You are on page 1of 63

Asas Iailidas

O Iiineiio Anoi de Cilian


Gioran Kna|i| Gioran



Tiaduo e Apiesenlao:
Mansoui ChaIIila

2

NDICE

Ionlos AIlos de Una Hisliia de Anoi, 3
Apiesenlao, poi Mansoui ChaIIila, 4
IiIogo, 11
A Tiisleza Muda, 13
A Mo do Deslino, 15
O TenpIo, 18
A Chana ianca, 21
A Tenpeslade, 23
O Tiono da Moile, 4O
Aslaile e Ciislo, 49
O Saciifcio, 53
O SaIvadoi, 59

3
PONTO5 ALTO5 DE UMA HI5TRIA DE AMOR

Que joven no se Ienlia da piineiia nuIhei que liansfoinou o
loipoi de sua nocidade nun despeilai, ao nesno lenpo leiiveI e cheio de
douia`
Iaia lodo joven, h una SeIna que suige na piinaveia de sua vida
quando nenos a espeia e d a seu isoIanenlo un senlido poelico e povoa sua
soIido e enche suas noiles de neIodia.
Os que o anoi no dolou con asas no poden voai paia aIen das
nuvens e vei aqueIe nundo ngico que ninha aIna e a aIna de SeIna
peicoiieian naqueIa hoia.
O honen, enloia nasa Iivie, peinanecei esciavo das Ieis
desunanas Iegadas poi seus anlepassados, pois o deslino, que inaginanos
un segiedo supeiioi, nada nais e do que a aleiiao de sulneleinos nosso
dia de hoje aos decielos de nosso onlen, e o dia de ananh aos decielos de
hoje.
O anoi e a nica Iileidade nesle nundo, poique eIeva a aIna a aIluias
aIen das Ieis e liadies dos honens e das necessidades e inposies da
naluieza.
O honen conpia a gIiia e a giandeza e a fana, nas e a nuIhei quen
paga o pieo.
O anoi Iinilado piocuia a posse do anado. Mas o anoi iIinilado
nada piocuia seno a sua pipiia ieaIizao.
O coiao da nuIhei no nuda con o lenpo e no se liansfoina con
as eslaes. Agoniza Ionganenle, nas no noiie.
O piisioneiio inocenle que pode deiiulai as paiedes de seu ciceie e
no o faz, e un covaide.
O anoi e a nica fIoi que liola e ciesce sen a ajuda das eslaes.
Un s oIhai de nuIhei pode loinai aIguen o nais feIiz ou o nais
infeIiz dos honens.
A loiloIela que esvoaa en voIla da chana ale se queinai e nais
nolie que a loupeiia que vive, seguia e descansada, na sua loca escuia.
Tinha a inpiesso de sei un novo Ado saindo do Iaiaso Teiieslie.
Mas a Lva do neu coiao no eslava ao neu Iado paia liansfoinai esle
nundo en un novo Lden.

4
APRE5ENTAO
MAN5OUR CHALLITA

A!cgrIas c snfrImcntns dc um prImcIrn amnr

Lsle ionance, o nico esciilo poi Cilian, e laseado nuna avenluia
ieaI.
Duianle os qualio anos que Cilian passou no Llano a apeifeioai seu
iale enlie a idade de 16 e 2O anos (1898-19O2), apaixonou-se poi una leIa
joven de sua cidade nalaI, Haia Dahei, e pediu-a en casanenlo. Mas o lio da
noa eia un lispo, e Cilian j eia conhecido poi seu anli cIeiicaIisno. O
lispo pioiliu a sua soliinha desposai un anlicIeiicaI.
Cilian piops a nanoiada fugii con eIe paia os Lslados Unidos. Mas
a noa, enloia anasse Cilian, piefeiiu saciificai seus senlinenlos a desafiai
pioilies e lalus que, na epoca, paiecian consliluii o pipiio fundanenlo da
sociedade e da ieIigio.
Aqui leinina o paiaIeIo enlie a vida ieaI e o ionance. Haia Dahei no
se casou, cono o fez a heiona desle Iivio, e no noiieu anles de Cilian.
Ieinaneceu, ao conliiio, fieI ao seu anoi duianle loda a sua Ionga exislncia,
enloia Cilian livesse deixado o Llano definilivanenle desde 19O4.
Quando, en 1931, Cilian noiieu nos Lslados Unidos e seu coipo foi
devoIvido ao Llano paia sei enleiiado en echaiie, una nuIhei, veslida de
pielo, aliiu caninho no neio da nuIlido, deposilou un leijo nos Ilios fiios
e se ieliiou. Lia Haia Dahei. Moiieiia anos depois, soIleiia, cega e veIha.
Ioi seu Iado, enloia livesse conhecido viios anoies ~ desde a sua
lenpesluosa paixo poi MicheIine ale seu anoi ceieliaI poi Maiy HaskeII,
sen conlai seu idIio pIalnico con May Ziade ~ Cilian nunca esqueceu a
dislanle inagen de Haia Dahei.
Ln 1914, deu a seu Iivio iale de cinicas e nedilaes un lluIo
sugeiido peIo ioslo e as paIavias de Haia na hoia da despedida definiliva. LIa
choiava e soiiia ao nesno lenpo, e disse: Assin queio que le Ienlies de
nin: una Igiina e un soiiiso. Ioi juslanenle o lluIo do Iivio.
L quando Cilian se havia loinado un giande pinloi, pinlou un ie-
lialo inaginiio de Haia cono devia sei enlo. No salenos se o ielialo eia
paiecido. Mas sugeie una eIevao noiaI capaz de saciificai aIgo giande en
lenefcio de aIgo ainda naioi, cono o faz a heiona do ionance.

5
Lsle lieve hisliico da olia expIica a sua naluieza: eIa e ao nesno
lenpo un ionance senlinenlaI e un ionance de lese. L cada un deIes len
seus aIlos e laixos.
O ionance de lese e, conpieensiveInenle, una expIoso de
anlicIeiicaIisno.
Na epoca en que Cilian viveu seu diana e escieveu seu ionance (a
piineiia decada do secuIo XX), o cIeio ainda doninava no Oiienle cono havia
doninado na Luiopa nedievaI: con ganncia e liiania. L quanlo nais aIlo o
caigo, nais acenluados eian os alusos.
Cilian se ievoIla conlia essas aleiiaes. L o faz, cono senpie, no
en none do alesno, nas en none de }esus, opondo o conpoilanenlo do
cIeio aos ensinanenlos do LvangeIho. A heiona e vlina dos naIefcios de
un lispo. L paia quen apeIa eIa conlia o lispo` Iaia }esus. (A piece e os
queixunes que Lhe diiige eslo enlie as nais leIas pginas de loda a olia de
Cilian.)
O anlicIeiicaIisno e assin piegado no cono una ideoIogia anliciisl,
nas cono un caninho paia o ieloino ao veidadeiio Ciislianisno, enloia
seja, nesle Iivio, o que o pipiio Cilian eia na epoca: vioIenlo, exlienisla,
inaluio e loinado ainda nais incendiiio peIa sua liagedia pessoaI.
Hoje, os alusos denunciados poi Cilian so una neia Ienliana.
Assin nesno, a denncia conseiva lodo o seu vaIoi. Iois os alusos, na
ieaIidade, nunca desapaiecen. Apenas lonan novos aspeclos, confoine a
epoca e o neio. L o espiilo deve eslai senpie vigiIanle conlia eIes. As
paIavias de Cilian expiessan con eIoqncia senlinenlos e pensanenlos de
que a hunanidade conlnua a piecisai.

O anlicIeiicaIisno de Cilian e aconpanhado poi una conovenle
defesa da nuIhei que, na epoca do ionance, eslava ainda sulnelida no
Oiienle a nuilas opiesses, enloia fosse nais iesignada do que ievoIlada.
A alnosfeia de Asas PartIdas Ienlia a alnosfeia do ionance de Iieiie
Loli, As Dcscncantadas, onde nuIheies iguaInenle oiienlais vian-se
saciificadas, nas suas aspiiaes nais Ieglinas, a inconpieenso e a
piepolncia do honen, opondo, lodavia, aos seus opiessoies, no a ievoIla e a
ieleIio, nas una iesignao digna e neIancIica que as loinavan ainda nais
seduloias e ainda nais neiecedoias de apoio.
Sen se ievoIlai, sen queliai Iei aIguna, sen se fuilai a nenhun
saciifcio, SeIna Kaiane despeilai a soIidaiiedade de loda nuIhei e
liansfoinai lodo honen en defensoi dos diieilos fenininos, sinpIesnenle

6
poi neiecei lanlo e iecelei lo pouco, sen nunca se desviai da nais nolie
dignidade.

O ionance senlinenlaI aconpanha, adniiaveInenle, o ionance de
lese. L a hisliia de un piineiio anoi, aidenle, ionnlico, cheio de sonhos,
cono inaginanos lodo piineiio anoi. L enloia pailiIhado e iIinilado, esle
anoi leinina nuna ineiecida liagedia, independenlenenle da vonlade e do
conpoilanenlo dos heiis, e, poi isso nesno, donina o Ieiloi con un podei
Iancinanle, cono en Pau!n c VIrgnIa, GrazIc!a, Ata!, Rnmcu c Ju!Icta, Lnvc
5tnry.
Lsle Iado do Iivio lanlen len suas fiaquezas, caiacleislicas do joven
esciiloi ionnlico que Cilian eia na epoca: pioIixidade, aluso dos discuisos e
das nelfoias, faIla de Igica e de iigoi no desenvoIvinenlo da liana, e
excesso de Igiinas, suspiios, Ianenlaes, sufocaes.
Assin nesno, o esliIo j anuncia o giande Cilian peIo espIendoi das
inagens, as nisleiiosas coiiespondncias poslas en evidncia enlie a
naluieza e a aIna, o podei de liansnilii as enoes, a haliIidade con que a
Iua, o fiinanenlo, as fIoies, o venlo, as coIinas so liansfoinados en
insliunenlos que foinan, con os senlinenlos hunanos, una sinfonia de
iiiesislveI encanlanenlo.

Asas PartIdas conlinuai a sei Iido e anado enquanlo houvei anoi e
leIeza nesle nundo, enquanlo o honen foi sensveI a piinaveia e ao Iuai, e
enquanlo o naI e a ganncia pievaIeceien as vezes conlia jovens enanoiados,
saciificando-Ihes ciueInenle os sonhos de feIicidade.

7
VIda E Obra Dc GIbran

Scu ncnc ccnp|c|c c Gioran Kna|i| Gioran. Assin assinata cn 4raoc. |n
ing|cs, prcfcriu a fcrna rcduzida c |igcirancn|c ncdificada dc Kan|i| Gioran. | nais
ccnuncn|c ccnnccidc sco c sinp|cs ncnc dc Gioran.

1883
Nasceu en 6 de dezenlio, de pais polies, en ichaiie, na nonlanha
do Llano, a una pequena dislncia dos Cedios niIenaies. Tinha oilo anos
quando, un dia, un vendavaI passa poi sua cidade. Cilian oIha, fascinado,
paia a naluieza en fiia e, eslando sua ne ocupada, alie a poila e sai a
coiiei con os venlos. Quando a ne, apavoiada, o aIcana e iepieende, eIe Ihe
iesponde con lodo o aidoi de suas paixes nascenles. Mas, nanac, cu gcs|c
das |cnpcs|adcs. Gcs|c dc|as. Gcs|c! (Seu neIhoi Iivio en iale sei inliluIado
Tcnpcrais).

1894
Lnigia paia os Lslados Unidos, con a ne, o iino Iedio e as duas
iins Maiiana e SuIlane. InslaIan-se en oslon. O pai peinanece en ichaiie.

1898-1902
VoIla ao Llano paia conpIelai seus esludos iales. MaliicuIa-se no
CoIegio da Saledoiia, en eiiule. Ao diieloi, que piocuiava acaInai sua
anlio inpacienle, dizendo-Ihe que una escada deve sei gaIgada degiau poi
degiau, Cilian ieliuca: Mas as 4guias nac usan cscadas!

1902-1908
De novo en oslon. Sua ne e seu iino noiien en 19O3. Cilian
escieve poenas e nedilaes paia A|-Munajcr (O Lnigianle), joinaI iale
pulIicado en oslon. Seu esliIo novo, feilo de nsica, inagens e snloIos,
aliai-Ihe a aleno do Mundo iale. Desenha e pinla nuna aile nslica
alsliaia, que Ihe e pipiia. Una exposio de seus piineiios quadios despeila
o inleiesse de una diieloia de escoIa aneiicana, Maiy HaskeI, que Ihe ofeiece
cusleai seus esludos ailslicos en Iaiis.

8
1908-1910
Ln Iaiis. Lsluda na Acadenie }uIien. TialaIha fienelicanenle.
Iieqenla nuseus, exposies, lilIiolecas. Conhece Augusle Rodin, que Ihe
piediz un giande fuluio. Una de suas leIas e escoIhida paia a Lxposio das
eIas-Ailes de 191O. Nesle nleiin, noiien seu pai e sua iin SuIlane.

1910
VoIla a oslon e, no nesno ano, nuda-se paia Nova Ioique, onde
peinanecei ale o fin da vida. Moia s, nun apailanenlo nodeslo ao quaI
eIe e seus anigos chanan As-Saunaa (O Lienileiio). Maiiana, sua iin,
conlinua en oslon. Ln Nova Ioique, Cilian iene en voIla de si una
pIiade de esciiloies Iilaneses e siios que, enloia eslaleIecidos nos Lslados
Unidos, escieven en iale con idnlicos anseios de ienovao. O giupo
foina una acadenia Iileiiia que se inliluIa Ar-Raoi|a A|-Ka|ania (A Liga
Lileiiia), e que nuilo conliiluiu paia o ienascinenlo das Ielias iales. Seus
poila-vozes foian, sucessivanenle, duas ievislas iales ediladas en Nova
Ioique: A|-|unun (As Ailes) e As-Saicn (O Liianle).

1905-1920
Cilian escieve quase que excIusivanenle en iale e pulIica sele
Iivios nessa Ingua: 19O5, A Msica, 19O6, As Ninfas dc Va|c, 19O8, As A|nas
Rcoc|dcs, 1912, As Asas Par|idas, 1914, Una |4grina c un Scrrisc, 1919, As
Prcciss5cs, 192O, Tcnpcrais. (Aps sua noile, sei pulIicado un oilavo Iivio,
sol o lluIo de Curicsidadcs c 8c|czas, conposlo de ailigos e hisliias j
apaiecidos en oulios Iivios e de aIgunas pginas inedilas).

1918-1931
Cilian deixa, pouco a pouco, de escievei en iale e se dedica ao
ingIs, no quaI pioduz lanlen oilo Iivios: 1918, O Dcncn|c, 192O, O Prccurscr,
1923, O Prcfc|a, 1927, Arcia c |spuna, 1928, ]csus, c |i|nc dc Hcncn, 1931, Os
Dcuscs da Tcrra. (Aps sua noile foian pulIicados nais dois: 1932, O |rran|c,
1933, O ]ardin dc Prcfc|a). Todos os Iivios ingIeses de Cilian foian Ianados
poi AIfied A. Knopf, dinnico ediloi aneiicano con incIinao paia descoliii
e Ianai novos laIenlos. Ao nesno lenpo que escieve, Cilian se dedica a
desenhai e pinlai. Sua aile, inspiiada peIo nesno ideaIisno que Ihe inspiiou
os Iivios, dislingue-se peIa leIeza e a puieza das foinas. Todos os seus Iivios
ingIeses foian poi eIe iIusliados con desenhos evocalivos e nslicos, de
inleipielao as vezes difciI, nas de piofunda e conovedoia inspiiao. Seus

9
quadios foian exposlos viias vezes con xilo en oslon e Nova Ioique. Seus
desenhos de peisonaIidades hisliicas so lanlen ceIelies.

1931
Cilian noiie en 1O de aliiI, no HospilaI So Vicenle, en Nova Ioique.
LIe, que escieveia lanlas pginas piofundas solie a vida e a noile, agoniza
enlie genidos confusos, no decoiiei de una ciise puInonai que o deixaia
inconscienle. O adeus que Ihe piopoicionaian os Lslados Unidos foi
giandioso e conovenle, e en 21 de agoslo de 1931, os ieslos noilais do naioi
e nais ceIelie esciiloi e pinloi do Mundo iale conlenpoineo, chegaian a
eiiule, e foian iecelidos e aconpanhados ale ichaiie con nanifeslaes
oficiais e popuIaies de piopoies inusiladas.
Ioi enleiiado na veilenle de una coIina de siIncio e de leIeza, nun
veIho convenlo cavado na iocha, onde Cilian sonhava ii vivei cono
anacoiela seus Ilinos anos. Seu lnuIo liansfoinou-se nun Iugai de
peiegiinao. Ao Iado, o Conil NacionaI de Cilian edificou un nuseu onde
so exposlos aIgunas das suas leIas leIas e os seus Iivios en lodas as Inguas.
Ln cina do lnuIo, esla sinpIes insciio:
Aqui, cn|rc ncs, dcrnc Gioran.
Mas I, na veidade, doine sonenle seu coipo. Sua aIna, difundida nos
seus Iivios, seive de guia a niIhes de Ieiloies na nais fascinanle de lodas as
viagens: a que Ieva o honen das lievas do egosno e da cegueiia ao
espIendoi do don de si e da conpieenso.

1O

ASAS IARTIDAS



Dedicaliia



AqueIa que fila o soI con pIpelias
fiines, e agaiia o fogo con dedos que no
lienen, e ouve a neIodia da AIna Supiena
acina do lunuIlo e dos cIanoies dos cegos, A
M.L.H., dedico esle Iivio.
1


Cilian

1
Todos os que ln aIgun conhecinenlo de Cilian salen que M.L.H. so as iniciais de Maiy
L. HaskeII, a noile-aneiicana que foi a nenloia e a aniga de Cilian desde 19O4 ale a noile
do poela. Muilos dos esciilos e desenhos de Cilian so-Ihe dedicados.

11
PRLOGO



TINHA 18 anos quando o anoi aliiu neus oIhos con seus iaios
ngicos e locou ninha aIna con seus dedos de fogo. L SeIna Kaiane foi a
piineiia nuIhei a despeilai neu espiilo con seus encanlos e a conduzii-ne
ao Lden dos senlinenlos sulIines onde os dias passan cono sonhos e as
noiles cono feslas de lodas.
SeIna Kaiane ne ensinou, con sua leIeza, a adoiai a leIeza, e
ieveIou-ne os segiedos do coiao giaas a sua leinuia. L foi eIa quen iecilou
paia nin o piineiio poena dos nisleiios da vida.
Que joven no se Ienlia da piineiia nuIhei que liansfoinou o
loipoi de sua nocidade nun despeilai, ao nesno lenpo leiiveI e cheio de
douia` Quen de ns no se Ienlia con saudade daqueIe eslianho nonenlo
en que se deu conla de iepenle que sua peisonaIidade nudaia, que aIgo neIa
se eslendeia e se aIaigaia, liolando enoes deIiciosas, enloia envoIlas na
anaiga necessidade de se escondeien, e len-vindas apesai das Igiinas, da
insnia e da fone que as aconpanhan`
Iaia lodo joven, h una SeIna que suige na piinaveia de sua vida,
quando nenos a espeia, e d a seu isoIanenlo un senlido poelico, e povoa
sua soIido e enche suas noiles de neIodia.
Andava eu sen iuno, indeciso enlie o apeIo da naluieza e o apeIo dos
Iivios, quando ouvi o anoi sussuiiai aos ouvidos de ninha aIna aliaves dos
Ilios de SeIna. Minha vida eia vazia, deseilica, fiia, laI o sono de Ado no
Iaiaso, quando vi SeIna na ninha fienle cono una coIuna de Iuz. Ioi eIa a
Lva desle coiao iepIelo de enignas e singuIaiidades, foi eIa quen Ihe
ieveIou o senlido da vida e o coIocou, cono un espeIho, peianle as suas
sonlias.
A piineiia Lva piovocou a sada de Ado do Iaiaso, poi sua pipiia
vonlade e peIa sulnisso de Ado, enquanlo SeIna ne conduziu ao paiaso
do anoi e da puieza poi sua neiguice e neu pIeno acoido. Ainda assin, o
que aconleceu con o piineiio honen lanlen aconleceu conigo. A espada
de fogo que o expuIsou do Iaiaso no eia difeienle da que ne aleiioiizou e
ne oliigou a afaslai-ne do paiaso do anoi, sen que houvesse infiingido
nandanenlo aIgun ou sequei piovado os fiulos do len e do naI.

