DEFINICIN OPERATIVA DAS COMPETENCIAS BSICAS

AS OITO COMPETENCIAS
N 1. Competencia en comunicacin lingstica. N 2. Competencia matemtica. N 3. Competencia no coecemento e interaccin mundo fsico. co

N 4. Tratamento da informacin e competencia dixital. N 5. Competencia social e cidad. N 6. Competencia cultural e artstica. N 7. Competencia para aprender a aprender. N 8. Autonoma e iniciativa persoal.

DEFINICIN OPERATIVA DAS COMPETENCIAS BSICAS

N1. COMPETENCIA EN COMUNICACIN LINGSTICA. a habilidade para expresar e interpretar pensamentos, sentimentos e feitos de forma oral e escrita (escoitar, falar, ler escribir), e para interactuar lingisticamente dunha maneira adecuada en todos os posibles contextos sociais e culturais, como a educacin e a formacin, a vida privada , a profesional, e o ocio, utilizando: Coecementos lingsticos, textuais e discursivos (saber que...): reflexin sobre os mecanismos lingsticos que interveen no uso da lenguaxe, caractersticas, intencin comunicativa e estructuras lingsticas. Habilidades para usar estos coecementos en relacin coas tarefas comunicativas especficas (saber cmo). Saberes actitudinais e axiolxicos (saber ser): saber escoitar, saber contrastar opinins, ter en conta as ideas e opinins dos outros, etc. REAS IMPLICADAS EDUCACIN PRIMARIA Lingua Castel e literatura Lingua Galega e Literatura. Lingua Estranxeira Todas as reas REAS IMPLICADAS EDUCACIN SECUNDARIA (ESO) Lingua Castel e literatura Lingua Galega e Literatura. Lingua Estranxeira Todas as reas

A) DIMENSINS E ELEMENTOS 1. FALAR E ESCOITAR A. Comprender e expresar ideas, sentimentos e necesidades. B. Adecuar a fala s distintas situacins comunicativas C. Utilizar diversas formas de discursos na comunicacin D. Aprender a falar e interactuar en diferentes linguas, 2. LER A. Realizar unha correcta lectura expresiva B. Comprender o que se le C. Gozar da lectura 3. EXPRESARSE POR ESCRITO A. Escribir correctamente B. Compoer e presentar un texto correctamente escrito. C. Escribir diversos tipos de textos.

B) DIMENSINS, ELEMENTOS E DESCRITORES DE TAREFAS 1. FALAR E ESCOITAR: comprender e expresar mensaxes orais que se intercambian en situacins comunicativas diversas. A. Comprender e expresar ideas, sentimentos e necesidades. Descritores de tarefas a. Aportar informacin, (na aula, en pblico, nunha entrevista persoal, nun debate, nunha asemblea, nun coloquio, nunha reunin de traballo...). b. Expoer un concepto, unha idea, un tema... c. Argumentar ou refutar unha opinin. d. Ofrecer ou demandar unha axuda. e. Expresar un desexo ou unha emocin. f. Extraer e valorar e a informacin esencial dun discurso, dunha lectura literaria oral, dun debate, dunha mesa redonda , dunha pelcula... g. Fixar unha informacin en forma de apuntes, esquemas ou comentarios escritos. B. Adecuar a fala s distintas situacins comunicativas Descritores de tarefas a. Comprender, utilizar e valorar diferentes recursos lingsticos de uso coti (comparacins, refrns, frases feitas) segundo a situacin comunicativa. b. Controlar e usar os elementos non verbais que acompaan a expresin oral (xesticulacin, entoacin, miradas). c. Saber ser claros e concisos nas mensaxes orais en distintos contextos. d. Atender situacin e s reaccins do/dos receptores (saber cando iniciar a conversacin, mantela, acabala, cambiar de tema, etc.). e. Coecer e usar os procedementos expresivos de carcter lxico, gramatical ou retrico que aseguren a coherencia, a cohesin e a adecuacin do que se pretende expresar. C. Utilizar diversas formas de discursos na comunicacin Descritores de tarefas a. Informar sobre un tema determinado atendendo a sa estructura expositiva e aos compoentes lingsticos. b. Manifestar opinins persoais de maneira argumentada en situacins de debate, de grupo de traballo ou de conversacins c. Poer interese para facerse entender e entender, a sa vez, a outras persoas en situacins distintas. d. Manter en todo momento unha actitude dialogante, respectuosa e constructiva. D. Aprender a falar e interactuar en diferentes linguas, Descritores de tarefas a. Valorar o uso e a diversidade de linguas e culturas. b. Coecer, respectar e valorar positivamente a diversidade lingstica da comunidade, as como a realidade plurilinge de Espaa, como formas de expresin dos pobos e da sa cultura. 2. LER: comprender e facer uso de textos diversos con intencins comunicativas distintas. A. Realizar unha correcta lectura expresiva Descritores de tarefas a. Ler en pblico textos diversos, coa entoazn e o ritmo adecuados b. Practicar tcnicas e estratexias para captar a atencin. 4

B. Comprender o que se le. Descritores de tarefas a. Utilizar, resumes, sntese, anotacins ou esquemas do texto lido. b. Extraer a informacin mis relevante de textos de uso habitual (literarios, escolares, formularios, grficos, listados, instancias, mapas, certificados, recibos e facturas, invitacins, avisos). c. Recoecer a estructura, ou o xnero literario dun texto. d. Facer unha interpretacin, valoracin, exposicin resumida, etc. do lido. C. Enriquecerse e disfrutar coa lectura Descritores de tarefas a. Utilizar a lectura como fonte de informacin. b. Aplicar estratexias para ampliar o vocabulario e os diversos coecementos. c. Ampliar as capacidades de atencin, reflexin e receptividade na lectura. d. Elixir lecturas apropiadas aos intereses persoais e s necesidades de aprendizaxe. e. Fomentar a curiosidade e gusto pola lectra. f. Recoecer e valorar a importancia das bibliotecas, hemerotecas, internet e outras fontes de consulta, seleccin e contraste da informacin e fomentar o seu uso. g. Ler cunha finalidade expresiva (historietas, noticias, poemas, cancins, etc.). h. Ler para ampliar as posibilidades comunicativas propias. i. Ler para coecer outras experiencias e culturas presentes e pasadas-. 3. EXPRESARSE POR ESCRITO A. Escribir correctamente Descritores de tarefas a. Comprender a importancia dos compoentes formais e normativos da lingua escrita. b. Consultar diccionarios ou correctores dos procesadores de textos para contrastar o significado ou a ortografa das palabras, as dbidas lxicas ou as de morfoloxa e sintaxe. c. Presentar os escritos de acordo coas normas e convencins de cada un deles (carta comercial, solicitude de traballo, reclamacin, traballo de clase) en cuanto a formato, tipo de letra, marcas textuais, etc. d. Atender ao tipo de texto e aos procedementos de adecuacin e coherencia do contido situacin e os destinatarios. B. Compoer e presentar un texto correctamente escrito. Descritores de tarefas a. Axustar o texto s condicins da situacin comunicativa, respectando a ortografa, a gramtica, as regras de adecuacin e coherencia e as convencins estilsticas. b. Usar os signos de puntuacin e outras formas lingsticas para organizar convenientemente as ideas mediante a confeccin de borradores, guins ou esquemas. C. Escribir diversos tipos de textos. Descritores de tarefas

