Cng vi s bng n ca Internet, nn n cp bn quyn, xuyn tc, truy co tri php gia tng...

Vn an ton v bo mt thng tin ang c quan tm. Giu tin trong d liu a phng tin - mt cng ngh mi y ha hn
Cng vi s bng n ca Internet v cc phng tin multimedia, nhng vn nn nh n cp bn quyn, xuyn tc thng tin, truy nhp thng tin tri php... cng gia tng, i hi phi khng ngng tm cc gii php mi, hu hiu cho an ton v bo mt thng tin. Mt trong cc gii php nhiu trin vng l giu tin (DataHiding), c nghin cu pht trin trong khong 10 nm gn y.

Giu thng tin l g? T trc n nay, nhiu phng php bo v thng tin c a ra, trong gii php dng mt m c ng dng rng ri nht. Thng tin ban u c m ho, sau s c gii m nh kho ca h m. c rt nhiu h m phc tp c s dng nh DES, RSA, NAPSACK..., rt hiu qu v ph bin. Mt phng php mi khc v ang c nghin cu v ng dng mnh m nhiu nc trn th gii, l phng php giu tin (DataHiding). Giu thng tin l k thut nhng (embedding) mt lng thng tin s no vo trong mt i tng d liu s khc. Mt trong nhng yu cu c bn ca giu tin l m bo Hnh 1: Lc chung cho qu trnh giu tin. tnh cht n ca thng tin c giu ng thi khng lm nh hng n cht lng ca d liu gc. S khc bit ch yu gia m ho thng tin v giu thng tin l m ho lm cho cc thng tin hin r l n c c m ho hay khng, cn vi giu thng tin th ngi ta s kh bit c l c thng tin giu bn trong. Hai s trn hnh 1 v 2 biu din qu trnh giu tin v qu trnh gii tin. Phn loi cc k thut giu tin Do k thut giu thng tin s mi c hnh thnh trong thi gian gn y nn xu hng pht trin cha n nh. Nhiu phng php mi, theo nhiu kha cnh khc nhau ang v chc chn s c xut, bi vy mt nh ngha chnh xc, mt s nh gi phn loi r rng cha th c c. S phn loi trn hnh 3 c Fabien A. P. Petitcolas xut nm 1999.

Hnh 2: Lc cho qu trnh gii m

S phn loi ny nh mt bc tranh khi qut v ng dng v k thut giu thng tin. Da trn vic thng k sp xp khong 100 cng trnh cng b trn mt s tp ch, cng vi thng tin v tn v tm tt ni dung ca khong 200 cng trnh cng b trn Internet, c th chia lnh vc giu tin ra lm hai hng ln, l watermarking v steganography. Nu nh watermark (thy vn, thy n) quan tm nhiu n ng dng giu cc mu tin ngn nhng i hi bn vng ln ca thng tin cn giu (trc cc bin i thng thng ca tp d liu mi trng) th steganography li

Hnh 3: Mt cch phn loi cc k thut giu tin

quan tm ti ng dng che giu cc bn tin i hi b mt v dung lng cng ln cng tt. i vi tng hng ln ny, qu trnh phn loi theo cc tiu ch khc c th tip tc c thc hin, v d da theo nh hng cc tc ng t bn ngoi c th chia watermark thnh hai loi, mt loi bn vng vi cc tc ng sao chp tri php, loi th hai li cn tnh cht hon ton i lp: d b ph hu trc cc tc ng ni trn. Cng c th chia watermark theo c tnh, mt loi cn c che giu ch c mt s ngi tip xc vi n c th thy c thng tin, loi th hai i lp, cn c mi ngi nhn thy. Gu thng tin nhm mc ch g? Bo mt thng tin bng giu tin c hai kha cnh. Mt l bo mt cho d liu em giu (embedded data), chng hn nh giu tin mt: thng tin mt c giu k trong mt i tng khc sao cho ngi khc khng pht hin c (steganography). Hai l bo mt chnh i tng c dng giu d liu vo (host data), chng hn nh ng dng bo v bn quyn, pht hin xuyn tc thng tin (watermarking)... Mt s ng dng ang c trin khai: Bo v bn quyn tc gi (copyright protection): y l ng dng c bn nht ca k thut thu vn s. Mt thng tin no mang ngha quyn s hu tc gi (ngi ta gi n l thu vn - watermark) s c nhng vo trong cc sn phm, thu vn ch mt mnh ngi ch s hu hp php cc sn phm c v c dng lm minh chng cho bn quyn sn phm. Gi s c mt thnh phm d liu dng a Hnh 4 Hai nh trc v sau khi giu tin ging ht phng tin nh nh, m thanh, video cn c nhau lu thng trn mng. bo v cc sn phm chng li hnh vi ly cp hoc lm nhi cn phi c mt k thut dn tem bn quyn vo sn phm ny. Vic dn tem hay chnh l vic nhng thu vn cn phi m bo khng li mt nh hng ln no n vic cm nhn sn phm. Yu cu k thut i vi ng dng ny l thu vn phi tn ti bn vng cng vi sn phm, mun b thu vn ny m khng c php ca ngi ch s hu th ch cn cch l ph hu sn phm.
Hnh 4 v 5 m t (mt cch hnh thc) ng dng ca thu vn s trong bo v bn quyn tc gi

