Prof. Dr.

Ramazan Ayvall
Marmara niversitesi lhiyat Fakltesi

10. BASKI
ataleme Sk. No. 17 Caalolu-stanbul / TRKYE Tel: (+90 212) 512 95 11 Fax: (+90 212) 513 68 57 e-mail: turkdunyasi@ihlas.net.tr Bask: hlas Gazetecilik A.. Tel: (+90 212) 454 35 06 Mcellit: Salam Mcellit Tel: (+90 212) 693 19 33

2009

FHRST
PEYGAMBERMZN MBREK NRU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 Mbrek Nrunun yaratlmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 Nrunun temiz alnlardan gemesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 Dedesi Hazreti Abdlmuttalib . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 Abdullahn kurban edilmek istenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 Babas Hazreti Abdullah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Mbrek nrunun annesine gemesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 Fil vakas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 Mjde haberleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17 Chiliye devri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 DNYYI TERFLER (DOUMU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Doduu gece grlenler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Mevlid Gecesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 St anneye verilmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 Mbrek gsnn yarlmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31 Muhterem annenin veft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 Dedesinin yannda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 Necrnl rhip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 Dedesinin veft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 Eb Tlibin himyesinde... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 Rhip Bahra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 GENL VE EVLENMES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 Ticretle megl olmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 Hazreti Hadice ile evlenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 Zeyd bin Hrise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45 Kbe hakemlii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 BSET (PEYGAMBERL) VE DVET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49 lk vahiy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50 Tebli emrinin gelmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51 lk mslmanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53 Yakn akraby dvet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57 Gnei sa elime verseler!.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60 Eziyet, ikence ve zulm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61 Eshb- kirma yaplan ikenceler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68 Baylncaya kadar ikence... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71 Dr-l-Erkm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72 lk ehd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73 Eb Zerr-il-Gfrnin Mslman olmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74 Kbede aktan Kurn- Kerm okunmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77 Tufeyl bin Amrn Mslman olmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77 Panayrlarda dvet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79 Mriklerin Kurn- Kerm dinlemesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .82 Hlid bin Sadin mn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86 Musab bin Umeyrin Mslman olmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87 HABESTANA HCRET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88 Hazreti Hamzann mslman olmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89 Hazreti merin mslman olmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91 Habeistana ikinci hicret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96 Hzn yllar... Muhsara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101 Ayn ikiye ayrlmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106 Rabbim size de hidyet nasb etsin!.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107 Hzn senesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108 Hazreti Hadce vlidemizin veft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110 Eli boynuna yapt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112 L ilhe illallah diyerek kurtulunuz... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114 MRC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118 HCRET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .133 Birinci Akabe bat ve Mednede doan gne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .134 kinci Akabe bat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .137 Hicret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .139 Sraka bin Mlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .145 Mjde! Mjde! Kinatn sultn geliyor!.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .147

MEDNE- MNEVVERE DEVR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151 Ensar ile Muhcirlerin karde olmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .152 Mescid-i Neb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .154 Hurma ktnn inlemesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .155 Hazreti ie ile evlenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .156 Ezn- Muhammed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .157 Eshb- kirmn eitimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .158 Eshb- suffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .159 Cibril hadisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .161 Selmn- Frisnin mslman olmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .164 Melekler, dinlemek iin gelirdi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .168 Hicretin birinci senesinde vuk bulan dier bz olaylar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .171 lk yazl andlama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .171 Ey Habbm! Mahzn olma!.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .172 lk seriyyeler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .174 Mescid-i Kbleteyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .176 BEDR GAZSI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .178 Meleklerin yardma gelmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .183 Eb Cehlin ldrlmesi... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .191 Zafer inananlarnd... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .193 Hazreti Ali ile Hazreti Ftmann evlenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .200 Kab bin Erefin ldrlmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .205 Ben Kaynuk Yahudileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .207 UHUD GAZSI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .209 Hazreti Alinin kahramanl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220 Talha bin Ubeydullahn kahramanl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .225 Hamra-ul Esed seferi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .235 Reci vakas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .235 Bir-i Mane vakas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .240 Ben Ndir Yahudileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .241 Ftma Binti Esedin veft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .242 Ben Mustalk gazs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .243 HENDEK GAZSI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .245 Ben Kureyz Yahudileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .262 Sad bin Muzn ehdeti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .265 HUDEYBYE SULHNMES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .268 Bat- Rdvn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .273 Kurtar beni y Reslallah!.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .276 DVET MEKTUPLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .281 Hkmdrlara gnderilen mektuplar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .281 HAYBERN FETH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .295 Hazreti Alinin kahramanl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .303 UMRET-L-KAZ SEFER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .308 MTE GAZSI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .313 MEKKENN FETH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .324 Kim Mescid-i Harama snrsa... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .326 Hak geldi, btl zil oldu... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .331 HUNEYN GAZSI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .334 TF SEFER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .337 TEBK SEFER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .339 Tuzak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .343 Mescid-i Drar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .344 VED HACCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .345 VED HUTBES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .347 VEFTI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .350 Dinden dnme hareketleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .364 KABR HAYATI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .366 Kabrinde diri olmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .366 Reslullah efendimizi grmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .368 Peygamber Efendimizin Kabr-i erfini ziyret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .372 Tevessl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .379 Salevt- erfe getirmenin nemi ve fazleti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .385

HLYE- SEDET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .390 Mbrek isimleri ve knyeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .390 Hilye-i Sedet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .391 Peygamber Efendimizin gzellii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .396 STNLKLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .401 Yksek Ahlk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .401 Fazletleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .409 stifr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .414 efati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .416 MCZELER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .421 EHL- BEYT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .426 Mbrek hanmlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .426 Dier hanmlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .427 ocuklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .430 Ehl-i Beyti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .432 Reslullahn Eshb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .434 RESLULLAH EFENDMZN BZI ZEVD SNNETLER . . . . . . . . . . . . . . . . .438 Mbrek sakal ve salar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .438 Reslullahn yatmas, uyumas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .440 Reslullah efendimizin oturuu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .442 Reslullahn yemesi ve imesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .443 Reslullahn ev iinde ve ev dndaki halleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .452 Reslullahn giydii elbiseler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .457 Kab bin Zheyre verdii hrka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .461 Necinin gnderdii altn yzk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .463 Peygamberimizin dei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .465 Reslullahn ass . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .466 Peygamberimizin tad yedi ey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .466 Tertip dzene ok nem verirdi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .467 Reslullah efendimizin kllar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .468 Peygamberimizin yaylar, kalkanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .469 Reslullahn bayrak ve sancaklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470 Peygamber efendimizin atlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .471 Peygamber efendimizin develeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .472 Reslullahn Hne-i Saadetleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .473 Reslullahn vakfettii mlkler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .474 SLM DN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .476 mn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .476 bdetler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .487 Ahlk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .488 Muhammed aleyhisselma tbi olmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .489 HLYE- SADET (R) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .493 KRONOLOJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .495 BBLYOGRAFYA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .496

Takdm
Allah telya hamd ve verdii nimetlere, iyiliklere, sonsuz krler olsun... Onun sevgili Peygamberi, insanlarn her bakmdan en gzeli, en iyisi, en stn olan Muhammed aleyhisselma ve onun gzel yzn grmekle, faydal szlerini iitmekle ereflenen, bylece btn insanlarn en kymetlileri olan Eshbnn hepsine ve onlarn izinde gidenlere de du ve selmlar olsun... Tarihte "Cahiliye Devri" denilen bir dnem vardr. Bu dnemde, Arabistan Yarmadasnda, insanlar putlara tapyor, srekli iki iiyor, kumar oynuyorlard. Kuvvetli olan hakl saylyor, kadnlar bir ticret eyas gibi alnp-satlyor, kz ocuklar diri diri topraa gmlyordu. Sadece Arabistan Yarmadas deil btn dnya karanla gmlmt. Asya, Afrika ve Avrupada da durum bundan farkl deildi. Elbette bunlardan rahatsz olan, memnun olmayan akl selim sahibi insanlar -az da olsa- mevcuttu ve bunlar Cenab- Hakka niyazda bulunuyor, bu karanlk dnemin bitmesi iin yalvaryorlard. nsanlara acyan Allah tel, muhtelif asrlarda ve eitli corafi blgelerde yaayan insanlara birok peygamber gnderdii gibi, son neb ve resl olan Hazret-i Muhammed'i de bu karanl aydnlatmas iin son peygamber olarak vazifelendirdi. Cenb- Hak, merhamet buyurarak bizi, Ona mmet etmekle, nmetlerinin en byne kavuturdu. Ona tbi olmak, uymak lazm geldiini aka bildirdi. Rabbimize bu muazzam nmetinden dolay ne kadar hamd ve kretsek azdr. Ehl-i Snnet limleri buyurmulardr ki: Her Peygamber kendi zamannda, kendi meknnda, kendi kavminin hepsinden her bakmdan stndr. Muhammed aleyhisselm ise, her zamanda, her memlekette, yni dny yaratld gnden, kymet kopuncaya kadar, gelmi ve gelecek btn varlk5

larn her bakmdan en stndr. Hibir kimse hibir bakmdan Ondan stn deildir... Allah tel, hibir ey yaratmadan nce, Muhammed aleyhisselmn mbrek nrunu yaratt. Kurn- Kermde Peygamber Efendimize hitben: Seni lemlere rahmet olarak gnderdik buyuruldu. Hads-i Kudsde de: Sen olmasaydn, sen olmasaydn mahlkt yaratmazdm buyurulmutur. mnn asl art, Hubb-i fillah ve bud- fillah yni Allah telnn dostlarn sevmek, dmanlarn sevmemektir. Bu olmadka hibir ibdet kabl olmamakta, shibinin yzne arplmaktadr. Bu sebeple lemlerin Efendisini sevmemiz farz olmu ve Onun mbrek muhabbetini kalbimize yerletirmemiz ve gzel ahlk ile ahlklanmamz emr edilmitir. Bu muhabbetin devm etmesi iin, asrlardan beri Peygamber Efendimizin mbrek haytn anlatan kitaplar yazlmtr, hlen de yazlmaktadr. Onun sevgisinin kalplerimize dolup tamas iin, Ehl-i Snnet limlerinin kitaplarndan -uzun tedkkler yaparak- Kinatn Sultn, Reslullah Efendimizin mbrek haytn yazmaya altk. Cenb- Hak, hepimizin kalbini Peygamber Efendimizin muhabbeti ile doldurup, bizleri Ehl-i Snnet limlerinin bildirdii doru yolda bulundursun! min. Prof. Dr. Ramazan Ayvall

PEYGAMBERMZN MBREK NRU

Muhammed (aleyhisselm); Allah telnn habbi, sevgilisi, yaratlm btn insanlarn ve dier mahlktn her bakmdan en stn, en gzeli ve en ereflisidir. Allah telnn medhettii, btn insanlara ve cinne peygamber olarak seip gnderdii, son ve en stn Peygamberdir. lemlere rahmet olarak gnderilmi olup, her ey onun hrmetine yaratlmtr. Mbrek ismi, tekrar tekrar medhedilmi, pekok vlm mnsna gelen Muhammed (aleyhisselm)dr. Ahmed, Mahmd, Mustaf gibi baka mbrek isimleri de vardr. Babasnn ismi Abdullah olup, hicretten 53 sene nce Rebul-evvel aynn onikisinde Pazartesi gecesi, sabaha kar Mekke-i Mkerremede dodu. Trihiler, bu gnn, mild sene ile 571 senesinin Nisan aynn yirmisine rastladn bildirmektedirler. Domadan birka ay nce babas Abdullah, alt yanda iken de annesi Drr-i Yetm (Kmine veft etti. Bu sebepten Peygamber Efendimize D int sedefinde bulunan tek, byk ve en kymetli inci) lakab da verilmitir. Sekiz yana kadar dedesi Abdlmuttalibin, onun lm zerine ise amcas Eb Tlibin yannda kald. Yirmibe yanda Hadcetl-Kbr vlidemiz ile evlendi. Bu hanmndan doan ilk olunun ad Ksm idi. Araplarda ilk olun babas olarak, knye ile anlmak detti. Bundan dolaEbl-Ksm yni Ksmn babas denildi. y Peygamberimize E Krk yanda iken, btn insanlara ve cinne peygamber olduu Allah tel tarafndan bildirildi. sene sonra herkesi mna armaya balad. Elliiki yanda iken Mrc vuk buldu. Mildn 622 ylnda 53 yanda olduu hlde, Mekkeden Medneye hicret etti. Yirmiyedi kerre muhrebe yapt. 11 (m. 632) senesinde Rebul-evvel aynn onikisinde Pazartesi gn leden evvel, 63 yanda iken Medne-i Mnevverede veft etti. Allah tel, btn peygamberlerine ismi ile hitb ettii hlde, Ona; Habbim (Sevgilim) diye iltift etmitir. Cenb- Hak, bir yet-i kermeH Seni lemlere rahmet olarak gnderdik (Enbiy sresi:107) de melen; S ve bir hads-i kudsde de; Sen olmasaydn, sen olmasaydn, mahlkt ya ratmazdm buyurdu.
7

Her Peygamber, kendi zamnnda, kendi meknnda, kendi kavminin hepsinden her bakmdan stndr. Peygamberimiz Muhammed aleyhisselm ise, dny yaratld gnden kymet kopuncaya kadar, her zamnda, her memlekette, gelmi ve gelecek btn varlklarn her bakmdan en fazletlisi, en stndr. Hibir kimse hibir bakmdan Onun stnde deildir. Cenb- Hak, Onu yle yaratmtr. Mbrek Nrunun yaratlmas Allah tel, her eyden yni hibir eyi yaratmadan nce, sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselmn mbrek nrunu yaratt. Tefsr ve hads limlerimizden ou bildirdiler ki: Cenb- Hak, kendi nrundan latf ve byk bir cevher yaratp, ondan btn kint srasyla vcda getirNr- Muhammed denir. Btn rh ve cisimlerin balandi. Bu cevhere N gc ve menei bu cevherdir. Eshb- kirmdan Cbir bin Abdullah, bir gn; Y Reslallah! Allah Her eyden telnn her eyden evvel yaratt ey nedir? diye sorunca; H evvel senin P e y g a m b e r i n i n y n i b e n i m n r u m u k e n d i n r u n d a n y a r a tt . O zamn; levh, kalem, Cennet, Cehennem, melek, semvt (gkler), arz (yeryz), gne, ay, insan ve cinnler yoktu buyurdular. Nr- Muhammed, dem aleyhisselmn kalbi ve cesed-i erfi yaratlnca, onun iki ka arasna kondu. dem aleyhisselm kendisine rh verilince, alnnda, zhre yldz gibi parlayan bir nrun olduunu fark etti. dem aleyhisselm yaratldnda, Cenb- Hakkn kendisine; Eb Muhammed yni Muhammedin babas diyerek hitb ettiini ilhm ile anlad ve; Ey Rabbim! Bana niin Eb Muhammed knyesini verdin? diye sul edince, Allah tel; Ey dem! Ban kaldr! dedi. dem aleyhisselm, ban kaldrp baktnda, Ar- alda sevgili Peygamberimizin (sallallah aleyhi ve sellem) nrdan yazlm Ahmed ismini grd. O zamn; Ey Rabbim! Bu kimdir? diye sul etti. Allah tel da; Bu, senin zrriyetinden bir peygamberdir. Onun ismi gklerde Ahmed, yerde ise Muhammeddir. Eer O olmasayd, seni yaratmazdm. Yerleri ve gkleri de halk etmezdim buyurdu. Nrunun temiz alnlardan gemesi dem aleyhisselm yaratlnca alnna, sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselmn nr- erfi kondu. O nr alnnda parlamaya balad. Kurn- kermde bildirildii gibi; dem aleyhisselmdan itibren temiz babalardan ve temiz analardan geerek, Peygamber efendimize kadar gel8

di. Bunu Allah tel yet-i kermede melen yle bildirmitir: Sen, yni senin nrun, hep secde edenlerden dolatrlp, sana inklb etmi, ulamtr. (uar sresi:219) Allah tel insanlar yaratt. Beni insanlarn en iyi Hads-i erfte; A ksmndan vcda getirdi. Sonra, bu ksmlarndan en iyisini (Arabistanda) seti. Beni bunlardan vcda getirdi. Sonra evlerden, ilelerden en iyisini seip, beni bunlardan meydana getirdi. O hlde, benim rhum ve c e s e d i m m a h l k l a r n e n i y i s i d i r . B e n i m s i l s i l e m, e c d d m e n i y i i n s a n l a r dr buyurulmutur. Dier bir hads-i erfte ise: Allah tel, her eyi yoktan var etti. Her ey iinden insanlar sevdi, kymetlendirdi; insanlar iinden de setikleri ni Arabistanda yerletirdi. Arabistandaki seilmiler arasndan da, beni seti. Beni, her zamanki insanlarn seilmilerinde, en iyilerinde bulun durdu. O hlde, Arabistanda bana bal olanlar sevenler, benim iin se verler. Onlara dmanlk edenler, bana dmanlk etmi olurlar buyurulmutur. Yaratlan ilk insan olan dem aleyhisselm, Muhammed aleyhisselmn zerresini tad iin, alnnda Onun nru parlyordu. Bu zerre Hazreti Havvya, ondan da t aleyhisselma ve bylece temiz erkeklerden temiz kadnlara ve temiz kadnlardan temiz erkeklere geti. Muhammed aleyhisselmn nru da zerre ile birlikte, alnlardan alnlara geti. Melekler ne zamn dem aleyhisselmn yzne baksalar, alnnda Muhammed aleyhisselmn nrunu grrler ve Ona istifrda bulunurlard. dem aleyhisselm veft edecei zaman, olu t aleyhisselma dedi ki: Yavrum! Bu alnnda parlayan nr, son Peygamber Muhammed aleyhisselmn nrudur. Bunu, mmin ve aff, temiz hanmlara teslm et ve oluna da byle vasiyette bulun! Muhammed aleyhisselma gelinceye kadar, btn babalar, oullarna byle vasiyet ettiler. Hepsi bu vasiyeti yerine getirip, en asl ve en kibr kzlar ile evlendiler. Nr, kadn-erkek, temiz alnlardan geerek asl sahibine ulat. Reslullah Efendimizin dedelerinden birinin iki olu olsa, yhut bir kable iki kola ayrlsa, Peygamberimiz Muhammed aleyhisselmn nru, en erefli ve hayrl olan tarafta bulunurdu. Her asrda Onun dedesi olan zt, yzndeki nrdan belli olurdu, Onun nrunu tayan seilmi bir soy vard ki, her asrda bu soydan olan ztn yz pek gzel ve ok nrlu olurdu. Bu nr ile kardeleri arasnda seilir, iinde bulunduu kable baka kablelerden daha stn, daha erefli olurdu. Nitekim Peygamber efendimiz bir hads-i erfinde buyurdular ki:
9

Benim dedelerimin hi biri zin yapmad. Allah tel, beni, tayyib, i y i b a b a l a r d a n , t e m i z a n a l a r da n g e t i r d i . D e d e l e r i m d e n b i r i n i n i k i o l u o l sayd, ben bunlarn en hayrlsnda, en iyisinde bulunurdum. dem aleyhisselmdan beri, evlddan evlda geerek gelen bu nr, Trha, ondan olu brahim aleyhisselma, sonra olu smil aleyhisselma gemitir. Onun da alnnda gne gibi parlayan nr, evldndan Adnna ondan Meda, ondan da Nizra intikl etmitir. Nizr dounca, babas Med, olunun alnnda nru grp sevinmi, byk bir ziyfet vererek; Byle oul iin, bu kadar ziyfet az bir ey dedii iin, olunun ad Nizr, yni az birey mnsnda kalmtr. Bundan sonra da nr, sra ile intikl ederek asl shibi olan sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselma ulamtr. Peygamber Efendimizin erefli nesebi Adnna kadar yledir: MUHAMMED Peygamber efendimiz bir haALEYHSSELM ds-i erfte yle buyurdu: Ben, Abdullah, AbdlmuttaAbdullah lib, Him (Amr), Abd Menf Abdlmuttalib (eybe) (Mure), Kusayy (Zeyd), Kilb, Him (Amr) Mrre, Kab, Lveyy, Glib, Fihr, Abd Menf (Mure) Mlik, Nadr, Kinne, Huzeyme, Kusayy (Zeyd) Mdrike (mir), lys, Mudar, NiKilb zr, Med, Adnn olu MuhamMrre medim. Mensb olduum topluKab luk, ne zamn ikiye ayrlm ise, Lveyy Allah tel beni muhakkak onlaGlib rn en hayrl olan tarafnda bulunFihr durmutur... Mlik Baka bir hads-i erfte de; Nadr Allah tel, brhim oullarn Kinne dan smili seti. smil oulla Huzeyme rndan Kinne oullarn seti. Ki Mdrike (mir) lys nne oullarndan Kureyi seti. Mudar Kureyten Him oullarn seti. Nizr Him oullarndan Abdlmutta Med lib oullarn seti. Abdlmuttalib Adnn oullarndan da beni seti buyurmutur.
10

Kld ol nr, nn alnnda karr, Kald ann ile, nice rzigr. Sonra Havv alnna, nakl etdi bil, Durdu anda dah nice ay ve yl. s dodu, ona nakl etdi bu nr, nn alnnda, tecell kld nr.
Dedesi Hazreti Abdlmuttalib

rdi brhm ve smle hem. Sz uzanr, ger kalann der isem. bu resm ile mselsel, muttasl, T olunca Mustafya mntekl. Geldi n ol rahmeten lil-lemn, Vard nr, anda karr kld hemn.

Peygamber efendimiz (sallallah aleyhi ve sellem), Kurey kablesinin Him oullar kolundandr. Babas Abdullahdr. Onun da babas eybedir. Peygamberimizin dedesi olan eybe, Mednede dodu. eybe, babas Him veft ettiinde, daha ocuktu. Bir gn Mednede, daylarnn evi nnde arkadalaryla ok tlimleri yapyordu. Onlar seyreden bykler, eybenin alnnda parlayan nrdan, onun erefli bir kimsenin olu olduunu tahmin ederek hayran kaldlar. Ok atma sras eybeye geldiinde, yayn gerip hedefe okunu sald. Ok, tam isbet edince, o heyecanla; Ben Himin oluyum. Elbette okum hedefini bulur! dedi. Onun bu szlerinden, Mekkeli Himin olu olduunu anladlar. O srada Him lmt. Abd Menf oullarndan biri Mekkeye dndnde, Himin kardei Muttalibe; Mednede bulunan yeenin eybe ok akll bir ocuk. Alnnda da herkesi hayran brakan bir nr parlyor. Byle kymetli bir ocuu yannzdan ayrmanz doru mu? dedi. Bunun zerine Muttalib, hemen Medneye gitti ve yeeni eybeyi alarak Mekkeye getirdi. Mekke sokaklarnda; Bu ocuk kimdir? diye soranlara da; klemdir derdi. Bundan sonra eybenin ismi, Muttalibin klesi anlamna gelen Abdlmuttalib olarak kald. Abdlmuttalib, amcas Muttalib veft edinceye kadar onun yannda kald. Abdlmuttalibin mbrek bedeninden misk kokusu gelirdi. Alnnda, Allah telnn habbi Muhammed aleyhisselmn nru parlar, etrafna hayrlar, bereketler saard. Her ne zamn Mekke beldesine yamur yamayp ktlk olsa, Mekkeliler Abdlmuttalibin eline yapp kendisini Sebir dana karrlar, du etmesi iin ona yalvarrlard. O da kimseyi krmaz. Allah telya yamur ihsan etmesi iin du ederdi. Cenb- Hak da, Abdlmuttalibin alnnda parlayan sevgili Peygamberimizin nru bereketine dusn kabl eder, bol bol yamur gnderirdi. Bylece Abdlmuttalibin gnden g11

ne kymet ve itibr oald. Mekkeliler onu balarna reis setiler. Ona kar gelen olmaz, emri altna giren de rahat ve huzr bulurdu. O devrin hkmdarlar da, Abdlmuttalibin fazletini ve bykln tasdik ederlerdi. Sdece ran kisrs onu ekemez, ak ve gizli olarak ona dmanlk beslerdi. Abdlmuttalib, Hanf dnine tbi idi, yni mslman idi. Bu din, dedelerinden brahim aleyhisselmn dni idi. Bu sebeple, hi bir zamn puta tapmad ve hatt yanlarna bile yaklamad. Kbenin etrafnda Allah telya du eder, ibdetini yapard. Bir gn rysnda bir kimse; Ey Abdlmuttalib! Kalk Tayyibeyi kaz! diyerek kayboldu. Ertesi gn; Kalk, Berreyi kaz! dedi. nc gn de ayn kimse; Kalk, Mednneyi kaz! emrini verdi. Rynn arkas kesilmiyordu. Drdnc gn ise, yine o kimse; Ey Abdlmuttalib! Kalk, Zemzem kuyusunu kaz! deyince, Abdlmuttalib; Zemzem nedir? Kuyu nerededir? diye sordu. O zt da; Zemzem bir sudur ki, hi eksilmez ve dibine eriilmez. Dnynn drt bucandan gelen haclara kifyet eder. Cebril aleyhisselmn kanadyla vurduu yerden kmtr. Allah telnn, smil aleyhisselm iin yaratt sudur. Susuzlar kandrr. Alar doyurur. Hastalara if olur. Yerini bildireyim. Kurban kestikleri zamn artklarn bir yere dkerler. Sen orada iken krmz gagal bir karga gelir. Gagasyla yeri eer. Kargann etii yerde, bir de karnca yuvas grrsn. te oras Zemzemin yeridir dedi. Abdlmuttalib, sabahleyin yanna olu Hrisi alarak Kbeye gitti ve heyecanla beklemeye balad. Bir ara ryda sylenildii ekilde krmz gagal karga gelip, oradaki bir ukura kondu ve gagas ile yere vurmaya balad. Altndan karnca yuvas kt. Abdlmuttalib ile olu Hris, derhal oray kazmaya baladlar. Bir mddet kazdktan sonra kuyunun az grnd. Abdlmuttalib bunu grnce; Allah ekber, Allah ekber! diyerek tekbir getirmeye balad. Bandan beri, kuyunun kazlmasn dikkatle tkib eden Kureyliler, ona dnerek; Ey Abdlmuttalib! Bu, babamz smilin kuyusudur. Onda bizim de hakkmz vardr. Bizi bu ie ortak etmelisin! dediler. Abdlmuttalib ise, derhal kar kt ve; Hayr! Bu i, sdece bana ihsn edilmi bir vazifedir diye cevab verdi. Bunun zerine Kureyliler; Sen yalnzsn. Tek olundan baka kimsen de yok. Bu ekilde bize kar koyman mmkn deil! dediler. O zaman ii burkuldu. nk kendisini kimsesizlikle ayplyorlard. Ellerini semya kaldrarak; Y Rabb! Bana on ocuk ihsan eyle. Eer bu dum kabul buyurursan, ilerinden birini Kbede kurban edeceim diye yalvard. Abdlmuttalib, kaz iinin tehlikeli bir hl aldn, neticede iddetli
12

arpmalarn olabileceini dnd. Sonunda kazmay brakarak anlama yoluna gitti. in bir hakem tarafndan halledilmesini istedi. Sonunda, amda oturan bir khinin buna bir re bulacana karar verdiler. Kureyin ileri gelenlerinden bir grup ile yola kld. Yolda susuzluktan ve scaktan ziydesiyle bunalan kervan, hareket edemez oldu. Artk bir damla suya can atacak hle gelmilerdi. Tek arzularnn bu olmasna ramen, kavurucu ln ortasnda su bulmak imknszd. Herkesin midini kestii bir anda, Abdlmuttalib onlara; Geliniz, geliniz! Toplannz! Hem size, hem de hayvanlarnza yetecek kadar su buldum! diye bard. Muhammed aleyhisselmn mbrek nrunu alnnda tayan Abdlmuttalib, su ararken, devesinin aya byk bir taa taklm ve ta yerinden oynaynca altndan su kmt. Herkes koarak geldi, kana kana su ierek yeniden hayat buldu. Abdlmuttalibin bu bykl karsnda mahcb olan Kureyliler; Ey Abdlmuttalib! Artk sana diyecek bir szmz kalmad. Zemzem kuyusunu kazmaya en lyk olan sensin. Bu hususta seninle bir daha mnkaa etmeyeceiz. Artk hakeme gitmeye de lzum kalmad, geri dnyoruz dediler ve Mekkenin yolunu tuttular. Abdlmuttalib, alnnda parlayan nrun hrmetine, Zemzem kuyusunu kazp suyu karma erefine kavutu.

Y Habballah, y Hayral-beer mtknam. yle kim leb-teneler yanp diler hemvre su.
Abdullahn kurban edilmek istenmesi Abdlmuttalibin, Zemzem kuyusunu kazdktan sonra n ve hreti daha ok artt. Aradan yllar geti. Cenb- Hak, gnlnn derinliklerinden koparak yapt duy kabl edip Abdlmuttalibe, Hrisden baka on oul ve alt kz ocuu ihsan etti. Oullarnn ismi; Kusem, Eb Leheb, Hacl, Mukavvim, Drr, Zbeyr, Eb Tlib, Abdullah, Hamza ve Abbsdr. Kzlar ise; Safiyye, tike, mm- Hakm Beyd, Berre, meyme ve Erv idi. Abdlmuttalib, ocuklar arasnda en ok Abdullah severdi. nk alnndaki nr, onda parlamaya balamt. Abdlmuttalibe, bir gn rysnda; Ey Abdlmuttalib! Adan yerine getir! denildi. Sabahleyin Abdlmuttalib bir ko kurban etti. Gece rysnda; Ondan daha byn kurban et! emri verildi. Sabahleyin bir sr kurban ettii hlde tekrar, rysnda; Ondan daha byn kurban et! emri zerine; Ondan daha by nedir? diye sordu. O zamn; Oulla13

rndan birini kurban etmeyi adamtn. Adan yerine getir! denildi. Ertesi gn Abdlmuttalib ocuklarn toplayarak, seneler nce yapt duy syledi. Sonra oullarna, ilerinden birini kurban etmesi lzm geldiini bildirdi. Evldndan hi bir muhalefet grmedi. stelik onlar; Ey babamz! Adan yerine getir! stediini yapmakta serbestsin! diye rz gsterdiler. Abdlmuttalib, kura ekerek kurban olacak olunu tesbit etti. Kura, en ok sevdii olu, alnnda Allah telnn habbi Muhammed aleyhisselmn nrunu tayan Abdullaha kmt. Abdlmuttalib, bir an sendeledi, gz pnarlar yala doldu. Allah telya verdii sz yerine getirmeliydi. Bir eline ba, bir eline cierpresi Abdullah alarak, Rabbine verdii sz yerine getirmek iin Kbeye vard. Gz yal baba, Abdullah kurban etmek iin btn hazrlklarn tamamlad. O esnada, Kureyin ileri gelenleri, hayret dolu baklarla hdiseyi tkib ediyorlard, ilerinden Abdullahn days; Ey Abdlmuttalib! Dur! Biz senin bu olunu boazlamana asl rz deiliz. Eer byle bir i yaparsan, bundan sonra Kurey arasnda det olur. Herkes olunu kurban iin nezredip keser. Byle eye n ayak olma! Sen, Rabbini baka bir ekilde rz eyle!... dedi. Sonra; Bir khine sor da sana yol gstersin diye teklifde bulundu. Abdlmuttalib, bu sz zerine, Hayberde bulunan Kutbe (veya Secak) adndaki khine gitti ve durumu anlatt. Khin; Sizde bir insann diyeti ne kadardr? diye sordu. On devedir diye cevap alnca; On deve ve olunuz arasnda kura ekiniz. Kura olunuza karsa, on deve daha artrarak yeniden kura ekiniz. Kura develere kncaya kadar byle artrarak devam ediniz dedi. Abdlmuttalib, hemen Mekkeye dnd ve khinin dedii gibi yapt. On deve artrarak defalarca kura ekti. Hep Abdullaha kt. Ancak deve says yze knca, kura develere isabet etti. htiyat olsun diye iki defa daha ekti. Her iki kura da, develere kt. Abdlmuttalib; Allah ekber! Allah ekber! diyerek tekbirlerle develeri kurban etti. Etlerini kendisi ve oullarndan hi biri almad. Hepsini fakirlere datt. dem aleyhisselmdan beri, bir de smil aleyhisselmn kurban edilme hdisesi vardr. Peygamber efendimizin nesebi, smil aleyhisselma dayanBen, iki kurbanln oluyum buyurmulardr. d iin; B Babas Hazreti Abdullah ki cihnn efendisi olan Peygamberimiz Muhammed aleyhisselmn nrunu alnnda tayan Abdullah, doduunda, kitap ehli birbirine; hir zaman peygamberinin babas Mekkede dnyya geldi diye haber verdiler.
14

sriloullarnn yanlarnda ynden rlme bir cbbe var idi ki, bu cbbe Yahy aleyhisselmn olup, ehd olduu zamn zerinde bulunuyordu ve mbrek kan bu cbbeye bulam idi. Kitaplarnda da; Ne zamn bu kan tazelenir damlamaya balarsa, hir zamn peygamberinin babas dnyya gelir yazyordu. te ehl-i kitap bu almeti grerek, Abdullahn doduunu anladlar. Lkin kskanp nice deflar ldrmeye kasdettilerse de, Allah tel Abdullah alnndaki nrun bereketiyle korudu. Abdullah blu ana eritiinde, gerek gzel ahlk ile, gerekse yakkll ile insanlar arasnda mmtaz bir ahs oldu. Uzaktan-yakndan herkes, ona kzlarn vermek iin yara girdiler. Nice hkmdarlar Abdlmuttalibe gelerek kzlarn oluna almas iin teklifte bulundular ve bunun iin her fedkrla katlanacaklarn bildirdiler. Fakat Abdlmuttalib herbirini uygun lisan ile reddederdi. Abdullah, onsekiz yana girdiinde gzellii dillere destan oldu. Alnndaki nr, gne gibi parlar, gren kzlarn ister istemez gnl ona akard. Gzellii ve hreti Msra kadar yaylmt, iki yze yakn kz onunla evlenmek iin Mekkeye kadar gelip, evlenme teklif etmilerdi. Abdlmuttalib ise oluna; zamnn en kibar, asl, gzel, brahim aleyhisselmdan beri uyduklar Hanf dnine bal mmin bir kz aryordu. Kitaplarnda bildirilen hir zamn Peygamberinin, kendi kavimlerinden olmayacan anlayan sriloullar, ekememezlik yznden, Abdullah ldrmeye and itiler. Bu i iin silhl yetmi kiiyi Mekkeye gnderdiler. Bir frsatn bulup, o n beklemeye baladlar. Nihyet Abdullahn kra kt bir gn, kimsenin grmediini zannettikleri bir srada kllarn ekip, zerine hcum ettiler. O gn, hikmet-i ilhiyye gerei, Abdullahn akrablarndan Vehb bin Abd-i Menf da, bir ka arkada ile ava kmt. Bunlar, Abdullahn zerine atlan sriloullarn grdler. Akrablk gayretiyle Abdullah kurtarmak iin yardm etmeye karar verdiler. Fakat kardakiler ok kalabalkt. Bu arpmada malb olacaklar belli idi. Nihyet, nasihat yolunu semeyi uygun buldular. Onlara doru yaklatklar zamn, bu lemde hi kimseye benzemeyen, yaz atlara binmi, eli kll pek ok kimsenin gaybdan yldrm gibi yetitiklerini, tekbir sesleri ile sriloullarna saldrdklarn ve hepsini kltan geirerek kaybolduklarn grdler. Vehb, bu hl karsnda at ve Abdullahn nasl korunduunu ve Allah tel katndaki kymetini anlad. Eve gelince, durumu hanmna anlatt. Her ikisi de kzlarnn dengi olan yiidin, Abdullah olduunu kabul edip, mineyi ona vermek iin karara vardlar.
15