12
Anos sonliios j apagaian os veslgios daqueIes dias. L nada ne iesla
do leIo sonho, seno iecoidaes doIoiosas que esvoaan cono asas
invisveis en loino de nin, piovocando angslia no neu coiao e Igiinas
de anaiguia nos neus oIhos... L SeIna, a leIa e neiga SeIna, j se foi paia
aIen do hoiizonle azuI, e s evocan a sua neniia soIuos no neu peilo e
una lunla de ninoie a sonlia dos cipiesles.
Conludo, o siIncio que veIa solie os lnuIos no ieveIa o segiedo que
os deuses esconden nas lievas do alade, e o sussuiio dos ianos que se
nulien do coipo no divuIga os enignas do jazigo. Mas os suspiios desle
coiao faIaio. Misluiai-se-o a linla paia naiiaien neslas pginas os
nisleiios daqueIa liagedia, que leve poi heiis o anoi, a leIeza e a noile.
Oh, anigos da ninha juvenlude que ainda viveis en eiiule, se
passaides poi aqueIe cenileiio pixino a IIoiesla dos Iinheiios, enliai en
siIncio e caninhai de Ieve paia no peiluilaides os coipos que doinen sol a
leiia, e paiai con iespeilo dianle do lnuIo de SeIna e saudai poi nin o p
que encolie seus despojos. Depois, Ienliai-vos de nin con un Ianenlo, e
dizei en vossos coiaes: Aqui foian enleiiadas as espeianas daqueIe joven
que as vicissiludes do Deslino exiIaian paia aIen-nai, aqui noiieian suas
aspiiaes, aqui findou sua aIegiia, aqui se evapoiaian seus soiiisos e
alundaian suas Igiinas. Lnlie essas sepuIluias nudas, sua ngoa ciesce
con os cipiesles e os saIgueiios. Ioi cina desla lunla, sua aIna ven esvoaai
lodas as noiles, paia choiai con os ianos una joven que onlen eia una
neIodia neIancIica enlie os Ilios da vida e hoje e un nisleiio siIencioso no
coiao da leiia.
Conpanheiios da ninha juvenlude, eu vos iogo peIas nuIheies que
vossos coiaes anaian, deposilai una coioa de fIoies solie a lunla da
nuIhei que neu coiao anou. Una fIoi deposilada solie un lnuIo
esquecido e cono a gola de oivaIho que as pIpelias da auioia veilen solie
una iosa sedenla.

13
A TRI5TEZA MUDA



VS lodos vos Ienliais da auioia da juvenlude con a aIegiia de
evocai suas inagens, e con o pesai de que eIa no esleja nais. Quanlo a nin,
Ienlio-ne deIa cono o esciavo Iileilo se Ienlia das paiedes de sua piiso e
do peso de suas cadeias.
Vs chanais aqueIes anos inleiposlos enlie a infncia e a juvenlude
una idade de ouio en que se ii dos piolIenas da vida e das suas
pieocupaes, e se voa poi cina deIes cono a aleIha solievoa os pnlanos no
seu caninho paia os jaidins en fIoi.
Quanlo a nin, no posso chanai o lenpo da ninha juvenlude seno
de un lenpo de sofiinenlo veIado e nudo. Meu coiao eia cono una ceIa
escuia en que as lenpeslades se nuIlipIicavan. No havia neIe sada aIguna
paia a Iuz ale que o anoi chegou e aliiu-Ihe as poilas e iIuninou-Ihe os
canlos. O anoi desIigou ninha Ingua: enlo faIei. L aliiu neus oIhos: enlo
choiei. L Iileilou ninha gaiganla: enlo exaIei suspiios e Ianenlaes.
Todos vs vos Ienliais dos canpos e jaidins e piaas e iuas que
leslenunhaian vossos piineiios jogos e ouviian os sussuiios de vossa
inocncia, eu lanlen ne Ienlio daqueIa leIa iegio do Noile do Llano
onde passei a ninha infncia, e cada vez que fecho os oIhos vejo aqueIes vaIes
najeslosos, cheios de nisleiio, e aqueIas nonlanhas que se eIevan
gIoiiosanenle paia as aIluias. L cada vez que lapo neus ouvidos ao laiuIho
do nundo, ouo o nuiniio dos iiachos e o sussuiio das ivoies acaiiciadas
peIo venlo. Mas lodas essas leIezas que evoco con a noslaIgia de un nenino
poi sua ne nada nais eian do que una noIduia paia os sofiinenlos da
ninha aIna encaiceiada. Sofiia cono sofie o faIco enlie as giades de sua
gaioIa quando v landos de faIces voaien Iivies no vaslo espao. L a
anaiguia enlieIaava sua leia en voIla do neu coiao. Assin, lodas as vezes
que ia aos canpos, voIlava neIancIico sen conhecei as causas da ninha
neIancoIia. L lodas as vezes que conlenpIava as nuvens coIoiidas peIo poenle,
senlia-ne opiinido sen salei poi que. L lodas as vezes que ouvia o goijeio do
neIio ou o canlo das fonles, a liisleza ne invadia de novo sen nolivo
definido.

14
Dizen que a ignoincia e o leio da cegueiia, e a cegueiia, o leio da
feIicidade. TaIvez seja assin paia os que nascen noilos e passan poi esle
nundo cono seies ineiles e insensveis. Mas, na vizinhana dos senlinenlos
vivos, a ignoincia se loina ciueI e doIoiosa. O joven que senle nuilo e sale
pouco e a nais infeIiz das ciialuias, pois sua aIna e exposla a duas foias
leiiveis e conliadiliias: una, invisveI, que o eIeva as aIluias e Ihe noslia a
leIeza das ciialuias poi lis da nelIina dos sonhos, a oulia, visveI, que o
encadeia a leiia e Ihe ofusca a visla con poeiia e o deixa peidido e nedioso
en neio a inlensas lievas.
A neIancoIia len nos nacias, nas neivos duios. Agaiia os coiaes
e os aloinenla peIa soIido, sua aIiada e conpanheiia. A aIna do adoIescenle
fienle a soIido e a neIancoIia asseneIha-se a un Iiio lianco que desaliocha:
liene ao venlo, e alie seu coiao aos iaios da auioia, nas fecha suas foIhas
quando chegan as sonlias do enlaidecei. Se o joven no livei
enlieleninenlos paia dislia-Io e conpanheiios paia pailiIhai seus goslos, sua
vida se liansfoina nuna ceIa eslieila en cujos canlos se ven leias de aianha
e se ouve o iaslejai, dos inselos.
Lnlielanlo, a neIancoIia que aconpanhou neus piineiios anos no
iesuIlava da faIla de diveilinenlos (linha-os nuilos) nen da faIla de
conpanheiios (enconliava-os onde quei que eslivesse), eia un naI nalo en
ninhaIna que ne fazia anai a soIido e o isoIanenlo, e neuliaIizava a ninha
incIinao paia os piazeies e as diveises e coilava as asas da ninha
juvenlude. Conveilia-ne nuna especie de Iago enlie as coIinas, cujas guas
lianqiIas iefIelen o conloino dos cunes e as coies das nuvens e as foinas
das ianas, nas que no enconlia una passagen paia coiiei, canlando, iuno
ao nai.
TaI eia a ninha vida ale neu decino oilavo ano. Lsle ano e, no neu
passado, cono o cino nuna nonlanha, pois fez-ne conpieendei os segiedos
do nundo e os caninhos dos honens, suas Ieis e suas liadies.
NaqueIe ano, nasci de novo.
O honen que no e concelido e poslo no nundo una segunda vez,
peIa neIancoIia, e no e enlaIado no leio dos sonhos, peinanece cono una
pgina lianca e vazia no Iivio da vida.
NaqueIe ano, vi os anjos do ceu oIhaien paia nin aliaves dos oIhos
de una nuIhei, e vi os dennios do infeino conspiiaien conlia nin no peilo
de un desaInado. L quen no v os anjos e os dennios no len e no naI que
Ihe liaz a vida, piiva sua nenle de conhecinenlos e sua aIna de senlinenlos.

15
A MO DO DE5TINO



LSTAVA eu en eiiule na piinaveia daqueIe ano iico en eslianhos
aconlecinenlos. AliiI havia iecoleilo a leiia de eivas e de fIoies que, nos
jaidins da cidade, se asseneIhavan a segiedos que a leiia ieveIa as aIluias.
Con seus xaIes liancos e peifunados, as anendoeiias e as nacieiias, enlie as
casas, paiecian huiis espIendidanenle veslidas, que a Naluieza enviaia cono
noivas aos fiIhos da poesia e da fanlasia.
A piinaveia e leIa en loda paile. Mas e nais do que leIa no Llano...
A piinaveia e a aIna de un deus desconhecido que peicoiie o nundo
apiessadanenle, nas que, quando chega ao Llano, delen o passo, oIhando
paia lis, conveisando con as aInas dos ieis e dos piofelas que vagueian no
espao, iepelindo con os aiioios os Cnlicos inoilais de SaIono, e
ienenoiando con os Cedios as gIiias dos secuIos.
Na piinaveia, eiiule e nais leIa do que nas oulias eslaes, pois esl
enlo Iivie das chuvas do inveino e da poeiia do veio e, a neia dislncia
enlie o fiio e o caIoi, paiece una Iinda nuIhei que, senlada a leiia da fonle
onde acala de lanhai-se, deixa os iaios do soI enxugai o seu coipo.
Nun daqueIes dias peifunados pIos aionas do aliiI e iIuninados
pIos seus soiiisos, fui visilai un anigo que halilava una casa afaslada dos
iudos da cidade. Lnquanlo conveisvanos de nossas espeianas e aspiiaes,
chegou un honen de uns 65 anos, sinpIesnenle veslido, nas de aspeclo
veneiveI e digno. Xeque Iaies Lfndi
2
Kaiane, disse neu anigo
apiesenlando o iecen-chegado, e apiesenlando-ne depois a eIe con paIavias
eIogiosas. O xeque olseivou-ne un nonenlo, passou os dedos solie a lesla
que caleIos liancos enoIduiavan, cono se eslivesse piocuiando una
inagen anliga, quase peidida enlie as Ienlianas do passado. Ln seguida,
soiiiu con afeio e apioxinou-se de nin, dizendo: Ls o fiIho de un veIho
anigo nuilo queiido que foi neu conpanheiio na piinaveia da vida. Lslou
feIiz de enconliai-le e enconliai o leu pai en li!
Conoveian-ne suas paIavias e senli una aliao nisleiiosa
apioxinai-ne deIe, cono o inslinlo Ieva o pssaio ao seu ninho quando se
apioxina a lenpeslade. Conlou-ne da sua anizade con neu pai, e de cono

2
TluIo honoifico.

16
havian passado junlos os anos da juvenlude. Os veIhos voIlan peIo
pensanenlo aos dias da sua nocidade cono o enigianle saudoso voIla a sua
leiia nalaI, e goslan de conlai as hisliias do passado cono o poela gosla de
iecilai seus nais leIos poenas. Iois eIes viven, peIo espiilo, no passado, j
que o piesenle no Ihes nanifesla nuila defeincia e o fuluio Ihes apaiece
veIado peIa liuna da pailida e as lievas do lnuIo.
Una hoia depois, Iaies Kaiane Ievanlou-se paia saii, e, lonando
ninha no na sua no e iepousando sua oulia no no neu onlio, disse:
No vejo leu pai desde h vinle anos. Lspeio consoIai-ne da sua Ionga
ausncia con as luas fieqenles visilas.
IncIinei-ne, e pioneli cunpiii o que o fiIho deve a un anigo do seu
pai.
Quando havia sado, pedi a neu anigo naioies infoinaes solie eIe.
Respondeu nun lon piudenle: No conheo oulio honen en eiiule que a
iiqueza haja loinado viiluoso e a viilude, ainda nais iico. L una dessas iaias
ciialuias que passan poi esle nundo sen janais piejudicai aIguen, nas que
se loinan vlinas de infeIicidades e piejuzos, poi ignoiaien as aslcias que
piolegen da naIdade hunana... Iaies Kaiane len una fiIha nica. Moian
nuna casa Iuxuosa nos aiiedoies da cidade. A fiIha len o cailei do pai, e no
h nuIhei nais foinosa. No enlanlo, eIa lanlen sei infeIiz, poique a inensa
foiluna do pai a coIoca agoia a leiia de un alisno leiiveI.
Ao pionunciai essas Ilinas paIavias, a liisleza Ihe veIou a face.
Depois, aciescenlou: Iaies Kaiane e un honen nolie, nas fiaco. Deixa-se
Ievai peIas peifdias dos oulios cono un cego. L e incapaz de opoi-se a
ganncia dos nais audaciosos. L sua fiIha oledece-Ihe, apesai das foias da
sua pipiia aIna. Lis o segiedo que se esconde alis da vida do pai e da fiIha.
L o segiedo foi adivinhado poi un honen que iene en si a anlio e a
veIhacaiia, a hipociisia e a auloiidade. L un lispo, cujos vcios andan a
sonlia do LvangeIho e apaiecen ao nundo cono viiludes. Chefe ieIigioso na
leiia das ieIigies, as aInas e os coipos se incIinan dianle deIe cono as
oveIhas se enliegan ao aougueiio.
Ten eIe un soliinho en cuja aIna negia os vcios se aninhan lais
seipenles e escoipies nun anlio. No esl Ionge o dia en que o lispo,
veslido de suas ioupas episcopais, coIocai con sua no ciininosa a giinaIda
do naliinnio solie as caleas de seu soliinho e da fiIha de Iaies Kaiane,
Iigando pIos giiIhes de una Iei inepla e de faIsos exoicisnes un coipo puio
a una caicaa pliida, una aIna ceIesliaI a un enle de Iana, un coiao
aIado a un coipo iaslejanle. Lis ludo o que le posso conlai agoia solie Iaies
Kaiane e sua fiIha. No ne faas peigunlas. Receio que, faIando da calsliofe,
possa conliiluii paia loin-Ia inevilveI, cono o nedo da noile apioxina a
noile.

17
Viiou depois a face e filou aliaves da janeIa o espao infinilo, cono se
eslivesse piocuiando no elei o segiedo dos dias e das noiles.
Despedi-ne, enlo, dizendo-Ihe: Ananh visilaiei Iaies Kaiane, en
honenagen as Ienlianas que guaida da sua anizade con neu pai.
Meu anigo oIhou-ne poi un ninulo en siIncio, e seus liaos se
aIleiaian cono se ninhas poucas e sinpIes paIavias livessen evocado neIe
un pensanenlo novo e leiiveI. L havia no seu eslianho oIhai una nisluia de
afeio e de nedo, e a peneliao de un piofela que v nas aInas o que eIas
nesnas ignoian. Seus Ilios lieneian Ievenenle, nas no faIaian. Deixei-o,
peiluilado, e quando ne viiei, nolei que seus oIhos conlinuavan a
aconpanhai-ne con aqueIa expiesso singuIai que sonenle vin a
conpieendei nais laide, aps Iileilai ninha aIna do nundo dos pesos e das
nedidas e eIev-Ia aos canpos da exislncia supeiioi onde os coiaes se
enlenden peIo oIhai e as aInas ciescen peIa conpieenso.

18
O TEMPLO



DIAS depois, cansado da soIido e da sisuda face dos Iivios, aIuguei
un coche e diiigi-ne a iesidncia de Iaies Kaiane. Na IIoiesla dos Iinheiios,
o cocheiio desviou seus cavaIos da esliada piincipaI e enveiedou poi una
aIaneda que seipenleava enlie vinhedos liansfoinados en lapeles nuIlicoies
peIa giana e as fIoies de aliiI.
Monenlos depois, o coche paiou a poila de una casa isoIada, iodeada
poi un vaslo paique cheio de pinheiios, iosas, dIias e jasnins.
Tinha dado apenas aIguns passos quando Iaies Kaiane, aliado peIo
iunoi da caiiuagen, saiu da sua nanso e veio, eufiico, ao neu enconlio.
Deu-ne as loas vindas, fez-ne senlai ao seu Iado e coneou a fazei-ne
peigunlas, lais cono un pai faz a seu fiIho, solie ninhas alividades passadas
e piesenles, solie ninhas aspiiaes paia o fuluio. Respondia-Ihe con o
enlusiasno dos jovens enlaIados pIos sonhos e as espeianas, e que naie
das quineias ainda no jogou solie a piaia das ieaIidades anaigas.
Os jovens so nunidos de asas feilas de fanlasia e de iIuso, que os
Ievan paia aIen das nuvens, de onde ven a exislncia coIoiida cono un
aico-iis e onde ouven canes de gIiia e de giandeza. Mas aqueIas asas no
laidan a sei pailidas peIa lenpeslade da expeiincia. Caen, enlo, os jovens
solie a leiia duia, e passan a vei-se nun espeIho eslianho onde o honen e
defoinado e dininudo.
Lnquanlo conveisvanos, apaieceu poi delis das coilinas aveIudadas
da poila una noa veslida de fina seda lianca, e apioxinou-se Ienlanenle de
ns. Levanlei-ne. Lsla e ninha fiIha SeIna, disse-ne Iaies Kaiane. L
diiigindo-se a eIa, aciescenlou: AqueIe neu veIho anigo que os dias
sepaiaian de nini, voIla agoia na pessoa do seu fiIho.
A noa oIhou inlensanenle nos neus oIhos cono se quisesse descoliii
neIes o nolivo da ninha visila. Depois, eslendeu-ne a no, lianca e nacia
cono os Iiios do vaIe. Senli, ao apeil-Ia, un senlinenlo novo e eslianho,
siniIai ao pensanenlo poelico quando conea a foinai-se na inaginao.
Senlano-nos os lis en siIncio cono se SeIna livesse inlioduzido
una aIna supeiioi que inspiiasse a quielude e o iespeilo. Ieicelendo laIvez

19
islo, eIa viiou-se paia nin e disse con un soiiiso: Muilas vezes neu pai
len-ne faIado do seu pai, e conlado-ne hisliias dos dias que passaian
junlos na juvenlude. Se seu pai Ihe livei conlado as nesnas hisliias, no
seiia esle o nosso piineiio enconlio.
Iaies se iegozijou con as paIavias da fiIha, e seus liaos se diIalaian.
L disse: SeIna e nuilo espiiiluaI nas suas incIinaes e concepes. V lodas
as coisas fIuluando no nundo da aIna. L voIlou a conveisai conigo con
inleiesse e leinuia, cono se livesse enconliado en nin un neio ngico que
o ieconduzisse, peIas asas da Ienliana, a piinaveia de seus dias.
ConlenpIava-ne, ienenoiando o passado. Lu o esculava, sonhando
con o fuluio. OIhava paia nin cono os ianos de una ivoie giganle, cheia
de anos, se eslenden poi solie un ailuslo novo en que a seiva e a vilaIidade,
enloia alundanles, ainda piecisan sei acoidadas ~ una ivoie idosa, len
eniaizada, que j conheceu as piinaveias e os inveinos da vida e sale cono
iecelei as lenpeslades, e un ailuslo fiaco e lenio que s conheceu a
piinaveia e s foi enlaIado peIo zefiio da auioia.
Quanlo a SeIna, nanlinha-se siIenciosa, oIhando oia paia nin, oia
paia seu pai. Iaiecia Iei en nossas duas faces o piineiio e o Ilino alo do
diana da vida.
Moiieu o dia, exaIando seu suspiio nos jaidins e paiques, e o soI se ps,
coliindo de anaieIo os cunes das nonlanhas do Llano. Iaies Kaiane
conlinuava a ieIalai suas hisliias, e eu, a canlai as canes da juvenlude.
Senlada a janeIa, SeIna oIhava-nos en siIncio e con neIancoIia. No faIava,
poique salia que a leIeza se expiine nuna Ingua ceIesliaI nais pixina do
siIncio do que das vozes pioduzidas pIos Ilios ~ una Ingua que congiega
lodas as neIodias hunanas e as liansfoina nun senlinenlo nudo, cono o
nai aliai paia suas siIenciosas piofundezas lodos os iios do nundo.
A leIeza e un segiedo que nossas aInas enlenden, e con o quaI se
iegozijan e se nulien. Mas nossas nenles oIhan-na sen a enlendei e
piocuian en vo defini-Ia en paIavias. L un fIuido invisveI que se nove
enlie as enoes do sei que adniia e do sei adniiado. L un iaio que enana
da aIna e iIunina o coipo, cono a vida enana da senenle e dola a fIoi de
coies e peifune. L una hainonia esponlnea enlie un honen e una nuIhei
que pioduz aqueIa incIinao supeiioi a lodas as incIinaes ~ aqueIa leinuia
indefinveI que chananos anoi. Teiia ninha aIna sido aliada assin a aIna
de SeIna naqueIe enlaidecei, e, anando-a, passado a v-Ia cono a nuIhei
nais leIa do nundo` Lia eu vlina daqueIa enliiaguez da juvenlude que
pioduz as vs e efneias iIuses` Lian neus senlinenlos que ne fazian vei
a Iuz nos oIhos de SeIna e a douia nos seus Ilios e a leIeza no seu coipo ~
ou eian a sua Iuz e douia e leIeza que aliian neu coiao as aIegiias e
liislezas do anoi`

2O
No sei. Mas sei que naqueIe enlaidecei fui invadido poi senlinenlos
que janais conheceia anles. Movian-se en voIla do neu coiao cono as
aInas deven lei esvoaado poi cina dos alisnos anles da auioia dos lenpos.
DaqueIe senlinenlo, nasceian lanlo ninha feIicidade cono ninha desgiaa.
Assin se passou aqueIa hoia que ne apioxinava de SeIna peIa
piineiia vez. L assin o ceu ne Iileilou de iepenle das cadeias da indeciso e
da nocidade e ne Ievou a caninhai, un honen Iivie, na senda do anoi. O
anoi e a nica Iileidade nesle nundo, poique eIeva a aIna a aIluias aIen das
Ieis e liadies dos honens e das necessidades e inposies da naluieza.
Quando ne Ievanlei paia pailii, Iaies apioxinou-se de nin e disse
con evidenle sinceiidade: Agoia que conheces o caninho desla casa, deves
voIlai con a nesna confiana con que vais a casa paleina e deves consideiai-
nos, a SeIna e a nin, cono un pai e una iin. No e assin, SeIna`
SeIna alanou a calea nun sinaI afiinalivo, depois oIhou paia nin
cono un esliangeiio peidido oIha paia un anigo que acala de enconliai.
AqueIas paIavias de Iaies Kaiane foian a piineiia neIodia que ne
aliaiu, junlanenle con sua fiIha, ao lenpIo do anoi. Ioian os piineiios
acoides de una cano divina que acalaiia no pianlo e no Iulo. Ioian a foia
que incenlivou nossas duas aInas a se apioxinaien da Iuz e do fogo. Ioian a
laa en que lelenos a douia e a anaiguia.
Sa. O pai ne aconpanhou ale os Iiniles do paique Meu coiao lalia
denlio de nin cono os Ilios do sedenlo lienen ao locai do copo.

