5 max neets ca pithan jahua bijchith uchan cal a Dios expith max jita quim putu cal in uchbixtal a Dios. Iba. Max chubax anac, tamna jolat qui belchi jahua a Dios tu bijchith uchal ani yab janto in jalbil im bijchith cahuintal. 15 In ey in uchbixtal a Dios tu jolbiyalchic tam yab qui putu. Cum huaats i uchbixtalab, huaats janto ca jecomna. 16 I belal a Dios ani tin ebal in alhua inictal jaja tu pithal jahua im bijchith ulumalits neets tucu pitha. Lej chubax i batsuhual max i belal ejtil im belamal a Abraham ani in at juntal xitsal jaja. Nixe xi bijchith cau yab expith pithan ca tabatnanchat cal ax im putuhual cal in uchbixtal a Dios, jaye ca tabatnanchat cal ax im belal a Dios ejtil tim belamal jaye a Abraham. Antsana a Abraham pel i tatalab cal patal huahua ax i belal. 17 In ulal an Tocat Thuchlab abal a Dios im bijiy a Abraham ti tatalab cal yan i inicchic, cum im bela a Dios. Jats a Dios ax in ejtohual quin ejtha an tsemelomchic ani quin huatsintha jahua yabaye u huatsinenequits. 18 A Abraham im bela a Dios tam ti yab huaats i aychixtalab neets ca lablinchat. Im bela abal neets ca bijiyat ti tatalab cal yan i inicchic jantini ti uchanits cal a Dios. Neets ca pithancua yantalam i tsacamlab. 19 Aba ma in cuaalits jathua bo inic i tamub, bel yab in jila quim bela. Jaye uxcueits a Sara, ani yabats in ejtohual quin cooychic i tsacam. 20 Ni jayqui yab in tsalpay max a Dios yab

324 neets quin ejtou quin tajchi jahua bijchith uchnenequits neets quin tajchi. In junini bela ani in junini tsapna a Dios, ani im puhuethanchi im bij a Dios. 21 Lej thacat in ichich cum im bela abal a Dios in huital quin taja jahua im bijchith ulumalits neets quin taja. 22 Cum in lej bela, jaxtam ti tsuume ti bolith cal a Dios. 23 Abal tsuume ti bolith tam im bela, yab expith thuchat tin cuenta a Abraham. 24 Huahuahue neets cu tsutat tu bolith tam qui bela a Dios ax in ejtha i Ajatic Jess ti al an jolimtalab. 25 Jaits a Jess axi bina ca tsemtha ti calchix cal huahua i hualab, ani xo ejthachits abal cu tsutat tu bolith cal a Dios.

Cum i belal an Ajatic Jesucristo, jaxtam tu tsutatits tu bolith cal a Dios, ani tin ebal jaja jats tu cuajatits jun ejet cal a Dios. 2 Cum i belal a Cristo, jaxtam tu utbamalits cal a Dios ani u tayat cooyab cal in alhua inictal a Dios. U lej culbel cum i aychal cu netha ti eb cu cuajiy tin tsalat cuajattal a Dios. 3 Ani yab expith ja tu culbel. U culbel xo jaye cal an yajchictalab, cum jats cal tu cuxuthmethanchab i ichich. 4 Ani cal i ichich cuxuthmethanchith jats tu tsutab tu alhua cal a Dios. Ani jaxtam ms i aychal cu netha ti eb cu cuajiy cal a Dios. 5 Jats i aychal ani i lej tsoobits abal neets cu netha cum yab u cambix a Dios. I lej tsoobits abal lej canithom a Dios, cum tu pithamalits an Espritu Santo abal tucu tsooblinchi in canithomtal.

Axi tsutatits ti bolith cal a Dios

325 huahua yab u tsapnel qui jecontha ti ba cal an hualabtalab, jaxtam tim pejchith quichajil tsemets a Cristo ti al an cruz ti calchix cal huahua tu hualbith inic abal tucu jecontha. 7 Cal huahua tu inic aba ma pelac i alhua inic axi ca calchiyat, yab lej huaats jita ca tsemets ti calchix cal jaja. Lequitsqui max huaats tsab ox quim bina tim ba ca tsemets ti calchix max cathpich alhua axi neets ca calchiyat. 8 Aba ani antsana cal an inicchic, a Dios in tejhuametha abal tu canithal tam tim bina a Cristo ca tsemets ti calchix cal huahua tu hualbith inic. 9 Cum tin ebal in huaclath xitsal a Cristo tsutat huahua tu bolith cal a Dios, jaquitsqui ms a Cristo neets tucu jaluntha yab qui leca an yajchictalab axi a Dios quin abchi an inicchic tam ca taley an quij quicha. 10 Tam ti huahua pelac u tomolnax cal a Dios, jaja tu huichba tu jaublab cum tsemets a Cristo ti calchix cal huahua. Cum pelits tu jaublab cal a Dios, jaquitsqui ms a Cristo neets tucu jaluntha cal an hualabtalab cum ejthachits ani ejat abal etsey. 11 U culbel huahua cal a Dios, cum tin ebal i Ajatic Jesucristo jats tu huichbathits tu jaublab cal a Dios.

ROMANOS5 cau quin lejquith bijiy jahua pel i hualabtalab. 14 Aba ani yabaye huaatsac i tsejcath cau, bel atan ti lej jayqui an inicchic cal an tsemla cum hualbinenequits. Atan ma tam tin quichajil a Adn ani ma tam ti chich a Moiss ani pithan an tsejcath cau cal a Dios. Aba i in ayquilchic a Adn yab in jecomnamal in uchbixtal a Dios ejtil in jecomna a Adn, bel atan cal an tsemla. A Adn in taja abal ca tsemets an inicchic, ani a Cristo axi chich talbel in taja abal ca ejatliyat abal etsey. 15 Pil in hualab a Adn ani pil im pithbil a Dios. Tin ebal in hualab juncats i inic Adn, jats ti tsilcoyat yantalam an inicchic cal an hualabtalab ani cal an tsemla, ani tin ebal im pithbil a Dios yantalam i inicchic u tsejhualith jeconthab cal an hualabtalab cal juncats i inic Jesucristo. Lej cathpich pulic im pithbil a Dios yab ejtil in hualab a Adn. 16 Pil in calat in hualab a Adn ani pil in calat im pithbil a Dios. Cal juncats in hualab a Adn huaats i jolbixtalab, ani cal im pithbil a Dios u ejtohuab an inicchic ca tsutat ti bolith cal a Dios aba ma yan i hualabtalab in tajamal. 17 Tin ebal in hualab juncats i inic Adn, jats tu atnal an inicchic cal an tsemla. Tin ebal juncats i inic Jesucristo ani in alhua inictal a Dios jats ti ejtohual qui ata an hualabtalab ani an tsemla. Jats tu it ejatlith huahua ani jats tu tsutatits tu bolith cal a Dios. 18 Cum tsilconenec tim patal an inicchic cal in hualab xi juncats i inic Adn, jats ti jolbithchic cal

6Cum

juncats i inic Adn jats ti tsiquin an hualabtalab teje tsabal, ani tin ebal an hualabtalab jats tu tsemel an inic. Cum patal hualbinenec, jaxtam patal u tsemel. 13 Hualbinenequits an inicchic tam ti yabaye huaats i tsejcath

12Cal

A Adn ani a Cristo

ROMANOS5,6 a Dios. Tin ebal juncats i inic Jesucristo ax in tajchi in culbetal a Dios, jats ca ejtohuat ca tsutat ti bolith ani ca it ejatliyat patal an inicchic cal a Dios. 19 Cal in jecomtal juncats i inic Adn, jats ti tsutat yantalam i inicchic ti hualbinel. Cum juncats i inic Jesucristo in tajamal in uchbil cal a Dios, jats ti neets ca tsutat yantalam i inicchic ti bolith cal a Dios. 20 A Dios im bina an tsejcath cau abal ca tejhuametha ms in hualab an inic. Aba ma yantalam in hualab an inicchic, bel u atanthanchab cal in alhua inictal a Dios cum ms in cuaal in tsap. 21 Tin ebal in tsap an hualabtalab, jats tu atnal huahua cal an tsemla. Tin ebal in tsap in alhua inictal a Dios chithachits cal i Ajatic Jesucristo, jats tu it ejatlith abal etsey ani jats tu tsutatits tu bolith cal a Dios.

326 a Cristo al an jolimtalab cal in huinat tsap in Tata ti eb, antsana huahua ejtil max u junax ejthachits cal a Cristo. Jaxtam qui ayna i it xetsintalab. 5 Cum i ejtilnal a Cristo tin cuenta in tsemtal, jaye i ejtilnal tin cuenta in ejthachtal. 6 I tsoob abal i tajtal ey ejtil max junax tsemthach cal a Cristo ti al an cruz abal yabats quin cooy in tsap. Yabats cu huicat cooyat cal i hualbith tajtal ey axi ejtil i amu ti jayqui tu huicat cooyamal. 7 An tsemelom yabats u abatnab cal in tsap an hualabtalab. Antsanahue. 8 Max u junax tsemtsits huahua cal a Cristo, i lej belal abal u junax ejthachits jaye. 9 I tsoobits abal ejtha a Cristo ti al an jolimtalab ani ni jayqui yabats neets ca tsemets junil, cum yabats neets ca ejtohuat ca atan cal an tsemla. 10 Jun calat expith tsemets a Cristo tin cuenta an hualabtalab, ani xohue ejatits cuajat cal a Dios in tajchale in culbetal. 11 Antsanachicte ca tajchi in culbetal a Dios cum it tsatbathits cal i Ajatic Cristo Jess. Ca lej tajachic ti cuenta abal ejtil max it tsemthach a ey tin cuenta an hualabtalab. 12 Jaxtam yabats ca hualca ta ba ti ata an hualabtalab. Yabats ca taja jahua in le a cuete inictal axi neets ca taley. 13 Ni hue yabats ca bina ta ba quit eyentha cal an hualabtalab, tocat ca bina ta ba tin cubac a Dios abal jaja ti eyentha ca taja jahua bolith. Ejtil max it tsemenecac ani xo it ejthachits. 14 Cum it abatnabchic cal in alhua inictal a Dios ani yab cal an

Auxe max qui ulu huana cu hualbin ms abal a Dios tucu paculanchi ms cal in alhua inictal. 2 Ni abal jay iba. Cum a Dios tu tsutal ejtil max u tsemthachits i tajtal ey tin cuenta an hualabtalab, jaxtam yabats in tomnal cu hualbin. 3 Qui tsoobna abal ejtil max u tsemtsits junax cal a Cristo Jess ti al an cruz. U pujathits ani u tsatbathits cal jaja. 4 Tam tu pujanits ejtil max u junax joliyamejits cal a Cristo ani u tsemthachits i tajtal ey tin cuenta an hualabtalab. Ani jantini ti ejtha

Ejtil max u tsemthach i ey tin cuenta an hualabtalab ani u it ejatlith cal a Cristo

327 tsejcath cau, jaxtam an hualabtalab yabats in ejtohual ti atachic. max cu hualbine cum u abatnab cal in alhua inictal a Dios ani yab cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Ni abal jay yabats cu hualbin. 16 A tsoobchic abal max a binal ta ba quit cunat abatna cal i amulab, pel a uchbil ca tala tajchi patal jahua ti uchbiyal. Max a binalchic ta ba cal an hualabtalab, ejtil max a amunal an hualabtalab. Neets quit hualbine ani neets quit tsemets abal etsey. Expith max a amunal a Dios, neets ca tajachic jahua bolith. 17 Ti jayqui it cunat abatname cal an hualabtalab, ani xo itsots. Cacnamal yan a Dios abal cal jum putat a ichich a putuhual cal in cahuintal a Dios ax it exobchinenec. 18 A Dios ti hualcanthamalits abal yabats quit cunat abatnachic cal an hualabtalab, ani xo it cunat cooyab cal a Dios abal ca junini taja bolith. 19 Nan tu tipchixnanchalchic antsana i amulab ani in abatnanelil cum quibat ca ejtiy an naptal chubaxtalab. Ti jayqui a bina ta bachic quit cunat abatna cal jahua atax ani quithab, ani xohue ca bina ta ba ca junini tajachic jahua bolith ani expith jahua tocat. 20 Tam it cunat abatnamechic cal an hualabtalab yab a tajamal jahua bolith. 21 Yab janto ti tolminchichic an hualabtalab lejat, ani xo tocat a tithenal jahua a talamalits. In calat an hualabtalab pel i tsemla expith.

ROMANOS6,7 Dios ti hualcanthamalits abal yabats quit cunat abatna cal an hualabtalab, ani xo it cunat cooyab cal a Dios abal ca junini tajchi jahua jaja in le. Xo a elaits i alhuatalab, cum a Dios ti toquethanchamalchic a ichich ani talbel neets quit etsey cuajiy cal jaja. 23 An hualabtalab tu jalbiyalchic cal i tsemla, ani a Dios jats tu tsejhualith it ejatlinchal i ejattal abal etsey tam u tsatbathits cal i Ajatic Cristo Jess.

22A

An cunat tojnal pel i tipchixtalab


15Auxe

Ebchalabchic, a tsoob abal expith jita ejate, jats axi uchbith quim putu cal an tsejcath cau axi cal an oclecchic. 2 Jun i tomquith uxum in cuaal in uchbil quim putu cal nixe xi tsejcath cau ca junini cuajiy cal in tomquil tam biyat ejate an inic. Max ca tsemets in tomquil, tamna an tomquith uxum yabats uchbith cal an tsejcath cau tin cuenta jaja axi pelac in tomquil. 3 Max ca juncun nixe xi tomquith uxum cal queat i inic biyat ejate in tomquil, tamna pel i inicbe. Max ca tsemets in tomquil, ma tamnaits ojni yabats uchbith cal nixe xi tsejcath cau tin cuenta jaja axi pelac in tomquil. In ejtohual ca tomquin cal queat i inic ani yab pel i inicbe. 4 Antsana tatachic ebchalabchic, yabats it uchbith cal an tsejcath cau binath cal a Moiss cum tsemets a Cristo. Xo ejthachits a Cristo, ani ejtil max it tomquithits cal jaja ani jaits jaja pel ti cal. Xo a cuaalchic a uchbil ca taja

An tipchixtalab cal axi tomquithchic

ROMANOS7 jahua in le a Dios. 5 Ti jayqui i tajamal jahua in le i hualbith tajtal ey. Aba ani i exlamal jahua in le an tsejcath cau binath cal a Moiss, bel i tajamal jahua in le i anam tuul. Tin ebal nixe xi hualbith tajbilab neetsac cu tsemets abal etsey. 6 Xo ejtil max huahua u tsemenequits tin cuenta an thuchath tsejcath cau binath cal a Moiss ax tu cunat abatnamal. Yabats ja ax tu abatnal. An Espritu Santo jats tu abatnal cal i ichich itmethachits. U hualcathits abal qui tajchi in culbetal a Dios.

328 Dios, aba ani pithnenec an tsejcath cau abal tiquin tolmiy quin cuajiy abal etsey cal a Dios. 11 Aba ani u exla an tsejcath cau, bel u lejatna an hualabtalab tu ichich ani jats tin cambiy. Cum yab u putumal cal nixe xi tsejcath cau, u exlaits abal yab neets quin cuajiy abal etsey cal a Dios. 12 Pel in ey an tsejcath cau jahua a Dios im pitha a Moiss tocat. Tu uchbiyalchic qui taja jahua tocat ani jahua bolith ani jahua alhua. 13 Yab cu ulu abal tin ebal nixe xi tsejcath cau yab neets quin cuajiy abal etsey cal a Dios. Ni abal jay iba cu ulu antsana. Yab neets quin cuajiy cal a Dios tin ebal u hualab. Lej alhua an tsejcath cau cum tin tsooblinchi janto in lej ey an hualabtalab, ani tin tejhuamethanchi abal cathpich quithab an hualabtalab tin tajchal. 14 I tsoobits abal a Dios tu pitha an tsejcath cau, tocat yab u ejtohual cu putu cum u tajtal ey cunat abatnab cal an hualabtalab. 15 Yab u lej ejtiyal jale u tajal jahua u tajal. Yab u tajal jahua u leac cu taja, tocat u tajal jahua u pojcalac. 16 U tajal jahua yab u le cu taja, ani jats tin canchalac an tsejcath cau yab cu taja. Jaxtam u exlalits abal alhua an tsejcath cau. 17 Cum u tajal jahua yab alhua ani yab cal u culbetal, yab lej nana ax u tajal. Jats an hualabtalab ax tin cuajchim tu ichich. 18 Tin cuenta u tajtal ey tu ichich u tsoobits abal ni janto yab huaats alhua. U leac cu taja jahua alhua ani yab u ejtohual. 19 Yab u tajal alhua aba ani u leac, tocat u tajal jahua yab

max qui ulu abal an thuchath tsejcath cau binath cal a Moiss tu tajchal cu hualbin. Ni abal jay iba qui ulu antsana. Pel in ey tu tsooblinchal jahua pel i hualabtalab. Yab u tsoobnamalac max pel i hualabtalab cu cainchi jahua pel in cal queat i inic max yab tin uchamalac an tsejcath cau binath cal a Moiss yab cu cainchi. 8 Aba ani tin uchamal antsana, bel u lejatna an hualabtalab tu ichich. U exla abal pel i hualabtalab cu cainchi, ani bel thaycan yan i hualbith lenomtalab tu ichich. Cal nixe xi thuchath tsejcath cau jats cal tu atsal in lej jolbith tu ichich tam in hualbinal. 9 Ti jayqui yab u atsanchi in alem nixe xi tsejcath cau, ani u tsalpay abal neets quin cuajiy abal etsey cal a Dios. Ma tam tu atsanchits, tam ojni u exlaits abal pel in hualbinel ani yab neets quin cuajiy abal etsey cal a Dios. 10 U exlaits abal yab neets quin cuajiy abal etsey cal a

7Auxe

I hualbith tajtal ey

329 alhua ani jats yab u le cu taja. 20 Cum antsana u tajal jahua yab u le cu taja, yab lej nana ax u tajal. Jats an hualabtalab ax tin cuajchim tu ichich. 21 Antsana u tajal jahua yab alhua, aba ani u leac cu taja jahua alhua. Expith u elal tu ichich jahua yab alhua. 22 Tu lej luputh ichich u culbetnanchal in abatnaxtal a Dios cu tajchi. 23 Aba ani u culbetnanchal, bel huaats tu inictal in tsap an hualabtalab cal tin cunat abatnab ani cal tin tomolnanchab u culbetal. 24 In lej tsejhuantal tu ey. Jita neets tiquin atanthanchi an hualabtalab tu anam tuul abal yab quin tsemets abal etsey? 25 Lej cacnamal yan a Dios, cum expith i Ajatic Jesucristo neets tiquin atanthanchi an hualabtalab. Cal patal u ichich u tajchalac in abatnaxtal a Dios, ani tam tin cunat abatnab cal in tsap an hualabtalab tocat u tajal i hualabtalab.

ROMANOS7,8 ejtou tucu tolmiy tin cuenta an hualabtalab, cum tin ebal i hualbith tajtal ey yab i ejtohual qui putu cal an tsejcath cau. Jaxtam a Dios in aba in lej Tsacamil ca tsemets tin cuenta an hualabtalab, aba ani jaja yab pel i hualbith inic ejtil huahua. Cum tsemets a Cristo ti calchix jolbinel, jaxtam yabats in cuaal in tsap an hualabtalab abal tucu cunat abatna. 4 Xo i ejtohual qui taja bolith jantini in le an tsejcath cau binath cal a Moiss, cum i tajal jahua in le an Espritu Santo. Yabats i tajal jahua in le i hualbith tajtal ey. 5 Jitats in tajal jahua in le in hualbith tajtal ey, expith in tsalapnal in cuete lenomtal. Jitats in tajal jahua in le an Espritu Santo, expith in tsalapnanchal in lenomtal an Espritu Santo. 6 Neets ca tsemets abal etsey jitats in tsalapnal expith in cuete lenomtal. Neets ca ejatliyat abal etsey ani ca cuajiy jun ejet cal a Dios jitats in tsalapnanchal in lenomtal an Espritu Santo. 7 Pel i tomolnax cal a Dios jitats in tsalapnal expith in cuete lenomtal. Yab in le ani yab in ejtohual quim putu cal in abatnaxtal a Dios. 8 Jitats in tajal jahua in le in hualbith tajtal ey, yab in ejtohual quin tajchi jaye jahua in le a Dios. 9 Tatachic yab a tajal jahua in le a hualbith tajtal ey, tocat a tajalchic jahua in le an Espritu Santo ax ti cuajchim ta ichich. Axi yab cuajchith cal an Espritu Santo yab pel in cal a Cristo. 10 Aba ani max it cuajchithchic cal a Cristo, bel it tsemelchic cum it

Cum huahua u tsatbathits cal a Cristo Jess jaxtam a Dios yabats tu tsutal tu jolbith. Yabats i tajal jahua in le i hualbith tajtal ey, i tajal jahua in le an Espritu Santo. 2 An Espritu Santo tu tsapliyalchic ani tu it ejatliyalchic cum u tsatbathits cal a Cristo Jess. Tu hualcanthamalits ani yabats tu cunat abatnab cal in tsap an hualabtalab ani cal in tsap an tsemla. 3 An tsejcath cau binath cal a Moiss yab in

Axi cuajat juncuth cal an Espritu Santo

ROMANOS8 hualbinenec. Cal a ejattal ojni it it ejatlithits, cum a Dios ti tsutalchic tit bolith. 11 A Dios in ejtha a Cristo Jess ti al an jolimtalab. Aba ani neets quit tsemets, bel a Dios neets ti ejthachic max it cuajchith cal an Espritu Santo. 12 Ebchalabchic, xo i cuaal i uchbil cal a Dios abal yabats qui taja jahua in le i hualbith tajtal ey. 13 Neets cu tsemets abal etsey max i tajal jahua in le i hualbith tajtal ey, ani neets cu cuajiy abal etsey max an Espritu Santo tucu tsemthanchi jahua in le i hualbith tajtal ey. 14 Pel i tsacamlab cal a Dios jitats abatnab cal an Espritu Santo. 15 Yab qui tsejnanchi in abatnaxtal an Espritu Santo ejtil max pel in huatath cunat abatnaxtal i amulab. Cum i batsumalits an Espritu Santo pel tu tsacamilchic a Dios, ani cal i ichich lej canatbethachits cal an Espritu Santo i bijiyal a Dios ti lej Tata. 16 An Espritu Santo ojni tu tsoobliyalchic ti lej ichich abal pel tu tsacamilchic a Dios. 17 Cum pelits tu tsacamilchic neets cu pithan i calab cal a Dios, ani jahua pel in cal a Cristo pelitshue i cal. Max xohue i junax yajchicnal cal a Cristo, tam talbel neets cu junax cuajiy cal jaja ti eb tin tsalat cuajattal a Dios. 18 Nan tu tsalap yab jahua lej yajchic jahuaquits tam yajchictalab qui yajchicna teje tsabal, cum talbel a Dios neets tucu tejhuamethanchi in lej tsalat ti eb. 19 Tim patal in tsejcabil a Dios axi ti eb ani ti tsabal cal in lej canat in lej aychal a Dios ca

330 tejhuamethanchinchat in ey in tsacamilchic a Dios. 20 Cum patal jahua a Dios in tsejca in quiba in chubax cal ti tsejcanenec, jaxtam jolatmetha jantinits in culbetal a Dios. Yab jolatmetha tin cuete culbetal. Xo u aychab a Dios quin alhuametha junil. 21 U aychab a Dios quin hualcantha in tsejcabil yabats ca cunat cooyat ani yabats ca othiyat cal an hualabtalab, jantini a Dios jaye neets quin jum putat hualcantha in tsacamilchic talbel. 22 I tsoob abal xo patal in tsejcabil a Dios u ejel cal an yajal jantini jun i uxum axi cooth ani hueits neets quin tsuu in tsacamil. 23 Huahuahue ax u cuajchith cal an Espritu Santo u ejel ti ichich. A Dios tu pithamalits an Espritu Santo abal tucu tsoobliy abal neets cu tala pithane talbel ti eb jahua bijithits neets cu pithan cum pel tu tsacamlab cal a Dios. Ma neets cu pithan i it inictal axi yab teje tsabal. 24 Ma tam ti a Dios tu jeconthamalchic cal an hualabtalab i tsiquiy qui aychi jahua a Dios neets tucu pithaye. Max qui tsuuhuits jahua i aychamal qui tsuu, tam yabats neets qui ms aychi janto qui tsuu. 25 Max yabaye i tsuumalits jahua i aychal. tam qui aychiye cal i cayatalab. 26 Jats an Espritu Santo ax tu tolmiyal i tsejhuantal ichich tam cu olon. Tam yab i tsobim jantini tucu olon, an Espritu Santo jats ax tu conchinchal janto cal a Dios. Tam yab qui ela i cau ti ichich cu olon, tocat u ejel ti ichich, tam an Espritu Santo tu mocanchinchal

331 i ejejeltal cal a Dios. 27 A Dios tu exlanchalits tin luputh i ichich ani jaye in tala exlanchal in lenomtal an Espritu Santo tam ca conchinchixin. Cum huahua pel tu cal a Dios, etsey tu conchinchal an Espritu Santo jantinits in le a Dios.

ROMANOS8,9 huahua tin tamet a Dios. 35 Jolat max jita quin lena quin canchi a Cristo abal yabats tucu canitha. I exlalits abal jaja tu junini canithal aba jahuaquitsqui qui huata, i yajchictalab, i uhuanthaxtalab, i othnaxtalab, i jayil, i cotithtalab, i cacathtalab, ma i tsemthaxtalab. 36 In ulal an Tocat Thuchlab: Patal a quicha huaats jita in le tucu tsemtha cum i cacnanchal im bij a Dios. Tu tajchalac ejtil max pel tu ovejachic cu tsemtha cal an tsemthom tulec. 37 Cal patal jantoquitsqui cu tajchin, a Cristo tu canithale ani tu lej cathpich atanthanchal. 38 Lej thacat u ichich, cum yab janto huaats cal ca canchin a Dios abal yabats tucu canitha. Ni an tsemla, ni jahuaquitsqui qui tamu teje tsabal, ni i ngelchic, ni i teneclabchic, ni jahua yajchic i huatalits xohue, ni jahua qui huataye, ni janto yab in ejtohual quin tapchi in canithomtal a Dios. 39 Jahua ti eb, jahua ti tsabal, jahuaquitsqui tam tsejcabilab cal a Dios, ni abal jay yab in ejtohual quin canchi a Dios abal yabats tucu canitha. A Dios tu junini tejhuamethanchal in canithomtal lej pulic cal i Ajatic Cristo Jess.

tsoobits abal a Dios in calthanchal janto alhua cal patal jahuaquitsqui ti quin tamu jitats canithom cal jaja ani tacuthits tin cal jaja tin ebal in lenomtal a Dios. 29 Jats jajachic axi quejab exla ani quejab tsalpanchatits cal a Dios quin ejtilnanchi in ey in Tsacamil Jesucristo. Jaits a Jesucristo axi cathpich pulic in ey cal axi yantalam i ebchalab. 30 Axi antsana quejab tsalpanchatits, jaye tacuyat cal a Dios. Xo tsutatits ti bolith cal a Dios ani pithnenequits im puhuethach ey cal a Dios. 31 I ulal abal lej cathpich alhuatalab abal antsana a Dios tu tajchamalits. Cum a Dios pel i lej cathpich alhua inic cal huahua jaxtam lej jolatits max jita tucu tomolna. 32 Ma im bina in lej Tsacamil ca tsemtha ti calchix cal huahua, ani yab in caniy. Cum antsana im binaits, jaquitsqui ms neets tucu lej pitha patal jahua qui yejenchi. 33 Cum a Dios in tsutalits ti bolith jitats tacuthits cal jaja, jolat max jita in le quin tetsiy. 34 Jolat max jita quin lena quin jolbiy, cum tsemets a Cristo ti calchix cal axi tacuthits cal a Dios. Ani yab expith ja, jaye ejthajits a Cristo ani xo cuajatits tin huinab ocob a Dios ti conchinchix cal

28I

An atax

Cum in tsatbath cal a Cristo tu uchalchic an chubaxtalab ani iba an janamtalab. An Espritu Santo tu ichich tin tsoobliyal abal chubax jahua neets tu ucha. 2 In lej tepith ani etsey lej yajchic u ichich cal u at juntal xitsal. 3 Ma

A Dios in tacuyamal an Israelchic

ROMANOS9 u leac quin tajat quibey max anac cu tolminchichic, ani yabats cu bela a Cristo max anac quim belachic. 4 Pel jajachic an Israel axi ti jayqui pelac i tsacamlab cal a Dios. A Dios cuajiy cal jajachic in tejhuamethachiquinchi in tsalat. Im pithachic i jilchith cau ani jaye an thuchath tsejcath cau cal a Moiss. Im pithachic i tiyopan jun ti quin cacna a Dios. Im bijchith uchachic yan janto neets quim pithachic ani yan janto neets quin tajchichic. 5 An Israelchic pel i at xitslab cal am biyalabchic axi pel i lej occhith tatalabchic. Tin cuenta in anam tuul, a Cristo pel i at xitslab cal jajachic. Jaits jaja pel a Dios cal tim patal jahua huaats abal jutamqui. Jaxtam qui puhuethanchi im bij abal etsey. Amn. 6 A Dios yab in jilaits ca ijcan ti tsabal an cau jahua im bijchith uchamal an Israelchic neets quim baju. Yab patalchic axi huatsinenec Israel im bajuhual ca ajiyat cal a Dios ti al an lej chubax bichou Israel. 7 Yab expith abal pel i at xitslab cal a Abraham patalchic ca ajiyat ti lej chubax tsacamlab cal a Abraham. A Dios in ucha a Abraham abal axi ca huatsin cal a Isaac jats ca ajiyat tin lej tsacamilchic. 8 Cal axe xi cau i ejtiyal abal vab tin ebal in at xitsalqui neets quim baju i inic ti lej tsacamlab cal a Dios. Expith im bajuhual max a Dios quim bijchith ulu neets quim baju. 9 A Dios im bijchith ucha a Abraham antse: Neets tu tsabiy tam quim baju an quij jantini nana u ulumalits, ani a Sara neets quin cooy i tsacam.

332 uchan jaye a Rebeca cal a Dios abal neets quin tsuu i cuaya inicchic. In tata jajachic pel a Isaac axi pel i biyal tatalab cal huahua tu Israel. 1113 Tam ti yabaye huatsinenec an cuayachic ani yabaye in tajamal jahua alhua ni jahua yab alhua, uchnenequits a Rebeca cal a Dios antse: An ocox tsacam Esa neets ti tolmix cal an tsabchilab Jacob. Jahua antsana uchan a Rebeca cal a Dios ejtil an cau axi thuchath al an Tocat Thuchlab jun tin ulal a Dios: U canitha a Jacob ani u pojca a Esa. Tam tin ulu antsana a Dios, in tejhuametha abal in cuaal in cuete culbetal quin tacuy jitats quin lena jaja quin tacuy. In tacuyal expith jantinits jaja in tsalap, ani iba tin ebal jahua in tajal an inic. 14 Janto qui ulu tamna abal a Dios in tacuyal jitats quin lena quin tacuy? Auxe qui ulu yab alhua abal in tacuyal axi jun ani axi junaque iba. Abal jay iba qui ulu antsana. 15 A Dios in ucha a Moiss: Nan neets cu yajnanchi jitats cu lena cu yajnanchi, ani neets cu letentha jitats nan cu lena cu letentha. 16 Antsana yab u letenthab an inic tin ebal in cuete lenomtal ni tin ebal in tajbil, expith max pel in lenomtal a Dios. 17 Ti al an Tocat Thuchlab u olnab jahua uchan an tsale Faran ti Egipto cal a Dios antse: Nan tu punuhual tit tsale abal cu tejhuametha u tsap ani quin exlanchat u bij tim puhuel an tsabal cal jahua neets tu tajchi. 18 A Dios in letenthal jitats quin lena, ani in jilchal abal ca tsapicme in ichich jitats quin lena.

10Bijchith

333 max tata neets tiquin conomichiquiy cum antsana tin jilchal a Dios an inic, jale tamna u jolbix a Dios cal an inic. Tamna nix xi inic yab in cuete tomolnanchal in lenomtal a Dios, neets ca ulu. 20 Tata ojni janto tit cuiyath cononma cal a Dios? Max in ejtohualac ti cau jaye i mul anam, hualam max in tomnalac quin conomichiquiy an thacum jale ti tsejcame jantini ti tsejcame. 21 An thacum in cuaal in cuete culbetal quin tsejca cal an anam jantinits quin lena. Cal juncats i mule i anam in ejtohual quin tsejca pil i eyextalab, axi lej exbath ani axi hue iba. 22 Ti jayqui a Dios in abchamal an inicchic i yajchictalab ani antsana in tejhuamethanchi in cuete tsap. Jaye in cayanamalchic axi jolbith ani in tomnamalac quin abchi an yajchictalab abal ca tajat quibetha. 23 Antsana tin tajamal a Dios abal tucu tejhuamethanchi in huinat tsalat. Ani xo jats huahua tu yajnanchal ani tu tojojoy abal cu cuajiy cal jaja tin tsalat coytal. 24 Tu tacuyamalits tu cal a Dios. Huaats axi Israelchic ani huaats axi yab Israelchic ax in tacuyamalits. 25 In ulal a Dios ti al in thuchath cahuintal a Oseas antse: Neets cu bijiy tu bichohuil axi yab pelac u bichohuil. Neets cu bijiy tu can cal axi yab u canithamalchic. 26 Neets cu bijiy tu tsacamilchic axi yab pelac i tsacamlab cal nana. In Dios in ejat abal etsey.

ROMANOS9 Isaas in olna abal an Israelchic neets ca lej yaney, ma yab neets ca ejtohuat ca ajiyat ejtil yab ca ajiyat axi yantalam i quithib ti pulic lejem. Aba ani huaats yantalam, expith neets ca jecontha jun i cuenel. 28 Cum an Ajatic neets quin thubat tala tsejca an inicchic axi teje tsabal jantini in ulumalits neets quin taja. 29 In ulu jaye a Isaas tin cuenta an Israelchic: A Dios axi Abatnom tim puhuel an tsabal ani an caylal tu jilchamal ejat i tsacamlabchic. Max yab tu jilchamalac, u tajat quibamejaquits ejtil axi ti bichou Sodoma ani ti bichou Gomorra tajat quibame.

19Hualam

27A

janto qui ulu tin cuenta jahua in tajal a Dios? I ulal abal a Dios in tsutalchic ti bolith axi yab Israelchic ani yab in lubachic ca tsutat ti bolith cal jaja. Cum im belalchic a Cristo, jats tu tsutab ti bolithchic cal a Dios. 31 An Israelchic ojni in luba quim putu cal an tsejcath cau abal ca tsutat ti bolith cal a Dios, ani yab in ejtouchic quin tala putu. 32 Jale hualam yab im bajuchic ca tsutat ti bolith cal a Dios? Jats cum yab im belamalchic a Cristo, tocat in quibtsoth tsalpay abal neets ca tsutat ti bolith cal a Dios expith max quim putu cal an tsejcath cau. Pelchic ejtil axi ca tithcon al i tujub, ani nixe xi tujub ejtil a Cristo cum yab im belamalchic. 33 Antsana tu olnab a Cristo ti al an Tocat Thuchlab. In ulu a Dios: Neets cu aba jun i inic axi ejtil i tujub ti bichou Sion jun

30Taley

An Israelchic ani an alhua cau

ROMANOS9,10 ti ca tithcuan ani jun ti ca cuajlan i inicchic. Bel jitats quim bela, yab neets ca tithebe ti belom. Ebchalabchic, nan cal patal u canat u lej conchal a Dios abal quin jecontha an Israelchic cal in hualab. 2 U tsoobits abal lej cainchix jajachic cal a Dios, expith yab in exlal jantini ca jeconthachic. 3 Yab in exlalchic jantini ta ca tsutat ti bolith cal a Dios. In lej lubalchic ca tsutat ti bolith jantinits jaja in cuete tsalap ani yab jantini in tsalap a Dios. 4 Tocat quim belachic a Cristo ani neets ca tsutat ti bolith cal a Dios. Yabats in yejenchal quin ayna an tsejcath cau binath cal a Moiss abal ca tsutat ti bolith. 5 A Moiss in thucha max jitats quin tala putu cal jahua in ulal an tsejcath cau, jats axi neets ca cuajiy cal a Dios max anac. Tam neets ca tsutat ti bolith cal a Dios. 6 Huahua ax u tsutatits tu bolith cal a Dios cum i belal a Cristo yab i ulu antsana. I ulal abal ni jita yab in yejenchal ca cathiy ti eb quin ucha a Cristo ca paiy tsabal. 7 Ni jita yab in yejenchal ca paiy alal jun ti cuajat in ejattal an tsemelomchic quin ucha a Cristo ca cathiy tsabal yabats ca cuajiy cal an tsemelomchic. 8 I ulal abal paiyits teje tsabal a Cristo ani calnequits ejthach jun ti jolnenec. Jats an alhua cau ax it ejtohuab quit olchinchic ani quit taychinchic ta ichich. Jats an alhua cau axi huahua tu olchinchalchic ani ca lej bela. 9 Jats ca bela ta lej ichich abal a Dios in ejthamalits jun ti

334 jolnenec, ani ca olna abal a Jess jaits an Ajatic. Tam ojni a Dios neets ti lej jeconthachic cal a hualab. 10 Jitats antsana quim bela tin lej ichich, jaits axi neets ca tsutat ti bolith cal a Dios. Jitats quin olna abal a Jess jaits an Ajatic, jaits axi neets ca jecontha cal in hualab. 11 In ulal an Tocat Thuchlab abal jitats quim bela a Cristo yab neets ca tithebe ti belom. 12 A Dios yab im pocoth tsutal an Israelchic ani axi yab Israel. Cum pel i Ajatic cal patal an inicchic in lej lablinchal jitats cal ta ca palenchat. 13 Antsana ti thuchathits abal patal jitats quim palenchi im bij an Ajatic neets ca jecontha. 14 Biyat yabaye im belamalchic yab neets quim palenchi, ani yab neets quim bela max yab ca olchinchatchic im bij an Ajatic. Ani yab neets ca olchinchatchic max yab huaats i olchinchix. 15 Ani ni jita yab in ejtohual ti olchinchix max yab ca abatna cal a Dios. An Tocat Thuchlab in olnal axi olchinchix antse: Lej alabel in xetsintal jitats xeets ti olchinchix cal an alhua cau cal ca jun ejetbethanchat in ichich an inicchic cal a Dios. 16 Yab patal an inicchic axi ca olchinchat an alhua cau neets quim bina in xutsun quin atsa. Antsana in tsalpay a Isaas tam in conoy a Dios jita neets quim belchi in cahuintal. 17 An inicchic quin atsa an alhua cau ani tam neets quin ejtou quim belchi. Quin atsanchi jahua ca olnanchat tin cuenta a Cristo. 18 Auxe max an inicchic yab in atsamal an alhua cau. Jal i in

10

335 atsamalits jantini tin ulal an Tocat Thuchlab antse: A Dios in aba i olchinchixchic tim puhuel an tsabal quin olchinchi an inicchic in cahuintal. Ulthanchatits in cahuintal ma jutamits huaats i inic. 19 Hualam max an Israelchic yab in lej tajchi ti cuenta in cahuintal a Dios antse. Moiss in thucha jahua in ulu a Dios: Neets cu taja abal tata an Israelchic ca paixna i bichou axi yab pel u cal. Neets quit tsacuychic tam nan cu tolmiy am bichou axi yab tin ejtinchal u cahuintal. 20 Cal i lej inictalab a Isaas in olna jahua in ulu a Dios antse: Tin ela i inicchic axi yab tin aliyamal. U tejhuametha tu ba cal axi yab in lubachic tiquin exla. 21 A Isaas in olna jahua in ulu a Dios tin cuenta an Israelchic antse: Patal a quicha u canimichicamalits abal ca chich cal nana, ani pel i bichou axi lej jecom ani tujbabath in ichich.

ROMANOS10,11 tu ol jaja. A Elias in ucha a Dios: 3 Ca taja ti cuenta Dios, abal jats an Israelchic ax in tsemthamal a caulomejilchic. Expith nan in jilcon, aba ani in lej lena tiquin tsemthane. In ijcamalchic an tsacnaxtalab jun ti cacnax an inicchic cal a bij. 4 Toctsiyat a Elas cal a Dios: Huaatse buc i mil i inicchic ax u tacuyamal yabaye in tuthumalchic in cualal ti cacnax cal an thulcuts axi uxnal ti Baal. Antsana in ulu a Dios. 5 Aniye jaye xohue huaatse i cuenel an Israel axi tacuthits pel in cal a Dios tin ebal in alhua inictal a Dios. 6 Max u tacuyab tin cal a Dios i inic tin ebal in alhua inictal a Dios, tam yab ja tin ebal jahua in tajamal. Max u tacuyab tin ebal jahua in tajamal, tam yab ja tin ebal in alhua inictal a Dios. 7 Janto qui ulu tam max huaats axi tacuth tin cal a Dios ani huaats axi iba? Jathua tim patal an Israelchic yab im bajumal ca calna cal a Dios, aba ani in lej lubamalchic quim baju. Expith axi tacuthchic cal a Dios, jats im bajumalits tin cal jaja, ani axi queatchic tujbathmejits in ichich tocat. 8 Antsana in ulal an Tocat Thuchlab: A Dios in jilachic ca tujbathme in ichich ani yab ca ejtinchat in cahuintal. In jilachic ca joctsibe ani ca tsinebe tin cuenta in cahuintal a Dios. Ma xohue antsanaits in eychic. 9 Aniye ti jayqui in ulu a David antse: Jila ca tsaucun ani ca tapchin in tsalap cal in cuete culbetal. Ca tithconchic ani ca yajchiquiyat cal in cuete xetsintal.

11

Auxe max a Dios in tala pojcamalits im bichohuil Israel. Abal jay iba. Nana pel in Israel ani pel in at xitslab cal a Abraham. In huatsin ti al an cuenel Benjamin. 2 Ti jayqui a Dios in tacuyamalits an Israelchic tin cal. Hualam max yab a tsoobchic jantini ti thuchath an Israelchic ti al an Tocat Thuchlab tam ti jolbiyat cal an caulome Elias tam

An Israelchic axi jeconthach

ROMANOS11
10 Ca

336 a Dios, i exlalits abal tim patal an mule pel in cal a Dios. Max in ibil i te pel in cal a Dios, jayetsequi tam pel in cal in cueelchic an te. Antsana am biyal Israelchic pel in cal a Dios ani jaye in tsacamilchic neets quim bajuye tin cal a Dios. 17 An Israelchic pelac ejtil i cuelabchic cal i alhua olivo te. Tatachic axi yab it Israel ejtil i cuelab cal i thimalon olivo. Cum an Israelchic yab im bela a Cristo jaxtam a Dios in mutsinchi in cueel nixe xi alhua olivo te. Ani tatachic axi yab it Israel a Dios ti tsotcthliy jun ti tsatatac jajachic. Cum ejtil it tsatatits al an alhua olivo te, jaxtam a tabatnanchal in ibil ani in xitsal. 18 Yab ca tsalpaychic abal tata it cathpich alhua ani an Israelchic iba. Yab ca tsalpay antsana, cum tata yab a tsapliyal in ibil an alhua olivo te, expith it tsapliyab cal. 19 Hualam neets ca ulu abal a Dios in mutsinchi in cueelchic nixe xi alhua olivo te abal tata ti tsotcthliychic taja. 20 Jale ti mutsinchatchic? Cum yab im belachic a Cristo. Ani a Dios ti tsotcthliy tatachic expith cum a belal a Cristo. Jaxtam yab ca cathatnachic ta ba, tocat ca taja ti cuenta ani i canats quit mutsiyatte. 21 A Dios in mutsinchi in tajtal cueelchic an alhua olivo te, ani in ejtohualac ti mutsiyte ax it ejtil i tsotcthlith cuelab. 22 Ca lej tajachic ti cuenta abal a Dios pel i alhua inic ani jaye tsapic in tajal. Tsapic in tajchamal an Israelchic axi yab im belachic a Cristo. Ti tajchi alhua tam ti tsotcthliy

joctsimechic ani yabats ca tsuxin. Ca etsey xetsinchic cututul cal in cuete quital.
Jeconthab cal a Dios axi yab Israelchic

max an Israelchic tithconenec ani tajat quibenequits. Ni abal jay iba. Cum jecombe an Israelchic cal a Dios, jaxtam huaats i quij xohue ca jecontha axi yab Israelchic. Tam an Israelchic quin tsuu u jeconthabchic axi yab Israel, tamna quin lena jaye ca jeconthachic. 12 Jecome an Israelchic ani xo u lablinchab cal a Dios queat i inicchic tim puhuel an tsabal. Xo tixcanenec an Israelchic cal a Dios ani u lablinchab axi yab Israelchic. Max antsana u lablinchab axi yab Israel biyat an Israelchic ou ti cuajat cal a Dios, talbel neets ca lej cathpich lablinchat an inicchic tam ca huichiy an Israelchic cal a Dios. 13 Nan u le tu ucha jun i cau tatachic axi yab it Israel. Cum a Dios tin aba quin tojon cal tatachic, u tsoob abal lej exbath u tojlabil. 14 U leac max cu ejtou cu canatbethanchi in tsalap jaye u at juntal Israelchic abal quin lena ca jeconthachic jaye jantini tatachic tit jeconthamejits. 15 A Dios im pojcamal an Israelchic axi jecom cal jaja, ani xo in huichbal ti jaublab cal jaja queat i inicchic. Talbel tam ca huichba junil ti jaublab cal a Dios an Israelchic, ojni neets ca it ejatliyat ani yabats quin tsuu am pulic tsemla. 16 Max i binal jum pejach i mule i coye

11Auxe

337 al an alhua olivo te. Ca lej alhua ayna a Dios abal ti junini coonchi cal in alhua inictal. Max i neets ti mutsiyte abal yabats quit cuajiy al an alhua olivo te. 23 Max an Israelchic ca huichiy ani quim bela a Dios neets ca tsotcthliyat junil al an alhua olivo te. A Dios in huital quin tsotcthliychic. 24 A Dios ejtil ti jaca axi yab it Israel al an thimalon olivo te ani ti tsotcthliy al an alhua olivo te. Yab it ejtil in tajtal cueel an alhua olivo te. Max antsana ti tajchi a Dios axi yab it Israel, jaquits ms neets quin tajchi antsana axi Israel. Pel jajachic ejtil in tajtal cueelchic an alhua olivo te. Yab quibat abal a Dios quin tsotcthliychic junil ti al an alhua olivo te jun ti tsatatac.

ROMANOS11 jathua tim patal an Israelchic im pojcal an alhua cau. A Dios in tsutalchic ti tomolnax cal jaja, ani tatachic axi yab it Israel it pithnal an quij cal a Dios abal ca belchi an alhua cau. Aba ani pel i tomolnax an Israelchic cal a Dios, bel can cal a Dios cum ma tam ti biyalits a Dios in tacuyamalchic quim baju tin calac jaja. 29 Max a Dios in tacuyamalits jita quim baju tin calac, yab neets quin jalcuy in tsalap. Max im pithamalits janto, yab neets quin tixcanchi. 30 Ti jayqui tatachic axi yab it Israel a jecomnamal a Dios, ani xo jats an Israelchic ax in jecomnal a Dios. Xo a Dios ti yajnanchalchic tatachic. 31 Aba ani jecom an Israelchic, bel a Dios in ejtohual quin yajnanchi jantini ti yajnanchal tatachic. 32 A Dios in jilamalits tim patal an inicchic ca jecomnaxin cal jaja, ani xo in ejtohualac quin yajnanchi tim patal an inicchic. 33 A Dios ojni lej cathpich luputh in huinat tsalap ani in ejtixtal. Yab i ejtohual qui thubat tala ejtinchi in tsalap, ani yab i ejtohual qui tala exbanchi jahua in tajal. 34 Ni jita tam inic yab in ejtohual quin lej exlanchi janto in tsalpayal a Dios. Ni jita tam inic yab in ejtohual quin tsalabchi a Dios. 35 Cum patal janto huaats pelits in cal a Dios, an inic yab in ejtohual quin ocox tsejhualinchi a Dios abal talbel ca tsejhualinchat janto cal a Dios. 36 Patal jahua huaats jaja a Dios in tujumal ani im beletnal. Patal jahua huaats cuajat abal ca puhuethanchat im bij a Dios. Qui puhuethanchi huahua im bij abal etsey. Amn.

28Xo

nan u le tu tsooblinchi jahua ma xo pelac in tsinat tsalap a Dios abal yab ca cathatna a cuete tsalap. A Dios in jilamalits i Israelchic ca tujbathme in ichich, ani antsana neets ca jilconchic ma ta ca quithat otsitsits cal a Dios axi bijithits ca otsits axi yab pel i Israel. 26 Taley talbel a Dios neets quin tala jecontha tim patal an Israelchic. Antsana in ulal an Tocat Thuchlab: Neets ca ulits an Jeconthax tal ma ti Sion. Neets quin jecontha axi xitslabchic cal a Jacob cal in hualab. 27 Cum u cuaal i jilchith cau cal jajachic neets cu tixcanchi in hualab, in ulu a Dios.

25Ebchalabchic,

Tam ca jecontha tim patal an Israelchic

ROMANOS12

338 qui lej tequeth taja. Max pel tu exobchix cal in cahuintal a Dios, jats qui taja cal patal i ichich. 8 Max i huital qui canatbetha an inicchic abal ms quim bela a Dios, jats qui lej taja. Max a Dios tu tsejhualiy janto, qui tsejhualiy cal jum putat i ichich. Max pel tu eyal cal an tamcunel ebchalab, qui lej luba qui putu cal i uchbil. Max i tolminchal an tsejhuantal, qui taja cal i lej culbetal.

12

Ebchalabchic, a Dios tu lej lablinchamalits. Jaxtam nan tu lej uluth uchalchic ca lej jum putat bina ta ba cal jaja ejtil max ca bina i tsacchixtalab axi ejat ani axi tocat. Max antsana ta ca tajachic neets ca culbe a Dios, ani neets ca putu cal a lej uchbil tit cacnaxchic cal a Dios. 2 Yabats ca tsalapnanchi an xetsintalab axi teje al an hualab caylal, tocat ca bina ta ba cal a Dios abal jaja ti jalcunchi a tsalap. Tam ojni neets ca chubax exlanchi in alhua ani tocat culbetal a Dios. Antsana neets ca culbe a Dios. 3 Tin ebal in alhua inictal a Dios im pithnenec u uchbil. Nan tu uchal ta patalchic yab ca tsalpay tit cathpich pulic a ey. Ca lej alhua tsalpay ta junchictal ma jutamits huichat a Dios ti pithamal ca bela jaja, ani antsana ta ca junini belachic. 4 Huahua ti inictal i cuaal yan i punchintalab, ani yab jununul in ey i punchintal. 5 Yantalam ti eb huahua ax u tsatbath cal a Cristo, ani ti tamcuth yaneltal ejtil max pel tu inictal a Cristo. Ti junchictal ejtil max pel tu punchintal in inictal a Cristo. 6 A Dios ti junchic ti junchic huahua tu pithamalits pil i huitomtalab jantinits jaja ti quin lena. Tocat qui alhua eyentha jahua tu pithamal. Max u pithach i ey tu caulome, qui olnanchi an cau ax tu pithal a Dios jantinits tu pithnenec qui bela jaja. 7 Max pel tu tolmix cal an inicchic, jats

Ax im binal tim ba cal a Dios

tequeth canithxin jun cal xi jun ani yab expith quit eb canithxin. Ca pojcachic jahua yab alhua ani ca lena jahua alhua. 10 Jantini tin tomnal tit ebchalab quit canithxinchic. Yab ca lej lena quit cathpich cacna ani axi queatchic hue ca cacna tocat. 11 Yab ca obetna an tojlab, tocat ca lej luba ca taja. Quit tojon cal an Ajatic cal a ichich lej canat. 12 Quit culbechic cum neets ca tsuchi in tsalat a Dios. Cal a ichich caya ca cuxuy an yajchictalab jahuats ca tamuchic. Yab ca palcanchichic tit ol. 13 Ca tolminchi ax im belalchic a Cristo tam in cuaal i yejenchixtalab. Ca batsuchic an tsabix cal tsab a cubac. 14 Ca conchi a Dios abal quin lablinchi jitats ti othnalchic. Ca conchinchi i lablinchixtalab ani iba i yajchictalab. 15 Quit junax culbechic cal axi culbel ani ca yajnanchi ax u ucnal cal i tepithtalab. 16 Quit cuajlelenchic jun ejet cal a at inic. Yab ca cathatna ta bachic,

9Quit

In uchbilchic ax im belal a Cristo

339 tocat ca jaubna axi tsaat in ey. Yab ca taja tit cathpich tsalpathchic. 17 Max jita ti tajchi i pojcaxtalab yab ca huichbanchi cal i pojcaxtalab. Ca lubachic ca taja alhua cal patal an inicchic. 18 Ma jutam huichat a Dios ti pitha a ejattal, ca luba quit cuajlelenchic jun ejet cal patal an inicchic. 19 Can ebchalabchic, yab ca huichbanchi max jita ti tajchi quithab, tocat ca jilchi tin cubac a Dios ca yajchiquinchat. In ulal an Tocat Thuchlab abal jaja in cuaal in lej tsap quin huichbanchi ani quin jalbinchi cal i yajchictalab. 20 Jaye in ulal an Tocat Thuchlab abal tata ca pijchi jitats ti tomolnal max u cail. Ca pitha i ja quin utsa max u chiquel. Max antsana ca tajchi, hualam neets quin yajna ani neets ca tithebe abal ti tomolnal. 21 Yab ca bina ta ba quit atan cal jahua yab alhua, tocat ca bina ta ba ca taja jahua alhua ani antsana ta ca ata jahua yab alhua. Patal an inicchic in cuaal in uchbil quim putu cal in abatnaxtal an oclecchic, cum cal a Dios u bijiyabchic ani u punuhuabchic. 2 Jitats quin tomolna i oclec pel i tomolnax cal im pumbil a Dios, ani neets ca jolbiyat ani neets ca yajchiquiyat. 3 Jitats quin taja alhua yab neets quin tsejna an oclec, ani jitats quin taja yab alhua jats ojni neets quin tsejna. Max tata a tajal alhua yab neets ca tsejna, cum neets quit tsutat tit alhua inic. 4 A Dios im punuhual i oclec abal ti tolmiy. Expith ca tsejna an oclec max a

ROMANOS12,13 tajal jahua yab alhua, cum neets ti bina quit yajchiquiyat. Cum pithnenec in tojlabil cal a Dios pel in uchbil an oclec quin yajchiquiy jitats quin taja jahua yab alhua. 5 Jaxtam tim patal an inicchic pel in uchbil quim putu cal in abatnaxtal an oclecchic. Max quim putuchic yab neets ca yajchiquiyat, ani yab neets quin atsa jolbith tin ichich. 6 Cum u pithnal an oclecchic in tojlabil cal a Dios ani jats in tojnalchic, jaxtam tatachic a binal i jalbixtalab tumin. 7 Jantinits tin tomnal ca jalbinchat an tumin, antsana ta ca jalbinchat tim patal an oclecchic. Jantinits ti bijithits quim batsu an jalbixtalab tumin, antsana ta ca jalbinchat. Jaye ca cacna an oclecchic jantinits tin tomnal ca cacna. 8 Yab ca quibchi i canithomtalab cal jita. Ca canitha an inicchic, cum jats a uchbil jun cal xi jun. Max chubax a canithal a at inic, tam ojni neets ca tajchi jahua ti uchal an tsejcath cau binath cal a Moiss ca tajchi. 9 Ti uchal yab quit inicbejin ani yab quit uxumbejin. Yab ca tsemtha a at inic. Yab quit cueen. Yab ca quetach othanchi a at inic. Yab ca cainchi jahua pel in cal pil i inic. Tim patal an uchbixtalab ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss cuajat macuchithits cal juncats i uchbixtalab, jats ca canitha patal a at inic jantini ta canithal ta ba. 10 Max chubax a canithal a at inic yab neets ca tajchi quithab. Max it canithom neets ca tala taja jahua in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss.

13

ROMANOS13,14 xetsin lej tsejcacath, yab cu xetsin ejtil max huayamath. Ma tam ti belamalits a Cristo ani ma ti xohue u lej cunelits a quicha ca chich a Cristo tucu jum putat jecontha. 12 Xohue hueits neets ca taley an quij quicha ejtil max u lej atnalits an acal, ani hueits neets ca chich a Cristo ejtil max ca chuthey i it quicha. Jaxtam yabats in tomnal qui taja jahua i tajamal tam tu xeetsac al an yicuax. Cu xetsin al an tajax cum tats tu loonchamalits a Cristo cu xetsin. 13 Qui taja jahua tequeth, cum antsana in tomnal quin taja axi loonchithits cal an tajax. Yab cu utsalin. Yab cu xetsin al i quithab ajib. Yab cu uxumbejin ani yab cu inicbejin. Yab qui taja tu atax. Yab cu pejxin ani yab cu paixnxin. 14 Qui jila an Ajatic Jesucristo tucu ichichliy ejtil jaja ti ichichlith, ani yab qui hualca ti ba qui taja jahua in le i hualbith tajtal ey.

340 in tojnalil queat i inic, expith an amu in exlal max quin jolbiy o max i. Axi pel in tojnalil an Ajatic ojni neets quim putu cal in uchbil cum tolmiyab cal an Ajatic. 5 Huaats i ebchalabchic ax im pocoth tsalpanchal a quicha, jun a quicha lej exbath ani axi jun iba. Huaats jaye ax in tsalpanchal abal jununul in exbath patal a quichachic. Tin cuenta in exbath a quicha ti junchic ti junchic an ebchalab quin lej tayat cooy in cuete tsalap. 6 Ax im pocoth tsalpanchal in exbath a quicha in le quin cacna an Ajatic ani ax in tsalpanchal jununul in exbath patal a quicha jaye in le quin cacna an Ajatic. Aniye jaye tin cuenta an capnel. Ax in tsalpayal abal alhua max quin capu patal jahuaquits tam capnel, antsana in le quin cacna an Ajatic. Ax in tsalpayal abal yab alhua max quin capu patal jahuaquits tam capnel, u pabil cum antsana in le quin cacna an Ajatic. Xi tsablom im binal i cacnamal yan cal a Dios. 7 Huahua yab u ejat abal qui taja i cuete lenomtal, ani yab neets cu tsemets expith max qui lena cu tsemets. 8 U ejat abal qui tajchi in culbetal an Ajatic, ani neets cu tsemets expith tam pel in culbetal an Ajatic. 9 Jats ti tsemets ani ejtha an Ajatic abal tucu abatna, max u ejat o max u tsemenec. 10 Yab a uchbil tata ca jolbiy a ebchal cal a Cristo, ani yab in tomnal ca pojca. A Cristo jats an tsejcom ani patal huahua talbel neets cu cuajiy tin tamet abal jaja tucu tsejca.

11Cu

14

Ca batsu i ebchalab axi palulul im belal an Ajatic, ani yab ca hueutsixnanchi in tsalap. 2 Tin tsalap axi jun i ebchalab alhua max quin capu patal jahuaquits tam capnel, ani axi junaque alhua max expith quin capu an lab tsojol. 3 Ax in capal patal an capnel jahua huaats yab quim pojca ax in capal expith an lab tsojol, ani axi yab in capal patal an capnel yab quin jolbiy ax in capal patal jahua huaats. Quin exlachic abal a Dios im batsumalchic axi tsablom tin tsacamil. 4 Yab a cuenta ca jolbiy

Yab ca jolbixin axi ebchalab cal a Cristo

341 in ulal a Dios al an Tocat Thuchlab: In ejat abal etsey ani lej chubax patal an inicchic neets quin tuthu in cualal tu tamet. Patal neets quin olna cal in at inic abal nana in chubax Dios. 12 Ti junchic ti junchic huahua talbel neets qui bina i cuenta cal a Dios jahua i tajamal.

ROMANOS14,15 culbe. 18 Max chubax antsana ti tajal, tamna i lej chubax cacnal a Cristo ani u culbel a Dios cal huahua. Ani neets cu tsutat tu alhua cal i at inic. 19 Qui luba qui taja hualim jahua alhua jun cal xi jun abal cu tolmxin cu cuajlelen jun ejet ani cu tolmxin qui ms tsapna a Dios. 20 Max tin ebal jahua a capal neets ca othnanchi jahua a Dios in taychamal tin ichich a ebchal, yab ca capu. Chubax alhua ca capat patal an capnel, tocat yab alhua ca capu jahua cal ca ijca al i hualabtalab a ebchal. 21 Yab in tomnal ca capu i tulec ani ca utsa i vino max tam ca capu a tapchal in tsalap a ebchal. Ni janto yab ca taja cal ca ijca a ebchal al i hualabtalab o cal ca palume ms im belomtal. 22 Max ta lej cuete ichich a tsalpayal abal alhua jahua a tajal expith tata ca cuete exla ani a Dios jaye quin exla. Max chubax alhua jahua a tajal, tam neets quit culbe cal jahua a tajal, ani yab neets ca atsa jolbith ta ichich. 23 Max a capal janto ani a tsalpayal hualam yab alhua ca capat, jolbith ta ichich neets ca atsa. Pel i hualabtalab jahuaquitsqui ca taja max ta lej cuete ichich ca tsalpay hualam yab alhua janto a tajal.

11Antsana

i jolbiyamalits i ebchal cal a Cristo yabats qui jolbiy. Expith qui lej punu ti ichich yab qui taja janto cal ta ca tapchin in tsalap ani cal ta ca ijca al i hualabtalab. 14 Nana tim belom cal an Ajatic Jess u lej tsoobits abal yab huaats janto tam capnel axi yab alhua ca capat, bel max jita quin tsalpay abal huaats i capnel yab alhua ca capat, tam in tomnal yab quin capu. 15 Max a tapchal in tsalap a ebchal cal a Cristo cal jahua a capal, yab a canithal. Aba ma ca lena ca capu i ca capu, abal i ca quibey a ebchal axi calchiyamejits cal a Cristo ti al an cruz abal yab ca quibey. 16 Max a tajal jahua a tsalpayal alhua ca taja, ani max a ebchal in tsalpayal yab alhua jahua a tajal, yabats ca taja abal i quin ulu yab alhua jahua a tajal. 17 Huahua axi neets cu otsits ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale i tsoobits abal yab lej exbath an capnel ani an utsnel. Jahua lej exbath jats qui taja jahua bolith cal in tsap an Espritu Santo. Jaye cal in tsap jaja lej exbath cu cuajlelen jun ejet ani cu junax

13Max

Yab qui tapchi in tsalap i ebchal cal a Cristo

15

Max i lej tsapic belal a Cristo i cuaal i uchbil qui tolmiy an ebchalabchic axi palulul im belal, ani yab expith qui taja i cuete culbetal. 2 Qui luba qui taja jaye jahua in culbetnal i at

Qui taja jahua in culbetnal i at inic

ROMANOS15 inic, max cal ca tolminchat ani cal quin ms bela a Cristo. 3 A Cristo ni jayqui yab in taja in cuete culbetal. In hualba tim ba ani quithab cahuiliyamath cal axi tomolnaxchic cal a Dios jantini ti thuchathits ti al an Tocat Thuchlab tajchinenec. 4 Ma tam ti biyal patal jahua thuchath ti al an Tocat Thuchlab jats abal huahua qui exobna. Jats an cau ax tu tolmiyalchic qui cuxuy jahua yajchic ani tu culbethanchal i ichich. Cal i ichich cuxuth ani culbel i aychal a Dios tucu tajchiye jantinits im bijith ulumalits neets tucu tajchi. 5 Pel a Dios ax tu tolmiyal qui cuxuy an yajchictalab ani tu culbethanchal i ichich. U lej le abal jaja ti tolmiychic quit cuajlelen jun ejet jun cal xi jun jantini ti cuajlelnenec jun ejet a Cristo Jess cal an inicchic. 6 Max antsana ta ca tajachic neets ca ejtou ca junax puhuethanchi im bij a Dios in Tata i Ajatic Jesucristo.

342 a Cristo, jaye axi yab Israelchic in exlalchic abal lej yajnanchix a Dios, ani jaxtam jajachic jaye quim puhuethanchi im bij a Dios. In ulal an Tocat Thuchlab: Nan neets tu puhuethanchi a bij Dios cal axi yab Israelchic. Neets tu ajatnanchi a bij cal jajachic. 10 Aniye jaye in ulal an Tocat Thuchlab: Quit junax culbe axi yab it Israelchic cal axi pelchic in cal a Dios. 11 Thuchath jaye antse: Patal axi yab Israelchic quim puhuethanchi im bij a Dios. Tim patal an inicchic quin olna abal pel jaja jaits a Dios lej pulic. 12 Thuchath jaye cal in caulomejil a Dios Isaias i cau jun tu olnab a Cristo: Neets ca huatsin jaja axi puthlab cal a Isa. Jats neets quin taja ti abatnom cal axi yab Israelchic. Neets quin cooy jajachic i aychixtalab tin ichich abal neets ca jecontha cal jaja. 13 Jaits a Dios ax tu pithal i aychixtalab ti ichich abal neets tucu tajchiye jantinits im bijith ulumalits neets tucu tajchi. U lej le max jaja ti jum putat culbethanchichic ani ti lej jun ejetbethanchi a ichich tin ebal abal a belal a Dios. Ani an Espritu Santo ti tsapliy abal ca cooy a ichich lej jum putat cooyab cal i aychixtalab. 14 Ebchalabchic, nan u lej belal abal it lej tayat canat ta ichich ca taja

a Cristo tu batsumalits huahua cal i culbeltalab, antsana quit batscxin jun cal xi jun cal i culbeltalab. Tam ojni neets ca lej puhuethanchat im bij a Dios. 8 Nan tu uchalchic abal chich a Cristo quin tolmiy an Israelchic. Tam ti chichits, tam ti putnenequits am bijchith cau axi uchnenec am biyal Israelchic cal a Dios abal neets ca chich cal jajachic. Cum chichits, jats ti tejhuamejits a Dios abal chubax im putuhual cal patal jahua im bijchith ulal. 9 Cum chichits

7Jantini

Olnanchat an alhua cau axi yab Israelchic

343 jahua alhua. A lej exbayalchic an cau ani a huital tit tsalabchix jun cal xi jun. 15 Bel cal i lej inictalab tu ichich nan tu thuchanchal axe xi u abal yab ca ucchiychic an chubaxtalab. Cal in alhua inictal a Dios jaja tim punubchi abal nan tu thuchanchi tatachic. 16 Tim bijiy a Dios tin tojnalil a Jesucristo abal cu tojon cal tatachic axi yab it Israel. U uchbil nan tu olnanchichic an alhua cau. U lej leac max ca bina ta bachic cal a Dios ejtil i tsacchixtalab cal ca culbe a Dios. Antsana axi yab it Israel ca bina ta ba cal a ichich toquethanchithits cal an Espritu Santo. 17 In culbel cum in junax tojnal cal a Cristo Jess tin tojlabil a Dios. 18 Neets tu olchichic expith jantini a Cristo tin eyenthanchamal u cahuintal ani u tajbil abal axi yab Israelchic jaye quin taja jahua in le a Dios. 19 Tin tsapliyamal an Espritu Santo abal cu taja i labith tajbilab ti tsubixtalab ma ti Jerusaln ani ma ti Ilrico ani abal jutamqui u tala olnanchi i inicchic an alhua cau tin cuenta a Cristo. 20 U expinchi cu olna an alhua cau jun ti yabaye olname im bij a Cristo, cum yab u le quin tojon jun tin tsiquiyamalits queat i olnom. 21 Antsana u tolmiy ca putun nixe xi cau axi thuchath ti al an Tocat Thuchlab tin cuenta im bij a Cristo antse: Jitachic yabaye olnanchame im bij neets ca olnanchate. Jitachic yabaye olchinenec neets quin ejtinchiye in ey.

ROMANOS15 ejtohuamal quin cale ti Roma abal tu tsabiychic. 23 Ma xohueits u tala an tojlab al axe xi cuenchalchic. Lej ohuatits u lej le tu tsabiy, ani ma xohue in jolcanenequits. 24 Tam in neetse tihua ti Espaa, tam neets quim peley tu tsabiychic jaye. Cu tilmatsits ani cu tsaplxinits, ani tiquele quin cale ti Espaa. U leac max tatachic tiquin tolminchi hue cal jantoquitsqui cu yejenchi abal quin ulits ti Espaa. 25 Caal in neets ti Jerusaln cu jilchi i tolmixtalab an ebchalabchic axi tihua cuajat. 26 An ebchalabchic ti Macedonia ani axi ti Acaya in tamcuyamalits i tumin abal cu nenchi ani cu jilchi an tsejhuantal ebchalabchic axi ti Jerusaln. 27 In tamcuyamalits cal in culbetal an tolmixtalab tumin, ani jaye chubax pel in uchbil quin tolmiy an tsejhuantal ebchalabchic. Axi ti Macedonia ani axi ti Acaya olchinenec an alhua cau cal an ebchalabchic ax pel i Israelchic ti Jerusaln, ani cum antsana olchinenec ani tolminchame axi yab pel i Israelchic tin cuenta in ejattal, in tomnal jajachic quin tolmiy axi Israelchic ani ebchalab cal a Cristo ti Jerusaln tin cuenta i yejenchixtalab cal in inictal. 28 Tam cu nenchits ani cu jilchits an tolmixtalab tumin ti Jerusaln, tam neets tu tsabiychic. Neets quim peley cal tatachic, ani talbel quin cale ti Espaa. 29 U lej tsoobits abal tam quin ulits cal tatachic a Dios neets tucu cathpich lablinchi, cum neets tu tiloxnanchi ms im bij a Cristo. 30 Nan tu lej punubchal ebchalabchic, abal ca lej luba

in lej tojlilith cu olna an alhua cau, jaxtam yabaye u

In tsalpayal a Pablo ca cale ti Roma


22Cum

ROMANOS15,16 tiquin conchinchi in tolmixtal a Dios cal u tojlabil. Pel huahua tu junax belom cal i Ajatic Jesucristo ani u canithx jun cal xi jun, cum an Espritu Santo tu pithamalits i canithomtalab ti lej ichich. 31 Tiquin lej conchinchi a Dios abal yab quin othna tihua ti Judea cal axi yab im belalchic a Cristo. Jaye ca conchi a Dios abal an tolmixtalab tumin axi neets cu jilchi an ebchalabchic ti Jerusaln ca batsuhuat cal i lej culbeltalab. 32 Jaye max pel in culbetal a Dios quin ulits cal tatachic cal i culbeltalab ani cu jela u ichich cal tatachic. 33 U lej le max a Dios ca cuajiy cal tatachic. Jaits jaja ax tu jun ejetbethanchalchic i ichich. Amn.

344 tamcunel ebchalabchic axi yab Israel. 5 Ca tsapnethachic jaye an ebchalabchic ax u tamcunal tin quima a Priscila ani a Aquila. Ca tsapnetha u can jaub Epeneto axi pel i ocox belom tihua ti Acaya. 6 Ca tsapnethachic a Maria ax in lej luba ti tolminchichic. 7 Ca tsapnethachic u at juntal xitsal Andrnico ani a Junias cal tu junax huicnenec ti jayqui cal nana al an huicaxte. U lej cacnabchic tin abathualejilchic a Cristo. Jajachic im belamal a Cristo tam ti nana yabaye u belamal. 8 Ca tsapnethachic a Amplias axi pel u can jaub cal a Cristo. 9 Ca tsapnethachic a Urbano axi junax tojnal cal huahua tin tojlabil a Cristo Jess. Ca tsapnethachic jaye a Estaquis cum u lej canithal. 10 Ca tsapnethachic a Apeles ax in lej tejhuametha abal in lej belal a Cristo, aba ani in huatamal yan i yajchictalab. Jaye ca tsapnethachic axi cuajatchic tin quima a Aristbulo. 11 Ca tsapnethachic u at juntal xitsal Herodin ani axi tin quima a Narciso, cum jaye im belalchic a Cristo. 12 Ca tsapnethachic a Trifena ani a Trifosa ax u tojnal jaye cal an Ajatic. Ca tsapnethachic i can ebchal Prsida axi lej tojnenec cal an Ajatic. 13 Ca tsapnethachic a Rufas axi lej cacnab ti belom cal an Ajatic. Ca tsapnethachic jaye in mim, cum in mim ejtil max pel u mimne. 14 Ca tsapnethachic a Asincrito, ani a Flegonte, ani a Hermas, ani a Patrobas, ani a Hermes, ani an ebchalabchic axi cuajat cal jajachic. 15 Ca

16

U le tu olchi i cau tin cuenta jun i uxum im bij Febe. Pel i ebchalab cal a Cristo ani jaye pel i punuth tolmix cal an tamcunel ebchalab ti bichou Cencrea. 2 Ca batsuchic jaja cal i culbeltalab tim bij an Ajatic, cum antsana in tomnal ca batsuhuat axi ebchalabchic ani at belom cal a Cristo. Ca tolminchi cal jantots quin yejenchi, cum jaja lej tolminchixin cal yan i ebchalabchic. Nana tin lej tolminchamalitsne. 3 Ca tsapnethachic a Priscila ani a Aquila, cum pel u at tojnal nana tin tojlabil a Cristo Jess. 4 Hueits max jajachic tsemthamejac abal tiquin jecontha, ani jaxtam u uchalchic lej cacnamal yan. Aniye jaye tu uchnal cal patal an

An tsapnethomtalabchic

345 tsapnethachic a Fillogo ani a Julia, ani a Nereo ani in ebchal, ani a Olimpas ani patal an ebchalabchic axi cuajat cal jajachic im belal a Cristo. 16 Quit tsapnethxin jun cal xi jun cal i lej canithomtalab. Ti tsapnethalchic patal an tamcunel ebchalabchic teje ax im belal a Cristo. 17 Nan tu lej uchal ebchalabchic, yab quit tsatey cal ax in le ti lehuxliy ani ti tapchi a tsalapchic. In tomolnal jajachic an exobchixtalab ax it exobchinenequits. 18 Yab in tajchalchic in culbetal i Ajatic Jesucristo, tocat in tajalchic in cuete lenomtal. Cal i cau axi palu ani ejtil max alabel in cambiyalchic axi yab in tequeth exlalchic jahua chubax alhua. 19 Cal patal an inicchic it exlabchic abal a putuhual cal in cahuintal a Dios, ani jats tin culbel. U lej le abal quit lej junini cuajiychic cal a ichich ca taja jahua alhua, ani yab ca taja jahua yab alhua. 20 A Dios neets ti tolminchichic ca jum putat ata a Satans. Jats a Dios ax tu jun ejetbethanchal i ichich. U lej le abal i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchichic a ichich cal in alhua inictal. 21 Ti tsapnethalchic a Timoteo u at tojnal cal nana. Ti tsapnethalchic jaye a Lucio, ani a Jasn, ani a Sosipater axi pelchic u at juntal xitsal. 22 Nanaits in Tercio tin thuchcolil a Pablo ax tu

ROMANOS16 thuchanchalchic axe xi u, ani tu tsapnethalchic tim bij an Ajatic. 23 Ti tsapnethalchic a Goyo ax in matiyal in atajil jun ti ca tamcun an ebchalabchic ani xohue in coyomath tin quima. Ti tsapnethalchic jaye a Erasto axi cuentalom cal in tuminal am bichou. Ti tsapnethalchic jaye i ebchal Cuarto. 24 U lej le abal ti lubach coonchichic a ichich i Ajatic Jesucristo cal in alhua inictal. Amn.

puhuethanchi im bij a Dios. Jaits jaja ax in ejtohual ti tsapliychic abal ca junini belchi an alhua cau ax nan tu olnanchamalits ani an exobchixtalab jahua nan tu exobchamalits tin cuenta a Jesucristo. Jats an alhua cau axi tsincanchame an inicchic ma tam ti biyal, ani ma xo a Dios in tejhuamethanchal. 26 Jats an alhua cau axi thuchath ti al an Tocat Thuchlab jantini ti olna cal in caulomejilchic a Dios. Jats an cau ax a Dios axi ejat abal etsey tu punubchal qui tsooblinchi tim patal an inicchic abal jutamqui abal quim belchichic ani quim putuchic cal jahua in ulal an alhua cau. 27 Huaats juncats a Dios in ey lej tsalpath. Jats qui puhuethanchi im bij ani jaye im bij a Jesucristo abal etsey. Amn.

25Qui

Qui puhuethanchi im bij a Dios

An caal u axi thuchanchat an ebchalabchic ti Corinto cal an tocat abathuale Pablo

Nanaits im Pablo tin abathualejil a Jesucristo, cum pel in culbetal a Dios antsana tiquim bijiy. Nana ani u ebchal cal a Cristo Sstenes tu tsapnethalchic. 2 Nan tu thuchanchal axe xi u ax it cuajatchic ti bichou Corinto ti al an tamcunel ebchalab ani patal jitats im palenchal im bij i Ajatic Jesucristo, cum pelits i Ajatic cal patal huahua tu belom. Tatachic pel ti cal a Dios ani it toquethanchithits a ichich cum it tsatbath cal a Cristo Jess. A Dios ti tacuyamalits abal antsana ca cooy a ichich toquethanchithits. 3 U lej le abal i Tata Dios ani i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchichic a ichich cal in alhua inictal ani jaye ti jun ejetbethanchi a ichich.

A Pablo in thuchanchal an u an tamcunel ebchalab ti Corinto

jaja tin ebal in alhua inictal ti lej lablinchamalits cum it tsatbathchic cal a Cristo Jess. 5 Jats tit labenec cal patal jahuaquits tam lablinchixtalab. A Dios ti pithamalits i huitomtalab ca tequeth ejtinchi ani ca lej huilchi in cahuintal. 6 Lej chubax it lej taychithits ta ichich jahua nan tu olchamalits tin cuenta a Cristo. 7 Ni janto tam huitomtalab yab a quibchalchic. Jats ca lej eyenthachic biyat a aychal ma quim baju a quicha ca chich junil i Ajatic Jesucristo. 8 Jaja neets ti tsapliliychic abal ca junini aynanchi im belil ma tam ta ca huichiy junil, ani yab neets quit elchin janto ti quit jolbiyat. 9 A Dios etsey im putuhual cal in cahuintal, ani jaits jaja ax ti tacuyamalits abal ca cooy i tilomtalab cal in Tsacamil Jesucristo axi pel i Ajatic.

u binal i cacnamal yan cal a Dios tam cu tila abal

4Etsey

A Pablo im binal i cacnamal yan cal a Dios

im bij i Ajatic Jesucristo nan tu lej uchal ebchalabchic, quit cuajlelen jun ejet ani yab quit lehuxin. Ca tayat cooy a tsalap 346

10Cal

An lehuaxtalab

347 jununul. 11 Antsana tu uchal ebchalabchic, cum in olchinenec cal axi cuajatchic tin quima a Clo abal it lehuxchic. 12 Huaats i ebchalabchic in ulal abal pel i tsatel cal a Pablo, ani huaats in ulal pel i tsatel cal a Apolos. Huaats axi pel i tsatel cal a Pedro ani huaats axi pel i tsatel cal a Cristocua. 13 Auxe max in tomnal ax im belal a Cristo ca cuajiy lehuohuolchic. Iba. Auxe max nana im Pablo tin tsemets al an cruz tin calchix cal tatachic. Iba. Auxe max tatachic it pujnenec abal tiquin tsatenchi. Iba. 14 Lej cacnamal yan a Dios abal expith u pujay a Crispo ani a Gayo axi cuajat cal tatachic. 15 Ni jita yab in ejtohual quin ulu abal max nana u pujayamal i inicchic abal tiquin tsatenchi. 16 Ojni u pujay jaye axi cuajatchic tin quima a Estfanas, ani yab u tilal max queat jita u pujayamal. 17 Tin aba a Cristo cu olna an alhua cau ani yab quim pujlats. Yab u olnal cal u cuete tsalpath cahuintal, i ca muctsin in tsap an alhua cau jantini ti tsemets a Cristo ti Jeconthax ti al an cruz.

1 CORINTIOS1 Neets cu pojcanchichic in tsalap axi lej exoblats. 20 Hualam max janto in ey an tsalpath inic tin cuenta an jeconthaxtalab. Hualam max in cuaal in exbath axi lej huitom ti exobchix cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Hualam max janto ti tabat jita lej huitom quin tiloxna expith janto huaats teje tsabal. Iba. Cum a Dios in tejhuamethaits abal tonto jajachic tin cuenta an jeconthaxtalab. 21 A Dios yab in jila an inicchic quim baju quin exla a Dios cal in cuete tsalap. Pel in culbetal quin jecontha patal jitats quim belchi abal a Cristo tsemets ti Jeconthax ti al an cruz. Huaats i inicchic max ca olchin in tsemtal a Cristo, tocat in tsalpayal abal pel i tonto tilab. 22 An Israelchic tocat in lej le ca tajchin i labith tajbilab ti tsubixtalab abal quim bela a Dios. An griegochic tocat in lej ayal i tsalpathtalab. 23 Ani huahua i olnal abal tsemets a Cristo ti Jeconthax ti al an cruz. Pel i cau cal tu tapchinal in tsalap yab quim bela an Israelchic, ani an griegochic in tsalpayal abal pel i tonto tilab. 24 Bel huaats i Israelchic ani i griegochic axi bijithits cal a Dios abal ca jecontha. Tam ca olchinchic abal a Cristo tsemets ti Jeconthax ti al an cruz, in ejtiyal abal cal a Cristo tats tu cheel in tsap ani in tsalpathtal a Dios. 25 Jahua u uxnal cal i inicchic pel in tontotal a Dios, jats axi ms cathpich in exbath ani yab ejtil in cuete tsalpathtal an inic. Jahua u uxnal cal an inicchic a Dios yab

olchi i quibenec inicchic abal tsemets a Cristo ti Jeconthax cal jaja ti al an cruz, tocat in tsalpayal pel i tonto tilab. Qui olchichic axi jeconthachits ani in tsoobits abal tats tu cheel in tsap a Dios ti Jeconthax. 19 In ulal a Dios ti al an Tocat Thuchlab tin cuenta in cuete tsalap an inic antse: Neets cu talabethanchichic in tsalpath an tsalpath inicchic.

18Qui

In tsap ani in tsalpathtal a Dios

1 CORINTIOS1,2 in cuaal in tsap, jats ms in lej cuaal in tsap ani yab ejtil in cuete tsap an inic. 26 Ca taja ti cuenta ebchalabchic, janto tam inic ax u bijiyabchic cal a Dios ca jecontha. Yab yan tatachic ax it ajith tit tsalpath cal axi yab exlomchic cal a Dios. Yab yan tatachic ax it oclec ani yab yan ax it pulic a ey. 27 It uxnalchic cal axi yab exlomchic cal a Dios tit tonto ani tit bil. Bel aba ani ti tacuyamalits tatachic a Dios quit jecontha, ani antsana tu tithebethab an tsalpath inic ani jaye ax in tsalpayalchic in lej cuaal in tsap. 28 Jitachic u uxnal pel i alquith inic ani jita u pojcab cal axi yab exlomchic cal a Dios, jaits jajachic axi tacuyamejits cal a Dios. A Dios in tacuyamalits ca jecontha jitachic yab janto in ey, ani antsana u jolatmethanchab in cuete tsalpathtal tin cuenta an jeconthaxtalab axi uxnal pulic in ey. 29 Jaxtam abal jay yab in ejtohual jita quim puhuetha tim ba tin tamet a Dios. 30 Jats a Dios ax tu tsatbamalits cal a Cristo Jess ani tu pithamalits qui eynanchi jaja ti tsalpathtalab. Jaits tin ebal jaja abal a Dios tu tsutal huahua tu bolith. Jaye tu toquethanchal i ichich ani tu jeconthal. 31 Cum antsana i eynanchal in ey an Ajatic, jaxtam in tomnal qui taja jahua in ulal an Tocat Thuchlab antse: Jitats in le ti puhuethanchix, quim puhuethanchi im bij an Ajatic.

348 janto in tajamalits a Dios abal quin jecontha an inicchic. Tam in cale tu olchichic yab u eyentha i cathat cau ni i cathat tsalap. 2 U tayat tsalpayamalits expith cu olna abal Jesucristo tsemets ti Jeconthax ti al an cruz. 3 Tam in cuajatac cal tatachic u atsa lej palulul u inictal, ani ma telelats u ichich cum u tsejna max yab cu tala putu cal u uchbil tin olnom. 4 Tam nan tu olnanchichic an alhua cau yab u luba tu quinchi a ichich cal i cau axi expith u acninal tin tsalap i tsalpath inic, tocat ti quinchi a ichich an Espritu Santo cal in tsap a Dios. 5 Antsana ti tajchichic abal ca tsapnanchi in tsap a Dios ani ca lej belchi in cahuintal a Dios ani yab expith i cau ax u acninal tin tsalap i inic.

In olnal a Pablo abal tsemets a Cristo ti al an cruz

Nan tu olchamalits an chubaxtalab ebchalabchic,

tu belom i olnal i cau axi huaats cal jitats in jum putat belal a Dios cal patal in ichich. Yab ja ax u acninal tin cuete tsalap an inic, ani cal an oclecchic ti al an hualab caylal yab huaats. Pel jajachic xe axi thubat neets ca taley. 7 An cau ax i olnal pel in tsinat tsalap a Dios axi tsincanchat an inicchic ax ti jayqui, ani ma xohue huahua i olnal. Pel in tsalap a Dios ax in tsinat cooy ma tam ti yabaye in tsejca an eb ani an tsabal, abal neets tucu jecontha abal etsey. 8 Yab tsooblinchame nixe xi tsalap ni jun i oclec ti al an hualab caylal. Max tsooblinchamejac yab in tsemthamalac ti al an cruz an Ajatic axi expith in cuaal in lej

6Huahua

Tsooblinchix an Espritu Santo

349 tsalat. 9 Antsana tu putnal jahua in ulal an Tocat Thuchlab: A Dios in tojojonchamalits yan janto axi canithom cal jaja. Ni jita yabaye in tsuchamal ani ni jita yabaye in atsanchamal. Yabaye in tsalpanchamal i inic jahua tojojonchatits. 10 Bel huahua xo i tsoobnalits jahua a Dios tu tojojonchamal, cum an Espritu Santo tu tsooblinchal. An Espritu Santo in tala exlal patal, ma in luputh tsalap a Dios. 11 Ni jita tam inic in ejtohual quin tsoobnanchi janto tam tsalap in cuaal in at inic tin ichich, cum expith an inic in tsoobits in cuete tsalap. Aniye jaye ni jita tam inic in ejtohual quin tsoobnanchi janto tam tsalap in cuaal a Dios, cum expith an Espritu Santo in tsoobnanchal in tsalap a Dios. 12 A Dios tu pithamalits an Espritu Santo abal tucu tolmiy qui ejtiy jahua a Dios tu pithamalits tin ebal in alhua inictal. Yab i ejtiyal cal i cuete tsalap. 13 Cal i cau ax tu exobchal an Espritu Santo i olnal jahua a Dios tu pithal. Yab pel i cau ax i elamal ti cuete oc. Pel i cau ax u olnab cal an Espritu Santo, ani jaits xe ax i lamcanchal an inicchic axi cuajchithits jaye cal an Espritu Santo. 14 An inic axi yab cuajchith cal an Espritu Santo yab im batscunchal an cau ax u olnab cal an Espritu Santo, cum tocat in tsalpanchal pel i tonto tilab. Yab in ejtohual quin ejtinchi, cum expith jitats ca tolmiyat cal an Espritu

1 CORINTIOS2,3 Santo jats neets quin ejtinchi. 15 An inic axi cuajchith cal an Espritu Santo ojni jats in ejtohual quin ejtinchi patal an cau ax u olnab cal an Espritu Santo. Axi yab cuajchith cal an Espritu Santo yab in ejtohual quin ejtinchi jahua in olnal axi cuajchith cal an Espritu Santo. 16 In ulal an Tocat Thuchlab: Ni jita tam inic yab huaats axi tin cuetemtal in ejtinchal in tsalap an Ajatic ani ni jita tam inic yab huaats ax in ejtohual quin tsalabchi a Dios. Aba ani antsana ti thuchathits, bel huahua xohue ax u cuajchith cal an Espritu Santo i eynanchal in tsalap a Cristo.

Tatachic ojni ebchalab, cum yab it jum putat coonchith a ichich cal an Espritu Santo a tajalechic ejtil axi yab cuajchith cal an Espritu Santo. Aba ani it tsatbathchic cal a Cristo, bel ejtil max it teleye, ani jaxtam in tomnal nan tu tauna ejtil max u taunal i tele. 2 Nan tu exobchalchic i cau axi yab quibat cum ejtil max it teleyechic a yejenchal tocat an letsa ani iba an tenel. Yabaye a ejtohual ca exbaychic i cau axi quibat. 3 A tajalechic ejtil axi yab cuajchith cal an Espritu Santo. It paixnx ani it hueutsx ani it lehux. Antsana a tajal jantini jayetsequi in tajal an inicchic axi yab cuajchith cal an Espritu Santo. 4 Huaats jita cal tatachic in ulal pel i tsatel cal a Pablo ani huaats ax in ulal pel i tsatel cal a Apolos. Ojni a tajalchic ejtil axi yab cuajchith cal an Espritu Santo.

An at tojnalchic cal a Dios

1 CORINTIOS3 u ey nana tim Pablo ani in ey jaye a Apolos? Expith pel tu tojnalchic huahua cal a Dios ani tu eyenthamal a Dios tu tolmiychic tata ca bela an Ajatic. Expith i tajal jahua a Dios tu punubchal qui taja. 6 Nan tu tojlabil ejtil max tu taychichic ta ichich in cahuintal a Dios, ani a Apolos ejtil max pel i huacal cal nixe xi cau. Jats expith a Dios ax ti tajchichic abal ca labey in cahuintal ta ichich. 7 Jaxtam an taychix ani an huacal yab lej exbath in ey, expith a Dios in cuaal in lej ey cum ti tajchal abal ca labey in cahuintal ta ichich. 8 Pel i at tojnal an taychix ani an huacal, ani neets quim batsu ti junchic cal a Dios in atohual jantinits tim putumalits in tojlabil. 9 Nana ani a Apolos pel tu at tojnal cal a Dios, ani tatachic ejtil max it tayablab jun tin tojonchal a Dios. Jaye ejtilchic max pel it ata ax u tsejcab cal a Dios. 10 Nanaits ejtil max pel tin thacum cal i tujub atachic, cum antsana pel u pithob tin ebal in alhua inictal a Dios. Ejtil max nan tu mocanchamalits in cub an ata ani tatachic ejtil max it tsejcom cal tim puhuel an ata. Ca lej tajachic ti cuenta ca alhua tsejca. 11 It mocanchatits an cublab cal an ata. Huaats juncats, jaits a Jesucristo. Ni jita tam inic in ejtohual quin moca pil i cublab ata. 12 Ejtil max tatachic a tsejcal tim puhuel an ata eblim al an cublab ata. Hualam ca eyenthachic i oro, i plata, i jalbith tujub. Hualam ca eyentha i te, i tom, i jau pacab. 13 Neets quim baju a quicha tam a Dios quin

350 tsejca an inicchic, ani ma tamits neets ca tajax tejhuametha max alhua o yab alhua in tsejcabil an inicchic. A Dios neets quin tacchi in tsejcabil ti junchic an inicchic cal i tacaxtalab camal. 14 Max in tsejcabil quin cuxuy an camal neets ca pithan an inic in atohual. 15 Max ca taiy ni janto yab neets ca pithan. Bel neets ca jecontha nixe xi inic axi tainec in tsejcabil, ejtil max pamatal ca caltha al i talam ata. 16 Hualam yab a tsoobchic abal a inictal ejtil in tiyopanil a Dios jun tu cuajil an Espritu Santo. 17 Jitats quin othnanchi in tiyopanil a Dios, jats neets ca talabetha cal a Dios. Lej tocat in tiyopanil a Dios, ani tatachic ejtil max pel ti tiyopanil. 18 Yab ca jila a cuete ichich ti cambiy. Hualam a tsalpayalchic abal it lej tsalpath cal jahua teje tsabal. In tomnal ca taja ejtil max yab it tsalpath, abal a Dios ti pitha an tsalpathtalab axi lej chubax. 19 A Dios in tsuchal in cuete tsalpathtal an inic lej tonto. In ulal an Tocat Thuchlab: A Dios in jilal an inicchic ca macla cal in cuete tsalpathtal. 20 Jaye in ulal an Tocat Thuchlab: A Dios in tsoobits abal jolat in cuete tsalpathtal an tsalpath inic. 21 Jaxtam yab in tomnal jita quin cathatna tim ba max expith tsatat cal i inic axi tsalpath cal jahua teje tsabal. Cal a Dios jats tit pithnenequitschic patal. 22 Nana im Pablo pel tin cal tatachic jantini a Apolos ani a Pedro abal tatachic tucu tabatna. Patal jahua huaats ti tsabal ani ti eb, an ejattalab ani an tsemla, jahua huaats

5Janto

351 xohue ani jahua neets ca huatsin talbel, patal pel a calchic abal ca tabatnachic. 23 Ani tatachic pel ti cal a Cristo ani a Cristo pel in cal a Dios.

