Professional Documents
Culture Documents
. .
2010
,
(Fe3O4), ,
,
, ,
.
.
19
,
. Oersted Ampre
. Ampre 1821
,
. Maxwell
1871 .
20
Einstein
Minkowski
,
,
, .
,
, , ..
.
,
.
.
.
,
.
,
.
SI,
centimeter gram second (cgs)
.
-
. .
Michell
1750 Coulomb 1785,
.
(pole strength) p
F
p1 p 2
r2
Coulomb ,
.
( ).
.
.
,
,
. cgs
,
F
p1 p 2
r2
4
r cm F dynes.
.
, dyne
cm.
cgs.
SI
1/40,
F=
p1 p 2
(SI)
4 0 r 2
1
0 4 x 10-7 weber/ampere
meter (Wb/Am). SI Newton
(N) 1 newton = 105 dyne (dyn).
,
,
. ,
F= (
p1
)p 2 Hp 2
r2
p1
r2
,
dyne .
,
,
, .1.1.
1.1
oersteds (Oe) cgs.
SI ( )
p
4 0 r 2
H dA
A
( ),
A , ,
,
, A . n
,
A= n
,
, .
d A
, . 1.2.
1.2
Gauss ,
Maxwell, ,
.
=
cgs oersted cm2 Maxwell
(Mx). SI
= 0
weber.
,
.
.
=
d
dt
Faraday, .
.
,
( Lenz).
, SI
weber, sec,
volt ,
.
1820, Oersted ,
.
, .
,
, ,
, ,
.
(1821) Ampre ( )
( ,
) .
( , ,
).
( , + -)
,
, .1.3.
, Ampre
,
, (molecular
currents). ,
7
100 .
() .
1.3
:
ampere
1/2 amperes meter .
Ampre
, .
Ampre
,
,
, , .1.4
1.4
(integral form) Ampre SI
H dl = I
C
C, , d l
C, dl
C .
Ampre,
.
Maxwell 1861, (displacement
current).
Ampre
.
Biot Savart
Ampre (
) Biot Savart.
d
,
H
d l
1
dH =
Idlxr
4 r 3
r
, .
Biot Savart
dH =
1
Idlxu
4 r 2
u
, .
S.I.
0.
,
.
Ampre.
.1.4.
(
), H
.
H dl = 2 H = I
C
H=
I
2
Biot Savart
. 1.5.
d =
1
1
Idlxu =
I dl u sin
2
4 r
4 r 2
d l u , (90 + ). ,
1.5
dH =
1
1 rd
dl sin(90 + ) =
sin(90 + )
2
4 r
4 r 2 cos
dl = r d/cos
sin (90 + a) = sin90 cos + cos90 sin = cos r = /cos,
I cos 2 d
cos d
dH =
cos
2
2
4 cos
4
H=
/2
/2
cos d
sin/ 2/ 2
Ampre.
.
.
.
.
10
,
, .1.6.
1.6
F p H ,
p sin
l
l
p H sin (pl) H sin m H sin
2
2
m = p l .
,
mIA
SI A m2.
,
:
1) , ,
m
2)
, m .
.1.7.
1.7
11
, . , (
ergs) d
l
dE = 2(p H sin) d m H sin d
2
m H sin d = - m H cos = - m H
/2
cgs. SI
= - 0 m H
12
,
.
.
H ,
B . H
B . ( ) B
H ,
. B H ( cgs)
B = H + 4 M
M .
m
emu
M=
V cm 3
M
() ,
,
. cgs
emu/cm3 gauss.
SI B , H M
B = 0 ( H + M )
0 . M
H (/m) 0
B
. , = /, =
/ . ,
.
13
.
, ,
.
.
.
.
,
, (.. a Al)
(.. MnO FeO).
.
,
.
,
, , ,
.
. ,
,
,
. -
. .2.1
.
2.1
, ,
.
14
M emu
H cm 3Oe
. (
, = / emu/g Oe
).
=
B gauss
(
)
H Oe
.
,
.
= + 4
( cgs)
= 1 + 4
SI
henry/m.
SI
1+
0
. .2.2
.
2.2
15
-, -,
.2.2 ().
.
.
,
.
.
.2.2 ()
.