21
A CHAMA BRANCA



NO ns de aliiI, eslaleIeceu-se neu hlilo de visilai a iesidncia de
Iaies Kaiane, de enconliai-ne con SeIna e de ne senlai con eIa naqueIe
paique. ConlenpIava sua leIeza, adniiava seus dons, esculava o siIncio de
sua neIancoIia, e senlia nos invisveis ne inpeIiien paia eIa. Cada visila
ieveIava-ne un novo aspeclo de sua leIeza e un novo segiedo de sua aIna,
ale que eIa se loinou paia nin un Iivio aleilo onde Iia cada Iinha e anaIisava
cada veiscuIo. Deixava-ne encanlai con essa neIodia ~ sen nunca Ihe
alingii o fin.
A nuIhei que os deuses cunuIan con a dupIa leIeza do coipo e da
aIna e una veidade ao nesno lenpo evidenle e nisleiiosa. Conpieendeno-
Ia peIo anoi e locano-Ia con os dedos da puieza. Mas quando piocuianos
desciev-Ia con paIavias, desvanece-se alis do nevoeiio da hesilao e do
equvoco.
SeIna Kaiane eia leIa de coipo e de aIna. Cono desciev-Ia paia
quen no a conheceu` Iode quen esl sol as asas da noile evocai o canlo do
caniio, ou o suspiio da iosa, ou o Ianenlo do aiioio` Iode o piisioneiio
encadeado coiiei alis dos sopios da auioia` L, conludo, no e o siIncio nais
penoso que o faIai` L podei o iespeilo inpedii-ne de lenlai esloai en
paIavias, nesno fiacas, una sonlia de SeIna, j que no posso desenhai sua
veidade con fios de ouio` O faninlo peidido no deseilo no se iecusa a
conei o po seco se o ceu no Ihe nanda o nan e o neI.
LIa eia deIicada de coipo e paiecia, nos seus veslidos liancos, un iaio
de Iuai que enlia peIa janeIa. Seus novinenlos eian Ienlos e hainoniosos
cono as nolas da nsica de Isfahan, e sua voz, laixa e neIodiosa, eia coilada
pIos suspiios e se desliIava dos seus Ilios coi de iosa, cono as golas do
oivaIho caen das coioIas das fIoies quando passa o venlo. L sua face ~ quen
podeiia descievei a face de SeIna Kaiane` Con que paIavias descievei una
face liisle e sossegada, veIada e no veIada poi un veu de paIidez
lianspaienle` L en que Ingua faIai dos liaos que piocIanan a cada ninulo
un dos segiedos da aIna e Ienlian aos que os conlenpIan un nundo
espiiiluaI nuilo dislanle desle nundo`

22
Na face de SeIna Kaiane, a leIeza no oledecia as noinas que os
honens deleininaian paia a leIeza. Mas eia eslianha cono un sonho ou
cono una apaiio, ou cono un pensanenlo ceIesliaI, inpossveI de nedii
ou definii ou apieendei ou iepioduzii.
A leIeza de SeIna no eslava no seu caleIo douiado, nas no haIo de
puieza que o iodeava. No eslava nos oIhos, nas na Iuz que enanava dos
oIhos. L no eslava nos Ilios, nas na douia que deIes fIua, nen no seu
pescoo de ninoie, nas na sua Ieve incIinao paia a fienle. A leIeza de
SeIna no eslava na peifeio do seu coipo, nas na nolieza de sua aIna, una
chana lianca que se eIevava da leiia paia o infinilo. A leIeza de SeIna vinha
da nesna fonle que pioduz o gnio poelico, cujos iefIexos enconlianos nos
poenas senlicos e nas pinluias e nsicas inoilais. L os gnios so senpie
infeIizes. No inpoila a que aIluias suas aInas possan eIevai-se, eIas eslo
senpie envoIlas en Igiinas.
SeIna faIava pouco e nedilava nuilo. Mas seu siIncio eia neIodioso e
Ievava seus ouvinles paia o nundo dos sonhos, onde o honen escula as
lalidas de seu pipiio coiao e v as sonlias de seus pensanenlos e
senlinenlos eielas na sua fienle.
L solie eIa paiiava senpie a neIancoIia, cono un veu invisveI que
Ihe aunenlava a leIeza eslianha e a loinava nais digna de veneiao. As
Iuzes de sua aIna fiIliavan-se aliaves desle veu invisveI cono os conloinos
de una ivoie en fIoi so adivinhados aliaves da nelIina da nanh.
A neIancoIia uniu nossas duas aInas con un Iao conun. Cada un
de ns via no ioslo do oulio o que senlia no seu pipiio coiao, e ouvia na
voz do oulio os ecos dos seus pipiios segiedos. Cono se os deuses livessen
feilo de cada un de ns a nelade do oulio, senlano-nos ieaIizados quando
nos ieunanos e peididos quando nos sepaivanos.
A aIna liisle e sofiedoia senle confoilo quando enconlia una aIna
iin, cono o exiIado senle confoilo ao enconliai oulio exiIado.
Os coiaes que as liislezas unen peinanecen unidos paia senpie. O
Iao da liisleza e nais foile que o Iao da aIegiia. L o anoi que as Igiinas
Iavan loina-se eleinanenle puio e leIo.

23
A TEMPE5TADE



DIAS depois, Iaies Kaiane convidou-ne paia janlai na sua casa.
Aceilei, a aIna esfoneada poi aqueIe po sulIine que o ceu deposilou nas
nos de SeIna, o po nslico con que aIinenlanos nossos coiaes sen que
possanos janais salisfaz-Ios. Io ngico de que coneian Qas, o iale, e
Danle, o ilaIiano, e Safo, a giega, e que se liansfoinou en fogo nos seus
coiaes. Un po anassado pIos deuses con a douia dos leijos e a
anaiguia das Igiinas, e que aIegia as aInas nais sensveis con seu saloi, e
as aloinenla con a sua foia.
Quando cheguei, enconliei SeIna senlada nun lanco de nadeiia nun
canlo do paique, a calea apoiada nun lionco de ivoie. Lslava veslida de
lianco e paiecia una fada que veIasse solie o Iugai. Apioxinei-ne deIa en
siIncio e senlei-ne ao seu Iado na alilude de un nago iespeiloso dianle do
fogo sagiado.
Quando lenlei faIai, senli ninha Ingua alada e neus Ilios inveis.
Mas achei consoIo no siIncio, pois os senlinenlos nais piofundos peiden
aIgo da sua essncia inaleiiaI quando expiessos poi nossas paIavias Iiniladas.
L senli que SeIna ouvia, no siIncio, o apeIo do neu coiao e via nos neus
oIhos os conloinos da ninha aIna linuIa.
Monenlos depois, Iaies Kaiane veio ale ns, dando-ne cono senpie
loas vindas efusivas e eslendendo a no cono paia alenoai o Iao
inailicuIado que Iigava ninha aIna a aIna da sua fiIha. Depois, disse con un
soiiiso: Vanos, neus dois fiIhos. O janlai nos espeia. Levanlano-nos e
seguino-Io. SeIna oIhava-ne con neiguice cono se a expiesso do seu pai ~
neus dois fiIhos ~ despeilasse neIa un novo senlinenlo de douia que
envoIvia seu anoi poi nini, cono a ne envoIve o iecen-nascido.
Senlano-nos a nesa. Conenos, lelenos e conveisanos, nas nossas
aInas vagueavan inconscienlenenle nun nundo dislanle, piessenlindo os
aconlecinenlos fuluios e piepaiando-se paia enfienlai seus leiioies. Tis
pessoas, cujos pensanenlos diveigen ~ lanlo quanlo seus oljelivos ~ nas
cujos coiaes so unidos peIa afeio e o anoi. Tis inocenles fiacos que
nuilo senlen e pouco salen, vivendo un diana que diz iespeilo a cada un
deIes. Un honen idoso e iespeilveI que ana sua fiIha e no quei seno a sua

24
feIicidade, una noa de 2O anos que v o fuluio ao nesno lenpo pixino e
dislanle e piocuia adivinhai se eIe Ihe liai a feIicidade ou a infeIicidade, un
joven, sonhadoi e inaginalivo, que ainda no piovou nen o vinho nen o
vinagie da vida e que lenla, apesai de sua fiaqueza, aliii as asas paia voai no
nundo do anoi e do salei. Tis, senlados en voIla de una nesa eIeganle
nuna casa isoIada na quielude da noile. Diiigen seus oIhaies ao ceu, conen e
lelen sen salei que, no fundo dos seus pialos e copos, o deslino escondeu o
feI e o veneno.
MaI havanos leininado de janlai quando una das enpiegadas veio
avisai a Iaies Kaiane que, a poila, un honen desejava faIai-Ihe.
Ieigunlou Iaies Kaiane: Quen e eIe` Respondeu a enpiegada:
Cieio, senhoi, que e o enissiio do lispo.
Iaies Kaiane inoliIizou-se de iepenle, os oIhos filos na fiIha, cono
un piofela que sonda o fuluio a piocuia dos seus segiedos. Depois, nandou a
enpiegada inlioduzii o visilanle.
Un honen veslido con un unifoine loidado a ouio, e oslenlando
un denso ligode de ponlas iecuivadas paia cina, enliou, incIinou-se, saudou
a lodos e, diiigindo-se a Iaies Kaiane, disse: Meu senhoi o lispo, enviou-ne
aqui con sua caiiuagen pailicuIai paia pedii-Ihe a genliIeza de aconpanhai-
ne, pois deseja faIai-Ihe de assunlos inpoilanles.
O ioslo de Iaies Kaiane peiluilou-se e loinou-se pensalivo.
Apioxinou-se de nin e disse nuna voz cheia de douia: Lspeio enconliai-le
aqui quando voIlai. SeIna lei en li un conpanheiio que afaslai con sua
conveisa o isoIanenlo e a soIido da noile.
L, diiigindo-se a fiIha, peigunlou con un soiiiso: No e nesno,
SeIna`
SeIna incIinou a calea, e sua face coiou Ievenenle, e disse con una
voz neIodiosa cono a fIaula: Iaiei o possveI paia que nosso hspede seja
feIiz.
O veIho saiu, aconpanhado peIo enissiio. SeIna peinaneceu a janeIa
a conlenpIai a esliada, ale que a caiiuagen desapaieceu alis da coilina da
noile, e se desvaneceian na dislncia o lienoi das iodas e o liopeI dos cascos
dos cavaIos. Senlou-se, enlo, defionle de nin, solie una poIliona iecoleila
de seda veide. Iaiecia un Iis que os venlos cuivaian solie un lapele de
giana.
Assin quis o ceu que ne enconliasse a ss con SeIna, nuna casa
isoIada, ceicada poi ivoies e envoIla no siIncio, e guaidada peIas sonlias
do anoi, da inocncia e da leIeza.

25
Os ninulos se passaian. Ns peinanecanos siIenciosos e indecisos,
cada un espeiando que o oulio faIasse piineiio. Mas seio as paIavias que
pioduzen o enlendinenlo enlie aInas que se anan` Seio os sons enilidos
pIos Ilios que apioxinan os coiaes e as nenles` No havei aIgo nais
sulIine e nais puio do que as viliaes das coidas vocais` No e o pipiio
siIncio que Ieva as enanaes de una aIna a oulia aIna, e liansnile os
segiedos de un coiao a oulio coiao` No e giaas a quielude do siIncio
que podenos sepaiai-nos de ns nesnos e paiiai nos espaos iIinilados, ale o
elei supeiioi, senlindo que nossos coipos nada nais so do que ciceies
eslieilos e esle nundo, un exIio`
OIhou-ne SeIna con oIhos que liaan os senlinenlos de sua aIna e
disse con una caIna cheia de nagia: Vanos paia o paique senlai-nos enlie
as ivoies e conlenpIai a Iua saindo de lis da nonlanha.
Oljelei: No e neIhoi ficainos aqui, SeIna, ale que a Iua se Ievanle e
iIunine o paique` Agoia, a noile esconde as ivoies e as fIoies, e nada
podeienos enxeigai.
Respondeu: Se a escuiido esconde ao nosso oIhai as ivoies e as
fIoies, eIa no esconde o anoi ao oIhai de nossas aInas.
IaIou nun lon eslianho, e desviou o oIhai paia a janeIa. Ieinaneci
siIencioso a nedilai solie suas paIavias, a enpieslai un senlido a cada sIala,
e a piocuiai una veidade en cada senlido. Depois, oIhou-ne novanenle
cono se Ianenlasse sua confisso e piocuiasse ieliiai suas paIavias do neu
ouvido con a nagia de seus oIhos. Mas a nagia daqueIes oIhos no ieliiou
essas paIavias do neu ouvido seno paia iecoIoc-Ias no fundo do neu
coiao, onde ficaio giavadas ale o fin da vida.
Tudo o que e giande e leIo nesle nundo nasce de un pensanenlo ou
de una enoo no inleiioi do honen. Todas as olias dos secuIos eian, anles
da sua naleiiaIizao, un pensanenlo invisveI na nenle de un honen ou
un senlinenlo deIicado no coiao de una nuIhei... As ievoIues
sanguiniias que liansfoinaian o nundo e Ievaian os honens a adoiai a
Iileidade cono havian adoiado os deuses no eian, na oiigen, nais do que
un pensanenlo eleieo que caninhava enlie as ciicunIocues do ceielio de
un honen s, vivendo enlie niIhaies de oulios. L as gueiias doIoiosas que
desnanleIaian os lionos e desliuian os inpeiios coneaian poi sei una
ideia que viliava na nenle de un s honen. L os ensinanenlos sulIines que
nudaian a naicha da hisliia lanlen eian, na oiigen, una neia incIinao
poelica na aIna de un nico honen, isoIado do seu neio peIo seu gnio.
Una s ideia edificou as piinides. Un s senlinenlo desliuiu Tiia. Una s
inspiiao ciiou a gIiia do IsI. Una s paIavia incendiou a lilIioleca de
AIexandiia.

26
Un s pensanenlo que nos visila na quielude da noile pode guiai-nos
paia a gIiia ou paia a denncia. Un s oIhai de nuIhei pode loinai aIguen
o nais feIiz ou o nais infeIiz dos honens. Una s paIavia pode liansfoinai
un polie en iico ou un iico en polie... Una nica paIavia pionunciada poi
SeIna Kaiane naqueIa noile seiena ne coIocou enlie neu passado e neu
piesenle, laI un navio enlie as piofundezas do nai e do espao. Una nica
paIavia despeilou-ne do sono vazio da nocidade e ne guiou paia os canpos
do anoi onde Iulan a vida e a noile.
Ionos ao paique e caninhanos enlie as ivoies. Senlanos os dedos
da liisa acaiiciai nossas faces, e as fIoies e as pIanlas danai en voIla de
nossos pes. Ieilo do jasnineiio, senlano-nos solie un lanco de nadeiia a
esculai en siIncio a iespiiao da naluieza adoinecida. Nossos suspiios
feIizes ieveIaian o segiedo de nossos coiaes. L os oIhos do ceu nos
aconpanhavan aliaves do azuI do fiinanenlo.
Levanlou-se enlo a Iua de delis da nonlanha de Sanin e eslendeu
sua cIaiidade solie as coIinas e as encoslas. As aIdeias apaieceian nos fIancos
das nonlanhas cono se livessen suigido do nada. L o Llano lodo eia, ao
Iuai pialeado, cono un joven deilado sol un veu lianspaienle que colie
seus nscuIos sen os escondei.
O Llano e, paia os poelas do Ocidenle, un Iugai inaginiio cuja
ieaIidade se evapoiou con o desapaiecinenlo de Davi, SaIono e os Iiofelas,
assin cono o Iaiaso leiieslie se evapoiaia con a queda de Ado e Lva. L
una paIavia poelica ~ no o none de una nao. SinloIiza un senlinenlo.
Lvoca fIoieslas de cedios envoIlas en peifunes e incenso. Lenlia loiies de
lionze e de ninoie naicadas peIa gIiia, e landos de gazeIas que coiien
aliaves dos piados. NaqueIa noile, lanlen eu vi o Llano cono un
pensanenlo poelico e iiieaI, cono un sonho enlie un despeilai e oulio. Iois,
a nossa naneiia de vei as coisas nuda con a nudana de nossos senlinenlos.
Muilas vezes as venos envoIlas en seduo e leIeza, quando a seduo e a
leIeza eslo apenas en ns.
A Iuz da Iua iIuninava a face de SeIna, seu pescoo e seus liaos, e eIa
paiecia una esllua de naifin escuIpida pIos dedos de un devolo de
Aslaile, a deusa da leIeza e do anoi. Disse-ne: Ioi que no ne conlas aIgo
solie lua vida passada`
OIhei paia seus oIhos liiIhanles e, cono un nudo que iecolia de
iepenle a paIavia, iespondi-Ihe: Ainda no ne ouvisle faIai desde que
eslanos junlos` No ouvisle ludo o que j disse desde que cheganos a esle
paique` Tua aIna, que ouve o sussuiio das fIoies e as canes do siIncio,
podei deixai de ouvii os giilos da ninha aIna e o apeIo do neu coiao`

27
Lscondeu a face nas nos e disse nuna voz enliecoilada: Ouvi-le...
Sin, ouvi un giilo saindo das enlianhas da noile e un iudo esliondoso
enanando do coiao do dia.
Respondi iapidanenle, sen nais pensai nen en neu passado nen
en nin nesno, e pensando sonenle en SeIna e senlindo sonenle a sua
piesena: Tanlen eu le ouvi, SeIna. Ouvi una nsica podeiosa, vivificanle,
que feie e faz viliai os lonos do espao e sacode os aIiceices da Teiia.
Iechou os oIhos, e seus Ilios iosados esloaian un soiiiso liisle,
depois, nuinuiou: Sei agoia que exisle aIgo nais eIevado que o ceu, nais
piofundo que o nai, nais foile que a vida e a noile. Sei agoia o que onlen
ignoiava, nesno en sonho.
Desde aqueIe nonenlo, SeIna Kaiane loinou-se paia nin pieciosa
cono una aniga, pixina cono una iin, queiida cono una anada.
Toinou-se un pensanenlo sulIine na ninha nenle, una enoo deIicada no
neu coiao, un leIo sonho na ninha aIna.
Cono so ignoianles os que inaginan que o anoi s nasce de una
Ionga e conslanle convivncia. O anoi veidadeiio e fiIho da hainonia
espiiiluaI. L esla hainonia ou nasce nun ieInpago, ou nunca nascei.
Ligueu SeIna a calea e oIhou paia o hoiizonle dislanle onde os
cunes de Sanin se enconlian con as naigens do fiinanenlo, e disse: Onlen,
eias paia nin un iino de quen ne apioxinava lianqiIa. Ao leu Iado,
senlia-ne cono ao Iado de neu pai. Mas agoia, aIgo nais foile e nais suave
do que a ieIao fialeinaI se nove en nin: una conoo eslianha, aIheia a
loda oulia ieIao, una conoo foile, leiiveI, deIiciosa, que ne enche o
coiao de liisleza e aIegiia nisluiadas.
Respondi: Lsle senlinenlo que lenenos no e paile da Iei univeisaI
que faz giiai a Iua ao iedoi da Teiia e a Teiia ao iedoi do soI e o soI e as
eslieIas ao iedoi de Deus`
CoIocou a no solie ninha calea e desusou seus dedos no neu
caleIo, e seu ioslo eslava iadianle. L as Igiinas liiIhaian nos seus oIhos,
cono as golas do oivaIho liiIhan solie as foIhas do naiciso, e disse: Quen
aciedilaiia en nossa hisliia` Quen aciedilaiia que, na hoia que sepaia o pi
do soI do nascei da Iua, supeianos lodos os olslcuIos e aliavessanos os
espaos que se eslenden enlie a dvida e a ceileza` Quen aciedilaiia que o
nesno aliiI, que leslenunhou nosso piineiio enconlio, nos viu chegai ao
sanluiio nais sulIine da vida`
Disse essas paIavias sen ieliiai sua no de solie ninha calea
incIinada. Se ne livessen dado a escoIhei, naqueIe nonenlo, enlie a no de
seda que liincava con neu caleIo e os diadenas dos ieis e os Iouios da gIiia,
leiia ceilanenle piefeiido aqueIa no.