1 CORINTIOS3,4 tojlabil nana ani cal a Apolos. Ca tsoobna abal expith i junax exobchal jahua thuchath tin cahuintal a Dios ani yab i jalunchal. Jaxtam yab ca cathpich puhuetha jun i exobchix ani junaque ca pojca. 7 Tatachic ojni it pocoth tsuux jun cal xi jun. Jats a Dios ax ti pithamal a ey ani patal jahua a cuaal. Jaxtam yab in tomnal ca cathatna a ey ani jahua a cuaal ejtil max a cuete atamal. 8 Auxe max chubax yabats a quibchale janto tin cuenta a ejattalcua. A cathpich tsalpayalits ejtil max it tsalechic ani huahua tu ou tsutal. U leac max chubaxac a bajumalits tit tsalechic, tam huahuahue i bajumalaquits tu junax tsale. 9 Ejtil max huahua tu abathualechic a Dios tu bijiyamalits cu ajiyat ti mas tsaat i ey. Ejtil max u lej jolbithits ani u bijithits neets cu tsemtha, ani tocat u telnal cal tim patal an inicchic ani ma cal an ngelchic jaye. 10 U tsutabac huahua tu lej tonto cum u lej tayat tsatat cal a Cristo, ani tatachic ojni it tsutab tit tsalpath aba ani expith it hue tsatatqui cal a Cristo. U tsalpanchab huahua tu palulul, ani tatachic ojni it tsapnel. U pojcab huahua, ani tatachic ojni it cacnab. 11 Huahua tu abathualejil a Cristo u xeets cal i jayil ani cal i chiquenib. U cotith ani yab i cuaal i quima. Tu othnal an inicchic. 12 Cal i lej tsequeltalab i tojonthal i cubac abal qui ata an tumin. Max an inicchic tucu quithab ucha, tocat i conchal a Dios quin lablinchi. I cuxuyal an othnaxtalab. 13 Max jita

U le abal tatachic ca tsoobna abal huahua tu abathuale pel tu tojnalil a Cristo, ani u punuth qui huatbanchi an inicchic an cau axi tsincanchame ti jayqui ani xo u olnanchab. 2 Pel in uchbil an tojnal quin taja expith jahuats ta ca uchbiyat cal in amu. 3 Nana tin tojnalil a Cristo yab u tajal ti cuenta max tatachic tiquin tsalpanchi alhua u tojlabil o yab alhua. Tiquin tsalpanchi an inicchic jantinits quin lena. Ma nana yab u ejtohual cu cuete ulu max in alhua tojnal o max yab in alhua tojnal. 4 Aba ani u atsal tu ichich u putuhual cal u tojlabil, bel hualam max chubax jum putat alhua u tojlabil. Expith an Ajatic jats in ejtohual tiquin tsalpanchi max pel in alhua tojnal o max yab in alhua tojnal. 5 Jaxtam tatachic yab tiquin quejab tsalpanchi max in alhua tojnal cal an Ajatic o iba. Ca aychiye ma ta ca chich an Ajatic jaja tucu olnanchi i tojlabil axi xo yab i tajax exlal max chubax alhua o yab lej chubax alhua. An Ajatic neets tucu tejhuamethanchi i tsalap ma tin luputh i ichich axi xo yab u tajax exlanchab cal an inicchic, ani tamnaits huahua ti junchic neets cu olna tu alhua tojnal cal a Dios ma jutamits huichat alhua i tajamal. 6 Ebchalabchic, cal nixe xi cau nan tu hue tiloxnanchamal u

In tojlabil in abathualejilchic a Dios

1 CORINTIOS4,5 tucu quithab cahuiliy, tocat i lubal qui cooy i jaublomtalab. U tsutab huahua tu amul ani ejtil max janto tu catselom. Tu atal an inicchic. Ma xohueits antsana i huatal. 14 Nan antsana tu thuchanchalchic an cau abal tu tsalabchi ani yab abal tu tithebetha. Tu tsalabchalacchic ejtil i tatalab in tsalabchal in lej can tsacamil. 15 Aba ma huaatsac lajuj i mil jitachic ti exobchalac tin cuenta a Cristo, juncats a tata tin cuenta a ejattal. Cum nan tu olnanchichic an alhua cau ani a bela a Cristo Jess, jaxtam ejtil max nanaits pel tin tata tatachic. 16 Jaxtam nan tu lej uluth uchalchic ca ayna a Cristo jantini nana u aynal. 17 Neets cu aba a Timoteo abal ti tolminchichic tin cuenta a ejattal. Neets ti tiloxnanchichic u xetsintal cal a Cristo ani an chubaxtalab ax u exobchal tim patal an tamcunel ebchalab. U canithal a Timoteo ejtil max pel u lej pututh tsacamil, cum jaits nana ax u olnanchi im bij an Ajatic. 18 Huaats talchic cal tatachic lej cathatma, in tsalpayal abal nan in jiquel ani hualam yab neets cu luba quin cale tu taunachic. 19 Huay neets quin thubat cale max pel in culbetal an Ajatic. Tam ojni neets cu tsoobna ax in tajal cathat max chubax in tsapnal a Dios o expith u cauqui. 20 Jitats tsejcathits abal ca otsits ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale, jats ax in chubax tsapnal a Dios ani yab expith u cauqui. 21 Tata ca tsalpaychic jahua a culbetnal ms. Max yab quit jictsonchic cal a

352 hualab neets quin cale ti tajchi janto ca yajchicna, ani max quit jictsonits neets quin ulits cal i canithomtalab ani cal i cayatalab tu ichich.

Tsoobnathits abal jun jita cal tatachic juncunenequits cal in mimle. Pel i hualabtalab lej pulic, ma yab in lej tajal antsana axi yab exlomchic cal a Dios. 2 Aba ani antsana, bel a tsalpayalchic abal it lej alhua. Expith in tomnal quit lej tepin cal nixe xi lej hualbinel ani ca tajat quethmay. 3 Aba ani yab in cuajat cal tatachic tihua, bel u ichich cuajat cal tatachic. U jolbiyamalits nixe xi inic ejtil max in cuajatac cal tatachic. 4 Ca tamcuy an ebchalabchic ani ca tsejca an cau cal jaja tim bij i Ajatic Jesucristo. Cal jaja in tsap neets ti tolminchi ca tsejcachic, ani u ichich neets ca cuajiy cal tatachic ti tolmix. 5 Ca bina tin cubac a Satans abal ca yajchiquiyat ani yabats quin taja jahua in le in hualbith ey, ani antsana ca jecontha tam ca chich an Ajatic Jess. 6 Tatachic ojni yab in tomnal ca tsalpay tit lej alhua. Hualam yab a tilalchic jahua uxnal antse, ca xalu hue i jiliy coye cal xi it ani neets ca tala jiliybe tim patal an it coye. 7 Ca jolou eleb nixe xi inic axi ejtil i jiliy coye ani tatachic quit jilcon ejtil i pan axi tsejcath cal i it coye, ejtil am pan ax u capab cal an Israelchic tam tin tajal an ajib tin cuenta

An hualabtalab ti al an tamcunel ebchalab

353 abal calthame ti Egipto im biyal juntalchic. Jantini tu tsemthab i cordero tin cuenta nixe xi ajib cal an Israelchic, antsana ti tsemthame a Cristo abal tucu paculanchi i hualab, ani jaxtam tu bijiyab a Cristo ti Cordero. 8 Max i tajal quithab ani pojcax i ey, ejtil max pel tu jiliy coye. Max i tajal jahua in ulal an chubaxtalab ani max qui taja tequeth, tam ejtil max pel tu pan tsejcath cal i it coye. 9 Nan tu thuchamalits al junaque i u abal yab quit juncunchic cal ax in le ti uxumbe ani ti inicbe. 10 Yab u ulu max quit jum putat tixcanchic cal axi yab exlomchic cal a Dios, cum expith ma tam quit tsemetsits, tamnaits ojni neets quit jum putat tixcan cal jajachic. Huaats al an hualab caylal axi uxumbechic ani axi inicbechic. Huaats axi lej jaylomchic cal in cal xi queat i inicchic ani huaats i cuechic. Huaats ax in diosnalchic i thulcuts. 11 Jahua nan tu uchachic al nixe xi u jats axe, yab quit juncunchic cal jitats quin ulu pel i ebchalab ani pelits i uxumbe. Max jaylom cal in cal axi queat, max in diosnal i thulcuts, max quithab cahuilix, max utsal, max pel i cue yab quit juncunchic cal nixe. Ma yab quit junax caputs cal i ebchalab axi antsana in ey. 1213 Yab u cuenta cu tsejca axi yab exlomchic cal a Dios, expith a Dios neets quin tsejcachic. Pel a uchbil tatachic ca tsejca axi pel i ebchalabchic cal a Cristo max ca hualbin. Jaxtam a cuaal a uchbil ca tajat quethmay nixe xi hualbinel ebchalab abal yabats ca tamcun cal an ebchalabchic.

1 CORINTIOS5,6
An ebchalabchic axi othanchix cau cal i oclec axi yab belom cal a Cristo

Huaats i ebchalab cal tatachic ax in othanchal an cau in at ebchal cal a Cristo cal i tsejcom cau axi yab im belal, ani expith in tomnal ca tsejcanchat an cau i ebchalab cal in at ebchalabchic cal a Cristo. 2 Hualam max yab a tsoobits abal huahua ax pel tu cal a Dios neets talbel qui tsejca axi yab exlomchic cal a Dios. Max antsana neets tit tsejcom cal an inic talbel, jaquitsqui ms a huital ca tsejca i cau axi xo yab quibat. 3 Tatachic ojni hualam yab a tsoobits abal ma neets qui baju qui tsejca i ngelchic. Jaquitsqui ms i ejtohual qui tsejca i cau axi huaats teje al an hualab caylal. 4 Max a pejexnal janto teje tsabal yab in tomnal quit tsejcanchat an cau cal axi yab im belal a Cristo, cum yab bijithits quin cooy in ey tin cuenta an tamcunel ebchalabchic. 5 Pel a tithe max yab huaats jita cal tatachic quin ejtou quin tsejcanchi an cau in at ebchal cal a Cristo. 6 Auxe max i ebchalab cal a Cristo in yejenchal quin othanchi an cau in at ebchal cal i tsejcom cau axi yab im belal a Cristo. Iba. 7 Tatachic ojni chubax a lej quibtsoth tajal max janto a pejexnal teje tsabal. In tomnalac ca hualbachic ta ba max it tajchinal yab alhua ani max it cuechinal janto. 8 Yab a hualbal ta bachic, ma a tajchal queatchic yab alhua ani it cuechic. Ma antsana a tajchal a at ebchal cal a Cristo jaye.

1 CORINTIOS6,7 ca hualca ta ba quit cambiyatchic. Hualam max a ucchiyamal abal jitats in tajal yab alhua yab neets ca otsits ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale. Yab neets ca otsits axi uxumbe ani axi inicbe, ax in diosnal i thulcuts, axi taunom uxum, axi cox cal in at inic, axi cue, axi jaylom cal in cal queat, axi utsal, axi quithab cahuilix, axi quin calnanchi in cal queat i inic cal i cambixtalab tin ichich. Ma ni jun jajachic yab neets ca otsits. 11 Ti jayqui talchic tata antsana pelac a ey, ani xo itsots. A Dios ti paculanchits a hualab ani ti toquethanchits a ichich. Xohue a Dios ti tsutalits tit bolithchic cum a palenchal an Ajatic Jess ani it cuajchithits ta ichich cal an Espritu Santo.

354 max a ucchiyamalchic abal a inictal pel in cal a Cristo. Auxe max in tomnal ca bina ta ba quit juncunchic cal i taunom inic. Abal jay iba. 16 Hualam max yab a exbayalchic abal jita ca juncun cal i taunom inic u jumbel cal jaja. In ulal an Tocat Thuchlab abal tam ca juncunits i inic cal i uxum, tamna a Dios in tsutal jumbejits jun cal xi jun. 17 Jaye i inic axi ca juncun cal an Ajatic, u jumbelits in ichich cal an Ajatic. 18 Jaxtam ni hue yab quit juncunchic cal axi uxumbe ani cal axi inicbe. An inic max ca hualbin ti uxumbe in othnal in cuete inictal, ani max pil i hualabtalab quin taja yab tin lej cuenta in inictal, yab in lej othnal in inictal. 19 Hualam max a ucchiyamalchic abal ti cuajchiyal a inictal an Espritu Santo ani pel ejtil ti tiyopanil jaja. A Dios ti pithamalchic an Espritu Santo ti cuajchiy ta inictal ani yab pel a cuete cal. 20 Cum a Dios ti jalbith tsaiyamalchic, jaxtam pel a uchbil quit eyentha a inictal ani a ichich cal a Dios abal ca puhuethanchat im bij jaja. Xi tsablom pel in cal a Dios.

910Yab

15Hualam

Tocat in inictal axi belom cal a Cristo

ani lej chubax a Dios tu jilal qui taja jahua qui lenacua, bel yab patal jahua qui taja tabat tu tolminchal. Aba ani a Dios tin jilal cu taja jahua cu lena, bel yab u hualcal tu ba quin cunat cooyat cal jantoquitsqui yab alhua. 13 Lej chubax jahua u uxnal an capnel tabat tu tolminchal i chucul, ani i chuculcua in cainchal i capnel. A Dios talbel neets quin taja abal ca taley xi tsablom. A Dios yab tu pitha i inictal abal cu uxumbejin, tocat tu pitha abal qui binanchi jantinits in culbetal quin eyentha an Ajatic. Ani jaits an Ajatic ax tu beletnanchal i inictal. 14 Jantini a Dios in ejtha an Ajatic cal in lej tsap, antsana neets tucu ejthahue talbel ti al an jolimtalab.

12Aba

Nan neets tu toctsiychic tin cuenta an cau ax tin abchi an u ti jayqui. Lej chubax alhua max an inic yab ca tomquin. 2 Aba ani alhua yab ca tomquin, bel in tomnal an inic ani an uxum ca tomquin cum huaats yan jita in le ti uxumbe ani ti inicbe. 3 Max

An tsalabchixtalab tin cuenta an tomquintalab

355 tomquithits an inic quim putu cal in uchbil cal in tomquil ani an uxum jaye quim putu cal in tomquil. 4 In inictal an tomquith uxum yab pel in cuete cal, pel in cal jaye in tomquil. Jaye in inictal an tomquith inic yab pel in cuete cal, pel in cal in tomquil. 5 Yab ca hualca ta ba cal an culbejintalab max a junax pejamalits an quij quit olonchic. Talbel quit junax culbechic junil, i canats max quit nixocna cal a Satans quit hualbin cal queat tam yab a alhua teycom a inictal. 6 Jahua nan tu uchalchic tin cuenta an tomquintalab pel u cuete tsalap ani yab pel i uchbith cau ax tim pitha an Ajatic. 7 U leac max patal an inicchic ca cuajiy cuetem ejtil nana. Bel a Dios im pithal an inicchic ti junchic im pithob max ca tomquin o max yab ca tomquin. 8 An inicchic axi cuetem ani an tsemchith uxum axi cuetem u uchalacchic abal alhua max ca jilcon cuetem ejtil nana. 9 Bel ca tomquinchic max yab in ejtohual quin alhua teyna in lenomtal abal in le ti tomquinal. Alhua ca tomquin ani yab ca uctsin cal nixe xi lenomtalab. 10 U cuaal i cau jaye ax tim pitha an Ajatic, yab ja u cuete cahuintal. An tomquith uxum yab quin jilcacay in tomquil. 11 Bel max quin jilcacay, tam ca cuajiy cuetem ani max i, tam ca huichiy cal in tomquil. Ani jaye an tomquith inic yab quin jilcacay in tomquil. 12 Junaque i cau u le tu uchachic axi pel u cuete cahuintal yab im pithach cal an Ajatic. Max i

1 CORINTIOS7 ebchalab cal a Cristo tomquithits cal i uxum axi yab im belal a Cristo, yab quin jilcacay biyat max an uxum in cuaal in culbetal ca cuajiye cal jaja. 13 Aniye max i uxum im belal a Cristo ani tomquith cal i inic axi yab im belal, yab quin jilcacay biyat max an inic in cuaal in culbetal ca cuajiye cal jaja. 14 Yab quin jilcacay, cum an tomquith inic axi yab im belal a Cristo ejtil max u huejlanchabac in ejattal cal a Dios jaye, cum juncunenequits cal i uxum axi belom ani huejlanchithits in ejattal cal a Dios. Aniye an tomquith uxum axi yab im belal a Cristo ejtil max u huejlanchabac in ejattal cal a Dios jaye, cum juncunenequits cal i inic axi belom ani huejlanchithits in ejattal cal a Dios. Jaye ejtil max u huejlanchabac in ejattal in tsacamilchic, cum yab pel in cal axi yab im belalchic a Cristo. 15 Expith max i tomquilab axi yab im belal a Cristo in lej le quin jilcacay in tomquil ax im belal, quin jilcacay. Ani an tomquilab ax im belal a Cristo yab ca cooyat cal i tsaplab, cum pel in culbetal a Dios ca cuajiy tomquith cal in ichich jun ejet. 16 Max it tomquith uxum ani a belal a Cristo hualam max neets ca ejtou ca tolminchi a tomquil quim bela a Cristo ani antsana ca jecontha jaye. Ani tata axi it tomquith inic ani a belal a Cristo hualam max neets ca ejtou ca tolminchi a tomquil quim bela a Cristo ani antsana ca jecontha jaye. 17 Ti junchic am belom quin taja jantinits ti pithach cal an Ajatic ani jantinits ti lejbanchamejits

1 CORINTIOS7 quim baju cal a Dios tam in it belamalits. Antsana u uchbiyalchic quin taja an ebchalabchic ax tim patal an tamcunel ebchalab abal jutamqui. 18 Max tam tin it belamal an Ajatic cojchithits in inictal ejtil tam u tajchinal an Israelchic, antsanaits ca jilcon. Max yab cojchithits in inictal tam quim bela, antsanaits ca jilcon. 19 Yab janto exbath max it cojchinenequits a inictal o max yab it cojchinenec, expith lej exbath max ca tajchi in culbetal a Dios. 20 Jahuats pel in ey an inic tam tin it belaits an Ajatic, antsana quin eyna in ey. 21 Yab ca tepixna a ey max pelits it cunat tojnal cal a amu tam ta it bela. Expith max a amu in le ti hualca, tam bel quit calets. 22 Aba ma ani pele it cunat tojnal cal a amu, bel it hualcanthanchamejits a ejattal abal quit eyentha cal an Ajatic ma tam ta it belaits an Ajatic. Ani max yab pel it cunat tojnal cal a amu, bel xohue it cunat tojnal cal a Cristo. 23 Cum it jalbith tsaiyamejits cal a Dios yab ca hualca a ejattal ti thabalnanchi a at inic. 24 Ebchalabchic, quit cuajiy cal a Dios ani ta junchictal ca eynaye a ey axi pel a ey ma tam ta it belaits an Ajatic. 25 Aba ani yab u batsumal i cau cal an Ajatic cu uchbiy axi yab tomquithchic, bel neets tu olchichic jahua u cuaal tu tsalap tin cuenta jajachic. Cum pel i alhua inic an Ajatic tim pithamalits u tsalap ax a ejtohual ca thacatna. 26 Nan tu tsalap in tomnal max yab ca tomquin axi cuetemchic, cum

356 xo huaats lej yan i yajchictalab ti al an hualab caylal. 27 Max it tomquithits yab ca jilcacay a tomquil. Max yabaye it tomquith yab ca aliy jita cal quit tomquin. 28 Bel max it cuitol ani quit tomquin yab pel i hualabtalab, aniye jaye max it tsicach ani quit tomquin yab pel i hualabtalab. Expith tu uchalchic abal axi tomquithchic neets quin huata ms yajchic, ani u leac max yab antsana ca huatachic. 29 U lej le tu uchachic jaye abal hueits neets ca taley an quij quicha. Jaxtam ebchalabchic, aba ani it tomquith inic yab ca huatath tsalapnanchi jahua in le a tomquil. 30 Cum u lej cunelits an quij quicha, max it tepith yabats ca huatath tsalapna a tepithtal. Max it ajibalchic yabats ca huatath tsalapna an quijithtalab. Max a tsaiyamal janto yab ca huatath tsalapna, cum yab expith tata it thabal cal a tsaybil. 31 Jitats in lej lubal quin tabatna jahua teje tsabal yab quin huatath tsalapna, cum jahua i tsutal teje tsabal u talelits. 32 U lej leac max yab ti huatath tepinthanchi a tsalap jahua huaats teje tsabal. An cuetem inic ms in ejtohual quin lej tsalapnanchi in tojlabil an Ajatic ani ms in ejtohual quin tajchi in culbetal an Ajatic. 33 An tomquith inic ms in tsalapnal jahua teje tsabal ani quin taja jahua u lenanchab quin taja cal in tomquil. 34 Pil in tsalap an tomquith uxum ani pil in tsalap an uxum axi yab tomquith. Axi yab tomquith ms in ejtohual quin tsalapnanchi in

357 tojlabil an Ajatic ani ms in ejtohual quin jum putat bina in inictal ani in ichich ca eyenthachic cal a Dios. An tomquith uxum ms in tsalapnal jahua teje tsabal ani quin taja jahua u lenanchab quin taja cal in tomquil. 35 Nan tu uchalchic axe xi cau expith abal tu tolmiychic, yab ja abal tu canchalqui. Expith u lej leac max ca taja jahua in tomnal axi pel in cal an Ajatic ani ca tayat cooy a ichich binanathits cal jaja, ani yab quit xaybinchatchic a tsalap cal jahua teje tsabal. 36 Max a cuaal a tsicachil ax in cuaal hue yan i tamub, ani max a tsalpayal in tomnal ca tomquin, jila ca tomquin. Yab pel i hualabtalab. 37 Max a cuaal a tsicachil ani a junini tsalpayamalits yab alhua ca tomquin, alhua max yab ca hualca ca tomquin. 38 In tajal ms alhua jitats yab quim bina in tsicachil ca tomquin, ani in tajal hue alhua jitats quim bina in tsicachil ca tomquin. 39 An tomquith uxum in cuaal in uchbil cal an tsejcath cau ca cuajiy cal in tomquil tam biyat ejate in tomquil. Tam ca tsemets in tomquil, ma tamnaits in ejtohual ca tomquin cal queat i inic max im belal jaja jaye an Ajatic. 40 Nan tu tsalap neets ca cuajiy ms culbel max yabats ca tomquin junil. Antsana u tsalpayal, ani u belal abal jununul u tsalap cal an Espritu Santo ax tin cuajchiyal tu ichich.

1 CORINTIOS7,8 tsacchixnathits cal an thulcuts ax u diosnab. Aba ani lej chubax patal huahua i ejtiyal i cau tin cuenta nixe xi capnel, max expith ja i cuaal i ejtixtalab ti ichich, jats neets qui cathatna. Max i cuaal jaye i canithomtalab ti ichich, jats cal cu ms utat cuajiy cal a Dios. 2 Max i tsalpayal abal u lej tsalpathits cal i cau, yabaye u lej chubax tsalpath cum yabaye i quithat ejtiyamal jantini pel i uchbil qui quithat ejtiy. 3 Max i canithal a Dios, jaja tu tsutal pelits tu cal. 4 Tatachic tin conoyamal max alhua o yab alhua ca capat an capnel axi tsacchixnathits cal an thulcuts. Huahua ax i belal an Ajatic i ejtiyal abal an thulcuts ax u diosnab yab chubax pel i dios. Yab janto in exbath, cum expith huaats juncats a Dios. 5 Huaatscua ti eb ani ti tsabal i dioschic, ma uxnal huaats yantalam i dioschic ani yantalam i ajaticchic. 6 Huahua i belal abal huaats juncats a Dios i Tata ti eb. Jaits jaja in tala tujumal patal jahua huaats, ani jats ojni i ujnal qui puhuethanchi im bij. Huaats jaye juncats i Ajatic Jesucristo ax in tala tsejcamal patal jahua huaats, ani jaits jaja ax tu ejatliyal. 7 Yab tim patal ax im belal an Ajatic in ejtiyal an cau jahua u tiloxnal. Talchic jajachic ti jayqui in ujnamal quin diosna i thulcuts, ani ma xohue bel in capalchic i capnel tsacchixtalab cal nixe xi thulcuts ax u diosnab. Cum yab lej chubax in ichich jajachic tin cuenta nixe xi capnel max alhua ca capat

An capnel axi tsacchixtalab cal an thulcuts axi diosnab

Xohue neets tu olchichic i cau tin cuenta an capnel axi

1 CORINTIOS8,9 o max i, jaxtam in atsal jolbith tin ichich tam quin capu. 8 Yab tin ebal janto qui capu i ejtohual qui utenchi a Dios. Max qui capu o max yab qui capu yab ja cal tu batsuhuab cal a Dios. 9 Aba ani it hualcathchic tin cuenta an capnel, bel ca taja ti cuenta yab ca capu jahua cal ca tapchin in tsalap i ebchalabchic axi palulul im belal an Ajatic. 10 Hualam max jaja ti tsutal tit quetel tit capul ti al i tiyopan jun tu cacnab i thulcuts. Tata a ejtiyal abal yab janto exbath abal tsacchixname cal an thulcuts jahua a capal, ani axi palulul im belomtal yab in ejtiyal antsana. Hualam ca utey jaja jaye quin capu jahua tin ichich in tsalpayal abal pel i hualabtalab max quin capu, ani tam quin capu neets quin atsa jolbith tin ichich. 11 Antsana a ebchal axi palulul im belomtal neets quin atsa quibenec in ichich max quin capu jahua in tsalpayal tin ichich pel i hualabtalab max quin capu. Ani nix cum ti nitsbiyal tata ax it lej ejtixcua. Ca taja ti cuenta abal pel i ebchalab axi calchiyamejits cal a Cristo ti al an cruz. 12 Max cal jahua ca capu a colchal in ichich a ebchal cal a Cristo axi palulul im belomtal, tam pel i hualabtalab ax a tajamal cal a Cristo. 13 Jaxtam nana ni jayqui yab neets cu capu jahua u ebchal cal a Cristo in tsalpayal pel i hualabtalab ca capat. Yab cu tapchi in tsalap cal an tulec tsacchixtalab cal an thulcuts ax u diosnab.

358 i inicchic, expith im pithnenec u eytal cal an Ajatic. Ejtil xi queatchic i abathuale in tsuumal i Ajatic Jess, nana jaye u tsuumalne. Tejhua abal chubax u tojonchal an Ajatic, cum tatachic a belamalits an alhua cau cal u olchixtal. 2 Tatachic ojni in tomnal ms tiquin lej tsuu tin abathuale cal an Ajatic, cum nan tu olchamalchic an alhua cau ani jats ta belamal an Ajatic. Huaats jitachic yab antsana tin tsutal tin abathuale. 3 Jitats tin cuiyalac quin ulu yab chubax pel tin abathuale u toctsiyalac antse. 4 Cal u tojlabil u ejtohualits nan cu batsu jahua quim pithan cu capu. 5 Jaye u ejtohualac cu xetsintha i tomquilab axi belom cal a Dios, jantini jaye in xetsinthal axi queat an abathualechic ani an ebchalabchic ejtil a Pedro. 6 Hualam max a tsalpayalchic abal expith a Bernab ani nana jats ax yab i ejtohual qui palcanchi i cuete tojlabil abal cu xetsin tu olnom cal an alhua cau. 7 Auxe max a exlalchic i soldado axi yab u jalbiyab cal an oclecchic. Auxe max huaats i thabal cal an lab tuthublom axi yab in ejtohualits jaye quin capu in hualil an lab tuthublom. Auxe max huaats i beletnom conel axi yab in ejtohualits jaye quin utsunchi in letsajil an conel. 8 Antsana tu uchalchic jahua lej exlath cal patal an inicchic ti tabattalab, ani jaye ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss u olnab i tabattalab. 9 Taja in ulal abal yab ca melchin in hui an hueyax tam u cuchil cal

In eytal in abathualejilchic an Ajatic

Cum pel tin abathualejil an Ajatic yab in abatnab cal

359 in huitslabil an lab em abal quin ejtou quin capu. A Dios yab in ulu antsana expith abal in tajchal ti cuenta in yejenchixtal an hueyax. 10 In ulu jaye abal huahua qui tsoobna abal axi olnom cal an alhua cau ca tolmiyat cal jitats in atsal an alhua cau. An xalum tsabal ani an cuchil cal an lab em in cuaal in aychixtal abal quin tabatna an ichlab lab em. 11 Huahua i taychamal in cahuintal a Dios ta ichich tatachic ani yab ca tsalpay max lej huatath a tajal max tucu tolmiy cal jahua teje tsabal. 12 Cum a tolmiyalchic axi queatchic i olnom cal an alhua cau, jaquitsqui ms a uchbil tucu tolmiyhue. Aba ani pel a uchbil tatachic tucu tolmiy, bel yab i conchamal janto tucu pitha. I tala cuxuyamal lejat i yejenchixtal, i canac cu bijiyat tu conchixma ani tin ebal i conchixtal ca tancuiyat an alhua cau tin cuenta a Cristo. 13 A alhua tsoobits tatachic abal jitats u tojnal ti al i tiyopan tats tin calthal janto quin huataxna. Jitats u tolmix ti al an tsacnaxtalab tats tu pithnal hue in tuul an tsacnaxtalab conel. 14 Antsana jaye axi olnomchic cal an alhua cau, jats cal ti quin huata cal jahua ca pithan cal ax im belal an alhua cau. Antsana pel in culbetal an Ajatic. 15 Ni jayqui yab u conchamal jahua pel a uchbil tiquim pitha, ani yab tu thuchanchal axe xi u abal tu conchi i tolmixtalab. In culbel cum u tojonchal an Ajatic nan tu cuenta. Max u cuaal i yejenchixtalab alhua

1 CORINTIOS9 max quin tsemets tajat, ani yab tu conchichic i tolmixtalab. 16 Yab u cathat ulal pel tin alhua inic abal in olnom cal an alhua cau. Cum jaits u lej uchbil tin olnom, jaxtam lej yajchic tu uhual max yab cu olna. 17 Max cu olna cal u cuete culbetal, a Dios neets tiquim pitha i atabilab, ani max cu olna expith cal i tsaplab tam iba. Bel max cal u culbetal o max cal i tsaplab pel u uchbil im pithach cal a Dios tin olnom cal an alhua cau. 18 An atabilab ax tim pithal a Dios pel i culbeltalab tu ichich. In culbel cum tam u olnal an alhua cau yab u yejenchal janto cu batsu ti tolmixtalab cal ax tin atsal. U ejtohualac cu conchi janto cum pel in olnom cal an alhua cau, aba ani bel yab u conchal. 19 Aba ani ni jita tam inic yab tin abatnal, bel u binal tu ba cu tolmiy tim patal an inicchic abal yantalam ca huencon cal a Cristo. 20 U ejtilnal an Israel tam in cuajat cal jajachic abal ca huenconchic cal a Cristo. Aba ani ma yab in uchbith cal an tsejcath cau binath cal a Moiss, bel u tajal ejtil max in uchbith abal ca huenconchic jaye axi uchbith cal an tsejcath cau. 21 Tam cu olchi an alhua cau axi yab Israel u ejtilnal jajachic jaye. Axi yab uchbith cal an tsejcath cau u ejtilnal jaye abal ca huenconchic. Yab u ulal max u pojcanchal in abatnaxtal a Dios, expith u tajchal in abatnaxtal a Cristo. 22 U ejtilnal jaye axi palulul im belal an Ajatic abal antsana cu ejtou cu tolmiy quin ms bela. U ejtilnal ma tim patal an inicchic max antsana cu

1 CORINTIOS9,10 ejtou cu tolmiychic quim baju ca jecontha cal a Cristo. 23 Patal jahua antsana u tajal expith abal an inicchic quim bela an alhua cau, ani tam quim belachic cu junax lablinchat cal a Dios. 24 A tsoobchic abal tam ca huatsin i ubatintalab athiltalab patal ax u otsel u lej athil, ani expith juncats jitats ca ulits caal jutam bijchame, jats neets quim batsu an atabilab. Ca ejtilna tatachic axi ca ulits caal abal ca batsu i atabilab cal an Ajatic. 25 Patal jitats ca tojojon ca otsits al i deporte in lej alhua beletnal tim ba abal yab ca othey in inictal. Antsana in tajalchic abal quin ejtou quin ata i atabilab corona axi tsejcath cal i xeclec tsojol, ani tocat u talel in alhua. Huahua ax i tojonchal a Cristo i lubal qui ata i atabilab axi yab jayqui neets ca taley in alhua. 26 Jaxtam u lej punumalits tu ba ejtil axi ca otsits al i athiltalab lej canat quin ata i atabilab. U tajal ejtil i tamet cuathax axi lej canat quin ata ani lej lujnith cal in cubac ti cuathax. 27 U lej cunuhual tu ba cu tojonchi an Ajatic ani i cu quiba u chubax. U exobchamalits yan ax im belal an Ajatic quin tojonchi an Ajatic, ani u lej le cu alhua tojonchi i canats talbel quin uchan cal a Dios yab in alhua tojnal.

360 tim patal jum poque al am pulic lejem Tsacni Ja. 2 Tim patal jajachic in ayna nixe xi tocou ani tim patal jum poque huatba al am pulic lejem. Tam ti antsana huatba, ejtil max pujnenec junax cal a Moiss. 3 Tim patal jajachic in capu i jununul capnel jahua pithnenec cal a Dios tam tin tajchichic i labith tajbilab. 4 Tim patal jajachic in utsa i jununul ja axi calthanchat al i tujub cal a Dios. Nixe xi tujub ejtil a Cristo ax im binanchi an Israelchic yan i lablinchixtalab, cum xetsin a Cristo junax cal jajachic. 5 Aba ani a Cristo in lej lablinchichic, bel jathua tim patal yab in tajchi in culbetal a Dios, ani jats ti jilanchic ca tsemets bucucul ti al an joltam quithiblom. 6 Jahua tajchinenec nixe xi Israelchic cal a Dios pel i tipchixtalab cal huahua. I qui cainchihue jahua yab alhua jantini jajachic in cainchi. 7 Yab qui diosna i thulcuts jantini talchic jajachic in diosna ti jayqui. In ulal an Tocat Thuchlab abal hualim ti capuplatsqui ani utsutslatsqui ani ajbiblatsqui jajachic. Ma antsana in tajamalchic biyat u eb cacnax cal a Dios tocat. 8 Yab cu uxumbejin ani yab cu inicbejin ejtil talchic jajachic in tajamal, ani jun a quicha tsemets ma jun inic cal ox mil. 9 Yab qui tacchiquiy an Ajatic abal i canats yabats tucu cayana. Antsana talchic jajachic in tajamal, ani jats ti tsemets tam ti tsican cal i tsan. 10 Yab qui nethachic i ichich tococol cal a Dios ejtil

10

Ebchalabchic, nan u le tu tilchi hue jahua a Dios in tajchi i biyal at juntalchic. In ocnanchichic tim patal cal i tocou juta ta ca xetsin. In huatbachic

An inic yab quin diosna i thulcuts

361 talchic jajachic lej tococlats ani tsemthachic cal an ngel axi bijithits cal ta ca tsemtha. 11 Patal jahua tajchinenec i biyal at juntalchic cal a Dios pel i tipchixtalab cal huahua, ani thuchathits ti al an Tocat Thuchlab abal qui exobna ani qui lej taja ti cuenta cu xetsin bolith. Qui lej tajachic ti cuenta jantini tu cu xetsin, cum hueits neets ca taley an quij quicha. 12 Jitats in tsalpayal abal lej junini xeets cal a Dios, quin lej alhua belatna tim ba abal i ca ijcan al i hualabtalab. 13 Tatachic jantini a at inic tim puhuel an tsabal it nixocnab cal an teneclab abal quit hualbin. A Dios neets ti jila quit nixocna expith ma jutam huichat ca ejtou ca cuxuy. Neets ti tolmiy ca cuxuy ma tam quit lopanits. 14 Can ebchalabchic, tu uchal ca lej taja ti cuenta yab ca diosna i thulcuts. 15 Cum it tsalpathchic a lej huital ca ejtiy an cau jahua nan tu uchal tin cuenta i thulcuts ax u diosnabchic. 16 Tam huahua i tajal an santa cena i binal i cacnamal yan cal a Dios. Tam qui utsa an vino i tejhuamethal abal jun ejet jun cal xi jun i junax tabatnanchal in xitsal a Cristo ax in huacla ti al an cruz. Tam qui capu an muuth pan i tejhuamethal abal jun ejet jun cal xi jun i junax tabatnanchal in anam tuul a Cristo ax im bina ca yajchiquiyat ti al an cruz. 17 Juncats i pan i muuhual ani yan ti eb huahua i capal. Patal huahua ti yaneltal ejtil max pel tu juncats inictal a Cristo. 18 Ca tajachic ti cuenta jahua in tajal an Israelchic ax in capal

1 CORINTIOS10 an tsacchixtalab ax u binab ti al in tiyopanil. In tejhuamethalchic abal jun ejet jun cal xi jun in junax tabatnanchal an tsacchixtalab. 19 Tam cu tiloxna an thulcuts ax u diosnab yab u le cu ulu max in cuaal in exbath. Yab u le cu ulu max lej tocat an tulec ax u tsacchiyab an thulcuts. Pel i alquith tsemthach tulec. 20 Jahua u ulal jats abal an inicchic axi yab exlom cal a Dios tam ca tsacchixin cal an thulcuts tocat in tsacchiyal i teneclabchic. Yab antsana in cacnalchic a Dios. Yab u le abal tatachic ca cuajiy cal i inicchic tam in capal jahua tocat tin tsacchiyal i teneclabchic. 21 Yab a ejtohualchic ca utsa an vino ax u utsnal ti tilaxtalab cal an Ajatic ti al an santa cena ani jun tajat ca utsachic jaye i utsnel ax u tsacchixnab cal i teneclabchic. Yab a ejtohualchic ca capu an muuth pan axi pel i tilaxtalab cal an Ajatic ani jun tajat ca capu jaye am pan ax u tsacchixnab cal i teneclabchic. 22 Yab qui taja antsana, i tucu paixna an Ajatic. Auxe max huahua u lej pulic ani a Dios yab ja pulic. Expith jaja jats axi lej pulic ani i lej cuaal i uchbil qui cacna.

ani lej chubax a Dios tu jilal qui taja jahua qui lenacua, bel yab patal jahua qui taja tabat tu tolminchal. Aniye yab patal jahua qui taja cal u tolminchab an ebchalabchic cal a Cristo quin ms tsapna ani quin ms cacna

23Aba

Jahua a Dios tu jilal qui taja ani an canithomtalab

1 CORINTIOS10,11 a Dios. 24 Qui luba qui taja jahua alhua abal ca tabatnanchat cal queat i inicchic, ani yab expith qui taja jahua huahua qui cuete tabatna. 25 A ejtohualchic ca capu patal jahuaquits tam capnel ax u nujuhuab ti al i nujumtalab ani yab ca conomichiquiy ta ichich hualam max alhua o hualam max yab alhua ca capat. 26 Cum an tsabal ani patal jahua huaats teje tsabal pel in cal an Ajatic. 27 Max jita axi yab im belal an Ajatic ti caniychic quit junax caputs tin quima, quit cale max a cuaal a culbetal. Ca capchi patal jahua ti mocanchi ca capu ani yab ca conomichiquiy ta ichich hualam max alhua o hualam max yab alhua ca capat. 28 Expith yab ca capchi max jita ti uchal abal nixe xi capnel tsacchixnamejits cal i thulcuts ax u diosnab, i canats ca tapchin in tsalap max in tsalpayal tin ichich abal pel i hualabtalab nix ca capat. 29 U ulal abal jaja jaits axi neets quin atsa jolbith tin ichich ani tata iba. Hualam max neets ca ulu tatachic jale quin ulu queat i inic jahua alhua ani jahua yab alhua nan cu capu. Hualam ca ulu yab a cuenta max in atsal jolbith tin ichich queat max ca capat i capnel axi tsacchixnathits cal an thulcuts. 30 Hualam ca ulu abal a binal i cacnamal yan cal a Dios cum ti pitha ca capu, ani hualam ca tsalpay yab in uchbil queat ti jolbiy max ca capu. 31 Neets tu uchachic jale ta ca lej taja ti cuenta cal jahua ca capu. Cum pel

362 a uchbil ca puhuethanchi im bij a Dios patal jahuats ca tajachic. Max ca capu janto ani max ca utsa janto expith ca puhuethanchat im bij a Dios. 32 Yab ca tapchi in tsalap jita tam inic cal a tajbil. Axi i Israelchic ani axi yab Israel ani im bichohuil a Dios ni janto yab ca tajchichic cal ca tapchin in tsalap ti belom. 33 Nan tu uluth ichich u lubal cu taja expith jahua cal ca tolminchat tim patal u at inic ca jeconthachic cal an Ajatic. Yab u lubal cu taja expith jahua tabat tin tolminchal nana. Ma jutam huichat nan u nitsbinchal in xetsintal a Cristo, antsana tatachic tiquin nitsbinchi u xetsintal cal a Cristo.

11

nan u tsutal alhua jahua a tajal cum etsey tin tilchal u tojlabil cal an Ajatic ani etsey a aynanchal an cau ax nan tu huatbanchamal. 3 U lej le abal ca ejtiychic abal a Cristo jajaits an lej Oclec cal patal an inicchic, ani an tomquith inic pel i oclec cal in tomquil. A Dios jaits u Oclec cal a Cristo. 4 Pel i tithetaltalab max paxquiquith in oc an inic tam u ol al an tamcunel ebchalab, ani jaye tam u caulome cal i cau axi ca pithan cal a Dios quin huatbanchi an tamcunel ebchalab. 5 An uxum ojni quin cooy in oc paxquiquith tam u ol ani jaye tam u caulome ti al an tamcunel ebchalab. Pel i tithetaltalab max yab in cuaal in oc paxquiquith, cum ejtil max huatsinchatac in oc

2Ebchalabchic,

An uxumchic tam ti tamcunal cal an ebchalabchic

363 ejtil max pelac i inic. 6 Alhua max ca mutsinchat in xiil max yab in le quim paxquiy in oc ti al an tamcunel ebchalab. Ani max pel i tithetaltalab ca mutsinchat in xiil o ca huatsinchat in oc ejtil i inic, in tomnal an uxum quin cooy in oc paxquiquith ti al an tamcunel ebchalab. 7 Yab in tomnal an inic paxquiquith in oc ti al an tamcunel ebchalab, cum in ey hue ejtil in ey a Dios ani cum hue abatnom ejtil a Dios pel i Abatnom. Cum a Dios Abatnom cal an inic jats tu tejhuamel abal lej cathpich pulic in ey. Cum an inic abatnom cal an uxum, jats tu tejhuamel abal pulic in ey an inic. 8 A Dios in tsejca an ocox inic. An inic yab tal cal an uxum, an uxum ojni jats tal cal an inic. 9 Jantini tin tsejca a Dios an uxum, u abatnab jaja cal an inic ani yab pel in ey ti abatnom cal an inic. 10 Jaxtam in tomnal an uxum paxquiquith in oc abal quin tejhuamethanchi ma cal i ngelchic abal u abatnab cal an inic. 11 An inic ani an uxum u yejenchix jun cal xi jun. Antsana huahua ax i belal a Cristo i tsuchal in ey an inic ani in ey an uxum. 12 Chubax tal an ocox uxum cal an inic axi tsejcathits, ani xohue ojni tal an inic cal an uxum. Cal a Dios jaits tu tal patal jitats ani jahuats huaats. 13 Tatachic a ejtohualac ca ulu max in tomnal an uxum ca olon ti al an tamcunel ebchalab yab quin cooy in oc paxquiquith. 14 A cuete tsalap ti uchal abal tithetal an inic max huatath nactha in xiil. 15 An uxum iba, cum jats in tomnal

1 CORINTIOS11 nactha in xiil ani jats tu tsutab ti alabel. Jats cal ca paxquin in oc. 16 Hualam huaats jita cal tatachic in le quin hueutsixna cal axe xi cau. Expith tu uchalchic abal in ujnamits tim patal an tamcunel ebchalabchic an uxum quin cooy paxquiquith in oc tam u ol ani jaye tam u caulome cal i cau axi ca pithan cal a Dios quin huatbanchi an tamcunel ebchalab.

tu uchalchic abal junchiquil yab alhua jahua a tajalchic tam it tamcunal tit cacnax cal a Dios, ani jaxtam yab lejat ela tabat max a Dios ti tolminchits cal a ejattal. 18 Uxnal abal it lehux tam quit tamcunchic, ani hualam chubax anits a tajalchic. 19 Tata ojnichic hualam a tsalpayalchic abal in tomnal tit lehux abal ca tejhuametha jahua tam cuenel ax in tajal ms tequeth ani jahua iba. 20 Max antsana it lehux tam ta ca taja an santa cena tejhua abal yab lej chubax a cacnalchic an Ajatic. 21 Expith it tamcunalqui ani it capulquichic. Ta junchictal a xijcath capal jahua a chithamal ca junax capat, ani jaxtam huaats jitachic yab u jilchinal janto quin capu ani u cail. Ma huaats jitachic u utsalqui. 22 Auxe max yab a cuaal a quimachic jun ti quit caputsqui ani quit utslatsqui. Cal a tajbil antsana tocat a othnanchalchic in quima a Dios ani a tithebethal an ebchalabchic axi tsejhuantal. Hualam a lechic abal nan cu ulu

17Nan

Am belom axi yab in tajal alhua ti al an santa cena

1 CORINTIOS11,12 abal lej alhuaits jahua a tajalchic. Ni abal jay yab u lejel cu ulu max alhua jahua antsana a tajalchic.
(Mt. 26.2629; Mr. 14.2225; Lc. 22.1420)
23Tim

364 cal i lej tequethtalab tin ichich. Jolbithits tin tamet a Dios, cum ejtil max in tilibnanchal in inictal ani in huaclath xitsal an Ajatic. 28 Yab ca capuchic am pan ani yab ca utsa an vino ti al an santa cena max yab ocox ca lej alhua tsalpay ta ichich max it lej chubax cacnax cal a Dios. 29 Neets ca jolbiyat cal a Dios jitats quin alquith capuqui ani quin alquith utsaqui. Yab in lej alhua penamalits tin ichich max nixe xi pan pel i tipchixtalab cal in inictal an Ajatic axi yajchiquinchat ti al an cruz. 30 Jaxtam huaats cal tatachic yan ax u yaul ani yan ax u palulul in inictal, ma talchic tsemetsits. 31 Yab neets tucu jolbiy an Ajatic max u lej chubax cacnax cal jaja. 32 Max tucu jolbiy ani tucu yajchiquiy, jats expith abal yab cu jum putat jolbiyat jantini neets ca jum putat jolbiyat axi yab exlomchic cal a Dios. 33 Taley ebchalabchic, tam quit tamcun ca taja an santa cena quit aychixin tam neets tit capul, ani yab ca luba ca xijcath capu cuetem. 34 Jitats u lej cail ca ocox caputs tin quima abal i ca jolbiyat cal a Dios max ca xijcath caputs tam ti tamcuth cal an ebchalabchic. Huaatse i cau axi neets cu tsejca talbel tam quin ulits cal tatachic.

An santa cena

pithamal i cau an Ajatic tin cuenta an santa cena ani jats ax tu huatbanchamalchic. Im bajumalits nixe xi acal tam a Judas neets quim bina i Ajatic Jess ca tsemtha. An Ajatic im pena am pan. 24 Im bina i cacnamal yan cal a Dios ani tiquele in muu am pan. Im pithanchi in exobalilchic ani in ucha: Ca capu axe xi pan cum pel u inictal axi neets cu bina quin yajchiquiyat tin calchix cal tatachic. Tiquin tila tam antsana ca capuchic axe xi pan. 25 In capuchic am pan ani tiquele a Jess im pena an utsumtalab cal an vino. Im bina i cacnamal yan cal a Dios. Im pithanchi in exobalilchic ani in ucha: Pel u xitsal axi neets cu huacla al an cruz. Tin ebal u xitsal a Dios neets quin tsejca i it jilchith cau cal an inicchic. Tiquin tila antsana tam ca utsachic axe xi vino, in ulu an Ajatic. 26 Jay i calel tatachic ca capu axe xi pan ani ca utsa axe xi vino a tejhuamethanchal cal a at inicchic abal tsemets an Ajatic ti calchix al an cruz. Antsana ca tajachic ma ta ca chich junil an Ajatic.

tajal i hualabtalab jitats quin capu am pan ani quin utsa an vino ti al an santa cena max yab

27In

Ca tajan an santa cena cal i tequethtalab

12

Ebchalabchic, u le tu olchi tsab ox i cau tin cuenta i huitomtalab ax u pithnal ti junchic an ebchalab cal an Espritu Santo.

An huitomtalab ax u pithnal an ebchalabchic cal an Espritu Santo

365 lej tsoobchic abal tam ti yabaye a belamal a Cristo a diosnamal jahuaquitsqui tam thulcuts, ani in eychic expith mochic. 3 Xohue huaats i inicchic axi in ulal ca tajat quibey a Jess. Ca lej tsoobnachic abal yab ja ax u cahuinthab cal an Espritu Santo. Huaats jitachic jaye ax in ulal abal a Jess jaits an Ajatic. Jaits ja ax u cahuinthab cal an Espritu Santo. 4 Pil i huitomtalab in cuaal an ebchalabchic, ani juncats an Espritu Santo cal tu pithanchab an huitomtalab jahuats in cuaal. 5 Pil i tojlab ax in aynal an ebchalabchic cal an Ajatic, ani juncats an Ajatic ax in tojonchalchic. 6 Huaats axi jayetsequi in cuaal jununul an tojlab ani in tajal hue pil, ani juncats a Dios cal tu tojonthabchic. 7 Cum ti junchic an ebchalabchic u pithnal i huitomtalab jats tu exlab abal cuajchithits cal an Espritu Santo, ani u pithnal abal quin tolminchi tim patal an ebchalabchic quin ms tsapna a Dios. 8 Jun u pithnal cal an Espritu Santo i tsalpathtalab ti tsalabchix, ani axi junaque u pithnal quin ejtinchi ani quin exobchixnanchi jahua ma xohue pelac in tsinat tsalap a Dios. 9 Jun u tolmiyab cal an Espritu Santo quin lej cathpich bela a Dios, ani axi junaque u pithnal i huitomtalab ti jelthom. 10 Talchic i ebchalab in ejtohualchic quin taja i labith tajbilab, cum u pithnal an huitomtalab cal an Espritu Santo quin taja. Huaats axi lej huitom ti caulome cal i cau axi ca pithan cal a Dios. Huaats ax in huital quin exla i inic max

1 CORINTIOS12 u cahuinthab cal i teneclab o max chubax u cahuinthab cal an Espritu Santo. Huaats ax im batsuhual i huitomtalab ti cau cal pil i cahuintalab axi yab in cuete cahuintal, ani huaats axi huitom quin lejquinchi jahua antsana u caunab. 11 Juncats an Espritu Santo ax im pithanchal tim patal an huitomtalab ti junchic an ebchalabchic jantini jaja quin lena quim pithanchi.

2A

huahua i inictal ani yan i punchintal. Huahua ax i belal a Cristo yan ti eb pel ejtil tu juncats inictal a Cristo. 13 Ti junchictal pel ejtil tu punchintal in inictal a Cristo. Pel tu Israelchic ani pel tu griegochic. Talchic huahua tu cunat cooyal i amu ani talchic iba. U pujnenec cal xi juncats an Espritu Santo ani patal yan ti eb pel ejtil tu juncats inictal a Cristo. Huahua ti patal u tuthithinchithits i ichich cal xi juncats an Espritu Santo. 14 I inictal in cuaal yan im punchintal ani yab expith jun. 15 Max in ejtohualac ti cau i acan auxe max quin ulu abal yab ajith al i inictal cum yab pel i cubaclec. Max ani antsana quin ulu, bel pel im punchintal i inictal. 16 Auxe max quin ulu i xutsun abal yab ajith al i inictal cum yab pel i huallec. Max ani antsana quin ulu, bel pel im punchintal i inictal. 17 Max expith i cuaalac i hual yab neets qui ejtou qui atsa i cau. Max expith i cuaalac i xutsun yab i ejtohualac qui jica janto. 18 Jats

Yan ti eb pel ejtil tu inictal a Cristo


12Juncats

1 CORINTIOS12,13 a Dios ax tu punchinchamalits cal im punchintalchic i inictal jantinits jaja tin lena. 19 Yabac quithat i inictal max juncatsac i punchintalab in cuaal. 20 Aba ani i inictal in cuaal yan im punchintal, bel i inictal juncats tu inquith. 21 Max i hual quin ucha i cubac nan yab tu yejenchal, yab chubax. Ani max i oc quin ucha i acan nan yab tu yejenchal, yab chubax. 22 Im punchintalchic i inictal axi lej yajbil jats axi ms lej exbath in ey. Jats i lej yejenchalchic. 23 Im punchintalchic i inictal axi yab lej exbath in ey jats ms i lej beletnal. Jahua yab lej alabel ti inictal jats i le alhua cuachimath. 24 Jahua lej alabel ti inictal yab i tajal ti cuenta max alhua cuachimath. A Dios tu punchinchamalits cal im punchintalchic i inictal abal quin cooy in cathpich ey i punchintalab axi yab lej ajith max lej exbath in ey. 25 Yab u tomolnx im punchintalchic i inictal, tocat u junax tolmx. 26 Max u yajbel jun im punchintal i inictal, neets quin junax yajchicna tim patal i punchintal. Max ca tsutat lej exbath in ey jun, neets ca junax culbe patal im punchintal i inictal. 27 Huahua ti tamcuth patal pel ejtil tu inictal a Cristo, ani ti junchictal pel ejtil tu punchintal in inictal a Cristo. 28 A Dios im punumalits tim bichohuil talchic i belom axi cathpich in ey. Ocox huaats i abathualechic. Tsabchil huaats ax u caulome cal i cau axi ca pithan cal a Dios. Oxchil axi exobchixchic cal in cahuintal a Dios. Taley huaats jaye ax in

366 tajalchic i labith tajbilab. Huaats i jelthomchic. Huaats axi tolmixchic cal an ebchalablom ani jaye axi ocnomchic cal an ebchalablom. Huaats jaye ax u cauchic cal pil i cahuintalab yab in cuete cahuintal. 29 Yab tim patalchic pel i abathuale, o pel i caulome, o pel i exobchix, o pel i tajax cal i labith tajbilab. 30 Yab patal in huitalchic ti jelthom cal an yaulchic, o ti cau cal pil i cahuintalab, o ti lejquinchix cal jahua u caunab antsana. 31 Ca lubachic quit pithan cal a Dios i huitomtalab axi lej huinat alhua. Taley neets tu olchiyechic axi lej cathpich huinat alhua ca cooy.

13

Aba ma u lej huitalac cu huilchi i cau ejtil i inic ani i ngel axi lej cathpich huitomchic ti cau, jolat max yab u canithal u at inic. Tin atsanchalac u cahuintal ejtil max pel i tsiliy tambor ani ejtil i platillo axi cuiyoyolqui tocat. 2 Hualam max in caulomejac cal i cau ax tim pithal a Dios. Hualam max u tala exbayalac i luputh tsinat cau axi tsincanchame u biyal juntalchic. Hualam max u quithat exlalac patal an cau jahua huaats. Hualam max u lej cathpich belalac a Dios ma cu ejtou cu tauna an tsen ani ca huatba jutamits tu cu lena. Cal patal nixe max u huitalac, bel jolat max yab in canithom cal u at inic. 3 Jolat max cu tala nuju jahua u cuaal ani cu tsejhualiyqui an tsejhuantalchic cal an tumin. Jolat max cu bina tu ba quin tala chicchin u inictal abal in olnom cal an alhua cau. Hualim

An canithomtalab

367 jolat max antsana tu cu taja ani yab in chubax canithom cal u at inic. 4 Jitats u canithom lej cayanax cal in at inic. In tajchal i alhuatalab. Yab paixnom. Yab in cathatnal tim ba ani yab in tajal ti pulic. 5 Yab in tajal quithab. Yab tsene. Yab u tsacul. In hualbal tim ba max ca tajchin janto yab alhua. 6 Yab u culbel tam in at inic ca hualbin, expith u culbel tam quin taja jahua tequeth. 7 Jitats u canithom yab thubat in olnanchal jahua quin taja yab alhua in at inic. Etsey im belal ani etsey in aychal ca alhuame in at inic. In tala cuxuyal jahuats ca tajchin jahua yab alhua. 8 An canithomtalab in ey abal etsey neets ca ohuey. Neets quim baju a quicha tam ca taley an huitomtalab ti caulome cal i cau jahua ca pithan cal a Dios. Neets ca taley an huitomtalab ti cau cal pil i cahuintalab axi yab pel in cuete cahuintal. Neets ca taley an huitomtalab ti exlom cal i cau axi teje tsabal. 9 Xohue teje tsabal expith talchic i cau i exlal ani i bajuhual qui olnanchi expith talchic in cahuintal a Dios. 10 Axi talchic i cau i exlal teje tsabal neets ca taley talbel tam quim bajuhuits a quicha qui quithat exla an cau axi a Dios tu bijchamalits neets qui exla. 11 Tam ti nan pelac in tsacame in cahuin ani u tsalpay jantini in ey i tsacam ca cahuin ani quin tsalpay. U exbay i cau ma jutam huichat in huital i tsacam quin exbay. Tam tin inicbejits yabats u

1 CORINTIOS13,14 tsalpay ani yabats u taja ejtil tam tin tsacame. 12 Xohue expith lej hue i exbayal ejtil max tu tsacame. Ma tam talbelaquits neets qui quithat exbay i cau ani patal janto huaats ejtil xohue huahua tu quithat exbanchab cal a Dios. Xohue u cuajat ejtil i inic ax in tsutal janto al i lam yamumul yab lej tajax. Ma tam talbelaquits neets qui lej jum putat tajax tsuu. 13 Neets ca ohuey abal etsey am belomtalab ani an aychixtalab ani an canithomtalab. Jahua lej cathpich huinat alhua jats an canithomtalab.

14

Ca lej lubachic ca canitha a at inic, ani jaye jun tajat ca lena ca cooy an huitomtalab axi a Dios in le ti pithachic. An cathpich huitomtalab jats max quit pithan tit caulome cal a Dios cal an cau jahua jaja ti pithal. 2 Max it cau cal pil i cahuintalab axi yab u exlanchab cal a at inic yab neets quit exlanchat in ey jahua a ulal. Expith a Dios ti atsanchal ani an inic iba. Pel xe i cau ax it pithnalchic cal an Espritu Santo ani yab ja ax u exlab cal ax ti atsalchic. 3 Axi caulome cal a Dios ojni u exlanchab an cau cal ax im belal an Ajatic abal quin ms tsapna a Dios. U canatmethanchabchic in tsalap ani u culbethanchab in ichich cal in cahuintal an caulome. 4 Jitats cau cal pil i cahuintalab axi yab u exlanchab cal in at inic, expith in tolmiyal tim ba quin ms tsapna a Dios, ani axi caulome cal a Dios in

Axi huitom ti cau cal pil i cahuintalab

1 CORINTIOS14 tolminchal an tamcunel ebchalab quin ms tsapna a Dios. 5 U leac max patal tatachic ca ejtou tit cau cal pil i cahuintalab, ani u cathpich leac max ca ejtouchic tit caulome cal an cau jahua a Dios ti pithal. In cuaal in cathpich exbath axi caulome cal a Dios yab ejtil axi cau cal pil i cahuintalab. Expith ca cahuin axi cau cal i pil cahuintalab max huaats jita ti al an tamcunel ebchalab axi quin ejtou quin lejquinchi an cau ax u caunab. Antsana ca tolminchat an ebchalabchic quin ms tsapna a Dios. 6 Auxe max tatachic tit ebchalab tabat neets quit tolminchat max quin ulits cal tatachic ani tu caunanchi pil i cahuintalab axi yab a huital ca exlachic. In tomnalac max nan tu caunanchichic i tilomtalab ax tin tsooblinchamal a Dios ani tu olnanchi an chubaxtalab. In tomnalac max tu huatbanchichic i cau ax tim pithal a Dios ani tu exobchi cal in cahuintal a Dios. Jaits ojni neets ti tolminchichic. 7 Qui eyentha ti tipchixtalab jahua yab ejat an tsul ani an ajab. Cum pil in cahuithchic jats tu ejtohuab ca exla jahua an tsul ani jahua an ajab. 8 Max ca juchuyat an trompeta ani yab ca lej exlanchat in cahuith yab neets ca tojojon i soldadochic abal ti pejx. 9 Aniye jaye cal tatachic tam it cau. Max yab ca caunanchi a at inic cal i exlath cahuintalab yab neets ti ejtinchi jahua a ulal. Ejtil max alquith tsayuyulqui a cahuintal. 10 Lej chubax huaats

368 yan i cahuintalab teje tsabal ani patal xe u exlanchab cal talchic i inicchic. 11 Max yab u exbanchal i cahuintalab cal tin taunal i inic neets cu tsuxin tu pil inic. 12 Cum it lej canatchic quit pithan i huitomtalab cal an Espritu Santo, jaxtam ca lej lubachic ca conchi a Dios abal ti pithachic i huitomtalab axi cal ta ca ms tolminchat an tamcunel ebchalab quin ms tsapna a Dios. 13 Jitats quin caunanchi an tamcunel ebchalab i pil cahuintalab axi yab u exlanchab in ey an cau, quin conchi a Dios i huitomtalab abal quin ejtou quin lejquinchi jaye nixe xi cau. 14 Tam tin ol max u caunal i pil cahuintalab expith in olqui cal u ichich ani yab u lej ejtiyal an cau janto in ey u ulalac. 15 In tomnalac tin ol cal u ichich ani jaye cu lej ejtiy an cau janto in ey u ulal tam tin ol. Antsana in tomnalac jaye tam cu ajatnanchi im bij a Dios. 16 Max a binal i cacnamal yan cal a Dios cal pil i cahuintalab expith it olqui cal a ichich, ani axi yab in ejtinchal nixe xi cahuintalab yab neets quin ejtou quin junax bina i cacnamal yan cal a Dios. 17 Hualam max alhuaac a cacnaxtal cal i pil cau, expith tocat yab a tolminchal jaye xi queatchic quin ms tsapna a Dios. 18 U binal i cacnamal yan cal a Dios abal in lej huitom tin cau cal i pil cahuintalab yab ejtil tatachic. 19 Aba ani in lej huitom, bel ms alhua cu ulu bo i cau axi ca ejtinchat cal an tamcunel ebchalab, ani iba lajuj mil i cau axi yab ca ejtinchat cum pel i pil cahuintalab ani yab in cuete cahuintal.

369 ca cooy a tsalap ejtil axi lej inicbejits ani iba ejtil i lej tsacam. Expith ca bajuchic a ey ejtil i tsacam axi yab in culbetnal jahua yab alhua. 21 In ulal an Tocat Thuchlab jahua in ulu a Dios ti jayqui antse: Neets cu aba i pil inicchic tiquin taunanchi u bichohuil cal i pil cahuintalab, ani aba ma antsana ca caunanchat i cau yab neets tiquin tajchi ti cuenta u cahuintal. 22 Cal nixe xi cau i exlal abal yab ja ax im belal a Dios ax tu tejhuamethanchab in tsap a Dios tam ca caunanchat i pil cahuintalab yab exlath, expith axi yab im belal a Dios jaits tu tejhuamethanchab xe. Ax im belal a Dios jaits tu tejhuamethanchab in tsap a Dios tam ca caunanchat i lejquith cau axi pithnenec cal a Dios in caulomejil a Dios, ani axi yab im belal a Dios yab ja ax tu tejhuamethanchab in tsap a Dios antsana. 23 Lequitsqui ca otsits al an tamcunel ebchalab jita yab exobchith ani yab belom cal a Dios, ani hualam neets quin ulu abal it olmanalchic max ti atsal it cau hualim cal pil i cahuintalab axi yab u exlanchab in ey an cau cal an inic. 24 Ca otsits axi yab exobchith ani yab belom cal a Dios tam tu cau i caulome cal i lejquith cau pithach cal a Dios, ani hualam ca tajcanchat tin ichich ani quin tsoobna abal pel i hualbith inic ani quin atsa tin ichich abal jolbithits cal a Dios. 25 Quin lej exla tim ba ma tin luputh in tsinat tsalap. Taley quin tuthu in cualal ani quin cacna a Dios. Quin ulu abal lej chubax cuajat a Dios cal tatachic al an tamcunel ebchalab.

1 CORINTIOS14
An tequethtalab al an tamcunel ebchalab

20Ebchalabchic,

ebchalabchic, ca luba ca taja tequeth tam quit tamcun. Talchic neets quin cacna a Dios cal i ajatlab. Talchic quin exobchixnanchi in cahuintal a Dios. Talchic neets quin olnanchi i cau jahua pithnenequits cal a Dios quin olnanchi. Talchic neets ca cahuin cal i pil cahuintalab ani talchic neets quin lejquinchi jahua u caunab. Antsana patal jahuats ta ca taja tit cacnaxchic cal a Dios ca luba ca tolminchi an ebchalabchic quin ms bela ani quin ms tsapna a Dios. 27 Expith tsab ox jats ca cahuin cal i pil cahuintalab, ani tiquele ca cahuin axi neets quin lejquinchi an cau jahua u caunab antsana. 28 Yab ca cahuin ti al an tamcunel ax in huital ti cau cal i pil cahuintalab max yab huaats jita ti quin lejquinchi jahua quin ulu. Quin cuete tauna tim ba cal nixe xi cau ani jaye quin tauna a Dios. 29 Aniye jaye expith tsab ox i caulome cal a Dios jats ca cahuin, ani ax in atsanchal quin lej tsalpanchi janto in ey in ulalchic an caulome. 30 Max quetel i ebchalab ani ca pithan i cau cal a Dios, quin aychi quin olna ma ta ca talits ti cau axi cahue. 31 Antsana ti junchic ta ca olna an cau ax ti pithal a Dios cum pel it caulome cal a Dios ani axi queat an ebchalabchic quin ejtinchi ani ms ca lubachmethanchat in ejattalchic. 32 Axi caulome cal a Dios yab quin xija tim ba ca cahuin, tocat quin olna i cau tam pel in quijil. 33 A

26Taley

1 CORINTIOS14,15 Dios yab in culbetnal max janto ca xamumul tajan al i tamcunel ebchalab, tocat in culbetnal max ca tajan lej alhua tsejcacathits. Tim patal xi queatchic tamcunel ebchalab in ujnam quin junax cacna a Dios lej alhua tsejcacathits. 34 Yab ca cuete caunanchixin i uxum ti al i tamcunel ebchalab cum yab pel in uchbil. Quim putu cal axe xi cau cum jaits in uchbixtal a Dios. 35 Max i uxum in le quin tsoobna i cau quin ucha in tomquil ca lejquinchat an cau tin quima, cum yab in tomnal i uxum ti cuete caunanchix ti al an tamcunel ebchalab. 36 Ca lej tajachic ti cuenta abal yab ja cal tatachic ti tujey in cahuintal a Dios, ani yab expith tatachic ax it pithnenec i cau cal a Dios. 37 Quin lej tsoobnachic abal jahua nan tu thuchanchal tatachic jaits in lej uchbixtal an Ajatic. Hualam max huaats talchic cal tatachic in tsalpayal abal lej cathpich huitom ti caulome cal a Dios ani cathpich coonchab in ichich cal an Espritu Santo. 38 Jitats yab quin taja ti cuenta axe jahua u thuchanchal yab ca tajan ti cuenta cal an ebchalabchic. 39 Taley ebchalabchic, ca lej luba quit pithan a ey tit caulome cal a Dios, ani yab ca canchi jita ax in le ti cau cal i pil cahuintalab. 40 Ca lej tajachic ti cuenta ca taja patal tin tequeth ani tin lej aytal ti al an tamcunel ebchalab.

370 olchamal. Jaits ax a batsumalchic ani a junini aynanchal. 2 Jaits cal tit jeconthabchic max ca lej junini aynanchiye, i canats quit jolatmethanchat a belomtal. 3 Pel i cau lej cathpich in ey jahua tim pitha a Dios ani nan tu huatbanchichic tatachic. Tu exobchamalchic abal tsemets a Cristo ti calchix cal huahua i hualab jantini tin ulal ti al an Tocat Thuchlab. 4 Joliyat ani ti ox a quicha ejtha jantini tin ulal an Tocat Thuchlab. 5 Tam ti ejthachits, tam ti tejhuamejits cal a Pedro ani talbel jaye cal axi lajuj tsab i abathualechic tamcuthits. 6 Ani talbel tejhuame cal bo i bo inic i ebchalabchic tamcuthits jaye. Tsemetsits talchic jajachic nixe ani huaatschic axi ejate. 7 Talbel tejhuame jaye cal a Jacobo ani cal tim patal in abathualejilchic a Dios. 8 Antsana ti tejhuamenec a Cristo cal patal nixechic ax tu uchalchic, ani lej talbelits tam ti tejhuame jaye cal nana cum lej talbelits tam tu bela. 9 Tim patal an abathualechic nan yab janto tin exbath, ma yab in tomnalac quim punuhuat tin abathuale cum ti jayqui u lej othnanchamal im bichohuil a Dios. 10 A Dios tim punu tin abathuale expith tin ebal in alhua inictal. Ani yab jolat tim punu, cum u lej cathpich tojonchamal in tojlabil yab ejtil xi queat an abathualechic. Jahua u bajumal cu taja yab tu cuetemtal, expith cum a Dios tin lej tsaplilinchal u ichich cal in alhua inictal. 11 Yab lej exbath jita cal tit olchame an alhua cau

15

Ebchalabchic, ca tila an alhua cau axi nan tu

Ejtha a Cristo

371 max cal nana o max cal queat i abathualechic. Jahua lej exbath jats it olchamejits an alhua cau ani jats a belchamalchic. olnamalits abal ejthachits a Cristo, ani jale hualam huaats jitachic cal tata ax in ulal abal yab neets ca ejtha an tsemelomchic. 13 Max yab neets ca ejtha an tsemelomchic, tam yab ejthachits a Cristo jaye. 14 Ani max yab ejthachits a Cristo, tam jolatits an alhua cau ax i olnal ani jolatits jaye abal a belamalchic. 15 Max yab ejthachits a Cristo, tam pel u janamcau huahua abal i olnamalits abal a Dios in ejthamalits. Max yab chubax neets ca ejtha an tsemelomchic cal a Dios, tam yab chubax ejthamejits a Cristo cal a Dios. 16 Yab chubax ejthachits a Cristo max yab neets ca ejtha an tsemelomchic. 17 Ani max yab chubax ejthachits a Cristo, jolat abal a belchamal an alhua cau ani yab it paculanchithits a hualab. 18 Max yab chubax ejthachits a Cristo, tam tajat quibenequits ax im belamal a Cristo ani xohue tsemenec. 19 Lej tsejhuantal huahua tu cambihuale max expith teje tsabal tu lablinchal a Cristo ani yab talbelaquits tam cu tsemets cu lablinchat jaye ti eb. 20 Lej chubax a Dios in ejtha a Cristo ti al an jolimtalab, ani jaits jaja axi caal ejthame cal patal an tsemelomchic axi taye talbel neets ca ejtha. 21 Tin ebal juncats i inic jats ti tsiquin an tsemla, ani jaye tin ebal juncats i inic jats ti

1 CORINTIOS15 neets ca ejtha an inicchic. 22 Cum patal an inicchic pel in juntal a Adn jats tu tsemel. Ani patal axi pel in cal a Cristo neets ca ejtha. 23 Neets ca ejtha jantinits ti bijchith ca ejthachic. Ocox ejtha a Cristo, ani talbelaquits ca huichiy jaja neets ca ejthanchat jaye axi pel in cal jaja. 24 Neets ca taley an quij quicha tam a Cristo quin talabethanchi in ey patal axi abatnomchic ani axi oclecchic ani ax u eyalchic teje tsabal. Tiquele neets quim binanchi patal an abatnaxtalab tin cubac in Tata Dios abal jaja ca jilcon ti lej Tsale. 25 Biyat xohue a Dios im bijiyamalits a Cristo quin taja ti lej Tsale teje tsabal. Ca jilcon ti lej Tsale ma tam ta ca tala atanthanchatits cal a Dios tim patal axi tomolnax cal a Cristo. 26 An taltalab tomolnax axi neets ca talabetha jats an tsemla. 27 In ulal an Tocat Thuchlab abal a Dios im punumalits a Cristo ti lej Abatnom cal patal janto huaats ani jita huaats. Abal in ulal patal, yab in le quin ulu max neets ca abatna a Dios cal a Cristo, cum jats a Dios ax im punumalits a Cristo ti Abatnom. 28 Tam ti a Cristo quim bajuhuits quin tala abatna patal janto huaats ani jita huaats, tamna jaja tin lej Tsacamil a Dios neets quim bina tim ba ca abatna cal in Tata cal ti punuhuat ti Abatnom. Antsana a Dios neets ca jilcon ti lej cathpich pulic Abatnom cal patal. 29 Ca tajachic ti cuenta jaye abal huaats jitachic ax u pujnal tin cuenta axi tsemenecchic. Jolat ca

12I

Neets ca ejtha an tsemelomchic

1 CORINTIOS15 pujan antsana max yab neets ca ejtha an tsemelomchic. 30 Max yab neets cu ejtha, jolat qui cuxuy i yajchictalab ax i etsey yajchicnal teje tsabal. 31 Patal a quicha cunatits an tsemla tin cuaal cum huaats jitachic ax in le tiquin tsemtha. Aba ani antsanaits ebchalabchic, bel in lej culbel cum a belalchic i Ajatic Jesucristo. 32 Tam tin cuajatac ti Efeso tin olnom cal an alhua cau tin yajchiquiy i pathay inicchic in ey ejtil max pel i tse acan lej thimalon. Jolat u yajchicnamal antsana max yab quin ejtha talbel tam in tsemenecaquits. Max chubax yab u ejthab an tsemelomchic, tam jun tajat qui tajchiquiyqui jantini u uluhuab cal talchic i inic, cu capuplatsqui ani cu utsutslatsqui cum hualam cu tsemetsqui calam ani jaits expithcua. 33 Yab ca hualca ta bachic quit cambinchat a tsalap. Ca tila jahua u uluhuab abal max ca tsatey i alhua inic cal i pojcax inic neets ca tsilcoyat cal im pojcaxtalcua. 34 Ca junini cooy a tsalap tsejcacathits ani yab quit hualbinchic. Huaats jitachic cal tata axi yab in tequeth exlanchal in ey a Dios, ani jatschic ca tithebethanchat in ichich cal axe xi thuchath u.

372 conoy antsana. Ca taja ti cuenta i iyalab axi ca tayan in yejenchal ca joliyat ejtil max tsemenequits ani talbel ca cale tin acan. 37 Ca tayan jahuaquits tam iyalab ani in acan ax u calel yab ejtil an iyalab axi taynenec. Max ca tayan i iyalab lab em, ca calejits ani in inquith in acan pil tu tejhuamel. 38 A Dios im pithal in acan nixe xi iyalab jantini jaja quin lena. Max pil an iyalab pil jaye in acan. 39 Jahua in cuaal in inictal teje tsabal yab jununul in cuaal in inquith. Junits in inictal an inic ani junits in inictal an conel. Junits in inictal an tsitsin ani junits in inictal an tool. 40 Huaats ax in cuaal in inictal abal ca cuajiy tsabal ani huaats ax in cuaal in inictal abal ca cuajiy ti eb. Junits in alabental axi ti eb ani junits in alabental axi ti tsabal. 41 Junits in maquiquiltal a quicha ani junits in maquiquiltal a its. Junits jaye in maquiquiltal a otchic ani pil ti junchic in tsap in maquiquiltal. 42 Antsana jaye junits i inictal tam cu tsemets ani junits i inictal qui cooy tam cu ejtha. Ca joliyat i inictal tam cu tsemets ani u catsel, ani neets cu ejtha cal i it inictal talbel axi ni jayqui yab neets ca tsemets. 43 Ca joliyat i tsejhuantal inictal, ani cu ejtha cal i tsalat inictal. Ca joliyat i bilom inictal ani cu ejtha cal i inictal axi neets ca lej tsaplilin abal etsey. 44 I inictal axi ca joliyat pel ja i anam tulec. Jats ja cal tucu xetsin teje tsabal. I it inictal tam cu ejthajits jats ja cal tucu lejat xetsin ti eb. Max a Dios tu pithal i anam tuul abal cu xetsin teje

max huaats jita neets quin conoy jantini ti neets ca ejtha an tsemelomchic ani jantothats in inquith inictal neets quin cooy. 36 Yab lej tsalpath jitats quin

35Hualam

Jantini hualam in inictal axi ejthachits

373 tsabal aniye jaye neets tucu pitha i inictal in ey abal cu xetsin ti eb. 45 In ulal an Tocat Thuchlab abal an ocox inic Adn ja tsejca ani ejatliyat. A Cristo ax u exlab ti taltalab Adn jaits jaja ax tu it ejatliyal abal etsey. 46 Ocox tu pithal a Dios i inictal axi teje tsabal ani ma talbelaquits neets tucu pitha i inictal in ey abal cu cuajiy ti eb. 47 An ocox inic ja tsejca cal i pojoth ani an Ajatic ax u exlab ti tsabchilab inic jaits jaja axi tal ti eb. 48 Abal ca cuajiy teje tsabal patal an inicchic in cuaal in inictal ejtil in inictal an ocox inic Adn. Axi neets ca cuajiy ti eb neets ca pithan in inictal ejtil in inictal an Ajatic axi tal ti eb. 49 Xohue i eyits ejtil in ey a Adn axi tsejca cal i pojoth, ani ma talbelaquits neets cu pithan i inictal axi ejtil in inictal an Ajatic axi tal ti eb. 50 Nan tu uchal ebchalabchic, yab neets qui ejtou cu otsits ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale cal i inictal axi teje tsabal anam tuleclith ani xitslith. Pel in ey i inictal teje tsabal u talelom ani axi neets cu pithan ti eb neets ca ohuey abal etsey. 51 Nan u le tu tsooblinchichic jun i tsinat cau. Aba ani yab patal huahua neets cu tsemets, bel patal huahua neets cu jalcunchat cu pithan i it inictal. 52 Jun cuathich i hual neets cu jalcunchat. Tam ca atsan in taltal cahuith an trompeta neets ca ejtha an tsemelomchic ani ca pithan in it inictal axi ni jayqui yab neets ca tsemets. Huahua jaye ax u ejate ani i belal a Cristo neets cu jalcunchat i inictal. 53 Abal qui ejtou cu cuajiy

1 CORINTIOS15,16 ti eb i yejenchal cu jalcunchat i inictal ax u talelom ani cu pithan in ey ax u ohuel abal etsey. Cu jalcunchat i inictal ax u tsemel ani cu pithan in ey axi ni jayqui yab u tsemel. 54 Cu pithanits i inictal ax u ohuel abal etsey ani yab u tsemel, yabats neets tucu ata an tsemla. Tam ojni neets ca putun jahua in ulal an Tocat Thuchlab abal neets ca jum putat paclunchatits in tsap an tsemla. 55 An tsemla yabats neets quin cooy in tsap abal tucu colchiye i inictal. Yabats neets quin ejtou tucu ataye ni abal jayac. 56 Cum huaats i hualabtalab teje tsabal jats cal tin cuaal in tsap an tsemla tucu colo, ani cum huaats an tsejcath cau jats cal tin cuaal in tsap an hualabtalab tucu jolbiy. 57 Qui bina i cacnamal yan cal a Dios cum i Ajatic Jesucristo tu atanthanchamalits an hualabtalab ani an tsemla. 58 Jaxtam can ebchalabchic, ca lej junini cooy a ichich cal an Ajatic mocathits ani yab quit jalcuinchic. Etsey quit puhuehuel tojon cal an Ajatic, cum a tsoobits abal yab jolat max it junax tojnal cal jaja.

16

Nan neets tu uchachic i cau tin cuenta an tumin axi neets ca tamcuy abal ca huatbanchi an tsejhuantal ebchalabchic. Jantini tu uchbiyamalits quin taja an tamcunel ebchalabchic tihua ti Galacia, antsanatechic ta ca taja. 2 Ti caal quicha semana ta junchictal ca bina an tumin

An tsejhualith tumin axi ca pithan an tsejhuantal ebchalabchic

1 CORINTIOS16 jantinits a Dios ti pitha ca ata. Ca coonchi tamcuthits abal yab ca yejenchi ca tamcuy tam nan quin ulits. 3 Jitats tatachic ca tacuy tam quin ulits cal tatachic, jats neets cu abachic quin nenchi an tumin an ebchalabchic tihua ti Jerusaln cal i thuchath u. 4 Max in tomnal quin calene, tam neets quin cale junax cal jajachic.

374 lej uluth ucha an ebchalab Apolos abal ca cale junax cal queat i ebchalabchic abal ti tsabiychic. Xohue yab in le ca cale, ma tam in tomnalaquits tam neets ca cale. cuajiychic tsejcacath a ichich max jantoquitsqui quit tajchin ani ca lej junini bela an Ajatic. Jaja ti lej tsaplilinchichic a ichich ani cal ni janto yab quit jiquey. 14 Patal jahuaquitsqui ca tajachic cal i lej canithomtalab ta ichich. 15 Ebchalabchic, a tsoobchic abal axi cuajatchic tin quima a Estfanas jats ax in caal belamal an alhua cau ti Acaya. Cal patal in canat in lej binamalits tim ba jajachic quin tolminchi an ebchalabchic cal a Cristo. 16 Nan u lej le abal ca lej tajachic jahua jajachic ti uchal ani jaye jahua quit uchan cal axi queatchic tim patal axi tolmix ani ax u tojnal cal an Ajatic. 17 In culbel cum ultsits cal nana a Estfanas ani a Fortunato ani a Acaico. Jajachic tin tolminchi cal jahua tatachic yab a ejtou tiquin tolminchi cum yab it cuajat teje. 18 Jajachic tin culbethanchamalits u ichich jantini ti culbethanchamalitstechic a ichich. Ca lej cacnachic cum pel i lej eyath ebchalab cal a Cristo. 19 An tamcunelchic ebchalab ti bichoulom Asia ti tsapnethal tatachic. A Aquila ani a Priscila ti tsapnethalchic tim bij an Ajatic, ani jaye ti tsapnethalchic an ebchalabchic ax u tamcunal tin quima. 20 Tim

12U

13Quit

An tsapnethomtalab

quin huatey tsabibil ti Macedonia ani talbel neets tu tsabiy tatachic ti Corinto. 6 Hualam quin jilcon cal tatachic ma ta ca huateyits an tsamay quij. Taley talbel tatachic tiquin tolmiy abal quin cale cu tsabiy pil i cuenchalab. 7 Yab u le quin cale tu tsabiychic xohuequi, cum yab neets cu ejtou quin ohuey. Ma talbelaquits quin cale ani quin ohuey max pel in culbetal an Ajatic. 8 Neets quin jilcon teje ti Efeso ma tam quim bajuhuits an ajib Pentecosts. 9 An Ajatic tin japchamal i huileb teje abal quin otsits cu olna an alhua cau, ani u aychal yantalam i inicchic quim baju quim belchi. Aba ani, bel huaats yan axi tomolnax cal in tojlabil an Ajatic. 10 Max ca ulits a Timoteo cal tatachic ca lej alhua batsu cal i jaubnaxtalab, cum pel in tojnalil an Ajatic jantini nanane pel tin tojnalil an Ajatic. 11 Jaxtam ni jita tatachic yab ca ou tsuu. Ca tolminchi cal in ichich ca huichiy canat cal nana. Neets cu aychi teje ca ulits junax cal queatchic i ebchalab.

5Neets

Neets ti tsabix a Pablo

375 patal an ebchalablom ti lej abchal i tsapnethomtalab. Quit tsapnethxin cal i tocat canithomtalab. 21 Nana im Pablo tu abchal axe xi tsapnethomtalab axi pel u cuete thuchbil. 22 Neets ca tajat quibey jitats yab ichich hual tsuux cal an Ajatic

1 CORINTIOS16 Jesucristo. U lej le max ca thubat huichiy an Ajatic. 23 Biyat u lej le abal ti lej lubach coonchi a ichich an Ajatic Jesucristo cal in alhua inictal. 24 Nan tu abchal ta patalchic i canithomtalab tim bij a Cristo Jess. Amn.

An tsabchilab u axi thuchanchat an ebchalabchic ti Corinto cal an tocat abathuale Pablo

Nanaits im Pablo tin abathualejil a Jesucristo, cum antsana pel in culbetal a Dios tiquim bijiy. Nana ani u ebchal cal a Cristo Timoteo tu tsapnethalchic. Nan tu thuchanchal axe xi u ebchalabchic ax it ajith ti al an tamcunel ebchalab ti bichou Corinto, ani jaye patal jitats pel in cal a Dios ax u cuajilchic ti bichoulom Acaya. 2 U lej le abal i Tata Dios ani i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchichic a ichich cal in alhua inictal ani ti jun ejetbethanchi a ichich.

A Pablo in thuchanchal an u an tamcunel ebchalab ti Corinto

yan a Dios axi pel in Tata i Ajatic Jesucristo, cum jaits jaja i Tata Dios ax tu yajnanchal ani etsey tu culbethanchal i ichich. 4 Jaits a Dios ax tu culbethanchal i ichich cal patal jahuaquitsqui qui yajchicna, abal qui ejtou qui culbethanchihue in ichich queatchic ax in yajchicnal

3Cacnamal

Yajchicnax a Pablo

jaye. Qui culbethanchi in ichich jajachic jantini huahua i ichich culbethanchamejits cal a Dios. 5 Max i lej yajchicnal ejtil a Cristo in yajchicnamal, bel jaja tu lej culbethanchal i ichich. 6 Max i yajchicnal ani a Dios tu culbethanchal i ichich jats abal qui ejtou tu culbethanchi tatachic a ichich ani tu tolmiy quit lopanchic cal a Dios. Jaja neets ti tolmiychic ca cuxuy cal i cayatalab an yajchictalab axi huahua jaye i yajchicnal. 7 Lej thacat i ichich, cum i tsoobits abal a Dios neets ti culbethanchichic a ichich ma jutamits huichat ca yajchicna. 8 Ebchalabchic, nan u lej tu tsoobliy abal i lej yajchicnamal yan i yajchictalab ti bichoulom Asia, ma hueits yabats cu tsapne qui cuxuy. I ulu ti ichich max hualam cu talabetha. 9 I tsalpay abal max hualam im bajumalits an hora cu lej tsemthajits tajat. Antsana tu jila a Dios qui yajchicna abal qui lej tsapna jaja ani yab qui tsapna ti cuete ba. In lej cuaal in tsap a Dios, ma in ejtohual quin ejtha an

376

377 tsemelomchic. 10 Jaits jaja a Dios ax tu lej jecontha tam ti hueits neetsac cu tsemtha. Ma xohue tu jeconthale ani ma abal etsey i aychal tucu jeconthaye. 11 Neets tucu jeconthaye biyat tatachic tucu conchinchi i alhuatalab. Max yan i ebchalabchic tu conchinchale i alhuatalab cal a Dios, jaye yan i ebchalabchic neets quim bina i cacnamal yan cal a Dios tam quin tsuu abal a Dios etsey tu jeconthal.

2 Corintios1 cum yab u ejtou tu tsabiychic tsabil i calel jantini u ocox tsalpay neets cu taja. Hualam max tatachic tin tsalpanchal nanane u ey jahuaquits tam inic cu quetach ulu ojni in neets ani tu lej ichich iba. 18 U punuhual a Dios ti cau abal yab neets tu quetach ucha ojni in neets ani tu lej ichich iba. 19 A Silvano ani a Timoteo ani nana tam u cuajatac cal tatachic tu lej tiloxnanchi in ey a Jesucristo in Tsacamil a Dios. Jaja ni jayqui yab in quetach ulal i cau ojni neets quin taja ani tin lej ichich iba. Etsey in tajal an chubaxtalab jahua quin ulu. 20 Cal jahua in tajal a Cristo jats tu putnal patal jahua im bijchith ulumalits a Dios neets quin taja. Cum in ey a Cristo etsey in tajal jahua chubax, jaxtam i ulal Amn tam i cacnal a Dios. 21 Jaits a Dios ax tu tsatbamalits cal a Cristo ani tu tsapliyal abal qui putu i uchbil. Jats a Dios ax tu pithamalits i eylabil. 22 Tu tsomayamalits ti lej ichich cal im bij cum pelits tu cal. Tu pithamalits an Espritu Santo abal tucu cuajchiy i ichich, ani jaxtam i alhua tsoob abal a Dios lej chubax neets tucu pitha patal jahua im bijchith ulumalits neets tucu pitha. 23 U punuhual a Dios ti cau abal yabaye in cale cal tatachic ti Corinto cum yab u le tu colchichic a ichich cal a ey. Alhua max quin tajat tsemets max yab chubax jahua tu uchalchic. 24 Yab u le tu cunat uchachic jahua a uchbil ca bela, cum a junini belalits an chubaxtalab. Expith u le tu tolmiy quit jum putat culbechic cal an Ajatic.

lej culbel cum u atsal thacat tu ichich cal u xetsintal. In xetsinenec tocat ani tequeth, cum tu tolmiyal a Dios cal in alhua inictal antsana quin xetsin. U lej taja ti cuenta quin xetsin bolith tam tin cuajatac cal tatachic. 13 Cum huahua tu lejquith thuchanchal an cau a ejtohualchic ca ajiy ani ca lejquith ejtiy. U lej le abal ca tala ejtiy jahua nan tu thuchanchal. 14 Xohue tatachic huachic tin ejtinchamalits u xetsintal, ani u lej leac abal talbelaquits tam quim baju a quicha ca huichiy i Ajatic Jess cu junax culbe ani yab cu tithebetha tin cuenta i xetsintal. 15 Cum huahua u ejtix jun cal xi jun u quejab tsalpay tu tsabiy tsab i calel, ani antsana tatachic tiquin tabatnanchi axi tsabil i calat i tsabixtalab. 16 Quim peley cal tatachic tam in neetsac Macedonia ani jaye junil tam in neetsac Judea. U lej leac max tatachic tiquin tolminchi hue cal am bel abal quin cale ti Judea. 17 Auxe max in jalcu

12In

Yab in ejtou a Pablo ca cale thubat ti Corinto

2 Corintios2 U quejab tsalpay abal tam quin cale tu tsabiy junil yab neets tu tepinthanchichic a ichich cal a ey. 2 Max quit tepinthanchat a ichich yab jita cal tiquin junax culbe, cum jats cal tatachic u ejtohual quin junax culbe. 3 Jaxtam nan tu thuchamalits al an caal u ax tu abchi abal quit xetsinchic bolith, cum yab u le quin ulits cal tatachic ani quin tepin abal yab it xeets bolithchic. In tomnal quin culbe cal tatachic, ani neets cu junax culbe expith max bolithchic it xeets. 4 Lej huatath yajchic ani tepith u ichich u atsa tam nan tu thuchanchi nixe xi u ti jayqui, ma in uquin. Yab tu thuchanchi abal tu tepinthanchi a ichich, expith u le tu tsooblinchi abal nan tu lej canithalchic.

378 tihua, nanane neets cu paculanchi. U paculanchalac abal a Dios quin ejtou ti lablinchichic. A Cristo tin tsuchal u ichich abal chubax im paculanchix. 11 Qui paculanchi abal yab qui tolminchi a Satans cal in tsapic tetsixtal. I alhua exlanchal im pojcax tsalap.

tin ulits nana ti Troas an Ajatic tin lej japchi an huileb abal cu olnanchi an inicchic tihua an alhua cau. 13 Tocat yab coyat u ichich cum yab u ela i ebchal cal a Cristo Tito. Jaxtam in tixcan taja ani in cale ti Macedonia.

12Tam

Yab coyat in ichich a Pablo

expith nana in tepinenec cal nixe xi ebchalab hualbinenec, jaye patal tatachic it hue tepinenec. Antsana u ulal abal it hue tepinenecte abal yab cu jaluth ulu. 6 Lejatits an yajchictalab jahua a bijchamal nixe xi hualbith ebchalab tam tit tamcunenecchic. 7 Xohue in tomnalits ca paculanchichic ani ca culbethanchi in ichich, i ca huatath tepin ani ca jum putat tapchin in tsalap jaja. 8 Nan tu lej uchalchic ca paculanchi abal antsana ca tejhuamethanchi a chubax canithale. 9 Nan tu thuchamalits al pil i u tin cuenta an cau cal nixe xi ebchalab abal cu exla ma jutam huichat neets ca taja jahua nan tu uchbiychic. 10 Max tatachic ca paculanchi jita

5Yab

Ca paculanchat axi hualbinenec

yan a Dios cum jaja etsey tu nethal tsatbathits cal a Cristo Jess. I thacatnal a Cristo axi etsey in atal jahua yab alhua. Abal jutam cu xetsin a Dios tu eyenthal qui tsooblinchi an inicchic an alhua cau. Neets bucucul an alhua cau ejtil i nihuihuiltalab axi lej nihuihuil. 15 Huahua jaye ejtil tu nihuihuiltalab axi a Cristo im binanchi a Dios. U exlanchab i ey huahua cal axi jeconthachchic ani cal axi quibelom inicchic. 16 I olnal an alhua cau ani huaats jitachic in tsalpanchal pel i quithab cau, ani jats ti neets ca quibey abal etsey. An jeconthach inicchic ojni in tsalpanchal pel i cau axi ejatlix ani ejtil i nihuihuiltalab. Jita hualam tin cuetemtal in ejtohual quin jum putat putu ti olnom cal an alhua cau. 17 Yab jaits jajachic axi tocat in atlomnalqui an alhua cau ani in quetach olnal. Huahua

14Cacnamal

Cristo in atal an tomolnaxchic

379 tu abathualechic cal a Dios ojni i olnal cal i lej tequethtalab ti ichich. I junini tilal abal tu tajchal ti cuenta a Dios jantinits ti qui olna an alhua cau, ani i lej tilal abal pel tu cal a Cristo.

