TAC MAHAL

Tac Mahal, Babr mparatorluu'nun 6. hkmdar ah Cihan (ah- Cihan:Dnyann ah) (1593-1666) tarafndan, o zamanki imparatorluun bakenti olan Hindistan'n Agra ehrinde, Jumna (Yamuna) Nehri'nin kysnda yaptrlmtr. (Babr ah'n Hindistan da kurduu Trk mparatorluu, Hindistan'da 332 yl (1526-1858) egemen oldu.) Bir isyan bastrmak iin ordularyla Burhanpur'a giden ah Cihan'a, dokuz aylk hamile olmasna ramen her zamanki gibi ei Mmtaz Mahal (Ercmend Banu Begm) de elik etmiti. Mmtaz Mahal, 14. ocuklarn doururken ld.(1631)ah Cihan, einin lmnden sonra 2 yl yas tuttu. Artk devlet ilerine ilgisini kaybeden hkmdar, teselliyi sanat ve mimaride buldu. Einin lmnn ertesi yl 1632'de Tac Mahal'in temeli atld. Hint-Trk kkenli Babr mparatorluunun beinci hkmdar ah Cihan; akn tm dnyaya anlatmak, aknn sembol olarak dnyada sonsuza dek kalacak bir eser brakmak iin Tac Mahali ina ettirdi: ah Cihann nc ei olan Mmtaz Mahal, doum yaparken hayatn kaybeder ve onu kaybetmenin acs ile ah Cihan, uzun sre kendine gelemez. Devlet ilerinden elini eteini eken ah, kendini sanat ve mimariye adar ve Mmtaz Mahali anmak zere grkemli bir ant mezar ina ettirmeye karar verir. Yaptta Mmtaz Mahalin ve ah Cihann sanduka ve lahitleri bulunmaktadr. Efsanelerden biri, aslnda ah Cihann bu yapt einin lmne yas tutmak amac ile siyah mermerden yaptrmak istediini sylemektedir. Buna gre ah Cihann olu henz bina ina edilemeden ynetimin bana gemitir ve binann tasarm hakknda fikir deiiklikleri olmutur. Bunun kantlarndan biri, civarda bulunan siyahlatrlm mermerlerdir.

Bir dier efsane ise ana kubbenin inas srasnda oluturulan iskelenin sklmesi srasnda harcanacak zamann ok uzun olduunu renen ah Cihann halka skelenin sklmesi srasnda herkes skt tulay kendisine alabilir diyerek bir duyuru yapt ve civar kyllerin iskeleyi sadece bir gecede skmeyi baardklarn sylemektedir. Bir baka efsaneye gre ah Cihan; yaptn bir benzerini baka bir yerde yapmasnlar diye, Tac Mahalin inasnda grev alan pek ok mimar, ustay ve iiyi ldrm ya da sakatlamtr. Bu bilginin gnmzde hibir kayna olmamasna ramen ah Cihann burada alanlara binann aynsn yaptrmayacaklar konusunda kontratlar imzalattrd sylenmektedir. Dier bir efsane ise ah Cihann olu tarafndan saraya hapsedildii ve dar kmasna kesinlikle izin verilmedii zerinedir. ah Cihan, odasnn balkonundan srekli Tac Mahali izler ve her gn i ekerek vakit geirir. Sonunda ah Cihan hastalktan yataklara der ve alanalene dek elinde bir ayna ile srekli Tac Mahalin yansmasn seyreder.