Abdlmuttalib de, Ben Zhre kablesinin by Vehbin kz minenin hsn cemlini, iffet ve haysn, dnine balln iitmiti. Soy bakmndan da akrab idiler ve bir ka batn yukarda birleiyorlard. Olu Abdullaha bu kz almak iin Vehbin evine gitti. Abdlmuttalib, Vehbin kzn olu Abdullaha isteyince, Vehb; Ey amca olu! Biz bu teklifi sizden nce aldk dedi ve daha nce hid olduu hdiseyi anlatt. Sonra unu da ilve etti. minenin annesi bir ry grd. Anlattna gre evimize bir nr girmi, aydnl yeri ve gkleri tutmu. Ben de bu gece rymda, dedemiz brahim aleyhisselm grdm. Bana; Abdlmuttalibin olu Abdullahla, kzn minenin nikhlarn ben kydm. Sen de onu kabul et! dedi. Bugn sabahtan beri bu rynn tesiri altndaym. Acaba ne zamn gelecekler, diye merak ediyordum. Bu szleri duyan Abdlmuttalibin dilinden Allah ekber! Allah ekber! sesleri dklmt. Nihyet olu Abdullah, Vehbin kz mine ile evlendirdi. mine ile Abdullahn evlenmeleri hussunda baka rivyetler de vardr. Mbrek nrunun annesine gemesi Server-i lem (sallallah aleyhi ve sellem) Efendimizin mbrek nru, annesine getii zamn kurtlar, kular birbirlerine; Kintn Efendisinin dnyy terifleri yaklat. O, yeryznn emni, zamnn gneidir diyerek mjde verdiler. O gece, Kbedeki btn putlar yz st dt. O zamnlar Mekke-i Mkerremede ktlk vard. Senelerdir yamur yamamt. Aalarda yeil bir yaprak yoktu, mahslden eser grnmez olmutu. nsanlar sknt iine dm, ne yapacaklarn bilemez hle gelmilerdi. Sevgili Peygamberimizin mbrek nru, Hazreti Abdullahdan Hazreti mineye getikten sonra o kadar yamur yad, o kadar mahsl oldu ki, o seneye bolluk senesi diye isim verdiler. mine vlidemiz hmile iken, kocas Abdullah ticret iin ama gitmiti. Dnnde hastaland. Medneye gelince daylar Neccroullarnn yannda on sekiz veya yirmi be yanda iken veft etti. Bu haber Mekkede duyulunca koca ehir zntye gark oldu. Eshb- kirmdan Abdullah ibn-i Abbs (radyallah anh) yle bildirmitir: Peygamber efendimizin babas Abdullah, olu domadan veft edince melekler; Ey Rabbimiz, Resln yetim kald dediler. Allah tel; Onun koruyucusu ve yardmcs benim buyurdu.
16

Fil vakas Resl-i Ekrem (sallallah aleyhi ve sellem) Efendimizin domasna iki ay kadar zamn vard. Bu srada Fil vakas meydana geldi. nsanlarn her taraftan akn akn gelip Kbeyi ziyret etmesine engel olmak isteyen Yemen vlisi Ebrehe, Bizans imparatorunun da yardm ile San' da byk bir kilise yaptrd. nsanlarn bu kiliseyi ziyret etmelerini istedi. Araplar ise eskiden beri Kbeyi ziyret ettiklerinden, Ebrehenin yaptrd kiliseye hi tibr etmediler. Hakret gzyle baktlar. Hatt ilerinden biri kiliseyi kirletti. Bu hdiseye kzan Ebrehe, Kbeyi ykmaya karar verdi ve bu maksatla byk bir ordu hazrlayp Mekke zerine yrd. Ebrehenin ordusu Mekkeye yaklanca, Kureyin mallarn yama etmeye balamlar, Abdlmuttalibe it iki yz deveye de el koymulard. Abdlmuttalib, Ebreheye gidip develerini istedi. Ebrehe; Ben sizin mukaddes Kbenizi ykmaya geldim. Sen onu korumak istemiyorsun da develerini mi istiyorsun? dedi. Abdlmuttalib; Ben develerin sahibiyim. Kbenin elbette sahibi vardr. Onu, O korur dedi. Ebrehe; Bana kar onu koruyacak yoktur! dedi ve Abdlmuttalibe develerini verip gnderdi. Sonra Kbeye doru ordusuna hareket emrini verdi. Ebrehenin ordusunda, nde yrtlen ve bylece zafere kavuulacana inanlan Mamd adnda bir fil vard. Ebrehe, Kbeye ynelince, bu fil yere kt ve yrmez oldu. Hlbuki Yemene evrilince, koarak gidiyordu. Bylece, Mekkeye yaklap hcma gc yetmeyen Ebrehenin ordusu zerine, Allah tel, Ebbl yni Da Krlangc denilen kulardan bir sr gnderdi. Bu kularn her biri, nohut veya mercimek byklnde er ta tayorlard ki bu talarn biri azlarnda, ikisi de ayaklarnda idi. Bunlar Ebrehenin ordusu zerine braktlar. Talar, askerleri, balarndan itibren dikine delip geiyordu. Taa hedef olan her asker, derhal lyordu. yet-i kermede de bildirildii gibi, ordu, yenilmi ekin yapra gibi oldu. Bu durumu gren Ebrehe, tellanarak kamak istedi. Fakat kaamad. Talara asl hedef o idi ve ona da isabet etmiti. Katka, etleri para para dklerek ld. Bu vaka, Kurn- Kermin Fl Sresinde melen yle bildirilmitir: (Ey Reslm! Kbeyi tahrib etmek isteyen) fil sahiplerine (fillerle techz edilmi Ebrehe ordusuna), Rabbinin nasl mumele ettiini grmedin mi? Onlarn (Kbe-i muazzamay tahrip etmek eklindeki) hlelerini, boa karmad m? zerlerine, srler hlinde kular gnderdi. O kularn her bi ri onlarn zerine, amurdan yaplm ve atede piirilmi ta atarlard. Ni 17

hyet Allah tel onlar, gve yemi ekin yapra gibi, yok ediverdi. (Kurtlar tarafndan kemirilip, doranan yenik ekin yapraklar hline getiriverdi.) Mjde haberleri Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselmn gelecei, dem aleyhisselmdan tibren her peygambere ve mmetlerine bildirilmi; domas yaklanca, olacak hdiselerden pek ou mjdelenmitir. Musa aleyhisselma gelen, sonradan tahrif edilen Tevrtta, yle yazldr: O, yle mbrek bir zttr ki, himmeti yksek, yardm ziydedir. Fakirlerin sevgilisi, zenginlerin tabbidir. O, gzellerin gzeli, temizlerin temizidir. Sohbet ederken yumuak, taksim ederken dil, her muamelede dorudur. Kfirlere kar sert ve iddetlidir. Yallara hrmet, kklere efkat ve rahmet eder. Az eye kreder. Esirlere acr. Hep gler yzldr. Gl tebessm eklindedir, kahkaha atmaz. mmdir; hi bir ey okumadan ve yazmadan her ey Ona bildirilmitir. O, Allah telnn resldr. Kt huylu, kat kalpli deildir. ar ve pazarlarda yksek sesle barmaz. Onun mmeti iyi ahlk shibidir. Yksek yerlerde Allah telnn smini anarlar. Mezzinleri minarelerde halk dvet ederler. Abdest alarak namaz klarlar. Namazda saflar dzeltir, bir hizda dururlar. Geceleri onlarn tesbih sesleri bal arsnn sesi gibi duyulur. Mekkede doar. Medneden ama kadar her yer Onun idresinde olur. smi Muhammeddir ki, Ona mtevekkil diye isim verdim. Bozuk dinleri kaldrp doru olan hak dni yayp yerletirmedike, Onu dnydan karmam. O, halk Hakka arr, Onun bereketiyle grmeyen gzler alr, grr, iitmeyen kulaklar iitir. Kalblerden gaflet gider... Dvd aleyhisselma gelen, sonradan tahrif edilen Zebrda: O, yle bir kimsedir ki, eli aktr; yni cmerttir. Asla kzmaz. ok yumuaktr. Gzel yzl, tatl szl, nrn yzldr. nsanlarn tabbidir. ok alar, az gler. Az uyur, ok dnr. Yaratl ho ve gzeldir. Szleri gnlleri alr, rhlar cezbeder... Ey Habbim! Himmet klcn syrp, btn kuvvetinle kahramanlk meydannda kfirlerden intikam alasn. Gzel bir lisn ile benim hamd ve senam her yere yayasn. Btn kfirlerin balar, senin kermetli ellerin nnde eilecektir... diye yazldr. s aleyhisselma gelen, sonradan tahrif edilen ncl kitabnda da: O, ok yemez; cimri deildir. Hle yapmaz, kimseyi ktlemez, hi acele etmez. Kendi iin intikam almaz. Tembel deildir. Kimseyi gybet etmez... eklinde bildiriliyor. Yine nclde yle yazldr:
18

Rab tarafndan kp gelecek olan O Mnhamenn, Rab tarafndan kp gelecek O Rhul-kuds gelmi olsayd, O, bana ehdet ederdi. Siz de, ehdet edersiniz. nk teden beri benimle birlikte bulunuyorsunuz. Ben bunlar, size syledim ki, pheye dmeyesiniz ve srmeyesiniz. Burada geen Mnhamenn kelimesi Srynce Muhammed demektir. Chiliye devri Fahr-i Kint Efendimiz domadan nce, btn lem, manev ynden mthi bir zulmet, karanlk iinde idi. nsanlar hadsiz, hudutsuz derecede azgnlamlar, Allah telnn gnderdii dinler unutulmu; ilh hkmlerin yerini, insanlarn kafalarndan kan fikirler, dnceler almt. Btn mahlklar, insanlarn vahet ve zulmlerinden iyice bunalmlard. Yeryznde bulunan btn milletlerde Allah tel unutulmu, huzrun, saadet ve sevincin kayna olan Tevhd inanc ortadan kalkmt. Kfr frtnas, kalblerden mn skp atm, gnllerde Allah telya inanma yerine, putlara tapma fikri yerlemiti. Msa aleyhisselmn getirdii din unutulmu, Tevrat bozulmutu. sriloullar birbirlerine dmt. s aleyhisselmn getirdii Hristiyanlk da bsbtn bozulmu, din ile hi bir alkas kalmamt. Teslis, yni l tanr fikri kabul edilmiti. ncilin asl kaybolmu, papazlar onu istedikleri gibi deitirmilerdi. Her iki kitap da, Allah kelm olmaktan kmt. Msrda, bozulmu Tevratn hkm, Bizansta yine deitirilmi Hristiyanlk vard. randa atee taplyor, ateperestlerin atei tam bin senedir sndrlmyordu. inde Konfysizm, Hindistanda Budizm gibi uydurma dinler hkm sryordu. Arabistann insanlar daha da arm ve saptmlard. Bunlar, Allah telnn ok kymet verdii Kbe-i muazzamaya, yzaltm (360) adet put yerletirmilerdi. Kbe-i muazzama ise, Arda meleklerin ziyret ettii Beyt-i Mamrun ayn byklkte bir numnesi idi. Kim Kbeye hrmetsizlikte bulunmusa, Cenb- Hak onu, en ksa zamnda helk eylemiti. Crhm kablesi de zin ve fuhuta ileri gitmiti. Bu kablenin ok saygsz ve pek alaka hareketlerini gren hkmdarlar, onlara; Ey Crhmler! Allah telnn Harem-i erfni ve Haremin emniyetini gzeterek kendinize geliniz. Sizden nce gelen Hd, Slih ve uaybn (aleyhimsselm) mmetlerinden her birinin balarna gelen hlleri ve nasl helk olduklarn biliyorsunuz. Birbirlerinize iyilii emrediniz, ktlklerden sakndrnz. Geici kuvvetinize gvenerek aldanmaynz. Mekkede, Hakdan yz evirmekten
19

ve zulmden saknnz. nk; zulm, insanlarn helkine sebeb olur. Allah telya yemn ederek sylyorum ki, bir kimse bu blgede otursun, zulm yapsn, Hakdan yz evirsin de Allah tel onlarn soylarn kesmi, kklerini kazm ve yerlerine baka bir kavmi getirmi olmasn. Azgnlna devam eden ve Haktan yz eviren Mekke halk iin, burada devaml kalmak yoktur. Sizden nce bu blgede oturan, sizden daha uzun mrl, sizden daha kuvvetli, sizden daha kalabalk ve zengin olan Tasm, Cedis ve Amlikallarn bana gelenleri biliyorsunuz, Onlarn, Harem-i erfi hafife almalar, Hakdan yz evirerek zulme dalmalar, bu mbrek yerden karlp atlmalarna sebeb olmutur. Allah telnn, bzlarna kk karncalar musallat ederek, kimini ktlkla, bzlarn da klnla kardn grm ve iitmisinizdir! diyerek onlara nasihat eyledi. Fakat onlar dinlemediler. Neticede Allah tel onlar da, bu azgnlklar sebebiyle, perin eyledi... te byle bir zamnda, yeryznn merkezi olan mbrek Mekkede, kfr sel gibi akyor, Beytullahn iine, Lt, Uzz, Ment gibi yzlerce put dolduruluyordu. Zulm son haddine varyor, ahlkszlk, iftihar veslesi olarak kabul ediliyordu. Arabistan, dn, rh, itima ve siys bakmlardan, yaygn bir karanlk, tam bir chiliyet, taknlk, azgnlk ve sapklk ierisinde idi. Chiliyye devri denilen bu zamnda, insanlar genellikle gebe hayt yayorlard ve kablelere blnmlerdi. Devaml ekime hlinde olan Arap kableleri, baskn ve yamacl, kendileri iin bir geim vstas sayyorlard. Zulmn ve yamacln yaygnlat kablelerden meydana gelen Arabistanda, siys bir nizam, itim bir dzen de mevcut deildi. Ayrca iki, kumar, zina, hrszlk, zulm, yalan ve ahlkszlk nmna ne varsa alabildiine yaylmt. Zulme, glnn gsze kar kulland en amansz ve tyleri rpertici bir vsta olarak bavuruluyor; kadn, elde basit bir mal gibi alnp satlyordu. Bir ksm da kz ocuklarnn domasn bir felket ve yz karas sayyorlard. Bu korkun telakk o dereceye kmt ki, kk kz ocuklarn, kumlar zerinde atklar ukurlara diri diri yatrp; Babacm! Babacm diyerek boyunlarna sarlmalarna ve ac ac feryat etmelerine hi kulak asmadan, zerlerini toprakla kapatarak lme terk ediyorlard. Bu hareketlerinden dolay vicdanlar hi szlamyor, hatt bunu bir kahramanlk sayyorlard. Netice itibariyle o zamnn insanlar arasnda efkat, merhamet, iyilik ve adlet gibi gzel hasletler yok olmu gibiydi. Ancak bu devirde Araplar arasnda, dikkate deer bir husus vard. O da edebiyt, belgat ve feshatin deer kazanp zirveye kmasyd. ire ve iire ok nem verirler, bunu byk bir iftihar vesilesi sayarlard. Gl bir ir, hem kendisi hem de kablesi iin itibr salard. Muayyen zamnlarda
20

panayrlar kurulur. iir ve hitbet yarmalar yaplrd. Birinci gelenlerin iirleri veya hitbeleri Kbe duvarna aslrd. Chiliye devrindeki Kbe duvael-Muallaktus-Seba yni yedi ask rna aslan en mehur yedi iire, e denilirdi. O zamn Arabistanda insanlar, inan bakmndan da, blk blkt. Bir ksm tammen inansz ve dny haytndan baka bir ey kabul etmiyor. Bir ksm ise Allah telya ve hiret gnne inanyor, fakat insanlardan bir Peygamberin geleceini kabul etmiyordu. Bir ksm da Allah telya inanyor, hirete inanmyordu. Dier byk bir ksm da, Allah telya irk koup putlara tapyordu. Mriklerin her birinin evinde bir put bulunuyordu. Btn bunlardan baka, Hazreti brahimin bildirdii din zere olan ve Hanfler denilen kimseler de vard. Bunlar Allah telya inanr ve putlarH dan uzak dururlard. Peygamber efendimizin babas Abdullah, dedesi Abdlmuttalib, annesi ve bz kimseler, bu din zere idiler. Hanflerden baka btn gruplar btl yolda olup, byk bir zulmet ve karanlk iinde idiler.

Nr-i lemsin bugn hem dah mahbb-i Hud Eyleme klarn bir lahza kapndan cd Gitmesin nm- erfin bu dilimden dem-be-dem Dertli gnlme devdr cn bulur ondan saf Umarm her bir adn baka efat eyleye Ahmed Mahmd, Ebl-Ksm Muhammed Mustaf nki denildi ona Ve-ems dahi Ved-Duh Ryuna alnna mihr mh benzetsem nola Bu libs u hy hy u tantana nedir dil Enine hilat yeterken bir pals u bir ab Crm isynm bir brndur geri hadden server Sen efat knsn geldim sana efkat uma Bu Muhibb tvbe eyler, tvbesin eyle kabl Fitne-i eytndan sakla onu y Rabben
KANN SULTAN SLEYMAN (MUHBB)

21

DNYYI TERFLER (DOUMU)

lem ylesine kararm ve etraf zulmet o ekilde kaplamt ki, insanlar her eyin yaratcs olan Allah telya mn ve ibdet etmeyi brakmlard. aknlklarndan kinatta cereyan eden hdiselere ve Cenb- Hakkn yaratt eyya, bilhassa elleriyle yonttuklar tatan ve tahtadan putlara ilh diye tapnyorlard. lem mahzn, varlklar mahzn, gnller mahzndu ve yzler glmeyi unutmutu. Allah telnn, dier mahlklardan stn olarak yaratt insanlarn, Cehennemden kurtulmalarna sebep olacak bir kahraman lzmd. Nitekim domasna ok az bir zamn kalmt. lem, dem aleyhisselmdan bugne kadar, temiz alnlardan temiz alnlara geerek gelen nrun sahibini karlamak iin hazrlanyordu. nsanlara ve cinne ebed sadeti gsterecek esiz nsan geliyordu!... efkat ve merhamet menba, Rabbinin ahlk ile ahlklanm yksek insan geliyordu!... Makm- mahmd sahibi, efatilerin ba tc geliyordu!... Kinatn hocas, varlklarn z, insanlarn efendisi geliyordu! Maher gnnn imdda yetiicisi, peygamberlerin sultn geliyordu!... Allah telnn Habbi, sevgilisi, hrmetine yaratldmz, lemlere rahmet olan sevgili Peygamberimiz geliyordu!... (Sallallah aleyhi ve sellem)

Bu gelen ilmi ledn sultndr, Bu gelen tevhd irfn kndr. Bu gelen akna, devreyler felek, Yzne mtk durur ins melek.
Yedi kat yer, yedi kat gk, ksaca lem byk bir hrmet ve sevin iinde Seyyidl-Mrseln, Hteml-Enbiy, Habb-i Hud olan efendisini beklemekte idi. Btn mahlkt hl lisn ile: Ho geldin y Reslallah! demek iin hazrlanmt. Hicretten 53 sene evvel Fil vakasndan iki ay kadar sonra, Rebulevvel aynn onikinci Pazartesi gecesi sabaha kar Mekkenin Hi22

moullar mahallesinde, Saf tepesi yaknnda bir evde hasretle beklenen, Allah telnn nru Muhammed Mustaf (sallallah tel aleyhi ve sellem) dodu. Onun terifiyle lem, yeniden hayat buldu. Karanlklar, birden Nr ile aydnland.

Bu gece, ol gecedir kim, ol erf, Nr ile lemleri eyler latf. Bu gece dnyy ol Cennet klar, Bu gece eyya Hak rahmet klar. Bu gece dn olur erbb- dil, Bu geceye can verir eshb- dil.

Rahmeten lil-lemndir Mustaf, Hem efl-mznibndir Mustaf. Dodu ol satde ol Sultn- Dn Nra gark oldu semvt zemn. Yaratlm cmle old dmn Gam gidip lem yeniden buldu can.

Medricn-nbvve kitabnda buyuruldu ki: ereflerin en ycesine mazhar olan annelerin en bahtiyr Hazreti mine, hamileliini yle anlatr: O servere hmile olduum gnlerde, hi ac ve elem grmedim. Hmile olduumu hissetmezdim. Ancak alt aydan sonra bir gn, uyku ile uyanklk arasnda bir kimse bana; Senin hmile olduun kimdir, bilir misin? dedi. Bilmiyorum cevbn verince; Bilmi ol ki, Peygamberlerin sonuncusuna hamilesin! haberini verdi. Doum zamn yaklanca, o kimse tekrar geldi, dedi ki: Ey mine ! ocuk dounca, ismini Muhammed koy. Baka bir rivyette de; Ey mine ! ocuk dounca, smini Ahmed koy eklinde bildirilmitir. Hazreti mine vlidemiz, doum nn da yle anlatr: Doum n geldiinde, heybetli bir ses iittim. rpermeye baladm. Sonra beyaz bir ku grdm, gelip kanad ile beni svazlad. Korku ve rpertiden eser kalmad. O anda susam, sanki hararetten yanyordum. Yanmda st gibi beyaz, bir kse erbet grdm. O erbeti, imem iin bana verdiler. tim, baldan tatl ve souk idi. Artk susuzluum kalmamt. Sonra byk bir nr grdm, evim o kadar nrland ki, O nrdan baka bir ey grmyordum. O srada etrafm sarp, bana hizmet eden pek ok hanm grdm. Boylar uzun, yzleri gne gibi parlyordu. Bunlar, Abd Menf kablesinin kzlarna benzerlerdi. Bunlarn birden bire ortaya kmalarndan hayret iinde idim. Onlardan biri dedi ki: Ben Firavnn hanm siyeyim! Dieri de; Ben de Meryem bint-i mrnm. Bunlar da Cennet hrileridir dedi.
23

Yine o esnada beyaz, uzun ve gkden yere kadar uzanm ipek bir kuma grdm. Onu insanlarn gznden rtn dediler. O anda bir blk ku peyd oldu. Azlar zmrtten, kanatlar ykttand. Korkudan terlemitim, den ter damlalarndan misk kokusu yaylyordu. O hlde iken gzmden perdeyi kaldrdlar. Btn yeryzn doudan batya kadar grdm. Etrafm melekler kuatmt. Muhammed aleyhisselm doar domaz, mbrek ban secdeye koydu, ehdet parman kaldrd. Sonra gkden, onu bryen, beyaz bir bulut paras indi. Bir ses iittim; Onu maripten merka kadar her yerde gezdirin. Gezdirin ki, cmle lem Onu ismiyle, cismiyle ve sfatyle grsnler. Onun isminin Mh olduunu yni Allah tel, Onunla irk eserlerini yok ettiini bilsinler diyordu. O bulut da gzden kayboldu ve Muhammedi (sallallah aleyhi ve sellem) bir beyaz ynl kuma iinde sarl grdm. Yine o srada, yzleri gne gibi parlayan kii geldi. Birinin elinde gmten bir ibrik, birinin elinde zmrtten bir leen, birinin elinde de bir ipek vard. brikten sanki misk damlyordu. Mbrek olumu leenin iine koydular. Mbrek ban ve ayan ykayp, ipee sardlar. Sonra mbrek bana gzel koku srdler, mbrek gzlerine srme ektiler ve gzden kayboldular.

ndiler gkden melekler saf saf. Kbe gibi kldlar evim tavf. Geldi hrler blk blk buur, Yzleri nrundan evim doldu nr. Hem hav zre dendi bir dek, Ad Snds deyen n melek. n grnd bana bu iler ayn, Hayret ire kalm idim ben hemn. Yarlp divr kd ngehn, bile hr bana oldu ayn. Bzlar der ki, ol dilberin, siyeydi biri ol mh-peykerin.
24

Biri Meryem Htn idi ikr, Birisi hem hrlerden bir nigr. Geldiler ltf ile ol mh-cebn, Verdiler bana selm ol dem hemn. evre yanma gelip oturdular, Mustafy birbirine mutular. Dediler olun gibi hi bir oul, Yaradlal cihn gelmi del, Bu senin olun gibi kadr-i ceml, Bir anaya vermemidir ol Cell. Ulu devlet buldun ey dildre sen, Doacaktr senden ol hulk- hasen.

Cmle zerrt- cihn edip nid, ararak dediler kim merhab. Merhab ey Al-i sultn merhab Merhab ey Kn- irfn merhab Merhab ey srr- Frkn merhab Merhab ey derde dermn merhab Merhab ey Blbl-i b- ceml, Merhab ey in-yi Zl-Cell. Merhab ey mh u hurd-i Hud, Merhab ey Hakdan olmayan cd,

Merhab ey s mmet melcei, Merhab ey resizler melcei. Merhab ey cn- bk merhab, Merhab uka sk merhab. Merhab ey kurretl-ayn- Hall, Merhab ey hs- mahbb-i Cell. Merhab ey rahmeten lil-lemn, Merhab sensin efl-mznibn. Merhab ey pdih- d cihn, Senin iin oldu kevn ile mekn.

Muhammed aleyhisselm doduu srada, Hazreti mine vlidemizin yannda Abdurrahmn bin Avfn annesi, if Htn, Osman bin Ebil-sn annesi Ftma Htn ve Peygamberimizin halas Safiyye Htn vard. Bunlar da grdkleri nru ve dier hdiseleri haber verdiler. if Htn yle anlatyor: Ben, o gece minenin yannda yardmc olarak bulunuyordum. Muhammed aleyhisselmn, doar domaz du ve niYerhamke Rabbke diye sylendi. Sonra yaz ettiini iittim. Gibden; Y bir nr kp o kadar k verdi ki, doudan batya kadar her yer grnd... Bundan baka bir ok hdiseye hid olan if Htn; Ne zamn ki, Ona peygamberlii bildirildi, hi tereddd etmeden ilk mn edenlerden biri de ben oldum demitir. Safiyye Htn da yle anlatmtr: Muhammed aleyhisselm doduu srada, her taraf bir nr kaplad. Doar domaz secde etti, mbrek ban kaldrp ak bir dil ile; L ilhe il lallh, inn reslullh dedi. Onu ykamak istediimde, biz onu ykanm olarak gnderdik denildi. Gbei kesilmi ve snnet edilmi olarak grld. Doar domaz secde etti. O srada hafif sesle bir eyler sylyordu, kummet, mmet! (mmetim, mmelam mbrek azna yaklatrdm tim) diyordu. Sevgili Peygamberimiz doduu srada, dedesi Abdlmuttalib, Kbe-i erfenin yannda Allah telya yalvarp du ediyordu. Bu zamn mjde verdiler. Muhammed aleyhisselmn doduu gnde bir ok hdiseler gren Abdlmuttalib, bu mjdeye ok sevinip; Bu olumun n, erefi ok yce olacaktr dedi.
25

yle Beytullha kar ol Resl, Yz yere srm ve secde klm ol. Secdede ba dili tahmd eder, Hem getirmi parman tevhd eder.

Der ki, ey Mevl yzm tutdum sana, Y lh mmetim vergil bana. Hakka balayp gnlden himmeti, Der idi kim mmet v mmet.

Abdlmuttalib, bylesine byk bir mutluluu kutlamak iin, doumun yedinci gnnde Mekke halkna gn ziyfet verdi. Ayrca ehrin her mahallesinde develer keserek,insan ve hayvanlarn istifdesine sundu. Ziyfet MUHAMMED (sallallah srasnda ocua hangi ismi koydun diyenlere; M aleyhi ve sellem) ismini verdim dedi. Neden atalarndan birinin ismini vermedin diyenlere ise; Allah telnn ve insanlarn Onu methetmelerini, vmelerini istediim iin cevbn verdi. Baka bir rivyette de Muhammed ismini koyann mine Htn olduu bildirilmitir.

Ey cemli gn yz bedr-i mnr, Ey kamu dmlere sen destegr Ey gnller derdinin dermn sen, Ey yaradlmlarn sultn sen. Sensin ol Sultn- cmle enbiy, Nr- cem-i evliy v asfiy. Ey rislet tahtnn sen htemi, Ey nbvvet mhrnn sen htemi.

nk nrun ren etdi lemi, Gl cemlin glsen etdi lemi. Oldu zil zulmet-i cehl dall, Buldu b- marifet ayn- keml. Y Habballah bize imdd kl, Son nefes ddrn ile d kl. SLEYMAN ELEB

Doduu gece grlenler Resl-i Ekrem (sallallah aleyhi ve sellem) efendimiz, domadan nce ve doduu srada; Onun dnyy terif etmesine almet olarak bir ok hdiseler meydana gelmitir. O zamnn mehr kimseleri, daha Peygamber efendimiz domadan nce rylar grmlerdi. Rylarn khinlere ve zamnn mehr limlerine tbir ettirdiklerinde, bunlarn Muhammed aleyhisselmn geleceini gsterdiini sylemilerdir. Sevgili Peygamberimizin dedesi Abdlmuttalib yle anlatmtr:
26

Bir defsnda uykuya dalmtm. Grdm rydan byk rpertiyle uyandm. Hemen bir khine gidip, anlatp, tbir ettirmek istedim. Yanna vardmda, yzme bakp; Ey Kureyin resi! Sana ne oldu? Yznde bambaka bir hl grlyor. Yoksa seni bu hle getiren mhim bir hdise mi var? dedi. Evet, henz hi kimseye anlatmadm dehetli bir ry grdm dedikten sonra, yannda oturup anlatmaya baladm. Bu gece rymda ok byk bir aa vard. Bir ucu semya ykselmi, dallar douya ve batya yaylmt. O aatan yle bir nr salyordu ki, gne yannda ok hafif kalr. Bzan gzkyor, bzan gzden kayboluyordu. nsanlar ona ynelmiti. Her an nru artyordu. Kurey kablesinden bzlar o aacn dallarna tutunuyor, dier bir ksm da aac kesmeye alyordu. Bir gen de onu kesmek isteyenlere mni oluyordu. ok gzel bir yz vard ve ben imdiye kadar yle bir yz grmedim. Ayrca vcdundan etrafa ho kokular yaylyordu. Aacn bir daln tutmak iin elimi uzattm, fakat ulaamadm dedim. Rym bitirince, khinin yz deiti. Benzi sarard. Sonra; Ondan senin nasibin yok! demesi zerine; Kimin nasbi var? diye sordum. O aacn dalna tutunanlarn dedi ve devam ederek; Senin sulbnden bir peygamber gelecek, her tarafa mlik olacak, insanlar Onun dnine girecekler! dedi. Sonra yanmda bulunan olum Eb Tlibe dnerek; Bu, herhlde Onun amcas olacak dedi. Eb Tlib bu hdiseyi Peygamber efendimize peygamberlii bildirilince anlatm ve; ite o aa, Ebl Ksm, el-Emn Muhammed aleyhisselmdr demitir. Sevgili peygamberimiz Muhammed aleyhisselmn dnyya geldii gece, bir yldz dodu. Bunu gren Yahudi limleri, Muhammed aleyhisselmn doduunu anlamlard. Eshb- kirmdan Hassan bin Sabit anlatr: Ben sekiz yanda idim. Bir sabah vakti Yahudinin biri; Hey Yahudiler! diye lk atarak kouyordu. Yahudiler; Ne var, bu barman nedendir? diyerek yanna toplannca, o; Haberiniz olsun, Ahmedin yldz bu gece dodu! Ahmed bu gece dnyya geldi... diye cevap verdi. Resl-i Ekrem efendimizin doduu gece Kbedeki putlarn hepsi yz st yere ykld. Urvetbnz-Zbeyr rivyet eder: Kureyden bir cematin bir putu vard. Ylda bir def onu tavf ederler, develer kesip arap ierlerdi. Yine yle bir gn, putun yanna vardklarnda, onu yzst yere yklm buldular. Kaldrdlar, yine kapand. Bu hl defa tekrarland. Bunun zerine etrafn iyice destek verip diktikleri srada, yle bir ses iitildi: Bir kimse dodu, yeryznde her yer harekete geldi. Ne kadar put varsa hepsi ykld. Krallarn korkudan kalbleri titredi! Bu hdise tam Muhammed aleyhisselmn doduu geceye rastlyordu.
27

Medyin ehrindeki ran Kisrsnn saraynn on drt kulesi (burcu) ykld. O gece grltyle ve dehetle uyanan Kisr ve halk; yine kendilerinden bz ileri gelenlerin grdkleri korkun rylar tbir ettirdiklerinde, bunun byk bir eye almet olduunu anlamlard. Yine o gece, mecs yni atee tapanlarn bin seneden beri yanmakta olan kocaman ate ynlar niden snverdi. Atein snd trihi kaydettiler, Kisrnn saraynda burlarn ykld geceye rastlyordu. O zamn mukaddes saylan Sve glnn de o gece bir anda suyu ekilip kuruyuvermiti. am tarafnda bin yldan beri suyu akmayan ve kurumu olan Semve nehri vdisi, o gecede dolup taarak akmaya balad. Muhammed aleyhisselmn doduu geceden itibaren, eytan ve cinler artk Kurey khinlerine hdiselerden haber veremez oldu. Kehnet sona erdi... Habb-i Ekrem Efendimizin doduu gece ve daha sonra, o zamna kadar grlmemi bu hdiselerden baka, bir ok hdiseler vuk buldu. Btn bunlar, son peygamber Muhammed aleyhisselmn doduuna iaretti. Mevlid Gecesi Peygamber Efendimizin (sallallah aleyhi ve sellem) doduu geceye Mevlid Gecesi denir. Mevlid, doum zaman demektir. Kadir gecesinden sonra en kymetli gecedir ve bu gecede sevgili Peygamberimiz doduu iin sevinenler affolunur. Bu gece, Peygamber efendimizin doduu srada grlen hlleri, mcizeleri okumak, dinlemek, renmek ok sevbdr. Sevgili Peygamberimiz kendi de anlatrd. Eshb kirm da bu gece bir yere toplanrlar, o gn yd ederler, okurlar ve anlatrlard. Dnynn her tarafndaki mslmanlar, her sene bu geceyi Mevlid Kandili olarak kutlamaktadr. Her yerde Mevlid kasideleri okunarak, Kinatn sultn hatrlanlmaktadr. Her peygamberin mmeti, kendi peygamberinin doum gnn bayram yapmtr. Bu gn de, mslmanlarn bayram olup, nee ve sevin gndr. St anneye verilmesi mine vlidemiz, nrlu yavrusunu kucana aldnda, kocas Hazreti Abdullahn veft acsn unutur gibi oldu. Dokuz gn emzirdikten sonra da, Eb Leheb in cariyesi olan Sveybe Htn bir ka gn st annelik hizmetinde bulundu. Sveybe Htn daha nce de Hazreti Hamzay, sonra da Eb
28