2 Corintios2,3 yab ja ejtil an thuchath tsejcath cau ti jayqui thuchan al i tujub. Nixe xi thuchath tsejcath cau tocat u jolbibix ani tu ijcal al i tsemla max yab qui putu, ani an Espritu Santo jats ojni ax tu pithal i it ejattalab ti ichich. 7 Tam ti a Dios im pitha a Moiss an tsejcath cau thuchath al i lemat tujub, tam tin tejhuamethanchi in tsalat an inicchic. In maquicbethanchi in hual a Moiss ma an Israelchic yab in ohuat cuxuy quin metenchi lej cathpich maquiquil cal in tsalat a Dios. Talbel yajum yajum tsibca ti maquiquil. Antsana a Dios in tejhuamethanchi an inicchic in tsalat tam im pitha an tsejcath cau ax u jolbibix ani tu ijcal al i tsemla. 8 Xohue a Dios ms in tejhuamethanchal an inicchic in tsalat cal in tojlabil an Espritu Santo axi cal tucu pitha i it ejattalab ti ichich. 9 Max a Dios in tejhuametha in tsalat tam im pitha an tsejcath cau ax u jolbibix, jaquitsqui ms xohue in tejhuamethal in tsalat tam tu tsutal tu bolith. 10 Yabats in cuaal in lej tsalat am biyal tsejcath cau, cum lej cathpich in tsalat axi it an cau. 11 Max in cooy in tsalat an tsejcath cau axi neets ca taley, jaquitsqui ms in cuaal in lej cathpich tsalat an it cau axi neets ca ohuey abal etsey. 12 Cum i tsoobits abal neets ca ohuey abal etsey in tsalat an it cau, jaxtam i olnanchal cal i lej inictalab ti ichich yab i tsinal. 13 Yab i tajal ejtil in taja a Moiss tam im paxquiy

Cum antsana nan tu uchalchic abal pel tu abathualechic cal a Dios, yab ca tsalpanchi max i ajatnalqui ti ba. Auxe max qui yejenchi tu abchichic i exlomtalab u cal i ey ani tatachic ca yejenchi tucu abchi jaye cal a ey. 2 Yab u yejenchab antsana i exlomtalab thuchath u, cum tatachic it exlabits it huenconenec cal huahua i olnomtal. Ejtil it thuchath u quit ajiyat ani quit exla cal patal an inicchic. Jaye tatachic ejtil max it thuchathits ti ichich huahua tu olnom cal an alhua cau. 3 Ejtil max tatachic pel ti thuchath uhuil a Cristo axi huahua qui tejhuamethanchi an inicchic. Yab ja axi thuchath cal i tinta, jaits axi thuchath cal an Espritu Santo ax it pithnenec cal a Dios axi ejat abal etsey. It thuchanchamejits in cahuintal a Dios ta ichich ani yab al i tujub jantini ti thuchanchame a Moiss in cahuintal a Dios ti jayqui. 4 U lej belal tu ichich abal a Dios tu tsuchal alhua i tojlabil, cum a Cristo tu tolmiyal qui taja alhua. 5 Yab i huital ti cuetemtal qui tajchi in tojlabil a Dios, expith a Dios tu pithal i huitomtalab qui tajchi. 6 Tu huitombethal abal qui olnanchi an inicchic an it jilchith cau ax u thuchanchab tin ichich an inicchic cal an Espritu Santo, ani

An it jilchith cau

2 Corintios3,4 in hual cal i toltom abal yab ca tsuchin maquiquil in hual cal an Israelchic. Pelac i maquiquiltalab axi neets ca taley. 14 Yab in lej ejtiy an Israelchic am biyal tsejcath cau. Ani ma xohue tam ca ajinchatchic, bel paxquinchith in tsalap ani yab in alhua ejtiyal. Yabaye tixcanchatchic am paxiclab tin tsalap, cum expith a Cristo jats in ejtohual ti quin tixcanchichic. 15 Ma xohue paxquinchithe in tsalap an Israelchic tam ca ajinchat in thuchath uhuilchic a Moiss. 16 Tocat ca huencon jajachic cal an Ajatic ani neets ca tixcanchatchic am paxiclab tin tsalap. 17 Junax an Ajatic cal an Espritu Santo. Jitats cuajchith in ichich cal an Espritu Santo jats axi hualcathits ani yabats cocomte cal an thuchath tsejcath cau. 18 Patal huahua ax u huenconenec cal an Ajatic yab paxquith i hual ejtil tam tim paxquiy in hual a Moiss. Ejtil pel tu lam jun tu tejhuamethab in tsalat an Ajatic. An Ajatic axi junax cal an Espritu Santo tu etsey jalcucunchal i it ichich qui ms baju ejtil in ichich jaja lej tsalat. Cum a Dios cal in alhua inictal tu punumal huahua tu olnom cal an alhua cau, jaxtam ni jayqui yab u tapchinal i tsalap tu olnom. 2 Ni janto yab i tsincoth tajal ani yab i tajal janto tithetal. Ni abal jay yab i cambiyal an inicchic, cum yab i quetach olnanchal in cahuintal a Dios. Expith i olnanchal tin tequeth, ani antsana an inicchic in ejtohual tucu exlanchi i ey jantini a Dios tu exlanchal tu tequeth

380 olnom cal in cahuintal. 3 Max jita yab u lejquinchab an alhua cau tin tsalap ax i olchalits, jats cum quibenequits jaja. 4 Cum yab im belchalchic an alhua cau jats ti yicutsinchithits in tsalap cal an teneclab. Antsana tajchinenec cal an teneclab abal yab quin tsuchi in tajax an alhua cau jun tu olnab in tsalat a Cristo axi jununul in ey cal a Dios. 5 Yab u xeets qui olna ti ba, expith i olnal a Jesucristo abal jaits an Ajatic. Cum i canithal jaja, jaxtam i le tu tolmiychic tatachic ca bela an Ajatic. 6 Ti lej jayqui tam ti huaats expith an yicuax, a Dios in ulu ca huatsin an tajax, ani xohue jaits a Dios ax tu pithal in tajax ti ichich abal qui exlanchi in tsalat jaja. Pel in tsalat a Dios ax tu tejhuamethanchinchal a Jesucristo.

ani huahua i inictal ejtil i pach tsejcath cal i anam, bel u cuajchiyab ti ichich cal in huinat alhua tajax a Dios. Yab u cuete tujel in tajax a Dios ti ichich. Jaits a Dios axi cal in lej tsap tu pithal in tajax ti ichich. 8 Aba ma jutam huahua cu xetsin u tocbayab cal yan janto cathpich quibat, bel u lopanal cal in tolmixtal a Dios. Aba ma qui cooy i lej tepithtalab ti ichich, bel ni jayqui yab u tajat tapchinal i tsalap. 9 Aba ma an inicchic tu othnal, a Dios yab tu hualcaquiyal cal in cubac. Aba ma cu ijca, a Dios tu tsacbal. 10 Aba jutam cu xetsin etsey u lenab cu tsemtha ejtil ti lena ca tsemtha a Jess, ani cum u beletnab cal a

7Aba

Ax im belal an Ajatic

381 Jess jats tu tejhuamethab abal jaja ejat. 11 Cum huahua u tojnal cal a Jess etsey biyat huaats jita in le tucu tsemtha. Cum tu beletnanchal i talelom inictal, antsana a Jess in tejhuamethal tim ba abal ejat. 12 Huaats jita tu tsemthalac cum i olnal an alhua cau, ani tatachic a tabatnal ani a ejatnal an cau axi huahua tu olchamalchic. 13 I olnal an alhua cau cum jaits i lej belchal. I tajal jantini in ulal an Tocat Thuchlab, abal jitats quin lej belchi i cau neets quin olna xe. 14 I tsoobits abal a Dios in ejtha i Ajatic Jess, ani jaye neets tucu ejthahue cum u tsatbath cal jaja. Neets tucu netha junax cal tatachic abal cu cuajiy tin tamet jaja. 15 Patal antsana i yajchicnal abal tu tolmiy tatachic ca tabatna an alhua cau. Max quit lablinchat cal a Dios cal an alhua cau, tam yantalam i ebchalabchic neets quim bina i cacnamal yan cal a Dios ani neets quim puhuethanchi im bij a Dios. 16 Cum i tsapnal a Dios, yab tu palmethanchal i ejattal janto teje tsabal. Aba ani u palumel i inictal, bel a Dios tu tsaplilinchal i ejattal chuthel chuthel. 17 Jahua i yajchicnal yab i atsal lej alchic, ani yab neets ca lej ohuey an yajchictalab axi teje tsabal. Cum i yajchicnal teje tsabal, a Dios neets tucu cathpich lablinchi talbel ti eb abal etsey. 18 Yab i lej tajal ti cuenta jahua i tsutal ani jahua i lecal teje tsabal. Jahua huaats ti eb ani jahua neets qui leca tihua jats i lej tajal ti cuenta. Jahua xohue i tsutal teje tsabal

2 Corintios4,5 jats neets ca taley, ani jahua yab i tsutal tihua ti eb neets qui leca jats neets ca ohuey abal etsey. I talelom inictal pel ejtil max in atajil i ejattal. Max cu paclunchat i inictal i alhua tsoobits abal a Dios tu coonchalits ti eb i tojojoth ata axi neets ca ohuey abal etsey. Nixe xi ata ojni yab pel in tsejcabil i inic, pel in tsejcabil a Dios. 2 Lej chubax xo i itixnal i inictal axi teje tsabal, ani i lej le max a Dios tucu jalcunchi i inictal axi teje tsabal cal axi tihua ti eb. 3 Yab ca cuajiy naptal i ejattal ti eb, quin cooy in inictal juta ta ca cuajiy. 4 Biyat huahua u cuajat teje tsabal u itixbel ani u yajchiquiyab cal i anam tuul. Yab expith i le abal ca taley i inictal axi teje, jaye i lenanchal axi it cu pithan ti eb. Ca tsibca i talelom inictal ani cu pithan i it inictal axi neets ca ohuey abal etsey. 5 Jaits ja i it inictal ax tu tojojonchamalits a Dios ti eb, ani tu pithamalits an Espritu Santo abal qui lej tsoobna abal a Dios lej chubax neets tucu pitha i it inictal ti eb. 6 Jaxtam etsey thacat i ichich, ani i tsoobits abal biyat u cuajat teje tsabal yabaye u cuajat ti lej quima tihua ti eb cal an Ajatic. 7 Tocat i palenchal an Ajatic ti eb ani yab jahua i tsutal teje tsabal. 8 I nethal thacat i ichich cal an Ajatic, ani i lej cathpich lenomtal ti ichich jaits cu tixca teje tsabal ani cu netha cu cuajiy tihua ti eb cal an Ajatic. 9 Max cu hue jilane cu cuajiy teje tsabal o max cu nethajits cal an Ajatic, expith i lej lubal qui etsey tajchi in culbetal an Ajatic. 10 Pel

2 Corintios5,6 i uchbil patal huahua ax i belal a Cristo cu cuajiy tin tamet abal cu tsejca cal jaja. Cu pithan jantinits ti tajamal teje tsabal, max alhua o max i alhua.
Tu huichba a Dios tu jaublab cal jaja

382 jaits cal ti calchix ti tsemets ani jaits cal ti ejtha. 16 Jaxtam yabats i tsalpanchal in ey an inic expith jantini tu tsalpanchab in ey cal in at inic. Ti jayqui i tsalpanchamal in ey a Cristo pel i inic expith, ani xo yabats i tsalpanchal antsana. 17 Jitats tsatbathits cal a Cristo jats axi pithnenec it in ichich cal a Dios. Talits jahua pelac in tajtal xetsintal ani xo itits in xetsintal. 18 Jaits a Dios ax tu pithal i it ichich. Tu huichbachic tu jaublab cal jaja cum tsemets a Cristo ti calchix cal huahua, ani tu punumalits abal qui tolmiy patal an inicchic ca huichba ti jaublab cal a Dios. 19 Cum a Dios in aba a Cristo quin calchiy an inicchic cal in hualab ti al an cruz, jaxtam a Dios in ejtohual quin tsuu an inicchic yab jolbith ani quin huichbachic ti jaublab cal jaja. Ani xo u punuthits huahua cal a Dios qui huatbanchi an inicchic axe xi cau ca huichba ti jaublab cal a Dios. 20 Pel huahua tu caulome cal a Cristo. Tam qui olna a Cristo ani qui ucha an inicchic ca huichba ti jaublab cal a Dios, tam ejtil max u cau a Dios cal jajachic. 21 Aba ani yab hualbinenec a Cristo, bel a Dios im punu ti quitnanchix cal i hualab ti al an cruz abal cu tsutat tu bolith cal a Dios tam tu tsatbathits cal a Cristo. Cum i tojonchal a Dios, jaxtam tu lej uchal ca alhua tabatnanchi in alhua inictal a Dios ax a batsumalits ta ichich. 2 In ulal a Dios ti al an Tocat Thuchlab antse: Nana in Dios tu atsanchi a cahuintal ti jayqui tam pele

huahua ax i belal an Ajatic u lej jictsoth cal jaja jats ti lubal qui quinchi in ichich an inicchic abal quin bela jaye an alhua cau. A Dios tu tala exlanchalits i ey, ani i leac max tatachicte tucu exlanchi i lej ey. 12 Yab i ajatnal ti ba cal tatachic, expith i lej le max tatachic tucu tequeth exlanchi i ey ani cal quit lej culbechic. Tucu exlanchits i lej ey abal tucu olchixnanchi xe cal jajachic ax in cathatnal tim bachic cum alabel tu tsutab eleb ani yab in tajalchic ti cuenta in altajil in ichich max alhua o max i alhua. 13 Huaats jita cal cu tsalpanchat huahua tu olmanal ani huaats jitachic cal cu tsalpanchat alhua i tsalap. Hualam max huahua u olmanal, cum expith i le qui puhuethanchi im bij a Dios. Hualam max alhua i tsalap, cum expith i le tu tolminchichic cal a ejattal. 14 Jahua huahua i tajalchic expith cum coothits i ichich cal in canithomtal a Cristo. I lej exbayamal abal juncats i inic Cristo jats axi tsemets ti al an cruz ti calchix cal patal an inicchic ani iaxtam ejtil max patal an inicchic junax tsemets cal jaja. 15 Tsemets a Cristo ti calchix cal patal an inicchic abal jajachic yabats quin taja in cuete culbetal, expith quin tajchi in culbetal a Cristo cum

11Cum

383 in quijil tiquin tauna ani tiquim batsunchi u alhua inictal. Nan tu tolmiy ti jayqui tam pele in quijil abal nan tu jecontha. Xohue huaatse i quij ca batsuhuat in alhua inictal a Dios. Xo pele a quicha ca ejtohuat ca jecontha an inicchic cal an hualabtalab. 3 I lubal cu xetsin bolith abal yab ca tapchinchic in tsalap an inicchic ti belom cal a Cristo. Cu elchin bolith i xetsintal abal an inicchic yab quin ejtou quin ulu yab i alhua tojonchal a Dios. 4 Patal jantoquitsqui qui taja i le qui tejhuametha abal pel tu alhua tojnal cal a Dios. Cal i lej cayatalab ti ichich i cuxuyal jahuaquitsqui tam yajchictalab. I cuxuyal tam i cuaal i yejenchixtalab ani jaye tam qui tamu janto lej quibat. 5 Tu huithcoyamal i inicchic ani tu baliyamal al i huicaxte. U tsacuychic i inic cal huahua, ma junchiquil lej xacuelmats cal in tsacultal. U tojnenec cal patal i canat ma yabats cu tsapne. Junchiquil i huatamal i tsebat ani junchiquil i jayil. 6 I tejhuamethal abal pel tu alhua tojnalchic cal a Dios cum tocat i xetsintal. I exlal an chubaxtalab. I cayanal an inicchic ani i tajchal i alhuatalab. Antsana i tejhuamethal abal tu cuajchiyal ti ichich an Espritu Santo ani i chubax canithal an inicchic. 7 I olnal an alhua cau cal i ichich lej tsaplilith cal a Dios. Cum i tajal bolith i ejtohual qui ata i tomolnax ani i ejtohual qui toctsiy

2 Corintios6 an jolbixtalab tam huaats jita in le tucu jolbiy. 8 Junchiquil an inicchic tu cacnal ani junchiquil tu pojcal. Uxnal huahua pel tu alhua inic ani jaye uxnal pel tu quithab inicchic. Junchiquil tu tsalpanchal pel tu janamcauchic ani junchiquil pel tu chubax inicchic. 9 Junchiquil u ou tsutab cal an inicchic ani junchiquil u tajchinal ti cuenta. Junchiquil huachiquits cu tsemtha ani bel xo u xeets ejate. I huatal yajchic ani bel a Dios tu beletnalchic. 10 Aba ani cu tepin, bel a Dios tu culbethanchal i ichich. Aba ani huahua u tsejhuantal, tam qui huatbanchi in cahuintal a Dios yantalam i inicchic u lablinchab. Aba ani yab i cuaal i calab, bel u lej labenec cal patal i lablinchixtalab cal a Dios. 11 Ebchalabchic tihua ti Corinto, huahua tu hualcath uchalchic an cau ani ni janto yab tu tsincanchalchic. Huahua tu canithalchic cal patal i ichich. 12 Huahua yab muluth i ichich cal tatachic, tatachic ojni muluth a ichich ani yab a le tucu canitha. 13 Nan tu lej uluth taunal ejtil jun i tatalab quin tauna in tsacamil ca canitha. Ca hualcachic a ichich abal tiquin canitha jantini nan tu canithalchic.

ax a belal a Cristo yab quit cunat juncun cal axi yab im belal, cum yab jununul in tsalap ax im belal a Cristo ani axi yab im belal. Yab huaats i juncuthtalab cal axi xeets bolith ani cal axi

14Tatachic

Pel huahua tu tiyopanil a Dios axi ejat abal etsey

2 Corintios6,7 xeets yab bolith. Pil in ey jita xeets al in tajax a Dios ani pil in ey jita xeets al an yicuax. 15 Pil in tsalap a Cristo ani pil in tsalap a Satans. Pil in ey ax im belal a Cristo ani pil in ey axi yab im belal. 16 An tiyopan jun tu cacnab a Dios yab ejtil i tiyopan jun tu cacnab i thulcuts ax u diosnab. Tatachic pel ejtil ti tiyopanil a Dios axi ejat abal etsey. In ulal a Dios ti al an Tocat Thuchlab antse: Neets quin cuajiy ani neets quin junax xetsin cal jajachic. Neets tiquin cacna tin Diosil ani nan neets cu ajiychic tu bichohuil. 17 Cum pel in Diosilchic jaxtam in uchachic antse: Quit tixcanchic cal axi yab alhua ani quit xetsin pil, in ulal a Dios. Ma ni hue yab ca tacachic jahua atax. Tamna nan neets tu batsuchic tu lej cal. 18 Tamnaits nan neets tu tsacamna ani tatachic neets tiquin tatana, in ulal a Dios axi cathpich in cuaal in tsap. Antsana can ebchalabchic, a Dios im bijchith ulumal abal neets tucu batsu tu lej cal ani tucu tsacamna. Jaxtam in tomnal cu etsey xetsin tocat, yab cu tsilconchat cal jahua quithab i inictal ani i ejattal. Qui cacna a Dios ani qui jum putat huejla ti ba cal a Dios.

384 tu othnanchamalchic a ejattal ani yab tu tsilcoyamal cal jahua quithab. Ni jita tatachic yab i cambiyamal. 3 Jahua tu uchal yab ja tu uchal abal tu jolbiychic. Cum it etsey cuajatchic tu ichich, ni jayqui yab neets tu ucchiychic. Tu tilalchic biyat in xeets ejate ani ma quin tsemets. 4 Nan u belal tu lej ichich abal it alhuachic, ma tu ajatnanchal a ey cal queat i inicchic. In lej culbel cal tatachic. Aba ma u lej yajchicnal, bel u culbethanchab u ichich tam nan tu tilchichic a ey. 5 Ma tam ti huahua u ultsits ti Macedonia yab i ejtohuamal cu coyots. Aba jutamqui i tamu jahua lej quibat ani i lej tomolnax, ani lej tsalpaxin i ichich. 6 Aba ani antsana i nethamal i ichich, bel a Dios tu culbethanchi i ichich cum ulits a Tito. Chubax a Dios lej culbethom cal axi tapchith in tsalap. 7 U culbe huahua cum ultsits a Tito, ani jaye cum jaja tu olchichic abal tabat tatachic a lej tolminchi. Tu olchichic jaye abal a lej cuaalchic a canat tucu tsuu. Tin yajnanchal ani it lej canatchic tiquin tolmiycua. Jaits tin lej culbel. 8 It tepinchic cal nixe xi u ax ti jayqui nan tu abchamalchic. In tepinne, ani itsots in tepinal cum yab it ohuat tepinchic. 9 Tam ti ocox yab in culbel cum it tepinthanchamechic a ichich, ani xohue in culbel junil cum cal a tepithtal jats tit jictsonenequits cal an hualabtalab ani a tsejcamalits jahua yab alhua cal tatachic. Jaye culbel a Dios cal

hualcanchichic a ichich abal tucu canitha. Huahua yab

Jictsonal cal in hualab ax ti Corinto


2Tucu

385 in calat a tepithtal. Alhua abal ti tolminchichic an u ani yab ti tapchichic a tsalap. 10 U culbel a Dios max cu tepin cal jahua yab alhua i tajamal, ani max cal an tepithtalab cu jictson cal i hualab ani cu jecontha. Pel i alhuatalab max antsana in calat an tepithtalab. Max expith cu tepinqui jantini tu tepinal axi yab im belal a Dios, neets cu tajat quibey abal etsey. 11 Culbel a Dios cal a tepithtalchic. Ca tajachic ti cuenta abal pel i lej alhuatalab cum ti tajanthachic ca lejquith olna ani ca tsejca an ebchalab axi hualbinenec. It tsacuthamechic cal nixe xi hualabtalab ani it jiquethame max quit ijcanchat i yajchictalab cal a Dios. Yab a tsejnanchichic ca bijchi an yajchictalab nixe xi hualbith ebchalab, ani cum a tala tsejcanchamalits an cau ni jita yabats in ejtohual ti jolbiy jantini max a hualbanchamal in hualab. Jaye it canatbethamechic ca lena tiquin tsuu, yab ejtil tam ti yab a le tiquin tsuu. 12 Nan yab tu thuchanchi al xi pil i u expith abal tu tiloxnanchi nixe xi hualbith ebchalab ani jaja axi tajchin an hualabtalab, tu thuchanchi xe jaye abal ca tila chubax it lej canithomchic cal huahua. A Dios in exlalits abal it chubax canithom. 13 Jats tu culbel huahua, cum i exlal abal tatachic tu lej canithal. Ani yab expith ja tu culbel, u lej culbelchic jaye cum culbethanchame in ichich a Tito cal an tilomtalab cal patal tatachic. 14 U quejab uchamalits a Tito abal

2 Corintios7,8 in culbel cum it alhua inicchic, ani chubax a tejhuamethanchi abal it alhuachic. Patal an cau jahua nan tu uchamal tatachic lej chubax, ani jaye lej chubax jahua u ucha a Tito tin cuenta a eychic. 15 Ti canithalchic lej a Tito, cum in tilal abal patal tatachic a tajamalits jahua jaja ti ucha ca taja. Jaye a batsuchic a Tito cal i cacnaxtalab ani cal i tsaattalab ta ichich. 16 In lej cathpich culbel cum u lej belal tu ichich abal chubax it alhuachic jantini nan tu tsalpanchamalits a eychic.

Taley ebchalabchic, i le tu olchi abal lej taychinenec in alhua inictal a Dios tin ichich am belomchic ax ti al an tamcunel ebchalablomchic ti Macedonia. 2 Aba ani in huatamalchic yajchic, bel lej culbelchic. Aba ani lej tsejhuantal, bel lej tsejhualixchic ejtil max in lej cuaalac yan. 3 U tsoobits abal cal patal in culbetalchic im pithamalits i tsejhualixtalab ma jutam huichat quin ejtou. Huaats jitachic ax in huatath pithamalits, ma jilconits tsejhuantal. 4 Nixe xi ebchalabchic ti Macedonia tu lej lubath ucha huahua max qui batscunchi an tolmixtalab tumin abal qui huatbanchi an ebchalabchic ax in cuaal i yejenchixtalab. 5 In tajamalchic huatath jahua i tsalpayamalits neets quin tajachic. Ocox im putat binachic tim ba cal an Ajatic, ani tam im bina tim bachic tucu tolmiy jantinits in culbetal a Dios. 6 Cum lej tsejhualix

An ebchalabchic axi lej tsejhualix

2 Corintios8 an ebchalabchic ti Macedonia alhua max ca tajachicte aniyequi, ani jaxtam i lej ucha a Tito ca cale cal tatachic quin tala tamcuy an tolmixtalab tumin axi in tsiquiy ti jayqui quin tamcuy cal tatachic. 7 Tatachic it cathpich lablinchithits cal a Dios. A lej belal an chubaxtalab ani a lej huital ca tequeth exobchixna. A lej ejtiyal in cahuintal a Dios ani it lej canat quit tojon cal an Ajatic. It lej canithomchic cal huahua. Aniye jaye u leac max quit cathpich tsejhualixinchic. 8 Jahua antsana nan tu uchalchic yab pel i uchbixtalab. Expith u le tu uchachic abal lej canat ti tsejhualixchic axi ti Macedonia, ani tatachic ca alhua tsalpay max aniye jaye it chubax tsejhualixtechic. 9 A alhua tsoobitschic abal in lej cuaal in alhua inictal i Ajatic Jesucristo. Cum ti lej canithalchic, in tala jila jahua in cooy lej yan tihua ti eb ani chich teje tsabal ti tsejhuantal inic. Tsejhuantalme jaja abal tatachic quit lej labey cal yan i lablinchixtalab ax ti eb. 10 Nan neets tu olchichic jahua tu tsalap in tomnal ca tajachic tin cuenta an tolmixtalab tumin axi neets ca abchi an tsejhuantal ebchalabchic ti Jerusaln. Ma jun tamub a tsiquiyamalits cal patal a culbetal ca tamcuychic xe. 11 Jantini a tsiquiyamalchic cal patal a culbetal, antsana ca tala tamcuy ma jutam huichat a ejtohualchic tit tsejhualix. 12 Max chubax a tsejhualiyal janto cal a lej culbetal, tam a Dios neets quim

386 batsu jahuaquitsqui ta ejtohual ca tsejhualiy. Jaja yab ti conchal max yab a cuaal janto cal ca tsejhualiy. 13 Yab u ulal abal tatachic ca huatath tsejhualiy ma yabats ca cooy janto ca huataxna. 14 Quit tsejhualixinchic jantinits ti utha an yejenchixtalab jun cal xi jun. Xohue tatachic a cuaal yan ani a ejtohual ca tolmiy ax in cuaal i yejenchixtalab, ani hualam talbel tatachic ca cooy i yejenchixtalab ani tam jajachic jaye neets ti tolmiychic cal yan ax in cuaal. 15 In ulal an Tocat Thuchlab abal ax in tamcuy yan an capnel pithnenec cal a Dios yab in cooy i jilcomach, ani ax in tamcuy hue yab in cooychic i yejenchixtalab.

yan a Dios cum jaja in lej canatbethanchi in ichich a Tito abal ti canithachic jantini nanane tu canithalchic. 17 Jaja yab neets ti tsabiychic expith cum u ucha quin taja, jaye cal in cuete culbetal neets ti tsabiy cum ti lej canithalchic. 18 Neets qui aba junax cal a Tito jun i ebchalab ax u tsutab ti alhua inic cal patal an tamcunel ebchalablomchic. Antsana tu tsutab cum pel i lej alhua tojnal cal an alhua cau. 19 Jaits jaja axi bijithits cal an tamcunel ebchalablomchic abal tucu juna qui nenchi an tumin tihua ti Jerusaln. Qui tolminchi an tsejhuantal ebchalabchic tihua ani neets ca puhuethanchat im bij an Ajatic, ani jaye neets ca tejhuame abal it lej canat tit tolmixchic. 20 Max cu cale

16Cacnamal

A Tito ani in juntalchic

387 tsab ox ti eb ni jita yab neets quin ejtou quin ulu abal yab neets qui quithat ultha an tolmixtalab tumin tihua ti Jerusaln. 21 I lubalchic qui taja jahua tequeth cal an Ajatic ani jaye tin tsuuxtal hual an inicchic. 22 Cal a Tito ani cal axi junaque bijithits neets ti tsabiychic, neets qui aba junaque i ebchalab axi exlathits lej canat cal in tojlabil an Ajatic. Xohue lej cathpich canat jaja, cum in lej chubax belal abal neets ca tala tamcuychic an tolmixtalab tumin. 23 Max jita ti conoy tin cuenta a Tito, ca uchachic abal jaja ani nana u junax tojnal cal an Ajatic ani i le tu junax tolmix cal tatachic. Max jita ti conoy tin cuenta xi tsab i ebchalab juniclab, ca uchachic abal jaja abnenec cal an tamcunel ebchalablomchic ani pel i lej cacnax cal im bij a Cristo jaye. 24 Jaxtam ca batsuchic cal i lej cacnaxtalab, ani antsana ca tejhuametha ta bachic cal an tamcunel ebchalablomchic abal chubax it canithomchic jantini huahua i uchamalits pel a eychic.

2 Corintios8,9 ma jun tamub, ani jaxtam canatbe ti tolmix yantalam jajachic cum tatachic it lej canat tit tolmix. 3 Bel nan neets cu aba ca cale cal tatachic an ebchalabchic ax nan tu uchaits, ani antsana ca tsoobna max chubax it canat tit tolmixe jantini nan u uchamalits abal it tolmixchic. Quit cuajiy tsejcacath tin cuenta an tolmixtalab tumin. 4 Max nana ani i ebchalabchic ax ti Macedonia cu ulits cal tatachic ani max yab it tsejcacathits abal quit tolmixinchic, tam nan neets quin tithebe cum u uchamalits abal it lej canatchic tit tolmix. Ani tatachicte neets quit tithebe. 5 U uchaits an ebchalabchic abal ca ocox cale cal tatachic abal ti tolmiychic ca quithat tamcuy an tolmixtalab tumin ax a ulumalits neets ca tamcuychic. U lej le max nixe xi tolmixtalab tumin ca pithachic cal a lej culbetal ani yab cal i tsaplab. 6 Ca tilachic abal jita quin taya hue i iyalab neets quin cojou hue, ani jita quin taya yan neets quin cojou yan. 7 Jayits i tumin a tsalpayamalits ta ichich ta junchictal neets ca pitha, jaits ca lej pitha. Ca pitha cal i culbeltalab ta ichich ani yab cal i tsaplab, cum jats axi lej can cal a Dios jitats quim pitha cal patal in canat ichich. 8 A Dios in huital ti pithachic lej yan patal jahuaquitsqui tam lablinchixtalab. Antsana neets ca etsey cooy patal jahua ca yejenchi, ani jaye neets ca cooye i jilcomach cal ca tolminchi queat i inicchic cal patal jahuaquitsqui tam yejenchixtalab quin cooy. 9 Antsana neets ca

Hualam yabats u yejenchal tu thuchanchiyechic tin cuenta an tolmixtalab tumin axi neets ca tamcuychic ani ca pithanchi an ebchalabchic cal a Cristo. 2 Cum nan tu exlanchits a eychic abal a cuaal a lej culbetal tit tolmixits. U uchamalits an ebchalabchic ti Macedonia abal tatachic ti Acaya a cuaalits a lej culbetal ca tolmiy

An tolmixtalab tumin ca pithan an tsejhuantal ebchalabchic

2 Corintios9,10 ejtouchic ca baju jantini in ulal an Tocat Thuchlab antse: Huaats jita axi lej tsejhualix cal an tsejhuantalchic. Jaits axi neets ca tilan abal etsey cal a Dios cal in alhua tajbilchic. 10 Jats a Dios ax im pithal an tojnal tsabal an iyalab quin taya ani jaye quin cojou janto quin capu. Aniye jaye a Dios neets ti pitha tatachic yan janto ca tsejhualixna ejtil max it tojnal tsabal quin taya i iyalab, ani neets ti yanethanchi an tsejhualixtalab ejtil max pel i cojlats. 11 A Dios neets ti lej pithachic yan abal ca ejtou ca lej tsejhualixna yan. Qui nenchi huahua an tolmixtalab tumin axi ca tamcuychic, ani an ebchalabchic axi ca pithanchat neets quim bina i cacnamal yan cal a Dios abal tolminchat. 12 Tam ca tolminchichic antsana an ebchalabchic cal in yejenchixtal yab expith ja an tolmixtalab cal in inictal, jaye a tolminchal cal in ejattal quim bina i cacnamal yan cal a Dios. 13 Jajachic neets quim puhuethanchi im bij a Dios, cum cal am pulic tolmixtalab tumin a tejhuamethal abal a putuhualchic a uchbil cal a Cristo. Jaye neets quim puhuethanchichic im bij a Dios cal a tolmixtal jantini xi queatchic jitats ca pithanchat i tolmixtalab tumin. 14 Ani jajachic neets ti canithachic ani neets ti conchinchi i alhuatalab cal a Dios, cum it jum putat coonchith a ichich cal in alhua inictal a Dios ani jats tit tsejhualixchic. 15 Lej cacnamal yan a Dios jaja tu pithamalits an

388 lej cathpich huinat alhua pithoblab axi yab i ejtohual qui quithat olnanchi in alhua.

10

Nana im Pablo u le tu uchachic i cau cal i maxutalab ani cal i cayatalab ejtil max pel a Cristo ax ti uchalchic. U uxnal abal in maxu tam in cuajat cal tatachic ani im pathay tam yab in cuajat cal tatachic. 2 Nan tu lej uchalchic abal tiquin tequeth tsalpanchi u ey abal tam quin ulits cal tatachic yab cu yejenchi tu taunachic cal i pathaytalab. In tsejcathits tu taunachic antsana max jita tin tsalpanchale u ey ejtil in ey jahuaquitsqui tam inic axi yab exlom cal a Dios. 3 Aba ani huahua axi pel tu abathuale cal a Dios pel tu inic teje tsabal, bel yab i eyenthal i cuete tsalap cal jahua ax tu tomolnal teje tsabal. 4 Yab i eyenthal i eyextalab tsejcath cal i inic, tocat jahua lej tsaplix tu pithamal a Dios qui eyentha abal qui talabethanchi jahua tayat tomolnax cal a Dios. 5 Cal xe i talabethanchal i tsalap ax u cambixnab cal an inic. I paclunchal jahuaquits tam cathat tsalap ani i cathat cau ax u eyenthab cal axi pel i tomolnax cal a Dios ani yab in jilal in at inicchic quin exla a Dios. I lubal qui tala jilchi tin cubac a Cristo in jecomnax ichich tim patal an inicchic ca belcaxmethanchat cal jaja. 6 Ani tatachic jaye ca jum putat tajchichic jahua in le a Cristo, max i huahua u

In eyaltal a Pablo ti abathuale cal a Cristo

389 tsejcathits tu tsejca jahuaquitsqui tam jecomtalab ani tu bijchi i yajchictalab cal a jecomtal. 7 Tatachic ojni tocat a tajchal ti cuenta jantini tu tsutab eleb an inic. Max huaats jitachic in tsalpayal abal pel in lej chubax cal a Cristo, quin tajachic ti cuenta abal huahuahue pel tu lej chubax cal a Cristo. 8 Hualam max u hue huatath ajatnal u eyaltal tin abathuale cal an Ajatic. Max ani u tajal, bel yab in tithebel cum tim pithamalits an Ajatic u eyaltal abal nan tu tolminchi cal a ejattal ani iba abal tu othnanchichic. 9 Yab u le abal ca tsalpaychic max nan tu thuchanchal i u abal tu jiquethachic. 10 Jahua u thuchal lej yajchic ani lej tsapiccua. Lej palu u ey ani u cahuintal ni janto ti exbathcua. 11 Jitats quin ulu antsana quin lej tsalpanchi abal u ey ax u tejhuamethanchal cal jahua u thuchal, jaits jaye axi neets tu tejhuamethanchi tam quin ulits cal tatachic. 12 Huahua tu abathuale yab i ulal max i bauchal o max i jalunchal in ey talchic i inic ax in cuete ulal pulic in ey. Yab u tsalpath max cu metaxin ani qui tsalpanchiqui max i bauchal o max yab i bauchal in ey i at inic ani jaye max i lejbayal i ey cal i cuete tsalap. 13 Yab i huatath ajatnal i ey ani i tojlabil. Jats a Dios expith ax quin ulu ma jutam huichat qui baju cu tojon. Tu pithamalits an quij abal cu ulits ma cal tatachic ti Corinto cu tojon cal an alhua cau. 14 Yab i huatanchal jahua tu bijchamal a Dios tin cuenta i tojlabil cal tatachic.

2 Corintios10,11 Pel huahuaits axi ocox ulits cal tatachic ani tu ocox olchamalchic an alhua cau tin cuenta a Cristo. 15 Yab i ulal abal pel i tojlabil max pel in tojlabil queat i inic axi tojnenec jaye cal tatachic. Expith i le tu tolminchichic ca ms bela a Dios, ani max qui ejtou cu tojone cal tatachic ma jutam huichat quin ulu a Dios. 16 Talbel qui netha an alhua cau ms tihua jaye al pil i cuenchalabchic, ani antsana yab qui ajatnanchi in tojlabil axi queatchic i inic. 17 Ani max jita in le ti ajatnanchix, expith quin ajatnanchi jahua in tajal an Ajatic. 18 Yab janto ti exbath max i inic quin cuete ajatna tim ba abal pel i alhua inic, expith max ca ajatna cal an Ajatic lej chubax pel i alhua inic.

11

U lej leac max tatachic tiquin atsanchi cal i cayatalab jahua neets tu ucha. Aba ani in tsalpanchab yab in tsalpath, bel tiquin cayana. 2 Nan tu canithalchic cal i canithomtalab ax tim pitha a Dios, ani tu binamalits quit cooyat expith cal a Cristo jantini ca cooyat i tsicach expith cal juncats i inic. 3 Yab lej thacat u ichich cum hualam max quit cambiyat jantini ti cambiyat a Eva cal an tsan tam ti antsana tejhuame an teneclab cal jaja. Max ca hualca a ichich quit cambinchat, tam yabats neets ca tequeth tsalpanchi in ey a Cristo. 4 A thubat belcaquiyalquichic

A Pablo ani axi yab pel i chubax abathuale cal a Cristo

2 Corintios11 jitats ca ulits ti olnanchi queat a Jess yab ja axi huahua i olnal. A batscunchalqui cal a lej canat pil i tsalap axi yab ja ti pithamal an Espritu Santo ani pil i cau axi yab juncuth cal an alhua cau ax it olchinenequits. 5 Nan tu tsalap yab tin jalunchal u ey nixe xi pulic abathualechic ax tatachic a aynal. 6 Aba ani yab u lej huital cu calpu i cau, bel u lej exlanchal in ey an cau ani etsey tu quithat tejhuamethanchal an chubaxtalab. 7 Auxe max u taja yab alhua tam tu olnanchi an alhua cau ani yabqui tu conchi i tumin. U hualba tu ba yab tu conchichic i tumin abal tatachic quit ms lablinchat cal an alhua cau. 8 U eyentha i tumin ax tim pitha pil i tamcunel ebchalablomchic abal cu ejtou tu olnanchi tatachic an alhua cau. 9 Tam tin cuajatac cal tatachic u yejenchi an tumin ani yab tu conchichic. Jahua u yejenchi tin quithbanchi an ebchalabchic axi tal Macedonia. Yab im palomichiquixin cal tatachic ma ni jayqui ani yab neets cu taja. 10 Tin taychamalits tu ichich an chubaxtalab a Cristo ani jats cal ax tu ulal yab im palomichiquix cal jita. Jats tin culbe, ani jutamits cu xetsin ti Acaya cal an alhua cau neets quin culbe cum yab neets quin palomichiquixin. 11 Cum yab u le tu tabatnanchi a tuminalchic yab ca tsalpay max nan yab tu canithalchic. In exlalits a Dios abal nan tu lej chubax canithalchic. 12 Yab u conchamal i tumin ani yab neets cu conchi abal cu tsibcachic ax in ulalqui pel i

390 abathuale axi yab palomichiquix jantini huahua, ani yab chubax. 13 Pelchic i quetach abathuale axi cambixma. In lechic quin timcoy ti abathuale cal a Cristo. 14 Yab ca jicpachic cum a Satans putat in timcoyal i ngel ax u cuajil tin tajax a Dios. 15 Jaxtam jaye axi tolmixchic cal a Satans in timcoyal ti alhua inic. Neets quim baju a quicha tam a Dios quin tsejcachic jantinits im pojcax tajbilchic.

tu tsab uchalchic junil abal yab tiquin tsalpanchi yab tin tsalpath. Bel max antsana in tsalpanchab, u le cu hue ajatna tu ba. 17 Jahua neets tu uchachic yab ja ax tin lej uchbiyamal an Ajatic tu ucha. U ulalqui ejtil jun axi yab tsalpath ani in le quin ajatna tim ba. 18 Cum huaats yantalam i inicchic in ajatnalqui jahua teje tsabal, nanane neets cu hue ajatna tu ba. 19 Cum it cathpich tsalpathchiccua, hualam max a ejtohual ca cayana axi yab tsalpath. 20 A cayanalchic ax ti cunat coonchal a tsalap. A cayanalchic axi ti cuechal janto ani ax ti thabalnalchic. Jaye ax ti alalnalchic ani ax ti cuajchalchic a hual. 21 Auxe max quin tithebe cum yab im pathay abal tu tajchichic jantini jajachic ti tajchal. Huaats jitachic in ajatnal tim ba, ani nana neets cu cathpich ajatna tu ba. Aba ani in tsalpanchab yab in tsalpath antsana cu taja, bel neets cu taja. 22 Max quin ulu jajachic pel i hebreocua, nanane

16Nan

In yajchicnal a Pablo

391 pel in hebreo. Quin uluchic pel i Israel, nanane pel in Israel. Quin uluchic pel i xitslabchic cal a Abraham, nanane jayetsequi. 23 Max jajachic pel in tojnalilchic a Cristo, nanane ms. Tam cu ajatna tu ba ejtil max u nitsbiyal i olmanal ax in ajatnal tim ba. Nan in lej cathpich tojnenec, jajachic iba. U lej lecamal an huithaxte ani lej yan i calel im baliyame al i huicaxte ani jajachic iba. Ma yan i calel in lej lenabits quin tsemtha. 24 Bo i calel an Israelchic tin mocanchi ox inic cal beleu i cuathach cal i cuathaxtalab ot. 25 Ox i calel in huithcoyame cal i huithaxte. Jun i calel in cuiiyame cal i tujub. Ox i calel tam tin neets al i tan paclun an tan. Jun i calel acal ani quicha in nethathayat quin quiban al am pulic lejem. 26 Lej yanits i acan u tajamal abal jutamqui. In huatenec al i cacath pulic itse. In xetsinenec jun ti huaats lej an cue. In othname cal u juntal Israelchic ani cal axi yab Israelchic. U tamuhuamal i cacathtalab al i bichou ani al i alte ani al i pulic lejem. Tin tajchamal quithab ax in timcoyalquichic ti ebchalab cal a Cristo ani yab ja. 27 U tajamal i tojlab axi lej quibat ani lej tsequental. Yan i acal yab in huayamath. In lej xetsinenec cal i jayil ani cal i chiquenib. Yan i calel im pablamath cal an tojlab. U lej lecamal an tsamay ani u quibchamal an toltom. 28 Ani yab expith ja axe ax tu olchalchic, jaye u atsal lej alchic u uchbil cu beletna tim patal an tamcunel ebchalablomchic chuthel

2 Corintios11,12 chuthel. 29 U letenthal ax im palu belal a Cristo. In tithebel max ca tapchin in tsalap i ebchalab ani yab quim bela an Ajatic, ani in tsacul cal an tapchix. 30 Queatchic quin ajatna tim ba, nan neets cu ajatna jahua quibat u huatamal. 31 In alhua exlalits a Dios in Tata i Ajatic Jesucristo abal lej chubax patal axe jahua nan tu olchamalchic tin cuenta u ey ani u xetsintal. Jats jaja expith in tomnal ca puhuethanchat im bij abal etsey. 32 Tam tin cuajatac ti Damasco huaats i gobernador punuth cal an tsale Aretas, ani jaja in cuajba i cubaxchic tin huilebilchic am bichou abal tiquin yacua. 33 Yab tin yacuachic cum im baliyat al i tocnal ani im paba ba i jol al i bate. Antsana im pitcon yab in yacuan.

12

Cum yab janto ti tabat cu ajatna tu ba, expith neets tu hue olchichic janto tin tsubinchi ani janto tin tsooblinchi an Ajatic. 2 Ma lajuj tse tamub nana tim belom cal a Cristo in cathbame ti eb. Yab u tsoob max in lej cathba cal patal u inictal o max i expith cal u ejattal. A Dios expith tin tsoobits. 3 U lej tsoobits abal lej chubax in cathbame ti eb, expith yab u lej tsoob max cal patal u inictal o max i expith cal u ejattal. A Dios expith jats ax tin lej tsoobits jantini. 4 In nethame jun ti huaats i lej cathpich tsalat cuajattalab ti eb. Tats tu atsa i tsinat cau axi a Dios yab in jilal cu olnanchi teje

Jahua tsubinchat a Pablo cal an Ajatic

2 Corintios12 tsabal. 5 U ejtohualac cu ajatna abal antsana in cathbame ti eb, tocat yab neets cu taja. Expith neets cu ajatna u palu ey. 6 Cum in cathbame ti eb huaats janto cu ajatna, ani jahua cu uluhuac pel i chubaxtalab ani yab in cahuintal i inic axi yab tsalpath. Yab neets tu tiloxnanchichic cum yab u le quin tsalpanchat tin huatath tocat, expith quin tsalpanchat jantinits tiquin tsutat u tajal ani jantinits tin atsanchal u cahuintal. 7 Cum lej cathpich jicpath jahua a Dios tin tsooblinchi, in jilchinenec i yajal abal yab cu taja huatath cathat. U atsal ejtil max in tithbanal cal i quith. Pel a Satans ax tin jilchi abal tiquin yajbetha. 8 Ox i calel u conchi an Ajatic abal tiquin tixcanchi nixe xi yajal. 9 Tin ucha abal cu cuxuthnanchi in alhua inictal cum in ejtohual quin lej tsapliy ma jutam huichat in yejenchal ca tsapliyat axi palu in ey. Jaxtam in culbel tam im palulul, cum tamits a Cristo tin lej cuajchiyal tu ichich cal in lej tsap jaja. 10 In lej culbel tam u yajchicnal tin tojlabil a Cristo. Max im palulul, max in tilibnab, max u cuaal i yejenchixtalab, max in tajchinal quithab, bel in culbel. Ani tam tin lej cathpich palululits, a Cristo tin lej cathpich tsapliliyal.

392 u ey cal u tomolnaxilchic. Aba anaquits in uxnal yab janto u ey, bel yab tin jalunchi u ey axi queat an abathualechic axi tatachic a aynal. Auxe max pel i cathpich pulic abathuale jajachic. 12 In lej tojnenec cal tatachic cal u ichich lej caya. Cal in tsap a Dios u tajamalits i labith tajbilab ani i jicpath tajbilab ti tsubixtalab. Antsana tu tejhuamel abal pel tin chubax abathualejil a Dios. 13 Hualam a tsalpayalchic abal yab a bauchal in ey axi queat an tamcunel ebchalablomchic cum u batsumal i tolmixtalab cal jajachic ani yab cal tatachic. Tiquim paculanchi max pel i hualabtalab abal yab u batsumal cal tatachicte. 14 In tojojothits quin cale tu tsabiychic tin oxchil i calat junil, ani yab neets tim palomichiquix cal tatachic. Nan yab tu cainchal jahua a cuaalchic, expith u le tu tolmiy abal ca cooy a ichich mocathits cal a Dios. Pel in uchbil i tatalab quin tamcuy i tumin abal quin tolmiy in tsacamilchic ani iba an tsacamchic quin tolmiy in tata cal an tumin. Nan in ejtil in tatalab cal tatachic tin cuenta a ejattal. 15 Cal u lej culbetal u tala pacuhualac patal jahua u cuaal abal tu tolmiychic ca cooy lubach a ejattal cal a Dios. U lubalac cu tala bina tu ba ma cu tala pacu tu ba abal tu tolmiychic. Antsana cu taja aba ani u huemel a canithomtal cal nana biyat u puhuel u canithomtal cal tatachic. 16 A alhua tsoobchic abal yab tu conchichic i tumin tam nan in cuajatac cal tatachic. Aba ani

tajamal ejtil yab in tsalpath cum u ajatnamal tu ba cal jahua tu olchits. Antsana u tajamal cum tatachic yab tin alhua tiloxnanchi

U tepinal hue a Pablo tin cuenta an tamcunel ebchalab ti Corinto


11U

393 a tsoobits, bel huaats jita cal tatachic in ulal abal nan tu canchi i tumin cal tocat u cambixtal. 17 Auxe max nan tu cambinchichic cal an ebchalabchic ax u abachic ti tsabiy. 18 U lej ucha a Tito abal ca cale ti tsabiychic cal junaque i ebchalab jaye. Auxe max a Tito ti cambiy tin cuenta an tumin. Expith in le ti tolmiychic cal a ejattal jantini nanane u le tu tolmiychic. In tsalap jaja jununul cal nana u tsalap. 19 Cal axe xi cau jahua nan tu thuchanchalchic hualam huaats jita in tsalpayalchic abal huahua i le qui caltha ti ba tu alhua cal tatachic. Iba. Expith u binal i cuenta cal a Dios tim bij a Cristo. Can ebchalabchic, patal axe jahua tu thuchanchal jats abal ca cooy ms lubach a ejattal cal a Dios. 20 Hualam tam quin ulits cal tatachic yab neets tu elchi lubach a ejattal, ani yab neets quin culbe. Ani tatachic yab neets quit culbe tam cu ulu yab lubach a ejattal. Max tu elachic tit hueutsx ani tit paixnx, max it tsaculom jun cal xi jun, max it lehux, max it quithab cahuilix, max it tuchinchix cal i cau, max a cathatnal ta bachic, max it xacuelomchic, yab neets quin culbe cal tatachic. 21 Hualam tam quin ulits tu tsabiychic junil neets quin tithebe tin tamet a Dios cal a ejattalchic yab lubach. Hualam quin uquin cal axi yantalam hualbinenec ani yabaye in jilamal in hualab. Hualam neets tu ela bel it uxumbe ani bel it inicbe. Hualam a tajalechic bel jahua in le a hualbith lenomtal.

2 Corintios12,13
I tsalabchixtalab ani i tsapnethomtalab

13

Tin oxchil i calat nan neets tu tsabiychic junil. Max huaats jita u jolbiyab, expith ca tsejcanchat an cau max huaats tsab ox i olnom ax quin olna an lej chubaxtalab. 2 Tin tsabchil i calat tam in cuajatac cal tatachic u ucha axi hualbinenecchic abal yabats neets cu cayana max quin huichiy junil. Te in cuajat ou, ani u uchalchic junil ani jaye tu uchal ta patalchic, max quin huichiy yabats neets cu cayanachic. 3 Tam ojni neets ca tsoobnachic abal lej chubax pel tin caulomejil a Cristo. Jats a le ca tsoobnachiccua. A Cristo yab ti lej palu taunalacchic, ti lej taunalac cal in lej tsap in cahuintal. 4 Aba ani a Cristo im palu taja tam ti tsemtha ti al an cruz, bel xohue ejthachits cal in lej tsap a Dios. I ejtilnal a Cristo tam ti tsemtha al an cruz ani jaye i ejtilnal xo ejthachits. Cum huahua u tsatbathits cal a Cristo, a Dios tu tsapliyal abal qui ejtou tu tolmiy tatachic cal a ejattal. 5 Ca lej alhua tsalpay ta ichich max chubax a junini belal a Jesucristo. Ca tajachic ti cuenta max chubax cuajchithits a ichich cal jaja. Max i tam yab chubax a belalchic. 6 U lej le abal ca tajachic ti cuenta abal huahua lej chubax i belal a Cristo. 7 I conchal a Dios abal ti tolmiychic quit xetsin bolith. Yab i le abal quit xetsin bolith expith abal huahua cu tsalpanchat tu alhua tojnal cal an Ajatic ax tu tolminchal cal a xetsintal.

2 Corintios13 Expith quit xetsinchic bolith, ani yab neets qui taja ti cuenta max huahua cu tsalpanchat yab u alhua tojnalchic cal an Ajatic. 8 Lej punuthits i ichich yab i ejtohual qui tomolna an alhua cau, expith qui tolmiy abal ms ca belchin. 9 Neets cu culbe max it lubach cuajatchic cal a Dios, ani yab i tajalchic ti cuenta max u uxnal pel tu palulul abathuale. I conchal a Dios abal ca bajuchic ca cooy a ichich jum putat alhuamethanchithits cal a Dios. 10 Nan tu thuchanchalchic axe xi u abal quit alhuamethachic biyat yabaye quin cale tu tsuuchic, ani tam quin ulits cal tatachic yab cu yejenchi tu tsapic tsejca cal u eyaltal ax tim pithamal an Ajatic. Expith tim pithamal xe abal cu ejtou tu tolmiychic abal ca cooy a

394 ejattal lej lubach cal a Dios, ani yab abal nan tu yajbethanchi a ejattal. 11 Taley ebchalabchic, quit culbe. Ca luba ca cooychic a ichich jum putat alhuamethanchithits cal a Dios. A Dios ti culbethanchichic a ichich. Quit jun ejet cuajlelenchic. Ca cuajiy a Dios cal tatachic. Jaits jaja ax ti canithalchic ani ti jun ejetbethanchal a ichich. 12 Quit tsapnethxin cal i tocat canithomtalab. 13 Ti tsapnethalchic patal an ebchalabchic axi te cuajat. 14 I lej le abal ti lubach coonchichic a ichich i Ajatic Jesucristo cal in alhua inictal. Ca cuajiy a Dios cal tatachic cum ti lej canithalchic. Ca cooychic i tilomtalab ta ichich cal an Espritu Santo. Amn.

An u axi thuchanchat an ebchalabchic ti Galacia cal an tocat abathuale Pablo

Nanaits im Pablo tin abathualejil a Jesucristo ani i Tata Dios, cum jajachic jats cal tim bijiyame ani jats cal tin abatnab. Yab ja i inic ax tim bijiyamal ani ax tin abatnal. Ani jaits i Tata Dios ax in ejtha a Jesucristo ti al an jolimtalab. 2 Nan tu thuchanchal axe xi u tatachic ax it cuajat ti al an tamcunel ebchalablomchic ti bichoulom Galacia. Nana junax cal patal an ebchalabchic axi teje cuajat tu abchal i tsapnethomtalab. 3 U lej le abal i Tata Dios ani i Ajatic Jesucristo ti lej lubach coonchichic a ichich cal in alhua inictal ani ti jun ejetbethanchichic a ichich. 4 Jaits jaja a Jesucristo ax im bina tim ba ca tsemtha ti calchix cal huahua i hualab abal cu hualcantha cal i hualbith xetsintal axi teje tsabal. Pel in culbetal i Tata Dios abal a Jesucristo quim bina tim ba antsana abal tucu hualcantha cal i hualbith xetsintal. 5 Jaxtam qui puhuethanchi im bij a Dios abal etsey. Amn.

A Pablo in thuchanchal an u an tamcunel ebchalabchic ti Galacia

lej jicpal abal thubatqui a jilcacayalchic a Dios ax ti canamal abal quit jecontha tin ebal in alhua inictal a Cristo. Xo a belal queat i cau axi yab ja an lej chubax alhua cau. 7 Expith juncats i alhua cau huaats cal cu jecontha, ani yab huaats queat ms. Tocat huaats talchic i inicchic in le ti thucchunchi a tsalap ani in le ti quetachmethanchichic an alhua cau ax tin cuenta a Cristo. 8 Ca lej tajachic ti cuenta abal tajat jolbithits cal a Dios jitats ti olnanchalchic queatqui i cau axi yab ja an alhua cau ax it olnanchame cal huahua. Huahuahue neets cu tajat jolbiyat max antsana tu olnanchalchic i cau axi yab ja an lej chubax alhua cau. Aniye jaye i ngel max ca chich ma ti eb ti olnanchichic axi yab ja an lej chubax alhua cau. 9 U ulumalits ti jayqui ani xo u tsab ulal junil abal tajat jolbithits cal a Dios jitats ti huatbanchalac queat i cau axi yab ja an lej chubax alhua cau ax a batsumalits. 10 Cal axe xi yajchic cau a ejtohualchic tiquin exla abal

6U

Yab huaats queat i alhua cau

395

GLATAS1,2 yab u lubal cu olna expith i cau jahua an inicchic tin lenanchal cu olnanchichic. Iba. Expith u lubal cu olnanchi jahua a Dios tin lenanchal cu olnanchichic. Max cu ulu ani cu taja tocat jahua tin lenanchal u at inic cu ulu ani cu taja, tam yab in chubax tojnal cal a Cristo.
Im bajuhual a Pablo ti abathuale cal a Dios

396 Israelchic. Tam ti a Dios antsana tin tejhuamethanchi jaja in lej Tsacamil, ni jita tam inic yab u tiloxnanchi. 17 Ni yab in cale ti Jerusaln cu olnanchi jahua tin tejhuamethanchi a Dios cal axi pelits i abathualechic cal a Dios tam ti nana ibeye, tocat in cale ti Arabia. Ma lej talbelits tam tin huichiy ti bichou Damasco. 18 Ma ox tamub talbel in cale ti Jerusaln. Ma tamits u exla a Pedro ani in cuajiy lajuj bo a quicha cal jaja. 19 Jaye u tsuu taja a Jacobo in ebchal an Ajatic, ani axi ms queatchic an abathuale yab u tsuu. 20 U punuhual a Dios ti cau abal lej chubax axe xi cau jahua nan tu thuchanchalchic. 21 Taley talbel in cale cu tsabiy i cuenchalabchic cuentalith ti bichoulom Siria ani i cuenchalabchic cuentalith ti bichoulom Cilicia. 22 Yabaye tin exla cal in tsuux hual in tamcunel ebchalablomil a Cristo axi huaats ti bichoulom Judea. 23 Expith in atsamalits abal jaits nana cal ti othname jajachic ti jayqui, ani jaits nana ax u talabethamalac an alhua cau axi xohue u olnalne. 24 Cum xo u belalitsne ani u olnalne an alhua cau, jaxtam an ebchalablomchic ti Judea im puhuethanchal im bij a Dios.

nan u le abal ca tsoobna abal an alhua cau axi nan u olnal yab tujnenec tin cuete tsalap i inic. 12 Ni jita tam inic yab tin huatbanchamal ani ni jita tam inic yab tin exobchamal, expith a Jesucristo jats ojni ax tin tsooblinchamal an alhua cau. 13 It olchinenequitschic jantini tin xetsinenec ti jayqui tam nan tu belamalne jantini im belal an Israelchic. Cal patal u canat u quechith othnamal im bichohuil a Dios ani u quechith lubamal cu talabethachiquiy. 14 U quechith exbayamal an cau ani in lej bajuth yab ejtil axi queat u juntalchic axi jayetsequi in tamub jantini nana. U quechith lubamal cu aynanchi ani cu beletnanchi an exobchixtalab axi pithanchame u biyal juntalchic. 15 Taley talbel a Dios cal in lej alhua inictal tin tacuy tin cal, cum antsana tin quejab bijiyamalits tam ti yabaye in huatsinenec. Tin tacuy tam tim bajuhuits am pejchith quij tiquin tacuy. 16 Taley a Dios tin tejhuamethanchi in lej Tsacamil Jesucristo abal cu exlanchi in ey ani cu olnanchi im bij cal axi yab

11Ebchalabchic,

Ma tam tin caal calejits ti Jerusaln ani in tsabchil cale junax cal a Bernab ani cal a Tito, ma tamnaits in cuaal lajuj tse tamub. 2 In cale junil cum a

Batsuhuab a Pablo cal xi queat i abathualechic cal a Dios

397 Dios tin aba quin cale, ani tihua ti Jerusaln u tauna expith axi lej exbath in eychic cal an tamcunel ebchalab. U tala lejquinchichic an alhua cau axi nan u olnanchal axi yab Israelchic. Antsana u taja abal quin alhua ejtiychic abal yab jolat u tojlabil ani yab ca jolatmetha cal axi tomolnaxchic. 3 Cum jajachic in ejtiyits, yab in uchbiy a Tito max ca cojchin in inictal ejtil tu cojchinal in inictal an Israel inic cum pel in cal a Dios. Aba ani a Tito yab pel i tajtalab Israel, yab uchbiyat ca cojchin in inictal jantini tu tajchinal an Israelchic. 4 Expith cal tsab ox axi tsinat otsits cal huahua quin timcoy ti ebchalab jaye, jats cal ti lenab a Tito ca cojchin jaye in inictal. Yab pel i lej chubax ebchalabchic. Ejtil max pel i cuatsix, in lechic quin exla jantini tu hualcathits huahua ax u tsatbathits cal a Cristo ani yabats u tsatat cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. In lechic abal junil cu cunat cooyat cal an tsejcath cau. 5 Ma ni jun tsipcats i hue yab i hualca ti ba cu tsilontha cal in exobchixtal, tocat i caniy an alhua cau abal i ca jolatmetha cal jajachic. Cum an alhua cau jaits an lej chubaxtalab, i le abal tatachic ca junini aynanchi. 6 Nixechic axi lej exbath in ey cal an tamcunel ebchalab ti Jerusaln ni jun i it tsalabchixtalab yab tin huatbanchi. Yab u lej tajchichic ti cuenta in ey, cum a Dios yab jita im pocoth ajiyal. 7 Jajachic in ejtiy abal a Dios tin abamal cu olnanchi an alhua cau axi yab Israelchic, ani a Pedro jats quin olnanchi an

GLATAS2 alhua cau axi Israelchic. 8 Jats a Dios ax in tsapliyal a Pedro quim putu in uchbil ti abathuale cal axi Israelchic, ani jats a Dios ax tin tsapliyalne cu putu u uchbil tin abathuale cal axi yab Israelchic. 9 A Jacobo ani a Pedro ani a Juan jats axi lej oclomchic cal an tamcunel ebchalablomchic. Ma jajachic jaye tin exlanchi u ey ax tim pitha a Dios cal in alhua inictal tin abathuale cal axi yab Israelchic, ani jaxtam tim batsu cal i jaublomtalab cum nan u ey ejtil jajachic in ey jaye. Jaye im batsuchic a Bernab ti abathuale cal a Dios. Taley i juncu an cau abal a Bernab ani nana qui olnanchi an alhua cau axi yab Israelchic ani jajachic quin olnanchi axi pel i Israelchic. 10 Jaye i juncu an cau qui junax tolmichiquiy an ebchalabchic ax in cuaal i yejenchixtalab. Ani jaits cal tu lubal cu tajpichiquiy cal u lej canat.

ani huahua tu abathuale u lej jaubnax, bel nan u cuiya a Pedro tin lej hual cum in tajamal jalcu tam ti chich ti Antioquia. 12 Cum ocox in ujnam ti capul cal i ebchalabchic axi yab Israel, ani talbel tixcan yabats caputs cal jajachic. Tam ti ulits i ebchalabchic axi pel i Israel abnenec cal a Jacobo, tam a Pedro yabats in le ti capul cal an ebchalabchic axi yab Israel. In tsejnal max ca jolbiyat cal an ebchalabchic axi pel i Israel, max ca uchan yab im

11Aba

In cuiyal a Pablo a Pedro ti Antioqua

GLATAS2,3 putuhual an tsejcath cau binath cal a Moiss tin cuenta jita cal ta ca caputs. 13 Jaye axi queat an ebchalabchic ti Antioquia axi Israel jayetsequi in tajamal jalcu ejtil a Pedro. Ma quinocnajits jaye a Bernab antsana quin taja jalcu. 14 U lej tajchichic ti cuenta abal yab in junini tajal an chubaxtalab jantini pel in uchbil quin taja jitats in aynalits an alhua cau. U tauna a Pedro tin tamet patal an tamcunel ebchalab. U ucha aba ani in tajtal ey pel i Israel, bel yab in ejtilnal in at Israel, tocat in ejtilnal axi yab Israel. Jaxtam jaja yabats quin uchbiy axi yab pel i Israel quin ejtilna axi pel i Israel ani uchbith cal an tsejcath cau.

398 huahua tu Israel i lenamal cu tsutat tu bolith cal a Dios, ani antsana tu tsutatits cum i belamalits a Cristo. Cum i belamalits a Cristo ani yabats u tsatat cal an tsejcath cau, hualam max u tsutabhue tu lej hualbith inic jantini tu tsutab ti lej hualbith axi queat i bichouchic axi yab tsatat cal an tsejcath cau. Hualam max jita quin ulu abal a Cristo tu tolmiyal cu hualbin cum yabats u tsatat cal an tsejcath cau. Ni abal jay yab chubax max jita quin ulu antsana. 18 U jilamalits an tsejcath cau cum yab ja ax tin uchbiyal. Max pel u uchbil quin tsab tsatey junil cal an tsejcath cau, tam tejhua abal pel i hualabtalab u tajamal tam tu jilamalits. 19 Xo ejtil max in tsemetsits ani yabats in tsatat cal an tsejcath cau, abal quin chubax cuajiy it ejatlith ani tsaplith cal a Dios. 20 Tam ti tsemets a Cristo ti al an cruz ejtil max nan in junax tsemets cal jaja. Yabats in xeets cuetem cum a Cristo cuajat tu ichich, ani jahua nan cu taja teje tsabal jats cum u belal ani u tsapnal a Cristo in Tsacamil a Dios. Cum tin canithal im bina tim ba ca tsemets al an cruz abal tiquin calchiy cal u hualab. 21 Yab u pojcanchal in alhua inictal a Dios axi cal ti aban a Cristo ca tsemets ti calchix cal nana. Jolat ti tsemets jaja max u ejtohuabac an inic ca tsutat ti bolith cal a Dios tin ebal abal quim putu an tsejcath cau binath cal a Moiss.

17Talchic

u huatsinenec tu Israel, ani u uxnal abal yab u ajith tu lej hualbith inic jantini tu ajiyab axi queat i bichouchic axi yab pithnenec an tsejcath cau cal a Dios. 16 Aba ani huahua tu Israel u pithnenequits an tsejcath cau, bel cum tu belom cal a Cristo i alhua tsoobits abal yab ja tin ebal an tsejcath cau ti neets cu tsutat tu bolith cal a Dios. Tocat qui bela a Jesucristo ani neets cu tsutat tu bolith. Talchic huahua tu Israel i belamalits ani jaxtam a Dios tu tsutalits tu bolith, yab abal i tajamal jahua in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Nan tu lej uchalchic abal ni jita tam inic yab neets ca tsutat ti bolith cal a Dios tin ebal abal in tajal jahua ca uchbiyat cal an tsejcath cau.

15Huahua

An Israelchic ani axi queat an inicchic u jeconthab

Qui bela a Cristo o qui taja jahua in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss

Tatachic ojni ebchalab ti bichoulom Galacia yab it

399 tsalpath. Jale a hualcal ta ba quit cambiyat ani ca aynanchichic i cau axi yab chubax? Huahua tu lejquith olnanchits an alhua cau janto tam tabattalab huaats tin ebal abal tsemets a Cristo ti al an cruz. 2 U lej le abal tatachic tiquin ucha max a batsumal an Espritu Santo ta ichich tin ebal abal a tajamal jahua in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Iba yab a batsumalchic ani. Tocat a, batsumal xe tam it olchin an alhua cau ani a belaits. 3 Ni hue yab it tsalpathchic. A batsumalits an Espritu Santo ani jaja ti tolmiy ca bela an alhua cau, ani xo tocat a le ca jila an alhua cau ani ca huichba ta ichich junil an tsejcath cau cal in uchbixtal. 4 Cum a yajchicnamal ca belachic an alhua cau, ani jantini hualam ta ejtohual ca cayum jila. U lej leac max ca lej tabatnachiquiye. 5 A Dios ti pithalchic an Espritu Santo ani ti tsapliyal abal ca taja i labith tajbilabchic cal in tsap jaja. Ti pithal cum a belal an alhua cau ax it olchinenec, ani yab tin ebal max ca taja jahua in ulal an tsejcath cau. 6 Ti jayqui a Abraham im bela a Dios ani jats ti tsuume ti bolith cal a Dios. 7 Ani xo tatachic ca tsoobna abal jitats im belal jahua in ulal a Dios, jaits pel i juntalab belom cal a Abraham. 8 Ma tam ti biyalits an Tocat Thuchlab in quejab ulumal abal axi yab Israelchic jaye neets ca tsutat ti bolith cal a Dios max quim bela jahua in ulal a Dios. Yab expith an Israelchic neets ca tsutat ti bolith. Quejab macuchith olna

GLATAS3 an lablinchixtalab tin cuenta an alhua cau tam ti a Dios in ucha a Abraham abal neets quin lablinchi tim puhuel am bichoulom huatsintalab inicchic tam quim bela jantini jaja im belamal. 9 Jaxtam jitats quim bela jahua in ulal a Dios, jats axi neets ca lablinchat ani ca tsutat ti bolith cal a Dios jantini ti lablinchame ani tsuume ti bolith a Abraham cal a Dios tam tim belamal in cahuintal. 10 Tajat jolbithits jitats in tsalpayal abal neets ca tsutat ti bolith cal a Dios tin ebal abal in lubal quin taja jahua in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Anits in ulal an Tocat Thuchlab abal tajat jolbithits patal jitats yab quin etsey tala putu cal tim patal an thuchath uchbixtalab axi ti al an tsejcath cau. 11 In tajax ulal an Tocat Thuchlab abal patal jitats tsutatits ti bolith cal a Dios cum im belalits, jaits axi neets ca it ejatliyat abal etsey. Jaxtam i tsoobits abal ni jita tam inic yab neets ca tsutat ti bolith cal a Dios tin ebal abal in lubal quin taja jahua in ulal an tsejcath cau. 12 Axi tsatat cal an tsejcath cau binath cal a Moiss in lej tajal ti cuenta jahua quin taja ani yab jahua quim bela. Jaits in tajal ti cuenta jahua in ulal an tsejcath cau, max jitats quim putu jats neets ca ejatliyatcua. 13 A Cristo tu calchiyamalits cal in jolbixtal an tsejcath cau tam ti tsemets ti calchix al an cruz. Tats ti tajat jolbiyat jaja abal tucu taletnanchi an jolbixtalab. In ulal an Tocat Thuchlab abal jolbithits

GLATAS3 jitats palat al i te. 14 Cum antsana in leca Cristo Jess, jaxtam xo a Dios in ejtohual quin lablinchi axi yab Israelchic jantini in lablinchi jaye a Abraham. Patal huahua tam qui bela a Cristo i batsuhual an Espritu Santo cum a Dios im bijchith ulumalits abal neets tucu pitha.

400 cau tin cubac a Moiss. An cau axi pithan a Moiss yab in ejtohual quin jolatmetha an jilchith cau axi huatbanchat a Abraham, ani yab in ejtohual quin tixca in ey an cau jahua bijchith uchan a Abraham tin cuenta janto neets ca pithan cal a Dios. 18 A Dios im bijchith ucha a Abraham abal neets quin lablinchi tin ebal in alhua inictal. Huaats jitachic ax in ulal abal a Dios tu lablinchal jaye cal i tajbil tin cuenta an tsejcath cau binath cal a Moiss. Max anac, tam a Dios yab neets tucu lablinchi expith tin ebal jahua tu bijchith uchal neets tucu tsejhualith pitha tin ebal in alhua inictal. 19 Janto ti alhua tam an tsejcath cau binath cal a Moiss? Ocox pithan an cau a Abraham, ani talbelits tam ti a Dios im pitha a Moiss an tsejcath cau abal tucu tejhuamethanchi janto pel i hualab. Ca ohuey ma tam quim baju an quij ca chichits a Cristo axi olna al nixe xi cau in tsacamilcua a Abraham. A Dios in aba i ngelchic abal quin huatbanchi a Moiss an tsejcath cau, ani a Moiss im binanchi an Israelchic. 20 Yab huaatsac i huatbanchix cal an cau tam a Dios im bijchith ucha a Abraham janto neets quim pitha. A Dios putat im bijchith ucha janto neets quim pitha.

neets tu huatbanchi jun i tipchixtalab cal im bijchith cahuintal an inic ani cal im bijchith cahuintal a Dios. An inic in ejtohual quim bijchith ulu al i thuchath u jita neets quin jilchi an calab tam ca tsemets. Tam thuchathits ni jita tam inic yab in ejtohual quim jolatmethanchi nixe xi bijchith cau, cum jaits in lej bijchith cahuintal tim binamalits an thabal. Ani ni jita yab in ejtohual quim puncunchi i cau. 16 A Dios im bijchith ucha a Abraham cal in tsacamil janto neets quim pitha. In tsacamilcua in le quin ulu juncats expith ani yab yantalam. Jats a Cristo ax u quejab macuchith olnab al nixe xi cau in tsacamil. An Tocat Thuchlab yab in ulal in tsacamilchic ejtil max yan tin eb, tocat in ulal in tsacamil. 17 Nan tu uchalchic abal a Dios in huatbanchi i jilchith cau a Abraham, ani jaye in lej punu in cahuintal abal neets quin chubax putu cal nixe xi cau. Tse i bo inic cal ox i lajuj i tamub talbel a Dios in huatbanchi an Israelchic junaque jaye i tsejcath

An tsejcath cau binath cal a Moiss ani jahua a Dios im bijchith ulu neets quim pitha an inicchic
15Ebchalabchic,

max u tomolnax an tsejcath cau binath cal a Moiss cal an cau axi bijchith uchan a Abraham cal a Dios. Ni abal jay

21Hualam

In ey an tsejcath cau binath cal a Moiss

401 iba. Max in ejtohualac an tsejcath cau tucu it ejatlinchi i ichich, tam a Dios tu tsutalac tu bolith. 22 Cum yab ani, jaxtam in ulal an Tocat Thuchlab abal tim patal an inicchic bel hualbithits tin tamet a Dios, ani jitats quim bela Jesucristo neets ca pithan jahua a Dios im bijchith ulumalits neets quim pitha. 23 Ti jayqui huahua tu Israel cunat uchbiyame cal an tsejcath cau. I aychi ca chich a Cristo abal jaja qui bela. 24 An tsejcath cau expith tu cunat cooyamal ma ti chichits a Cristo. Xo jaits i belal a Cristo, ani jaxtam a Dios in ejtohual tucu tsuu tu bolith. 25 Cum im bajuhuits an quij qui bela a Cristo, jaxtam yabats u cunat cooyab cal an tsejcath cau. 26 Cum patal tatachic ax a belamalits a Cristo Jess it tsatbathits cal jaja, jaxtam pel ti tsacamilchic a Dios. 27 Patal tatachic ax it pujnenec ani it tsatbath cal a Cristo it ichichlith ejtil jaja in ichich. 28 A Dios yab ti pocoth tsutal max it Israel o max pel it griego, max ti cunat tojnalil i amulab o max it hualcath, max it inic o max it uxum. Ti tsutalchic tit jun tamcucuth cum it tsatbathits cal a Cristo Jess. 29 Max pelits ti calchic a Cristo, it juntalab belom cal a Abraham, ani neets quit pithante jahua a Dios im bijchith ulumalits neets quim pitha a Abraham. Nan u le tu olchichic jun i tipchixtalab cal i tsacamlab. U abatnab i tsacam tam biyat tsacame axi neets ca jilchin i calab cal in tata. Aba ani talbel neets

GLATAS3,4 quin calnanchi an calab, bel biyat jayetsequi ejtil max pel i cunat tojnal cum u abatnab. 2 In cuaal in uchbil quin taja jahua ta ca abatna cal am punuth beletnom ma tam quim bajuhuits in quijil jantini ti pejchame cal in tata yabats antsana ca abatna. 3 Antsana jaye tu cuajatachue ejtil nixe xi tsacam. Ti jayqui tu abatnamal i eblim exobchixtalab. 4 Talbel i exla abal chichits in Tsacamil a Dios teje tsabal tam tim bajuhuits am pejchith quij ca chich. Aban teje cal a Dios ani huatsinenec cal i uxum. Xetsinenec quim putu cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. 5 Chich jaja abal tucu hualcantha abal yabats cu cunat abatna cal an tsejcath cau. Xo pelits tu hualcath tsacamlabchic cal a Dios. 6 Cum anits i bajumalits tu tsacamil a Dios, jaxtam a Dios tu abchamal an Espritu Santo ca cuajiy ti ichich abal qui lej exla pel tu chubax tsacamil a Dios. Cal in lej canat an Espritu Santo i bijiyal ti Tata a Dios ti lej ichich. 7 Cum huahua pelits antsana tu chubax tsacamlab cal a Dios, jaxtam yabats u cunat abatnab cal an tsejcath cau. Tin ebal a Cristo i batsuhualits i lablinchixtalab cal a Dios ejtil tam nixe xi tsacam ca jilchinits an calab.

jayqui tam ti yabaye a exlamalchic a Dios, a cunat diosnamal jahua yab chubax pel i dios. 9 Xo a exlalits a Dios ani jaja ti exlalchic tit tsacamlab cal

8Ti

In lubal a Pablo quin tolmiy ax im belal a Cristo

GLATAS4 jaja. Jale tam it huichel junil quit cunat abatnachic cal nixe xi eblim exobchixtalab? Cum yab xe in cuaal in tsap ti jecontha cal a hualab ani ni janto yab ti tabat cal a ejattal. 10 Cal nixe xi exobchixtalab a pocoth cacnalqui cal i pejath quichachic, i pejath itschic, i pejath tamubchic. Antsana xe ta tsalpayal it bolithits cal a Dios. 11 Lete max jolat u lubamal tu exobchichic an alhua cau. 12 Ebchalabchic, nan tu lej uchal abal yabats quit cunat abatna cal an tsejcath cau, tocat ca junini netha hualcacathits a ichich ejtilne. Ca lej tilachic jantini nana tim batsu cal i culbeltalab ti jayqui. 13 A tsoobitschic abal antsana tim batsu aba ani in yaulac tam nan tu caal olchichic an alhua cau. 14 Yab tin ou tsuuchic ani yab tim pojca. Ma tim batsuchic ejtil max nanaits in ngel abath cal a Dios ani ma ejtil a batsumalac a Jesucristo. 15 Caal tim batsuchic cal i lej culbeltalab ta ichich, ani xo itsots. U ulal an chubaxtalab abal tam tin ocox cuajiy cal tatachic tin lej canitha, ma max a ejtohuamalac ca caltha a hual ani tiquim puncunchi u hual. 16 Ani xo jale tin tomolnalchic? Hualam jats cum nan tu olchal jahua chubax. 17 Nixe xi quetach exobchixchic in tajalqui ejtil max in le ti tolminchichic cal a ejattal ani yab chubax. Expith ti lenanchal quit tixcan cal huahua ani quit tsatey cal jajachic. 18 Pel i alhuatalab max jita in le ti chubax tolminchi

402 cal a ejattal. Quin etsey taja ani yab expith tam nan in cuajat cal tatachic. 19 Nan tu lej yajnanchal ejtil max tatachic pel tu can tsacamil. Tam ti caal tam nan tu exobchi an alhua cau u atsa lej yajchic tu ichich ejtil i uxum in atsal lej yajchic in inictal tam hueits neets quin tsuu i tele tin hual. Junil u yajbel u ichich cum yab a le ca tala bina ta bachic abal a Cristo ca tala lejey ta ichich. 20 Cum yab lej thacat u ichich cal a eychic, u lej le max in cuajataquits cal tatachic abal cu ejtou tu tauna ani yab expith tu thuchanchi al axe xi u.

ojnichic ax a le ca bina ta ba ca taja jahua in ulal an tsejcath cau binath cal a Moiss, jats hualam cum yabaye a alhua exbayamalchic xe. 22 In olnal in cahuintal a Dios abal a Abraham in cooy tsab i tsacam, jun axi huatsin cal i uxum ax pel i cunat tojnal ani junaque axi huatsin cal in tomquil a Abraham axi yab pel i cunat tojnal. 23 In tsacamil nixe xi cunat tojnal ja huatsinqui cal in culbetal i inic, ani axi junaque in tsacamil in tomquil a Abraham ja huatsin jantini ti bijchith uchnenequits a Abraham cal a Dios abal neets ca huatsin. 24 Nixe xi cunat tojnal ani cal in tomquil a Abraham pel i tipchixtalab cal tsab i tsejcath cau. Nixe xi cunat tojnal im bij Agar ejtil an tsejcath cau axi a Dios im binanchi a Moiss ti al am bolchal Sinai. Ani jitats tsatat cal nixe xi tsejcath cau jats cal tu

Pel i tipchixtalab a Agar ani a Sara


21Tata

403 lej cunat cooyabchic, ejtil nixe xi cunat tojnal Agar cunat cooyame cal in abatnaxtal i amulab. 25 A Agar pel i tipchixtalab jaye cal am bolchal Sina ti Arabia axi xo ejtil am bichou Jerusaln im bichohuil an Israelchic. Jaits xe an Israelchic axi tsatat ani cunat cooyabe cal am biyal tsejcath cau axi pithnenec a Moiss ti al am bolchal Sina. 26 In lej tomquil a Abraham yab pel i cunat tojnal ejtil a Agar, ani ja pel i tipchixtalab cal am bichou Jerusaln axi ti eb. Huahua axi i belal a Cristo jaits i bichohuil, ani yabats u cunat cooyab cal nixe xi biyal tsejcath cau. 27 U macuchith olnab nixe xi bichou ti eb al an Tocat Thuchlab ax in ulal antse: Quit culbe uxum axi yab a ejtohual ca cooy i tsacam. Quit thajan cal a ichich culbel aba ani ni jayqui yab a tsuumal ca huatsin i tele ta hual. Xo it ejtil i uxum axi jilcacathits cal in tomquil. Talbel neets tu pithachic lej yantalam i tsacam, ma huatath ax quin cooy i uxum ax in cuaal in tomquil. 28 A Dios im bijchith ulu abal neets ca huatsin a Isaac cal a Sara. Ani huahua xo tu ebchalab pel tu tsacamilchic a Dios tin ebal im bijchith cahuintal a Dios. 29 A Isaac huatsin cal in tsap an Espritu Santo, ani tomolnachiquiyame cal a Ishmael axi huatsinqui cal nixe xi cunat tojnal a Agar cal in culbetal i inic. Xo huahua ax u it huatsinenec cal an Espritu Santo u tomolnachiquiyab cal axi

GLATAS4,5 cunat abatnab cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. 30 In ulal an Tocat Thuchlab abal a Sara in ucha a Abraham quin quethmay nixe xi uxum cunat tojnal junax cal in tsacamil, cum nixe xi tsacamlab yab pel in uchbil quin they calnanchi an jilchith calab. Ca calnanchat expith cal in tsacamil in tomquil a Abraham. 31 Ebchalabchic, huahua ax i belal a Cristo u ejtil a Isaac axi pel in tsacamil in tomquil a Abraham, ani yab u ejtil a Ishmael axi pel in tsacamil nixe xi cunat tojnal.

A Cristo tu hualcanthanchamalits i ichich abal qui etsey netha hualcacathits. Antsana ca junini nethachic a ichich ani yab ca hualcanchi ca cunat cooyat cal an tsejcath cau axi lej cunat abatnax. 2 Tiquin lej tajchi ti cuenta jahua neets tu uchachic. Nana im Pablo tu uchalchic max ca hualca ta ba quit cojchin a inictal jantini tu tajchinal an Israelchic ani max ca tsalpay abal jats tit tsutab tit bolith cal a Dios, tamna ma ni hue yab a tabatnal a Cristo abal quit tsutat tit bolith cal a Dios. 3 Nan tu lej uchalchic junil abal max antsana neets quit tajchin ta inictal, tam a cuaal a uchbil ca tala putu an uchbixtalabchic axi cuajat al am biyal tsejcath cau binath cal a Moiss. 4 Max a belalchic abal neets quit tsutat tit bolith cal a Dios tin ebal max ca putu cal an tsejcath cau, jats cum

Qui junini netha i ichich hualcanthanchithits cal a Cristo

GLATAS5 it pilmenequits cal a Cristo ani yabats a tabatnanchalchic in alhua inictal a Dios. 5 Huahua ax i belal a Cristo yab ejtil antsana tatachic a ey. Cum i belal a Cristo, an Espritu Santo tu taychamalits ti ichich i lej canat aychixtalab abal neets cu cuajiy tin tsalat cuajattal a Dios cum xo a Dios tu tsutalits tu bolith. 6 Lejatits max huahua u tsatbathits cal a Cristo Jess, ani yab janto ti tabat tin tamet a Dios max cu cojchin o yab cu cojchin i inictal. Jahua lej tabat tin tamet a Dios jats qui bela a Cristo. Ani max i chubax belal, jaja neets tucu pitha i canithomtalab ti ichich cal a Dios ani cal an inicchic. 7 Tata ojnichic a alhua aynamal an chubaxtalab, ani xo huaats jita ti tancuiyalac abal yabats ca ayna. 8 Yab ja a Dios ax ti tancuiyal, cum jats ax ti tacuyamalits abal ca ayna. 9 Yab ca ucchiy jahua uxnal abal hue i jiliy coye ca xaluhuat cal xi it, ani neets ca tala jiliybe tim puhuel an it coye. 10 U lej belal abal cal in tolmixtal an Ajatic yab neets quit jum putat tancuiyat ani yab neets quit tajat xaybinchat a tsalap. A Dios neets quin abchi i yajchictalab max jitaquitsqui quin lena ti tancuiy abal yabats ca ayna an chubaxtalab. 11 Ebchalabchic, ti jayqui nan u exobchi i inic abal pel in uchbil ca cojchin in inictal tin cuenta in uchbil cal an tsejcath cau, ani xo itsots antsana u exobchal. Max junilac antsana cu exobchi, tam yabac tin othnachiquiyal an Israelchic. Tin othnachiquiyal ani tin tomolnachiquiyal jajachic

404 cum u exobchalchic abal expith neets ca jecontha cal a Cristo max quim bela abal tsemets ti al an cruz ti calchix cal huahua i hualab. 12 U lej leac max ca tajat tixca cal tatachic axi antsana in le ti ucpinthanchi a tsalap cal in exobchixtal tin cuenta quit cojchin a inictal. 13 Ebchalabchic, aba ani a Dios ti tacuyamal abal quit hualcantha yabats quit cunat cooyat cal an tsejcath cau, bel yab ca hualca ta ba ca taja jahua in le a hualbith tajtal ey. Tocat quit canithxin ani quit tolminchxin cal a ejattal jun cal xi jun. 14 Tim patal an uchbixtalab ti al an tsejcath cau cuajat macuchithits cal juncats i uchbixtalab, jats ca canitha a at inic jantini a canithal ta ba. 15 Ca lej tajachic ti cuenta yab quit catxin cal i cau ani yab quit lehuxin, i ca talabetha an tilomtalab ax a junax cuaal cal a Cristo.

tu lej uchalchic ca netha a ichich lotocnanath cal an Espritu Santo, ani tam yab neets ca taja jahua in le a hualbith tajtal ey. 17 U tomolnax in lenomtal a hualbith tajtal ey cal in lenomtal an Espritu Santo. An Espritu Santo in le ti tolmiyal ca taja jahua in le a Dios ani yab jahua in le a hualbith tajtal ey. 18 Max it binathits ta ba quit abatnachic cal an Espritu Santo yabats it abatnab cal an tsejcath cau. 19 I alhua exlalits janto tam tajbilab u tajnal cal ax in tajal jahua in le

In lenomtal i hualbith tajtal ey ani in lenomtal an Espritu Santo


16Nan

405 in hualbith tajtal ey. In tajalchic ti uxumbe ani ti inicbe. In tajalchic atax ani balax jantinitsqui in le in anam tuul. 20 In diosnalchic i thulcuts. In tajalchic ti thiman. Im pojcalchic in at inic ani pejx. Pel i paixnomchic. Lej thubat u tsaculchic. Pel i tsenechic. In culbetnalchic ti hueutsx ani ti lehux. 21 In cainchalchic jahua pel in cal queat i inic. In lechic ti tsemthom cal in at inic. Pel i utsalchic. Lej jaylom cal i hualbith ajib. Yan antsana janto in tajalchic jitats quin taja jahua in le in hualbith tajtal ey. Nan tu uchamalits ani tu tsab uchal junil abal jitats in culbetnal quin taja antsana yab neets ca otsits ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale. 22 Yab ja antsana neets qui taja max lotocnanath i ichich cal an Espritu Santo. Jaja neets tucu pitha i canithomtalab cal a Dios ani cal i at inic. Neets tucu culbethanchi i ichich ani neets tucu jun ejetbethanchi. Neets tucu cuxuthmethanchi i ichich cal jahuaquitsqui cu tajchin cal i at inic. Neets tucu tajchi ti ichich qui yajnanchi i at inic ani qui tajchi i alhuatalab. Neets tucu tolmiy qui putu jahua i ulumal neets qui taja. 23 Neets tucu pitha i tsaattalab ti ichich. Neets tucu tolmiy yabats qui taja i cuete lenomtal. Max antsana tucu tolmiyat cal an Espritu Santo yab neets cu elchin janto cal tucu jolbiyat cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. 24 Huahua axi pel tu cal a Cristo i binamalits i hualbith tajtal ey cal patal in lenomtal cu jilchin

GLATAS5,6 tsemthachits ti al an cruz. 25 Cum tu it ejatliyal an Espritu Santo, jaxtam i cuaal i uchbil qui taja expith jahua jaja tucu abatna. 26 Yab ca cainchi ta bachic quit puhuey cal a at inic, cum hualam neets ca canatbetha a at inic ca puhuey jaye. Yab quit paixnxin jun cal xi jun.

Ebchalabchic, ca taja ti cuenta max huaats i belom jun jictohual pelnenec al i hualabtalab. Tata ax it lej junini coonchab a ichich cal an Espritu Santo ca tolmiy ca huichiy cal a Dios cal i cayatalab ta ichich. Ani tatachic ca lej alhua beletna ta ba abal i quit peley jayetsequi al i hualabtalab. 2 Quit tolmxin cal jahuaquitsqui tam quitalab a nethal ta ichich, ani antsana neets ca putu an uchbixtalab ax ti punubchamal a Cristo ca taja. 3 Max jita quin cuete tsalpayqui pel i lej alhua inic ani yab chubax, tocat in cambiyal tim ba cal in cuete tsalap. 4 Ti junchic ti junchic an inic quin alhua meta in cuete tajbil. Max in tajamal alhua, ca culbe. Yab quin tsalpayqui abal jaja expith lej alhua ani in at inic yab ani ja. 5 Ti junchic ti junchic an inic in cuaal in cuete uchbil quim putu cal jahua ti punubchame cal a Dios. 6 Jitats u exobchinal in cahuintal a Dios pel in uchbil quin tolmiy an exobchix cal jahuaquitsqui tam calab in cuaalac. 7 Ca lej alhua tajachic ti cuenta abal yab ti cambiy a cuete tsalap

Cu tolmxchic

GLATAS6 cal jahua a tajal, cum ni abal hue yab a ejtohual ca ubatnanchi in tsalap a Dios. A tajbil ejtil i iyalab axi ca tayan ani ca cale ani ca puhuey, neets quim bina in hualil jayetsequi. 8 Max ca taja jahua in le a hualbith tajtal ey neets quit quibey abal etsey, ani max ca taja jahua in le an Espritu Santo neets quit cuajiy it ejatlith abal etsey cal a Dios. 9 Yab cu tsequey qui luba qui tajpichiquiy jahua alhua. Max yab cu tsamcan qui taja jahua alhua, tam a Dios neets tucu jalbiy cal i alhuatalab tam quim baju a quicha jahua im bijiyamalits jaja neets tucu jalbiy. 10 Jaxtam etsey qui tajpichiquinchi jahua alhua tim patal an inicchic ma jutam huichat qui ejtou, ani ms qui lej lubath tajchi jahua alhua i ebchal belom cal a Cristo.

406 uchbiychic yab in tala putuhual cal jahua in ulal an tsejcath cau. Tocat in le quim puhuetha tim bachic max tatachic quit cojchinchic a inictal jantini jajachic ti uchbiyal. 14 Nana ojni yab u puhuethal tu ba, expith u le max ca puhuethanchat in ey i Ajatic Jesucristo ti calchix ti al an cruz tin ebal i hualab. Tam ti tsemets ti al an cruz ejtil nanane in junax tsemets cal jaja. Jaxtam yabats tin quinocnanchal u ichich jahua huaats teje tsabal al an hualab caylal, ani yabats u culbetnal jahua yab alhua teje tsabal. 15 Lejatits max huahua u tsatbathits cal a Cristo Jess, ani yab janto ti tabat tin tamet a Dios max cu cojchin o yab cu cojchin i inictal. Jahua lej tabat tin tamet a Dios jats expith cu pithan it i ichich cal jaja. 16 Patal tatachic ax it pithnenequits it a ichich cal a Dios u lej le abal jaja ti jun ejetbethanchi a ichich. Jaye u lej le abal ichich hual ti yajnanchi, cum patal tatachic jats ax ti lej chubax bichohuil a Dios. 17 Ma xohueits yabats u le jita tiquin conomimichiquiy tin cuenta u ey. Tejhua abal pel tin lej chubax tojnalil an Ajatic Jess, cum totoylith u inictal tin cuenta abal u olnanchal im bij. 18 Patal tatachic ebchalab, u lej le abal i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal. Amn.

tajachic ti cuenta am pactha letra ax u thuchal al axe xi u cal u cuete cubac. 12 Huaats jitachic in le ti lej uchbiychic quit cojchin a inictal ejtil axi lej tsatat cal an tsejcath cau binath cal a Moiss. Antsana in le ca tsutatchic ti lej tocat ti uchbix cal in at Israel, ani yab in le ca othnachic ejtil tu othnachiquiyab axi olnom cal in tsemtal a Cristo abal expith cal tu jeconthab an inic tam quim bela. Jats ti yab in olnalchic in tsemtal a Cristo. 13 Ma jajachic axi antsana in le ti

11Ca

An tsapnethomtalab

An u axi thuchanchat an ebchalabchic ti Efeso cal an tocat abathuale Pablo

Nanaits im Pablo tin abathualejil a Jesucristo, cum antsana pel in culbetal a Dios tiquim bijiy. Nan tu thuchanchalchic axe xi u ax it belom cal a Cristo Jess ani pel ti cal a Dios, ax it cuajilchic ti bichou Efeso. 2 U lej le abal i Tata Dios ani i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchichic a ichich cal in alhua inictal ani ti jun ejetbethanchi a ichich.

A Pablo in thuchanchal an u an tamcunel ebchalab ti Efeso

yan a Dios in Tata i Ajatic Jesucristo, cum jaits jaja ax tu pithamal patal jahua tam lablinchixtalab ti eb cum u tsatbathits huahua cal a Cristo tihua ti eb. 4 Tam ti a Dios yabaye in tsejcamal an eb ani an tsabal, jaja tu ocox tacuyamalits abal neets tucu tsatba cal a Cristo. Cu toquethanchat i ichich ani cu cuajiy tin tamet a Dios yab u mucuth cal an hualabtalab. 5 Cum lej canithom a Dios ani tin ebal jahua neets tucu tajchiye talbel a Jesucristo,

3Cacnamal

I lablinchixtalab ti eb

jaxtam tu quejab bijiyamalits a Dios qui baju tu tsacamlab cal jaja. Antsana in cuete tsalpay tucu bijiy cum pelits in lenomtal antsana huahua qui baju. 6 Etsey i binal i cacnamal yan cal a Dios tin ebal in lej huinat alhua inictal cal huahua. Jaits tin ebal xe a Dios tu lablinchal huahua ax u tsatbathits cal in can Tsacamil Jesucristo. 7 A Dios cal in huinat alhua inictal im bina in lej Tsacamil ca huaclanchat in xitsal ti al an cruz, ani jats tu paculanchithits i hualab. Tu hualcamalits abal yabats cu huicath cooyat cal i hualabtalab. 8 Jaye cal in lej yantalam huinat alhua inictal jats tu pithamalchic i tsalpathtalab ti ichich abal qui tsalapnanchi ani qui exlanchi in lej luputh tsalap a Dios. 9 Tu tsooblinchamalchic in tsalap jahua in quejab tsalpayamalits neets quin taja ti tal quichachic. Pel in tsalap a Dios axi yab tsooblinchame am biyal inicchic. 10 Patal jahua a Dios in quejab tsalpayamalits neets quin taja, jaits neets quin lej chubax taja jantoquitsqui tam quichachic quim baju. Quim bajuhuits am bijchith quicha, a Dios neets quin

407

EFESIOS1 tala tamcuy patal jayits huaats ti eb ani ti tsabal, ani neets quin tala binanchi tin cubac a Cristo abal quin tala abatna jaja. 11 Cum huahua u tsatbathits cal a Cristo, jats ti bajumalits tu calab cal a Dios. Antsana i bajumalits cum a Dios tu quejab bijiyamalits qui baju jantinits in lenomtal jaja. Jaits a Dios axi etsey cal in lej tsap in tajal patal jahuats quin lena quin taja. 12 Jats antsana tu alhua tajchamal a Dios abal qui bina i cacnamal yan tin ebal in huinat pulic ey jaja. Antsana tu tajchinenec huahua tu Israelchic ax i ocox belamal a Cristo. 13 Tatachicte axi yab it Israelchic tam ta belaits a Cristo, a Dios ti tsatba cal a Cristo. A bela tam ta atsachic an chubaxtalab abal a Cristo jaits an Jeconthax cal an hualabtalab, ani an Espritu Santo ti tsomanchi ta lej ichich im bij a Dios cum pelchic ti cal a Dios. Jaits an Espritu Santo axi a Dios im bijchith ulumal neets tucu pitha. 14 Cum cuajatits an Espritu Santo ti ichich, jats ti exlalits abal lej chubax a Dios neets tucu tala pitha patal jahua im bijchith ulumalits neets tucu pitha ani neets tucu tala tajchi patal jahua im bijchith ulumalits neets tucu tajchi. Jats ti exlalits abal a Dios tu hualcamalits abal yabats cu huicath cooyat cal an hualabtalab. Jaxtam qui bina i cacnamal yan cal a Dios tin ebal in huinat pulic ey jaja.

408 canithalchic patal jitats pel in cal a Dios. 16 Etsey u binal i cacnamal yan cal a Dios cum a belal an Ajatic ani etsey tu conchinchal yan i alhuatalab cal a Dios. 17 U conchal a Dios abal ti pithanchichic i tsalpathtalab cal an Espritu Santo, cal ca tajax exbanchi in tejhuamethach tsalap a Dios ani cal ca lej alhua exlachic a Dios ta ichich. Lej tsalat in ey a Dios ti eb. Jaits jaja axi pel in Tata i Ajatic Jesucristo. 18 U conchal a Dios abal ti pithanchichic ta ichich in tajax abal ca tajax tsoobna janto tam bijchith alhuatalab it bijchame neets quit pithanchic ti eb. Ca tajax tsoobna abal a Dios neets ti pitha i lej huinat alhua tsalat calab ti eb cum tatachic pelits ti cal a Dios. 19 Ca tajax tsoobna jaye abal a Dios cal in lej tsap u tojnal ti ichich huahua ax i belal a Cristo. Lej cathpich pulic in tsap a Dios ax in tajax tejhuamethal cal in lej pulic tajbilchic. 20 Cal in lej tsap jats tin ejtha a Cristo ti al an jolimtalab, ani talbel in cuajba tin huinab ocob ti eb. 21 Tihua tats tim punumalits ti lej cathpich pulic Abatnom cal patal an inicchic ani cal patal an ngelchic ti eb ax in cuaalchic in tsap ti abatnom. Ni jita tam ejattalab yab huaats xohue ti eb ani ti tsabal axi quim baju ejtil in lej pulic cathpich tsap a Cristo. Ma ti al an it eb ani ma ti al an it tsabal, yab neets ca huatsin jita quim baju ejtil in lej pulic tsap a Cristo. 22 Punuthits jaja cal a Dios ti lej Oclec cal patal jitaits ani cal patal janto huaats ti tsabal ani ti eb. Punuthits jaye ti lej cathpich

olchinenequits abal a belalchic i Ajatic Jess ani a

A Pablo in conchinchal cal a Dios i tsalpathtalab ax im belal a Cristo


15In

409 Oclec cal im bichohuil a Dios. 23 In tamcuth bichohuil a Dios ejtil max pel in inictal a Cristo, ani tats tu putat cuajil a Cristo cal patal in ey. Jaits jaja ax u quithbanchix cal in ey cal patal jahua huaats tim puhuel an tsabal ani tim puhuel an eb.

