23/03/2013

Tp Ch K Ton - Mi quan h gia doanh thu chi ph khi lng v o lng ri ro ca doanh nghip

Mi quan h gia doanh thu chi ph khi lng v o lng ri ro ca doanh nghip
TCKT cp nht: 27/06/2006 Ngy nay, k ton qun tr tr thnh m t ni dung quan trng v cn thit cho cc nh qun tr doanh nghip, trong phn tch m i quan h gia chi ph khi lng li nhun t ra l m t cng c hu ch h tr cho nh qun tr khi chn lc thng tin ph hp trong qu trnh ra quyt nh. Vic phn tch thng qua m hnh CVP(1) khng ch gip vic la chn dy chuyn sn xut, nh gi bn sn phm, xy dng chin lc tiu th, chin lc marketing nhm khai thc c hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip m cn gip ch nhiu cho vic xem xt ri ro ca doanh nghip. Bi vit quan tm n mt trong cc ng dng ny ca m hnh CVP, ng thi cng xem xt cc gi thit trong qu trnh vn dng m hnh. Phn tch CVP nhm xc nh mt m hnh vi 5 bin kinh doanh gn lin vi li nhun can thip nhm m t mi quan h gia li nhun kinh doanh ca mt doanh nghip vi chi ph, khi lng hot ng, gi bn vi LN = (G BPv)QTT P. Trong LN l li nhun kinh doanh, G l gi bn n v sn phm, BPv l bin ph n v, QTT l sn lng bn ra, P l nh ph chung ca doanh nghip, G BPv c nh ngha l s d m ph n v. Cc p dng ca m hnh phn tch CVP rt phong ph thng s i t vic tm kim n gin nht l im ha vn n cc p dng phc tp khc ca m hnh nh d ton, phn tch m t cc nh hng do s thay i cc bin s, xem xt ri ro kinh doanh ca doanh nghip. Theo quan nim thng thng, im ha vn ca doanh nghip c xem xt l mc hot ng c th biu hin bng khng. C ngha l ti mc hot ng ny, doanh thu ca doanh nghip ch b p cc chi ph ca doanh nghip nh bin ph, nh ph. Nh vy ti im ha vn LN = (G BPv)QTT P = 0 do QHV = P/(G-BPdv) doanh thu ha vn s l DTHV = P/((G-BPdv)/G) hoc DTHV = P/TSDP vi TSDP l t l s d m ph c nh ngha bng thng s ca chnh lch gia doanh thu v bin ph so vi doanh thu. Nu doanh nghip khng c nh ph th im ha vn s bng khng v chnh lch gia doanh thu v bin ph cng chnh l li nhun cui cng ca doanh nghip. T im ha vn tr i, doanh nghip bt u c li nhun bng vi khi lng tiu th vt trn so vi im ha vn nhn vi SDP n v. Trong phn tch trn, r rng khi lng sn xut, tiu th, doanh thu ca doanh nghip ch l mc tiu th yu cn kt qu kinh doanh biu hin bng li nhun mi chnh l mc tiu ch yu. Thng vic phn tch CVP c s dng nhiu trong cc thi k m doanh nghip t c th phn quan trng, mc tiu sn lng trong giai an ny l ph, li nhun qua phn tch ha vn l mc tiu chnh. Nhiu gim c doanh nghip cn bit trong trng hp no li nhun bng hoc nh hn khng, v theo h, d on c chnh lch gia li nhun (-1.000, + 1.000) quan trng hn vic d on khong chnh lch (8.000, 10.000), do vy vic p dng c l c kh nhiu nh qun tr quan tm l xem xt ri ro khng c li nhun ca doanh nghip trn c s phn tch mi quan h gia mc hot ng v sn lng ha vn. o lng ri ro ca doanh nghip, ngi ta c th dng nhiu ch tiu nh ln n by kinh doanh, phn tn, h s bin thin trong ch tiu h s an ton, xc sut khng c li c nhiu nh qun tr quan tm. H s an ton c nh ngha l t l gia doanh thu vi lch gia doanh thu v doanh thu ha vn ca doanh nghip.