Selemeyi emzirmiti. Hafz ibni Cezr diyor ki: Eb Leheb ryada grlp, ne hlde olduu soruldukta, kabir azab ekiyorum. Ancak, her sene, Rebul-evvel aynn on ikinci geceleri, azabm hafifliyor. ki parmam arasndan kan serin suyu emerek ferahlyorum. Bu gece, Reslullah dnyya gelince, Sveybe ismindeki cariyem, bunu bana mjdelemiti. Ben de, sevincimden, bunu zd etmi ve Ona st annelik yapmasn emretmitim. Bunun iin, bu gecelerde azabm hafifliyor dedi. O zamanda Mekke halk, det olarak, ocuklarn bir st anneye verirlerdi. Havas iyi, suyu tatl olan civar yerlerdeki yaylalara gnderilen ocuklar, bir mddet, verildikleri st annelerinin yannda kalrlard. Buna Mekkenin scak havas sebep oluyordu. Her sene bu maksatla Mekkeye pek ok hanm gelirdi. Bunlar emzirmek iin birer ocuk alp giderlerdi. ocuklar bytp teslm edince, pek ok cret ve hediyeler alrlard. Peygamber efendimizin doduu sene de yaylalarda yaayan Ben Sad kablesinden birok hanm, st annelii niyeti ile Mekkeye geldi. Her biri emzirmek zere birer ocuk almt. Ben Sad kablesi, Mekke civarndaki kableler arasnda; erefte, cmertlikte, mertlik ve tevzda ve Arapay dzgn konumakta pek mehurdu. Kurey kablesinin ileri gelenleri ocuklarnn, daha ok bu kableye verilmesini isterlerdi. O sene Ben Sad kablesinin yurdunda iddetli bir kuraklk ve ktlk hkm sryordu. Bu kableden Halme Htn bu durumu yle anlatr: Ben o sene krlarda gezip ot toplar, bunu bulduum iin Allah telya krederdim. Bzan gn gemesine ramen azma bir ey koymazdm. Bu hlde iken bir ocuum oldu. Bir taraftan alk, dier yandan da doumun sknts vard. Alktan yer ile g, gece ile gndz fark edemediim anlar da olurdu. Bir gece sahrada uyuyakalmm. Ryamda bir ahs beni stten ak bir suyun iine daldrd ve; Bu sudan i dedi. Kanncaya kadar itim. Sonra imem iin yine zorlad. tike itim, baldan tatl idi. Sdn ok olsun ey Halme! Beni tandn m? diye sordu. Tanmadm syleyince; Ben senin skntl hlinde ettiin hamd ve krnm. Ey Halme! Mekkeye git. Orada sana bir Nr arkada olur, bereketlerle dolarsn. Bu ryay da kimseye syleme! dedi. Uyandmda gslerimi st ile dolu bulduum gibi, sknt ve aln da beni terkettiini grdm. Ktlktan dolay, cretle ocuk emzirip skntlarn gidermek zere, dier senelere nisbetle; daha ok st annesi Mekkeye gelmiti. Hepsi de zengin ailelerin ocuklarn almak tel iinde idi. Acele ile gelen kadnlar, birer ocuk almlard. Fakat Peygamber efendimiz yetim olduu iin, fazla cret alamama dncesiyle, Ona istekli grnmemilerdi. Bu kadnlar iinde; iffeti, temizli29

i, hilmi yni yumuakl, hays ve gzel ahlakyla tannm Halme Htn da vard. Bindikleri hayvan zayf olduu iin Mekkeye gelmekte ge kalmlard. Fakat bu gecikme onlara, aradklarndan daha fazlasna kavumaya sebep olmutu. Kocas ile Mekkede dolaarak zengin ailelerin ocuklarnn alnm olduunu grdler. Lkin bo dnmek de istemiyorlard. Bir ocukla dnmek tek arzular olmutu. Nihyet hrmet celbeden ve simas ok sevimli olan bir ztla karlatlar. Bu, Mekkenin resi Abdlmuttalib idi. steklerini rendikten sonra, torununu almalarn, bu sayede, byk devlet ve saadete kavuacaklarn syledi. Abdlmuttalibin muhabbeti ve yaknl onlar kendisine ekiyordu. Teklifini hemen kabul ettiler. Sonra yal dede, Halme Htunu Hazreti minenin evine gtrd. Halme Htn yle anlatr: ocuun baucuna vardmda, kundaa sarl, yeil ipekten bir rtnn stnde ml ml uyuyor, etrafa misk kokusu yaylyordu. Hayret iinde kalp bir anda Ona ylesine sndm ki, gnlm uyandrmaa raz olmad. Elimi gsne koyunca, uyand ve bana bakp tebessm etti. Bense bu tebessme tutulup kendimden getim. Sonra, annesi bylesine gzel ve mbrek ocuu bana vermez dncesiyle yzn rtp, hemen kucama aldm. Sa mememi verdim, emmee balad. Sol mememi verdim, emmedi. Abdlmuttalib, bana dnerek; Sana mjdeler olsun ki, hanmlar iinde senin gibi nmete kavuan olmad dedi. mine Htn da bana sevgili yavrusunu verdikten sonra; Ey Halme, gn evvel; Senin oluna st verecek kadn, Ben Sad kablesinin Eb Zeyb soyundandr diye bir ses iittim dedi. Bunun zerine; Ben, Ben Sad kablesindenim ve babamn knyesi Eb Zeybdir cevbn verdim. Halme Htn yine yle anlatmtr: mine Htn bana daha nice vakalar anlatt ve vasiyette bulundu. Ben de Mekkeye gelmeden nce grdm ryay ve gelirken samdan solumdan; Sana mjdeler olsun ey Halme! O gzler kamatran ve lemleri aydnlatan nuru emzirmek sana nasb olacak diye sesler geldiini anlattm. Halme Htn der ki: Muhammed aleyhisselm alp Hazreti minenin evinden ayrldm. Kocamn yanna geldim. O da kucamdaki ocuun yzne bakp kendinden geti ve; Ey Halme bugne kadar byle gzel yz grmedim, Onu yanmza alr almaz kavutuumuz bereketleri grnce de; Ey Halme! Bilmi ol ki, sen ok Mbrek ve kadri yksek bir ocuk almsn dedi. Ben de; Vallahi, zten byle dilerdim, istediim oldu diye mukabelede bulundum. Halme Htn, kocas ile birlikte, Muhammed aleyhisselm alp, Mek30

keden yola ktklar andan tibaren Onun bereketine kavumaya baladlar. elimsiz ve hzl gidemeyen merkebleri, artk kheylan kesilmiti. Beraber geldikleri kafile, onlardan nce yola kp ok uzaklam olmasna ramen, kafileye yetiip onlar geride brakmt. Ben Sad yurduna vardktan sonra grlmemi bir bollua ve berekete kavutular. St az olan hayvanlarnn memeleri dolup tayordu. Bunu gren komular hayret edip, bunun, emzirmek iin aldklar ocuk sebebiyle olduunu aka anlamlard. Kuraklk sebebiyle ok skntya dtler ve bir ara yamur dusna ktlar. Muhammed aleyhisselm yanlarnda gtrp du ederek Onun hrmetine bol yamura ve berekete kavutular. Peygamber efendimiz, st annesi Halme Htunun sa memesini emer, sol memesini emmezdi. Onu da st kardeine brakrd. ki aylk iken emekledi. aylk olunca ayakta durur, drt aylk iken duvara tutunarak yrrd. Be aylk iken yrd, alt aylk iken abuk yrmeye balad. Yedi aylk iken her tarafa gider oldu. Sekiz aylk iken anlalacak ekilde, dokuz aylk iken gyet ak konumaya balad. On aylk iken ok atmaya balad. Halme Htn yle anlatmtr: lk konumaya baladnda L ilhe illallah vallah ekber. Velhamdlillahi rabbil lemin dedi. O gnden sonra Allah telnn ismini anmadan hi bir eye elini uzatmad. Sol eli ile bir ey yemezdi. Yrmeye baladnda, ocuklarn oynadklar yerden uzak durur ve onlara; Biz, bunun iin yaratlmadk buyururdu. Her gn Onu gne gibi bir nr kaplar ve yine alrd. Ay ile konuur, ona iaret ettike ay hareket ederdi. Halme Htn yle anlatr: Muhammed aleyhisselm, iki yana girince, Onu stten kestim. Sonra annesine vermek zere kocamla Mekkeye gittik. Fakat Onun yle bereketlerine kavumutuk ki, Ondan ayrlmak, mbrek yzn grmemek bize ok g geliyordu. Onun hllerini annesine anlattm. mine Htn; Benim olumun byk n vardr dedi. Ben; Vallahi, bundan daha mbrek bir kimse grmedim dedim. Sonra, mine Htuna, bir ok bahaneler bularak biraz daha yanmzda kalmasn istedim. Bizi krmad ve yanmzda kalmas iin izin verdi. Onunla tekrar kablemize dndk. Bu sayede evimiz bereketle doldu, malmz, mlkmz ve nmz artt. Saysz nmetlere kavutuk. Mbrek gsnn yarlmas Halme Htn anlatt: Gndzleri kardelerim Server-i lem (sallallah aleyhi ve sellem) bir gn; G grnmezler. Sebebi nedir? diye sorunca; Koyun gtmeye giderler. Eve, an31

Beni de onlarla beraber gnder. Ben cak gece gelirler dedim. Bunun zerine, B de koyun gdeyim dedi. Bahaneler bulup nice zrler syledim. Sonunda gnlnn raz olmas iin; Peki dedim. Ertesi gn Mbrek salarn taradm. Elbiselerini giydirip st kardeleriyle beraber gnderdim. Bir ka gn gidip geldi. Bir gn st kardei eym krdan geldiinde; Gzmn nuru olum Muhammed nerededir? diye sordum. Sahradadr dedi. Cierimin kesi bu scaa nasl dayanyor? diye sorduumda, eym; Ey anneciim! Ona asla zarar gelmez. Zr, mbrek ba zerinde bir bulut, devaml Onunla hareket etmekte; bylece gnein scandan korunmaktadr cevbn verdi. Neler sylyorsun? Bu sylediklerin hakkaten doru mudur? dediimde, yemn etti. Ancak o zaman rahatladm. Yine bir le vakti st kardei Abdullah bana gelip; Anneciim! Acele koun!... Kurey karndamla beraber koyun gdyorduk. Anszn yeiller giymi kimse geldi. Kardeimi yanmzdan alp dan bana gtrdler. Arkas zere yatrp bak ile karnn yardlar. Haber vermek iin geldiimde oradaydlar. Kardeimin sa kalp kalmadn bilemiyorum dedi. O nda kan beynime srad. Sratle oraya geldik. Onu grdk. Hemen Mbrek yzn ban pp; Ey gzmn nru! Ey lemlere rahmet olum! Bu nice hldir? Ve bana gelen nedir? Seni kim rahatsz etti? diye sordum. O da; Evden ktktan sonra yeil elbiseli iki kimse grdm. Birinin elinde gmten bir ibrik, birinin elinde yeil zmrtten bir leen vard. Leen, kardan beyaz bir ey ile dolu idi. Beni da bana gtrdler. Biri, arkam zere yatrd. Ben seyrederken gsm gbeime kadar yard. Hi ac ve elem duymadm. Elini sokup iinde ne varsa kardlar. O beyaz ey ile ykayp yerine koydular. Biri dierine; Kalk, ben de hizmetimi yerine getireyim dedi ve elini sokup yreimi kard. ki para etti ve iinden siyah bir ey karp att. Ve; Senin vcdunda eytann nasbi bu idi. karp attk. Ey Allah telnn sevgilisi! Seni vesveseden ve eytann hlesinden emn ettik dedi. Sonra yreimi kendi yanlarnda olan latf ve yumuak bir ey ile doldurdular. Nrdan bir mhrle mhrlediler. Hlen o mhrn soukluu, btn azalarmda mevcuttur. Onlardan biri, elini yarlan yere koyunca yaram iyileti. Sonra beni mmetimden on kii ile tarttlar, ben ar geldim. Bin kimse ile tarttlar yine ar geldim. Bunun zerine onlardan biri dierine; Artk onu tartmay brak. Vallahi Onu btn mmetiyle bile tartacak olsan, ar gelir dedi. O zaman her biri elimi ve yzm ptler ve beni burada koyup gittiler dedi. Yarlan yer, mbrek gsnde belli idi. Sevgili Peygamberimizin bandan geen ve Kurn- kermin nirah sresinin birinci yet-i kermesinde bildirilen bu hdiseye akk- sadr yni gsnn yarlmas denir. Muhammed aleyhisselma peygamberlii bildirildikten sonra Eshb- ki32

rmdan bzlar, Y Reslallah! Bize kendinizden bahseder misiniz? deyince; Ben, ceddim brahim in dusym. Kardeim snn mjdesiyim! Annemin B ise rysym. O bana hmile iken am saraylarn aydnlatan bir nrun kendisinden ktn grmt... Ben Sad bin Bekr oullar yannda emzirilip bytldm buyurdu. Halme Htn, drt yandan sonra Onu Mekkeye gtrp annesine verdi. Dedesi Abdlmuttalib, Halme Htuna ok byk hediyeler verip ihsanda bulundu. Hlime Htn Onu Mekkeye braknca, ayrlnn acsn; Sanki canm ve gnlm de O nunla birlikte kald szleri ile dile getirmiti. Muhterem annenin veft Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, alt yana kadar da annesinin yannda byd. Alt yanda iken, annesi, mm Eymen adndaki criye ile birlikte, akrablarn ve babas Abdullahn mezarn ziyret etmek iin Medneye gittiler. Burada, bir ay kaldlar. Peygamber efendimiz Mednede Neccroullarna ait havuzda yzmeyi rendi. Bu srada bir Yahudi bilgini Ondaki nbvvet almetlerini grd. Yanna yaklap ismini sordu. Ahmed deyince, o bilgin; Bu ocuk, hir zaman peygamberi olacaktr! diye bard. Ayrca oradaki Yahudi limlerinden bzlar da, Ondaki peygamberlik almetini grmler, peygamber olacan aralarnda konuup anlatmlard. Onlarn bu szlerini duyan mm Eymen, durumu Hazreti mine vlidemize haber verince, mbrek anneleri bir zarar gelmesinden ekinerek, Onu alp Mekkeye dnmek zere yola kt. Ebv denilen yere geldiklerinde, Hazreti mine vlidemiz hastaland. Hastal artp sk sk kendinden geiyordu. Banda duran sevgili olu Muhammed aleyhisselma bakarak; Ey ekilen dehetli lm okundan, Allah telnn ltfu ve yardm ile yz deve karlnda kurtulan ztn olu! Allah tel seni, mbrek eylesin. Eer ryada grdklerim doru karsa, sen cell ve bol ikram sahibi olan Allah tel tarafndan, demoullarna hell ve haram bildirmek zere gnderileceksin. Cenb Hak seni, milletlerle birlikte srp gelen putlardan ve putperestlikten muhafaza edip koruyacaktr dedi ve u beytleri syledi:

Eskir yeni olan, lr yaayan, Tkenir ok olan, var m gen kalan? Ben de leceim, tek farkm udur: Seni ben dourdum, erefim budur.

Geride braktm hayrl evld, Gzm kapadm, iim pek rahat. Benim nmm kalr dim dillerde, Senin sevgin yaar hep gnllerde.
33

Sonra veft etti. Orada defn edildi. mine vlidemiz veft ettiinde yirmi yanda idi. mm Eymen, lemlerin efendisini yanna alp, birka gn sren yolculuktan sonra Mekkeye getirip dedesi Abdlmuttalibin yanna brakt. Dedesinin yannda Habbi ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin babas ve annesi brahim aleyhisselmn dninde idi. Yni mmin idiler. slm limleri; onlarn brahim aleyhisselmn dninde olduklarn ve Muhammed aleyhisselma peygamberlii bildirildikten sonra da onun mmetinden olmalar iin diriltilip, Kelime-i ehdeti iittiklerini, sylediklerini ve bylece bu mmetten de olduklarn bildirmilerdir. Muhammed aleyhisselm, sekiz yana kadar dedesinin yannda byd. Dedesi Abdlmuttalib, Mekkede sevilen ve eitli ileri idare eden bir zt olup, heybetli, sabrl, ahlkl, drst, mert ve cmert idi. Fakirleri doyurur, hatt a ve susuz kalan hayvanlara bile yiyecek verirdi. Allah telya ve hirete inanrd. Ktlklerden saknr, chiliyye devrinin her trl irkin detlerinden uzak dururdu. Mekkede zulme, hakszla engel olur ve gelen misafirleri arlard. Ramazn aynda Hira danda inzivaya ekilmeyi det edinmiti. ocuklar seven ve efkat sahibi olan Abdlmuttalib, sevgili torununu barna basp gece gndz yanndan ayrmazd. Ona byk bir sevgi ve efkat gsterirdi. Kbe nin glgesinde kendisine mahsus olan minderine Onunla beraber oturur, mni olmak isteyenlere; Brakn olumu, Onun n ycedir derdi. Peygamber efendimizin dads mm Eymene, Ona iyi bakmasn srarla tenbih eder; Oluma iyi bak. Ehl-i kitab, benim olum hakknda bu mmetin peygamberi olacak diyorlar der idi. mm Eymen demitir ki: Onun ocukluunda ne alktan, ne de susuzluktan ikyet ettiini grdm. Sabahleyin bir yudum zemzem ierdi. Kendisine yemek yedirmek istediimizde; istemem, tokum derdi. Abdlmuttalib uyurken ve odasnda yalnzken, Ondan bakasnn yanna girmesine msde etmezdi. Onu efkatle barna basar, okar, szlerinden ve hareketlerinden son derece holanrd. Sofrada Onu yanna alr, dizine oturtur, yemein en iyisini, en lezzetlisini Ona yedirir ve O gelmeden sofraya oturmazd. Onun hakknda nice ryalar grp, bir ok hdiselere hid oldu. Bir defasnda, Mekkede kuraklk ve ktlk olmutu. Abdlmuttalib, grd bir rya zerine Muhammed aleyhisselmn elinden tutarak Eb Kubeys dana kp; Allahm, bu ocuk hakk iin, bizi bereketli bir yamur
34

ile sevindir diyerek du etti. Dus kabul olundu ve bol yamur yad. O zamanki irler bu hdiseyi, iirler yazarak dile getirmilerdi. Necrnl rhip Abdlmuttalib, bir gn Kbenin yannda otururken, Necrnl bir rhip yanna gelerek konumaya balamt. Bir ara; Biz smiloullarndan en son gelecek olan peygamberin sfatlarnn kitaplarda yazl olduunu okuduk. Buras, yni Mekke Onun doum yeridir. Sfatlar yle, yledir! diyerek birer birer saymaya balad. Bu srada, sevgili Peygamberimiz yanlarna gelmiti. Necrnl rhip, Onu dikkatle seyretmeye balad, sonra da yaklap gzlerine, srtna, ayaklarna bakt ve heyecanla; te, O budur. Bu ocuk senin neslinden midir? dedi. Abdlmuttalib; Olumdur! deyince, Necrnl rhip; Kitaplarda okuduumuza gre Onun babasnn sa olmamas lzm! dedi. Abdlmuttalib; O, olumun oludur. Babas daha O domadan, annesi hmile iken lmt deyince, rhip; imdi doru syledin dedi. Bunun zerine Abdlmuttalib, oullarna; Kardeinizin olu hakknda sylenileni iitin de, Onu grp gzetin ve iyi koruyun dedi. Dedesinin veft Abdlmuttalib veft edeceine yakn, oullarn toplayp; Artk dnydan hirete g etme vaktim geldi. Tek dncem bu yetimdir. Keke mrm uzun olayd da bu hizmeti severek devam ettirseydim. Fakat elden ne gelir? mr vefa etmeyecek. imdi gnlm ve dilim bu hasret ateiyle yanyor. Bu inci tanesini iinizden birine emnet etmeyi isterim. Acaba hanginiz lyk ile Onun haklarn gzetir ve hizmetinde kusur etmez dedi. Eb Leheb dizleri zerine kp; Ey Arabn efendisi! Eer bu emneti teslm etmek iin aklnzdan geirdiiniz biri varsa ne l, yoksa bu hizmeti ben grrm dedi. Abdlmuttalib ona; Maln oktur. Fakat sen kat kalblisin ve merhametin azdr. Yetim kalbi ise yaral ve incedir. Hemen krlr dedi. Dier ocuklardan bzlar da ayn istei tekrarladlar. Abdlmuttalib her birinin hususiyetlerini syleyerek kabul etmedi. Sra Eb Tlibe gelince; Ben, hepsinden ok bunu istiyorum. Fakat, byklerim dururken, ne gemek uygun olmazd. Malm azdr, ama, benim sadkatim kardelerimden ziydedir dedi. Abdlmuttalib de; Doru sylersin. Bu hizmete lyk olan sensin. Lkin, ben her ite Ona danr ve istei zere hareket ederim. Her seferinde de doru neti35

ceye varrm Bu hususta kendisiyle meveret edeyim. Hanginizi tercih ederse o, benim de kablmdr dedi. Sonra sevgili Peygamberimize dnerek; Ey gzlerimin nuru! Senin hasretinle hirete yneldim. Bu amcalarndan hangisini tercih ediyorsun? diye sordu. Peygamber efendimiz o an kalkp, Eb Tlibin boynuna sarld ve dizine oturdu. Abdlmuttalib, o zaman ok ferahlad ve; Allah telya hamdolsun. Benim istediim de bu idi dedi ve Eb Tlibe dnerek; Ey Eb Tlib! Bu inci dnesi, ana baba efkati grmemitir. Ona gre bakp zerine titreyesin. Seni dier ocuklarmdan daha stn grrm. Bu byk ve pek kymetli emneti sana havale ettim. nk sen, Onun babasyla ayn anadansnz. Onu kendi nefsin gibi koruyasn. Bu vasiyetimi kabul ettin mi? diye sordu. O da; Kabul ettim deyince, Abdlmuttalib sevgili Peygamberimizi kucaklad, mbrek ban, yzn pt ve koklad. Sonra; Hepiniz hid olun ki, ben bundan daha gzel bir koku koklamadm ve bundan daha gzel bir yz grmedim dedi. Eb Tlibin himyesinde... Dedesinin veftndan sonra, Kinatn efendisi sallallah aleyhi ve sellem, sekiz yandan itibaren amcas Eb Tlibin yannda kalmaya balad ve onun himyesinde byd. O zaman Eb Tlib de, babas Abdlmuttalib gibi, Mekkede Kureyin ileri gelenlerinden, sevilen, sayg gsterilen ve sz dinlenilen bir zt idi. O da Peygamber efendimize byk bir sevgi ve efkat gsterdi. Onu kendi ocuklarndan ok sever, yanna almadan uyumaz, bir yere gitmez ve; Sen ok hayrlsn, ok Mbreksin! derdi. O, elini uzatmadan yemee balamaz, nce Onun balamasn isterdi. Bazan da Ona ayr sofra kurdururdu. Sabahlar uyandnda yznn ay gibi parladn, salarnn tarandn grrlerdi. Eb Tlibin fazla mal yoktu, ailesi de kalabalkt. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizi himyesine aldktan sonra bollua ve berekete kavutu. Mekkede vuk bulan kuraklk sebebiyle halk skntya dtklerinde, Eb Tlib Onu Kbenin yanna gtrp, du etti. Onun bereketiyle bol yamur yad. Kuraklktan ve ktlktan kurtuldular. Rhip Bahra Sevgili Peygamberimiz on iki yalarnda iken, bir gn Eb Tlibin ticret iin sefer hazrl yaptn grd. Kendisini gtrmek istemediini anlaynca, Eb Tlibe; Bu ehirde beni kime brakp gidiyorsun? Ne babam var, ne de
36

bir acyanm!... buyurdu. Bu sz Eb Tlibe ok tesir etti. Onu da yannda gtrmeye karar verdi. Ticret kervan uzun bir yolculuktan sonra, Busrada Hristiyanlara mahsus bir manastrn yaknnda konaklad. Bu manastrda Bahra adnda bir rhip kalyordu, nceden Yahudi limlerinden iken, sonradan Hristiyan olan bu bilgili rahibin yannda, elden ele geerek saklanan bir kitap vard ve sorulanlara ondan cevap verirdi. Kureyin kervan, daha nceki yllarda buradan defalarca gelip gemesine ramen hi ilgilenmemiti. Her sabah manastrn damna kp, kafilelerin geldii yne bakar, aray iinde merakla bir eyler beklerdi. Rhib Bahraya bu defa bir hl olmu ve heyecanla irkilip yerinden frlamt. nk, Kurey kervan uzaktan grnnce, stnde bir bulutun da onlarla birlikte szlp geldiini farketmiti. Bu bulut, Peygamber efendimizi glgelemekteydi. Kervan konaklaynca, Bahra, Habbi ekrem efendimizin altna oturduu aacn dallarnn zerine doru eildiini de grerek iyice heyecanlanmt. Derhal sofralar kurdurdu. Sonra, adam gndererek, Kurey kervannda bulunanlarn hepsini yemee dvet etti. Kervanda bulunanlar, sevgili Peygamberimizi, mallarnn yannda brakp, rahibin yanna gittiler. Bahra, gelenlere dikkatle bakp; Ey Kurey topluluu, iinizde yemee gelmeyen var m? diye sorunca; Evet, bir kii var dediler. nk Kureyliler geldii hlde bulut hl orada idi. Bunu grnce, kervanda birinin kaldn anlamt. Rhib Bahra, srarla Onun da gelmesini istedi. Gelir gelmez Ona dikkatle bakmaya ve incelemeye balad. Eb Tlibe; Bu ocuk senin neslinden midir? dedi. Eb Tlib; Olum deyince, Bahra; Kitablarda bu ocuun babasnn sa olmayaca yazl, O senin olun deildir dedi. Bu sefer Eb Tlib; O benim kardeimin oludur diye cevap verdi. Bahrann; Babas ne oldu? sorusuna da; Babas, domasna yakn ld dedi. Bahra; Doru syledin, annesi ne oldu? deyince; O da ld diye cevap verdi. Bunlar karsnda; Doru syledin diyen Bahra, Peygamber efendimize dnp, putlar adna yemin verdi. Sevgili Peygamberimiz, Bahraya; Putlarn ismiyle yemin verme. Dnyda bana onlardan byk dman yoktur. Ben, onlardan nefret ederim buyurdu. Bahra, bu sefer Allah tel adna yemin verip; Uyur musun? dedi. Gzlerim uyur fakat kalbim uyumaz buyurdu. Bahra, daha pek ok suller sorup, cevaplarn ald. Ald cevaplar, nceden okuduu kitaplara aynen uyuyordu. Sonra sevgili Peygamberimizin mbrek gzlerine bakp, Eb Tlibe; Bu krmzlk, mbrek gzlerinde devaml durur mu?diye sordu. O da; Evet, gittiini grmedik dedi. Bahra, bu almetin de uygunluunu grnce, kalbinin yakn hsl etmesi iin, mhr-i nbvveti grmeyi istedi. Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem, edeble37

rinden mbrek srtn amak istemediler. Eb Tlib; Ey gzmn nuru! Bu arzusunu da yerine getir deyince, mbrek srtn at. Bahra, Mhri Nbvveti btn gzellii ile doya doya temaa etti. Heyecanla pt ve gzlerinden sel gibi yalar boand. Sonra da; Ben ehdet ederim ki, sen Allah telnn reslsndedi. Sesini daha da ykselterek; te lemlerin efendisi.. te lemlerin Rabbinin resl... te Allah telnn lemlere rahmet olarak gnderdii byk peygamber.., dedi. Orada bulunan Kureyliler, hayret ederek; Muhammedin, bu rhib yanndaki kymeti ne kadar fazla imi dediler. Bahra, Eb Tlibe dnerek; Bu, peygamberlerin sonuncusu ve en ereflisidir. Bunun dni, btn yeryzne yaylr ve eski dinleri nesh eder. Bu ocuu ama gtrme. Zr sriloullar Ona dmandr. Korkarm ki, Mbrek bedenine bir zarar verirler. Bunun hakknda ok ahd ve msak olmutur dedi. Eb Tlib; Bu ahd ve msak nedir? diye sorunca; Allah tel btn peygamberlerden ve en son da s aleyhisselmdan mmetlerine, hir zaman peygamberinin geleceini bildirmeleri zerine sz almtr dedi. Eb Tlib, Bahrann bu szleri zerine ama gitmekten vazgeti. Mallarn Busrada satp Mekkeye dnd. Bahra dan iittikleri, Eb Tlibin mr boyunca kulaklarnda nlad. Peygamber efendimizi daha da ok sevdi. Onu lnceye kadar korudu ve her iinde yardmc oldu. Her hliyle fazletler ve gzellikler sahibi ve mstesna bir insan olan sevgili Peygamberimiz, bym ve on yedi yana girmiti. Bu srada Yemene ticret iin giden amcas Zbeyr, ticretinin bereketli olmas iin Onu da yannda gtrd. Bu seferde de nice hrikulde hlleri grld. Mekkeye dndklerinde, Onun bu hlleri anlatld ve Kurey kablesi arasnda; Bunun n pek yce olacak diye sylenmeye baland...

Senin akn kamu derde, devdr y Reslallah Senin katnda hcetler, revdr y Reslallah. Senin nrun gren gzler, ne ay gzler ne yldzlar, Nrundan gece gndzler, ziydr y Reslallah. Terinden alr gller, sznden ehd ekkerler Seninle hasta gnller, ifdr y Reslallah. Habbsin pdiahlara, tabbsin derd hlara efatn gnahkra, safdr y Reslallah. EYYD HAMZA
38

GENL VE EVLENMES
Her bakmdan insanlarn en stn olan Muhammed aleyhisselm, daha genlik yllarnda Mekke halk arasnda akranlarna gre ok beenilmitir. Gzel ahlk, insanlara grlmemi bir ekilde iyi davranmas, sakinlii, yumuakl ve dier stn halleriyle sevilmitir. nsanlar bu hasletlerinden dolay Ona hayran olmutur. Mekke halk, grdkleri alacak derecedeki doru szllk ve gvenilirlikten dolay, Ona El-Emn yni kendisine her zaman gvenilir lakabn verdiler. Bylece genliinde bu isimle mehur oldu. Peygamberimizin genlik yllarnda, Araplar koyu bir chiliyyet devri yayorlard. Puta tapmak, iki, kumar, zina, faiz ve daha bir ok irkin iler aralarnda yaygnlamt. Muhammed aleyhisselm onlarn bu bozuk hllerinden son derece nefret eder, her ktlklerinden dima uzak dururdu. Btn Mekke halk, Onun bu hlini bilirler ve hayret ederlerdi. Putlardan iddetle nefret ettii iin asla yanlarna yaklamazd. Putlar iin kesilen kurbanlarn etlerinden hi yemedi. ocukluunda ve genliinde kendine ait koyunlar, Ciyad da ve civarnda gder, geimini byle salard. Bu ekilde ar derecede bozulmu olan cemiyetten, uzak dururdu. Bir defasnda Eshb kirma; Koyun gtmeyen hi bir peygamber yok tur buyurmutu. Y Reslallah! Siz de gttnz m? dediklerinde; Evet ben de gttm buyurdu. Sevgili Peygamberimiz yirmi yalarnda bulunduu sralarda, Mekkede syi tamamen bozulmutu. Zulm son derece yaygnlap; mal, can ve namus emniyeti kalmamt. Mekkenin yerli halk, ticret ve Kbeyi ziyret iin gelen yabanclara hakszlk ve zulmediyorlard. Zulme urayan kimseler, haklarn almak iin mrcaat edecek bir yer bulamyorlard. Bu srada ticret maksadyla Mekkeye gelen Yemenli bir tccarn mallar, As bin Vil adnda bir Mekkeli tarafndan zorla elinden alnp gasb edilmiti. Bu hdise zerine Yemenli, Eb Kubeys dana kp feryd ederek, hakknn alnmas iin kablelerden yardm istedi. Artk zulmn had safhaya ulatn dile getiren byle hdiseler zerine, Him ve Zhre oullar ile dier kable39

lerin ileri gelenleri Abdullah bin Cdnn evinde toplandlar. Yerli, yabanc hi kimseye zulm ve hakszlk yaplmamasna, zulme mni olmaya ve hakszla uram olanlarn haklarn almaya karar verdiler. Bu maksadla bir adalet cemiyeti kurdular. Sevgili Peygamberimizin gen yata katld ve kuruluunda da ok tesirli olduu bu cemiyete Hlfl Fdl denildi. Daha nce Fadl adnda iki kii ve Fudayl adnda biri tarafndan da byle bir cemiyet kurulmutu. Onlarn nceden kurduklar cemiyete izafeten bu isim verilmiti. Bu cemiyet, zulm nleyip, Mekkede bozulmu olan syii yeniden kurdu. Tesiri uzun mddet devam etti. Reslullah efendimiz, kendisine peygamberlik bildirildikten sonra Eshb kirma anlatp; Abdullah bin Cdnn evinde yaplan yeminlemede ben de bulundum. Bana o yemin leme, krmz tyl develere (servete) sahip olmaktan daha sevimlidir. imdi de byle bir meclise arlsam icbet ederim buyurdu. Ticretle megl olmas Mekkeliler teden beri ticretle uraarak geimlerini bu yoldan salarlard. Peygamber efendimizin sallallah aleyhi ve sellem amcas Eb Tlib de ticretle urard. Sevgili Peygamberimiz yirmi be yalarnda iken, Mekkede geim sknts iyice artmt. Bu sebeple Mekkeliler, ama gitmek zere byk bir ticret kervan hazrladlar. Bu gnlerde Eb Tlib, Reslullah efendimize gelip; Ey muhterem yeenim! Fakirlik son haddine ulat. Ktlk ve mcdele ile geirdiimiz bu son yllar elimizde, avucumuzda bir ey brakmad. te, Kurey kervan hazrlanm, ama hareket etmek zeredir. Hadce Htn da kervanla mal gnderecek. Mutlaka bu ii yapacak gvenilir kimseler aryordur. Muhakkak ki, senin gibi emn, temiz ve vefakr bir kimseye ihtiyc vardr. Gidip bir konusak da, senin vekil olarak gitmeni salasak iyi olacak. phesiz seni, bakalarna tercih eder. Aslnda ben senin ama gitmeni istemiyorum. Zr oradaki Yahudilerin sana bir zarar vermesinden korkuyorum. Fakat baka re de bulamyorum dedi. PeySen nasl istersen yle yap buyurdular. gamber efendimiz ona; S Hazreti Hadce; gzellii, mal, akl, iffeti, hays ve edebi ile Arabistanda byk hreti olan bir hanmefendi idi. Bu sebeple her taraftan kendisine tlib olan ve rabet eden pek ok kimse vard. Fakat grd bir rya gerei o hi kimseye iltifat etmemiti. Ryasnda, gkten ay inip koynuna girmi, ayn nuru koltuundan kp btn lemi aydnlatmt. Sabahleyin bu ryay akrabsndan olan Varaka bin Nevfele anlatt. Varaka; Ahir zaman Peygamberi vcde gelmitir. Seninle evlenir ve senin zamannda Ona va40

hiy nzil olur. Dninin nuru lemi doldurur. En nce mn eden sen olursun. O Peygamber, Kureyten ve Ben Himden olur dedi. Hazreti Hadce, bu cevba ok sevindi ve o Peygamberin gelmesini beklemeye balad. Hazreti Hadce, ticretle urar, anlat kimselerle ortaklk yapard. Eb Tlib, Hazreti Hadce vlidemize durumu anlatt. Bunun zerine Hazreti Hadce, Reslullah efendimizi grp konumak zere evine dvet etti. Efendimiz terif edince pek ziyde tzim ve hrmette bulundu. Peygamber efendimizin nezketini, nezh ve pak cemlini grp hayran kald. Reslullah efendimize dedi ki: Doru szl, gvenilir, emniyetli ve gzel huylu olduunuzu biliyorum. Bu i iin hi kimseye vermediim cretin, kat kat fazlasn vereceim... Sonra bu hizmette lzm olacak elbiseler vererek, kalb huzru iinde tey eyledi. Hazreti Hadce vlidemiz, bilgili bir Hristiyan olan amcasnn olu Varaka bin Nevfelden peygamberlik almetlerini renmiti. Reslullah efendimizin bu ziyretinde de peygamberlik vasflarn zerinde tehis etmiti. Bu sebeple Meysere ismindeki klesine; Kervan Mekkeden ayrlaca zaman, devenin yularn Muhammed aleyhisselmn eline ver ki, Mekkeliler herhangi bir dedikodu yapmasnlar. ehirden uzaklap gzden kaybolunca bu kymetli elbiseleri Ona giydir dedi. Sonra develerinden en gzelini sultanlara lyk bir ekilde donatt. Meysereye; Onu bu deveye byk bir hrmet ile bindirip yularn eline al ve kendini o Hazretin hizmetkr bil! Ondan izinsiz bir i yapma ve Onu muhafaza etmek, tehlikelerden korumak iin cann esirgeme! Gittiiniz yerlerde ok elenmeyiniz ve abuk geliniz. Bylece Himoullar katnda mahcb olmayalm. Eer bu dediklerimi harfiyyen yerine getirirsen, seni zd eder ve istediin kadar da mal veririm dedi. Kervan hazrland, Mekkeliler yaknlaryla vedalamak zere byk kalabalklar hlinde toplandlar, Sevgili Peygamberimizin akrabs, amcalar ve Himoullarnn bykleri de orada hazr oldular. Peygamberimizin halas, Allah telnn Resln sallallah aleyhi ve sellem hizmeti elbisesi ile ve devenin yularn eline alm grnce dizlerinin ba zld. Alayp feryd etti. Ah ve vah edip, gzlerinden yalar dkerek; Ey Abdlmuttalib! Ey Zemzem kuyusunu kazan byk zt! Ey Abdullah! Kabirlerinizden kalkp, banz bu tarafa evirip de u mbarein hlini grn! diyerek aclarn dile getirdi. Eb Tlib de ayn duygular ve ayn hller iinde idi. Reslullah efendimizin Hakk gren Mbrek gzlerinden inci gibi yalar dkld ve; Beni sakn unutmayn. Gurbet elde gam ve keder ektiimi yd eyleyin buyurdu. Bu szleri iitenlerin hepsi alat. Gkteki melekler de bu hle ortak oldular ve; Ey Rabbimiz! Bu, kendine habb yaparak, en byk makam ih41

san eylediin Muhammed aleyhisselmdr. Bu hlin hikmeti nedir? dediler. Allah tel onlara; Evet, O benim habbimdir. Fakat siz muhabbet srrn bilemezsiniz. Sevilen ve seven arasndaki srlara vkf olamazsnz. Bu makm kimse bilmez. Bu gizli iten kimse bir ey anlamaz buyurdu. Nihyet kervan yryp, Mekke grnmez olunca, Meysere, ald emir zerine, kymetli elbiseleri, sevgili Peygamberimize giydirdi. eitli kumala rtlm ve pek gzel sslenmi deveye bindirdi. Yularn da kendi eline ald. Bu yolculukta kervandakiler, lemlere rahmet olarak gnderilen sevgili Peygamberimizin zerinde, Onu glgeleyen bir bulutun ve ku ekline giren iki melein Onunla birlikte, sefer bitinceye kadar hareket ettiini grdler. Yolda yryemeyecek derecede yorulup kervandan geri kalan iki devenin ayaklarn eliyle samasndan sonra, develerin birden sratlenmesi gibi nice hllerini grnce, Onu son derece sevip, nnn ok yce olacan anladlar. Busra denilen yere vardklarnda, yine oradaki manastrn yaknnda konaklamlard. Grd bir ok almetlerden, Onun son peygamber olacan anlayp syleyen rhip Bahra lm, yerine Nastra adnda bir bakas gemiti. Manastrn yaknna gelip konan Kurey kervann seyreden rhip Nastra, yaknnda bulunan bir kuru aacn altna birinin oturduunu ve o anda yeerdiini grnce, Meysereye; u aacn altndaki zt kimdir? diye sordu. Meysere; Bu, Kurey kablesinin Harem halkndan bir zttr dedi. Rhip; imdiye kadar bu aacn altna peygamberden bakas oturmamtr dedi. Sonra da; Onun gzlerinde biraz krmzlk var m? diye sordu. Meysere; Evet vardr ve gzlerinden hi ayrlmaz dedi. Nastra; s aleyhisselma ncili indiren Allah tel hakk iin bu zt son peygamber olacaktr. Ne olayd ben Onun peygamberlikle emrolunduu zamana ulasaydm dedi... Muhammed aleyhisselm, Busra pazarnda Hadce Htunun mallarn satarken de, Onunla pazarlk yapan bir Yahudi inanmad iin; Lt ve Uzz adndaki putlara yemin et de, inanaym deyince, Muhammed aleyhisselm; Ben o putlar adna asla yemin etmem! Onlarn yanndan geerken yzm baka tarafa eviririm buyurdu. Ondaki dier almetleri de gren Yahudi; Sz, senin szndr. Vallahi bu zt peygamber olacak bir kimsedir dedi ve; limlerimiz kitaplarda bunun vasfn bulmulardr diyerek hayranln dile getirdi. Meysere, Reslullah efendimizde grd ve hakknda duyduu her eyi zihnine nak ediyor ve Ona olan hayranl git gide artyordu. Meyserenin kalbinde lemlerin efendisine kar byk bir muhabbet hsl olmutu. Artk Ona zevkle ve hrmetle hizmet ediyor, en kk bir iaretini byk bir akla yerine getiriyordu.
42