EFESIOS1,2 ejthachits a Cristo Jess ani a Dios tu tsatbamal cal jaja, jaxtam a Dios tu tsutal ejtil tu junax ejthachits ani tu junax cuajbathits cal a Cristo tihua ti eb. 7 Antsana a Dios tu alhua tajchamal ax u tsatbathits cal a Cristo Jess, abal quin tejhuamethanchi in alhua inictal an inicchic. Ma ca taleyits an quij quicha teje tsabal, tam a Dios neets tucu tejhuamethanchi ms in cathpich alhua inictal. 8 Cum i belalchic a Cristo ani cum a Dios pel i lej alhua inic, jats tu jeconthachits cal i hualab. Yab i jeconthal ti ba cal i tajbilabchic, expith jats a Dios ax tu jeconthalchic tin ebal in alhua inictal. 9 Cum yab ja cal in cuete tajbil tu jeconthab an inic, jaxtam ni abal jay yab in ejtohual quin taja cathat axi jeconthachits. 10 Jats a Dios expith ax tu pithamal i it ichich tam ti jaja tu tsatbamalits cal a Cristo Jess. Tu pithamal xe abal qui taja i alhua tajbilab jantini tu quejab bijchamalits qui taja.

Ti pithamal tatachic a Dios i it ejattalab cum ti tsutal ejtil it junax ejthachits cal a Cristo. Ti jayqui ejtil it tsemenec a ejattal tin ebal a quithab tajbilchic ani tin ebal a hualab. 2 Ti jayqui it xeetsac hualbibilchic jantini axi queat an hualbith inicchic yab it ejatlith cal a Dios. A tajamalchic jahua in le an ocox teneclab ax u abatnom cal patal an teneclabchic axi xetsitsil ti al an hualab caylal. Jaits an ocox teneclab ax u tojnal tin ichich an inicchic ax u jecom cal a Dios. 3 Antsana patal huahua tu xetsinenec ti jayqui tam ti yabaye u it ejatlith. Hualim i tajamal jahua i lenamal. Jahua tam lenomtalab huatsinenec al i anam tuul ani ti cuete tsalap, jats i tajamal expith. Jaxtam in tomnalac a Dios tucu yajchiquiyhue cal axi queatchic yab in tajalchic alhua. 4 Aba ani antsana i tajamal yab alhua, bel a Dios tu lej yajnanchalchic ani tu lej canithalchic. 5 Ti jayqui ejtil max tsemenec i ejattal cal i hualabtalab, ma tam ti a Dios tu pithaits i it ejattalab cum tu tsuu ejtil tu junax ejthachits cal a Cristo. Xo u jeconthachits huahua tin ebal in alhua inictal a Dios. 6 Cum

A Dios tu jeconthal tin ebal in alhua inictal

axi yab it Israelchic, yab ca ucchiy abal ti jayqui it ajiyame tit pil inicchic cal huahua ax tu Israel. I ulu abal tatachic yab pel ti cal a Dios, cum yab it cojchinal a inictal ejtil tu cojchinal an Israelchic tin ebal abal pel in cal a Dios. 12 Cum yab it Israelchic yab a exla an jilchith cau axi a Dios im pitha i biyal juntal Israelchic. Yab a exla abal a Dios im bijchith ulumalits abal neets

11Tatachic

Tsemets a Cristo abal cu huichba tu jaublab cal a Dios

EFESIOS2,3 ca chich a Cristo ti Jeconthax. Jaxtam yab a aychi ca chich ani yab a exla ti Jeconthax. Ni hue yab a exlachic a Dios. 13 Ti jayqui it ou cuajatchic cal a Dios, ani xo it utatchic cuajatits cum it tsatbath cal a Cristo Jess. Cum a Cristo in huacla in xitsal ti al an cruz abal ti paculanchi a hualab, jaxtam a ejtohualchic ca utenchi a Dios. 14 A Cristo tu juncuhuamalits huahua tu Israel ani tatachic axi yab it Israel. Yabats tu tsab cuenel, u juncatsits tu bichohuil a Dios. A Cristo tu tixcanchichic ti ichich an tomolnaxtalab cal tu lehuxin ti jayqui. 15 U lehuxin ti jayqui cum huahua tu Israel u abatnab cal an tsejcath cau ani tatachic iba. Xo huahua yabats u abatnab cal i uchbixtalab axi ti al an tsejcath cau. Cum tsemets a Cristo ti calchix cal patal huahua, jaxtam expith jaja tu abatnal xo. Jaja tu tsejca tu juncats i it bichou ani yabats tu tsab cuenel. Xohue huahua axi pel tu Israel ani axi yab Israelchic u tsotcxlithits ani u juncuthmethachits cum u junax tsatbath cal a Cristo. 16 Cum tsemets a Cristo ti al an cruz tu junax huichbamalits tu jaublab cal a Dios ani yabats u tsab cuenel. Tu tsejca tu juncats cuenel max pel u Israel ani max yab pel u Israel. Tu talabethanchi an tomolnaxtalab. 17 Chich a Cristo cal i alhua cau quin olchi an inicchic tim patal jantini ta ca huichba ti jaublab cal a Dios. Cu huichba huahua tu Israelchic ax u tsalpanchab u utat cuajat cal a Dios, ani ca huichba jaye axi yab Israelchic ax

410 u tsalpanchab ou cuajatchic cal a Dios. 18 Patal huahua tu Israelchic ani cal axi yab Israelchic max u huichbathits tu jaublab cal a Dios tin ebal in tsemtal a Cristo, cal xi juncats an Espritu Santo jats tu junax ulthal cal i Tata ti eb abal cu junax cuajiychic utat cal jaja. 19 Tatachic axi yab it Israel yab pelac ti cal a Dios, ani xo pelits ti cal. Pel tit ajithchicte tim bichohuil a Dios. Pelchicte ti ichich hual tsacamil a Dios. 20 Huahua ti patal ax i belal an Ajatic ejtil max pel u tiyopan ata. U cubathits huahua tin cahuintal a Dios axi pithanchat in abathualejilchic ani in caulomejilchic a Dios. A Jesucristo jats ejtil an mimlab tujub axi mocathits tin cub an tiyopan ata. 21 Ti junchictal huahua ejtil max pel u tujub cubathits tin inictal an tiyopan ata eblim tin cub an tiyopan ata. Neets puhuehuel an tiyopan ata, ma ta ca quithat tsejcan ti tocat tiyopan jun ta ca junini cacna an Ajatic. 22 Tatachic axi yab it Israel junax cal patal jitats tsatbathits cal a Cristo it junax cubathits tin inictal nixe xi tiyopan ata. Tats tu cuajil a Dios Espritu Santo.

Nana im Pablo teje in cuajat tin ol ti al an huicaxte. Im balith teje cum nan tu olnanchichic axi yab it Israel im bij a Cristo Jess. 2 A alhua tsoobchic abal a Dios tim bijiy abal nan tu huatbanchichic an alhua cau axi yab it Israel. Pel i

Pel in uchbil a Pablo quin olchi an alhua cau axi yab Israelchic

411 cau axi tin cuenta in alhua inictal a Dios. 3 U batsu cal a Dios. Pel i it cau axi yab olchinenec i biyal juntalchic. Jats an cau ax nan tu thuchanchamalitschic hue al axe xi u. 4 Tam ca ajiychic neets ca tsoobna abal nan u exlal i cau tin cuenta a Cristo axi am biyalab Israelchic yab in exla. 5 Pelac i tsinat cau axi yab tsooblinchat an inicchic ti jayqui. Ma xo a Dios cal an Espritu Santo in tsooblinchamalits in tocat abathualejilchic ani in tocat caulomejilchic. 6 Cal axe xi it tsooblith cau i exlalits abal xo axi yab Israelchic in ejtohual quin tabatna jaye an alhua cau. Tocat quim bela ani neets quim batsu i alhuatalab cal a Dios jantini tim batsuhual an Israelchic axi quim bela. Ca tsatbachic cal a Cristo Jess ani neets ca jecontha jaye ejtil huahua tu Israel tu jeconthab. Antsana quin tabatnachic an cau jahua a Dios im bijchith ulumalits tin cuenta an jeconthaxtalab axi cal a Cristo. Cu jilcon tu juncats cuenel huahua ax u tsatbathits cal a Cristo max pel tu Israelchic o max i. 7 Cal in alhua inictal a Dios tim bijiy cu tojonchi an alhua cau, ani cal in lej tsap tu ichich jats tin tojonthal cu olna. 8 Aba ani u atsal lej tsipilin u ey cal tim patal in tsacamilchic a Dios, bel a Dios cal in alhua inictal tin eyenthal cu olnanchichic an alhua cau axi yab Israel. U olnanchalchic abal cal a Cristo huaats i lej huinat alhuatalab lej yan, ma ni jayqui yab u talel. 9 Pel u uchbil cu tajax tsooblinchi tim patal an inicchic

EFESIOS3 nixe xi cau axi ti jayqui yab tsooblinchat i biyal juntalchic. Pel i cau axi tin cuenta in tsejcath tsalap a Dios axi expith jaja in quejab exlaits tam ti yabaye in tsejcamal an eb ani an tsabal ani patal jahua huaats. 10 Jaye patal an ngelchic ti eb ax in cuaal in ey ti abatnom ani ti oclec quin meta im bichohuil a Dios teje tsabal jantini tu tsejcab, ani antsana quin exlanchi in tsalap a Dios lej luputh ani tsalat. 11 Quin tsoobnachic abal i Ajatic Jesucristo jaits ax im putunthanchal jahua a Dios etsey in quejab tsalpayamalits neets ca tajan. 12 Xo patal huahua ax u tsatbathits cal a Cristo i ejtohual qui utenchi a Dios. Cum i lej belal a Cristo, jaxtam lej thacat i ichich qui utenchi a Dios. 13 Jaxtam nan tu lej uchalchic yab quit tapchin a tsalap aba ani u yajchicnal teje al an huicaxte cum nan tu olnanchichic axi yab it Israelchic an alhua cau. Yab u lej tajal ti cuenta max u yajchicnal, expith u le abal tatachic ca tabatna an alhua cau.

antsana cu tilchi in tsalap a Dios lej luputh ani tsalat, expith u tuthuhual u cualal tin tamet cu cacna. Jaits ja in Tata i Ajatic Jesucristo. 15 Pel jaye i Tatalab cal i inicchic axi teje tsabal ani cal i inicchic axi ti eb. 16 In cuaal jaja patal jahuaquits tam lej huinat alhuatalab abal tucu pitha. U conchal abal jaja ti tsaplilinchichic a ichich cal an Espritu Santo. 17 Jaye ti tolminchichic abal ca lej bela a Cristo, ani antsana ca

14Tam

Lej canithom a Cristo

EFESIOS3,4 junini cuajiy jaja ta ichich ani ca junini luputh ibibin ta ichich in canithomtal. 18 Tam ojni neets ca ejtouchic ca lej alhua exlanchi in canithomtal junax cal patal axi queat im belal an Ajatic jaye. Ca exlanchi xe tin tsicuel ani tin naquel ani tin luputh ani tin tecat. 19 Aba anits ca alhua exlanchichic, bel yab neets ca lej tala exlanchi in canithomtal a Cristo. Taley u conchal a Dios abal jaja ca putat cuajiy ta ichich cal patal in ey. 20 Qui puhuethanchi im bij a Dios cum jaja cuajat cal in lej tsap ti al i ichich. Cal xe in ejtohual tucu tajchi lej cathpich ani tucu pitha ma puncuthe lej yan, yab expith jahua qui tsalpay ani qui conchi cu tajchin ani cu pithan. 21 Patal huahua ax u ajith tim bichohuil a Dios qui puhuethanchi abal etsey im bij a Dios jantini tu puhuethanchab jaye cal a Cristo Jess. Amn.

412 juncucuthchic, cum jats jaja ax ti tsotcxlinchalchic a ichich. 4 Antsana in tomnal cu cuajiychic cum juncats an Espritu Santo axi cuajat ti ichich. Ani patal huahua tu tamcuth belom ejtil max pel tu juncats inictal a Cristo. Patal huahua i junax aychal qui batsu i bijchith alhuatalab ti eb, cum antsana a Dios tu bijchith uchamal neets qui batsu. 5 Juncats an Ajatic ani juncats i belomtal i junax cuaal. Juncats i pujantalab u tajchinal. 6 Juncats a Dios axi huahua i junax tatanal ani jaits jaja ax tu tala abatnalchic. Cum cuajat jaja tin ichich tim patal jitats im belal, jaxtam tu tojonthal jantinits jaja ti quin lena. 7 Ti junchictal huahua ax i belal u pithnal i lej bijith huitomtalab cal a Cristo abal qui tajchi in tojlabil. 8 Antsana tu quejab olnab ti al an Tocat Thuchlab abal neets cu pithan. In ulal antse: Cathiy a Cristo ti eb tam tin tala atamalits axi tomolnaxchic cal jaja. Ma tihua ti eb tu pithal huahua i huitomtalab. 9 Cum cathiy ti eb in le quin ulu abal ocox paiy ti eb chich tsabal. 10 Jayets jaja a Cristo axi paiy ti eb chich tsabal ani cathiy ti eb junil. Antsana tin tejhuametha abal jats jaja in cuajattal tim puhuel an eb ani tim puhuel an tsabal. 11 Talchic huahua tu belom u pithnal i huitomtalab tu abathuale cal a Cristo ani talchic tu caulome cal in cahuintal a Dios. Talchic u pithnal i huitomtalab tu bucul cal an alhua cau. Talchic

Cum tin ebal abal u tojonchal an Ajatic jats cal tin cuajat ti al an huicaxte. Nan tu lej uluth uchalchic ax it tacuthits cal a Dios quit bolith xetsin, cum antsana in tomnal ca xetsin jitats pel in cal a Dios. 2 Quit xetsin cal a ichich junini tsacath ani junini maxu. Ca etsey cayanachic a at inic ani ca paculanchi max ti tajchi jantoquitsqui yab alhua. Quit junini canithxin. 3 Cal in tolmixtal an Espritu Santo ca lej lubachic abal quit etsey cuajiy

Lej juncuth cuajat im bichohuil a Dios cal an juncuthtalab axi cal an Espritu Santo

413 u pithnal i huitomtalab tu pastor ani talchic tu exobchix cal in cahuintal a Dios. Patal huahua ti junchictal u pithnal i huitomtalab cal a Cristo. 12 U pithnal xe abal qui huita qui alhua tajchi in tojlabil a Dios jantinits tu bijchith cal a Dios. Cu tolminchxin jun cal xi jun abal cu lubach coonchat u ichich cal a Cristo cum huahua pel ejtil tu inictal jaja. 13 Cu junini tolminchxin ma patal huahua qui bajuhuits qui juncuth junini bela a Dios ani qui juncuth alhua exla a Cristo in Tsacamil a Dios. Antsana neets qui baju qui cooy i ichich lej jum putat payenequits ti eynanchix cal patal in ey a Cristo. 14 Max antsana qui baju yab neets qui cooy jalcucul i tsalap ejtil in tsalap i tsacam. Ni hue yab neets qui hualca i ichich cu quimpichiquinchat cal i pil exobchixtalab. Ni hue yab neets qui hualca i ichich cu cambichiquinchat cal in cahuintal i inic axi lej tsalpath ti cambixma ax in le tucu nethachiquiy al i bel jun tu cu quibetha. 15 Neets qui huicomna i cau axi lej chubax ani neets qui taja jahua in ulal an chubaxtalab cal i canithomtalab ti ichich. Neets cu alhuamethachiquinchat i ichich cal a Cristo abal qui baju ejtil in ichich jaja. Neets cu jum putat abatnanchat i ichich cal jaja, cum jaja jaits an lej Oclec cal patal huahua ax pel ejtil tu inictal jaja. 16 Jaits jaja ax tu puncxliliyal tin inictal jaja, cum patal huahua tu belom ti junchictal ejtil max pel tu punchintal tin inictal a Cristo. Cum

EFESIOS4 jaits i ey jaxtam tu alhua tojonthal cal in lej tsap jaja, ani ti patal huahua tu putat puncuth inictal a Cristo u juncuth neets lubach puhuehuel in canithomtal a Cristo ti ichich. bij an Ajatic nan neets tu lej uchachic i cau tin cuenta a uchbil tit belom. Yab quit xetsinchic cal a tsalap jolat ejtil axi yab exlom cal a Dios. 18 In yicutsitsith xetsinthal in tsalapchic. Cum tujbathmethanchatits in ichich yab in ejtohualchic quin tajax exla a Dios ani yab in cuaal an tilomtalab cal jaja. 19 Cum antsana in ey yabats in tsalpayal tithetal tam ca hualbinchic. In lejat binamalits tim ba quin tajpichiquiy jahua yab alhua. Expith in culbetnalchic quin taja jahuaquitsqui tam quithab lenomtalab tin inictal. 20 Tatachic yab antsana it exobchith ca taja cal a Cristo. 21 Max it tequeth exobchamejits an lej chubaxtalab ax tin cuenta a Jess ani max a lej chubax binamalits a otsoxtal ca alhua atsa, ni abal hue yab neets ca tajachic ejtil axi yab exlom cal a Dios. 22 Yabats ca hualcachic a ichich quin taja jahua in le a hualbith tajtal ey cal in hualbith lenomtalchic ataxbethom ani cambixma. 23 Tocat ca binachic a ichich quit it ejatlinchat cal a Dios. 24 Jaja neets ti it ejatlinchi a ichich ejtil in ichich jaja. Tam neets ca ejtouchic ca taja jahua chubax bolith ani tocat, cum antsana in ichich a Dios.

It in ichich axi tsatbath cal a Cristo


17Tim

EFESIOS4,5 tajat jilachic an janamtalab ani ca uluchic an chubaxtalab cal a at belom. Antsana in tomnal ta ca tajachic cum ti patal huahua tu belom pel ejtil tu juncats inictal a Cristo. 26 Max quit tsacuychic, ca taja ti cuenta yab quit hualbin. Ca thubat tixcachic an tsacultalab ta ichich. 27 Ni hue yab ca binachic a ichich quit coonchat cal an teneclab. 28 Max it cuenenec yabats quit cueen, tocat ca lej luba quit tojon. In tomnal ca tojontha a cubac cal i alhua tojlab abal ca ela janto ta ca tsejhualiy an tsejhuantal. 29 Ni jun i cau yab ca huicomnachic axi quithab. Expith ca huicomna axi alhua, cal ca eyentha cal a Dios ca lubachmethanchat in ichich ani ca lablinchat axi ti atsanchal. 30 Yab ca tepintha an Espritu Santo ax ti tsomanchamalchic ta lej ichich im bij a Dios cum pelits ti cal a Dios, ani jats ta exlalchic abal a Dios neets ti huatbachic ti eb quit cuajiy abal etsey cal jaja. 31 Ni hue yab ca xetsinthachic i cuiyaxtalab ta ichich tam it tajchinenec yab alhua. Ni hue yab quit tsacuy. Ni jayqui yab quit thajat hueutsxin tam jocpathits a ichich. Ni jita yab ca quithab tiloxnanchi ani ni jita yab ca pojcax tsalpanchi. 32 Expith ca tajchichic alhua a at inic. Quit yajnanchxin ani quit paculanchxin jantini a Dios ti paculanchamalchic a hualab cum tsemets a Cristo cal tin ebal a hualab.

414 lej luba ca baju ejtil in ey jaja. 2 Quit canithomatstechic jantini ti canithom a Cristo. Cum lej canithom im bina tim ba ca tsemets cal huahua i hualab ejtil ti bina ca tsemtha ti jayqui i corderochic cal in hualab an Israelchic. Tam ti tsemets a Cristo ti al an cruz, jilcon a Dios lej culbel ejtil max tsacchinchat cal janto lej nihuihuil. 3 Huaats i uxumbechic ani i inicbechic. Huaats i jaylomchic cal jahua pel in cal in at inic. Cum tatachic pelits ti cal a Dios, ma yab in tomnal ca tiloxna in quithab tajbilchic. 4 Yab quit atax cahuinchic ani yab quit macu cahuin. Yab quit catsub cahuin cum yab in tomnal ani. Ms in tomnal ca eyentha a hui abal ca bina i cacnamal yan cal a Dios. 5 Huaats jitachic in lej ujnal ti uxumbe ani huaats jitachic in lej ujnal ti inicbe. Huaats jitachic in ujnal quin taja jahua hualim quithab. Huaats axi lej jaylomchic cal jahua pel in cal in at inic, ani a Dios in tsutalchic ejtil max in diosnal i calab axi teje tsabal. A lej alhua tsoobitschic abal patal axi antsana in ujnal quin taja, yab neets ca otsits ti eb jun tin tajal a Dios ani a Cristo ti lej Tsale. 6 Ca lej taja ti cuenta abal ni jita yab ti cambiychic max quin ulu nix yab pel i hualabtalab. Jitats quin taja antsana nixe xi hualbith tajbilab pel i jecomma cal a Dios, ani neets ca lej yajchiquiyat cal jaja. 7 Tatachic tit belom ni hue yab ca bina ta ba quit juncun cal jajachic. 8 Ti jayqui tam it xetsinchic al i hualabtalab a yicutsitsith

25Ca

In uchbil axi pel in tsacamil a Dios

Cum tatachic pel ti ichich hual tsacamil a Dios, ca

415 xetsinthamal a ichich, ani xo a tajcacath xetsinthal cum ti pithamalchic an Ajatic in tajax ta ichich. Jats ca lej junini eynanchichic. 9 Max chubax ca eynanchi, neets ca taja jahua alhua, ani jahua chubax, ani jahua bolith. 10 Ca alhua eynanchichic ani ca lej lububuy ca tajax tsoobnanchi jahua pel in culbetal an Ajatic ca tajchi. 11 Cum ni janto ti alhua tin tamet a Dios in tajbilchic ax in yicutsitsith xetsinthal in ichich, ni hue yab ca binachic a ichich quit juncun cal jajachic. Expith ca taja jahua alhua, ani antsana jajachic quin tajax tso obna abal quithab in tajbilchic. 12 Ni yab ca tiloxnanchi in tajbilchic, cum pel i tithetalab ca tiloxnanchat jahua jajachic in tsinat tajal. 13 Neets ca tejhuamethanchat in tajbilchic, cum in tajax a Cristo in tala tajcacayal jutamits ca cuajba. 14 Jaxtam huaats i cau ax tu uchalac a Dios antse: Huayma, quit ejtsin. Tsemelom, quit tsaquiy. A Cristo neets ti pitha in tajax ta ichich. 15 Jaxtam ca lej alhua tajachic ti cuenta ca xetsintha a ichich tsalpathmethanchithits cal an Ajatic ani yab quit xetsin ejtil axi macu in tsalap. 16 Ca tsemanchichic ca etsey tajpichiquiy jahua alhua, cum huaats yan jitachic xeets lej tajpipil cal jahua yab alhua. 17 Ca lubachic ca alhua tsoobnanchi jahua pel in culbetal an Ajatic ca tajchi, ani yab ca macu xetsintha a ichich tin cuenta in culbetal jaja. 18 Yab ca hualca ta bachic quit

EFESIOS5 utsalin yab quit quibetha. Expith ca binachic a ichich ca jum putat coonchat cal an Espritu Santo. 19 Tam quit tilmats cal a at belom ca tiloxnanchichic i salmo. Ca ajatnanchichic i tocat ajatlab abal ca canatbethanchat in ejattalchic. Cal patal a ichich ca ajatnanchi ani ca puhuethanchi im bij an Ajatic. 20 Etsey ca binachic i cacnamal yan cal i Tata Dios tim bij i Ajatic Jesucristo cal patal jahuaquits ti pithal ani ti tajchal.

bina ta bachic tit at belom ca putu cal a uchbil jun cal xi jun cal i cacnaxtalab ta ichich tin tamet a Dios. 22 Max it tomquith uxum ca tala putu cal a uchbil cal a quimathil, cum jats in culbetal an Ajatic. 23 In ey an tomquith inic pel i oclec cal in quimathil ejtil a Cristo jaye pel i Oclec cal im bichohuil. Ani im bichohuil jaits pel ejtil in inictal a Cristo, ani jaja jaits pel i Jeconthax cal im bichohuil. 24 Jantini im bichohuil a Cristo in cuaal in uchbil quin tala putu jahuats ta ca abatna cal jaja, antsana an tomquith uxum jaye in cuaal in uchbil quin tala putu jahuats ta ca abatna cal in quimathil. 25 Max it tomquith inic ca ichich hual canitha a quimathil ejtil a Cristo jaye ichich hual canithom cal im bichohuil. Ma im bina tim ba ca tsemets ti al an cruz ti calchix cal im bichohuil. 26 Jats tin taja abal quin toquethanchi in ichich jitats ca otsits tim

21Ca

In uchbil axi pel i tomquilab

EFESIOS5,6 bichohuil jaja. In toquethanchal cal in cahuintal ani ejtil max cal i ja. 27 Jaxtam a Cristo in tsutal im bichohuil lej alabel. Pel ejtil i uxum tomquinel alabel tsejcath in toltomil yab xenqueth ani yab xutsbath. In tsutal lej huinat toquethachits ani yabats mucuth cal i hualabtalab. 28 An tomquith inic quin ichich hual canitha in quimathil ejtil max in canithal in cuete inictal. Max quin canitha in quimathil, jun tajat in cuete canithal tim ba jaye. 29 Yab huaats i inic quim pojca in cuete inictal. Im pijchal ani in alhua beletnal. Antsana a Cristo in alhua beletnal im bichohuil. 30 In alhua beletnal xe cum pelits ejtil in inictal jaye. Huahua tu belom ejtil max pel tu anam tuul ani pel tu beclac a Cristo. 31 Jitats quin jila in tata ani in mim ani ca tomquin cal i uxum u jumbelits cal axi tsabaccua. Ani chubax. 32 Lej luputh axe xi cau jahua in ulumal a Dios abal neets ca jumbe cal axi tsabac. Pel i tipchixtalab cal a Cristo ani cal jitats quim bela jaja. U jumbelits cal axi tsabac jaye. 33 Jaye pel i cau abal tatachic ax it tomquith. Max it tomquith inic ca ichich hual canitha a quimathil ejtil max a cuete canithal ta ba, ani max pel it tomquith uxum a cuaal a uchbil ca cacna a quimathil. Tata ax it tsacamchic ani it belom cal a Cristo a cuaal a uchbil ca taja jahuats ti quit abatna cal a tata ani cal a mim. Cum jaits a lej chubax. 2 Thuchathits tin cahuintal a Dios a uchbil ani jaye i alhuatalab max ca

416 putu. Ca cacna a tata ani a mim. 3 Tam neets quit xetsin lej culbel a ichich ani neets quit ohuey teje tsabalcua. 4 Tatachic ax it tatalab ani ax it mimlab yab janto ca tajchi yab alhua a tsacamilchic, i ca tsacutha. Expith ca alhua yejtha abal ca yejey bolith in ichich ani ca exobchichic in cahuintal a Dios abal quim bela an Ajatic. 5 Max pel it tojnal, ca cacna a amu axi teje tsabal ani ca taja jahua ti ucha. Cal patal a ichich ca lej alhua taja a uchbil cal jaja ejtil max a lej alhua tajal a uchbil cal a Cristo. 6 Yab ca tojonchichic a amu expith abal quit tsutat tit alhua tojnal cal jaja. Ca tojonchi ejtil max a tojonchal in cal a Cristo. Cal patal a ichich ca tajchi in culbetal a Dios tin cuenta a tojlabil. 7 Quit lej alhua tojonchic cal a culbetal ejtil max a tojonchal in cal an Ajatic ani yab expith in cal i inic. 8 A tsoobitschic abal neets ti alhua jalbinchi an Ajatic jahuaquits tam alhua tojlab ca taja. Max it cunat tojnal cal i amulab ani max i, bel neets ti jalbinchi an Ajatic. 9 Amuchic, ca tajchi alhua a tojnalilchic ani yab ca cuiyath tajchichic. A tsoobits abal a cuaal a amu ti eb an Ajatic jantini a tojnalilchic jaye in cuaal, ani jaja yab u pocoth cacnax cal jita max pel i tojnal o max pel i amulab.

ebchalabchic, quit xetsin lej tsaplilith a ichich cal in lej tsap an Ajatic. 11 Cum ejtilchic

10Taley

In cuachimaxtal axi i soldado cal a Cristo

417 it soldado cal an Ajatic quit xetsin lej cuachimath cal patal an cuachimaxtalab ax ti pithal a Dios abal ca ejtou ca ata an teneclab ani yab quit cambiyat cal in cambixtal jaja. 12 Am pejextalab yab i lej cuaal cal i at inic. U pejx huahua cal an ocox teneclab ani cal i teneclabchic axi xetsitsil ti al an hualab caylal. Pel i abatnom jajachic cal i inicchic axi xeets teje tsabal yicutsitsith in tsalap. 13 Jaxtam quit xetsinchic lej cuachimath cal patal an cuachimaxtalab ax ti pithal a Dios abal ca ejtou ca ata nixe xi inicchic ax u abatnab cal i teneclabchic lej pojcax. Max chubax antsana quit xetsinchic neets ca tala atachic, ani ma ni hue yab neets quit atan tatachic. 14 Ni hue yab ca hualca ta bachic quit atan. An soldado tam neets ti pejx in xetsinthal in huic lej alhua tsejcacathits ani thutututhits abal yab ca itixbetha cal in hualcath toltomil, ani tatachic tit soldado cal a Cristo quit xetsin lej tsejcacath cal an chubaxtalab. An soldado in cuaal im patal coton tin ichich inictal abal yab ca colchin in ichich, ani tatachic quit xetsin bolith ta ichich abal yab quit colchin ta ichich. 15 In tomnal an soldado alhua pajbithits tam ta ca xetsin al am pejextalab, ani tatachic quit xetsin alhua pajbithits cal an alhua cau. Jats cal ti neets ca huichba ti jaublab cal a Dios jitats quim bela. 16 Am biyal soldado in xetsinthal i thiboclab abal quin thibcoy i camlith tichoclab ani tatachic ca xetsintha a

EFESIOS6 belomtal abal ca ejtou ca thibcoy an tichoclab ax ti tichcoyal an teneclab. 17 An soldado tam tu pejx paxquith in oc cal i tacab oc abal yab ca colohuat, ani tatachic ca tsalapnanchi in jeconthaxtal a Dios abal yab ti colchi a tsalap an teneclab. An soldado ti jayqui in eyenthamal an nacat cutsil cal ca pejxin, ani tatachic ca eyentha in cahuintal a Dios. Jaits in cahuintal a Dios ax ti pithamal an Espritu Santo. 18 Etsey cu olon quinocnanath i ichich cal an Espritu Santo. Qui junini conchi in tolmixtal a Dios ani yab cu tapchin i tsalap cal an teneclab. Etsey qui xetsintha tsejcacath i ichich qui conchinchi cal a Dios i tolmixtalab jaye patal in tsacamilchic a Dios. 19 Ani tatachic tiquin conchinchi i cau cal a Dios abal cu huatbanchi an inicchic. Tiquin conchinchi in lej tsap a Dios abal cu ejtou cu olna an alhua cau axi a Dios nana tin tsooblinchamal. Pel i cau axi ti jayqui yab tsooblinchame am biyalabchic. 20 Im balithits teje al an huicaxte cum u olnamalits an alhua cau ax tin aba a Dios cu olna. Tiquin conchinchi in lej tsap a Dios abal cu olnaye cal i lej inictalab tu ichich, cum antsana in uchbith cu olna xe.

ti olchichic a Tiquico jantini tin cuajat ani janto u tajal. Pel jaja i ichich hual ebchalab cal an Ajatic ani pel i lej pututh tojnal cal an Ajatic. 22 Neets cu aba ca cale ti tsabiychic abal ti olchi jantini tu cuajat huahua

21Neets

An tsapnethomtalab

EFESIOS6 teje. Cal in olchixtal neets quit canatbethanchat a ichich. 23 U lej le ebchalabchic abal i Tata Dios ani an Ajatic Jesucristo ti jun ejetbethanchi a ichich. Jaye max ti pitha i lej canithomtalab

418 ani i lej belomtalab ta ichich. 24 U lej le abal a Dios ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal patal tatachic ax it chubax junini ichich hual canithom cal i Ajatic Jesucristo. Amn.

An u axi thuchanchat an ebchalabchic ti Filipos cal an tocat abathuale Pablo


A Pablo cuajat al an huicaxte in thuchanchal an u an tamcunel ebchalabchic ti Filipos

Nana im Pablo ani cal a Timoteo pel tu tojnalil a Jesucristo. Nan tu thuchanchalchic axe xi u patal ax it ebchalabchic cal a Cristo ani ax it cuajil ti bichou Filipos. Tu thuchanchalchic jaye ax a teycom an eylab tit eyal ani ax a teycom an eylab tit tolmix cal an tamcunel ebchalabchic tihua ti Filipos. Pel ti calchic a Dios ani it junat tsatbathits cal a Cristo Jess. 2 U lej le abal i Tata Dios ani i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal ani ti jun ejetbethanchi a ichich.

tam cu tila abal a belalchic a Cristo u binal i cacnamal yan cal a Dios. 4 Tam tu conchinchalchic i alhuatalab cal a Dios etsey u tajal cal u lej ichich culbel. Antsana nan tu conchinchalchic ta patal: 5 U binal i cacnamal yan cal a Dios cum tatachic tin lej tolmiyal cu bucu an alhua cau. Ma tam ta

3Etsey

Ol a Pablo

batsumal an alhua cau ani ma ti xohue exom tin tolmiyal. 6 Jats a Dios ax ti lejat tojonthal ta ichich cal in alhua inictal abal tiquin tolmiy. Ani u lej belal abal antsana neets ti alhua tojonthaye ma tam quim baju an quicha ca chichits a Jesucristo. 7 In tomnal antsana nan tu tsalpanchalchic cum tu cuaalchic nan tu ichich. Jaye i junax batsuhual i lablinchixtalab cal in alhua inictal a Dios abal cu junax tojon cal an alhua cau. Max in cuajat al i huicaxte ani max in hualcath, bel cal a tolmixtal u caniyal an alhua cau cal axi tomolnax ani u tejhuamethal abal chubax in ey an alhua cau cal axi yabaye im belal. 8 In lej alhua exlal a Dios abal nan tu cathpich canithalchic. Cum a Jesucristo tin ichichliyal jantini in ichich jaja, jaxtam ti nana tu lej canithalchic jantini jaja ti canithalchic. 9 U conchal a Dios abal ti tolmiy quit ms canithaxinchic ani jaye ca ms luputh exlaye a Dios. Jaye ca ms exbaye jahua huinat alhua cal a Dios. 10 Antsana etsey neets ca tacuy jahua huinat alhua, ani cal a ichich alhuamethachits yab neets

419

FILIPENSES1 quit elchin janto ti quit jolbiyat tam ca chich a Cristo. 11 Cal a Jesucristo ta ichich neets ca taja jahua alhua, ani tam ojni neets ca lej cacnanchat im bij a Dios ani neets ca lej puhuethanchat im bij a Dios.

420 In tsoobits abal pel in culbetal a Dios tin cuajat al an huicaxte abal cu caniy an alhua cau cal axi tomolnax. 18 Janto cu ulu tu ichich abal u olnab a Cristo cal axi yab tequeth in ichich ani jaye cal axi tequeth in ichich? In culbel expith cum u olnab a Cristo. Ani yab expith ja tin culbel. 19 In culbel cum tatachic tin conchinchal i alhuatalab cal a Dios ani in culbel cum tin tsaplinchal u ichich an Espritu Santo axi jununul in ey cal a Jesucristo. Jaxtam u lej tsoobits abal jahuaquitsqui quin tajchin pel i alhuatalab. 20 Jahuaquitsqui quin tajchin, ni janto yab cu taja cal quin tithebe. Expith u le quin cuajiy lubach u ichich ani cu junini olna a Cristo, abal patal an inicchic quin exlanchi im pulic ey a Cristo. Cu etsey puhuethanchi im bij jaja max quin jilcon ejat o max quin tsemtha. 21 In ejate expith abal cu tojonchi a Cristo, ani max quin tsemtha ojni neets cu ela u atabil ti eb. 22 Max tin jilal a Dios teje tsabal u ejtohual cu tojonchiye an Ajatic. Yab u lej tsoob jahua axi huinat alhua. max quin jilcon teje tsabal o max quin cale ti eb. 23 Tsab i tsalap tin quincom. Jun u leac quin tsemets abal quin cale tin cuajil cal a Cristo. Jats axi huinat alhua max anac. 24 Ani axi jun u leac quin jilcon teje tsabal abal nan cu ejtou tu tolminchiyechic cal a belomtal. 25 Cum tatachic a yejenchal u tolmixtal, u tsoobits abal neets quin jilcon teje tsabal. Neets tu tolmiy abal ca ms aynanchi im belil an Ajatic ani quit ms culbe

u le ebchalabchic abal ca tsoobna pel i alhuatalab abal im balith ti huicaxte, cum jats tu ms tiloxnab an alhua cau. 13 Tim patal in soldadojilchic an tsale in tsoobits abal im balith teje al an huicaxte expith cum tin ebal u aynal a Cristo. Patal axi teje muthat al an huicaxte in alhua tsoobits jaye. 14 Cum u lubale cu olna an alhua cau, jaxtam jathua tim patal an ebchalabchic in lej lubal ms quin tsapna a Cristo quin ms olna an alhua cau. Lejat ma ni hue yab u jiquel cal axi tomolnax. 15 Chubax huaats jitachic ax tim paixnanchal u ey ani tin tomolnal abal pel tin tojnalil a Dios. Jaye in olnal jajachic a Cristo. Ani huaats jaye ax in olnalchic a Cristo cal in lej alhua culbetal. 16 Axi antsana paixnom ani tomolnax expith in olnalqui a Cristo cum in le quim baju ti pulicchic cal an ebchalabchic. Yab tequethchic in ichich. Yab expith u culbel jajachic cum in cuajat al an huicaxte, ma in lechic tiquin tepinthanchi u ichich cal in alquith olnomtal tin cuenta a Cristo ani cal in ichich yab tequeth. 17 Jitats in olnal a Cristo cal in lej alhua culbetal in tajal cal i canithomtalab tin ichich.

12Nan

In expinchi a Pablo ca tojon cal a Cristo

421 tit belom cal jaja. 26 Neets quin ulits junil cal tatachic, ani cal u tolmixtal neets quit ms culbe cal a Cristo Jess. 27 Max nan tu tsabiy ani max yab tu tsabiy, expith ca lej lubachic quit xetsin alhua, cum antsana in tomnal ca xetsin jitats im batsumalits an alhua cau axi cal a Cristo. Ca junini aynanchi im belil a Cristo cal a ichich lej juncuthchic. Ca junax luba abal ca ms belchine an alhua cau. Jats u le cu exla a tajalchic, max quin cale cal tatachic ani max yab quin cale. 28 Ni hue yab quit jiquey cal ax ti tomolnal tin cuenta an alhua cau. An tomolnax neets quin tsoobna abal jaja pelits i inic quibenec tam quin tsuu thacat a ichich yab it jiquel. Ani tatachic neets ca tsoobna ta ichich abal it jeconthab cal a Dios. Jats a Dios axi antsana ti tsoobliyal ta ichich ani jaye in tsoobliyal an tomolnax abal quibenequits. 29 A Dios ti pithalchic an quij abal ca bela a Cristo ani ti pithalchic an quij jaye quit yajchiquiyat tin cuenta a Cristo. 30 Jantini in tomolnab, antsana tatachicte it tomolnab. A tsoobnamal jantini tin tomolname nana ti jayqui, ani a tsoob abal bel in tomolnabe tin cuenta a Cristo.

FILIPENSES1,2 tilomtalab cal an Espritu Santo. Hualam max chubax a canithal ani a letenthal a ebchalchic cal a Cristo. 2 Max lej chubaxits, tamna nan neets quin jum putat culbe cal an juncuthtalab ani an canithomtalab ax a cuaal jun cal xi jun. Neets quin lej culbe cum a nethalchic a ichich tsotcthlithits. 3 Jaxtam yab ca cooy i tsenetalab ta ichich. Ca cooy tsaat a ichich ani yab ca taja cathat ta ichich. Yab ca tsalpay abal tata it ms lej alhua ani axi queatchic iba. 4 Yab ca xija ta ba abal expith tata ca huata alhua. Ca luba ca tolmiy axi queatchic abal quin huata jaye alhua. 5 Ca lej alhua pena ta ichich in tsalap a Cristo Jess. 6 Aba ani in tajtal ey jaja pelits a Dios, bel yab in xija tim ba ca puhuethanchat im bij ti Dios. 7 In hualba tim ba ani huatsin ti inic. In taja ti tojnal cal a Dios teje tsabal. 8 Xetsin exlab in ey pel i inic jaye. Cal in ichich tsaat etsey im putumal cal in uchbil cal a Dios, ma im bina tim ba ca tsemtha ti al an cruz ejtil tu tsemthab ti jayqui i pojcax inic. 9 Cum a Jess antsana in tala putumal cal in uchbil, jaxtam a Dios im pitha in eylabil ms tecat axi huaats. Yab huaats jita lej cathpich pulic im bij ejtil im bij a Jess ca cacnanchat. 10 Pel in uchbil tim patal an ejattalab tam ca olnanchat im bij a Jess quin cacnanchi. Ma an ngelchic ani an inicchic ani an teneclabchic tim patal quin cacnanchi. 11 Tim patalchic quin olna abal a Jesucristo jaits an Ajatic. Antsana

U le cu tsoobna max chubax ti lubachmethanchal a ichich a Cristo. Hualam max chubax ti culbethanchal a ichich. Hualam max chubax a coonchal i

A Cristo in tsaca tim ba ani pithan in eylabil cathpich pulic

FILIPENSES2 neets ca puhuethanchat im bij a Dios jaye tam ca olnanchat ani ca cacnanchat im bij a Jesucristo. ebchalabchic, a putumal cal jahua nan tu exobchi in cahuintal a Dios tam tin cuajatac cal tatachic ti jayqui. Xohue biyat yab in cuajat, ms ca putu. Cum it jeconthachitschic, ca lej luba ca cacna a Dios ani ca putu cal a uchbil jantini tin le a Dios. 13 Cum jaits a Dios ax u tojnal ta ichich abal ca lenanchi ani ca tajchi in alhua culbetal. 14 Ni hue yab quit xetsin cal a ichich tococol ani jolbibil. 15 Tam ni jita yab neets ti elchi janto cal ti jolbiy. Cum pel ti tsacamilchic a Dios, quit xetsin cal a ichich bolith ani yab ca hualca quit tsilconchat cal jahua yab bolith. Cum huaats teje al an hualab caylal yantalam i inic cal in ichich yab chubax ani yab bolith. Ca tajbaxnanchi in tajax a Cristo cal jajachic ejtil ti tajbax a otchic cal an yicuax. 16 Ca olnaxnanchichic in cahuintal a Dios cal ca it ejatliyat. Max antsana ta ca tajachic, tam ojni neets quin lej culbe tam ca chich a Cristo tin ebal abal a lej putumal cal in cahuintal a Dios axi nan tu exobchichic. Cu exla abal yab jolat nan u ejtohuamal tu tolmiychic tin cuenta a ejattal. 17 Neets quin culbe aba ma quin tsemtha, cum neets cu bina tu ba cal a Dios ejtil max nan in tsacchixtalab. Tatachic a belamal a Dios ani a binamalits a ichich ejtil ti tsacchixtalab cal a Dios. Cum i junax belamal a Cristo

422 ani i junax tojonchal, jaxtam cu lej junax culbe. 18 Jantini nan in culbel, antsana quit culbetechic.

Tajbaxnanchix ax im belal a Cristo


12Can

pel in culbetal an Ajatic Jess u le cu thubat aba a Timoteo ca cale ti tsabiychic. U leac tam ca huichiy max quin ejtou tiquin olchi abal it lej juncuthchic, ani antsana quin lej culbe. 20 Ni jita yab huaats ejtil a Timoteo lej canat ti tolmiychic abal ca huatachic alhua tin cuenta a ejattal. 21 Jelat jathua patal an inicchic expith canat ti cuenta in cuete culbetal, ani iba in le quin tajchi in culbetal a Cristo Jess. 22 A alhua exlanchalits in ey a Timoteo, cum in tejhuamethalits tim ba abal lej pututh cal in culbetal a Cristo Jess. Jantini ti tolmix i tsacamlab cal in tata, antsana a Timoteo tin tolmiyamal nana cu olna an alhua cau. 23 Tam cu tsoobnaits janto neets quin tajchin teje al an huicaxte, tamnaits neets cu aba a Timoteo ca cale ti tsabiychic. 24 U aychal max pel in culbetal an Ajatic quim baju an hora tam quin calene tu tsabiychic. 25 Tatachic tin abchi a Epafrodito abal tiquin tolmiy teje al an huicaxte, ani xo u tsalpayal abal alhua ca huichiy cal tatachic. Tin tolminchamal jaja cal u tojlabil cal an Ajatic. Ejtil max pel tu at soldado cal a Cristo. 26 Lej canat in ichich in le ti tsuu ta patalchic, ani xo te cuajat lej tepith cum in tsoobnamalits abal it olchinenecchic abal jaja u yaulac. 27 Ani lej chubax u yaulac,

19Max

A Timoteo ani a Epafrodito

423 ma hueits neets ca tsemets. Cum lej yajnanchat cal a Dios, jaxtam xo jelthachits. Ejtil max a Dios tin yajnanchine abal yab quin huatath tepin max ca tsemetsac a Epafrodito. 28 U lej le cu aba ca huichiy cal tatachic abal quit culbechic tam ca tsuchi in hual. Neets quin culbene tam cu tsoobna abal it junax culbenecchic cal jaja. 29 Ca lej alhua batsu cal a culbetal, cum pel it at ebchalabchic cal an Ajatic. Ca lej etsey cacna jaja a Epafrodito ani tim patal an ebchalabchic ax in ey ejtil jaja. 30 Ca lej cacna, cum hueits ca tsemets cal yan i tojlab in tajamal cal a Cristo. In mocamal in cuete quijlabil abal tiquin tolminchi cal u tojlabil tam tatachic yab a ejtohuamal tiquin tolmiy.

FILIPENSES2,3 bajumalaquits cum u tajamalits lej yan jahua alhua yab ejtil xi queatchic an inic. 5 Ti huaxic a quicha tin huatsinenec, tamna in cojchinenec u inictal. Pel in hualim Israel. In ajith cal an lej pututh cuenel Benjamn. U tajtal ey in huatsin tin hebreo. U tata ani u mim pel i lej hebreochic. Ti jayqui pelac in fariseo lej tsatat cal an tsejcath cau axi pithnenec a Moiss cal a Dios. 6 Cal patal u canat u othnanchamal im bichohuil a Dios. U tala putumal cal u uchbil cal an tsejcath cau, ma lejat ni jita yab in ejtohuamal tiquin jolbiy tin cuenta an tsejcath cau. 7 Patal axe jahua u eyac ani jahua u tajamal jats u lej tabatnamal ti jayqui. Xohue itsots u tabatnal, cum u tsoobits abal nixe patal yab jahua in cuaal in exbath cal a Dios. Xohueits expith u tabatnal a Cristo. 8 Lej chubax u tsoobits abal patal jahua cu baju cu cuete taja yab janto in exbath max cu tabatna. Jahua in cuaal in huinat alhua exbath jats cu alhua exla u Ajatic Cristo Jess. U tala petnachiquits patal nixe jahua yab exbath abal cu lej tabatna expith a Cristo. Patal jahua u tabatnamal ti jayqui xohue u tsutal ejtil max pel i amul. 9 Cum in tsatbathits cal a Cristo ani jaits jaja u belal jaxtam in tsutat tim bolith cal a Dios ejtil axi queatchic jaye ax im belal. Yab in tsutat tim bolith abal u putumal cal u uchbil cal an tsejcath cau. 10 Expith u lej le cu ms alhua exlaye a Cristo ani quin tsapliliyat cal in tsap a Dios cal ti ejtha a Cristo ti al an jolimtalab. Jantini in yajchicnamal a Cristo, antsana

Ebchalabchic, quit culbe cum it tsatbath cal an Ajatic. Antsana nan tu thuchamalits quit culbe, ani xo tu uchal junil abal ca lej tabatnaye an culbeltalab cal an Ajatic. 2 Yab ca hualca ta ba quit exobchin cal i exobchix axi ejtil i pojcax pico lej aycocma. Huilquith ti quibtsoth uchalchic abal pel a uchbil quit cojchin a inictal abal quit exla tit calab cal a Dios. 3 Huahua ojni ax u belom cal a Cristo pel tu chubax cal a Dios. I cacnal a Dios ti lej ichich, ani u culbel cum i ichich tsotcthlithits cal a Cristo Jess. Yab i bajumal tu calab cal a Dios cal jahua u tajchinenec ti inictal ni cal jahua i cuete tajamal. 4 Max anac qui baju tu calab cal a Dios, nana u

Axi chubax bolith cal a Dios

FILIPENSES3,4 cu yajchicnane. Jantini jaja in jum putat bina tim ba cal a Dios ca tsemtha, antsanane cu jum putat bina tu ba cal a Dios. 11 Jantini ti ejtha a Cristo tam ti tsemenec, antsanane cu baju.

424 nan tu uchamalits ani, ani xo tu uchalchic junil ma cal i uquil. 19 Neets ca tajat quibethachic, cum in tajal expith jahua in le in anam tuul. Tocat in culbetnal quin taja i tithetaltalab ax in tomnalac quin tithena. Hualim xeets tsalpopol cal janto huaats teje al an hualab caylal. 20 Huahua tu belom yab antsana i tajal, cum u xeets jantini a Dios ti eb tin le cu xetsin. Biyat u xeets teje tsabal i aychal ca chich ma ti eb i Ajatic Jesucristo ax tu jeconthal cal an hualabtalab. 21 Tam ca chich neets tucu jalcunchi i tsejhuantal inictal axi teje tsabal cal i it inictal ejtil in tocat inictal jaja ti eb. Jaits jaja an Ajatic ax in lej cuaal in tsap quin taja jahuaquits quin lena ti eb ani ti tsabal.

nixe yabaye u tala bajumal. Yabaye u cuaal u ichich lej jum putat payenequits ti eynanchix cal patal in ey a Cristo Jess. Expith in exome cu baju u ey jantini jaja tin tacuyamalits cu baju. 13 Ebchalabchic, yab u ulal abal max u tala bajumalits antsana. Expith u ucchiyal jahua pelac u ey ani jahua u tajamalits, ani u lubal cu bajuye u ey ax im bijchith cal a Dios. 14 U tsemanchal cu ata an atabilab axi a Dios tim bijchamal ti eb cum in tsatbathits cal a Cristo Jess. 15 Antsana ti patal qui lubath netha i tsalap ma jutam huichat payenec i ichich ti eynanchix cal patal in ey a Cristo. Max huaats jita cal tatachic yabaye antsana in nethal in tsalap, a Dios neets quin tsooblinchi abal antsana in tomnal quin netha in tsalap. 16 Biyat qui lej alhua tsalapna ani qui putu cal an chubaxtalab ma jutam huichat i bajumalits qui pena ti ichich ani qui aynanchi. 17 Ebchalabchic, tiquin nitsbinchi u xetsintal cal a Cristo ani jaye axi queat an ebchalabchic axi xeets cal a Cristo. 18 Huaats yan axi tomolnax yab im belal max tsemets a Cristo ti calchix cal an hualabtalab al an cruz. Yan i calel

12Patal

A Pablo in lubal quin ata i atabilab ti eb

Can ebchalabchic, in lej culbel cum a belal an Ajatic ani u lej le tu tsuu. Cum nan tu tolmiychic ca bela, jaxtam a Dios neets tiquim pitha i atabilab ti eb talbel. Jaits ca junini bela an Ajatic cum it tsatbathits cal jaja. 2 U pacabethal a Evodia ani a Sntique abal quin cooy lej jununul in tsalap, cum pelchic i at ebchalab cal an Ajatic. 3 Huaats jun cal tatachic axi lej pututh ani junax tojnenec cal nana cal an alhua cau. Jats jaja quin tolmiychic a Evodia ani a Sntique ca juncuthmethanchat in tsalap. Jajachic in lubamal tiquin tolmiy cu olna an alhua cau jantini a Clemente ani queatchic i ebchalab tin tolmiyamal jaye. Punuthits im

Cu culbe etsey cal an Ajatic

425 bij jajachic al an u jun ti thuchath im bij axi pithnenequits i it ejattalab abal ca etsey cuajiy cal a Dios. 4 Etsey quit culbechic cum it tsatbath cal an Ajatic. Tu tsab uchal junil quit etsey culbe cal an Ajatic. 5 Ca cayana patal an inicchic ani ca tajchi i alhuatalab. Ca lej tiltomay abal an Ajatic hueits neets ca chich. 6 Jahuaquitsqui ca huata yab ca hualca a ichich quit tepinthanchat. Etsey ca tala hualbanchi cal a Dios ani ca conchi in tolmixtal. Ca conchi jahuats ca yejenchi ani etsey ca bina i cacnamal yan cal a Dios. 7 Tam ojni a Dios neets ti lej cathpich jun ejetbethanchichic a ichich, ma yab neets ca elcanchi i cau ca ulu jantini ta atsal lej cathpich jun ejetbethachits a ichich. Cum it tsatbath cal a Cristo Jess, antsana a Dios neets ti alhua coonchi a ichich ani a tsalap jun ejetbethachits abal yab quit tepinthanchat.

FILIPENSES4 ani jahua tin tsuumal nan cu taja. Max antsana ta ca taja, tam ojni a Dios neets ca cuajiy ta ichich ti jun ejetbethanchi. lej culbel ani u binal i cacnamal yan cal an Ajatic, cum junil tatachic a lej cuaal a canat tiquin tolmiy. Yab u ulal abal tatachic max tin tajat ucchiyamal. Iba. Tocat ma xohue in tomnalits tiquin abchi hue i tolmixtalab. 11 Yab u ulal max u lej cuaal i yejenchixtalab, cum u ujnamits quin cuajiy culbel cal jahuaquitsqui u cuaal. 12 U alhua exlalits jantini tu cu huata i tsejhuantaltalab ani jaye jantini tu cu huata i yantalam alhuatalab. U ujnamits quin culbe cal jahuaquits cu huataxna. In culbel max in ajhuel ani in culbel max in cail. In culbel max u cuaal i jilcomach ani in culbel max yab janto u cuaal. 13 Cum a Cristo tin tsapliyal, jaxtam patal jahuaquits u ejtohual cu huata. 14 Aba ani u ejtohual patal cu huata, bel alhua abal tin abchi i tolmixtalab cal u quibat xetsintal. 15 Tata ebchalabchic ti Filipos a tsoobits abal tam tin cale ti Macedonia cu it olna an alhua cau, expith tatachic tin tolmiy ani axi queat an tamcunel ebchalab yab tin tolmiy. Cal a culbetal tatachic tin abchi i tolmixtalab, ani nan tu tolmiychic tin cuenta a ejattal. 16 Tam tin cuajatac ti Tesalnica tatachic tin abchi i tolmixtalab tsab oxil. 17 Aba ani in culbe cal an tolmixtalab ax tin abchi, yab expith ja tin culbel.

10In

Abchin a Pablo i tolmixtalab

ebchalabchic, ca lej alhua penonoy ta ichich ani ca junini tsalapna hualim jahua chubax. Jahua tequeth, jahua bolith, jahua tocat, jahua alabel, jahua huinat alhua, jahua huinat tsalat, ani jahua culbetnab cal a Dios, jats axe tim patalchic ca lej alhua penonoy ta ichich ani ca junini tsalapna. 9 Ca tala tajachic jahua nan tu exobchamalits ani jahua nan tu tsalabchamalits. Ca tajachic jahua tin atsanchamalits nana cu ulu

8Taley

Qui tsalapna jahua alhua

FILIPENSES4 In lej culbel cum cal nixe xi tolmixtalab neets ca baju ca cooy ms janto cal a Dios ti eb. 18 U tala batsumalits jahua tatachic tin abchi cal a Epafrodito. Ma u cuaale i jilcomach. Culbel a Dios cal a tolmixtal, cum ejtil i tsacchixtalab jom lej nihuihuil ax am biyalabchic im bina tam ti cacnax cal a Dios. 19 A Dios neets ti pithachic patal jahua ca yejenchi. Lej yan i tsalat pithoblab in cuaal, ani neets ti pithachic cum it tsatbath cal a Cristo Jess. 20 Jaxtam qui etsey puhuethanchi im bij i Tata Dios. Amn.

426
An tsapnethomtalab

tsapnetha tim patal im bichohuil a Dios tihua cal im bij a Jesucristo. Ti abchal tatachic i tsapnethomtalab patal an ebchalabchic axi teje cuajat cal nana. 22 Ani jayetsequi axi queatchic tim patal im bichohuil a Dios teje cuajat ti abchalchic i tsapnethomtalab. Ti lej abchalchic i ichich hual tsapnethomtalab an ebchalabchic axi cuajat tin quima an lej pulic tsale romano. 23 U lej le abal i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi a ichich ta patalchic cal in alhua inictal. Amn.

21Ca

An u axi thuchanchat an ebchalabchic ti Colosas cal an tocat abathuale Pablo

Nanaits im Pablo tin abathualejil a Jesucristo, cum antsana pel in culbetal a Dios tiquim bijiy. Nana ani u ebchal cal a Cristo Timoteo tu tsapnethalchic. 2 Nan tu thuchanchal axe xi u ax it belomchic ani ti cal a Dios tihua ti bichou Colasas. U lej le abal i Tata Dios ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal ani ti jun ejetbethanchichic a ichich.
3Etsey

A Pablo in thuchanchal an tamcunel ebchalab ti Colosas

i binal i cacnamal yan tam huahua tu conchinchalchic i alhuatalab cal a Dios in Tata i Ajatic Jesucristo. 4 I binal i cacnamal yan cum u olchinenequits abal a belal a Cristo Jess ani a canithal patal axi ajith pel in cal a Dios. 5 Ma tam ta tsiquiyamal ca belchi an alhua cau, tam a Dios ti taychamal an aychixtalab ta ichich abal chubax neets quit pithan i bijchith calab ti eb. 6 Ma tam ta tsiquiyamal ca atsa an alhua cau, tiquele ta lej exlaits abal lej chubax a Dios pel

Ol a Pablo

i alhua inic cal tatachic. Jaits an alhua cau cal tit jalcunchithits a ichich ani jaye in ichich queat i inicchic. Jaits an alhua cau ax u olnab ani neets yanenel tim puhuel an tsabal. 7 Pel i can ebchal Epafras ax ti exobchichic an alhua cau. Pel i lej pututh tojnal junax cal huahua tin cuenta in tojlabil a Cristo. 8 Tu olchichic a Epafras abal it lej canithomchic cum an Espritu Santo ti taychamal ta ichich in canithomtal a Dios. 9 Ma tam ti huahua u olchinenequits abal a belamal a Cristo ani it canithom cal im bichohuil a Dios, ma tamna yab i palcanchamal tu lej ol abal a Dios ti tala tsooblinchichic in culbetal. Ti pitha an Espritu Santo an tsalpathtalab ani an ejtixtalab. 10 Ca ejtou quit xetsin tequeth jantini in tomnal axi pel in cal an Ajatic. Etsey ca taja expith jahua jaja ti lenanchal ca taja. Ca taja hualim jahua alhua ani ca ms alhua exlaye a Dios. 11 Jaye i conchal a Dios abal cal in huinat alhua tsap ca ejtouchic ca cuxuy cal i cayatalab ani cal i culbeltalab ta ichich jahuaquitsqui

427

COLOSENSES1 ca tamu teje tsabal. 12 Qui bina i cacnamal yan cal i Tata ti eb cum tu huejlanchamalits i ichich abal cu cuajiy ti al in tajax. Tats qui batsu i lablinchixtalab ax a Dios tu bijchamalits neets tucu pitha cum pel tu cal jaja. 13 A Dios tu calthamalits ti al an yicuax yabats cu abatna cal an teneclab, ani xo tu huatbamalits cu abatna cal in can Tsacamil. 14 Jaits jaja ax tu jalbith tsaiyamalits cal in huaclath xitsal ani tu paculanchamalits i hualab.

428 axi tsemets ani ejthachits ani pel i lej ocox cal patal jahua huaats ani jitachic huaats. Pel in culbetal a Dios abal a Cristo jaits axi ms cathpich pulic in ey cal patal. 19 Pel in culbetal a Dios abal in tajtal ey a Cristo jununul in ey cal jaja. 20 Cal in huaclath xitsal a Cristo, a Dios in le abal ca huichba ti jaublab cal jaja patal jahua pilmenequits ti tsabal ani ti eb. 21 Aba ani ti jayqui tam ti yabaye a exla a Dios a tajamal yab alhua ani a tomolnamal ta ichich a Dios, bel xohue it huichbamejits tit jaublab cal jaja. 22 It huichbamejits cum a Cristo ti yajchicnanchamal ti al an cruz. It cuajatchic tin tamet a Dios cal a ichich huejlanchithits, ani yabats it mucuth cal i hualabtalab ani yabats it jolbith cal a Dios. 23 Jaxtam ca junini bela an chubaxtalab ani ca tayat cooy ta ichich. Ca netha lej tayat ta ichich an aychixtalab ax it taychin cal an alhua cau. Jaits an alhua cau ax it olchinenequits ani neets olnanchabe abal jutamqui tim puhuel an tsabal. Nanaits im Pablo u olnanchalne.

Dios yab i ejtohual qui tsuu cal i tsuux hual. In Tsacamil ojni jats ti chenec tucu tejhuamethanchi in ey a Dios. Pel in ey in Tsacamil a Dios lej cathpich pulic cal patal in tsejcabil a Dios. 16 Jaits jaja a Cristo ax in tala tsejca patal jahua ti eb ani patal jahua ti tsabal huaats, cum antsana pithan in uchbil cal a Dios. Jahua yab i tsutal ani jahua i tsutal tim patal jaja in tala tsejca. Im pithamal an ngelchic ti eb in eylabil ani in tsap ti abatnom. In tala tsejcamal patal jahua huaats abal ca eyentha jantini jaja quin lena. 17 Ocox cuajatits a Cristo tam ti yabaye huaats i tsejcabilab caylal. Ani xohue cal in lej tsap in tala teycom tin ay patal jahua huaats. 18 Jaits jaja an lej Oclec cal im bichohuil a Dios. Patal huahua tu belom axi tu bichohuil a Dios ejtil max pel tu tamcuth inictal a Cristo, ani jaja tu ejatliyalchic. Jaits jaja

15A

A Dios tu huichbal tu jaublab cal jaja cum tsemets a Cristo

ani u yajchicnal abal tin cuenta tu olchamalchic an alhua cau, bel lej culbel u ichich cum neets ca lej tabatnaye cal im bichohuil a Dios jahua cu yajchicna. A Cristo in yajchicna an yajchictalab tin anam tuul abal ca lablinchat im bichohuil a Dios, ani nanane cu yajchicna tu inictal abal ca lablinchat im bichohuil a

24Aba

Pel in uchbil a Pablo quin tolmiy an tamcunel ebchalab

429 Dios. Patal huahua tu belom axi tu bichohuil a Dios ejtil max pel tu tamcuth inictal a Cristo. 25 Cum tim punumal a Dios abal cu tojonchi im bichohuil, jaxtam nan tu huatbanchal in quithat cahuintal a Dios abal ca tabatnanchi. 26 Tim punumal a Dios abal nan tu tsooblinchichic axi yab it Israelchic an cau axi tsincanchame am biyal inicchic. Xohue a Dios tim pithamal an quij cu olnanchi nixe xi cau cal in tsacamilchic. 27 Pel in culbetal a Dios abal tatachic axi yab it Israel quit olnanchat axe xi huinat alhua cau axi ti jayqui pelac i tsinat cau yab olnanchat am biyal inicchic. An cau jats axe abal a Cristo cuajat ta ichich tatachic, ani jaxtam a cuaal an aychixtalab ta ichich neets quit chubax cuajiy tin tsalat cuajattal a Dios ti eb. 28 Jaits a Cristo im bij axi huahua tu abathuale i olnanchal cal patal an inicchic. I tsalabchal ani i exobchal axi tsatbathits cal jaja abal quin alhua ejtinchi in ey ani ca jum putat payeyits in ichich ti eynanchix cal patal in ey a Cristo. 29 Jaits u tojlabil ax u tsapic lubal cu taja cal patal u canat, cum tin tojonthal a Cristo cal in lej tsap nan tu ichich. U lej le abal ca tsoobnachic abal nan u lej tsapic lubal tu conchinchal i tolmixtalab cal a Dios. Aniye jaye u lubal tin cuenta an ebchalabchic axi ti Laodicea ani patal axi yab tin tsuchamal u hual. 2 A Dios ti tsaplilinchi a ichich ani ti tsotcthlinchi a ichich cal in canithomtal. Antsana ca alhua ejtiy an chubaxtalab, cal quit jum

COLOSENSES1,2 putat chubax thacatbethanchat a ichich. Antsana ca alhua exla a Cristo, cum expith cal jaja i ejtohual qui exla a Dios. 3 Jaits jaja expith ax tu tsooblinchal tin cuenta in huinat ey a Dios ani in luputh tsalap a Dios. 4 Nan tu uchalchic axe xi cau abal ni jita yab ti cambinchi a ichich cal i cau axi expith quijithqui ani yab chubax. 5 U ichich cuajat cal tatachic aba ma ani yab in cuajat ta tsuux hual. In culbel cum a nethal alhua tsejcacath a ichich ani a junini belal a Cristo. 6 Cum a batsumalits an Ajatic Jesucristo ta ichich tam ta bela, jaxtam quit junax xetsin cal jaja. 7 Ca jila ca tayat cuajiy ta ichich ani ti lej tsaplilinchi a ichich abal ca junini bela an chubaxtalab. Ca etsey bina i cacnamal yan cal jaja. Patal antsana it exobchinenequits ca taja.

taja ti cuenta yab ca hualca ta ba ti cuechi an chubaxtalab ta ichich ani ti huicchi a ichich cal i exobchixtalab axi jolat ani cambix, cum pel xe axi tal tin cuete tsalap an inic ani huatbanchame an exobchixchic cal in at inic. Yab ja axi cal a Cristo. 9 In tajtal ey a Cristo jununul in ey cal a Dios ani jaye pel in ey ti inic. 10 Cum tatachic it tsatbathits cal a Cristo, jaxtam a ejtohual ca eynanchi patal in ey jaja. Jaits jaja an Tsale Oclec cal tim patal an oclec ani cal tim patal an abatnom ti eb. 11 Cum it tsatbathchic cal a

8Ca

Axi pithnenec it in ichich cal a Cristo

COLOSENSES2,3 Cristo it calnab cal jaja, ani yabats a tajal jahua in le a hualbith tajtal ey. Yab it cojchinenec a inictal ejtil an Israelchic ti jayqui axi pel in cal a Dios. 12 Ma tam tit pujnenecchic ejtil max it junax joliyat cal a Cristo ani ejtil max it junax ejtha cal jaja, cum a belal abal a Dios cal in lej tsap in ejtha a Cristo ti al an jolimtalab. 13 Tam ti yabaye it tsatbathchic cal a Cristo ejtil max it tsemenec ti al an hualabtalab ani yab pelac ti cal jaja. Xohue cum it tsatbathits cal a Cristo a Dios ti paculanchamalits a hualab ani ti pithamalits it a ichich ejtil in ichich a Cristo. 14 A Dios ti paculanchi a hualab cuentajil ax a nenchamal a Dios tin ebal abal yab a tala putumal cal in uchbixtal. A Cristo ti calchiy cal a hualab tam ti tsemets al an cruz ani xo yabats it jolbith cal a hualab. 15 Tam ti tsemets a Cristo al an cruz in tala ata an ocox teneclab ani patal in juntalchic axi abatnomac cal an inic. In cuaalchic ejtil max huicat abal i tucu atantha.

430 lej cathpich chubaxtalab i belal. i exobchixchic in lej ulal abal tsubinchame i tsubixtalab lej tocat cal a Dios. Ejtil max in tajal tsaat ani yab chubax, tocat in jolat cathatnal in cuete tsalap. In cacnal i ngelchic, cum in tsalpayalchic abal cal xe u ulel cal a Dios. Yab ca hualca ta ba ti canchi yab ca cacna a Cristo. 19 Jajachic yab im palenchal a Cristo an lej Oclec cal patal huahua ax u ejtil tu tamcuth inictal a Cristo. Ti junchictal pel ejtil tu punchintalab tin inictal ani ti patal u tsotcthlith cal jaja. Jaits a Cristo ax tu pijchal cal i ejattal, ani jaxtam u junax puhuethanchab i ejattal jantini in le a Dios. 20 Cum it tsatbathchic cal a Cristo, ejtil max it tsemenequits tin cuenta i uchbixtalab axi tal tin cuete tsalap an inic. Yabats in tomnal ca bina ta bachic quit abatna cal nixe. 21 Ti uchbiyalac abal yab ca taca nixe ani yab ca capu nixe ani yab ca teyna nixe. 22 Patal nixe jahua ti canchalac u talelqui. Pel in uchbixtal ani in exobchixtal i inic expith. 23 Max a putuhual cal nixe xi uchbixtalab ejtilqui a tajal tocat, ani yab chubax. Ejtilqui max a tsacal ta ba, ani yab chubax. Ejtilqui max a alhua beletnal ta ba, ani yab chubax. Jolat cum yab u cubel in hualbith lenomtalchic ta inictal cal nixe xi uchbixtalab. Cuajat a Cristo ti eb tin huinab ocob a Dios jantini ti puhuethanchamejits im bij. Ejtil it cuajatchicte ti eb, cum ejtil it junax ejthach cal jaja. Jaxtam ca luba ca
18Huaats

it tsatbathits cal a Cristo, ni jita yabats in ejtohual ti uchbiy tin cuenta am pabiltalab cal an capnel ani cal an utsnel. Aniye jaye tin cuenta an ajibchic cacnaxtalab cal a Dios ax in tajal an Iraelchic ti tamub ani ta its ani ti semana, ni jita yab in ejtohual ti uchbiy. 17 Patal nixe an tsejcath cau pel i cau cal cu tsooblinchat janto taye tal talbel. Cum chichits a Cristo jaits jaja an

16Cum

Qui lena jahua huaats ti eb cal a Cristo

431 calnanchichic jahua huaats tihua ti eb. 2 Ca lej tayat tsalapnanchi patal jahua huaats ti eb ani yab jahua teje tsabal. 3 Antsana ca tajachic cum ejtil it junax tsemets ti al an cruz cal a Cristo ani xohue ejtil it tsinat mapcathits a ichich tihua ti eb cal a Cristo ani cal a Dios. 4 Jaits a Cristo ti eb cal tu it ejatlinchab i ejattal. Ani neets cu junax puhuethanchat i ey cal jaja tam ca chich junil quin tejhuamethanchi an inicchic jantini ti lej puhuethanchithits im bij cal a Dios.

COLOSENSES3 a ichich. Yabats ca taja jahua ti jayqui a ujnam yab alhua ca taja. 10 A Dios ti pithaits it a ichich, ani etsey ti itmethanchale abal ca baju ms ejtil in ichich jaja ani ms ca exlaye jaja. 11 A Dios yab in tsutal ms exbath an inic max pel i griego o pel i Israel, max cojchinenequits in inictal o iba, max pel i pil inic o pel i cuiix noc, max pel i cunat tojnal o pel i amulab. A Dios in tsutal a Cristo jats expith lej exbath in ey cal patal an inic, ani in tsutal exbath patal an inicchic axi in cuaal a Cristo tin ichich. 12 Cum a Dios ti canithalchic, jaxtam ti tacuyamalits ca baju ti cal jaja. Cum ti pithamalits it a ichich a Dios, antsana ca yajnanchi jaye a at inicchic ani ca tajchi i alhuatalab. Ca cooy tsaat a ichich. Ca hualba ta ba ani ca cuxuy jahuaquits ca tamu. 13 Ca cayana ani ca paculanchi jitats ti othanchal i cau. Jantini a Cristo ti paculanchi a hualab, antsanate ca paculanchi a at inic max hualbinenec cal tata. 14 Jahua a Dios in tsutal lej cathpich exbath jats quit canithxin jun cal xi jun. Antsana neets quit jum putat tsotcxlin jun cal xi jun. 15 Cum a Dios ti tacuyamalitschic ani ti tamcuyamalits abal ti tsejca tit juncats cuenel ta patalchic, jaxtam ca jilchi a Dios ti teynanchi a ichich abal quit cuajlelenchic jun ejet. Ani etsey ca bina i cacnamal yan cal a Dios cal xi yan i alhuatalab ti pithalchic. 16 Ca lej penonoy ta ichich in cahuintal a Cristo ma ca tala balchinits. Jats ca exobchixnanchi

a ichich cuajat cal a Cristo ti eb, ca taja ejtil max tsemenequits a hualbith lenomtal ta ichich tin cuenta jahua yab alhua teje tsabal. Yab quit juncunchic cal axi yab pel a tomquil ani yab ca quithab tsalpanchi an uxum. Yab ca hualca a ichich ca lena jahua quithab ni jahua yab alhua. Yab ca huatath cainchi jahua huaats teje tsabal, cum max antsana a tajal ejtil max pel a diosil. 6 Patal axe jitats quin taja in jecomnal a Dios, ani neets ca abchin i cacath yajchictalab cal a Dios. 7 Tam ti tatachic yabaye a exlamal a Dios a tajamal patal nixe xi hualabtalab, ani xohue nan tu uchal yabats ca taja. 8 Cum a exlalits a Dios, ca tala jila an hualabtalabchic. Yab quit tsacuy. Yab ca quithab tsalpanchi ani yab ca quithab cahuiliy a at inic. Ni jita yab ca atax uchachic. 9 Ca tajat jila an janamtalab cum jalcuthits

5Cum

In it ichich ax im belal a Cristo ani in hualbith tajtal ey

COLOSENSES3,4 ani ca tsalabchixnanchi an ebchalabchic cal an lej tsalpathtalab ax tu pithal a Dios. Cal in alhua inictal a Dios taychithits ta ichich ca ajtinchi a Dios cal i salmo ani cal i himno. Ca ajtinchi cal i tocat ajatlab ax ti pithal an Espritu Santo. 17 Ca lej cacnanchi im bij an Ajatic Jess, ma expith ca taja ani ca ulu jahua cal ca cacnanchat im bij jaja. Quit utey junax cal jaja tin tamet i Tata Dios ani ca etsey bina i cacnamal yan.

432 jalbinchi talbel ti eb. 25 Ani a Dios axi yab pocoth tsutom cal an inicchic neets ti huichbanchi talbel max a tajamal yab alhua. Max it amulab pel a uchbil ca taja jahua pututh ani jahua bolith cal a tojnalilchic. Yab ca ucchiy abal a cuaalte a Amu ti eb ax ti tsutal. 2 Yab ca palcanchichic tit ol. Etsey ca netha a ichich lej lubach tit tilom cal a Dios ani etsey ca bina i cacnamal yan cal jaja. 3 Tucu conchinchi i tolmixtalab cal a Dios abal tucu japchi i huileb jun tu cu otsits qui olna an cau tin cuenta a Cristo. Jaits a Cristo axi ma xohue u ejtohuab ca tajax exlanchatits in lej ey ti Jeconthax, yab ejtil tam ti jayqui yab u lej exlanchab. Aba ani pel in huicnel tin cuenta abal u olnamalits a Cristo, bel a Dios tiquin tolmiy cu olnaye. 4 Ca conchi a Dios abal nan cu ejtou cu lejquith olchi an inicchic axe xi it cau, cum jaits axe pel u uchbil. 5 Quit xetsinchic cal a ichich tsalpathmethanchithits cal an Ajatic, abal axi yab belom yab quin ejtou ti quithab tiloxnanchi a xetsintal. Etsey ca lubach tojonchi an Ajatic patal an hora, yab ca jilcanchi ni jun i hue. 6 Cal in alhua inictal a Dios taychith ta ichich, etsey ca huina i cau axi alhua. Antsana ca tsoobna jantini ta ca toctsiy patal jitats ti conomichiquiyal tin cuenta a xetsintal.

it tomquith uxum ca bina ta ba cal a tomquil abal ca putu a uchbil. Jats in tomnal ca taja cum it belom cal an Ajatic. 19 Max it tomquith inic ca lej canitha a tomquil ani yab quit itixbe cal jaja. 20 Tata tsacamchic ca taja patal jahua ti uchbiyal a tata ani a mim, cum antsana pel in culbetal an Ajatic. 21 Max it tatalab, yab ca huatath cuiya a tsacamilchic, i canats ca tapchin in tsalap ani yabats neets quin lena ca alhuamethanchat in ichich. 22 Max pel it tojnal ca taja patal jahua ti uchbiyal a amu, cum jaits a amu teje tsabal. Cum a cacnalchic a Dios, jaxtam ca etsey taja tit alhua tojnal cal a ichich tequeth ani yab expith tam ti metal a amu ani a lenal quit ajiyat tit alhua tojnal. 23 Ca taja cal lej patal a canat patal jahuaquits tam tojlab, cum jaits an Ajatic jaye ax a tojonchal ani yab expith i inic. 24 Jaits a Cristo a lej Amu ax a tojonchalchic, ani a tsoobits abal a Dios neets ti

In uchbil am belomchic cal in at inic


18Max

lenath ebchal cal a Cristo Tquico neets ti tala olchichic

7I

An tsapnethomtalab

433 jantini nan tin cuajat. Jaja tin lej tayat tolmiyamal cu tojonchi an Ajatic. 8 Neets cu aba ca cale cal tatachic abal ti olchi jantini tu cuajat teje huahua tu ebchalabchic, ani jaye jun tajat ti lubachmethanchi a ichich. 9 Cal jaja a Tiquico neets jaye i lenath ebchal Onsimo axi pel i Colosasib ejtil tatachic. Pel jaye i lej pututh tojnal cal an Ajatic. Jajachic neets ti tala olchichic jantini huahua i huatal teje. 10 Ti abchal tatachic i tsapnethomtalab a Aristarco axi pel u at juntal huicnel. Jaye ti abchal i tsapnethomtalab a Marcos axi pel in atatal a Bernab. Nan tu uchamalits max ca ulits a Marcos cal tatachic, ca batsu cal a culbetal. 11 Ti abchal i tsapnethomtalab a Jess axi bijiyab jaye ta Justo. Expith axe jajachic tim patal am belom Israel jats ax tin tolmiyamal cu olnanchi an inicchic jantini ca otsits jun tin tajal a Dios ti lej Tsale ti eb. In lej culbel cal in tolmixtal jajachic. 12 Ti abchalchic i tsapnethomtalab a Epafras axi pel i Colosasib ejtil tatachic. Pel in tojnalil jaye a Cristo. Etsey in tsapic lubal quin conchi a Dios abal ca tayat

COLOSENSES4 cooychic a ichich lej jum putat payenequits ti eynanchix cal patal in ey a Cristo ani quit tala tsooblinchat in culbetal a Dios ca tajchi. 13 U lej tsoobits abal lej tsequey in inictal a Epafras ti conchinchix cal a Dios cal tatachic ani cal an ebchalabchic ti Laodicea ani cal ax ti Hierpolis. 14 An lenath ebchalab ilalix Lucas ani a Demas ti abchalchic i tsapnethomtalab jaye. 15 Tiquin tsapnethanchi an ebchalabchic ti Laodicea. Jaye tiquin tsapnethanchi a Ninfas ani an ebchalabchic ax u tamcunal tin quima. 16 Tam tatachic quit tala ajinchatits axe xi u, tam ca abchi an tamcunel ebchalab ti Laodicea abal ca ajinchat taja jaye. Ani an u ax u abchamalits ti Laodicea jayetsequi neets quit abchin axi tatachic tit Colosas abal quit ajinchatte. 17 Ca ucha a Arquipo abal quin tala taja an tojlab axi pithnenec cal an Ajatic. 18 Taley nana im Pablo tu abchal axe xi tsapnethomtalab axi pel u cuete thuchbil. Lej yab ca ucchiychic abal nan pel in huicnel. U lej le abal a Dios ti lubach coonchichic a ichich cal in alhua inictal. Amn.

An caal u axi thuchanchat an ebchalabchic ti Tesalnica cal an tocat abathuale Pablo

Nana im Pablo ani a Silvano ani a Timoteo tu abchal i tsapnethomtalab tatachic ax it cuajat ti bichou Tesalnica. Nan tu thuchanchal axe xi u ax it cuajatchic tihua ti al an tamcunel ebchalab junat tsatbath cal i Tata Dios ani cal i Ajatic Jesucristo. U lej le abal i Tata Dios ani an Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal ani ti jun ejetbethanchi a ichich.
In lej belal an Ajatic an ebchalabchic ti Tesalnica

A Pablo in thuchanchal an tamcunel ebchalab ti Tesalnica

i binal i cacnamal yan cal a Dios cum pel it ebchalabchic cal an Ajatic, ani etsey i conchal a Dios abal ti lej lablinchi. 3 I tilal tin tamet i Tata Dios abal a lej tojonchal in cal cum a lej belal. Cum a lej canithal a Dios, jaxtam a lej binal a cubac cal in tojlabil jaja. Cum it lej tayat aychix cal an Ajatic Jesucristo ca chich, jaxtam it lej cuxuth cal

2Etsey

jahuaquitsqui ca taja ani cal jahuaquitsqui quit tajchin cal an inicchic. 4 Ebchalabchic, i tsoobits abal a Dios ti tacuyamalits ti cal ani ti lej canithal. 5 Tam huahua tu olchi an alhua cau a lej pena ta ichich cum a exlaits abal yab pel i alquith naptalqui cau. Ti jum putat tsooblinchichic an Espritu Santo cal in lej tsap abal an alhua cau jaits an lej chubaxtalab. A lej tsoobits jantini i lubamal tu tolmiy ca bela an alhua cau tam tu cuajatac cal tatachic. 6 A nitsbinchamal i xetsintal huahua ani jaye in xetsintal an Ajatic. Aba ani a yajchicnamal tam ta batsu an alhua cau, ti lej culbethanchi a ichich an Espritu Santo. 7 Antsana a bajuchic tit alhua tiplab quit tajchin ti cuenta cal patal am belomchic axi ti Macedonia ani ti Acaya. 8 Cal a tolmixtal olchame in cahuintal an Ajatic ti Macedonia ani ti Acaya ani aba jutamaquitsqui. U lej tsoobnab abal it belomchic, ma yab i yejenchal jita qui olchi a ey. 9 Yan i inicchic in tiloxnal abal a

434

435 batsuchic an alhua cau cal patal a ichich tam huahua tu olchi. A tala jilcachiquiy an thulcuts ax a diosnamalac ani it tsatey cal a Dios. It tojnalcua cal a Dios ax in ey lej chubax ani in ey ejat abal etsey. 10 A aychalcua ca huichiy in Tsacamil a Dios tam talaquits junil ti eb. Jaits a Jess axi ejtha cal a Dios tam ti tsemenec, ani jaits cal neets cu jecontha cal xi lej yajchictalab axi neets ca abchin talbel cal a Dios axi yab im belal a Jess.

1 TESALONICENSES1,2 tsoobits a Dios abal chubax jahua u ulal. 6 Ni cal tatachic ni cal queat i inic ni jayqui yab i tajamal abal cu tsalpanchat tu pulic. Yab i tajamal aba ani in tomnalac cu lej cacna cum pel tu abathualejil a Cristo. 7 Jantini i mimlab in lej alhua cobitsiyal in tsacamil, antsana huahua i tajamal tin cuenta a ejattal tam tu cuajatac cal tatachic. 8 Huahua cal i lej canithomtalab ti ichich tu olchichic an alhua cau, ma tu pithamalac i ichich. 9 A tilal ebchalabchic jantini tu lej tsapic tojnenec cal yan i tsequenib. U lej tojnenec quicha ani acal abal qui ela janto qui huata ta quicha ani yab tu palenchi cal janto tucu huata. Tu olchi an alhua cau expith, ani yab tu conchi i tolmixtalab. 10 Tatachic tit belom cal an Ajatic tu exlanchal i ey tu tocat ani tu bolith. Jaye a Dios tu exlanchal i ey. Ni janto yab i tajal yab alhua abal i cu elchin janto tu cu jolbiyat. 11 A tsoobchic jantini i tatalab u tsalabchix ani u culbethax cal in tsacamil, antsana huahua i tajamal tin cuenta a ejattal tam tu cuajatac cal tatachic. 12 Jantini ti uchbix i tatalab, antsanahue cal tatachic ti tajamalits. Tu uchbiyamalits abal quit xetsin bolith jantini tin uchbil ca xetsin jitats pel in cal a Dios. Jats a Dios ax ti tacuyamalitschic abal quit otsits tin tsalat cuajattal ti eb jun tin tajal ti lej Tsale jaja. 13 Etsey i binal i cacnamal yan cal a Dios cum a atsamal ani a batsumal an cau jahua huahua tu olchichic. A batsuchic tin lej

Ebchalabchic, a tsoob abal a batsumal lej yan i lablinchixtalab tam tu cuajatac cal tatachic. 2 A tsoob abal u ocox cale huahua ti bichou Filipos, ani tats tu quithab cahuiliyame ani tats tu othname. Aba ani antsana u tajchinenec, bel u ulits cal tatachic ani i elaye jayetsequi yan i tomolnaxchic cal an alhua cau. Bel a Dios tu tolmiy qui lej punu i ichich abal tu olchi tatachicte an alhua cau. 3 Yab tu olchichic cal i quibtsothtalab ti ichich, ni cal i pojcaxtalab, ni cal i cambixtalab. 4 A Dios tu tsuchi i ichich abal chubax, ani jaits jaja ax tu punumalits abal qui olna an alhua cau. Yab i olnal jahua in le an inicchic, tocat i olnal jahua in le a Dios axi etsey tu tajchal ti cuenta i ichich jantini ti cuajat. 5 A tsoobchic abal ni jayqui yab i quinocnanchalqui in ichich i inicchic cal i alabel cau axi cambix. Ni janto yab i tsinat cainchal tam qui olchi jita an alhua cau. In

In tojlabil a Pablo ti Tesalnica

1 TESALONICENSES2,3 cahuintal a Dios ani yab ja in cuete cahuintal i inic. Ani lej chubax jaits in cahuintal a Dios cal tit jalcunchat a ichich tam a belchi. 14 Ebchalabchic, cum a batsumalits in cahuintal a Dios jats tit othname cal a at juntalchic, jantini ti othname cal in at Israel jaye an tamcunel ebchalabchic in cal a Cristo Jess ax ti bichoulom Judea. 15 Pel i Israelchic ax in tsemtha i Ajatic Jess ani pel in at juntalchic ax in tsemthamal jaye i caulomechic axi abchin cal a Dios. Pel i Israelchic jaye ax tu quethmay tam tu cuajatac cal tatachic. Pel in eychic ti lej tomolnax cal jathua patal an inicchic, ani yab culbel a Dios cal jajachic. 16 Jats jajachic ax tucu tancuiyalac tam i le qui olchi an alhua cau axi yab Israelchic abal ca jecontha jaye. Antsana ti neets yanenel in hualab an tancuixchic, ani hueaquits tal neets ca tajat tsapic yajchiquiyat cal a Dios.

436 talbel. 20 U lej culbel huahua ani i atsal lej quijith ti ichich cum a belalchic an Ajatic. Cum cathpich canat i ichich qui exla jantini tit cuajatchic, jaxtam i tsejca i cau. Nana ani cal a Silvano cu jilcone ti Atenas. 2 Qui aba ca cale i ebchal cal a Cristo Timoteo abal quin tsoobna jantini tit cuajat tatachic tihua. Pel jaja in tojnalil a Dios ani pel huahua tu at tojnal cal an alhua cau tin cuenta a Cristo. In ejtohual jaja ti tolmiy ca junini tsapna a Dios ani ms ca bela a Dios. 3 I quit tapchin a tsalapchic tam ca huata yajchic, cum a tsoobits abal antsana tu bijchith qui huata. 4 Tam tu cuajatac huahua cal tatachic tu quejab ucha abal neets ca yajchicna, ani xo cum a yajchicnamalits a lej tsoobits abal chubax jahua huahua tu uchamal. 5 Cum cathpich canat u ichich cu exla jantini tit cuajat tatachic tihua, jaxtam u aba a Timoteo abal ti tsuuchic max chubax a tayat belale an Ajatic. U tsalpay hualam max an teneclab ti tajchamal quit hualbin ani jilconenec i tojlabil jolatac cal tatachic. 6 Huijits ti ulnec a Timoteo tal ti tsuu ma axi tihuachic tata ti Tesalnica. U lej culbel huahua cum jaja tu olchi abal a tayat belale an Ajatic ani a tayat canithale. Tu olchi jaye abal tatachic huahua tu tilal cal i canithomtalab ta ichich ani a lej le tucu tsuu jantini huahua i le tu tsuuchic tata. 7 Aba ani i tamuhual yan janto quibat ani yan janto

ani ebchalabchic yab u tsuuxnenec hue ohuatits, bel it cuajatchic tu at ichich juncuth. I lej cuaal i canat abal cu cale tu tsabiy junil. 18 Neetsac cu cale ani yabaye i ejtohuamal cu cale. Nana im Pablo u leac quin cale tu tsabiy exbachiquitsqui, tocat tin tancuiyamal a Satans. 19 Qui junax aychi ca chich junil i Ajatic Jesucristo ani cu junax culbe tin tamet jaja. Cum huahua tu tolmiy tatachic ca bela an Ajatic, jaxtam neets jaja tucu pitha i atabilab

17Aba

In le a Pablo quin tsabiy junil ti Tesalnica

437 yajchic, bel lej culbel i ichich cum a Timoteo tu olchamal abal a tayat belale an Ajatic. 8 Cal nixe xi cau jilcon lej tsaplilith i ichich. 9 Tam huahua u ol yab i bajuhual qui bina i cacnamal yan cal a Dios jantini huichat in tomnal qui bina, cum cathpich culbel i ichich tin ebal tatachic. 10 Quicha ani acal i conchal a Dios abal tucu pitha i quij cu cale tu tsuuchic ani tu tolmiy ca jum putat bela cal patal a ichich. 11 I lej le abal i Tata Dios ani i Ajatic Jesucristo tucu tojojonchi am bel abal cu cale tu tsabiychic. 12 An Ajatic ti puhuethanchi in canithomtal ta ichich abal ms quit canithaxin cal an ebchalabchic ani cal patal an inicchic. Jantini huahua tu lej canithom cal tatachic, antsana quit bajunthanchat a ichich tit canithom. 13 I lej le abal i Ajatic ti tsaplinchichic a ichich ani ti lej toquethanchi a ichich tin tamet i Tata Dios, ani tam yab neets quit elchin janto ta quit jolbiyat cal a Dios tam ca chich junil i Ajatic Jesucristo junax cal patal axi pelchic in cal jaja.

1 TESALONICENSES3,4 Jess. 3 Pel in culbetal a Dios quit xetsinchic tocat, yab quit juncun cal axi yab a tomquil. 4 Ca taja ti cuenta quit lej cacnaxin ani quit tocat cuajiy cal a cuete tomquil. 5 Yab ca tajchi quithab a tomquil jantini axi yab exlom cal a Dios in tajchal in tomquil. 6 I ca cuechi in tomquil i ebchalab cal an Ajatic, cum neets ti tsapic yajchiquiy an Ajatic max ca taja. Antsana huahua tu exobchamalits tihuachic. 7 Ca taja ti cuenta abal huahua tu ebchalab u tacuthits cal a Dios abal qui taja jahua tocat ani iba jahua yab tocat. 8 Max tatachic tucu pojcanchi i exobchixtal, pel in exobchixtal a Dios a pojcanchal ani yab in exobchixtal i inic. Antsana jun tajat jaye a pojcal a Dios ax tu pithamal huahua an Espritu Santo abal ca cuajiy ti ichich. 9 A Dios ti exobchamalits quit canithxin, ani jaxtam yabats jale nan tu thuchanchiye abal ca canitha a at ebchal cal a Cristo. 10 Aba ani etsey a canithal an ebchalablom tim puhuel am bichoulom Macedonia, bel nan tu lubath uchal ebchalabchic ca canithaye ms. 11 Ca luba ca netha a ichich tsacatqui. Ca lej taja ti cuenta ta cuete cal ani yab quit xetsin balquiquil cal jahua yab pel a cuenta. Ca tojontha a cubac jantini tu uchbiyamalits ti jayqui. 12 Antsana neets ti cacna an inicchic axi yab exlom cal a Dios, ani ni janto yab neets ca quibchi abal ca huata ta quicha.

Ebchalabchic, ca tila abal huahua tu exobchamalits tatachic an xetsintalab axi cal u culbel a Dios. Cal im bij an Ajatic Jess tu lej lubath uchbiyal ca ms aynanchiye chuthel chuthel. 2 A alhua tsoobitschic jahua pel a uchbil ca taja cal a Dios cal an cau jahua huahua tu exobchamalits cal im bij an Ajatic

Cal jahua u culbel a Dios

u le tu tsoobliy tin cuenta cal an ebchalabchic

13Ebchalabchic,

Neets ca chich an Ajatic

1 TESALONICENSES4,5 axi tsemenequits, ani antsana yab ca tepintha ta ba ejtil axi yab in cuaal i aychixtalab ca cuajiy cal a Dios ojni in tepinthal tim ba tin cuenta cal in at inic axi tsemenequits. 14 Cum i belalits abal a Jess chubax ti tsemets ani chubax ti ejthamejits, antsana i belal jaye abal lej chubax a Dios neets quin ejthaye an tsemelom ax im belamal a Jess tam ta ca chich junil jaja. 15 Axe xi cau jahua tu huatbanchalchic tim pithal an Ajatic. Huahua tu belom ax u ejate tam ca chich an Ajatic yab neets cu ocox cathba ti eb, expith biyat ca tala ejtha an tsemelom belomchic. 16 Jaja putat an Ajatic neets ca paiy ti eb cal i cau lej abatnaxtalab. Neets ca thajat cahuin an tsale ngel ani jaye neets ca juchuyat an trompeta axi pel in canixtal a Dios. Tamnaits neets ca ejtha an tsemelom ax im belamal a Cristo. 17 Tam tiquele huahua ax u ejate junax cal jajachic neets cu cathba ti eb al i tocoulom. Tihua ti eb neets qui tamu an Ajatic, ani neets cu cuajiy abal etsey cal jaja. 18 Jaxtam cu junax culbel jun cal xi jun cal axe xi cau. Ebchalabchic, yabats jale nan tu thuchanchi tin cuenta cal an quijcha tam neets ca chich an Ajatic. 2 A lej tsoobitschic abal neets quim baju im bijith quichajil an Ajatic tam ca chich tam ti ni jita yab in tilom. Neets ca chich jun jictohual ejtil u cheel i cue jun jictohual tam acal. 3 Tam hueits neets ca chich an Ajatic an inicchic neets quin ulu abal patal cuajatits

438 jun ejet ani lej alhua in huatal. Ma tamnaits jun jictohual neets ca tajat quibetha. Jantini i uxum jun jictohual in atsal i cathpich yajal tin chucul tam neets ca huatsin an tele, antsana nixe xi inicchic jun jictohual neets quin atsa lej yajchic. Yab neets quin ejtou lejatits abal juta ta ca tajat pitcon. 4 Tata ebchalabchic yabats it xeets al an yicuax, ani jaxtam tam quim baju an quicha tam ca chich an Ajatic yab neets quit jiquey ejtil u jiquel an inic tam u cheel jun jictohual i cue tam acal. 5 Patal tatachic a cuaal in tajax a Dios ta ichich ani a tajalchic alhua. Yabats yicutsith a ichich ani yabats a tajal yab alhua ejtil am pojcax inic. 6 Jaxtam yab quit xetsinchic huayamathqui a ichich ejtil axi yab exlom cal a Dios. Quit xetsin cal a ichich lej tsejcacath ani tsalpath. 7 An inic u huayal tam acal ani huaats ax u utsal tam acal. 8 Huahua ax i tajal alhua in tomnal cu xetsin lej inic. An soldado in cuaal im patal coton tin ichich inictal abal yab ca colchin in ichich, ani huahua tu soldado cal a Cristo qui lej bela ani qui lej canitha jaja ti ichich abal yab cu colchin cal jahua ca chich yab alhua. An soldado tam tu pejx paxquith in oc cal i tacab oc abal yab ca colchin in oc, ani huahua qui tsalapnanchi in jeconthaxtal a Dios abal yab cu colchin i tsalap cal jahua yab alhua. 9 Pel in culbetal a Dios abal i Ajatic Jesucristo tucu jecontha etsey cal an hualabtalab ani jaye cal an yajchictalab axi neets ca abchin talbel an inicchic axi

439 yab im belal. 10 A Jesucristo tu taletnanchamalits an yajchictalab cal huahua ti cuenta abal cu junax cuajiy cal jaja. Max cu xetsine ejat teje tsabal ani max cu tsemets, bel neets cu cuajiy etsey ejat cal jaja ti eb. 11 Ca tiloxnanchiyechic an ebchalabchic patal axe xi cau ax nan tu thuchanchal, ani antsana quit ejthanchxin ani quit tsaplinchxin a ichich jun cal xi jun. Antsana a tajamalits ani antsana ta ca tajaye.

