Professional Documents
Culture Documents
s s +
s +
< s
=
L u b v b u
b u a v a u
a u u
u f
b
a
) (
) (
0
) (
|
o
Ch : Nu gin tng phi bng hm tuyn tnh ta c:
o = | = nh kt qu trng vi nh gc.
o, |, >1 gin tng phn.
o, |, <1 co tng phn.
Hm m hay dng gin tng phn c dng
F = (X[m,n])
p
; p thng chn bng 2
v
b
v
a
a b
L
u
v
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
21
A B
A. nh gc B. nh tng tng phn
Hnh 1.8. Hnh tng tng phn
C D
C. nh gc D. nh tng tng phn
Hnh 1.9. nh gim tng phn
I.3.1.2. Tch nhiu v phn ngng.
s
s
< s
=
u b L
b u a u
a u
u f o
0 0
) (
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
22
Tch nhiu l trng hp c bit ca gin tng phn khi h s gc
o==0. Tch nhiu c ng dng trong trng hp khi bit tn hiu nm trn
khong [a, b].
Phn ngng l trng hp c bit ca tch nhiu khi a=b=const.
Trong trng hp ny nh u ra l nh nh phn (v ch c hai mc). Phn
ngng hay dng trong k thut in nh hai mu v nh gn nh phn khng
th cho ra nh nh phn khi qut nh bi c s xut hin ca nhiu do b cm
bin v s bin i ca nn. Th d nh trng hp nh vn tay.
I.3.1.3. Bin i m bn.
f(u) = L u
Bin i m bn rt c ch khi hin cc nh Y hc.
Hnh 1.10. A - nh gc; B - nh m bn
I.3.1.4. Ct theo mc.
K thut ny dng hai php nh x khc nhau cho trng hp c nn v
khng nn.
C nn
a b
u
v
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
23
s s
=
di Khac u
b u a L
u f ) (
Khng nn
s s
=
di Khac
b u a L
u f
0
) (
Bin i ny cho php phn on mt s mc xm t phn cn li ca
nh. N hu dng khi nhiu c tnh khc nhau ca nh nm trn nhiu min
mc xm khc nhau.
a b
u
v
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
24
Hnh 1.11
A- nh gc
B- Ct nh c nn vi L = 20, a = 0 v b = 20;
C- Ct nh c nn vi L = 50, a = 30 v b = 255;
D- Ct nh khng nn vi L = 50, a = 30 v b = 255;
I.3.1.5. Trch chn bt
b=64 ={0100 0000}, b=75 ={0100 1111}
Mi im nh c m ho trn B bt. Nu B=8 c nh 2
8
=256 mc xm (nh
nh phn ng vi B=1). Trong cc bt m ho ny, ngi ta chia lm hai loi:
bt bc thp v bt bc cao. Vi bt bc cao, bo ton thng tin cao hn
nhiu so vi bit bc thp.
U = k
1
2
B-1
+ k
2
2
B-2
+ ... + k
B-1
2 + k
B
Nu ta mun trch chn bit th n v hin chng, ta dng bin i:
=
=
di Khac
k neu L
u f
n
0
1
) (
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
25
Hnh 1.12. A- nh gc; B - nh vi bit 5; C - nh vi bit 4; D - nh vi bit 3
I.3.1.6. Tr nh
Tr nh dng tch nhiu khi nn. Ta quan st nh hai thi im
khc nhau, so snh chng tm ra s khc nhau, sau dng thng hai hai
nh ri tr i v thu c nh mi. nh mi chnh l s khc nhau. K
thut ny hay c dng trong d bo thi tit hay trong y hc.
I.3.1.7. Nn di sng
i khi do di ng ca nh ln, vic quan st khng thun tin, cn
phi thu nh di sng li m ngi ta gi l nn di sng. Ngi ta
dng php bin i Loga sau: v(m,n)=c log
10
(o+u(m,n)).
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
26
Vi c l hng s t l, o rt nh so vi u(m,n). Thng o chn c 10
-3
.
I.3.2. Ci thin nh dng ton t khng gian
I.3.2.1. Lm trn nhiu bng lc tuyn tnh
a. Lc trung bnh khng gian
Mi im nh c thay th bng lc trung bnh trng s ca cc im ln
cn:
e
=
w l k
l n k m y l k a n m v
) , (
) , ( ) , ( ) , (
Nu ta dng cc trng s nh nhau, cng thc tr thnh.
e
=
w l k w
l n k m y
N
n m v
) , (
) , (
1
) , (
Vi
w
kl
N
a
1
= ; N
w
: l s im nh trong ca s lc.
y(m,n) : nh u vo.
v(m,n): nh u ra.
w(m,n): ca s lc.
a(m,n): trng s lc.
Lc trung bnh c trng s chnh l thc hin chp nh u vo vi nhn chp
H. Nhn chp H trong trng hp ny c dng:
(
(
(
=
1 1 1
1 1 1
1 1 1
9
1
H
Trong lc trung bnh i khi ngi ta u tin cho cc hng bo v bin
ca nh khi b m i do lm trn nh.
b. Lc thng thp
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
27
Lc thng thp thng s dng lm trn nhiu.
S dng mt s nhn chp sau:
(
(
(
=
0 1 0
1 2 1
0 1 0
8
1
H
(
(
(
+
=
1 1
1 1
) 2 (
1
2
2
b
b b b
b
b
H
b
Khi b=1 H
b
chnh l nhn chp H
1
(lc trung bnh).
hiu r hn, ta vit li phng trnh thu nhn nh di dng:
X
qs
[m,n] = X
goc
2
n
. Nh vy, theo cch tnh
ca lc trung bnh ta c:
e
+ =
w l k
goc
w
n m l n k m x
N
n m Y
) , (
] , [ ) , (
1
) , ( q
Hay:
e
+ =
w l k w
n
goc
w
N
l n k m x
N
n m Y
) , (
2
) , (
1
) , (
o
Nh vy nhiu cng trong nh gim i N
w
ln.
c. Lc ng hnh
K thut lc ny hiu qu i vi nhiu nhn. Thc t nh quan st c gm
X (m,n) : nh gc
X (m,n) : nh thu c
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
28
Lc ng hnh thc hin ly logarit ca nh quan st.
R rng nhiu nhn c trong nh s b gim.
I.3.2.2. Lm trn nhiu bng lc phi tuyn:
a. Lc trung v
v(m,n)= Trung vi(y(m-k,n- (1.1)
K thut ny i hi gi tr cc im nh trong ca s phi xp theo th t
tng hay gim dn so vi gi tr trung v. Kch thc ca s thng c
chn sao cho s im nh trong ca s l s l. Cc ca s hay dng l ca s
3 x3, 5x5, hay 7x7. Th d:
Nu y(m)={2,3,8,4,2} v ca s W= (-1,0,1), nh kt qu thu c sau lc
trung v s l v(m)= (2,3,4,4,2).