a. Escribir textos literarios, formularios, curriculum vitae, instancias, cartas, informes, carteis, mensaxes electrnicos, atendendo s sas caractersticas lingsticas propias, tanto de contido como de formato. b. Responder a situacins comunicativas diversas da vida coti e escolar. c. Practicar a toma de notas, a planifican do traballo. d. Utilizar distintas formas de expresin grfica debuxos, imaxes, fotografas, vdeos- para expresar ideas e sentimentos, para comunicarse mis efectivamente ou facelo de forma creativa e orixinal. e. Ampliar as posibilidades comunicativas con persoas doutras culturas ou doutras prcticas lingsticas.

N2. COMPETENCIA MATEMTICA. A competencia matemtica a capacidade de identificar e entender o rol que xogan as matemticas no mundo, emitir xuzos ben fundamentados e utilizar as matemticas en formas que permitan satisfacer as necesidades como cidadn. REAS IMPLICADAS EDUCACIN PRIMARIA Matemticas Coecemento do Medio Natural, Social e Cultural REAS IMPLICADAS EDUCACIN SECUNDARIA (ESO) Matemticas Ciencias da Natureza Ciencias Sociais, Xeografa e Historia Tecnoloxa Informtica

A. DIMENSINS E ELEMENTOS 1. COMPRENDER, ORGANIZAR E INTERPRETAR A INFORMACIN A. Identificar os elementos matemticos nunha situacin concreta. B. Coecer, comprender e utilizar os nmeros e as operacins bsicas. C. Recoller, presentar e interpretar informacin sobre situacins da vida coti D. Utilizar con sentido crtico as tecnoloxas da informacin e a comunicacin E. Analizar situacins desde o punto de vista matemtico. 2. DOMINAR A EXPRESIN MATEMTICA ORAL E ESCRITA A. Utilizar os smbolos e frmulas matemticos B. Distinguir entre diferentes tipos de enunciados matemticos C. Expresar correctamente os resultados obtidos ao resolver problemas, 3. FORMULAR E RESOLVER PROBLEMAS A. Comprender o enunciado dun problema referido a unha situacin real B. Utilizar procedementos de clculo, formas e algoritmos

B. DIMENSINS, ELEMENTOS E DESCRITORES DE TAREFAS 1. ORGANIZAR, COMPRENDER E INTERPRETAR A INFORMACIN A. Identificar os elementos matemticos nunha situacin concreta. Descritores de tarefas a. Aplicar tcnicas adecuadas de recollida, ordeacin e representacin dos datos. b. Aplicar procedementos matemticos que permitan a anlise de datos e a extraccin de conclusins. B. Coecer, comprender e utilizar os nmeros e as operacins bsicas. Descritores de tarefas a. Operar, calcular e expresar medidas. b. Usar os nmeros e elementos matemticos nunha variedade de contextos cotins, escolares ou laborais. c. Coecer e usar os smbolos e as formas de expresin e razoamento matemtico C. Recoller, presentar e interpretar informacin sobre situacins da vida coti Descritores de tarefas a. Apreciar na vida coti, na natureza, na arte, nas ciencias e nas tecnoloxas aspectos que poden ser comprendidos e expresados por medio da xeometra. b. Interpretar informacin sobre situacins da vida coti a partir do uso de tboas, grficos... c. Coecer e interpretar os conceptos de uso habitual na estatstica e na linguaxe das funcins e das grficas d. Aplicar e representar a linguaxe e os procedementos estatsticos de uso habitual. e. Recoecer e interpretar situacins e fenmenos prximos nos que intervn a probabilidade. f. Realizar predicins razoables D. Utilizar con sentido crtico as tecnoloxas da informacin e a comunicacin Descritores de tarefas a. Utilizar internet, aplicacins informticas, calculadoras grficas e non grficas... para a procura de informacin. b. Utilizar internet par realizar clculos, representar datos ... c. Utilizar internet como axuda na aprendizaxe. E. Analizar situacins diversas desde o punto de vista matemtico. Descritores de tarefas a. Identificar situacins cotins que esixen elementos ou razoamentos matemticos (pensamento lxico e espacial). b. Mostrar iniciativa, confianza e seguridade na anlise de situacins. c. Facer diversas conxecturas e comprobalas. d. Interpretar representacins a escala. e. Usar planos, mapas, maquetas... para obter ou comunicar informacin relativa ao espazo fsico e natural da contorna. 2. DOMINAR A EXPRESIN MATEMTICA ORAL E ESCRITA: A. Utilizar smbolos e frmulas matemticos Descritores de tarefas a. Usar o vocabulario e os smbolos matemticos bsicos coas adecuados ao propsito e natureza da situacin. b. Utilizar as formas adecuadas de representacin simblica. 8

c. Interpretar e traducir a linguaxe matemtica. d. Comprender a sa relacin coa linguaxe. B. Distinguir entre diferentes tipos de enunciados matemticos Descritores de tarefas a. Utilizar a afirmacin, a proba... b. Argumentar e xustificar resultados cunha base matemtica. c. Atender e comprender as argumentacins dos demais d. Sintetizar, avaliar, refutar ... argumentacins... C. Expresar correctamente os resultados na resolucin de problemas, Descritores de tarefas a. Xustificar resultados con argumentos e expresins de base matemtica. b. Seguir a demostracin de resultados matemticos. c. Identificar as ideas fundamentais, a lxica e a validez das argumentacins e informacins. 3. FORMULAR E RESOLVER PROBLEMAS A. Formular problemas reais a. Recoecer e pratexar situacins reais susceptibles de ser formuladas en termos matemticos b. Traducilas a esquemas ou estruturas matemticos c. Valorar as vas para resolver problemas de base matemtica. d. Seleccionar estratexias e datos apropiados para resolver un problema. B. Comprender o enunciado dun problema referido a unha situacin real Descritores de tarefas a. Enunciar problemas da vida real (compras a prazos, porcentaxes, facturas, intereses, hipotecas, gastos do fogar, plan de economa domstica...). b. Enunciar problemas relativos ao coecemento das materias do currculo da etapa (velocidade, densidade, forza). c. Expoer o proceso de resolucin posible de problemas reais na linguaxe matemtica correspondente. d. Expresar correctamente o resultado na resolucin de problemas. e. Analizar e interpretar resultados en termos da situacin inicial, mostrando seguridade e confianza nas propias capacidades. C. Utilizar con precisin procedementos de clculo, formas e algoritmos Descritores de tarefas a. Realizar clculos (exactos, aproximados, mentais, con calculadora), para resolver problemas de natureza matemtica. b. Aplicar frmulas e algoritmos necesarios para resolver problemas de natureza matemtica. c. Utilizar diversos medios tecnolxicos no tratamento da informacin de natureza matemtica. d. Ser perseverante e voluntarioso na busca de solucins diversas ante problemas que esixen probar distintas estratexias de resolucin matemtica.

