PREMA PRAVCU I SMERU DELOVANJA SILE NA ELEMENTE KONSTRUKCIJE ILI OBJEKTA, RAZLIKUJU SE SLEDEE VRSTE NAPREZANJA:

PREMA PRAVCU I SMERU DELOVANJA SILE NA ELEMENTE KONSTRUKCIJE ILI OBJEKTA, RAZLIKUJU SE SLEDEE VRSTE NAPREZANJA: 1. AKSIJALNO : ZATEZANJE I PRITISAK 2. SMICANJE 3. SAVIJANJE 4. UVIJANJE ILI TORZIJA 5. IZVIJANJE

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Zatezanj e
Pritisak

Uvijanje Smicanje
Izvijanje Savijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Zatezanj e

Uvijanje Smicanje
Pritisak Izvijanje Savijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Pritisak

Zatezanj e

Uvijanje Smicanje
Izvijanje Savijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Smicanje

Zatezanj e
Pritisak

Uvijanje
Savijanje Izvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Uvijanje

Zatezanj e
Pritisak

Smicanje
Izvijanje

Savijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Izvijanje

Zatezanj e
Pritisak

Uvijanje Smicanje
Savijanje

 Taan

odgovor je:

S A V I J A NJ E

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Zatezanj e
Pritisak

Savijanje Smicanje
Izvijanje Uvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Zatezanj e

Savijanje Smicanje
Pritisak Izvijanje Uvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Pritisak

Zatezanj e

Savijanje Smicanje
Izvijanje Uvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Smicanje

Zatezanj e
Pritisak

Savijanje
Uvijanje Izvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Savijanje

Zatezanj e
Pritisak

Smicanje
Izvijanje

Uvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Izvijanje

Zatezanj e
Pritisak

Savijanje Smicanje
Uvijanje

 Taan

odgovor je:

U V I J A NJ E

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Zatezanj e
Pritisak

Savijanje
Uvijanje Izvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Zatezanj e Savijanje
Uvijanje Pritisak Izvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Pritisak

Zatezanj e

Savijanje
Uvijanje Izvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Savijanje

Zatezanj e
Pritisak Izvijanje

Uvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Uvijanje Savijanje

Zatezanj e
Pritisak

Izvijanje

 Taan

odgovor je:

I Z V I J A NJ E

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Zatezanj e
Pritisak

Savijanje Smicanje
Izvijanje Uvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Zatezanj e

Savijanje Smicanje
Pritisak Izvijanje Uvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Pritisak

Zatezanj e

Savijanje Smicanje
Izvijanje Uvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Uvijanje

Zatezanj e
Pritisak

Savijanje Smicanje
Izvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Savijanje

Zatezanj e
Pritisak

Smicanje
Izvijanje

Uvijanje

PREPOZNATI OPTEREENJE DATO NA SLIKAMA:

Izvijanje

Zatezanj e
Pritisak

Savijanje Smicanje
Uvijanje

 Taan

odgovor je:

S M I C A NJ E

AKSIJALNO NAPREZANJE
Aksijalno napregnuti elementi su elementi izloeni samo na zatezanje ili pritisak

AKSIJALNO NAPREZANJE
NAPON U POPRENOM PRESEKU
Fz z Fz spoljanja sila Fu rezultanta unutranjih sila normalni napon u poprenom preseku A veliina povrine poprenog preseka Fu1 = * A1 Fu2 = * A2
:

Fz

Fz z
A

Fu

Fz

Fu

Fun = * An Fu = Fu1+ Fu2+.....+ Fun Fu = * A1+ * A2+.....+ * An Fu= * (A1+ A2+...+ An)= *A Fu = *A

AKSIJALNO NAPREZANJE
NAPON U KOSOM PRESEKU
F z x Fz
z

F z x

Fz

Fz

F u

AKSIJALNO NAPREZANJE
NAPON U KOSOM PRESEKU
Fz z Fz n jedinini vektor normale kose presene ravni t (n) ukupni napon u kosom preseku
(n)

(n) normalni napon u kosom preseku

t (n)

Fz

z
(n)

(n) tangencijalni napon u kosom preseku normalni napon u poprenom preseku A veliina povrine poprenog preseka