Thc vy: mi ln ta so snh mt dy 3 im nh u vo vi trung v, khng
k im bin. Do :
v[0]=2<gi tr bin>
v[1]= Trung v(2,3,8)=3
v[2]= Trung v (3,8,4)=4
v[3]=Trung v(8,4,2)=4
v[4]=2<Gi tr bin>
Tnh chtca lc trung v:
- Lc trung v l phi tuyn v:
Trung v ((x(m) + y (m))# Trung v(x(m)) + Trung v(y(m))
- Hu ch cho vic loi b cc im cc im nh hay cc hng m vn bo
ton phn gii.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
29
- Hiu qu gim khi s im nhiu trong ca s ln hn hay bng mt na s
im trong ca s. iu ny d gii thch v trung v l (N
w
+1)/2 gi tr ln
nht nu N
w
l. Lc trung v cho trng hp 2 chiu coi nh lc trung v tch
c theo tng chiu, c ngha l ngi ta tin hnh lc trung v cho ct tip
theo cho hng.
b. Lc ngoi (Outlier Filter)
Gi thit rng c mt mc ngng no cho cc mc nhiu (c th da vo
lc xm). Tin hnh so snh gi tr ca mt im nh vi trung bnh s
hc 8 ln cn ca n. Nu s sai lch ny ln hn ngng, im nh ny c
coi nh nhiu. Trong trng hp ny ta thay th gi tr ca im nh bng gi
tr trung bnh 8 ln cn va tnh c. Cc ca s tnh ton thng l 3x3.
Tuy nhin ca s c th m rng n 5x5 hay 7x7 m bo tnh tng
quan gia cc im nh. Vn quan trng l xc nh ngng loi nhiu
m vn khng lm mt thng tin.
I.4. BIN I NH
I.4.1. Bin i Fourrier-TF: khi nim v cng thc
Bin i Fourrier cho mt tn hiu c th hnh dung nh sau:
x(t) TF X(f)
Min thi gian Min tn s
Mt s ng dng cn min phc, ngi ta dng bin i phc (bin i z) :
x(n) TZ X(z) vi z l bin phc
Bin i Fourrier cho mt tn hiu mt chiu gm mt cp bin i:
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
30
- Bin i thun: chuyn s biu din t khng gian thc sang khng
gian tn s (ph v pha). Cc thnh phn tn s ny c gi l cc biu din
trong khng gian Fourrier ca tn hiu.
- Bin i ngc: chuyn i s biu din ca i tng t khng gian
Fourrier sang khng gian thc.
I.4.1.1. Khng gian mt chiu
Cho mt hm f(x) lin tc. Bin i Fourrier ca f(x), k hiu F(u), u
biu din tn s khng gian, c nh ngha:
F(u) = f x e dx
ixu
( )
}
2t
(1.2)
Bin i ngc ca F(u) cho f(x) c nh ngha:
f(x) = F u e du
ixu
( )
2t
}
(1.3)
I.4.1.2. Khng gian hai chiu
Cho f(x,y) hm biu din nh lin tc trong khng gian 2 chiu, cp
bin i Fourier cho f(x,y) c nh ngha:
- Bin i thun F(u,v) =
} }
+
dxdy e y x f
yv xu i ) ( 2
) , (
t
(1.4)
u,v biu din tn s khng gian.
- Bin i ngc f(x,y) = F u v e dudv
i xu yv
( , )
( ) 2t +
} }
(1.5)
I.4.2. Bin i Fourrier ri rc DFT
Bin i DFT c pht trin da trn bin i Fourrier cho nh s.
y, ta dng tng thay cho tch phn. Bin i DFT tnh cc gi tr ca bin
i Fourrier cho mt tp cc gi tr trong khng gian tn s c cch u.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
31
I.4.2.1. DFT cho tn hiu mt chiu
Vi tn hiu mt chiu, ngi ta biu din bi mt chui trc giao cc
hm c s. Vi cc hm lin tc, khai trin chui trc giao s cung cp chui
cc h s dng trong nhiu qu trnh khc nhau hay trong phn tch hm. Khai
trin Fourrier ri rc DFT cho mt dy {u(n), n = 0, 1, ..., N-1} nh ngha
bi:
v(k) = u n WN
n
N
kn
( )
=
0
1
vi k =0, 1, ..., N-1 (1.6)
vi W
N
= e
-j2t/N
v bin i ngc u(n) =
1
0
1
N
v k
k
N
( )
=
W
N
-kn
, k=0, 1, ..., N-1 (1.7)
I.4.2.2. DFT cho tn hiu hai chiu (nh s)
Cp DFT n v hai chiu c nh ngha:
v(k,l) =
1
0
1
0
1
N
u m n
n
N
m
N
( , )
=
W
N
(km+ln)
0 = l, k = N-1 (1.8)
u(m,n) =
1
0
1
0
1
N
v k l
l
N
k
N
( , )
=
W
N
-(km+ ln)
0 = m, n = N-1 (1.9)
y, W
N
(km+ln)
l ma trn nh c s. Nhc li rng e
jo
= cos(o) +jsin(o)
(cng thc le). Do vy:
W
N
(km+ln)
= e
-j2t(km+ln)/N
= cos(2t(km+ln)/N) - j sin (2t(km+ln)/N).
Nh vy, cc hm c s trong ma trn nh c s ca bin i Fourier l
cc hm cosine v hm sine. Theo tnh ton trn, ta thy bin i Fourrier
biu din nh trong khng gian mi theo cc hm sine v cosine.
I.4.3. Bin i KL
a. nh nghav khi nim:
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
32
Cho u l mt vc t cc s thc ngu nhin; vct c s ca bin i
KL l cc vc t ring trc giao ca ma trn hip bin R cho bi phng
trnh: R
k
=
k
k
; 0 s k sN-1
Bin i KL ca u l v = u*
T
u (1.10)
v bin i ngc u = uv =
k
N
=
0
1
v(k) u
k
(1.11)
u l vc t ct, v l vct hng v u
k
l ct th k ca ma trn u.
Bin i u a R v dng ng cho :
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
33
1
u*
T
Ru = =
2
. . .
N
Thng ngi ta hay lm vic vi ma trn A hn.
b. Bin i KL ca nh:
Nu mt nh u(m,n) NxN c biu din bi trng ngu nhin, ma trn A
cho bi:
E[u(m,n)u(m',n')] = r(m,n;m',n -1 (1.12)
k,l
l li
gii ca phng trnh:
n
N
m
N
=
0
1
0
1
k,l
k,l k,l
(1.13)
Theo k php
i
i i
i = 0, 1, ..., N
2
-1 (1.14)
i
l vc t N
2
k,l
v R l ma trn N
2
x N
2
nh x vo
vc t u, R = E[uu].