N3. COMPETENCIA NO COECEMENTO E A INTERACCIN CO MUNDO FSICO E NATURAL. Refrese habilidade para interactuar co mundo fsico, tanto nos seus aspectos naturais como nos xerados pola accin humana, de modo que facilite a comprensin de sucesos e a prediccin de consecuencias. Ten como propsito a mellora e conservacin das condicins de vida propia, das demais persoas e do resto dos seres vivos, desenvolvendo a capacidade e a disposicin para lograr unha vida saudable nunha contorna tamn saudable. Entraa a comprensin dos cambios causados pola actividade humana e a responsabilidade de cada individuo como cidadn para poder desenvolverse de xeito autnomo nun medio caracterizado polos avances cientficos e tcnicos, promovendo as bases dun pensamento cientfico e para participar nos problemas mis comns que presentan no mundo actual. REAS IMPLICADAS EDUCACIN PRIMARIA Coecemento do Medio Natural, Social e Cultural Educacin Fsica REAS IMPLICADAS EDUCACIN SECUNDARIA (ESO) Ciencias da Naturaleza. Ciencias Sociais, Xeografa e Historia Tecnoloxa Educacin Fsica

A. DIMENSINS E ELEMENTOS 1. COECER, COMPRENDER E APLICAR NOCINS E EXPERIENCIAS CIENTFICAS E TECNOLXICAS BSICAS A. Aplicar coecementos cientficos e tecnolxicos bsicos B. Identificar os principais riscos ambientais relacionados cos residuos. C. Valorar a importancia das fontes alternativas de enerxa. 2. COMPRENDER COMO INTERACTAN OS SERES VIVOS E O MEDIO. A. Explicar os cambios na natureza, nos seres vivos e na dinmica da Terra. 3. VALORAR A IMPORTANCIA DO EXERCICIO FSICO, A NUTRICIN E A SADE A. Procurarse un estado de sade fsica e mental ptimo, B. Determinar os aspectos bsicos dunha alimentacin adecuada C. Valorar a adopcin dun estilo de vida saudable. 4. COECER E APLICAR PROCESOS CIENTFICOS E TECNOLXICOS A. Utilizar os procedementos propios da investigacin cientfica e tecnolxica, B. Coecer e valorar a evolucin cientfica e tecnolxica e a sa influencia. 5. FORMULAR E RESOLVER PROBLEMAS A. Identificar e resolver problemas interdisciplinares da vida coti B. Coecer algns dos principais problemas do mundo actual

10

B. DIMENSIN, ELEMENTOS E DESCRITORES DE TAREFAS 1. COECER, COMPRENDER E APLICAR NOCINS E EXPERIENCIAS CIENTFICAS E TECNOLXICAS BSICAS A. Aplicar coecementos cientficos e tecnolxicos bsicos Descritores de tarefas a. Interpretar fenmenos sinxelos observables no mundo fsico e natural. b. Aplicar coecementos bsicos de tecnoloxa para resolver problemas sinxelos nunha vivenda: funcionamento de aparellos comns, circutos elctricos, deteccin de avaras... c. Coecer e valorar as normas de uso adecuadas e os factores de risco derivados da utilizacin de diferentes mquinas, aparellos domsticos. d. Coecer e valorar e as diferentes medidas de uso, proteccin e conservacin derivados da utilizacin de diferentes produtos qumicos habituais no fogar. e. Coecer os elementos bsicos que compn distintos tipos de mquinas simples. f. Coecer alternativas que permitan o aforro de enerxa. g. Desear e elaborar un proxecto tcnico sinxelo. B. Identificar os principais riscos ambientais relacionados cos residuos. Descritores de tarefas a. Describir e utilizar os principais tratamentos dos desperdicios e lixos para eliminalos, reciclalos ou almacenalos b. Adoptar unha actitude de proteccin e mellora do medio ambiente. C. Valorar a importancia das fontes alternativas de enerxa. Descritores de tarefas a. Coecer os procesos que permiten a utilizacin das novas fontes de enerxia. b. Valorar a importancia do aforro da enerxa na vida diaria. 2. COMPRENDER COMO INTERACTAN OS SERES VIVOS E O MEDIO. A. Explicar os cambios na natureza, nos seres vivos e na dinmica da Terra. Descritores de tarefas a. Comprender e valorar a incidencia da accin humana no medio. b. Comprender e valorar a necesidade de conservar a diversidade na Terra. c. Determinar accins positivas para a preservacin da contorna. 3. VALORAR A IMPORTANCIA DO EXERCICIO FSICO, A NUTRICIN E A SADE A. Procurarse un estado de sade fsica e mental ptimo Descritores de tarefas a. Recoecer e afrontar o tratamento das enfermidades e lesins mis frecuentes. b. Valorar a adopcin dun estilo de vida saudable para si mesmo e para os demais. c. Coecer e previr os principais riscos para a sade que teen determinados hbitos de vida -actividades profesionais, sedentarismo, alimentacin, lecerd. Coecer os efectos fsicos e psicolxicos que se derivan do consumo de sustancias que crean dependencia: tabaco, alcol, pastillas,cocana, etc. B. Determinar os aspectos bsicos dunha alimentacin adecuada Descritores de tarefas a. Valorar a importancia dunha alimentacin adecuada para a sade. b. Coecer as bases dunha alimentacin adecuada e adaptada a cada etapa da vida.