. 2.2 ().
. , ,
. ,
. ,
.
.
,
.
,
. ( )
.2.3
.
0 ,
. ,
, = + 4.
s
s
.
2.3
16
,
s r . ,
c.
.
( ).
,
.
.
,
.
. ..
,
.
.
17
Ampre
.
.
, () .
.
,
,
, .
Schrdinger
Schrdinger.
,
.
, ,
.
Coulomb
e2/40r, e 0
(electric constant, dielectric constant of
vacuum permittivity of free space or vacuum).
, Schrdinger =
2 2
e2
2m e
4 0 r
me
1 2
1
1
2
2
r
sin 2 2
r r r r 2sin
r r sin 2
2
( Laplace)..
( )
nlml(r,,) = Rnl(r) Ylml(,)
18
Coulomb,
,
r
. n, l, ml
. ,
r
2
nlml (r, , ) .
Laguerre Rnl(r),
n l. Laguerre
.
n
Rnl (r)
1
0
1
0
1
0
2e r / 0
1
r
2 - e r / 2 0
2 2 0
3
2 6 0
e r / 2 0
l = 0
( s ) n = 1,2,3 l = 1 ( p ) n = 2 3
.3.1. , n
. ,
( (nodes)
) n l 1.
3.1
lml(,), l ml
19
.
.
lml (,)
l
0
ml
0
1 1
2 3
-1
1 1
2 3
1
2
1 1
2 3
1
cos
sin e i
sin e-i
n, l ml
Schrdinger
. n l
ml .
n = 1
l = 0.
Schrdinger ,
:
n = 1, 2, 3, .......
l = 0, 1, 2,........n 1
ml = - l, - l+1,........l 1, l
, .
.
n
n
.
me e4 1
En
2 2 2
32 0 n
20
me , e 0
.
n
.
n = 1 .
( ),
n (shell).
n n2 ,
.
n
, ,
l ml.
l
( ).
L l(l+1)
l 0,1,2,3,(n-1),
n
.
l ,
(orbital). l=0 s ,
,
. l=1 p ,
( ) , l=2
d .
n
, l.
,
.
ml
ml
l +l,
ml .
,
p (l =1) + , 0 - , . 3.2.
21
3.2
l(l+1) 2 .
(precession) .
, ,
,
n.
,
Schrdinger ,
.
,
n l. , l (
)
1s;2s,2p;3s,3p,3d;4s,.
,
, .
l
l.
22
Zeeman
,
.
m
H
= -0 mH
m = A
.
v,
e
, t = S/v t= 2/v. ,
=
ev
ev
2
2
,
,
( ,
).
= 2,
m = IA =
e v
ev
2
2
.
= mev
ml ,
mev = ml
23
v=
ml
me
= 0
e
ml H = 0mlH
2me
B = e /2me Bohr
.
B = 9.274x10-24 J/T ( m2)
,
.
Zeeman,
, .
,
. ,
v m
m=
e
ml ml
2me
ml
.
.
.
m = l(l+1)
:
ml,
L l(l+1) .
m = l(l+1) ,
-ml.
.3.3
,
Zeeman.
24
3.3
, s p.
. ,
p ,
.
, n, l ml ,
,
() .
Schrdinger,
() , Dirac,
1928 ,
. Dirac
,
, ,
.
s .
s s(s+1)
3
2
L.
ms ml. ,
e 1/ 2 , +1/2.
o o ,
, .3.4
25
3.4
,
m = - gems
ge = 2.002319 ge .
2,
Bohr . ge
,
Zeeman, .
Pauli
Pauli
. ,
( n, l, ml, ms).
1925 Pauli
. ,
( ). ,
, , ,
, , e3 .
,
.
,
. ( )
.
, .
, (
26
) ,
,
,
.3.5.
3.5
.
4,
,
.
,
, l s
, ,
.
, .
Russell Saunders
. ,
,
,
.
,
l1 l2 .
L
L = l1+l2, l1+l2-1,.., l1 l2
, l1=1 l2=2,
L
L = 3, 2, 1
27
,
l ml = -l,
-l+1l, L
ML, L, -L+1,.L
.
,
S
S = s1+s2, s1 s2
S = -S, -S+1,.,+S.