N2 x N2
i
s tch c:
k,l
(m
1 2
hayR = R
1 2
(1.15)
T
1
*T
2
*T
1 2
(1.16)
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
34
I.5. LM NI V TCH NG BIN NH
I.5.1. Lm ni ng bin nh qua b lc FIR
V ng bin nh chim di tn s cao trong ph ca nh, nn ta c
th lm ni hoc tch ng bin nh qua b lc thng cao. Dng cho chc
nng ny, ta c th dng b lc tng phn pha c im ct tn s cao
lm ni ng bin nh v lm m cc chi tit khc ca nh c tn s thp.
Mt phng php khc hay dng lm ni ng bin nh l dng b
lc Laplace, nh ngha nh sau:
(1.17)
y f(x,y) l hm cng ca nh. c tnh tn s ca Laplace c nh
ngha nh sau:
2
2
2
1 2 1
) , ( e e e e + = H (1.18)
hiu hot ng ca phng php Laplace trong vic trch ra ng
bin, xem s v d hnh 1.14. Chng l s n gin ho sn m v sn
dng ng bin.
Hnh 1.13.(a) Kt qu s dng b lc PCF vi 7 . 1 =
c
e .
(b) Kt qu s dng lc PCF vi 0 . 2 =
c
e .
y
y x f
x
y x f
y x f
2
2
2
2
2
) , ( ) , (
) , (
c
c
+
c
c
= V
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
35
Hnh 1.14. o hm bc nht v bc hai ca ng bin.
R rng l o hm bc hai c th dng pht hin ng bin nh. Thng
thng, cc im ct zero ca o hm bc hai l ni c ng bin nh. Cn
phi nh rng o hm ca mt hm hai bin ti bt k im no cng ph
thuc vo hng ly o hm.
Cc b lc FIR c th dng xp x mt Laplace.
I.5.2. Tch ng bin nh qua cch tip cn khong cch
I.5.2.1. Ton t Robert
N bao gm hai mt n sau y :
Chiu di ng bin nh c th rt ra bng cch dng bt k php x l
khng tuyn tnh no sau y.
y i j y i j y i j ( , ) ( , ) ( , ) = +
1
2
2
2
(1.19)
{ }
y i j y i j y i j ( , ) max ( , ) , ( , ) =
1 2
(1.20)
W
1
0 -1
1 0
W
2
-1 0
0 1
f(x)
a
x
f x
c
c
b
x
fx
2
2
c
c
c
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
36
{ }
y i j y i j y i j ( , ) ( , ) ( , ) = +
1 2
(1.21)
Trong y
1
(i,j) v y
2
(i,j) l p ng rt ra t mu W
1
v W
2
. Hai biu thc
cui cng c dng thng xuyn nht. Hng ca ng bin u(i,j), tnh
theo phng nm ngang, c th rt ra bi:
) , (
) , (
tan
4
) , (
1
2 1
j i y
j i y
j i
=
t
u (1.22)
Cc phn t trong mt n gi l cc trng s.
I.5.2.2. Ton t Sobel
Phng php Sobel c thit k xp x hm gradient ri rc. Mt n x l
Sobel c dng sau:
V nh chiu di ng bin tnh ra t tnh ton dng biu thc (1.19), (1.20)
hoc (1.21). Hng ca ng bin tnh t:
u( . ) tan
( , )
( , )
i j
y i j
y i j
=
1 2
1
(1.23)
Ch rng W
1
dng tch ly ng bin dc nh, cn W
2
dng tch ly
ng bin ngang ca nh.
I.5.2.3. Cc mt n gradient khp kn
Chng c pht trin da trn s nh gi tt c cc hng c th ca
mt ng bin nh trong mt nh ri rc. Bi vy thay v ch p dng hai
1 0 -1
2 0 -2
1 0 -1
W
1
-1 -2 -1
0 0 0
1 2 1
W
2
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
37
mt n nh hai phng php trc, tm mt n c dng, mi ci cung
cp mt cnh ng bin dc theo mt trong tm hng c th ca vng (xem
hnh 5.4). Bn kiu khc nhau ca cc mt n ca phng php ny cho
pha di. Chng l s pht trin da trn m hnh d liu c s cho ng
bin trong nh.
Hnh 1.15. Cc hng x l.
I.6. NHN DNG NH
I.6.1. M hnh tham s
S dng mt vct c t i tng. Mi phn t ca vct m t mt c
tnh ca i tng.
Gi s tip :
x
0
=
1
1
N
i
N
=
x
i
y
0
=
1
1
N
i
N
=
y
i
l to tm im. Nh vy, moment trung tm bc p, q ca ng bao l:
1
2
0
7 6 5
4
3
E
NE
N
NW
W
SW
S
SE
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
38
pq
=
1
1
N
i
N
=
(x
i
-x
0
)
p
(y
i
-y
0
)
q
(1.24)
Vct tham s trong trng hp ny chnh l cc moment
ij
vi i=1,
2,...,p v j=1, 2,...,q. Cn trng s cc c trng hnh hc, ngi ta hay s
dng chu tuyn, ng bao, din tch v t l T = 4tS/p
2
, vi S l din tch, p
l chu tuyn.
Vic la chn phng php biu din s lm n gin cch xy dng.
Tuy nhin, vic la chn c trng no l hon ton ph thuc vo ng dng.
I.6.2. M hnh cu trc:
Cch tip cn ca m hnh ny da vo vic m t i tng nh mt
s khi nim biu th cc i tng c s trong ngn ng t nhin. m t
i tng, ngi ta dng mt s dng nguyn thu nh on thng, cung,
v,...,v. Chng hn mt hnh ch nht c nh ngha gm 4 on thng
vung gc vi nhau tng i mt.
I.7. NN D LIU NH
Nn d liu l qu trnh lm gim lng thng tin "d tha" trong d
liu gc v do vy, lng thng tin thu c sau nn thng nh hn d liu
gc rt nhiu. Vi d liu nh, kt qu thng l 10 : 1. Mt s phng php
cn cho kt qu cao hn.
Ngoi thut ng "nn d liu, do bn cht ca k thut ny n cn c
mt s tn gi khc nh: gim d tha, m ho nh gc.
I.7.1. Cc loi d tha d liu
I.7.1.1. S phn b k t
Trong mt dy k t, c mt s k t c tn sut xut hin nhiu hn
mt s dy khc. Do vy, ta c th m ho d liu mt cch c ng hn. Cc
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
39
dy k t c tn xut cao c thay bi mt t m nh phn vi s bt nh;
ngc li cc dy c tn xut thp s c m ho bi t m c nhiu bt hn.
y chnh l bn cht ca phng php m ho Huffman.
- S lp li ca cc k t
Trong mt s tnh hung nh trong nh, 1 k hiu (bt "0" hay bt "1")
c lp i lp li mt s ln. K thut nn dng trong trng hp ny l thay
dy lp bi dy mi gm 2 thnh phn: s ln lp v k hiu dng m.