1 TESALONICENSES5 bina i cacnamal yan cal a Dios, cum pel in culbetal a Dios antsana quim bina i cacnamal yan jitats tsatbathits cal a Cristo Jess. 19 Yab ca teptha in tajax an Espritu Santo ta ichich. 20 Yab ca pojcanchi in cahuintal an caulomechic ax u pithnal i cau cal a Dios. 21 Ca tala lecchi an cau max alhua, ani max alhuaits ca tayat pena ta ichich. 22 Ca tala jila patal jahua yab alhua. 23 U lej le abal a Dios ti jum putat toquethachic. Ti lubach beletnanchi a ichich ani a ejattal ani a inictal abal tam ca chich i Ajatic Jesucristo yab quit elchin janto ta quit jolbiyat. Jats a Dios ax ti jun ejetbethanchal a ichich. 24 In ey jaja lej pututh, ani antsana neets ti tajchichic cum ti tacuyamalits tin cal jaja.

tu lubath uchal ca cacna jajachic ax ti ocnanchal ani ti tsalabchal tin cuenta cal in tojlabil an Ajatic. 13 Ca lej tajchi ti cuenta in ey ani ca lej canitha cum in tojonchal an Ajatic. Quit cuajiychic jun ejet. 14 Ebchalabchic, ca cuiya axi yab in le ti tojnal. Ca lubachmethanchi in ichich jitats yab canat ani ca tolmiy jita yab in ejtohual ca tsapne. Ca cayana patal an inicchic. 15 Max jita ti pojcax tajchal, yab ca huichbanchi. Etsey ca luba ca tajchi alhua tim patal an inicchic. 16 Etsey culbel a ichich ca netha. 17 Ni jayqui yab ca palcanchi tit ol. 18 Jahuaquitsqui ca huata ca

12Ebchalabchic,

I tsalabchixtalab

tucu conchinchi i alhuatalab cal a Dios. 26 Tiquin tsapnethanchi patal an ebchalabchic tihua cal i tocat canithomtalab. 27 Cal im bij an Ajatic nan tu lej uchalchic ca ajinchi axe xi u patal an ebchalabchic cal a Cristo. 28 U lej le abal ti lubach coonchi a ichich i Ajatic Jesucristo cal in alhua inictal. Amn.

25Ebchalabchic,

An tsapnethomtalab

An tsabchilab u axi thuchanchat an ebchalchic ti Tesalnica cal an tocat abathuale Pablo

Nana im Pablo ani a Silvano ani a Timoteo tu abchal i tsapnethomtalab tatachic ax it cuajat ti bichou Tesalnica. Nan tu thuchanchal axe xi u ax it cuajatchic tihua ti al an tamcunel ebchalab junat tsatbath cal i Tata Dios ani cal i Ajatic Jesucristo. 2 U lej le abal i Tata Dios ani an Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal ani ti jun ejetbethanchi a ichich.

A Pablo in thuchanchal an tamcunel ebchalabchic ti Tesalnica

i uchbil qui etsey bina i cacnamal yan cal a Dios cal tatachic cum it ebchalab cal an Ajatic. Jaye in tomnal qui bina i cacnamal yan cum chuthel chuthel ms a belal an Ajatic ani ms it canithom jun cal xi jun. 4 Jaxtam huahua cal i lej culbetal i tiloxnanchal a ey al pil i tamcunel ebchalabchic. I olchalchic jantini it lej belomchic ani it lej cuxuth

A Dios neets quin tsejca an hualbith inicchic tam ta ca chich a Cristo


3Pel

cal patal jahuaquitsqui tam yajchictalab ani an othnaxtalab. 5 Biyat a cuxuyal an yajchictalab, a Dios cal in tequeth tsalap ti ms tojojonchale a ichich quit otsits quit etsey cuajiychic ti eb jun tin tajal jaja ti lej Tsale. 6 Ani an yajchiquix a Dios talbel neets quin yajchiquiy, cum jaja etsey tequeth jalbix cal an inic. 7 Xo huahua u yajchiquiyab tu belom cal an Ajatic, ani talbel neets cu jum putat jaluntha cal an Ajatic Jess. Ejtil max tal al i camal lej tsumimil in tajax, neets ca chich tal ti eb junax cal i ngelchic axi lej pulic in ey. 8 Tam ojni neets ca yajchiquiyat jitats yab in le ti exlom cal a Dios ani im pojcal an alhua cau tin cuenta cal i Ajatic Jesucristo. 9 Neets ca yajchiquiyatchic abal etsey ti al an camal. Yab neets ca jilan ca cuajiy cal an Ajatic quin tsuchi in hual ani in lej tsap. 10 Expith patal ax u belom ani pel tin cal an Ajatic, jats neets ca cuajiy cal jaja ani quim puhuethanchi im bij tam quim bajuhuits in quichajil ca chich. Ani

440

441 tatachic it belom cum a belchamal in cahuintal a Dios axi huahua tu olchamal. 11 Etsey i conchal a Dios abal quit xetsinchic alhua jantini jaja ti tacuyamalits quit xetsin. Cum antsana a cuaal a canat quit xetsin alhua ani a tojonchal a Dios cum it belom, jaxtam i conchal a Dios abal ti lej tsaplinchi a ichich. 12 Antsana neets ca puhuethanchat im bij i Ajatic Jesucristo tin ebal a alhua xetsintal, ani tatachic neets quit puhuethanchat a ey tin ebal in alhua inictal a Dios ani i Ajatic Jesucristo.

2 TESALONICENSES1,2 cal a Dios. Bijithits jaja neets ca lej jolohuat ti al an camal. 4 Jaits jaja an lej tsale tomolnaxma neets quin taja huatath cathat. Neets quin ulu abal yab huaats i dios axi ejtil jaja ca cacna, ani ma neets ca buxcan tin tiyopanil a Dios quin taja ti dios. 5 Ca tila abal nan junchiquil tu uchamal tam tin cuajatac cal tatachic abal antsana neets quim baju in ey an inic lej cathpich jecom cal a Dios. Nan tu uchamalits abal neets ca ocox huatsin nixe xi lej tsale tomolnaxma, ani ma talbelaquits neets ca chich an Ajatic. 6 A tsoobitschic abal huaats jita cal tu canchab nixe xi tomolnaxma abal yabaye ca tejhuame. Ma talbel tam quim baju in quijil ca hualcanits, tam ojni neets ca tejhuamejits. 7 Ma xohue exomits ti tsinat tojnal cal an inicchic ax in jecomnal a Dios. Ma tam ca tixcanits jaja ax u canchix, tiquele neets ca lej tejhuame nixe xi tsale tomolnaxma. 8 Expith ma tam neets ca exlajits. Ani neets ca tajat tsemtha cal in ixac an Ajatic Jess tam jaja ca chich quin tejhuametha in lej tsap. 9 Cal in tsap a Satans jats ti neets quin taja yan i labith tajbilab ti tsubixtalab. Yab ja axi pel i tsubixtalab cal a Dios. 10 Cal yan in janamtal neets quin tajat cambiy an inicchic axi neets ca quibey al an camal. Pel xe i inicchic ax im pojcamalits an chubaxtalab ani yab in le quim bina tim ba ca jecontha cal an Ajatic. 11 Cum im pojcamalitschic an chubaxtalab, a Dios neets

Taley ebchalabchic, u le tu uchaye jun i cau tin cuenta abal neets ca chich i Ajatic Jesucristo tucu tamcuy. 2 Yab quit ominchat a tsalap tam quit uchan abal xo im bajumalits in quichajil an Ajatic neets ca chich junil. Yab ca hualca a tsalap ca tepiplats aba ma ani jita ti ucha abal tsubinchatits cal a Dios abal ta talits an Ajatic, ni max jita ti ucha abal chubax tsooblinchatits cal a Dios abal ta talits an Ajatic, ni max jita neets ti ucha abal huahua i olnamalits al i thuchlabil abal xo im bajumalits in quichajil an Ajatic ca chichits. 3 Ni cal jahua tam cau yab quit cambiyat max antsana quit uchan, cum yabaye im bajumalits nixe xa quicha. Ocox neets quim baju an quij tam an inicchic quim baju ti lej jecom cal a Dios. Tamnaits neets ca cuajiy jun i inic axi lej cathpich jecomma

An inic axi cathpich jecomma cal a Dios

2 TESALONICENSES2,3 quin jilachic ca cambiyat cal i janamtalab. Jats neets quim belachic. 12 Ani patal jajachic neets ca tajat jolbiyat cal a Dios, cum yab in lena quim bela an chubaxtalab. In eychic ms in culbetnal an hualabtalab ani yab an chubaxtalab.

442 abal quin taja abal ca thubat belthanchat tim puhuel an tsabal in cahuintal an Ajatic. Ca alhua batscunchatchic xe tin ichich an inic cal i cacnaxtalab jantini tatachic a batscunchamalchic ta ichich. 2 Tucu conchinchi i alhuatalab cal a Dios abal yab cu ijcan tin cubac i lej pojcax inicchic. Huaats jitachic axi in ey antsana, cum yab patal an inic im belal an Ajatic. 3 Tatachic a belal ani a ejtohual ca palenchi an Ajatic, cum in ey etsey im putuhual cal jahua quin ulu. Neets ti tsapliy ani neets ti alhua beletna abal i ti palmetha an teneclab. 4 Lej thacat u ichich abal an Ajatic neets ti tsapliychic abal ca putu cal an cau axi nana tu exobchamalitschic. 5 U lej le max a Dios ti tolmiychic ca lej exlanchi ta ichich in canithomtal. Ti cayamethanchichic a ichich abal ca caya aychi ca chich junil a Cristo.

it lej can cal an Ajatic. Pel i uchbil qui etsey bina i cacnamal yan cal a Dios cum it tacuyamejits abal quit jecontha ma tam ti yabaye tsejcanenec an eb ani an tsabal. Xo it jeconthachits cum a belamalits an chubaxtalab ani it toquethanchithits a ichich cal an Espritu Santo. 14 Tam huahua tu olchi tatachic an alhua cau, a Dios ti caniychic quit jecontha. Ani cum xo it jeconthachits, neetse talbel ca baju quit junax puhuethanchat a ey cal i Ajatic Jesucristo. 15 Jaxtam ebchalabchic, ca junini aynanchi an chubaxtalab axi huahua tu huatbanchi tam tu exobchi ani tam tu thuchanchi. Ni jayqui yab ca ucchiy. 16 Ca lej tila abal i Ajatic Jesucristo ani i Tata Dios tu canithalchic. Tin ebal in alhua inictal etsey tu pithalchic i culbeltalab ani i huinat alhua aychixtalab ti ichich tin cuenta abal neets cu cuajiy cal jaja ti eb. 17 I lej le abal i Ajatic Jesucristo ani i Tata Dios ti lubachmethanchichic a ichich ani ti tsapliy abal ca huinachic i cau axi hualim alhua ani ca taja expith jahua alhua.

Axi tacuth cal a Dios abal ca jecontha


13Ebchalabchic,

An conchixtalab cal a Dios

Taley ebchalabchic, nan tu uchal ca conchi a Dios

u le tu uchaye jun i cau cal im bij i Ajatic Jesucristo. Yab quit tsateychic cal i ebchalab axi yab in le ti tojnal, cum expith in jecomnal an cau jahua i exobchamalits tin cuenta an tojlab. 7 A tsoobitschic abal pel a uchbil quit lej tojon jantini huahua tu tojnenec. Tam tu cuajatac cal tatachic yab tu tsuu tu obe. 8 Patal an capnel tu jalbinchi jahua huahua i capu. I luba cu lej tojon quicha ani acal abal yab cu palomichiquixin cal tatachic. 9 I ejtohuamalac tu conchichic i tolmixtalab cum pel tu

6Ebchalabchic,

Pel in uchbil an inic ca tojon

443 tojnalil an Ajatic, ani yab i taja. U lej tojnenec huahua abal tu jilchi i alhua tiplab jantini a uchbil ti quit tojonchicte. 10 Tam tu cuajatac huahua cal tatachic tu jilchi jaye jun i tipoth cau. Tu uchaits abal jitats yab in cuaal in culbetal ca tojon, yab in uchbil ca caputs. 11 I atsal abal huaats i obemachic cal tatachic yab in le ti tojnal. Tocat pel i otscaclome cal jahua yab pel in cuenta. 12 Jats jajachic huahua i uchbiyal cal im bij i Ajatic abal ca tojon cal i cayatalab abal quin ela jaye jantini quin huata ta quicha. 13 Ebchalabchic, etsey ca junini taja jahua alhua ani yab ca itixna. 14 Ca taja ti cuenta yab quit tsatey cal jita axi quin jecomna an cau axe ax nan tu

2 TESALONICENSES3 thuchanchal. Jila ma ca tithebe cal in jecomtal. 15 Bel yabaye ca ajiy ti tomolnax. Bel ca tsalabchi cum pel i ebchalab cal a Cristo ani hualam ca alhuameye.

an Ajatic u lej jun ejetbethanchix cal in ichich an inic, u lej le abal ti jun ejetbethanchi a ichich tatachic patal a quicha ani patal jahuaquits ca tamu. Ca junini cuajiy cal patal tatachic. 17 Nana im Pablo tu abchal axe xi tsapnethomtalab axi pel u cuete thuchbil. Jats cal ta ca exla abal nanaits lej chubax u thuchamal. 18 U lej le abal i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal. Amn.

16Cum

An alhuatalab axi cal an Ajatic

An caal u axi thuchanchat a Timoteo cal an tocat abathuale Pablo

Nanaits im Pablo tin abathualejil a Jesucristo, cum jaits u uchbil ax im pithnenec cal a Dios ani cal i Ajatic Jesucristo. Jaits a Dios ax tu jeconthal cal an hualabtalab, ani jaits an Ajatic ax i aychal ca chich ani cu etsey cuajiy cal jaja. 2 Nan tu thuchanchal axe xi u Timoteo cum tu tsutal ejtil max pel tu tsacamil. Nan tu tolminchi ca bela an Ajatic ani pel it lej chubax belom. U lej le abal i Tata Dios ani i Ajatic Cristo Jess ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal. Jaye ti yajnanchi ani ti jun ejetbethanchi a ichich.

A Pablo in thuchanchal an u a Timoteo

jayqui tam tin tojojothits neets quin cale ti Macedonia, nan tu lej ucha abal quit jilcon ti Efeso. Bel quit jilcone abal yab ca hualcanchi jita quin exobchixna i cau axi yab calthach ti al an chubaxtalab. 4 An ebchalabchic yabats quin taja ti cuenta i

3Ti

A Pablo in olchal a Timoteo i cau tin cuenta an exobchixtalab axi yab chubax

alquith tilab ani i lej nacat bijlab in ajumtal im biyal juntalchic ca tiloxna. Cal nixe jats tu tsiquinal expith i hueutsixtalab axi jolat. Ni janto yab ti tabat cal nixe xi cau, cum yab tu tolmiyal qui ms bela a Dios jantini in tomnal qui bela. 5 Jahua nan u uchbiyal an ebchalabchic u tajal abal cu tolmiychic quin ms canitha a Dios ani an inic. Max tocat in ichich, ani max yab jolbith in atsal tin ichich, ani max pel i chubax belom cal a Cristo, tam ojni neets quim baju ti lej canithom. 6 Huaats i inicchic yab im bajumalits antsana in ey, tocat xeets quibenec cal in exobchixtal axi jolat. 7 In tajalacchic ti lej exobchix cal an tsejcath cau. In ulalchic abal lej chubax an cau jahua in exobchixnal, ani ma yab in tajax ejtiyal. 8 Huahua i tsoob abal lej alhua an tsejcath cau max ca eyentha tin tequeth jantini ti tal cal a Dios. 9 In ey an tsejcath cau yab pel i jolbix cal jita quin taja alhua. Pel i jolbix cal axi jecom cal a Dios ani cal axi yab im putuhual cal an tsejcath cau, cal axi pojcax,

444

445 cal axi hualbith inic, cal axi yab cacnax cal a Dios, cal axi tilibnax cal jahua tsutab tocat cal a Dios, cal axi quin tsemtha in tata o in mim o max jitaquitsqui. 10 Pel i jolbix jaye cal axi uxumbe ani cal axi inicbe, cal axi cox cal in at inic, cal axi pel i cue cal i inic, cal ax u janamcau, cal axi quetach othanchix cal i cau. Jaye pel i jolbix cal jitats quin tomolna an tocat exobchixtalab tin cuenta an alhua cau. 11 Jaits an tocat exobchixtalab tin cuenta an alhua cau ax tin uchbiy a Dios nan cu olna. Ti al an alhua cau tats tin tejhuamethanchal a Dios in tsalat. Jaits expith jaja axi lej putat alhua.

1 TIMOTEO1,2 patal an inicchic nanaits axi ms in cathpich hualbith ani u belchamal. 16 Aba ma ani antsana u ey, bel a Dios tin yajnanchi. Cal jahua a Jesucristo tin tajchi nana tin cathpich hualbith, jats cal tin cathpich tejhuametha abal lej caya jaja cal an inicchic. Jaxtam cal jahua in alhua tajchinenec, quin tsoobna axi queatchic an inic abal neets ca lejey quim bela jaye a Cristo abal ca it ejatliyat abal etsey. 17 Qui cacna ani qui puhuethanchi im bij a Dios abal etsey, cum jaits jaja an lej Tsale abal etsey. In ey jaja ni jayqui yab u tsemel. Aba ani yab u tsutab, bel i exlalits ti juncats a Dios ani expith jaja axi lej cathpich tsalpath. Amn. 18 Cum nan tu tsutal Timoteo ejtil max pel tu tsacamil, neets tu lej uchbiy cal i cau. Ca lej luba ca taja tit alhua soldado cal a Cristo. Ca junini bela ani ca netha lujat a ichich. Antsana ta ca taja abal ca putun an cau ax ti jayqui an ebchalabchic in quejab ulu abal tata neets ca lej putu cal a uchbil cal a Dios. 19 Huaats jitachic in tajamal yab alhua ani yab in nethal lujat in ichich. Yabats in lej junini belal a Cristo. 20 Antsana in tajamalchic a Himeneo ani a Alejandro, ani u huatbanchamalitschic tin cubac a Satans ca yajchiquiyat abal yabats quin quithab cahuiliy a Dios.

binal i cacnamal yan cal i Ajatic Jesucristo, cum tim bijiy tin olnom cal an alhua cau ani tin tsapliliyal abal cu olna. Tin tsuu abal neets cu putu cal u uchbil tin olnom. 13 Antsana tim bijiyamal aba ani ti jayqui u quithab cahuiliyamal an Ajatic tam ti yabaye u exlamal. U othnamal ani u cuiyath tsalpanchamal. Bel a Dios tin yajnanchi, cum yabaye u belamal ani yab u lej alhua exlamal max pojcax u tajamal. 14 Cal in lej pulic alhua inictal jats tin lej lablinchamal an Ajatic Cristo Jess. Xo cum in tsatbath cal jaja, u lej belal ani u canithal. 15 Cum pel i lej chubax cau abal chenequits teje tsabal a Cristo abal quin jecontha an hualbith inicchic, jaxtam in tomnal patal an inicchic quim belchi. Cal tim

12U

A Pablo im binal i cacnamal yan cum a Dios u yajnanchix

An exobchixtalab tin cuenta an conchixtalab cal a Dios

Lej exbath jale abal tatachic quit olon. Nan tu lej uchalchic

1 TIMOTEO2,3 abal ca conchinchichic cal a Dios i alhuatalab ani i tolmixtalab tim patal an inicchic ani ca etsey bina i cacnamal yan cal a Dios. 2 Pel i uchbil qui conchinchi in tolmixtal a Dios patal an eyalchic ani patal an oclecchic. Quim putu jajachic cal in uchbil ti alhua eyalchic abal qui ejtou cu cuajiy lej jun ejet jun cal xi jun. Cu cuajiy mocathits i ichich cal a Dios ani qui taja expith jahua tequeth. 3 Alhua a tajalchic ani neets ca culbe a Dios max antsana ti quit olon. Jats a Dios ax tu jeconthal. 4 In lej leac jaja max ca jecontha patal an inicchic ani max quim baju quin exla an chubaxtalab. 5 Huaats juncats a Dios ani juncats i inic tsejcaclome tin cuenta in hualab an inicchic cal a Dios. Jaits a Jesucristo axi pel i inic jaye. 6 Jaits a Jesucristo ax im bina tim ba ca tsemets ti calchix ti al an cruz abal ca jecontha patal an inicchic. Jaits an cau ca olna etsey tam in tomnal ca olna. 7 A Dios tim bijiy tin olnom ani tin abathuale cal nixe xi chubax cau. Jats cu exobchi axi yab Israelchic abal quim belchi jaye. Cum im belom cal a Cristo yab in janamcau. 8 U lej le abal an inicchic axi jutamqui ca olon. Quin luju in hualab cal a Dios max in tajamal janto yab alhua ani quin conchi a Dios cal in ichich tocat. Max tsacuyits ani max hueutsxin, quin luju cal a Dios. 9 An uxumchic ca toltomin jantini tin tomnal ca toltomin. Yab expith ca tsutat ti alabel cal in xiil lej chichbath, yab expith cal i oulab ani cal i tsamuxlab oro. Yab ca toltomin cal

446 i toltom axi huatath jalbith. 10 Quin tajachic jahua alhua, ani antsana neets ca tsutat ti alabel in ejattal cal a Dios. Antsana in tomnal an uxum axi chubax pel i cacnax cal a Dios. 11 Tam tu exobchixnab in cahuintal a Dios ti al an tamcunel ebchalabchic, an uxumchic quim batsu cal in ichich picat ani tsaat. 12 Yab ca jilan i uxum ti exobchix cal in cahuintal a Dios ti al i tamcunel ebchalab ani quin taja ti abatnom cal an inicchic. Ca cuajiy picat al an tamcunel ebchalab. 13 Ocox a Dios in tsejca a Adn ani talbel a Eva. 14 Yab ja a Adn axi cambiyat cal an teneclab, pel a Eva axi cambiyat ani hualbin. 15 Xohue an uxumchic neets ca cuajiy culbel max quin cooy i tsacam ani quin junini bela a Dios. Quin canitha a Dios ani an inicchic ani ca xetsin tocat. Quin taja lej alhua tsalpath tin oc in ey ti uxum.

Lej chubax pel i lej alhua tojlab max i ebchalab in le ca bijiyat ti eyal cal an tamcunel ebchalab. 2 Jitats ca bijiyat in cuaal in uchbil quin taja ti alhua inic ani ni janto yab ca elchin yab alhua. Quin cooy juncats in tomquil. Ca xeetsqui ani quin taja lej alhua tsalpath tin oc. Quin taja tequeth abal antsana ta ca cacna cal an ebchalab. Etsey quin lej alhua batsu an tsabix tin quima. Quin huita ti exobchix cal in cahuintal a Dios. 3 Yab ca utsalin ani yab ca hueutsxin. Yab ca jaylomats cal i tumin ani

In ey ax in tomnal ca bijiyat ti eyal al an tamcunel ebchalab

447 yab quin cambiy an inicchic tin cuenta an tumin. Quin cayana in at inicchic ani ca cuajiy jun ejet cal jajachic. 4 Quin huita ti alhua abatnom cal in quimathil ani quin cooy in tsacamilchic belcax ani cacnax. 5 Max jun i inic yab in ejtohual ti alhua abatnom tin quima, jaquitsqui ms yab neets quin ejtou ti eyal tin quima a Dios. 6 Yab ca bijiyat ti eyal cal an tamcunel ebchalab i ebchalab axi it huenconenec cal a Dios, cum hualam max quin cathatna tim ba abal thubat bijiyab. Max quin cathatna tim ba neets ca jolbiyat jaye cal a Dios ejtil ti jolbiyame an ocox teneclab tam tin cathatna tim ba ti jayqui. 7 Axi ca bijiyat in cuaal in uchbil quin taja jahua alhua abal antsana ta ca cacna jaye cal axi yab belom cal a Cristo ani yab expith cal an ebchalabchic. Quin taja alhua abal yab ca quithab cahuiliyat cal in at inic ani yab ca cambiyat cal an teneclab.

1 TIMOTEO3 ejtil nan tu uchal al axe xi u. Max quim baju antsanaits in ey, tam jats ca bijiyat. 11 In tomquil nixe xi tolmix jaye quin cooy tequeth in ichich abal antsana ta ca cacna cal an ebchalabchic. Yab ca xetsin ti tuchichil cal i cau. Ca xeetsqui ani quim putu cal patal in uchbil. 12 Axi ca bijiyat ti tolmix cal an tamcunel ebchalab quin cooy juncats in tomquil. Quin ejtou ti alhua abatnom cal in quimathil ani cal in tsacamilchic. 13 Antsana neets ca lej cacna cal an tamcunel ebchalchic max chubax quin taja ti alhua tolmix. Neets quim baju quin ms tsapna a Cristo Jess ani quin ms ejtou quin olna i cau tin cuenta abal im belal.

jaye jitats ca bijiyat ti tolmix cal an tamcunel ebchalab quin cooy tequeth in ichich abal antsana ta ca cacna cal an ebchalabchic. Yab quin taja tuyuyul cal in cahuintal. Yab ca utsalin. Yab quin cambiy an inicchic tin cuenta an tumin. 9 Quin lej exla an chubaxtalab tin luputh, ani quim putu cal an chubaxtalab abal i quin atsa jolbith tin cuete ichich. 10 Jitats u lenab ti tolmix cal an tamcunel ebchalab ca ocox lej tajan ti cuenta max in ey alhua

8Aniye

In ey ax in tomnal ca bijiyat ti tolmix cal an tamcunel ebchalab

lej le quin thubat cale tu tsuu Timoteo, ani biyat axe tu thuchanchale hue an u. 15 Max i cu ejtou quin lej thubat cale, cal axe xi u nan tu tsoobliyal jantini pel i uchbil qui taja tu juncuth tsacamlab cal a Dios. Pel huahua tu bichohuil a Dios, ani pel in ey a Dios ejat abal etsey. I totsquiyal ani i caniyal an chubaxtalab max jita quin tomolna. 16 Chubax ti lej luputh an chubaxtalab jahua huahua i belal, ma yab i bajuhual qui lej quithat exbay. In ulal an chubaxtalab antse: Chich a Dios teje tsabal ca huatsin ti inic. Tejhuamethanchat an inicchic in lej ey ti pututh inic cal an Espritu Santo. Tsuume cal i ngelchic. Olnanchame an inicchic abal jaja pel i Jeconthax.

14U

Lej luputh an cau ax i belal

1 TIMOTEO3,4 Belchame cal i inicchic tim puhuel an tsabal. Taley huichits ti eb.

448 exobchixnanchi an ebchalabchic an chubaxtalab jahua nan tu thuchanchal. Ani jun tajat tata neets ca ichichna an chubaxtalab ax a belal ani an alhua exobchixtalab a aynanchalitste. 7 Yab ca bina a xutsun cal i jolat tilab axi expith in tsejcabil an inic ani lej culbetnabqui cal i alquith uxcuelabchic. Expith ca exobintha a ichich ca taja jahua in le a Dios cal i lej cacnaxtalab. 8 Lej hue ti tabat max ca exobintha a inictal, ani ms tabat ca exobintha a ichich tin cuenta jahua in le a Dios. Jats axi ms tabat ti tolminchal xo teje tsabal cal patal jahua ca taja, ani jaye neets ti tolminchi talbel tam quit cuajiy ti eb abal etsey cal a Dios. 9 Lej chubax antsana jahua nan tu uchal, ani in tomnal patal an inicchic quim belchi. 10 I lej tojonchal in cal a Dios ani i yajchicnal cum i palenchal a Dios axi ejat abal etsey. Jaits jaja an Jeconthax cal patal an inicchic, ani cathpich Jeconthax cal am belomchic. 11 Jaits axe xi cau ax nan tu thuchanchal ca uchbixnanchi ani ca exobchixnanchi an ebchalabchic. 12 Yab ca jila ta ba jita ti alalna expith cum pel it cuitole. Ca luba ca tejhuametha ta ba tit alhua tiplab cal am belomchic cal a Cristo. Ca cauna i cau alhua ani quit xetsin bolith. Ca canitha a Dios ani a at inic. Ca lej bela a Dios ani ca lej netha a tsalap tocat. 13 Ma tam nan quin ulits cal tata chic, biyat ca lej taja ti cuenta ca ajinchi an Tocat Thuchlab an ebchalabchic tam quit

An Espritu Santo in lejquith olnal in eychic i inic jantini neets quim baju tam hueits ca taley an quij quicha. Huaats jitachic neets quin jilcacay an chubaxtalab ani quin ayna i exobchixtalab in cal an teneclab. Neets ca tsatey cal i cambix ax u tojonthab cal, an teneclab. 2 Neets quim bina in xutsun cal in exobchixtal inicchic axi eb tocatqui expith ani pel u janamcau. Pel i exobchixchic axi lej tujbath in ichich, ma tam ca janamcahuin yabats in atsal jolbith tin ichich. 3 In canchal an inicchic yab ca tomquin. In canchal i capnel yab quin capu. Antsana in tajalchic aba ma ani a Dios tu pithal an capnel abal qui capu. Bel huahua ax u belom ani u exlom cal an chubaxtalab qui capu ani qui bina i cacnamal yan a Dios. 4 Yab qui pojcanchi jahua tu pithal a Dios, cum lej alhua patal im pithbil a Dios. Tocat qui batsu ani qui bina i cacnamal yan cal a Dios, cum jaits jaja ax tu pithal. 5 Alhua qui capu an capnel max i tajamalits ti cuenta in cahuintal a Dios ani max i conchamalits a Dios abal tucu lablinchi.

Huaats jitachic neets quin jilcacay an chubaxtalab

tit tsutat tit alhua tojnal cal a Jesucristo max ca

6Neets

Axi pel i alhua tojnal cal a Jesucristo

449 tamcun tit cacnax cal a Dios. Ca exobchixnanchichic in cahuintal a Dios abal ca lubachmethanchat in ichich. 14 Ca lej alhua eyentha a huitomtal ax a Dios ti pithamalits tam tit punchin ta oc in cubac axi eyalchic cal an tamcunel ebchalab. Jajachic in quejab olchi jahua tam tojlab neets ca tajchi an Ajatic. 15 Patal axe cal jahua nan tu uchbiyal jats ca putat bina a ichich ca taja. Tam ojni cal patal an inicchic neets quit tsutat it lubachmethanchabe a ejattal. 16 Ca lej alhua taja ti cuenta ta cuete ba abal quit xetsin bolith. Jaye ca lej taja ti cuenta ca exobchixna tin tequeth in cahuintal a Dios. Ca lej junini taja patal jahua nan tu uchbiyamalits, ani tam ojni neets quit jecontha ani neets ca tolmiy queatchic jaye ca jecontha.

1 TIMOTEO4,5 cal jitats antsana quin tolminchi i tsemchith uxum. 5 Axi lej chubax cuetem an tsemchith uxum ani pel i belom im palenchal a Dios. Yab im palcanchal ni hue ti ol quicha ani acal. 6 An tsemchith uxum axi expith in quijithnal quin taja in cuete culbetal, nix ejtil max tsemenec in ejattal. 7 Timoteo, ca huatbanchi axe xi uchbixtalab cal patal an ebchalab. Quim putuchic jaye cal in uchbil quin tolmiy an tsemchith uxum. 8 Pel in uchbil quin tolmiy in at jaub xitsal ani in lej cuaal in uchbil quin luba quin tolmiy axi tin cuete quima. Max yab in tolmiyal, yab im putuhual cal in uchbil ti belom cal a Cristo. Ma yab im bajuhual ti tolmix ejtil ti tolmix axi yab u belom. 9 Ti al an tamcunel ebchalab ca thuchan im bij ti al an bijlab tsemchith uxum expith i tsemchith uxum ax in cuaalits huatath ox inic i tamub ani max in cooyamal juncats in tomquil. 10 Max exlamejits ti alhua uxum, max alhua in yejthamalits in tsacamilchic, max in coythamalits i tsabix tin quima, max in tolmiyamalits an ebchalabchic cal jahuaquits hue i tolmixtalab, max in tolmiyamalits ax in yajchicnal, max lej canat quin tajchi i alhuatalab, jaits axe ca thuchan im bij ti al an bijlab tsemchith uxum. 11 Yab ca thuchan im bij i tsemchith uxum axi yabaye in cuaal ox inic i tamub. Hualam max yabats ca tsatey cal a Cristo ani quin lenaye ca tomquin junil. 12 Pel i hualabtalab max yabats ca

Yab ca cuiya an yejtselabchic. Ca tauna cal i cacnaxtalab ejtil max pel a tata. Ca tajchi an cuitolchic ejtil max pel a cuete ebchal ta quima. 2 Ca tajchi an uxcuelabchic ejtil max pel a mim ani an tsicachchic ejtil max pel a uxum ebchal. Yab ca quithab tauna i tsicach. 3 Ca tolmiy i tsemchith uxum axi lej cuetem ani tsejhuantal. 4 Max in cuaal in cuete tsacamil ani max in cuaal in momob, jats cal ta ca tolmiyat. Pel in lej uchbil jajachic tin tamet a Dios quin tolmiy in at jaub xitsal. Antsana ca huichbanchat an alhuatalab axi pel i tatalab ani axi pel i mimlab. Neets ca culbe a Dios

In uchbil axi belom cal a Cristo

1 TIMOTEO5 tsatey cal a Cristo, cum in cuxnal an cau jahua in uluhuits ocoxe abal neets ca junini tsatey cal a Cristo. 13 Hualam max quin ujna ti obe, ani ti belelma ti quimath ti quimath, ani ti tuchichil cal i cau, ani ti otscaclome, ani ti balquicma cal i cau axi yab in cuenta, ani tilomnax cal jahua yab in tomnal. 14 Jaxtam abal yab antsana quin ujna, ca tomquin junil an tsemchith uxum axi yabaye uxcueits. Quin cooy i tsacam ani quin alhua beletnachic. Antsana ti quin taja abal yab ca elchin janto ta ca jolbiyat cal axi tomolnax cal a Cristo. 15 Huaats i ebchalabchic tsemchith uxum axi pilmejits cal a Cristo, ani xo tsatat cal a Satans. 16 Quin taja ti cuenta ax u belom cal a Cristo, max pel i inic ani max pel i uxum, in uchbil quin tolmiy an tsemchith uxum axi pel in at jaub xitsal. Yab quin huatbanchi ca tolminchat cal an tamcunel ebchalab. Tam an tamcunel ebchalabchic neets quin cooy janto quin tolmiy i tsemchith uxum axi lej chubax cuetem ani tsejhuantal. 17 An eyalchic cal an tamcunel ebchalabchic ca cacna lej max im putuhual cal in uchbil ani alhua ti eyal. Aniye ca lej ms cathpich cacna ax in tajal alhua ti thajchix ani ti exobchix cal in cahuintal a Dios. 18 In ulal in Tocat Thuchlabil a Dios abal yab ca melchin in hui an hueyax tam tu eyenthab ti cuchil cal in huitslablil an lab em. Jaye in ulal abal in tomnal ca jalbinchat an tojnal.

450 ca jolbiyat axi eyal ti al an tamcunel ebchalab cal juncats i jolbix, yab ca tajchin ti cuenta an jolbixtalab. Max cal tsab ani max ox i jolbix quin tejhuamethanchi abal chubax hualbinenec an eyal, tam ojni ca tsejcan an cau. 20 Max chubax hualbinenec, tam ojni ca cuiyan tin tamet an tamcunel ebchalab abal ca jictson xi queatchic ani yab ca hualbin jaye. 21 Jats nan tu lej uchbiyal Timoteo cal axe xi cau tin cuenta max ca hualbin axi eyal ti al an tamcunel ebchalab. Ca bolith tsejca patal jahuaquits tam eyal axi jolbinenec, yab ca pocoth tsejcachic jun cal xi jun. Ti tajchal ti cuenta max chubax a putuhual cal a uchbil a Dios ani an Ajatic Jesucristo ani an ngelchic axi cuajat cal a Dios. 22 Ca lej taja ti cuenta yab ca jun athic bijiy jitaquitsqui tam ebchalab ti eyal cal an tamcunel ebchalab. Max ca thubat bijiy jita ax u hualbinal, ejtil max in hualab jaye pel a hualab. Ca bijiy expith axi tocat, ani tata Timoteo jaye etsey ca taja jahua tocat. 23 Cum huichate an yaulats ta chucul, ca utsa hue i vino ani yab expith i ja. 24 Huaats i inicchic ax u tejhua hualbinal ani huaats ax u tsinat hualbinal. Ax u tsinat hualbinal neets ca tsoobna in hualab talbel tam ca tsejca cal a Dios. 25 Aniye jaye huaats i inicchic ax in tejhua tajal alhua ani huaats ax in tsinat tajal alhua. Ax in tsinat tajal alhua neets ca tsoobna in alhua tajbil talbel.

19Max

451

Axi belom cal a Cristo ani pel i tayat tojnal in cuaal in uchbil quin alhua cacna in amu. Antsana yab neets ca tilibnanchat im bij a Dios ani yab neets ca tilibnanchat in cahuintal a Dios jahua i exobchal. 2 Max in amu pel i belom ca ms cacna ani ca ms tojonchat. Yab expith huecatsqui ca cacna tin ebal abal pel i at belom ani pel i at ebchalab cal a Cristo an amu ani an tojnal. Ca junax tabatnxin. Jaits axe an cau axi ca exobchixnanchi an ebchalabchic.

1 TIMOTEO6 pitha. 7 Jantini tu huatsinenec naptal, antsana neets cu tsemets junil naptal. 8 Jaxtam cu cuajiy culbel max i cuaal an capnel ani an toltom. 9 Ax in lej cainchal an tumin u lej nixocnab abal ca hualbin. U huicat cooyab in ichich cal yan i lenomtalab cal tu cuete tontobel ani tu othnab, ani jats cal tu jum putat quibethab jajachic. 10 U ibinthanchab tin ichich axi cathpich canithom cal i tumin yan i lenomtalab axi yab alhua. Huaats jitachic in cathpich cainchamalits an tumin, ma pilmejits yabats in aynanchal an chubaxtalab ani lej tepithanchithits in ichich cal yan i yajchictalab.

talchic i inicchic axi neets quin lena ti exobchix cal i quibtsoth cau yab calthach tin tocat cahuintal i Ajatic Jesucristo ani yab juncuth cal an xetsintalab axi cal a Dios. 4 In cathat tajalchic ani tocat macu in tsalap. Cum yab alhua in tsalap, tocat in le quin hueutsixna an cau. Cal in exobchixtal expith u tsiquinal i paixnomtalab ani i hueutsixtalab ani i quithab cahuilixtalab. Cal nix u tajchinal an inic yabats quin cooy in ichich thacat cal in at inic. 5 Tocat u tajchinal ca lej pejxin. Lej quibtsoth in tsalap nixe xi exobchix, ani yab in exlal an chubaxtalab. In quibtsoth tsalpayalchic max quin timcoyqui axi xeets cal a Dios, tam lej tabat neets ca tolminchat cal i tumin. Ni hue yab quit tsatey cal jajachic. 6 Chubax pel i lej alhuatalab cu xetsin cal a Dios ani yab janto qui cainchi, tocat cu culbel cal jahuats jaja tucu

Culbel axi xeets jantini in le a Dios


3Huaats

tata Timoteo it lej belom cal a Dios yab ca hualca ta ba ca taja patal axe jahua nan tu olchi axi yab alhua. Ca luba ca tajaye jahua bolith ani ca taja jahua a Dios in le. Ca junini bela a Cristo ani ca netha a ichich tsaat. 12 Aba ani huaats yan janto cal tit tomolnab, bel ca lej junini bela a Cristo. Ca batsu patal an lablinchixtalab ax in le a Dios ti pitha, cum it it ejatlithits abal etsey ani jats ti bijiyamalits a Dios ca batsu. A olchamalits yan i inicchic abal it belomits ani it it ejatlith abal etsey cal a Cristo, ani chubax jaits anits antsana. 13 A Jesucristo jaye in olchamalits an chubaxtalab a Poncio Pilato tam ti cuajatac tin tamet. Ani xohue tim bij jaja ani tim bij a Dios axi ejatlix cal patal jahua huaats,

11Cum

Quin luba axi belom quin taja jahua bolith

1 TIMOTEO6 nan tu uchbiyal tata Timoteo cal axe xi cau. 14 Ca tala putu cal an uchbixtalabchic jahua nan tu huatbanchamal. Max quit xetsin tocat ani ca putu cal axe xi uchbixtalabchic, yab neets quit elchin janto cal ta quit jolbiyat cal a at inic. Jats ca lej luba ca putu ma tam ta ca chich junil i Ajatic Jesucristo. 15 Cum a Dios in quejab pejamalits jayqui neets ca chich an Ajatic, chubax neets ca chich tam quim bajuhuits an hora. Jaits a Dios axi expith etsey lej putat alhua ani in lej cuaal in tsap. Jaits jaja an lej Tsale cal patal an tsalechic ani jaits jaja an Ajatic cal patal an inicchic. 16 Jaits expith jaja in lej ey ni jayqui yab tsemel. U cuajil al i tajax xan ti ni jita yab in ejtohual ca otsits. Ni jayqui yab tsuume a Dios cal i inic ani xohue yab u ejtohuab ca tsutat. Jaits jaja qui cacna cum in lej cuaal in tsap abal etsey. Amn. 17 Ca ucha ax in cuaal lej yan janto teje tsabal yab quin cathatna tim ba ani yab quin tsapna axi yan an calab teje tsabal, cum neets ca taley. Tocat quin tsapna a Dios

452 ax in ey ejat abal etsey. Jaits jaja ax tu lej tsejhualiyal patal janto qui quijithna teje tsabal. 18 Quin eyenthachic axi yan in cuaal quin taja alhua ani quin tajchi yan i alhuatalab in at inicchic. Cal in lej culbetal quin taja ti tsejhualix jaye cal in at inic. 19 Antsana neets quin cooy yan i calab lej alhua cal a Dios tihua ti eb. Neets quim batsu an lej chubax lablinchixtalab ax in le a Dios quim pitha axi it ejatlith abal etsey.

tu uchal Timoteo, ca lej tayat cooy ta ichich an chubaxtalab jahua a Dios ti pithamal. Yab ca bina a xutsun cal i jolat tilab axi expith in tsejcabil an inic, ni cal in cahuintal i inicchic axi in tsalpayal abal lej exlom cal i luputh cau, ani yab chubax an cau. 21 Huaats talchic i inicchic im binamalits in xutsun cal nixe xi cau, ani pilmenequits yabats in aynanchal an chubaxtalab. A Dios ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal. Amn.

20Nan

In uchbil a Timoteo

An tsabchilab u axi thuchanchat a Timoteo cal an tocat abathuale Pablo

Nanaits im Pablo tin abathualejil a Jesucristo, cum antsana pel in culbetal a Dios tiquim bijiy. U olchal an inicchic ca tsatba cal a Cristo Jess abal ca it ejatliyat, cum antsana im bijith ulumalits a Dios neets ca it ejatliyat. 2 Nan tu thuchanchal axe xi u Timoteo, cum tu tsutal ejtil max pel tu ichich hual tsacamil. U lej le abal i Tata Dios ani i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal. Jaye ti yajnanchi ani ti jun ejetbethanchi a ichich.

A Pablo in thuchanchal an u a Timoteo

ani acal u binal i cacnamal yan cal a Dios tam nan tu tilal tatachic ani tu conchinchal i alhuatalab cal a Dios. Jantini ti cacnaxin u biyal juntalchic cal a Dios cal in ichich lujat, antsana in cacnaxne. 4 U lej le tu tsuu junil abal quin jum putat culbe cal tata. Yab u ucchiyal jantini tit ucnal tam nan tu jila. 5 U tiltom ani u alhua tsoobits abal a lej chubax

3Quicha

A Pablo in olnal a Cristo

belal a Cristo jantini tin ocox belamal jaye a ach Loida ani a mim Eunice. 6 Yab ca ucchiy am pithoblab axi a Dios ti pitha tam ti nana tu punchi u cubac ta oc. 7 A Dios yab tu pithal i ichich jicbe, tocat an tsaplab ti ichich ojni jats tu pithamalits. Jaye tu pithamalits i canithomtalab ani i alhua tsalpathtalab. 8 Jaxtam yab ca tithenanchi im bij an Ajatic ca olnanchi cal an inicchic. Ani yab tiquin tithena abal te in cuajat al an huicaxte tin cuenta abal in xeetsac tin olnanchix cal im bij jaye. Yab quit tapchin a tsalap max it yajchiquiyab tin ebal abal tit olnom cal an alhua cau. Jaits a Dios axi neets ti tsapliliy abal ca cuxuy. 9 Jats cal a Dios tu jeconthach ani tu bijithits cu xetsin bolith tin ebal in cuete tsalap ani tin ebal in alhua inictal a Cristo Jess. Yab ja tin ebal jahua alhua i tajalac. Antsanaits tu bijiyamalits a Dios tam ti yabaye in tsejcamal an eb ani an tsabal. 10 Ma tam ti chichits a Jesucristo, tam tu lej tejhuamethanchi a Dios in alhua inictal. Jaits a Jesucristo ax tu talabethanchi in tsap an tsemla ani tu tajbanchal i tsalap cal an alhua

453

2 TIMOTEO1,2 cau jantini qui cooy i it ejattalab abal etsey. 11 Pel tim bijith abathualejil a Dios abal cu olchi ani cu exobchi an alhua cau axi yab Israelchic. 12 Jats tu yajchicnal teje al an huicaxte. Aba ani teje in cuajat, yab in tithebel cum u alhua exlal a Cristo ax u belamalits. Ani lej thacat u ichich, cum u lej tsoobits abal in ejtohual tiquin alhua beletnanchi patal jahua u jilchamalits tin cubac ma tam ta ca chich jaja junil. 13 Ca lej tayat cooy ta ichich an tocat cau jahua nan tu exobchamal. Cum it tsatbath cal a Cristo Jess, ca junini bela ani ca cooy i canithomtalab ta ichich. 14 Cal in tolmixtal an Espritu Santo axi cuajat ta ichich, ca lej tayat cooy ta ichich an chubaxtalab jahua a Dios ti pithamal. 15 A tsoobits abal a Figelo ani a Hermgenes ani jathua patal an ebchalabchic ti pactha bichoulom Asia pilmejits ani yabats tsatat cal nana. 16 U conchinchal i alhuatalab cal a Dios a Onesiforo ani axi tin quima jaja, cum lej yan i calat u jelamal u ichich cal jaja. Yab tin tithenanchamal aba ani in cuajat al an huicaxte. 17 Tam ti chich jaja ti Roma in lej luba abal tiquin alimichiquiy ma juta tiquin elaits nana. 18 U lej le max ca lej yajnanchat cal an Ajatic tam ca chich jaja junil. A lej tsoobits Timoteo, abal jaja tin lej tolmiy tam tin cuajatac ti Efeso.

454 lej le abal ca lej tsapnanchi in alhua inictal a Cristo Jess cum it tsatbath cal jaja. 2 Nan tu exobchamalits an chubaxtalab junat cal xi queat i ebchalabchic u exobchamal jaye. Jaits antsana an cau ca exobchixnanchite i ebchalabchic axi pel i pututh inic, ani jajachic jaye quin ejtou quin huatbanchi an chubaxtalab cal queat i inicchic. 3 Ca lej luba ca baju tit alhua soldado cal a Jesucristo jantini tin cuxuyal an soldado jahuaquits tam yajchictalab quin tamu. 4 Jitats in lej tajal ti soldado in junini putuhual cal in uchbil cal an oclec soldado. Yab in hualcal tim ba ca xaybinchat in tsalap cal pil i tojlab. Antsana neets ca culbe an oclec soldado. 5 Jitats ubat ani max yab ca ubatin jantini in uchbil, ni janto yab neets quim baju quin ata. 6 Pel in uchbil an tojnal tsabal ca tsapic tojon abal quin ela yan i hualilab. 7 Ca lej alhua tsalpachiquinchi axe xi cau jahua nan tu olchamalits, ani an Ajatic neets ti tolmiy abal ca quithat ejtiy. 8 A Jesucristo pel i at jaub xitslab cal an tsale David. Ca lej tila abal ejtha ani calejits ti al an jolimtalab. Jaits jaja ax u olnanchal im bij tam cu olna an alhua cau. 9 Cum tin olnom cal an alhua cau, jaxtam u lej yajchicnal yan janto. Ma cum in tsutat ejtil max nan pel im pojcax inic, jaxtam in huicat cal i calaniyo patal. Aba ani in huicchin u anam tuul, in cahuintal a Dios yab u ejtohuab ca huicchin. 10 U cuaal u culbetal cu yajchicna max antsana ta ca

Nan tu tsutal Timoteo ejtil max tata pel tu tsacamil. U

Axi belom cal a Cristo in ey ejtil i soldado

455 jecontha axi bijithits cal a Dios neets ca jecontha. Ca tsatba cal a Cristo Jess ani quim baju ca cuajiy abal etsey tin tsalat cuajattal a Dios. 11 Lej chubax jantini tu thuchath huahua tu belom cal a Cristo antse: Max i cuaal i culbetal cu tsemets tin cuenta a Cristo, neets jaye cu tsab cuajiy ejatlith cal jaja. 12 Max qui cuxuy an yajchictalab tin cuenta an alhua cau, neets cu punuhuat tu junax tsale cal a Cristo. Max qui tsinconchi im bij cal i at inic, antsana jaja neets tucu tsinconchi i bij cal in Tata. 13 Max huahua yab qui putu cal i uchbil cal a Cristo, jaja bel im putuhual cal jahua tu bijchith uchamalits. A Dios etsey pel i pututh inic cum jaits in tajtal ey. tiloxnanchi an ebchalabchic axe xi cau axi nan tu thuchanchal. Ca lej uchachic abal pel in uchbil cal an Ajatic yab ca hueutsxin cal an cau. Lej jolat an hueutsixtalab, cum tocat u othpinchab in tsalap jitats quin atsanchi. 15 Ca lej luba tit alhua tojnal cal a Dios abal yab quit elchin a tithe tin tamet jaja. Ca bolith exobna an chubaxtalab in cahuintal a Dios. 16 Yab ca bina a xutsun cal i jolat tilab axi expith pel in tsejcabil an inic, cum pel i cau axi cal tu pilmel an inicchic cal a Dios. 17 Pel i exobchixtalab

2 TIMOTEO2 ejtil i tit axi tocat capupul in tajal an tulec. Ca tsuu a Himeneo ani a Fileto jantini ti tajchinenec cal nixe xi cau. 18 Cum pilmejits yabats tsatat cal an chubaxtalab, in ulalchic abal ejthachitscua an tsemelomchic ani yabats neets ca ejtha tam ca chich a Cristo. Tocat xeetschic in le quim pilmetha jaye an ebchalabchic abal yabats quim bela a Cristo. 19 Aba ani huaats jitachic pilmethachits, bel a Dios in cuaal im bichohuil axi junini tsatatits cal an chubaxtalab. Ani thuchathits abal a Dios in lej alhua tsoobits jita pel in lej cal. Thuchathits jaye abal jitats quin ulu abal jaja pel in cal a Cristo, pel in uchbil quin tajat jilcachiquiy an hualabtalab. 20 Tin quima i rico inic huaats i eyextalab oro ani huaats i eyextalab plata. Jaye huaats axi pel i te ani axi pel i anam, pilchic in jalbil ani pilchic tu eynal. Antsana jaye pilchic tu eynal in tojnalilchic a Dios. 21 Axi ca xetsin tocat tim ba ani yab ca tsatey cal jita in tiloxnal i jolat tilab, neets quim baju in ey ejtil an eyextalab oro ani an eyextalab plata ax in lej cuaal in jalbil. Neets ca cuajiy tojojothits abal ca ejtohuat ca eyentha cal an Ajatic cal jahuaquits tam alhua tojlab. 22 Tata tit cuitol yab ca hualca ta ba quit quinocnanchat a ichich cal a hualbith lenomtal, tocat ca lej punu ta ichich ca taja jahua bolith. Ca luba ca netha a ichich belom ani canithom ani jun ejet. Antsana ca junax taja cal an ebchalabchic axi tocat in

Axi pel i alhua tojnal cal an Ajatic


14Ca

2 TIMOTEO2,3 ichich ani lej palenchix cal an Ajatic. 23 Yab ca tolmiy ti tilom an inicchic ax in tilomnalqui i cau axi jolat ani cal tu macubel in tsalap an inic. A tsoobits abal cal nixe xi tilomtalab tocat u tsiquinal i hueutsixtalab. 24 Yab in tomnal in tojnalilchic an Ajatic ti hueutsix, tocat quin canitha patal an inicchic. Quin cayanachic ani quin lej huita ti exobchix cal an chubaxtalab. 25 Quin netha tsaat in ichich ti exobchix. Quim bolithmethanchi in tsalap jitats tomolnax cal an chubaxtalab. Lequitsqui max ca jalcunchat in tsalap ani quin exla an chubaxtalab cal in tolmixtal a Dios. 26 Max quin exlaits an chubaxtalab, neets ca hualcanchat in tsalap ani yabats neets ca huicat coonchat cal an teneclab. Antsana yabats neets quin taja jahua ca lena cal an teneclab.

456 jahua tocat cal a Dios. 3 Neets ca tsipcatsmeye i canithomtalab cal an inicchic ani i letenthomtalab yab neets quin exla tin ichich. Neets ca ms xetsin ti tuchichil cal i cau. Neets quin ms hualca tim ba quin tajaye jahuaquitsqui in le in anam tuul. Neets ti ms pathay yajchiquix cal an inicchic ani ti ms tomolnax cal jitats in le quin taja jahua alhua. 4 Neets quin juncu i cau ani yab neets quim putu. Neets ti jun athic quin taja jahua yab tsalpath. Neets ms quin lej cathatnaye tim ba. Neets quin lej canitha jahua quijith teje tsabal ani iba quin canitha a Dios. 5 Aba ani u eb cacnax cal a Dios, bel cal in xetsintal yab alhua i tsoobnal abal im pojcanchal in tsap a Dios. Ni hue yab quit tsatey cal i inicchic axi antsana in ey. 6 Talchic jaja u tsinat otsel tin quima i uxumchic quin tsaucunchi in tsalap cal in exobchixtal. Pel i uxumchic axi lej bil in tsalap ani atathits in ichich cal in hualab, ma u quinocnanchab in ichich cal jahuaquitsqui tam lenomtalab. 7 Etsey im binalqui in xutsun cal i cau yan, tocat ni jayqui yab in ejtohual quin jun ejet ejtiy an chubaxtalab. 8 Jantini ti jayqui an thimanchic a Janes ani a Jambres in tomolnanchi in cahuintal a Moiss, antsana nixe xi exobchixchic xo in tomolnal an chubaxtalab. Tin ebal in quibtsoth tsalap yab im bajuhualchic quim bela an chubaxtalab. 9 Yab neets ca lej ohuat atsanchat in exobchixtal, cum neets ca exlanchat in

Timoteo, ca tsoobna abal ejete neets ca ms pojcaxmeye an inicchic tam ti hueits neets ca taley an quij quicha axi xohue. 2 Ejete an inic neets quin huatath canithaye tim ba. Neets quin lej cainchiye ms an tumin. Neets ms quin tajaye ti lej pulic ani ti lej alalnax cal in at inic. Neets ms ti quithab cahuilix cal a Dios. An tsacamchic neets quin ms tajaye ti jecom cal in tata ani cal in mim. Tocat lej hue jita neets quim bina i cacnamal yan cal a Dios ani cal in at inic. Yabats neets quin cacnanchi

In ey an inicchic tam hueits neets ca taley an quij quicha axi xohue

457 quibtsothtal jantini ti thubat exlanchat ti jayqui in quibtsothtal a Janes ani a Jambres. Timoteo tin exlanchal u ey abal yab antsana ejtil nixe xi exobchixchic. Tin tajamalits ti cuenta abal u exobchixnal an chubaxtalab, ani tin exlanchal u xetsintal ani jahua u lej punumalits tu ichich cu taja tin cuenta in tojlabil a Dios. A alhua tsoob abal u belal a Cristo. In lej cayanax ani in canithom cal patal an inicchic, ani u cuxuyal jahuats cu tamu. 11 A tsoobits abal in othname ani in yajchiquiyame tin ebal abal u olnamal an alhua cau ti Antioquia ani ti Iconio ani ti Listra. Aba ani u lej yajchicnamal, bel etsey tin jalunthamal an Ajatic. 12 Lej chubax neets ca yajchiquiyat patal an ebchalabchic jitats tsatatits cal a Cristo Jess. 13 Ejete neets ca pojcaxmeye i pojcax inicchic ani ejete neets ti cambixmeye i inicchic cal in exobchixtal axi yab chubax calthach tin cahuintal a Dios. An cambix neets quin cambichiquiy in at inic, ani ma an cambix neets ca cambichicat jaye. 14 Tata expith ca junini aynanchi an chubaxtalab ax it exobchame ani a lej chubax belal cal patal a ichich. A alhua tsoobits abal axi ti exobchamalits pel i chubax inicchic. 15 Ma ta tsacamtal it exobchinenequits an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios. Jaits an cau ax in ejtohual tucu tsoobliy abal a Dios tu jeconthal tam qui

2 TIMOTEO3,4 bela a Cristo Jess. 16 Patal jahua thuchath ti al an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios pel i cau axi pithnenec an thuchumchic cal a Dios. Jats tu eynal cal a Dios abal tucu exobchi an chubaxtalab. Jats abal tucu tsooblinchi jahua yab alhua ti ichich ani jaye tucu bolithmethanchi i ichich. Jats abal tucu exobchi jahua bolith. 17 Antsana huahua tu lej belom cal a Dios qui cooy i ichich huitombethanchithits ani alhua tojojonchithits abal qui etsey taja patal jahua alhua. I Ajatic Jesucristo neets ca chich ti Tsale abal quin tsejca an inicchic axi ejate xeets ani jaye axi tsemenecaquits. Cal im bij a Dios ani cal im bij an Ajatic nan neets tu uchbiy Timoteo cal i cau. 2 Ca olna in cahuintal a Dios. Ca cooy a ichich etsey tsejcacathits abal ca olna tam pel in lej quijil ca olna ani jaye tam ti yab pel in lej quijil. Ca tsooblinchi an inicchic in hualab. Ca cuiychi jahua yab alhua in tajalchic ani ca tsalabchi jantini quin taja alhua. Cal a ichich lej caya ca etsey exobchixnanchi in cahuintal a Dios. 3 Antsanaits ca taja aba ani neets quim baju an quij tam an inicchic yab quin cuxuy ca exobchixnanchat in tocat cahuintal a Dios. Jantinits in cuete lenomtal, neets ca xetsin alilil quin aliy ma juta ca exobchin i cau jahua jajachic in le quin atsa. 4 Neets quim pojca an chubaxtalab ani neets quim bina in xutsun cal patal jahuaquitsqui tam tilab. 5 Ani tata expith ca cooy tsejcacath a ichich quin

10Tata

A Pablo in uchbiyal a Timoteo

2 TIMOTEO4 aynanchi an chubaxtalab. Ca cuxuy jahuaquitsqui tam yajchictalab ca tamu. Ca jum putat bina ta ba tit bucul cal an alhua cau ani ca putu cal a uchbil tit tojnal cal an Ajatic. 6 Yabats neets quin ohuey teje tsabal, cum neets quin tsemtha tin ebal a Cristo. 7 U tajamalits tin alhua soldado cal a Cristo. U putumalits u aylabil ax a Dios tim pitha. U junini aynanchamalits an chubaxtalab. 8 Cum in xetsinenec bolith, jaxtam an Ajatic neets tiquim pitha i atabilab tam quim baju an quicha ca chich jaja. Neets ca pithan i atabilab jaye jitats in lej le abal ca chich an Ajatic. Jaja jaits pel u tsejcax lej pututh.

458 abal yab ti othnate, cum pel i lej tomolnax cal an alhua cau. 16 Tam ti caal in jolbiyat tin cuenta cal an alhua cau tin tamet an eyalchic, ni jita tam inic yab tin tolmiy abal quin tsejcanchat an cau. Tin tala jilcacay u jaubchic. A Dios quim paculanchichic cum yab tin tolminchi. 17 Expith an Ajatic jats ojni tin tolmiy ani tin tsapliy, ma u ejtohuamal cu olnanchi an alhua cau patal axi teje cuajat axi yab Israelchic. Tin jaluntha an Ajatic cal i pojcax inicchic, tam ejtil max in cooyab tin hui an tsoj lej hueits quin capat. 18 Ani neets tiquin jalunthaye cal jahuaquits cu tamu quithab. Neets tiquin alhua beletna ma quin otsits ti eb jun tin tajal jaja ti lej Tsale. Jaits jaja im bij qui puhuethanchi abal etsey. Amn.

lej luba Timoteo quit chich tiquin tsabiy. 10 Cum a Demas in lej quijithnal jahua huaats teje al an hualab caylal, jaxtam tin jilcacayamal ani calejits ti Tesalnica. Cale a Crescente ti Galacia ani cale a Tito ti Dalmacia. 11 Expith a Lucas cuajate cal nana. Ca chitha jaye a Marcos tam quit chich, cum in ejtohual tiquin tolmiy cal in tojlabil an Ajatic. 12 U aba ca cale a Tiquico ti Efeso. 13 Tam quit chich tiquin chanchi am pelethal ax u jila tin quima a Carpo ti bichou Troas. Ca lej taja ti cuenta tiquin chanchi jaye u librojilchic ani an thuchath u. 14 Tin lej othnamal a Alejandro an thacum patal, ani cal an Ajatic neets ca jalbinchat jantini tin othnamal. 15 Ca taja ti cuenta

9Ca

A Pablo in tsalabchal a Timoteo

tsapnetha a Prisca ani a Aquila ani jaye axi cuajatchic tin quima a Onesiforo. 20 Jilcon a Erasto ti Corinto. U jila yaul a Trfimo ti Mileto. 21 Ca luba quit chich ocoxe tiquin tsabiy tam yabaye an tsamay quij. Ti abchal i tsapnethomtalab a Eubulo ani a Pudente ani a Lino ani a Claudia. Jaye ti abchal i tsapnethomtalab axi queat an ebchalabchic. 22 U lej le abal an Ajatic Jesucristo ca cuajiy lej utat cal tata. A Dios ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal patal tatachic tit ebchalab. Amn.

19Ca

An tsapnethomtalab

An u axi thuchanchat a Tito cal an tocat abathuale Pablo

Nanaits im Pablo tin tojnalil a Dios ani tin abathualejil a Jesucristo abal cu olnanchi an alhua cau jita tacuthits cal a Dios abal quim bela. Quin tequeth exla an chubaxtalab ani quin cacna a Dios jantini huahua ax i belamalits i cacnal a Dios. 2 Ca pithan i aychixtalab tin ichich cal a Dios abal neets ca chubax cuajiy abal etsey cal jaja it ejatlilith, cum antsana im bijchith ulumalits abal neets cu cuajiy. Tam ti yabaye tsejcanenec an eb ani an tsabal, antsana im bijchith ulu a Dios, ani ni jayqui yab u janamcau jaja. 3 Xo im bajumalits am pejchith quij ca olna an alhua cau cal cu it ejatliyat. Im pithnenec u uchbil cal i Jeconthaxil Dios tin olnom cal an alua cau. 4 Nan tu thuchanchal axe xi u Tito cum tu tsutal ejtil max pel tu tsacamil, cum lej chubax a belal an alhua cau jantini nan tu belal. U lej le abal i Tata Dios ani i Jeconthaxil an Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal. Jaye ti yajnanchi ani ti jun ejetbethanchi a ichich.

A Pablo in thuchanchal an u a Tito

tu jila Tito ti al an tsaclath tsabal Creta abal ca quithat tsejca jahuaquitsqui quin yejenchi an tamcunel ebchalab tihuachic. Tim patal am bichouchic jun ti huaatsits i tamcunel ebchalab, ca bijiy jita ca punuhuat ti eyal cal an tamcunel ebchalab jantini nana tu uchamalits ca bijiyat. 6 Jitats ca bijiyat in cuaal in uchbil quin taja ti alhua inic ani ni janto yab ca elchin yab alhua. Quin cooy juncats in tomquil. Quin cooy in tsacamilchic ax im belal jaye an Ajatic, i ca xetsin quibenec ani jecom. 7 Axi ca bijiyat antsana ti eyal cal in tojlabil a Dios, cum pel in tojnalil a Dios in cuaal in uchbil quin taja hualim jahua alhua abal yab ca ejtohuat ca jolbiyat cal jita. Yab quin cathatna tim ba, ani yab ca xetsin tsacucma. Yab ca utsalin. Yab quin culbetna an hueutsixtalab. Yab quin netha in ichich jaylom cal an tumin. 8 Etsey quin lej alhua batsu an tsabix tin quima. Quin lena expith jahua huinat alhua. Quin taja lej alhua tsalpath tin oc. Quin taja jahua

5Nan

In tojlabil a Tito ti Creta

459

TITO1,2 bolith ani tocat cal a Dios. Quin lej cunu tim ba yab quin taja jahua yab alhua. 9 Quin lej tayat cooy penathits tin ichich an chubaxtalab in tocat cahuintal a Dios axi exobchithits, cal xe quin ejtou quin lubachmethanchi in ichich an ebchalabchic ani jaye quin exobchi axi tomolnax cal an chubaxtalab abal lequitsqui max quim bela jaye. 10 Huaats yan i inicchic axi jecom cal an chubaxtalab, ani talchic pel i Israel axi cathpich jecom. Cal in jolat exobchixtal in cambiyal tocat an inicchic. 11 Ca lej jun tajat piclalanchat in hui, cum expith in othnanchal in tsalap yan i ejattalab jahuaquits tam quima ca otsits ti exobchix. C al in quibtsoth exobchixtal tocat in lechic quin ata i tumin, ani yab in cuaal in tithe. 12 Jun i tsalpath inic axi cuajat al nixe xi tsaclath tsabal Creta in olnal in ey in at juntal Cretajibchic. Etsey u janamcauchic. In ey ejtil i thimalon tse acan. Lej jaylomchic ani obecua. 13 Cum chubax antsana in eychic nixe xi exobchixchic, jaxtam ca tsapic cuiyachic abal quin lubach bela in tocat cahuintal a Dios. 14 Yabats quim bina in xutsun cal i alquith tilab ax u tsejcabqui cal an Israelchic. Yabats quin taja ti cuenta jahua ta ca uchbiyat cal i inicchic ax im pojcamalits an chubaxtalab. 15 Jita toquethanchithits in tsalap cal a Dios in exbayal jahua lej chubax tocat, ani axi atax in tsalap ani yab im belal a Dios yab in exbayal. Yab in ejtohual quin exbay cum pel xe in tajtal ey in tsalap ti atax ani yab in atsal

460
16In

jolbith in ichich tam ca hualbin. ulalquichic abal exlom cal a Dios ani yab chubax, cum yab in tajal jahua a Dios in le. Cum in tajalchic quithab ani jecomchic cal a Dios, ni janto ti alhuachic cal jaja. Tata Tito, ca exobchi an inicchic expith in tocat cahuintal a Dios. 2 Ca exobchi an yejtselabchic axi belom ca cuajiyqui ani quin taja jahua tequeth abal antsana ca cacna. Quin taja lej alhua tsalpath tin oc ani quin lubach bela an chubaxtalab. Quin lej canitha a Dios ani in at inicchic ani quin cuxuy jahuaquitsqui quin tamu. 3 Aniye jaye an uxcuelabchic ca xetsin tocat, cum antsana tin tomnal axi exlom cal a Dios. Yab ca xetsin ti tuchichil cal i cau. Yab ca utsalin. Quin taja jahua alhua abal ca tsutat ti alhua tiplab cal in at uxum. 4 Quin exobchi an mimlabchic axi yabaye uxcueits quin canitha in tomquilchic ani in tsacamilchic. 5 An mimlabchic quin taja lej alhua tsalpath tin oc ani quin junini netha tocat in ichich. Quin taja ti alhua beletnom cal jitats tin quima ani quin taja janto ta ca abatna cal in tomquil. Quin tajchi i alhuatalab an inicchic. Antsana patal axe quin tajachic jahua alhua, abal i ca tilibna tin ebal jajachic in cahuintal a Dios. 6 Aniye jaye ca exobchi an cuitolchic quin taja lej alhua tsalpath tin oc. 7 Tata Tito, ca

An exobchixtalab axi tequeth

461 taja expith jahua alhua abal quit tsutat jaye tit alhua tiplab cal an cuitolchic. Tam ca exobchichic cal an chubaxtalab, ca taja expith cal a ichich lej bolith ani lej tequeth. 8 Ca cauna i cau axi lej chubax abal ni jita yab quin ejtou ti ucha abal yab chubax jahua a ulal. Max antsana ta ca taja, ojni neets ca tithebe jitats quin lena ti tomolna. 9 Ca exobchi an tojnalchic quin taja patal jahua ta ca abatna cal in amu cal i culbeltalab tin ichich ani yab cal i tococmatalab. 10 Yab quin cuechi ni hue in cal in amu. Quin taja hualim jahua bolith cal in amu abal antsana cal patal an inicchic ca tajchin ti cuenta abal lej alabel an chubaxtalab axi exobchinenec tin cuenta a Dios axi pel i Jeconthaxil. 11 A Dios in ejtohual quin jecontha tim patal an inicchic cal in alhua inictal ax in tejhuametha tam tin aba an Ajatic tin cuenta cal i hualab. 12 Ani cal in alhua inictal jats tu exobchinal qui tala jila jahua a Dios in tsutal yab alhua ani jahua in le i anam tuul teje tsabal. Qui taja lej alhua tsalpath ti oc ani qui taja jahua bolith biyat cu xetsine teje tsabal. Etsey qui netha mocathits i ichich cal a Dios. 13 Chuthel chuthel qui aychi ca chich junil a Jesucristo i pulic Diosil ani i Jeconthaxil, cum antsana im bijchith ulumalits abal neets ca chich. Ma tam tamaquits ca chich tiquele neets quin lej tejhuametha in lej tsap ani in lej tsalat, ani tam ojni neets cu lej jum putat culbe tam qui tsuchi in lej tsalat. 14 Jaits jaja ax im bina

TITO2,3 tim ba ca tsemets ti calchix cal huahua ti al an cruz abal tucu jecontha cal patal an hualabtalab. Cu toquethanchat i ichich abal qui baju tu cal jaja, ani cu canatbethanchat i ichich abal qui taja jahua alhua. 15 Cal patal a uchbil ax it pithnenec cal a Dios, ca exobchi an ebchalabchic axe xi cau jahua nan tu uchamal. Cal ca tsalabchichic. Cal ca cuiya jitats yab xeets bolith. Ca tala putu cal a uchbil tit exobchix ani ni jita yab neets quin ejtou ti pojcanchi a ey.

Ca tilantha am belomchic quim putu cal in uchbil cal an oclecchic ani cal an eyalchic. Cal in culbetal quin tolminchi cal an they tojlab axi alhua. 2 Cal ni jita yab ca quithab cahuilixin, ani cal ni jita yab ca pejxin. Quin taja ti caya inic cal in at inic, ani cal tim patal an inicchic quin taja ti maxu inic. 3 Huahua ti jayqui tam ti yabaye i belamal an Ajatic, yab i exla an chubaxtalab ani expith u jecomac cal a Dios. Ti jayqui u quibenec xeetsac ani u huicat cooyame cal yan i quithab lenomtalab. I quijithnamal jahua yab alhua. I tajchamal quithab an inicchic ani i paixnamal. U pojcxin jun cal xi jun. 4 Aba ani pelac i ey antsana ti jayqui, bel i Jeconthaxil Dios tu tejhuamethanchi in alhua inictal ani in canithomtal. 5 Tu jeconthamal a Dios cum tu yajnanchal ani yab abal i tajamalac jahua alhua. Tu toquethanchamal

In uchbil axi belom cal a Cristo

TITO3 i ichich ani tu it ejatlinchamal cal an Espritu Santo. 6 A Dios tu lej tsejhualith pithamalits an Espritu Santo cal tin ebal in tojlabil i Jeconthaxil Jesucristo. 7 Cal tin ebal in alhua inictal a Dios jats tu tsutal tu bolith ani jats ti neets cu cuajiy abal etsey it ejatlith cal jaja ti eb. 8 Lej chubax patal axe xi cau jahua nan tu uchal, Tito. Jats ca lej lubath tiloxnanchi am belomchic, abal quin lej bina in ichich quin luba quin junini taja jahua alhua. Jaits in tomnal quin tajachic, ani antsana neets ca tabatna cal patal in at inicchic in alhua tajbilchic. 9 Yab ca tolmiy ti tilom i inic ax in tilomnalqui i alquith cau axi yab janto ti alhua ani i lej nacat bijlab in ajumtal im biyal juntal. Yab ca tolmiy ax in le ti hueutsxqui tin cuenta jahua in ulal an tsejcath cau axi pithnenec a Moiss cal a Dios. Jolat ani yab janto ti alhua nixe xi tilomtalab. 10 Max huaats jita quin taja abal ca lehuxin an tamcunel ebchalab, ca uchan ma tsabil abal yabats quin taja. Max yab in le ti tajchi ti cuenta, tam ca lejat quethmayat ti al an tamcunel

462 ebchalab. 11 Max in leye ti lehux, tam a tsoobits abal pel i quibelom inic ani neets ca jolbiyat cal in cuete hualab. cu aba ca cale cal tata a Artemas ani max iba a Tiquico. Tam ca ulits cal tata, ca luba max ca ejtou tiquin tamu ti Nicpolis. Taja u tsalpayamalits abal neets cu huata an tsamay quij. 13 Ma jutam huichat ca ejtou, antsana ca tolminchi an tsejcaclome cal an cau a Zenas ani jaye a Apolos. Cum neets ti belal ca tolminchi cal jahua quin yejenchichic. 14 Quin ujna an ebchalabchic ca alhua tojon abal yab quin cooy i yejenchixtalab, ani jaye quin cooy janto cal ti quin tolmiy ax in cuaal i yejenchixtalab.

12Neets

Jahua quin taja a Tito

abchalchic an tsapnethomtalab patal axi teje cuajatchic cal nana. Ca tsapnetha am belomchic tihua, cum pelits i lej lenath jaubchic cal a Cristo. U lej le abal a Dios ti lubach coonchi a ichich patal tatachic cal in alhua inictal. Amn.

15Ti

An tsapnethomtalab

An u axi thuchanchat a Filemn cal an tocat abathuale Pablo


im Pablo in cuajat ti al an huicaxte cum in xetsinenec cu olna an alhua cau tin cuenta a Cristo Jess. Nana ani cal u ebchal cal a Cristo Timoteo tu tsapnethal, Filemn. Nan tu thuchanchal axe xi u cum tu canithal ani pel tu at lenath juntal tojnal cal a Cristo. 2 Ca tsapnetha an ebchalablom ax u tamcunal ta quima ani jaye i ebchalchic Apia ani a Arquipo. Jaits xe a Arquipo ax tu tolminchamal huahua tin cuenta an alhua cau ejtil max pel tu at soldado cal a Cristo. 3 U lej le abal i Tata Dios ani i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal ani ti jun ejetbethanchi a ichich.

1Nanaits

A Pablo in thuchanchal an u a Filemn

cuenta abal a junax belal an Ajatic, jaxtam cal nixe xi tilomtalab quit ms junax tsooblinchat cal patal an lablinchixtalab ax i junax cuaal cal a Cristo Jess. 7 Cum pel it at ebchalab cal a Cristo ani it lej canithom cal am belomchic, jaxtam tu culbethanchab in ichich jajachic. Nanane in lubachmethanchab u ichich ani in lej culbel cal a canithomtal.

tam cu tila abal it lej belom u binal i cacnamal yan cal a Dios. 5 In olchinenequits abal a lej canithal an Ajatic Jess ani a lej belal. Jaye a canithal im bichohuil a Dios. 6 Cum a cuaal an tilomtalab cal an ebchalabchic tin

4Etsey

Canithom ani belom a Filemn

nan pel tin abathualejil a Cristo u ejtohualac tu lej uchbiy cal i cau Filemn, tocat yab neets cu taja. 9 Expith neets tu pacabethach ucha i cau cum it lej canithom. Nana im Pablo in yejtselits in cuajat al an huicaxte cum in xetsinenec cu olna an alhua cau tin cuenta a Cristo Jess. 10 Tiquin tajchi an alhuatalab ca yajnanchi a Onsimo axi teje cuajat al an huicaxte cal nana. U tolminchi quim bela a Cristo, ani jaxtam u tsutal ejtil max pel tu tsacamil. 11 Ti jayqui a Onsimo pel a tayat tojnalil, ani yab lej tabat ti tolminchi. Xohue ms lej tabat

8Cum

A Pablo in conchinchal i alhuatalab a Onsimo

463

FILEMN neets ti tolminchi jantini tin tolminchits nana. 12 Neets cu aba ca huichiy junil cal tata, ani u le max ca batsu ejtil max nanaits axi neets tiquim batsu. 13 U lej leac max ca jilcone abal tiquin tolminchiye teje al an huicaxte tin cuenta an alhua cau ejtil max tataits ax tin tolminchalac. 14 U tsalpay hualam yab pel a culbetal abal jaja ca jilcone, ani yab neets quin cuajiy culbel max tata yab tin jilchal cal a culbetal. 15 Hualam max a Dios in jila a Onsimo ca pitcon yab ca cuajiy cal tata hue ohuat, ani xo neets ca huichiy ca etsey cuajiy cal tata. 16 Xo ca batsu ti ebchalab cal a Cristo lej can, yab ejtil ti jayqui expith pel a tojnalil. Nan u lej canithal xe, ani in tomnal tata ca cathpich canitha cum xo pel a ebchal cal an Ajatic ani yab expith pel a at inic. 17 Max tata chubax tin tsutal pel tin jaub cal tata, tam tiquim batsunchi a Onsimo ejtil max nana tim batsuhual. 18 Max jaja ti othchi jantoquitsqui a cal ani max ti nenchale, nan neets tu jalbinchi. 19 Nana im Pablo ani cal axe u cuete thuchbil u lej punuhual tu ba abal lej chubax neets tu jalbinchi. Yab ca ucchiy abal pel

464 a uchbil tiquin tolmiy, cum nan tu lej tolminchamalits cal a ejattal. 20 Ebchal, cum it belom cal an Ajatic tiquin tajchi an alhuatalab ca batsu a Onsimo. Tam ojni neets quin lej culbe cum pel huahua tu at ebchalab cal a Cristo. 21 Nan tu thuchanchal axe xi u cum u lej belal tu ichich abal neets tiquin lej tajchi an alhuatalab jahua nan tu conchi. Ma u tsoobits abal neets tiquin ms tajchiye. 22 Tiquin tojojonchi jun ti quin coyots tam quin ulits cal tata. U lej le max a Dios tiquim pitha an quij abal quin cale tu tsabiy jantini tatachic tin conchinchal i alhuatalab cal a Dios abal cu ejtou quin cale.

abchal i tsapnethomtalab a Epafras axi teje cuajat al an huicaxte cal nana. In tojonchal a Cristo Jess ejtil nana. 24 Ti abchal i tsapnethomtalab jaye a Marcos ani a Aristarco ani a Demas ani a Lucas. Tin lej tolminchal jajachic cal in tojlabil an Ajatic. 25 U lej le abal i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi a ichich cal in alhua inictal. Amn.

23Ti

An tsapnethomtalab

An u axi thuchanchat an ebchalabchic hebreo

Ti lej biyal a Dios in taunachiquiyamal i biyal at juntal xitsalchic cal yan janto ani cal yan in cahuintal in caulomejilchic. 2 Xohue ti al an taltalab quij quicha huahua tu taunachiquiyamal cal in Tsacamil Jesucristo. Jaits jaja axi pithnenec in uchbil cal a Dios quin tsejca tim patal an eb ani an tsabal ani patal jahua huaats. Ani jaits jaja axi punuthits cal a Dios ti Thabal cal patal jahua huaats ti eb ani ti tsabal. 3 Jaits jaja in tajax a Dios lej tajajal. Jununul in ey cal a Dios. Jaits jaja ax im beletnal patal ti eb ani ti tsabal cal tocat in tsap in cahuintal. Jaits jaja axi tsemtha abal tucu paculanchi i hualab, ani xohue quetelits tin huinab cubac am pulic Paylom Dios ti eb jantini ti puhuethanchithits im bij.

A Dios tu abchal i cau cal in Tsacamil Jesucristo

a Jesucristo in Tsacamil a Dios pithnenec in cathpich uchbil cal a Dios, jaxtam lej cathpich

Lej cathpich pulic in ey in Tsacamil a Dios yab ejtil an ngelchic


4Cum

pulic in ey yab ejtil an ngelchic axi hue pulic in ey. 5 Ni jayqui yab uchanchic i ngel cal a Dios jantini ti uchan in Tsacamil antse: Cum a tajtal ey pel tu lej Tsacamil, jaxtam xo nan tu puhuethanchamalits a bij jantini nan u bij. A Dios ni jayqui yab in ulu tin cuenta i ngel jantini tin ulu tin cuenta in Tsacamil a Jesucristo expith antse: Nana pel tin lej Tatalab cal jaja. Jaja jaits axi pel u lej Tsacamil. 6 Ani tam ti a Dios neets quin aba ca chich teje tsabal in lej juncats Tsacamil, in ulu: U Tsacamil jats ca cacna cal patal an ngelchic axi cuajat cal nana ti eb. 7 Ani tin cuenta an ngelchic a Dios in ulu: Pel xe u abatnanelilchic ax u abatnal ejtil u abatnal an ic. Pel xe u tojnalilchic ax u tojonthal ejtil u tojonthal an camal. 8 A Dios in ucha in Tsacamil Jesucristo antse: Tataits it Dios, ani neets quit ohuey abal etsey tit Tsale.

465

HEBREOS1,2 A ey tit Tsale a tajchal bolith an inicchic. 9 A lej culbetnal jahua alhua ani a pojcal jahua yab alhua. Nanaits in Dios ax tu punumalits tit lej Tsale cal patal an ejattalab. Jaxtam it jum putat cathpich culbel cal a ey. 10 Ani junaque i cau a Dios in uchaye: Tataits it Dios ax a tsejcamal an tsabal tam ti yabaye huaats i tsabal. An eb jaye a tsejcamal cal a lej tsap. 11 Neets ca taley an tsabal ani an eb, ani tata expith neets quit ohuey abal etsey. An tsabal ani an eb neets ca biyalme ejtil i toltom. 12 Ejtil i biyal toltom axi yabats u eynal, antsana tata neets ca tsuu an tsabal ani an eb. Ani neets ca tsejca it an tsabal ani it an eb. Tata a ey ni jayqui yab it jalcu. Pel a tajtal ey it ejat abal etsey. 13 Ni jayqui yab uchan jun i ngel cal a Dios jantini ti uchan in Tsacamil antse: Quit buxcan tu huinab cubac ma nan tu pitha ta cubac a tomolnaxilchic abal ca tala ata. 14 Patal an ngelchic in ey tocat pel i esprituchic ax in tojonchal a Dios. Pel in abatnanelil a Dios abal quin tolminchi an inicchic axi bijithits ca jecontha cal a Dios ani quin calna jahua ti eb.

466 qui etsey cooy lej alhua penath ti ichich jahua i atsamalits tin cuenta jaja, abal i qui ucchiy. 2 Lej tsapic putnenec an tsejcath cau axi pithnenec a Moiss ti jayqui cal an ngelchic. Jitats yab im putumal, tocat yajchiquiyat cal a Dios jantini jaja in ulumalits neets ca yajchiquiyat. 3 Max jajachic yab jecontha cal an yajchictalab, huahuahue ms yab neets cu jecontha max yab qui lej taja ti cuenta qui bela an alhua cau axi lej cathpich huinat alhua. Jaits an alhua cau tin cuenta an jeconthaxtalab axi caal olna cal an Ajatic, ani jajachic ax im bela tu tejhuamethanchi huahua abal pel i lej chubax cau. 4 Jaye a Dios in tejhuametha anits lej chubax an alhua cau cal yan i jicpath labith tajbilab ti tsubixtalabchic ani cal i huitomtalab axi tu pithamal cal an Espritu Santo. Antsana tin tajamal a Dios cum pelits in cuete culbetal.

Qui lej taja ti cuenta cu jecontha

Cum lej cathpich pulic in ey a Jesucristo, jaxtam in tomnal

Dios yab im bijiyamal i ngelchic ti abatnom ti al an it eb ani an it tsabal axi neets ca tsejca talbel ani xo i tiloxnal. 6 Pel in eylabil an inic ti abatnom jantini tu olnab ti al an Tocat Thuchlab. Thuchathits jantini ti tauna a Dios antse: Dios, janto in ey an inic abal a tajchal ti cuenta? Janto ti utha ta tsutal abal a beletnal, ani in ey tocat u tsemel? 7 A pejchamalits an quij tam an inic ca hue xetsin tsaat in eylabil yab quim baju in eylabil i ngelchic.

5A

In ey a Jesucristo pel i inic jaye

467 Aba ani, bel a pitha in cathpich exbath ani im puhuethach eylabil. A punu ti abatnom cal jahua a tsejcamal. 8 A jilchi patal jahua huaats tin cubac an inic. Aba ani antsana ti punume an inic cal a Dios quin tala abatnanchi in cal, bel i tsutal abal yabaye in lej bajumalits quin tajchi. 9 Xo expith i tsutalits a Jess tihua ti eb lej cathpich pulic in exbath ani lej puhuethanchithits in eylabil cum in tala putu cal in uchbil ca yajchic tsemets ti al an cruz. Jaits jaja axi pithnenec in tsaat exbath cal a Dios ca hue xetsin teje tsabal, ma yab im baju in exbath an ngelchic tam. Taley cal in alhua inictal a Dios in ejtou quim bina tim ba quin calchiy an tsemla ti al an cruz cal patal an inicchic. 10 Patal jahua huaats ti eb ani ti tsabal pel in tsejcabil a Dios ani cuajat abal ca puhuethanchat im bij jaja, ani pel in culbetal a Dios abal patal in tsacamilchic ca cuajiy junax cal jaja tin tsalat coytal ti eb. Ani jaits tin ebal an Jeconthax a Jesucristo neets cu cuajiy tihua, cum im baju ti lej jum putat huitath Jeconthax cal xi lej yajchictalab ax in yajchicnamal teje tsabal. 11 Huahua ax u toquethanchithits i ichich ani a Jesucristo ax tu toquethanchamal i junax tatanal an Tatalab ti eb. Jaxtam jaja tin Tsacamil a Dios yab tu tithenanchal tucu bijiy tu ebchalab cal jaja. 12 I tsoobits abal yab tu tithenanchal, cum thuchathits ti al an Tocat Thuchlab jahua in ulu antse:

HEBREOS2,3 Neets cu tiloxnanchi im bij a Dios cal u ebchalchic. Neets cu ajatnanchi im bij cal an tamcuth ebchalablom. 13 Jaye in ulu a Jess: Neets cu tsapna a Dios. Ani junaque i cau in ulu antse: Teje in junax cuajat cal an inicchic axi a Dios tim pithamalits tu cal. 14 An tsacamchic axi ca huatsin teje tsabal in cuaal in anam tuul ani in xitsal, aniye jaye in cooy a Jess. Expith ti inic in ejtou ca tsemets, ani cal in tsemtal quin talabetha an teneclab ax in cuaal in tsap tin cuenta an tsemla. 15 Jaxtam in ejtohual quin tixcanchi an jiqueltalab jitats etsey cooyab cal i jiqueltalab tin cuenta an tsemla. 16 Chich abal quin tolmiy axi at xitslab cal a Abraham, ani yab abal quin tolmiy an ngelchic. 17 Pel in uchbil a Jess ca putat huatsin ani ca xetsin ti inic ejtil axi neets quim baju ti ebchalab cal jaja, abal antsana quim baju ca punuhuat tin tamet a Dios ti tsale pale lej pututh ani yajnanchix. Quim baju ti paculanchix cal in hualab an inic tin ebal in tsemtal ti al an cruz. 18 Cum in yajchicnamalits ani ni jayqui yab in hualca tim ba ca hualbin tam ti nixocna lena ca hualbin cal an teneclab, jaxtam in lej huital tucu tolmiy yab cu hualbin tam qui yajchicna ani tam tu nixocnab lenab cu hualbin cal an teneclab.

Tocat ebchalabchic, cum tata pel ti cal a Dios ti eb,

Lej cathpich pulic in ey a Jess yab ejtil a Moiss

HEBREOS3 jaxtam ca lej alhua tsalapnanchi in ey a Cristo Jess abal pel in lej abathualejil a Dios ani pel an lej tsale pale jantini ti olnal huahua in ey jaja. 2 Antsana ti punuhuat cal a Dios, ani in lej putuhual cal in uchbil jantini ti biyal a Moiss im putumal cal in uchbil axi pithnenec cal a Dios tin cuenta im bichohuil a Dios. 3 Cum lej cathpich pulic in uchbil a Jess yab ejtil a Moiss, in tomnal qui lej cathpich cacna jaja. Cum i ms cacnal an tsejcom ata ani iba an ata, antsana i ms cacnal a Jess axi pel i tsejcom cal im bichohuil a Dios ani iba a Moiss axi tocat ajith tim bichohuil a Dios. 4 Patal an atachic pel in tsejcabil i inic, ani patal jahua huaats ti eb ani ti tsabal pel in tsejcabil a Dios. 5 Ti biyal a Moiss im putumal cal in uchbil tin tojnalil a Dios tin cuenta im bichohuil a Dios tam tin quejab olnanchi an cau jahua a Dios neets quin tajaye talbel. 6 Ani xo a Cristo in lej putuhual cal in uchbil tin Tsacamil a Dios ti abatnom cal im bichohuil a Dios. U ajith huahua tu bichohuil max qui junini bela ma tam ta ca taley an quij quicha, ani max cal i ichich culbel qui junini aychi a Cristo ca chich junil.

468 Tocat xetsin jecomats cal in cahuintal a Dios. Xetsinchic ti tacchiquix cal a Dios ti al an joltam. 9 In ulu a Dios tats tin tacchiquiyamal max chubax cu tala tajchichic jahua u ulumalits neets cu tajchichic. Lej tacchiquixinchic, aba ani u tajchamalits yan i alhuatalab tsab inic tamub ti xetsinchic ti al an joltam. 10 Jaxtam tin tsacucun cal an Israelchic. Jaxtam u ulu abal etsey ouchic in ichich cal nana. Yab in lechic quin aynanchi u belil. 11 Jaxtam tin tsacucun ani u cuba tu ba tin lej chubax cal u cahuintal. U lej uluth uchachic abal yab neets cu jila ca otsits ca coyots ti al an tsabal jun tu bijchith ulumalits neets cu pitha. Antsana in ulu a Dios tin cuenta im bichohuil Israel. 12 Ani tata ebchalabchic cal a Cristo, xo ca lej taja ti cuenta yab ca pojca a Dios axi expith in ey ejat abal etsey. Max yab ca junini belachic, neetste quit pilme yab ca aynanchi im belil. 13 Chuthel chuthel quit canatbethxin ca ms bela a Dios biyat tu pithalechic an quij qui bela. Yab ca hualcanchi a ichich quit jecombethanchat cal in cambixtal an hualabtalab. 14 I lej belamalits a Cristo ani max qui junini belaye ma tam ta ca taley an quij quicha, tam i chubax eynanchal in ey.

lej tajachic ti cuenta jahua in ulal an Espritu Santo ti al an Tocat Thuchlab antse: Xo ojni in le ti taunachic a Dios. 8 Yab ca taja tujbabathchic a ichich jantini an Israelchic ti jayqui in tajamal.

7Ca

A Dios pel i coythom cal im bichohuil

469 lej tajachic ti cuenta abal bel chubax an cau jahua thuchath ma ti biyalits antse: Xo ojni in le ti taunachic a Dios. Yab ca taja tujbabathchic a ichich jantini an Israelchic ti jayqui in tajamal. Tocat xetsin jecomats cal in cahuintal a Dios. 16 Jita hualam nixechic ax in atsanchi in cahuintal a Dios ani talbel jecomats? Pelac an Israelchic axi calthamejits ti Egipto cal a Moiss. 17 Cal jita hualam ti tsacucun a Dios tsab inic i tamub in ohuat? Pelac an Israelchic axi hualbinenec ani jilan cal a Dios ca tajat tsemets ti al an joltam. 18 Cal jita hualam tin cuba tim ba a Dios ti lej chubax cal in cahuintal ani jita uchan yab neets ca jilan ca otsits ca coyots ti al an tsabal axi bijchith uchanits neets ca pithan? Pelac an Israelchic axi jecomats cal a Dios. 19 Cum yab im belamalchic a Dios, jaxtam i alhua tsoobits abal yab in ejtouchic ca otsits al nixe xi tsabal. A Dios tu jilchamalitshue i bijchith cau abal qui ejtou cu otsits cu coyots cal jaja. Expith qui lej taja ti cuenta qui bela a Dios, cum max i qui bela yab neets cu coyots cal jaja. 2 Jantini ti olchinenec an Israelchic ti jayqui i alhua cau, antsana xo u olchinalhue. Tocat jahua olchinenecchic jolat, cum yab im belchi. Expith in atsaquichic. 3 Expith huahua ax i belal a Dios ojni u otsel cu coyots cal jaja.

