KESANTUNAN BAHASA

1. cara sapaan lisan / bertulis menurut Bahasa Melayu dengan sopan santun supaya tidak dianggap sebagai biadap atau tidak berbudi bahasa. 2. Kehalusan budi bahasa dalam memakai atau menggunakan bahasa atau kesopanan ketika menggunakan bahasa. 3.Dalam Kesantunan berbahasa , bahasa melayu mempunyai sistem sapaan dan panggilan yang tersendiri. 4. sistem sapaan dan panggilan ini melibatkan penggabungan gelaran, rujukan hormat dan ganti nama.

5. kesantunan berbahasa mempunyai ciri ciri yang tertentu. Penggunaan kosa kata dan ganti nama diberi perhatian khusus agar sesuai dengan kedudukan, pangkat, umur, dan keakraban hubungan. 6. Bahasa halus mengikut Asmah Haji Omar disamakan dengan pendidikan yang penuh dengan adab tata tertib. 7. Kesantunan berbahasa juga dikaitkan dengan penggunaan bahasa halus, termasuk di dalamnya ialah laras bahasa istana. Antara ungkapan berkenaan ialah patik, tunku, berangkat, bersiram, bersemayam, junjung kasih, bercemar duli dan sebagainya.

8. Kata dan ungkapan bertatasusila banyak digunakan dalam keadaan biasa. Pemilihan kata dan ungkapan Cuma bergantung kepada kedudukan, pangkat, umur dan keakraban hubungan.

9. Lihat Contoh di bawah :Pak yang sendiri. Mak perempuan emak Digunakan untuk orang yang kira kira sebaya dengan Digunakan untuk orang lelaki sama baya dengan ayah

sendiri.
Tok atau sebaya dengan datuk atau nenek sendiri. Digunakan untik orang lelaki

perempuan yang kira kira

Kakak orang tidak

Digunakan untuk perempuan yang setua emak sendiri

dan tidak semuda diri sendiri. Adik orang Digunakan untuk lelaki atau

10. Gelaran pak atau Mak ketika berkomunikasi di tambah dengan Cik, menjadi Mak Cik atau Pak Cik. 11. Jenama kekeluargaan terbahagi kepada:i) Jenama kekeluargaan pertalian darah ( Pak Long, Mak Long, Pak Ngah, Mak Ngah, Pak Lang, Mak Lang, Pak Njang, Pak Cik, Mak Cik, Pak Su, Mak Su. Gabungan nama kekeluargaan asas ( Abang, Bang ) dan kak dengan jenama kekeluargaan pertalian darah hanya terbatas kepada Long, Ngah dan Cik seperti Bang Long, Kak Long, Bang Ngah, Kak Ngah, Bang Cik dan Kak Cik.

ii ) Jenama kekeluargaan ikatan perkahwinan. Diwakili oleh kata menantu, mentua dan ipar serta biras . ( Pak mentua, Mak mentua dan Tok mentua). Ipar digunakan untuk merujuk kepada ahli ahli dalam keluarga suami atau isteri selain menantu dan mentua. Contoh: abang ipar, kak ipar, adik ipar, mak long ipar, mak ngah ipar dan sebagainya. 12. Gelaran pergaulan bebas Biasanya Cik digunakan untuk perempuan yang belum berkahwin, manakala Encik untuk lelaki sahaja.

13. Gelaran pergaulan tak bersahaja ( formal ) Tuan digunakan untuk lelaki yang lebih tinggi pangkatnya daripada diri sendiri, dan orang lelaki yang bergelar haji, Doktor, Profesor dan Syed. Encik boleh digunakan untuk orang lelaki yang lebih tinggi pangkatnya daripada diri sendiri seperti Encik Ahmad. Puan Untuk perempuan yang sudah berkahwin atau mempunyai kedudukan yang lebih tinggi. Saudara digunakan untuk orang lelaki yang sama umur dengan diri sendiri atau lebih muda, dan hubungannya belum rapat dengan diri sendiri atau digunakan dalam rujukan