11

c. Previr os trastornos mis habituais (malnutricin, anorexia, bulimia, obesidade...). C. Valorar a adopcin dun estilo de vida saudable. Descritores de tarefas a. Previr situacins de risco para a sade. b. Coecer os principais cambios fsicos, psicolxicos e sociais que se producen durante a pubertade e a adolescencia e os aspectos bsicos da sexualidade humana (afectivos, psicolxicos, fisiolxicos, ticos e culturais). c. Coecer e valorar o uso dos frmacos mis habituais as como a importancia de respectar as normas prescritas da sa aplicacin. 4. COECER E APLICAR PROCESOS CIENTFICOS E TECNOLXICOS A. Utilizar os procedementos propios da investigacin cientfica e tecnolxica, Descritores de tarefas a. Formular problemas e hipteses de traballo b. Planificar e construr situacins experimentais c. Utilizar de instrumentos e medicins d. Construr artefactos e. Elaborar conclusins baseadas en probas f. Contrastar e divulgar resultados co propsito de saber realizar xuzos razoados sobre os aspectos da vida coti que ven afectados polas ciencias e as tecnoloxas. B. Coecer e valorar a evolucin cientfica e tecnolxica a. Recoecer os principais elementos da evolucin cientfica ao longo da historia b. Coecer as principais aportacins da tecnoloxa c. Valorar a influencia dos avances cientficos e tecnolxicos na vida das persoas e dos pobos. d. Aplicar os coecementos cientficos bsicos para valorar as informacins cientficas nos medios de comunicacin e nas mensaxes publicitarias. 5. FORMULAR E RESOLVER PROBLEMAS A. Identificar e resolver problemas de diversos da vida coti Descritores de tarefas a. Recoecer a relacin calidade-prezo nos produtos de compra habitual b. Valorar criticamente a sa eleccin dos produtos de compra en funcin do seu sistema de produzn, da calidade, das necesidades s que responde e as posibilidades econmicas que se posen. c. Aplicar o coecemento e a investigacin cientfica e tecnolxica para formular e resolver problemas referidos vida e sade persoal, ao lecer e ao traballo, contorna ambiental, ao consumo, s mquinas e aparellos domsticos... d. Adoptar unha actitude positiva e investigadora na formulacin e resolucin de problemas cientficos e tecnolxicos, sobre da vida coti e na contorna ambiental. e. Adoptar unha actitude crtica ante os problemas ambientais. f. Participar en actividades desenvolvidas no medio natural g. Interesarse polos avances cientficos e tecnolxicos. B. Coecer os principais problemas interdisciplinares do mundo actual Descritores de tarefas

12

a. Coecer e formular o problema enerxtico, o cambio climtico, a fame no mundo, o tratamento das enfermidades... b. Valorar as achegas que para a sa solucin poden facerse desde a ciencia e a tecnoloxa, c. Identificar os efectos beneficiosos e prexudiciais asociados s distintas solucins que se poidan propor.

13

N4. COMPETENCIA DIXITAL E TRATAMENTO DA INFORMACIN. A competencia dixital entraa o uso seguro e crtico das tecnoloxas da informacin e a comunicacin (TIC) para o traballo, o lecer e a comunicacin. Sustntase no uso de computadores para obter, avaliar, almacenar, producir, presentar e intercambiar informacin, e comunicarse e participar en redes de colaboracin a travs de Internet. As TIC permitirn actuar con destreza e seguridade na sociedade da informacin e a comunicacin, aprender ao longo de toda a vida e comunicarse sen as limitacins das distancias xeogrficas nin dos horarios dos centros educativos. O alumnado necesita ser competente no tratamento da informacin que recibe a travs de numerosas canles. A escola, neste sentido, deixou de ser a principal fonte subministradora de informacin para transformarse no lugar mis indicado para desenvolver a competencia no tratamento da informacin. E que, dispor de informacin non produce de forma automtica coecemento. Transformar a informacin en coecemento esixe de destrezas de razoamento para organizala, relacionala, analizala, sintetizala e facer referencias e deduccins de distinto nivel de complexidade; en definitiva, comprendela e integrala nos esquemas previos de coecemento. REAS IMPLICADAS EDUCACIN PRIMARIA Todas as reas REAS IMPLICADAS EDUCACIN SECUNDARIA (ESO) Informtica Tecnoloxa Todas as reas

A. DIMENSINS E ELEMENTOS DA COMPETENCIA 1. ADQUIRIR A COMPETENCIA DIXITAL. A. Coecer e usar os sistemas informticos. B. Utilizar internet. C. Coecer e usar programas bsicos. 2. ANALIZAR E TRATAR A INFORMACIN. A. Utilizar tcnicas e estratexias diversas para acceder a informacin B. Coecer as linguaxes e soportes de informacin mis frecuentes. C. Seleccionar e valorar a informacin obtida

14

B. DIMENSIN, ELEMENTOS E DESCRITORES DE TAREFAS 1. A COMPETENCIA DIXITAL. A. Coecer e usar os sistemas informticos. Descritores de tarefas a. Distinguir os principais elementos de hardware, as como coecer as principais unidades das sas magnitudes -velocidade, memoriab. Instalar e desinstalar programas de acordo cunha gua de instruccins para ese efecto, coas debidas precaucins e segundo os requirimentos do programa en relacin s capacidades do computador. c. Coecer e utilizar a terminoloxa bsica do sistema operativo en uso: arquivos, escritorio, barra de ferramentas, cartafois, fiestras, etc. d. Gardar, organizar e recuperar informacin en diferentes soportes: disquete, disco duro, pen drive, CD-ROM, DVD... e. Realizar actividades bsicas de mantemento do sistema dun computador: copias de seguridade, actualizacin de programas antivirus, eliminar arquivos ou programas innecesarios ou que se eixaron de utilizar, etc. B. Utilizar internet. Descritores de tarefas a. Organizar unha lista dos principais enlaces utilizados a nivel escolar. b. Realizar procuras avanzadas de informacin utilizando filtros con palabras crave nalgns dos buscadores mis utilizados. c. Recuperar e almacenar informacin textual e icnica de diversas pxinas Web. d. Organizar as mensaxes e utilizar de xeito habitual o correo electrnico, os foros, as plataformas educativas... e. Participar a travs das ferramentas que ofrece a rede en traballos cooperativos e en sistemas de comunicacin grupal. f. Controlar o tempo que se dedica a actividades de lecer e entretemento ao utilizar as TIC previndo dependencias e trastornos persoais e sociais que poden derivarse do seu abuso. g. Valorar criticamente as vantaxes e desvantaxes que poden ofrecer as TIC e as sas repercusins na vida coti. C. Coecer e usar programas bsicos. Descritores de tarefas a. Usar con soltura procesadores de textos para redactar, organizar, almacenar, imprimir e presentar documentos diversos, aproveitando todas as sas ferramentas, tipos de formato, insercin de imaxes e grficos, correctores ortogrficos e gramaticais, etc. b. Utilizar unha folla de clculo para realizar clculos sinxelos, axustar o tipo de formato, organizar, almacenar, imprimir e presentar a informacin desexada. c. Utilizar unha base de datos tanto para consultala como para introducir datos mediante un formulario sinxelo e formatos adecuados. d. Utilizar programas que permitan realizar exposicins e presentacins que faciliten a comprensin e capten a atencin dun pblico. e. Utilizar programas que permitan realizar creacins plsticas e musicais, recitais literarios, anuncios publicitarios... 15