S = 1 MS = -1, 0, +1
S = 0 MS = 0.
.3.6.
3.6
, (
)
J = L+S, L+S-1,. L-S
J 4
MJ -4, -3,.0,..,4.
J J(J+1)
J .
28
Russell-Saunders.
:
1) H J,
L S L
S.
2) L, S, J
.
, L, S, J
.
, ,
.
.
Hund
Friedrich Hund ,
. Hund ,
, Russell Saunders
.
Hund
S. (
) ,
.
.
, Pauli,
,
Coulomb .
,
L. ,
(
) , ,,
. ,
, L .
Hund , ,
,
J (. J = L-S ).
, , J (.
J = L+J ) .
,
.
Mn2+. 3d
3d ,
, S =5/2.
ml = -2, -1, 0, +1, +2 ,
.3.7 ml , o
29
3.7
, L = 0,
, J = S = 5/2.
jj
Russell Saunders
, (actinides),
. i
, li si
ji
j i = l i + si
ji
J
J=
jj
L, S.
,
J .
Zeeman
Zeeman,
(.. Ca Mg).
Zeeman,
.
,
.
ge .
ge 2 1,
J m
, .3.8. ,
, ( ()
), S, L J
J.
30
3.8
m = -g J
g=1+
, Land J = J, J-1,.,-J
, J
.
m = g
J(J+1)
.3.9
, g ,
L, S J L J
. , ,
J = 0 ( )
J = 1 ( ).
.
,
.
. L S
J,
, . 3.10.
31
3.9
L S L
S
, . 3.10. ,
3.10
S = 0, ms = 0, L = 1 ml = 0, 1,
Zeeman. Paschen
Back.
32
, .
( )
.
, .
( )
, ,
. ,
, ,
, .
, .
,
, , ( )
, .4.1.
,
(
, ). Bi
, ,
.
4.1
, ,
.
Lenz ,
,
. , ,
.
,
33
, ,
, .
, = /,
.
,
.
. Langevin,
(
),
. SI
cgs .
,
, .4.2.
4.2
(
),
,
.
,
, (
Faraday Lenz).
E ,
. ,
Faraday :
( Introduction to
Electrodynamics, D.J. Griffiths, . 301 310).
E
Faraday
34
d
= E dl =
C
dt
.
r,
= 2r =
d
dt
. m
( m = I A )
.
,
, Faraday,
, .
, ,
. ,
.
,
eEr dL/dt.
dL
e d er 2 0 d
eEr
dt
2 dt
2 dt
= , = r2
= 0, .
,
e r 2 0
L =
2
,
e/2me . ( L = mev =
ev/2, m = IA = -eL/2me). ,
m =
e
L =
2m e
e 2 r 2 0
H
4m e
35
. ,
. , ,
,
.
. ,
r ,
r
.
2/3. ,
, r 2
.
m = -
Ze2 r 2
av
6m e
,
,
. ( /,
= 6,02252x1023 mol-1 Avogadro (
), ).
,
=
N 0 e2 2
M
r
H
6m e
av
( SI). ,
. ,
r 2
av
, .
10-6,
,
10-3 10-5.
cgs
emu/cm3 Oe.
NZe2 2
r
6m e c 2
av
36
, .
, ,
,
.
(molecular orbital theory
(MO)), ,
,
, ,
, .
, i
i =
c
r
i ci ,
.
.
(bonding orbitals),
(antibonding orbitals) (non - bonding
orbitals).
.
.
( )
,
, .
: H2
: 1s,
1s ,
.4.3(a).
, ,
.4.3.
1s*, 1s
,
.4.3(b).
, , .4.3(c).
37
4.3
2 ,
.
, , ,
.
, .
.
, , -
( ),
.
,
.
, .
,
(
). ,
,
.
,
.
, SiO2 (silica)
surfactants .
38
4.4
. 4.4
(TEM) ,
.
10 nm.
(mesoporous material),
2 50 nm.
( IUPAC)
(microporous materials), 2 nm
(macroporous materials),
50 nm.
Surfactants ( surface active agents), ,
, ..
.
.
. ,
,
, c (critical transition
temperature), . 4.5. Tc
()
-1.
,
,
.
.
.