28
Depois, iespondi e disse: Os honens no aciedilan en nossa hisliia
poique no salen que o anoi e a nica fIoi que liola e ciesce sen a ajuda das
eslaes. Mas foi nesno o ns de aliiI que nos uniu peIa piineiia vez` L
cheganos sonenle nesle nonenlo ao sanluiio da vida` No nos lei unido a
no de Deus anles que o nascinenlo nos sulnelesse as Ieis dos dias e das
noiles` A vida hunana, SeIna, no conea no leio e no leinina no lnuIo.
Lsle vaslo espao, cheio dos iaios da Iua e das eslieIas, e povoado de aInas
unidas no anoi e na hainonia.
SeIna ieliiou sua no deIicadanenle da ninha calea, deixando en
neu caleIo ondas eIeliicas que a liisa da noile loinava nais vilianles. Tonei
aqueIa no nas ninhas nos cono o cienle loca o aIlai, e coIoquei-a solie
neus Ilios sequiosos, e deposilei neIa un Iongo leijo piofundo e nudo. L
havia naqueIe leijo laslanle caIoi paia deiielei lodas as enoes do coiao, e
laslanle douia paia despeilai loda a puieza de una aIna divina.
Cada ninulo que se passou enlo equivaIe a un ano de anoi e paixo.
A quielude da noile nos conlenpIava. A cIaiidade da Iua nos envoIvia. As
ivoies e os jasnins nos ceicavan. Quando alinginos aqueIe xlase que faz
esquecei ao honen ludo o que no e anoi, ouvinos o liopeI de cascos e o
laiuIho de una caiiuagen que se apioxinava iapidanenle. Despeilanos
daqueIa Ielaigia voIupluosa, e descenos do nundo dos sonhos a esle nundo
que evoIui enlie a iiiesoIuo e a infeIicidade. O pai de SeIna eslava voIlando
de sua visila ao lispo. Caninhanos enlie as ivoies ao seu enconlio.
Quando a caiiuagen enliou no paique, eIe desceu e diiigiu-se a ns, a
calea incIinada, o passo Ienlo, cono un honen esnagado poi una caiga
pesada. CoIocou as nos solie os onlios de SeIna e oIhou Ionganenle no
seu ioslo cono se ieceasse que seu oIhai enfiaquecido peidesse a sua inagen.
L as Igiinas coneaian a coiiei solie suas faces eniugadas. Seus Ilios
linuIos desenhaian un soiiiso anaigo. IaIou nuna voz eslianguIada, e
disse: ieve, SeIna, saiis dos liaos de leu pai paia os liaos de oulio
honen. ieve, a Iei de Deus le Ievai desla casa isoIada paia o vaslo canpo
do nundo. L esle paique ficai con a saudade dos leus passos. Teu pai sei
un esliangeiio paia li. O Deslino j se nanifeslou: que o ceu le alenoe e
pioleja!
Ao ouvii essas paIavias, SeIna nudou de expiesso. Seu oIhai se
loinou fixo cono se livesse vislo o especlio da noile na sua fienle. Depois,
con un soIuo de doi, laI un pssaio que o caadoi alingiu e que cai ao soIo
lienendo na sua agonia, giilou: Que esls dizendo` Que queies dizei`
Aonde ne queies enviai`
L filou-o cono paia Ihe aiiancai con os oIhos os segiedos de seu
coiao, nas o pai no iespondeu. Aps un ninulo, enloipecida peIas
inpIicaes daqueIe siIncio seneIhanle ao giilo dos lnuIos, aciescenlou eIa,

29
choiando: Lu conpieendo. Conpieendo ludo... O lispo j conpIelou a
gaioIa que deslina a esle pssaio de asas pailidas. L esla a lua vonlade, neu
pai`
O pai s iespondeu con suspiios, e conduziu-a paia denlio de casa.
Seus liaos conluilados veilian solie eIa una giande leinuia. Ieinaneci de
pe sol as ivoies. A indeciso sacudia neus senlinenlos cono os venlos
sacoden as foIhas do oulono. Segui-os ao saIo, nas Iogo aps, consliangido,
eslendi a no ao pai paia ne despedii, enquanlo oIhava paia SeIna cono un
nufiago exauslo oIha paia una eslieIa que liiIha no aIlo do fiinanenlo. Sa
sen que o peicelessen. MaI linha aliavessado o paique, poien, ouvi o pai ne
chanando, e vi-o andando na ninha diieo. Tonou-ne peIa no e disse con
voz linuIa: Ieidoa-ne, neu fiIho. Misluiei o fin da lua noilada con
Igiinas. Mas espeio que no deixais de ne visilai quando esle Iugai foi
enliegue a liisle veIhice. A nocidade vilianle no se aIegia con a veIhice
seniI, cono a auioia no se enconlia con o enlaidecei. Apesai de ludo,
voIlais, no e` Iaia ne Ienliai dos dias da juvenlude que passei na
conpanhia de leu pai e paia ne nanlei en conlalo con a vida, que no nais
ne consideia un dos seus. Deixais de ne visilai quando SeIna no eslivei
nais aqui, e eu ne loinai un soIiliio nesla casa afaslada`
Iionunciou as Ilinas paIavias en voz laixa e inseguia. Quando
peguei a sua no e a apeilei en siIncio, senli Igiinas quenles caii solie
ninha no. Lslieneceu ninha aIna denlio de nin e senli paia con esse pai
infeIiz un senlinenlo fiIiaI ao nesno lenpo suave e liisle, que onduIava no
neu coiao e escapava en suspiios dos neus Ilios e voIlava Cono una
opiesso as ninhas piofundezas. Ao nolai que suas Igiinas piovocavan
ninhas Igiinas, incIinou-se e pousou os Ilios linuIos solie ninha fionle e
disse, viiando o ioslo paia a poila da casa: oa noile... oa noile, neu fiIho.
Una s Igiina que liiIha no ioslo eniugado de un veIho e nais
conovenle do que lodas as Igiinas da juvenlude.
As Igiinas alundanles dos jovens so o liansloida-nenlo dos seus
coiaes cheios. As Igiinas de un veIho so un ieslanle da idade que se
escoa pIos oIhos. So o Ilino soliessaIlo da vida en coipos enfiaquecidos.
As Igiinas solie as faces dos jovens so cono golas de oivaIho solie as
pelaIas das iosas. As Igiinas solie as faces dos veIhos so cono as foIhas
anaieIadas do oulono que os venlos aiiancan e espaIhan.
Iaies Kaiane desapaieceu alis da poila. Sa do paique, a voz de
SeIna onduIando no neu ouvido, e sua leIeza iefIelida nos neus oIhos,
enquanlo secavan as Igiinas de seu pai solie ninhas nos. Tinha a
inpiesso de sei un novo Ado saindo do Iaiaso Teiieslie. Mas a Lva do
neu coiao no eslava ao neu Iado paia liansfoinai esle nundo en un

3O
novo Lden. Sa con a eslianha sensao de que, naqueIa noile, linha nascido
de novo e visIunliado ao nesno lenpo a face da noile.
Assin, o soI liaz aos canpos con seu caIoi oia a vida, oia a noile.
Tudo o que o honen faz no segiedo da noile acala sendo exposlo a
Iuz do dia. As paIavias nuinuiadas na soIido loinan-se, poi aIgun nisleiio
insondveI, assunlo de conveisao geiaI. Os alos que piocuianos escondei
nos iecanlos da nossa casa se eigueio ananh nas esquinas das iuas.
Assin, as sonlias da noile piocIanaian as pielenses que o lispo
uIos CaIel conunicou a Iaies Kaiane. As ondas do espao Ievaian as suas
decIaiaes a lodos os laiiios da cidade. Alingiian neu ouvido.
No pediu o lispo uIos CaIel a visila de Iaies Kaiane naqueIa noile
de Iuai paia lialai con eIe dos piolIenas dos polies e dos necessilados, ou
dos sofiinenlos das vivas e dos ifos, nas nandou-o vii na sua Iuxuosa
caiiuagen pailicuIai paia pedii-Ihe SeIna poi esposa de seu soliinho Mansui
ei CaIel.
Iaies Kaiane eia un honen iico, e no linha oulio heideiio aIen de
SeIna. O lispo a escoIheu paia noiva do seu soliinho no peIa leIeza do seu
ioslo e a nolieza da sua aIna, nas poique eia iica e podia asseguiai con seus
niIhes e suas vaslas piopiiedades o fuluio de Mansui ei, e ajud-Io a
conquislai un Iugai de deslaque junlo a aiislociacia.
Aos chefes ieIigiosos no Oiienle no lasla o que eIes nesnos iecelen
en piiviIegios e supienacia. Tialan lanlen de coIocai seus paienles en
poslos eIevados paia opiinii e expIoiai o povo. A gIiia do Lnii liansnile-se
aps a sua noile poi heiana a seu fiIho naioi. Mas a gIiia do chefe ieIigioso
liansnile-se poi conlgio duianle a sua vida a seus iinos e soliinhos. Assin,
o lispo ciislo e o inane nuuInano e o saceidole liahnanila loinan-se
poIvos que alacan a sua piesa con nuilos lenlcuIos e sugan seu sangue con
nuilas locas.
Quando o lispo uIos CaIel pediu a no de SeIna a seu pai, esle s
iespondeu peIo siIncio e as Igiinas. L que pai no se senle infeIiz quando se
sepaia de sua fiIha, eslivesse eIa indo paia a casa dos vizinhos ou paia o
paIcio de un iei` Que honen no eslienece quando a Iei da naluieza o
sepaia da fiIha que eIe enlaIou quando pequena e educou quando nenina e
aconpanhou quando nuIhei` A liisleza dos pais peIo casanenlo da fiIha e
iguaI a sua aIegiia peIo casanenlo do fiIho, pois esle liaz a fanIia nais un
nenlio, enquanlo aqueIe a piiva de un nenlio.
O Xeque alendeu ao pedido do lispo, foiado, e se cuivou peianle a
sua vonlade, apesai da sua oposio nlina. Iois eIe conhecia Mansui ei,
conhecia sua aspeieza, sua ganncia e sua viIeza. Mas que ciislo pode opoi-se
a un lispo no Oiienle e conlinuai a sei incIudo enlie os cienles` Que oiienlaI

31
pode desoledecei ao seu chefe ieIigioso e conlinuai a gozai de iespeilo enlie
os honens` Opoi-se- o oIho a una Iana sen sei vasado, ou opoi-se- a no
a una espada sen sei coilada` Supondo que aqueIe veIho veneiveI pudesse
desoledecei ao lispo e opoi-se a sua ganncia, ficaiia a iepulao da sua fiIha
ao aliigo das dvidas e dos iunoies` L peinaneceiia seu none puio ao
aliigo da Iana` No so veides lodas as uvas foia do aIcance, ao dizei das
iaposas`
Assin, o deslino se apodeiou de SeIna Kaiane e a aciescenlou,
esciava huniIhada, ao coilejo das infeIizes nuIheies do Oiienle. Assin, caiu
aqueIa aIna nolie na ainadiIha, enquanlo voava peIa piineiia vez con as
asas do anoi puio nun espao iIuninado peIo Iuai e peifunado peIas fIoies.
Na naioiia dos casos, as iiquezas do pai so a causa da infeIicidade
dos fiIhos. AqueIes cofies espaosos que a alividade do pai e a poupana da
ne enchen de ouio viian piises eslieilas e escuias que enceiian as aInas
dos heideiios. L esse deus podeioso que os honens adoian sol o none de
cifio loina-se un dennio leiiveI que aloinenla as aInas e nala os coiaes.
L SeIna Kaiane foi, cono lanlas oulias, vlina da iiqueza do pai e da
anlio do naiido. Se Iaies Kaiane no fosse un honen iico, SeIna eslaiia
ainda viva, gozando, cono ns, da Iuz do soI.
Una senana se passou. Meu anoi poi SeIna deilava-se conigo a noile,
canlando as canes da feIicidade, e acoidava-ne na auioia paia ne faIai do
senlido da vida e dos segiedos do coiao. Lia un anoi sulIine, iico denais
paia conhecei o cine, e espiiiluaI denais paia aloinenlai o coipo. L eia una
incIinao iiiesislveI que cunuIa a aIna, e una fone piofunda que salisfaz o
coiao con a sua pipiia piivao. Lia un senlinenlo que ciia o desejo, nas
no o infIana, e una seduo que faz vei s feIicidade na leiia e pinla a vida
cono un sonho Iindo. IeIa nanh, eu peicoiiia os canpos e via no despeilai
da naluieza o snloIo da inoilaIidade. Senlava-ne a naigen do nai e ouvia
nas suas ondas as canes da eleinidade. Andava nas iuas da cidade e
descoliia nas faces dos lianseunles e nos geslos dos lialaIhadoies a leIeza da
vida e o espIendoi do piogiesso.
Assin os dias se foian cono sonlias e se desvaneceian cono nelIina.
DeIes nada ne iesla seno a doIoiosa Ienliana. Hoje, esses oIhos con que
via a leIeza da piinaveia e o despeilai dos canpos no nais enxeigan seno
a cIeia das lenpeslades e o desespeio do inveino. L esse ouvido con que
ouvia a cano das ondas no ne liansnile nais seno as Ianenlaes das
piofundidades e o uIuIai do alisno. L a aIna que conlenpIava
iespeilosanenle o lialaIho dos honens e a gIiia do piogiesso no nais senle
seno a desgiaa da polieza e a infeIicidade dos decados. Cono so leIos os
dias de anoi! Cono seus sonhos so suaves! L cono so anaigas as noiles de
liisleza, e nuneiosos os seus ieceios!

32
No fin da senana, a aIna enliiagada pIos seus pipiios senlinenlos,
diiigi-ne, de noile, a casa de SeIna Kaiane, aqueIe lenpIo que a leIeza
eigueu e o anoi sanlificou. No paique lianqiIo, senli una foia apodeiai-se
de nin e afaslai-ne desle nundo paia un nundo nisleiioso, Iivie da Iula e
do esfoio. L cono un sufi que o ceu aliaiu aos canpos da viso, achei-ne
andando enlie aqueIas ivoies e fIoies enlieIaadas. De iepenle, vi SeIna
senlada solie aqueIe lanco, sonlia do jasnin onde nos havanos senlado a
senana anleiioi, naqueIa noile que os deuses escoIheian cono incio da
ninha dupIa feIicidade e desgiaa. Apioxinei-ne de SeIna en siIncio. No
se nexeu nen faIou, cono se livesse pievislo ninha chegada. Quando ne
senlei ao seu Iado, oIhou nos neus oIhos e geneu. Depois, fixou o hoiizonle
dislanle onde se nisluian o fin do dia e o coneo da noile. Aps un
nonenlo cheio daqueIa lianqiIidade ngica que une nossas aInas ao coilejo
das aInas inpaIpveis, viiou-se paia nin, lonou ninha no na sua no
geIada, e con una voz siniIai aos genidos de un faninlo que naI pode faIai,
disse:
~ OIha paia neu ioslo, neu anigo. Lxanina-o Ionganenle e I neIe
ludo o que desejas salei dos neus senlinenlos. OIha len, neu anado.
OIhei. Seus oIhos que, havia poucos dias, soiiian cono Ilios e se
novian cono as asas do iouxinoI, eslavan agoia iecuados nas suas ililas e
paiados. Manifeslavan sinais de doi fsica e noiaI. O ioslo, que onlen eia
cono as pelaIas do Iiio e os leijos do soI, paiecia agoia pIido e nuicho, e
veIado peIo desespeio. Os Ilios, que anles veilian a douia cono a. fIoi da
naigaiida, se havian iessequido e paiecian duas iosas definhadas que o
oulono esqueceia na ponla de un iano. O pescoo, que coslunava eIevai-se
cono una coIuna de naifin, eslava agoia incIinado paia a fienle cono se no
pudesse nais suslenlai ludo c que se passava na nenle.
Vi lodas essas nodificaes doIoiosas nos liaos de SeIna. Mas no ne
paieceian nais do que una nuven Ieve que iecolie a Iua e aunenla seu
fascnio. As aIleiaes piovocadas pIos segiedos do Lu inleiioi dolan o ioslo
de naioi leIeza e seduo, no inpoila quo doIoiosos esses segiedos. Os
ioslos que no faIan, no seu siIncio, dos segiedos da aIna e de seus nisleiios,
no poden sei leIos, nesno quando peifeilos de Iinhas e hainonia. As laas
no aliaen nossos Ilios seno quando o seu ciislaI ieveIa a coi do vinho.
SeIna Kaiane eslava naqueIe enlaidecei cono una laa liansloidanle de un
vinho ceIesliaI, no quaI se nisluiavan a anaiguia da vida e a douia da aIna.
SinloIizava, sen o salei, a vida da nuIhei oiienlaI que no deixa o anado Iai
paleino seno paia ofeiecei o pescoo ao jugo inloIeianle do naiido, ~ e no
deixa os liaos afeluosos da ne seno paia vivei sol a duia doninao da
sogia.

33
Conlinuei a conlenpIai o ioslo de SeIna e a esculai seus suspiios,
siIencioso, pensalivo, conovido, pesaioso. Senlia cono se o lenpo livesse
paiado e a exislncia se livesse escondido ou desapaiecido. No nais via
seno dois oIhos giandes filando ninhas piofundezas. L havia sonenle aqueIa
no fiia e linuIa apeilando ninha no.
No despeilei desle xlase seno quando ouvi SeIna dizei con caIna:
Vanos conveisai agoia, neu anigo. Tenlenos inaginai o fuluio anles que
eIe nos agiida con seus leiioies. Meu pai foi a casa do honen que sei neu
conpanheiio ale a noile. O honen que o ceu escoIheu paia sei o auloi da
ninha vida foi enconliai-se con o honen que a leiia escoIheu paia sei o
senhoi dos neus dias fuluios. No coiao desla cidade, o honen idoso que
aconpanhou ninha nocidade iene-se con o joven que aconpanhai o que
ne iesla de anos. Nesla noile, o pai e o noivo escoIheio a dala do casanenlo,
que sei pixino denais, no inpoila quo dislanle. Cono esla hoia e
eslianha e cheia de enoes! Nuna noile cono esla, h apenas una senana, a
sonlia desle nesno jasnin, o anoi envoIveu ninha aIna peIa piineiia vez,
enquanlo o deslino escievia, na iesidncia do lispo uIos CaIel, a piineiia
Iinha da hisliia do neu fuluio. Nesla hoia, enquanlo neu pai e neu noivo se
senlan paia lecei a coioa do neu casanenlo, vejo-le senlado ao neu Iado e
sinlo lua aIna esvoaando en voIla de nin cono un pssaio sedenlo
esvoaa solie una fonle guaidada poi una seipenle faninla. Cono esla noile
e inensa, e quo piofundos os seus segiedos!
Respondi-Ihe, inaginando o desespeio cono una sonlia negia que
agaiia o pescoo de nosso anoi paia nal-Io no nascedouio: Lsle pssaio
conlinuai a solievoai a fonle ale que noiia de sede ou que a seipenle
leiiveI se apodeie deIe e o devoie.
Respondeu, conovida, nuna voz que lienia cono as coidas da haipa:
No, no, neu anigo. Que esse pssaio conlinue a vivei e a canlai ale o fin
da noile, ale o fin da piinaveia, ale o fin do lenpo. No o siIencies poique
sua voz ne d aIenlo, no quelies suas asas poique seu esvoaai dissipa o
nevoeiio do neu coiao.
Muinuiei: A sede o nala, SeIna, e o nedo Ihe liia a vida.
Respondeu con paIavias que saan piecipiladanenle de seus Ilios
en agonia: A sede da aIna e nais sulIine que a salisfao da naleiia, e o
nedo da aIna e piefeiveI a lianqiIidade do coipo... Mas escula, neu anigo.
Lscula len. Lslou agoia no Iiniai de una vida nova de que nada sei. Sou
cono una cega que apaIpa as paiedes paia no caii, ou cono una esciava
que o dinheiio do pai Ievou ao neicado, e I un honen quaIquei ne
conpiou. No ano esse honen poique no o conheo. Mas piocuiaiei
apiendei a an-Io. Oledecei-Ihe-ei e seivi-Io-ei e o loinaiei feIiz. Ofeiecei-Ihe-
ei ludo o que a nuIhei fiaca pode ofeiecei ao honen foile. Mas lu esls ainda

34
na juvenlude da vida. A lua exislncia e una esliada Iaiga, Iadeada de fIoies.
Saiis a conquisla do nundo, guiado poi esse leu coiao, que e una locha
aidenle. Iensais Iivienenle, e faIais e agiis Iivienenle. Maicais a vida
con leu none poique es honen. Viveis feIiz poique leu pai no possui
iiquezas que le esciavizen, nen le Ievaio ao neicado onde as fiIhas so
vendidas e conpiadas. Casai-le-s con a noa de lua escoIha e aliii-Ihe-s o
leu coiao anles de Ihe aliii a lua casa, e pailiIhais con eIa os leus
pensanenlos anles de pailiIhai con eIa os leus dias e noiles.
CaIou-se un nonenlo, depois aciescenlou con una voz enliecoilada:
Sei assin que os caninhos da vida nos sepaiaio paia Ievai-le as gIiias
deslinadas ao honen e ne Ievai aos saciifcios deslinados a nuIhei` Assin
noiiei o leIo sonho e se evapoiai a doce ieaIidade` Assin o alisno
engoIii o canlo do iouxinoI e os venlos desfoIhaio as pelaIas da iosa e os pes
pisoleaio a laa de vinho` Tei sido, pois, en vo que conlenpIanos junlos,
naqueIa noile, a Iua cheia` Ln vo nos lei o espiilo unido a sonlia daqueIe
jasnin` Sei que nos apiessanos denais en sulii paia as eslieIas, e nossas
asas se leio cansado, e acalanos caindo no alisno` Sei que suipieendenos
o anoi no seu sono, e eIe despeilou iiado e vingou-se de ns` Ou piovocanos
a liisa da noile, e eIa se liansfoinou en fuiaco que nos diIaceia e enpuiia
cono poeiia paia o fundo do vaIe` No desoledecenos a Iei aIguna, nen
locanos nenhun fiulo pioilido. Ioi que eslanos sendo expuIsos do Iaiaso`
No conspiianos, e no nos ieleIanos. Ioi que desceienos ao infeino` No,
no, e niI vezes no! Os ninulos que nos uniian so nais podeiosos que os
secuIos. L a Iuz que iIuninou nossas aInas e nais foile que as lievas. Se a
lenpeslade nos sepaia nesle nai escoIeiizado, a naie aIla nos junlai naqueIa
piaia lianqiIa, e se a vida nos nalai, a noile nos iessuscilai.
O coiao da nuIhei no nuda con o lenpo e no se liansfoina con
as eslaes. Agoniza Ionganenle, nas no noiie. O coiao da nuIhei e
seneIhanle aos canpos onde os honens liavan suas gueiias e peipelian suas
nalanas. Aiiancan-Ihes as ivoies, queinan-Ihes a giana, nanchan-Ihes as
pedias de sangue, pIanlan ossos e cinios no seu soIo. Mas eIes peinanecen
lianqiIos e pacficos e, neIes, a piinaveia conlinua a sei piinaveia... Agoia,
ludo esl consunado. Que faienos` Dize-ne: que faienos` Cono nos
sepaiaienos` L quando nos ieenconliaienos` Consideiaienos o anoi un
hspede eslianho que veio con o enlaidecei e se foi con a auioia`
Consideiaienos esle senlinenlo inleiioi una iIuso que o sono naleiiaIizou e
o despeilai dissipou` Consideiaienos esla senana cono una hoia de
enliiaguez que no iesisliu a voIla da Iucidez` Levanla a calea paia que veja
leus oIhos, neu anado. Alie os Ilios paia que oua lua voz. IaIa. Canla.
Conveisa. Lenliai-le-s da lenpeslade que afundou o laico dos nossos dias`
Ouviis o ioai de ninhas asas na quielude da noile` Senliis neu hIilo se
novei solie lua face e leu pescoo` Ouviis neus genidos aconpanhando o

