Keops Piramidi

Keops Piramidi ya da dier adyla Byk Piramit, Giza Platosu'ndaki dier sekiz piramidin arasnda yaklak 30'uncu enlemde Nil Nehri'nin deltas zerinde bulunmaktadr. Keops Piramiti (Khufu Piramiti, Byk Piramit), gnmzde Msrn bakenti Kahire'nin bir paras olan Gizeyi (El Giza) evreleyen antik Gize mezar kentinde bulunan antsal piramitten en eski ve en byk olandr. M 2551-2560 yllar civarnda yapld sanlan bu antsal kompleks, Dnyann yedi harikasndan biri olup, bu yedi harika iinde gnmze kadar ulaan tek eserdir, varln gnmze dek hemen hemen tam olarak srdrebilmi olandr. Msrllar'n mimari baarsnda yksek bir noktay gstermektedir. Asl ad Khufu Piramidi olan Giza, Eski Yunancada Herodotosun deyimiyle Kheops olarak bilinir. Khufu adn dnemin firavunu olan ve ad Tanr Khnum(Nil nehrinin kayna) beni korusun. anlamna gelen Firavun Khnum-Khufudan almaktadr. Firavun Khnum-Khufu, Eski Msrda drdnc hanedanda, . 2551 ile 2528 yllar arasnda hkm srm olan firavundur. Gizadaki byk piramidin yapmn balatan ve babas Snefruyu taklit eden Firavun Khufudur. Keops iin mezar olarak ina edilen piramidin inasnn 30 yl srdn sylyor, Herodotos. Yer alt odalar ve ta ekmek iin yollarn yapm on yllk emee mal olmu; piramit iin de ayrca 20 yl harcanmtr. Piramidin kenar uzunluu aa yukar 230 metreydi ve M.S 1889da Fransada Eifel Kulesinin inasna kadar Dnyann en byk, insan eliyle yaplan eseri kabul edilirdi. Antik Msrllar, kendi zamanlarndaki uygarlklar iinde en geni kaytlar tutuyorlard. Ancak Giza'daki piramitler tuhaf sessizliklerini korumaktadrlar. Ne koridorlarn dolduran hiyeroglifler, ne de herhangi bir kayt, nasl ina edildiine dair bilgi vermektedir. Elimizdeki en eski bilgi, Yunanl tarihi Herodotus tarafndan verilmitir. Bu metin, Byk Piramit tamamlandktan yaklak 2000 yl sonra M.. Drdnc yzylda yazlmtr. Sylediine gre Firavun Keops iin ina edilen bu piramit, 100,000 insann yirmi yllk emei sonucunda ortaya konmutur. Herodotus'un kaynaklar, bilgilerini uzun zamanlar boyunca kuaktan kuaa aktarm olan Msrl rahiplerdi. Keops, M.. 2613'de balayp M.. 2465 ylnda son bulan 4. Hanedan'n krallarndan

biriydi. Byk Piramit'in yapmnn yaklak M.. 2494 yllarnda tamamland sanlmaktadr. Robert Bauval ve Adrian Gilbert, The Orion Mystey (Orion Gizemi) adl kitaplarnda bunu M.. 2450 olarak vermektedirler. Kral'n Mezar Odas'nn kuzey ekseni, Draconis yldzna bakmaktadr. Bauval'a gre, bu piramidin yapm tarihini gstermektedir. Keops'a ait fazla bilgi yoktur. Bu krala ait sadece 7.6 cm. boyunda fldiinden yaplm bir heykel bulunmutur. Herodotus, onun insanlarn ant tamamlamak iin inanlmaz basklarla almaya zorlayan bir tiran olduundan bahseder. Kendi kz bile yapnn tamamlanmas iin para kazanmak zere fahie olarak alarak kendini feda etmek zorunda kalmtr. Ama btn bunlar saf bir tarihiyi kandrmak iin dzenbaz bir rahip tarafndan uydurulmu masallar da olabilir. Yapm Tarihi: M.. 2589-2566 Ta Bloklar Toplam: 2,300,000 adet civar Taban: 13 akre, 6,105,000 m2, veya 7 ehir blou. Herbir blmn boyu orijinal olarak 230 metredir, ancak bugn dtaki ta kaplamalarn yok olmas nedeniyle 227 metreye dmtr. Toplam Arlk: 6.5 milyon ton Herbir Ta Bloun Ortalama Arl: 2.5 ton, Kral Odas'nn tavannn yapmnda kullanlan byk bloklarn arl 9 ton civarndadr. Ykseklik: Orjinal olarak 146.5 m yksekliinde, ancak bugn 137 m. Eimi: 51 derece 50'35" Yap Malzemesi: Kireta, granit