39
4.5
Meissner
, , ,
, Tc
, .4.6.
4.6
= 0(+) = 0, = - = / = -1 ( SI)
= 0 (1 + ) = 0,
. Tc
.
Meissner
. ,
( Lenz)
,
.
.
130 (
Tc).
40
Tc
()
. ,
Hc.
,
Tc,
.
,
Hc.
, .
( c)
.
.
-1 c.
. ,
.
,
Tc,
(vortex state),
c1, . 4.7,
.
,
, ,
.
,
.
,
4.7
(vortex lattice Abrikosov vortex, Abrikosov, Nobel 2003).
. 4.8
41
4.8
c1
Hc2 . c2
.
c2
.
(superconducting quantum
interference devices SQUIDS)
5x10-18 T . Josephson,
.
,
. ,
.
,
Nb3Sn,
,
.
,
(magnetic resonance imaging, MRI).
42
,
,
.
,
.
,
kT
(kT ~ 0,025 eV T = 300 K),
, 5.1().
, ,
. .5.1().
5.1
.
,
d
. ,
.
.
f , f
.
() , 2.
( )
Curie,
.
, = /
. 10-3 10-5.
,
1 ,
0 ( SI
0
, 0.
43
.
Langevin,
.
.
, Pauli,
( ).
Langevin
Langevin
,
, .
,
,
.5.1().
, ,
.
Boltzmann e -E/kT.
, +d
dA = 2r2 sind
.2.1. ,
.
5.2
,
= -0 mH = -0mH cos. ,
+d
mHcos/kT
e 0
sind
0 ,
p()
+d
44
p() =
e0 mHcos/kT sin d
0 mHcos/kT
sin d
mcos
0 mHcos/kT
sin d
kT
mH
= m coth 0
= Nm L()
kT 0 mH
5.3
, .. ,
,
m
.
,
. Langevin
Taylor
45
L() =
3 25
.....
3 45 945
,
,
( )
=
m m 2 0 H
=
3k T
3
, .
M Nm2 0 C
=
H
3kT
T
C = Nm20/3k . Curie,
.
(J ), .
,
2J+1
2J+1 1
coth
coth =
= 0 g J
2J 2J
2J
J
= 0 g J J()
J() Brillouin,
Langevin, J . Brillouin
Taylor
J+12 J 2 J+1
J+1
-
3 ....
J() =
3
3J
90J
= 0 J g /kT (! = 0mH/kT
Langevin. g Land).
Taylor
=
0 g 2 J(J+1) 2 C
3kT
T
46
,
0 g 2 J(J 1) 2
2
C=
0 m eff
/3k
3k
J(J+1)
meff = g
Curie Weiss
Curie, ,
, Curie Weiss
=
C
T-
, Curie Weiss
() ,
Curie, TC, ,
.
Curie
,
. Weiss 1907
Curie Weiss
,
(molecular field).
,
,
.
.
Weiss
W =
. , ,
Htot = H + HW
=
M C
H T
47
Htot = H + M
M
C
H M T
CH
T - C
T -
Curie Weiss.
= , ,
().
.
.
Weiss.
TC
. TC
HW .
TC 0W
kTc. Fe TC
1043 , Co 1394 K Ni 631 K. ,
TC = 1000 K, HW ~ kTC/B0 ~ 10-16103/10-20 ~ 107 Oe =
109 A/m, .
Weiss
Curie
.
Langevin Curie Weiss
.
, .
,
.
, Langevin
.
m .
Land g J,
48
, , m =
g J(J 1) . , ,
. ,
5.1. ( Eu3+)
.
Eu3+
, g J(J 1) = 0, J = 0,
. , 0
, ,
( ).
(first order perturbation theory).
, 0,
, . ,
,
.
van Vleck .
,
.
5.1.
.
m/
g J(J 1)
Ce3+
4f15s25p6
2,54
2,4
3+
2 2 6
Pr
4f 5s 5p
3,58
3,5
3+
3 2 6
Nd
4f 5s 5p
3,62
3,5
Pm3+
4f45s25p6
2,68
3+
5 2 6
Sm
4f 5s 5p
0,84
1,5
Eu3+
4f65s25p6
0,00
3,4
3+
7 2 6
Gd
4f 5s 5p
7,94
8,0
Tb3+
4f85s25p6
9,72
9,5
3+
9 2 6
Dy
4f 5s 5p
10,63
10,6
3+
10 2 6
Ho
4f 5s 5p
10,60
10,4
Er3+
4f115s25p6
9,59
9,5
3+
12 2 6
Tm
4f 5s 5p
7,57
7,3
Yb3=
4f135s25p6
4,54
4,5
,
,
. 5.2
, ,
.