2. ANALIZAR E TRATAR A INFORMACIN. A. Utilizar tcnicas e estratexias diversas para acceder a informacin Descritores de tarefas a. Seleccionar a fonte e o soporte adecuado. b. Procurar, seleccionar, rexistrar, almacenar a informacin necesaria. c. Tratar ou analizar a informacin. B. Coecer as linguaxes e soportes da informacin mis frecuentes. Descritores de tarefas a. Dominar diversas linguaxes especficas bsicas (textual, numrico, icnico, visual, grfico e sonoro) e as sas pautas de codificacin e transferencia. b. Aplicar en distintas situacins e contextos o coecemento dos diferentes tipos de informacin, as sas fontes, as sas posibilidades e a sa localizacin. C. Seleccionar e valorar a informacin Descritores de tarefas a. Aplicar criterios da sa veracidade, obxectividade, fiabilidade, legalidade e formulacin tica na seleccin e valoracin da informacin. b. Identificar e evitar a informacin inadecuada ou discriminatoria. c. Protexer os programas e o equipo informtico daqueles arquivos ou programas especialmente prexudiciais.

16

N5. COMPETENCIA SOCIAL E CIDADANA. Trata das formas de comportamento que facultan s persoas para participar dunha maneira eficaz, constructiva e creativa na vida social e profesional e, no seu caso, para resolver conflitos. A su vez prepara para participar plenamente na vida gracias ao coecemento de conceptos e estructuras sociais e polticas, e ao compromiso de participacin democrtica. Esta competencia permite vivir en sociedade, comprender a realidade social do mundo no que se vive, sendo capaz de poerse no lugar do outro, aceptar as diferencias, ser tolerante e respectar os valores, as crencias, as culturas e a historia persoal e colectiva dos demais.. REAS IMPLICADAS EDUCACIN PRIMARIA Educacin para a cidadana e os dereitos humanos Todas as reas REAS IMPLICADAS EDUCACIN SECUNDARIA (ESO) Educacin para la cidadana Educacin tico-cvica Todas as reas

A. DIMENSINS E ELEMENTOS DA COMPETENCIA 1. DISPOR DE HABILIDADES SOCIAIS PARA CONVIVIR EN SOCIEDADE A. Ter capacidade de coecerse a si mesmo B. Fomentar as boas relacins sociais. C. Adquirir habilidades para afrontar conflitos persoais ou interpersoais. D. Traballar en equipo. 2. PARTICIPAR NA VIDA CVICA E SOCIAL A. Adquirir unha educacin cvica bsica para participar na sociedade. B. Adoptar actitudes e comportamentos democrticos. 3. COMPRENDER A REALIDADE HISTRICA E SOCIAL DO E A SA EVOLUCIN A. Coecer e interpretar o propio territorio e as condicins socioeconmicas. B. Coecer e interpretar os principais acontecementos histricos.

17

B. DIMENSINS, ELEMENTOS E DESCRITORES DE TAREFAS 1. DISPOR DE HABILIDADES SOCIAIS PARA CONVIVIR EN SOCIEDADE A. Ter capacidade de coecerse e valorarse a si mesmo Descritores de tarefas a. Identificar os principais estados emocionais e saber controlalos. b. Coecer a influencia que poden ter sobre os comportamentos e actitudes persoais. c. Ter un coecemento axustado e positivo das calidades persoais, os intereses e as limitacins. d. Mostrar unha actitude positiva e construtiva ante a vida. B. Fomentar as boas relacins sociais Descritores de tarefas a. Relacionarse cos demais. b. Practicar o dilogo como ferramenta bsica de comunicacin interpersoal. c. Valorar o intercambio de puntos de vista, a negociacin, o consenso e a procura de acordos como instrumentos esenciais da convivencia as como para previr e resolver conflitos. d. Adoptar unha actitude respectuosa nas relacins cos demais (iguais, familia, adultos, profesorado, autoridades...) e en diferentes contextos (privado, pequeno grupo, pblico, oficial...). e. Argumentar os puntos de vista propios, escoitar e comprender os argumentos dos demais. f. Saber implicarse en situacins persoais e proxectos sociais de axuda. g. Saber rexeitar situacins, peticins ou opinins que atenten contra a dignidade, a sade ou o equilibrio emocional. h. Recibir e ofrecer eloxios de xeito construtivo e sinceiro. i. Asumir queixas, crticas ou preguntas procurando situarse no lugar do outro. C. Adquirir habilidades para afrontar conflitos persoais ou interpersoais. Descritores de tarefas a. Solicitar consello ou axuda, eludir perigos, achegar solucins. b. Aprender a actuar con prudencia na asuncin de riscos. c. Saber asumir responsabilidades persoais e sociais. d. Adoptar unha actitude positiva ante o esforzo persoal e colectivo como forma de mellorar e comprometerse con proxectos persoais e sociais. e. Afrontar os conflictos. f. Aceptar as diferencias. g. Tomar decisins con autonoma. h. Respectar os valores, as crencias, as culturas e a historia persoal e colectiva dos outros. D. Traballar en equipo Descritores de tarefas a. Practicar o contraste de opinins. b. Asumir responsabilidades compartidas. c. Facilitar a integracin de capacidades persoais diversas. d. Atender a consecucin de metas, a partir da motivacin cara o logro e a mellora do coecemento. 18