KEOPS KRAL ODASI

Uzunluk: 5.8 metre Genilik: 5.2 metre Ykseklik: 10.8 metre Bu blm, Kral Keops'un mezarnn bulunduu odadr. Bu dini blmde bulunan her ey Kral'n isteiyle byk bloklar halinde krmz granitten yaplmtr. Keops'un mezar ve sahip olduu kiisel eyalar, arkeologlar buraya ulamadan ok nce yamalanmtr. Kral Odasndaki baz devasa ta bloklarn arl 9 tona ulamaktadr. Piramitin zirvesinden 95 m aadaki bu oda, baz uzak yerlerden gelen ziyaretilerin mola verip

yannda meditasyon yapabilecei dikkate deer bir alandr.

Keops Byk Galeri

Uzunluk: 49 metre Genilik: 3 metre Ykseklik: 11 metre Ykselen Koridor'un kiiyi hapseden dar snrlar boyunca trmandktan sonra, bu koridorla ayn eime sahip, Byk Galeri'nin Kral Odas'na gtren yolu boyunca geni alanlarnda ayakta durulabilir. Koridor, mkemmel bir dikdrtgen biiminde deildir, prtkl gen eklindeki tavan aty snrlar. Galerinin st blmnden itibaren, u anda ziyaretilere kapal olan Kralie Odas balar.

KEOPS BTMEM ODA

Uzunluu, genilii ve ykseklii deikendir. Keops Piramiti'nin altnda yer alan bu kmaz oda, yayla yzeyinin 30 metre altndadr ve ziyarete kapaldr. erdeki oksijenin yetersiz olduu bu yerin stnde; 6,5 milyon ton arlnda 2,3 milyon adet ta blok bulunmaktadr. Kral Keops'un orijinal mezar olarak dnlen blmn yapm iin, iiler bu blmden kiretalarn kesip alarak tamlardr. Msr bilimciler, odann tamamlanmam olduuna inanmaktadrlar; nk Kral Keops birdenbire mezarnn piramitin st blmlerinde olmasna karar vermi ve iilere burann yapmn durdurmalarn emretmitir. Kefren Piramiti de benzer bir ekilde bitmemi bir yeralt mezar odasna sahiptir.

BYK PRAMT'N LLER

Byk Piramit, kenarlar pusulann drt temel ynne uzanan neredeyse tam bir karedir; kuzey, gney, dou ve bat. Azami sapma 0.058 derece veya 3.5 dakikadr. En doru aratrmalardan biri, 1925'de J.H. Cole tarafndan yaplmtr. Bize aadaki plan llerini sunmaktadr: Gney kenar = 230.454 metre (6 milimetrelik sapma olabilir) Kuzey kenar = 230.251 metre (10 milimetrelik sapma olabilir)