Phng php m ho kiu ny c tn l m ho lot di RLC (Run Length
Coding).
I.7.1.2. Nhng mu s dng tn sut
C th c dy k hiu no xut hin vi tn sut tng i cao. Do
vy, c th m ho bi t bt hn. y l c s ca phng php m ho kiu
t in do Lempel-Ziv a ra v c ci tin vo nm 1977, 1978 v do c
tn gi l phng php nn LZ77, LZ78. Nm 1984, Terry Welch ci tin
hiu qu hn v t tn l LZW (Lempel-Ziv- Welch).
I.7.1.3. d tha v tr
Do s ph thuc ln nhau ca d liu, i khi bit c k hiu (gi tr)
xut hin ti mt v tr, ng thi c th on trc s xut hin ca cc gi
tr cc v tr khc nhau mt cch ph hp. Chng hn, nh biu din trong
mt li hai chiu, mt s im hng dc trong mt khi d lu li xut
hin trong cng v tr cc hng khc nhau. Do vy, thay v lu tr d liu, ta
ch cn lu tr v tr hng v ct. Phng php nn da trn s d tha ny
gi l phng php m ho d on.
Cch nh gi d tha nh trn hon ton mang tnh trc quan
nhm biu th mt ci g xut hin nhiu ln. i vi d liu nh, ngoi
c th chung , n cn c nhng c th ring. Th d nh c ng dng
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
40
khng cn ton b d liu th ca nh m ch cn cc thng tin c trng biu
din nh nh bin nh hay vng ng nht. Do vy, c nhng phng php
nn ring cho nh da vo bin i nh hay da vo biu din nh.
I.7.2. Phn loi cc phng php nn
C nhiu cch phn loi cc phng php nn khc nhau. Cch th
nht da vo nguyn l nn. Cch ny phn cc phng php nn thnh 2 h
ln:
- Nn chnh xc hay nn khng mt thng tin (Lossless): h ny bao
gm cc phng php nn m sau khi gii nn ta thu c chnh xc d
liu gc.
- Nn c mt mt thng tin (Lossy): h ny bao gm cc phng php
m sau khi gii nn ta khng thu c d liu nh bn gc. Trong nn
nh, ngi ta gi l cc phng php "tm l th gic". Cc phng
php ny li dng tnh cht ca mt ngi, chp nhn mt s vn xon
trong nh khi khi phc li. Tt nhin, cc phng php ny ch c hiu
qu khi m vn xon l chp nhn c bng mt thng hay vi
dung sai no .
Cch phn loi th hai da vo cch thc thc hin nn. Theo cch ny,
ngi ta cng phn thnh hai h:
- Phng php khng gian (Spatial Data Compression): cc phng
php thuc h ny thc hin nn bng cch tc ng trc tip ln vic
ly mu ca nh trong min khng gian.
- Phng php s dng bin i (Transform Coding): Gm cc
phng php tc ng ln s bin i ca nh gc m khng tc ng
trc tip nh h trn [6].
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
41
C mt cch phn loi khc na, cch phn loi th ba, da vo trit l ca s
m ho. Cch ny cng phn cc phng php nn thnh 2 h:
- Cc phng php nn th h th nht: Gm cc phng php m
mc tnh ton l n gin, th d nh vic ly mu, gn t m, v..
v...
- Cc phng php nn th h th hai: Da vo mc bo ho ca t
l nn.
Trong cc phn trnh by di y, ta s theo cch phn loi ny.
Cng cn phi k thm mt cch phn loi th t do Anil.K.Jain nu ra. Theo
cch ca Jain, cc phng php nn gm 4 h chnh:
- Phng php im.
- Phng php d on.
- Phng php da vo bin i.
- Cc phng php t hp (Hybrid).
Thc ra cch phn loi ny l chia nh ca cch phn loi th ba v da
vo c ch thc hin nn. Xt mt cch k lng n cng tng ng cch
phn loi th ba.
Nhn chung, qu trnh nn v gii nn d liu c th m t mt cch tm
tt theo s di y:
Qu trnh nn
D liu gc D liu nn
Qu trnh gii nn
Hnh 1.16. S chc nng qu trnh nn d liu
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
42
CHNG II. KHO ST H THNG THC
II.1. Cc chc nng h tr ca my tnh trong qu trnh dy hc
II.1.1. Chc nng lu tr v x l thng tin
My tnh c th qun l, x l cung cp thng tin khc nhau nh vn
bn, d liu thng k, suy lun logic, cc cng thc, cc php ton v cc
dng khc nhau ca tri thc. My tnh s pht huy c sc mnh ca n khi
thng tin cn cung cp c trch t ngn hng d liu. kha cnh ny, my
tnh phc v xut sc nu nhim v ca ngi hc c mt trong cc yu cu
sau:
- Tm kim thng tin.
- Chn lc thng tin.
Kim tra mt khi nim c ni dung xc nh thng qua lin kt trong
ngn hng d liu.
II.1.2. Chc nng iu chnh hot ng hc tp
Nu c lp trnh thch hp, my tnh c th iu chnh hon thin v
pht trin hot ng hc tp ca hc sinh. My tnh lm cho cc mn hc tr
nn hng th hn i vi hc sinh, kch thch hc sinh tm ti, khm ph kin
thc mi. My tnh gip cho hc sinh pht trin kh nng din t, kh nng
t duy logic (c bit t duy thut ton).
Da vo mc ch dy hc v kt qu hc tp ca tng hc sinh, my
tnh cung cp thng tin phn hi (thng tin ngc) cho hc sinh nhm gip
h c th iu chnh hot ng hc tp ca mnh.
II.1.3. Chc nng luyn tp v thc hnh
Cc chng trnh luyn tp v thc hnh trn my tnh gip hc sinh
c c hi tt tip xc vi nhng vn thc tin c n gin ho sao
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
43
cho ph hp vi kh nng v trnh hc sinh. Hc sinh c th luyn tp
hoc thc hnh trn my tnh trc khi bt tay vo lm vic vi i tng
thc.
II.1.4. Chc nng minh ho v trc quan
My tnh cung cp mt kh nng ln v lu tr, th hin cc hnh nh,
m thanh. Chnh v vy, nh my tnh, cc hnh nh trc quan trong qu trnh
dy hc c th c th hin mt cch sinh ng, a dng v phong ph.
II.1.5. Chc nng h tr thit k
Chc nng ny th hin vic a vo qu trnh dy hc cc chng
trnh ho hay cc chng trnh tng t.