35
novinenlo da ninha iespiiao` L veis ninha sonlia chegando con as
sonlias da noile, e evapoiando-se con a nelIina da auioia` Dize-ne, neu
anado, o que seis paia nin depois de lei sido una Iuz nos neus oIhos e
una neIodia no neu ouvido e asas paia ninha aIna ~ o que seis`
Respondi con una doi que sulia do coiao aos oIhos: Seiei o que
quiseies que eu seja.
Reliucou: Queio que ne anes. Queio que ne anes ale o Ilino dos
neus dias. Queio que ne anes cono o poela ana sua neIancoIia. Queio que
le Ienlies de nin cono o viajanle se Ienlia de una fonle ciislaIina onde viu
sua face iefIelida anles nesno de lelei. Queio que le Ienlies de nin cono a
ne se Ienlia de un fiIho noilo anles de nascei. Queio que le Ienlies de
nin cono o iei se Ienlia de un piisioneiio que noiieu anles que chegasse
sua oiden de Iileil-Io. Queio que visiles neu pai na sua soIido e o consoIes
no seu isoIanenlo, pois lieve deix-Io-ei e seiei una esliangeiia paia eIe.
Respondi: Iaiei ludo islo, SeIna. Iaiei de ninha aIna un invIucio
paia lua aIna, e do neu coiao una noiada paia lua leIeza, e do neu peilo
un lnuIo paia luas liislezas. Anai-le-ei cono os canpos anan a piinaveia.
Viveiei poi li cono as fIoies viven do caIoi do soI. Canlaiei leu none cono os
vaIes iepelen o eco dos sinos. Lslaiei alenlo aos sussuiios de lua aIna cono
as piaias eslo alenlas as confidncias das ondas... Lenliai-ne-ei de li cono o
esliangeiio alandonado Ienlia sua leiia anada, e o nendigo faninlo, as
conidas saloiosas, e o iei deslionado, os seus dias de gIiia, e o piisioneiio
neIancIico, a sua Iileidade. Iensaiei en li cono o agiicuIloi pensa nos feixes
de espigas espaIhadas nas eiias, e o lon pasloi, nos piados veides e nas
fonles ciislaIinas.
Lnquanlo eu faIava, SeIna filava as lievas da noile e suspiiava, e as
lalidas de seu coiao andavan oia depiessa e oia devagai, cono as ondas do
nai solen e descen. Depois, disse: Ananh, a ieaIidade sei una sonlia, e
o despeilai, un sonho. Iodei o apaixonado salisfazei-se con o enIaai da
sonlia e o sedenlo, con as fonles da quineia`
Respondi-Ihe, dizendo: Ananh, o deslino le conduzii ao seio da
fanIia onde enconliais confoilo e paz, e ne conduzii a aiena da vida onde
enconliaiei as Iulas e os piolIenas. Iis paia a casa de un honen que
iecelei a feIicidade de lua leIeza e viilude. Lu enliaiei en dias cheios do
desconhecido que ne aloinenlaio con suas liislezas e fanlasnas. Tu iis
paia a vida, e eu, paia a Iula. Tu, paia a sociedade e os diveilinenlos, eu, paia
a soIido e o isoIanenlo. Mas, no vaIe das sonlias da noile, eigueiei una
esllua ao anoi, e a adoiaiei. Adolaiei o anoi poi conpanheiio e o esculaiei
canlando, e o leleiei cono vinho, e o usaiei cono veslinenla. Na auioia, o
anoi ne acoidai e ne conduzii aos piados dislanles. Ao neio dia,
conduzii-ne- a sonlia das ivoies onde ne piolegeiei do soI cono os

36
pssaios. Ao enlaidecei, conduzii-ne- ao poenle, onde ouviiei a neIodia da
naluieza despedindo-se da Iuz, e conlenpIaiei as sonlias da quielude
adejando no espao. A noile, o anoi aliaai-ne-, e sonhaiei con os nundos
supeiioies onde noian as aInas dos enanoiados e dos poelas.
Na piinaveia, andaiei con o anoi, Iado a Iado, e canlaienos junlos
enlie as coIinas, e seguiienos as pegadas da vida, que so as vioIelas e as
naigaiidas, e leleienos a gua da chuva, acunuIada nos poos, en laas
feilas de naiciso e Iiios. No veio, deilai-ne-ei ao Iado do anoi solie canas
feilas con feixes de espigas, lendo o fiinanenlo poi coleiloi e a Iua e as
eslieIas poi conpanheiias. No oulono, iiei con o anoi aos vinhedos e nos
senlaienos no Iagai, e conlenpIaienos as ivoies se despindo das suas
veslinenlas douiadas e os landos de aves nigialiias voando paia as coslas
do nai. No inveino, senlai-ne-ei con o anoi dianle da Iaieiia e
conveisaienos solie os aconlecinenlos dos secuIos e os anais das naes e
dos povos. O anoi sei neu luloi na juvenlude, neu apoio na naluiidade, e
neu consoIo na veIhice. O anoi peinanecei conigo ale o fin da vida, ale
que a noile chegue, e a no de Deus nos iena de novo.
As paIavias sulian iapidanenle das piofundezas da ninha aIna
cono se fossen chanas que ciescian e cinliIavan e se espaIhavan e noiiian
nos canlos daqueIe paique.
SeIna ouvia. L suas Igiinas caian cono se seus oIhos fossen Ilios
que ne iespondian con Igiinas en vez de paIavias.
Os que o anoi no dolou con asas no poden voai paia aIen das
nuvens e vei aqueIe nundo ngico que ninha aIna e a aIna de SeIna
peicoiieian naqueIa hoia, doIoiosa nas suas aIegiias e aIegie nas suas doies.
Os que o anoi no escoIheu poi adeplos no ouven quando o anoi faIa. Lsla
naiiao no foi esciila paia eIes. Iois nesno que conpieendan o senlido
deslas pginas, no poden enxeigai as sonlias que se noven enlie suas
Iinhas e que no se ieveslen de linla nen noian nas paIavias. Mas, que
hunano no leleu do vinho do anoi, nuna ou noulia das suas laas` Que
aIna no se ps de pe con iespeilo naqueIe lenpIo Iuninoso, iepIelo de
coiaes apeilados cono os gios nuna ion, e cujo lelo e feilo de segiedos e
sonhos e enoes` Ln que fIoi a auioia no veileu una gola de oivaIho` L
que iio se desencaninha e no chega ao nai`
SeIna eigueu a calea paia o ceu ponliIhado de eslieIas e eslendeu os
liaos, e seus oIhos se aIaigaian e seus Ilios lieneian. L solie seu ioslo
pIido, apaieceian as queixas e o desespeio da nuIhei opiinida.
Depois, giilou: Que fez a nuIhei, Deus, que Ihe neiecesse Vossa iia`
Que ciines coneleu paia que Vossa cIeia a peisiga` Iialicou aIgun deIilo
infinilo no seu hoiioi paia que Vossa vingana conlia eIa seja lanlen infinila`
Sois podeioso, Deus, e eIa e fiaca, poi que a deslius con sofiinenlos` Sois

37
gIoiioso, e eIa iasleja en voIla de Vosso liono, poi que a esnagais sol Vossos
pes` Sois una lenpeslade vioIenla, e eIa e cono a poeiia dianle de Vossa face,
poi que a dispeisais solie a neve` Sois lodo-podeioso, e eIa e huniIde, poi
que a peiseguis` Sois onniscienle, e eIa e peidida e cega, poi que a deslius`
Vs a ciiais peIo anoi, cono podeis aniquiI-Ia peIo anoi` Vossa no diieila
a eIeva ale Vs, e Vossa no esqueida a enpuiia ao alisno, e eIa no sale, na
sua ignoincia, poique a eIevais e poique a iejeilais. Na sua loca, sopiais o
sopio da vida, e no seu coiao, Ianais as senenles da noile. Vs a nandais
peicoiiei a pe o caninho da feIicidade, depois, nandais a infeIicidade a cavaIo
paia ca-Ia. Na sua gaiganla, sopiais una cano de aIegiia, depois, seIais
seus Ilios con o sofiinenlo, e alais sua Ingua con a neIancoIia.
Con Vossos dedos invisveis, iecoliis seus piazeies con doies, e con
Vossos dedos visveis, desenhais cicuIos de doies en voIla de seus piazeies.
No seu Ieilo, eslendeis o iepouso e a seguiana, e, peilo deIe, inpIanlais os
lenoies e as piovaes. Ioi Vossa vonlade, dais vida as suas incIinaes, e
dessas nesnas incIinaes, peinilis que nasan seus defeilos e seus pecados.
Ioi Vossa vonlade, nosliais-Ihe as leIezas de Vossas ciialuias, e poi Vossa
vonlade, seu anoi ao leIo loina-se una fone desliuidoia. Ioi Vossa Iei, Iigais
sua aIna peIo naliinnio a un leIo coipo, e poi Vossa vonlade Iigais seu
coipo a fiaqueza e a veigonha. Ofeieceis-Ihe a vida na laa da noile, e a noile
na laa da vida. Iuiificais-Ihe a aIna peIas Igiinas, e poi essas nesnas
Igiinas, a diIus. AIinenlais seu eslnago con o po do honen, e depois,
encheis as nos do honen con os gios de seu coiao.
Vs, Deus, aliisles neus oIhos peIo anoi, e peIo anoi, loinasles-ne
cega. Desles-ne un leijo dos Vossos Ilios, nas con a Vossa no foile, ne
eslofeleasles. IIanlasles en neu coiao una ioseiia lianca, nas en voIla
deIa, fizesles ciescei os espinheiios, linisles ninha aIna a un joven que ano
e neu coipo a un honen que no conheo. Lncadeasles neus dias. Ajudai-
ne, pois, a sei foile nesla Iula noilaI e ajudai-ne a peinanecei fieI e puia ale
a noile... Que Vossa vonlade seja feila, Deus. L que Vosso none seja
sanlificado paia senpie.
CaIou-se SeIna, nas seus liaos conlinuavan a faIai. IncIinou, depois,
a calea e deixou caii os liaos. L lodo seu coipo se alaleu cono se a vida o
livesse alandonado. Iaiecia un iano que a lenpeslade queliaia e jogaia ao
cho paia secai e sei desliudo sol os pes do deslino. Tonei sua no
geIada .ia ninha no en fogo e leijei seus dedos con neus oIhos e neus
Ilios. Mas quando piocuiei consoI-Ia con paIavias, achei-ne nais
necessilado de consoIo do que eIa. CaIei-ne, indeciso e pensalivo. Senlia os
ninulos liincaien con neus senlinenlos, ouvia os genidos do neu coiao,
e linha nedo de nin nesno.

38
Nenhun de ns pionunciou una paIavia no ieslo daqueIa noile
poique a afIio, quando se loina foile, loina-se nuda. Ieinanecenos
inveis cono duas coIunas de ninoie que un leiienolo fincou na leiia.
Nenhun de ns queiia que o oulio faIasse, pois os fios de nossos coiaes
loinaian-se nuilo fiacos, e ale un genido sen paIavias podeiia ionp-Ios.
A neia-noile, a Iua ninguanle saiu de delis de Sanin e apaieceu enlie
as eslieIas cono a face anaieIa de un defunlo, afundada enlie aInofadas
pielas e ceicada de veIas linuIas. O Llano eia cono un veIho cuivado
peIos anos e os Iulos, cujos oIhos o sono alandonaia, e que espeia a auioia
cono un iei deslionado, en neio as cinzas do seu liono e as iunas de seu
paIcio. As nonlanhas e as ivoies e os iios nudan de aspeclo confoine as
ciicunslncias e as epocas. SiniIainenle, os liaos do honen nudan con
seus pensanenlos e senlinenlos.
O Iano que, de dia, se eigue laI una Iinda noiva cujos veslidos so
acaiiciados peIa liisa, paiece, a noile, una coIuna de funaa que se eIeva paia
o nada. A iocha senla-se ao neio-dia cono un giganle podeioso que se ii dos
eIenenlos, nas, a noile, e cono un nendigo infeIiz que doine no cho e se
colie con o espao. O aiioio que venos peIa nanh seipenleando, liiIhanle
cono piala fundida, e que ouvinos canlando as neIodias da eleinidade, nos
apaiece, a noile, cono una loiienle de Igiinas enlie as enlianhas do vaIe, e
ouvino-Io choiai e Ianenlai-se cono una ne que acala de peidei o fiIho. O
Llano que nos apaieceia, na senana anleiioi, quando a Iua eslava cheia e a
aIna feIiz, lodo ieveslido de gIiia e de pieslgio, paiecia, nesla noile liisle,
exauslo e soIiliio.
Levanlano-nos paia nos despedii. Lnlie ns, eiguian-se o anoi e o
desespeio cono dois fanlasnas leiiveis: aqueIe eslendendo suas asas solie
nossas caleas, e esle agaiiando nossos pescoos con suas unhas. AqueIe
choiava, leiiificado, esle iia, saicslico. Quando lonei a no de SeIna e a
Ievei aos neus Ilios cono una lno, eIa se apioxinou de nin e locou
neu caleIo. Depois, iecuou e se jogou solie o lanco de nadeiia e nuinuiou
Ienlanenle, con os oIhos fechados: Apiedai-Vos, Deus, e dai foia a lodas
as asas pailidas.
Sepaiei-ne de SeIna e sa andando daqueIe paique. Un veu espesso
coliia neus senlidos cono a nelIina colie o Iago. L as sonlias das ivoies,
dos dois Iados da esliada, se novian lanlen cono se fossen fanlasnas
suigidos da leiia paia ne anedionlai. Os fiacos iaios da Iua lienian enlie os
ianos cono Ianas finas, aiienessadas peIos espiilos do espao conlia neu
peilo. O siIncio piofundo que ne coliia paiecia una noilaIha eslendida
peIas lievas solie neu coipo.
Todas as coisas exislenles e lodo o senlido da vida e lodos os segiedos
da aIna loinaian-se insupoilveis e nedonhos. A Iuz inaleiiaI que ne havia

39
nosliado a leIeza do nundo e o espIendoi das ciialuias viiou un fogo que
queinava neu coiao con suas chanas e olscuiecia ninha aIna con sua
funaa. L a neIodia que junlaia as vozes das ciialuias e as liansfoinaia en
canes ceIesliais loinou-se, naqueIa hoia, un iunoi nais leiiveI que o
iugido dos Iees e nais piofundo que o giilo do alisno.
Chegando a neu quailo, aliiei-ne solie ninha cana cono un pssaio
alingido no coiao peIo caadoi. Dispulavan-ne un sono peiluilado e un
despeilai doIoioso, e ninha aIna iepelia nos dois casos as paIavias de SeIna:
Apiedai-Vos, Deus, e dai foias a lodas as asas pailidas.

4O
O TRONO DA MORTE



O naliinnio en nossos dias e un coneicio que faz iii e choiai, pois
esl nas nos dos iapazes e nas nos dos pais das noas. Na naioiia dos
casos, os iapazes ganhan. Os pais das noas peiden senpie. Quanlo as
noas, que passan de un Iai paia oulio cono nveis, sua vilaIidade fenece e,
cono os nveis veIhos, acalan sendo poslas nos canlos das casas, vlinas da
escuiido e de una Ienla desliuio.
A civiIizao aluaI, ainda doninada peIa ganncia do honen,
desenvoIveu un pouco a peicepo da nuIhei, nas aunenlou nuilo suas
doies. Onlen, a nuIhei eia una seiva feIiz, hoje, e una senhoia infeIiz.
Onlen, eia una cega que andava a Iuz do dia, hoje, len viso, nas anda nas
lievas da noile. Onlen, eia leIa na sua ignoincia, viiluosa na sua
ingenuidade, foile na sua fiaqueza, hoje, loinou-se feia na sua sofislicao,
supeificiaI nos seus conhecinenlos, dislanle do coiao peIas suas pielenses.
Vii un dia en que a nuIhei ieunii a leIeza e o conhecinenlo, a aile e a
viilude, a fiaqueza do coipo e a foia da aIna`
Sou dos que dizen que a ascenso espiiiluaI e una das Ieis da
hunanidade, e a apioxinao da peifeio, una lendncia Ienla, nas ieaI. Se
a nuIhei piogiediu en ceilas coisas e iegiediu en oulias, e poique os
olslcuIos que nos inpeden de alingii o cune incIuen os anlios dos
saIlinlancos e as covas dos Iolos. Nesla nao que vive una epoca siniIai a
Ielaigia que piecede o despeilai, nesla nao eslianha peIas suas incIinaes e
aspiiaes, onde se anonloan o p das geiaes passadas e as senenles das
geiaes fuluias, cada cidade possui una nuIhei que sinloIiza a fiIha do
ananh. SeIna Kaiane eia en eiiule o snloIo da nuIhei oiienlaI do
ananh. Mas, cono nuilos que viven anles do seu lenpo, foi vlina do seu
lenpo, e cono una fIoi que a coiienleza do iio aiiancou, foi Ievada apesai de
si nesna peIo coilejo da vida paia a infeIicidade.
Mansui ei CaIel desposou SeIna, e inslaIaian-se junlos nuna casa
Iuxuosa a leiia do nai, en Ras-eiiule, onde noian os honens nais iicos e
nais infIuenles. Iaies Kaiane peinaneceu naqueIa casa isoIada, no neio dos
paiques e dos jaidins, laI un pasloi no neio de seu ielanho. L os dias de fesla
e as noiles de aIegiia passaian, e a Iua que os honens chanan de neI

41
lanlen se foi, seguida poi Iuas de vinagie e feI, cono as gIiias das gueiias
deixan as caveiias nos canpos Iongnquos.
O espIendoi dos casanenlos oiienlais Ieva as aInas dos jovens paia
aIen das nuvens, cono guias, e depois as Ianan ao cho con a foia da
pedia de deluIhai caindo no nai. Cono pegadas inpiessas na aieia da piaia,
as ondas Iogo o apagan.
A piinaveia se foi, e depois o veio. L chegou o oulono. Meu anoi poi
SeIna evoIua da paixo de un joven no ananhecei da vida poi una leIa
nuIhei, paia aqueIa adoiao nuda que o pequeno ifo senle peIa aIna da
sua ne noiando na eleinidade. O afelo que doninava neu sei liansfoinou-
se nuna neIancoIia cega que no v nais o nundo, nas se v apenas a si
nesna, e o anoi que liiaia Igiinas dos neus oIhos loinou-se idoIaliia que
liiava golas de sangue de neu coiao, e o genido de saudade que havia
iepeiculido en nin loinou-se una piece piofunda que ninha aIna eIevava
no siIncio, pedindo feIicidade paia SeIna, e conlenlanenlo paia seu naiido e
paz paia seu pai. Mas en vo sofiia eu e soIicilava e oiava, poique a
infeIicidade de SeIna eia un naI que fazia paile da sua aIna. Sonenle a
noile podia cui-Ia.
Quanlo a seu naiido, eia un desses honens que conseguen sen
esfoio ludo o que loina a vida confoilveI, nas nunca se salisfazen e
colian senpie o que no Ihes peilence, aloinenlados poi sua ganncia ale o
fin da vida.
Ln vo lanlen desejava eu a paz paia Iaies Kaiane, poique seu
genio naI ieceleu a no e o dole de SeIna e j a havia esquecido e
alandonado. Desejava, anles, a sua noile, a fin de se apodeiai do ieslanle da
sua foiluna.
Lia Mansui ei iguaI ao seu lio, o lispo uIos CaIel. Tinha o nesno
cailei, e sua aIna eia a ninialuia da aIna do lio. Una nica difeiena os
sepaiava: a difeiena que exisle enlie a hipociisia e a viIeza. O lispo chegava
as suas pielenses, escondido sol suas ioupas episcopais veineIhas, e
salisfazia suas anlies, piolegido peIa ciuz que Ihe pendia solie o peilo. Seu
soliinho fazia, ao conliiio, ludo islo aleila e cinicanenle. Q lispo ia a igieja
peIa nanh e passava o ieslo do dia exloiquindo dinheiio das vivas, dos
ifos e dos sinpIiios, Mansui ei passava o dia lodo salisfazendo suas
paixes naqueIas iuas escuias onde o ai e saluiado do hIilo do vcio.
O lispo Ievanlava-se lodos os doningos na igieja e piegava aos fieis o
que eIe pipiio nunca pialicava, e passava os dias da senana inliigando na
vida poIlica do pas. Seu soliinho passava lodos os seus dias expIoiando a
infIuncia do lio junlo aos candidalos a enpiegos e caadoies de honiaiias. O
lispo eia un Iadio que caninhava escondido sol o nanlo da noile, Mansui
ei eia un vigaiisla que caninhava audaciosanenle a Iuz do dia.