Bat kenar = 230.357 metre Dou kenar = 230.391 metre Drt kenarn uzunluunu topladmzda, 921.453 metrelik uzunluu bulmaktayz. Ekvator'daki her bir derecelik enlem, 110,573 metredir ve bu da her bir dakikalk kavisin 1842.88 metre olduu anlamna gelir. Bu Byk Piramit'in evresinin neredeyse tam olarak iki katdr (921.453 x 2 = 1842.906 metre). O halde, drt kenarn toplam bir ekvator enleminin yars demektir. Hata pay sadece on milimetredir. Bylesine bir dorulukla, bir balant olduu kabul edilebilir. Piramit tamamlandnda ykseklii 146.59 metreyi bulmaktayd. st ksmlar u anda kayp olduundan u anda 9.5 metre kadar ksalmtr. Ama ilk ina edildiinde, Byk Piramit'in ykseklik oran 7:11'di. Bu orann baz nemli geometrik zellikleri vardr. Hem pi (Fi) hem de Yunan harflerinden biri olan Phi () iaretinin, yani altn anlamn formldr.

PH VE P
Altn anlam orants, Yunan mimarisinde yaygn biimde kullanlan geometrik bir yapdr. Ayrca bir talyan matematikisi olan Fibonacci'nin adn alm olan bir say dizisinin doal orandr. Bu seri, bir nceki saynn toplamn vererek yle devam eder: l, 1,2, 3, 5, 8, 13, 23, 34, 55, 89, 144... (rnein; 1+1 = 2; 2+1 = 3; 3+2 = 5 vs.). Doal dnyada, bu seri dier eyler arasnda ayieinin spiral ekirdek kalbnda grlebilir. Sayldnda, Fibonacci serisindeki saylar vererek devam edecektir. Altn anlam veya phi (), Fibonacci serisindeki bir saynn kendisinden nceki sayya blnmesinden elde edilir. Seride giderek ykseldiinizde, bu phiye giderek artan bir doruluk verecektir. rnein; 144/89 = 1.6179775... Bu da pi says gibi grnr bir tekrar olmadan sonsuzlua uzanan ondalk rakamlar karacaktr. Ancak, phi genellikle 1.618 olarak kabul edilir. Bu oran geometrik olarak uygulamann en temel yolu, ikiye bir drtgen olarak kullanmaktr. Pi says, bir dairenin farkl zelliklerini hesaplamak iin kullanlr. Antik Msr'da bu rakam 7/22 olarak ifade edilirdi. Gnmzde drt haneli ondalk say kullanldnda 3.1416 olarak kabul edilmektedir. Byk Piramit, hem phi hem de pi saysn barndrmaktadr. lk olarak, piramitin drt kenarnn uzunluunun toplam, yarap yksekliine eit olan bir dairenin evresine denk gelmektedir. Bu, taban kenarn 7:11 oranyla gsterilebilir. Bir dairenin evresini hesaplama forml 2r dir. Burada yarap (r) 7 birimdir ve 'yi 7/22 olarak alyoruz. 2 x (22/7) x 7 = 44 birim. Her bir kenar 11 birimse, drt kenarn toplam yle olacaktr: 11 -f- 11 -f- 11 + 11 = 11 x4 Yani yine 44 birim.

Altn anlam oran, phi, piramitin taban uzunluuyla eik kenar arasndaki orantda bulunabilir. Pisagor teoremine gre, hipotensn (burada eik kenar) karesi, dik kenarlarn toplamna eittir; dier bir deyile, ykseklik ve tabann yarsna. Hipotensn ya da eimin uzunluu Buradaki formln kare iaretiyle yazlmas gerekiyor. 5.5 ve 8.9022 saylarn 10 ile arparsak, 55 ve 89.022 saylarn buluruz. Ondalk ksmlarn da atarsak, Fibonacci serisindeki iki ardk sayy elde ederiz: 55 ve 89. Bu durumda da taban uzunluunun yars ve eim, altn anlam oranna uygundur. Elbette ki bu balantlar antik Msrllar'n gznden tamamen kam olabilir. Byk Piramit'in 7:11 oran tamamen farkl nedenlerden dolay seilmi olabilir. Ama piramidin tasarmndaki dzenlilik ve kesinlik, mimarlarn ina ettikleri eylerde bu oranlara nem verdiklerini gstermektedir.