HEBREOS3,4 Tin cuenta axi ti jayqui yab im belamal, in ulu a Dios antse: In tsacucun cal an Israelchic ani u cuba tu ba tin lej chubax cal u cahuintal cal jajachic abal yab neets cu jila ca otsits ca coyots cal nana ti al an tsabal jun tu bijchamalits. Antsana in ulu a Dios aba ani in quejab tsalpayamalits tam ti yabaye tsejcanenec an eb ani an tsabal abal neets quin jilachic ca otsits. 4 In cooyits tsejcacath abal ca coyotschic jantini jaja coyots. In olnal an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios jahua in taja a Dios tam tim bajuhuits am bucchilab quicha semana tam tin tala tsejcamalits an eb ani an tsabal. In ulal: Ti bucchilab quicha coyots a Dios, cum in tala tsejcamalits an eb ani an tsabal ani patal janto huaats. 5 Bel yab jilanchic ca coyots an Israel. In ulu a Dios ti al an Tocat Thuchlab: Yab neets cu jilachic ca otsits ca coyots cal nana. 6 Tin ebal in jecomtal jats ti yab otsenec axi caalchic olchinenec nixe xi alhua cau. Aba ani yab otsits jajachic, bel huaats jitachic xo ax u otsel. 7 Cum talbel a Dios im bijiyamalits junaque i quij tam an inicchic ca otsits cal jaja ca coyots. Jaits axi xo an quij quicha axi a Dios in olna tam tin cahuintha a David. Axi caal olchinenecchic yab otsits ani yan i tamub talbel a Dios in cahuintha a

15Ca

HEBREOS4,5 David ani thuchathits jaye ti al an Tocat Thuchlab antse: Xo ojni in le ti taunachic a Dios. Yab ca taja tujbabathchic a ichich. 8 Max jaac nixe an coytalab ax in exla talbel an Israelchic cal a Josu jayetsequi ejtil axi xo huaats cal a Dios, a Dios yab in ulumalac huaats junaque i coytalab. 9 Xo huahua tu bichohuil a Dios i ejtohual cu otsits ani cu jum putat coyots cal a Dios. 10 Jantini ti coyots a Dios tam tin tala tsejcamalits an eb ani an tsabal ani patal jahua huaats ani yabats in tsejca janto, antsana jitats ca otsits ani ca coyots cal a Dios yabats in yejenchal quin tsejcachiquiy janto abal ca otsits cal jaja. Patal tsejcacathits a Dios in cuaal. 11 Jaxtam in tomnal qui lej luba cu otsits ani cu coyots cal a Dios, ani yab qui taja jantini jajachic axi yab otsenec ti jayqui cum yab im belamal a Dios. 12 In cahuintal a Dios tu lej ejatlinchal ani tu lej tsaplinchal i ichich. In huiith i cutsil axi tomchith huiith yab im bauchal in huiith in cahuintal a Dios. Cum u lej loox in cahuintal a Dios, u otsel ma ti ejattal ani ti ichich lej luputh. U otsel ti ichich jun ti huaats i lej tsinat cau. Tu tala exlanchalits in tsalap i ichich ax i cuaal tsejcacathits ti ichich, ani ma jaye jahua yabaye i tsalpayamal neets qui taja. 13 Ni janto yab i ejtohual qui tsinconchi a Dios, cum tim patal jahua huaats u tala tsutab cal jaja. Ani jaits cal a Dios neets

470 qui bina i cuenta patal jahua i tsalpayamalits ani patal jahua i tajamalits teje tsabal. a Jess in Tsacamil a Dios axi lej tsale pale ti eb cuajatits cal a Dios, jaxtam qui junini palenchi ani qui junini olna in ey. 15 Cum ni jayqui yab hualbinenec tam ti nixocna lena ca hualbin ejtil huahua, jaxtam in lej huital tucu yajnanchi huahua lej palu ti ba. 16 Jaxtam qui lej tsapna ani qui utenchi a Dios ti eb tin tsalat coytal abal jaja tucu yajnanchi. Tihua cu cuajiy qui etsey batsu in alhua inictal cal jahuaquits tam yejenchixtalab i cuaal. A Dios in tacuy tihuachic an Israel jita quim bijiy ti tsale pale abal quin taja ti tsejcaclome cal a Dios ani cal am bichou Israel. Quin huatbanchi cal a Dios an tsejhualixtalab axi ca binanchat cal an Israelchic. Jaye quim binanchi cal a Dios in xitsal i tsemthach conel abal ca paculanchat in hualab an Israelchic. 2 Cum an tsale pale pelac i inic jaye palu tim ba, jaxtam in ejtou quin cayana axi yab tsalpath ani ouchic in ichich cal a Dios. 3 Cum pelac i hualbinel jaye in yejenchi quim bina cal a Dios in xitsal i tsemthach conel tin cuenta in cuete hualab ani yab expith tin cuenta in hualab in at Israel. 4 Ti jayqui ni jita tam inic yab in ejtou quin cuete bijiy tim ba ti tsale pale, cum pel in uchbil a Dios expith quin tacuy ani quim bijiy jitats jaja quin lena. Ti jayqui im

14Cum

A Jess jaits an lej tsale pale

471 bijiy a Aarn. 5 Ani jaits a Dios ax im bijiy a Cristo ti lej tsale pale lej cathpich pulic in uchbil. Jaja tin cuete tsalap yab im bijiy tim ba. Uchan cal a Dios antse: Cum tataits pel tu lej Tsacamil, jaxtam nan xo tu pithamalits a lej uchbil. 6 Uchanaye a Cristo cal a Dios ani thuchath ti al an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios antse: Tataits neets quit cuajiy abal etsey tit pale. Nana putat tu bijiy jantini tu bijiy jaye a Melquisedec ti jayqui. 7 Tam ti xetsin a Cristo teje tsabal in etsey mocamal in conchixtal cal a Dios ti eb, ma cal i cau lej tsapic ani ma cal yan i uquil olon. Lej conchixin cal a Dios ax in ejtohuamalac ti quin jecontha abal yab ca tsemtha. Ani cum etsey lej cacnax cal a Dios, jaxtam a Dios in lej bina in xutsun cal in conchixtal. 8 Aba ani a Cristo pel in Tsacamil a Dios, bel in lej yajchicnamal ani cal an yajchictalab ms in tsoobnamalits quim putu cal jahua uchbith cal a Dios quin taja. 9 Cum in tala tajchamalits in culbetal a Dios, jats tim baju ti lej jum putat huitath Jeconthax, ani jaxtam in ejtohual quin jecontha abal etsey patal jitats quin tajchi jahua jaja quin ulu. 10 A Dios putat im bijiy a Cristo ti tsale pale jantini ti bijiyat jaye a Melquisedec cal a Dios.

HEBREOS5,6 ti tsale pale, tocat lej tojlab abal nan tu lejquinchi an cau cum lej obe a tsalap. 12 Ma ohuatits it belom cal a Cristo ani in lejabac max a bajumalaquits tit exobchix cal in cahuintal a Dios. Ma a yejenchale quit huilquith lejquinchat in cahuintal a Dios axi lej exlantalits ani yab quibat. Ejtil it teleyechic ani a yejenchale i letsa, ani yabaye a ejtohual ca capu i lej tenel. 13 Jitats ejtil i lej tele axi chuchule, yabaye in alhua exbayal in cahuintal a Dios ax in olnal jahua bolith ani jahua yab bolith. 14 Jitats in cuaal in ichich jum putat payenequits ti eynanchix cal patal in ey a Cristo in alhua exbayalits in luputh in cahuintal a Dios axi ejtil i lej tenel. Cum lej exobchichithits in ichich cal in cahuintal a Dios, jaxtam in ujnamits quin exbay jahua alhua ani jahua yab alhua. Jaxtam qui luba qui cooy i ichich jum putat payenequits ti eynanchix cal patal in ey a Cristo, ani yab qui huilquith exobna jahua ti caal i exobnamalits tin cuenta a Cristo axi yab quibat. U jictsonenequits tin cuenta i tajbilab axi i tajamal lejat jolat tin tamet a Dios ani i belamalits a Dios. 2 I exlalits janto in ey am pujantalab ani janto in ey tam jun i belom cal a Cristo ca punchin tin oc in cubac axi pel i eyal ti al an tamcunel ebchalab. I exlalits abal a Dios neets quin ejtha an tsemelomchic ani neets quin tsejca an inicchic. 3 Ma jutamits huichat in culbetal a Dios, qui alhua exbay jaye axi luputh in cahuintal a Dios. 4 Huaats i inicchic axi tajbanchamejits in ichich cal in

yan i cau u leac tu olchichic tin cuenta in ey a Cristo

11Huaatse

Am belomchic axi ejtile i tele

HEBREOS6 tajax a Dios. In lecamalits abal cuju jahua tu pithal a Dios ani im batsumalits i lablinchixtalab cal an Espritu Santo. 5 In lecchamalits in huinat alhua in cahuintal a Dios. Hue tejhuamethanchat in tsap a Dios axi talbel ti eb neets ca lej tejhuametha. 6 Max jita antsana im bajumalits ani talbel ca pilmejits cal a Dios, tamna yabats neets quin ejtou ca jictson cal in hualab ani ca huichiy junil cal a Dios. Ejtil max in tajchal in Tsacamil a Dios ca tsemtha ani ca tilibna junil ti al an cruz. 7 A Dios in lablinchal an tsabal ax im batsuhual an ja tam ca ulits an ab, ani tabat cal an tojnal tsabal max quim bina in hualil. 8 A Dios yab in lablinchal an tsabal ax im binal tocat i quith ani i cholich, ani cum yab tabat cal an tojnal tsabal neets ca chican an quith ani an cholich. Antsana a Dios cal an inicchic.

472 u le abal ca netha pamatal a ichich cal a Dios. Ca baju jantini jajachic ax in lej belal a Dios ani cal in cayatal im batsuhual i lablinchixtalab axi bijchithits cal a Dios neets ca pithan. 13 Ti biyal a Dios in ucha a Abraham abal neets quin lablinchi ani in cuba tim ba ti lej chubax cal in cahuintal abal chubax neets quin taja. Yab in ejtou quin cuba jita quechith pulic, cum jaits jaja axi lej cathpich pulic in ey. 14 In ucha: Lej chubax nan neets tu lej lablinchi yan ani neets tu pitha yantalam a at juntal xitsal. 15 Ani a Abraham in aychi cal i cayatalab ma tajchinenequits jantini ti uchnenequits cal a Dios neets ca tajchin. 16 An inicchic in ujnamits quin cuba jita ti lej chubax cal in cahuintal axi lej cathpich pulic in ey yab ejtil jajachic. Tam tin cubaits, tamna u jilconal tayat tsejcathits an cau abal chubax neets ca tajan. 17 A Dios in cuba tim ba ti lej chubax cal in cahuintal abal chubax neets quin tajchi an inicchic jahua im bijchith uchamalits neets quin tajchi. Antsana in le quin alhua tsooblinchichic abal lej tayat in tsalap ani lej chubax neets quim pitha an inicchic am bijchith lablinchixtalab ax im bijchamalits. 18 Huaats tsab i cau lej tayat cal a Dios. Ocox im bijchith ucha an inicchic jahua neets quin tajchi ani taley tiquele axe in cuba tim ba ti lej chubax cal in cahuintal abal chubax neets quin tajchi jahua im bijchith uchamalits. Axe xi tsab i cau lej chubax, cum a

12Yab

ani lej yajchic nixe xi cau, bel nan tu canithal tit ebchalabchic cal a Cristo. Cum chubax it jeconthachits, u lej belal abal it lej lablinchab cal a Dios ani neets ca tajaye alhua. 10 A Dios pel i lej alhua inic ani yab neets quin ucchiy jahua a tajchamal tin tojlabil. A tejhuamethamalchic abal a canithal a Dios cum a tolminchamal an ebchalabchic axi jaye belom cal a Dios, ani bel a tolminchalechic. 11 U lej le abal patal tatachic ca ms lubaye cal a lej canat abal ca baju ca jum putat batsu patal an lablinchixtalab axi a Dios in ulumalits neets ti pithachic.

9Aba

I junini belal a Dios

473 Dios yab in ejtohual ti janamcau. Jaxtam i thubat utenchal a Dios cu jecontha, ani i tayat belal abal lej chubax an aychixtalab ax tu pithamal a Dios ti ichich abal neets cu cuajiy abal etsey cal jaja ti eb. 19 Cal nixe xi aychixtalab jats tu tayat coonchab i ichich ani jats tu tayat tsotcxlinchab i ichich cal a Dios ti eb. 20 Tihua ti eb otsenequits a Jess ani tu tojojonchamalits am bel abal cu ulits cal a Dios. Ti biyal bijiyat a Melquisedec ti tsale pale ani xo a Jess jaits axi bijithits ti lej tsale pale abal etsey.

HEBREOS6,7 juntal Abraham axi jaye pulic in ey jun cal an lajuj jahua in tixcanchamalits an tsalechic cal in cuenta am pejextalab. 5 Talbel axi pel in at juntal xitsal a Lev jats axi bijiyat ti palechic, ani jaits jajachic ax im batsumal jun cal an lajuj patal jahua im bina cal a Dios an Israelchic. Antsana ti uchbiyamechic quim batsu jantini ti thuchath ti al an tsejcath cau binath cal a Moiss. Pelchic xe in at juntal xitsal a Abraham jantini xi queat an Israelchic jaye. 6 Aba ani a Melquisedec yab pel in at juntal xitsal a Lev, bel im batsu nixe xi jun cal an lajuj cal a Abraham. Aba ani yab bijchith uchnenequits a Melquisedec cal a Dios jantini a Abraham, ojni bel jaja in lablinchi a Abraham axi bijchith uchnenequits cal a Dios neets ca lej cathpich lablinchat. 7 Patal an inicchic in tsoobits abal lej cathpich pulic in ey an lablinchix yab ejtil an inic ax u lablinchab. 8 Xo u tsemel am palechic ax im batsuhual jun cal an lajuj cal an Israelchic, ani tin cuenta a Melquisedec in ulal an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios abal nixe xi Melquisedec ejtil max ejate. 9 A Lev ani in at juntal xitsal axi pelac i palechic ejtil max in macuchith pitha jaye jun cal an lajuj tam ti Abraham im pitha a Melquisedec. 10 Aba ani yabaye huatsinenec a Lev tam, bel ejtil max pelits in at juntal xitsal a Abraham cum a Abraham pel i biyal tatalab cal a Lev tam tin tamu a Melquisedec. 11 An tsejcath cau axi pithnenec an Israelchic tojonchame cal a

A Melquisedec pelac i tsale ti bichou Salem ani jaye pel i pale bijiyat cal am pulic Paylom Dios ti eb. Jaits jaja cal ti lablinchat a Abraham tam ti huichel a Abraham in atamalits am pejextalab cal pil i tsalechic. 2 Ani a Abraham im pitha a Melquisedec jun cal an lajuj patal jahua in tixcanchamal nixe an tsalechic. Im bij Melquisedec in le quin ulu pel xe i tsale axi pututh ani im bij am bichou Salem in le quin ulu jun ejettalab. Jaxtam uxnal pel xe i tsale axi jun ejet in ichich. 3 In tata ani in mim ani in at juntal xitsalchic a Melquisedec yab u olnab tin cahuintal a Dios, ni an quicha tam ti huatsin ani an quicha tam ti tsemets. Jaxtam a Melquisedec ajith ejtil in Tsacamil a Dios Jesucristo axi pel i pale abal etsey. 4 Ca taja ti cuentachic abal lej cathpich pulic in ey a Melquisedec, ma pithan cal i biyal

A Jess ani a Melquisedec

HEBREOS7 Lev ani in at juntal xitsal axi pelchic i at xitslab cal a Aarn. Max jajachic in ejtohuamalac quin tolmiy axi tsatatchic cal an tsejcath cau quin cooy in ichich jum putat payenequits ti eynanchix cal patal in ey a Cristo, tam a Dios yab in yejenchamalac quim bijiye ms junaque i pale. Xo bijithits an Ajatic ti pale ejtil a Melquisedec axi uxnal cal a Dios ti pale abal etsey, ani yab ejtil nixechic axi pelchic i at xitslab cal a Aarn. 12 Cum antsana ti bijithits ani yab pel in at juntal xitsal a Aarn, jaxtam i tsoob abal a Dios yab in taja ti cuenta an tsejcath cau tam tim bijiy an Ajatic ti pale. 13 Antsana tu olnab ti al an Tocat Thuchlab abal bijiyat ti pale i Ajatic axi huatsin cal i cuenel axi ni jayqui yab bijiyat jita ti palechic. 14 I tsoobits abal i Ajatic pel xe in at xitsal an cuenel Jud, ani ni jayqui yab in ulu a Moiss ca bijiyat jita ti palechic ti al an cuenel Jud. 15 Xo i lejquith tsoobits abal a Dios im bijiy i it pale ejtil tim bijiyamalits a Melquisedec ti pale. 16 Antsana ti bijiyat an Ajatic aba ani yab pel in at juntal xitsal a Lev, expith cum in cuaal in lej ey ca cuajiy abal etsey ani ni jayqui yab neets ca taley. 17 Antsana olna in ey an Ajatic tam ti a Dios in ulu antse: Tataits neets quit cuajiy abal etsey tit pale. Nan putat tu bijiy jantini tu bijiy jaye a Melquisedec ti jayqui. 18 Antsana jilcon pacuthits nixe xi pejach an tsejcath cau ax in ulumal

474 expith ca bijiyat ti pale axi pel in at xitsal a Lev, cum palulul in eychic ani yab in ejtouchic quin tolmiy an inicchic ca jum putat ultsits cal a Dios. 19 Yab ja cal an tsejcath cau axi pithnenec a Moiss cal a Dios in ejtohual an inic quin cooy in ichich jum putat payenequits ti eynanchix cal patal in ey a Cristo. Cal an Ajatic ojni an cathpich huinat alhua tsale pale i ejtohual cu jum putat ultsits cal a Dios. 20 A Dios in cuba tim ba ti lej chubax cal in cahuintal expith tam tim bijiy a Cristo ti pale abal etsey. 21 Yab antsana in taja ti jayqui tam tim bijiy xi queatchic am pale axi pelac in at juntal xitsal a Lev. In ulal in Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios antse: A Dios in cuba tim ba ti lej chubax cal in cahuintal ani yab neets quin jalcuy in tsalap. In ulu: Tataits neets quit cuajiy tit pale abal etsey. Nan putat tu bijiy jantini tu bijiy jaye a Melquisedec ti jayqui. 22 Jaxtam tin ebal a Jess i chubax exlalits abal neets cu tajchin patal jahua a Dios im bijchith ulumalits al an it jilchith cau. Jats xe axi ms cathpich in ey ani yab ejtil axi an ocox tsejcath cau. 23 Cal xi ocox bijiyat yan i inicchic ti pale, cum pel in ey u tsemel axi ca bijiyat. 24 Cum in lej ey a Jess yab u tsemel, yab in yejenchal ca bijchin in aytal jaluc. 25 In ejtohual quin jum putat jecontha abal etsey patal jitats quin utba cal a Dios, cum in lej ey ejat abal etsey ani

475 etsey u conchinchix cal jajachic tin tamet a Dios. 26 Jaits jaja a Jess i yejenchal ti tsale pale. Lej tocat ani ni jayqui yab mucchame cal i hualabtalab. Ni jayqui yab hualbinenec. In tajtal ey ti lej tsalat yab ejtil in ey an hualbith inicchic. Cuajatits ti eb cathpich puhuethanchithits im bij. 27 Axi queat an tsale palechic in yejenchamal chuthel chuthel quin tsemtha i conel ani quim binanchi in xitsal cal a Dios tin cuenta in cuete hualabchic ani jaye tin cuenta in hualab in at inicchic. A Jess yab in yejenchal quin taja antsana cum jun calat expith im bina tim ba ca tsemtha ti calchixtalab cal an hualabtalab. 28 An tsale palechic axi bijiyat tin cuenta an tsejcath cau axi pithnenec a Moiss cal a Dios palulul in ey ti pale, ani a Jess ojni in ey lej jum putat huitath ti pale abal etsey. Jaits jaja in Tsacamil axi a Dios im bijiy ti tsale pale, ani in cuba tim ba ti lej chubax cal in cahuintal abal jaja neets ca cuajiy abal etsey ti pale.

HEBREOS7,8 ani an tsemthach conel axi ca bina ti cacnaxtalab cal a Dios. Jaxtam pel in uchbil a Jesucristo jaye quim bina janto cal a Dios. 4 Max cuajataque a Jesucristo teje tsabal yab in tajalac ti pale, cum queat i palechic huaats ax im binal cal a Dios an tsejhualixtalab ax in ulal an tsejcath cau ca bina. 5 Nixe xi palechic in tojonchal in tojlabil a Dios ti al an tiyopan teje tsabal axi pel i tipchixtalab cal an lej cuajattalab axi ti eb. I tsoob abal pel i tipchixtalab cum uchan a Moiss cal a Dios jantini ti quin tsejca an tiyopan jun ti quin cacna an inic a Dios. Uchan cal a Dios: Ca lej taja ti cuenta ca lej tipchith tsejca an tiyopan jantini axi nan tu tejhuamethanchits tam tu cuajatac huahua al am bolchal Sina. 6 Huahua i cuaal i tsale pale tin lej cuajattal a Dios ax in cuaal in tojlabil ms cathpich in ey yab ejtil in tojlabil i pale axi teje tsabal. Jaja tu tsejcanchamalits cal a Dios i it jilchith cau axi ms huinat in alhua yab ejtil am biyal cau pithnenec a Moiss cal a Dios. Jats axi ms huinat in alhua cum acninal cal i ms exbath bijchith cau yab ejtil am bijchith cau axi pithnenec a Moiss cal a Dios. 7 Max an ocox cau yabac in quibchamale in tsap, tamna yabats in yejenchale ca tsejcan nixe xi tsabchilab an it jilchith cau ti putul. 8 Ani cum a Dios in tsuu an Israelchic in quibchamale ti lej belom cal jaja, jaxtam in ulu ani thuchathits ti al an Tocat Thuchlab antse: Neets quim baju an quicha tam nan neets cu tsejca i it

An lej uluth cau ax u le tu ucha jats axe, abal i cuaal i tsale pale tihua quetelits tin huinab cubac tin tsalat coytal a Dios jantini ti puhuethanchithits im bij. 2 Tats tin tajal ti tsale pale tin lej chubax tocat cuajattal a Dios axi pel in tsejcabil jaja ani iba an inic. 3 Pel in uchbil an tsale pale cal an Israelchic ti jayqui quim bina cal a Dios an tsejhualixtalab

A Jess pel i tsejcom cal i it jilchith cau

HEBREOS8,9 jilchith cau cal am bichou Israel ani cal am bichou Jud. 9 Pil an it cau yab ejtil am biyal cau ax u tsejca cal im biyal juntalchic tam ti calthachits ti al an tsabal Egipto. Cum yab in tajachic in uchbil quim putu cal jahua in ulal nixe xi biyal tsejcath cau, jaxtam nan u jilcacaychic. Antsana in ulu a Dios. 10 Bel talbel neets cu tsejca i it jilchith cau cal an Israelchic. Neets cu taychi tin lej tsalapchic u uchbixtal. Ani neets cu thuchanchi tin lej ichich. Tam ojni jajachic neets tiquin cacna tin Diosil. Ani neets ca cuajiychic tu lej bichohuil nana. 11 Yabats neets quin yejenchi ti exobchix cal in at jaub ni cal in at ebchal jantini ta ca exlomats cal a Dios. Tim patalchic neets tiquin lej exlaits. Ma axi tsaat in ey ani ma axi pulic in ey neets tiquin exla. 12 Neets cu paculanchi jahua quithab in tajamalchic. Ni jayqui yabats neets cu tilchi in hualabchic. 13 Cal axe xi it jilchith cau a Dios tu olchalchic abal jaits in calchil am biyal ocox cau. Axi ca biyalmejits, hueits neets ca taley.

476 al i tiyopan axi teje tsabal. 2 Pel i pulic ata lona. Axi ocox alta al nixe xi tiyopan bijiyab ti Tocat Alta, ani taja cuajat i cublab candela ani i mexa cal an tocat pan. 3 Axi tsabchilab alta bijiyab ti lej Tocat Alta. Tsejel nixe xi tsab i alta palat i pelcath toltom. 4 Utat xi pelcath toltom huaats i tsacnaxtalab tsejcath cal i oro jun tu chicab i jom. Jaye huaats i pocte tala umchith i oro tin al ani tin elebtal axi tsejcanenec tam ti a Dios in tsejca nixe xi biyal cau cal an Israelchic. Ti al am pocte huaats i juyul i oro jun ti balith an man. Huaats jaye al nixe xi pocte im biyal cuayab a Aarn axi puthnenec ani i lemtha tujub jun ti thuchath nixe xi biyal cau. 5 Eblim nixe xi pocte huaats tsab i inquith ngel tsejcath cal i oro, ax in le quin ulu abal cuajat a Dios taja. Cal in ocobchic in tsalmiyal am pocte jun tu huathiyab in xitsal an tsemthach conel tin cuenta in hualab an Israelchic. Xohue yabats in lejab qui tala tiloxna janto huaats al nixe xi tiyopan Israelchic. 6 Antsana ti tsejcathits alta. Ani am palechic neets otsel ti al an Tocat Alta patal an quicha quin taja jahua uchbith cal a Dios tin cuenta an cacnaxtalab cal a Dios. 7 Expith an tsale pale jats in ejtohual ca otsits ti al nixe xi tsabchilab alta bijiyab ti lej Tocat Alta, ani expith u otsel jun calat ti tamub. Tats tin netha in xitsal an tsemthach conel tin cuenta an hualabtalab quin huathiy eblim nixe am pocte abal ca paculanchat in cuete hualab ani

Cal am biyal ocox cau jats ti uchbiyat an Israelchic jantini ca cacnaxin cal a Dios ti

An tiyopan axi teje tsabal ani axi ti eb

477 jaye in hualab in at Israel. 8 Tam antsana in tajal an tsale pale, jats cal tu tsooblinchal huahua an Espritu Santo abal an inicchic tin cuetemtal yab in ejtohual ca lej utey tin tamet a Dios. Yab in ejtohualchic biyat cuajat am pulic lona ata jun ti tojnal am palechic. 9 Patal nixe pel i tipchixtalab cal huahua axi xo i belal a Cristo. Cal patal nixe xi tsejhualixtalab ani in xitsal an tsemthach conel axi an Israelchic im bina cal a Dios, yab ejtohuat ca jum putat toquethanchat in ichich an cacnax. 10 Nixe xi biyal tsejcath cau in olnal janto ca capat ani janto yab ca capat, janto quin utsa an inicchic ani janto yab quin utsa, jantini tiquin taca tim ba an inic tam ti neets ti cacnax cal a Dios. Patal nix pel i eb cacnaxtalab ani i uchbixtalab axi tajnenec ti cuenta ani exbathac ti jayqui, ani xo a Dios in jalcuyamalits am biyal tsejcath cau cal axi it. 11 Chenequits a Cristo, ani jaja pel i tsale pale cal axi ms cathpich huinat alhua an cacnaxtalab yab ejtil axi ti jayqui cal am biyal tsejcath cau. Xohue in tajal ti pale al i cuajattalab lej huinat alhua ani tocat. Jats xe ti eb ani yab pel i tiyopan axi teje tsabal tsejcath cal i inic. 12 Tihua ti eb jun ti otsenequits a Cristo ejtil nixe xi lej Tocat Alta ti al an tiyopan teje tsabal. Im bina jun calat expith in huaclath xitsal cal a Dios, ani jats cal tu tsaith huahua abal etsey. Yab im bina in xitsal i tsemthach tsacam chivo ni in xitsal i tsemthach becerro. 13 Ti

HEBREOS9 jayqui ax in tacamalits janto yab tocat huathiyat cal in xitsal an tsemthach toro ani cal in xitsal i tsemthach tsacam chivo. Punchin tin anam tuul in joltaylil an tsemthach chicath becerro. Antsana ti tsutatac ti jayqui cal a Dios toquethach ani in ejtohuamal quin cacna a Dios junil. 14 Max antsana tsutatac ti tocat jajachic, huahua ax i belal a Cristo ms u tsutatits tu tocat cal a Dios tin ebal in tsap in huaclath xitsal a Cristo. An Espritu Santo ax in ey ejat abal etsey in tolmiy a Cristo quim bina tim ba lej tocat cal a Dios abal ca tsemtha ti al an cruz ti calchix cal huahua i hualab. A Cristo cal in xitsal tu paculanchamalits i hualab ani i tajbil ax i tajamalits jolat tin tamet a Dios. Jaxtam thacatmethanchithits i ichich ani i ejtohual qui cacna a Dios ax in ey ejat abal etsey. 15 Jaits a Jesucristo axi tu tsejcanchamalits cal a Dios nixe xi it jilchith cau. Tsemets ti calchix cal patal jitats bijithits cal a Dios abal neets quim batsu i etsey lablinchixtalab axi a Dios im bijchith ulumalits neets quim pithachic. Tsemets ti calchix jaye abal ca paculanchat in hualab an inicchic ax in tajamalchic tam ti xeetsac uchbithe cal nixe xi ocox tsejcath cau. 16 Huaats i inicchic in thuchal i u jun tim bijiyal jita neets ca jilchin in cal tam ca tsemets, ani nixe xi thuchath u neets ca tajan ti cuenta expith tam tsemenecaquits an thabal cal an calab. 17 Biyat ejate an thabal ax in tsejcamal an u, yabaye u

HEBREOS9,10 eynal. Ma ta ca tsemetsits, tam ojni neets ca tajan ti cuenta jahua in ulal nixe xi thuchath u. 18 Eyan nixe xi biyal tsejcath cau tam ti tsemthanchameye ani huaclanchameye an inicchic in xitsal i tsemthach conel. 19 Ti jayqui a Moiss in tala exobchamal an Israelchic patal an uchbixtalab tin cuenta nixe xi tsejcath cau, ani tiquele cal in xitsal i tsemthach becerro ani cal in xitsal i tsemthach chivo in huathiy an thuchlab jun ti thuchath nixe xi uchbixtalab ani jaye patal an muthat bichou. I tsac lana ani in cueel i tsacam te jats in eyentha ti huathixtalab. 20 In ucha an muthat bichou: Jaits axe an xits ax a Dios in le tin cuenta an tsejcath cau jahua nan tu olchalchic. 21 Cal in xitsal i tsemthach conel, a Moiss in huathiy jaye am pulic tiyopan ata lona ani jaye patal an eyextalab ax u eynal taja. 22 Cal nixe xi biyal tsejcath cau tin cuenta an cacnaxtalab cal a Dios, jathua tim patal jahua eyan toquetha tam ti huathiyat antsana cal i xits. A Dios im paculanchal in hualab an inicchic expith cal i huaclath xits.

478 ani tats ti cuajat ti tsejcaclome cal huahua ani cal a Dios. Yab otsits ti al nixe xi pulic ata lona teje tsabal jun ti cacna a Dios ti jayqui. Nix tsejcan cal i inic ani pel i tipchixtalab cal in lej tocat cuajattal a Dios ti eb. 25 Otsits an tsale pale jun calat ti tamub ti al nixe xi lej Tocat Alta quim bina cal a Dios in xitsal i tsemthach conel, ani a Cristo yab antsana ti tamub ti tamub bina yan i calat. 26 Max in yejenchamalac quin taja ejtil nixe xi tsale pale ti tamub ti tamub, tam tsemthamejac yan i calat ma tam ti tsejcan an tsabal ani an eb. Chich jun calat expith tam ti neets ca taley in quijil am biyal tsejcath cau, ani im bina tim ba ca tsemtha abal quim paculanchi in hualab patal an inicchic. 27 Lej chubax bijithits patal an inicchic ca tsemets jun calat ani talbel ca tsejca cal a Dios. 28 Jaye a Cristo jun calat im bina tim ba ca tsemtha abal quim paculanchi in hualab yantalam i inicchic, ani neets ca chich junil abal quin jum putat jecontha patal jitats cal tu aychab ca chich. Tam ca chich junil yabats neets ca chich ti calchix tin cuenta an hualabtalab. An tsejcath cau ax a Dios im pitha a Moiss pel i tipchixtalab cal i cau jahua ms huinat alhua axi a Dios im pitha talbel an inicchic tin cuenta cal a Cristo. Cal nixe xi tsejcath cau jitats ulelac cal a Dios ni jayqui yab in ejtou quin cooy jum putat thacatbethanchithits in ichich tin cuenta i paculanchixtalab cal a Dios, cum ti tamub

ti jayqui cal in xitsal i tsemthach conel patal jahua eyan ti cacnaxtalab cal a Dios, ani pel xe i tipchixtalab cal jahua xohue tu tajchal huahua a Dios tam tu toquethanchal i ichich cal in lej cathpich huinat alhua xitsal a Cristo. 24 Otsits a Cristo ti eb tin lej tocat cuajattal a Dios,

Cum tsemets a Cristo huaats i paculanchixtalab cal an hualabtalab


23Toquetha

10

479 ti tamub tsemthanchame i conel tin cuenta in hualabchic. 2 Max chubax jum putat thacatmethanchamejaquits ani jum putat toquethanchamejaquits in ichich nixe xi inicchic, yabats in atsamalac jolbith in ichich ani yabats yejenchamejac ca tsemthanchat i conel tin cuenta in hualab. 3 Cum tsemthanchame ti tamub ti tamub i conel antsana ti tilanthanchabe jajachic in hualab. 4 Lejat yab ejtohuat ca lej paculanchat in hualab an inic ti jayqui cal in xitsal i tsemthach toro ani cal in xitsal i tsacam chivo. 5 Jaxtam tam ti chich a Cristo teje tsabal in ucha a Dios antse: Xo yabats a le abal an inic quim bina i tsemthach conel tin cuenta in hualabchic. Tata Dios tin aba quin huatsin ani cu bina tu ba cal tata. 6 Yabats a culbetnal quit pithanchat i tsemthach chicath conel ti jalcuxtalab tin cuenta in hualabchic an inic. 7 Te in tal Dios tsejcachiquits u ichich abal tu tajchi a culbetal ani cu bina tu ba tin cuenta in hualab an inicchic. Antsana nan tin thuchath ta cahuintal abal neets tu tajchi a culbetal. 8 Antsana in ulu a Cristo abal a Dios yabats in culbetal quim batsu i tsemthach conel ani i tsemthach chicath conel tin cuenta in hualab an inicchic, aba ani in ulumalits ti al an tsejcath cau abal an inicchic

HEBREOS10 ti jayqui quim bina. 9 Jaxtam a Cristo talbel in ucha a Dios: Te in tal a Dios tsejcachiquits u ichich abal tu tajchi a culbetal ani cu bina tu ba tin cuenta in hualab an inicchic. Antsana in ulu abal yabats ca pithanchat a Dios i conelchic ti jalcuxtalab tin cuenta in hualab an inic, cum lejatits a Cristo quim bina tim ba ca tsemtha ti jalcuxtalab tin cuenta in hualab an inicchic. 10 Ani lej chubax a Jesucristo in tajchi in culbetal a Dios tam tim bina tim ba ca tsemtha ti al an cruz jun calat expith ti jalcuxtalab tin cuenta in hualab patal an inicchic, ani jaxtam a Dios tu toquethanchamalits i ichich. 11 Chuthel chuthel am palechic cal an Israel im pithanchal a Dios i tsemthach conel abal max ca paculanchat in cuete hualab jaja ani in hualab in at inicchic, ani ni jayqui yab u ejtohuab ca jum putat paculanchat in hualab cal in xitsal nixe xi tsemthach conel. 12 A Cristo jun calat expith im bina tim ba cal a Dios ca tsemtha ti al an cruz tin cuenta in hualab an inic, ani lejatits jats cal tu paculanchab in hualabchic an inic abal etsey. Talbel cathiy ti eb ani tats ti quetelits tin huinab cubac a Dios jantini ti lej puhuethanchithits im bij. 13 Tihua ti eb a Cristo in aychal a Dios ca binanchat tin cubac patal in tomolnaxil abal quin tala atachic. 14 Cum a Cristo jun calat im bina tim ba ti jalcuxtalab cal i hualab, jaxtam huahua ax u toquethanchithits i ichich i cuaal jum putat thacatbethanchithits abal etsey i ichich cal a Dios. 15 Ani an

HEBREOS10 Espritu Santo tu tsooblinchalchic abal lej chubax antsanaits ti cuajat i ichich cal a Dios, cum tu olchalchic jahua a Dios in ulumalits antse: 16 Nan neets cu tsejca i it jilchith cau cal an Israelchic. Neets cu taychi tin lej ichich u uchbixtal. Ani neets cu thuchanchi tin lej tsalapchic. 17 Ani junaque i cau in ulu a Dios antse: Ni jayqui yabats neets cu tilchi in hualab ani jahua yab alhua in tajamalchic. 18 Max lejat u paculanchithits i hualab, yabats i yejenchal cu binanchate janto cal a Dios ti jalcuxtalab tin cuenta i hualab.

480 im bijchith ulumalits. 24 Qui lej taja ti cuenta tu ebchalabchic cu tolmxin, abal ms cu canithxin ani qui tajchi i alhuatalab jun cal xi jun. 25 Yab qui taja jantini an ebchalabchic axi yab u tamcunal ti ol ani ti exobal cal in cahuintal a Dios. Cu tamcun abal cu bacchxin cal i ichich, cum hueits neets quim baju an quicha tam neets ca chich junil an Ajatic. 26 Max i alhua exbayamalits an chubaxtalab abal a Cristo tsemtha ti jalcuxtalab tin cuenta i hualab ani max tajabits u hualbinale, tamna ni janto yab huaats ms cu paculanchat i hualab. 27 Expith neets cu yajchiquiyat ti al an camal xan tu tajat quibethab jitats u tomolnax cal a Dios. 28 Ti jayqui jitats jecomats cal an tsejcath cau tajat tsemthame max cal tsab o max cal ox i inic ti tsuume ani olnanchame in hualab. Ni hue yab yajnanchat. 29 Ani xo in tomnal a Dios quin ms yajchiquiy jitats quim pojca in Tsacamil a Dios ani quim pojcanchi in huaclath xitsal, cum tin ebal in xitsal jats tin tsejca a Dios an it jilchith cau ani jats cal cu ejtohuat cu toquethanchat i ichich. Max jitats antsana quin taja, tam u tilibnab an Espritu Santo ax tu chanchalac ti ichich in alhua inictal a Dios. 30 I tsoobits abal in ulumalits a Dios pel in uchbil jaja quin yajchiquiy an inicchic ani quin huichbanchi jantinits in tajamal. Neets quin tsejcacua im bichohuil. 31 Lej cathpich tsejhuantal jitats ca yajchiquiyat cal a Dios axi in ey ejat abal etsey.

tin ebal in huaclath xitsal a Jesucristo huahua xo tu ebchalab i ejtohual cu otsits tin lej tocat cuajattal a Dios cal i ichich lej thacatmethanchithits. 20 Jaja putat cuajatits tihua ti eb cal a Dios, ani cal an it bel ax tu tojojonchamalits u lej chubax otselhue tin lej tamet a Dios. 21 Xo a Jess jaits an lej pulic tsale pale tihua tin lej cuajattal a Dios. 22 Cum jaja tu toquethanchamalits i ichich yabats i atsal jolbith, ma ejtil max toquethanchithits jaye i inictal cal i ja lej quijax. Jaxtam cu lej utey cal a Dios cal i ichich lej chubaxlith ani chubax belom. 23 Cal i ichich junini belom qui aychi a Dios tucu netha cu lej cuajiy cal jaja, cum chubax antsanaits neets quin taja jantini

19Cal

Cu utey cal a Dios

481 ca ucchiychic jantini tit lopajits al an tajax cal a Cristo. A lej cuxuyamal cal i cayatalab an yajchictalab tam it tomolname tin cuenta a Cristo. 33 Talchic tata it tilibname ani it othname tin tsuux hual an inicchic. Junchiquil a tsuu a ebchal cal a Cristo othnab, ani tocat a ejtou ca tolminchi cal i yajnanchixtalab. 34 A letentha an ebchalabchic axi cuajat ti huicaxte. A cayanamal ax ti tixcanchi i calab, ani jilcon culbele a ichich. A cuxuy cum a exlalits abal neets ca cooy i ms huinat alhua calab ti eb axi neets ca ohuey abal etsey. 35 Cum lej tabat antsana ta ca lej tsapna a Dios, jaxtam yab ca palcanchi. 36 Ca lej junini tajchichic in culbetal a Dios cal i cayatalab ta ichich abal ca ejtou ca batsu patal an lablinchixtalab axi a Dios im bijchith ulumalits neets ti pitha. 37 In ulal a Dios ti al an Tocat Thuchlab: Lej thubat neets ca chich junil a Cristo, cum antsana bijithits neets ca chich. 38 Jitats nan cu tsuu ti bolith cum im belalits, jaits axi neets ca it ejatliyat abal etsey. Jitats tiquin jilcacay yabats tiquim bela, cal xe yabats neets quin culbe. 39 Yab ja huahua axi neets qui jilcacay a Dios ani cu tajat quibey. Cum i lej belal a Dios, jaxtam u coonchab alhua beletnanath i ejattal cal a Dios.

HEBREOS10,11 ti ichich abal lej chubax jaja neets tucu pitha jahua tu uchamalits qui aychi neets cu pithan. Jaxtam i chubax tsoobits abal huaats janto tihua ti eb axi yab i ejtohual qui tsuu cal i tsuux hual. 2 Cum im belamalits a Dios i biyal juntalchic, jats ti tsutat ti alhua cal jaja. 3 Cum i belalhue a Dios, jats ti tsoobits abal jaja cal in cahuintal in tala tsejca an eb ani an tsabal ani patal jahua huaats. Jahua xohue i tsutal tsejcath, a Dios in tsejca cal in tsap in cahuintal tam ti ni janto yab huaats. 4 Cum a Abel im bela a Dios, jaxtam im bina i tsemthach conel jantini ti lena cal a Dios. A Can yab im bina. A Dios im batsu nixe xi tsemthach conel, ani jats tin tsuu ani tin olna a Dios abal bolith a Abel. Aba ani biyalits ti tsemenec a Abel, bel tu exobchal cal in tajbil ax in tajamal tin ebal abal im belamal a Dios. 5 A Enoc jaye im bela a Dios, ani jaxtam cathba ejat ti eb yab in tsuu an tsemla. Ni jita vab in ejtou quin ela cum cathbajits cal a Dios. In ulal an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios abal lej culbe a Dios cal a Enoc cum in tajchamal in culbetal tam ti xetsin teje tsabal yabaye cathbajits ti eb. 6 Ani neets ca culbe a Dios cal huahua expith max qui bela. Max i le qui utenchi a Dios i yejenchal qui bela abal jaja ejatits ani u tolmix cal jitats ta ca aliyat. 7 A No im belchi jahua quejab olchin cal a Dios abal neets ca uctha an tsabal cal an ab, aba ani yabaye in tsuu ucthachits. In

32Yab

11

Ax im belalchic a Dios

Cum i belalits a Dios, jaxtam i lej alhua tsoobits

HEBREOS11 tsejca jun i pulic jujlablith ata ax u belal al an ja abal ca jecontha junax cal in quimathil ani in tsacamilchic, cum antsana uchan cal a Dios quin taja. Cum im bela a No, jaxtam a Dios in tsuu ti bolith. Cum yab im bela axi queat an inicchic, jats ti jilcon jolbibith. 8 A Abraham im bela a Dios ani in taja jahua uchan cal a Dios. In jilca in quima cum uchnenequits cal a Dios neets ca pithan pil an tsabal. Aba ani yabaye lej olchin ma juta neets ca ulits, bel calets. 9 Xeets belolol cal a Dios al nixe xi bijchith tsabal ti pil inic. In cuajchiyal i ata lona cal a Isaac ani cal a Jacob axi jayetsequi neets quin calna nixe xi tsabal. 10 Antsana ti xeets biyat in lej aychal ca netha ti eb abal ca cuajiy ti al am bichou axi pel in tsejcabil a Dios jantini in tsalap jaja. Pel i lej bichou axi neets ca ohuey abal etsey. 11 A Sara jaye im bela a Dios abal neets ca pithan i tsacam jantini ti uchnenequits cal a Dios. Aba ani lej uxcuelabits yabats in quijil quin cooy i tsacam, bel pithan cum in lej bela a Dios. 12 Jaye a Abraham aba ani lej yejtselits pithane cal a Dios i huitomtalab quin tsuuchic i tsacam cal a Sara. Ma tamits ti huatsin nixe xi tsacam, ani tamits ti chenec huatsitsil yantalam i xitsaltalab cal a Abraham. Lej yan ma ejtil a otchic ti eb ani i quithib jaye tin hualtelil am pulic lejem yab u ejtohuab ca ajiyat. 13 Patal nixe xi inicchic in tayat belamal a Dios ma tam ti tsemetschic. Yabaye in tala

482 batsumal an lablinchixtalab axi uchnenequits cal a Dios neets ca pithan, tocat in aychale cal in ichich culbelchic quim batsuye jahua neets ca pithan ti eb. In olnachic abal pel ejtil i pil inicchic axi yab in cuaal in lej quima teje tsabal. 14 Jitats antsana quin olna in lejquith tejhuamethal abal in lej aychale i bichou juta ti neets ca lej etsey cuajiy. 15 Max cuajataque in ichich tim bichohuil jun ti calnecchic, in ejtohuamalac ca huichiy. 16 In lej cooychic in canat ca cuajiy al i bichou axi ms huinat alhua ti eb. Ani chubax a Dios in coonchalits i bichou ti eb tsejcacathchic, ani jaxtam a Dios yab in tithenal ca bijiyat tin Diosil cal axe jajachic. 17 Tam ti a Dios in le quin exla max chubax im belal a Abraham, tam in ucha quim bina a Isaac ca tsemtha ti ejtil i tsacchixtalab. Ani chubax neetsac quim bina, aba ani bijchith uchnenequits cal a Dios jun i cau tin cuenta a Isaac. 18 Bijchith uchnenequits abal neets quin cooye in at xitsal axi ca huatsin cal a Isaac. 19 Cum im bela a Abraham abal a Dios in ejtohual quin ejtha an tsemelomchic, in tsuu a Isaac ejtil max tsemtha ani ejtha. 20 Cum a Isaac im bela a Dios, jaxtam in ucha a Jacob ani a Esa abal neets ca lablinchate talbel cal i calab. 21 Cum a Jacob im bela a Dios, jaxtam in lablinchi ti junchic axi tsab in tsacamil a Jos tam ti hueits neets ca tsemets jaja. Tam ti talequits jethcacnal ba in cuayab, bel tin lej ichich in cacnal a Dios.

483 a Jos in quejab olna abal a Dios neets quin caltha am bichou Israel ti Egipto. In uluye jaye abal ca netha im beclac tam jajachic an Israelchic ca caltha ti al am bichou Egipto. Antsana in quejab ulu, cum in lej bela a Dios. 23 Tam ti huatsin a Moiss tsuume lej alabel cal in tata ani in mim, ani in netha jun ti ca cuajiy tsincoth ox a its. Im belachic abal cal a Dios neets ca jeconthanchat, ani yab jiqueychic cal jahua in ulumalits an tsale abal ca tsemtha an inic telechic. 24 Tam ti inicbejits a Moiss yabats in le ca exla tin cal in tsicachil an tsale ti Egipto. In lej bela a Dios. 25 Expith in le ca tsatey cal im bichohuil a Dios, aba ani neets ca junax othnachic. Yabats in le an hualabtalab cal in quijithtal axi huatelqui. 26 In tsalpay abal ms in lej tomnal quin yajchicna tin ebal a Cristo, ani i quin cooy yan janto tsalat tihua ti Egipto. In lej tsoobits tin ichich abal neets ca pithane talbel yan i lablinchixtalab cal a Dios. 27 Cum in lej bela a Dios, jaxtam cale ti Egipto, ani lejat yab jiquey cal jahua neets quin ulu an tsale tam ca tsacuy. Junini xetsitslats cal a Dios ejtil max in tsuchal in tsuuxtal hual a Dios cal in ichich, aba i in tsuchal cal in tsuuxtal hual. 28 Cum a Moiss im bela a Dios, jaxtam in ucha an Israelchic quin taja jahua uchnenequits cal a Dios quin taja. Quin tsemthachic i tsacam oveja ani quin huathiy in huilebil in quimachic cal in xitsal, abal antsana yab neets

HEBREOS11 ca tsemtha an ocox inic telechic tin quima an Israel cal an ngel axi neets ca aban cal a Dios ti tsemthom. 29 Cum an Israelchic im bela a Dios, jaxtam in ejtouchic ca huatey al am pulic lejem Rojo axi japchame cal a Dios. Huateychic ejtil max ti al i huayenec tsabal, ani tam ti talchic axi ti Egipto neets ca huatey jaye, tam ti tajat ucthana. 30 Cum im bela an Israelchic a Dios, jaxtam ijcanchat an tibath tujub cal ti tenmath am bichou Jeric. Buc a quicha belelelchic tin tonith nixe xi bichou, ani ma tamits ti ijcanchat in tenmal am bichou. 31 Cum a Rahab axi pelac i inicbe im bela a Dios, jaxtam ti yab junax quibey cal axi jecomatschic cal a Dios. Im batsu tin quima i Israelchic axi abnenec quin cuatsiy am bichou Jeric. Tats tin tsinconchichic am bichou abal yab ca tsutat. 32 Neets quin lej ohuey max cu tiloxna am biyalabchic a Geden, a Barac, a Sansn, a Jeft, a David, a Samuel, ani queatchic axi pelac i caulome cal a Dios. 33 Patal jajachic xeetsac belolol cal a Dios. Talchic jaja in ata i tolmolnax bichouchic. Talchic pelac i eyal ani talchic pelac i tsale axi lej alhua ti abatnom. Tim patal lej tolmiyatchic cal a Dios jantini ti uchnenec neets ca tolmiyat. Talchic jaja jolohuat ca capat cal i tsoj, ani ma ni hue yab othna. 34 Talchic jaja baliyat al i camal lej cac ani iba taiy. Queatchic jecontha tam lena ca tsemtha cal i matset. Axi palu tim ba lej tsapliliyat cal a Dios. Talchic im baju ti lej huitom ti pejx, ma in

22Ani

HEBREOS11,12 atachic i pulic cuenel soldadochic cal axi ti tomolna. 35 Talchic i uxum tsab ejthanchat in tsacamil axi tsemenecac. Huaatsac jaye talchic ma quetan al i te, ani lej cuathan ma tajat tsemetsits. Yab in lena ca hualcachic, cum yab in le quin jilcacay a Dios. In lej belamal abal a Dios neets quin tsab ejthachic talbel abal ca cuajiy jun ti ms huinat alhua abal etsey. 36 Talchic jaja lej tilibna ani huithcoyat. Talchic huican cal i calaniyo patal ani talchic baliyat al i huicaxte. 37 Talchic cuiiyat cal i tujub ma ti tsemthajits, ani talchic tapith tsemthajits cal i cotob. Talchic uchan neets ca hualca max quin jilcacay a Dios ani tiquele yab chubax, tocat tsemtha cal i matset. Xetsinchic bele abal jutamqui toltomith cal in otol i oveja ani queat jaye cal in otol i chiva. Lej tsejhuantal ti xetsin. In lej yajchicnamalchic yan i yajchictalab ani i othnaxtalab. 38 Belelats ti alchic i joltam ani ti alchic i tsen. Tsinconalchic al i paxal jol ti tsen ani al i jol tsabal. Cum patal jajachic pel i huinat alhua inic in tomnalac ca cuajiy jun ti huinat alhua ti eb ani yab al axe xi hualab caylal. 39 A Dios in tsuu patal jajachic ti alhua cum etsey xetsin belolol cal a Dios. Yabaye in tala batsumalchic an lablinchixtalab axi bijchith uchnenequits cal a Dios neets ca pithan. 40 Quim batsuye talbel jahua ms huinat alhua junax cal huahua ax i belal a Cristo xohue. Antsana tin quejab tsalpayamalits

484 a Dios, ani chubax talbel ti eb qui junax baju qui tala cooy i ichich jum putat payenequits ti eynanchix cal patal in ey a Cristo.

12

Antsana nixe xi yantalam biyal inicchic tu tejhuamethanchamal abal in lej belamal a Dios. Xo qui tajat jilcachiquiy patal jahua tapchix ani an hualabtalab axi etsey alilma, ani cal i cuxuthtalab qui junini ayna am bel axi cu bijchin cal a Dios. 2 Qui junini meta a Jess, cum jaits tin ebal jaja in tolmixtal i belamalits a Dios ani neets qui junini belaye ma tam tucu tsemets. Cal in lej cuxuth tin cuxuy an yajchictalab ti al an cruz. Yab in taja ti cuenta aba ani lej tilibna, cum in tsoobits abal talbel neets ca lej culbe cuajiy cal in Tata ti eb. Xohue cuajatits ti eb tin huinat cubac a Dios jantini ti puhuethanchithits im bij. 3 Qui taja ti cuentachic jantini tin lej yajchicna a Jess tin cubac an hualbith inicchic. Jaxtam jahuaquits cu quithab tajchin yab qui hualcanchi i ichich ca palme ani yab cu tapchin i tsalap. 4 Aba ani a yajchicnamalitschic cal tin ebal abal a le ca jila an hualabtalab, bel ni jita yabaye it tsemthame jantini ti tsemthame a Jess. 5 Hualam a ucchiyamal jantini tin tsalabchi a Dios in tsacamilchic ani thuchath ti al an Tocat Thuchlab antse: Tsacamil, ca lej taja ti cuenta tam ti abchal a Dios i yajchictalab abal ti bolithmetha.

Qui junini meta a Jess

485 Yab quit tapchin a tsalap tam jaja ti cuiyal. 6 Cum a Dios im bolithmethal jitats can cal jaja. In abchal i yajchictalab patal in tsacamilchic. 7 Ca cuxuychic an yajchictalab ax ti abchal cum pel ti tsacamil a Dios. Patal an tatalab im bolithmethal in tsacamil. 8 A Dios jaye im bolithmethal patal jitats pel in tsacamil. Max a Dios yab ti bolithmethal, ejtil max it peno tsacamchic, ani yab chubax pel ti tsacamil a Dios. 9 I tatachic teje tsabal tam tu tsacame tu bolithmethal ani i cacnal. Jaquitsqui ms pel i lej uchbil qui cacna i Tata ti eb tam tu bolithmethal abal cu cuajiy chubax it ejatlith cal jaja. 10 Tsab ox i tamub i tatachic teje tsabal tu bolithmethal jantini tin tsalpanchal alhua tucu bolithmetha. Cum in le tucu tajchi alhua, jaxtam tu bolithmethal i Tata ti eb abal qui baju tu tocat jantini ti tocat jaja. 11 Lej chubax biyat tu abchal a Dios i yajchictalab yab i culbetnal, cum lej yajchic i atsal. Expith max u alhua exobchithits cal i yajchictalab, tam talbelits tiquele i atsal jun ejet i ichich cal a Dios ani i ujnamits qui taja jahua bolith.

HEBREOS12 quin aynanchi jaye. Antsana ta ca lubachmetha ani ta ca tsapliyat an ebchalabchic axi pamatal xeets tim belil a Dios ejtil max pel i cuetse. 14 Ca lej lubachic quit cuajlelen jun ejet cal patal an inicchic. Quit xetsinchic tocat, cum max i yab neets ca tsuchi in hual an Ajatic. 15 Ca lej tajachic ti cuenta ca etsey batsu in alhua inictal a Dios ta ichich, i ca ibin ta ichich i hualabtalab cal quit itinchat a ichich ani jaye ca itinchat in ichich queat i inicchic. 16 Yab quit inicbejin ani yab quit uxumbejinchic. Yab ca pojcanchi jahua tocat cal a Dios ejtil in taja a Esa ti biyal. Cum pel i caal tsacam neetsac ca pithan i lablinchixtalab calab cal in tata, ani cum in tsalpay yab janto in tabat tocat in jalchi xe cal in ebchal Jacob cal juncats i capnel. 17 A tsoobchic abal talbel in lej le ca pithan nixe xi lablinchixtalab cal in tata, ani tam yabats in quijil cum in tajat jalchamalits cal i capnel. Aba ani lej ucnal, yabats jantini ti quim batsu. 18 Ti jayqui ulitschic an Israel ti bolchal Sinai jun ti neets ca pithan an tsejcath cau cal a Dios. Tatachic xo yab it ulits al jun i bolchal antsana ax a ejtohualac ca taca cal a cubac. Tihua ti al am bolchal Sinai an Israelchic in tsuu i camal ani i tocoulom. In tsuu lej yicutsinits ani in atsa i juchnal ic lej tsapic. 19 In atsachic lej tsapic in cahuith an trompeta ani jaye cau taja a Dios cal jajachic. Cum yab in ejtohual quin cuxuy an cau,

binachic ta ba cal a Dios quit tsaplilinchat a tsequenec cubac ani a palu acan. 13 Ca junini aynanchiye im bolith belil a Dios abal ca tolminchi a at ebchalchic

12Ca

Jitats quim pojcanchi in cahuintal a Dios

HEBREOS12,13 im pacabethach ucha a Dios abal yabats quin taunachic. 20 Yab in ejtouchic quin cuxunchi in tocat a Dios. Uchnenequits cal a Dios max i animal expith quin taca nixe xi bolchal, ca tajat tsemtha cal i tujub o cal i cuiib. 21 Ma a Moiss jaye cathpich jiquey tam tin tsuu jahua in taja a Dios al nixe xi bolchal. In ulu nan in telelel cal i jiqueltalab. 22 Tatachic it ultsits al am bolchal Sion axi ti eb axi yab a ejtohual ca taca cal a cubac. Jaits am bichou Jerusaln ti eb jun ti huaats yantalam i milchic i ngel. Pel im bichohuil a Dios axi in ey ejat abal etsey. 23 Tihua it ulitschic cal in tsacamilchic a Dios lej culbel axi thuchathits im bij ti al an u axi ti eb. Tats ti cuajat a Dios axi neets quin tsejca patal an inicchic. Tats ti cuajat jum putat it ejatlithits in ejattal axi tsutatchic ti bolith cal a Dios. 24 Tats ti cuajat a Jess ax tu tsejcanchamal an it jilchith cau. It ultsitschic cal jaja ani it paculanchithits a hualab cal in huaclath xitsal, cum tin ebal in huinat alhua xitsal a Jess huaats i yajnanchixtalab yab ejtil in xitsal a Abel axi in le expith i huichbanchixtalab tin ebal abal tsemtha. 25 Ca lej taja ti cuentachic yab ca paxquiy a xutsun cum jats a Dios axi ti taunal. Ti jayqui teje tsabal talchic an Israel im paxquiy in xutsun cum yab in lena quin atsanchi in cahuintal a Dios cal in hui a Moiss. Ani yab in ejtouchic quin jecontha tim ba cal an yajchictalab axi abchin

486 cal a Dios. Max jajachic yab in ejtouchic quin jecontha tim ba, jaquitsqui ms xo huahua yab neets qui ejtou qui jecontha ti ba max qui pojcanchi in cahuintal a Dios ax tu abchal ma ti eb. 26 Lej tsapic cahuin a Dios ti al nixe xi bolchal Sina ti jayqui, ma telelats an tsabal. In ulumalits a Dios abal neets quin taja ca telelats junil an tsabal. Ani yabqui expith ja, jaye neets ca telelats an ebcua. 27 Tam a Dios in ulu antsana junilcua, i ejtiyal abal neets ca telelats ani ca talabetha jahua a Dios in tsejca pel in ey ca talabetha. Ojni neets ca jilcon expith ax in tajtal ey yab u ejtohuab ca talabetha. 28 Huahua neets cu cuajiy jun ti a Dios neets quin taja ti lej Tsale al i cuajattalab axi yab u ejtohuab ca talabetha. Jaxtam qui bina i lej cacnamal yan cal a Dios ani qui lej cacna cal i ichich mocathits tin tamet ani lej jicpax, cum u culbel a Dios tam antsana qui cacna. 29 I Diosil pel ejtil i camal ax u talabethax.

13

Cum it at ebchalabchic cal a Cristo quit junini canithxin jun cal xi jun. 2 Ca batsu cal a culbetal ta quima jitats ti tsabiyal. Talchic i inic in batsumalits i tsabix axi pel i ngel, ani yab in tsoobna abal antsana ti tsabiyat cal i ngel. 3 Ca tilachic cal i yajnanchixtalab ta ichich jita cuajat ti al an huicaxte ejtil max pel it huicnelte. Ca tolminchi cal a yajnanchixtal jitats u othnab ejtil max tataits ax it yajchiquiyab.

Jahua a Dios in culbetnal

487 ax it tomquithits quit cacnaxin cal a tomquil ani ca taja tocat cal jaja. A Dios neets quin tsejca jitaquitsqui ca juncun cal axi yab pel in tomquil. 5 Yab ca cathpich canitha an tumin. Ca netha culbel a ichich cal jahuaquits a cuaal, cum a Dios in ulumalits abal ni jayqui yab neets ti ou tsuu ani ni jayqui yab neets ti jilcacay. 6 Cum chubax anits, jaxtam thacat i ichich. I ulal: Jaits a Dios axi etsey tin tolmiyal. Jantoquitsqui quin tajchin cal an inicchic, yab neets quin jiquey. 7 Yab ca ucchiy axi ti ocnanchal cal in tojlabil a Dios, cum jajachic ti exobchixnanchamalits in cahuintal a Dios. Ca tsalapnanchi in alhua xetsintal cal a Dios ani cal in at inic. Ca lej bela a Dios jantini ti jajachic im belamalits. 8 A Jesucristo lej junini in eyits ma ti lej jayqui, ani ma xohue, ani ma abal etsey. 9 Yab ca binachic a xutsun cal pil i exobchixtalab axi yab jununul cal in cahuintal a Dios, cum huaats jitachic in le ti exobchi abal huaats i capnel axi a Dios ti canchal. Cum ni janto ti tabat nixe xi exobchixtalab qui aynanchi, in tomnal ms qui bina ti ba cal a Dios cu tsaplilinchat i ichich cal in alhua inictal. 10 Xo huahua i belal a Cristo ax im bina in xitsal ti al an cruz, ani ax in aynanchalchic nixe xi biyal exobchixtalab yab in ejtohual quim bela a Cristo. 11 Nixe xi tsale pale Israel im binanchi cal a Dios tin cuenta an hualabtalab in xitsal i

HEBREOS13 tsemthach conel ti al an alta axi bijiyab ti lej Tocat Alta, ani in anam tuul an tsemthach conel chicchin tin elebtal am bichou. 12 Abal antsana tajnenec, pel i tipchixtalab cal a Jess axi netha tin elebtal am bichou Jerusaln. Tats ti yajchiquiyat ani tats ti huaclanchat in xitsal ti al an cruz abal tucu toquethanchi i ichich cal in xitsal. 13 Cum antsana tin lej yajchicna a Jess tin elebtal am bichou, jaxtam qui yajchicnahue jantini ti tilibnath othna a Jess ti al an cruz. 14 Teje tsabal yab huaats i bichou axi neets ca ohuey abal etsey, tocat i aychal cu netha ti al am bichou ti eb axi ojni neets ca ohuey abal etsey. 15 Qui eyentha i hui qui etsey ajatnanchi im bij a Dios cal im bij a Jesucristo. 16 Yab qui ucchiy qui tajchi alhua i at inic ani qui tolmiy cal jahua i cuaal, cum antsana i cacnal a Dios ani u culbel jaja. 17 Ca binachic a xutsun cal jahua ti exobchal axi ti ocnanchal cal in tojlabil a Dios ani ca taja jahua ti uchbiyal. Cum pelchic i beletnanchix cal a ejattal, talbel neets quim bina i cuenta cal a Dios tin cuenta in tojlabil. Ca lubachic ca taja jahua ti exobchal abal antsana ca jilcon culbel jajachic ani yab tepith. Max i ca taja, tatachicte neets quit tepin. 18 Ca conchichic a Dios abal jaja tucu tolmiy qui taja expith jahua alhua. I atsal thacat i ichich cal jahua i alhua tajamalits, ani i lej leye qui tajaye expith jahua alhua. 19 Tiquin lej conchinchi i quij cal a Dios abal quin thubat huichiy cal tatachic max pel in culbetal.

4Patal

HEBREOS13
An tsapnethomtalab
22Ebchalabchic,

488 nan tu lej uchalchic ca batsu cal i cayatalab an tsalabchixtalab ax nan tu olchal antse tsab ox i cau al axe xi u. 23 U le tu olchichic jaye abal yabats cuajat ti al an huicaxte a Timoteo. Max jaja ca thubat ulits teje, neets cu netha abal cu junax cale tu tsabiychic. 24 Ca tsapnethachic patal ax ti ocnanchal cal in tojlabil a Dios ani patal jitats pel i at belom cal a Cristo. An ebchalabchic ti pulic bichoulom Italia ti abchal tatachic i tsapnethomtalab. 25 U lej le abal a Dios ti lubach coonchichic a ichich cal in alhua inictal. Amn.

a Dios ax tu jun ejetbethanchal i ichich. Jaits jaja ax in ejtha i Ajatic Jesucristo ti al an jolimtalab axi xohue pel i lej Beletnom cal huahua ejtil max pel tu ovejachic cal jaja. Tin ebal in huaclath xitsal jats tu pithamal huahua a Dios i jilchith cau axi neets ca ohuey abal etsey. 21 A Dios ti pithachic patal jahua alhua abal ca tajchi in culbetal. Ti tala tojonthanchi a ichich jantinits in lenomtal jaja cal in lej tsap a Jesucristo ta ichich. Jaits a Cristo qui puhuethanchi im bij abal etsey. Amn.

20Jaits

An u axi thuchanchat an ebchalabchic cal a Santiago

Nana in Santiago tin tojnalil a Dios ani i Ajatic Jesucristo tu tsapnethal ax it lajuj tsab cuenel Israel bucucul cuajil tim puhuel an tsabal.
A Dios tu pithalchic i tsalpathtalab
2Ebchalabchic,

A Santiago in thuchanchal an u in at juntalchic axi pil u cuajil

in tomnal quit lej culbe tam quit tacchiquiyat cal jantoquitsqui. 3 Cum a tsoobits abal a Dios ti tacchiquiyal abal ti tsuu max a lej chubax belal. Max it tacchiquiyab ani a junini belale, neets ca puhuey a cuxuthtal. 4 Ca jum putat puhuey a cuxuthtal abal yabats ca ms quibchi, ani tam ojni neets ca tala cuxuy jahuaquitsqui tam tacchiquixtalab. 5 Max a quibchalchic an tsalpathtalab ca conchi a Dios abal ti pitha, cum pelits in ey lej pithoblix. Neets ti pitha ani yab neets ti cuiya. 6 Expith ca junini bela ta ichich abal chubax neets ti pitha, cum max a nethal a ichich cal i hualamtalab cal a Dios ejtil i ja axi lanquiquil ani nethathal jutamits ta ca juchun an ic. 7 Max

antsana a ichich, yab janto neets quit pithan cal an Ajatic. 8 Axi jalcu in ichich yab in ejtohual quin cooy tayat mocathits in ichich cal a Dios. 9 Ca culbe an tsejhuantal ebchalab cum cathpich in ey cal a Dios. 10 Ca culbe jaye an rico ebchalab aba ani yab janto in ey in ricotal cal a Dios. Cum an rico jaye ejtil in huitsil i tsojol, yab u ohuel. 11 Tam ca calejits an thijiy cacal, u bachcunalits an tsojol ani u ijcanalits in huitsil. Yabats alabel. Antsana neets ca thubat taley an rico biyat u lej tojlinal.

cu culbe max qui cuxuy cu tacchiquiyat cal i cuxuth ichich. Max antsana tu tsuchal a Dios i ichich, neets tucu pitha i atabilab tihua ti eb jantini ti bijchithits axi canithom cal jaja. 13 Max cu nixocna abal cu hualbin, yab qui ulu max jaits a Dios ax tu nixocnal. Yab ja, cum a Dios yab pel i nixocnax cal an hualabtalab ani yab u nixocnab ca hualbin. 14 Jaits i cuete hualbith lenomtal ax tu

An yajchictalab ani an nixocnaxtalab cal an hualabtalab


12Neets

489

SANTIAGO1,2 nixocnal ani tu cambiyal abal cu hualbin. 15 Cal i hualbith lenomtal jats tu tujel an hualabtalab, ani cal tin ebal an hualabtalab jats tu tsemel huahua. 16 Ichich hual ebchalabchic, yab quit cambiyat cal i quibtsoth tsalap. 17 Ca tequeth tsoobna abal jaits a Dios ti eb ax tu pithal patal i alhuatalab axi lej huinat alhua ani quithat. Jaits jaja ax in tsejca a quicha ani a otchic ani patal jahuats im binal in tajax ti eb. Max u jalcunal in tsap in tajax jajachic, a Dios iba cum ni hue yab u jalcunal in ey. Etsey tu pithal expith jahua alhua. 18 Cum pelits in lenomtal tu pithamalits i it ejattalab cal in cahuintal axi lej chubaxtalab taychith ti ichich, ani xo pel tu ocox huenconelom cal a Dios.

490 cambiyal a cuete ichich. 23 Jitats quin atsanchiqui expith ani yab quin chubax taja jahua in ulal in cahuintal a Dios, pel ejtil i inic axi tocat quin meta in hual al i lam ani alhuaits. 24 Tocat in metalqui ani in thubat ucchiyal jantini tin tsuu in hual. 25 Jitats yab quin ucchiy ani quin junini taja jahua in ulal in tequeth cahuintal a Dios cal tu hualcanthab an inic, jats axi neets ca cuajiy culbel cal a Dios ani cal patal jahua quin taja. 26 Hualam max i tsalpayal abal u lej cacnax cal a Dios. Yab chubax ani max yab i huinal i cau axi alhua, tocat i cambiyal i cuete ichich ani jolat i cacnaxtal. 27 Max chubax i cacnal a Dios neets qui tolmiy axi oth inicchic ani axi pel i tsemchith uxumchic cal i yejenchixtalab jahua in cuaal. Neets qui alhua beletna i ichich abal yab ca quithabme cal jahua huaats quithab teje tsabal. Jaits an lej cacnaxtalab axi cal u culbel i Tata Dios.

hual ebchalabchic, cum it it ejatlithits ca lej canat bina a xutsun cal in cahuintal a Dios. Ca lej alhua tsalapnanchi ani ca caya olnaxnanchi an inicchic. Cal a ichich caya yab quit thubat tsacuy. 20 Cum yab u culbel a Dios cal in tsacultal an inic. 21 Expith ca tajat jila patal jahua yab tocat ani patal jahua quithab lej yan huaats teje ti al an hualab caylal, ani cal i tsaattalab ca jila a Dios ti taychi ta ichich in cahuintal ax in lej cuaal in tsap abal ti jecontha. 22 Ca chubax taja jahua in ulal in cahuintal a Dios ani yab expith ca atsanchiqui, cum max expith a atsanchalqui tocat a

19Ichich

Jahua in tajal jita chubax cacnax cal a Dios

Ebchalabchic, cum a belal i Ajatic Jesucristo lej cathpich tsalat in ey, jaxtam yab in tomnal ca pocoth cacna an inicchic. 2 Hualam ca otsits tam tamcuthits an ebchalabchic ti cacnax cal a Dios i inic axi lej alhua tsejcath ma umchith i anillochic oro tin cubac. Hualam ca otsits jaye i tsejhuantal inic mitsichic in toltomil. 3 Hualam neets ca lej taja ti cuenta axi alhua tsejcath, ca ucha ca coyots al i tsalat coytalab. Hualam neets ca ucha an tsejhuantal ca cubiyqui

Yab qui pocoth cacna an inicchic

491 ani max i ca coyots tsabal. 4 Max antsana ta ca taja, jats abal a pocoth cacnalchic ani yab alhua a tsalap. 5 Ichich hual ebchalabchic, nan tu uchal abal huaats i tsejhuantal inicchic axi tacuthits cal a Dios, ani a Dios in tsutalchic lej rico cum im belamalits. Neets ca otsits ca cuajiy cal a Dios ti eb jun tin tajal ti lej Tsale, cum antsana a Dios im bijchith ulumalits abal neets ca otsits jitats u canithom cal a Dios. 6 Cum it pocoth cacnaxchic, u tithebethab an tsejhuantalchic. Ca tajachic ti cuenta in ey an ricochic abal jaits jajachic axi ti cunat cooyal ani jaits jajachic ax ti lej tsapic jolbiyal cal an oclecchic. 7 Jaits jajachic ax in quithab cahuilinchal in tocat bij a Cristo ax a cuaal ta ichich. 8 In ulal an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios: Ca canitha a at inic jantini a canithal ta ba. Jaits an lej cathpich uchbixtalab ax tu pithamal a Dios, ani lej alhua a tajal max chubax a putuhual cal axe xi uchbixtalab. 9 Pel i hualabtalab max a pocoth cacnal an inicchic, ani it jolbith cum yab a putuhual cal an uchbixtalab ax tu pithamal a Dios. 10 Ani cal axe xi juncats i uchbixtalab max yab a putuhual, ejtil max it jolbithits cal tim patal in uchbixtal a Dios. 11 In ulal a Dios: Yab quit juncun cal axi yab pel a tomquil. Jaye in ulal: Yab ca tsemtha a at inic. Max ca tsemtha a at inic ani yab quit juncun cal axi yab pel a tomquil, bel it jolbithits tin ebal axi jun in uchbixtal yab a putumal. 12 Cum a Dios tu hualcamalits abal qui

SANTIAGO2 ejtou qui putu cal in uchbixtal ani neets tucu tsejca talbel, jaxtam in tomnal qui huina i cau axi alhua ani qui taja jahua alhua. 13 Max yab qui yajnanchi an inicchic xohue, jaye a Dios yab neets tucu yajnanchi tam talbelits tucu tsejca. Max qui yajnanchi, a Dios neets tucu yajnanchi.

jolat qui ulu i belal a Dios max yab qui taja alhua. Max yab i tajal alhua, yab chubax i belal ani yab chubax tu jeconthachits. 15 Hualam max huaats i ebchalab cal a Cristo in yejenchal i toltom ani i capnel. 16 Yab janto ti tabat tolmiyal max expith qui ucha quin huata alhua cal a Dios ani ca pithan cal a Dios i toltom ani i capnel. Jolat qui ulu i belal a Dios max yab i pithal janto ax in cuaal i yejenchixtalab. 17 Max expith qui ulu i belal a Dios ani yab qui taja alhua, yab i chubax belal. 18 Hualam max jun i inic tiquin ucha: Tata lejatits a belal, ani nana lejatits u tajal alhua. Nan neets cu toctsiy: Yab a ejtohual tiquin tejhuamethanchi max chubax a belal max yab cal jahua alhua a tajal. Nana neets tu tejhuamethanchi abal chubax u belal cal jahua alhua u tajal. 19 Hualam max tata ca ulu abal a belal abal huaats juncats a Dios ani lejatits. Ca taja ti cuenta abal aniye jaye im belal an teneclabchic, ani ma u telelel cal i jiqueltalab. 20 Yab it tsalpath max expith a ulal a belal a Dios ani yab ca taja alhua, cum

14Ebchalabchic,

Max chubax im belal an inic neets quin taja alhua

SANTIAGO2,3 yab a chubax belal. 21 Ti jayqui i biyal juntal Abraham im binamalac in tsacamil Isaac ca tsemtha jantini tu uchnenequits cal a Dios, ani jats ti tsuume ti bolith a Abraham cal a Dios. 22 Ca taja ti cuenta abal a Abraham chubax im bela a Dios ani jaxtam in taja jahua uchnenec cal a Dios. Antsana cal jahua in taja in tejhuametha abal chubax im bela a Dios. 23 In ulal, an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios: A Abraham im bela a Dios ani jats ti tsuume ti bolith cal a Dios. Ma a Dios in ucha a Abraham tin jaub. 24 Qui taja ti cuenta abal a Dios tu tsutal tu bolith max qui taja alhua jaye ani yab expith abal i belal. 25 A Dios in tsuu ti bolith a Rahab axi pelac i taunonma cal i inic, cum in tajchi alhua in abathualejilchic a Josu tam ti chich quin exla an tsabal jun tu cuajiy a Rahab. Im batsu tin quima ani in jecontha cal an tomolnaxchic, ani talbel in tolmiy ca pitconchic. 26 Cum in inictal an tsemelom yabats in cuaal in ejattal ani yab janto ti alhua, antsana huahua yab janto tu alhua max expith i belal a Dios ani yab qui taja alhua jaye.

492 alhua inic ani i alhua exlalits qui lej jum putat cunu ti ba cal patal i inictal. 3 Cal an freno tin hui am bichim jats tu tajnal abal ca belats juta ta ca lena ca netha. 4 Ca taja ti cuenta abal am pulic tan in cuaal in tsacam hueu cal tu tajnal abal ca bolith belats tin aytal. Aba ma pulic an tan ani ejtohuabac ca netha cal i tsapic ic, bel am belthom in ejtohual quin tajchi ca belats jutamits jaja quin lena cum an tan in cuaal in hueu. 5 Jaye i hui pel i tsacam pejach al i inictal ani lej cathpich in ey. Qui taja ti cuenta abal cal i tsipcats camal ma u tala tail jun i pulic alte. 6 Jahua qui ulu yab alhua i cau ti hui, pel ejtil i camal ax u othnax cum jats axi cal an teneclab. Cal yan i quithab cau ti hui u putat quithabmethab tim puhuel i ichich. 7 An inic in ejtohual quin maxubetha patal jahuaquits tam thimalon tse acan, ani an tsitsin, ani an tsan, ani an tool. 8 Ni jita tam inic yab in ejtohual quin tala maxubetha in hui. In ey in ulal i quithab cau ani yab in ejtohual quim putat coytha. Pel ejtil in itixtal i tsan ax u tsemthom. 9 Cal i hui i ajatnanchal im bij i Tata Dios ani jaye i quithab uchal i at inic ax in ey tsejcanenec ejtil a Dios. 10 Cal i hui i huinal i cau axi alhua ani jaye i cau axi quithab. Ebchalabchic, yab in tomnal antsana qui taja. 11 An elel ja yab im binal i ja axi alhua ani jaye i ja axi tsaic. 12 An te lanax yab im binal i uj ani an te munec yab im binal i lanax. An elel ja yab im binal i ja axi alhua ani jaye i ja axi tsapu.

Ebchalabchic, yab in tomnal yan tatachic ca lena ca baju tit exobchix cal in cahuintal a Dios, cum lej cathpich pulic in uchbil an exobchix ani neets ca tsapic tsejca cal a Dios talbel. 2 Patal huahua yan i quibtsothtalab i tajal. Max ni jayqui yab i tajal quibtsoth cal i hui, pel u huinat

In hui an inic

493
An tsalpathtalab axi lej chubax

SANTIAGO3,4 cuaal jahua a lenal. 3 Ani max ca conchi, hualam yab ti pithal cum yab alhua a conchixtal. Hualam a le quit pithanqui janto expith abal ca cuete quijithna. 4 Tata ojnichic yab junat a ichich cal in ichich a Dios, ani a tomolnal a Dios max a canithal jahua quithab teje ti al an hualab caylal. Ca alhua tsoobna abal it tomolnax cal a Dios max jaits jats a canithal. 5 Ca taja ti cuenta jahua in ulal an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios: A Dios tu pithamalitschic an Espritu Santo abal tucu cuajchiy i ichich. Jaits jaja an Espritu Santo ax tu canithal, ani in lej le jaja abal huahua qui lej canitha a Dios expith. 6 A Dios cal in alhua inictal tu tolmiyal qui junini canitha. Cum in ulal an Tocat Thuchlab abal a Dios in tolmiyal cal in alhua inical jitats quin tsaca tim ba tin tamet jaja. Jaye in ulal abal in tomolnal jitats quin cathatna tim ba. 7 Jaxtam ca tsaca ta ba ani ca jum putat bina ta ba cal a Dios. An teneclab ca cubay ani neets ca cale ti athil. 8 Quit utat cuajiy cal a Dios ani jaja neets ca utat cuajiy cal tatachic. Max it hualbinal, ca tajat jila an hualabtalab. Max it xeets lenonol cal jahua quithab teje ti al an hualab caylal ani jaye it lenonol cal a Dios, ca jun tajat juninibetha a ichich abal ca lena expith a Dios. 9 Quit tepinchic tin cuenta a hualab. Ca yajna ani quit uquin. In tomnal quit uquin ani yab quit teen, quit tepin ani yab quit culbe max it hualbinenec. 10 Ca tsacachic ta ba tin tamet a Dios, ani jaja neets ti puhuethanchi a ey.

ca tejhuametha cal a xetsintal max chubax it tsalpath, max a tajal expith jahua alhua ani ca netha tsaat a ichich. 14 Yab it tsalpathchic max it paixnom ani max a lej cathpich cainchal i eylab expith abal a le ca baju tit pulic. Max antsana a ey ani a cathat ulal abal it tsalpathits, pel it janamcau ani yab a ulal an chubaxtalab. 15 Yab ja nix an tsalpathtalab axi cal a Dios, pel axi cal an inic ani cal an teneclab. 16 Tin ebal i paixnomtalab ani i cathpich cainchixtalab u huatsinal i hueutsixtalab ani patal jantoquitsqui tam pojcaxtalab. 17 In tajal tocat jitats pithnenequits an tsalpathtalab axi cal a Dios. U juncuth cuajil cal in at inic. Maxu in ichich. Tsejcacath quim bina in xutsun cal jita tsalpath. Pel i yajnanchix cal in at inic. In tajal alhua. In tequeth nethal in ichich cal a Dios ani yab eb tocatqui. 18 Max huahua u juncuthmethom cal i at inic, neets ca juncuth cuajiychic ani quin junini taja jahua bolith.

13Neets

Jale hualam it pejx ani it cuiyx? Jats tin ebal an hualbith lenomtalab cal tit etsey cooyab ta ichich. 2 Cum a lenal janto ani yab a ejtohual ca cooy, jaxtam a le tit tsemthom. Cum a cainchal axi pel in cal queat, jaxtam it cuiyx. Cum yab a conchal a Dios, jaxtam yab a

Max i culbetnal jahua quithab al an hualab caylal

SANTIAGO4,5
Axi jolbix cal i ebchalab cal a Cristo
11Ebchalabchic,

494 tepin cum neets quit yajchiquiyat. 2 U catselits jahua a tamcuyamal ani a tapamal lej yan, ani loothits cal i lem thum axi yantalam huinat alhua toltom a cuaal. 3 U chiclanits an tumin oro ani an tumin plata ax a tapamal, ani jats tu tejhuamel abal it lej tsene ani neets quit lej jolbiyat cal a Dios. A huatath tamcuyamalits yan i tumin, ani lejat jolat cum u talelits an quij quicha teje tsabal. 4 Ca atsa ti jolbiyal jajachic axi xetsinenec ti cojchi an huay. In ulal yab a quithat jalbiy an tojlab, ani u atsanchab jahua in ulalchic cal a Dios axi Abatnom cal xi yantalam i ngelchic ti eb. 5 A huatamalchic huinat alhua teje tsabal ani hualim a tajamal jahua in le a anam tuul. It ejtil i conel axi expith in lej le ti lubach capul ani ca lejat jum putat ajhue, ani yab in exlal abal tam tuuthits neets ca tsemtha. Yab a belal abal hueits neets quit yajchiquiyat cal a Dios. 6 A jolbiyamalits ani a tsemthamalits i pututh inicchic, ani jajachic yab ti tomolnamal.

yab ca quithab cahuiliy axi pel i ebchalab cal a Cristo. Max antsana ca tajchi ani ca jolbiy a ebchal cal a Cristo, a tajal jahua in ulal an tsejcath cau abal yab ca taja. Ani max a tajal jahua ti canchal an tsejcath cau, ejtil max ca ulu abal yab in cuaal in tsap abal ti uchbiy. 12 Expith a Dios ax im bina an tsejcath cau in ejtohual quin tajat jolbiy an inic, ani yab a cuenta tit jolbix. Jaits jaja axi juncats in ejtohual max tucu jecontha ani max tucu quibetha abal etsey.

le cu ucha jun i cau jitats quin ulu abal xo o calam neets ca cale ti al jun i bijchith bichou. Taja ca jilcon jun tamub ti nujul ani ti tsaum quin ata yan i tumincua. 14 Ni jita yab in quejab tsoobits jahua neets quin tamu calam, ma yab in tsoob max neets ca pithan i quij cal a Dios ca xetsin ejat. Jantini ti lej hue u ohuel an tsoc tocou ani thubat u talel, antsana huahua tu inic yab u ohuel teje tsabal. 15 In tomnal qui ulu abal expith max pel in culbetal a Dios neets cu xetsin hue ejat ani qui taja janto. 16 Tatachic tocat a cathat ulal janto neets ca chubax taja, ani patal an cathattalab pel i hualabtalab. 17 Aniye jaye pel i hualabtalab max i tsoobits jahua alhua qui taja ani yab qui taja.

Yab i tsoob janto qui tamu calam


13U

Ca atsa jun i cau tatachic ax it rico. Quit lej uquin ani quit

An cau abal an ricochic.

quit xetsin cal i cayatalab biyat ca aychi an Ajatic ca chich junil. Ca taja ti cuenta abal ax in cuaal i tayablab in aychal cal i cayatalab ca ulits an ab ani talbel quim bajuhuits in quijil an cojlats, tamna tiquele ti cojol cal an alelab. 8 Antsana ca aychi cal i lej cayatalab ta ichich ca chich junil an Ajatic. Yab quit tapchin a tsalap, cum

7Ebchalabchic,

Cu xetsin cal i cayatalab ani cu olon

495 hueits lej chubax neets ca chich. 9 Yab quit jolbxin ebchalabchic, abal i quit jolbiyat cal a Dios axi hueits neets ca chich tucu tsejca. 10 Ebchalabchic, ca tila am biyal caulomechic cal a Dios jantini tin yajchicnamal ani lej cuxuth, ani antsanate ca cuxuy patal an yajchictalab. 11 Cum neets ca cuajiy culbel cal a Dios jitats in cuxuyal i yajchictalab. It olchinenequits jantini tin yajchicna a Job ani jantini tin cuxuy an yajchictalab cal i cayatalab tin ichich. A tsoob abal talbel lej lablinchat cal Dios, cum pel in ey a Dios ti lej yajnanchix ani ti lej letenthom. 12 Ebchalabchic, tam a bijchith ulal abal neets ca taja janto yab ca cuba ti chubax a Dios ti eb. Ni jahua huaats teje tsabal. Max ca ulu ojni o max ca ulu iba, expith ca junini ulu abal i ti jolbiy a Dios. 13 Max a yajchicnal janto, ca conchi in tolmixtal a Diox abal ca cuxuy. Max culbel a ichich, ca ajatnanchi im bij a Dios. 14 Max it yaul, ca caniy ca chich axi punuthits ti eyalchic cal an tamcunel ebchalab. Quit conchinchat cal a Dios ani quit umchin an aceite tim bij an Ajatic

SANTIAGO5 abal quit jeltha. 15 Max a chubax belalchic a Dios tam it ol, neets ca jeltha ani ca lubachmetha an yaul. Ani neets ca paculanchat in hualab jahua in tajamal. 16 Max jita hualbinenec, quin olna cal an ebchalabchic. Max huaats i yaulchic, ca conchinchat cal a Dios abal ca jeltha. Max it pututh cal a Dios ani max it lej jum putat canat conchix, a Dios ojni neets ti lej pitha jahua a conchal. 17 Ti biyal in caulomejil a Dios Elas pelac i inic ejtil huahua. In lej alhua punu tin ichich quin conchi a Dios abal yab ca ulits an ab, ani chubax yab ulits an ab ox i tamub cal acac a its. 18 Talbel in conchi a Dios abal ca ulits an ab, ani chubax ulits ani an tayablab im bina in hualil junil. 19 Hualam max i ebchalab ca pilme ani yabats quin aynanchi an chubaxtalab, ani talbel ca tolminchat ca huichiy quin aynanchi an chubaxtalab junil. 20 Ca tilachic abal tin ebal nixe xi tolminchix jats ti jeconthach ani yabats quibenec al i hualabtalab axi pilmenecac, ani jats ti paculanchithits cal a Dios axi yantalam i hualabtalab in tajamal.

An caal u axi thuchanchat an ebchalabchic cal an tocat abathuale Pedro

Nana im Pedro tin abathualejil a Jesucristo tu thuchanchal axe xi u ax it quethmayatchic ta bichohuil ani xo it bucucul cuajil al pilchic i pulic bichoulomchic ti Ponto, ani ti Galacia, ani ti Capadocia, ani ti Asia, ani ti Bitinia. 2 I Tata Dios ti tacuyamalitschic abal ca baju tit calab cal jaja jantini tin quejab tsalpayamalits abal neets ti tacuy. Ti huejlanchamalits a ejattal cal an Espritu Santo. Ti toquethanchamalits a ichich cal in huaclath xitsal a Jesucristo abal ca tajchi in culbetal. U lej le abal a Dios ti lej taychiye ta ichich ms in alhua inictal ani ti lej jun ejetbethanchi a ichich.

A Pedro in thuchanchal an u ax u belomchic cal a Cristo

puhuethanchi im bij a Dios in Tata i Ajatic Jesucristo, cum cal im pulic yajnanchixtal tu pithamalitschic i it ichich. Ani

3Qui

I cuaal i aychixtalab cu cuajiy abal etsey cal a Dios

cum ejthachits a Jesucristo, jaxtam i lej aychal cu cuajiy abal etsey cal a Dios ti eb. 4 Tihua neets qui batsuye i bijchith lablinchixtalab axi a Dios tu coonchal alhua beletnanchithits. Pel in ey nixe xi lablinchixtalab ni jayqui yab neets ca talabetha, ani ni jayqui yab neets ca taley in tocat ani in alabental. 5 Ani cum a belalits a Dios, jaja neets ti alhua beletna cal in lej tsap ma tam quit huatbajits ti eb ca batsu jahua a Dios ti tojojonchamalits. Ma tamits neets quit jum putat tejhuamethanchatits janto tit jeconthamejits. 6 Cum antsana neets quit lablinchatchic ti eb, jaxtam quit jum putat culbe. Max quit hue tepin tin ebal an yajchictalab yan teje tsabal, yab neets ca lej ohuey an yajchictalab. 7 Exbath jale tu punuhuab an oro al an camal. Jats abal ca exla jahua an lej oro ani ca pilmethanchat an alquith patal. Aniye jaye exbath jale a Dios ti jilal ca yajchicna. Jats abal quin exla max chubax a belal. An oro pel i

496

497 tabattalab teje tsabal expith, ani in ey u talel. A belomtal ojni pel i cathpich tabattalab abal etsey. Max ca yajchicnachic ani bel ca junini bela, tam neets quit exla tit alhua tsacamlab cal a Dios ani neets quit puhuethanchat a ey tam ca chich a Jesucristo. 8 Aba ani yabaye a tsuchamal in hual a Jesucristo, bel a canithal ani a palenchal. Jats tit cathpich culbelchic ma yab a ejtohual ca quithat olna an tsalat culbeltalab ax it pithnenec cal jaja. 9 It jeconthanchithits a ejattal, cum jats ta belamalchic a Jesucristo. 10 Ti biyalits an caulomechic cal a Dios xetsinenec cononol cal in lej canat ichich in le quin exbanchi an jeconthaxtalab axi xo huaats cal a Dios, ani in quejab olnamalchic abal a Dios neets ti pitha tatachic tin lej ebal in alhua inictal. 11 Quejab olchamechic cal an Espritu Santo abal neets ca chich a Cristo quin yajchicna, ani talbel neets ca lej puhuethanchat im bij ti eb cal a Dios. In lej lubachic quin exla jita nix a Cristo ani jayqui neetsac ca chich. 12 Cal a Dios uchanchic abal yab jajachic axi neets quin tabatna nixe xi cau tin cuenta a Cristo, cum jaits huahua axi qui tabatna. Ani jahua it olchinenequits tatachic an alhua cau, jaits jayetsequi in quejab olnamal nixe xi biyal caulomechic cal a Dios. Ani xo it huatbanchab an alhua cau tin cuenta an jeconthaxtalab cal i olnomchic ax u tsapliyab cal an Espritu Santo axi abnenec ca chich cal a Dios ti eb. Lej alabel nix an alhua cau,

1 PEDRO1 ma i ngelchic ti eb in le jaye max quin exbanchi. lej nethachic a tsalap tojojothits abal ca taja jahua alhua. Ca alhua beletna ta ba. Ca junini aychi ca chich a Jesucristo tam neets ca tala batsu an lablinchixtalabchic ax it bijchithits cal a Dios. 14 Cum pel ti tsacamilchic a Dios, jaxtam ca taja jahua jaja in le, ani yabats ca taja jahua in le a anam tuul jantini ta tajamal ti jayqui tam ti yabaye a exla a Dios. 15 Cum a Dios ti caniyamalitschic quit xetsin cal jaja, jaxtam quit junini xetsin tocat jantini jaja ti tocat. 16 Thuchathits ti al an Tocat Thuchlab: Cum nana in Dios in tocat, jaxtam quit xetsin tocatte. 17 A bijiyal a Dios ta Tata, ani jaits jaja neets ti tsejca ta junchic jantinits a tajamal teje tsabal. Cum yab pel i pocoth tsejcom jaja, jaxtam quit jictsonchic cal a Dios patal a quicha quit xetsin teje ti al an hualab caylal. 18 A tsoobchic abal a Dios ti tsaiyamalits abal quit xetsin al i it xetsintalab ma quit ulits ti eb, cum jolat an xetsintalab ax ti exobchi a tatachic ani ax a aynanchamal ti jayqui. A Dios yab ti tsaiy cal i tumin oro ni cal i tumin plata ax u talel. 19 A Dios ti tsaiyamalchic cal in huinat alhua xitsal a Cristo, cum tsemtha jaja tin cuenta a hualab ejtil an cordero ti jayqui tsemtha tin cuenta in hualab an inicchic. Nixe xi cordero hualim pelac axi alhua ani lubach tsemtha, ani antsana in

13Ca

A Dios in le abal cu xetsin tocat

1 PEDRO1,2 ey a Cristo jaye. 20 Tam ti yabaye tsejcath an eb ani an tsabal, a Dios in quejab tsalpayamalits abal neets quin aba a Cristo ca tsemtha abal quin calchiy an inicchic cal in hualab. Ma xohue chenequits a Cristo abal ti jeconthachic. 21 Cal im bij a Cristo a belamalchic a Dios ani a cuaal a ichich aychix cal a Dios. Jaits a Cristo axi ejtha ti al an jolimtalab cal a Dios, ani xo cuajat ti eb puhuethanchithits im bij. 22 Cal in tsap an Espritu Santo a tajalchic jahua in ulal an chubaxtalab ani it toquethanchithits a ichich. Cum it lej chubax canithom cal an ebchalabchic cal a Cristo, cal patal a canat ichich ca luba quit junini canithxin. 23 A Dios ti taychamalits ta ichich in cahuintal axi pel i iyalab ni jayqui yab u tsemel. Pel in ey in cahuintal a Dios u ejatlix ani neets ca ohuey abal etsey. Jats ti tsacamilchic a Dios ani yab expith ti tsacamil a tata ani a mim ax u tsemel teje tsabal. 24 In ulal an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios antse: In ey patal an inicchic bil ejtil an tsojol. Jahua tsutab cal an inic ti lej tsalat, pel in ey yab u ohuel ejtil in huitsil an tsojol. U thubat huayel an tsojol ani u ijcanal in huitsil. 25 In cahuintal a Dios yab antsana, cum pel in ey neets ca ohuey abal etsey. Jaits in cahuintal a Dios ax it olchinenecchic an alhua cau. Cum it a ichich cal a Dios, jaxtam ca tajat jilachic patal jahua yab alhua. Ni hue yab ca

498 netha a ichich cambix ani eb tocatqui. Yab quit paixnomats ani yab ca quithab cahuiliy jita. 2 Ejtil i tele axi it huatsinenec in le i letsa, antsana tatachic ta ca lenanchi in cahuintal a Dios. Ca pijchi a ejattal cal in tocat cahuintal a Dios cal quit lubachmethanchat ani cal quit jeconthanchat cal an hualabtalab. 3 Max chubax a lecchamalits in cuju in alhua inictal an Ajatic, neets ojni ca lenanchiye ms in cahuintal an Ajatic.

