You are on page 1of 10

61

Cantares Gallegos

-2Nasn cando as prantas nasen, no mes das froles nasn, nunha alborada mainia, nunha alborada de abril. Por eso me chaman Rosa, mais a do triste sorrir, con espias para todos, sin ningunha para ti. Desque te quixen, ingrato, todo acabou para min, que eras ti para min todo, mia groria e meu vivir. De que, pois, te queixas, Mauro? De que, pois, te queixas, di, cando sabes que morrera por te contemplar fels? Duro cravo me encravaches con ese teu maldesir, con ese teu pedir tolo que non sei que quer de min, pois dinche canto dar puden avariciosa de ti. O meu corasn che mando cunha chave para o abrir, nin eu teo mis que darche, nin ti mis que me pedir

62

- 15 Adios, ros; adios, fontes; adios, regatos pequenos; odios, vista dos meus ollos: non sei cando nos veremos.
Mia terra, mia terra, terra donde me eu criei, hortia que quero tanto, figueirias que prantei, prados, ros, arboredas, pinares que move o vento, paxarios piadores, casia do meu contento, muo dos castaares, noites craras de luar, campanias trimbadoras da igrexia do lugar, amorias das silveiras que eu lle daba meu amor, camiios antre o millo, adios, para sempre adios! Adios groria! Adios contento! Deixo a casa onde nacn, deixo a aldea que conozo por un mundo que non vin! Deixo amigos por estraos, deixo a veiga polo mar, deixo, en fin, canto ben quero... Quen pudera non deixar!... Maes som probe e, mal pecado!, a minha terra n' minha, que hastra lhe de de prestado a beira por que caminha ao que naceu desdichado.

63

Tenho-vos, pois, que deixar, hortinha que tanto amei, fogueirinha do meu lar, arvorinhos que prantei, fontinha do cavanhar. Adios, adios, que me vou, herbias do camposanto, donde meu pai se enterrou, herbias que biquei tanto, terria que nos criou. Adios, Virge da Assuncie, branca como um serafim: levo-vos no corasse; pedide-lhe a Dios por mim, minha Virge da Assuncie. Xa se oien lonxe, moi lonxe, as campanas do Pomar; para min, ai!, coitadio, nunca mis han de tocar. Xa se oien lonxe, mis lonxe Cada balada un dolor; voume soio, sin arrimo... Mia terra, adios!, adios! Adios tamn, queridia!... Adios por sempre quizais!... Dgoche este adios chorando desde a beiria do mar. Non me olvides, queridia, si morro de soids... tantas lgoas mar adentro... Mia casia!,meu lar! (Rosala de Castro, Cantares Gallegos (1863); Msica: Amancio Prada)

64

- 17 Airios, airios aires, airios da mia terra; airios, airios aires, airios, levaime a ela. Sin ela vivir non podo, non podo vivir contenta, que adonde queira que vaia, crbeme unha sombra espesa. Crbeme unha espesa nube, tal preada de tormentas, tal de soids preada, que a mia vida envenena. Levaime, levaime, airios, como unha follia seca, que seca tamn me puxo a callentura que queima. Ai!, si non me levs pronto, airios da mia terra; si non me levs, airios, quisais xa non me conesan, que a frebe que de min come, vaime consumindo lenta, e no meu corazoncio tamn traidora se ceiba. Fun noutro tempo encarnada como a color de sireixa, son hoxe descolorida como os cirios das igrexas, cal si unha meiga chuchona a mina sangre bebera. Voume quedando muchia como unha rosa que inverna, voume sin forzas quedando, voume quedando morena, cal unha mouria moura, filla de moura ralea. Levaime, levaime, airios, levaime a donde me esperan unha nai que por min chora, un pai que sin min n'alenta, un irmn por quen dara a sangre das mias venas, e un amorio a quen alma e vida lle prometera. Si pronto non me levades, ai!, morrerei de tristeza, soia nunha terra estraa, donde estraa me alomean, donde todo canto miro tomo me dice: Extranxeira! Ai, mia probe casia! Ai, mia vaca vermella! Aos que bals nos montes,

65
pombas que arruls nas eiras, mozos que atruxs bailando, redobre das castaetas, xas-co-rras-chs das cunchias, xurre-xurre das pandeiras, tambor do tamborileiro, gaitia, gaita gallega, xa non me alegras dicindo: Muieira, muieira! Ai, quen fora paxario de leves alas lixeiras! Ai, con que prisa voara, tolia de tan contenta, para cantar a alborada nos campos da mia terra! Agora mesmo partira, partira como unha frecha, sin medo s sombras da noite, sin medo da noite negra; e que chovera ou ventara, e que ventara ou chovera, voara e voara hastra que alcansase a vela. Pero non son paxario e irei morrendo de pena, xa en lgrimas convertida, xa en sospirios desfeita. Doces galleguios aires, quitadoirios de penas, encantadores das auguas, amantes das arboredas, msica das verdes canas do millo das nosas veigas, alegres compaeirios, run-run de tdalas festas, levaime nas vosas alas como unha follia seca. Non permits que aqu morra, airios da mia terra, que anda penso que de morta hei de sospirar por ela. Anda penso, airios aires, que dimpois que morta sea, e al polo camposanto, donde enterrada me tean, pass na calada noite runxindo antre a folla seca, ou murmuxando medrosos antre as brancas calaveras; inda dimpois de mortia, airios da mia terra, heivos de berrar: Airios, airios, levaime a ela! (Castro, Rosala de (1837-1885). Cantares gallegos. Edicin digital basada en la de Vigo, Imp. de J. Compael, 1863. Disponible en http:www.cervantesvirtual.com)