II.1.6. Chc nng m hnh ho v m phng
M hnh ho v m phng l nhng phng php gn tng t nhau
dng phn nh tin trnh nghin cu khoa hc v sau dy v c s
ca cc tin trnh . Trong khoa hc, m hnh ho cc qu trnh l thuyt
c coi l con ng tt nht hun luyn t duy khoa hc v phng
php gii quyt vn , m hnh ho, ta c th tm thy hu nh tt c cc
khu ca qu trnh nhn thc v khm ph in hnh i vi mt ngi
nghin cu.
II.1.7. Chc nng lin lc
Chc nng lin lc ca my tnh c s dng nhiu trong nhng trng
hp m mi lin lc gia ngi hc v ngi dy mt cch trc tip gp kh
khn (v d o to t xa). Trong nhng trng hp my tnh ng vai tr
l phng tin truyn thng gia ngi dy v ngi hc.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
44
II.1.8. Chc nng nh gi
My tnh, qua cc phn mm dy hc, ng vai tr l mt thit b phn
tch v nh gi cc bi kim tra, chun on a ra cc hng gii quyt (cc
thng tin phn hi).
II.2. Cc quan im thit k phn mm theo hng dy hc vi s gip
ca my tnh
II.2.1. Cc quan im c tnh c in
Cc quan im c in nht trong vic thit k cc phn mm dy hc
c tm thy trong cc dng ng dng c phn cp theo mc ch ng
iu khin cc phn mm. C th ch ra cc dng thit k phn mm sau:
- Thit k cc phn mm luyn tp v thc hnh.
- Thit k cc phn mm m phng.
- Thit k cc phn mm gia s.
- Thit k cc phn mm h tr cho vic m hnh ho.
- Thit k cc h tng tc (gia ngi hc v my) trn c s tri thc.
- Thit k cc h tm kim thng tin.
- Thit k cc phn mm tnh ton.
- Thit k cc phn mm dng trong th nghim.
II.2.2. Xy dng cc vi th gii
S xut hin ca my tnh trong dy hc c th gip ch cho vic gii
quyt cc xung t v nhn thc gia ci mi v ci bit cng nh cc vn
tng t bng cch to ra cc th gii ch tn ti trn my tnh v tun theo
cc quy lut m l thuyt ca th gii thc khng nh.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
45
II.2.3. Xy dng h tc gi
Cc ngn ng tc gi hoc h tc gi cho php ngi gio vin vi mt
kin thc ti thiu v tin hc cng c th to ra cc sn phm l cc chng
trnh dy hc. H tc gi cho php gio vin pht huy tnh tch cc nng lc
sng to ca mnh trong vic xy dng cc bi hc di s h tr ca my
tnh. ng thi n cng gip cho hc sinh nng cao hiu bit, kh nng t
duy, phn on v rn luyn trong qu trnh t hc, t nghin cu.
II.2.4. Xy dng h chuyn gia
H chuyn gia l phn mm cha cc tri thc v mt lnh vc c th v
trong mt mc no , h c kh nng gii quyt nhng yu cu ca ngi
s dng trnh ca mt chuyn gia c kinh nghim lu nm.
H chuyn gia c th lu tr, cp nht tri thc ca nhiu chuyn gia
trong cng mt lnh vc v s dng tri thc trong cng vic m h m
nhim. Trong lnh vc gio dc, h chuyn gia nh nhng ngi thy my
tnh c th gip hc sinh mt cch c lc trong hc tp bng cch a ra
nhng hng dn, cch thc gii bi tp, kim tra kin thc ca hc sinh
Ngoi ra, my tnh c th hiu cc cu hi v tr li ca ngi s dng
cc vn lin quan n ni dung hc tp.
II.3. Cc dng ng dng c th ca my tnh trong dy hc tin hc
Hin nay trong thc t xut hin cc chng trnh h ch cho dy
hc tin hc v cc kha cnh nh:
- Minh ho v trnh by kin thc.
- M phng cc qu trnh.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
46
II.4. Mt s tiu chun xy dng phn mm h tr dy hc
II.4.1. Nhng tiu chun v phn cng.
Nhng yu cu v phn cng bao gm: Loi my tnh, dung lng a
cn thit, cc thit b ngoi vi (mn hnh, a, chut, bn phm,), h iu
hnh dng cho phn mm.
Nhng tiu chun v phn cng phi c nu c th v r rng to
iu kin cho ngi s dng c th khai thc ht cc tnh nng v tc dng
ca phn mm.
II.4.2. Nhng yu cu v mt s phm
a. Ni dung dy hc
Tc gi phi nu r mc ch c th ca phm vi s dng ca phn
mm: phn mm dy hc mn hc no, p dng cho i tng no, thuc th
loi no.
b. Tnh chnh xc v mt khoa hc thut ng
Nhng thng tin phi c m bo chnh xc v khoa hc ca vn
c trnh by. Vn phong phi r rng, cch din t phi d hiu, c ng,
xc tch. Cc chun v chnh t ngn ng ting vit phi c m bo.
II.4.3. Yu cu v cch th hin
a. Trnh bytrn mn hnh
Ni dung trn mn hnh phi r rng, ph hp vi ni dung dy hc.
Lng thng tin c cung cp trn mt trang mn hnh di hnh thc vn
bn, hnh v, tranh nh phi va .
Nhng thng tin quan trng phi th hin mt cch r rng trn mn
hnh, trnh gy nhm ln cho ngi s dng. Cc th thut v mu sc nhng
khng nn lm dng qu nhiu s lm cho ngi hc kh chu. Thm vo
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
47
l cch b tr khng gian v cch trnh by thch hp cng ng vai tr trong
vic gy hng th cho ngi hc.
b. H thng bng chn
Phn mm phi c h thng bng chn y ngi s dng c
c ci nhn tng th v mn hc, bi hc. Nh n m chng trnh c th
em li tin li cao.
II.5. Thc trng v vn ging dy cc trng H, C hin nay
Trong tt c cc trng i hc, cao ng nc ta ni chung v H
Hng Hi hin nay vic ging dy cc mn hc hu ht cha theo mt h
thng bi ging chung, m thng l theo tng trng, tng Khoa, B mn
quy nh, thm ch l do gio vin t nghin cu, la chn ti liu ging
dy cho sinh vin. c bit l ivi cc mn hc ca Khoa Cng ngh thng
tin l nhng mn hc mi, hoc c t lu nhng nu s dng cc gio trnh
hay ti liu c th kin thc truyn t cho sinh vin lc hu so vi hin ti.
Cc gio trnh mi c rt nhiu cc gio trnh bng ting Anh, Nga nn rt
kh sinh vin tip cn mt cch hiu qu v kh nng dch sch ca sinh
vin cn nhiu hn ch. Mt s mn hc, gio trnh ting Vit c nhng
cha c B Gio dc chun ha a vo ging dy. Nhng cun sch
thng l sch dch v vi cc tc gi khc nhau th cch tip cn mn hc
cng rt khc nhau. V vy lm cho sinh vin rt kh khn trong vic la
chn.