,
.
(quenching of the angular momentum)
49
(crystal field), ,
, .
.
3d
LS. 3d
, ,
.
5.2.
.
m/
g J(J 1)
g S(S 1)
Ti3+, V4+
3d1
1,55
1,73
1,8
3+
2
V
3d
1,63
2,83
2,8
Cr3+, V2+
3d3
0,77
3,87
3,8
3+
2+
4
Mn , Cr
3d
0,00
4,90
4,9
3+
2+
5
Fe , Mn
3d
5,92
5,92
5,9
Fe2+
3d6
6,70
4,90
5,4
2+
7
Co
3d
6,63
3,87
4,8
Ni2+
3d8
5,59
2,83
3,2
2+
9
Cu
3d
3,55
1,73
1,9
,
.
, 4f
5s, 5p 6s ,
LS. , L
S
J .
Pauli
Langevin
, ,
.
. ,
. ,
, ,
Langevin, .
Pauli.
, .
50
( )
e2
U(r) =
4 0 r
. 5.4
5.4
,
,
, .5.5,
,
1 mee4
n = 2
n 32 2 02 2
.5.4
2 2 n 2
n =
2m e L2
. 5.5
51
5.5
.
. . 5.6 ,
,
.
,
. . 5.6 n = 3
, , . Pauli
5.6
, .
, ,
, .
, .5.6,
,
, .5.7.
52
5.7
.5.7 (
) ,
.
, .
.
.
Na
.5.8. ,
a,
. Na
1s, 2s 2p
3s. 3p .
,
.
, 3s 3p
, .
.
53
5.8
,
,
. .
Na 3s ,
3s 3p, .
3s 3p .
.
,
, ,
.
.
,
.
m = - ge ms =
ge = 2,002319, ms = Bohr.
,
Fermi
Fermi, EF.
Fermi
. ,
,
.
5.9.
54
5.9
,
,
. (
,
,
, . ,
.
Pauli,
,
Fermi .
,
,
.
. 5.9, Pauli
, .
,
.
,
, .
, ,
. ,
.
55
,
.
Schrdinger
,
. ,
2 2
2
2
2 2 2 k (r) E k k (r)
2m e x
y
z
L (
)
. ,
k (r) eikr
k
kx ,ky ,kz
2n
L
n . L
, k
.
k(r) Schrdinger
k =
2
(k 2x k 2y k 2z )
2m e
() ,
5.10.
, ,
Pauli
Fermi,
, .
, (
) Fermi.
56
5.10
k
= ( 2 /2me)k2. Fermi F = ( 2 /2me) k 2F ,
kF
4
k 3F ,
3
, .
k (kx, ky, kz)
2/L. , k
(2/L)3. , ,
(
)
k 3
3/ 2
Fermi
V 3
V 2m e E F
3 F
x2
x2 2 k F 2
3
k
3
3 2
2
L
V . ,
( F) (V/32)(2meE/2)3/2.
D(E)
. ,
Fermi,
V 2m e
D(EF) =
2 2 2
3/ 2
E1/2
F
, . 5.11.
57
5.11
3/2
(V/32)(2me/2)3/2=N/ E F .
D(EF) =
3 N
2 EF
Pauli.
. 5.11, , ,
,
, Fermi
(, . 5.11 ).
Fermi . , = 107
A/m
E = + 0 ~ 10-3 eV, Fermi eV,
.
Pauli
,
,
Bohr. ,
m = -gems = . ,
0cos,
. ,
0
, 0.
,
, . 5.11.
,
,
,
Fermi. ( Fermi
, ).
58
0
+ 0.
- 0,
+ 0. ,
E
1 F
D(E 0 )dE
2 -0 B H
E
1 F
D(E 0 )dE
2 0BH
,
,
.
