THAM LUN: THC TRNG THAM GIA T TNG CA LUT S V MT S KIN NGH XUT SA I, B SUNG LUT LUT S

TS. LS. Nguyn nh Th y vin Ban thng v-Ch nhim UB o to LLSVN Ch nhim on lut s tnh Khnh Ha
I.

Thc trng tham gia t tng ca lut s:

Lut s l mt ngh c bit, c x hi tn vinh v ngy cng c vai tr, v tr quan trng. Hot ng ca lut s lin quan n lut php, n cc quyn c bn ca con ngi. Bng cc hot ng ngh nghip, lut s bo v quyn li ch hp php ca c nhn, t chc, trc tip gp phn bo v cng l, php ch x hi ch ngha, xy dng nh nc php quyn, ng thi gp phn thc y s pht trin kinh t, x hi v hi nhp quc t ca t nc. Dch v php l ca lut s bao gm tham gia t tng, t vn php lut, i din ngoi t tng cho khch hng v cc dch v php l khc. Trong lnh vc t tng, lut s tham gia vi t cch l ngi bo cha cho ngi b tm gi, b can, b co, bo v quyn, li ch hp php ca ngi b hi, nguyn n dn s, b n dn s, ngi c quyn, ngha v lin quan trong v n hnh s; tham gia bo v quyn, li ch hp php ca ng s trong v n dn s, hnh chnh, lao ng, kinh doanh- thng mi, hn nhn gia nh. Trong s hn 7.000 lut s hin nay trn c nc, s lut s hot ng chuyn v tham gia t tng chim a s so vi cc lut s hot ng chuyn v t vn php lut cng nh cung cp cc dch v php l khc. Vic lut s tham gia t tng khng nhng bo m tt hn quyn bo cha ca b can, b co, quyn c bo v li ch hp php ca cc ng s, m cn gip cc c quan tin hnh t tng pht hin, sa cha nhng thiu st, sai lm, hn ch oan sai, lm r s tht khch quan ca v n. Theo bo co ca cc on lut s trong c nc, ch tnh 02 nm: 2010 v 2011, cc lut s tham gia bo cha trong 32.234 v n hnh s (trong c 17.348 v do thn ch mi, 14.886 v theo yu cu ca c quan tin hnh t tng); 27.449 v n dn s; 4.733 v n kinh t; 2.243 v n hnh chnh; 493 v n lao ng; 17.933 v vic tr gip php l min ph. Trong nm 2012, s liu cha thng k chnh thc, nhng s lng cc v n c lut s tham gia ngy cng nhiu. Thc tin ny cho thy i ng lut s ng gp tch cc vo hot ng t tng, qua thc y vic tip cn cng l, l nhn t bo m s cng bng trong x hi. 1