Nhn thc thng tin hay pht hin xuyn tc thng tin (authentication and tamper detection): Mt tp thng tin s c giu trong phng tin cha, sau c s dng nhn bit xem d liu trn phng tin gc c b thay i hay khng. Cc thu vn nn c n trnh s t m ca i phng, hn na vic lm gi cc thu vn hp l hay xuyn tc thng tin ngun cng cn xem xt. Trong cc ng dng thc t, ngi ta mong mun tm c v tr b xuyn tc cng nh phn bit c cc thay i (v d nh phn bit xem mt i tng a phng tin cha thng tin giu b thay i, xuyn tc ni dung Hnh 5: Thc cht bn trong hay l ch b nn mt d liu). Yu cu chung i vi ng dng ny l nh c cha thng tin ngi ch s hu kh nng giu thng tin cao v thu vn khng cn bn vng. Hnh 6 v 7 minh ho mt trong hai nh b xuyn tc v ta kh c th pht hin c nh no l gi mo. Du vn tay hay dn nhn (fingerprinting and labeling): Thu vn trong nhng ng dng ny c s dng nhn din ngi gi hay ngi nhn mt thng tin no . V d nh cc vn khc nhau s c nhng vo cc bn copy khc nhau ca thng tin gc trc khi chuyn cho nhiu

Hnh 6: Clinton v Hillary

Hnh 7: Clinton v Monic

ngi. Vi nhng ng dng ny th yu cu l m bo an ton cao cho cc thu vn, trnh kh nng xo du vt trong khi phn phi. iu khin truy cp (copy control): Cc thit b pht hin thu vn ( y s dng phng php pht hin thu vn giu m khng cn thng tin gc) c gn sn vo trong cc h thng c ghi, ty thuc vo vic c thy vn hay khng iu khin (cho php/cm) truy cp. V d nh h thng qun l sao chp DVD c ng dng Nht. Truyn thng tin mt (steganography): Cc thng tin giu c trong nhng trng hp ny cng nhiu cng tt. Vic gii m nhn c thng tin cng khng cn phng tin cha gc. Mi trng giu tin K thut giu tin c nghin cu v p dng trong nhiu mi trng d liu khc nhau nh trong d liu a phng tin (text, image, audio, video), trong sn phm phn mm v gn y l nhng nghin cu trn mi trng c s d liu quan h. Trong cc mi trng d liu th d liu a phng tin l mi trng chim t l ch yu trong cc k thut giu tin. Giu tin trong nh Giu thng tin trong nh hin nay chim t l ln nht trong cc chng trnh ng dng, cc phn mm, h thng giu tin trong a phng tin bi lng thng tin c trao i bng nh l rt ln, hn na giu thng tin trong nh cng ng vai tr ht sc quan trng i vi hu ht cc ng dng bo v an ton thng tin nh: nhn thc thng tin, xc nh xuyn tc thng tin, bo v bn quyn tc gi, iu khin truy cp, giu thng tin mt... Thng tin s c giu cng vi d liu nh nhng cht lng nh t thay i v chng ai bit c ng sau nh mang nhng thng tin c ngha. Ngy nay, khi nh s c s dng rt ph bin th giu thng tin trong nh em li rt nhiu ng dng quan trng trn nhiu lnh vc i sng x hi. V d, trong cc dch v ngn hng v ti chnh mt s nc pht trin, thu vn s c s dng nhn din khch hng trong cc th tn dng. Mi khch hng c mt ch k vit tay, sau ch k ny c s ho v lu tr trong h s ca khch hng. Ch k ny s c s dng nh l thu vn nhn thc thng tin khch hng. Trong cc th tn dng, ch k tay c giu trong nh ca khch hng trn th. Khi s dng th, ngi dng a th vo mt h thng, h thng c gn thit b c thu vn trn nh v ly c ch k s nhng trong nh. Thu vn c ly ra s so snh vi ch k s lu tr xem c trng hp khng, t xc nh nhn thc khch hng.

Giu tin trong audio K thut giu thng tin trong audio ph thuc vo h thng thnh gic ca con ngi (HAS - Human Auditory System). HAS cm nhn c cc tn hiu di tn rng v cng sut thay i ln, nhng li km trong vic pht hin s khc bit nh gia cc di tn v cng sut. iu ny c ngha l, cc m thanh to, cao tn c th che giu c cc m thanh nh thp mt cch d dng. Knh truyn tin cng l mt vn . Knh truyn hay bng thng chm s nh hng n cht lng thng tin sau khi giu. Giu thng tin trong audio yu cu rt cao v tnh ng b v tnh an ton ca thng tin. Giu tin trong video

Giu tin trong video cng c quan tm v c pht trin mnh m cho nhiu ng dng nh iu khin truy cp thng tin, nhn thc thng tin v bo v bn quyn tc gi. Ta c th ly mt v d l cc h thng chng trnh tr tin xem theo video clip (pay per view application). Cc thut ton trc y thng cho php giu nh vo trong video, nhng gn y k thut cho php giu c m thanh v hnh nh vo video. Giu tin l mt cng ngh mi rt phc tp, ang c tp trung nghin cu nhiu nc trn th gii nh c, M, Italia, Canada, Nht Bn... Nhng kt qu thc nghim cho thy cn phi c thm thi gian nghin cu thm nh, tuy nhin cc nh khoa hc khng nh rng y l mt cng ngh mi y ha hn cho vn an ton v bo mt thng tin.

C th tham kho, din www.watermarkingworld.org

ca

nhng

ngi

nghin

cu

watermarking