II.6. Nhng hn ch ca phng thc ging dy thng thng
Cch thc ging dy thng thng t ra khng my hu hiu v lm cho
vic ging dy gp nhiu kh khn, nht l i vi nhng mn hc mi.
- Vic qun l v ging dy khng tp trung do khng thng nht v gio
trnh ging dy.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
48
- Kh khn cho gio vin nu cha c kinh nghim ging dy v mn
hc v mt thi gian trong vic tip cn mn hc, su tm ti liu, gio
trnh v kh khn trong vic ging dy cho sinh vin.
- i vi hc vin lun b ng v mt gio trnh, ti liu tham kho
cng nh yu cu t ra sau khi kt thc mn hc. Do , kt qu hc tip thu
kin thc truyn t t gio vin b hn ch.
- Phng php ging dy i vi sinh vin cn nhiu hn ch: kin thc
truyn t trn lp b hn ch nu ch dng phn vit v bng, gy kh khn
cho gio vin nu mun truyn t thm thng tin bi v gio vin mt nhiu
thi gian vit.
- Sau khi dy xong phn l thuyt ca bi hc, thng khng c s
minh ho cho cc thut ton, cng thc ca bi hc nn hiu qu truyn
t kin thc cho sinh vin cn cha cao.
Nhng hn ch trn dn ti yu cu nn c mt gio trnh thng
nht, mt chng trnh h tr ging dy cho tng mn hc Khoa Cng
ngh thng tin c th d dng qun l chung vic ging dy cho sinh vin
trong Hc vin. Nu c chng trnh h tr ging dy mn hc X l nh, khi
c b mn phn cng ging dy theo k hoch lp t u hc k, gio
vin s dng chng trnh trn lm cng c h tr ging dy mn hc X
l nh cho sinh vin.
II.7. Nhng u im ca vic s dng chng trnh h tr ging dy
Khi s dng chng trnh h tr ging dy mn hc X l nh, gio
vin c th s dng my tnh v my chiu ging dy cho sinh vin. Cch
thc ging dy ny c nhng u im nh sau:
- C mt chng trnh h tr ging dy cho mn hc X l nh vi
cht lng cao do chng trnh c th cp nht, sa i cho ph hp vi yu
cu ging dy.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
49
- Da vo chng trnh h tr ging dy m gio vin khng phi ging
gii ton b ni dung bi hc t u n cui trong gio n ca mnh nh
trc y m vi nhng ni dung trnh by trn my chiu gio vin ch cn
phn tch, ging gii su hn, m rng thm ni dung .
- Gio vin c th truyn t cho sinh vin lng kin thc ln hn rt
nhiu trong cng mt thi gian ging bi do tit kim c thi gian vit
bng. Vic thao tc vi ni dung bi hc c thc hin n gin, nhanh
chng.
- Sinh vin c cch thc tip cn vi kin thc mt cch trc quan hn.
c bit l kh nng minh ha ni dung l thuyt ca mi bi hc c thc
hin mt cch t ng trong chng trnh, do sinh vin nm bt c ni
dung bi ging mt cch su sc hn. Lng kin thc thu c sau khi kt
thc mn hc cng c tng ln rt nhiu.
II.8. So snh chng trnh h tr ging dy vi gio trnh in t v cc
ti liu PowerPoint
Tuy vic s dng cc gio trnh in t hay cc ti liu PowerPoint cng
gip ch mt phn no cho vic dy v hc cc mn hc nhng chng
trnh h tr ging dy c nhng u im vt tri so vi hai hnh thc trn:
- Cc gio trnh in t ch c vai tr l nhng ti liu tham kho i vi
gio vin hay sinh vin v khi lng kin thc ca n rt ln, c ch nh,
thng s dng thanh trt di chuyn gia cc ni dung nn tht bt tin
v khng th dng n trnh din bng my chiu khi ging bi.
- Cc gio trnh in t thng khng c kh nng cp nht, sa i ni
dung cc bi hc cho ph hp vi mc ch ca ngi gio vin v n thng
c to bng cc trang Web.
- Cc ti liu PowerPoint khc phc c nhc dim ca gio trnh
in t l c th dng trnh by bng my chiu v thc t y l cch thc
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
50
ph bin ca vic ging dy bng my chiu. Cc ti liu PowerPoint cng c
kh nng cp nht sa i c.
- Tuy nhin hn ch ln nht ca gio trnh in t hay ti liu
PowerPoint l khng c kh nng m phng cc v d, cc gii thut,
ca phn l thuyt. Chnh v vy m chng trnh h tr ging dy ra i,
khng nhng k tha nhng c im tt ca PowerPoint m cn khc phc
nhc im . y thc s l mt cng c c lc phc v cho cng tc
ging dy, l xu hng pht trin ca cng ngh dy v hc trong tng lai .
II.9. Tim nng ca vic s dng chng trnh h tr ging dy
Chng trnh h tr ging dy l mt d n c tim nng s dng lu di
v c hiu qu i vi cng tc qun l o to sinh vin nh cc u im
sau:
- C tnh n nh cao, kh nng lu tr v s dng lu di, khng b mt
mt, tht lc do c lu tr trn a v c backup thng xuyn.
- C kh nng m rng lm tng cht lng v ph hp vi s pht trin
ca cng ngh do c th thng xuyn cp nht thm cc ni dung v bi tp
mi. Ni dung ging dy c qun l tp trung, thng nht.
- Kh nng sai st, nhm ln rt t do c kim tra k lng trc
khi a vo s dng, c th chnh sa v xo b khi cn thit ph hp vi
yu cu ca mn hc.
- L mt cng c ging dy mt cch trc quan vi vic ging dy c
thc hin bng my chiu, y l mt xu hng pht trin tt yu ca cng
ngh dy v hc hin nay ti cc trng i hc, cao ng.
- Vic hc l thuyt i i vi thc hnh v chng trnh c kh nng m
phng cc gii thut, cng thc. V vy sinh vin nm bt kin thc mn hc
su sc hn, nh lu hn. Do hiu qu ging dy tng ln rt nhiu.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
51
y l mt ti c ng dng thit thc trong qu trnh qun l v o
to hc vin ti H Hng Hi ni ring v cc trng i hc, cao ng ni
chung nhm mc ch chun ho qu trnh o to, lm c s cho vic qun
l quy trnh o to mn X l nh ni ring v cc mn hc ni chung, gp
phn nng cao cht lng ging dy cng nh o to sinh vin. Chng
trnh h tr ging dy mn hc X l nh ra i s gip vic ra ging dy
c st chng trnh, gip tit kim thi gian, cng sc trong qu trnh
nghin cu tip cn mn hc ca gio vin, sinh vin, l cng c h tr hu
hiucho cng tc ging dy ca Khoa CNTT trong cc nh trng.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
52
CHNG III. PHN TCH H THNG
Hin ti cc trng cao ng v i hc vn cha c phn mm h
tr ging dy mn hc X l nh. Mn hc ny vn c ging dy trng
vi phng php truyn thng l ging gii bng phn v bng.