2. PARTICIPAR NA VIDA CVICA E SOCIA E DEMOCRTICA A. Adquirir unha educacin cvica bsica para participar na sociedade. Descritores de tarefas a. Coecer e valorar e respectar os Dereitos Humanos e os Dereitos dos nenos e nenas, as como os dereitos e deberes que teen como alumnos e alumnas. b. Cumprir os deberes que posen como membros dunha determinada comunidade (familia, alumno/a, consumidor, cidadn...) e c. Saber reclamar os dereitos recoecidos, utilizando os procedementos sociais establecidos e achegando alternativas. d. Valorar criticamente a informacin (escrita, audiovisual, internet...), contrastando o seu grao veracidade e obxectividade para desenvolver opinins e posicins propias. e. Coecer e desenvolver os valores que caracterizan a unha sociedade democrtica (dignidade, liberdade, igualdade, tolerancia, non discriminacin, responsabilidade, xustiza, solidariedade...). f. Coecer as diversas opcins polticas e a sa influencia na sociedade. B. Adoptar actitudes e comportamentos democrticos. Descritores de tarefas a. Coecer as principais institucins democrticas existentes a nivel da sa localidade, Galicia, Espaa e Europa. b. Recoecer, criticar e combater os prexuzos sociais de toda ndole (sexistas, relixiosos, culturais, tnicos, econmicos...). c. Valorar a diversidade cultural como factor de enriquecemento, coecemento mutuo e integracin dos pobos. d. Coecer as principais institucins xuvens de participacin social (voluntariado, deportivas, sociais, ONG, culturais, polticas...) e colaborar con elas. e. Manter un comportamento cvico respectando as normas sociais que regulan a convivencia e participando nas canles establecidas democraticamente para propor, no seu caso, os cambios que se desexen. 3. COMPRENDER A REALIDADE HISTRICA E SOCIAL E A SA EVOLUCIN A. Coecer e interpretar o propio territorio e as condicins socio-econmicas. Descritores de tarefas a. Recoecer as principais variables que inflen na vida coti: socioeconmicas, ecolxicas, xeogrficas, demogrficas, tecnolxicas... b. Recoecer os problemas que xorden por mor da intervencin humana. c. Coecer e valorar outras realidades xeogrficas e histricas, tanto actuais como pasadas, para comprender a propia identidade e a doutros, como cruzamento de culturas, valores e influencia mutua. d. Coecer os principais problemas do presente (degradacin do medio ambiente, desigualdade na distribucin da riqueza, desprazamentos de poboacin, guerras, fame...) e as distintas posicins existentes ante eles. B. Coecer e interpretar os principais acontecementos histricos. Descritores de tarefas a. Coecer e definir a grandes lias as etapas convencionais de Galicia, de Espaa e da historia mundial, as como da propia localidade.

19

b. Describir os grandes cambios e conflitos mundiais, sobre todo os mis relevantes para comprender o mundo actual. c. Identificar causas, azares e consecuencias de determinados feitos histricos de relevancia para explicar situacins e problemas sociais do presente. d. Apreciar e respectar tanto o patrimonio (histrico, artstico, cultural, ambiental, industrial...) propio (localidade, Galicia, Espaa) como o da humanidade.

20

N6. COMPETENCIA CULTURAL E ARTSTICA. Esta competencia supn a apreciacin da importancia da expresin creativa de ideas, experiencias e emocins a travs de distintos medios audiovisuais, includa a msica, as artes escnicas, a literatura, a tecnoloxa e as artes plsticas. Esta competencia supn apreciar, comprender e valorar diferentes manifestacins tecnolxicas, culturais e artsticas, utilizalas como fonte de goce e enriquecemento persoal e consideralas como parte do patrimonio cultural dos pobos. Pdense sinalar as seguintes dimensins para agrupar os elementos que caracterizan esta competencia: creatividade, uso de linguaxes artsticas e tcnicos, participacin en manifestacins culturais e valoracin do Patrimonio. REAS IMPLICADAS EDUCACIN PRIMARIA Educacin Artstica Coecemento do Medio Natural, Social e Cultural Lingua Castel e Literatura Lingua Galega e Literatura REAS IMPLICADAS EDUCACIN SECUNDARIA (ESO) Ciencias Sociais, Xeografa e Historia Educacin plstica e visual Msica Lingua Castel e Literatura Lingua Galega e Literatura Cultura clsica

A. DIMENSIN E ELEMENTOS DA COMPETENCIA 1. SABER APRECIAR E DESENVOLVER A CREATIVIDADE. A. Mostrar capacidade de iniciativa e ideas propias e orixinais. B. Dispor de habilidades perceptivas da creacin tecnolxica, artstica e cultural C. Desear e desenvolver proxectos artsticos, tecnolxicos e culturais. 2. COECER E USAR AS DISTINTAS LINGUAXES ARTSTICAS E TCNICAS A. Expresarse mediante distintos cdigos artsticos e tcnicos. B. Facilitar o acceso s manifestacins culturais e artsticas para ser capaz de valoralas. 3. PARTICIPAR EN MANIFESTACINS ARTSTICAS E CULTURAIS. A. Comprender e enriquecerse con diferentes realidades e produccins do mundo da arte, o deporte e a cultura. B. Interesarse e gozar coas obras de arte e outras manifestacins culturais, 4. VALORAR O PATRIMONIO ARTSTICO E CULTURAL A. Familiarizarse coas manifestacins tecnolxicas, artsticas e culturais. B. Apreciar o papel das manifestacins tecnolxicas, artsticas e culturais.

21

B. DIMENSIN, ELEMENTOS E DESCRITORES DE TAREFAS 1. SABER APRECIAR E DESENVOLVER A CREATIVIDADE. A. Mostrar capacidade de iniciativa e ideas propias e orixinais. Descritores de tarefas a. Argumentar e expresar ideais propias utilizando distintas linguaxes artsticas e tcnicas. b. Valorar a liberdade de expresin, o dereito diversidade cultural e a realizacin de experiencias artsticas e culturais compartidas. B. Dispor de habilidades perceptivas da creacin tecnolxica, artstica e cultural. Descritores de tarefas a. Percibir e expresar as percepcins e sentimentos ante as creacins artsticas. b. Valorar criticamente as creacins artsticas, tecnolxicas e culturais. C. Desear e realizar proxectos artsticos, tecnolxicos e culturais. Descritores de tarefas a. Apreciar a expresin de ideas, experiencias ou sentimentos de forma creativa, a travs de diferentes medios de expresin como a msica, a danza, as artes visuais, as artes escnicas, a linguaxe verbal, a expresin corporal, a arquitectura, a enxeera ou as diferentes formas que adquiren as artes populares. b. Expresarse mediante cdigos tcnicos e artsticos. c. Cultivar o propio desenvolvemento esttico mediante a expresin artstica e literaria. 2. COECER E USAR DISTINTAS LINGUAXES ARTSTICAS E TCNICAS A. Expresarse mediante distintos cdigos artsticos e tcnicos. Descritores de tarefas a. Coecer e utilizar as convencins bsicas e os principais materiais, tcnicas e recursos que empregan as diferentes linguaxes artsticas e tcnicos. b. Utilizar diversas tcnicas artsticas (plsticas, musicais, corporais...) para a realizacin de creacins propias, individualmente ou en grupo. B. Facilitar o acceso s manifestacins culturais e artsticas para ser capaz de valoralas. Descritores de tarefas a. Coecer, utilizar e valorar as TIC aplicadas creatividade artstica. b. Coecer e valorar a evolucin das principais correntes estticas, as modas e os gustos. c. Fomentar a sensibilidade e a adquisicin do sentido esttico. d. Coecer a importancia dos factores estticos na vida coti. 3. PARTICIPAR EN MANIFESTACINS ARTSTICAS E CULTURAIS. A. Comprender e enriquecerse coas produccins do mundo da arte, o deporte e a cultura. Descritores de tarefas a. Coecer, respectar e participar, no seu caso, en diversas actividades artsticas, culturais e deportivas. b. Informarse da oferta actividades artsticas, culturais e deportivas dispoible na sa contorna prxima. c. Coecer os cdigos necesarios para acceder a actividades artsticas, culturais e deportivas para disfrutalas e, no seu caso, producilas. 22