Gtrlen mallar satlm, Peygamber efendimizin bereketiyle her zamankinden kat kat fazla kr edilmiti. Kervan dne geti. Merruzzahrn mevkiine geldikleri zaman Meysere, sevgili Peygamberimize, Mekkeye mjde haberi gtrmesini teklif etti. Efendimiz de kabul buyurarak kervandan ayrlp Mekke ye doru devesini sratlendirdi. Nefise binti Mniyye Hatun anlatt ki: Kervann gelme zaman yaklamt. Hadce Htn her gn hizmetileriyle evinin zerine kp kervann yollarn beklerdi, yle bir gn Hadcenin yannda idim. Anszn uzaktan deveye binmi bir kimse grnd. zerinde bir bulut ve ku ekline girmi iki melek Ona glge yapyor, Peygamberimizin Mbrek alnndaki nr, ay gibi parlyordu. Hadce Htn gelenin kim olduunu anlayp gnl ferahlad. Fakat bilmezlikten gelip; Bu scak gnde gelen kim olabilir? diye sordu. Hizmetiler; Bu gelen Muhammede (aleyhisselm) benzer dediler ve grdklerinden hayrete dtler. Az sonra Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Hadce vlidemizin konana geldi ve durumu anlatt. Verdii mjde ile onu ok sevindirdi. Bir mddet sonra kervan Mekkeye girdi. Meysere, Hazreti Hadce vlidemize, yolculuk esnasnda Peygamber efendimizin glgelendirildiini, rhib Nastrann sylediklerini, zayf develerin nasl sratlendirildiini ve buna benzer grd nice fevkalde hlleri tek tek anlatt. Peygamber efendimizi dili dnd kadar medh etti. Hazreti Hadce, bunlar biliyordu, fakat bu szler onun yaknini arttrd. Meysereye; Bu grdklerini kimseye syleme! diyerek tenbih etti. Hadce vlidemiz, bu iittiklerini haber vermek zere Varaka bin Nevfele gitti. Olanlar byk bir hayranlkla dinleyen Varaka; Ey Hadce, bu anlattklarn doru ise, Muhammed aleyhisselm, bu mmetin peygamberi olacaktr dedi. Peygamber efendimiz 12 yanda iken amcas Eb Tlib ile ticret iin Busraya kadar, 17 yanda iken amcas Zbeyr ile Yemene, 20 yanda ama ve 25 yanda da Hazreti Hadcenin mallarn satmak zere yine ama olmak zere tam drt defa seyahate kt. Bu seyahatlerinden baka hi bir yere seyahat yapmad. Hazreti Hadce ile evlenmesi Hazreti Hadce vlidemiz, Varaka bin Nevfelin verdii mjdeyle ve sevgili Peygamberimizin gzel hasletlerini grnce, Onun hanm olup, hizmetiyle ereflenmeye meyl etti. Nefse binti Mniyye, bu hli sezip ara43

ya girdi. Bu niyetle Resli ekremin yksek huzruna geldi ve; Y Muhammed! Zt linizi evlenmeden alkoyan nedir? diye sordu. Peygamberimiz; Evlenmek iin yeterli para elimde mevcut deildir buyurdu. Nefse Htn; Y Muhammed! Eer iffetli ve erefli, mal ve ceml sahibi bir htnO la evlenmek istersen hizmetine hazrm dedi. Sevgili Peygamberimiz; O htn kimdir? buyurunca; Hadce binti Hveyliddir. dedi. Reslullah efendimiz; Bu ie kim vesle olur? buyurunca da; Bu ii ben yaparm deyip huzrlarndan ayrld. Hazreti Hadceye varp mjdeyi verdi. Hazreti Hadce, akrabs Amr bin Esed ile Varaka bin Nevfeli arp durumu anlatt. Ayrca Reslullah efendimize haber gnderip belli bir saatte terif etmesi iin dvet etti. Eb Tlib ve kardeleri de hazrlklarn yaptlar ve Peygamber efendimizle birlikte gittiler. Hazreti Hadce vlidemiz, evini donatp ssledi. Bu gnn krnesi olarak btn znetlerini hizmetilerine hediye etti. Sonra onlar hrriyetlerine kavuturdu, Reslullah efendimiz, Hadce vlidemizin evine amcalar ile terif ettiler. Eb Tlib; Yaradanmza hamdolsun ki, bizi brahim aleyhisselmn evldndan ve smail aleyhisselmn neslinden eyledi. Bizi, Beytullahn muhafz kld. nsanlarn kblesi ve lemlerin tavf ettii o Mbrek hneyi, her ktlkten koruduu Harem-i erfi bize myesser eyledi. Kardeim Abdullahn olu Muhammed yle bir kimsedir ki, Kureyten her kim ile kyaslansa stn gelir. Geri mal azdr, lkin mala tibr olunmaz. nk mal glge gibidir. Elden ele geerek gider. Yeenimin erefi, stnl hepinizin malmudur. imdi Hadce binti Huveylidi hellla taleb eder. Malmdan ne kadar mehr verilmesini istersiniz? Yemn ederim ki, Muhammedin mertebesi yksek olsa gerektir dedi. Varaka bin Nevfel, bu konumalar tasdik etti. Hadce vlidemizin amcas Amr bin Esed; hid olun ki, Hadce binti Huveylidi Muhammed aleyhisselma htunlua verdim dedi. Bylece nikh akdi tamam oldu. Bir rivyete gre mihr; 400 miskal altn, bir rivyete gre de be yz dirhem, baka bir rivyete gre de 20 deve idi. Eb Tlib, dn ziyfeti iin bir deve kesip, o gne kadar grlmedik bir yemek verdi. Evlilik vki oldu. Hazreti Hadce vlidemiz btn varln Peygamber efendimize hediye etti ve; Bu mallarn hepsi yce ahsnza aittir. Ben de sana muhtacm ve minnetin altndaym dedi. Hazreti Hadce vlidemiz, evlilik hayt boyunca, peygamberimiz Muhammed aleyhisselma dima hizmet edip yardmcs oldu. Peygamber efendimizin bu evlilii, Hadce vlidemizin veftna kadar yirmi be sene srd. Bunun on be senesi bisetten nce, on senesi bisetten (peygamberliin bildirilmesinden) sonra idi. Peygamberimiz Muhammed aleyhisselm,
44

ilk zevcesi Hazreti Hadce hayatta iken bakas ile hi evlenmedi. kisi erkek, drd kz olmak zere alt ocuu oldu. Bunlar; Ksm, Zeyneb, Rukayye, mm Glsm, Ftma ve Abdullah (Tayyib veya Thir) dir. Peygamberlii srasnda evlendii Hazreti Mriyeden de brahim adnda bir olu olmutu. Dier zevcelerinden ocuu olmad. Zeynep, kzlarnn en by idi. En kk kz Ftma, babasnn en sevgilisiydi. Hicretten on sene nce dodu. Erkek evltlar kk yata veft ettikleri gibi, Hazreti Ftmadan baka btn kzlar da Ondan nce veft ettiler. Ftma vlidemiz de Peygamber efendimizden alt ay sonra veft etti. Hazreti Ali ile evlenmiti. Sevgili peygamberimiz Muhammed aleyhisselmn soyu, Hazreti Ftmann evldlar ile devam etti. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Hadce vlidemizle evlendikten sonra da ticretle megl oldu. Kazanlaryla; misafirleri arlarlar, yetimlere ve fakirlere yardm ederlerdi. Zeyd bin Hrise Zeyd bin Hrise ocuk yalarnda iken, annesi Suda ile birlikte akrablarn ziyrete gitmiti. Bu srada baka bir kablenin basknna uradlar. Zeydi esir aldlar. Mekkeye Sk- Ukz denilen panayra getirip satla kardlar. Hazreti Hadcenin yeeni Hkim bin Hizm, Zeydi 400 dirheme satn ald. Hkim bin Hizam da, Zeyd bin Hriseyi halas Hazreti Hadceye, o da Peygamber efendimize hediye etti. Peygamber efendimiz, Hazreti Hadce ile evli bulunuyorlard. Peygamber efendimiz onu derhal zd ederek yannda alkoydu. Zr zd olan Zeyd bin Hrisenin gidecek yeri olmad gibi, Reslullahdan daha iyi ona bakacak kimsesi de yoktu. O da seve seve Reslullahn yannda kald. Zeyd bin Hrise, peygamberlii bildirilmeden nce de, adlet, insf, merhamet, insan sevgisi, gler yzllk, kerem, cmertlik, ahde vef (sznde durma), emnete riyet, yardm severlik, fedkrlk, gvenilirlik, mazlumu, dkn, fakiri koruma, ocuklara sevgi ve muhabbet gsterme, drstlk, doru szllk, nezket, tevazu, tidl, insanlar gzel surette idare etme, cesaret ve ecat gibi grnr grnmez, bilinir bilinmez her trl gzel ahlk tamamlamak iin yaratlm, her bakmdan, gelmi-gelecek btn yaratlmlardan stn olan, herkesin itimdn kazanarak El-Emn lakabn alan Peygamber efendimizden grd gzel muameleden dolay, babasndan ve anasndan daha ok seviyor, yanndan hi ayrlmak istemiyordu. Anne ve babas, oullarnn nereye gtrldn, ne yapldn bil45

miyorlard. Babas Hrise, evld ateiyle yanp tutuuyor, diyar diyar dolaarak olunu aryordu. Yemenden eitli lkelere giden akrablarna ve tandklarna sk sk tenbih ederek, olu Zeydden bir haber getirmelerini istiyor, iirler syleyerek, gzya dkyordu. Oluna olan hasretini dile getiren bir iiri yledir:

Aladm Zeydime bilmem ne yapt? Sa m yoksa ona ecel mi arpt? Sorma ey gnl beyhde onu! Bilemezsin mezr ya ova, ya sarpt. Zeydim, yavrum! Gidenin geri dneceini bilsem h! Senden bakasnn dnmesini istemem vallahi Anarm esince rzgr, nerde bir ocuk grsem onu, Ve doarken gne hatrlatyor seni her sabah. Feryd. cier prem iin binlerce feryd, Binerek hayvanma ararm, hlim olsa da berbd. Ben ve bineim bilmeyiz ne usanmak ne bkmak, htimlken olum bulunup karma kmak. Ne kadar mid insan aldatsa da o fnidir nihyet, Oullarm! Kays, Amr, Yezd, Cebel; Zeydim size emnet
Neticede, slmiyetin gelmesinden nce Ben Kelb kablesinden Kbeyi ziyrete gelenlerden bzlar, Hazreti Zeydi grerek tanmlar, Hazreti Zeyd onlara; Ailemin benim iin feryd fign edeceini bilirim, u beytleri onlara ulatrn diyerek aadaki iiri sylemitir:

Yanyor yreim, uzam ben yuvamdan, Komuyum Kbeye, uzaksam da anam babamdan zntnz sakn kalbinizi yakmasn, Benim iin ferydnz ara kadar kmasn. Hamdolsun Mevlya yle bir yuvadaym, Ki grdm eref ve hayrdan hep dudaym.
46

Hrise bu haber zerine ok sevindi. Hemen kardei Kab ile birlikte yanna fazla miktarda para alarak Mekkeye geldi. Mekkeye varnca, Peygamberimizin evini renip huzrlarna kt ve yle dedi: Ey Kurey kavminin efendisi, ey Abdlmuttalibin torunu, ey Ben Him soyunun olu! Siz Harem-i erfin komususunuz. Misafirlere ikram, esirlere ihsan eder, onlar esaretten kurtarrsnz. Kleniz bulunan olumuzun kurtulmas iin ne kadar para istersen onu verelim, serbest brak, ne olur bu dileimizi geri evirme! dedi. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem; Zeydi arp kendisine durumu bildirelim. Onu serbest brakalm. yet size gelmeyi tercih ederse, siz herhangi bir para vermeden onu alp gtrebilirsiniz. yet beni tercih eder, yanmda kalmay isterse, Allaha yemn ederim ki, beni tercih edeni kimseye terk etmem, yanmda kalr buyurdu. Hrise ve kardei, Peygamber efendimizin bu cevbna ok memnun oldular; Sen bize ok adaletli ve insafl davrandn dediler. Bunun zerine Peygamber efendimiz, Zeydi huzruna ararak kendisine; Bunlar tanyor musun? buyurunca; Evet biri babam, dieri amcamdr deB Ey Zeyd sen benim kim olduumu rendin, sana olan efdi. Bunun zerine; E kat ve merhametimi, davranm grdn. Bunlar seni almaya gelmiler. O hlde, ya beni tercih et, yanmda kal veya onlar tercih et, git buyurdu. Babas ve amcas artk bizi tercih eder, Zeydi alp gtrrz diye bekliyorlard. Zeyd; Ben hi kimseyi size tercih etmem. Siz, benim hem amcam, hem de babam makmndasnz. Sizin yannzda kalmak istiyorum dedi. Babas ve amcas hayretler iinde arp kaldlar. Babas, kzarak Zeyde; Yazklar olsun sana, demek ki, sen klelii hrriyete, annene, babana ve amcana tercih ediyorsun! dedi. Zeyd de babasna; Babacm ben bu zttan yle bir efkat ve muamele grdm ki, Ona kimseyi tercih edemem cevbn verdi. Peygamber efendimiz Zeydi ok severdi. Kendisine olan bu balln ve sevgisini grnce, onu Kbe-i muazzamada Hicre gtrp, oradakilere hitb hid olunuz Zeyd benim olumdur. O bana vris, ben ona vrisim ederek; buyurdu. Babas ve amcas bu durumu grnce kzgnlklar geti. Sevin iinde memleketlerine dndler. Eshb kirm bundan sonra Zeyde, Zeyd bin Muhammed (Muhammedin olu Zeyd) demeye baladlar. Daha sonra Allah teEvldlarnz babalarnn islnn, Ahzb sresinin 5. ve 40. yetlerindeki; E miyle arn, bylesi Allah katnda daha dorudur. M Muhammed (aleyhisselm) sizden hi bir erkein (Zeyd gibi) babas deildir emirleri ile evld edinmek de kaldrlnca, Hazreti Zeyd babasnn ismiyle, yni Hrisenin olu Zeyd (Zeyd bin Harise) diye arlmaya baland.
47

Kbe hakemlii Reslullah efendimiz otuz be yanda bulunduu srada, Kbe hakemlii yapt. O zaman, yamur ve seller Kbenin duvarlarn iyice ypratmt. Ayrca kan bir yangn, Kbe yi tahrib etmiti. Binay yeniden yapmak lzmd. Bunun zerine Kurey kablesi, Kbeyi brahim aleyhisselmn yapt temele kadar ykp, yeniden yapmaya balad. Her kableye bir blmn vererek duvarlar ykselttiler. Bu iin byk bir eref olduunu bilen kableler, Hacerlesved tan yerine koyma hususunda anlaamadlar. Her kable, bu erefe kavumak istediinden, aralarnda byk bir anlamazlk kt. Abdddroullar; Bu ii bizden bakas yaparsa kan dkeriz diyerek ahdettiler. Drt be gn sren bu anlamazlk sebebiyle, neredeyse kan aktlacakt. Bu srada Abdlmuttalibin days ve yal bir zt olan Huzeyfe bin Mugre; Ey Kurey topluluu! Anlaamadnz i hakknda hkm vermek zere, u kapdan ilk girecek zt aranzda hakem yapn diyerek, Kbeye alan Ben eybe kapsn gsterdi. Orada bulunanlar bu teklifi kabul ettiler ve Ben eybe kapsna bakarak, ilk girecek ve iin en nzik nnda bu ii hlledecek kimseyi beklemeye baladlar. Nihyet kapdan; doruluunu, stn ahlkn son derece takdir ettikleri ve El Emn yni hep kendisine gvenilir dedikleri Muhammed aleyhisselmn geldiini grdler. te El Emn. Onun hkmne razyz dediler. Durum, sevgili peygamberimiz Muhammed aleyhisselma anlatlnca, bir rt istedi. Onu yere sererek Hacerlesvedi rtnn zerine koyup; Her kableden bir kii bir ucundan tutsun buyurdu. Ta, konulaca yere H kadar kaldrtt. Sonra kendisi ta kucaklayp yerine koydu. Bylece, kmak zere olan byk bir arpmann nlendiini gren kableler, bu hareketten memnun kaldlar. Duvarlar, kaldklar yerden yaparak tamamladlar.

Her ide zikr ederdi nm- rahman ol kerem kn Sen v hamde Peygamber idi kn ol kerem-kn Ol idi mahzar- eltf ilm hilme hem menba' Ki hsn-i hulk ile dolmutu ol cn ol kerem-kn Hak'n mahlkuna rfk u tevzu' eyleyip lillh Ederdi cmle halka ltf u ihsn ol kerem-kn
48

BSET (PEYGAMBERL) VE DVET

lemlerin efendisi (sallallah aleyhi ve sellem), otuz yedi yanda iken, gibden; Y Muhammed! diye kendisini aran sesler duyard. Otuz sekiz yana girince, birtakm nrlar grmeye balad. Hllerini, sdece Hazreti Hadce vlidemize anlatrlard. Muhammed aleyhisselma peygamberliin bildirilmesi yaklat srada, zamann mehur edblerinden Kus bin Sade, Ukz panayrnda, deve zerinde byk bir kalabala kar okuduu hutbede, Onun geleceini mjdelemiti. Sevgili Peygamberimiz de bu hutbeyi dinleyenler arasnda idi. Kus bin Side, bu mehur hutbesinin bir blmnde yle demitir: Ey insanlar! Geliniz, dinleyiniz, bekleyiniz, ibret alnz! Yaayan lr, len fena bulur, olacak olur!... Kulak veriniz iyi dinleyiniz! Gkte haber var, yerde ibret olacak eyler var!... Allahn indinde bir din!... Ve Allahn gelecek olan bir peygamberi vardr. Gelmesi pek yakndr. Glgesi banzn stne dt. Onu dinleyen ve Ona mn edenler, ne Mbrektir. Vay Ona isyan ve muhalefet eden bedbahta! Yazklar olsun, mrleri gaflet ile geen mmetlere!... Bu srada, Arabistanda, insanlar ilh llerden uzaklam, zengin fakir, kuvvetli zayf, efendi kle gibi snflara ayrlmt. Bir ncekiler, sonrakileri, tahakkm altnda eziyor, onlar insan hesabna katmyordu. Zayflarn mallar, zorla ellerinden alnyor, buna mni olacak bir yetkili bulunamyordu. Allah telya mn etmenin verdii hay ve korkudan mahrum, fazletten iyice uzaklamlard. Her trl ahlkszlk, haysiyet ve namusu ayaklar altna almak gibi, ad hareketler serbeste ileniyor; kumar, iki, zevk ve sef lemleri hi yadrganmyordu. Arkas kesilmeyen ldrmeler, zina ve baskn olaylar, ortal kasp kavuruyor, masum insanlarn iniltileri ve ackl barlar ar nlatyordu. Ahlk cihetten tam bir dknlk hkm sryor, insanlar cehalet denizinde bouluyordu. Kadn, basit bir mal gibi alnp satlyor; kz ocuklar, diri diri insafszca topraa gmlyordu. Hepsinden kts, kat kalpli, inat ve merhametten uzak olan bu insanlar, kendi elleriyle yaptklar fayda ve zarar dokunmayan putlara tapmay, byk bir eref kabul ediyorlard.
49

dem aleyhisselmdan beri, dnyda bylesine bir vahet, sapklk, ahlkszlk, inanszlk ve sefhet grlmemiti. nsanlar adet birer canavar hviyetine brnmlerdi. Herkes birbirine dman, cemiyet her an patlamaya hazr bir durumda idi. nsanlarn huzra kavumalar iin, bu karanlkta, bir saadet gneinin domas gerekirdi. O dounca; inanszln yerini mn, zulmn yerini adalet, chilliin yerini ilim alacak ve insanlar ebed saadete kavuacaklard. Nihyet sevgili Peygamberimize, nce sdk ryalar gsterilmeye baland. Hads-i erfde, vahyin ilk olarak sdk rya ile balad bildirilmitir. Ryasnda grdkleri aynen kyordu. Bu hl, alt ay devam etti. Vahiy gelmesi yaklanca; Y Muhammed diyen sesler oald. Bundan sonra yalnzl sevip, insanlardan uzaklaarak, Hira dandaki bir maarada tefekkre dalmaya balad. Bzan Mekkeye gelir, Kbeyi tavaf eder ve sadet-hnelerine giderdi. Hne-i saadette bir mddet kalp, yannda biraz yiyecekle tekrar Hira dandaki maaraya dner; tefekkr ve ibdetle megl olurdu. Bzan gnlerce kald olurdu. O zaman da Hazreti Hadce yiyecek gnderir veya getirirdi. lk vahiy Peygamber efendimiz krk yanda iken, yine bir Ramazan aynda, Hira dandaki maaraya ekilmi ve tefekkre dalmt. Ramazann 17. Pazartesi gecesi, gece yarsndan sonra, adn aran bir ses iitti. Ban kaldrp etrafa baknca, ikinci defa ayn sesi duydu ve her taraf aniden bir nurun kapladn grd. Arkasndan Cebril aleyhisselm karsna geldi ve Oku! dedi. Efendimiz, Ben okumu deilim cevbn verdi. O zaman melek, tutup takati kesiona; B Ben okumu deilim cevbn verlinceye kadar skt ve; Oku! dedi. Yine B Ben okumu deilim buyurunca, nc di. Bir daha skt ve; Oku! dedi. B defa skt. Sonra brakt ve (Ey Muhammed!) Yaratc Allahn ad ile oku! O, insan phtlam kandan (alkdan) yaratt! Oku, Allah byk kerem sahibidir. O, kalemle retir, bilmediklerini retir mealindeki Alk sresinin ilk be yeti kermesini getirdi. Muhammed aleyhisselm da onunla beraber okudu. lk vahiy bu suretle geldi ve btn cihan aydnlatan slm gnei byle dodu. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, byk bir rperti ve heyecanla Hira dandaki maaradan kp, aaya inmeye balad. Dan ortasna geldii srada bir ses duydu. Cebril aleyhisselm; Y Muhammed! Sen, Allah telnn reslsn, ben de Cebrilim dedi ve kesini yere vurdu. Vurduu yerden su kt ve abdest almaya balad. Peygamber efendimiz dikkatle onu seyrediyordu. Cebril aleyhisselm abdestini bitirince, Peygamber
50

efendimize, grd gibi abdest almasn syledi. Sevgili Peygamberimiz, abdestini bitirdikten sonra, Cebril aleyhisselm imm olup, iki rekat namaz kldlar. Bundan sonra Cebril aleyhisselm; Y Muhammed! Rabbinin sana selm var deyip, peinden; Sen benim, cin ve insanlara reslmsn. O hlde onlar tevhde dvet eyle buyurduunu syledi ve ayrlp ge ykseldi. Sevgili Peygamberimiz; bylece Cebril aleyhisselm hem grm, hem de konumu oldu. Peygamber efendimiz, hne-i sedetlerine gelinceye kadar, yanndan getii her tan, her aacn; Esselm aleyke y Reslallah! dediini iitti. Evine gelip; Beni rtnz! Beni rtnz! buyurdu ve rpermesi geinceye kadar, istirahat ettiler. Sonra grdklerini Hazreti Hadce vlidemize Cebril (aleyhisselm) gzmden gayb oldu. Lkin onun hey anlattlar ve C bet, iddet ve korkusu zerimden gitmedi. Bana mecnn diyeceklerinden ve dil uzatp ktleyeceklerinden korktum buyurdular. Bu hlleri ve bu gnleri bekleyen, buna hazr olan Hazreti Hadce; Allah tel korusun. Hak tel sana hayr ihsan eder ve hayrdan baka bir ey dilemez. Allah telnn hakk iin, bu mmetin peygamberi olacana inanyorum. Zr sen, misafiri seversin. Doru sylersin ve eminsin. cizlere yardm eder, yetimleri korur, gariplere yardmda bulunursun. yi huylusun, bu hasletlerin sahibinde korku olmaz dedi. Sonra, bu durumu sormak zere, Varaka bin Nevfele gittiler. Varaka, Reslullah efendimizin anlattklarn dinledikten sonra; Mjde ey Muhammed aleyhisselm! Allah telya yemn ederim ki, sen, Hazreti sann haber verdii son peygambersin. Sana grnen melek, senden evvel Musa aleyhisselma gelen Cebril aleyhisselmdr. Ah! Keke gen olsaydm. Seni Mekkeden kardklar zamana yetiseydim de, yardmna kosaydm. ok yakn bir zamanda tebli ve cihdla emrolunursun dedi ve Peygamber efendimizin Mbrek elini pt. ok gemeden veft etti. Tebli emrinin gelmesi Sevgili Peygamberimize, peygamberliinin bildirildii ilk vahiy byle gelmiti. Sonra kesildi ve sene gelmedi. Bu arada srafil aleyhisselm ismindeki melek gelip, bz eyler retti. Bunlar vahiy deildi. Bu zaman zarfnda, ara sra Reslullah efendimiz ok muzdarip olurdu. Efendimiz zldke, Cebril aleyhisselm grnerek; Ey Habbullah! Sen Allah telnn peygamberisin der ve zntsn yattrrd. Peygamber efendimiz Vahyin kesildii zamanda idi. Hira dandan aa inerken, buyurdu ki: V
51

anszn gk tarafndan bir ses iittim. Yukar baktm. Cebrili (aleyhisselm) grdm. Yer ile gk arasnda, bir krs zerinde oturmu idi. Bana korku geldi. Eve vardm. Beni bir ey ile rtn, dedim. Hak tel vahiy gn derdi; Ey rtye brnen Peygamber! Kalk da (kavmini Allahn azab ile) korkut! (mn etmezlerse, azaba urayacaklarn kendilerine haber ver). Rabbini tekbr et. Elbiseni de temiz tut (mealindeki) Mddessir sresinin ilk yetlerini getirdi. Bundan sonra vahyin arkas kesilmedi. Fahr-i kinat (aleyhi efdals-salevt) efendimiz, insanlar slma dvete, Allah telnn emir ve yasaklarn teblie balad. Cebril aleyhisselm, vahiy getirirken bzan insan ekline girer ve Eshb- kirmdan Dhye-i Kelbnin sretinde gelirdi. Bzan Peygamber efendimizin kalbine ilk, telkin ederdi. Reslullah efendimiz, onu grmezdi. Bzan rya ile, bzan da dehet saan bir uultu ile gelirdi. Vahyin, Peygamber efendimize en ar ve etin geleni bu idi. Bu hllerinde Reslullahn en souk gnde bile Mbrek alnlarndan terler dklr, deve zerinde iseler, vahyin arlndan deve yere kerdi. Yannda bulunan sahbler de, vahyin arln hissederlerdi. Cebril aleyhisselm, birka defa kendi ekil ve sretinde geldi. Allah tel, meleksiz ve perdesiz, yni hi bir vsta olmadan da Peygamber efendimize vahyetmitir. Bu hl Mrc gecesinde vki olmutur. lk vahyin gelmesiyle peygamberlik vazifesine balayan Muhammed Mustaf sallallah aleyhi ve sellem efendimizin, slm teblii yirmi sene devam etti. Bu zamann on senesi Mekkede, on senesi de Mednede gemitir. Kurn- kerm 22 sene 2 ay 22 gn gibi bir zamanda vahyedilip tamamlanmtr, Muhammed aleyhisselm mm idi. Yni kitap okumam, yaz yazmam ve hi kimseden ders grmemiti. Mekkede doup bym, belli kimseler arasnda yetimiti. Byle olduu hlde, Tevratta ve ncilde, Yunan ve Roma devirlerinde yazlm kitaplarda bulunan bilgilerden, hdiselerden haber verdi. slmiyeti bildirmek iin, hicretin altnc senesinde Rum, ran ve Habe hkmdarlarna ve dier Arab pdihlarna mektuplar gnderdi. Huzruna altmtan ziyde yabanc eli gelmitir. Bu husus, Kurn- Sen, bu Kurn- Kerm gelmeden nce, bir kitap okumaKermde melen; S dn. Yaz yazmadn. Okur yazar olsaydn, bakalarndan rendin diyebilirlerdi (Ankebt sresi: 48) eklinde bildirilmektedir. Ben mm peygamber Muhammedim... Benden sonra Hads-i erfte de; B peygamber yoktur buyruldu. Yine Kurn- kermde yle buyrulmaktadr: O O (Muhammed aleyhisselm) kendiliinden konumamaktadr. Onun szleri, Ona bir vahiy ile bildirilmekte, retilmektedir. (Necm sresi: 3, 4)
52

lk mslmanlar Peygamber efendimize, ilk vahyin gelmesinden sonra, ilk mn eden Hazreti Hadce vlidemizdir. Hi tereddt etmeden slmiyeti hemen kabul ederek, ilk mslman olmakla ereflendi. Peygamber efendimiz, Hazreti Hadce vlidemize, Cebril aleyhisselmn rettii gibi abdest almasn retti. Sonra, Peygamber efendimiz imm oldu, birlikte iki rekat namaz kldlar. Hadce vlidemiz, sevgili Peygamberimizin her szne, her emrine, en mkemmel ekilde, itat etti. Bylece Allah telnn katnda pek yksek derecelere kavutu. Reslullah efendimiz zlse, inkr edenlerin alay etmesiyle elem ekse, Onu tesell eder, kederini giderirdi. Derdi ki: Y Reslallah! Hi zlme, gam ekme. Sonunda dnimiz kuvvet bulup, mrikler helk olurlar. Kavmin sana itaat eder... Hadce vlidemizin bu yardmlarndan tr bir gn, Cebril aleyhisselm gelip; Y Reslallah! Hadceye, AllaEy Hadce! te h telnn selmn bildir dedi. Peygamber efendimiz; E Cebril (aleyhisselm), Allah telnn sana selmn bildiriyor buyurdu. Allah tel bana Cennette inPeygamber efendimiz bir defasnda da; A ciden bir ev ile Hadceye mjde vermemi emretti. Orada hastalk, znt ve ba ars yoktur. buyurdu. Hazreti Hadceden sonra yetikinlerden ilk mslman olan, Reslullah efendimizin yakn arkadalarndan Hazreti Eb Bekrdir. Hazreti Eb Bekr, yirmi sene nce bir rya grmt: Gkten dolunay inip, Kbe-i muazzamaya gelmi, para para olmu, paralardan her biri, Mekke evlerinden biri zerine dm, sonra bu paralar bir araya gelerek gkyzne ykselmiti. Eb Bekrin evine den para ise, gkyzne ykselmemiti. Hdiseyi gren Hazreti Eb Bekr, hemen evin kapsn kapam, sanki bu ay parasnn gitmesine mni olmutu. Eb Bekr heyecanla ryadan uyanm, sabah olunca, hemen, Yahudi limlerinden birisine koup, ryasn anlatmt. O lim cevbnda; Bu kark ryalardan biridir, onun iin tbir edilmez demiti. Fakat bu rya, Eb Bekrin zihnini kurcalamaya devam etmi, Yahudinin cevb da onu tatmin etmemiti. Bir aralk ticret iin gittiklerinde, yolu rhip Bahrann diyarna uramt. Grd ryann tbirini Bahradan isteyince, Bahra; Sen neredensin? dedi. Hazreti Eb Bekr; Kureytenim diye cevap verince, Bahra; Orada bir peygamber kacak ve hidyet nuru Mekkenin her yerine ulaacak. Sen, haytnda Onun vezri, veftndan sonra da, halfesi olacaksn dedi. Hazreti Eb Bekr bu cevba ok hayret etmiti. Bu ryasn ve tbirlerini, Peygamber efendimiz, peygamberliini aklayncaya kadar kimseye sylememiti.
53