Vi Hat l h s an ton. DThv l doanh thu ha vn. Thc cht h s an ton cng chnh l ch tiu ln n by kinh doanh c xem xt di mt dang khc

BKD =

(2).

H s an ton cng ln th ri ro kinh doanh ca doanh nghip cng ln v ngc li h s an ton cng nh th ri ro cng b. iu ny c th c gii thch bi khong cch gia doanh thu vi doanh thu ha vn cng b, doanh thu kh gn so vi doanh thu ha vn v doanh nghip c kh nng l (3), nh vy ri ro kinh doanh ca doanh nghip cng ln th l biu hin khng tt v l tnh trng cc k mo him. Ch tiu Xc sut c li nhun nh hn khng theo ngha trong phn tch CVP y cng l xc sut m sn lng sn xut kinh
www.tapchiketoan.com/index2.php?option=com_content&task=view&id=148&pop=1&page=0&Itemid=178 1/3

23/03/2013

Tp Ch K Ton - Mi quan h gia doanh thu chi ph khi lng v o lng ri ro ca doanh nghip

doanh nh hn sn lng ho vn P(Qsx < Qhv), n cng ch l ch tiu quan trng nhm o lng ri ro kinh doanh ca doanh nghip. i lng ny c xy dng trn c s cc i lng ngu nhin thng tun theo mt quy lut phn phi xc sut no . Li nhun kinh doanh ca doanh nghip cng tng t nh vy, gi s ta bit quy lut phn phi xc sut ca kt qu kinh doanh ca doanh nghip l phn phi chun N(a, sa). Nh vy, c th xc nh xc sut m kt qu kinh doanh ca doanh nghip t c mt gi tr no . Do , xc sut m kt qu kinh doanh ca doanh nghip t c mt gi tr nh hn khng cng l mt ch dn nh gi ri ro kinh doanh ca doanh nghip ( th 1). Doanh nghip no c xc sut P(LN< 0) cng cao th ri ro kinh doanh cng ln v ngc li. Gi s c 2 doanh nghip A v B vi li nhun tun theo quy lut phn phi chun vi trung bnh ging nhau l 800, nhng phn tn ca li nhun khng ging nhau l 354 v 495. ta l hiu LNA ~NA (800, 354); LNA ~NB (800 , 495). xem xt xc sut t c li nhun nh hn 0, ta dng phng php i bin sau:

Trong v d ny, ZA v ZB l cc bin ngu nhin tun theo quy lut phn phi chun tc N(0,1). Da vo bng thng k lut phn phi xc sut xhun N(0,1), ta c th xc nh xc sut li nhun ca doanh nghip A v doanh nghip B l nh hn 0. chnh l xc sut m: P(LNA <0) = P(ZA <-2,26) = 1 P(ZA < 2,26) = 1-0,988 = 0,012 (4) P(LNB < 0) = P(ZB <-1,62) = 1 P(ZB< 1,62) = 1 0,947 = 0,053 Vi cch phn tch ny ta cng nhn thy rng ri ro kinh doanh ca doanh nghip B l ln hn ri ro ca doanh nghip A v xc sut t c li nhun m ca B cao hn ca doanh nghip A, v doanh nghip B s kh t im ha vn hn doanh nghip A. iu ny ph hp vi phn tch bng ch tiu phng sai, phn tn ca li nhun i vi doanh nghip c cng quy m v sLNA< sLNB. Tuy nhin, k thut trn y khng l bin php vn nng, m ch l mt trong cc phng tin gip cc nh qun tr khi ra quyt nh trong doanh nghip n ch l mt cng c rt hu dng h tr cho vic ra quyt nh v p dng m hnh CVP thng i hi cc gi thit kh cht ch m thc t kh p ng c. Gi thit khng c tn kho sn phm d dang, tn kho thnh phm, dn n sn xut thi k no phi tiu th thi k y, nh vy khi lng sn xut phi bng khi lng tiu th (Qsx = Qtt). Thng gi thit ny khng thc t v n ch ph hp vi n v thng mi hoc doanh nghip sn xut v tiu th theo n t hng, ch i vi phn ln cc doanh nghip sn xut khng th p dng phn tch ny v khng p ng c cc gi thit ca m hnh. D nhin, y ta khng th t vn m hnh sai hoc m hnh qu n gin, m ch xem xt cc s dng s dng m hnh ny nh th no. Xut pht xem xt trong phn ny l c th lm gim i hoc b bt vi gi thit ca m hnh c bn m rng phm vi p dng ca m hnh CVP. V d nu b bt gi thit khi lng sn xut bng khi lng tiu th trn quan im quyt nh sn xut cng l bin ch yu trong trng hp n phi ph hp vi d bo doanh thu th vn tr nn rc ri hn. Nu khi lng sn xut ln hn khi lng tiu th th d tr tha s dn n lng ph ngc li khi lng tiu th ln hn khi lng sn xut th li nhun ca doanh nghip s khng cn nh trc. Do vy cn thit tnh n s bin thin ca tn kho v gi tr ca n tnh ton LN mong mun, y cng l mt c s d bo c ri ro ca doanh nghip thng qua ch tiu xc sut c li nhun ln hn khng hoc xc sut m sn lng t c nh hn sn lng ha vn.
www.tapchiketoan.com/index2.php?option=com_content&task=view&id=148&pop=1&page=0&Itemid=178 2/3