B. Interesarse e disfrutar coas obras de arte e outras manifestacins culturais Descritores de tarefas a. Apreciar as calidades estticas de obxectos, sons e outros elementos da contorna. b. Aprender a valorar as calidades estticas das produccins artsticas. 4. APREDER A VALORAR O PATRIMONIO ARTSTICO E CULTURAL A. Familiarizarse coas manifestacins tecnolxicas, artsticas e culturais. Descritores de tarefas a. Coecer as caractersticas bsicas e a evolucin histrica das principais obras do Patrimonio tecnolxico, industrial, artstico e cultural da sa contorna prxima, de Galicia e de Espaa. b. Comprender e expresar a funcin que as artes e a tecnoloxa desempearon e desempean na vida dos seres humanos. B. Apreciar o papel das manifestacins tecnolxicas, artsticas e culturais. Descritores de tarefas a. Apreciar a importancia das manifestacins tecnolxicas, artsticas e culturais e a sa influencia na vida coti. b. Respectar, valorar e colaborar na conservacin, divulgacin e mellora do Patrimonio da sa contorna prxima.

23

N7. COMPETENCIA APRENDER A APRENDER Aprender a aprender a habilidade para iniciar a aprendizaxe e ser capaz de continualo de xeito cada vez mis autnoma. Ser consciente do propio proceso e das necesidades de aprendizaxe de cada cal, buscar as oportunidades dispoibles, recoecer as potencialidades e limitacins persoais e ser capaz de sacar proveito das primeiras e de superar as segundas co fin de culminar a aprendizaxe con xito. Significa, non s, adquirir, procesar e asimilar novos coecementos e capacidades, senn tamn saber buscar axudas e recursos que o faciliten, co fin de aplicar o aprendido a diversos contextos da vida coti e escolar, mantendo unha actitude de curiosidade, confianza e seguridade nun mesmo. REAS IMPLICADAS EDUCACIN PRIMARIA Todas as reas REAS IMPLICADAS EDUCACIN SECUNDARIA (ESO) Todas as reas

A. DIMENSIN E ELEMENTOS DA COMPETENCIA 1. APREDER A COECERSE A SI MESMO A. Adquirir habilidades para desenvolver as capacidades intelectuais propias. B. Coecer as caractersticas do proceso de aprendizaxe individual e de grupo. 2. VALORAR O ESFORZO E A MOTIVACIN A. Adoptar actitudes positivas cara o esforzo persoal. B. Sentir curiosidade e gusto por aprender e por facer as cousas ben feitas. 3. ADQIRIR OS HBITOS DE TRABALLO INTELECTUAL A. Coecer e utilizar estratexias e tcnicas de aprendizaxe e de traballo intelectual B. Lograr e valorar a regularidade e constancia do traballo diario C. Coecer as principais estratexias para mellorar a atencin e a memorizacin. D. Coecer e utilizar diversas fontes e recursos de informacin. E. Analizar e avaliar os erros cometidos no proceso de aprendizaxe persoal.

24

B. DIMENSINS, ELEMENTOS E DESCRITORES DE TAREFAS 1. APREDER A COECERESE A SI MESMO A. Adquirir habilidades para desenvolver as capacidades intelectuais propias. Descritores de tarefas a. Ter un coecemento realista e positivo de se mesmo, das calidades intelectuais, intereses e limitacins persoais. b. Adquirir as estratexias adecuadas para desenvolver as capacidades intelectuais. c. Aprender a solicitar axuda e consello se necesario. d. Compensar carencias e desenvolver as capacidades propias. e. Saber o que se pode facer por un mesmo e o que se debe facer con axuda doutras persoas ou con recursos. f. Adoptar unha actitude de superacin constante e de mellora persoal. g. Axudar e colaborar con outras persoas. B. Coecer as caractersticas do proceso de aprendizaxe individual e de grupo Descritores de tarefas a. Valorar as estratexias mis efectivas empregadas. b. Superar os obstculos e erros mis frecuentes recoecidos nun mesmo. 2. VALORAR O ESFORZO E A MOTIVACIN A. Adoptar actitudes positivas cara o esforzo persoal Descritores de tarefas a. Valorar a importancia de lograr aprendizaxes complexas a medio e longo prazo, tanto en situacin individual como cooperativa. b. Propoerse metas alcanzables a curto prazo e cumprilas. c. Ir elevando os obxectivos de aprendizaxe de forma progresiva e realista a medio e longo prazo, fortalecendo o sentimento de competencia e control persoal. B. Sentir curiosidade e gusto por aprender e por facer as cousas ben feitas. Descritores de tarefas a. Motivarse a si mesmos. b. Ser capaces de afrontar con xito novos retos de adquisicin de coecementos e habilidades, tanto de xeito individual como integrndose en traballos colaborativos. 3. ADQUIRIR OS HBITOS DE TRABALLO INTELECTUAL A. Coecer e utilizar estratexias e tcnicas de aprendizaxe e de traballo intelectual Descritores de tarefas a. Disposicin do espazo de estudo. b. Organizacin de materiais e arquivo. c. Distribucin do tempo. d. Planificacin e organizacin de tarefas. e. Utilizacin da axenda. f. Mantemento dun bo estado fsico e mental. g. Elaboracin de esquemas e grficos. h. Realizacin de resumos e fichas. i. Preparacin de exames e probas, elaboracin e presentacin de traballos, etc. B. Lograr e valorar a regularidade e constancia do traballo Descritores de tarefas a. Ser constantes no estudo para logro acadmico e a satisfaccin persoal. 25

b. Practicar distintas actividades e estratexias de aprendizaxe. C. Coecer as principais estratexias para mellorar a atencin e a memorizacin. Descritores de tarefas a. Seleccionar a informacin. b. Organizar a mesma. c. Integrar/relacionar co que xa se coece. D. Coecer e utilizar diversas fontes e recursos de informacin. Descritores de tarefas a. Practicar diversas tcnicas para a procura, valoracin, seleccin, almacenamento da informacin. b. Adquirir mtodos de presentacin da informacin relevante. E. Analizar e avaliar os erros no proceso de aprendizaxe persoal. Descritores de tarefas a. Adoptar unha actitude de superacin e mellora. b. Saber procurar a axuda adecuada. c. Colaborar en tarefas de carcter cooperativo, en pequeno e gran grupo, adoptando unha actitude construtiva e colaborativa na consecucin de metas comns.