Saudari digunakan untuk permpuan sahaja dalam kontes yang sama dengan penggunaan gelaran saudara. Tetuan hanya digunakan dalam surat rasmi yang ditujukan kepada para pemilik atau pentadbir Syarikat perniagaan ( termasuk syarikat guaman ) seperti : Tetuan Syarikat Sinaran Sdn. Bhd. ) 14. Gelaran Warisan Contoh Raja ( Perak, Selangor ), Pangeran, Pangeran Anak, Pangeran Muda( Brinei )Tengku( Kelantan, Pahang, Kedah, Terengganu )

Gelaran keturunan orang orang besar: Megat dan Puteri ( Perak ), Nik(Kelantan ), Wan( Kelantan , Terengganu ), Abang ( Sarawak ), Datu( Sabah), Awangku, Pangeran, dan Dayangku(Brunei ), Tan ( Kedah ) dan Tun ( Terengganu ) Gelaran warisan kepada keturunan nabi Muhamad s.a.w seperti syed atau sayid bagi lelaki dan Syarifah bagi perempuan. Sesetengah pihak mengatakan bahawa gelaran Syarif, Syekh dan Siti juga tergolong ke dalam gelaran jenis ini. Gelaran warisan daripada keturunan yang berasal dari luar Malaysia seperti Raden ( Jawa ), Daeng ( Bugis ), Sidi, Sutan(Minangkabau ), Teuku

15. gelaran kurniaan, tun, toh Puan, Puan Sri, Datuk ( Datuk Seri, Datuk Paduka, Datuk Setia), Datuk ( satuk patinggi, Datuk Amar ), Datin Paduka( gelaran yang dikurniakan oleh kerajaan negeri Selangor ), Toh Puan( isteri kepada datuk di Terengganu ) Pendeta Zaaba ( gelaran kurniaan yang diberikan oleh pertubuhan seperti Kongres bahasa Melayu Ketiga ( 1956 ). Gelaran Bapa kemerdekaan kepada Tunku Abdul Rahman Putra Al Haj ) 16. Gabungan Gelaran: a) kekeluargaan + keagamaan, Pak Haji b) Pergaulan tak bersahaj ( kecuali saudara + keagamaan Tuan Haji c) Kekeluargaan +warisan( hanya Ungku , Engku, Wan, Nik) Pak Ungku, Mak Ungku, Mak Wan, Pak Nik ) d) Pergaulan Tak Bersahaja + Keagamaan +Warisan(hanya Nik ). Contoh: Tuan Haji Nik. e) Warisan ( kecuali Nik) + keagamaan + Raja Haji f) Kurniaan Kerajaan + Akademik / Ikhtisas + warisan + Keagamaan Tan Sri , Prof. Raja Haji Osman.

17. Rujukan hormat Orang yang Disapa Yang di-Pertuan Agong dan Raja paduka Permaisuri Agong Sultan, raja, Sultanah, Tengku Ampuan, Raja Permaisuri Balu Raja Raja Muda, Tengku Mahkota Teramat Yang Maha Mulia Duli Yang Teramat Mulia atau Yang Rujukan hormat Kebawah Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka Baginda Duli Yang Maha Mulia

Mulia
Kerabat Diraja Karib Bergelar Warisan Perdana Menteri, Timbalan Perdana Menteri, Menteri Besar, Ketua Menteri Yang Amat Mulia Yang Mulia Yang Amat Berhormat

Menteri, Ahli Parlimen ,Ahli Undangan Negeri ( Wakil Rakyat ) Wakil rakyat yang mempunyai gelaran Tengku atau Raja

Yang Berhormat

Yang Berhormat Mulia

Tun, Toh Puan

Yang mempunayai gelaran kurniaan Kerajaan( selain Tun dan Toh Puan atau/ Dan gelaran ikhtisas yang formal Ketua Hakim Negara Ketua Polis Negara Hakim, Kadi Mufti dan Pemimpin Islam Ketua Jabatan tanpa gelaran

Yang Amat Berbahagia

Yang Berbahagia

Yang amat Arif Yang amat Setia Yang Arif Sahibul Samahah Yang Berusaha