42
Assin peiicIilan os povos enlie os Iadies e os escioques, cono os
ielanhos so devaslados peIas gaiias dos Iolos e os faces dos aougueiios.
Assin as naes oiienlais se sulnelen a Ideies de aInas loiluosas e cailei
peinicioso, e acalan deiioladas. O deslino passa, enlo, poi cina deIas e as
esnaga sol seus pes cono os naileIos dos feiieiios esnagan vasos de aigiIa.
Mas poi que eslou enchendo eslas pginas con consideiaes solie
povos desgiaados e desespeiados en vez de consagi-Ias, cono queiia, a
naiiai a hisliia de una nuIhei infeIiz e a descievei os sonhos de un coiao
feiido que o anoi, naI o havendo locado con suas aIegiias, j o eslofeleava
con suas doies... Ioi que as Igiinas enchen neus oIhos a neno de povos
decadenles e opiinidos, quando queiia ieseivai ninhas Igiinas paia choiai
a soile de una nuIhei figiI que a noile aiiancou a vida no piineiio dia da
piinaveia` Conludo, no e a nuIhei fiaca o snloIo da nao opiinida` No
e a nuIhei, ciucificada enlie as aspiiaes de sua aIna e as cadeias de seu
coipo, siniIai a nao ciucificada enlie seus goveinanles e seus saceidoles`
No so os senlinenlos secielos que Ievan una Iinda joven as lievas do
lnuIo iguais as lenpeslades vioIenlas que colien a vida dos povos con o p
da leiia` A nuIhei e paia a nao cono a Iuz e paia a Inpada. Quando a Iuz
da Inpada esl fiaca, no e poique Ihe faIla o Ieo`
Os dias de oulono se foian e os venlos desnudaian as ivoies,
liincando con suas foIhas anaieIas, cono as ondas liincan con a espuna
do nai. L chegou o inveino con seu pianlo e suas Ianenlaes...
Lslava eu en eiiule sen oulio conpanheiio aIen dos neus sonhos ~
que oia eIevavan ninha aIna ale as eslieIas, oia piecipilavan neu coiao
ale o venlie da leiia.
A aIna neIancIica enconlia iepouso na soIido e no isoIanenlo.
Afasla-se do nundo cono a gazeIa feiida se afasla de seu lando e se esconde
na sua giula ale que se cuie ou noiia.
Un dia, vin a salei que Iaies Kaiane eslava doenle. Alandonei
ninha soIido e fui visil-Io, passando nun caninho soIiliio enlie as
oIiveiias, cujas foIhas coi de chunlo cinliIavan con golcuIas de chuva.
Lnconliei o veIho anigo eslendido na sua cana, fiaco de coipo, de
ioslo depiinido e de coi pIida. Seus dois oIhos afundados nas suas ililas
paiecian duas cavidades escuias, haliladas peIas sonlias do desespeio e da
doi. Os liaos que onlen iiiadiavan a sinpalia e a vida havian iecuado e se
escuiecido, e paiecian un peiganinho cinzenlo e eniugado solie o quaI a
doena desenhava Iinhas eslianhas e inconpieensveis. As duas nos, que
eian nensageiias da analiIidade e da douia, deliIilaian-se ao ponlo de os
ossos dos dedos apaieceien sol a peIe cono veignleas nuas lienendo na
lenpeslade.

43
Quando Ihe peigunlei cono ia, viiou a calea enfiaquecida paia nin,
e vi nos seus Ilios linuIos a sonlia de un soiiiso liisle, e con una voz
fiaca, veIada, cono se eslivesse vindo de delis das paiedes, disse: Vai, vai,
neu fiIho, aqueIe quailo e enxuga as Igiinas de SeIna e alenua sua
inquielao e liaze-a paia junlo de nin...
Lnliei no quailo conlguo, e enconliei SeIna eslendida solie un
assenlo, a calea apeilada enlie seus liaos, o ioslo afogado enlie aInofadas,
piocuiando ielei a iespiiao paia que seu pai no Ihe ouvisse os soIuos.
Apioxinei-ne deIa devagai e pionunciei seu none nun lon nais pixino do
genido do que do nuiniio. Mexeu-se, peiluilada, cono aIguen que len
un pesadeIo no seu sono. Depois, endiieilou-se no seu assenlo e oIhou-ne
con dois oIhos fixos e inveis cono se eslivesse vendo un fanlasna nun
nundo iiieaI e no aciedilasse na ieaIidade da ninha piesena naqueIe Iugai.
Aps un siIncio piofundo, cujas viliaes nisleiiosas nos Ievaian de
voIla aqueIas hoias en que nos enliiagianos do vinho dos deuses, SeIna
enxugou as Igiinas con os dedos e disse con pesai: Visle cono os dias
nudaian` Visle cono o deslino nos desencaninhou e nos Ievou a esses
alisnos pavoiosos` Nesle Iugai, a piinaveia nos ieuniu peIa no do anoi, e
nesle Iugai, o inveino nos iene agoia dianle do liono da noile. Cono eia
iadianle aqueIe dia, e cono e escuia esla noile!
Suas paIavias eian en paile enlaigadas pIos soIuos. Lscondeu
novanenle o ioslo nas nos cono se o passado livesse lonado coipo na sua
fienle e eIa no o quisesse vei. Iassei a no peIo seu caleIo, dizendo:
Coiagen, SeIna! Ligano-nos cono loiies en face a lenpeslade.
Lnfienlenos o ininigo cono soIdados que no lenen nen as espadas nen as
Ianas. Se peideinos, noiieienos cono niliies. Se venceinos, viveienos
cono heiis... A nossa iesislncia, nesno doIoiosa, as piovocaes, e nais
digna que o nosso iecuo paia onde eslo a seguiana e a paz. A loiloIela que
esvoaa en voIla da chana ale se queinai e nais nolie que a loupeiia que
vive, seguia e descansada, na sua loca escuia. A senenle que no iesisle ao
fiio do inveino e a adveisidade dos eIenenlos no conseguii aliii a leiia e
no se iegozijai con a leIeza da piinaveia... Andenos con passos fiines
nesle caninho escaipado, oIhando paia o soI, e no paia os cinios dispeisos
enlie as iochas e as seipenles que se infiIlian enlie os espinheiios. Se o nedo
nos delivei no neio do caninho, as sonlias da noile nos Ianaio giilos de
iionia e zonlaio de ns. Mas se alingiinos o cune da nonlanha con
coiagen, as aInas do espao canlaio paia ns hinos de viliia e de
doninao... AcaIna-le, SeIna, e enxuga luas Igiinas e esconde a neIancoIia
que iecolie leu ioslo, e vanos nos senlai peilo de leu pai, pois a sua vida
depende de lua vida e a sua cuia, de leu soiiiso.

44
OIhou-ne SeIna con leinuia e afeio iIiniladas, e disse: Cono ne
pedes iesignao e coiagen, quando leus oIhos iefIelen o desnino e o
desespeio` Dai o nendigo faninlo seu po a oulio nendigo faninlo` Ou
ieceilai o doenle ienedios a oulio doenle`
Depois, Ievanlou-se e piecedeu-ne, de calea laixa, ao quailo de seu
pai. Senlano-nos peilo deIe. SeIna esfoiava-se paia apaienlai lianqiIidade
e oslenlai un soiiiso, e eIe sinuIava o iepouso e a foia. Mas cada un eslava
conscienle do diana do oulio, da sua fiaqueza, da angslia de seu coiao.
Lian cono duas foias en Iula, a esgolaien-se ao conlalo una da oulia en
siIncio. Un pai giavenenle enfeino que se desvanece de doi peIa
infeIicidade da fiIha, e una fiIha afeluosa que se consone no sofiinenlo peIa
doena do pai. Una aIna piesles a pailii e una aIna desespeiada, que se
aliaan dianle do anoi e da noile. L eu, enlie os dois, a supoilai neus
pipiios sofiinenlos e a padecei lanlen con eIes. Tis que a no do deslino
ieuniu e depois os apeilou ale esnag-Ios: un veIho, snloIo de una casa
veIha que as chuvas aneaan fazei iuii, una fIoi-de-Iis que o fio da foice
coilou, e un joven, ailuslo fiaco que a neve veigou. L lodos lienendo,
jogueles enlie as nos do Tenpo.
O veIho se nexeu enlie as coleilas e eslendeu a SeIna una no
enfiaquecida, e con una voz onde havia loda a leinuia e a conpaixo de un
pai, e lodo o cansao e a infeIicidade de un doenle, disse: Ie lua no na
ninha, queiida SeIna.
Lslendeu SeIna a no e deposilou-a enlie os dedos do pai, e eIe a
apeilou, e aciescenlou nun lon cansado: } eslou failo dos anos, ninha fiIha.
Vivi o laslanle e gozei dos fiulos de lodas as eslaes e de lodas as ddivas
dos dias e das noiles. Coiii alis das loiloIelas na ninha neninice e aliacei o
anoi na ninha juvenlude e acunuIei iiquezas na ninha idade naduia. L en
ludo islo enconliei salisfao. Ieidi lua ne, SeIna, anles que lu livesses lis
anos. Mas, ao pailii, eIa le deixou paia nin, lesouio da ninha vida, e
ciescesle lo iapidanenle cono a Iua. Teu ioslo iefIele os liaos de lua ne,
cono as eslieIas se iefIelen nun Iago lianqiIo. L o seu cailei e as suas
viiludes ieapaiecen en luas aes e paIavias, cono apaiecen as jias poi sol
un veu lianspaienle. Lnconliei consoIo en li, que es, cono eIa, leIa e slia...
Agoia, poien, j sou un veIho soliecaiiegado peIo faido dos anos. L o
iepouso dos veIhos esl enlie as asas sedosas da noile. ConsoIa-le, ninha
fiIha, paique vivi o laslanle paia le vei una nuIhei ieaIizada. L iegozija-le
poique conlinuaiei a vivei en li aps a noile. Minha ida hoje e cono ninha
ida ananh ou depois. Iois nossos dias so cono as foIhas do oulono que
lonlan e se dispeisan anle o soI. Se as hoias aceIeian ninha pailida e
poique salen que ninha aIna senle saudade de lua ne...

45
Iionunciou as Ilinas paIavias con a douia da saudade e da
espeiana. L seu ioslo lenso iIuninou-se con a Iuz que enana dos oIhos das
ciianas. Depois, neleu a no enlie as aInofadas en que iepousava sua
calea e ieliiou una veIha fologiafia nuna noIduia de ouio, que as caicias
das nos e dos Ilios havian gaslo. L disse, sen ieliiai o oIhai da fologiafia:
Apioxina-le, SeIna, apioxina-le, ninha fiIha, paia que le noslie a sonlia
de lua ne. Ven vei seu senlIanle ielialado no papeI.
Apioxinou-se SeIna e enxugou as Igiinas paia que no Ihe
escondessen o ielialo, quase apagado. L, aps conlenpI-Io denoiada e
inlensanenle cono se fosse un espeIho ngico onde se iefIelian seus liaos e
o significado de seus liaos, apioxinou-o dos Ilios e deposilou neIe nuilos
leijos aidenles, depois, giilou: Mane, nane, nane! L coIou novanenle
o ielialo aos Ilios cono se quisesse insufIai neIe a vida giaas ao seu sopio
aidenle...
A paIavia nais suave que os Ilios hunanos poden pionunciai e a
paIavia ne. L a nais leIa invocao e: Mane! Una paIavia ao nesno
lenpo pequena e inensa, cheia de espeiana, de anoi e de leinuia. A ne e
ludo nesla vida: o consoIo na afIio, a Iuz na desespeiana, a foia na deiiola.
L a fonle da piedade, da conpaixo e da leinuia. Quen peide sua ne peide
un peilo onde iecIinai a calea e una no que o alenoa e un oIho que o
piolege...
Tudo na naluieza sinloIiza e piocIana a naleinidade. O SoI e a ne
desla Teiia: nulie-a con seu caIoi e guia-a con sua Iuz e no a deixa a laide,
seno aps p-Ia paia doinii peIa nsica das ondas do nai e dos pssaios e
dos aiioios. L esla Teiia e a ne das ivoies e das fIoies: ciia-as, nulie-as, e
oiienla-as. L as ivoies e as fIoies so poi sua vez nes afeluosas paia os
fiulos saloiosos e as senenles vivas. L a ne de lodo o univeiso e a aIna
eleina, supiena e inoilaI, cheia de leIeza e de anoi.
SeIna Kaiane no conhecia sua ne, que noiieia quando eIa eia
ainda ciiana. Conoveu-se quando viu seu ielialo e chanou-a Mane!
apesai de si nesna, poique a paIavia ne se esconde en nossos coiaes
cono a senenle se esconde no coiao da leiia e expIode enlie nossos Ilios
nas hoias de liisleza e de aIegiia, cono o peifune exaIa do coiao da iosa no
espao, seja o lenpo seieno ou chuvoso.
SeIna oIhava fixanenle o ielialo de sua ne e o leijava con aidoi e o
apeilava conlia o coiao agilado, e Ianenlava-se, e en cada Ianenlo peidia
paile das suas foias, ale que a vida se exauiiu no seu coipo figiI, e eIa caiu
ao Iado da cana do pai. O pai coIocou suas duas nos solie a calea da fiIha
e disse-Ihe: Mosliei-le a sonlia de lua ne nuna foIha de papeI, ouve, agoia,
as suas paIavias.

46
SeIna eigueu a calea cono fazen os fiIholes de passaiinho en seu
ninho quando ouven o lalei das asas de sua ne enlie as ianas, e oIhou paia
o pai con aleno e expeclaliva, cono se seu Lu inleiio se livesse
liansfoinado en oIhos e ouvidos.
Disse o pai: Lias una ciiana de coIo quando lua ne peideu o pai.
Iicou inensanenle liisle e choiou-o anaiganenle ~ poien con
conpieenso e iesignao. Quando voIlou do seu enleiio, senlou-se ao neu
Iado nesle quailo e lonou ninhas nos nas suas e disse: 'Meu pai noiieu,
Iaies, nas lu peinaneces ao neu Iado, e nislo esl neu consoIo. O coiao,
con seus senlinenlos diveisos, asseneIha-se ao cedio con seus nuilos ianos.
Se o cedio peide un dos seus ianos piincipais, sofie, nas no noiie, e
liansfeie suas foias vilais paia o iano vizinho, a fin de que esse ciesa e se
foilifique e encha o Iugai do iano peidido.
Assin faIou lua ne quando Ihe noiieu o pai e assin deves faIai
quando a noile Ievai neu coipo paia o descanso do lnuIo e ninha aIna
paia a sonlia de Deus.
Respondeu SeIna, afIila: Quando ninha ne peideu seu pai,
peinanecesle ao Iado deIa. Quen peinanecei ao neu Iado se le peidei, neu
pai` Quando o pai deIa pailiu, conlinuou a vivei a sonlia de un naiido
afeluoso, digno e IeaI, e conlinuou a possuii una fiIha a quen piodigaIizava
seus caiinhos. Quen ficai paia nin, se ne faIlaies, pai` Iosle neu pai e
ninha ne, e o conpanheiio da ninha infncia, e o educadoi da ninha
juvenlude. Quen le sulsliluii se le foies`
Disse islo e oIhou paia nin con oIhos cheios de Igiinas, e seguiou
con sua no diieila a exlienidade de neu paIel e disse: No lenho seno a
esle anigo, neu pai. S eIe ne ieslai se ne deixaies. Mas podeiei enconliai
consoIo junlo a eIe, j que sofie lanlo quanlo eu` Iodei o coiao esnagado
sei consoIado poi oulio coiao esnagado` A nuIhei de Iulo no enconlia
consoIo no Iulo de sua vizinha, assin cono a ponla no pode voai con asas
pailidas. LIe e o conpanheiio da ninha aIna. Mas lenho-o soliecaiiegado
con ninhas liislezas, e veIado seus oIhos con ninhas Igiinas. LIe no v
nais seno lievas. L un iino que gosla de nin cono goslo deIe. Mas cono
lodos os iinos, pailiIha da desgiaa, nas no a alianda. Choia conosco,
loinando assin nossas Igiinas nais anaigas e nosso coiao nais
devaslado.
Lu esculava SeIna faIai, e suas paIavias aunenlavan neu pianlo.
Meu peilo ne doa. Senlia cono se ninhas cosleIas fossen expIodii e
liansfoinai-se en locas a genei. O veIho oIhava-a, enquanlo seu coipo
enfiaquecido afundava Ienlanenle enlie as aInofadas e sua aIna cansada
lienia cono a chana de una veIa no venlo.

47
Depois, eslendeu-Ihe os liaos e disse con caIna: Deixa-ne pailii en
paz, ninha fiIha. Meus oIhos j visIunliaian o que h poi aIen das nuvens.
No os voIveiei nais paia eslas caveinas. Deixa-ne voai. Minhas asas j
queliaian as giades desla gaioIa... Tua ne esl ne chanando, SeIna, no
ne delenhas. O sopio do venlo dispeisou a nelIina que coliia o nai. O navio
j Ievanlou feiio e se piepaia paia a viagen. No o ielaides, nen Ihe loques o
Iene. Deixa neu coipo iepousai enlie os coipos en iepouso. Deixa ninha
aIna despeilai. A auioia esl Ianando seus iaios. L o sonho acalou... Deixa
lua aIna aliaai a ninha... D-ne un leijo de espeiana e no veilas
Igiinas de liisleza ou de anaiguia solie neu coipo, paia que as eivas e as
fIoies no se iecusen a sugai seus eIenenlos. L no veilas Igiinas de
desespeio solie ninhas nos: laIvez viien espinhos solie neu lnuIo. L no
escievas con soIuos paIavias solie ninha fionle, poique a liisa da auioia as
Iei e no nais Ievai o p dos neus ossos paia os piados veides. Anei-le na
vida, ninha fiIha, e anai-le-ei lanlen na noile, e ninha aIna ficai ao leu
Iado paia piolegei-le e guiai-le.
Depois, con un deiiadeiio esfoio, o veIho viiou-se paia nin. Suas
pIpelias eslavan fechadas. Iaiecia-ne que havia sonenle duas Iinhas
cinzenlas no Iugai de seus oIhos. L disse-ne, con paIavias que se loinavan
nais lenias peIo pienncio do aniquiIanenlo: Quanlo a li, neu fiIho, s un
iino paia SeIna, cono leu pai o foi paia nin. Iica peilo deIa nas hoias
difceis, e s seu anigo ale o fin. No a deixes choiai solie nin, pois as
Ianenlaes solie os noilos so un eiio dos lenpos idos. Conla-Ihe, anles,
hisliias aIegies e canla-Ihe as canes da vida, ale que se consoIe e esquea...
Dize a leu pai que se Ienlie de nin. Iede-Ihe que le conle as ninhas
avenluias quando a juvenlude nos eIevava ale as nuvens... Dize-Ihe que o
anei na pessoa do seu fiIho na Ilina hoia de ninha vida...
CaIou-se un ninulo. As sonlias das suas paIavias se novian. Depois,
oIhou paia nin e paia SeIna ao nesno lenpo e disse nun sussuiio: No
queio que chaneis un nedico, paia que eIe no pioIongue con suas diogas
as hoias do neu caliveiio. Iois os dias da esciavido j se foian. Minha aIna
pede a Iileidade do espao. L no chaneis un padie paia junlo da ninha
cana. Iois seus exoicisnes no iesgalaio neus pecados se eu foi un pecadoi,
nen aceIeiaio ninha enliada no paiaso se eu foi un juslo. A vonlade dos
honens no nuda as deleininaes de Deus, assin cono os asliIogos no
nudan a naicha dos aslios. Aps ninha noile, que os nedicos e saceidoles
faan o que quiseien. O alisno chana o alisno, nas o navio piossegue seu
caninho ale alingii a cosla...

Quando aqueIa noile leiiveI alingiu a auioia, Iaies Kaiane aliiu peIa
Ilina vez seus oIhos neiguIhados nas lievas da agonia e, voIlando-os paia a

48
fiIha ajoeIhada ao seu Iado, lenlou faIai, nas no pde, pois a noile j havia
consunido sua voz. Apenas aIgunas paIavias saian nun suspiio piofundo
de enlie seus Ilios: A noile j se foi... Lis a auioia... SeIna, SeIna...
Depois, sua calea incIinou-se, e seu ioslo loinou-se lianco. Seus
Ilios se aliiian nun soiiiso. Iaies Kaiane exaIaia a aIna.
SeIna locou a no do pai, e eIa eslava geIada, e oIhou paia seu ioslo, e
viu-o iecoleilo con o veu da noile. A vida enlo paiou neIa, e as Igiinas
secaian nos seus oIhos. No se noveu. No giilou. No soIuou. Seus oIhos se
loinaian fixos cono os de una esllua. Seus nscuIos se ieIaxaian e
pendeian cono caen as dolias de un veslido noIhado. L, cuivando-se ale
que sua fionle locasse o soIo, disse passivanenle: Apiedai-Vos, Deus, e dai
foias a lodas as asas pailidas.