Muhammed aleyhisselm peygamberliini aklaynca, Hazreti Eb Bekr hemen Peygamber efendimize koup; Peygamberlerin, peygamberliklerine delilleri vardr, senin dellin nedir? diye sul etti. Peygamber efendimiz cevbnda; Bu nbvvetime delil, o ryadr ki, bir Yahudi limden tbirini istedin. O lim; Kark ryadandr, tbir edilmez dedi. Sonra rhip Bahra, doru tbir etti buyurarak, Hazreti Eb Bekre hitaben; E Ey Eb Bekr! Seni, Allaha ve Reslne dvet ederim buyurdu. Bunun zerine Hazreti Eb Bekr; ehdet ederim ki, sen, Allah telnn reslsn, senin peygamberliin hakdr ve cihn aydnlatan bir nrdur diyerek mslman oldu. Dier bir rivyette ise Hazreti Eb Bekr, Peygamber efendimize peygamberlik gelmeden nce, ticret maksadyla Yemene gitmilerdi. Bu seferlerinde, Yemende bulunan, Ezd kablesinden, ok kitap okumu bir ihtiyra rastlamt. Bu ihtiyr, Hazreti Eb Bekre bakp; Zannederim ki sen, Mekke halkndansn deyince, Hazreti Eb Bekr; Evet, yledir demi ve aralarnda u konuma gemiti. -Sen Kureyten misin ? -Evet! -Ben Temmden misin? -Evet!, -Bir almet daha kald. -Nedir? -Karnn a, greyim. -Bundan maksadn nedir, syle? -Kitaplarda okudum ki, Mekkede bir peygamber gelir. Ona, iki kimse yardmc olur. Biri gen, dieri ihtiyrdr. Gen olan, nice zorluklar kolayla evirir. ok bellar giderir. O ihtiyr kii ise, beyaz benizli, ince belli olup, karn zerinde bir siyah ben vardr. Zannederim ki, o kimse sensin. Karnn a, greyim. Bunun zerine Hazreti Eb Bekr mbrek karnn am; gbei zerindeki siyah beni grnce; Vallahi o kimse sensin deyip, Eb Bekre bir ok vasiyetlerde bulunmutu. Hazreti Eb Bekr, iini bitirince, vedlamak iin ihtiyrn huzruna varm, Peygamber efendimiz hakknda bir ka beyt sylemesini ondan istemi, bunun zerine ihtiyr, on iki beyt okumu, Hazreti Eb Bekr bunlar ezberlemiti. Hazreti Eb Bekr seferden Mekke-i mkerremeye dnnce, Ukbe ibni Eb Muayt, eybe, Eb Cehl, Ebl-Bhter gibi, Kureyten ileri gelen kimse54

ler, onu ziyrete evine gelmilerdi. Eb Bekr efendimiz onlara hitaben; Aranzda hi bir hdise oldu mu? buyurmu. Cevaplarnda; Bundan daha garip bir hdise olur mu ki, Eb Tlibin yetimi, peygamberlik dvas ediyor ve sizler, baba ve dedeleriniz, btl dindensiniz diyor. Eer hatrn olmasayd, Onu bu zamana kadar sa brakmazdk. Sen Onun iyi dostusun, bu ii sen hllet demilerdi. Hazreti Eb Bekr onlar bandan savp, Peygamber efendimizin, Hazreti Hadcenin evinde olduunu rendi. Gidip kapy ald. Peygamber efendimiz kendilerini karlaynca; Y Muhammed! Senin hakknda sylenilenBen Hak telnn peygamberiyim. ler nedir? dedi. Peygamber efendimiz; B Sana ve btn demoullarna gnderildim, mn getir ki, Hak telnn rzsna vsl olasn ve cann Cehennemden koruyasn buyurdular. Hazreti Eb Bekr; Buna delil nedir? deyince, Resli ekrem efendimiz; O, Yemende grdn ihtiyarn hikyesi delildir buyurdular. Hazreti Eb Bekr; Ben, Yemende pek ok ihtiyr ve gen grdm dedi. Peygamber efendimiz cevbnda; O ihtiyr ki, sana on iki beyt emnet verdi ve bana gnderdi diyerek, o beytlerin hepsini okudu. Hazreti Eb Bekr; Bunu sana kim haber verdi deyince, cevbnda; Benden evvelki peygamberlere gelen melek haber verdi buyurdular. Bunu syler sylemez, elini bana ver deyip, mbrek elini tutmu; Ehed en l ilhe illallah ve ehed enne Muhammeden abdh ve reslh diyerek mslman olmutur. Haytnda ilk defa duyduu yksek bir sevinle, evine mslman olarak Her kime mn arzettiysem, yz dnmtr. Nitekim bir hadsi erfde: H n buruturur, tereddtle bakard. Ancak Eb Bekri Sddk mn kabul etmekte hi tereddt ve duraklama etmedi buyrulmutur. Peygamber efendimiz, bir gn Hazreti Hadce vlidemizle namaz klarlarken, Hazreti Ali onlar grd. O zaman on veya on iki yanda idi. Namazdan sonra; Bu nedir? diye sordu. Resli ekrem sallallah aleyhi ve selBu, Allah telnn dnidir. Seni bu dne dvet ederim. Allah tel lem; B birdir, orta yoktur. Seni bir olan, ei, orta bulunmayan Allaha mna dvet ediyorum... buyurdu. Hazreti Ali: nce babama danaym dedi. Reslma gelmezsen, bu srr kimseye syleme! buyurdular. slullah ona; Hazreti Ali ertesi sabah, Reslullahn huzruna gelerek; Y Reslallah! Bana slm ret dedi ve mslman oldu. Hazreti Ali, mslman olanlarn ncsdr. Resli ekrem efendimiz urunda gsterdii fedkrlk ve Onu kendine tercih etmesi ise her trl takdirin stndedir. Zeyd bin Hrise ilk mn edenlerdendir. Hazreti Hadce, Hazreti Eb Bekr ve Hazreti Aliden sonra drdnc, zd olmu kleler iinde ise ilk
55

mslman olmakla ereflendi. Kendisiyle beraber, hanm mm Eymen de mslman olmutu. Hazreti Eb Bekr, mslman olunca, hemen ok sevdii arkadalarna gitti. Onlar da, mslman olmalar iin ikna etti. Eshb- kirmn ileri gelenlerinden; Osman bin Affn, Talh bin Ubeydullah, Zbeyr bin Avvm, Abdurrahmn bin Avf, Sad bin Eb Vakkas gibi kavminin ileri gelen yksek ahsiyetleri bunlarn belli ballardr. Hazreti Hadce vlidemizden sonra mslman olan bu sekiz kiiye Sbkn- slm yni ilk mslmanlar denir. Hazreti Osman, mslman olmasn yle anlatr: Benim khin bir teyzem vard. Bir gn onu ziyret etmitim. Bana; Sana bir hanm nasb olur. Fakat ne sen ondan nce bir hatun grm olursun, ne de o, senden nce bir erkek grm olur. O, gzel yzl, zahide bir hanm ve bir byk peygamber kz olsa gerek dedi. Ben, teyzemin bu szne hayret ettim. Yine bana dedi ki: Bir peygamber geldi. Ona gkten vahy nzil oldu. Ben dedim ki: Ey teyzem! Byle bir sr, ehirde hi duyulmad. O hlde bu sz ak syle. O zaman teyzem; Muhammed bin Abdullaha peygamberlik geldi. Halk dne dvet eder. Ksa zamanda Onun dni ile lem nrlanr ve kar gelenlerin ba kesilir dedi. Teyzemin bu szleri, bana ok tesir etti. Endieye dtm. Hazreti Eb Bekr ile aramzda byk bir dostluk vard. Birbirimizden hi ayrlmazdk. Bu meseleyi grmek zere, iki gn sonra Hazreti Eb Bekrin yanna gittim. Teyzemin sylediklerini anlatnca, bana dedi ki: Y Osman! Sen akll bir kimsesin. Hi grmeyip, iitmeyen; bir eye fayda ve zarar vermekten uzak olan bir ka ta, tanrla nasl lyk olur? Ben; Doru sylyorsun, teyzemin sz gerektir dedim. Hazreti Eb Bekr, Hazreti Osmana slmiyeti anlattktan sonra, onu, Reslssekaleyn yni insan ve cinlerin peygamberi olan Efendimizin huzruna Y Osgtrd. Sevgili Peygamberimiz, Hazreti Osmana yle buyurdu: Y man! Hak tel, seni Cennete misfirlie dvet eder. Sen de icbet eyle (kabl et) Ben, btn insanlara hidyet rehberi olarak gnderildim. Hazreti Osman, Reslullah n yksek hlleri ve gler yzle syledii szler karsnda kendinden geip, byk bir evk ve teslimiyetle; Ehed en l ilhe illallah ve ehed enne Muhammeden abdh ve reslh deyip mslman oldu. Reslullah efendimiz, peygamberliinin ilk ylnda, insanlar gizlice slma dvet etti, insanlar, yava yava, birer ikier mslman oluyorlard. Bu zaman iinde mslmanlarn says ancak otuza ulaabildi. Onlar da, ibdetlerini evlerinde yapyorlar ve Kurn- kermin nzil olan yeti kermelerini gizlice okuyup ezberliyorlard.
56

Yakn akraby dvet Reslullah efendimiz, Mddessir sresinin nzil olmasyla, insanlar slm dnine dvete balamt. Bu dveti gizli olarak yapyordu. Bir mddet sonra Yakn akrabn Allah telnn azab ile korkutarak, onlar hak dne ada; Y r (uar sresi: 214) mealindeki yeti kerme nzil oldu. Bunun zerine Muhammed aleyhisselm, akrabsn dne dvet etmek iin Hazreti Aliyi gnderdi ve hepsini Eb Tlibin evine ard. nlerine bir kiiye yetecek kadar, bir tabak yemek ve bir tas st koydu, nce kendisi besmele ile balayp, gelen akrabsna; Buyurun dedi. Gelenlerin says krk kii idi. Ancak, konulan yemek hepsini doyurdu ve hi eksilmedi. Gelenler bu mcize karsnda ap kaldlar. Yemekten sonra Peygamber efendimiz, akrablarn slma dvet etmek iin sze balamak zere idi. Amcas Eb Leheb dmanlk ederek; Biz bu gnk gibi bir sihir grmedik. Akrabnz sizi bir sihirle byledi. Ey kardeimin olu! Ben senin getirdiin gibi er ve ktlk getiren baka bir kimse grmedim diyerek, szlerine hakretle devm etti. Peygamberimiz de, Eb Lehebe; Kurey ve btn Arab kablelerinin yapamayaca ktl bana sen yaptn buyurdu. Hi biri mslman olmadan daldlar. Bu hdiseden ksa bir mddet sonra, akrabsn tekrar dvet etti. Hazreti Ali yine hepsini ard. nceki gibi nlerine yemek kondu. Peygamber efendimiz, yemekten sonra ayaa kalkp; Hamd, yalnz Allah telya mahsustur. Yardm ancak Ondan isterim. Ona inanr, Ona dayanrm. phesiz bilir ve bildiririm ki, Allah teldan baka ilh yoktur, O birdir. Onun ei ve orta yoktur buyurduktan sonra, szlerine yle devam etti: Size asla yalan sylemiyorum ve doruyu bildiriyorum... Sizi, bir olan ve Ondan baka ilh olmayan Allah telya mn etmeye dvet ediyorum. Ben, O nun size ve btn insanla gnderdii peygamberiyim. Vallahi siz, uykuya daldnz gibi, leceksiniz, uykudan uyandnz gibi de diriltileceksiniz ve btn yaptklarnzdan hesaba ekileceksiniz, iyiliklerinizin karlnda mkfat, ktlklerinizin karlnda da ceza greceksiniz. Bunlar da, ya Cennette ebed kalmak veya Cehennemde ebed kalmaktr. nsanlardan, hiret azab ile ilk korkuttuum kimseler sizlersiniz. Eb Tlib, bu szleri dinledikten sonra; Ey muhterem yeenim! Sana yardm etmekten daha kymetli bir ey bilmiyorum. Nasihatlerini benimseyip kabullendik, szlerini de gnlden tasdik ettik. u anda, burada toplananlar, deden Abdlmuttalibin ocuklardr. Muhakkak ki, ben de onlardan biriyim. Senin istediin eye, iimizde en nce ben koarm. Etrafn kuatp, seni korumaktan bir an geri durmayacama sz veriyorum. Sen, emro57

lunduun eye devam et. Fakat, eski dnimden ayrlmak hususunda, nefsimi bana boyun eer bulmadm dedi. Eb Leheb hri, oradaki akrablar ve amcalar yumuak konutular. Fakat Eb Leheb; Ey Abdlmuttalib oullar! Bakalar Onun elini tutup mni olmadan nce, siz mni olun. Eer bu gn Onun dediklerini kabul ederseniz, zillete, hakrete urarsnz. Onu korumaya kalkarsanz hepiniz ldrlrsnz... diye tehditler savurdu. Eb Lehebe karlk, Peygamber efendimizin halas; Ey kardeim! Kardeimin olunu ve Onun dnini yardmsz brakmak sana yakr m? Vallahi bu gn yaayan limler, Abdlmuttalibin soyundan bir peygamberin geleceini bildiriyorlar. te o peygamber budur dedi. Eb Leheb, bu szler karsnda irkin konumalarna devam etti. Eb Tlib, Eb Lehebe kzarak; Ey korkak! Vallahi biz sa olduka, Onun yardmcs ve koruyucusuyuz dedi. Muhammed aleyhisselma dnerek; Ey kardeimin olu! nsanlar Rabbine mna dvet etmek istediin zaman bilelim; silhlanp seninle birlikte ortaya karz dedi. Sonra, Fahri kinat efendimiz Ey Abdlmuttalib oullar! Vallahi, Arablar iinde betekrar sze balayp; E nim size getirdiim, dny ve hiretiniz iin hayrl olan eyden (yni bu dinden) daha stnn ve daha hayrlsn kavmine getirmi bir kimse yoktur. Ben sizi, dile kolay gelen, mizanda ar basan iki kelimeyi sylemeye dvet ediyorum. O da; Allahdan baka ilh olmadna ve benim Onun kulu ve resl olduuma ehdet etmenizdir. Allah tel sizi buna dvet etmemi emretti. O hlde, hanginiz benim bu dvetimi kabul eder ve bu yolda yardmcm olur? buyurdu. Kimseden ses kmad, balarn nlerine ediler, Peygamber efendimiz, bu szlerini defa tekrarlad. Her syleyiinde Hazreti Ali ayaa Y Reslallah! Her ne kadar bunlarn yaa kalkyordu. nc defasnda; Y en k isem de, sana ben yardmc olurum dedi. Bunun zerine Reslullah efendimiz, Hazreti Alinin elinden tuttu. Dierleri hayret iinde daldlar. Allah telnn Habbi sallallah aleyhi ve sellem, akrablarnn bu tutumu karsnda ok zldler. Fakat ylmadan, onlarn Cehennemden kurtulmas, saadete kavumas iin dvete devam ettiler. Bisetin drdnc ylnda Hicr sresinin 94. yet-i kermesi nzil oldu. Melen; (Ey Habbim!) Sana emrolunan eyi (emir ve yasaklar) akla, hak ile btln arasn ayr. Mriklerden yz evir! (Onlarn szlerine iltifat ilhi emri gelince, sevgili Peygamberimiz, Mekkelileri aktan aa etme) Ey Kurey hal slma dvet etmeye balad. Bir gn Saf tepesine kp; E k! Buraya toplanp szlerimi dinleyiniz! buyurdu. Kabileler toplandktan Ey kavmim! Hi benden yalan sz iittiniz mi? buyurunca, hepsonra da; E
58

Allah tel bana pey si birden; Hayr, iitmedik dediler. Buyurdu ki: A gamberlik ihsan etti ve beni size peygamber olarak gnderdi. Sonra da; (Ey Habbim!) Onlara de ki: Ey insanlar! Ben sizin hepinize gelmi, Allah telnn reslym. O Allah tel ki, yerlerin ve gklerin sahibi ve idarecisidir. Ondan baka ibdete mstehak yoktur. Her canly ldren ve di rilten Odur... mealindeki Arf sresinin 158. yeti kermesini okudu. Dinleyenlerden, amcas Eb Leheb kzarak; Kardeimin olu divne olmu! Bizim putlarmza tapmayann, dnimizden ayrlann szn dinlemeyiniz diye kfrde direterek bard. Orada bulunanlar dald ve hi kimse mn etmedi. Peygamber efendimizin, doru szl, yksek ahlkl olduunu bildikleri hlde, yz evirdiler ve dman kesildiler. Yine bir gn Allah telnn; Sana emrolunan eyi (emir ve yasaklar) akla emrine uyarak, tekrar Saf tepesine kt. Yksek ve gr bir sesle; Y Y sabhh! Buraya geliniz, toplannz, size mhim bir haberim var diye seslendi. Bu dvet zerine, kableler koarak toplandlar. Hayret ve merak iinde beklemeye baladlar. Gelmeyenler adamlarn gndererek, niin toplanldn renmek istediler. Gelenlerden bir grup; Ey Muhammedlemn! Bizi buraya niin topladn, neyi haber vereceksin? diye sormaya baladlar. O da, Ey Kurey kableleri! hitbyla konumaya balad. Herkes byk bir dikkatle dinliyordu. Benimle sizin hliniz, dman grnce, ilesine haber vermek zere koan ve dmann kendisinden nce ailesine ulap, zarar vermesinden korkarak; y sabhh (dman tarafndan kuatldk, sarldk! Sabah vakti gelip att. Hemen arpmaya hazrlann) diye haykran bir kimsenin hline benzer. Ey Kurey topluluu! Ben size, u dan ardnda bir dman ordusu var, zerinize hcum etmek zeredir desem, bana inanr msnz? buyurdular. Onlar; Evet inanrz. nk, sende imdiye kadar doruluktan baka bir eye hid olmadk. Senin yalan sylediini hi grmedik!... dediler. Ey Him oullar! Ey Bunun zerine btn Kurey kablelerinin ismini; E Abd-i Menf oullar Ey Abdlmuttalib oullar! (eklinde sayarak:) Ben size gelecei muhakkak olan iddetli azbn bildiricisiyim. Allah tel bana, en yakn akrablarm hiret azb ile korkutmam emretti. Sizi, L ilhe illallah vahdeh la erkeleh (Allah birdir, Ondan baka ilh yoktur) diyerek mn etmeye dvet ediyorum. Ben de Onun kulu ve reslym. Eer buna mn ederseniz, Cennete gideceksiniz. Siz, L ilhe illallah demedike, ben size ne dnyda bir fayda, ne de hirette bir nasb salayabilirim? buyurdu, Dinleyen kableler arasndan, Eb Leheb Bizi bunun iin mi topladn? diyerek, yerden ald ta sevgili Peygamberimize frlatt. Dierlerinden byle bir muhalefet gelmedi, Aralarnda konuarak daldlar.
59

Gnei sa elime verseler!.. Sevgili Peygamberimiz, bu dvetlerden sonra nerede bir kimse veya topluluk grse, onlara slm anlatt. Hakk kurtuluun; nefse uymaktan, zulmden, hakszlktan ve her trl kt ilerden uzaklamakla ve Allah telya mn etmekle mmkn olacan bildirdi. Nefslerinin isteklerine, ehvetlerine uyanlar, zayflar ezenler ve azgnlkta ar gidenler buna iddetle kar ktlar. Btn bu bozuk ilerine son verileceini grerek, Muhammed aleyhisselmn bildirdiklerini inkr ettiler. Ona ve inananlara dman oldular. Mrikler, nce alay ediyorlard. Sonra bask ve ikencelerini arttrmaya karar verdiler. Mminleri sindirmek, slm dvasn sndrmek istiyorlard. Bunlarn balarnda; Eb Cehl, Utbe, eybe, Eb Leheb, Ukbe bin Eb Muayt, As bin Vil, Esved bin Muttalib, Esved bin Abdi Yagves, Veld bin Mugre... vard. Bir gn Utbe, eybe ve Eb Cehl, Eb Tlibe; Sen bizim bymzsn. Biz, sana dima sayg gsterir, hrmet ederiz. imdi, kardein olu, yeni bir din kurdu. Putlarmza sp bizi kfirlikle ithm ediyor. Kendisine nasihat et. Bu iten vazgeir. yet vazgemezse, Onun hakkndan nasl gelineceini biz biliriz... dediler. Eb Tlib, onlar yattrarak geri gnderdi ve durumu Peygamberimiz zlmesin diye, Ondan saklad. Mrikler, bir mddet sonra tekrar toplanp, Eb Tlibe geldiler; Bundan nce sana gelmi, durumu bildirmitik. Szmze iltifat etmedin. O, hl putlarmz ktlemee devam ediyor. Artk, tkatimiz kalmad. Her ikinizle de kanmzn son damlasna kadar arpacaz. Mekkede, ya O, yhud da biz yok oluruz dediler. Eb Tlib, onlar yattrmaya alt fakat indlarnda srar ettiler. Eb Tlib, Reslullah efendimizin krlmasn istemedii gibi kavmiyle aralarnda herhangi bir dmanlk kmasn da arzu etmiyordu. Peygamberimize gelip; Ey Muhammed Btn kavim sana dmanlkta birletiler ve bana ikyete geldiler. Akrab arasnda dmanlk, iyi deildir. Onlar kendilerine kfir dememeni ve bozuk yolda olduklarn sylemeyip ktlememeni isterler dedi. Bunun zerine Habbi ekrem efendimiz; Ey amca! unu bil ki, gnei sa elime, ay da sol elime verseler (her ne vaat ederlerse etsinler) ben asla bu dinden ve onu insanlara tebli etmekten, bildirmekten vazgemem. Ya, Allah tel bu dni btn cihna yayar, vazifem biter; veya bu yolda canm fed ederim buyurdu ve ayaa kalkt. Mbrek gzleri ya ile dolmutu. Reslullah efendimizin zldn gren Eb Tlib, sylediklerine piman oldu ve Onun boynuna sarlarak; Ey kardeimin olu! Yoluna devam et, istediini yap. Ben hayatta olduka seni himye edip, koruyacam dedi.
60

Mriklerin ileri gelenlerinden on kii, Eb Tlibin, Hazreti Muhammedi himye ettiini anlaynca, Umre bin Velidi de yanlarna alarak Eb Tlibe gittiler. Ona; Ey Eb Tlib! Bilirsin ki, bu Umre, Mekke genlerinin en yakkls, en gls, en ahlklsdr. Ayrca irdir. Onu sana verelim, kendi ilerinde kullan. Umrenin karlnda bize Muhammedi ver, ldrelim. Sana adam karlnda adam! Daha ne istersin! diyerek, kabul mmkn olmayan bir teklifte bulundular. Eb Tlib, bu sze son derece hiddetlendi ve; Siz, nce bana kendi oullarnz verin. Onlar ben ldreyim. Ondan sonra yeenimi vereyim deyince, mrikler iin vahmetini anlayp; Bizim ocuklarmz, Onun yaptn yapmyor ki... dediler. Eb Tlib; Yemn ederim ki, benim yeenim sizin ocuklarnzn cmlesinden daha hayrldr. Demek, siz olunuzu bana verip besletecek, benim cierparemi alp ldreceksiniz ha!... Dii deve bile yavrusundan bakasn zlemez ve esirgemez. Bu i akl ve mantktan ok uzaktr. Artk i rndan kmtr. Kim cierprem Muhammedin (aleyhisselm) dman ise, ben de onun dmanym. Bunu bylece bilin ve elinizden ne gelirse yapn! dedi. Mrikler, hmla yerlerinden kalkp gittiler. Eb Tlib, hemen Himoullarn ve Abdlmuttaliboullarn toplad. Onlara durumu anlatp, sevgili Peygamberimize sallallah aleyhi ve sellem yardm etmeye ikna etti. Reslullah ldrmeye kalkan kollar krlacakt. Bu konuda mriklere kar birletiler. Sdece Eb Leheb katlmad. Eb Tlib onlara; Ey yiitler! Yarn herbiriniz klnlarnz belinize takn ve benim ardmdan gelin dedi. Ertesi gn Eb Tlib, Peygamber efendimizin evine gitti. Hep beraber Harem-i erfe doru yrdler. Him oullarnn yiitleri onlar tkib ediyorlard. Kbeye varp mriklerin karlarna getiler. Eb Tlib, mriklere; Ey Kurey topluluu! Kardeimin olunu ldrmeye karar aldnz duydum. Bu arkamdaki genlerin, elleri klnlarnda, sabrszlkla bir iaretimi beklediklerini biliyor musunuz? Yemn ederim ki, Muhammedi ldrecek olursanz, hi birinizi sa brakmam!... dedikten sonra, sevgili Peygamberimizi ven iirler sylemeye balad. Bata Eb Cehl olmak zere, orada bulunan mrikler daldlar. Eziyet, ikence ve zulm Kureyin ileri gelen mrikleri, artk, Peygamber efendimizi yalnz grdkleri zaman, zerine saldrrlar, hakret etmeye, hatt dvmeye kalkrlard. Eshbna da ikence yapmaktan geri durmazlard. Bir gn Kureyin ileri gelen mrikleri, Kbe-i erfin yannda oturuyorlard. Peygamber efendimizden bahsetmeye baladlar ve; Ona tahamml ettiimiz gibi hi bir e61

ye tahamml etmedik. Bize sefihsiniz der, ilhlarmz tahkir edip ktler, dnimizi ayplar, cematimizi birbirinden ayrr, yine de sabredip bir ey demeyiz eklinde konuuyorlard. O anda Habb-i ekrem, Kbeyi ziyrete geldi. Hacer-i esvedi pp tavfa balad. Onlarn yanndan geerken, mrikler, Peygamber efendimize hakret dolu szler sylemeye baladlar. Reslullah efendimiz buna ok zldler, fakat bir ey demeyip tavfa devam ettiler. Ey Kurey! Beni dinleyin! Nefnc defa yanlarndan geerken durup; E sim yed-i kudretinde bulunan Allah telya yemn ederim ki, bana, sizin perin olacanz bildirildi... buyurunca, oradaki mrikler ne yapacaklarn ararak dona kaldlar. Tek bir sz syleyemediler. Sdece Eb Cehl, Reslullah efendimizin huzruna varp; Ey Ebl-Ksm! Sen yabanc deilsin. Bizim kaba hareketimize bakma, ibdetine devam et. Bize uyacak kadar chil deilsin diyerek yalvarmaa balad. Bunun zerine Muhammed aleyhisselm oradan ayrld. Ertesi gn mrikler, ayn yerde toplanmlard. Peygamber efendimizin aleyhinde atp tutmaya baladlar. O srada Reslullah efendimiz oray terif etti. Mrikler, hemen Allah telnn Habbinin zerine saldrdlar. lerinde en bedbaht olanlardan Ukbe bin Muayt, sevgili Peygamberimizin Mbrek yakasna yapt. Mbrek boynunu nefes alamayacak kadar skt. O anda oraya gelen Hazreti Eb Bekr; Rabbim Allahdr diyen bir kimseyi ldrecek misiniz? Size Rabbllemnden yet getirdi... diye bararak, Reslullah korumak iin aralarna dald. Mrikler, Habbullah brakp, Eb Bekri Sddka saldrdlar. Mbrek bana yumruk ve tekme vuruyorlard. Utbe bin Reba denilen bedbaht, Hazreti Eb Bekrin mbrek yzne ayakkablaryla vurdu ve kan iinde brakt. Tannmayacak hle getirdi. Teymoullar yetiip ayrmasaydlar, ldrnceye kadar dveceklerdi. Kabilesinden olanlar, bitkin ve perin bir hle gelen Hazreti Eb Bekri, bir arafn iine koyarak evine gtrdler. Hemen geri dnp Kbeye geldiler; Eer Eb Bekr lecek olursa, yemn olsun ki biz de Utbeyi gebertiriz! dediler, sonra Hazreti Eb Bekrin yanna gittiler. Hazreti Eb Bekr, uzun bir sre kendine gelemedi. Babas ve Ben Teymliler, aylmas iin ok uratlar. Ancak akama doru kendine gelebildi. Gzlerini aar amaz ezik bir sesle; Reslullah ne yapyor? O, ne hldedir? Ona da dil uzatmlar, hakret etmilerdi diyebildi. Annesi mm-l Hayra; Sor bakalm, bir ey yer veya ier mi? dediler. Eb Bekri Sddkin hi tkati yoktu. Birey yemek ve imek de istemiyordu. Ev, tenhlanca, annesi; Ne yersin, ne iersin? diye sorunca, gzlerini at ve; Reslullah ne hldedir, ne yapyor? dedi. Annesi; Vallahi arkadan hakknda hi bir bilgim yok! diye ce62

vap verdi. Hazreti Eb Bekr de; Hattbn kz mm Cemile git, Reslullah ondan sor! dedi. mm Ceml Hazreti merin kz kardei olup, mslman olmutu. Annesi mm-l-Hayr, kalkp, mm Cemilin yanna gitti ve; Olum Eb Bekr senden Muhammed aleyhisselm soruyor. Acaba ne hldedir? dedi. mm Ceml de; Benim ne Muhammed aleyhisselm ne de Eb Bekr hakknda bir bilgim var! stersen seninle birlikte gidelim? dedi. mm-l-Hayr; Olur deyince, kalktlar, Hazreti Eb Bekrin yanna geldiler. mm Ceml, Eb Bekri Sddk byle perin bir vaziyette, yaralar ve bereler iinde grnce, kendisini tutamyarak lk kopard ve; Sana bunu yapan bir kavim, muhakkak azgn ve takndr. Allah teldan dileim, yaptklarnn karln bulmalardr dedi. Hazreti Eb Bekr, mm Cemile; Reslullah ne yapyor, ne hldedir? diye sordu. mm Ceml, ona; Burada annen var, sylediimi iitir deyince, Hazreti Eb Bekr; Ondan sana bir zarar gelmez, srrn yaymaz buyurdu. mm Ceml; Hayattadr, hli iyidir dedi. Tekrar; imdi O nerededir? diye sordu. mm Ceml, Erkmn evindedir diye cevap verdi. Hazreti Eb Bekr; Vallahi, Reslullah gidip grmedike, ne yemek yer, ne de bir ey ierim! dedi. Annesi; Sen, imdi biraz bekle, herkes uykuya dalsn! dedi. Herkes uyuyup, ortalk tenhlanca, Hazreti Eb Bekr, annesine ve mm Cemile dayanarak, yava yava Reslullahn yanna vard. Sarlp pt. Mslman kardeleriyle kucaklat. Hazreti Eb Bekrin bu hli, Peygamber efendimizi ok zd. Hazreti Eb Bekr; Y Reslallah! Babam-anam sana fed olsun! O azgn adamn, yzm gzm yerlere srtp, beni bilinmez hle getirmesinden baka bir zntm yok! Bu yanmdaki de, beni dnyya getiren annem Selmdr. Ona du buyurmanz istirhm ediyorum. Umulur ki, Allah tel, senin hrmetine onu Cehennem ateinden kurtarr diye arzetti. Bunun zerine sevgili Peygamberimiz, Selmnn mslman olmas iin Allah telya yalvard. Reslullah efendimizin dus kabul olmutu. Bylece mm-l-Hayr da hidyete kavuup mslman oldu ve ilk mslmanlarn arasnda olmak erefine kavutu. Peygamber efendimizin evi, Eb Leheb ile Ukbe bin Muayt denilen iki azl mrikin evleri arasnda idi. Bunlar her frsatta sevgili Peygamberimize eziyet etmeye alrlard. Hatt, geceleri hayvan ikembelerini Reslullah efendimizin kapsnn nne atarlard. Amcas Eb Leheb, bununla yetinmez, komusu Adiyin evinden, Ona ta atarak eziyet ederdi. Kars mm Cemil ondan aa kalmaz, toplad dikenli aa dallarn Reslullahn Mbrek ayaklarna batmas iin geecei yollara dkerdi. Eb Leheb bir gn, getirdii pis63

lii, Peygamber efendimizin kaps nne dkerken, Hazreti Hamza grd. Hemen koup kardei Eb Lehebi yakalad ve getirdii pislii bana dkt. Eb LeEb Leheb ve karsnn bu eziyetlerinden sonra, onlar hakknda; E hebin elleri kurusun, zten kurudu... diye balayan Tebbet sresi nzil oldu. Eb Lehebin kars mm Ceml, kendileri hakknda sre indiini iitince, Peygamber efendimizi aramaya balad. Kbede olduunu renince, eline koca bir ta alp oraya gitti. Hazreti Eb Bekr, o anda Peygamberimizin sohbetiyle erefleniyordu. mm Cemili elinde ta olduu hlde grnce; Y Reslallah! mm Ceml geliyor. ok erli bir kadn, size zarar vermesinden korkuyorum. Bir keye ekilseydiniz de eziyete mruz kalmasaydO beni gremez buyurdu. mm Ceml, nz dedi. Reslullah efendimiz; O Hazreti Eb Bekrin bana dikilip; Ey Eb Bekr! abuk syle, o arkadan nerede! Beni ve kocam hicv edip, ktlemi. O irse ben de, kocam da iriz. te ben de Onu hicv ediyorum. Biz Ona isyan ediyor, peygamberliini kabul etmiyor ve dninden de holanmyoruz. Yemn ederim ki, eer Onu bir grseydim; u ta bana vuracaktm... diyerek alaka szler syledi. Hazreti Eb Bekr; Benim sahibim ir deildir ve seni hicv etmemitir buyurunca, mm Ceml ekip gitti. Hazreti Eb Bekr, Peygamber efendimize Beni grdnerek; Y Reslallah! O, sizi grmedi mi? diye sul edince; B medi. Allah tel, onun gzn, beni gremez hle getirdi buyurdu. Peygamber efendimizin, mbrek kzlarndan Hazreti mm Glsm, Eb Lehebin olu Uteybe ile; Hazreti Rukayye de teki olu Utbe ile nianl olup, henz evlenmemilerdi. Tebbet sresi nzil olunca, cehennemlik Eb Leheb, kars ve Kureyin ileri gelenleri, Utbe ve Uteybeye; Onun kzlarn alp, ykn hafiflettiniz. Kzlarn boayn ki, zahmete dsn. Size Kureyten istediiniz kz alalm diye teklif ettiler. Onlar da; Peki, boadk dediler. Uteybe denilen alak, daha da ileri giderek, Peygamberimizin sallallah tel aleyhi ve sellem huzr-u erfine gelip; Ey Muhammed! Ben, seni ve dnini tanmyorum. Kzn da boadm. Artk ne sen beni sev, ne de ben seni! Ne sen bana gel, ne de ben sana gelirim!... diye hakret etti. Sonra, sevgili Peygamberimize saldrp, mbrek yakasna yapt. Gmleini yrtt ve hakrette bulundu. Bunun zerine sevgili PeygamberiY Rabb! Buna canavarlarndan birini musallat et diye beddu bumiz; Y yurdular. Uteybe bedbaht, babasna gidip olanlar anlatnca, Eb Leheb; Muhammedin, olum hakkndaki dusndan korkuyorum dedi. Bir ka gn sonra Eb Leheb, olu Uteybeyi ama ticret iin gnderdi. Kafile Zerka denilen yerde yatmak zere konaklamt. Bir aslan evrede dolamaya balad. Uteybe bu hli grr grmez; Eyvah! Yemn ederim
64

ki, Muhammedin (aleyhisselm) beddus kabul oldu. Bu aslan beni yiyecek! Kendisi Mekkede olsa da benim ktilimdir dedi. Aslan biraz sonra kayboldu. Uteybeyi ykseke bir yere yatrdlar. Gece, aslan tekrar geldi. Kfiledekileri birer birer koklayarak Uteybenin yanna vard. zerine srayp karnn yard, ban yakalad ve fec bir ekilde srp iini bitirdi. Uteybe can verirken; Ben size, Muhammed, insanlarn en doru szlsdr, dememi miydim? diyerek feryd ede ede can verdi. Bir aslan tarafndan olunun paralandn iiten Eb Leheb; Ben size, Muhammedin, olum hakkndaki dusndan korkuyorum dememi miydim? diye alad. Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem insanlar ebed saadete aryor, Allah telnn varlna, birliine dvet ederek, Cehennemde yanmamalar iin urayordu. Mrikler ise; Babalarmzn dni budur diyerek putperestlie devam ediyorlard. Peygamber efendimiz, onlar insanca yaamaya, haysiyetli ve erefli olmaya, kymetsizlikten kurtulup, yksek ulv makamlara karmaya dvet ediyordu. Onlar ise inadlarnda diretiyorlard. Eb Leheb, hakret ve eziyet edenlerin banda geliyordu. Reslullah devaml tkib ediyor, insanlar, Onu dinlemekten vazgeirmeye, zihinlerinde phe meydana getirmeye urayordu. Toplant yerlerinde, panayrlarda, Reslullah efendimiz; Ey insanlar! L ilhe illallah, deyiniz ki kurtulasnz buyurduka, o hemen arkasndan yetiip; Ey insanlar! Bu konuan benim yeenimdir. Sakn Onun szne inanmayn. Ondan uzak durun! diyordu. Muhammed aleyhisselm bir gn Kbe-i erfde namaz klyordu. Kureyin ileri gelenlerinden Eb Cehl, eybe bin Reba, Utbe bin Reba, Ukbe bin Eb Muaytn bulunduu yedi kiilik bir mrik topluluu, gelip Reslullaha yakn bir yere oturdular. O civarda bir gn nce kesilmi bir devenin ikembesi ve artklar vard. Alak Eb Cehl, yanndakilere dnd ve; inizden kim, u deve ikembesini alp, Muhammed secdeye varnca iki omuzu arasna kor diye, irkin bir teklifte bulundu. Oradakilerin en zlimi, en gaddar, en merhametsizi, en bedbaht olan Ukbe bin Ebi Muayt; Ben yaparm diyerek hemen kalkt. kembeyi iindekilerle birlikte, secdede iken Peygamberimizin mbrek omuzlarna koydu. Bunu seyreden mrikler, katla katla glmeye baladlar. Peygamber efendimiz, secdesini uzatyor, mbrek ban kaldrmyordu. O srada Eshb- kirmdan Abdullah bin Mesd vaziyeti grd. O, bu hdiseyi yle anlatmtr: Reslullah o hlde grnce kan beynime srad. Fakat, beni mriklerin elinden koruyacak bir kavmim, kablem yoktu. Kimsesizdim, zayftm. O anda konumaya bile gcm yetmiyordu. Ayakta bekleyip duruyor, Reslullah byk bir znt iinde seyrediyordum. Ne olurdu, o zaman kendimi mriklerden koruyabilecek bir gcm veya koruyucum olsayd
65

da, Resl aleyhisselmn mbrek omuzuna koyduklarn kaldrp atsaydm. Ben byle beklerken, Reslullahn kz Hazreti Ftmaya haber verdiler. O zaman Ftma kkt. Koarak geldi, babasnn zerindekileri att. Bunu yapanlara beddu etti, ar szler syledi. Reslullah efendimiz, hi bir ey olmam gibi namazn tamamladktan sonra defa; Allahm! Kureyten u topluluu sana havale ediyorum! Allahm! Eb Cehl Amr bin Him sana havale ediyorum! Allahm! Ukbe bin Rebay sana havale ediyorum! Allahm! eybe bin Rebay sana havale ediyorum! Allahm! Ukbe bin Muayt sana havale ediyorum! Allahm! meyye bin Halefi sana havale ediyorum! Allahm! Veld bin Utbeyi sana havale ediyorum! Allahm! Umre bin Veldi sana havale ediyorum! buyurdu. Bu bedduy iiten mrikler, glmeyi braktlar. Korkmaya baladlar. nk Beytullahda yaplan dunn kabul olunacana inanyorlard. Reslullah efendimiz, Eb Cehle; Vallahi sen, ya bundan vazgeersin, veya Allah tel bana bir felket indirecektir buyurdu. Allah telya yemn ederim ki, Reslullahn isimlerini syledii bu kimselerin herbirinin, Bedr muharebesinde ldrlp yerlere serildiklerini, scaktan kokmu bir le hlinde Bedr ukuruna doldurulduklarn grdm. Bir gn Eb Cehl, Beytullahda, Kureyli mriklere; Ey Kurey topluluu! Gryorsunuz ki, Muhammed, dnimizi ayplamak, putlarmza ve ona tapan babalarmza dil uzatmak ve bizlere aklsz gzyle bakmaktan geri durmuyor. Huzrunuzda yemn ederek sylyorum ki, yarn kolay kolay tayamyacam bir ta, buraya gelip namaz klarken secdeye kapandnda, bana hzla vuracam. O zaman siz beni, Abdlmuttalib oullarna kar ister koruyun, ister korumayn. Ben Onu ldrdkten sonra, akrablar bana istediini yapsn... dedi. Orada bulunan mrikler; Yemn ederiz ki, biz seni hem koruruz, hem de hi kimseye teslm etmeyiz. Yeter ki, sen Onu ldr! diye kkrttlar. Sabahleyin Eb Cehl, elinde kocaman bir ta olduu hlde Kbeye geldi. Mriklerin yanna oturup beklemeye balad. Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem her zamanki gibi Beytullaha gelip namaz klmaya balad. Eb Cehl, yerinden kalkp elindeki kocaman ta vurmak zere Reslullaha doru yrd. Btn mrikler hdiseyi heyecanla tkib ediyorlard. Eb Cehl, Reslullahn yanna yaklanca, birden titremeye balad. Koca ta elinden yere dt, benzi kl gibi olup, byk bir korku ile geri ekildi. Mrikler hayretle Eb Cehlin yanna varp; Ey Amr bin Him! Syle, ne oldu? diye sordular. Eb Cehl de; Tam Onu ldrmek iin ta kaldrdmda, nme hrn bir deve kt. Yemn ederim ki, mrmde; yle yksek ayakl, keskin dili, heybetli bir deve ne grdm ne de iittim.
66