Thng qua vic kho st h thng thc, tm hiu nhng c im ca
chng trnh h tr ging dy mn hc X l nh, ta c th a ra s mi
trng v s chc nng ca h thng nh sau:
III.1. S mi trng
Hnh 3.1. S mi trng
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
53
III.2. S chc nng
Hnh 3.2. S chc nng
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
54
- S phn cp chc nng vi phn L thuyt:
Hnh 3.3. S chc nng L thuyt
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
55
- S phn cp chc nng vi phn Bi tp:
Hnh 3.4. S chc nng Bi tp
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
56
- S phn cp chc nng vi phn V d:
Hnh 3.5. S chc nng V d
III.3. Mc ch yu cu ca chng trnh
III.3.1. Mc ch chng trnh
Mc ch ca chng trnh l cung cp nhng kin thc c bn nht v
l thuyt ca mn hc x l nh cho ngi dy cng nh ngi hc da trn
mt s gio trnh v x l nh hin nay. Phn ni dung l thuyt ny khng i
su vo cc chng minh ton hc kh hiu m c trnh by mt cch ht
sc ngn gn, c ng nhng vn y v ni dung bi hc.
III.3.2. Yu cu chng trnh
Chng trnh xy dng phi t c cc yu cu sau:
- Cho php s dng ni dung phn l thuyt ca mn hc X l nh.
- Minh ha c cc ni dung c trnh by trong phn l thuyt.
- C th cp nht, sa i ni dung cc bi hc.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
57
Ni dung chng trnh phi chnh xc. Phn l thuyt trnh by ngn gn,
d hiu. Phn m phng phi r rng, sinh ng.
Giao din chng trnh trc quan, d s dng, d quan st ni dung bi
hc. C th chuyn t trang ny sang trang khc mt cch d dng.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
58
CHNG IV. THIT K V XY DNG CHNG TRNH
IV.1. Thit k ni dung
Chng trnh gm c 3 ni dung chnh sau:
- Phn bi ging l thuyt mn hc X l nh: Gm c cc ch chnh
sau y:
1. GII THIU V X L NH
1.1 Tng quan v mt h thng x l nh
1.2 Cc thuc tnh ca nh
2. BIU DIN NH
1.3 Ly mu v lng t ha
1.4 Mt s phng php biu din nh
3. TNG CNG NH - KHI PHC NH
1.5 Tng cng nh - Cc k thut tng cng nh
1.5.1 Ci thin nh dng ton t im
1.5.2 Ci thin nh dng ton t khng gian
1.6 Khi phc nh
4. BIN I NH
1.7 Bin i Fourrier-TF: khi nim v cng thc
1.8 Bin i Fourrier ri rc DFT
1.9 Bin i KL
5. LM NI V TCH NG BIN NH
6. NHN DNG NH
7. NN D LIU NH
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
59
Ni dung ca mi ch c trnh by mt cch ht sc c ng nhng
vn y ngi hc c th nm c vn ct li ca bi hc . Vi
mi ch s c phn thnh cc trang bi ging, s lng trang ca mi
ch tu thuc vo di ca n. Vic chuyn i gia cc trang bi ging
c thc hin mt cch n gin ch bng ng tc click chut.
- Phn bi tp ca cc bi hc: Vi mi chng bi ging u c mt s
bi tp a ra nhm gip cho sinh vin cng c thm kin thc ca bi
hc .
- Phn minh ho cho cc bi ging l thuyt, ngi s dng c th hiu
c mt cch trc quan ca phn ni dung l thuyt vi cc chc
nng c bn ca x l nh.
IV.2. Thit k d liu
Chng trnh c lp trnh bng ngn ng Visual Basic v s dng h
c s d liu Access vi file XLA.mdb. y l file d liu cha cc tn bi
hc, tn mc, ng dn ti cc file vn bn cha ni dung ca cc bi
hc, Gm c 3 bng vi chc nng c th nh sau:
- Table XLA: Cha tn cc bi hc, tn cc mc ca bi hc.
- Table Concept: Cha tn file phn l thuyt ca cc bi ging X l nh.
- Table Exercise: Cha tn file phn bi tp ca cc bi hc.
Ton b d liu ca chng trnh c lu d trong Folder chnh l
tt nghip. D liu thuc cc phn khc nhau li c t chc lu d trong
cc Folder khc nhau nm trong Folder chnh.
D liu phn l thuyt v bi tp c t chc thnh cc file word vi
ui .rft. D liu phn m phng v d c lp trnh trn cc Module trong
VB.
Cc trng chi tit ca cc bng d liu nh sau:
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
60
- Table XLA: lu tr thng tin v danh sch bi ging:
TT Tn trng Kiu M t
1 Id Text M bi ging
2 Name Text Tn bi hc / tn mc
3 Type Text Bi hc / Mc
4 Index Text Ch s
5 Np1 Number S trang phn l thuyt
6 Np2 Number S trang phn bi tp
7 Folder Text Th mc cha cc file vn bn
- Table Concept: lu tr thng tin v bi ging l thuyt:
TT Tn trng Kiu M t
1 Id Text M bi ging
2 Page Number Th t trang
3 File Text Tn file ca trang
- Table Exercise: lu tr thng tin v bi tp:
TT Tn trng Kiu M t
1 Id Text M bi ging
2 Page Number Th t trang
3 File Text Tn file ca trang
IV.3. Thit k cc mn hnh giao din ca phn mm
Mt yu cu c bn i vi mt chng trnh h tr ging dy l phi
hin th mt cch r rng, d quan st ni dung bi hc. C th chuyn t
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
61
trang ny sang trang khc mt cch d dng. Trn c s cc giao din c
xy dng nh sau:
IV.3.1. Giao din chnh:
Hnh 4.1. Mn hnh chnh
Cung cp cc chc nng chnh ca chng trnh cho ngi s dng.
Cc chc nng ny gm 3 phn chnh l: L Thuyt, Bi Tp v V D
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
62
- Danh sch cc bin c:
STT Bin C X L
1 Chn Tab L Thuyt Cung cp cc chc nng trong phn L
Thuyt
2 Chn Tab Bi Tp Cung cp cc chc nng trong phn Bi Tp
3 Chn Tab V D Cung cp cc chc nng trong phn V D
( m cc chc nng ca X L nh)
4 Chn Menu File Cung cp cc chc nng: Bo v, Cp nht
thay i bi ging, Thot chng trnh
5 Chn Menu EditText Cung cp cc chc nng: Tng ln, thu nh
kch c ch
6 Chn Menu Help Hng dn s dng phn mm
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
63
IV.3.2. Giao din L Thuyt:
Hnh 4.2. Mn hnh L thuyt
- Cung cp ni dung v cc chc nng khi s dng phn bi ging l thuyt.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
64
IV.3.3. Giao din Bi tp:
Hnh 4.3. Mn hnh Bi tp
- Cung cp ni dung v cc chc nng khi s dng phn bi tp.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
65
IV.3.4. Giao din V d:
Hnh 4.4. Mn hnh V d
- Cung cp cc v d minh ho cho phn l thuyt.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
66
IV.3.5. Giao din cp nht, thay i ni dung bi ging
Hnh 4.5. Mn hnh cp nht, thay i mc
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
67
Hnh 4.6. Mn hnh cp nht, thay i chi tit ca bi hc, mc
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
68
IV.4. Hng dn s dng
Chng trnh c thit k hin th tt nht vi phn gii mn hnh l
800 x 600.