Iaies Kaiane noiieu. Sua aIna aliaou a eleinidade. A leiia
iecIanou seu coipo, e Mansui ei lonou conla das suas iiquezas. L sua fiIha
peinaneceu piisioneiia da infeIicidade, vendo a vida cono una leiiveI
liagedia encenada peianle seus oIhos poi seus lenoies.
Quanlo a nun, eslava peidido enlie neus sonhos e neus pesadeIos.
Senlia os dias e as noiles ne devoiaien cono as guias e os coivos devoian
suas vlinas. Quanlas vezes piocuiei o esquecinenlo nas pginas dos Iivios,
ou o consoIo na conpanhia das sonlias dos que no nais exislen. Quanlas
vezes piocuiei saii do piesenle e voIlai, nas asas da Hisliia, ao paIco das
geiaes passadas. Mas nenhuna deslas lenlalivas ne adianlou nada, eia,
anles, cono lenlai apagai o fogo con gasoIina, pois no coilejo das geiaes s
via sonlias escuias, e nas vozes das naes s ouvia Ianenlaes e choio. O
Livio de } paiecia-ne nais lonilo que os SaInos de Davi, e as Lanenlaes
de }eienias agiadavan-ne nais que os Cnlicos de SaIono, e as
caIanidades dos aianides inpiessionavan-ne nais que a giandeza dos
Alssidas, e piefeiia o poena de Iln Zuiaik ao Rulayal de Oinai AI-Khayan,
e a liagedia de HanIel ne locava nais o coiao do que lodos os esciilos do
Ocidenle.
Assin, quando o desespeio enfiaquece nossa viso, no nais venos
seno a sonlia dos nossos lenoies. Assin, quando o desnino ensuidece
nossos ouvidos, no nais ouvinos seno as puIsaes de nossos coiaes
agilados.

49
A5TARTE E CRI5TO



LNTRL aqueIes jaidins e coIinas que Iigan os sulilios de eiiule as
nonlanhas do Llano, exisle un sanluiio, pequeno e anligo, cavado nuna
iocha lianca que se eIeva enlie oIiveiias, anendoeiias e Ianos. L enloia
esse sanluiio no fique a nais de neia niIha do caninho das caiiuagens,
pouca genle o conhece, nesno enlie os aiqueIogos e anadoies das
anliguidades. Cono lanlas coisas inpoilanles no Llano, peinanece
escondido peIas coilinas da negIigncia. Ou laIvez a negIigncia o livesse
nanlido pioposiladanenle escondido, fazendo deIe un Iugai de isoIanenlo
paia as aInas cansadas, e un ponlo de peiegiinao paia os anoiosos
soIiliios.
Quen penelia nesle sanluiio singuIai, v na sua paiede oiienlaI un
desenho fencio, escuIpido na iocha e j apagado en paile peIo lenpo, que
iepiesenla Aslaile, a deusa da leIeza e do anoi, senlada nun liono najesloso
e ceicada poi sele viigens nuas en diveisas poses. Una seguia una locha,
oulia, una Iiia, oulia, un incensiio, a quaila, un jaiio de vinho, a quinla,
un iano de ioseiia, a sexla, una coioa de Iouio, a selina, un aico e una
Iana. Todas oIhan paia Aslaile con evidenle sulnisso.
Na segunda paiede, h oulio desenho nais iecenle e nais nlido que
iepiesenla }esus o Nazaieno solie a ciuz e, a sua voIla, sua ne, Maiia
MadaIena e duas oulias nuIheies, lodas en pianlo. De esliIo lizanlino, esle
ieIevo dala sen dvida do secuIo V ou VI.
Na paiede ocidenlaI, alien-se duas janeIas iedondas poi onde enlian
os iaios do soI na hoia do poenle e inciden solie as inagens, que paiecen
enlo cono que iecoleilas de ouio.
No neio do sanluiio, eIeva-se una pedia de ninoie quadiada,
cujos Iados conln insciies e snloIos anligos escondidos en paile poi
pequenas nanchas de sangue peliificado, o que indica que os anligos
nalavan os aninais do saciifcio naqueIa pedia e veilian poi cina deIa as
ofeiendas de vinho, peifune e Ieo.
Nada h naqueIe pequeno sanluiio aIen de una quielude piofunda
que envoIve a aIna e una najeslade nisleiiosa cujas enanaes faIan dos
segiedos dos deuses anligos. IaIan lanlen das gIiias das geiaes passadas

5O
e da naicha dos povos de una civiIizao paia oulia e de una ieIigio paia
oulia. L o poela senle-se aliado e Ievado a un nundo len dislanle, e o
fiIsofo se convence de que o honen e una ciialuia ieIigiosa, cuja aIna
peicele coisas que seus senlidos no peicelen, e cuja inaginao v o que o
seu oIhai no pode vei. L eIe expiessa suas enoes e vises en snloIos que
ieveIan os nisleiios de sua aIna e do coipo aos devaneios de sua
inaginao. IaIavias, neIodias, inagens, eslluas nanifeslan suas aspiiaes
nais sagiadas na vida e seus desejos nais leIos paia aps a noile.
Nesse sanluiio desconhecido, enconliava-ne con SeIna Kaiane una
vez poi ns. Iassvanos Iongas hoias a oIhai as duas inagens eslianhas e a
nedilai solie o joven heii dos secuIos, ciucificado no CIgola. Lvocvanos
lanlen os feilios e as nodas das noas e dos noos fencios que viveian e
anaian e adoiaian a leIeza na pessoa de Aslaile, e queinaian incenso
dianle de suas eslluas, e veileian peifunes solie seus aIlaies, ale que
noiieian e a Teiia os ieceleu de voIla e nada soliou deIes seno un none
que o lenpo iepele peianle a eleinidade.
Cono ne e difciI iegisliai agoia en paIavias aqueIas hoias que ne
unian a SeIna, aqueIas hoias ceIesliais envoIvidas en piazei e doi, aIegiia e
liisleza, espeiana e desespeio, e ludo o que faz do honen, honen e da vida,
un nisleiio eleino. Mas lanlen no ne seiia possveI evocai sua Ienliana
sen piocuiai esloai en paIavias, nesno pIidas, sua sonlia que se foi, paia
que seja peIo nenos un exenpIo aos fiIhos do anoi e da neIancoIia.
IsoIvano-nos naqueIe sanluiio anligo e nos senlvanos a poila,
apoiando nossas coslas nas paiedes, iepelindo os ecos do nosso passado,
piocuiando conpieendei os evenlos do nosso piesenle, lenendo o fuluio.
Depois, chegvanos a exleiioiizai o que havia nas piofundezas de nossas
aInas, cada un ieveIando ao oulio a sua angslia e ngoa, e os
aiiependinenlos e lenoies que o assaIlavan. L cada un piocuiava consoIai o
oulio con as iIuses e os sonhos da espeiana. Acalvanos chegando a
lianqiIidade. Nossas Igiinas secavan. Nossos senlIanles se aliian.
Soiianos, esquecendo ludo ~ nenos o anoi e suas aIegiias, desalenlos a
ludo ~ nenos as nossas aInas e as suas aspiiaes. Aliavano-nos, enlo, e
nos deiielanos de desejo e paixo. SeIna leijava a Iinha divisiia do neu
caleIo con leinuia e puieza, e enchia neu coiao de Iuz. Lu leijava as
ponlas dos seus dedos liancos, e eIa fechava os oIhos e incIinava seu pescoo
de naifin, e suas faces coiavan Ievenenle cono os piineiios iaios que a
auioia Iana solie as coIinas. Ioi fin, ficvanos en siIncio e oIhvanos
Ionganenle o hoiizonle Iongnquo, onde passeavan as nuvens coIoiidas peIo
poenle.
Nossos enconlios no se Iinilavan, poien, a lioca de senlinenlos e
queixunes. Chegvanos, sen o peicelei, as geneiaIidades. Disculanos esle

51
nundo eslianho e os Iivios que havanos Iido, o seu conledo poelico ou
sociaI. SeIna faIava do papeI da nuIhei na sociedade e da infIuncia dos
secuIos passados solie seu cailei e suas lendncias piesenles. IaIava das
ieIaes naliinoniais en nossa epoca e dos naIes e vcios que as iodeian.
Lenlio-ne de una de suas decIaiaes: Os esciiloies e poelas piocuian a
veidade da nuIhei, nas no a aIcanan poique a oIhan ou aliaves da Iuxiia
e s ven as cuivas de seu coipo, ou aliaves dos nicioscpios do egosno e
s enxeigan neIa fiaqueza e sulnisso.
Una vez, disse-ne, acenando paia os dois desenhos giavados nas
paiedes do sanluiio: No coiao desla pedia, as geiaes escuIpiian dois
snloIos que ieveIan as lendncias lsicas da nuIhei e escIaiecen os
segiedos da sua aIna ~ que se nove conlinuanenle enlie o anoi e a liisleza,
enlie a leinuia e o saciifcio, enlie Aslaile senlada no liono e Maiia en pe
dianle da ciuz. O honen conpia a gIiia e a giandeza e a fana, nas e a
nuIhei quen paga o pieo.
Ninguen salia dos nossos enconlios, a no sei Deus e os landos de
pssaios que voavan naqueIes jaidins. SeIna vinha na sua caiiuagen ale o
Iugai chanado o }aidin do Iach e andava devagai pIos caninhos isoIados
ale o sanluiio, onde enliava apoiada en seu guaida-soI, o ioslo seguio e
confianle. Lu j a eslava espeiando con saudade ~ e o que h na saudade de
fone e sede.
Nunca ieceanos o oIho do censoi nen senlinos ienoiso aIgun. Iois a
aIna puiificada no fogo e Iavada nas Igiinas se eIeva acina do que os
honens chanan pioilio e veigonha, e se Iileia da esciavido dos cdigos
que as liadies eslaleIeceian paia encaiceiai os senlinenlos do coiao. L
eIa se pe de calea eiguida dianle dos lionos dos deuses.
Duianle selenla secuIos, a hunanidade len-se enliegue ceganenle as
Ieis viciadas, loinando-se incapaz de apieendei o senlido das Ieis ceIesliais,
fundanenlais e eleinas. L o oIho do honen haliluou-se a oIhai a Iuz das
veIas vaciIanles e no pode nais fixai a Iuz do soI. As geiaes sucessivas
heidaian, unas das oulias, as doenas e defoinaes, e eslas se
geneiaIizaian, loinando-se paile insepaiveI da aIna. Os honens no nais as
consideian defoinaes e doenas, nas quaIidades nolies que o pipiio
Deus confeiiu a Ado, e se aIguen nasce Iileiado deIas, consideian-no
inpeifeilo e vlina de naIdio.
Os que cuIpaiian SeIna Kaiane, piocuiando sujai seu none poique
deixava o Iai de seu naiido Ieglino paia se isoIai con oulio honen, fazen
paile daqueIe lando de degeneiados e enfeinos que consideian os sos
ciininosos, e os Iileilos, ieleIdes. So cono os inselos que viven sol a leiia e
que lenen, se saien a Iuz do dia, sei esnagados sol os pes dos lianseunles.

52
O piisioneiio inocenle que pode deiiulai as paiedes de seu ciceie e
no o faz, e un covaide. SeIna Kaiane eia una piisioneiia inocenle, vlina
de una leiiveI injuslia. No podia Iileilai-se. Iodeiia sei cuIpada poi oIhai
aliaves das giades da sua piiso paia os canpos veides e o vaslo espao`
Ioden os honens considei-Ia infieI poique saia da casa de Mansui CaIel
paia se senlai junlo a nin enlie Aslaile, a deusa, e o Ciganle ciucificado` Que
os honens digan o que quiseien de SeIna: eIa aliavessou os pnlanos onde
suas aInas goslan de vivei e alingiu o nundo onde no chegan o uivo dos
Iolos e o siIvo das seipenles. L que os honens digan o que quiseien de nin:
a aIna que conlenpIou a face da noile no se deixa anedionlai poi Iadies, e
o soIdado que viu as espadas enlieIaadas acina da sua calea e iios de
sangue coiieien ao seu iedoi, no se inconoda con as pedias que Ihe Ianan
os gaiolos das iuas.

53
O 5ACRIFCIO



UM dia do fin de junho, enquanlo o caIoi pesava solie as coslas e a
genle piocuiava o aIlo das nonlanhas, diiigi-ne, segundo neu hlilo, aqueIe
sanluiio, espeiando enconliai I SeIna Kaiane. Tinha na no un pequeno
Iivio de poenas da AndaIuzia que, desde aqueIa epoca, encanlan ninha aIna.
Cheguei ao sanluiio ao enlaidecei. Senlei-ne e pus-ne a olseivai o
caninho que seipenleia enlie as Iaianjeiias e os saIgueiios, a oIhai de vez en
quando paia neu Iivio, nuinuiando ao ouvido do elei aqueIes poenas que
deIician o coiao peIa agiIidade da expiesso e a hainonia da iina, e
devoIven a nenle a neniia das gIiias dos ieis e poelas e heiis que
alandonaian Cianada e Cidola e SeviIha, deixando nos seus paIcios e
sanluiios e paiques as espeianas e aspiiaes de suas aInas paia
desapaiecei sol o nanlo do Tenpo, con Igiinas nos oIhos e saudade no
coiao.
Una hoia depois, vi SeIna apioxinai-se, onduIando seu coipo
deIgado enlie as ivoies densas e apoiando-se en seu guaida-soI cono se
caiiegasse lodas as pieocupaes e fadigas do nundo. Quando alingiu a poila
do sanluiio e se senlou ao neu Iado, oIhei nos seus giandes oIhos e vi neIes
pensanenlos e nisleiios novos e eslianhos que inspiian o cuidado e nos
fazen adivinhai que eslanos dianle de una aneaa que piecisa sei conhecida.
Ieiceleu SeIna o que se novia na ninha nenle e no quis pioIongai
ninhas pieocupaes. Is a no solie neu caleIo e disse: Apioxina-le de
nin, neu anado, apioxina-le de nin e deixa-ne aIinenlai neus oIhos en
leu senlIanle. Iois esl chegando a hoia que nos sepaiai paia senpie.
Ciilei: O que queies dizei, SeIna` Que foia nos podei sepaiai paia
senpie`
Respondeu: A nesna foia liulaI que nos sepaiou no passado. A
foia cega e nuda que usa as Ieis hunanas cono seu inleipiele. Lsla nesna
foia acala de edificai, con as nos dos esciavos da vida, un olslcuIo
inliansponveI enlie ns dois. A foia que ciiou os dennios e os noneou
luloies solie as aInas dos honens oidenou-ne que no nais sasse daqueIa
casa consliuda con esqueIelos e caveiias.

54
Ieigunlei-Ihe: Teiia leu naiido salido de nossos enconlios, e ieceias
sua iia e sua vingana`
Respondeu: Meu naiido no se pieocupa conigo e nen sale cono
gaslo neus dias. Lsquece-ne na sua piocuia daqueIas polies noas que a
necessidade Ieva as iuas, cono as esciavas eian Ievadas ao neicado.
Ieifunan-se e pinlan-se paia vendei seus coipos poi un po anassado con
sangue e Igiinas.
Disse: O que le inpede enlo de conlinuai a vii a esle sanluiio paia
senlai-le ao neu Iado dianle da najeslade de Deus e das sonlias das geiaes`
Lslais cansada de oIhai os segiedos da ninha aIna` L leu espiilo anseia peIa
sepaiao e a despedida`
Respondeu, con Igiinas a liansloidai dos oIhos: No, neu anado.
Cono podeiia ninha aIna ansiai poi sepaiai-se de li, j que es paile deIa` L
cono podeiian neus oIhos cansai-se de oIhai paia li, que es a sua piopina Iuz`
Mas se o deslino ne condenou a caninhai peIas esliadas da vida, esnagada
peIo peso das cadeias, coino aceilaiei que o leu quinho seja iguaI ao neu`
Reliuquei: Ioi favoi, faIa cIaianenle, SeIna. Conla-ne ludo. No ne
deixes peidido no neio dessas consideiaes olscuias.
Respondeu: No le posso dizei ludo, poique a Ingua que as doies
alaian no faIa, e os Ilios que o desespeio seIou no se noven. Tudo o que
le posso dizei e que ieceio que caias na ainadiIha na quaI ne pegaian.
Reliuquei: Que queies dizei, SeIna` Quen so os que ieceias paia
nini`
LIa escondeu o ioslo nas nos e geneu. Depois disse con hesilao:
O lispo uIos CaIel j sale que saio una vez poi ns do lnuIo onde ne
enleiiou.
Ieigunlei: L sale o lispo que lu le enconlias conigo nesle Iugai`
Respondeu: Se soulesse, no ne veiias senlada agoia ao leu Iado.
Mas aIinenla suspeilas na sua calea. Lncaiiegou a quen ne vigia e
ieconendou aos seividoies que ne espien. Sinlo cono se a casa onde noio e
os caninhos poi onde passo possussen oIhos ciavados solie nin e dedos
aponlados na ninha diieo e ouvidos que esculan o nuinuiai dos neus
pensanenlos.
CaIou-se un nonenlo e aciescenlou, con Igiinas caindo
alundanlenenle solie suas faces: No leno o lispo poi nin, pois o afogado
no lene a chuva. Teno-o poi li, que es Iivie cono a Iuz do soI. Teno que
caias cono eu nas suas ainadiIhas. LIe le agaiiai enlie as unhas e le
despedaai con suas gaiias. No ieceio o deslino paia nin, pois eIe j
esgolou suas fIechas no neu peilo, nas ieceio-o poi li, que ainda esls na

55
piinaveia da vida. A seipenle pode noidei-le o pe e inpedii-le de piosseguii
leu caninho iuno ao cune onde le espeia o fuluio con suas aIegiias e
sucessos.
Respondi: Quen no e noidido peIas colias do dia e os Iolos da
noile peinanece iIudido solie os dias e as noiles. Mas escula, SeIna, escula
len. S nos ieslaiia a sepaiao paia nos pienunii conlia as viIanias
hunanas` Lslaio lodos os caninhos da vida e do anoi e da Iileidade
inpedidos, paia que lenhanos que nos iendei a vonlade dos esciavos da
noile`
Respondeu, nun lon naicado peIo sofiinenlo e o desespeio: S nos
iesla a despedida e a sepaiao.
Tonei sua no. Minha aIna se ievoIlava denlio de nin. A funaa
Iileilava o fogo da ninha nocidade. L disse con agilao: } nos
sulnelenos denais aos capiichos dos oulios, SeIna... Desde a hoia en que
nos enconlianos, ns nos deixanos Ievai pIos cegos e nos ajoeIhanos dianle
de seus doIos. Desde que le conheci, sonos dois jogueles enlie as nos do
lispo uIos CaIel: joga conosco cono quei e nos enpuiia paia onde quei. Ioi
que conlinuaienos a nos sulnelei a eIe, oIhando as lievas de sua aIna, ale
que o lnuIo nos nasligue e a leiia nos enguIa` Tei-nos- Deus ouloigado o
don da vida paia coIoc-Io sol os pes da noile, e nos lei ouloigado a
Iileidade paia liansfoin-Ia en sonlia da esciavido` Quen apaga con as
pipiias nos o fogo de sua aIna aljuia ao ceu, que o acendeu. L quen aceila
a injuslia sen se ievoIlai loina-se aIiado do opiessoi e cnpIice do assassino.
SeIna, lu ne anas e eu le ano. O anoi e un lesouio piecioso denais,
que Deus confia sonenle as aInas giandes e sensveis. }ogaienos nosso
lesouio aos poicos paia que o espaIhen con seus focinhos e o pisen con suas
palas` Dianle de ns, eslende-se o nundo lodo cono un vaslo paIco, cheio de
leIezas e aliaes. Ioi que viveienos nesle lneI eslieilo que o lispo e seus
cnpIices cavaian` Tenos a vida peIa fienle e ludo o que esl na vida de
Iileidade, aIegiia e venluia. Ioi que no iejeilanos o jugo que pesa solie
nossos pescoos e no quelianos as cadeias que acoiienlan nossos pes paia
iinos onde eslo o iepouso e a seguiana` Levanla-le, SeIna, e vanos desle
pequeno sanluiio ao lenpIo naioi de Deus. Lnigienos desle pas onde h
lanla ignoincia e opiesso paia un pas dislanle onde nen as nos dos
Iadies nen o hIilo dos dennios nos podeio alingii. Coiianos sol o veu
da noile ale o poilo e I lonenos un navio que nos Ieve paia aIen-nai onde
viveienos una vida nova, na puieza e na conpieenso, foia do aIcance do
veneno das seipenles e da ciueIdade das feias.
SeIna, no hesiles. Lsles ninulos so nais pieciosos que os diadenas
dos ieis e nais sulIines que os segiedos dos anjos. Vanos seguii a coIuna da