Eer biraz daha yaklasaydm, muhakkak beni ldrrd dedi. Yine bir gn Eb Cehl, mrikleri toplayp; Abdullahn yetimi, burada namaz klar ve yzn topraa srer mi? diye sordu. Onlar da; Evet dediler. Zten bu sz bekleyen Eb Cehl; Eer Onu yle grrsem, ban ayamla ezeceim dedi. Bir gn Peygamberlerin efendisi, Kbede namaza durmutu. Eb Cehl de arkadalar ile oturuyordu. Yerinden kalkarak, Reslullah sallallah aleyhi ve selleme doru yrd. yice yaklat. Fakat birden bire eliyle yzn silerek kamaya balad. Mrikler yanna gidip; Ne oldu, nedir bu hlin? dediler. Eb Cehl; Aramzda bir ate kuyusu meydana geldi. Bz kimselerin zerime hcum ettiini grnce, geri dndm diye cevap verdi. Veld bin Mugre, Eb Cehl (Amr bin Him), Esved bin Muttalib, meyye bin Halef, Esved bin Abdiyagves, s bin Vil, Hris bin Kays gibi mriklerin ileri gelenleri, Reslullah grdke; Bu da peygamber olduunu ve yanna Cebrilin geldiini sanr diyerek alay ederlerdi. Bunun zerine Habb-i ekremin ok zld bir gn, Cebril aleyhisselm geldi And olsun ki (ey Reslm) senden ve bz yet-i kermeler getirdi. Melen; A nce gnderilen peygamberlerle de istihza edildi. Onlar, peygamberleri istihz, alay edenleri, istihzlarnn karl olarak bel ve azb epeevre kuatverdi. (Enm sresi: 10) Muhakkak k biz, seninle alay edenlere kar kfiyiz. Onlar, o kimselerdir ki, Allah tel ile beraber baka bir ilh tanrlar. Onlar, yaknda (balarna gelecek akbeti) bileceklerdir. Gerekten biliriz ki, onlarn szlerine, (irk komalarna, Kur n- kerme dil uzatmalarna ve sana kar alayl sz sylemelerine) gsn daralyor, iin sklyor buyruldu. (Hicr sresi: 95-97) Kinatn sultn, bir gn Kbe-i muazzamay tavaf ederken, Cebril aleyhisselm geldi ve; Ben onlarn (alay edenlerin) hakkndan gelmek zere emir aldm dedi. Biraz sonra Veld bin Mugre nlerinden geti. Cebril aleyhisselm; Bu geen nasl bir kimsedir? diye sordu. Peygamber efendimiz de; O, Allah telnn en kt kullarndan biridir buyurdu, Cebril aleyhisselm, Veldin bacana iaret etti ve; Hakkndan geldim dedi. Biraz sonra s bin Vil geiyordu. Onu da sorup ayn cevb alnca, karnna iaret etti ve; Ona da haddini bildirdim dedi. Esved bin Muttalib geince, gzne; Abdiyagvesi grnce, bana iaret etti. Hris bin Kays geerken de karnna iaret etti ve; Y Muhammed! Allah tel bunlarn errinden seni kurtard. Yaknda bunlarn her biri bir belya urar dedi. Bunlardan s bin Vilin ayana diken batt. Ne kadar il yaptlarsa da derdine re bulamadlar. Nihyet aya deve boynu gibi iip; Muham67

medin Allah beni ldrd diye feryd ederek can verdi. Esved bin Muttalibin gzleri kr oldu. Cebril aleyhisselm, ban aaca arparak helk etti. Esved bin Abdiyagves, Bd- semm denilen yerde iken, yz ve gvdesi simsiyah oldu. Evine gelince tanmadlar ve kapdan kovdular. Kahrndan ban evinin kapsna vura vura ld. Hris bin Kays da tuzlu balk yemiti. Harareti arttka artt. Ne kadar su itiyse kanmad. Sonunda atlad. Veld bin Mugrenin de baldrna demir paras batt. Yaras iyilemedi, ok kan kaybetti ve; Muhammedin Allah beni ldrd diye feryd ederek can verdi. Bylece her biri yaptklarnn karln grm oldu. Ayrca mriklerin, ebed olarak Cehennemde kalacaklar, yet-i kermelerle bildirildi. Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, bir gn Ebl-Asa rastlad. Yanndan ayrldktan sonra Hakem, Reslullah efendimizin arkasndan alay ederek; azn, yzn ve vcdunu oynatt. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem, Hakemin yaptklarn nbvvet nuru ile grd ve yle kalmas iin du buyurunca, vcdunu bir titreme ald, mrnn sonuna kadar yle kald. Eshb- kirma yaplan ikenceler Mrikler sdece Peygamber efendimize eziyet etmiyordu. Onun anl Eshbna da ikence yapyorlard. Bilhassa fakir, kimsesiz olanlar tercih ediyor, ellerinden gelen, akla hayle smayan bask ve zulm hi ekinmeden yapyorlard. Bunlardan biri de Bill-i Habe idi. meyye bin Halef isminde bir mrikin klesi olan Hazreti Bill, Eb Bekr-i Sddkn vstas ile mslman olmutu. meyye, on iki klesinden en ok Billi sevdii iin, puthneye beki yapmt, Hazreti Bill, mslman olunca, puthnedeki btn putlar secde vaziyetine getirdi. Bu haber meyyeye ulanca, byk bir dehete kapld. artp; Sen mslman olmusun. Muhammedin Rabbine secde ediyormusun, yle mi? diye sordu. Hazreti Bill de; Evet. Byk ve yce olan Allah telya secde ederim dedi. meyye, holanmad bu cevb alnca, derhal eziyet ve ikencelerine balad. le vakti gne tam tepeye geldiinde, onu soyar, scaktan kavrulmu talar, plak vcduna koyarak dalard. Ate gibi yanan talarn bir ksmn arkasna, bzsn da karn zerine ydktan sonra; slm dninden dn!.. Lt ve Uzz putlarna mn et der, Hazreti Bill ise; Allah tel birdir! Allah tel birdir! diyerek mnn bildirirdi. meyye bin Halef, onun bu sabrn grdke deliye dner, dikenler zerinde srterek vcdunu yaralar ve ikence ederdi. Hazreti Bill, vcdundan oluk gibi akan kanlara aldrmadan; Allahm! Senden gelene razym.
68

Allahm! Senden gelene razym der ve mnnda sebat gsterirdi. Hazreti Bill, bu hlini yle anlatmtr: O habis meyye, beni, gnn scanda balayp, gece de azb ederdi. Scak bir gn idi. Her zamanki gibi yine ikenceye balad. slmdan dndrmek iin; Putlarmza tap! Muhammedin Allahn inkr et, inkr et, inkr et! dedike; Allah birdir! Allah birdir! derdim. Hncn almak iin, o gn ok byk bir kayay gsmn zerine koydu. O anda baylmm. Ayldmda, zerimdeki kayann kalkm ve gnein buluta girmi olduunu grdm. Allah telya krettim ve kendi kendime; Ey Bill! Cenb- Hakdan gelen her ey gzeldir, hotur dedim. meyye bin Halef, yine bir gn Bill-i Habeye ikence yapmak iin dar karmt. Elbiselerini karp sdece bir don ile, yakc scakta kzgn kumlara yatrp, zerine talar ymt. Mrikler toplanp ar ikenceler yapyorlar; Dninden dnmezsen seni ldreceiz diyorlard. Bill-i Habe, bu dayanlmaz ikenceler altnda; Allah birdir! Allah birdir! diyordu. Bu srada sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem oradan geiyordu. Hazreti Bill-i Habenin bu hlini grnce ok zld; Allah telnn ismini sylemek seni kurtarr buyurdu. Evine dndkten biraz sonra, yanna Hazreti Eb Bekr geldi. Bill-i Habenin ektii ikenceyi, Eb Bekr-i Sddka anlatp; ok zldm buyurdu, Hazreti Eb Bekr, hemen oraya gitti. Mriklere; Bille byle yapmakla elinize ne geer? Bunu bana satn dedi. Dny dolusu altn versen satmayz. Fakat, senin klen mir ile deiiriz dediler. Hazreti Eb Bekrin klesi mir, onun ticret ilerini yapar ve ok para kazanrd. Yannda ahs malndan baka, on bin altn vard. Hazreti Eb Bekrin yardmcs olup, her iini yrtrd. Fakat kfir idi ve kfrnde srar ediyordu. Hazreti Eb Bekr; miri btn mal ve paralar ile, Bill iin size verdim buyurdu. meyye bin Halef ve dier mrikler ok sevinip; Eb Bekri aldattk dediler. Hazreti Eb Bekr, hemen Bill-i Habenin zerindeki ar talar atp ayaa kaldrd. Bill-i Habe, ar ikenceler sebebiyle ok hlsizlemiti. Elinden tutup, doruca sevgili Peygamberimizin huzruna getirdi. Y Reslallah! Billi, bu gn Allah rzs iin zd ettim dedi. Reslullah efendimiz, ok sevindi. Hazreti Eb Bekre ok du buyurdu. O srada Cebril aleyhisselm; Eb Bekrin Cehennemden uzak olduunu mjdeleyen, Leyl sresinin 17 ve 18. yet-i kermelerini getirdi. yet-i kermelerde melen; (Hazreti Eb Bekr gibi) ziyde takv sahibi olup, (irk ve gnahdan saknp) maln, Allah telnn katnda pak olmak (ve vad-i ilhye kavumak) iin hayr yolunda harcayan kimse, ondan (Cehennemden) uzaklatrlmtr buyruldu.
69

Habbb bin Eret hazretleri de dninden dndrlmek iin zulmedilenlerdend. Hazreti Habbb da kimsesizdi ve mm Enmr adl mrik bir kadnn klesi idi. Onu koruyacak bir akrabs olmad iin, mrikler toplanrlar, Mbrek vcdunu soyup, zerini dikenlerle tararlard. Bzan da plak vcduna demirden gmlek giydirip, gne altnda bekletirlerdi. Gnete veya atete sttklar talar plak vcduna bastrrlar; Dninden dn! Lt ve Uzzya tap! derlerdi. Habbb da mnnda srar eder; L ilhe illallah, Muhammedn reslullah diyerek onlara kar koyard. Mrikler, bir gn toplanp bir meydanda ate yaktlar. Hazreti Habbb balayp, getirdiler. Soyarak, atein zerine yatrdlar. Ya dninden dndrecekler, veya atete yakacaklard. Atein ortasna srt st yatrlan Hazreti Habbb; Allahm! Hlimi gryor, durumumu biliyorsun. Kalbimdeki mn sabit et, byk bir sabr ihsn eyle diye du ediyordu. Mriklerden biri ayayla Hazreti Habbbn gsne bast. Fakat onlar, Allah telnn inananlar koruduunu bilmiyorlard. Yllar sonra bu hdiseyi Habbba sorduklarnda, srtn ap yank izlerini gstererek; Benim iin bir ate yaktlar, sonra srkleyerek iine attlar. O atei ancak benim etim sndrmt dedi. Hazreti Habbba darda byle ikence ederlerken, sahibi mm Enmr da, dninden dndrmek iin atete demiri kzartr ve bana basarak dalard. O, dni iin btn bu aclara katlanr, teklif ettiklerini yerine getirmez ve mnndan dnmezdi. Bir gn Hazreti Habbb, sevgili Peygamberimizin huzrlarna kt ve; Y Reslallah! Mrikler darda beni grdkleri yerde atete yakyorlar. Evde, sahibim mm Enmr da kzartlm demirle bam dalyor. Dunz istirhm ediyorum! dedi. Sonra srtndaki ve bandaki yanklar gsterdi. Peygamberimiz bu hline ok acd, Dninden dnmemek iin ektii zY Rabb! Habbba yardm et didrba, yaplan zulme dayanamad ve; Y yerek duda bulundu. Cenb- Hak, Reslnn dusn nnda kabul buyurdu ve mm Enmrn bana iddetli bir ar verdi. mm Enmr, bann arsndan sabahlara kadar inlerdi. re olarak atete kzdrlm bir demirle bann dalanmasn sylediler. Sonunda Habbb ararak, demir ubuu atete kzartmasn ve ban dalamasn emretti... Hazreti Habbb da demirle onun ban dalard... slmn ilk gnlerinde, mrikler, Habbb bin Eretin durumuna pek aldr etmiyorlard. Fakat her geen gn mn edenlerin says artyordu. Sonunda, ister istemez bu ii ciddiye almaya mecbur olmulard. Nihyet Hazreti Habbba olan ikencelerini artrdlar. Ziydesiyle vurdular, dvdler,
70

yaraladlar, ikence stne ikence yaptlar... Btn bunlara ramen, Hazreti Habbb mnndan zerre kadar tviz vermedi. Fakat eziyet ve ikenceler de dayanlmaz hle gelmiti. Olup bitenleri Kinatn efendisine arzedip; Y Reslallah! ektiimiz ikencelerden kurtulmamz iin, du buyurur musunuz? dedi. Bunun zerine Reslullah efenSizden nceki mmetler iinde yle kimseler vard ki, demir tarakla dimiz; S derileri, etleri soyulup kaznrd da, bu ikence yine onlar dninden dndremezdi. Testere ile tepesinden ikiye blnrd de, yine bu ikenceler onlar dinlerinden geri eviremezdi. Allah tel elbette bu ii (islmiyeti) tamamlayacaktr. Btn dinlerden stn klacaktr. yle ki, hayvanna binip, Sanadan Hadramta kadar tek bana giden kimse, Allah teldan bakasndan korkmayacak, koyunlar hakknda da kurt saldrmasndan baka bir endie duymayacaktr. Fakat, siz acele ediyorsunuz buyurdular ve srtn okayp du ettiler. Reslullahn rhlara gda ve if olan bu latif szleri, Habbbn aclarn dindirmiti. Hazreti Habbbn bilhassa azgn mrik olan s bin Vilden epeyce alaca vard. Onu istemek iin yanna gitti. s bin Vil, Habbba; Muhammedi inkr etmedike sana alacan vermem deyince, Hazreti Habbb; Vallahi ben haytmda olduu gibi ldkten sonra kabrimden kalknca da asla peygamberimi red ve inkr edemem. Her eyden vazgeerim, yine bu inkr yapamam cevbn verdi. Bunun zerine s bin Vil; ldkten sonra dirilecek miyiz? yle bir ey varsa o zaman malm da, evldm da olacak. Borcumu, sana o gn derim dedi. s bin Vilin bu szleri zerine, Allah tel Kurn- Kermde Meryem sresinin 77-79. yet-i kermelerinde melen yle buyurdu: (Ey Habbim!) imdi u yetlerimizi inkr eden ve; Elbette bana (kyamet gn) mal ve evld verilecektir diyen adam (s ibn-i Vili) grdn m? O, gaybe muttali mi olmu, yoksa Rahmnn huzrunda bir sz m alm? Hayr, yle deil, biz onun dediini yazacaz. (Kymet gn onun zerine hesaba ekeceiz) ve azbn da oalttka oaltacaz. Baylncaya kadar ikence... Mrikler ikencede kadn-erkek gzetmezlerdi. lk mslmanlardan olan ve kimsesi bulunmayan Zinnre Htn da bir kle idi. Mslman olduunu renen mrikler, ona da ikence yapmaktan hi ekinmediler. Zinnre Htn, Lt ve Uzz putlarna tapmas iin zorlanr, boaz sklr, nefes alamayp baylncaya kadar ikence yaplrd. Buna ramen dninden asla
71

dnmez, onlarn dediklerini tutmazd. Bilhassa Eb Cehl pek ok ikence ederdi. Bu yzden Zinnrenin gzleri grmez olmutu. Bir ara Eb Cehl; Grdn m? Lt ve Uzz senin gzn kr etti! deyince, Zinnre Hatun, mnnn tezhr olarak; Ey Eb Cehl! Vallahi o, senin dediin gibi deildir. Lt ve Uzz dediin putlar hi bir ie yaramaz, kendilerine tapanlardan ve tapmayanlardan haberleri yoktur. Benim Rabbim, gzmn nrunu vermeye ve beni eski hlime dndrmeye elbette kadirdir dedi. Eb Cehl, Hazreti Zinnrenin sarslmaz mn karsnda arp kald. Allah tel, Zinnrenin dusn kabul etmi, gz eskisinden daha iyi grr olmutu. Eb Cehl ve Kurey mrikleri bu hli grdkleri hlde ind edip, mn etmediler. stelik; Bu da, peygamberlerinin bir sihridir! Muhammedin yolunda giden aklszlara amaz msnz? Eer onlarn gittii yol hayrl ve gerek olsayd, nce biz ona uyardk. Demek, bizden nce bir kle mi doruyu buldu? dediler. Bunun zerine Allah tel, Ahkf sresinin 11. yet-i kermesini nzil etti. Melen; O kfirler, mn edenler iin; Eer onda (slmiyette) bir hayr olsayd, bu hususta onlar (fakirler, breler) bizim nmze geemezler, bizden nce, ona koamazlard dediler. Hlbuki onlar, onunla (Kurn- Kermle mminler gibi) hidyete kavumadklar iin (Kurn- Kermi inkr etmek iin); Bu Kurn- kerm (Muhammedin ortaya kard) eski bir yalandr diyeceklerdir buyruldu. Dr-l-Erkm Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, mriklerin, Eshbna yaptklar zulm ve ikencelere ok zlyorlard. slmiyetin yaylmas ve renilmesi iin emniyetli bir yer lzmd. Efendimiz, bu mukaddes vazife iin Hazreti Erkmn evini seti. Bu ev, Saf tepesinin dousunda, dar bir sokak iinde ve ykseke bir yerde idi. Buradan Kbe-i muazzama rahata grlrd. Evin giri ve k, gelip geenleri kontrol etmek bakmndan ok elverili idi. Ayrca Hazreti Erkm, Mekkenin ileri gelenlerinden, tibr yksek bir zt idi. Habb-i ekrem efendimiz, bu evde Eshbna slamiyeti anlatyordu. Yeni mslman olacaklar buraya gelip slmiyetle ereflenirler, Reslullah efendimizin gnllere deva olan Mbrek szlerini dinlemekle bereketlenirlerdi. Peygamber efendimizi, sanki balarna ku konmu da konuunca uacakm gibi nefes almaz bir ekilde dinlerlerdi. Mbrek szlerini, adet yutarcasna, hi bir kelimesini karmadan, ezberlerlerdi. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, gndzlerini Erkmn evine ayryor ve sa72

bahtan akama kadar Eshbn yetitirmekle megl oluyorlard. Buras mslmanlarn ilk karargh, Dr-l slm idi. lk mslmanlar burada toplanrlar, bylece mriklerin her trl ktlklerinden korunmu olurlard. Ammr bin Yser anlatyor: Dr-l-Erkma gidip Reslullah grerek mslman olmak istiyordum. Kapda Hazreti Sheybe rastladm. Burada ne yapyorsun! diye sorduumda, ayn suli bana sordu. Ben de; Hazreti Muhammedin huzruna gidip, szlerini dinleyip mslman olmak istiyorum dedim. O da; Ben de bunun iin gelmitim dedi. Beraberce yksek ve erefli huzrlarna girdik. Bize slm arz etti. Severek mslman olduk. Ammr mslmanln aklamaktan ekinmeyen mchidlerden biri idi. Dininden dnmemek iin en ar ikencelere katlanrd. Mrikler onu yalnz bulduklar zaman, Ramda mevkiine, Mekke kayalklarna gtrrler, elbiselerini karp, demir gmlek giydirirlerdi. Bu ekilde yakc gnein altnda bekletilir ve ikence edilirdi. Bzan da srt atele dalanr, bitmez tkenmez ikencelere urard. Her defasnda; nkr et!... nkr et!... Lt ve Uzzya tap da kurtul!.. derlerdi. Hazreti Ammr, bu dayanlmaz ikencelere byk bir sabrla; Rabbim Allah, peygamberim Muhammed aleyhisselmdr diyerek karlk verirdi. Mrikler buna daha ok sinirlenirler, gs zerine, scaktan yanm kayalar koyarlar, bzan da kuyu iine atarak suda bomaya alrlard. Ammr bin Yser bir gn sevgili Peygamberimizin huzrlaryla ereflendiinde; Y Reslallah! Mriklerin bize yapt ikenceler son haddine vard deyince, Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, Hazreti Ammrn hline acdlar ve; Sabr ediniz ey Yahznn babas! buyurduktan sonra; Y Rabb! Ammr ailesinden hi kimseye Cehennem azabn tattrma diye du ettiler. lk ehd Hazreti Ammrn babas Yser, annesi Smeyye, kardei Abdullah ailece mslman olmulard. Mrikler, Hazreti Ammra yaptklar ikencelerden daha fazlasn annesine, babasna ve kardeine yaparlard. kence srasnda, kfr olan szlerini bunlara syletmek isterler, onlar da; Derimizi yzseniz, etimizi dilim dilim dorasanz, sizi dinlemeyiz diye cevap verirler; L ilhe illallah, Muhammedn Reslullah derlerdi. Yine bir gn Bath denilen yerde, Yser ailesine topluca ikence yaplrken, Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem oradan geiyordu. Eshbnn bu dayanlmaz ikencelerini grnce ok zldler. Hazreti Yser; Y Reslallah! Zamanmz hep byle ikence ile mi geecek? diye sul edince, Efendimiz; Sabrediniz ey Yser ailesi! Sevininiz ey Ammr ailesi! Hi phesiz, sizin mkfat yeriniz Cennettir buyurdu.
73

Yine bir gn, Mekke mrikleri, Ammra atele eziyet ve ikence ediyorlard. Reslullah efendimiz oray terif ettiler; Ey ate! brahime (aleyhisselm) olduun gibi, Ammra da serin ve selmet ol! buyurdular. Daha sonra Ammr srtn atnda atein izi grnyordu. Bu iz, Reslullahn dusndan nce idi. Yine Yser ailesini ikenceye tbi tuttuklar bir gnde, Hazreti Yseri ve olu Hazreti Abdullah okla ehd ettiler. Eb Cehl, Hazreti Smeyyenin Mbrek ayaklarn iple balatt. plerin ularna da iki deveyi balatp, ayr istikmetlerde srerek Hazreti Smeyyeyi paralatt ve ehd etti. Merhametsiz, gaddar, zlim Eb Cehl ve dier mriklerin, ikencelerle Yser ailesini ehd ettikleri haberini Peygamber efendimiz ve Eshb- kirm aleyhimrrdvn duyduklarnda, pek ziyde zldler. Bu olay, Eshbn birbirlerine daha ok balanmasna ve kenetlenmesine sebeb oldu. Eshb- kirm, namaz klacaklar zaman kimsenin bulunmad yerlere giderler, orada ibdetlerini gizlice yaparlard. Yine byle bir gn; Sad bin Eb Vakkas, Sad bin Zeyd, Abdullah bin Mesd, Ammr bin Yser, Habbb bin Eret, Mekke vdilerinden Eb Db denilen mevkide namaz klyorlard. O srada, onlar takip eden Ahnes bin erik ve bz mrikler yanlarna gelip ibdetleriyle alay etmeye, ktlemeye baladlar. Buna dayanamayan Hazreti Sad bin Eb Vakkas ve arkadalar, mriklere hcum ettiler. Hazreti Sad, eline geirdii bir deve kemiini, kfirlerden birinin kafasna vurarak yard. Mrikler korkarak katlar. Bylece mslmanlar ilk defa, kfir kan aktm oldular. Eb Zerr-il-Gfrnin Mslman olmas nsanlar, birer-ikier hidyete kavuuyor ve slmn nuru Mekke dnda da yaylarak lemi aydnlatmaya balyordu. slmn dou haberi ve yayl karsnda, mrikler engelleme yollarna ba vuruyorlard. Nihyet bu haber, Ben Gfr kablesine de ulat. Eb Zerr-il-Gfr bu haberi iitir iitmez kardei neysi Mekkeye gnderip, durumu aratrmasn istedi. neys, Mekkeye gidip, Peygamber efendimizin meclisinde bulundu. Hayran kalarak geri dnd. Kardei Eb Zer hazretleri; Ne haber getirdin? diye sorunca; Efendimiz! Vallahi hep hayr, iyilii emreden ve ktlklerden sakndran pek yce bir zt grdm dedi. Eb Zerril-Gfr; Peki, insanlar Onun hakknda ne diyorlar? deyince, zamann mehur irlerinden olan kardei neys; ir, khin, sihirbaz diyorlar. Fakat Onun szleri khinlerin, sihirbazlarn szlerine benzemiyor. Ayrca syle74

diklerini, irlerin her eit iirleriyle karlatrdm. Onlara da benzemiyor. Benzeri olmayan bu szler hi kimsenin szyle de llemez. Vallahi, o zt hakk bildiriyor, doruyu sylyor. Ona inanmayanlar yalanc ve sapklk iindedirler diye cevap verdi. Eb Zerr-il-Gfr bu haber zerine Mekke ye gitmeye ve Peygamber efendimizi grp mslman olmaya karar verdi. Eline bir denek ve biraz da azk alarak, evkle Mekkenin yolunu tuttu. Mekkeye varnca, hlini kimseye anlatmad. nk mrikler, Peygamber efendimize ve yeni mslman olanlara iddetli dmanlk yapyorlar, eziyetlerini de git gide arttryorlard. Bilhassa mslman olan, kimsesiz ve garip kimselere pek fazla ikence yapyorlard. Eb Zer, Mekkede kimseyi tanmyordu. Garib ve yabanc idi. Bu bakmdan kimseye bir ey sormad. Kbenin yannda Reslullah grmek iin frsat kolluyor, nerede olduunu renmek iin bir iaret aryordu. Akam st bir sokak kesine ekildi. Hazreti Ali, Eb Zerri grd. Garb olduunu anlayarak evine gtrd. Hlini sormaynca Eb Zer srrn amad. Sabah olunca tekrar Kbeye gitti. Akama kadar dolat hlde isteine ulaamamt. nceki yere gidip oturdu. Hazreti Ali, o gece yine oradan geiyordu. Bu bre hl evini renememi diyerek tekrar gtrd. Sabahleyin yine Beytullaha gitti ve oturduu keye ekildi. Hazreti Ali tekrar evine dvet etti. Bu defa nereden ve niin geldiini sordu. Eb Zer hazretleri de; Eer bana doru bilgi vereceine kat sz verirsen, sylerim dedi. Hazreti Ali; Syle, hlini kimseye amam deyince, Eb Zerr-il-Gfr; Burada bir peygamberin ktn iittim. Onunla grmek ve Ona kavumak iin geldim dedi. Hazreti Ali Efendimiz; Sen doruyu buldun, aklllk ettin. imdi ben o ztn yanna gidiyorum. Beni tkib et, benim girdiim eve sen de gir. Eer yolda sana bir kimsenin zarar vereceini anlarsam, ayakkabm dzeltiyormu gibi davranrm. O zaman beklemeden beni geip yrrsn dedi. Eb Zerr-il-Gfr, Hazreti Aliyi tkib etti. Sonunda Peygamberimizin Mbrek yzn grmekle ereflendi. Ve; Esselm aleykm diyerek selm verdi. Bu selm slmda verilen ilk selm ve Eb Zerr-il-Gfr de ilk selmlayan Allah telnn rahkimse oldu. Peygamber efendimiz selmna cevap verip; A meti zerine olsun buyurdu. Peygamber efendimiz; S Sen kimsin? diye sorunN e z a m a n d a n b eri buradasn? buyurdu. ca; Ben Gfr kablesindenim dedi. N Seni kim doyurdu? buyurunca; Zem gn geceden beri buradaym. S zemden baka bir yiyecek, iecek bulamadm. Zemzemi itike hi bir alk ve Zemzem mbrektir. A olan dosusuzluk duymadm dedi. Peygamberimiz; Z yurur buyurdu. Bundan sonra Eb Zerr-il-Gfr, Peygamber efendimize; Bana slm bildir dedi. Peygamberimiz, ona Kelime-i ehdeti okudu, o da sy75

leyerek, slmiyet ile ereflenip, ilk mslmanlar arasna kart. Eb Zerr-il-Gfr hazretleri, mslman olduktan sonra Peygamberimize; Y Reslallah! Seni hak peygamber gnderen Cenb- Hakka yemn ederim ki, ben bunu mriklerin arasnda aka syleyeceim dedi. Kbe yanna gidip, yksek sesle; Ey Kurey topluluu! Ehed enl ilhe illallah ve ehed enne Muhammeden abdh ve Reslh - Ben ehdet ederim ki, Allah teldan baka ilh yoktur. Muhammed aleyhisselm Onun kulu ve resldr dedi. Bunu iiten mrikler, hemen zerine hcum ettiler. Ta, sopa ve kemik paralaryla vurarak kan iinde braktlar. Bu hli gren Hazreti Abbs; Brakn bu adam, ldreceksiniz! O, sizin ticret kervannzn getii yol zerinde oturan bir kabledendir. Bir daha oradan nasl geeceksiniz dedi. Eb Zer hazretlerini mriklerin elinden kurtard. Eb Zer, mslman olmakla ereflenmenin verdii sevinle yerinde duramyordu. Ertesi gn yine Kbenin yannda Kelime-i ehdeti yksek sesle, bara bara syledi. Mrikler bu defa da dvdler. Yere ykld. Yine Hazreti Abbs yetiip, ellerinden kurtard. Eb Zerr-il-Gfr hazretlerine, Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem kendi memleketine dnmesini ve orada slmiyeti yaymasn emir buyurdu. Bu emir zerine kendi kablesi arasna dnp, onlara Allah telnn birliini, Muhammed aleyhisselmn Onun resl olduunu anlatt. Bildirdiklerinin gerek ve doru olduunu, taptklar putlarn btl, bo ve manaszln syledi. Kendisini dinleyen kalabalktan, bir ksm tirz etmeye balad. Bu srada, kablenin reisi Hafff, baranlar susturdu ve; Durun, dinleyelim bakalm ne anlatacak dedi. Bunun zerine, Eb Zer hazretleri yle devam etti: Ben mslman olmadan nce, bir gn Nuhem putunun yanna gidip, nne st koymutum. Bir kpein yaklap st itiini ve putun zerine pislediini grdm. Putun buna mni olacak gce sahip olmadn yaknen anladm. Kpein bile hakret ettii puta tapmak nasl hounuza gider? Bu delilik deil midir? te sizin taptnz budur. Herkes ban emi duruyordu. lerinden biri; Peki senin bahsettiin Peygamber neyi bildiriyor? Onun doru sylediini nasl anladn? deyince, Eb Zer hazretleri yksek sesle; O, Allah telnn bir olduunu, Ondan baka ilh olmadn. Onun her eyi yaratan ve hereyin mliki, sahibi olduunu bildiriyor... nsanlar Ona mn etmeye aryor... iyilie, gzel ahlka ve yardmlamaya dvet ediyor. Kz ocuklarn diri diri gmmenin ve yaptnz dier her trl ktln, hakszln, zulmn irkinliini ve bunlardan saknmay bildiriyor dedi ve slmiyeti uzun uzun aklad. Kabilesinin iinde bulunduu sapkl bir bir sayp dkt. Sonra bunlarn zararlarn ve irkinliini anlatt. Onu dinleyenler arasnda bata kable resi Hafff ve kendi kardei neys olmak zere pek ok kimse mslman oldu.
76