Dios ejtil i tsejcom ata im punumalits an Ajatic ti mimlab tujub. Aba ani pojca cal an inicchic, bel tsuume ti huinat alhua cal a Dios ani tacuyame. Jaits an Ajatic ca utenchi cum pel i ejatlix. 5 Cum jaits cal tit it ejatlithitschic it ejtilchic tit juntal tujub al nixe xi ata in tsejcabil a Dios. Tats tu cuajil a Dios abal ca cacna. Pel it tocat palechic cal a Dios ca cacnanchi im bij ani ca tajchi in tojlabil. Ca cacna cal a lej ichich, ani a Dios neets ti batsunchi a cacnaxtal cal im bij a Jesucristo. 6 U olnab a Cristo ti mimlab tujub ti al an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios. In ulu a Dios antse: Ti Sion tats neets cu aba jun i inic axi ejtil i mimlab tujub. U tsuumalits ti huinat alhua ani u tacuyamalits. Jitats quim bela jaja, yab neets ca tithebe. 7 Tatachic ax a belal a tsutalte an Ajatic ti lej huinat alhua. Axi yab im belalchic u olnab ti al an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios antse:

4A

A Cristo jaits an ejatlix

499 An tsejcom atachic in ulu yab janto ti alhua nixe xi tujub, ani tocat im petna. Ani jaits nix an tujub axi punuthits ti mimlab tujub. 8 U olnabchic jaye al queat i cau ax in ulal: Cal nixe xi tujub neets ca tithcuan ani neets ca cuajlan i inicchic. Abal u tithcuanalchic, in le quin ulu abal yab im belal jahua in olnal in cahuintal a Dios tin cuenta an Ajatic. Antsana u jilnal cal a Dios ca tithcuan.

1 PEDRO2 hualabtalab jats in culbetnal a anam tuul, ani a lej ichich yab ja in culbetnal. 12 Ca tajachic jahua alhua, cum axi yab exlomchic cal a Dios ti tajchal ti cuenta a xetsintal. Aba ma jajachic hualam quin ulu pel it pojcaxchic, bel neets quin tsuu abal alhua jahua a tajal. Ani talbel tam quim baju a quicha quim binachic i cuenta cal a Dios, ma tiquele jajachic neets quim puhuethanchichic im bij a Dios abal chubax alhua jahua a tajamalchic. 13 Abal quit tsutat tit alhua ani antsana ca tiloxna an Ajatic ti alhua, jaxtam ca tala putu cal a uchbil cal an oclecchic axi teje tsabal. Ca taja jantini tit uchbith cal an lej ocox oclec, cum lej cathpich pulic in ey. 14 Jaye ca taja jantini tit uchbith cal an oclecchic axi punuthits cal an ocox oclec. Pel in uchbil an oclecchic quin yajchiquiy jita pojcax ani quin cacna jitats quin taja jahua alhua. 15 A Dios in le abal tatachic ax a belal ca taja jahua alhua, abal antsana ca tsibca axi yab tsalpath tam in quibtsoth ulal i cau tin cuenta an alhua cau. 16 Aba ani it hualcathits cal an Ajatic, yab ja in cuenta abal quit hualbin. Jats expith xe abal ca lej tayat tojonchi a Dios. 17 Ca cacnachic tim patal an inicchic ma jutam huichat in tomnal ca cacna. Ca lej cacna an ocox oclec. Ca canitha axi pel i ebchalab cal a Cristo. Quit jictsonchic cal a Dios.

ojni it tacuthitschic cal a Dios ani pel it at ebchalablom cal jaja. It palechic ani a tajchal in tojlabil a Dios axi lej Tsale. Pel it calab cal a Dios ani pel it tocat bichou cal a Dios. Jaja ti lopaits ti al an tajax jun ti patal alabel ani tocat. Yabats it xeets al an yicuax jun ti quithab. Cum antsana a bajumalitschic cal a Dios, jaxtam ca tejhuamethanchi cal an inicchic jahua a Dios antsana ti jicpath tajchamal. 10 Ti jayqui yabac it ajithchic tim bichohuil a Dios, ma xohue ojni it ajithits. Ti jayqui yab a tsoobac max a Dios ti lej yajnanchal, ma xohue ojni a tsoobits.

9Tata

Im bichohuil a Dios

hual ebchalabchic, u le tu lej ucha i cau. Cum ejtil max it pil inic teje tsabal ani a lej quima cuajat ti eb, jaxtam yab ca binachic a ichich ca taja jahua yab alhua in le a anam tuul. An

In xetsintal jita cacnax cal a Dios


11Ichich

pel it tojnalchic ca taja jahua ti uchbiyal a amu cal i lej

18Max

In yajchicnamal a Cristo

1 PEDRO2,3 cacnaxtalab ta ichich. Yab expith ca cacna axi alhua ani maxu ti abatnom, jaye ca cacna axi pathay ti abatnom. 19 Pel i alhuatalab cal a Dios max it yajchiquiyab tin ebal abal a lej tilal a Dios ta ichich ani a cuxuyal an yajchictalab. 20 Max ca taja janto yab alhua ani jats tit yajchiquiyab, ni janto ti alhua tin tamet a Dios max a cuxuyal cal i cayatalab. Expith max a tajalchic alhua ani jats tit othnab ani a cuxuyal cal i cayatalab ta ichich, jaits an lej chubax alhuatalab cal a Dios. 21 A Dios ti caniyamalchic quit tsatey cal a Cristo ani ca yajchicna jantini tin lej yajchicnamal jaja ti calchix cal tatachic. Cal in xetsintal jaja a ejtohual ca tsuu jantini ta ca yajchicna an yajchictalab ani ca cuxuy. 22 Aba ani ni jayqui yab hualbinenec ani ni jayqui yab janamcahuin, bel jaja in lej yajchicnamal. 23 Tam ti oth taunachiquiyat, yab toctsin. In lej yajchicnamal yan i othnaxtalab ani yab in huichbanchi. Tocat in hualbanchi cal a Dios, cum jaits jaja axi neets quin tajchi i bolith tsejcaxtalab cal an inicchic. 24 A Cristo tu quitnanchamal huahua i hualab tin inictal tam ti tsemets al an cruz abal cu cuajiy ejtil max u tsemthach i hualbith tajtal ey ani qui taja expith jahua bolith. Im bina tim ba quin yajchicna abal cu cuajiy lubachmethachits. 25 Ti jayqui it xetsinchic ejtil i oveja axi quibenec, ani xohue it huichenequits cal a Cristo ani it beletnanchabchic a ejattal cal jaja an lej Beletnom.

500

Tatachic axi it tomquith uxum ca putu cal a uchbil cal a tomquil. Hualam max a tomquil yabaye im belamal an alhua cau ani quim baju quim bela tam quin tsuu abal a putuhual cal a uchbil tit quimathlab. Hualam quim bela tin ebal jahua ca tajchi alhua ani yab expith jaye abal ca olchi an alhua cau. 2 Neets quit tajchin ti cuenta abal it xeets tocat ani it lej cacnax. 3 Yab ca luba quit tsutat tit alabel expith ta inictal eleb, cal a xiil huatath thipath, cal i tsamuxlab oro ani i oulab oro, cal a toltomil lej alabel. 4 Ca lej luba ca cooy jaye a lej ichich maxu ani coyat, cum jaits an lej alabentalab axi yab u talel ani lej exbath cal a Dios. 5 Antsanaits in nethamal in ichich an uxumchic ti biyal axi lej binathits jaye cal a Dios. Cum maxuchic ani belcax cal a Dios, jaxtam im putumal cal in uchbil cal in tomquil. 6 A Sara cal i maxutalab im putumal in uchbil cal jahua uchan cal in tomquil Abraham ani in olna abal pel i abatnom tin quima. Max tatachic ca taja alhua ani cal ni janto yab quit jiquetha, neets ca baju tit alhua uxum ejtil a Sara. 7 Ani tata ax it tomquith inicchic ca tsalpay jantini a uchbil quit alhua cuajiy cal a tomquil. Ca alhua beletna cum in tsap an uxum yab im bajuhual ejtil in tsap an inic. Yab ca ucchiy abal a junax batsuhual i alhuatalab cal a Dios ani jats tit ejat. Antsana quit junax

In uchbil axi tomquith

501 alhua cuajiychic abal a Dios ti etsey pitha tam ca conchi janto. patal tatachic ca netha jununul a tsalap cal a Dios. Cum pel it at ebchalabchic cal a Cristo, jaxtam quit yajnanchxin ani quit canithxin. Ca netha letenthom ani tsaat a ichich jun cal xi jun. 9 Max jita ti tajchal quithab ani max jita ti oth uchal, yab ca huichbanchi. Expith ca conchinchi i lablinchixtalab cal a Dios jantini tit bijithits cal a Dios ca tajchi a at inic, ani antsana neets quit lablinchatte. 10 In ulal in cahuintal a Dios antse: Max jitachic in le ca cuajiy alhua ani ca xetsin culbel, quin taja ti cuenta yab quin oth ucha jitaquitsqui ani yab quin ulu i janamtalab. 11 Quin tajat jila jahua yab alhua ani quin taja expith jahua alhua. Quin luba ca cuajiy jun ejet cal in at inic. 12 A Dios etsey in tajchal ti cuenta ani in lablinchal jitats quin taja bolith. Etsey im binal in xutsun tam ca conchin janto. Ani in tomolnal axi quin taja yab alhua. 13 Hualam max quit othnachic tam a lubal ca taja jahua alhua. 14 Aba anac max antsana quit tajchin, bel neets quit culbe. Jahuaquits quit tajchin cal an inicchic, yab quit jiquey ani yab quit tepin. 15 Expith cal patal a ichich ca cacna a Cristo ani ca bina ta ba quit abatna

1 PEDRO3 cal jaja cum jaits jaja an lej Ajatic. Etsey quit cuajiy tsejcacath cal i cau ca toctsiy cal i tsaattalab ani cal i cacnaxtalab max jitats ti conoyal abal jale it aychix cal a Cristo. 16 Ca taja jahua alhua abal ca atsa thacat ta ichich. Aba anac max jita ti quithab cahuilinchal a alhua xetsintal cal a Cristo, bel ca taja alhua. Antsana ca tithebe cal jahua in quibtsoth ulumalits. 17 Max pel in culbetal a Dios ca yajchicna tam a tajal alhua, bel pel i alhuatalab. Max ca yajchicna tin ebal abal a tajal yab alhua, tam ojni yab pel i alhuatalab. 18 A Cristo putat in yajchicna jun calat tam ti tsemtha ti al an cruz ti calchixtalab cal i hualab abal tucu ultha cal a Dios. Pel i pututh inic jaja ani huahua iba. Aba ani tsemthajits tin cuenta in inictal, bel it ejatlinchat tin cuenta in ejattal. 19 Cal in ejattal expith cale ti al an tsemla quin olchi an chubaxtalab an ejattalabchic axi taja huicat. 20 Pel xe i ejattalabchic axi ti biyal jecomats cal a Dios tam ti a No in tsejca am pulic jujlablith tan. Aba ani a Dios in cayanamalchic, yab in lena quim bela. Axi huaxic i inic otsenec al nixe xi tan jats expith axi jecontha yab uctsin tam ti ulits an ab tsab inic a quicha. 21 Jecontha jajachic antsana cal am pulic tan, ani xo a Dios tu jeconthal tin ebal abal ejthachits a Jesucristo. Ani cal am pujantalab jats ti tejhuamethal abal u jeconthachits ani u toquethanchithits i ichich. Am pujantalab yab ja abal ca toquetha i inictal, expith cum

Ax in yajchicnal cum in tajal alhua


8Xo

1 PEDRO3,4 u toquethanchithits ani u thacatbethanchithits i ichich cal a Dios. 22 Xo cathiyits a Jesucristo ti eb ani cuajatits tin huinab ocob a Dios puhuethanchithits im bij, ani pel an lej Abatnom cal patal an ngelchic axi pulic in ey ani axi huachic in ey.

502 xetsin ejate teje tsabal abal quin ejtou ca cuajiy abal etsey cal a Dios. Aba ani tsemtsits in inictal ejtil xi queat an inicchic cum hualbinenec, bel in ejattal cuajat ejat cal a Dios ti eb. 7 Cum hueits neets ca taley patal jahua i tsutal ti eb ani ti tsabal, jaxtam ca tajachic lej alhua tsalpath ta oc ani ca lej punu ta ichich quit etsey olon. 8 Jahua lej cathpich exbath jats ca luba quit lej canithxin jun cal xi jun, cum ax u canithom jaye u lej paculanchix cal jita ca hualbin. 9 Ca batsu ta quima an ebchalabchic cal i culbeltalab ani yab ca itixna. 10 Quit tolmxin jun cal xi jun jantinits a huitomtal ax it pithnenecchic cal a Dios. Ca taja tit alhua cuentalom cal xi yan jahuaquits tam lablinchixtalab a batsumal cal a Dios cal in alhua inictal. 11 Max it pithnenec i huitomtalab ca calpu an cau, ca calpu expith jahua ti pithal a Dios. Max it pithnenec i huitomtalab tit tolmix tin tojlabil a Dios, ca tolmiy cal patal in tsap a ichich ax ti pithal a Dios. Patal ca taja tim bij a Jesucristo abal ca puhuethanchi im bij a Dios ax in cuaal in tsalat ani in tsap abal etsey. Amn.

Cum a Cristo antsana in yajchicnamal an tsemla tin cuenta in inictal, antsanate quit cuajiychic tsejcacath ca yajchicna. Yabats neets quim bina in inictal ca hualbin jitats quin ejtilna a Cristo ti al an cruz. 2 Jayits a quicha quit pithan an quij quit xetsin teje tsabal, ca tajchi in culbetal a Dios ani yabats ca taja jahua in le a anam tuul. 3 Ti jayqui it xetsinchic juncucul cal axi yab exlom cal a Dios ani a tajchamal jahua in culbetnal jajachic. A lejat tajamal jahua in le a quithab lenomtal ani a anam tuul. It lej utsalin ani it xetsinenec tit utsutsmachic al i ajib utsaltalab. A diosnamal i thulcuts ani a Dios yab in le abal antsana ca taja. 4 Axi pelac a juntalchic tam tit xetsinchic al an hualabtalab in jicpal abal yabats it junax xeets cal jajachic, ani jats tit quithab cahuiliyab cal jajachic. 5 Quin taja ti cuentachic abal talbel neets quim bina i cuenta cal a Dios, cum jaits jaja axi neets quin tajchi an tsejcaxtalab axi xeets ejatechic ani jaye axi tsemenequits. 6 Huaats i inicchic axi tsemenequits olchinenec an alhua cau tam ti

Cu tojon cal an huitomtalab ax tu pithal a Dios

hual ebchalabchic, yab ca jicpa tam ca lej yajchicna i tsapic yajchictalab. Yab ca ulu ta ichich max yab a uchbil antsana ca yajchicna. 13 Expith quit culbechic cum xo a junax yajchicnal cal a Cristo, ani talbel

12Ichich

Jitats quim bela a Cristo neets quin yajchicna

503 neets quit lej jum putat culbechic tam ca chich a Cristo quin tejhuamethanchi an inicchic in lej tsalat. 14 Quit culbechic max quit quithab cahuiliyat tin ebal a Cristo, cum an Espritu Santo cal in lej tsalat cuajat al a ichich. U macuchith quithab cahuiliyab jaye a Cristo cum tin ebal jaja it quithab cahuiliyab, ani tatachic expith a cacnanchal im bij. 15 U yajchiquiyab an tsemthom inic, ani an cue, ani am pojcax, ani axi otscacma cal jahua yab in cuenta. Tatachic yab antsana ca baju. 16 Expith max quit yajchiquiyat tin ebal abal it tsatat cal a Cristo yab quit tithebe, tocat ca puhuethanchi im bij a Dios cum it yajchiquiyab tin ebal im bij a Cristo. 17 Xo pelits in quijil in tsacamilchic a Dios ca yajchiquiyat. Max xohue u yajchiquiyab huahua, jaquitsqui ms neets ca cathpich yajchiquiyat talbel ax im pojcanchal an alhua cau. 18 Max pamatal u jeconthab an alhua inicchic, lej cathpich quibat ca jecontha axi yab cacnax cal a Dios ani xeetse al an hualabtalab. 19 Max pel in culbetal a Dios abal qui yajchicna, qui bina ti ba tin cubac jaja tucu beletna. Jaits jaja ax tu tsejcamal, ani pel in ey im putuhual cal an cau jahua in ulumalits abal neets tucu beletna. Aba ani max qui yajchicna, bel qui junini tajaye jahua alhua.

1 PEDRO4,5 tit eyalchic al pil i tamcunel ebchalabchic. Jantini tatachic, nanane u olnal abal a Cristo in lej yajchicnamal. Ani junax cal tatachic, nanane neets quim puhuethanchat u ey tam ca chich a Cristo quin tejhuamethanchi an inicchic in lej tsalat. 2 Ca pijchi an cuenel ebchalab cal in cahuintal a Dios jun tit punume cal a Dios tit beletnom. Ca taja cal a culbetal, cum antsana in le a Dios. Yab ca taja cal i tsaplab, expith cal a lej canat. Ani yab ca taja expith abal a le ca ata an tumin. 3 Yab ca taja tit alalnax cal an cuenel ebchalab jun tit punume. Ca luba ca taja jahua alhua ti tiplab cal jajachic. 4 Max antsana ca taja, tam ca chich junil a Cristo an lej pulic Beletnom neets ti pitha i atabilab axi lej tsalat ani neets ca ohuey abal etsey. Yab neets ca taley ejtil i atabilab axi teje tsabal. 5 Tatachic axi it cuitolchic ti al an tamcunel ebchalab ca taja jahua it uchbith cal an yejtselabchic. Patal ca taja a uchbil jun cal xi jun cal a ichich lej tsaat, cum in ulal in cahuintal a Dios antse: A Dios im pojcal jitats in cathatnal tim ba. In tolmiyal cal in alhua inictal jitats in tsacal tim ba. 6 Jaxtam ca tsaca ta ba tin tamet a Dios ax in cuaalits patal tin tsapic cubac, ani tam quim bajuhuits am bijith quij tam neets ti puhuethanchi a ey. 7 Cum jaits a Dios ax ti beletnal ta junchic, jaxtam ca tajat huatbanchi patal an tepintalab ax a cuaal ta ichich. 8 Ca alhua beletna ta bachic ani ca etsey netha tsejcacath a ichich,

Cum nanane pel in eyal cal an tamcunel ebchalab, neets tu tsalabchi axi jaye it punuth

An tsalabchixtalab

1 PEDRO5 cum a tomolnaxil an ocox teneclab xeets ti alimichiquiyal ejtil i tsoj axi xeets mururul in alimichiquiyal jahua quin capu. 9 Ca lej tayat belachic ta ichich a Dios abal ca cubay an teneclab. Ca tila abal tim patal an ebchalab cal a Cristo tim puhuel an tsabal in yajchicnal jaye. 10 Biyat a hue yajchicnal, a Dios neets ti jum putat alhuamethanchi a ichich ani neets ti tolmiychic abal ca tayat bela. Neets ti tsaplinchi a ichich ani neets ti tolmiy abal ca lej tayat cooy ta ichich in cahuintal. Ani talbel tin ebal abal it tsatbathitschic cal a Jesucristo neets quit cuajiy cal a Dios ti eb tin tsalat coytal axi neets ca ohuey abal etsey. Jaits a Dios axi tu pithal patal an lablinchixtalab tin ebal in alhua inictal. 11 Jaits jaja qui puhuethanchi im bij cum in cuaalits in tsalat ani in tsap abal etsey. Amn.

504
An tsapnethomtalab

xi tsab ox i cau axi nan tu abchalchic pel in thuchbil a Silvano, axi pel i ebchalab in lej putuhual cal in uchbil cal an Ajatic. Pel i cau cal quit tsalabchin ani cal quit exobchin tin cuenta in lej chubax alhua inictal a Dios ax a tayat cuaal ta ichich. 13 Ti abchal tatachic i tsapnethomtalab an tamcunel ebchalab ti Babilonia axi jaye tacuth cal a Dios jantini tatachic it tacuth. Aniye jaye ti abchal i tsapnethomtalab a Marcos ax u tsutal ejtil max pel tu tsacamil. 14 Quit tsapnethxin jun cal xi jun cal i tocat canithomtalab. U lej le abal a Dios ti jun ejetbethanchi a ichich patal tatachic ax it tsatbath cal a Jesucristo. Amn.

12Axe

An tsabchilab u axi thuchanchat an ebchalabchic cal an tocat abathuale Pedro

Nana in Simn Pedro tin tojnalil ani tin abathualejil a Jesucristo tu thuchanchal axe xi u tatachic ax it pithnenec i huinat alhuatalab abal ca bela a Jesucristo jantini huahua i belal. Cum lej pututh i Diosil ani i Jeconthaxil Jesucristo jats ta bajumalits antsana ca bela. 2 Ca ms alhua exlaye a Dios ani i Ajatic Jess ani neets quit ms lubach coonchat a ichich cal in alhua inictal a Dios ani neets quit ms ejetbethanchat a ichich.

A Pedro in thuchanchal an u ax u belomchic cal a Jesucristo

Dios cal in tsap tu pithamalits patal abal cu it ejatliyat ani cu cuajiy utat cal jaja. I exlalits jaja ax tu tacuyamalchic abal qui eynanchi in tsalat ani in alhua. 4 Jaits tin ebal in tsalat ani in alhua tu bijchith uchamalits lej yan ani lej huinat alhua neets tucu tajchi ani tucu pitha. Cal im bijchith cahuintal tu ichichliyal

3A

Am belomchic quin luba tim ba

ejtil in ichich jaja, ani jaxtam tu hualcanthal cal i hualbith lenomtal. 5 Jaxtam in tomnal qui lej luba cu xetsin alhua biyat i belal a Dios. Ani yab expith cu xetsin alhua, jaye qui luba qui ms exlaye a Dios. 6 Ani yab expith qui exlaye ms a Dios, jaye qui luba qui alhua beletna ti ba. Ani yab expith qui alhua beletna ti ba, jaye qui luba qui lej netha cuxuth i ichich cal jahuaquitsqui qui tamu. Ani yab expith qui netha cuxuth i ichich cal jahuats qui tamu, jaye qui luba cu cuajiy utat cal a Dios. 7 Ani yab expith cu cuajiy utat cal a Dios, jaye qui luba cu cuajiy ichich hual tsotcthlith tu ebchalab cal a Cristo. Ani yab expith antsana cu cuajiy tu ebchalab, jaye qui luba qui baju tu lej canithom cal patal an inicchic. 8 Max antsana ca lejat bajuhuitschic ca taja jahua tu uchaits, neets quit lej eyentha tin tojlabil a Dios ani exbath neets ca junini exla i Ajatic Jesucristo. 9 Max i ca bajuchic, ejtil max it hue joctsiye a tsutal expith jahua

505

2 PEDRO1,2 utat. A ucchiyamalits abal a Dios ti jayqui ti paculanchi a hualab. 10 Jaxtam ebchalabchic, ca luba ca exla ta ichich max chubax it canithits ani it tacuthits tit calab cal a Dios. Max ca taja patal axe jahua nan tu uchaits, tam a Dios neets ti lej lotocna ani ni jayqui yab neets ti bithlou ta cubac quit ijcan. 11 Taley a Dios neets ti batsuchic cal tsab in cubac tam quit ulits ti eb quit cuajiychic jun tin tajal i Ajatic ani i Jeconthaxil Jesucristo ti lej Tsale abal etsey. 12 Aba ani a tsoobitschic ani lej alhua taychithits an chubaxtalab ta ichich, bel neets tu huilquith tiloxnanchi jahua nan tu olchamalits. 13 Biyat in xeetse teje tsabal u tsalpayal abal in tomnal antsana tu tiloxnanchi abal tu bacchi a ichich cal an chubaxtalab. 14 Cum tin tsoobliyamalits i Ajatic Jesucristo abal yabats neets quin ohuey teje tsabal. 15 Jaxtam u lubal abal tu taychiye ta ichich an chubaxtalab abal ca junini tilonaye tam nan in tsemenecaquits.

506 antse: Jats u can Tsacamil ani in lej culbel cal jaja. 18 Jaits an lej cau ax i atsa tal ti eb tam tu cuajatac cal an Ajatic ti al an tocat bolchal. 19 Huaats jaye axi lej cathpich chubax an cau tin cuenta an Ajatic thuchath tin uhuil am biyal caulomechic cal a Dios. Jats xe in tomnal qui lej taja ti cuenta cum pel in ey ejtil i tajablab ax tu tajbanchal i ichich. Max qui lej taja ti cuenta, ejtil max neets ca chuthey alabel ti ichich, cum an Ajatic ejtil a pulic ot neets ca tajcan ti ichich. 20 Qui lej alhua tsoobna abal ni jita tam inic yab in ejtohual quin ejtiy cal in cuete tsalap jahua thuchath ti al an Tocat Thuchlab cal in caulomejilchic a Dios. 21 Cum jahua in olnamalits nixe xi biyal tocat caulomechic yab ja in cuete cahuintal, pel xe i cau axi pithnenecchic cal an Espritu Santo.

An quetach exobchixchic

pel i tilab tsejcath cal in tsalpathtal an inic axi huahua tu exobchamal tatachic tin cuenta in tsap i Ajatic Jesucristo ani tin cuenta abal neets ca chich junil. I tsuu cal i lej hual tam ti jalcuthme jilcon lej tajajal in hual. 17 I Tata Dios tu tejhuamethanchi abal lej pulic in ey ani in lej cuaal in tsap an Ajatic. Ma tin tsalat coytal ti eb in ucha a Dios tin cuenta an Ajatic

16Yab

Ax in tsuu abal a Cristo in cuaal in tsap

Ti biyal huaatsac talchic cal an Israelchic axi pel i quetach caulome ani janamcahuin, ani xo huaats jaye cal tatachic axi quetach exobchix ani u janamcau. Tocat xeets tsininil cal in quetach exobchixtal cal tin quibethal jitats ta ca tajchin ti cuenta. Ma in tomolnal an Ajatic axi tsemets abal tucu calchiychic cal i hualab. Jats ti neets ca thubat quibey jajachic jaye. 2 Neets ca tsatey cal jajachic yan i inicchic axi neets quin nenchi in quithab xetsintal, ani tin ebal jajachic neets ca quithab

(Judas 413)

507 tiloxna an alhua cau. 3 Cum lej jaylomchic cal i tumin neets quin luba ti calthanchi i tumin cal in quetach exobchixtal. Ma ti biyalits a Dios in ulumalits abal neets ca tajat jolbiyat ani neets ca tajat quibeychic abal etsey. 4 A Dios yab im paculanchi in hualab an ngelchic axi hualbinenec, tocat in jolouchic ti al an tamtsemla jun tu huicat cooyabe ti al an yicuax. Tats ca cuajiychic ma tam quim bajuhuits ca tsejca cal a Dios. 5 A Dios yab im paculanchi in hualab tim patal am biyal inicchic. Expith a No axi xetsin ti exobchix cal i bolith xetsintalab ani buc cal axi jaja in juntalchic jats paculanchat ani jecontha, ani axi queatchic yab in tajamal jahua in le a Dios tala uctsin. 6 A Dios in talabetha jaye am bichou Sodoma ani am bichou Gomorra tam tin abchi i yajchictalab camal lej cacath, ani tala taiy jilcon ti pojoth. Cal nixe xi tsubixtalab quin taja ti cuenta axi talbel yab quin cacna a Dios. 7 A Lot pel i alhua inic ani jecontha cal a Dios tam ti taiy nixe xi bichouchic. Tepith xetsin cum in tsuu abal an inicchic expith in tajpichiquiyal jahua in le in anam tuul. 8 Yajlolol cal in ichich a Lot cum in tsuu ani in atsa chuthel chuthel jahua in tajamalchic quithab an inicchic. 9 A Dios in tsoobits quin jaluntha cal an yajchictalab jitats utat cuajat cal jaja, ani in tsoobits jaye quin cooy yajchiquiyithits am pojcax inicchic ma tam quim bajuhuits a quicha ca tsejca cal jaja.

2 PEDRO2 in tajal jahua in le in quithab anam tuul ani quim pojcanchi in abatnaxtal a Dios, jats neets ca cathpich yajchiquiyat cal a Dios. Cum in ey pathay ani cathatma, yab in tsejnal quin quithab cahuiliy an ngelchic axi lej pulic in ey ti eb. 11 Ma an ngelchic in tsejnal quin jolbiy ani quin quithab cahuiliy in at juntal ngelchic tin tamet a Dios, ani jajachic lej in cuaal in cathpich tsap yab ejtil nixe xi quetach exobchixchic. 12 Antsana u quithab cahuilixchic nixe xi quetach exobchix cal i ngelchic cum yab in ejtinchal in ey. Pelchic ejtil i animal ax in tajal expith jahua in le in anam tuul. Ejtil i animal axi ca huatsin ani talbel ca tsemtha ani ca capatqui, antsana jajachic neets ca talabetha. 13 Neets ca yajchiquiyatchic cal a Dios, cum cal in tajbil yab alhua in othnanchal in ejattal queatchic i inic. Chuthel chuthel in quijithnal quin taja expith in cuete lenomtal. Lej cambixchic ma u otsel cal tatachic tam a tajal an capuxtalab tin cuenta an Ajatic, tocat ti tsilconchalacchic a ichich cal in hualab. 14 Quin tsuu i uxum, ani expith quin lena. Ni jayqui yab u tsujel in hualbith lenomtal. In cambiyalchic axi yab in tsapic belal a Dios. In lej eyits hualim jaylomchic. Pel i inicchic axi jum putat jolbithits cal a Dios. 15 Tajat quibenequits, yabats in tajal bolith. Xeets in tajalchic ejtil in tajamal ti biyal a Balaam in tsacamil a Beor tam in leac quin ata an tumin cal jahua quin taja yab

10Jitats

2 PEDRO2,3 bolith. 16 Ani cuiyan cal a Dios tin ebal in hualab tam ti a Dios in tajchi jun i burra abal ca cahuin jantini jun i inic. Antsana taunanchat a Balaam tin cuenta jahua neetsac quin taja yab tsalpath. 17 Jantini i mom axi yab in cuaal i ja yab janto ti alhua, antsana nixe xi quetach exobchixchic. Ejtil i tocou axi nethathal abal jutamqui cal i tsapic ic, antsana jajachic cal i cau. Cum jolbithitschic tin tamet a Dios, neets ca cuajiy abal etsey ti al an lej yicuax. 18 In huinal i cathat cau ani i jolat cau. In tajalchic jahua in le in quithab anam tuul, ani antsana in quinanchalac in ichich axi ite in jilamalits am bel axi yab bolith. 19 In uchalchic abal neets ca cuajiy hualcathits max ca tsatey cal jajachic, ani jaits jajachic an quetach exobchixchic axi cunat cooyab cal i hualabtalab, cum u cunat cooyab an inic cal jahua cal ca atan. 20 Jitats exlom cal an Jeconthax an Ajatic Jesucristo, jats axi hualcathits abal yabats quin taja jahua quithab teje al an hualab caylal. Expith max ca huichiy quin taja quithab ani ca atan, tam neets ca cathpich quithabme in ichich. 21 Max antsana quin taja ani yab quin junini aynanchi am bolith bel, in tomnamalac max yab in exlamal. 22 Cal jaja u putnal an cau jahua in ulal abal u xaal am pico ani talbel u huichel quin capu in xa. An olom axi achinits talbel u huichel ca tulquichiquin al i lucuccua.

508 xi tsabchilab u abal ca tequeth tsalpanchi an cau axe jahua tu thuchanchal. Pel i tsalabchixtalab ax tu thuchanchi jaye ti al an ocoxlab u. 2 Ca tilachic an cau ax in olnamal ti jayqui in tocat caulomejilchic a Dios ani jaye in uchbixtal an Jeconthax an Ajatic axi huahua tu abathualejilchic an Ajatic tu huatbanchamalits cal tatachic. 3 Ca lej tajachic ti cuenta abal tam hueits neets ca taley an quij quicha, tamna neets ca huatsin i inicchic lej tilibnax cal an chubaxtalab. Quin tajachic expith jahua in le in cuete quithab lenomtal. 4 Neets quin tilibnanchi an cau ax in ulumal a Cristo abal neets ca chich junil, ca xetsin cononol quin ulu jale yab chenec. Neets quin uluchic abal tsemenequits i biyal juntalchic ani patal jahua huaats xohue bel jajatsqui jantini tam ti tsejcanenec an eb ani an tsabal. 5 Tajabits yab in le quim belachic abal biyalits ti tsejcanenec an eb ani an tsabal cal in cahuintal a Dios. Tam ti expith huaats an ja, tamna a Dios in tsejca an tsabal ani in jila tocbath tsejel al an ja. 6 Yab in le quim belachic abal ti biyal tala quibetha jahua teje tsabal cal am pulic ab uqueltalab. 7 Ani an eb ani an tsabal axi xohue in ulumalits a Dios abal ca jilcon ma tam quim bajuhuits an quicha abal ca tala taiy. Jaits an quicha neets quim baju tam a Dios neets quin tsejca an inicchic ani ca tajat quibey jitats yab u cacnax cal a Dios.

Neets ca chich junil an Ajatic

Ichich hual ebchalabchic, nan tu thuchanchal axe

509 hual ebchalabchic, yab ca ucchiy abal tin tsalap a Dios jun quicha ejtil max mil tamub, ani mil tamub ejtil max jun quicha. 9 A Dios yab obe jantini tu tsalpanchab cal i inicchic tam tin ulalchic abal a Dios hualam yab neets quin taja jahua in ulumalits. Expith a Dios in aychale cal i cayatalab an inicchic max ca jictson cal in hualab ani ca huencon cal an Ajatic, cum a Dios yab in le abal ca quibeychic jita. 10 Chubax neets ca chich an Ajatic tam quim bajuhuits am bijith quicha neets ca chich. Neets ca chich jun jictohual ejtil i cue tam acal ni jita yab in tilom. Neets ca taley an eb cal i pulic camal ani neets ca tala taiy an tsabal ani patal jahua huaats. Neets ca atsan i tumumultalab lej cacath. 11 Cum i exlalits abal patal antsana neets ca taley cal i camal, jaxtam in lej tomnal cu cuajiy utat cal a Dios ani qui taja jahua in le jaja. 12 Biyat qui aychi quim bajuhuits in quichajil a Dios, qui taja patal jantots qui ejtou abal ca thubat ulits. Ma tam neets ca taley an eb ani neets ca talabetha jahua huaats cal an camal lej cathpich cac. 13 Talbel neets cu cuajiy al i it eb ani i it tsabal, cum antsana in ulumalits a Dios neets quin tsejca. Taja neets qui ujna hualim jahua alhua. 14 Ichich hual ebchalabchic, cal nixe xi aychixtalab ti ichich qui

2 PEDRO3 lej luba qui taja jahua in le a Dios abal cu cuajiy jun ejet cal jaja. Qui luba cu xetsin tocat, i cu elchin janto tucu jolbiyat tam quim baju nixe xa quicha. 15 Qui taja ti cuenta abal tin ebal in cayatal an Ajatic huaatse i quij abal cu jecontha. Antsana ti thuchanchichic jaye i can ebchal Pablo, cum pithnenec in tsalap cal a Dios. 16 Antsana in olnamalits al patal an u ax in thuchamal. Chubax lej quibat ca ejtinchat talchic i cau ax in thuchamalits a Pablo, ani huaats talchic i inic axi yab lej alhua exobchith ani yab lej ibnenec in cahuintal a Dios tin ichich. Jats jajachic ax in quetlonchal jahua in thuchamal a Pablo in cahuintal a Dios ejtil xi queat i Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios in quetlonchal jaye, ani jaits ti quibenecchic. 17 Ichich hual ebchalabchic, cal axe xi cau it quejab olchithits tin cuenta nixe xi pojcax quetach exobchixchic. Jaxtam ca alhua beletna ta ba abal yab quit pilmetha cal in quibtsoth tajbil ani cal in quibtsoth exobchixtal, cum max ti cambiychic yabats neets ca junini aynanchi im belil a Dios. 18 Expith ca lej alhua exlaye ms i Ajatic Jesucristo ax tu jeconthal cal an hualabtalab ani ca bina a ichich cal jaja abal ti ms taychi in alhua inictal. Jaits jaja im bij qui puhuethanchi xohue ani abal etsey. Amn.

8Ichich

An caal u axi thuchanchat an ebchalabchic cal an tocat abathuale Juan

Nan tu olchalchic al axe xi u abal cuajatits jaja ax u bijiyab ti Cau tam ti yabaye tsejcath an eb ani an tsabal. Jaits jaja ax tu pithal i it ejattalab. I atsamal in cahuintal tam ti xetsin teje tsabal. I tsuumal cal i lej tsuux hual ani i tacchamal in inictal. 2 In tejhuametha tim ba ti ejatlix tam ti xetsin ti inic teje tsabal. I tsuumal ani i olnamalits abal jaits in lej ey, ani jaits jaja ax tu pithal i it ejattalab abal cu cuajiy etsey cal a Dios. Pel xe jaja cuajatac cal i Tata Dios ani chich teje tsabal abal ca tejhuame cal huahua. 3 Jahua i tsuumal ani i atsamal cal a Jesucristo, jaits i olnal abal tatachicte ca exla, ani qui junax cooy i tilomtalab cal i Tata Dios ani cal in Tsacamil Jesucristo. 4 Cal axe an cau ax nan tu thuchanchalchic quit jum putat culbe.

Tu pithal i it ejattalab a Cristo

jaxtam in ey ejtil an tajax ani yab ejtil an yicuax. Jats an cau huahua tu olchalchicte. 6 Max i ulal i cuaal i tilomtalab cal a Dios ani bel i tajale jahua yab tocat, pel u janamcau ani u cuajile al an yicuax. 7 Max i tajal tocat tam ojni u cuajilits al an tajax ejtil a Dios u cuajil al an tajax ani i junax cuaal i alhua tilomtalab cal a Dios ti ichich. Ani max cu hualbin, a Dios etsey tu toquethanchal i ichich cal in xitsal in Tsacamil Jesucristo. 8 I cambiyal i cuete ichich ani pel u janamcau max qui ulu yab pel u hualbith inic. 9 Max qui luju i hualab cal a Dios, jaja tu paculanchal ani tu toquethanchal i ichich cal patal jahua yab alhua. Antsana tu tajchal cum pel in ey lej alhua inic ani jaye lej pututh tin cuenta am paculanchixtalab. 10 Max qui ulu iba yab u hualbinenec, i tajal ejtil max pel i janamcau a Dios ani yab i chubax cuaal taychithits in cahuintal a Dios ti ichich.

Jesucristo tu exobchamalitschic abal in ey a Dios hualim ti tocat, ani

5A

A Dios ejtil an tajax

Ichich hual tsacamilchic, nan tu thuchanchal axe xi cau

Pel i tsejcaclome a Cristo

510

511 abal yab quit hualbin. Bel max quit hualbin, cuajat an lej alhua inic Jesucristo ti tsejcaclome tin tamet i Tata ti eb. 2 Jaits jaja ax tu calchinchi i hualab tam ti tsemets al an cruz. Yab expith ja cal i hualab huahua ti tsemets, jaye cal in hualab tim patal an inicchic. 3 Max i tajal jahua a Dios tu uchbiyal ti al in cahuintal, i tsoobits abal chubax i exlal a Dios. 4 Max qui ulu i exlal a Dios ani yab qui taja jahua tu uchbiyal, pel u janamcau ani yab i cuaal chubax taychithits in cahuintal a Dios ti ichich. 5 Max chubax i putuhualits cal in uchbixtal a Dios tam ojni i bajumalits tu jum putat canithom cal a Dios ani i tsoobits abal u chubax tsatbathits cal a Dios. 6 Max qui ulu u junini tsatbathits cal a Dios, pel i uchbil cu xetsin jantini ti xetsin a Jesucristo teje tsabal.

1 JUAN2 Cristo i cuaalits an tajaxtalab ti ichich ani yabats jale cu hualbin. 11 Max i pojcal an ebchalabchic cal a Cristo i cuaale i yicuaxtalab ti ichich ani u xeetse al an yicuax. I ey ejtil u joctsi cum yab i exlal jun tu neets. 12 Ichich hual tsacamilchic, nan tu thuchanchal axe xi cau cum a Dios ti paculanchamalits a hualab tin ebal a Jesucristo. 13 Tu thuchanchal yejtselabchic cum a bajumalits ca exla a Jesucristo axi cuajatits tam ti yabaye tsejcath an eb ani an tsabal. Tu thuchanchal cuitolchic cum a atamalits an teneclab. Tu thuchanchal tsacamchic cum a bajumalitste ca exla i Tata Dios. 14 Tu thuchanchal yejtselabchic cum a exlalits a Jesucristo axi cuajatits tam ti yabaye tsejcath an eb ani an tsabal. Tu thuchanchal cuitolchic cum a tsapnanchal in cahuintal a Dios ax a taychith cuaalits ta ichich ani a atamalits an teneclab. 15 Yab ca binachic a ichich ca canitha jahua yab alhua teje ti al an hualab caylal. Max jaits nix ax i canithal, jats cum yab i canithal i Tata Dios. 16 Patal jahua yab alhua teje tsabal u tal tocat cal an inic ani yab u tal cal i Tata ti eb. Jats ax u lenab cal in hualbith anam tuul, ani cal in hualbith tsuux hual, ani cal in hualbith ichich cathatma cal jahua teje tsabal. 17 Xo u talabethabits axe xi hualab caylal ani patal jahua yab alhua lenab cal an inic, ani expith neets ca cuajiy abal etsey jitats quin tajchi in culbetal a Dios.

nan yab tu thuchanchal i it uchbixtalab. Pel i biyal cau tin cuenta an canithomtalab ax a atsamal ma tam ta tsiquiyamalits ca bela a Cristo. 8 Aba ani pel i biyal cau, bel ejtil i it cau cum cal a Cristo ani cal tatachic in cuaalits it in exbath. Cal in canithomtal a Cristo u talabethabits an yicuaxtalab ti al i ichich ani u chithabits an lej chubax tajaxtalab. 9 Max qui ulu i cuaalits an tajaxtalab ti ichich ani i pojcal an ebchalabchic cal a Cristo, i cuaale i yicuaxtalab ti ichich. 10 Max i canithal an ebchalabchic cal a

7Ebchalabchic,

An it uchbixtalab

hual tsacamilchic, im bajumalits an hora tam hueits

An chubaxtalab ani an janamtalab


18Ichich

1 JUAN2,3 neets ca taley an quij quicha. I atsamalits abal neets ca chich jun i inic axi lej cathpich tomolnaxma cal a Cristo tam antsana quim bajuhuits nix an hora. Ani cum huaatsits yan jitachic in tomolnalits a Cristo, jaxtam i tsoobits abal hueits neets ca taley an quij quicha. 19 Talchic nixe ax in tomolnal a Cristo pel xechic nixe axi cuajatac cal huahua ax u belom cal a Cristo. Max chubaxac tim belamal a Cristo, ma xohueits jilconenecac cal huahua. Cum calejitschic, jats ti exlal abal yab chubax cuajatac in ichich cal huahua. 20 Cum a Cristo ti pithamalitschicte an Espritu Santo, jaxtam patal tatachic a exlalits jahua pel i chubax cau. 21 Cum a exlalits an chubaxtalab, jaxtam nan tu thuchanchal axe xi cau ani iba abal yab a exlal. A alhua exlalits abal yab u calel i janamtalab cal an chubaxtalab. 22 Pel u janamcau jitats quin ulu abal a Jess yab ja a Cristo axi abnenec cal a Dios. Pel i tomolnax cal a Cristo jitats quin ulu abal yab ja in Tsacamil a Dios ani yab ja cal in Tata ti eb ti abnenec. 23 Patal jitats antsana quin ulu tin cuenta in Tsacamil a Dios, yab in exlal a Dios tin Tata. Jitats quin olna abal a Cristo jaits in Tsacamil a Dios jats ax in exlalits a Dios tin Tata. 24 Jaxtam ca lej tayath cooychic ta ichich jahua it exobchinenec tin cuenta a Cristo ma tam ta tsiquiyamal ca bela. Max antsana ta ca lejatna ta ichich, tam ojni neets quit junini cuajiy tsatbath

512 cal i Tata Dios ani cal in Tsacamil Jesucristo. 25 Jaits a Jesucristo ax in ulumalits abal neets tucu pitha i it ejattalab abal etsey. 26 Cal axe xi u nan tu olchalchic abal huaats i exobchixchic in le ti cambiy. 27 Cum ti pithamalitschic a Jesucristo an Espritu Santo axi ti exobchalits patal an cau, jaxtam yab a yejenchal jita tam inic ti exobchi. Cum lej chubax in exobchixtal an Espritu Santo ani yab u janamcau, jaxtam quit junini cuajiychic tsatbathits cal a Cristo jantini tit exobchinenequits cal an Espritu Santo quit cuajiy. 28 Ichich hual tsacamilchic, quit lej junini cuajiy tsatbathits cal a Cristo abal quit cuajiy thacat a ichich ani yab quit tithebe tam ca chich jaja junil. 29 Cum a tsoobits abal etsey pel i alhua inic a Jesucristo, antsana ca tsoobna abal patal jitats in tajal alhua pel xe axi it ejatlithits cal jaja.

Qui lej tajachic ti cuenta abal i Tata Dios tu lej cathpich canithal cum tu uchal tu tsacamilchic, ani chubax jaits pel i ey. Yab tu exlanchal i ey an inicchic axi yab im belal a Cristo jantini ti yab in exlanchal jaye in ey a Dios. 2 Lej ichich hual ebchalabchic, aba ani xo pelits i ey tu tsacamil a Dios, bel yabaye tu quithat tsooblinchamal a Dios jahua neets qui baju talbel. Expith i tsoobits abal neets qui baju i ey ejtil in ey a Jesucristo tam ca chich jaja junil ani qui tsuchi in lej hual. 3 Max i belal abal chubax antsana neets

In tsacamilchic a Dios

513 qui baju ejtil in ey jaja, ojni neets qui luba qui baju tu tocat jantini ti tocat jaja. 4 Patal jitats ca hualbin in quibchale quin tala putu cal in uchbixtal a Dios, cum pel i hualabtalab max yab qui tala putu cal in uchbixtal a Dios. 5 A tsoobits tatachic abal chich a Jesucristo teje tsabal ca tsemets abal tucu paculanchi i hualab, ani yab huaats ni jun i hualabtalab cal jaja. 6 Max cu junini cuajiy tsatbath cal jaja yab neets cu hualbin. Max cu xetsin hualbibil, jats cum yabaye i tsuumal a Jesucristo ani yabaye i exlamal. 7 Ichich hual tsacamilchic, ca lej taja ti cuenta abal ni jita yab ti cambiy tin cuenta an hualabtalab. Max i tajal alhua, jats cum alhua i ichich jantini in ichich a Cristo. 8 Max cu xetsin hualbibil, jats cum pel tu cal an teneclab, cum cal jaja jats ti tsiquinenec an hualabtalab ani jats expith bel in tajal. Chich in Tsacamil a Dios abal quin talabethanchi jahua in tajal an teneclab. 9 Max chubax pel tu tsacamil a Dios yab neets cu xetsin hualbibil, cum tu pithaits a Dios i ichich ejtil jaja in ichich ani pel tu tsacamil yabats i ejtohual cu xetsin hualbibil. 10 Antsana i tsoob jita pel in tsacamil a Dios ani jita pel in tsacamil an teneclab. Max yab cu xetsin bolith ani jaye max yab qui canitha an ebchalabchic cal a Cristo, yab pel tu tsacamilchic a Dios.

1 JUAN3 Cristo jats axe, cu canithxin jun cal xi jun. 12 Yab qui taja ejtil in taja a Can tam tin tsemtha in ebchal, cum in ey jaja ejtil in ey an ocox teneclab. In tsemtha in ebchal tin ebal am paixnomtalab abal in tajamal lej alhua, ani a Can iba in tajamal alhua. 13 Ebchalabchic, yab ca jicpa max ti pojcal an inicchic axi yab im belal a Cristo. 14 Cum i canithal an ebchalabchic cal a Cristo i tsoobits abal a Dios tu pithamalits i it ejattalab ani yabats u xeets ejtil max u tsemenec al i hualabtalab. Max yab i canithal an ebchalabchic cal a Cristo, antsana tu xeetse ejtil max u tsemenec al i hualabtalab. 15 A Dios tu tsutal ejtil max pel tu tsemthom inic max i pojcal an ebchalabchic cal a Cristo, ani i tsoob abal i tsemthom inic yab in cuaal i it ejattalab cal a Dios. 16 Cum a Jesucristo im bina tim ba ca tsemets ti al an cruz tin ebal huahua, antsana tu tejhuamethanchamal an canithomtalab axi lej chubax. Antsana pel i uchbilhue qui jum putat bina ti ba ani ma cu tsemtha abal qui tolmiy an ebchalabchic cal a Cristo. 17 Max i cuaal janto teje tsabal ani yab qui yajnanchi an ebchalabchic cal a Cristo ax in cuaal i yejenchixtalab, jolat qui ulu i canithal a Dios cum yab chubax i canithal. 18 Ichich hual tsacamilchic, yab expith qui uluqui i canithal an ebchalabchic cal a Cristo, jaye qui chubax canitha ani qui tolmiychic. Tam ojni neets qui tejhuametha abal huahua u canithom.

cau ax a atsamalchic ma tam ta tsiquiyamal ca bela a

11An

Cu canithxin

1 JUAN3,4 antsana i chubax canithal an ebchalabchic cal a Cristo, i tsoobits abal chubax pel tu cal a Dios ani i atsal chubaxmethachits i ichich tin tamet a Dios. 20 Max i atsal jolbith ti cuete ichich ani qui tsalpay abal yab tu cal a Dios, bel qui taja ti cuenta abal a Dios in cuaal in cathpich tsap ani i ichich iba. In tala ejtiyal patal a Dios. 21 Ichich hual ebchalabchic, max yab i atsal tu jolbith i ejtohual cu utey qui tauna a Dios cal i ichich lej thacat. 22 Ani jaja neets tucu pitha patal jahua qui conchi cum i putuhual cal in uchbixtalchic ani i tajchal in culbetal. 23 In uchbixtalchic jats qui bela in Tsacamil Jesucristo ani cu canithxin jun cal xi jun. 24 Max i putuhual cal in uchbixtalchic a Dios, u junini cuajat huahua cal a Dios ani jaja junini cuajat ti ichich. I tsoobits abal a Dios antsana cuajat ti ichich cum tu pithamalits an Espritu Santo taja ca cuajiy.

514 Santo tin ichich jitats quin ulu abal yab abnenec a Jess cal a Dios ani yab huatsin ti inic teje tsabal, tocat in cuaal jununul in tsalap cal nixe xi lej cathpich tomolnaxma cal a Cristo axi neets ca chich. A atsamalitschic abal neets ca chich jaja ani huaatsits jitachic xeets in tsalap jununul cal jaja. 4 Ichich hual tsacamilchic, pel ti calchic a Dios ani a atamalits nixe xi janamcauchic ax in ulalchic pel i caulomechic cal a Dios. A Dios axi cuajat ta ichich tatachic ms in cuaal in cathpich tsap, ani yab ejtil in tsap an teneclab axi cuajat tin ichich jajachic. 5 Cum in tsalapchic jats axi teje tsabal jaxtam in tiloxnal jahua teje tsabal, ani jaxtam u atsanchab in cahuintal cal an inicchic axi jaye expith in tsalapnal jahua teje tsabal. 6 Pel huahua ojni tu tsacamil a Dios ani tu atsanchal huahua i cahuintal jitats exlom cal a Dios. Axi yab exlom cal a Dios, yab tu atsanchal i cahuintal. Antsana i ejtohual qui exla jita ax in lej cuaal an chubaxtalab tin ichich ani jita ax in cuaal expith i cambixtalab.

19Max

Ichich hual ebchalabchic, yab ca belchi patal jahuaquitsqui tam cau quit uchan cal ax in ulalchic pithach i cau cal a Dios. Ca taja ti cuenta ca exla max chubax jununul cal in cahuintal a Dios, cum huaats yantalam i inicchic xeets ti janamcau. In ulalchic abal in olnal in cahuintal a Dios ani yab ja ax in olnal. 2 Neets ca ejtouchic ca exla jita axi chubax in cuaalits an Espritu Santo tin ichich, max in olnal abal abnenequits a Jesucristo cal a Dios ani huatsin ti inic teje tsabal. 3 Yab in cuaal an Espritu

An cau axi chubax ani axi iba

hual ebchalabchic, cu canithxin jun cal xi jun cal an canithomtalab ax tu pithal a Dios. Max u canithom, jats cum pel tu tsacamilchic a Dios ani i exlal a Dios. 8 Max yab u canithom, jats cum yabaye i exlal a Dios ax in ey lej canithom. 9 A Dios in tejhuametha abal pel ti canithom cal huahua tam tin aba ca chich teje tsabal in juncats Tsacamil

7Ichich

Tu canithal a Dios

515 abal cu it ejatliyat cal jaja. 10 Qui taja ti cuenta abal huahua yab i ocox canitha a Dios. Jaja tu ocox canitha, ani jaxtam in aba in Tsacamil abal ca tsemets ti al an cruz abal tucu calchinchi i hualab. 11 Ichich hual ebchalabchic, cum antsana tu canithal a Dios, jaxtam cu canithxin jun cal xi jun. 12 Aba ani ni jita yab jayqui in tsuumal a Dios, bel a Dios cuajat ti ichich huahua max u canithx ani jaits jaja ax tu tolmiyal cu jum putat canithxin. 13 Cum tu pithamalits an Espritu Santo, jaxtam i tsoobits abal huahua u junini cuajat cal a Dios ani jaja junini cuajat ti ichich. 14 I tsuumal in Tsacamil a Dios ani i olnal abal a Dios in aba teje abal quin jecontha an inicchic cal an hualabtalab. 15 Max i olnal abal a Jess pelits in Tsacamil a Dios, u junini cuajat huahua cal a Dios ani jaja junini cuajat ti ichich. 16 Antsana i tsoobits ani i belalits abal lej chubax a Dios tu canithal cum pelits in ey ti canithom. Ani max u canithom huahua, jats cum u junini cuajat cal a Dios ani jaja junini cuajat ti ichich. 17 Jaxtam u jum putat canithom huahua ani i nethal thacat i ichich tin cuenta an quicha tam ti a Dios neets tucu tsejca. Aba ani u cuajat huahua teje tsabal, bel u cuajat jaye tin tamet a Dios ti eb jantini ti cuajat a Jesucristo tin tamet a Dios. 18 Cum jun ti huaats i canithomtalab yab huaats i jiqueltalab, jitats jum putat canithom yab in ejtohual quin cooy i jiqueltalab tin ichich. Lej yajchic an jiqueltalab, ani max u jiquel i

1 JUAN4,5 tsoob abal yabaye i bajumalits tu jum putat canithom cal a Dios ani cal an inicchic. 19 Cum a Dios tu ocox canitha, jaxtam i canithal a Dios. 20 Pel u janamcau huahua max qui ulu i canithal a Dios ani max i pojcale an ebchalabchic cal a Cristo. Max yab i canithal i ebchal ax i tsutal, ni abal jay yab neets qui ejtou qui canitha a Dios axi yab i tsutal. 21 In uchbixtal a Dios ax tu pitha jats axe: Max i canithal a Dios, qui canitha an ebchalabchic cal a Cristo jaye.

U it ejatlithits huahua cal a Dios max i belal abal a Jess jaits a Cristo axi abnenec teje tsabal cal a Dios. Max i canithal i tatalab teje tsabal, neets qui canitha in tsacamilchic jaye. 2 Max i canithal a Dios ani qui taja jahua jaja tucu uchbiy, i tsoobits abal neets qui canitha in tsacamilchic jaye. 3 Qui chubax canitha a Dios ani neets qui lejat putu cal in uchbixtalchic, ani yab quibat jahua tu uchbiyal qui taja. 4 Max u it ejatlithits cal a Dios ani i belalits a Jess, yab tu atal jahua yab alhua teje ti al an hualab caylal. 5 Expith max i belal abal a Jess jaits in Tsacamil a Dios, yab neets cu ejtohuat cu atan cal jahua yab alhua.

Yab cu atan cal jahua yab alhua teje al an hualab caylal

a Jesucristo axi chenec teje tsabal ani pujan. Jaits jaja ax in huacla in xitsal tam ti tsemets

6Jaits

Olnab in Tsacamil a Dios

1 JUAN5 ti al an cruz. Yab expith chich ani pujan, jaye in huacla in xitsal tam ti tsemets ti al an cruz. Antsana tu olnab a Jesucristo cal an Espritu Santo axi etsey pel in ey hualim in olnal i cau axi lej chubax. 7 Huaats ox i olnom ti eb ax in junat olnal i cau antsana tin cuenta a Jesucristo. Pel i Tata Dios, ani pel jaja ax u bijiyab ti Cau, ani pel an Espritu Santo. 8 Huaats jaye ox i olnom teje tsabal. Pel an Espritu Santo, ani pel im pujantal a Jesucristo, ani pel in tsemtal a Jesucristo. Aniye jaye axe xi oxlom in junat olnal i cau tin cuenta a Jesucristo. 9 I belchal in olnomtal i inic teje tsabal, ani ms in lej tomnal qui belchi in cathpich chubax olnomtal a Dios tin cuenta in Tsacamil. 10 Max i belal in Tsacamil a Dios, ojni i batsumalits ti ichich in olnomtal a Dios. Max yab i belchal in olnomtal a Dios tin cuenta in Tsacamil, ojni i tajal ejtil max u janamcau a Dios. 11 Cum in olnamalits a Dios abal tu pithamalits i it ejattalab abal etsey tin ebal in Tsacamil. 12 Ani i cuaalits i it ejattalab max cuajat ti ichich in Tsacamil a Dios Jesucristo. Max yab cuajat, yab i cuaal i it ejattalab.

516 thacat i ichich cal a Dios, cum i tsoobits abal tu atsal jahuaquitsqui qui conchi in culbetal. 15 Ani max i tsoobits abal a Dios tu lej atsanchal i conchixtal, i tsoobits jaye ti lej ichich abal neets tucu pitha. 16 Max qui tsuu i ebchalab cal a Cristo quin taja i hualabtalab cal yab ca tsemets, qui conchi a Dios ca paculanchat ani neets ca jilan ca cuajiy ejate. Huaats i hualabtalab ca tajan cal ca tsemets, ani yab u ulal abal qui conchi a Dios abal quim paculanchi nixe. 17 Aba ani patal pel i hualabtalab max qui taja jahua yab alhua, bel huaats i hualabtalab ca tajan yab cal ca tsemets. 18 I tsoobits abal yabats u xeets hualbibil axi it ejatlithits cal a Dios, cum u lej beletnab cal in Tsacamil a Dios ma yab u tacnal cal an teneclab. 19 I tsoobits abal huahua pel tu cal a Dios ani axi yab exlom cal a Dios u tala abatnab cal an teneclab. 20 I tsoobits jaye abal lej chubax chenequits in Tsacamil a Dios teje tsabal, ani jaits jaja ax tu pithamalits an tsalpathtalab abal qui exla a Dios axi expith chubax. Tu pithamalits i it ejattalab abal etsey ani xo u tsatbathits huahua cal in Tsacamil a Dios Jesucristo axi lej chubax pel a Dios. 21 Jaxtam ichich hual tsacamilchic, ca lej taja ti cuenta yab ca cacna i pil dios axi yab chubax. Amn.

14Lej

tu thuchanchal tatachic ax a belamalits in Tsacamil a Dios, abal cal axe xi cau jats ta ca lej tsoobna abal a cuaalits i it ejattalab abal etsey.

13Nan

An tsalabchixtalab

An tsabchilab u axi thuchanchat an ebchalabchic cal an tocat abathuale Juan


An chubaxtalab ani an canithomtalab

in Juan pel in eyal cal an tamcunel ebchalab. Nan tu thuchanchal axe xi u tata uxum ebchalab tacuth cal a Dios ani jaye a tsacamilchic. Nan tu canithalchic cum i junat exlal an chubaxtalab, ani ti canithalchic jaye patal jita ax in exlalits an chubaxtalab. 2 Nan tu canithalchic cum a cuaal taychithits ta ichich an chubaxtalab jantini nanane u cuaalits, ani jaits neets qui etsey cooy al i ichich. 3 U lej le abal i Tata Dios junax cal in Tsacamil i Ajatic Jesucristo ti coonchichic a ichich cal in alhua inictal. Ti yajnanchi ani ti jun ejetbethanchi a ichich cal in canithomtal ani cal an chubaxtalab. 4 In lej culbel cum talchic a tsacamilchic in aynanchal an chubaxtalab jantini tin le i Tata Dios ti eb. 5 Uxum ebchalab cal a Cristo, nan tu lej uluth uchal abal pel in uchbixtal a Dios cu canithxin tu ebchalab jun cal xi

1Nana

jun. Yab pel i it uchbixtalab, cum jats ax it olchinenequits ma tam ta tsiquiyamal ca bela an Ajatic. 6 Max chubax u canithom huahua neets qui putu cal in uchbixtalchic a Dios. Ma tam ti tsiquiyamalits qui bela i atsamalits abal pel i uchbil cu canithxin jun cal xi jun.

yan i inicchic xeets teje tsabal in ulal abal yab chubax ti huatsinenec ti inic a Jesucristo teje tsabal. Pel i cambix ani pel i tomolnax cal a Cristo jitats quin ulu antsana. 8 Ca lej tajachic ti cuenta ca junini bela a Cristo ani ca alhua tojonchi abal quit quithat pithan an atabilab. 9 A Dios yab cuajat cal huahua max cu peley ani yabats qui aynanchi in exobchixtal a Cristo. Cuajat cal huahua a Dios ani jaye in Tsacamil expith max qui junini aynanchi in exobchixtal a Cristo. 10 Max ca ulits ta quima jita quin lena ti exobchi axi pil i cau yab jununul cal in exobchixtal a Cristo, yab ca batsu ta quima ani ma yab

7Huaats

An cambixchic

517

2 JUAN
11Cum

518 al axe xi u. U le quin cale tu tsuu abal cu tilmats ani cu lej jum putat culbe. 13 In tsacamilchic a at uxum ebchal cal a Cristo ti abchalchic tihua i tsapnethomtalab. Pel i uxum ebchalab jaye tacuth cal a Dios. Amn.

ca ucha ca tolminchat cal a Dios. max antsana ta ca ucha ejtil max a tolmiyal quin olna i cau axi yab chubax. yan i cau u le tu uchachic, tocat yab u le cu thucha
12Huaatse

In taltal an thuchlab

An oxchilab u axi thuchanchat an ebchalabchic cal an tocat abathuale Juan


in Juan pel in eyal cal an tamcunel ebchalab. Can Gayo, nan tu thuchanchal axe xi u cum lej chubax nan tu canithal. 2 Cum pel it can ebchalab cal a Cristo u conchal a Dios abal ti etsey pitha i alhuatalab. Ti tolmiy quit xetsin lubach a inictal jantini it xeets lubach cal a ejattal. 3 In lej culbel cal an cau ax tin chanchi an ebchalabchic ax u ulel teje, cum tin olchi abal a junini aynanchal an chubaxtalab ani a tajal jahua it uchbith cal an chubaxtalab. 4 Etsey in cathpich culbel tam quin olchin abal an ebchalabchic in tajal jahua ti uchbiyab cal an chubaxtalab, cum u tsutal ejtil max jajachic pel u tsacamil. 5 Can ebchal Gayo, a putuhual cal a uchbil cum a batsuhual ani a tolmiyal an ebchalabchic cal a Cristo, ma a batsuhualchic cal a lej culbetal axi tal ma pil i cuajattalab. 6 Jajachic ax a tolmiyamal in olchamal an ebchalabchic axi teje abal it lej canithom. Ca

1Nana

Pel i alhua inic a Gayo

tajchiye i alhuatalab jitats xeets ti bucul cal in cahuintal a Dios, cum neets ca culbe a Dios max ca tolminchiyechic cal in yejenchixtal. 7 Cum pel in tojlabil a Jesucristo ax in tojonchalchic, ani ni janto tam tolmixtalab yab im batsumal jajachic cal axi yab exlom cal a Dios. 8 Jaxtam pel i uchbil huahua qui junax tolminchi cal jahuats quin yejenchi axi antsana xeets ti bucul cal an chubaxtalab.

tu thuchanchamalits i u ax it cuajatchic al an tamcunel ebchalab tihua, tocat a Ditrefes ax in lej cainchal ti abatnom cal an tamcunel ebchalab yab tu tajchal ti cuenta i eylabil ax u pithnenec huahua cal an Ajatic. 10 Tam quin ulits cal tatachic neets tu lejquith olchi jantini jaja tu alquith cahuiliyal huahua tu abathuale cal an Ajatic ani tu tajchal i janamtalab. Ani yab expith ja, jaye yab im batsuhual an ebchalabchic axi huahua qui abchi ani yab in hualcanchal queat quim batsu. Ma

Yab alhua jahua in tajal a Ditrefes


9Nan

519

3 JUAN in quethmayal abal yab ca otsits cal an tamcunel ebchalab jitats in le quim batsu an ebchalabchic. 11 Can Gayo, tocat ca nitsbinchi in tajbil jitats quin taja alhua ani yab ca nitsbinchi in tajbil jitats in tajal yab alhua. Jitats quin taja alhua pel in cal a Dios, ani jitats quin taja yab alhua pel axi yab exlom cal a Dios.

520 cal an chubaxtalab. Huahuahue i ulal abal pel i alhua inic, ani tatachic a tsoobits abal etsey i ulal an chubaxtalab. yan i cau u le tu olchi Gayo, tocat yab u le cu thucha al axe xi u. 14 U le quin thubat cale cal tata abal cu tilmats. 15 A Dios ti jun ejetbethanchi a ichich. Ti abchal i tsapnethomtalab a jaubchic axi teje cuajat. Ca tsapnetha ti junchic u jaubchic axi cal tatachic.

13Huaatse

In taltal an thuchlab

an inicchic in ulal abal a Demetrio pel i alhua inic, cum expith in tajal jahua ta ca uchbiyat

12Patal

Pel i alhua inic a Demetrio

An u axi thuchanchat an ebchalabchic cal an tocat abathuale Judas


A Judas in thuchanchal an u an inicchic axi bijithits quim baju tin cal a Dios

in Judas tin tojnalil a Jesucristo, ani pel tin ebchal a Jacobo. Nan tu thuchanchal axe xi u tatachic axi pel ti cal i Tata Dios jantini jaja ti bijiyamal ca baju. Ti canithalchic a Dios ani ti alhua beletnal cum it tsatbath cal a Jesucristo. 2 U lej le abal a Dios ti lej cathpich yajnanchichic ani ti lej cathpich canitha. Jaye ti lej cathpich jun ejetbethanchi a ichich.

1Nana

Axi exobchix cal i cau pel i janamtalab

ebchalabchic, u lej cuaal u canat tu thuchanchi i cau tin cuenta an jeconthaxtalab ax i junax cuaal, tocat yab in tomnal cu taja xohue. Cum lej uluth abal nan tu thuchanchi i cau tin cuenta an chubaxtalab in cahuintal a Dios axi a Dios tu jilchamal patal huahua axi pel tu cal jaja, ani xo jaits nixe an chubaxtalab ax i junax belal. Jaits xe ca lej luba ca caniy max jita in le quin tapchi.

3Can

(2 Pedro 2.117)

talchic i inic yab u cacnax cal a Dios tsinat otsenequits cal an ebchalabchic cal i exobchixtalab axi yab chubax tin cuenta in alhua inictal a Dios. In ulalchic abal in ey a Dios pel i alhua inic, ani jaxtam yab neets tucu jolbiy max qui taja quithab. Tocat im pojcalchic i Ajatic Jesucristo axi expith pel i Thabal cal huahua. A Dios neets quin jolbiychic, cum ma ti biyalits in ulal an Tocat Thuchlab in cahuintal a Dios abal in tomnal ca tajat jolbiyat an inicchic axi antsana yab u cacnax cal a Dios. 5 Aba ani tatachic a tsoobnamalits, bel u le abal ca tila jahua a Dios in tajchi ti jayqui am bichou Israel. In caltha ti Egipto, ani talbel in talabetha axi yab im belamalchic. 6 Ca tilachic jaye abal an ngelchic ax in ticonchi in eylabil yabats cuajat tin cuajattal ti eb cal a Dios. U cooyab huicat jun ti yicuax abal etsey, ani tats neets ca cuajiychic ma tam quim baju am pulic bijith quicha tam ti a Dios neets quin tsejcachic. 7 Ca tilachic jaye jahua tajchin cal a Dios am bichou Sodoma ani am bichou Gomorra ani am bichouchic

4Huaats

521

JUDAS axi utat cuajatac taja. A Dios in ijcanchi i camal ma ti eb, ani tajat quibenecchic abal etsey. Antsana ti tajchin cum im binamalits tim ba ti uxumbe ani ti inicbe. Ma an inicchic coxin cal in at inic ani an uxumchic coxin cal in at uxum. Antsana tin tajamal in cuete culbetal ejtil tin tajamal in cuete culbetal nixe xi ngelchic axi xohue huicat cooyab al an yicuax. Thuchat jahua tajchinenec cal a Dios nixe xi bichouchic abal huahua yab qui tajahue antsana. 8 Ani xo nixe xi inicchic axi yab u cacnax cal a Dios xeets ejtil max huachbibilqui, yab u exlom cal a Dios. Cal in quithab tajbil in othnalchic tim ba. Im pojcanchal in abatnaxtal an Ajatic ani in tilibnal an ngelchic ti eb axi pulic in ey. 9 Ma a Miguel axi lej pulic in ey ti ngel yab in taja ti tilibnax ti jayqui. Tam ti pejxin cal an teneclab abal jita neets quin nenchi in inictal a Moiss tam ti tsemenequits, a Miguel in tsejna quin tilibna ani quin jolbiy an teneclab. Expith in ucha: Nan tu jilchal cal a Dios abal jaja ti yajchiquiy. 10 Ani xo nixechic axi yab u cacnax cal a Dios in tilibnath cahuiliyal an chubaxtalab axi yab in exbayal. Pelchic ejtil i animal ax in tajal expith jahua in le in anam tuul, ani jats ti quibenequits. 11 Lej tsejhuantal cum antsana in tajalchic. Xeets quibenec ejtil a Can ti jayqui xetsin. Jantini in tajamal a Balaam, antsana in tajal jajachic jahuats quin lena abal quin ata an tumin. Jantini ti

522 jecomac a Cor cal a Dios, antsana ti jecom jajachic cal a Dios, ani jats ti xeets quibenec. 12 Jajachic u otsel ani yab alhua in tajal tam it tamcunalits tatachic quit junax caputs cum it junax canithom cal an Ajatic. U lej xijcath capul jajachic abal ca ajhue ani yab in tajal ti cuenta max huaats queat cail in le jaye ti capul. Pel xe ejtil i tocou axi nethathalqui cal i ic ani yab in chal an ab. Pelchic in ey ejtil i te axi yab im binal i hualilab, lauthits ani tajat tsemenequits. 13 Pelchic ejtil an ja ax u thujbanal tam lej lanic ti al am pulic lejem cal an tsapic ic. Jantini ti yab janto ti alhua an thujal, antsana in tajbil jajachic. Pelchic ejtil a ot axi yabats neets tin ay. Cum tajat quibenequitschic neets ca cuajiy abal etsey jun ti cathpich yicuax. 14 Ma ti cal a Adn ani ma ti cal a Enoc tin aytal pelac buc i yaneltalab cuenel bichoulom. Pithan a Enoc in tsalap quin quejab olna abal neets ca tsejca cal a Dios nixechic axi yab u cacnax cal a Dios. In ulu: Ca meta tax tal an Ajatic junax cal yantalam i milchic i tocat ngel. 15 Tal abal quin tsejca tim patal an inicchic. Neets quin jolbiychic patal axi yab u cacnax cal a Dios tin ebal in hualab ax in tajamal. Pelchic xe axi quithab cahuilix ani tomolnax cal a Dios. 16 Xo xeets jajachic tococma ani jolbixma cal a Dios. Tocat in tajalchic in hualbith lenomtal. In cathatnalchic tim ba ani in alhua tiloxnalqui in at inic expith abal quin calthanchi janto.

523
An tsalabchixtalab abal ax im belal an Ajatic

JUDAS ebal in yajnanchixtal quit cuajiy abal etsey ti eb. 22 Ca yajnanchi ax in nethal in ichich cal i hualamtalab cal a Dios. 23 Quin lej belachic abal ca jecontha ani yab ca jolohuat cal a Dios ti al an camal. Ca yajnanchi jaye axi xeetse al an hualabtalab, ani ca taja ti cuenta yab ca canitha in hualab ani yab ca hualca ta ba ni hue quit tsilconchat cal in hualab.

ebchalabchic, ca lej tila an cau ax it olchinenequits cal in abathualejilchic i Ajatic Jesucristo. 18 Ti uchamalits abal tam hueits neets ca taley an quij quicha, tamna neets ca xetsin i inicchic axi tilibnax ma cal a Dios. Neets quin taja in hualbith lenomtal yab tocat. 19 Ani xo jaits jajachic axi lej lejhuaxmethom cal an ebchalabchic cal a Cristo. Expith in tajal jahua in le in anam tuul, cum yab cuajat an Espritu Santo tin ichich. 20 Tatachic can ebchalab, ca junini cooy ta ichich an chubaxtalab in tocat cahuintal a Dios cal quit etsey lubachmethanchat a ichich. Quit olonchic quinocnanath a ichich cal an Espritu Santo. 21 Etsey ca lej tiltom ta ichich abal a Dios ti lej canithal, ani ca aychi ca chich junil i Ajatic Jesucristo abal ti netha tin

17Can

juncats a Dios ani expith jaja lej tsalpath. Jaits xe in cuaal in tsap abal ti jeconthachic ani ti beletna abal yab quit ijcan al i hualabtalab, ani talbel ti huatba ti eb quit cuajiy toquethachits ani jum putat culbel tin tamet jun ti lej tsalat. Xo cal im bij i Ajatic Jesucristo i puhuethanchal im bij a Dios ax in cuaal in lej tsalat ani lej pulic in ey. Expith jaja in cuaal in tsap ani pel i lej Abatnom xohue ani abal etsey. Amn.

2425Huaats

Qui puhuethanchi im bij a Dios

Jahua tejhuamethanchat an tocat inic Juan

Neets ca olna al axe xi u jahua a Dios in tejhuamethanchi a Jesucristo lej chubax neets ca thubat tajan ti eb ani ti tsabal. In tejhuamethanchi abal jaja quin tsooblinchi jaye in tojnalilchic. Jaxtam a Jesucristo in aba i ngel ca cale quin tsooblinchi a Juan. 2 Ani patal jahua tsooblinchat ani tsubinchat a Juan, jaits neets ca olna tin tequeth al axe xi u. Pel i cau axi pithan cal a Dios ani an chubaxtalab jahua olchin cal a Jesucristo. 3 Neets ca culbe in ichich jitats quin ajiy axe xi u, ani neets ca culbe jaye jitats quin atsanchi ani quin taja jahua in ulal axe xi cau axi pithan a Juan cal a Dios. Pel i cau axi hueits neets quim baju ca tajan.

Tejhuamethanchix a Jesucristo

in Juan ax u thuchanchal axe xi u axi buc i tamcunel ebchalab cuajat ti pulic bichoulom Asia. Tu uchalchic abal pel in ey

4Nana

A Juan in thuchanchal i u buc i tamcunel ebchalab

a Dios etsey ejat. Ma ti jayqui, ani ma xohue, ani ma etsey ejat. Cuajat a Dios ti eb tin tsalat coytal ti Tsale ani cuajat tin tamet jaja buc i espirituchic. U lej le abal a Dios ani nixe xi espiritu ti coonchi a ichich cal in alhua inictal ani ti jun ejetbethanchi a ichich. 5 Ani jaye u lej le abal ti coonchi a ichich a Jesucristo cal in alhua inictal ani ti jun ejetbethanchi a ichich. Jaits jaja ax in olnal tin tequeth an chubaxtalab. Pel jaja an ocox ca ejtha al an jolimtalab ani etsey ejat. Pel i ocox Tsale cal tim patal an tsalechic axi teje tsabal. Cum u canithom cal huahua, jaxtam in huacla in xitsal ti al an cruz ani tu paculanchamalits i hualab. 6 Cum tu tacuyamalits huahua ax pel u belom abal cu punuhuat tu tsale junax cal jaja ani tu tacuyamalits abal cu punuhuat tu palechic tin tojlabil i Tata Dios, jaxtam i puhuethanchal im bij a Jesucristo. Jaits jaja expith in cuaal in lej tsap abal etsey. Amn. 7 Qui taja ti cuenta abal hueits neets ca chich a Cristo ti al i tocoulom. Neets ca tsutat cal

524

525 patal an inicchic, ma cal jajachic ax ti tsemthame ti al an cruz. Tim patal am bichouchic tsabal neets ca uquin tam. Antsana ti lej chubax neets ca chich a Cristo. 8 In ulal a Dios: Nanaits in tsiquix cal patal ani in talabethax cal patal. Nanaits in ocox ejat ani ni jayqui yab neets quin taley, in ulal. Jaits jaja in huital patal quin taja. Ma ti jayqui, ani ma xohue, ani ma etsey ejat.

APOCALIPSIS1 tin huilquin cu tsuu jita ax tin taunal, tam u tsuu buc i cublab candela tsejcath cal i oro. 13 U tsuu jun ejtil i inic cubat tsejel xi cublab candela. Pel a Jesucristo. Toltomith cal in toltomil ma tin acan botsotsol, ani tin ichich in cuaal i huiclab oro. 14 Thacni in xiil ejtil i cuinim ani ejtil i pojoth tsam. In tsuuxtal hual u tsuchi ejtil i camal. 15 In acan lej leyoyol ejtil i bronce tam u baliyab al i camal abal ca pilmetha am patal axi yab pel i bronce. In cahuintal u atsanchi lej cahuith ejtil tam lej tumumul yantalam i ja al i pulic itse. 16 In cuaal tin huinab cubac buc a otchic. Ejtil tin hui in cuaal i nacat cutsil lej huiith cal tsab in huiith. In anam tuul in hual ejtil tam tsumimil a quicha lej tajax. 17 Tam tu tsuu antsana a Jesucristo, tam tu petna tu ba tin acan ejtil max in tsemenec. Tim punchi in huinab cubac tu oc ani tin ucha: Yab quit jiquey. Nanaits in ocox cuajat ani etsey neets quin cuajiy. 18 Tu cuetemtal in ejat. Aba ani in tsemthamejits, xohue in ejat abal etsey. U cuaal an llavechic abal cu japchi ani cu texquenchi jun ti cuajat in ejattal axi tsemenecchic. 19 Tin ucha cu thucha jahua tin tsubinchits, ani jaye jahua tin tsubinchal ani jahua neets tiquin tsubinchiye. 20 Tin olchi abal xi buc a otchic u tsuu tin huinab cubac pel i tipchixtalab cal buc i olchinchix cal xi buc i tamcunel ebchalab, ani xi buc i cublab candela tsejcath cal i oro pel i tipchixtalab cal xi buc i tamcunel ebchalab.

12Tam

in Juan pel tu ebchalchic tata cal a Jesucristo. Xohue i junax yajchicnal cum pel tu at tojnal cal jaja, ani i cuxuyal an yajchictalab cum tu tsapliyal jaja. Talbel neets cu cuajiy ti eb jun tin tajal a Dios ti lej Tsale. Ti jayqui in huicnenequits ti al i tsaclath tsabal im bij Patmos. Cum u olchamalits an inicchic in cahuintal a Dios ani an chubaxtalab cal tin cuenta Jesucristo, jats tin huicnenequits. 10 Pel jun a quicha domingo nan u ichich lej cooyab cal an Espritu Santo, tam u atsa tal tu cux jun i cau lej cahuith ejtil tam u juchuyab i trompeta. 11 Tin tauna antse: Nanaits in ocox cuajat ani etsey neets quin cuajiy. Nanaits in ocox ejat ani ni jayqui yab neets quin taley. Jahua nan neets tu tsubinchi jats ca thucha al i u ani ca abchi xi buc i tamcunel ebchalab ti pulic bichoulom Asia. Ca abchi ti bichou Efeso, ti bichou Esmirna, ti bichou Prgamo, ti bichou Tiatira, ti bichou Sardis, ti bichou Filadelfia, ti bichou Laodicea.

9Nanaits

A Juan in tsutal a Cristo

APOCALIPSIS2
An cau axi abchin xi buc i tamcunel ebchalab, ocox ax ti bichou Efeso

526 tamcunel ebchalabchic. Max ca bina ta ba ca taja expith jahua alhua, nan neets tu jilchi ca capchi in hualil an te cal ti ejat axi neets ca cuajiy abal etsey cal a Dios tin cuajattal ti eb.
An cau axi abchin an tamcunel ebchalab ti bichou Esmirna

Tin ucha a Jesucristo cu thuchanchi i u ani cu abchi an olchinchix cal an tamcunel ebchalab ti bichou Efeso. Jaits a Jesucristo ax in cuaal xi buc a otchic tin huinab cubac ani cuajat tsejel cal xi buc i cublab candela tsejcath cal i oro. Jaits jaja ax ti abchalchic axe xi cau antse: 2 Nanaits in Jesucristo u tsoob patal jahua a tajalchic tihua ti Efeso. U tsoob abal a lej lubal tiquin tojonchi ti al u tojlabil ani a cuxuyal tam a yajchicnal i yajchictalab. Jaye u tsoob abal yab a tolmiyal an inicchic axi yab alhua in tajal. A tajamal ti cuenta ani a exlal jita ax u janamcau tam quin ulu pel in abathualejil a Dios ani yab chubax ja. 3 It lej tojnenec cal i cuxuthtalab ani a yajchicnamal ti al u tojlabil, ani yab it tsequejits tiquin tojonchi axi nan u cal. 4 Aba ani antsana tin tojonchamal, bel yab in lej culbel cum yabats tin lej canithal ejtil tam tit caal tsatey cal nana. 5 Ca tila jantini tit lej canithomats tam ti caal, ani antsana quit canithomats junil. Quit jictson cal a hualab ani tiquin lej canitha junil ejtil ti caal. Max yab ca taja nan neets tu tixcanchi a ey ani yabats neets quit cuajiy tit jun xi buc i candela. 6 Alhua abal a pojcanchal in tajbilchic nixe xi cuenel nicolatachic. U pojcanchalne in tajbilchic. 7 Max junat a ichich cal nana u ichich, ca bina a xutsun cal an cau jahua in uchal an Espiritu Santo an

ucha a Jesucristo cu thuchanchi i u ani cu abchi an olchinchix cal an tamcunel ebchalab ti bichou Esmirna. Jaits a Jesucristo axi ocox cuajat ani etsey neets ca cuajiy. Jaits axi tsemets ani ejtha ti al an jolimtalab. Jaits jaja ax ti abchalchic axe xi cau antse: 9 Nanaits in Jesucristo u tsoob patal jahua a tajalchic tihua ti Esmirna. U tsoobits abal yajchic a huatal ani it tsejhuantal. Aba ani it tsejhuantal, bel it rico cal i lablixtalab ax nan tu pithal. U tsoob abal it quithab cahuiliyab cal ax in ulal pel i lej Israelchic ani cacnax cal a Dios ani yab chubax. Pel jajachic axi palenchix cal a Satans. 10 Huaats axi tsatat cal an teneclab neets ti jolou talchic tatachic ti al an huicaxte. Yab quit jiquey tam antsana ca yajchicnachic. Tam ojni neets quit tejhuame max chubax a belal a Dios o max iba. Lajuj a quicha neets quit jilan ti al an huicaxte ca yajchicna. Max ca putu cal a uchbil jahua nan tu pitha ma quit tsemets nan neets tu pitha i atabilab tam quit huatba quit cuajiy abal etsey cal a Dios. 11 Max junat a ichich cal nana u ichich, ca bina a xutsun cal an cau jahua in uchal an Espiritu Santo an tamcunel

8Tin

527 ebchalabchic. Max ca bina ta ba ca taja expith jahua alhua, tam yab neets quit jolbiyat ani yab neets quit jolohuat al an camal axi etsey.
An cau axi abchin an tamcunel ebchalab ti bichou Prgamo

APOCALIPSIS2 U lej pojcanchal in exobchixtal antsana yab alhua. 16 Cum nan u tsutal abal it hualbith, jaxtam quit jictson cal a hualab, i quin thubat cale cal tatachic cu tomolna axi ti exobchal ca taja jahua yab alhua. Yab cu tsojbethanchi a ichich cal u cahuintal axi tsojbethom ejtil i nacat cutsil. 17 Max junat a ichich cal nana u ichich, ca bina a xutsun cal an cau jahua in uchal an Espiritu Santo an tamcunel ebchalabchic. Max ca bina ta ba ca taja expith jahua alhua, tam nan neets tu pitha an tsincoth man axi ti eb. Ani neets tu pitha i thac tujub jun ti thuchath i it bijlab. Pel i bijlab xe axi ni jita yab in tsoob jita im bij, expith jitats quim batsu nixe xi tujub talbel jats neets quin tsoobna.

ucha a Jesucristo cu thuchanchi i u ani cu abchi an olchinchix cal an tamcunel ebchalab ti bichou Prgamo. Jaits a Jesucristo ax in cuaal ejtil tin hui i huiith nacat cutsil cal tsab in huiith. Jaits jaja ax ti abchalchic axe xi cau antse: 13 Nanaits in Jesucristo u tsoob patal jahua a tajalchic tihua ti Prgamo. U tsoobits abal huaats jita u abatnab cal a Satans, in le ti quina abal ca taja jahua yab alhua. Aba ani antsana it lenab ca taja, bel it tayat tsatat cal nana ani tim belchal u cahuintal. Tam ti tsemtha Antipas cal axi abatnabchic cal a Satans tihua ta bichohuil, bel tatachic tim belchi u cahuintal. Im putumal a Antipas tihua ta bichohuil tiquin olnanchi u bij cal an inicchic. 14 Expith yab in culbel cum huaats jitachic ti al an tamcunel ebchalab ti Prgamo ax im binal in xutsun cal in exobchixtal am biyal inic Balaam. Nixe a Balaam in quithab exobchi a Balac quin taja abal an Israelchic ca hualbin. Quin capchicua jahua in tsacchixnanchal an inicchic cal an thulcuts jahua in diosnalchic. Ca juncuncua cal axi yab pel in tomquil. 15 Jaye yab in culbel cum huaats cal tatachic in aynanchal jahua exobchinenec cal nixe xi cuenel nicolaitachic.

12Tin

ucha a Jesucristo abal cu thuchanchi i u ani cu abchi an olchinchix cal an tamcunel ebchalab ti bichou Tiatira. Jaits a Jesucristo in Tsacamil a Dios u tsuchi in tsuuxtal hual ejtil i camal ani in acan ejtil i bronce lej leyoyol tam u baliyab al i camal abal ca pilmetha am patal axi yab pel i bronce. Jaits jaja ax ti abchalchic axe xi cau antse: 19 Nanaits in Jesucristo u tsoob patal jahua a tajalchic tihua ti Tiatira. U tsoobits abal tin canithal ani tim belchal u cahuintal. Tin tojonchal al u tojlabil cal i cayatalab. Tam ti caal tit tsatey cal nana a tsiquiy ca taja alhua, ani xo a tajal ms

18Tin

An cau axi abchin an tamcunel ebchalab ti bichou Tiatira

APOCALIPSIS2,3 alhua. 20 Aba ani antsana a tajal lej alhua, bel yab in culbel cum a cayanal nixe xi uxum Jezabel ax in ulalqui pel i caulome cal a Dios ani yab chubax. Tocat in le ti cambiy cal in exobchixtal tatachic axi pel tu tojnalil. In le ti exobchi quit juncun cal axi yab pel a tomquil, ani ca capchi jahua in tsacchixnanchal an inicchic cal an thulcuts jahua in diosnalchic. 21 U pithamalits nixe xa Jezabel i quij ca jictson cal in hualab yabats ca xetsin ti cambix, ani yab in le. 22 Ca taja ti cuenta abal neets cu abchi i yajchictalab lej tsapic, ani jaye neets cu abchi i tsapic yajchictalab jitats quin taja quithab jantini jaja in tajal. Antsana neets cu tajchi max yab ca jictson cal in hualab ani quin tajat jila. 23 Ani neets cu jila ca tsemthanchat axi tsatat cal nixe xi uxum. Antsana ta ca tsoobna jantini nan u jalbiyal an inicchic max quin taja alhua o quin taja jahua yab alhua. Quin taja ti cuenta patal an tamcunel ebchalabchic abal u exlanchal tin lej luputh in ichich an inicchic jahua in tsalpayal neets quin taja. 24 Huaats jitachic cal tata tihua ti Tiatira yab a batscunchal in exobchixtal nixe xa Jezabel. Yab it tsatatchic cal jajachic axi lej tayat tsatat cal a Satans. Lejatits cal axe xi cau jahua nan tu uchbiyamalchic. 25 Expith ca lej alhua pena ta ichich an cau jahua nan tu uchamalits, ma tam nana quin chich junil cal tatachic. 26 Max ca bina ta ba ca taja expith jahua alhua ani ca junini tajchi

528 u culbetal, tam nan neets tu punu tit abatnom cal am bichoulomchic teje tsabal. 27 Jantini u Tata tim punumalits tin Abatnom, antsana neets tu punutechic. Neets ca taja lej tsapic tit abatnom cal i bichouchic, ma axi yab in le ca abatnachic neets ca taja ejtil max ca pocou i pach cal i cuathaxtalab patal. 28 Nanaits ejtil a pulic ot axi lej tajcanal tam thajujul. Jitats quin taja expith jahua alhua neets cu pitha ca cuajiy cal nana tam quin chich. 29 Max junat a ichich cal nana u ichich, ca bina a xutsun cal an cau jahua in uchal an Espiritu Santo an tamcunel ebchalabchic.

Tin ucha a Jesucristo cu thuchanchi i u ani cu abchi an olchinchix cal an tamcunel ebchalab ti bichou Sardis. Jaits a Jesucristo axi cuajat jaye tin tamet a Dios ti eb jun ti cuajat xi buc i espirituchic cal a Dios. Jaits jaja in cuaal tin cubac buc a otchic axi pel i tipchixtalab cal xi buc i olchinchix cal xi buc i tamcunel ebchalab. Jaits jaja ax ti abchalchic axe xi cau antse: Nanaits in Jesucristo u tsoob patal jahua a tajalchic tihua ti Sardis. U tsoobits abal it tsalpanchab abal it lej ejatlinchab a ejattal cal a Dios, ani yab chubax cum it ejtil max it tsemenec. 2 U tajamal ti cuenta abal yab a lejat bajumal quit xetsin bolith jantini in le a Dios. Ca ejtsintha a ichich. Ca luba ta ba ani yabats quit cuajiy luxuxul a

An cau axi abchin an tamcunel ebchalab ti bichou Sardis

529 ichich ejtil jun tam talequits. 3 Ca tila ani ca ayna an chubaxtalab jantini tit olchinenequits. Max yab quit jictson cal a hualab, yab neets ca tila tiquin aychi tam nana quin chich junil cal tatachic. Jantini jun i cue tam yab u aychab, antsana neets quin chich jun jictohual. 4 U tajamal ti cuenta abal huaats talchic tihua ti Sardis yab it ataxbethame cal an hualabtalab. Jaits axi neets ca cuajiy cal nana cum bajuthchic. Ejtil max thac toltomith ani alhua tsejcath. 5 Max ca bina ta ba ca taja expith jahua alhua, tam neets quit xetsin cal nana ti eb thac toltomith. Ani yab neets tu pacuchi a bij jun ti thuchathits al an u junax cal im bij axi pithnenequits i it ejattalab abal ca etsey cuajiy cal a Dios. Cum tatachic tin exlamalits, nana neets tu olnanchi a bij tihua cal u Tata ti eb ani cal an ngelchic. 6 Max junat a ichich cal nana u ichich, ca bina a xutsun cal an cau jahua in uchal an Espiritu Santo an tamcunal ebchalabchic.

APOCALIPSIS3 tam inic yab neets quin ejtou quin mapuy jahua jaja an Ajatic tucu japchi. Ni yab neets quin ejtou quin japiy jahua jaja tucu mapchi. Jaits jaja ax ti abchalchic axe xi cau antse: 8 Nanaits in Jesucristo u tsoob patal jahua a tajal tihua ti Filadelfia. Ca taja ti cuenta abal nan tu japchamalits i huileb abal quit tojon cal nana, ani ni jita yab in ejtohual ti mapchi. U tsoobits aba ani yab lej lubach a ejattal, bel a tajal jahua nan tu uchamal ani bel tin olnanchal u bij cal an inicchic. 9 Huaats jitachic axi palenchix cal a Satans. In ulalchic abal pel i lej Israel bichou cal a Dios ani pel i janamtalab. Nan neets cu taja abal jajachic quin tuthu in cualalchic ta tamet tatachic ax it belom, ani neets quin tsoobna abal nan tu lej canithal. 10 Cum a cuxuyamal i yajchictalab cal tin ebal nana u bij jantini nan u cuxuyamal i yajchictalab, jaxtam nan neets tu beletna tam quim baju an hora tam a Dios neets quin abchi i lej cacath yajchictalab teje tim puhuel an tsabal. Tam ojni neets ca tejhuame jita lej chubax im belal a Dios. 11 Thubat neets quin ulits junil cal tatachic. Ca lej alhua coonchi in cahuintal a Dios ta ichich jahua a penamalits, i canats quit tixcanchat ani yab quit pithan i atabilab ti eb. 12 Max ca bina ta ba ca taja expith jahua alhua, tam nan neets tu punu quit eyentha tim bichohuil a Dios ejtil max pel i acanlab ax in thaycom i ata. Ani antsana neets quit eyentha cal a Dios abal etsey. Cum huahua u thabal cal tatachic,

ucha a Jesucristo cu thuchanchi i u ani cu abchi an olchinchix cal an tamcunel ebchalab ti bichou Filadelfia. Jaits jaja a Jesucristo expith axi lej tocat ani lej olnom cal an chubaxtalab. Jaits jaja in cuaal i llave tin cubac ax in le quin ulu in lej cuaal in tsap ti Tsale ejtil an tsale David ti biyal. Cal in tsap in ejtohual tucu lejat japchi ani tucu lejat mapchi i huileb, ani ni jita

An cau axi ca abchin an tamcunel ebchalab ti bichou Filadelfia


7Tin

APOCALIPSIS3 jaxtam neets tu punchi im bij u Tata Dios ani nana u it bij, ani jaye im bij am bichou jun tu cuajil u Tata Dios. Ani tats neets quit cuajiy abal etsey. Jaits am bichou axi ti eb im bij it Jerusaln, axi neets ca paba ti eb talbel cal a Dios. 13 Max junat a ichich cal nana u ichich, ca bina a xutsun cal an cau jahua in uchal an Espiritu Santo an tamcunel ebchalabchic.

530 a yejenchal. Nan tu lej exlalits abal huatath tepith a ichich. Cum yab a batscuhual i lablinchixtalab cal a Dios nan tu tsutal ejtil max it cotith. Cum yab a aynanchal im belil a Dios nan tu tsutal ejtil max it joctsi. 18 Jaxtam nan tu uchal quit chich cal nana abal nan tu alhuamethanchi a ichich. Quim baju a ichich ejtil i lej chubax oro axi baliyamejits al i camal abal ca pilmetha am patal axi yab i chubax oro. Tam ojni neets ca baju tit rico cal a Dios. Nan neets tu toquethanchi a ichich ani neets quit jilcon ejtil max it alhua tsejcath cal i thac toltom, abal yab quit tsutat cal a Dios max it cotith. Max antsana ta ca baju thac toltomith, tam ojni yab neets quit tithebe tam quit cuajiy tin tamet a Dios. Nan neets tu tajchi ejtil i ilalix tam in ilaliyal i joctsi, abal quit tsuxin cal in hual a Dios. 19 Cum nan tu canithal, jaxtam tu cuiyal ani u le tu alhuamethanchal a ichich. Ca luba ta ba abal quit jictson cal a hualab ani quit huichiy cal nana. 20 Ca taja ti cuenta abal in cuajat ejtil jun i inic cubat ti al an huileb in le ca otsits jun i ata. Neets quin otsits tin ichich jitats tiquin atsanchi u cahuintal ani tiquin ucha quin otsits. Tam neets cu tilmats culbel ejtil tam i jaublabchic ca tilmats ani ca junax culbe. 21 Max ca bina ta ba ca taja expith jahua alhua, tam nana neets tu pitha quit coyots tu tsalat coytal. Nan u binamal tu ba cu taja expith jahua alhua, jaxtam in cuajatits cal u Tata tin tsalat coytal. 22 Max junat

ucha a Jesucristo cu thuchanchi i u ani cu abchi an olchinchix cal an tamcunel ebchalab ti bichou Laodicea. Jaits jaja a Jesucristo in ey etsey in ulal an chubaxtalab. Jaits jaja ax im putuhual cal in uchbil quin olna an chubaxtalab. Jaits jaja ax in tala tsejcanchamal an caylal ani patal jahua huaats ti eb ani ti tsabal, cum antsana pithan in uchbil cal a Dios quin tsejcanchi. Jaits jaja ax ti abchalchic axe xi cau antse: 15 Nanaits in Jesucristo u tsoob patal jahua a tajalchic tihua ti Laodicea. Cum yabats tin lej canithal nan tu tsuchal a ichich ejtil i ja axi expithits quithim yabats ejtil i ja axi lej cac. In tomnal max a ichich ejtil i tsamay ja ani max i ejtil i cac ja, yab ejtil i ja axi expith quithim. 16 Cum yab in culbel cal a ichich antsana, jaxtam nan neets tu tajchi ejtil i inic max in cuaal i quithim ja tin hui, ani cum yab in le tocat in huaclal. 17 A ulalchic abal it rico cum a atamal yan i tumin, ani a ulalchic yabats jahua

14Tin

An cau axi abchin an tamcunel ebchalab ti bichou Laodicea

531 a ichich cal nana u ichich, ca bina a xutsun cal an cau jahua in uchal an Espiritu Santo an tamcunel ebchalabchic.