()
,
,
.
=
EF
EF
0 B H
:
+ 0 = +
= - 0 + = 0
= F + = F + 0
E - 0 = E = 0 - = 0
= F - = F - 0
E F 0
F 0
D(E
)
dE
D(E
)
dE
M=
-
2
0
0
D(E+) D(E-) ,
=
F 0
E F 0
D(E) dE
59
20 F, 20 D(EF),
M = 0 2 D(EF)
D(EF)
Fermi
D(EF) =
3 N
2 EF
= 0 2
3 N
2 EF
,
=
M 3N 0 B2
H
2E F
.
Pauli
,
.
Landau
1/3 Pauli.
, ,
=
N 0 B2
EF
SI.
, Na
Al,
.
Pauli
M 0 2 D(EF )
60
=
M
0 2 D(EF )
H
Fermi.
Pauli
.
Pauli T = 0 K,
Fermi,
3N 0 2 3N 0 2
Pauli =
2 F
2kTF
Fermi TF, EF = kTF.
Fermi eV, .. Cu
3 eV,
kTF = 8,61706x10-5xTF = 3 eV
TF = 3,48x104 K
,
Pauli ,
=
0 g 2 J(J 1) 2 0 2
3kT
kT
g ~ 2 J = S = .
3 1
P auli 2 kTF 3 T
= 2,76x10-2 T = 300 K
1
2 TF
kT
Pauli 100
.
Pauli Landau
Landau = -
1
Pauli
3
61
, ,
H Lorentz
F -e[v x H]
, ,
,
. ,
.
Pauli T
>0
Fermi kT.
2
2 kT
2
= 0 [1
] 0 [1
]
6 EF
6 F
= 0 [1+1,37x10-9T2]
0 Pauli T = 0 K.
T.
D(E)
. ,
,
m*e
. ,
, .
Pauli
.
62
Li
Na
K
Rb
Cs
m = M/H
3,60
0,61
0,46
0,20
0,26
Pauli
P
P(cor)
3,83
1,44
4,00
1,12
0,65
0,85
0,59
0,81
0,30
0,49
0,23
0,57
.
3,60
0,42
0,24
0,11
0,23
63
5.12
2
.
,
, .
, ,
(adiabatic demagnetization).
Peter Debye (1926) William Francis Glauque
(1927 ).
. 5.13.
5.13
,
( 4,2 .
1),
Langevin . ,
(.. , Gd2(SO4)3 8H2O)
,
64
,
.
,
,
, ,
G .
,
. , 2 He
. H2
.
,
,
.
, ,
, . ,
(), .
1
.
.
Kelvin ( 0,3 0,0015 ).
.
, ,
(cooperative) , ..
.
Langevin
-
.
65
,
.
,
.
Weiss
, 1907 Weiss
.
,
.
.
,
, Weiss 1907.
Weiss
Weiss
Curie Weiss
=
C
T-
.
Curie TC
Curie Weiss ,
TC. Weiss
TC, TC
,
. HW
,
( )
.
.
,
,
.
66
Weiss. Langevin
= mL()
= 0mH/kT L() Langevin.
. 6.1 = NmL() .
Weiss ,
= HW/, .
H , = 0mHw/kT,
= HW/, HW
,
M=
Hw
kT 1
0m
. 6.1 .
= NmL()
.
6.1
, ,
, Hw
Mspont, ,
.
67
. H = HW,
0 mH W 0 m
kT
kT
kT
=
0 m
,
. , ,
Langevin ,
Mspont.
,
Langevin ,
. . 6.1.
Curie C
,
.
T = TC, . 6.2,
(second order transition) .
6.2
Curie
, Langevin (
1
m), ,
3
68
kTC
1
m
0 m 3
TC =
0 m 2
3k
Curie. , , ,
.
, Curie,
Weiss
3kTC
0 m 2
HW = = m =
3kTC
0m
,
,
.
, . 6.2.
.
, Langevin
Brillouin,
J. ,
3kTC
2
0 m eff
Curie
TC =
meff = g
J(J 1) .
2
0 m eff
3k
69
6.3
. 6.3
/0 ( 0 )
/C Fe, Co Ni ,
Langevin ( ()),
Brillouin J = 1 (b) J = (c). Weiss
J = 1/2.
