TRANSKRANIJALNI DOPLER

Dr. sci. med. Toplica Lepi, Klinika za neurologiju V M A

NEUROSONOLOKA DIJAGNOSTIKA
Transkranijalni segment Pregled intrakranijalnih krvnih sudova: arterija baze mozga, modanih vena i sinusa

Prekranijalni segment Doplersonografija krvnih sudova vrata

Poetak TCD ispitivanja

Pre 25 godina Rune Aaslid sa saradnicima (u Bernu

1982. god.) uspeo je da dobije doplerski signal protoka u intrakranijalnim arterijama kroz intaktnu temporalnu kost primenom pulsirajueg ultrazvuka sondom od 2 mHz.

 Transkranijalni dopler
koristi pulsirajui ultrazvuk sondama od 2 MHz

Kroz kotane prozore:

temporalni, orbitalni i subokcipitalni

ANATOMSKA ANALIZA INTRAKRANIJALNIH ARTERIJA

Anatomski i doplersonografski
prikaz endokranijalnih krvnih sudova i insonacije kroz temporalni prozor.

STANDARDNI TCD

Neinvazivna dijagnostika cerebrovaskularnih poremeaja Praenje i detekcija vazospazma, Monitoring modanog krvotoka Detekcija mikroembolusa Testovi autoregulacije modanog krvotoka

STANDARDNI TCD
Identifikacija krvnih sudova na osnovu: poloaja, dubine, smera protoka, karakteristika pulsnog talasa i kompresivnih testova

TEMPORALNI PROZOR
Traenje prozora na skvami
temporalne kosti iznad zigomatikog luka EONI PREDNJI SREDNJI ZADNJI

Veliina uzorka: 10 mm Snaga: 100 %

BIFURKACIJA A C I (ACA/ACM)

Dubina insonacije oko

65 mm Smer: bidirekcioni protok Brzina protoka Kompresivni test ACC: sniavanje brzine ili gubitak inverznog smera protoka

SREDNJA MODANA ARTERIJA

DUBINA INSONACIJE

30 60 mm SMER PROTOKA PREMA SONDI BRZINA PROTOKA 60-70 cm/s TEST KOMPRESIJE ISTOSTRANE ACC SNIENJE PROTOKA BEZ PROMENE SMERA

PREDNJA MODANA ARTERIJA

DUBINA INSONACIJE

65 75 mm SMER PROTOKA INVERZAN BRZINA PROTOKA 60-70 cm/s TEST KOMPRESIJE ACC SNIENJE BRZINE PROTOKA I PROMENA SMERA

ZADNJA MODANA ARTERIJA

DUBINA INSONACIJE

55 75 mm SMER PROTOKA PREMA SONDI ILI OD SONDE BRZINA PROTOKA 6070 cm/s TEST KOMPRESIJE ACC BEZ PROMENE ILI POVEANJE BRZINE.

TRANSORBITALNI PROZOR
Sonda postavlja preko zatvorenog onog kapka i usmerava lako medijalno Snaga se sniava na minimum 10%

OFTALMIKA ARTERIJA

DUBINA INSONACIJE

50 52 mm SMER PREMA SONDI IZRAENA PULSATILNOST PRI KOMPRESIONOM TESTU INVERZIJA SMERA ILI SNIENJE BRZINE

SIFON A C I

DUBINA INSONACIJE

60 64 mm SMER PREMA SONDI, OD SONDE ILI BIFAZIAN NISKA PULSATILNOST PRI KOMPRESIONOM TESTU SNIENJE BRZINE

SUBOKCIPITALNI PROZOR
Sonda se postavlja ispod
potiljane kosti medijalno ili paramedijalno i usmerava prema korenu nosa

Snaga maksimalna 100 % Uzorak 10 mm Poetak na dubini od 75 mm

VERTEBRALNE ARTERIJE

DUBINA INSONACIJE 40
75 mm SMER PREMA OD SONDE NISKA PULSATILNOST PRI ROTATORNOM TESTU SNIENJE BRZINE

BAZILARNA ARTERIJA

DUBINA INSONACIJE 75
100 mm SMER OD SONDE NISKA PULSATILNOST PRI ROTATORNOM TESTU BEZ PROMENE

TRANSKRANIJALNA KOLOR DUPLEKS SONOGRAFIJA

Slikovni prikaz odredjenih struktura

mozga Kolor doplerski prikaz vaskularnih struktura daje anatomske karakteristike toka i grananja Olakana identifikacija pojedinih arterija i njihovih segmenata Tana lokalizacija uzorka pri registrovanju doplerskog spektra i korekcija ugla insonacije omoguavaju tanije merenje brzina protoka

TRANSKRANIJALNA 2D SONOGRAFIJA
Prikaz modanih struktura u B-modu u aksijalnoj ili koronarnoj ravni. Samostalno se koristi u neonatologiji kroz otvorene fontanele za prikaz intrakranijalnih krvavljenja,komornog sistema ili tumora. Kod odraslih kroz temporalni, orbitalni i okcipitalni prozor mogu prikaz odredjenih struktura se koristi za orijentaciju pri transkranijalnoj dupleks doplersonografiji. U novije vreme se primenjuje u kombinaciji sa kontrastnim sredstvima i tkivnim harmonik imidingom za prikazivanje perfuzije mozga