APOCALIPSIS3,4 Tin tonith xi lej tsalat coytalab cuajat tse i ejattalab in cuaal tin tamet ani tin cux hualim in tsuuxtal hual. 7 An ocoxlab ejtil i tsoj ani an tsabchilab ejtil i tsacam toro. An oxchilab in cuaal in hual ejtil i inic ani an tsechilab pel ejtil i tiu axi xeets jumumul. 8 Ti junchic axi tselam in cuaal acacchic in ocob ejtil in ocob i tsitsin, ani tim puhuel in ocob tin eblimtal ani tin alcom in cuaal hualim ejtil in tsuuxtal hual. Quicha ani acal yab in palcanchal quin cacna a Dios. In ulu: Lej cathpich tocat am pulic Dios Paylom ti eb ax in cuaal in tsap quin taja patal jahuats quin lena. Jaits jaja in ey etsey ejat. Ma ti jayqui, ani ma xohue, ani ma etsey ejat. 9 Nixe xi tselam i ejattalab in cacnal a Dios, im binal i cacnamal yan cal jaja. Im puhuethanchal im bij, cum jaits jaja axi ejat abal etsey ani in ey ni jayqui yab u tsemel. 10 Ani nixe xi jun inic cal tse i yejtselchic in tuthuhual in cualal tin tamet a Dios axi quetel tin lej tsalat coytal. In cacnal a Dios ax in ey ejat abal etsey, ani in jilchal nixe xi coronachic tin acan jaja axi quetel tin lej tsalat coytal. Jajachic in uchal a Dios: 11 Huahua tu cacnanchal a bij pulic Dios Paylom ti eb, cum tataits expith in tomnal quit cacnanchat a bij. I puhuethanchal ani i ajtinchal a bij cum a cuaal a tsap abal ca taja patal jahua ca lena.

Taley u tsuu ejtil max huaats jun i huileb japith ti eb. Ani tin tauna nixe xi ngel axi caal tin tauna, u atsanchi in cahuintal lej cahuith ejtil tam u juchuyab i trompeta. Tin ucha antse: Quit cathiy teje ti eb, nan neets tu tejhuamethanchi jahua lej chubax neets ca tajane talbel ti eb ani ti tsabal. 2 Tamna nan u ichich lej cooyab cal an Espiritu Santo, ani u tsuu ti eb a Dios quetel tin tsalat coytal. 3 U tsuu alabel jaja leyoyol ejtil i alabel tujub im bij jaspe ani ejtil i alabel tujub im bij cornalina ax u eynal ti cuajbaxtalab. Tin tonith nixe xi coytalab u tsuu ejtil jun i pitsal lej tajajal ani maquiquil ejtil i alabel tujub im bij esmeralda ax u eynal jaye ti cuajbaxtalab. 4 Tin tonith nixe xi lej tsalat coytalab huaats quetel jun inic cal tse i yejtselchic al jaye i tsalat coytalab. Thac toltomith, ani tin oc in cuaal i corona ax pel i oro. 5 Tsejel nixe al an lej tsalat coytalab u tsuu ejtil u caltsum an ley lej maquiquil. U atsa jahua tsapic ejtil tam u petnal an mamlab. Tin tamet nixe xi lej tsalat coytalab huaats ejtil max buc i tajablab lej juljul an camal, ani jaits xi buc i espirituchic cuajat cal a Dios. 6 Tin tamet nixe xi lej tsalat coytalab u tsuu jaye ejtil i pulic lejem jantini max pel i lam.

Jantini tu cacnab a Dios ti eb

APOCALIPSIS4,5 A tala tsejcamal patal jahua huaats cum pel a culbetal ca tsejca, ani jaxtam i puhuethanchal a bij.

532 nixe xi tse i ejattalab ax tu olchits, cubat an Ajatic axi bijiyab jaye ti Cordero ejtil max tsemthamejits. Tin tonith jaja cuajat nixe xi jun inic cal tse i yejtselchic. Ani an Cordero u tsuu ejtil max in cuaal buc in itsam ani buc in tsuuxtal hual. In tsuuxtal hual in le quin ulu ejtil nixe xi buc i espirituchic ax u abnal cal a Dios tim puhuel an tsabal quin taja jahua ca uchan cal jaja. 7 Utey jaja an Cordero jun ti quetel a Dios tin lej tsalat coytal quim batsu an tulilith thuchath u axi cuajat tin huinab cubac a Dios. 8 Ani tam tim batsumalits, tam nixe xi tse i ejattalab ani nixe xi jun inic cal tse i yejtselchic in tuthuhual in cualal tin tamet an Cordero. Tim patal nixe xi yejtselchic in cuaal tin cubac i arpa ani ejtil i lac oro tuchichic cal i jom. In nihuihuiltal nixe xi jom lej culbetnanchab an inic pel ejtil axi huahua i conchixtal cal a Dios. 9 Ajtinchab an Ajatic i it ajatlab antse: Cum it tsemthame ani tu tsaiyamal huahua cal a xitsal, jaxtam a bajumal ca batsu nixe xi tulilith thuchath u ani ca tixcanchi xi buc i timbrechic. Pel tu cal a Dios huahua yan tu pil at juntal xitstalab ani tu pil cahuintalab. Ma tim patal am bichouchic ani tim patal i pactha bichoulomchic teje u cuajat. 10 Tu punumalits tu tsalechic ani tu palechic cal a Dios. Neets qui baju tu abatnom cal an inicchic axi teje tsabel.

Taley u tsuu a Dios quetel tin lej tsalat coytal cal i tulilith thuchath u tin huinab cubac. Thuchath an u tin hual ani tin cux, ani tsatat buc i timbre ti junchic ti junchic tin tamcul. 2 U tsuu jun i ngel lej pulic in ey. U atsa quin conoy lej cahuith antse: Jita hualam in huital quin huila nixe xi tulilith thuchath u ani quin tixcanchi xi buc i timbrechic? 3 Ni jita, ni i ngel ti eb, ni i inic ti tsabal, ni i ejattalab tin alcom an tsabal jun ti cuajat in ejattal axi tsemenequits. Ni jita yab huaats ax in huital quin huila nixe xi tulilith thuchath u abal quin meta jahua in cuaal thuchath. 4 Cum yab huaats jita ax in huital quin huila quin meta abal quin ajiy, jaxtam in lej uquin. 5 Tamna jun axi cal nixe xi jun inic cal tse i yejtselchic tin ucha antse: Yabats quit uquin, cum huaats jita neets quin huila nixe xi u. Pel i inic ax in atamalits patal cal ax ti tomolna, ani jaxtam in huital quin huila an u ani quin tixcanchi xi buc i timbrechic. Jaits an Ajatic. Cum in lej cuaal in tsap ejtil i tsoj jaxtam tu bijiyab ti Tsoj. Pel i juntalab cal an cuenel Israel im bij Jud. Ani pel in at juntal xitsal am biyal tsale David. 6 Tamna u tsuu tsejel jun ti quetel a Dios tin tsalat coytal ani

An thuchath u ani an Ajatic axi bijiyab jaye ti Cordero

533 u tsuu yantalam i millonchic i ngel tin tonith in lej tsalat coytal a Dios ani xi tse i ejattalab ani xi jun inic cal tse i yejtselchic. U atsa cauchic. 12 Lej cahuith ti cau in ulalchic antse: Cum tsemthame jaja axi bijiyab ti Cordero, jaxtam im bajumal ca pithan cal a Dios i pulic eyaltalab. Im bajumal quin thabalna patal jahua huaats ti eb ani ti tsabal. Pithnenec i tsalpathtalab ani i ahuiltalab quin taja jahua quin lena. Jaxtam i cacnal an Cordero. Jaxtam i puhuethanchal ani i ajtinchal im bij. 13 Taley u atsa cau tim patalchic an ejattalab ax ti eb, ani ax ti tsabal, ani axi tin alcom an tsabal jun ti cuajat in ejattal axi tsemenequits, ani patal axi xeets ti al an ja abal jutamqui. In ulalchic: Qui ajtinchi ani qui puhuethanchi abal etsey im bij a Dios axi quetel tin lej tsalat coytal ani jaye an Ajatic axi bijiyab ti Cordero. Pulic in eychic ani in cuaal in tsap abal quin taja patal jahua quin lena. 14 Nixe xi tse i ejattalab ax tu olchits in ulal antse: Anits qui taja. Ani xi jun inic cal tse i yejtselchic in tuthu in cualal tin tamet a Dios axi ejat abal etsey. In cacnalchic a Dios.

APOCALIPSIS5,6 jaye ti Cordero. Tiquele u atsa cau jun axi tse i ejattalab lej cahuith ejtil tam u petnal an mamlab. Tin ucha: Quit chich ca meta an u janto in le quin ulu. 2 Tam u meta ani u tsuu punat jun i inic ba i thac bichim cal i pulab. In cuaal tin oc pithach jun i corona, ani ta cale quin atachic in tomolnaxil. 3 Ani tam tin tixcanchits an Cordero xi tsabchilab timbre, tam u atsa cau xi tsabchilab ejattalab. Tin ucha: Quit chich ca meta an u janto in le quin ulu. 4 Tam u tsuu i bichim lej tsacni. Punat jun i inic cal i lej nacat cutsil tin cubac, ani cale quin tajchi an inicchic axi xeets tsabal ca pejxin ani ca tsemthxin. Jaits i tsaplab axi pithnenec cal a Dios. 5 Tam tin tixcanchits an Cordero xi oxchilab timbre, tam u atsa cau xi oxchilab ejattalab. Tin ucha: Quit chich ca meta an u janto in le quin ulu. Tam u tsuu jun i tunu bichim. Punat jun i inic ax in cuaal i balanza cal jahua nujuhuab ti kilochic. 6 U atsa jun i cau tal tsejel jun ti quetelchic xi tselam ejattalab. In ulu: In jalbil jun i kilo in hualil an lab em jun i tumin denario. Aniye jaye in jalbil ox i kilochic i cebada. Ca lej tajan ti cuenta ca alhua eyentha an aceite ani an vino. 7 Tam tin tixcanchits an Cordero xi tsechilab timbre, tam u atsa cau xi tsechilab ejattalab. Tin ucha: Quit chich ani ca meta an u janto in le quin ulu.

11Tam

Taley u tsuu an Ajatic in tixcanchal axi ocox cal axi buc an timbre. Jaits jaja axi bijiyab

Xi buc i timbrechic

APOCALIPSIS6,7 u tsuu jun i bichim hue manu ani punat jun axi bijiyab ti Tsemla. Tal tin cux jun ax in ulal tal ti tamtsemla. Pithach i tsaplab cal a Dios abal quin tajchi ca tsemets ax in cuenta ti jun cuarto cal tin yanel an inicchic axi huaats tsabal. Talchic ca tsemets cal i pejextalab, talchic cal i jayil, talchic cal i yaulats, talchic ca tsemtha cal i thimalon tse acanchic. 9 Tam tin tixcanchits an Cordero xi bochilab timbre, tam tin alam i tsacnaxtalab jun tu binab i tsacchixtalab a Dios u tsuchi in ejattal jajachic axi tsemtha ti tsabal cum xetsinenec ti olnanchix cal in cahuintal a Dios ani ti olnom abal cal a Cristo jats ti jeconthame. 10 Patal nixe xi ejattalab lej cahuith cau. In ulalchic: Ajatic, tata a ey expith it tocat ani etsey a tajal jahua a bijchith ulumalits neets ca taja. Tucu olchi jayqui neets ca tsejca ani ca jalbinchi cal i yajchictalab jajachic ti tsabal ax tu tsemthamal. 11 Tam pithnal cal an Ajatic i thac toltom patal jajachic axi tsemthame cal tin ebal abal xetsinenec ti olnanchix cal in cahuintal a Dios. Uchan quin aychi hue ma ta ca tala tsemtha patal an ebchalabchic axi neets ca tsemtha tin ebal abal u tojnal cal a Cristo. Jila ca quithey tin yanel jita antsana neets ca tsemtha jantini ti tsemthamejits an ejattalab ax u tsuchi tin alam nixe xi tsacnaxtalab. 12 Tam tin tixcanchits an Cordero xi acacchilab timbre, tam u tsuu lej telelel an tsabal. Tunube a quicha

534 ejtil i tunu toltom ax u caiyab cal an inicchic tam u yajnanchix cal i tsemla. Ani tsacnibe a its ejtil max pel i xits. 13 A otchic u tsuu ijojol ti tsabal, ejtil max ijojol in hualil an te higuera tam yatsiyab cal i tsapic ic. 14 U tsuu tsibca an eb ejtil max ca tsibca i letra tam ca tuliliyat i thuchath u. Tixcan tim patal an tsenchic tin tajtal cuajattal, aniye jaye an tsaclath tsabalchic. 15 Tam ti tsinconalits bachic i paxal jol ani bachic i pulic tujub ti tsen i tsalechic, i oclecchic, i ricochic, i oclecchic soldado, i abatnomchic, i tayath tojnalchic, i jolat inicchic. U juncuth tsinconalits tim patalchic. 16 Tin yanelchic in taunal an tsen ani an tujub in uchal: Tucu tetsiy abal yab tucu tsuu a Dios axi quetel tin lej tsalat coytal. Max i ejtohualac qui jeca an yajchictalab axi neets tucu abchi an Ajatic axi bijiyab ti Cordero. 17 Im bajumalits xohue am pulic bijchith quicha tam ti a Dios neets tucu abchi i cacath yajchictalab. Jita hualam neets quin ejtou quin jeca? Ni jita.

8Tam

Taley u tsuu cubat tse i ngelchic tin tselomtal in hualtelil an tsabal, jun ti calel quicha, ani jun ti tsaylel, ani jun ti otsel quicha, ani jun ti alal. Nixe xi ngelchic in tancuiyal axi tselam i ic abal yab ca juchun cal an tsabal, ni cal am pulic lejem, ni cal an techic. 2 U tsuu jaye tal junaque i ngel ti calel quicha in chal i

Tsomath xi lajuj tsab i cuenel Israelchic

535 tsomaxtalab ca tsomayat jita pel i calab a Dios. Jaits a Dios axi ejat abal etsey. Tam axi junaque an ngel in tauna nixe xi tselam axi pithach in uchbil cal a Dios abal quin abchi i yajchictalab ti tsabal ani ti al am pulic lejem. Lej tsapic cau nix an ngel in uchachic xi tselam antse: 3 Ocox ca tsomanchat tim piquib in tojnalilchic a Dios, tiquele ca abchi i yajchictalab ti tsabal, ani ti al am pulic lejem, ani ti al an techic. 4 U atsa in ulu abal ca tsomayat bucchic inic cal tse i mil i inicchic axi a Dios neets quin tacuy cal xi lajuj tsab i cuenel Israelchic. 5 Lajuj tsab i mil ca tsomayat ti al an cuenel Jud, aniye jaye ti al an cuenel Rubn, ani ti al an cuenel Gad. 6 Jayetsequi ti cuenelchic Aser, ti Neftal, ti Manass, 7 ti Simen, ti Lev, ti Isacar, 8 ti Zabuln, ti Jos, ti Benjamn.

APOCALIPSIS7 patal an ngelchic ti eb u tsuu cubat tin tonith jun ti quetel a Dios, ani xi jun inic cal tse i yejtselchic, ani xi tse i ejattalab. Tam u tsuu nucpanalchic tin tamet a Dios, ani in cacnalchic. 12 In ulalchic: Lej chubax i ajtinchal ani i puhuethanchal im bij a Dios. Jaits expith jaja in cuaal in tsalap lej pulic. I binal i cacnamal yan. Jaits i cacnal cum in lej cuaal in tsap ani in huitomtal quin taja patal jahua quin lena. Jaits jaja ax tu thabalnal. Jaits neets qui cacna abal etsey. Amn. 13 Tamna tin conoy jun cal xi jun inic cal tse i yejtselchic: Janto in ey hualam axe xi mulcunel thac toltomith? Jutam hualam ti chenec? 14 Nan u ucha: Paylom tata a exlal, nana iba. Ani jaja tin toctsiy: Jaits jajachic ax in yajchicnamal am pulic cacath yajchictalab abchinenec cal a Dios tam ti xetsin jajachic tsabal. Xohue toquethachits ani thac toltomith cum an Cordero in toquethamalits cal in xitsal. 15 Jaxtam ti cuajatchic tin tamet in lej tsalat coytal a Dios ti cacnax quicha ani acal. Cuajatchic tin tiyopanil a Dios ti eb. U beletnabchic ani u tsalmiyab cal a Dios axi quetel tin lej tsalat coytal. 16 Yabats in yajchicnal an jayil ni an chiquenib. Yabats neets quin yajchicna in caclil a quicha. Yabats neets ca colohuat cal jahuaquits tam caquem. 17 Neets

11Tim

u tsuu jun i lej pulic mulcunel cubat tin tamet in lej tsalat coytal a Dios ani tin tamet an Cordero. Huaats lej yan, ma ni jita yab in ejtohual quin ajiy jay. Thac toltomith ani in cuaal i apats tin cubacchic. Jats jajachic axi calthame tim patal am bichouchic ani tim patal i pactha bichoulomchic. Huaats yan i pil at juntal xitstalab ani yan i pil cahuintalab. 10 Lej cahuith cau in ulalchic: Jaits a Dios ani an Cordero ax tu jeconthamal. Jaits a Dios axi quetel ti lej Abatnom tin lej tsalat coytal.

Am pulic mulcunel thac toltomith


9Taley

APOCALIPSIS79 ca beletnachic ejtil max pel i ovejachic cal an Ajatic axi bijiyab jaye ti Cordero ani utat cuajat tin tsalat coytal a Dios. Ani neets ca nethachic jun ti etsey elel an ja abal quin utsa. Neets ca cuajiy culbel abal etsey cal a Dios. A Dios yab neets quin jila janto ca huatsin axi yab alhua abal yab ca uquin.
7An

536 ocoxlab ngel in juchuy an trompeta ax in chal, ani a Dios in taja abal ca ijcan tsabal i tujub ab ani i camal xaluth cal i xits. Tajat chican tin oxchil i pejach an tsabal ani tin oxchil an telomchic ani tin oxchil an tejtey tsojol. 8 An tsabchilab ngel in juchuy an trompeta ax in chal, ani a Dios in taja abal ca ijcan ejtil i pulic tsen axi jocpanal cal i camal ti al am pulic lejem. Ani huencon ti xits tin oxchil i pejach an ja. 9 Ani tsemets tin oxchil patal jahua ejat ti al am pulic lejem. Tajat paclun tin oxchil an tanchic axi neets taja. 10 An oxchilab ngel in juchuy an trompeta ax in chal jaye, ani a Dios in taja abal ca ijcan jun i lej pulic ot ti eb. Neets ijojol nixe xa ot tsabal, tsutab ejtil max exom jun i pulic chiclom. Ijcan tin oxchil i pejach i pulic itse ani i elel ja teje tsabal. 11 Im bij nixe xa ot Ajenjo, in le quin ulu tsaictalab. Jilcon an ja tsaicmethachits, ani yantalam i inicchic tsemets. 12 An tsechilab ngel in juchuy an trompeta ax in chal jaye, ani a Dios in taja abal ca paxquin tin oxchil i pejach a quicha, ani tin oxchil i pejach a its, ani tin oxchil tin yanel a otchic. Ma yabats lej lejat jahua u tajcanalchic. 13 Tam u tsuu jun i ngel xeets jumumul tsejel eb. Lej cahuith cau in ulal antse: Tsejhuantal an inicchic axi cuajat tsabal cum neets quin huatath yajchicna tam ta ca juchuyate axi ox i trompeta neetse ca juchuyat. Am bochilab ngel in juchuy an trompeta ax in chal jaye,

Tam tin tixcanchits an Cordero xi bucchilab timbre tam ti piclomats ti eb tsejel hora. 2 Tam u tsuu a Dios im pitha i trompeta ti junchic axi buc i ngelchic cuajat tin tamet jaja. 3 Ani chich junaque i ngel cal i pajuxtalab oro, cubiy tin tamet nixe xi tsacnaxtalab oro jun tu binab i tsacchixtalab a Dios utat jun ti quetel a Dios tin lej tsalat coytal. Pithan yan i jom abal ti pajul. Tam a Dios quin tsuu am pau, tam neets quin tsalpay jantini ti conchix cal jaja patal in tsacamilchic. 4 Ax in chical an ngel an jom, cathithil neets am pau tin tamet a Dios, ani a Dios in tilal in conchixtalchic in tsacamilchic. 5 Tam an ngel in yacua am pajuxtalab ani in tuchiy cal i camal axi cuajat ti al an tsacnaxtalab, ani in jolou teje tsabal an camal. Tam ti petlanal an mamlab ani atsnal lej tumumul. Leytsom an ley ani telelel an tsabal.

Am bucchilab timbre ani am pajuxtalab jom tsejcath cal i oro

tsejcathits xi buc i ngelchic neets quin juchuy an trompeta axi pithach cal a Dios.

6Ani

Juchuyat an trompeta

537 ani u tsuu ijcan ti tsabal jun a ot. Nixe xa ot in le quin ulu abal jaja pel i pojcax ngel. In chal i llave abal quin japiy jun ti huaats i paxquith luputh jol in cuajattal an teneclabchic. 2 Tam tin japits an jol, tam ti cale i pau ejtil max u calel al i lej pulic horno. Ma yicutsinalits an eb ani a quicha yabats tajcanal cal yantalam i pau. 3 Ani cale ti al nixe xi pau i pactha tsilichic, ani paiy teje tsabal. In cuaal in tsap ti othnax ejtil an thiniy. 4 Uchanchic yab quin othna an tsojol ni an telomchic teje tsabal, expith quin othna an inicchic axi yab pel in cal a Dios, yab tsomath im piquib cal in tsomaxtal a Dios. 5 Ca xetsin ti othnax cal an inicchic bo a its, ani yab quin tsemthachic. Ca yajchiquiyat an inicchic ejtil tam tsicath cal i thiniy. 6 Tam quim baju a quicha ca tajchin antsana an inicchic, tamna neets quin aliy jantini ta ca tsemets. Neets quin lej le ca tsemets, ani yab neets quin ejtou ca tsemets. 7 Am pactha tsilichic u tsutab ejtil max i bichim tsejcathits ca eyentha cal an soldadochic. Tin oc in cuaal ejtil i corona oro, ani in hual ejtil in hual i inic. 8 In xiil ejtil in xiil i uxum ani in camab ejtil in camab i tsoj. 9 Eleb tin ichich in cuaal ejtil i thiboclab. U atsa lej cahuith in tajalchic cal in ocob ejtil max ca huatcan jun athic yantalam i carrochic quininil cal i bichim axi athithil neets cal am pejextalab. 10 In hueu ejtil in hueu an thiniy axi lej tsicax. Cal in tsicaxtal neets quin othna an inicchic bo a its. 11 Abatnab nixe

APOCALIPSIS9 xi pactha tsilichic cal i pojcax ngel axi pel i tsale cal nixe xi teneclabchic axi al an luputh jol. Im bij ti hebreo cau pel a Abadn, ani ti griego cau a Apolin. A Apolin in le quin ulu pel an quibethom cal an inicchic. 12 Talits an ocox cacath yajchictalab ani quibele tsab i yajchictalab. 13 An acacchilab ngel in juchuy an trompeta ax in chal, ani u atsa cale i cau al xi tselam i itsam ti al nixe xi tsacnaxtalab oro jun tu binab i tsacchixtalab tin tamet a Dios. 14 Uchan an acacchilab ngel: Huaats tse i ngelchic huicat ti al am pulic itse Eufrates, ca hualca. 15 Tam hualcajits axi tse i ngel. Jaits an lej pejath hora in aychi ca hualca abal quin tsemtha tin oxchil tin yanel an inicchic. An tamub, ani a its, ani an quicha, ani an hora a Dios im pejamalits patal. 16 In olchin abal huaats tin yanel tsab i bo inic i millonchic i soldado punat al nixe xi bichimchic. 17 Antsana tin tsubinchi a Dios ejtil max in huachbil cal nixe xi bichimchic ani an soldadochic punat. Eleb tin ichich an soldadochic in cuaal i thiboclab tsacni ani yaxu ani manu. In oc am bichimchic ejtil in oc i tsoj. Calel tin huichic i camal ani i calul ani i pau. 18 Xi oxlam pel i yajchictalab cal ta ca tsemtha tin oxchil tin yanel an inicchic axi cuajate tsabal. 19 In cuaal in tsap ti tsemthom tin hui ani tin hueu. In hueu ejtil in oc i tsan ani jats in othnaxnal cal an inicchic. 20 An inicchic axi jilcon ejate cal nixe xi yajchictalab yab tsemets,

APOCALIPSIS911 bel yab jictson cal in hualab. Bel yab in jila in hualabchic. Bel cacnax cal i quithab espritu, ani bel in diosnal i thulcuts axi i oro, ani i plata, ani i bronce, ani i te, ani i tujub. An thulcuts ax in diosnal yab ejat. Yab u tsuux, ani yab u otsox, ani yab u belal. 21 Cum yab jictsonal cal in hualab jaxtam yab in jila an hualabtalab. Bel xeetse ti tsemthom inic, ani ti thiman, ani ti juncunal cal axi yab in quimathil, ani ti cuechic.

538 ax in chal. 7 Tam quim baju am pejath hora neets quin juchuy, tamnaits a Dios neets quin taja jahua in tsinat tsalpayamalits neets quin taja. Expith in caulomejilchic axi tojnal cal jaja quin exla jahua a Dios neets quin taja cum quejab olchinenequits in tsalap a Dios. 8 Ani jaja ax tin taunamal ti eb, tam u atsa tin taunal junil. In uchan: Quit utey ca batsu an tsacam calputh thuchath u tin cubac an ngel axi cubat jun in acan ba am pulic lejem ani axi jum ba an tsabal. 9 Tam tin utey cal an ngel ani u conchi an tsacam thuchath u, tam tin ucha: Ca batsu ani ca capu. Ta hui neets ca leca tsiic ejtil an tsiim ani ta chucul neets ca atsa tsaic. 10 Tam u batsu an tsacam thuchath u ax in cuaal an ngel, ani u capu. Ani chubax u leca tsiic tu hui ani talbel tsaic tu chucul. 11 Taley in uchan: Pel a uchbil ca olnaye jahua a Dios neets quin tajchi axi yantalam i bichouchic ani i pactha bichoulomchic. Quin tajchi xi yantalamchic i tsale ani i inicchic jahuaquits tam cahuintalab quin cauna.

10

Ani u tsuu jun i ngel al i tocou paiy ti eb lej pulic in ey. In cuaal cuechochol tin oc ejtil i pitsal. Maquiquil in hual ejtil a quicha ani in acanchic ejtil i camal. 2 In cuaal tin cubac jun i tsacam thuchath u calputhits. In cuba in huinab acan ba am pulic lejem ani in cuatab acan ba an tsabal. 3 Thajan lej tsapic, ejtil max mururul i tsoj, ani tiquele tam cahuin buc i mamlab. 4 Tam ti talits ti cau nixe xi buc i mamlab, neetsac cu thucha jahua in ulumalchic ani tamna u atsa tal ti eb jun i cau tin ucha: Yab ca thucha ani yab ca olna jahua in ulumal xi mamlabchic. 5 Tam in thaya in cubac ti eb nixe xi ngel axi cubat jun in acan ba am pulic lejem ani axi jum ba an tsabal. 6 In cubal a Dios ti lej chubax. Jaits a Dios in tsejca an eb ani an tsabal ani am pulic lejem. Jaits axi ejat abal etsey. In ulu an ngel antse: Hueits ani am bucchilab ngel neets quin juchuy jaye an trompeta

An ngel ax in chal i tsacam thuchath u

11

Taley im pithan jun i te cu tipoxna. In uchan: Quit cubiy ca tipoy in tiyopanil a Dios ani an tsacnaxtalab jun tu binab i tsacchixtalab a Dios. Ani jaye ca ajiy jay i inicchic tajachic ax in cacnal a Dios. 2 Am patio

Tsab i olnom

539 axi eleb al an tiyopan yab ca tipoy, cum a Dios in tsalpayamalits neets quin jila axi yab exlomchic cal jaja ca xetsin taja. Neets ca xeetsinchic tsab inic cal tsab a its ti othnax taja al nixe xi tocat tsabal. 3 Biyat jajachic antsana ca xetsin lajuj tsab i bochic inic cal ox inic quicha, nan in Dios neets cu abchi tsab i olnom abal quin olna jahua neets cu tajaye ti eb ani ti tsabal. Xi tsab i olnom neets ca xetsin tunu toltomith. 4 Xi tsab i olnom pel xe xi tsab i te olivo ani xi tsab i cublab candela axi cuajat tin tamet an Ajatic. An Ajatic jaits an thabal cal patal an tsabal. 5 Axi tsablom neets quin ejtou quin taja abal ca cale ejtil i camal tin hui, ani cal nixe xi camal quin tajat tsemtha jitats quin lena ti tomolnax ani ti othnax cal xi tsablom. 6 Biyat ca xetsin ti olnom tin cuenta in cahuintal a Dios, neets quin ejtou quin taja abal yab ca ulits an ab. Jaye neets quin huencou ti xits an ja, ani quin abchi jahuaquits tam cacath yajchictalab teje tsabal. Jayits i calel quin lena quin abchi, antsana neets quin taja. 7 Tam ta ca talits ti olnom cal an cau, tamna neets ca utey jun ejtil i pulic tse acan axi calel al nixe xi luputh jol xan tin cuajattal an teneclabchic ca pejxin cal nixe xi tsab i olnom. Neets ca tsemtha xi tsablom cal an tse acan. 8 Neets ca jilan mool in inictal ti bel al am pulic bichou jun ti tsemtha i Ajatic ti al an cruz. Pel i bichou ejtil am bichou Sodoma ani ejtil a Egipto cum lej pojcax an inicchic taja. 9 Ox a

APOCALIPSIS11 quicha cal tsejel neets ca tsuchin in inictal mool, ani yab neets ca jilan jita cal ta ca joliyat. Tocat neets ca metan cal i inicchic axi tal ma i bichouchic ani ma i pactha bichoulomchic. Neets ca mulcun axi pil in at juntal xitsal ani axi pil i cahuintalab. 10 Neets ca lej culbechic cum tsemthachits nixe xi olnom cal in cahuintal a Dios ani yabats neets quin ejtou quin abchi i cacath yajchictalab teje tsabal. Neets ca pithxin cal i pithoblab cum junax culbel abal tsemthachits an olnom axi yab lena. 11 Ca putunits ox a quicha cal tsejel, tamna a Dios neets quin tsab ejatliy ani neets quin tsacba nixe xi tsab i olnom. Tam ojni neets ca huatath jiquey an inicchic. 12 Xi tsab i olnom neets quin atsa i cau tal ma ti eb antse quin ulu: Quit cathiy teje ti eb. Neets ca tsutat cathithil ti eb al i tocou cal axi ti othnamechic. 13 Tamna neets ca lej telelats tsabal, ma ca tajat paclun tin lajujchil tin yanel an atachic al nixe xi bichou. Neets ca tajat tsemets buc i mil i inicchic cum telelel an tsabal. Ani axi ca xetsinchic ejate neets ca lej jictson cal a Dios ani quim puhuethanchi im bij. 14 Talits an tsabchilab cacath yajchictalab, ani thubat a Dios neets quin abchi xi oxchilab.

bucchilab ngel in juchuy an trompeta ax in chal jaye, ani tam atsat lej cahuith ti eb: Xohue ojni im bajuhuits abal a Dios ani a Cristo abath cal

15Am

Neets ca juchuyat am bucchilab trompeta

APOCALIPSIS11,12 a Dios quin taja ti lej Tsale tim puhuel an tsabal jun ti an inicchic pelac i tsale ani xo itsots. Ani antsana neets quin taja abal etsey. 16 Tam nixe xi jun inic cal tse i yejtselchic axi cuajatchic utat tin tsalat coytal a Dios, nucpanal tin tamet a Dios in cacnalchic. 17 In uluchic: Pulic Paylom Dios ti eb tata a ejtohual ca taja patal jahuats ca lena. Ma ti jayqui it ejat, ani ma xohue, ani ma abal etsey it ejat. I binal i cacnamal yan cum a tejhuamethamal abal a cuaal a lej tsap ca taja patal jahuats ca lena. Xohue neets ca taja tit lej Abatnom cal patal an inicchic. 18 Aba ani neets ca lej tsacuy an inicchic tsabal, bel neets quim baju an quicha tam tata a Dios neets ca abchichic i yajchictalab jahua a pejchith bijchamalits. Neets ca tsejcachic axi tsemenequits. Neets ca pitha i atabilab a tojnalilchic axi xeets ti olnom cal a cahuintal. Jaye neets ca pithachic axi utat cuajil cal tata ani cacnax cal a bij. Neets ca pitha axi yab lej exbath in ey ani jaye axi lej exbath. Im bajumalits an hora abal tata ca quibetha jita xeets ti quibethom cal jahua huaats teje tsabal.

540 u tsuu japiyab an tiyopan ti eb, ani alta u tsuu im bal jun tu cooyab an juncuth tsejcath cau ax a Dios im pithamal in tsacamilchic. U tsuu leytsom an ley ani u atsa lej tumumul an mamlab. Telelel an tsabal lej tsapic ani ijojol tsabal i tujub ab.
19Tam

12

Taley u tsuu jun i jicpath tsubixtalab ti eb. Pel i uxum ejtil max in toltomil pel a quicha ani cubat eblim al a its. In cuaal tin oc i corona ejtil max tsejcath cal lajuj tsab a otchic. 2 Coothits an uxum cal an tele. Cum neets ca huatsin in teleil u thajnal an uxum cal an yajal. 3 Tam u tsuu junaque i tsubixtalab ti eb. Pel i pulic tse acan tsacni ejtil i pulic ajin cal buc in oc ani lajuj in itsam. Ti junchic in oc in cuaal i corona. 4 Im bothonthal cal in hueu tin oxchil in yanel a otchic ti eb, ani in jolantha tsabal. Cubiy an tse acan utat jun ti cuajat an uxum, in le quin capchi an tele axi hueits neets ca huatsin. 5 Tam huatsin jun i inic tele axi neets ca punuhuat ti lej tsapic abatnom cal patal am pactha bichoulomchic. Thubat tixcanchat ani netha an tele jun ti quetel a Dios tin tsalat coytal. 6 Athlats an uxum cale ti athil al jun i joltam jun ti tojojonchamejits an cuajattalab cal a Dios. Taja neets ca beletna ani ca pithan i capnel lajuj tsab i bochic inic cal ox inic a quicha. 7 Tam ti thaycan jun i pulic pejextalab ti eb cal nixe xi tse

An uxum ani an tse acan ejtil i pulic ajin

541 acan ani cal an ngel Miguel axi lej pulic in ey. Tolmiyab a Miguel cal yan i ngelchic ti eb ani tolmiyab an tse acan jaye cal yan i pojcax ngelchic. 8 An tse acan ani am pojcax ngelchic yab in ejtou quin ata a Miguel ani an ngelchic xi alhua, ani jaxtam yabats neets ca jilanchic cal a Dios ca xetsin ti eb nixe xi tse acan. 9 Tajat jolohuat tsabal an tse acan ani xi pojcax an ngelchic. An tse acan jaits an ocox teneclab Satans axi ti biyal tejhuame ti tsan, ani xeets in le quin cambiy tim patal an inicchic. 10 Tam u atsa jun i cau lej cahuith tal ti eb in uchan: Im bajumalits an hora tam a Dios neets quin tejhuametha abal chubax jaja jaits an Jeconthom ani lej Tsale. In lej cuaal in tsalat tsap quin taja patal jahuats quin lena. Aniye jaye a Cristo cum bijithits cal a Dios neets quin tejhuametha in tsalat tsap. In jolou tsabal an ocox teneclab axi quicha ani acal xeets in le quin jolbiy an ebchalabchic tin tamet a Dios axi huahua i cacnal. 11 An teneclab yab in ejtohual quin jolbiy an ebchalabchic, cum paculanchatits in hualabchic cal in xitsal an Cordero, ani jaye in toctsiyal abal belom cal a Cristo tam lenab ca jolbiyat. Yab u jiquethab cal jahua lenab ca tajchin cal an teneclab, ma in cuaal in culbetal quim bina tim ba ca tsemtha max antsana pel in culbetal a Dios. 12 Uchan axi cuajatchic ti eb ca culbe cum atathits an ocox teneclab. Expith neetse quin yajchicna jita cuajatchic ti tsabal ani axi

APOCALIPSIS12,13 cuajat al am pulic lejem, cum tats ti jolohuat ca xetsin an teneclab. Neets ca xetsin huatath tsacul cum in tsoobits abal yabats neets ca xetsin ohuat teje tsabal. 13 Tam tin exlaits an tse acan abal jolohuatits tsabal, tam tin ayna nix an uxum cal axi ti huatsin an inic tele. 14 Pithan an uxum tsab in ocob ejtil in ocob i pulic tiu abal ca cale jumumul ti al i joltam jun ti yab ca ayna cal nixe xi tse acan axi ejtil jaye i tsan. Taja ca beletna ani ca pithan i capnel an uxum ox i tamub cal tsejel. 15 An tse acan in taja ca cale i ja tin hui, ma im baju an ja ejtil i pulic itse. In le quin uctha an uxum. 16 An tsabal in tolmiy an uxum cum motsonits, ani tats ti tala otsits an ja axi calnec tin hui an tse acan. 17 Tam ojni ti huatath tsacuy an tse acan cal an uxum, cale ca pejxin cal in tsacamilchic an uxum axi xeetse tsabal. Jaits jajachic ax im putuhual cal in uchbil jahua ca pithan cal a Dios ani an chubaxtalab jahua pithnenec cal a Jesucristo.

13

In cubat tin hual am pulic lejem, ani u tsuu cale ti al an ja i huatath pulic tse acan. In cuaal buc in oc ani lajuj in itsam. Ti junchic ti junchic in itsam in cuaal i corona ani tin oc ti junchic tsomachic i bij axi cal yab culbel a Dios. 2 U tsuu ejtil max pel i pathum. In acan ejtil in acan i oso ani in hui ejtil in hui i tsoj. Ani pithan in tsap cal nixe xi tsacni tse acan an teneclab jahua tu

Tsab i pulic tse acan

APOCALIPSIS13 olchits, ani jats tin ejtohual quin taja yan janto quithab. Cuajat tin tsalat coytal quetel quin taja ti abatnom, cum in cuaal lej in tsap. 3 U tsuchi jun in oc lej tsojbethachits, ma u tsalpay hueits neets ca tsemets. Ani yab tsemets cum jeleyits, ani jats ti jicpanchab lej ani cacnab cal i inicchic tim puhuel an tsabal. 4 Cacnab jaye nixe xi tsacni tse acan axi ejtil i pulic ajin, cum im pitha in tsap axi jun huatath pulic an tse acan. Ani xi tsablom cacna cal an inicchic. In ulu an cacnaxchic antse: Hualam max jita huaats quim bauchi in tsap ejtil axe xi huatath pulic tse acan? Hualam max huaats jita ca pejxin cal jaja ani ca ata jaja? 5 Ani a Dios in jila an tse acan quin cathatna tim ba ani ti quithab cahuilix cal jaja. Im pitha an quij quin taja ti lej abatnom tsab inic cal tsab a its. 6 Ani chubax xeets in quithab cahuiliyal a Dios ani jajachic axi cuajat ti eb cal a Dios, aniye jaye in tocat cuajattal a Dios jun ti cuajil jaja. 7 A Dios in jila ca pejxin ani quin ata in tsacamilchic a Dios. Pithan in tsap ti abatnom cal tim patal am bichouchic ani tim patal am pactha bichoulomchic, cal tim patal i at juntal xitstalab ani tim patal jahuaquits in cahuintal. 8 Cacna cal patal an inicchic teje tsabal. Pel jajachic axi yab thuchath im bij ti al an u jun ti thuchathits axi pithnenec i it ejattalab cal a Dios. Tam ti yabaye in tsejcamalits a Dios an caylal, tam in thuchamalits al an u im bijchic axi

542 neets ca pithan i it ejattalab cal a Dios. Jaits an u ax in cuaal an Cordero, an Ajatic axi tsemtha ti al an cruz. 9 Quin atsa axe xi cau jahua u ulal jitats junat in ichich cal in ichich a Dios. 10 Jitats quin huica in at inic, neets ca huican jaye. Jitats quin tsemtha cal i cutsil, neets ca tsemtha cal i cutsil jaye. In tsacamilchic a Dios quin cuxuy jahua ca tajchin ani quin tsapna a Dios, cum a Dios neets quin huichbanchi jitats quin taja yab alhua. 11 Taley u tsuu junaque i huatath pulic tse acan cale ti al an tsabal. In cuaal tsab in itsam ejtil in itsam i borrego. Cau ejtil pel i pulic ajin. 12 In cuaal in tsap ejtil an ocoxlab huatath pulic tse acan axi cale ti al am pulic lejem. Neets quin tajchi an inicchic teje tsabal quin cacna xi ocoxlab huatath pulic tse acan axi lej tsojbethame ani taley jeley yab tsemets. 13 An tsabchilab huatath pulic tse acan in tajal yan i labith tajbilab. Ma in taja ca ijcan tsabal i camal tal ti eb tin tsuux hual an inicchic axi xeets teje tsabal. 14 Antsana ti cambiyat an inicchic teje tsabal, in tsalpayal hualam pel i dios. Jats in tajal xi tsabchilab huatath pulic tse acan axi pithnenec in tsap quin taja antsana cal an ocoxlab huatath pulic tse acan. An tsabchilab in ucha an inicchic quin tsejcanchi in tipoth hual nixe xi ocoxlab huatath pulic tse acan axi tsojbethame cal an cutsil ani ejate. 15 Ani an tsabchilab tse acan in ejatliy nixe xi tipoth

543 hual an ocoxlab tse acan. Ma in huital ti cau ani quim bina an cau abal ca tsemtha patal jitats yab in le ti cacnax cal in tipoth hual. 16 Ani tim patal an inicchic axi pulic in ey ani axi iba, axi rico ani axi tsejhuantal, axi tayath tojnal cal in amu ani axi jolat inicchic tim patal jajachic tsomanchat tin huinab cubac ani max iba tim piquib. Cal nixe in tsomal tejhuame abal pel i calab cal nixe xi huatath pulic tse acan. 17 Ca tsomayat an inicchic cal im bij an huatath pulic tse acan, ani max iba cal im bij tam cal an numero axi jaye in le quin ulu im bij. Max yab tsomath yab neets quin ejtou ca xetsin ti tsaum ni ti nujul. 18 Expith jita ca pithan i tsalpathtalab cal a Dios neets quin ejtiy janto in le quin ulu in tsomal nixe xi inicchic. Axi tsalpathchic quin ejtiy nix an numero cal ti exlab nixe xi huatath pulic tse acan. Pel i numero ax in le quin ulu im bij jun i inic. An numero jats acac i bochic inic cal ox inic cal acac.

APOCALIPSIS13,14 tin tamet tin lej tsalat coytal a Dios. Ani cuajatchic taja cal a Dios xi tse i ejattalab ani xi jun inic cal tse i yejtselchic. Expith in ejtohual quin ajatna nixe xi it ajatlab xi bucchic inic cal tse i mil jeconthachits. 4 Pel i inicchic axi tocat, ni jayqui yab in tajamal janto quithab cal i uxum. U tsatel cal an Cordero jutamits ca xetsin jaja. Cum jeconthachits ani jum putat binathits cal a Dios ani cal an Cordero jaxtam u tsutab ejtil max pel i pithoblabchic cal jaja a Dios ani cal an Cordero. 5 Ni jun jajachic yab u janamcau. Cum toquethachits cuajatchic tin tamet tin lej tsalat coytal a Dios, ani yabats in cuaal ni jun i hualabtalab.

14

Taley u tsuu cubat an Cordero axi pel i Ajatic ti al am bolchal im bij Sion. Ani cal jaja huaats bucchic inic cal tse i mil i inicchic thuchath tim piquib im bij jaja an Cordero ani im bij in Tata ti eb. 2 U atsa tal ti eb i cau lej cahuith ejtil tam lej tumumul an ja al i pulic itse ani ejtil max lej tsapic tumumul an mamlab. U atsa jaye ejtil max u teneyab yan i arpachic. 3 Ani u atsa i it ajatlab

Ajat xi 144,000 inicchic

u tsuu jun i ngel xeets ti jumumul tsejel eb. Neets ti olnanchix cal an alhua cau axi neets ca ohuey abal etsey. Neets quin olnanchi tim patal am bichouchic ani tim patal am pactha bichoulomchic, tim patal i at juntal xitstalab ani tim patal jahuaquits in cahuintal. 7 Cau lej cahuith an ngel. In ucha am bichouchic: Cum im bajuhuits an hora tam a Dios neets ti tsejcachic, jaxtam ca cacna a Dios ani ca ajatnanchi im bij. Ca cacna cum jaits in tsejcamal an eb ani an tsabal, ani patal am pulic lejemchic ani patal i elel ja. 8 Tam chich junaque i ngel in ulu: Lej chubax jun tajat quibeyits nixe xi pulic bichou Babilonia cum hualbinenec ani in tajamal abal

6Taley

Cau ox i ngelchic

APOCALIPSIS14 an inicchic ca hualbin. Ejtil max im pithamal tim patal an inicchic am pactha bichoulomchic i vino abal ca utsalin ani quin taja jahua quithab. 9 Tam chich i oxchilab ngel in tsapic ulu: Quin atsa axe xi cau jitats ca tsomanchat tim piquib o tin cubac cal an numero ax in le quin ulu pel i calab cal nixe xi huatath pulic tse acan. Jats nixe axi tsejcanchat in tipoth hual ani cacnab ejtil max pel i dios. Quin taja ti cuenta janto neets ca tajchin cal a Dios max quin cacna nixe xi tse acan. 10 Neets ca tsacuy a Dios tin ebal in hualab nixe xi cacnax, ani neets ca abchin i huatath yajchictalab. A Dios in tsalpayamalits janto tam yajchictalab neets quin abchi ani in cuaalits tojojoth. Ani neets junax cal an Cordero axi pel i Ajatic ani cal an ngelchic quin jolouchic ti al an camal abal quin yajchicna jajachic axi cacnax cal nixe xi huatath pulic tse acan. 11 Ani taja neets ca yajchiquiyat ti al an camal jun ti etsey xumumul am pau. Quicha ani acal neets quin yajchicna jitats cacnaxin cal nixe xi tse acan ani tsomanchat cal im bij. 12 Jaxtam in tsacamilchic a Dios yab ca cacnaxin cal nixe xi tse acan, quim putu cal in uchbil cal a Dios ani quin junini aynanchi im belil a Jesucristo. 13 Tam u atsa jun i cau tal ti eb tin ucha: Ca thucha jun i cau antse: Ma xohue neets ca culbe jitats ca tsemtha tin ebal abal pel i belom cal an Ajatic. Neets ca coyotsits

544 cal i tojlab axi teje tsabal. Neets ca tajchin ti cuenta cal a Dios jantini ti xetsin teje tsabal tin cuenta in tojlabil an Ajatic. Antsana in ulal an Espritu Santo i cau axi lej chubax. u tsuu jun ejtil i inic quetel al i thac tocou. In cuaal tin oc i corona oro ani tin cubac i huiith cutsmath cutsil. 15 Cale tin tiyopanil a Dios ti eb jun i ngel quin tauna axi quetel al an tocou. Lej cahuith in ucha: Cum huejnequits an hualilab ani im bajuhuits in quijil an cotlats, ca cuanchi tit cotol. 16 Tam in cuanchi ti cotol tim puhuel an tsabal. Neets cototol ani mulcucul cal an hualilab. 17 Tam cale junaque i ngel al nixe xi tiyopan ti eb, in nethal jaye jun i huiith cutsmath cutsil. 18 Ani tauna lej tsapic cal junaque i ngel axi cale jun ti cuajat an tsacnaxtalab jun tu binab i tsacchixtalab a Dios. Pel i ngel axi pel i cuentalom cal an camal. Uchan xi jun: Cum huejnequits an lab tuthub tihua ti tsabal, ca cuanchi tit cotol. 19 Tam an ngel in cuanchi ti cotol. Neets cototol ani mulcucul tim puhuel an tsabal cal in hualil an lab tuthub. Taley in jolou an lab tuthub al i balixtalab jun ta ca huatiyat abal ca cale in jalil. Antsana ejtil neets ca tajchin an inicchic tam ca abchin xi lej cacath yajchictalab cal a Dios. 20 Ejtil max neets ca huatiyat nix an lab tuthub eleb ti al am bichou. Neets ca cale tolcocol lej yan in jalil an

14Tam

An cotlats

545 lab tuthub, ma neets ca belats ox i bochic inic i kilmetrochic. In tequem neets quim baju ma tin hui am bichim. In jalil an lab tuthub pel i tipchixtalab cal in xitsal an inicchic axi neets ca tsemets cal an yajchictalab ca abchin cal a Dios.

APOCALIPSIS1416 A ey pel it lej Tsale cal tim patal an inicchic. 4 Cum antsanaits a ey jita hualam yab neets ti cacna ani ti puhuethanchi a bij. Jita hualam yab neets ti ajatnanchi a bij. Tata a ey expith it tocat. Cum in tsuumalits an inicchic abal bolith jahua a tajamal, jaxtam neets ca utey patal am bichouchic abal ti cacna. 5 Taley u tsuu ti eb japquinal an huileb ti al an tiyopan in tocat cuajattal a Dios. 6 Tats tu calel xi buc i ngelchic cal buc i yajchictalab. U tsuu thac toltomith lej leyoyol, ani in cuaal i huiclab oro tin ichich. 7 Jun cal nixe xi tse i ejattalab jahua tu olchits, im pitha ti junchic xi buc i ngelchic ejtil i lac oro. Alta in cuaal xi buc i cacath yajchictalab axi a Dios neets quin abchiye an hualab caylal. Jaits a Dios axi ejat abal etsey. 8 Ani ti al nixe xi tiyopan ti eb u tsuu tuchichic cal i pau, ax in le quin ulu abal a Dios in lej cuaal in tsap ani in tsalat. Ani ni jita yab neets quin ejtou ca otsits taja ma an ngelchic quin tala jolantha tsabal nixe xi buc i cacath yajchictalab.

15

U tsuu ti eb junaque i jicpath tsubixtalab. U tsuu buc i ngelchic ti junchic in chal buc i yajchictalab. Pelchic xe i taltalab yajchictalab axi a Dios neets quin abchi an hualab caylal. 2 Tam u tsuu ejtil i pulic lejem jantini max pel i lam ani tsacni ejtil i camal, ani utat cuajat yantalam i inicchic. Pelchic xe axi yab in cacnamal nixe xi huatath pulic tse acan ax in le quin taja ti dios. Yab in tuthumal in cualal tin tamet in tipoth hual, ani yab tsomath cal an numero ax in le quin ulu pel i calab cal nixe xi tse acan. In cuaalchic i arpa axi pithnenec cal a Dios. 3 In ajatnanchalchic im bij a Dios ejtil in ajatnanchamal a Moiss in tojnalil a Dios ti jayqui tam ti calthajits an Israelchic ti Egipto. Jaye in ajatnanchal im bij an Ajatic bijiyab jaye ti Cordero. An ajatlab u atsa antse: Tata ojni Dios pel it pulic Paylom. Patal jahuats ca lena a ejtohual ca taja. I jicpanchal am pulic tajbilab patal jahua a tajamal. Lej bolith ani lej chubax jahua a tajamal.

Buc i ngelchic cal buc i yajchictalab

16

Taley u atsa i cau lej cahuith tal al nixe xi tiyopan. Uchan xi buc an ngelchic: Nixe xi buc i cacath yajchictalab ax a chal al an lac, ca jolanthanchi an inicchic axi ti tsabal. Pel i yajchictalab in abchal a Dios cal an inicchic axi ejate xeets ti tsabal.

Axi buc i cacath yajchictalab

APOCALIPSIS16 ocoxlab ngel in jolanthanchi an yajchictalab patal an inicchic axi cacnax cal nixe xi huatath pulic tse acan ani tsomath cal an numero ax in le quin ulu pel i calab cal jaja. Tajat jilconchic lej letsachic an tit lej cacath ani lej yajchic. 3 An tsabchilab ngel in jolanthanchi jaye an yajchictalab ti al am pulic lejem. Tajat huencon ti xits am pulic lejem ejtil in xitsal i tsemelom. Tala tsemets patal jahua xeets ti al am pulic lejem. 4 An oxchilab ngel in jolanthanchi an yajchictalab ti al am pulic itsechic ani ti al an elel ja. Tajat huencon an ja ti xits. 5 Tam u atsa an ngel axi cuentalom cal an ja in ulu: Cum it lej pulic Paylom ti eb ani it Dios expith lej tocat, in tomnal tata a Dios an inicchic tsabal antsana ca abchi i yajchictalab. 6 In tomnal antsana ca huichbanchi an yajchictalab an inicchic cal ax ti tsemthame i inicchic axi utat cuajiy cal tata Dios. Pelchic xi inic axi ti jayqui xetsin tsabal ti olnom cal a cahuintal. Xohue a tajchal axi tsemthomac quin utsa nixe xi ja huencoth ti xits. Jaits in tomnal ca tajchin cum in ey hualbith ani tata it lej tocat, yab a ejtohual ca cuxuy an hualabtalab. 7 Taley u atsa i cau tal ti al nixe xi tsacnaxtalab jun tu binab i tsacchixtalab a Dios ti al an tiyopan ti eb in ulu: Tata expith it pulic Paylom ti eb a ejtohual ca taja patal jahuats ca lena. A tajchal an inic an

546 tsejcaxtalab cal i chubaxtalab ani cal i bolithtalab. 8 An tsechilab ngel in jolanthanchi an yajchictalab ba ta quicha, ani a Dios in taja abal ca taiy an inicchic cal in tsap a quicha ejtil max pel i camal. 9 Ani tim patal an inicchic jilcon lej cacath tala taiyits. Aba ani antsana ti tajchin cal a Dios, bel yab jictsonal cal in hualab cal nixe xi yajchictalab. Ni abal jay yab in le quin cacna a Dios ti eb, tocat xeets ti quithab cahuilix bel cal jaja. Ani jaits a Dios expith axi in cuaal in tsap antsana quin abchi an inicchic nixe xi buc i cacath yajchictalab. 10 Am bochilab ngel in jolanthanchi an yajchictalab jun ti quetel tin coytal nixe xi huatath pulic tse acan. Ani tajat yicutsin an tsabal. Xeets an inicchic catcucul cal in lecab cum huatath in yajchicnal. 11 Bel yab jictsonal cal in hualab an inicchic abal quin jila yabats quin taja jahua yab alhua. Cum lej letsachic an tit ani in yajchicnal yan i yajchictalab, jaxtam xeetse ti quithab cahuilix cal a Dios ti eb. 12 An acacchilab ngel in jolanthanchi an yajchictalab ba am pulic itse Eufrates. Tajat taleyits an ja abal taja ca tsejcan i bel jun ta ca chich an tsalechic axi neetsac ca chich ma ti calel quicha. 13 Tam u tsuu ox i atax in inictal ejtil i tim. An ocoxlab atax cale tin hui nixe xi tsac tse acan axi ejtil i pulic ajin, an tsabchilab cale tin hui nixe xi ocoxlab huatath pulic tse acan, ani an oxchilab cale

2An

547 tin hui nixe xi tsabchilab huatath pulic tse acan ax in tajalac ti caulome cal a Dios ani yab chubax in ey. 14 Nixe xi ataxchic pel i calab cal an ocox teneclab. Xeets in tajal i labith tajbilab. Xeets tim puhuel an tsabal in uchal an tsalechic ca junax tamcun abal ca pejxin cal a Dios tam quim baju am pulic quicha jahua a Dios im pejamalits neets ca pejxin. Jaits a Dios axi expith in ejtohual quin taja patal jahuats quin lena. 15 Ani in ulu a Dios abal neets ca paiy tsabal jun jictohual jantini jun i cue tam ni jita yab in tsobim. Jaxtam in tomnal an inicchic ca cuajiy tsejcacathits in ichich abal quim batsu a Dios. Max antsana ti tsejcacathits in ichich tam yab neets ca tithebe tam ca chich a Dios ani max i neets tam ca tithebe quin atsa ejtil max cotith. 16 Taley tamcunits nixe xi tsalechic al i cuajattalab im bij ti hebreo cau Armagedn. 17 Ani am bucchilab ngel in jolanthanchi an yajchictalab ba an eb. U atsa tal al nixe xi tiyopan ti eb jun ti quetel a Dios tin lej tsalat coytal jun i cau lej cahuith in ulu antse: Im bajuhuits an hora hueits neets ca taley an eb ani an tsabal. 18 Tam ti leytsom an ley abal jutamqui ani huatath tsapic tumumul an mamlab. Telelel an tsabal lej huatath, ma ni jayqui yab im bajumal ca telelats antsana. Ni jayqui an inicchic in tsuumal antsana ca tajan. 19 Motson an tsabal ani jilcon ti ox pejach am pulic bichou Babilonia. Tim patal

APOCALIPSIS16,17 am bichouchic tim puhuel an tsabal tajat paclunits. Cum a Dios in tila abal nixe xi pulic bichou Babilonia in tsalpay abal lej pulic in ey ani cathat in tajamal, jaxtam in abchi axi ms cacath an yajchictalab. Jats ti tsacuy a Dios cal jajachic. 20 Tajat tsibcajits patal an tsenchic ani patal an tsaclath tsabalchic. 21 Ijcan tsabal tal ti eb i pulic tujub ab in alem ma tsab inic kilochic ti junchic. Cum antsana lej yajchiquiyab an inicchic cal a Dios, jaxtam in quithab cahuiliyal a Dios.

17

Tam utey cal nana jun axi buc i ngelchic ax in chithamal ejtil i lac oro ax in cuaalac xi yajchictalab, ani tin ucha: Quit utey cum nan neets tu tsubinchi an yajchictalab ax a Dios neets quin abchi am pulic bichou Babilonia. Pel i bichou axi ejtil i uxum ca juncun cal axi yab in quimathil. In tajal ejtil i uxum tsale axi quetel ti abatnom cal an inicchic ax u cuajil utat cal am pulic lejem. 2 In ey ejtil i inicbe cum in cambiyal yan i tsalechic cal in alabental, ani in junax tajal quithab. Ejtil max im pithal an inicchic tim puhuel an tsabal i vino abal ca utsalin ani quin taja quithab jaye jajachic. 3 Tin netha an ngel ti al i joltam, ani taja tin tsubinchi an Espritu Santo jun i uxum punat al i lej pulic tsac tse acan. An tse acan in cuaal buc i oc ani lajuj in itsam, ani tim puhuel in inictal thuchath i bij axi

A Dios in jolbiyal am pulic pojcax bichou Babilonia

APOCALIPSIS17 cal yab culbel a Dios. 4 Toltomith an uxum cal i tsac toltom ani taat tsacni. Alabel cuajbaxlith cal i oro ani cal i alabel tujubchic ax u eynal ti cuajbaxtalab, ani cal i oulab axi uxnal ti perla. Tin cubac in chithal ejtil i lac oro in cuaal janto tin al ax in le quin ulu i atax tajbilabchic jahua in tajamalits jaja. 5 Tim piquib thuchath i cau axi yab u ejtiyab cal an inicchic. In ulal: A Babilonia pel i bichou lej pulic in ey. Pel i mimlab cal axi inicbechic ani cal patal jitats in tajal quithab teje tsabal. 6 Ani u tsuu abal utsal an uxum, ejtil max in utsanchamal in xitsal axi yantalam i inicchic tsemthame cum pelac in cal a Dios ani cum pelac i tsatel cal a Jess. U lej jicpa tam tu tsuu an uxum antsana. 7 Ani tin ucha an ngel: Jale hualam a jicpal? Neets tu olchi an tsinat cau janto tam tipchixtalab nixe xi uxum ani jaye nix an tse acan ax pel im pun in cuaal buc in oc ani lajuj in itsam. 8 An tse acan jahua a tsuumal xeetsac ejat ti jayqui, xohue itsots. Neets ca tsab cale ti al nixe xi luputh jol in cuajattal an teneclabchic. Neets ca xetsin tsabal junil ani talbel neets ca tajat quibey abal etsey. Neets ca tsutat cal an inicchic axi xeetse ejat tsabal, ani neets quin lej jicpachic abal ejatac, ani tsemets, ani tsab ejtsin junil. Pelchic i inic axi yab thuchath im bij ti al an u jun ti thuchathits jitats pithnenec i it ejattalab cal a Dios. Ma tam ti yabaye in tsejcamal a Dios an caylal, tam in thuchamalits al an u

548 jajachic im bij axi neets ca pithan i it ejattalab cal a Dios. 9 Jitats in huital quin ejtiy quin lej tsalpanchi an cau jahua neets tu uchaye. Xi buc in oc an tse acan in le quin ulu abal pel buc i bolchal jun ti quetel ti abatnom nix an uxum. 10 Xi buc in oc an tse acan in le quin ulu jaye abal pel buc i tsalechic. Bo yabats pel i tsale. An acacchilab in tajal ti tsale xohue. Xi bucchilab neets ca punuhuat ti tsale talbel. Ani tam ca chich jaja yab neets ca lej ohuey ti tsale. 11 Huaatse i huaxicchilab tsale. Jaits nix an huatath pulic tse acan axi xeetsac ejat ti jayqui, xohue itsots. Jaits axi talbel neets ca tajat quibey abal etsey. Pel in juntal jaja cal xi buc i tsalechic. 12 Xi lajuj in itsam a tsuumal in cuaal nix an tse acan in le quin ulu abal pel lajuj i tsalechic axi yabaye im bajumal quin taja ti tsale. Neets ca pithan talbel an quij expith jun i hora quin junax taja ti tsale cal nix an tse acan. 13 Xi lajuj in cuaal in culbetal quin jila an huatath pulic tse acan quin taja ti ocox tsale. 14 Neets ca pejxin quin tomolnachic an Ajatic axi bijiyab jaye ti Cordero. Ani neets ca atanchic cal an Ajatic cum jaits jaja an lej ocox Tsale cal tim patal an tsalechic ani jaits an lej Ajatic cal tim patal an ajaticchic. Neets ca tolmiyat an Ajatic cal patal an inicchic axi bajuth ani tacuthits tin tsacamilchic a Dios. Pelchic ax im putuhual in uchbil cal a Dios. 15 Tin ucha an ngel jaye: Nix an ja jun ti utat quetel am pojcax uxum in le quin

549 ulu abal pel i bichouchic ani i pactha bichoulomchic. Huaats yan i at juntal xitstalab ani yan i cahuintalab. 16 Nixe xi lajuj in itsam an tse acan ax in le quin ulu lajuj i tsalechic, neets quim pojca am bichou Babilonia axi ejtil i inicbe. Neets quin tala tixcanchi jahua in cuaal ani quin jila tsejhuantal. Neets quin capchi in tuul ani quin chicchi im beclac an uxum. 17 A Dios neets quim pithanchi in tsalap nix an lajuj i tsalechic abal antsana quin tajchi an uxum. Xi lajuj neets quin jila nix an tse acan quin taja ti ocox tsale, ani cal patal jahua neets quin taja jaja neets ca putun an cau jantini in ulumalits a Dios neets quin taja. Pel in culbetal a Dios antsana ca tajan. 18 Nix an uxum ax a tsuumal pel i tipchixtalab cal am pulic bichou Babilonia axi lej abatnom cal tim patal an tsalechic tim puhuel an tsabal.

APOCALIPSIS17,18 Patal an tsalechic tim puhuel an tsabal quithabmenequits cal nix am pulic bichou. Lej ricomenec an nujulchic tim puhuel an tsabal cum lena yan janto ca tsaiyat cal axi huatath cainchix cal janto ti alquith alabeltalab. 4 Taley u atsa tal i cau ti eb in ulu: Tatachic ax pel ti tsacamilchic a Dios quit calpan al nixe xi bichou. Yab quit junax hualbin cal an cuajilchic taja, i canats quit abchin i yajchictalab ejtil jajachic neets ca abchin. 5 Max ca mulcun in hualab nix am bichou neets ca ulits ma ti eb. A Dios yab neets quin ucchiy cum in hualabchic lej yan. 6 A Dios neets quin tajchi nixe xi bichou jantini jajachic al am bichou in tajchamal in tsacamilchic a Dios, ma tsab huichcothe. Neets quin yajchiquiy tsab huichcothe. 7 Cum nix am bichou in cathatnamal tim ba ani in lej quijithnamal i alquith alabeltalab jaxtam ca abchin cal a Dios i cacath yajchictalab abal quin lej yajchicna. Ca atsa janto in ulal nix am bichou, abal lej alhua quetel ejtil i uxum tsale. Yab pel ejtil i tsemchith uxum ja, ani yabcua neets quin yajchicna. 8 Aba antsana in ulal, ti juncats a quicha neets ca abchin yan i cacath yajchictalab. Neets ca tsemets yan cal i yaulats ani cal i jayil. Neets ca xetsin lej tepithchic. Neets ca tajat quibanits cal i camal. Cum jolbinenequits cal in hualab, jaxtam neets ca tajat quiban. A Dios in cuaal in lej tsap abal quin tajchi jahuats jaja quin lena nixe xi bichou.

18

Taley u tsuu jun i ngel axi lej pulic in eytal cal a Dios, tal paiil ti eb. Lej tajajal, ma in tajbayal tim puhuel an tsabal cal in tajax. 2 U cau lej tsapic cahuith in ulu: Lej chubax tajat quibenequits am pulic bichou Babilonia. Xo pel in cuajattal i teneclabchic ani yan jahuaquits tam ataxchic. Tats tu mulcunal patal jahuaquits i pojcax tsitsin. 3 Ejtil max nix am pulic bichou im pithamal an inicchic tim puhuel an tsabal i vino abal ca utsalin ani quin taja quithab.

Quibeyits am bichou Babilonia

APOCALIPSIS18 ca tsutat xumumul im paulil am bichou cal an camal, tam neets ca uquin ani ca lej tepin an tsalechic teje tsabal axi junax hualbinenec cal nix am bichou. Yabats neets quin junax quijithna i alquith alabeltalabchic. 10 Neets ca tixcan tin cuajattalchic ca cuajiy ou, cum neets ca huatath jiquey cal xi cacath yajchictalab. An tsalechic neets quin ucha am bichou: Tata ojni pelac it pulic bichou Babilonia lej cathpich a ey. Ani xohue it huatath tsejhuantal, cum jun jictohual it tajat quibanits. 11 Cum yabats neets ca jilcon jita ti tsaum cal an nujnel, jaxtam neets ca lej tepin ani ca uquin an nujulchic. 12 Jolatits quin xetsintha i nujnel jahuaquitsqui, axi jahua tsejcath cal i oro ani cal i plata, axi jalbith an anillochic ani an oulab axi uxnal ti perla, axi huinat alhua toltom caiyab cal i tsale, axi eyextalab tsejcath cal i nihuihuil te ani cal i jalbith te ani cal i tujub lej jalbith marfil, axi eyextalab tsejcath cal i bronce ani cal i patal ani cal i tujub mrmol. 13 I canela, i ilal, i jom, i nihuihuiltalab, i vino, i aceite, i harina, in hualil i lab em, i burrochic, i ovejachic, i bichimchic, i carrochic, ma i inicchic axi nujuhuabac cal i amulab, tim patal jahua tu uchaits yabats nujuhuab. 14 An nujulchic neets quin ucha am bichou: Xo yabats huaats an cuju hualilab ax a culbetnamal ca capu. Tala quibanits patal jahua huinat alhua ani jahua huinat tsalat ax a cooyamal.

550 an nujulchic axi ricomenec cum yan in nujchamal nixe xi bichou, neets ca ou tixcan cum neets ca jiquey cal xi cacath yajchictalab abchinal am bichou. Neets ca lej tepin ani ca uquin. 16 Neets quin uluchic: Tata ojni pelac it pulic bichou ani xo itsots. Xo it huatath tsejhuantal. Pelac ejtil it uxum lej alhua tsejcath ejtil ti alhua tsejcath i uxum tsale cal i alabel toltom, cal i oro, cal i anillochic, ani cal i oulab. 17 Jun jictohual it tala quibethanchatits lej yan a cooyamal ti jayqui. Neets ca ou tixcan cal nix an quibenec bichou patalchic axi belthom cal am barcochic ani an calelchic axi neets al i barcochic. Aniye jaye neets ca tala tixcan patal axi tojnal al i barcochic ani ax in eyenthal i barco ti ictom. 18 Tam quin tsuuchic xumumul im paulil nix am bichou cal an camal, neets ca thajan an inicchic antse: Yab huaats i bichou ax im bajumal ti lej pulic ejtil am pulic bichou Babilonia. 19 An inicchic neets quin jolchi i pojoth anam tin oc abal in lej yajnal tajat quibanits am bichou. Neets ca tepin ani ca uquin. Ca thajan antse: Tsejhuantal tata ax pelac it pulic bichou. A tolmiyamal ca ricome patal an inicchic ax in atlomnamal i barcochic. Lete abal jun jictohual it tajat quibanits. 20 Uchan cal nix an ngel patal axi cuajatchic ti eb ca culbe cum antsana ti quibanits nix am bichou. A Dios in tajchamal jahua in

9Tam

15Nix

551 tomnal quin tajchi am bichou, in abchamal i yajchictalab. Patal ax pel in abathualejil, ani patal ax pel in caulomejil, ani patal jita pel in tsacamil a Dios, tim patalchic ca culbe, in ulu an ngel. 21 Taley u tsuu jun i ngel lej in cuaal in tsap, im pena i pulic tujub ejtil ax u eynal ti tseentalab ani im petna ti al am pulic lejem. In ulu: Jantini ti quibejits ax an tujub ax u petnamal, antsana ti neets ca tajat quibejits am pulic bichou Babilonia. Ni jayqui yabats neets ca tsutat. 22 Yabats neets ca atsatbe teneyab i arpa taja. Xo xanto an tsul ani an trompeta. Ni jayqui yabats neets ca xetsin i tojnal taja. Yabats neets ca atsatbe jita ti tseel. 23 Yabats neets ca tajbaxin i tajablab taja. Yabats neets ca huatsin i ajib ejtil ax u tajnal tam huaats i tomquintalab lej culbel an inicchic. Xo xanto an nujulchic axi xetsinenec taja. Pelac in ey xi ms pulic nujulchic tim puhuel an tsabal. Yabats neets quin ejtou cal in cambixtal quin cambinchichic i inicchic jantini ti jayqui in cambinchamal. 24 Al nix am bichou jun ti xeetsac yan i tsemthom inicchic tats ti tsemthame yan in tsacamilchic a Dios ani yan axi xetsinenec ti olnom cal in cahuintal a Dios, ani jaxtam abchinal i yajchictalab cal a Dios. Taley u atsa cau lej cahuith i pulic mulcunel an inicchic ti eb, in ulal: I ajatnanchal im bij an Ajatic. I puhuethanchal im bij i

APOCALIPSIS18,19 Diosil cum jaits jaja ax tu jeconthal. Expith jaja in cuaal in tsalat tsap quin taja patal jahuats quin lena ani expith ja lej pulic in ey. 2 A Dios etsey in tajchal an inicchic i tsejcaxtalab cal i bolithtalab ani cal i chubaxtalab. In jolbiyamalits nix am pulic bichou Babilonia axi ejtil i inicbe, cum cal in ataxtal in tajamal abal ca hualbin an inicchic tim puhuel an tsabal. Ani cum tsemthanchame a Dios in tojnalilchic, jaxtam a Dios in huichbanchal am bichou cal i cacath yajchictalab. 3 An mulcunel in tsab ulu: I ajatnanchal im bij a Dios cum jaja neets quin yajchiquiy etsey nixe xi pulic bichou Babilonia ti al an camal. 4 Ani nucpanal in cacnal a Dios xi jun inic cal tse i yejtselchic ani xi tse i ejattalab. Cuajatchic tin tamet in tsalat coytal a Dios. In uluchic: Etsey in tajal chubax a Dios. I ajatnanchal im bij. 5 Tam u atsa cau jajachic axi cuajat tin tonith in tsalat coytal a Dios, in uluchic: Ca ajatnanchat im bij a Dios cal patal in tojnalilchic ani patal jitats in le quin cacnanchi im bij a Dios. Axi pulic in ey, ani axi yab lej pulic in ey, tim patalchic quin ajatnanchi im bij.

19

atsa jaye lej tsapic cau an mulcunel, ejtil tam lej tumumul

6U

Neets ca tomquin an Ajatic cal im bichohuil

APOCALIPSIS19 an ja ti al am pulic itse ani ejtil tam lej tsapic cau an mamlab, in ulalchic: I ajatnanchal im bij i pulic Paylom Dios cum expith jats in cuaal in tsalat tsap. Im bajumalits neets quin taja ti lej Tsale cal tim patal an inicchic. 7 Xohue im bajumalits tam an Ajatic axi bijiyab jaye ti Cordero neets ca tomquin cal im bichohuil, ani neets ca huatsin i quijithtalab. Jaxtam cu culbe ani qui bina i cacnamal yan cal a Dios. Im bichohuil a Dios cuajat alhua alabel tsejcathits ejtil i tsicach tam neets ca tomquin. 8 Lej alhua tsejcathits cal i alabel tocat toltom lej leyoyol. Nix an tocat toltom pel i tipchixtalab cal in tocat in tsacamilchic a Dios. 9 Tam tin ucha an ngel antse: Ca thucha jun i cau antse: Neets quin atsa lej culbel in ichich jitats bijithits ca chich cal a Dios ca cuajiy tam ca tomquin an Cordero cal im bichohuil a Dios. Tin ucha an ngel abal pel i lej chubaxtalab in cahuintal a Dios ax tin olchi antsana. 10 U tuthu u cualal tin tamet an ngel abal cu cacna, ani tam tin ucha: Yab ca tuthu a cualal antsana abal tiquin cacna. Nan jayetsequi jantini tata ani an ebchalabchic pel tin tojnalil a Dios. U belchalne an chubaxtalab jahua in olnamal a Jess. A Dios jaits expith ca cacna ani yab nana tiquin cacna, in ulu.

552 Ani patal jitats quin olna an chubaxtalab jantini tin olnamal a Jess, jaits pel i lej chubax caulome cal a Dios. u tsuu japith an eb. Taja cale jun i thac bichim ani cal i punel im bij Pututh ani im bij Chubax. Jaits an Ajatic in ey pututh in tajal. Neets ti pejx ani neets ti Abatnom cal an inicchic axi cal ti yab u lenab jaja. 12 In tsuuxtal hual u tsuchi maquiquil ejtil i camal ani tin oc in cuaal yan i corona. In cuaal thuchath im bij axi expith jaja in exlal. 13 In toltomil ejtil max mucuth cal i xits. Im bij am punel pel axi bijiyab ti Cau abath cal a Dios. 14 U tsuu tal tin cux i pulic mulcunel punat al i thac bichim jaye ax ti eb. Jaits neets quin tolmiy an Ajatic ca pejxin cal ax tu tomolnab. Alhua tsejcath an mulcunel cal i thac toltom lej tocat. 15 An Ajatic in cuaal tin hui ejtil i huiith nacat cutsil cal neets quin ata patal an inicchic axi tomolnax cal jaja. Neets quin taja ti lej tsapic Abatnom cal jaja chic. Neets quin tajchichic ejtil tam i inic exom in quetsal i lab tuthub al i huatimtalab abal quin canchi in jalil. Neets quin lecachic axi ms cacath yajchictalab cum tsacul a Dios cal in hualab jajachic. Ani jaits a Dios expith in cuaal in tsalat tsap abal quin tajchi an inicchic jantots quin lena. 16 Ti al i botsat toltom ani tin tsejet an Ajatic thuchath pel i ocox Tsale cal patal an tsalechic ani pel i ocox Ajatic cal patal an ajaticchic.

11Taley

Am punel cal an thac bichim

553 u tsuu jun i ngel cubat ba a quicha. U atsa in taunal patal an tsitsinchic axi xeets jumumul ti eb, in uchachic: Quit mulcun ca capchi xi yan janto neets ti pitha a Dios. 18 Neets ti pitha ca capchi in tuul i tsalechic, i oclec soldado, i pathay inic, i bichim, i punel, i inicchic axi tayath tojnal cal in amu ani axi pel i jolat inicchic, axi pulic in ey ani axi yab pulic in ey. 19 Taley u tsuu nix an huatath pulic tse acan ani an tsalechic teje tsabal junax cal in soldadojilchic, tamcuthits abal ca pejxin cal an Ajatic axi punat al an thac bichim ani cal am pulic mulcunel tsatat cal jaja. 20 Tam u tsuu huicat an tse acan ani jaye nix ax in timcoyal an caulome cal a Dios ani yab ja. Jaits ax in tajamal i labith tajbilab tin tsuux hual an inicchic axi tsomath cal im bij an tse acan ani cacnax cal jaja. In lej cambiychic cal nixe xi labith tajbilab jahua in tajamal. Petna ejat xi tsablom ti al an camal. 21 Ani tajat tsemthajits tim patal an soldadochic cal in cahuintal an Ajatic axi ejtil i nacat cutsil. Jaits an Ajatic axi punat ti al an thac bichim. Ani ajhuejits tim patal an tsitsinchic cal in tuul nixe xi inicchic axi tsemtha cal in cahuintal an Ajatic.

APOCALIPSIS19,20 ngel in yacua ani in huica nix an tsac tse acan axi ejtil i pulic ajin. Jaits a Satans an ocox teneclab axi ti biyal tejhuame ti tsan. Ca huicat cooyat jun mil i tamub. 3 Im petna ti al an luputh jol ca cuajiy huicat mil tamub. In mapchi an huileb ani in lej alhua texquey. Biyat tam ojni yab in ejtohual ca xetsin ti cambix cal an inicchic tsabal. Ca putunits xi mil tamub, tiquele neets ca hualca ca xetsin junil tsabal tsab ox a quicha. 4 Taley u tsuu i tsalat coytalab jun ti quetel i inicchic axi pithach cal a Dios in uchbil quin tajchi i tsejcaxtalab in at inicchic. Jaye u tsuu jajachic axi mutsinchat in oc tam ti xetsin tsabal ti olnom cal an chubaxtalab tin cuenta a Jess ani cal in cahuintal a Dios. Jaits jajachic axi yab in cacna nix an tse acan, ani yab tsomanchat im bij tim piquib ni tin cubac. U tsuuchic abal tsab ejthachits junil ani cuajat ti junax abatnom cal a Cristo biyat ca taley xi mil tamub. 5 Pel jajachic axi tsemenequits ani pel i ocox cuenel axi ejthachits. Axi queatchic tsemenequits neets ca ejtha junil talbel tam ca taley xi mil tamub. 6 Axi antsana neets ca ocox ejtha neets ca lej culbe ani ca lablinchat cal a Dios. Yabats jantini ta ca jolohuat ti al an camal quin yajchicna abal etsey an taltalab yajchictalab. Tocat neets ca eyentha tin tojlabil cal a Dios ani cal a Cristo ejtil ti eyentha am palechic ti jayqui. Neets ca eyentha ti junax abatnom cal a Cristo nixe xi mil tamub. 7 Ca putunits xi mil tamub, tiquele neets ca hualca a Satans.

17Taley

20

Taley u tsuu paiil ti eb i ngel in chal i calaniyo patal ani cal an llave quin japiy an huileb ti al nixe xi luputh jol in cuajattal an teneclabchic. 2 Ani an

An quij mil tamub in ohuat

APOCALIPSIS20,21 ca xetsin tim puhuel an tsabal ti cambix junil cal an inicchic. Quin cambiy am bichou Gog ani am bichou Magog. Neets quin tamcuy ti tolmix cal am pejextalab lej yantalam i soldadochic taja ejtil an quithib ti al am pulic lejem yab u ejtohuab ca ajiyat. 9 Neets ca tamcun yantalam ma tim puhuel an tsabal. Quin tocbay in tsacamilchic a Dios ti al am bichou Jerusaln axi lei ichich hual can cal a Dios. A Dios neets quin abchi i camal ti eb ca tajat tala quibanits tim patal nixe axi tomolnaxchic cal a Dios. 10 Axi cal ti neets ca cambiyat nixe xi tamcuth soldadochic, an ocox teneclab neets ca jolohuat ti al an camal ani ti al an calul abal quin yajchicna quicha ani acal abal etsey. Tats ti jolohuamejits jaye nixe xi tse acan ani jaja ax in timcoyamal an caulome cal a Dios ani yab ja.

554 yab joliyat tsabal, jaye axi joliyat tsabal. Ejthajitschic cal a Dios ani tajchinal an tsejcaxtalab cal a Dios ti junchic tim patal jantinits in tajamal in tajbil tam ti xetsin ejat teje tsabal. 14 Tim patal nixe xi pojcax ejattalab a Dios in tala jolou ti al an camal quin yajchicna abal etsey an taltalab yajchictalab. 15 Tats ti jolohuat patal an inicchic yab thuchath im bij ti al an u jun ti thuchathits im bijchic axi pithnenec i it ejattalab cal a Dios.

8Neets

21

u tsuu a Dios quetel tin thac tsalat coytal. Tajat tsibcan an tsabal ani an eb jahua i exlal xohue. 12 U tsuu cuajatchic tin tamet a Dios axi tsemenequits ani ejat junil. Cuajatchic axi pulic in ey tam ti xetsin tsabal ani axi yab pulic in ey. A Dios in japiy i u jun ti thuchathits in tajbil, ani in tajchichic an tsejcaxtalab jantin ti quin tsuu in tajbilchic. Huaats i u jaye jun ti thuchath im bij jajachic axi pithnenec i ti ejattalab cal a Dios. 13 Cuajat taja an inicchic axi tsemtsits tam ti xeets al an ja ani

Tam ca tsejca an inicchic cal a Dios axi quetel tin thac tsalat coytal
11Taley

Taley talbel u tsuu an it eb ani an it tsabal. Tsibcanenec axi ocox an eb ani axi ocox an tsabal ani axi ocox an ja. 2 Nana in Juan u tsuu u pail ti eb i tocat bichou im bij it Jerusaln. Lej alhua tsejcath patal an inicchic axi tal al nixe xi bichou ejtil ti alhua tsejcath i tsicach axi neets ti tomquinel. 3 U atsa jun i cau lej cahuith tal ti eb, in ulu: Ca lej taja ti cuenta abal a Dios u cuajilits tsejel xohue cal im bichohuil. Cum pel in cal neets quin alhua beletna. Ani jaja jats axi neets etsey ti junini cacnax cal a Dios. 4 Ani a Dios neets quin tajchi im bichohuil quin tsuu expith jahua alhua, ani yabats neets ca huatsin ni janto yab alhua abal yab ca uquin. Talits an tsemla, an uquiltalab, an tepithtalab, an yajchictalab. Yabats huaats jahua yab alhua ejtil ti jayqui. 5 Quetel a Dios tin tsalat coytal, in ulu: Ca taja ti cuenta abal nan patal u tala tsejca it.

An it eb ani an it tsabal

555 Tin ucha: Cum chubax an cau jahua nan tu uchal, jaxtam ca belchi ani jaye ca thuchanchi. 6 Ani talbel tin uchaye: Patal jahua u tsalpayamalits neets cu taja, jats u tala tajamalits. Nanaits in tsiquix cal patal ani in talabethax cal patal. Nanaits in ocox ejat ani ni jayqui yab neets quin taley. Nan neets cu pitha i ja quin utsa jitats u chiquel. Pel i ja ax u calel abal etsey al i elel ja, cal ca xetsin ejat abal etsey jitats quin utsa. Yab u nujuhuab. 7 Patal jitats quin taja expith jahua alhua, jaits nan neets cu jila ti junax thabal cal nana patal jahua u cuaal. Jaits jajachic axi neets tiquin cacna, ani nan neets cu tsacamna. 8 Huaats axi jicmachic ani huaats axi yab tim belchal u cahuintal. Huaats ax in tajalchic atax, axi pel i tsemthom inic, axi xeets ti inicbe ani ti uxumbe, axi an thimanchic, ax in diosnal i thulcuts, axi janamcau. Patal jitachic antsana in ey neets cu jolou ti al an camal quin yajchicna abal etsey an taltalab yajchictalab.

APOCALIPSIS21 Espiritu Santo tin tsubinchi am pulic tocat bichou Jerusaln u pail ti eb. Pel im bichohuil a Dios axi paba cal jaja. 11 U tsuu lej tajajal cal in tajax a Dios. Lej maquiquil ejtil i jalbith tujub axi uxnal ti jaspe ani eynal ti cuajbaxtalab. Lej tajajal ejtil i lam. 12 Am bichou lej tocat tenmathits cal i tibath tujub. Tin tonith in cuaal lajuj tsab i huilebchic. Ti junchic an huileb cubat junchic i ngel, ani ti junchic an huileb thuchath junchic taja im bij xi lajuj tsab i cuenel an Israelchic. 13 In cuaal ox i huileb in tamtem ti calel quicha, ani ox ti tsaylel, ani ox ti alal, ani ox ti otsel quicha. 14 Coyots an tibath tujub eblim al lajuj tsab i tujub. Ti junchic an tujub thujchath junchic taja im bij xi lajuj tsab in abathualejilchic an Cordero. 15 An ngel ax tin taunal in cuaal i tiplab oro abal quin tipoy am bichou ani in huilebilchic, ani jaye an tibath tujub. 16 In tipoy in naquel am bichou tsab mil cal tsab i bochic inic i kilmetrochic, aniye jaye in tsicuel ani in tequem. 17 An tibath tujub in tipoy ox inic cal tse i metrochic. Jantini i inic in eyenthal i tiplab, antsana jaye an ngel in eyentha i tiplab quin tipoy nixe xi bichou. 18 An tibath tujub tsejcath cal i tujub axi uxnal ti jaspe. Am bichou pel i hualim oro, ani tejhuamel ejtil i tajajal lam. 19 Xi lajuj tsab i tujub jun ti coyots an tibath tujub pel i alabel tujub. An ocoxlab pel i jaspe, ani an tsabchilab pel i zafiro, ani an oxchilab pel i gata, ani an tsechilab pel i esmeralda.

utey cal nana jun axi buc i ngelchic ax in chithamal i lac oro nix i buc taltalab cacath yajchictalab jahua a Dios in abchi an inicchic. Tin ucha: Quit utey ani neets tu tejhuamethanchi in tomquinelil an Ajatic axi bijiyab jaye ti Cordero. 10 Tin netha an ngel ti al jun i pulic tecat bolchal ani taja an

9Tam

An it bichou Jerusaln

APOCALIPSIS21,22 bochilab pel i nice, ani an acacchilab pel i cornalina, ani am bucchilab pel i crislito, ani an huaxicchilab pel i berilo, ani am beleuchilab pel i topacio, ani an lajujchilab pel i crisoprasa, ani an lajuj junchilab pel i jacinto, ani an lajuj tsabchilab pel i amatista. 21 Xi lajuj tsab i huileb tsejcath cal i tujub axi uxnal ti perla. Cal juncats i perla jats ti tsejcath jun i huileb. Am bel axi ms pulic ti al am bichou tsejcath cal i hualim oro tsutab ejtil i tajajal lam. 22 Yab u tsuu i tiyopan cum tim patal nixe xi bichou pel in quima a Dios ani in quima an Cordero. Jaits a Dios axi expith in cuaal in tsalat tsap abal quin taja patal jahuaquits quin lena. 23 Ani am bichou yab in yejenchal ca tajbayat cal a quicha ni cal a its, cum tajbayab cal in tajax a Dios ani cal in tajax an Cordero. 24 An jeconthach bichoulomchic axi cuajate tsabal neets ca tajbayat cal in tajax nixe xi bichou ax ti eb. An tsalechic tim puhuel an tsabal neets ca chich quim bina cal a Dios i huinat alhua tsejhualixtalab ani quin cacnanchi im bij a Dios. 25 Etsey neets ca jilcon japith an huilebchic al nixe xi it bichou. Ni jayqui yab neets ca acle. 26 Neets ca otsits i bichouchic quim bina i huinat alhua tsejhualixtalab ani quin cacnanchi im bij a Dios. 27 Taja yab neets ca otsits jita quin taja jahua yab tocat. Yab neets ca huatsin i tithetaltalab ni i janamtalab. Expith neets ca otsits jajachic axi thuchathits im bij ti al an u jun ti thuchath jitats pithnenec

556

20Am

22

i it ejattalab cal a Dios. Jaits an u ax in cuaal an Cordero. Taley an ngel tin ucha cu meta jun i pulic itse. An quijax ja u calel jun ti quetel a Dios ani an Cordero tin tsalat coytal. Pel i ja lej tajajal ejtil i lam. Cal nix an ja jats ti ejat jajachic axi neets ca cuajiy abal etsey cal a Dios. 2 Tin hualtelil an itse ani tsejel ti al am pulic bel ti al am bichou huaats i te. Im binal in hualil ta its, ani abal ti tamub im binal lajuj tsab i calel in hualil. Cal in hualil nixe xi te jats ti ejat jajachic axi neets ca cuajiy abal etsey cal a Dios, ani cal in xequel jats cal tu lubachmethab an inicchic axi taja. 3 Taja yab huaats jita yab alhua abal ca jolbiyat cal a Dios. Patal neets ca abatna cal a Dios ani cal an Cordero. Patal neets ti tojnal ani ti cacnax cal a Dios ani cal an Cordero. 4 Neets quin tsuchi in hual a Dios, ani neets quin coonchi im bij tim piquib cum pel in cal a Dios. 5 Ni jayqui yabats neets ca acle al nixe xi bichou. Yabats neets quin yejenchi ca tajbanchat im belil an inic cal i tajablab ni cal in tajax a quicha. Neets ca tajbanchat cal in lej tajax am pulic Paylom Dios. Ani jajachic axi cuajat taja cal a Dios neets ti junax abatnom cal jaja abal etsey.

an ngel tin ucha: An cau jahua nan tu uchal pel i chubaxtalab ani jaxtam in tomnal ca belchi. An cau ax in

6Taley

Thubat neets ca chich junil a Jesucristo

557 olnal in caulomejilchic a Dios pithanchat cal a Dios, ani nanane tim pithanchal a Dios an cau. Ani a Dios tin aba abal nan tu tsooblinchi axe xi cau tatachic ax pel ti tojnalilchic a Dios. Tu olchamalits janto neets ca thubat tajan ti eb ani ti tsabal. 7 Thubat neets quin chich junil in ulal an Ajatic. Neets ca culbe jitats quin lej taja ti cuenta in cahuintal a Dios thuchath al axe xi u, in ulu. 8 Nana in Juan u thuchal al axe xi u jahua an ngel tin olchi ani jahua tin tsubinchi. Tam tin tala olchits ani tin tsubinchits, tamna u tuthu u cualal tin tamet an ngel abal cu cacna. 9 Ani tin ucha: Cum pel tin tojnalil a Dios jantini tata ani an ebchalabchic ani axi caulome cal a Dios ani patal jitats quin taja ti cuenta jahua thuchat al axe xi u, jaxtam yab nana tiquin cacna. Expith ca cacna a Dios. 10 Tin uchaye an ngel: Cum hueits neets ca tajan jantini ti thuchath al axe xi u, jaxtam yab ca tsincanchi an inicchic an cau jahua teje thuchath. Pel in cahuintal a Dios. 11 Yab ca taja ti cuenta am pojcax inicchic axi yab in le quin jila im pojcaxtal. Yab ca taja ti cuenta ax in tajal quithab yab in le quin jila in quithabtal. U uchal axi alhua inicchic quin junini taja jahua alhua ani axi tocatits cal a Dios quin tajaye ms jahua tocat. 12 Lej chubax thubat neets quin chich junil in ulal an Ajatic. Neets cu chitha i atabilab abal cu pitha

APOCALIPSIS22 ti junchic u tojnalilchic jantinits tin tajamal. 13 Nanaits in ocox ejat ani ni jayqui yab neets quin taley. Nanaits in ocox cuajatac ani etsey neets quin cuajiy. Nanaits in tsiquix cal patal ani in talabethax cal patal. 14 Neets ca xetsin culbel jitats in huejlamalits in ichich cal a Dios cum neets quin ejtou ca cuajiy cal a Dios quin capchi in hualil nixe xi te jahua tu ucha jats cal ti ejat jajachic axi neets ca cuajiy abal etsey cal a Dios. Neets quin ejtou ca otsits al am bichou ti eb jun tu cuajil a Dios. 15 Axi yab in huejlamal in ichich cal a Dios neets ca jilcon eleb. Axi yab belom cal a Dios, axi thimanchic, axi inicbe ani axi uxumbe, axi tsemthom inic, ax in diosnal i thulcuts, ax in canithal ani in tajal i janamtalab, ni jun yab neets ca otsits ca cuajiy cal a Dios tim bichohuil ti eb. 16 Nanaits in Jess ax u abamal axe xi cau cal an ngel abal tiquin olchinchi an cau cal patal an tamcunel ebchalabchic. Pel tin at juntal xitsal am biyal tsale David. Jaits nana in ejtil am pulic ot axi lej thajujul tajcanal. Antsana in ulu an Ajatic. 17 An Espiritu Santo ani huahua axi tu tomquinel cal an Ajatic axi bijiyab jaye ti Cordero i uchal an Ajatic ca chich. Ani jitats quin atsa axe xi cau, alhua jaye max quin ulu ca chich an Ajatic. Jitats u chiquel ca chich cal an Ajatic ca pithan an ja cal ti ejat jitats neets ca cuajiy abal etsey cal a Dios. Quim batsu ani quin utsa, ani yab quin jalbiy.

APOCALIPSIS22 le cu ucha jun i cau patal jitats quin atsanchi in cahuintal a Dios thuchath al axe xi u. Max jita tam inic quim punchiye ms i cau al axe xi u, neets ca abchin xi cacath yajchictalab cal a Dios jahua nan u olnamalits al axe xi u. 19 Ani max jita quin tixcanchi i cau yab quin jilchi quithat, tam yab neets ca otsits ca cuajiy it ejatalith cal a Dios jantini jajachic axi thuchathits im bij ti al in uhuil a Dios neets ca cuajiy. Yab neets ca

558 pithan an quij ca otsits tin tocat bichohuil a Dios. Nix an u ani am bichou jats nan tu olchamalits al axe xi u. 20 In ulal an Ajatic: Lej chubax thubat neets quin chich junil. Ani huahua ax i belal an Ajatic i ulal abal chubax neets ca chich. I ulal Ajatic Jess ca chich. 21 U lej le abal i Ajatic Jesucristo ti lubach coonchi patal tatachic a ichich cal in alhua inictal. Amn.

18U

You might also like