23/03/2013

Tp Ch K Ton - Mi quan h gia doanh thu chi ph khi lng v o lng ri ro ca doanh nghip

Vi vic m rng gi thit khng c tn kho, qu trnh xem xt ra quyt nh sn xut v nh hng ca tn kho s lm phc tp vn , ty thuc vo mc hot ng, li nhun s c th c biu th nh sau: LN = (G BPv)Qsx P nu QTT Qsx v khng c tn kho u k trong thi k nghin cu. (Qsx l khi lng sn phm sn xut ra trong k) LN = (G BPv)QTT P nu QTT <Qsx v lng tn kho tng thm c kh nng tiu th c. LN = GQTT BPQsx P nu QTT <Qsx v nu tn kho tng thm khng bn c v sn phm s b hng (trong trng hp sn phm phi tiu th ngay khng th lu c nh tri cy, sn phm ti sng s b thi ra). Vi cch xem xt nh vy, doanh thu ha vn trong cc trng hp c sn phm tn kho cng nh h s an ton v xc sut li nhun nh hn khng s thay i ng k. Trong cc trng hp trn phng php s dng h s an ton s c hn ch khi nghin cu ri ro ca doanh nghip. i vi ch tiu phn phi xc sut ca li nhun s c tnh ton y da vo c 3 cng thc trn c s phn phi xc sut ca tng trng hp ty theo d on khi lng tiu th, sn xut ca th trng. Tm li, m hnh phn nh quan h CVP c mi quan h kh cht ch vi cc ch tiu o lng ri ro kinh doanh ca doanh nghip, cc mi quan h ny c th cng c xc lp khi b i v gi thit ca m hnh. (1) T vit tt ca mi quan h gia doanh thu chi ph khi lng theo ting Anh CVP l (Cost Volume Profit) (2) ln n by kinh doanh cng cao th ri ro ca doanh nghip cng ln, mi quan h vi m hnh CVP thng qua cng thc BKD = Q(G BPv)/[Q(G BPv)-P] = SDP/(SDP P) (3) Hot ng ca doanh nghip cng gn vng doanh thu ha vn th ln n by kinh doanh cng cao. (Gio trnh phn tch hot ng kinh doanh II, Trng i hc Kinh t v QTKD (2001), Nh xut bn Gio dc. (4) Xem bng quy lut phn phi xc sut chun tc.

ng ca s

www.tapchiketoan.com/index2.php?option=com_content&task=view&id=148&pop=1&page=0&Itemid=178

3/3