You are on page 1of 2

Poema de Estvo da Guarda, B-1305/V-910

Estvo da Guarda viveu na corte do rei D. Dinis (1261-1325) de quem foi escrivo rgio. Deste trovador portugus conservam-se para alm de seis cantigas de amor e uma de amigo, vinte e oito cantigas de escrnio e maldizer presentes no cancioneiro GalegoPortugus da Biblioteca Nacional e da Vaticana. A cantiga de escrnio e maldizer que vou analisar uma subtil composio satrica que tem como alvo os juzes promovidos pelo poder centralizador do rei. A originalidade desta composio deve-se aos versos decassilbicos sficos de rima masculina perfeita, interpolados (ABBACCA), dispostos em trs estrofes stimas que conferem pela sonoridade e ritmo harmoniosos todo o seu lirismo e forma velada da censura. Numa perspectiva de dupla leitura interessante desvendar a dimenso ldica que percorre o poema resultante do equilbrio entre a crtica e o riso. O poeta identificado logo na primeira estncia mostra atravs de uma progresso de argumentos conciliados com um cdigo temporal o perodo da ocorrncia vs. 1 e 2. De seguida, um manifesto daquilo que o poeta entende como interpretao de uma cantiga de escrnio ou maldizer vs.4 a 6, j que de nada adianta ir a um juiz que no ouve bem. O equvoco comea nos vs. 6 e 7, tanto por se entender: que o juiz no ouvia bem as queixas por estar embargado (incomodado/obstrudo); ou por no ter ouvido as mesmas por falta de interesse. Deste modo, a chacota do juiz visado ganha expressividade estilstica com o uso do hiprbato que refora a amplitude da crtica contrastando com o juiz mouco um bom ouvidor. A cantiga joga com o sentido positivo e negativo do termo desembargado/embargado vs. 9 e 14 e o equvoco de no querer/ no poder ouvir as queixas vs. 11 e 13. O trocadilho da ltima estncia tem em conta o equvoco nos vs. 20 e 21 com a expresso di for este juiz tolheito (for retirado da/ juiz molestado) graas retrica da ironia. Tambm aqui o jogo de palavras suscita uma leitura dupla: o poeta entende que este juiz deva ser retirado do processo j que o magistrado est embaraado juiz tolheito. O adjectivo tolheito (embaraado) e o substantivo oidor (magistrado) v.21 amplificam a fora elocutria da estncia anterior e culminam com o auge da crtica apelando demisso do juiz em causa. Por razes mtricas as vogais dobradas foram suprimidas, assim como os sons nasais finais foram transcritos com vogal seguida de <n> (vs. 4,7, 12, 13 e 17). Os versos sficos tm o acento tnico na 4, 8 e 10 slaba complementados pela rima cujo motivo psicolgico dar prazer ao ouvido e cantados pelos trovadores e jograis com instrumentos msicos. Este gnero de poesia trovadoresca constitui sem dvida uma fonte de informao histrico-cultural de interesse sociolgico e um arqutipo de beleza literria universal. Helena Blanc (900609) Literatura Portuguesa I - 51044 e-Flio A

Referncias Bibliogrficas: Buescu, Maria Leonor Carvalho, Literatura Portuguesa Medieval, Lisboa,

Universidade Aberta, 1990, pp. 54-82. Lopes, Graa Videira, Cantigas de Escrnio e Maldizer dos Trovadores e Jograis Galego-Portugueses, Lisboa, Estampa, 2002, pp.11-20 e 498, 615-642.

Webgrafia: Cantiga de Escarnho Galego-Portuguesa: Sociologia ou Potica? De J. A. Osrio 1986 Citado por 3 Artigos relacionados adoptada por Manuel Rodrigues Lapa na 1. Edio de Cantigas dEscarnho e de Mal Dizer, Vigo, Lapa, M. Rodrigues Cantigas dEscarnho dos Cancioneiros Medievais Galego-Portugueses, 1 ed., Vigo, 1965, p. VIII... disponvel em: http://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/2538.pdf, consultado em 23/03/11.

Helena Blanc (900609)

Literatura Portuguesa I - 51044

e-Flio A

You might also like