26

N8. COMPETENCIA PARA A AUTONOMA E INICIATIVA PERSOAL. Esta competencia refrese posibilidade de aprender e decidir de xeito cada vez mis autosuficiente, as como optar con criterio propio para desenvolver distintas alternativas facndose responsable delas, tanto no mbito persoal como no social ou laboral. Por iniciativa e actitude emprendedora ha de entenderse a habilidade da persoa para transformar as ideas, os proxectos, en actos. Est relacionada coa creatividade, a innovacin e a asuncin de riscos, as como coa habilidade para planificar e xestionar proxectos co fin de alcanzar obxectivos. REAS IMPLICADAS EDUCACIN PRIMARIA Todas as reas REAS IMPLICADAS EDUCACIN SECUNDARIA (ESO) Todas as reas

A. DIMENSINS E ELEMENTOS DA COMPETENCIA 1. SABER TOMAR DECISINS. A. Trazar un plan de accin. B. Elaborar plans de accin para tomar decisins adecuadas no mbito persoal, social, acadmico e profesional. 2. TER INICIATIVA E ACTITUDE EMPRENDEDORA. A. Mostrar iniciativas e ideas propias. B. Adaptarse a novas situacins e novos retos persoais, acadmicos e laborais. C. Integrarse en proxectos de traballo en equipo. D. Cultivar un pensamento diverxente, crtico e orixinal. 3. SABER REALIZAR PROXECTOS A. Levar prctica iniciativas con garantas de logro satisfactorio. B. Valorar positivamente a colaboracin e o traballo cooperativo na realizacin de proxectos. 4. ACCEDER AO COECEMENTO DO MUNDO LABORAL A. Acadar o coecemento acadmico e profesional necesarios para o desenvolvemento vocacional.. B. Coecer os requisitos e procedementos bsicos para montar unha pequena empresa

27

B. DIMENSINS, ELEMENTOS E DESCRITORES DE TAREFAS 1. SABER TOMAR DECISINS. A. Trazar un plan de accin Descritores de tarefas a. Seleccionar unha alternativa posible e desexable de acordo cos intereses, calidades e limitacins persoais. b. Tomar decisins persoais, considerando distintas alternativas, anticipando as consecuencias e sometndoas a unha anlise, para construr un proxecto persoal de vida. c. Ter un coecemento positivo de se mesmo, das sas calidades persoais, intereses e limitacins. B. Elaborar plans de accin para tomar decisins adecuadas nos mbitos persoal, social, acadmico e profesional. Descritores de tarefas a. Clarificar os valores, ideas, desexos e intereses persoais na toma de decisins. b. Buscar, seleccionar e contrastar informacin acerca de distintas opcins. c. Anticipar os riscos e consecuencias esperables que se derivan delas. d. Elixir de xeito autnomo a opcin mis adecuada e levala a cabo. e. Asumir a responsabilidade das decisins, a sa dimensin tica e o risco de erro que comportan. 2. TER INICIATIVA E ACTITUDE EMPRENDEDORA. A. Mostrar iniciativas e ideas propias. Descritores de tarefas a. Procurar alternativas e proxectos en diferentes campos do coecemento (persoal, literario, artstico, cientfico, tecnolxico, filosfico, laboral...). b. Argumentar as iniciativas e as ideas propias e saber defendelas ante outros, c. Anticipar riscos asumibles e articular medios e estratexias para levalas a cabo. B. Afrontar novas situacins e novos retos persoais, acadmicos e laborais. Descritores de tarefas a. Reorganizar a informacin dispoible, b. Xerar novas opcins posibles. c. Asumir o control da sa propia vida de xeito responsable. d. Adoptar unha actitude positiva ante o cambio, a innovacin, a xeracin de novas ideas e alternativas. C. Integrarse en proxectos de traballo en equipo. Descritores de tarefas a. Valorar as ideas dos demais. b. Asumir responsabilidades colectivas. D. Cultivar un pensamento diverxente, crtico e orixinal Descritores de tarefas a. Preguntarse a si mesmos sobre ideas ou feitos da realidade. b. Desenvolver un pensamento e unha moral cada vez mis autnomos. 3. SABER REALIZAR PROXECTOS A. Levar prctica iniciativas con garantas de logro satisfactorio. Descritores de tarefas

28

a. Proporse a realizacin de proxectos, de xeito individual ou colectivo, en distintos campos do coecemento (persoal, literario, artstico, cientfico, tecnolxico, filosfico, laboral...). b. Establecer a secuencia de operacins ou estratexias que o farn realidade. c. Decidir as tcnicas, instrumentos e recursos necesarios, a distribucin de tarefas e responsabilidades, o tempo previsto na sa realizacin, o orzamento e o financiamento adecuado, a axuda necesaria, etc. d. Coidar a presentacin do proceso e a divulgacin dos resultados a outras persoas ou colectivos. B. Valorar a colaboracin e o traballo cooperativo na realizacin de proxectos. Descritores de tarefas a. Buscar o acordo, o contraste de estratexias e puntos de vista, a integracin de diversas calidades persoais, a corresponsabilidade e a avaliacin conxunta dos resultados. b. Valorar o esforzo e a perseveranza na execucin de proxectos persoais, escolares e laborais. 4. ACCEDER AO COECEMENTO DO MUNDO LABORAL A. Acadar o coecemento acadmico e profesional necesarios para o desenvolvemento vocacional. Descritores de tarefas a. Cultivar unha actitude emprendedora b. Coecer e valorar as propias calidades e intereses en relacin ao mundo acadmico e laboral. c. Describir e valorar os principais sectores produtivos, as variables socioeconmicas do mundo laboral e algns dos perfs profesionais mis significativos. d. Buscar, contrastar e valorar distintas fontes de informacin sobre ofertas de traballo. e. Utilizar as principais estratexias e recursos para a procura de emprego: entrevista persoal, curriculum vitae, carta de presentacin de servizos, anuncio en prensa, etc. B. Coecer os requisitos e procedementos bsicos para montar unha pequena empresa. Descritores de tarefas a. Coecer os aspectos legais, axudas, impostos.. b. Coecer os principais dereitos e deberes dos traballadores nunha empresa, as como as funcins principais dos sindicatos de traballadores e das organizacins empresariais. c. Coecer e practicar as principais normas de seguridade e hixiene no traballo. d. Recoecer e valorar o traballo ben feito, os aspectos innovadores, o esforzo persoal e colectivo, a responsabilidade e risco asumidos, os problemas resoltos, tanto a nivel escolar como laboral.

29