ODALAR
Byk Piramit'i esiz klan ey, piramidin kendi gvdesi iinde yeralan i odalardr. Dier piramitlerin ounda prensip olarak nce daireler yeraltna ya da zemin seviyesine yaplm ve piramitler bunlarn zerine ina edilmitir. Sadece Dahshur'daki Kuzey Piramidi'nde zemin seviyesinin zerinde daireler bulunmaktadr. Ama bunda da, piramidin gvdesi iinde yer alan, zemin seviyesindeki dier dairelerinden birinden kk bir koridorla ulalan kk bir odacktr. Byk Piramit'in bir yeralt dairesi bulunmasna karn, ana odalar ve galerileri piramidin kendi gvdesi iindedir. Bu odalarn konumu ve dier mimari zellikleri, havalandrma kanallar olduu dnlen koridorlar gibi, Byk Piramit'in firavunun mezar olmaktan te bir fonksiyonu olduu sylentilerinin kmasna neden olmutur. Marlborough Downs'da yaptm aratrmalara gre, bu zelliklerin bu ekilde konumlandrlmasnn ayn zamanda geometrik nedenleri de vardr.

na malzemeleri
Byk Piramit bir ana kayann zerine ina edilmitir, yap 2.3 milyon kireta (kalker) ta bloktan oluur. Bu ta bloklarn ou muhtemelen civardaki bir ta ocandan getirilmi ve kaplamada kullanlan Tura kireta Nil nehrinden tanm olmaldr. Piramitte kullanlm en byk talar olan kral odasnn granit talar ise blgeye 500 milden fazla bir uzaklkta bulunan Aswandan getirilmi olup, arlklar 25 ton ile 85 ton arasnda deimektedir. Geleneksel olarak eski Msrllar ta bloklar kayadan ekile takozlar akma ve slatma yntemlerini kullanarak koparrlard. Kayaya aklan takozlarn says artnca ta blok atlayan kayadan koparlrd. Bylece koparlp kesilen ta bloklar gemilerle Nil Nehrinden tanrd.[18] Keops'un inasnda kullanlan 3 milyon kayann her birinin ktlesi 2,5 ton arlnda. Kayalarn her birinin yukar tanmas iin yzlerce insann aralksz olarakalt sanlyor.Merdivenlerin inasnda bakr ve ta aletler kullanlm Keposun kayalar ise rampayla tanm. Piramidin inas tamamlanrken yapnn d ksm eik yontulmu, son derece iyi perdahlanm beyaz kiretandan kaplama talaryla kaplanmtr. Bunlar yapnn

yzeylerine gereken eimi (eski Msr'da eim lsn belirten seked birimiyle 5 1/2 palm) verecek ekilde zenle kesilmi ve yerletirilmitir. Yapnn orijinal hali gnmzdeki gibi deildi. M.S. 1300 ylnda meydana gelen byk bir deprem, kaplama talarnn belli bir ksmn yerlerinden etmi ve den talar Bahri Sultan An-Nasir Nasir-ad-Din al-Hasan tarafndan 1356da tanp Kahire yaknlarndaki kale ve camilerin yapmnda kullanlmtr. Gnmzde Byk Piramidin bu yaplarda kullanlm szkonusu talar halen grlebilir durumdadrlar. Ayrca, sonraki dnemlerde blgeye gelmi kaiflerin raporlarna gre, sonraki kmelerde de piramitten byk talar kopmutu ve bunlar piramidin dibine derek bir moloz yn oluturmutu. Bu molozlar sonradan kazlar srasnda arkeolojik sit alannn temizlenmesi amacyla alnp uzaa atlmtr. Bununla birlikte kaplama talarndan piramitin temele yakn ksmlarndaki bazlar varlklarn gnmze kadar srdrebilmitir ,halen grlebilir durumdadr ve bunlar, piramidin yapmnda gsterilen hassas iilik ve ustalk hakknda yzyllarca aktarlagelmi sylentileri kantlamaktadrlar.