- Ni dung cc bi ging c cha trong cc file Rich Text Format.
- Cc file d liu u vo cho phn minh ha gii thut l cc file text.
u tin chn bi hc ti danh sch bi hc bn tri ca giao din
chnh. Mun chn bi no hay mc no ta kch p chut vo .
Sau khi chn xong bi hc th ni dung ca n c hin th ti bn
phi ca mnhnh:
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
69
Mi bi hc c chia thnh 3 phn l: L thuyt (Concept), Bi tp
(Exercise) v V d (Example). Khi mi bt u mt bi hc th ngm nh l
phn l thuyt c hin th. Ta c th chuyn d dng t phn ny sang phn
khc ca bi hc mt cch d dng nh Tab pha trn ca phn hin th bi
hc:
Vi nhng ni dung hin th m c nhiu trang th ta c th chuyn i
gia cc trang bng cc ntlnh pha di ca trang bi hc ang hin th:
Ta c th hiu chnh kch c ch ca trang ang hin th hay mu sc
ca ch tu theo mc ch quan st. Trc ht bi en chn on text cn
hiu chnh, sau vo menu Edit Text thc hin vic thay i. Cc lnh
ny cng c cc phm tt thao tc nhanh chng hn:
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
70
Nu mun ghi li s thay i ny th ta vo menu: File Save hay dng phm
tt Ctrl + S, cc file d liu s c thay i.
i vi phn v d minh ho th chng trnh s t ng trnh din mt
s chc nng c bn ca x l nh ngi dng c th hiu c ngay
ngha ca bi ging.
IV.5. Yu cu i vi chng trnh
- S dng ni dung phn l thuyt v bi tp ca chng trnh: giao din
th hin ni dung ny sng sa, trc quan, d s dng.
Menu Shortcut
Increase Size Ctrl I
Decrease Size Ctrl D
Forecolor Ctrl C
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
71
- Kh nng thay i c c ch, mu sc cc mc tu theo mc ch
quan st lm cho chng trnh rt linh hot. C th ghi li nhng s thay i
ny vo cc file d liu.
- Kh nng phn trang cc bi hc, y l mt u im ni bt ca
chng trnh so vi cc ti liu thng thng trn my tnh. S di chuyn ti
trang lin trc, trang lin sau ca trang hin ti ch bng thao tc click chut.
V vy m chng trnh tr nn rt thch hp khi trnh by bng my chiu.
- Phn minh ha cc quy tc hc, u vo c nhp t cc file d liu
hoc nhp vo t bn phm, chng trnh s a ra kt qu sau tng bc
hun luyn gip ngi hc nm bt tt hn phn l thuyt c hc.
- C th cp nht thm bi hc mi hay chnh sa, thay i cc trang ca
bi hc c lm chng trnh c kh nng m rng, ngy cng hon thin
v ni dung.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
72
KTLUN
*****************
Sau thi gian 2 thng thc tp v 2 thng lm n vi s c gng, n
lc ca bn thn cng vi s hng dn tn tnh ca thy gio Nguyn Vn
Giang - khoa CNTT Hc Vin K Thut Qun S, cho n nay thi gian
hon thnh n ca mnh kt thc. Em xin a ra mt s kt qu v quy
trnh lm vic hon thnh n ca em nh sau:
- Nghin cu tng quan v l thuyt mn hc X l nh.
- Kho st thc t v qu trnh ging dy cc trng H, C hin nay.
- Phn tch thit k s b, hnh thnh tng thit k chng trnh h tr
ging dy mn hc X l nh nh th no?
- V cui cng l thit k chng trnh h tr ging dy mn X l nh
gm ni dung l thuyt v chng trnh m phng cc chc nng ca
x l nh. Chng trnh c giao din trc quan, d dng b sung, sa
i, thc s l mt cng c c lc h tr cho cc gio vin trong cng
tc ging dy nhm nng cao cht lng ging dy v hc tp mn hc
X l nh cho ngnh CNTT ca H Hng Hi ni ring v cho cc
trng H, C ni chung.
Mc d em t c mt s kt qu nht nh nhng do thi gian c
hn, trnh v kinh nghim cn hn ch nn ni dung l thuyt mn hc
cha tht phong ph, y , cc bi tp cng c cn t. Nu c hon thin
thm, chng trnh ny c th s dng phc v cho cng tc ging dy
mn hc X l nh ti Khoa Cng Ngh Thng Tin H Hng Hi. Trong
thi gian tip theo em s c gng pht trin chng trnh hon thin hn v c
ni dung v chc nng. Em rt mong c s ch bo, ng gp ca cc thy
gio v tt c mi ngi quan tm n vn ny.
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
73
Mt ln na, em xin chn thnh cm n n thy gio Nguyn Vn
Giang cng cc gio vin ca Khoa Cng ngh thng tin tn tnh hng
dn, ch bo v gip em trong sut qu trnh lm n. Em cng xin chn
thnh cm n ti tt c cc bn b ng nghip gip , h tr em hon
thnh n tt nghip ny.
H Ni, ngy 26 thng 02 nm 2007
Hc vin: Nguyn Th Khuyn
n tt nghip: Xy dng chng trnh h tr ging dy mn x l nh
Sinh vin: Nguyn Th Khuyn
Lp: CNT43TT1-HT2 - H Hng Hi
74
TI LIU THAM KHO
******************************
1. Lng Mnh B, Nguyn Thanh Thy, Nhp mn X l nh s, NXB
KHKT 2003.
2. Ths inh Th Hin, Phn tch thit k h thng thng tin qun l, Nh xut
bn Thng K, 2002.
3. Nguyn Vn Ba, Phn tch thit k h thng thng tin, Nh xut bn i
hc QGHN, 2003.
4. Nguyn Th Ngc Mai, Nguyn Th Kim Trang, Hong c Hi, Microsoft
Visual Basic 6.0 & Lp trnh c s d liu, Nh xut bn gio dc, 2000.
5. TS Nguyn Hu Mng, Microsoft Visual Basic, Hc vin k thut qun s,
2000.