66

Follas Novas

67

68

A xusticia pola man


Aqus que tn fama de honrados na vila, roubronme tanta brancura que eu tia; botronme estrume nas galas dun da, a roupa de cote puronma en tiras. Nin pedra deixaron en donde eu vivira; sin lar, sin abrigo, mori nas curtias; raso cas lebres dormn nas campas; meus fillos... meus anxos...! que tanto eu quera, morreron, morreron ca fame que tian! Quedei deshonrada, muchronme a vida, fixronme un leito de toxos e silvas; i en tanto, os raposos de sangre maldita, tranquilos nun leito de rosas dorman. Salvdeme ouh, xueces! berrei... Tolera! De min se mofaron, vendume a xusticia. Bon Dios, axudime berrei, berrei inda... Tan alto que estaba, bon Dios non me ora. Estonces, cal loba doente ou ferida, dun salto con rabia pillei a foucia, rondei pasenio... Ne as herbas sentan! I a la escondase, i a fera dorma cos seus compaeiros en cama mullida. Mirinos con calma, i as mans estendidas, dun golpe dun soio!, deixinos sin vida. I lado, contenta, senteime das vtimas, tranquila, esperando pola alba do da. I estonces..., estonces cumpruse a xusticia: eu, neles; i as leises, na man que os ferira.

(Rosala de Castro. Follas Novas. In: ____ Poesa. Madrid: Alianza Editorial, 2003)

En las orillas del Sar

69

II
Otra vez, tras la lucha que rinde y la incertidumbre amarga del viajero que errante no sabe 15 dnde dormir maana, en sus lares primitivos halla un breve descanso mi alma. Algo tiene este blando reposo de sombro y de halageo, 20 cual lo tiene, en la noche callada, de un ser amado el recuerdo, que de negras traiciones y dichas inmensas, nos habla a un tiempo. Ya no lloro..., y no obstante, agobiado 25 y afligido mi espritu, apenas de su crcel estrecha y sombra osa dejar las tinieblas para baarse en las ondas de luz que el espacio llenan. 30 Cual si en suelo extranjero me hallase, tmida y hosca, contemplo desde lejos los bosques y alturas y los floridos senderos donde en cada rincn me aguardaba 35 la esperanza sonriendo.

[V]
Adivnase el dulce y perfumado calor primaveral; los grmenes se agitan en la tierra con inquietud en su amoroso afn, y cruzan por los aires, silenciosos, tomos que se besan al pasar. Hierve la sangre juvenil, se exalta lleno de aliento el corazn, y audaz el loco pensamiento suea y cree que el hombre es, cual los dioses, inmortal. No importa que los sueos sean mentira, ya que al cabo es verdad que es venturoso el que soando muere, infeliz el que vive sin soar. Pero qu aprisa en este mundo triste

10

15

70 todas las cosas van! Que las domina el vrtigo creyrase! La que ayer fue capullo, es rosa ya, y pronto agostar rosas y plantas el calor estival.

20

[ XXXVI ]
Muda la luna y como siempre plida, mientras recorre la azulada esfera seguida de su squito de nubes y de estrellas, rencorosa despierta en mi memoria yo no s qu fantasmas y quimeras. Y con sus dulces misteriosos rayos derrama en mis entraas tanta hiel, que pienso con placer que ella, la eterna, ha de pasar tambin.

[ LXI ]
Del mar azul las transparentes olas mientras blandas murmuran sobre la arena, hasta mis pies rodando, tentadoras me besan y me buscan. Inquietas lamen de mi planta el borde, lnzanme airosas su nevada espuma, y pienso que me llaman, que me atraen hacia sus salas hmedas. Mas cuando ansiosa quiero seguirlas por la lquida llanura, se hunde mi pie en la linfa transparente y ellas de m se burlan. Y huyen abandonndome en la playa a la terrena, inacabable lucha, como en las tristes playas de la vida me abandon inconstante la fortuna. 10 5

15

(Castro, Rosala de (1837-1885). En las orillas del Sar. Edicin digital basada en la de Madrid, Establecimiento Tipogrfico de Ricardo Fe, 1884. Pgina electrnica: cervantesvirtual.com)

You might also like