Yapm Efsaneye gre yapm bittikten sonra, trbe iilerinin kollar ayn yapttan bir tane daha yaplmamas iin kesilmitir. Bugn Hindistan'n en fazla turist eken blgesi. Ancak evresinde oluan arpk yaplama, bu tarihi yaptn geleceini tehdit ediyor. Bulunduu ehrin bir ok noktasndan aka grlebilen Tac Mahal, Trk-slam Mimarisi'nin en nemli yaptlar arasnda yer almaktadr. Dnyada ak iin dikilmi en byk ve en gzel ant olarak kabul edilen bu trbe, ah Cihan'n byk bir akla sevdii ei Ercmend Banu Begm'n doum srasnda lm zerine, onun ansna yaptrlmtr.(ocuk doururken len kadnlarn kutsal olduuna inanlr.) Yapnn mimarlar; Mimar Sinan'n talebelerinden Mehmet sa Efendi ve Mehmet smail Efendi ile yapdaki yazlar yazan Hattat Serdar Efendi, eserin yapm iin ah Cihan tarafndan stanbul'dan davet edilmilerdi. 1632'de inasna balanan eser, 20 yl sonra 1652'de tamamlanmtr. Tac Mahal'in yapmnda parlak, ince mavi damarlar olan beyaz mermer kullanlmtr. Ayn mermerden yaplan ve yerden ykseklii 82 metre olan kubbe, Mimar smail Efendi tarafndan yaplm ve 1648 ylnda tamamlanmtr.

Babr mparatoru ah Cihan'n, doum srasnda len ei Mmtaz Mahal'in ansna Agra'da yaptrd Tac Mahalant mezarnn 1863-1869 yllar arasnda Samuel Bournetarafndan ekilen fotoraf.

Tac Mahal'in yandan grn. Kubbe zerinde altnl bir alem vardr. Trbenin beyaz mermerden 4 minaresi vardr. Antn drt yanna Hattat Serdar Efendi tarafndan Yasin suresinin tamam yazlmtr. naatta ok sayda ustann da yan sra, gnde 20 bin iinin almasyla trbe 1643'te, evresindeki avlu ve yaplar 1649'da bitirildi. Tac Mahal, 20 ylda 1652'de btnyle tamamland. Agra ilinin dnda Yamuna Irma'nn kysnda, 305x580 metre llerinde dikdrtgen avluda yer alan Tac Mahal, drt cephesinin ortalarnda 33 metre yksekliindeki ta kaplaryla 75 metre yksekliindeki ant kubbeyi evreliyor. mekan rten 30 metre yksekliindeki alt kubbeyle st kubbe arasnda trbe mekan kadar l hacim var.