Kbede aktan Kurn- Kerm okunmas Eshb- kirm bir gn tenh bir yerde toplanmlar, konuuyorlard; Vallahi Reslullahdan baka u Kureyli mriklere Kurn- kermi aktan dinletebilen bir kimse kmad. Onlara aktan Kurn- kermi okuyup dinletecek bir kimse var mdr? dediler. Orada Abdullah bin Mesd hazretleri de vard. Ben dinletirim! buyurdu. Eshbn bzlar; Ey Abdullah! Mriklerin sana bir zarar vereceinden korkarz. Biz yle bir kimse istiyoruz ki, gerektii zaman kendini mriklerden koruyabilecek bir kavmi ve kablesi bulunsun deyince, Siz, bana msaade edin, gideyim. Cenb- Hak beni muhafaza eder diye srar etti. Ertesi gn kuluk vakti Makm- brahime vard. Mrikler orada toplanmlard. bn-i Mesd ayakta Besmele-i erfe ekti ve Rahmn sresini okumaya balad. Mrikler birbirlerine; mm Abdin olu ne sylyor? Herhalde Muhammedin getirdii eyleri okuyor diyerek zerine yrdler. Yumruk, tekme ve tokatlarla yzn, gzn morartarak belirsiz hle getirdiler. Fakat o, tokat ve yumruklar altnda okumaya devam ediyordu. Yz, gz, yara bere ierisinde Eshb- kirmn yanna dnd. Eshb- kirm buna ok zldler; Zten biz senin bu akbete urayacandan korkmutuk. Nihyet korktuumuz bana geldi dediler. Fakat Abdullah ibni Mesd hi zgn deildi; Allah telnn dmanlarn ben bu gnk kadar zayf grmedim. sterseniz yarn sabah, onlara bir o kadar daha dinletebilirim buyurdu. Eshb- kirm; Hayr, sana bu kadar yeter. O azl kfirlere holanmadklar eyi dinlettin dediler. Tufeyl bin Amrn Mslman olmas Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem Mekkede slmiyeti aka yaymaya balad yllarda, gece-gndz insanlara nasihat veriyor, onlar, slm dnine dvet ediyordu. Mekkeli mrikler, Reslullah efendimizin bu gayretlerini boa karmak iin abalyorlard. Onun anlattklarn kabul edip mn edenlere, her trl yalan, iftira ve ikenceyi reva gryorlard. Peygamber efendimizle gren, konuan birini grdler mi, hemen yanna varyorlar, Onu dinlememesi ve anlattklarna inanmamas iin her trl hileye, yalana bavuruyorlard. Dardan Mekkeye gelenleri Onunla grtrmemek iin, ellerinden geleni yapmaktan geri durmuyorlard. Mslmanlarn, sknt iinde olduklar ve kfirlerden eziyet ektikleri bir zamanda, Tufeyl bin Amr ed-Devs. Mekkeye gelmiti. Bunu gren mrik77

lerin nderleri, yanna giderek; Ey Tufeyl! Sen, bizim memleketimize geldin. Aramzda ortaya kan Abdlmuttalibin yetiminin, alacak bir ok hlleri vardr. Syledii szler sihir gibidir. Olunu babasndan, kardei kardeten, kocay karsndan ayryor! Ortaya att fikirlerle, ortal kartryor, Onun szn iiten oul, babasna bakmyor. Ona tbi oluyor. Artk kimse birbirini dinlemeyip, mslman oluyor. Korkarz ki, bizim bamza gelen bu ayrlk bels, seninle kavminin bana da gelir. Sana nasihatimiz olsun, Onunla sakn konuma. Ne Ona bir sz syle, ne de Onun szn dinle. Anlattklarna kulak asma! ok dikkatli ol. Burada fazla da kalma Hemen ekip git! dediler. Bundan sonrasn Tufeyl bin Amr yle anlatyor: Yemin ederek sylyorum, bu sz o kadar ok sylediler ki, artk Onunla konumamaya ve szn asla dinlememeye karar verdim. Hatt Kbeye girdiim zaman, ne olur ne olmaz belki szlerini duyarm endiesiyle kulaklarma pamuk bile tkamtm. Ertesi gn, sabahleyin Kbeye gittim. Resl aleyhisselmn orada namaz kldn grdm. Ona yakn bir yerde durdum. Cenb- Hakkn hikmeti olarak, okuduklarndan bzs kulama arpt. ittiim szler ne kadar gzeldi. Kendi kendime; Ben, iyiyi kty ayrt edemeyecek bir adam deilim. Hem de irim. Bunun sylediklerini ne diye dinlemeyeyim? Szlerini gzel bulursam kabul ederim, gzel gelmezse terk ederim dedim. Ve bir tarafa gizlenip, Reslullah namazn klp evine hareket edinceye kadar orada bekledim. Sonra peinden gittim. Evine girince, ben de girdim ve; Y Muhammed aleyhisselm! Ben bu diyara geldiimde, senin kavmin bana yle yle dediler. Senden uzak durmam istediler. Korkumdan szn iitmemek iin kulaklarma pamuk tkadm. Ama Allah tel senin okuduklarndan bir miktarn iittirdi. Onlar pek gzel buldum. imdi sen, bana ne syleyeceksen bildir! Kabl etmeye hazrm dedim. Reslullah efendimiz bana slmiyeti anlatt ve Kurn- kermden bir miktar okudu. Yemn ederim ki, mrmde bundan daha gzel sz iitmemitim. Hemen Kelime-i ehdet getirip mslman oldum. O anda dedim ki: Y Reslallah! Ben, kavmimde sz dinlenen, itibarl bir kimseyim. Hi biri szmden dar kmaz. Gidip, onlar da, slm dnine dvet edeyim. Du ediniz de, Allah tel benim iin bir almet, bir keramet buyursun! Bylece o almet, kavmimi slmiyete dvet ederken bana bir kolaylk, bir yardm olsun! Bu ricam zerine Reslullah efendimiz; Ey Allahm! Onun iin bir yet, almet yarat! diye du buyurdu. Bundan sonra kendi beldeme dndm. Karanlk bir gecede, kavmimin oturduu su bana bakan tepeye vardm zaman, alnmda kandil gibi bir nr peyda oldu ve k vermeye balad. O zaman du edip; Ey Allahm! Bu nu78

ru alnmdan baka bir yere naklet! Devs kablesinin chilleri grp de, dninden dnd iin, Allah, onun alnnda ilh bir ceza olarak bunu kard sanmasnlar! dedim. O nr, hemen elimdeki kamnn ucuna gelip kandil gibi asld. Kabilemin yurduna yaklap da, yokutan aaya inmeye baladm srada, orada bulunanlar, elimdeki kamnn banda kandil gibi parlayan nuru birbirlerine gsteriyorlard. Bu vaziyette yokutan aaya inip evime geldim. Yanma ilk nce, babam gelip, beni bu hlde grd. Bana olan sevgisinden boynuma sarld. Babam ok yalyd. Ona dedim ki: Ey babacm! Eer evvelki hlin zere kalrsan, ne ben sendenim, ne de sen bendensin! Bu szm iitince babam ard ve; Sebebi ne ey olum! diye sordu. Ona cevap olarak; Ben artk Muhammed aleyhisselmn dnine girip mslman oldum dedim. Bunun zerine babam; Olum, ben de senin girdiin dne girdim. Senin dnin benim de dnim olsun! deyip, hemen Kelime-i ehdet getirerek mslman oldu. Bundan sonra slm dninden bildiimi ona rettim. Sonra, ykanp temiz elbiseler giydi. Daha sonra yanma hanmm geldi. Ona da ayn eyleri syledim. O da kabul edip mslman oldu. Sabah olunca, Devs kablesinin iine ktm. Btn Devslilere slmiyeti anlattm. Onlar da dvet ettim. Fakat kabullenmede ar davrandlar. Hatt ok zaman muhalefet ettiler. Gnah ve ktlk olan ilerinden el ekmediler. Daha da ileri gidip gz, ka hareketleri yaparak benimle alay ettiler; faiz ve kumara dknlklerinden szlerimi dinlemediler. slmiyete uymaktan kandlar. Allaha ve Peygamberine s oldular. Bir mddet sonra Mekkeye gelip, kavmimi Reslullaha ikyet ederek; Y Reslallah! Devs kablesi, Allah telya s oldular. slma girmeleri iin yaptm dveti kabul etmediler. Onlar iin du buyurun! dedim. Herkese efkat ve merhameti ok olan sevgili Peygamberimiz, ellerini ap kbY Rabb! Devs halkna doru yolu gster de, onlar slm dleye dnerek; Y nine getir! diye du ettiler. Bana da; Kavmine dn, Onlar gler yzle ve tatl dille slmiyete dvet etmeye devam et! Kendilerine yumuak davran! buyurdular. Hemen memleketime geldim, Devs halkn slma dvetten hi bo kalmadm. Panayrlarda dvet Her sene eitli ehirlerdeki insanlar, belli gnlerde Kbe-i muazzamay ziyret etmek iin Mekkeye gelirlerdi. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz de gelenleri karlayp, her gruba slmiyeti anlatr, Allah telnn bir, kendisinin hak peygamber olduunu ve kurtuluun bunda
79

bulunduunu bildirirlerdi. Bir gn Veld bin Mugre, mrikleri toplayp; Ey Kurey cemati! Yine Kbeyi ziyret etme mevsimi geldi. Muhammedin sesi, leme yaylmtr. Arab kableleri yanna gelip, tatl szlerine meyl ederler ve dnine girerler. Buna bir tedbir dnmek lzmdr. Hepimiz anlaalm, Onun hakknda bir ey syleyerek birbirimizi yalanc karm olmayalm dedi. Kureyliler; Ey Abdiemsin babas! imizde en ileri grl olan sensin. Sen, ne syleyelim dersen, biz de onu syleriz dediler. Veld; Hayr, siz syleyin ben dinleyeyim deyince, onlar; Khin diyelim dediler. Veld derhl tirz etti ve; Hayr! Yemn ederim ki, O khin deildir. Biz, ok khin grdk. Doruyu da yalan da hi ekinmeden sylerler. Muhammedin okuduu eyler, khinlerin uydurduu eylere hi benzemiyor. Sonra biz, imdiye kadar Muhammedden bir yalan da iitmedik. Eer byle sylersek kimse inanmaz dedi. Bu defa; Mecnndur, delidir diyelim dediler. Veld yine tirz ederek; Hayr! Yemn ederim ki O, bir mecnn ve deli de deildir. Biz deli ve mecnnlar biliriz, delilik almetlerinden de anlarz. Onun ne boulmas, ne rpnp titremesi, ne de evhamlanmas vardr. Byle sylersek bizi tekzb edip yalanlarlar dedi. Kureyliler; irdir diyelim... dediler. Veld yine tirz etti ve; O ir de deildir! Biz, iirin her eidini ok iyi biliriz. Onun okuduklar iire hi benzemez dedi. Bu defa; O, sihirbazdr diyelim dediler. Veld; O sihirbaz deildir. Biz, sihirbazlar ve yaptklar sihirleri grdk, onlar da biliriz. Onun szlerinde sihirden eser yoktur. Muhammedin kelm btn leme galiptir. Bilinmeyen kimse de deildir. Halk Ondan ayrp konumalarna mni olamayz. Sonra feshat ve belagatta, gzel ve manl konumada akranlarndan stndr. Velhsl Onun hakknda her ne sylesek, halk bizim szmzn yalan olduunu anlar dedi. Kureyliler, diyecek bir ey bulamaynca; imizde en yal ve tecrbeli sensin, sen ne dersen biz ona razyz dediler. Bunun zerine Veld bin Mugre bir mddet dndkten sonra; Yine hepsinden iyisi, biz Ona sihirbaz, byc diyelim, akla en uygun geleni budur. nk, szleriyle halk kavminden ve akrabsndan ayryor. Kardei kardeten, iki dostu birbirinden soutuyor diyerek etrafndakileri ifsd etti. Kureyliler hemen dalp, Mekkede balarna topladklar insanlara; Muhammed sihirbazdr!.. dediler ve halk arasna yaydlar. Kabeyi ziyret iin kableler gelmeye balaynca, nne kp, Peygamber efendimizle grmekten sakndrmadklar kimse brakmadlar. Mriklerin bu hareketleri sebebiyle, slmiyet btn Arab lkelerinde iln edildi ve zihinlerde putlara kar byk bir soru belirdi. Allah tel, Veld bin Mugre kfirine ac azblar tattraca hakknda
80

yet-i kermeler indirdi. Mddessir sresinin 11. yet-i kermesinden tibren melen (Ey Reslm!) O tek bana yarattm ahsn (servetten mahrum bir hlde domu olan Veld bin Mugre gibi bir kfirin) iini (cezasn) bana havale et. (Ondan intikam almaya ben kfiyim. O mnkiri yarattm) ve ona pek ok mal verdim. (O bir eye mlik olmayan nankr ahs, sonradan pek ok nmetlere kavuturdum. Nice balar, bostanlar, mallar ihsan ettim.) Yannda hazr (kendisiyle beraber Mekke-i mkerremede yaayan) oullar verdim. (Hep beraber bolluk iinde yaadlar.) mrn ve makamn yaydm. (Mekkede yksek bir riyasete kavutu. Mekke ile Tif arasnda eit eit ba ve bostanlara sahip oldu. Kendisine, Reyhnet-l-Arab lakab verildi. Kendini, kavmine pek gzide bir kimse olarak tantyordu. Btn bu nmetlerin krn f etmesi lzm gelmez miydi? Bu varlklar kendisine ihsan etmi olan Allah tely tasdik edip, Ona inanmas lzm gelmez miydi?) Sonra (o hars, nankr ahs) verdiimizi (maln ve evldn) daha da artrmamz arzu ediyor, (nail olduu nmetlerin kadrini bilip, krn yapmaya almyor. Bu ne kadar byk bir ihtiras, ne derece irkin bir nankrlk?) Hayr! (O mnkirin, o tamahkrn arzusu yerine getirilmeyecektir. Onun mal ve evld artrlmayacaktr). nk o bizim yetlerimize (Kurn- kerme) ind etti, inkrda bulundu. (Reslmn sdk olduunu, peygamber olduunu kalben anlam olduu hlde, inadndan dolay nkra cret gsterdi. Ne byk dallet!) O mnkiri sad azabna duar edeceim... (Bu yet-i kermede geen sad ile ilSad, Cehennemde bir dadr. Ona, kfir yetgili hads-i erfde buyruldu ki: S mi ylda kabilir. Sonra oradan der. Bu byle devam eder.) Sonra o inkarc ahs, (Reslullahtan iittii Kurn- kerme nasl dil uzatacan) dnd. (Kendine gre) bir l koydu (syleyecek sz hazrlad). Ona lanet olsun ki, (Kurn- Kerm hakknda) nasl tefekkr edip, l koydu. Ona tekrar tekrar lanet olsun ki, nasl l koydu. Sonra, (kavminin yzlerine veya Kurn- kerm hakknda ne diyeceine) bakt. Sonra (kzgnlndan ve Kurn- kerme dil uzatacak bir ey bulamadndan) kalarn att, yzn buruturdu. Sonra (Allah telya ve Reslne mndan) yz evirip kibirlendi. Bu (Muhammedin syledii) ancak sihirbazlardan renilip nakledilen bir sihirdir. Muhakkak bu ancak insan szdr dedi. Hlbuki o ahs, Kurn kermin, hrika bir kelm olduunu, insan ve cinnin szlerine benzemediini, evvelce kavmi arasnda itiraf etmiti. Sonra o inkarc ahs, kavmini memnun etmek iin szn deitirip, Kurn- kerm hakknda, ona asla lyk olmayan iftiralarda bulundu. Bylece kendisini ilh azaba mstehak kld. Allah tel buyurdu ki: Ben, onu Sekara, Cehenneme atacam. Sekarn Cehennemin ne olduunu sana ne bildirdi? Hem o Cehennem bedeninden hi bir
81

eser brakmaz (hepsini helk eder), hem yine eski hline getirip (ayn azab yapmaya) devam eder. Mriklerin Kurn- Kerm dinlemesi Mriklerin ileri gelenleri eitli hilelerle ve zulmle insanlarn mn etmesine mni oluyorlard. Mekke halkn, Muhammed aleyhisselmn okuduu yet-i kermeleri dinlemekten men ederlerdi. Kendileri ise, geceleri gizlice, Muhammed aleyhisselmn bulunduu evin yanna gelerek bir keye saklanp dinlerlerdi. Sabah olup ortalk aydnlanmaya balaynca, birbirinden habersiz, gece Kurn- kermi dinlemeye geldiklerini gren mriklerin ileri gelenleri, birbirilerini ayplarlar; Bir daha byle yapmayalm derlerdi. Ancak ertesi gece gene birbirlerinden habersiz, gidip bir keye saklanarak tekrar dinlerlerdi. Sabah olunca da birbirlerini grp arrlard. Bir daha byle yapmamak zere yemn ederek ayrlrlar, fakat bundan vazgeemezlerdi. Ancak nefslerine uyup, stnlk taslayarak, dier mriklerin kendilerini ayplamalarndan ekinerek ve daha bir ok bo dncelere kaplarak mn etmediler. Bakalarna da mni oldular. stelik sokaklarda; Muhammed sihirbazdr diye bardlar. Bir akam zeri mrikler Kabenin etrafnda toplanp; Muhammedi artp bu meseleyi grelim! T ki sonunda bizi knamasnlar ve mazur grsnler diyerek Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimize haber gnderdiler. Bu dvet zerine Peygamber efendimiz Kabeye gelip, mriklerin karsna oturdu. Mrikler; Ey Muhammed! Sana haber salmamzn sebebi, seninle anlamak iindir. Yemn ederiz ki, Arablardan senin gibi kavminin ban derde sokan bir kimse grlmedi! Sen dnimizi aypladn! Tanrlarmza dil uzattn! Akllarmz beenmedin! Birliimizi blp, bizi birbirimize drdn! Bamza getirmediin kt i kalmad! Eer sen, bu hareketlerinle ve szlerinle zengin olmak istiyorsan, istediinden fazla mal toplayalm. an ve eref kazanmak istiyorsan, seni bamzda efendi kabul edelim. Hkmdar olmak istiyorsan, hkmdar olduunu ln edip etrafnda toplanalm. yet tesiri altnda kaldn bir ey varsa, seni ondan kurtaralm. Cinlerden meydana gelen bir hastalk ise, btn varlmz dkerek ifsn arayalm!... dediler. lemlerin efendisi onlar sabrla dinledikten sonra, u muazzam cevb verdiler: Ey Kurey topluluu! Bu sylediiniz eylerin hi birisi bende yoktur. Ben size getirdiim eylerle, ne mallarnz istemek, ne iinizde byk eref ve an kazanmak, ne de zerinize hkmdar olmak iin gelmi de82

ilim. Fakat Allah tel, beni size peygamber olarak gnderdi ve bana bir de Kitap indirdi. Sizin (kabul edenleriniz) iin (Cennetle) bir mjdeleyici ve (kabul etmeyenleriniz iin de Cehennemle) bir korkutucu olmam, bana emretti. Ben de, Rabbimin bu emrini size tebli ettim, size nasihatta bulundum. Eer getirdiim eyi kabul ederseniz, O, size dnyda ve hirette nasb ve azk olacaktr. yet kabul etmez de reddederseniz, Allah tel, benimle sizin aranzda hkmn verinceye kadar, bana den, cenb- Hakkn emrini yerine getirmek zere her gle gs gerip katlanmaktr... Eb Cehl, meyye bin Halef ve dier mrikler dediler ki: Y Muhammed! Geim hususunda bizden daha zor artlar altnda olan bir kimsenin olmadn bilirsin. Madem ki peygambersin, Rabbinden dile de, bizi skan, geimimizi zorlatran u dalar ortadan kaldrp uzaklatrsn! Yurdumuzu geniletip, zerinde am ve Irak rmaklar gibi nehirler aktsn! Ayrca bata Kusay bin Kilb olmak zere gemi dedelerimizden bzlarn diriltsin! Kusay bin Kilb ki, doru szl ulu bir kimse idi. Sylediklerinin hak m btl m olduunu ona soralm! Eer o, seni tasdik ederse ve bizim istediklerimizi yaparsan seni tasdik ederiz. Hem bylece senin Rabbin katndaki mevkiini de renmi oluruz. Eer bizim iin bunlar yapmazsan, kendin iin Rabbinden bir eyler edin. Sylediklerini tasdik edecek, bizi, senin zerinden geri evirecek bir melek gndermesini iste! Ayrca Rabbin sana baheler, kkler, hazneler versin de geim skntsndan kurtul! nk, sen de, bizim gibi arlarda dolayor, geim iin urayorsun!... Fahr-i lem efendimiz onlara; Ben, size, bunlarla gnderilmedim. Allah tel, beni ne ile gnderdi ise, ben, ancak Cenb- Hak tarafndan size onu getirdim. Size onu tebli ettim. Ben, (mal, mlk vermesi iin) Rabbimden istekte bulunacak bir insan deilim... Allah tel beni (getirdiklerimi kabul edenleriniz iin Cennetle) bir mjdeleyici ve (kabul etmeyip reddedenleriniz iin de Cehennemle) bir korkutucu olarak gnderdi. Eer, size getirdiim eyleri kabul ederseniz o, dnyda ve hirette sizin nasb ve aznz olur. Onu kabul etmez, reddedersiniz, Allah tel benimle sizin aranzda hkmn verinceye kadar bana den, Rabbimin emrini yerine getirmek zere her gle gs gerip katlanmaktr? buyurdu. Mrikler bu defa da; Madem ki, Rabbin isterse her eyi muhakkak yapar, iste bakalm, u g paralayp stmze drsn!... Sen bunu yapmadka biz sana inanmayz! dediler. Peygamber efendimiz; Bu i Allah telya aittir. O, size bunu yapmak isterse elbette yapar buyurdu. Bunun zerine mrikler daha da ileri giderek; Ey Muhammed! Senin Rabbin, bizim, seninle oturacamz, sana soracaklarmz, senden isteyeceklerimizi
83

bilmiyor mu idi ki, sana daha nceden haber verip retmedi? Senin, bize tebli ettiklerini kabul etmediimiz takdirde, bize ne yapacan niin bildirmedi?... Szlerinin doruluuna melekleri hid olarak bize getirmedike sana inanmayz... Artk sana kar bir sorumluluumuz kalmad. ..Yemn ederiz ki, artk senin yakan brakmayz? Ya biz seni yok ederiz, veya sen bizi... dediler. Onlarn, kendisine yaklaacaklar yerde byle bsbtn uzaklatklarn gren sevgili Peygamberimiz yanlarndan ayrld. Mekkeli mriklerin, Kinatn sultnn reddetmesi zerine, Allah tel Cebril aleyhisselm ile vahy gndererek onlara yet-i kermelerle cevap verdi. Onlarn decekleri ac azblar bildirdi. Enm sresinin 4. yet-i kermesinden 11.yet-i kermesine kadar melen yle buyruldu: Onlara, Rablerinin yetlerinden gelen hi bir yet (Kurn- kermin O yetlerinden bir yet, delllerden bir delil veya mcizelerden bir mcize) yoktur ki, ondan yz evirmi olmasnlar. te onlar, Hak (Kurn- Kerm) kendilerine geldii vakit tekzb ettiler, yalanladlar. Fakat yaknda onlara, ne ile istihz, alay etmekte olduklarnn haberi (cezas) gelecektir. (Mekke halk), kendilerinden evvel, nice nesilleri helk ettiimizi grmediler mi? Yaknen bilmediler mi? Onlara, size vermediimiz btn imknlar vermi idik. Gkten zerlerine bol bol yamurlar gndermitik. (Bostanlarnn, bahelerinin ve kklerinin) altndan akan rmaklar akttk. Sonra onlar (bu nmetlere kretmemeleri ve) gnahlar sebebiyle helk ettik. Onlarn yerine ba ka baka nesiller yarattk. Eer sana kt hlinde yazl bir kitap indirseydik, kendileri de elleriyle onu tutmu olsayd, yine o kfirler indlarndan; Bu apak bir sihirden ba ka bir ey deildir diyeceklerdi. Ayrca; Ne olayd Ona (Muhammed aleyhisselma bizim de greceimiz) bir melek gnderileydi (de bize Onun peygamber olduunu syleyeydi) dediler. Eer biz, bir melek gndermi olsa idik (ve onlar da mna gelmeseydi), elbette i bitirilmi olurdu (hepsinin helkna hkm verilmi olurdu). Sonra, kendilerine gz ap kapayn caya kadar mhlet verilmez, nazar olunmazd. Eer Onu (Peygamberi) bir melek yapsaydk, elbette Onu, yine bir erkek (sretinde) gsterir ve onlar yine dm olduklar pheye drrdk. And olsun ki, senden nceki peygamberlerle de istihz, alay edildi de, istihz ettikleri eyin cezas olan bel ve azb, onlar epeevre kuatverdi. De ki: Yeryznde dolanz, sonra da baknz. Peygamberleri yalanlayanlarn sonu nasl olmutur? Furkn sresinin 7 ve 10. yet-i kermelerinde de melen; Kfirler; Bu nasl peygamberdir? Bizim gibi yiyip iiyor, sokaklarda geziyor. Peygamber olsayd, kendisine melek gelirdi. Yardmclar olur, bize onlar da
84

haber verir, Cehennem ile korkuturlard. Yhud, Rabbi para hazneleri gnderir, yhud meyve baheleri, iftlikleri olur, istediini yerdi dediler. O zlimler birbirlerine dediler ki: Eer siz buna tbi olursanz bylenmi bir adama tbi olmu olursunuz. (Ey Habbim!) Nazar et ki, senin hakkn da ne kt misller getirip, hak yoldan ayrldlar, dallete dtler. Artk dalletten kp hidyete yol bulamazlar. Allah telann n ne ycedir ki O, dilerse sana, (dnyda) bunlardan daha hayrl olmak zere, altndan r maklar akan bostanlar, baheler verir, senin iin saraylar yapar! buyruldu. 21. yet-i kermede de melen; Bize kavumay md etmeyenler dediler ki: Ne olayd bize melekler indirileydi (de Muhammedin doru sylediini haber vereydi) veya Rabbimizi greydik. And olsun ki, onlar nefslerinde bir byklk grmler ve byk bir azgnlkla haddi amlardr... buyruldu. Sebe sresinin 9. yet-i kermesinde melen; Eer biz dilersek onlar (ak yetlerimizi grp de yalanlamalar sebebiyle, Karun gibi) yere gei rirdik veya gkten zerlerine ate paralar drrdk buyruldu. ...Biz, onlar kyamet gn sr sresi 97. yet-i kermesinde de melen; . krler, dilsizler, sarlar olarak yz koyun har edeceiz! Onlarn varaca yer, Cehennemdir ki, atei yavaladka, biz onun alevini artrrz! buyruldu. Mrikler, kendileri hakknda gelen yet-i kermeler karsnda dmanlklarn iyice arttrdlar. Bilhassa bey bin Halef ile kardei meyye, Reslullah efendimizi ok zyorlard. Bahtsz bey, rm bir kemikle, Peygamberimizin yksek huzrlarna geldi. Sonra; Ey Muhammed! u kemii rdkten sonra, senin Allahn diriltecekmi, yle mi? Demek sen, rdkten sonra, bunu Rabbinin dirilteceini sanyorsun ha! dedi ve kemii ufalad. Sonra tozunu sevgili Peygamberimize doru fledi. Devam ederek; Y Muhammed! Bunu byle rdkten sonra, kim diriltebilecekmi? dedi. Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem, buyurdular ki: Evet. Allah tel seni de ldrecek, onu da... Sonra seni diriltecek ve Cehenneme sokacaktr. Bu hdise zerine, cenb- Hak u yet-i kermeleri inO (inkarc) insan, onu bir nutfeden yarattmz grmedi mi, dirdi. Melen; O yaknen bilmedi mi? yle iken aikr bir mcadeleci kesiliverdi. Yaratln unutarak, bize; ryp dalmken bu kemii kim diriltir? diye misl getirdi. (Ey Reslm!) Deki: Onlar (yok iken) ilk defa yaratan (Allah tel) diriltir ve O, her yaratlan hakkyla bilendir. O (Allah tel) ki, size yemyeil bir aatan ate karandr. imdi de siz ondan ate yakarsnz. Gkleri ve yeri yaratann onlar gibisini yaratmaya gc yetmez mi? Elbette buyruldu. (Yabuna gc yeter. O, her eyi yaratandr, her eyi bilendir... sin sresi: 77-81)
85

Hlid bin Sadin mn slma dvetin ilk zamanlarnda Hlid bin Sad bir rya grmt. Ryasnda; Cehennemin kenarnda dururken, babas onu itip drmek istedi. Tam o srada, Peygamberimizin, belinden yakalayp, Cehenneme dmekten kendisini kurtardn grd. Feryd ederek uyand ve; Vallahi bu rya gerektir diye sylendi. Dar knca, Hazreti Eb Bekre rastlayp ryasn anlatt. Hazreti Eb Bekr, ona; Ryan haktr, bu kimse, Allah telann peygamberidir. Hemen git, Ona tbi ol! Sen, Ona uyacak, getirdii dne girecek ve beraber bulunacaksn. O da seni, ryada grdn gibi Cehenneme dmekten koruyacaktr. Baban ise Cehennemde kalacaktr! dedi. Hazreti Hlid bin Sad, ryann tesiri altndayd. Vakit kaybetmeden hemen, Ecyd denilen yere, Muhammed aleyhisselmn huzruna gitti ve; Y Muhammed! Sen, insanlar neye dvet ediyorsun? diye sul etti. Peygamber efendimiz, cevbnda; Ben, insan, ei ve benzeri olmayan tek Allaha ve Muhammedin (aleyhisselm) de Onun kulu ve peygamberi olduuna inanmaya ve iitmeyen, grmeyen hibir zarar ve fayda vermeyen, kendisine tapnanlar da, tapnmayanlar da bilmeyen birtakm ta paralar na tapnmaktan vazgemeye dvet ediyorum buyurdu. Bunun zerine, Hlid bin Sad, hemen; Ben de, ehdet ederim ki, Allah teldan baka taplacak ilh yoktur ve yine ehdet ederim ki, sen Allah telnn peygamberisin? diyerek mslman oldu. Onun mslman olmas Peygamberimizi ok sevindirdi. Arkasndan hanm meyye de mslman olmakla ereflendi. Hazret-i Hlid bin Said, kardelerinin de mslman olmasn istiyor ve bunun iin alyordu. Onlardan mer bin Sad de mslman olmutu. iddetli bir slm dman olan babas Eb Uhayha, Hlidin ve merin mslman olduunu ve Mekkenin tenh bir yerinde namaz kldklarn renince, ocuklarndan mslman olmayanlar gnderip, onlar yanna getirtti. Sonra, yeni girdikleri dinden ayrlmalarn syledi. Azarlayp dvmeye balad. Sonra Hlid bin Sade; Sen, Muhammede mi tbi oldun? Hlbuki sen, Onun kavmine aykr hareket ettiini ve getirdii eyle putlarmza ve atalarmza hakrette bulunduunu gryorsun? dedi Hlid bin Sad hazretleri de; Allaha yemin ederim ki, Muhammed aleyhisselm doru sylyor. Ona tbi oldum. lrm de dnimden dnmem! deyince, babasnn kzgnl daha ok artt. Krlncaya kadar sopayla vurduktan sonra: Ey yaramaz olum! stediin yere git. Yemn olsun ki, sana ekmek vermeyeceim! dedi Hazreti Hlid; Sen benim nafakam kesersen, Allah tel
86

elbette rzkm ihsan eder dedi. Babas, teki ocuklarn; Eer sizden biriniz, onunla konuacak olursa, ona yapmadm eyi size yaparm diye tehdit etti. Hazreti Hlidi de evin mahzenine hapsettirdi, gn onu Mekkenin scanda a, susuz brakt. Hlid bin Sad hazretleri bir kolayn bulup, babasnn elinden kurtuldu. Babas iddetli bir hastala yakaland. Eb Uhayha, hasta yatt yerde slmiyete olan dmanlndan; Hastalktan kurtulup ayaa kalkarsam, Mekkede bulunan herkes putlarmza tapacak. Hi kimse onlardan bakasna ibdet edemeyecektir?.. diyordu. Hazreti Hlid, babasnn hak dine olan dmanlnn sona ermesi ve mslman kardelerine bir zarar vermemesi iin ellerini kaldrp; Ey lemleri yaratan Allahm! Babam bu hastalktan kaldrma! diyerek du etti. Cenb- Hak, dusn kabul buyurdu, Eb Uhayha, hasta yatandan kalkamayp ld. Musab bin Umeyrin Mslman olmas Musab, Kureyin asil ve zengin bir ailesine mensuptu. Peygamberimizin Mbrek szlerini iitince, kalbinde byk bir muhabbet hsl oldu. Ona kavumak arzusu ile yanp tutuuyordu. Sonunda Dr-l Erkma gitti ve mslman oldu. Bunu duyan anne ve babas, ona da ikence etmeye baladlar Dninden dndrmek iin, evlerindeki mahzene hapsedip, gnlerce a ve susuz braktlar. Arabistann yakc gnei karsnda, ar ve tahamml zor ikenceler yaptlar. Fakat Musab bin Umeyr hazretleri, bu ar ve acmasz ikencelere sabr gstererek slmiyetten dnmedi. Hazreti Musab, mslman olmadan nce ailesinin zenginlii sebebiyle, refah ve bolluk iinde bytlmt. Herkes ona imrenirdi. Mslman olunca, ailesi her eyden mahrum brakt ve ikencelere tbi tuttu. Her trl skntya dni iin katlanan Musab bin Umeyr, bir gn Reslullah efendimizin huzruna gitti. Onun bu geliini Hazreti Ali yle anlatt: Reslullah ile oturuyorduk. Bu srada Musab bin Umeyr geldi. zerinde, yamal bir elbisesi vard ve acnacak hlde idi. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem, onun bu hlini grnce, Mbrek gzleri yala doldu. Musabn ektii bu ikence ve fakirlie ramen, dininden dnmemesi zerine; Kalbini, Allah telnn nrlandrd u kimseye bakn. Anne ve babasnn onu, en iyi yiyecek ve ieceklerle beslediklerini grdm. Allah tel ve Reslnn sevgisi, onu grdnz hle getirmitir buyurdu.