A1 veliina povrine kosog preseka

- ugao koji normala kose presene ravni zaklapa sa uzdunom osom tapa

AKSIJALNO NAPREZANJE
NAPON U KOSOM PRESEKU
Fz z Fz

Fz

(n)

z
(n)

t (n)

*AKSIJALNO NAPREZANJE*
NAPON U POPRENOM PRESEKU
Fz z Fz spoljanja sila Fu rezultanta unutranjih sila normalni napon u poprenom preseku A veliina povrine poprenog preseka Fz

Fz z
A

Fu

Fz

Fu

AKSIJALNO NAPREZANJE
DEFORMACIJA
Deformacija se javlja kao posledica naponskog stanja koje izazivaju spoljanje sile. U optem sluaju razlikuju se dve vrste deformacija: - linearna deformacija - dilatacija (istezanje, pritisak, savijanje i izvijanje) - ugaona deformacija klizanje (smicanje i uvijanje)

AKSIJALNO NAPREZANJE
DEFORMACIJA

Zatezanje

Pritisak

tap je izloen zatezanju ili pritisku kada na njega deluju kolinearne spoljanje sile iji se pravci poklapaju sa njegovom uzdunom osom. Ove sile nazivamo aksijalnim silama.

AKSIJALNO NAPREZANJE
DEFORMACIJA Zatezanje
L = L0 L apsolutna uzduna deformacija ili apsolutno izduenje D = D0 D poprena deformacija ili skraenje

Relativne deformacije ( dilatacije ) pri zatezanju su:

Pri emu je relativno izduenje > 0 , a relativna poprena deformacija p < 0

AKSIJALNO NAPREZANJE
DEFORMACIJA Pritisak U sluaju pritiska uzduna dilatacija je < 0 , a poprena p > 0 U podruju elastinih deformacija postoji veza izmeu uzdunih i poprenih deformacija koja je eksperimentalno odreena i data izrazom:

p = - *

gde je koeficijent proporcionalnosti, Poissonov koeficijent, njegova vrednost zavisi od vrste materijala od koga je tap sainjen ( uvek je manji od ) 0 0,5 Za metale: = 0,3 - 0,35

*AKSIJALNO NAPREZANJE*
DEFORMACIJA
L0 poetna duina tapa, L konana duina tapa L = L0 L uzduna deformacija ili izduenje b = b0 b poprena deformacija ili skraenje Relativne deformacije ( dilatacije ) su: uzduna: i poprena:

Kod zatezanja relativno izduenje > 0 , a relativna poprena deformacija p < 0 U sluaju pritiska uzduna dilatacija je < 0 , a poprena p > 0

Veza izmeu uzdunih i poprenih deformacija:

- Poasonov

koeficijent,

0 0,5

za metale: = 0,3 - 0,35

AKSIJALNO NAPREZANJE
HUKOV ZAKON
Huk (Hooke) je ustanovio da je kod elastinih tela napon proporcionalan relativnoj deformaciji. =*E E - Jangov modul elastinosti Posle optereenja Primjenom Hukovog zakona, apsolutno izduenje tapa u podruju linearne elastinosti se moe izraziti i na drugi nain. Pre optereenja

ZAKLJUAK: Apsolutno izduenje tapa u podruju linearne elastinosti zavisi od:

-intenziteta sile, -geometrijskog oblika tapa -vrste materijala.

AKSIJALNO NAPREZANJE
HUKOV DIJAGRAM NAPON - DILATACIJA

AKSIJALNO NAPREZANJE
HUKOV DIJAGRAM NAPON - DILATACIJA

AKSIJALNO NAPREZANJE
HUKOV DIJAGRAM NAPON - DILATACIJA

AKSIJALNO NAPREZANJE
HUKOV DIJAGRAM NAPON - DILATACIJA

AKSIJALNO NAPREZANJE
HUKOV DIJAGRAM NAPON - DILATACIJA

AKSIJALNO NAPREZANJE
Primer : elina cev duine L=1 m, spoljanjeg prenika d2=15 mm i unutranjeg prenika d1= 10 mm, optereena je na pritisak aksijalnom silom P=60 kN. Treba odrediti: a) napon, b) uzdunu deformaciju, c) skraenje , d) poprenu deformaciju, e) promenu unutranjeg i spoljanjeg prenika f) promenu debljine cevi Osobine materijala: E=210 GPa, =0.3