Mmtaz Mahal ve ah Cihan'in sandukalar st katta, kubbenin altndadr. Sandukalarn bulunduu yerdeki kubbede insan azndan kan her ses 7 kez yanklanacak ekilde bir akustie sahiptir. ah'n ve einin asl lahitleri ise, en alt katta bulunmaktadr. Tac Mahal'in yz binlerce akik, sedef ve firuze gml olan duvarlarnda ayrca 42 zmrt, 142 yakut, 625 prlanta ve 50 adet ok iri inci vardr. davet edilmilerdi.1630da inaasna balanan eser, 22 yil sonra 1652de tamamlanmtr. Ta Mahal in yapmnda parlak, ince mavi damarlar olan beyaz mermer kullanlmistr. Ayn mermerden yaplan ve yerden ykseklii 82 metre olan kubbe, Mimar smail Efendi tarafndan yaplmtr. Kubbe zerinde altnl bir alem vardr. Trbenin beyaz mermerden 4 minaresi vardr. Antn drt yanna Hattat Serdar Efendi tarafndan Yasin suresinin tamam yazlmtr.naatta ok sayda ustann da yansra, gnde 20 bin iinin almasyla trbe 1643 te, evresindeki avlu ve yaplar 1649 da bitirildi. Tac Mahal, 22 ylda 1653 te btnyle tamamland.Agra ilinin dnda Yamuna Irmann kysnda, 305580 metre llerinde dikdrtgen avluda yer alan Ta Mahal, drt cephesinin ortalarnda 33 metre yksekliindeki ta kaplaryla 75 metre yksekliindeki ant kubbeyi evreliyor. mekan rten 30 metre yksekliindeki alt kubbeyle st kubbe arasnda trbe mekan kadar l hacim var.Mmtaz Mahal ve ah Cihanin sandukalar st katta, kubbenin altndadr. Sandukalarn bulunduu yerdeki kubbede insan azndan kan her ses 7 kez yanklanacak ekilde bir akustie sahiptir. ahn ve einin asl lahitleri ise, en alt katta bulunmaktadir. Ta Mahalin yzbinlerce akik, sedef ve firuze gml olan duvarlarnda ayrca 42 zmrt, 142 yakut, 625 prlanta ve 50 adet ok iri inci vardr.Romantik grn ile herkesi byleyen, Doulu Batl birok nl yazar ve aire ilham kayna olan Ta Mahal, mehtapl gecelerde bile aydan daha parlak grnr. Romantik grn ile herkesi byleyen, Doulu Batl birok nl yazar ve aire ilham kayna olan Tac Mahal, mehtapl gecelerde bile aydan daha parlak grnr. Tac Mahal, 1983ten bu yana UNESCO'nun Dnya Miras Listesi'nde yer almaktadr. Dnyann yeni yedi harikasndan biri svire merkezli New7 Wonders Vakf, dnyann yeni yedi harikasn belirlemek iin balatt yarmaya 21 finalist eser katld. Dnyann drt bir yanndan yaklak 100 milyon kii cep telefonu ve Yeni 7 Harika[3] adl internet sitesinde 6 yl boyunca oy kullanarak dnyann yeni 7 harikasn seti. Cep telefonu ve internet oylaryla belirlenen dnyann yeni 7 harikas, 7 Temmuz 2007'de Portekiz'in bakenti Lizbon'da ilan edildi. Dnyann yeni 7 harikas; rdn'deki Petra Antik Kenti, in Seddi, Brezilya'daki Kurtarc sa Heykeli, Peru'daki Machu Picchu Antik Kenti, Meksika'daki Chichen Itza Piramidi, talya'nn Roma kentindeki Kolezyum ve Hindistan'daki Tac Mahal antmezar eklinde sraland. Tac Mahal her yl binlerce turistin akn ettii, gerek hikyesiyle gerek ltl grntsyle dikkatleri eken ve ziyaretileri zerinde byk hayranlk uyandran harikulade bir mimari yapttr. Tam karsnda bulunan kapdan ieri girdiinizde tm ihtiam ile sizi kucaklar. Bahedeki yeil tonlar, havuzun berrak mavisi ile, Tac Mahalin ltl beyaz duvarlarn ve ek binalarn krmzs ile inanlmaz bir grnt oluturur. Tac Mahal ana binasna giriiniz esnasnda yaptn korunmas amac ile size galolar verilir.

Tac Mahale girerken yannza effaf ielerde su, kk kamera, fotoraf makinesi, cep telefonu ve czdan dnda herhangi bir ey alamazsnz. Yapt, gnein domasyla ziyarete alr ve saat 19.00'da ziyaret saatleri sona erer. Pazartesi gnleri kapaldr. Dolunay zaman ve dolunaydan iki gn ncesinde, Ramazan ay ve Cuma geceleri hari olmak zere, komplekse gece girileri de serbest tutulur. Yerli turistler, Tac Mahalin etrafnda bir renk cmb oluturur. Unutmayn, Tac Mahale ya da genel olarak Hindistana gittiinizde sizinle fotoraf ektirmek isteyen yerli turistler ile karlaacaksnz.

Tac Mahal, svirede yaplan ve alt yl sren nternet ve SMS tabanl bir yarma sonucunda; in Seddi, Romadaki Collesseum, Brezilya'daki Kurtarc sa Heykeli, rdn'de bulunan Petra Antik Kenti, Peru'da bulunan Machu Picchu Antik Kenti ve Meksika'daki Chichen Itza Piramidi ile birlikte Dnyann Yeni Yedi Harikas arasnda yer almtr. Asit yamurlarndan ve zamann verdii ypratc etkilerden dolay zaman zaman onarmlara ve daimi dikkat ve zenli korumalara ihtiya duyan Tac Mahal ayrca, 1983ten bu yana UNESCO'nun Dnya Miras Listesi'nde yer almaktadr.