PGMENT BOYARMADDELER Pigment boyarmaddeleri zellikle baskda gittike nem kazanan bir boyarmadde snfdr. Boyamada kullanmlar snrldr.

PGMENT BOYARMADDELERN ZELLKLER Bunlar genel olarak, suda ve organik solventlerde (zclerde) znmezler, tekstil liflerine afiniteleri (ilgileri) yoktur. Bu nedenle, dier boyarmaddelerden farkl bir renklendirme teknii kullanlarak tekstil mamulne aktarlrlar. Genellikle pamuklu ve sentetik liflerden yaplm kumalar iin kullanlrlar ise de, tm elyaf eitlerine aplikasyonlar (uygulanmalar) mmkndr. Pigmentlerin Aplikasyon zellikleri Anorganik veya organik pigmentler, tekstil lifleri iin doal olarak hi afiniteye sahip deildir. Liflere afiniteleri olmadndan, kumaa aktarlmas ve kuma tarafndan tutulmas binder ad verilen reineler yardm ile olur. Daha sonra yksek scaklklarda kondense ilemine tabi tutulurlar. Bask ileminde kullanmlar gittike artmaktadr. Pigment boyamalarda k hasl orta ve iyi derecededir. Haslk zellikleri kullanlan binderin kalitesi ile sk skya balantldr. Eer renk ok koyu ise, boyamann srtme haslklar birok durumda iyi deildir. Pigmentlerin ve reinelerin olaanst gelitirilmeleri ile gnmzde ok daha koyu renklerin boyanmas da mmkn hale gelmitir. Uygulamalar basit ve ekonomiktir. Pigment Boyarmaddelerinin Olumlu zellikleri a) Ekonomik ve hzl olarak aktarlrlar. Boyama metodu basittir. Boyarmadde binder ile life balandndan, emdirme -kurutma -kondense ilemi yeterlidir. Ard ilem ve ykama gerektirmez. b) Pigmentler, boyarmaddeler gibi tekstil lifine balanmadklar iin her tr lif iin kullanlabilirler. Lif karmlar iin bu ok avantajldr. c) Birok pigment rengin k haslklar ok yksektir, bu nedenle perdeliklerde ok kullanlrlar. d) Life afiniteleri olmadndan emdirme metodunun uygulanmas kolaydr, ba-son fark ortaya kmaz. e) Burumazlk yksek terbiyesi ile ayn admda uygulanabilirler. f) Maliyetleri dktr. g) Lif ekim ilemleri srasnda, lif ekme eriyiine veya zeltisine ilave edilebilirler. Pigment Boyarmaddelerinin Olumsuz zellikleri a) Boyamalarn srtme ve mekanik ykama haslklar dktr. zellikle koyu renklerde 15-20 ykamadan sonra solmu grnm ortaya kabilir. Haslklar pigment boyarmaddenin deil, binderin bir zellii olarak ortaya kar. Bugn binderlerde olduka nemli gelimeler kaydedilmitir. b) Pigment boyarmaddelerle birlikte kullanlan binderler kumata sertlik meydana getirirler. Bu efekt ak renklerde en azdr, ancak koyu renklerde nemli olabilir. Yksek binder kullanm daha fazla sertlie neden olur. c) Pigment boyarmaddelerle renklendirilmi kumalarda srtme hasl ok iyi
Pigment BM. Sayfa 1

deildir. Bu dezavantaj ak renklerde minimum iken koyu renklerde nemli olabilir. d) Migrasyon nedeniyle boyama esnasnda dz-gnszlk oluma tehlikesi vardr. e) Boyamalarda elde edilebilecek koyuluk art, belli bir konsantrasyondan sonra (10 gr/lt'nin zeri), normal boyarmaddelere oranla ok fazla boyarmadde kullanm ile salanr. Pigment Boyarmaddelerinin Kullanm Yerleri Nispeten basit ve ekonomik uygulama nedeniyle, zellikle masa rtlk, perdelik, araflk, triko penye giysiler, ucuz demelik ve giysilik tm tekstil materyalleri iin yaygn olarak kullanlr hale gelmilerdir. zel akar boya efektleri, modaya bal olarak uygulanr. PGMENT BOYARMADDELERYLE BOYAMA Pigmentlerle tekstil boyamacl, pigmentlerin lif molekl ile dier boyarmaddeler gibi ba yapmamalar nedeni ile farkldr. Pigmentler tekstil materyali zerinde, reine oluturan balayclar (binderler) ile fiziksel olarak tutulurlar. Bu, boyann duvar zerinde tutulmas ile hemen hemen ayndr. Pigment boyarmaddelerle renklendirme tamamen farkl bir sistemdir. Dier boyarmaddelerin aksine suda znmezler ve tekstil lifine hibir ekilde balanmazlar, afiniteleri yoktur. Pigment partikller mikroskobik llerde renkli taneciklerdir ve lif yzeyinde binderlerle mekanik olarak tutulurlar. Pigmentler lif ve ipliklere uygulanamazlar, ancak kumalara dz renk ya da bask olarak ya da lif eldesi srasnda uygulanabilirler. Suda znmediklerinden ve kolayca kumaa nfuz etmediklerinden liflerin iinin renklendirilmesi iin kuvvetle sktrlmaldrlar. Pigment boyarmadde, genellikle bir binder (ba yapc reine) ile kartrlr ve binder pigment karm oluturulur. Pigmentin life yapmas iin binderin kondenzasyonu gerekir. Bu adm; pigmentbinder karmnn kumaa aktarlmasndan sonra materyali 130-180C'ye kadar stmak ve l dakika ya da daha fazla sreyle bu ileme devam etmekten ibarettir. Pigment Boyama ncesi Mamulde Gerekli zellikler 1) Pigment boyama ncesi mamuln; iyi bir ekilde temizlenmi olmas ve iyi bir hidrofillik kazanmas gerekir. Aksi halde yetersiz ve dzgnsz temizlenmi mamulde, lekeli, abrajl boyama meydana gelir. 2) Mamulde hal artklar veya nterbiyeden gelen artklar bulunmamaldr. 3) Yaklm olmas gerekir. nk havlar zemine gre daha ak boyanacaklarndan dzgn-sz bir boyama izlenimi verirler. 4) Homojen kurutulmu olmas gerekir. Ya olan ksmlar daha az flotte alacaklarndan, daha ak boyanm blgeler oluturacaklardr. Emdirme Yntemine Gre Boyama:

Pigment boyar maddelerle boyama kontin metoda gre; emdirme kurutma fikse
Pigment BM. Sayfa 2

eklindedir. Pigment boyar maddelerin elyafa afinitesi olmad iin emdirme yntemleri iin son derece uygundur. Ba-son fark problemi yoktur boyamadan sonra ykama ilemlerine gerek duyulmamas, makine park, zaman, enerji, su, atk su asndan pigmentlere zel bir avantaj salamaktadr. Boyamada kullanlacak binder miktarnn kataloglarda belirtilen miktarda kullanlmas ve kondense temperatr ve sreye bal kalnmas nemli bir faktrdr. Emdirme flottesine; Pigment boyar madde, Binder ve gerekiyorsa katalizr, Apre maddesi, yumuatc konulmaktadr. Kullanlan maddeler ayr ayr kaplarda hazrlanr ve binderin bulunduu zeltiye szlerek ilave edilir.
Emdirme Yntemine Gre Boyama Diyagram

Boaltldktan sonra kuma kurutulur ve fikse edilir ya da direkt olarak ramze alnarak kurutma ve fiskesi ayn zamanda gerekletirilir.
Pigment BM. Sayfa 3

Banyonun pH Pigment boyar maddeler ile boyamada boya banyosunun pH kullanlan boyar maddeye gre deiir. Boyar maddenin katalounda belirtilen artlarda boyama ilemi gerekletirilir. Kullanlan Kimyasallar ve Grevleri Binder: Pigment boyar maddenin life tutunmasn salar.
Katyonik mordan: Baz durumlarda binderin kumaa yapmas iin bazen de binder mordan ieren zeltilerde kullanlr. Krk nleyici: Boyama flottesinde kpklerin olumasn nlemek amacyla kullanlr. Eer kpk oluumu engellenmezse kpn patlamas sonucunda o blgede bulunan boyar madde dalacandan hatal boyama olur. Asetik asit: Ntralizasyon amacyla kullanlmaktadr. Krk nleyici: Genelde ektirme yntemiyle yaplan boyamalarda kumata krklarn olumasnn nlenmesi amacyla kullanlr. Kumata krklar olduu takdirde krk olan yer ile krk olmayan yerler ayn miktarda boyar madde ekmeyeceinden abrajl boyama olur. Islatc: Mamuln sv emme yeteneini artrmak amacyla kullanlr. Dispergatr: Boyar maddenin zelti ierisinde homojen dalmasn salar. Emlgatr: zeltinin homojenliini salar. kmeyi nleyici kvam maddesi: Boyama srasnda boyar maddenin kmesini nler.

Boyama Banyosu Kontrolleri ve Numune Alma

Programlanan boyama makinelerinde ilem sresince scaklk, pH kontrolleri yaplmakta ve ilem basamaklar takip edilmektedir. Programlar, boyama makinesinin kontrol panelinin hafzada tutularak ayn ton boyamalarda tekrar edilebilirliini maksimum dzeyde tutmaktadr. Numune kontrol, emdirme yntemiyle yaplan boyamalarda boyama sonunda fikseden kan kumatan bir para alnarak ektirme yntemiyle yaplan boyamalarda ise numune boyama kazannda boyanan numunenin kontrol ile yaplmaktadr.

Boyar Maddenin Elyafa Fiksesi

Pigment boyar maddeler ile boyanm kuma n kurutmadan sonra hot-flue, ramz, kondense makinesi veya silindirli kurutucudan biri ile kondense (polimerize) edilir. Bu amala fikse ilemi; 160 Cde 35 dakika, 180 Cde 1,52 dakika veya 200 Cde 30 saniye olacak ekilde yaplr. Fikse iin tercih edilecek scaklk makine ve proses zelliine gre belirlenir.

Boyama Sonras Ard ilemler

Pigment boyar maddelerle boyama ilemlerinde dier boyar maddelerle yaplan boyama ilemlerine gre kullanlan kimyasal madde ok daha az olduundan ve kullanlan kimyasal maddelerin fikse esnasnda scakln etkisiyle gaz formuna dnerek uzaklamasndan dolay boyama sonras ard ilemlere ihtiya duyulmamaktadr. Bu nedenle su, atk su, ykama maddesi, enerji ve zamandan tasarruf pigment boyar maddelerin en byk avantajlardr.

Pigment BM.

Sayfa 4