ISPITIVANJE U AKSIJALNOJ RAVNI kroz temporalni prozor

Paralelno sa orbitomeatalnom linijom na slici

prednje strukture prikazane levo a zadnje desno. Mezencefalika ravan: - prikaz mezencefalikog dela modanog stabla u vidu nipoehogenog leptira u srednjoj liniji, okruenog hiperehogenim bazalnim cisternama. Diencefalika ravan: 10 iznad prikazuje nivo talamusa, bonih komora i tree komore. Ravan kroz cella media: 30 iznad mezencefalike ravni bone komore i horioidni pleksus.

ISPITIVANJE U KORONARNOJ RAVNI kroz temporalni prozor

Prednja koronarna ravan Srednja koronarna ravan Zadnja koronarna ravan

SUBOKCIPITALNA INSONACIJA
U aksijalnoj ravni, hipoehogena struktura

foramen magnuma. Slika orijentisana tako da su levostrane strukture levo a desne desno na ekranu. U sagitalnoj ravni kranijalnije strukture prikazunu se levo a kaudalnije desno.

TRANSORBITALNA INSONACIJA
Pre insonacije neophodno je sniavanje

snage na minimum. Sonda se stavlja preko zatvorenog kapka u aksijalnoj ravni orijentisana tako da su nazalne strukture na levom delu ekrana. U prvom planu se prikazuje hipoehogena kruna struktura onog bulbusa a iza nje optiki nerv, fissura orbitalis, vaskularne i modane strukture.

KOLOR DOPLER PRIKAZ U AKSIJALNOJ RAVNI kroz temporalni prozor

POWER DOPLER PRIKAZ U AKSIJALNOJ RAVNI kroz temporalni prozor

KOLOR DOPLER PRIKAZ I SPEKTAR FREKVENCIJA (BRZINA) SREDNJE MODANE ARTERIJE

KOLOR DOPLER PRIKAZ I SPEKTAR FREKVENCIJA (BRZINA) PREDNJE MODANE ARTERIJE

KOLOR DOPLER PRIKAZ I SPEKTAR FREKVENCIJA (BRZINA) ZADNJE MODANE ARTERIJE

KOLOR I POWER DOPLER PRIKAZ kroz subokcipitalni prozor

KOLOR DOPLER PRIKAZ I SPEKTAR FREKVENCIJA (BRZINA) BAZILARNE ARTERIJE

KOLOR DOPLER PRIKAZ I SPEKTAR FREKVENCIJA (BRZINA) OFTALMIKE ARTERIJE

TRANSKRANIJALNI DOPLER indikacije

Indikacija Bolest srpastih elija Primena Po izboru TCD praenje Normalan TCD: godinje ili na 6 meseci Abnormalan TCD: 3-6 meseci Tromboliza: Continuiran monitoring Infarkt u razvoju: 12 48 h Infarkt u progresiji: 24 72 h Embolizam: 1 monitoring embolusa Intrakranijalna stenoza 3 6 meseci Kontrola ambulantnih pacijenata po potrebi Svi gradusi: Prvi TCD 1.ili 2.dan 3.-7. dana Ako nema spazma: Gradus 1 - prekinuti TCD Ostali gradusi svaki drugi dan do 15. dana Ako ima spazma: Svakodnevno do povlaenja spazma a kasnije na drugi dan do 15. dana Residualni spazam: nastaviti ako je potrebno Posle embolizacije AVM po potrebi Positivna EDV: Ponoviti TCD za 3-4 h Svakodnevni TCD ako je potrebno Odsutna EDV: Ponoviti TCD za 1-2 h Reverberating flow: 30 min TCD monitoring Ponoviti TCD: ako je neophodno Akutna ishemija (< 12 h) Subakutna ishemija Hitno, pored postelje Isti dan

Subaracnoidna hemoragija

Svaki ili svaki drugi dan

Arteriovenska malformacija Prestanak modane cirkulacije

Po izboru Hitno, pored postelje

Drugo (trauma glave, meningitis, tumor...)

Isti dan

TRANSKRANIJALNI DOPLER indikacije i preporuke

Applications Sickle Cell Disease Ischemic cerebrovasc. disease Subarachnoid hemorrhage
Arteriovenous malformations Cerebral circulatory arrest Perioperative monitoring Meningeal infection Periprocedural monitoring Migraine Cerebral venous thrombosis

Rating Effective Established Established

Established Established Possibly useful Possibly useful Investigational Doubtful Doubtful

Evidence Class I Class II Class II

Class III Class III Class III Class III Class III Class II Class III

Type A Type B Type B

Type C Type C Type C Type C Type C Type D Type D

Recommendations were made by Babikian VL, Feldmann E, Wechsler LR, Newell DW, Gomez CR, Bogdahn U, Caplan LR, Spencer MP, Tegeler CH, Ringelstein EB, Alexandrov AV, and endorsed by the American Society of Neuroimaging . J Neuroimaging 2000;