56
Iuz que nos Ievai desle deseilo iido paia os canpos onde liolan as fIoies e
os jasnins.
Alanou SeIna a calea e fixou os oIhos en aIgo invisveI no espao
daqueIe sanluiio, L seus Ilios se doliaian nun soiiiso neIancIico, iefIexo
da doi e da opiesso de sua aIna. Depois, disse caInanenle: No, no, neu
anoi. O ceu ne ps na no una laa de feI e vinagie. } a ingeii quase
inleiianenle. S ieslan poucas golas que lonaiei con iesignao paia chegai
aos segiedos e nisleiios escondidos no seu fundo. Quanlo aqueIa vida nova e
iisonha, iepIela de anoi e confoilo e paz, no a neieo, nen podeiei supoilai
suas aIegiias e piazeies, pois o pssaio de asas pailidas iasleja enlie os
iochedos, nas no pode voai no espao, e os haliluados a escuiido poden
fixai as coisas lenuenenle iIuninadas, nas no as Iuzes liiIhanles. No ne
faIes da feIicidade, pois sua evocao ne di lanlo quanlo a infeIicidade, nen
ne pinles a vida venluiosa poique as suas aIegiias ne inspiian lanlo lenoi
quanlo a desgiaa... OIha, anles, paia nin e v a chana sagiada que o ceu
acendeu nas cinzas do neu coiao... Sales que le ano lanlo quanlo a ne
ana a seu fiIho nico, e esle anoi ne ensinou a defendei-le ale de nin
nesna. L esle anoi, puiificado peIo fogo, que ne inpede agoia de le seguii
ale os confins da leiia e ne Ieva a nalai neus senlinenlos e ninhas
incIinaes paia que vivas Iivie e honiado, e ao aliigo das censuias dos oulios
e das suas inleipielaes naIdosas.O anoi Iinilado piocuia a posse do
anado. Mas o anoi iIinilado nada piocuia seno a sua pipiia ieaIizao. O
anoi que nasce na inconseqncia da juvenlude se salisfaz con a unio e o
gozo, e ciesce con os leijos e as caicias. Mas o anoi que nasce no coiao do
infinilo e se apiofunda con os nisleiios da noile, no se salisfaz seno con o
eleino e o inconensuiveI, e no iespeila seno a divindade...
Quando soule onlen que o lispo uIos CaIel pielende inpedii-ne
de saii da casa de seu soliinho e ioulai-ne o nico piazei que lenho
conhecido desde que ne casei, pus-ne na janeIa do neu quailo e oIhei paia o
nai, e deixei ninha inaginao voai paia aIen deIe, ale aqueIes pases
alenoados onde a Iileidade noiaI e a independncia pessoaI conliaslan con
o que conhecenos aqui. L inaginei-ne vivendo peilo de li, iodeada pIos
sonhos de lua aIna, envoIla en leu caiinho. Mas naI havian esses
pensanenlos que iIuninan o coiao das nuIheies opiinidas, e as Ievan a
ievoIlai-se conlia as vs liadies e a piocuiai vivei a sonlia da juslia e da
Iileidade aliavessado ninha nenle e j ne senli pequena e fiaca, e consideiei
nosso anoi deliI e Iinilado, e incapaz de eiguei-se dianle do soI. Choiei,
cono choia un iei que peideu seu liono, ou un honen iico que peideu sua
foiluna. Mas Iogo vi leu ioslo aliaves das ninhas Igiinas e ieconheci leus
oIhos filos en nin, e Ienliei-ne do que lu ne dissesle ceila vez: 'Vanos,
SeIna, enfienlai os ininigos, e ofeiecei nossos peilos as espadas. Se foinos
deiiolados, noiieienos cono niliies e se venceinos, viveienos cono

57
heiis, pois a afIio da aIna que enfienla as dificuIdades e os peiigos e nais
nolie do que o seu iecuo paia onde eslo a seguiana e a paz.
Lssas paIavias, lu nas dissesle, neu anado, quando as asas da noile
paiiavan solie a cana de neu pai, e eu as ienenoiei onlen quando as asas
do desespeio lalian solie ninha calea. LIas ne deian coiagen, e senli,
nesno nas lievas da ninha piiso, una especie de Iileilao espiiiluaI que
neuliaIizou os efeilos das liislezas e das piovaes. L nosso anoi ne apaieceu
piofundo cono o nai, eIevado cono as eslieIas, vaslo cono o espao.
Hoje vin a li, senlindo na ninha aIna exausla e doIoiida una foia
nova, que e a foia que nos faz saciificai aIgo giande en lenefcio de aIgo
ainda naioi. Aceilei o saciifcio da ninha feIicidade junlo de li, a fin de que
fiques honiado no conceilo do nundo, isenlo das suas ciIadas e peiseguies...
Vinha ale onlen a esle Iugai con cadeias pesadas nos neus pes figeis. Hoje,
vin con una eneigia que se ii das cadeias e acha o caninho cuilo. Vinha
cono una sonlia inseguia e nediosa. Hoje, vin cono una nuIhei cheia de
vida, que senle a necessidade do saciifcio e conhece o vaIoi dos sofiinenlos e
quei piolegei a quen ana da ignoincia dos honens e da fone da sua pipiia
aIna. Senlava-ne dianle de li cono una sonlia linuIa. Hoje, vin nosliai-
le ninha veidade dianle de Aslaile, a deusa, e de }esus ciucificado. Sou una
ivoie que ciescia na sonlia, hoje, eslendi ninhas ianas paia que vilien
una hoia a Iuz do dia... Vin ne despedii de li, neu len anado. Que nossa
despedida seja giande cono nosso anoi. Que seja cono o fogo que queina o
ouio paia loin-Io nais fuIguianle.
SeIna no ne deixou iespondei ou pioleslai. OIhou-ne con oIhos
liiIhanles, cujos iaios envoIveian neu sei. Un veu de najeslade coliiu seu
ioslo, e eIa apaieceu cono una iainha que inpe o siIncio e o iespeilo.
Depois, aliiou-se nos neus liaos con una leinuia que no havia conhecido
neIa, e cingiu neu pescoo con seus liaos de veIudo, e deposilou nos neus
Ilios un leijo Iongo, piofundo, aidenle que despeilou a vida no neu coipo e
os segiedos desconhecidos da ninha aIna, e fez con que o sei que chano Lu
se ievoIlasse conlia a hunanidade inleiia ~ paia voIlai e sulnelei-se en
siIncio a Iei supeiioi que o coiao de SeIna adolou cono seu lenpIo e seu
aIlai.

Quando o soI se deilou e as Ilinas Iuzes se apagaian naqueIes
paiques e jaidins, SeIna Ievanlou-se liuscanenle e ps-se de pe no neio do
Sanluiio e oIhou Ionganenle paia suas paiedes e seus iecanlos cono se
quisesse veilei a Iuz dos seus oIhos nos seus desenhos e snloIos. Adianlou-se,
enlo, e ajoeIhou-se cheia de iespeilo peianle a inagen de }esus Ciucificado e
leijou-Ihe as feiidas dos pes iepelidas vezes, nuinuiando:

58
LscoIhi Tua Ciuz, }esus Nazaieno, e ienunciei aos piazeies e
aIegiias de Aslaile. Ius na calea una coioa de espinhos en vez de niilo.
Lavei-ne no neu sangue e nas ninhas Igiinas, en vez de essncias
peifunadas. eli o vinagie e o feI na laa deslinada ao vinho e ao neclai.
Recele-ne enlie Teus seguidoies, foiles peIa sua pipiia fiaqueza, e guia-ne
iuno ao CIgola na conpanhia dos Teus eIeilos, salisfeilos con suas doies,
feIizes nas liislezas do seu coiao.
Levanlou-se depois e, oIhando paia nin, aciescenlou: VoIlaiei agoia
feIiz paia o anlio escuio onde se agilan leiiveis sonlias. No lenhas pena de
nin, e no le afIijas poi ninha causa. Iois a aIna que v a Deus una s vez
no lene nais as sonlias dos dennios, e o oIho a que e dado vei poi un
inslanle o elei supeiioi no se deixa nais fechai peIas doies desle nundo.
Saiu SeIna daqueIe sanluiio, envoIla en suas veslinenlas de seda, e
deixou-ne peipIexo e pensalivo, conlenpIando peIa inaginao o nundo das
vises onde os deuses se senlan nos seus lionos e os anjos iegislian os feilos
dos honens e as aInas iepiesenlan o diana da vida, e onde as noivas da
fanlasia canlan as canes do anoi, da liisleza e da eleinidade.
Quando voIlei a nin, a noile j havia coleilo a leiia con suas ondas
negias. Achei-ne vagueando naqueIes jaidins, ienenoiando na ninha aIna o
eco de loda paIavia sada dos Ilios de SeIna, e seus geslos e nodos e as
expiesses de seu ioslo e o locai de suas nos. L quando a veidade se loinou
laslanle cIaia paia nin, e conpieendi que soIido anaiga e que saudade
doIoiosa ne espeiavan, neu pensanenlo se paiaIisou, e os fios do neu
coiao se afiouxaian, e dei-ne conla, no neio das doies, de que o honen,
enloia nasa Iivie, peinanecei esciavo das Ieis desunanas Iegadas poi seus
anlepassados e que o deslino, que inaginanos un segiedo supeiioi, nada
nais e do que a aleiiao de sulneleinos nosso dia de hoje aos decielos do
nosso onlen, e o dia de ananh aos decielos de hoje.
L quanlas vezes pensei desde enlo nas Ieis espiiiluais que Ievaian
SeIna a piefeiii a noile a vida. L quanlas vezes conpaiei a giandeza do
saciifcio dos iesignados con a feIicidade dos ievoIlados, a fin de descoliii
quaI e a nais leIa e digna. Mas ale hoje s conpieendi una veidade: a
sinceiidade loina lodas as aes leIas e dignas` L SeIna Kaiane eia a
sinceiidade peisonificada e a fe coipoiificada.

59
O 5ALVADOR



CINCO anos aps seu casanenlo, SeIna no linha ainda un s fiIho
que conslilusse un eIo enlie eIa e seu naiido e unisse peIo seu soiiiso suas
duas aInas oposlas, cono a auioia une o fin da noile ao coneo do dia.
A nuIhei esleiiI e odiada en loda paile poique a naioiia dos honens
inaginan, no seu agosno, que eIes se peipeluan nos seus fiIhos. Iaia eIes, a
descendncia e a gaianlia de sua inoilaIidade.
O honen naleiiaIisla v na esposa esleiiI o seu pipiio e Ienlo
aniquiIanenlo. L delesla-a e despieza-a e deseja-Ihe a noile cono se eIa fosse
un ininigo peinicioso que o piocuia desliuii. L Mansui ei CaIel eia lo
naleiiaIisla quanlo a leiia, lo duio quanlo o ao, lo ganancioso quanlo o
lnuIo. Sua nsia poi un fiIho, que peipeluaiia seu none e sua posio, o
fazia odiai a polie SeIna e vei nas suas pipiias quaIidades defeilos
insupoilveis.
A ivoie que ciesce nuna giula no pioduz fiulos, e SeIna, vivendo a
sonlia da vida, no pioduziu fiIhos. O iouxinoI no conslii un ninho na
gaioIa paia no Iegai a esciavido a seus fiIhos, e SeIna Kaiane vivia
apiisionada peIa desgiaa, e o ceu no quis desdoliai sua vida en duas
esciavides. As fIoies dos vaIes so fiIhas do anoi do soI e da naluieza, e os
fiIhos dos honens so fIoies que nascen do anoi e da leinuia. SeIna Kaiane
no senliu nunca a viliao da leinuia e as caicias do anoi naqueIa
iesidncia Iuxuosa consliuda a leiia-nai, na zona suI de eiiule. Mas oiava
na quielude da noile, pedindo ao ceu que Ihe nandasse un fiIho capaz de
secai as suas Igiinas con seus dedos coi-de-iosa e de expuIsai, con a Iuz
dos seus oIhinhos, a sonlia da noile do seu coiao.
SeIna lanlo oiou no seu sofiinenlo e con lanla insislncia pediu que o
ceu ouviu suas spIicas e insufIou no seu venlie una cano anaduiecida na
douia e na suavidade, e a piepaiou, aps cinco anos de casanenlo, paia sei
ne e apagai a veigonha da sua esleiiIidade.
A ivoie que ciesceu na giula fIoiesceu paia dai fiulos.
O iouxinoI engaioIado fez un ninho con as penas de suas asas.

6O
A Iiia cada foi Ievanlada e posla no caninho da liisa do Oiienle paia
que a liisa fizesse viliai suas coidas ienanescenles.
A polie SeIna Kaiane eslendeu seus dois liaos acoiienlados paia
iecelei o don do ceu.
No exisle aIegiia iguaI a da nuIhei esleiiI a quen as foias eleinas
conceden un fiIho... Toda a leIeza da piinaveia, lodo o espIendoi da auioia
se ienen no coiao da nuIhei a quen Deus piivou dessa ddiva pieciosa
paia depois concedei-Iha.
No exisle Iuz nais liiIhanle do que a Iuz que o felo envia das lievas
do leio.
AliiI j chegaia danando enlie as coIinas e os vaIes, quando veio o dia
de SeIna pi no nundo seu piineiio fiIho, e a Naluieza paiecia aconpanh-
Ia, dando a Iuz as fIoies expondo nos cueiios do caIoi os fiIholes das eivas e
das pIanlas.
Os neses de espeia se esgolaian, e ficou SeIna espeiando o nonenlo
do pailo cono o viajanle espeia a apaiio da eslieIa da nanh. OIhava paia o
fuluio aliaves das suas Igiinas e o via cheio de pionessas. L quanlas coisas
leneliosas paieceian liiIhanles poi enlie as Igiinas!
Nuna noile en que as sonlias eslavan iondando enlie as casas en
Ras-eiiule, SeIna coneou a genei na cana do pailo e dos sofiinenlos, e a
noile e a vida enliaian en Iula en voIla da sua cana. Quando o nedico e a
paileiia apiesenlaian ao nundo un novo visilanle, o laiuIho dos lianseunles
paiou e a nsica das ondas do nai dininuiu. No se ouvia nais naqueIe
quaileiio seno os giilos agudos que saan das janeIas da iesidncia de
Mansui ei CaIel... Os giilos da vida que se sepaia da vida... Os giilos que
ieveIan o inslinlo de peinanecei onde se esl, nesno nos espaos do vazio e
do nada... L ouvian-se lanlen os genidos da figiI SeIna, pisoleada poi dois
giganles: a noile e a vida.
O fiIho de SeIna chegou con a auioia, e eIa, ao ouvii-Ihe o choio,
Ievanlou as pIpelias que a doi havia alaixado e oIhou en voIla de si e viu os
ioslos iIuninados... L viu a vida e a noile piosseguiien na sua Iula en voIla
da sua cana. Iechando novanenle os oIhos, giilou peIa piineiia vez: Meu
fiIho!
A paileiia envoIveu o iecen-nascido en cueiios de seda e o deilou
junlo da sua ne. O nedico conlinuou a conlenpIai SeIna con liisleza e a
alanai a calea de vez en quando.
O laiuIho da aIegiia despeilou os vizinhos que acoiieian, nos seus
veslidos de noile, paia feIicilai os pais. Mas o nedico conlinuou a oIhai con
liisleza paia a ne e seu lel.

61
Os enpiegados apiessaian-se a anunciai as loas novas a Mansui ei
CaIel e a enchei as nos con seus piesenles. Mas o nedico conlinuou a oIhai
con neIancoIia paia SeIna e o iecen-nascido.
Quando se Ievanlou o soI, SeIna apioxinou seu fiIho de seus seios, e
eIe aliiu os oIhos peIa piineiia vez, p-Ios neIa e lieneu, e fechou-os peIa
Ilina vez. Apioxinando-se, o nedico Ievou-o dos liaos de sua ne,
enquanlo duas giandes Igiinas Ihe coiiian peIas faces, e nuinuiou consigo
nesno: Lis un visilanle que se vai no nonenlo en que chega!
Moiieu a ciiana quando os vizinhos ceIeliavan ainda seu nascinenlo
con o pai no giande saIo, e liindavan-Ihe Ionga vida. L a polie SeIna
supIicava ao nedico: D-ne neu fiIho paia que o aliace. L oIhava, e via
oulia vez a noile e a vida en Iula junlo da sua cana.
Moiieu a ciiana no neio dos liindes de iegozijo peIo seu
nascinenlo...
Nasceu con a auioia, e noiieu ao Ievanlai do soI. Quen pode nedii o
lenpo e dizei se a hoia que sepaia a chegada da auioia e o Ievanlai do soI e
nais cuila ou nais Ionga que os secuIos que sepaian o apaiecinenlo e o
desapaiecinenlo das naes`
Nasceu cono un pensanenlo, e noiieu cono un genido, e
desapaieceu cono una sonlia. ReveIou a SeIna o saloi da naleinidade, nas
no peinaneceu paia fazei sua feIicidade e afaslai a no da noile do seu
coiao.
Una vida efneia que coneou con o fin da noile e findou con o
chegai do dia. Una gola de oivaIho que os oIhos da noile veileian e o locai
do soI secou.
Un veilo que as Ieis eleinas pionunciaian, e depois, poi nolivos que
s eIas conhecen, iecoIheian.
Una peioIa que a pieanai Ianou solie a piaia e que a laixa-nai
devoIveu as piofundezas...
Un Iiio que naI saiu das pelaIas da vida e j foi esnagado sol os pes
da noile...
Un visilanle queiido que SeIna lanlo espeiou, nas que naI chegaia,
foi-se enloia, e naI aliiia a poila, voIlou a fech-Ia e suniu.
Un felo que nasceu e loinou-se p Iogo en seguida, inagen da vida
dos honens e dos povos, e lanlen dos sois e das Iuas e das eslieIas... OIhou
SeIna novanenle paia o nedico e soIuou de desejo feiido, e iepeliu: D-ne
neu fiIho paia que o aliace... d-ne neu fiIho paia que o ananenle.

62
O nedico laixou a calea e disse, enlie suspiios que Ihe coilavan a
paIavia: Seu fiIho noiieu, ninha senhoia. Resigne-se. Seja foile paia que Ihe
possa solievivei.
SeIna eniliu un giilo leiiveI, depois, aquielou-se un nonenlo,
depois, soiiiu con aIegiia e feivoi, e seu ioslo iIuninou-se cono se livesse
descoleilo aIgo que Ihe escapaia, e disse caInanenle: D-ne o coipo de neu
fiIho... Apioxine-o de nun, nesno noilo.
O nedico Ievou-Ihe o fiIho noilo e deposilou-o enlie seus liaos. L eIa
o apeilou conlia o peilo e viiou o ioslo paia a paiede e, diiigindo-se a ciiana
noila, disse-Ihe: Tu viesle paia ne Ievai, neu fiIho... Viesle ne indicai o
caninho da Iuz. Lis-ne, neu fiIho. Caninha na ninha fienle paia que saianos
junles desla caveina escuia.
Minulos depois, os iaios do soI peneliaian aliaves das coilinas e
laleian solie dois coipos inaninados, eslendidos solie una cana veIada
peIa najeslade da naleinidade e as asas da noile.
Saiu o nedico, choiando, daqueIe quailo. Quando alingiu o giande
saIo, os iegozijos dos feslejanles se liansfoinaian en giilos e Ianenlaes.
Sonenle Mansui CaIel no giilou, nen geneu, nen veileu una
Igiina, nen pionunciou una paIavia. Ieinaneceu inveI cono una esllua,
seguiando seu copo na no.

No dia seguinle, SeIna foi envoIla no seu veslido de noiva cono
noilaIha e eslendida nun caixo adoinado con veIudo. Seu fiIho foi
enleiiado con seus pipiios cueiios, seu caixo foian os liaos de sua ne, e
seu lnuIo, o seio naleino.
Levaian o esquife que conlinha os dois coipos e caninhaian a passos
Ienlos, seneIhanles a lalidas enfiaquecidas do coiao no peilo dos
agonizanles. Aconpanhei o coilejo funeiiio sen que ninguen ne
ieconhecesse ou soulesse o que senlia.
Quando alinginos o cenileiio, o lispo uIos CaIel Ievanlou-se, e
saInodiou e oiou. Os padies o ceicaian e o aconpanhaian con ioslos
Igulies onde se Iian a indifeiena e o desinleiesse.
Quando o esquife linha sido coIocado na sua sepuIluia, cochichou un
dos piesenles, dizendo:
~ L a piineiia vez que vejo dois coipos enleiiados no nesno caixo.
Disse oulio:
~ Cono se seu fiIho livesse vindo paia Iev-Ia e saIv-Ia das injuslias
e duieza de seu naiido. Disse oulio:

63
~ Vejan Mansui CaIel. Iixa o espao con oIhos de vidio, cono se
no livesse peidido no nesno dia a, nuIhei e o fiIho.
L oulio disse:
~ Ananh seu lio, o lispo, o casai de novo con oulia nuIhei, nais
iica e nais iesislenle.
Conlinuaian os padies suas invocaes e saInodias, ale que os
coveiios livessen leininado de coliii o lnuIo. Lnlo, os piesenles
apioxinaian-se un aps o oulio do lispo e do seu soliinho, piocuiando
consoI-Ios e anin-Ios con paIavias de ieconfoilo.
Lu peinaneci isoIado e afaslado sen que ninguen pensasse en
consoIai-ne, cono se SeIna e seu fiIho no fossen as pessoas nais caias que
eu linha no nundo.
Depois que lodos se foian, apioxinei-ne de un dos coveiios que
linha ainda a p na no e peigunlei-Ihe: Lenlia-se onde esl o lnuIo de
Iaies Kaiane`
OIhou-ne Ionganenle, depois acenou paia o lnuIo de SeIna e disse:
Nesle lnuIo, eslendi, poi cina do seu coipo, o da sua fiIha, e poi cina do
coipo da fiIha, o coipo de seu pipiio fiIho, e poi cina deIes lodos, eslendi a
leiia con esla nesna p.
Reliuquei: L nesle nesno lnuIo, enleiiou neu coiao. Cono seus
liaos so foiles, honen!
Quando o coveiio desapaieceu alis dos cipiesles, neu aulodonnio
ne liaiu: joguei-ne poi cina do lnuIo de SeIna, e choiei e Ianenlei-ne
solie eIa.

You might also like