Tuy nhin, bn cnh nhng mt t c th vn cn tn ti nhng hn ch nh hng n kt qu, cht lng hot ng tham gia t tng ca lut s, cn phi c khc phc v tho g kp thi. 1. Lut s tham gia t tng trong v n hnh s: - Trong giai on iu tra: T thc tin trong qu trnh hot ng ngh nghip lut s, hu ht cc lut s u nhn nhn rng trong sut qu trnh t tng iu tra, truy t, xt x th nhng kh khn ca lut s tham gia trong giai on iu tra c phn nh nhiu nht. c bit, ni cm ln vn lut s thng hay b c quan iu tra gy kh khn trong vic cp Giy chng nhn ngi bo cha, tham gia hi cung b can, gy nh hng n quyn bo cha trong giai on iu tra. Mc d cn ngi ny c xu hng ngy cng gim, nhng vn l iu cc lut s i ngi nht. Trong thc t nhiu a phng, c cp Giy chng nhn ngi bo cha, lut s phi xut trnh n yu cu ca ngi b tm gi, b can, th lut s v chng ch hnh ngh lut s. Trng hp ngi b tm gi, b can ang b tm giam th vic c c n yu cu nh lut s ca h l khng th; cn n yu cu lut s ca thn nhn ngi b tm gi, b can ang b tm giam th phi ch c quan iu tra xc minh quan h, ri hi kin ca ngi b tm gi, b can mi tin hnh cp Giy chng nhn. Thc tin cho thy vic cp Giy chng nhn ngi bo cha trong thi hn 03 ngy nh php lut quy nh l rt him; ch nhng trng hp trong nhng v n ch nh theo ngh ca c quan iu tra th vic cp Giy chng nhn ngi bo cha mi c thun li. Thm ch, c ni cn b iu tra cn dng bin php nghip v b can ang b tm giam t chi lut s. Vn ny c xem nh bi ton nan gii, c cc lut s v gii truyn thng nu ln rt nhiu ln, nhiu ni t trc n nay nhng s chuyn bin theo hng tch cc cn chm. Sau khi c c Giy chng nhn ngi bo cha, lut s xin c gp b can ang b tm giam cng cn gp nhiu kh khn. Vic gp b can trong giai on iu tra bt buc phi c iu tra vin, nn khi lut s ngh c gp b can th thng thng l ln u khng c p ng, cc ln hn sau cng khng chc chn gp c v iu tra vin ly l do bn cng vic t xutKhi tham gia hi cung b can th lut s ch c hi khi iu tra vin ng v c trng hp phi a cu hi cho iu tra vin xem xong mi c hi cu hi . Chnh v vy, lut s tham gia trong giai on iu tra thng ch mang tnh hnh thc, khng gip ch g nhiu c cho khch hng. Do , php lut v t tng v php lut v lut s cn phi c quy nh tho g nhng vng mc ny.
-

Trong giai on xt x: 2

Vn cp Giy chng nhn ngi bo cha, tip xc vi b co trong giai on chun b xt x c thun li hn so vi giai on iu tra, nhng ti mt s Ta n vn khng c c s thn li nh vy. Nhng v n khi n giai on xt x, b co mi nh lut s th vic xin cp Giy chng nhn ngi bo cha ca lut s li gp phi kh khn ging nh ti c quan iu tra. Thc t cho thy lut s ch c cp Giy chng nhn ngi bo cha khi c giy yu cu nh lut s bo cha do chnh b can, b co k. Nhng khi vo Tri tm giam gp b can, b co vit giy yu cu lut s bo cha th Tri tm giam yu cu phi c Giy chng nhn ngi bo cha ca Ta n. y vn l bi ca mun thu m gii lut s thng ni vi nhau: Kh lm, bit ri, ni mi? Trong qu trnh xt x, vic i din Vin kim st khng chu i p tranh lun; hin tng Ch ta phin ta v thm ch c Hi thm nhn dn ct ngang li lut s khi lut s ang trnh by ng trng tm v n vn thng xy ra; ni dung tranh tng ca lut s khng c ghi nhn trong bn n (thc t cho thy rt t bn n c ghi kin tranh lun ca lut s). Vit Nam theo m hnh xt x xt hi thm vn, bn cht ca n l vic xt x ch yu da vo kt qu iu tra, nn Thm phn trc khi xt x b kt qu iu tra chi phi, nu b co khai ng s tht nhng khc vi li khai trong giai on iu tra th b coi l phn cung, khai bo khng ng s tht. - Sau khi xt x s thm: Theo quy nh ca php lut, sau khi v n c xt x s thm, b co c quyn khng co trong thi hn 15 ngy k t ngy tuyn n. Tuy nhin, trong thi gian 15 ngy ny, cc Tri tm giam khng cho php lut s c tip xc b co vi l l cho rng lut s ch c cp Giy chng nhn ngi bo cha trong gian on xt x s thm. Lc ny, Ta n xt x s thm ri th Giy chng nhn ngi bo cha trong giai on xt x s thm khng cn gi tr php l na nn lut s khng c quyn gp b co. Nu lut s mun gp b co th phi ch i n giai on xt x phc thm. Nh vy, c th thy cn b Tri tm giam c tnh gy kh khn cho lut s trong qu trnh thc hin quyn bo cha cho b co. Thi hn khng co 15 ngy c ngha v cng quan trng i vi b co, nh hng n sinh mnh chnh tr ca b co. Tuy nhin trong thc t, c nhng l hng php l b li dng, gy kh khn cho hot ng ngh nghip lut s, nh hng nghim trng n quyn c bo cha ca b co. 2. Lut s tham gia t tng trong v n dn s, kinh doanh thng mi, hnh chnh: Trong mng t tng ny, lut s trong qu trnh hot ng ngh nghip t gp phi vng mc hn so vi mng t tng hnh s. Nhng kh khn m cc lut s gp phi ch yu trong vic thu thp chng c, nht l khi chng c nm 3