Weiss
1928 Heisenberg
(many-body problem).
,
.
,
.
(exchange integral)
.
Pauli.
, .
,
Coulomb. , ,
Coulomb. ,
Coulomb .
Coulomb .
70
1 ,
Coulomb
U=
e2
4 0 r
(1,6x10 -19 ) 2
J 2,1x10 -18 J 1,4x10 5 K
10
10
(1,1x10 )(1x10 )
105
.
, ,
.
.
He
He ( ),
1s 2s, ,
, . 6.4. (
1s2,
).
,
= 1 + 2 + 12
1 2
Coulomb
12 Coulomb
2s
1s
parallel
antiparallel
6.4
71
1 =
2 =
2me
2
2me
12 =
12 -
Ze2
4 0 r1
22 -
Ze2
4 0 r2
e2
4 0 r12
r12 .
Schrdinger
.
Pauli.
( )
.
, .
.
,
.
.
,
( )
.
He,
(r1,r2) =
1
2
[1s(r1)2s(r2) +2s(r1)1s(r2)]
1s 2s 1s 2s , r1 r2
1 2 1/ 2
(). , ,
(
) .
,
(r1,r2) =
1
2
[1s(r1)2s(r2) - 2s(r1)1s(r2)]
72
. bra ket,
= (r1 , r2 ) H (r1 , r2 )
=
1
[1s (r1 ) 2s (r2 ) 2s (r1 )1s (r2 )] (H1 H 2 H12 ) [1s (r1 ) 2s (r2 ) 2s (r1 )1s (r2 ) =
2
1
[ 1s (r1 ) H1 1s (r1 ) 2s (r1 ) H1 2s (r1 )
2
1s (r2 ) 2 1s (r2 ) 2s (r2 ) 2 2s (r2 )
1s (r1 ) 2s (r2 ) H12 1s (r1 ) 2s (r2 )
2s (r1 )1s (r2 ) H12 2s (r1 )1s (r2 )
1s (r1 ) 2s (r2 ) H12 2s (r1 )1s (r2 )
2s (r1 )1s (r2 ) H12 1s (r1 ) 2s (r2 ) ]
E1 E 2 K J
+ ,
.
2J ( J ,
) .
J ,
.
1 = 1s (r1 ) H1 1s (r1 ) 1s (r2 ) H 2 1s (r2 )
2 = 2s (r1 ) H1 2s (r1 ) 2s (r2 ) H 2 2s (r2 )
= 1s (r1 ) 2s (r2 ) H12 1s (r1 ) 2s (r2 ) =
= 2s (r1 )1s (r2 ) H12 2s (r1 )1s (r2 )
73
,
,
,
,
. ,
.
, Fe 1000
.
.
,
. ,
, 1 .
Curie Kelvin,
.
He
. ,
,
Pauli.
,
, ,
, .
s1s2 .
Schrdinger Heis= -2 J12s1 s 2
( Heisenberg), J12 . J12>
().
, J12 = 0.
.
,
( ) .
Pauli
Coulomb).
, .
( )
Weiss ,
Langevin
,
.
,
.
, .
74
:
.
Weiss ,
.
.
( ),
, Pauli.
,
,
Hund .
, .
,
(
) .
.
Pauli
.
\ W.
O Stoner
,
,
, .
( ),
2 D(E F ) 1 ( Stoner)
. ( W)
Fermi D(EF).
Cu Zn Stoner.
. 6.5 Fermi
Fe, Ni Co,
. Fermi ,
3d 4s.
Fermi.
(rigid band model)
.
75
6.5
3d 4s,
3d 4s. , Ni 10
, 9,46 3d 0,54
4s. 4s Fermi.
, 4s
,
. , 3d
Fermi.
Fermi ,
.
3d
.
,
. Fermi
3d
.
Pauli
.
.
76
6.6
. 6.6 4s 3d.
4s,
3d. Ni ,
, 3d 5 ,
0,54 . , Ni MS =
0,54 N , Ni .
.
Cu Zn . Cu Fermi
3d. 3d 4s
,
. Zn
.
, Mn, Cr, .,
. ,
, .
Cr, Mn ,
, .
Slater Pauling
Slater Pauling.