ti c quan nh nc, t chc m cc c quan, t chc ny khng hp tc vi lut s Ring i vi cc v n hnh chnh, cn nhn nhn mt thc t rng cc lut s t mun tham gia bo v quyn li hp php cho ngi khi kin l cc c nhn, t chc c quyn li hp php b vi phm. Bi l, a s trong cc v n hnh chnh, bn khi kin b Ta n bc yu cu khi kin, m trong s nhiu v ci sai thuc v bn b kin. T tng coi li ch nh nc ln hn li ch ca c nhn, t chc v mun bo v uy tn ca lnh o, cn b cng chc v ang nh hng n kt qu gii quyt cc v n hnh chnh hin nay.
II.

Mt s kin ngh sa i, b sung Lut Lut s nm 2006 lin quan n hot ng tham gia t tng ca lut s.

bo m cho lut s tham gia t tng c thun li, thc hin tt quyn v ngha v ca ngi bo cha, ngi bo v quyn li hp php ca ng s, qua bo m quyn c bo cha ca ngi b tm gi, ca b can, b co v cc ng s, chng ti ngh: 1. iu 27 ca Lut Lut s quy nh v hot ng tham gia t tng ca lut s cn quy nh chi tit hn trn tinh thn tho g c cc kh khn, vng mc ca lut s trong hot ng tham gia t tng. Quy ti Khon 1: Hot ng tham gia t tng ca lut s phi tun theo quy nh ca php lut v t tng v Lut ny, l qu chung chung, ch l quy nh v mt nguyn tc, trong khi chng ta cn c quy nh c th. 2.Cn b quy nh v cp giy chng nhn ngi bo cha, giy chng nhn ngi bo v quyn li hp php cho ng s trong cc v n nh quy nh ti Khon 2 iu 27 Lut Lut s. Vic xin cp giy chng nhn ngi bo cha, ngi bo v quyn li hp php ca ng s l biu hin ca c ch xin-cho, gy kh khn cho vic thc hin quyn bo cha ca ngi b tm gi, b can, b co v cc ng s. Trng hp vn gi nguyn c ch ny th cn quy nh c th ngi c quyn yu cu lut s bo cha, bo v quyn li hp php khng ch c bn thn ngi b tm gi, b can, b co, m nhng ngi thn thch ca h cng c quyn ny (ngi thn thch c hiu theo quy nh ca B lut dn s hoc lit k c th din nhng ngi ny). 3.Cn quy nh ch khi c mt lut s, hoc khi ngi b tm gi, b can t chi lut s th cn b iu tra mi c php tin hnh ly li khai ca h. 4. Cn phi c quy nh bt buc iu tra vin phi thng bo r ni dung, a im, thi gian tin hnh hi cung b can lut s c th tham gia hi cung b can lut s c iu kin bo v quyn li hp php cho khch hng. 4

5.Cn hy b quy nh hn ch thi gian tip xc b can, b co ca lut s trong vng 01 ting trong giai on iu tra, truy t, chun b xt x nh quy nh hin nay. 6.Cn phi m rng quyn thu thp chng c ca lut s nh yu cu cc c quan c trch nhim p ng cc yu cu v thu thp v xc minh chng c ca lut s./.