1930 Slater Pauling
o
3d 4s
.
Cr Fe
,
Ni Cu.
Fe, Co Ni, Fe
Co, Co Ni Ni Cu. Pauling
. 6.7. .
77
6.7
.
(),
.
(
) ,
.
. ,
.
, Weiss Curie
Curie. (
) ,
.
,
.
,
,
. , ,
f,
. , Ni3Al ,
.
, .
, NdFe14B ,
,
.
78
density functional theory (DFT).
,
.
,
, .
.
, Pauli
Coulomb,
x, y z 3xN .
DTF ,
. ,
(
).
79
WEISS
,
Weiss,
.
Weiss
,
. , ( ),
,
.
Weiss
Weiss
. , , ,
.
. Francis Bitter 1931.
,
, Fe3O4.
Weiss,
. Weiss
. . 7.1
Bitter 1931.
16 .
7.1
, Weiss
.
. Bitter
80
Weiss .
,
.
,
.
Weiss
. ,
,
( Kerr).
. ,
.
1950. . 7.2
, Weiss
(silicon iron), , (a)
( Weiss), (b) ( Weiss)
(c).
7.2
Bitter,
Weiss .
Weiss .
Weiss 25 100 m. Weiss
(magnetic force microscope). ,
.
.
Weiss
(exchange interaction),
, ,
. ,
, Weiss.
81
,
. Weiss
.
:
1) (magnetostatic energy),
Weiss
2) (magnetocrystalline energy)
3) (magnetostrictive energy).
,
Weis,
, . 7.3().
,
.
d.
,
, ..
.
Weiss, . 7.3(). ,
,
.
Weiss,
,
, Bitter
Weiss..
Weiss,
. . 7.3().
7.3
, Weiss,
. 7.3() ,
.
82
,
.
(,
)
,
.7.4. ,
.
.
7.4.
Fe,
(bcc body centered cubic),
{100} ,
{111}. {110} , .
7.5.
7.5
83
, (fcc
face centered cubic) {100} ,
{111} .
Co,
(hcp hexagonal close packed) c, {0001}
.
.
: (exchange interaction),
H = -2 Jij si .s j
ij
si s j ri rj ,
J ij . ,
, .
, ,
,
,
, .
,
,
, ,
.
. ,
,
, .
.
,
,
.
,
.
, . 7.6,
, Coulomb,
. ,
, ,
.
. ,
, ,
.
84
. 7.4,
.
7.6
,
Weiss,
.
, .. Weiss . 7.3
{100} . ,
,
Weiss . 7.3()
.
Weiss . 7.3()
(domains of closure) ,
.
Weiss ,
, .
Weiss.
. , ,
Weiss
.
, .
(magnetostriction).
,
,
,
.
,
.
Weiss
.
. 7.7.
85
, ,
. ,
, .
, ,
Weiss.
7.7
Weiss
, Weiss
, . 7.8.
Weiss
.
Weiss
,
Weiss. ,
Weiss Weiss
7.8
,
.
Weiss, . 7.9. Weiss
86
7.9
, ,
,
.
Weiss
(Domain walls Bloch walls)
Weiss
Bloch. 10 m
900, 1800 .
.
.
) ,
, .
,
,
.
) ,
7.10
. ,
87
Weiss,
. ,
.
7.11
,
.
. 7.10
.
900, . 7.11.
,
450 ,
.
7.12
, Nel,
. 7.12.
Nel
,
,. Nel
,
, ,
.
Weiss
88
.
. 7.13
,
Weiss .
( . 7.13)
. Weiss
7.13
. ,
Weiss,
Weiss.
Weiss.
,
.
.
,
.
. Weiss
,
Weiss, .
7.14.
. ,
.
.
. 7.15.
. 7.16.
, Weiss
() Weiss,
(),
. Weiss
.
89
7.14
7.15.
7.16
Weiss ,
.
,
.
,
90
. Barkhausen.
1919
Weiss. . 7.17
,
Barkhausen.
7.17.
, ,
,
Weiss,
,
.
..
,
.
,
. ,
Weiss, .
Weiss,
.
Weiss ,
. ,
,
.
,
.
,
.
,
.
91
. ,
,
, .
.
.
,
.