87

HABESTANA HCRET
Reslullah efendimizin peygamberliinin beinci ylnda, mriklerin ikencelerine ramen, mslmanlarn says artmaya devam ediyordu. Fakat mrikler de ikencelerini arttryor, ellerinden geleni yapyorlard. Peygamber efendimiz, Eshbnn dayanlmaz ikencelere uramasna, ayaklarndan iplerle develere balanp, aksi istikmetlere doru ekilerek paralatlmasna ok zlyordu. Bu ikenceler, her geen gn daha da iddetleniyor, merhamet dolu kalbi, bunlara tahamml edemiyordu. Bir gn Eshb- kiram Ey Eshbm! imdi yeryzne dalnz. Allah tel, yaknda toplad ve; E sizi yine bir araya toplar buyurdu. Onlar da; Y Reslallah! Nereye gidelim? diye sul ettiler. Peygamberimiz, mbrek eliyle iaret ederek, Habe lkesini gsterdiler ve; te oraya! Habe toprana gidiniz! nk orada, yanndakilerin hibirine zulmedilmeyen bir hkmdar vardr. Hem oras bir doruluk lkesidir. Allah tela, iinde bulunduunuz skntlardan bir k ve kurtulu yolu ancaya kadar, siz, orada bulununuz buyurdu. Server-i lem Muhammed Mustaf sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, bylece Eshbnn ikencelerden kurtulmasna ve Mekkeli mriklere kar mcdelesini tek bana srdrmeye karar vermiti. Doduu vakit; mmetim! mmetim! diyen sevgili peygamberimiz, imdi de, Eshbnn kurtuluu iin, kendisini fed ediyordu. Onun bu msaadesi zerine, Eshb- kirmdan bir ksm, vatanlarndan ayrlarak hicret ediyorlard!.. Fakat sevgili peygamberimizden ayrldklar iin, zntleri de pek fazla idi. Bu ilk hicrete; Hazreti Osman ve hanm Hazreti Rukayye binti Reslullah, Eb Huzeyfe ile hanm Sehle binti Sheyl, Zbeyr bin Avvm, Musab bin Umeyr, Abdurrahmn bin Avf, Eb Seleme bin Abdlesed ile hanm, mm Seleme, Htib bin Amr, mir bin Reba ve hanm Leyl binti Eb Hasme, Osman bin Mazn, Eb Sebre bin Eb Rhm ile hanm mm Glsm binti Sheyl, Sheyl bin Beyd, Abdullah bin Mesd radyallah anhm katldlar. Peygamber efendimiz, Hazreti Osman iin; phesiz ki, Osman, Lt peygamberden sonra zevcesiyle birlikte hicret eden ilk kimsedir buyurdu. Eshb- kirmn bir ksm binekli, bir ksm yaya olarak, gizlice Mekkeden ayrldlar. Tccarlara cretini vererek, gemilerle Kzldenizden
88

Habeistan shiline ulatlar. Mrikler bunu haber alp, pelerine dtler, gayretleri boa gitti ve meys bir ekilde geri dndler. Habe hkmdr Nec, mslmanlara iyi davrand. lkesine yerletirdi. Eshb- kirm, Habeistan iin; Biz burada iyi bir komuluk ve himye grdk. Dnimize dokunulmad, incitilmedik. Holanmadmz bir sz de duymadk. Huzr iinde, Allah telya ibdet ettik dediler. Hazreti Hamzann mslman olmas slmiyetin sesi, her geen gn kulaktan kulaa yaylp, daha telere tayordu. Bu hal, Kureyli mrikleri ldrtyor, btn gayretlere ramen, slamiyetin yaylmasna mni olamyorlard. Delil-n nbvve ve M Meric-n nbvvede yle bildirildi: Mriklerden, Veld adnda birinin bir putu vard. Saf tepesinde toplanrlar, bu puta ibadet ederlerdi. Bir gn, Peygamber efendimiz, onlarn yanna gitti ve mrikleri mna dvet etti. Kfir olan bir cinn o putun iine girdi ve sevgili Peygamberimiz iin uygun olmayan szler sarfetti. Fahr-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz zldler. Baka bir gn, kendisi grnmeyen bir ahs, Peygamber efendimize selm vererek; Y Reslallah! Kfir olan bir cinn sizin iin mnsib olmayan eyler sylemi. Ben onu bulup ldrdm. Arzu buyurup, yarn Saf tepesini terif eder misiniz? Siz yine onlar slma dvet edersiniz. Ben de o putun iine girip, sizi medhedici szler sylerim dedi. Peygamber efendimiz, Abdullah ismindeki bu cinnin teklifini kabl ettiler. Sevgili Peygamberimiz, ertesi gn oraya gidip, mrikleri tekrar mna dvet ettiler. Eb Cehl de orada idi. Mslman cinn, mriklerin elindeki putun iine girip, sevgili Peygamberimizi ve slmiyeti anlatan gzel szler ve iirler syledi. Mrikler, bu szleri duyunca ellerindeki putu paraladlar ve Reslullaha saldrdlar. Mbrek salar darmadan oldu. Mbrek yz kana boyand. Onlarn bu ez ve ceflarna tahamml gsterip; Ey Kureyliler! Bana vuruyorsunuz. Ama ben sizin Peygamberinizim buyurdular, oradan ayrlp evine geldi. Bir hizmeti kz, bu hdiseyi bandan sonuna kadar grmt. Bu srada Hazreti Hamza, dada avlanyordu. Bir ceylna ok atmak zereyken, ceyln dile gelerek; Y Hamza! Bana ok atacana, kardeinin olunu ldrmek isteyenlere ok atsan daha hayrl olur dedi. Hazreti Hamza bu szlere hayret ederek, sratle evine hareket etti. deti zere, avdan dnnce, tavf iin Harem-i erfe urar, evine sonra giderdi. O gn tavf yaparken, hizmeti kz, yanna geldi. Eb Cehlin, Muhammed aleyhisselma yaptklarn haber verdi. Hazreti Hamza, Peygamber efendimize hakret
89

edildiini iitince, akrablk damarlar kabard. Silhlarn alarak mriklerin bulunduu yere geldi. Kardeimin oluna, kt sz syleyen, kalbini inciten sen misin? te benim dnim de Onun dnidir. Gcn yetiyorsa o yaptklarn bana da yap bakaym diyerek boynundaki yay ile Eb Cehlin ban yard. Oradaki kfirler Hazreti Hamzaya saldrmak istediler. Fakat Eb Cehl; Dokunmaynz, Hamza hakldr. Yeenine kt szler syledim dedi. Hazreti Hamza oradan ayrldktan sonra , Eb Cehl etrfndakilere Aman, ona ilimeyiniz! Bize kzar da mslman olur. Bununla Muhammed kuvvetlenir dedi. Hazreti Hamzann mslman olmamas iin, kafasnn yarlmasna rz olmutu. Hazreti Hamzann hatrnn sayldn, kuvvet ve kymetini bildirdi. Hazreti Hamza, Peygamber efendimizin yanna gelip; Y Muhammed! Eb Cehlden intikmn aldm. Onu kana boyadm. zlme, sevin! dedi. Sevgili Peygamberimiz; Ben byle eylere sevinmem buyurdu. Hazreti Hamza Seni sevindirmek, zntden kurtarmak iin, ne istersen yapaym! deyince, Peygamber efendimiz; Ben ancak senin mn etmen ve kymetli bedenini Cehennem ateinden kurtarman ile sevinirim buyurdu. Hazreti Hamza, hemen mslman oldu. Hakknda yet-i kerme geldi. Hazreti Abdullah ibni Abbsa gre; Kurn- kermde, Enm sresi 122. yet-i kermesinde; diriltildii ve nra kavuturulduu anlatlan zt, Hazreti Hamza ve ayn yet-i kermede; karanlklarda bocalad bahsedilen de Eb Cehldir Hazreti Hamza, mriklerin yanna vararak, mslman olduunu ve Allah telann Hbbi Muhammed aleyhisselm can pahasna da olsa koruyacan bildirip, bir kside okudu. Okuduu kasdede; Kalbimi, slmiyete ve hakka meylettirmi olduu iin, Allah telaya hamdolsun. Bu din, kullarnn her yaptn bilen, herkese ltfu ile mumele eden, kudreti her eye glip gelen, lemlerin Rabbi olan Allah tela tarafndan gnderilmitir. Kurn- kerm okunduu zaman, kalb ve akl shiblerinin gzlerinden yalar akar. Kurn- kerm, fasih bir lisan ile aklanm yetler hlinde Muhammed aleyhisselma nzil olmutur. O, Muhammed Mustafa iimizde, sz dinlenir, kendisine boyun eilir, mbrek bir kimsedir. Ey mrikler! Aklnz banzdan gidip, gznz kararp da Onun hakknda sert, ar ve kaba szler szlemeyin. Eer byle bir dnceye kaplrsanz, biz mslmanlarn cesedine basp gemeden, hi kimse Ona dokunamaz demiti. Hazreti Hamzann mslman olmas ile, sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi vesellem ok sevindi. Mslmanlar, onun da aralarna katlmasyla ok kuvvetlendiler. Hazreti Hamzann mslman olmasyla vaziyet deiti. nk, Mekke90

liler Hazreti Hamzann; cengver, cesr, merd, pehlivan ve byk bir kahraman olduunu biliyorlard. Bunun iin, Kurey mrikleri artk mslmanlara, hibir sebep yokken, fen mumele yapamadlar, bilhassa Hazreti Hamzann klcnn iddetinden ekindiler. Hazreti merin mslman olmas slm dni gn getike yaylyor, Kurn- kermin nru, rhlar aydnlatyordu. Gnahkr insanlar, Allah telnn ihsn olarak mn ediyor, hidyete kavuuyorlard. Eshb- kirmdan olmakla ereflenen bu mbrek zevt; el ele, gnl gnle veriyor, Reslullah efendimizin etrfnda pervne gibi dnyorlard. Onun kck bir arzu ve iretini byk bir emir biliyor, yerine getirmek iin yaryor, htta bu uurda canlarn bile fed etmekten ekinmiyorlard. Mriklerin tela ve endieleri ise, had safhaya varmt. nk parmakla gsterilen kahramanlardan Hazreti Hamza da mslman olmu, Raslullahn saflarnda yer almt. Bu beklenmedik hdise, mrikleri, bsbtn ileden kard. Bu sebeple Hattb olu mer, (henz mslman olmamt) bir gn, Raslullah efendimizi, grd yerde ldrmek niyetiyle evinden kt. Sevgili Peygamberimizi Mescid-i Harmda namaz klarken buldu, namazn bitirmesini isteyerek, dinlemeye balad. Habb-i ekrem efendimiz, El-Hkka sre-i erfini okuyordu. Melen; O meydana gelecei hak olan kymet!..Nedir o hak olan kymet? O gelecei hak olan kymeti, sana hangi ey bildirdi? Semd ve d (kavimleri) dehetinden kalplerin titreyecei kymeti tekzip ettiler, yalanladlar. Semd kavmi, azgnlklar sebebiyle (Cebril aleyhisselmn sayhas ile) helk edildiler. d kavmine gelince; onlar da kasp kavuran, uultulu, azgn ve iddetli bir kasrga ile helk edildiler. Allah tel o frtnay, yedi gece ve sekiz gndz devaml olarak, onlarn zerlerine musallat etti. (yle bir hle geldiler ki, o vakit orada hazr olsaydn) onlarn kklerinden kopup yere serilen kof hurma ktkleri gibi nasl lp, ykldklarn grrdn! imdi onlardan geriye kalan bir fert grebiliyor musun? Firavn da, ondan ncekiler de, alt st olan kasabalar halk da (Lt kavmi), hep o haty (irk ve isyan) ilediler... Bylece Rablerinin peygamberine (Lt aleyhisselma ve dierlerine) isyn ettiler. Bunun zerine dier mmetlere gelen azbdan, daha iddetli bir azb onlar yakalayverdi...Gerekten biz, (Nh tfnnda) her taraf su kaplad vakit, size bir ibret olsun ve onu iiten kulaklar da onu hfzetsin, ezberlesin diye sizi (varlnza sebep olan atalarnz) gemide tadk. Sra bir kere frlnce, yeryz ve
91

dalar, yerlerinden kaldrlp silkilecektir. O gn kymet kopacak, gk, kuvvet ve salbeti kalmayp yarlacak ve dalacaktr ve melekler semnn evresindedirler. (Rablerinin emrine mntazrdrlar). O gn Rabbinin arn, (semnn etrfnda bulunanlardan) sekiz melek stlenerek tar. O gn (hesap iin Allah telya) arz olunacaksnz. yle ki, (dnyda iken gizlediinizi zannettiiniz) size ait hibir sr, (Allah telya) gizli kalmyacaktr. te o vakit, kitab sa eline verilmi olan kimse (sevinerek) der ki: Alnz, kitabm okuyunuz! nk ben, hesbma kavuacam yaknen bildim. te o, rz olunmu bir hayat iindedir. Yksek bir Cennettedir... (Meyveleri) abucak devirilecek yaknlktadr. (Onlara denilir ki:) Gemi gnlerde (dnyda) takdim ettiiniz slih amellere karlk olarak; yiyin, iin, fiyet olsun. Kitab sol eline verilmi olan kiiye gelince, o da; h! Keke, benim ki tabm verilmeseydi...Hesbmn da ne olduunu bilmeseydim. h! Keke o (lm, haytma) kat bir son verici olsayd (da dirilmeseydim)! Malm ba na bir fayda vermedi. (Btn) saltanatm (kuvvetim, dellim, varm, youm) benden ayrlp mahvoldu!.. der. (Allah tel Cehennemde vazifeli meleklere buyurur ki:) Tutun onu da (ellerini boynuna) balayn!.. Sonra onu, o alevli atee atn! Daha sonra, onu yetmi arn uzunluunda bir zincir iinde, oraya (tekrar) sokun!.. nk o, O yce Allah telya inanmazd. Yoksula yemek (yedirmek yle dursun, bakalarn da) vermeye tevik etmezdi. Onun iin, bugn burada kendisine (acyacak) hibir yakn (ve dost) yoktur. Gslnden (cehennem ehlinin kanla kark irinlerinden) baka yiyecek de yoktur. Onu, (bilerek) hat edenler (kfirler) den bakas yemez... Hazreti mer, peygamber efendimizin okuduklarn hayranlkla dinliyordu. mrnde byle gzel szler duymamt. Bunu kendisi sonradan yle anlatt: Dinlediim bu szlerin belgatna, dzgnlne, derli topluluuna hayrn olmutum. Kendi kendime; Yemn ederim ki bu, Kureylerin dedii gibi, bir ir olmal! dedim. Bu srada, Peygamberimiz, yet-i kermeleri okumaya devm ettiler: Grdklerinize ve grmediklerinize yemn ederim ki, hi phesiz o (Kurn- kerm), Allah telnn katnda ok erefli bir Resln, (Rabbinden) getirdii bir kelmdr. O, bir ar sz deildir. Siz ne az inanr insan larsnz!.. Hazreti mer; Yine kendi kendime; Bu bir khin olmal. nk iimden geirdiklerimi anlad!.. dedim. Raslullah, sreyi okumaya devm ediyordu: O, bir khin sz de deildir. Siz ne kt dnr insanlarsnz!.. O (Kurn- kerm), lemlerin Rabbinden (Muhammed aleyhisselma Cebril
92

aleyhisselm vstasyla) indirilmitir. Eer (Peygamber, sylemediimiz) bz szleri bize kar kendiliinden uydurmu olsayd, elbette Onun sa elini (kuvvet ve kudretini) alverir, sonra da hi phesiz Onun kalb damarn koparr (yaatmaz)d dk! O vakit, sizden hi biriniz buna mni de olamazdnz! phesiz ki o (Kurn- kerm), takv shipleri iin kat bir ttr. inizde, onu (tasdik edenlerin bulunduu gibi) yalanlayanlarn bulunduunu biz elbette biliyoruz. Muhakkak ki, o (Kurn- kerm, ahirette, onu tasdk edenlere verilen nmetleri gren) kfirlere kar (kanlmaz) bir hasret tir. Muhakkak ki, o (Kurn- kerm), hakk-ul-yakndir. (Kendisine uyup, emir ve yasaklar ile amel edeni hakk-ul-yakn mertebesine kavuturur.) O hlde, O yce Rabbinin ismini tesbih et. Hazreti mer; Reslullah, srenin tamamn okuduktan sonra, kalbimde slma kar bir meyl hsl oldu dedi. Hazreti Hamzann mslman olmasndan gn sonra, Eb Cehl, mrikleri toplayp; Ey Kurey! Muhammed, putlarmza dil uzatt. Bizden nce gelen atalarmzn Cehennemde azp grdklerini, bizim de oraya gideceimizi syledi!.. Onu ldrmekten baka re yoktur!.. Onu ldrecek kimseye yz kzl deve ve saysz altn vereceim!.. dedi. Bir anda Hattabolu merin kalbinden slma olan meyl kayboldu ve yerinden frlad; Bu ii Hattabolundan baka yapacak yoktur dedi. Haydi Hattabolu! Grelim seni diyerek onu alkladlar. Klcn kuanarak yola dt. Giderken Nuaym bin Abdullaha rastlad. Bu iddet ve hiddetle nereye y mer! diye sordu. O da Millet arasna ikilik sokan, kardei kardee dman eden Muhammedi ldrmeye gidiyorum dedi. Nuaym; Y mer! Bu zor bir i. Eshb, evresinde pervne kesilmi, Ona bir ey olmasn diye titreiyorlar. Yanlarna yaklamak ok zordur. Onu ldrsen bile Abdlmuttalip oullarnn elinden yakan kurtaramazsn dedi. Hazreti mer, bu szlere ok kzd; Yoksa sen de mi onlardansn? nce senin iini bitireyim diye klca sarld. Y mer! Beni brak! Kardein Ftma ile, zevci Sad bin Zeyde git; onlar da mslman oldu dedi. Hazreti mer bu sze inanmad. Eer inanmazsan, git sor! Anlarsn dedi. Hazreti mer bu ii baarrsa, din ayrl ortadan kalkacak, fakat Araplarn deti olan kan dvs ortaya kacak ve Kurey ikiye blnerek ard arkas kesilmeyen arpmalar balayacakt. Bylece, deil yalnz mer bin Hattb, btn Hattaboullar ldrlecekti. Fakat mer bin Hattb ok kuvvetli, cesur ve fkeli olduundan bunlar dnememiti. Kardeini merak edip, hemen evlerine gitti. O sralarda Th sresi yeni gelmi, Sad ile F93

tma radyallah anhm bunu yazdrp, Hazreti Habbb bin Eret adndaki sahbyi evlerine getirmi, okuyorlard. Hazreti mer kapdan bunlarn sesini duydu. Kapy ok sert ald. Onu, klc belinde kzgn grnce, yazy saklayp, Hazreti Habbb gizlediler. Sonra kapy atlar. eri girince; Ne okuyordunuz? dedi. Bir ey yok dediler. Kzmas artarak; ittiim doru imi, siz de Onun sihrine aldanmsnz diye kt. Hazreti Sadi yakasndan tutup, yere att. Kardei efendisini kurtaraym derken, onun yzne de fkeli bir tokat indirdi. Yznden kan akmaya baladn grnce, kardeine acd. Ftmann can yanm, kana boyanm idi. Fakat mn kuvveti, kendisini harekete getirip, Allah telya snarak; Y mer! Niin Allahdan utanmaz, yetler ve mcizeler ile gnderdii Peygamberine inanmazsn? te ben ve zevcim, mslman olmakla ereflendik. Bamz kessen, bundan dnmeyiz dedi ve Kelime-i ehdeti okudu. Hazreti mer, kz kardeinin bu mn karsnda birden yumuad ve yere oturdu. Yumuak sesle; Hele u okuduunuz kitab karn dedi. Ftma; Sen temizlenmedike onu sana vermem dedi. Hazreti mer gusl abdestini ald. Ondan sonra Ftma, Kurn- kerm sahifesini getirdi. Hazreti mer gzel okurdu. Th sresini okumaya balad. Kurn- kermin feshati, belgat, mnlar ve stnlkleri kalbini git gide yumuatt. Gklerde ve yeryznde ve bunlarn arasnda ve (yedi kat) topran al tndaki eyler hep Onundur (Th sresi:6) melindeki yet-i kermeyi okuyunca, derin derin dnceye dald. Y Ftma! Bu bitmez tkenmez varlklar, hep sizin taptnz Allahn mdr? dedi. Kardei; Evet, yle ya! phe mi var? diye cevap verdi. Y Ftma! Bizim bin be yz kadar altundan, gmten, tuntan, tatan oymal, ssl heykellerimiz var. Hi birinin, yeryznde bir eyi yok diyerek aknl artt. Biraz daha okudu; Allah teldan baka ibdet edilecek, taplacak hak bir ilh, bir mbud yoktur. En gzel isimler Onundur (Th sresi:8) melindeki yet-i kermeyi dnd. Hakkaten, ne kadar doru dedi. Habbb bu sz iitince, yerinden frlad ve tekbir getirdikten sonra; Mjde y mer! Reslullah, Allah telya du ederek; Y Rabb! Bu dni, Eb Cehl ile yhud mer ile kuvvetlendir buyurdu. te bu devlet, bu sadet sana nasb oldu dedi. Bu yet-i kerme ve bu du Hazreti merin kalbindeki dmanl sildi, sprd. Hemen; Reslullah nerede? dedi. Kalbi, Reslullaha tutulmutu. O gn, Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem, Hazreti Erkamn evinde, Eshbna nashat veriyordu. Eshb- kirm toplanm, Onun nrlu cemlini grmekle, tatl, tesirli szlerini iitmekle kalplerini cillyor; sonsuz lezzet, zevk ve nee iinde hlden hle dnerek, rhlarn ferahlatyorlard.
94

Hazreti merin geldii, Erkamn evinden grld. Klc da yannda idi. Heybetli, kuvvetli olduundan, Eshb- kirm, Reslullahn etrfn sard. Hazreti Hamza, merden ekinecek ne var, iyilik ile geldi ise, ho geldi. Yoksa o klcn ekmeden ban uururum derken, Reslullah; Yol verin, ieri gelsin! buyurdu. Cebril aleyhisselm, daha nce, Hazreti merin mn etmek iin geldiini ve yolda olduunu haber vermiti. Reslullah efendimiz, Hazreti meri tebessm buyurarak karlad; Braknz, yanndan ayrl nz buyurdu. Hazreti mer, Reslullahn nnde diz kt. Reslullah, Hazreti meri kolundan tutup; mna gel, y mer! buyurdu. O da temiz kalb ile Kelime-i ehdeti syledi. Eshb- kirm, sevinlerinden tekbir seslerini ge ykselttiler. Hazreti mer, mslman olduktan sonra hlini yle anlatt: Mslman olduum zaman, Eshb- kirm mriklerden gizlenir ve ibdetlerini gizli yaparlard. Bu duruma ok zldm, ve; Y Reslallah! Biz hak zere deil miyiz? diye sordum. Peygamber efendimiz; Evet. Varlm, yed-i kud retinde bulunan Allah telaya yemn ederim ki, ister l ister diri olunuz, muhakkak hak zerindesiniz buyurdu. Bunun zerine; Y Reslallah! Mdem ki biz hak zerinde, mrikler de btl yoldadrlar, o hlde ne diye dnimizi gizliyoruz? Vallahi biz, dn-i slm, kfre kar aklamaya daha hakl ve daha lykz. Allah telnn dni, Mekkede hi phesiz stn gelecektir. Kavmimiz bize kar insafl davranrlarsa ne l, yok taknlk etmek isterlerse, kendileri ile arprz. dedim. Reslallah efendimiz; Biz, sayca ok azz! buyurdu. Y Reslallah! Seni hak Peygamber olarak gnderen Allah telya yemn ederim ki, hi ekinmeden ve korkmadan, oturup slm anlatmadm bir mrik topluluu kalmayacaktr. Artk ortaya kalm dedim. Kabl buyurulunca, iki saf hlinde dar kp, Harem-i erfe doru yrdk. Saflarn birinin banda Hamza, dierinin banda da ben vardm. Sert admlarla, topra un edercesine, tozuta tozuta mescid-i Harama girdik. Kureyli mrikler, bir bana, bir Hamzaya bakyorlard. yle bir hzn ve kedere uradlar ki, belki hayatlarnda byle bir yese hi dmemilerdi. Hazreti merin bu gelii zerine, Eb Cehl ileri kp; Y mer! Bu ne haldir? deyince, Hazreti mer hi aldr etmeden; Ehed en l ilhe illllah ve ehed enne Muhammeden abdh ve reslh dedi. Eb Cehl ne diyeceini ard. Dona kald. Hazreti mer bu mrik grhuna dnerek; Ey kurey!... beni bilen bilir! Bilmeyen bilsin ki, ben Hattb olu merim...Karsn dul, ocuklarn yetim brakmak isteyen yerinden kpr95

dasn! Kmldayan, klcmla dorayp yere sererim!... deyince, Kureyli mrikler bir anda dalp, oradan uzaklatlar. Reslullah ve yce Eshb saf tutup, yksek sesle tekbir aldlar. Mekke semlar, Eshb kirmn; Allah ekber!... Allah ekber!... nidlaryla nlad. lk def Harem-i erfte aktan namaz klnd. Hazreti mer mslman olunca, Enfl sresinin 64. yeti kermesi indi. Melen; Ey peygamberim! Sana yardmc olarak, Allah tel ve mminlerden senin izinde gidenler yetiir. buyuruldu. Tereddt iinde bocalayan bz kimseler, Hazreti merin mslman olduunu grnce, slm setiler. Eshb olmakla ereflendiler. Artk mslmanlarn says gn getike gibi bymeye balamt Habeistana ikinci hicret Habeistandaki mslmanlar; Mekkede, mriklerle mslmanlar anlama yapmlar! diye yanl haber aldlar. Bunun zerine Bizim hicretimiz, yerimizi ve yurdumuzu terketmemiz, mriklerin dmanl yzndendir. Artk onlarn dmanl dostlua evrilmitir. yle ise gidip, Resli ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin hizmetiyle ereflenelim diye dndler. Bu sebeple Habe hkmdrndan izin alarak Mekkeye geldiler. Fakat aldklar haberin yanl olduunu rendiler. Sonra, Peygamber efendimizin huzruna gelip; Habeistann suyunun, havasnn ve meyvelerinin kuvvet verdiini; drt tne ibdethne bulunduunu, her gn bu yerlerde develer, koyunlar kesildiini, fakirlerin ve gariblerin dvet edilip ho tutulduunu, hkmdarlarnn kendilerini ziyret edip emn verdiini ve skntlarnn giderildiini uzun uzun anlatp, memnuniyetlerini bildirdiler. Eshb- kirm aleyhimrrdvn Mekkeye gelince, mrikler yine ez ve cefya baladlar. Zulmleri gittike artt. Her trl ikenceyi hi ekinmeden yapyorlard. Bir gn Hazreti Osman; Y Reslallah! Habeistan iyi bir ticret yeri olarak grdm. Bir aylk ticret ok kazan hsl eder. Allah tela hicret yeri tyin edinceye kadar, mslmanlar iin bundan daha iyi bir yer olamaz. Hi olmazsa mminler, Kureyin cefsndan kurtulur. Necinin bize ok ltuflar ve hayli iyilikleri vardr dedi. Bunun zerine Peygamber efendimiz; Tekrar Habeistana dnn ki, Allah telnn ismiyle mahfz olasnz buyurdu. Hazreti Osman; Y reslallah! Eer siz, oraya terif etseniz, onlar belki mslman olurlar. Ehl-i kitap olduklarndan, abuk slma gelirler ve yardmlarn esirgemezler deyince, sevgili Peygamberimiz; Ben, huzr ve ra96

hata memur olmadm. Hicret hussunda Allah telnn emr-i erfini bekliyorum. Nasl emrolunur ise yle amel ederim buyurdu. Bir rivyete gre yz bir kiilik bir kfile ikinci def Habeistana doru yola kt. Bu kfilenin bana, Cafer bin Eb Tlib hazretleri tyin edilmiti. Saslim Necinin lkesine vardlar. Habeistanda karlatklar hdiseleri, sevgili Peygamberimizin muhterem zevcesi mm Seleme radyallah anh yle anlatt: Habeistana vardmz zaman, orada ok iyi bir komuya tesadf ettik. Bu komu, Melik Neci idi. Kendisi her arzumuzu yerine getirdi. Dnimizin emirlerini istediimiz gibi yapabiliyorduk. Allah telya serbeste ibdet edebiliyor, hi eziyete uramyorduk. Hibir kt sz duymuyorduk. Mekkeli mrikler bu durumdan haberdar olunca, Habeistan melikine iki eli gndermeye karar verdiler. Neciye son derece kymetli hediyeler hazrladlar. Necinin ok sevdii Mekkenin men derisinden bolca hazrland. Necinin din adamlarna, devlet erknna hediyeler ayrld. Bu ie, Abdullah bin Eb Reba ile mr bin s vazifelendirildi.. Bu iki eliye, Necinin huzrunda neler syleyecekleri retildi. Onlara; Hkmdar ile konumadan evvel, onun patriklerine ve kumandanlarnn her birine hediyelerini veriniz. Sonra Necininkini takdim ediniz. Bu ii yaptktan sonra, oradaki mslmanlarn size teslimini isteyiniz. Necinin mslmanlar ile grp konumasna meydan vermeyiniz. Denildi. Eliler, Habeistana geldiler. Devlet erknn grp hediyelerini verdikten sonra, her birine; Bizim iimizde birtakm insanlar tredi. Bunlar, bizim ve sizin bilmediimiz yeni bir din uydurdular. Bu gelenleri, kendi yurtlarna gtrmek istiyoruz. Hkmdrnzla, onlar hakknda grtnz zaman, gelenlerle grlmeden bize teslm edilmelerini temin iin alnz. Bu kimselerle en ok megl olabilecek olanlar, onlarn, z ana-babalar ve komulardr. Onlar bunlar gyet iyi bilirler. Dediler. Patrikler, bu teklifi kbul ettiler. Sonra, Mekkeli eliler, Necinin hediyelerini takdim ettiler. Melik Neci hediyeleri kabl edip, onlar dvet ederek bir mddet grt. Eliler, Neciye yle sylediler: Ey Melik! imizden birtakm kimseler sizin memleketinize iltca etmilerdir. Bu gelenler, kendi milletlerinin dnini terk ettikleri gibi, sizin dninize de girmemilerdir. Kendi kafalarna uygun, uydurma bir dinleri vardr. Ne biz, ne de siz. Bu dni bilmiyoruz. Bizi bunlarn mensup olduklar milletin erf size gnderdi. Bu erf, sizin memleketinize iltic eden adamlarn babalar ve kendi z akrablardr. stekleri, gelenlerin ide edilmesidir. nk onlar, bunlarn hllerini daha yakndan tanr. Onlarn kendi z dinlerinde ho grmediklerini daha iyi bilir97

ler.. Gerek mr bin s, gerekse Abdullah bin Eb Rebann en ok arzu ettikleri ey; Necinin bu szleri dinleyerek, arzularna uygun hareket etmesiydi. Eliler, bu szleri syledikten sonra, Necinin patrikleri sz alp, yle demilerdi: Bunlar ok doru sylediler. Bunlarn milletleri, onlarla daha iyi megl olabilir, onlarn neyi beenip beenmediklerini daha iyi takdir ederler. Onun iin siz bu adamlar teslm ediniz de, bunlar onlar memleketlerine ve milletlerine gtrsnler. Melik Neci bu szlere ok kzd; Vallahi hayr! Ben bu adamlar teslm etmem. Bana iltca eden, memleketime gelen adamlara hynet edemem. Bunlar, beni bakasna tercih etmi ve benim lkeme gelmilerdir. Onun iin, gelen muhcirleri sarayma dvet eder, onlara bu adamlarn syledikleri szlere kar ne diyeceklerini sorar, cevaplarn dinlerim. Eer muhcirler, bunlarn dedikleri gibi iseler, onlar gelenlere verip, kendi milletlerine ide ederim. yle deilse onlar korur, lkemde kaldka iyilik ederim. dedi. Daha nceleri Neci, semvi kitaplar incelemiti. Muhammed aleyhisselmn gelme zamnnn yakn olduunu, kavminin Ona yalanc deyip inanmayacaklarn ve Mekkeden karacaklarn biliyordu. Neci, Mekkeli elilere; nandklar kimdir? diye sordu. Onlar da; Muhammeddir dediler. Nec, bu ismi iitince, Onun peygamber olduunu anlad ve belli etmedi. Gelenlere tekrar sordu: Onun dni ve mezhebi nedir ve neye dvet eder? Amr; Onun mezhebi yoktur dedi. Nec; Mezhebini dnini bilmediim, bana snan bir topluluu nasl teslm ederim? Meclis kuralm. Onlar da getirelim. Sizlerle yzletirelim. Hepinizin durumu belli olsun. Onlarn da dnini bileyim dedi. Mslmanlar saraya dvet ettiler. Mslmanlar nce kendi aralarnda istire ettiler (grtler) ve; Habe hkmdrnn houna gidecek ve mzaclarna uygun olacak ekilde neler syleyelim diye konutular. Hazreti Cafer; Vallahi bizim bu husustaki bildiklerimiz, Peygamberimizin bize buyurduundan ibrettir. Netice neye varrsa rzyz. buyurdu. Hepsi kabl ettiler ve sdece Hazreti Caferin konumas iin ittifak edip, Necnin huzruna geldiler. Melik Nec de limlerini toplad. Byk bir dvan kuruldu. Sonra muhcirleri getirdiler. Mslmanlar, geldiklerinde selm verdiler ve secde etmediler. Nec onlara; Neden secde etmediniz diye sorunca; Biz, Allah teldan bakasna secde etmeyiz. Peygamber efendimiz, bizi, Allah teldan bakasna secde etmekten men edip; Secde, yalnz Allah telya mahsusdur buyurdu dediler.
98

Nec, muhcirlere; Ey huzruma gelmi olan topluluk! Bana syleyiniz. lkeme ne iin geldiniz? Hliniz nedir? Tccr deilsiniz, bir isteiniz de yok. Sizin u ortaya km olan Peygamberinizin hli nedir? Neden memleketiniz halkndan buraya gelenlerin selm verdii gibi selm vermiyorsunuz? dedi. Cafer radyallah anh; Ey Hkmdar! Ben nce, sz syliyeceim. Eer doru syler isem, beni tasdik edin, yalan sylersem yalanlayn. Her eyden nce emret ki, u adamlardan yalnz biri konusun, dierleri sussun! dedi. Amr bin s ; Ben konuaym dedi. Nec; Ey Cafer, nce sen konu dedi. Hazreti Cafer; Benim, szm var. u adama sorunuz. Biz, yakalanp efendilerimize ide edilecek kleler miyiz? dedi. Nec; Ey Amr! Onlar kle midirler? diye sordu. Amr; Hayr! Onlar kle deil, hrdrler! dedi. Hazreti Cafer; Acab biz haksz yere bir kimsenin kann m dktk de, kan dklenlere ide edileceiz dedi. Nec, Amra; Bunlar, haksz yere birini mi ldrdler! diye sorunca, Amr; Hayr, bir damla bile kan dkmediler dedi. Hazreti Cafer, Necye; Bakasnn mallarndan haksz yere aldmz, zerimizde demekle mkellef olduumuz mallar m vard? dedi. Nec; Ey Amr! Eer, uncazlarn deyecekleri pek ok altn bile olsa, borlar varsa, onu ben deyeceim, syleyin dedi. Amr; Hayr, bir krat (bir para birimi) bile yok! dedi. Nec; O hlde siz bunlardan ne istiyorsunuz? diye sorunca, Amr; Onlar ile biz, bir dinde ve bir yolda idik. Onlar, bunlar braktlar. Muhammede ve dnine uydular dedi. Nec, Cafere; Siz, bulunduunuz dni brakp ne diye bakasna uydunuz? Kavminizin dninden ayrldnza, benim dnimde de olmadnza gre, sizin inandnz bu din nasldr? Hakknda bilgi verir misiniz! diye sordu. Hazreti Cafer; Ey Hkmdr! Biz chil bir millet idik. Putlara tapardk. lm hayvan lei yer, her trl ktl ilerdik. Akrablarmzla mnsebetlerimizi keser, komularmza iyi davranmazdk. Kuvvetlilerimiz, zayflara zulmeder ve merhamet nedir bilmezlerdi. Allah tel bize, kendimizden; doruluunu, eminliini, iffet ve temizliini, soyunun dzgnln bildiimiz bir peygamber gnderinceye kadar, bu vaziyette kaldk. O peygamber bizi, Allah telnn varlna ve birliine inanmaya, Ona ibdete, bizim ve atalarmzn tapna geldii talar ve putlar brakmaya dvet etti. Doru szl olmay, emnete hynet etmemeyi, akrbalk haklarn gzetmeyi, komularla gzel geinmeyi, gnahlardan ve kan dkmekten saknmay emretti. Her trl ahlkszlklardan, yalan sylemekten, yetimlerin malna el uzatmaktan, nmuslu kadnlara iftr etmekten bizi sakndrd. Bize, Allah telya e, ortak komakszn ibdet etmeyi emretti. Biz de kabl ettik ve Allah teldan
99

ne getirmise hepsine inandk ve sylediklerini yerine getirdik. Allah telya ibdet ettik. Onun bize haram kldn haram, hell kldn hell bildik ve yle amel ettik. Bu yzden kavmimiz, bize dman olup, zulmetti. Bizi, dnimizden dndrp, Allah telya ibdetten vazgeirip, tekrar putlara tapmak iin trl ikencelere ve mihnetlere urattlar. Bize zulm ettiler. Bizi sktrdka sktrdlar. Bizimle dnimizin arasna girdiler ve bizi dnimizden ayrmak istediler. Biz de yurdumuzu, yuvamz brakarak senin lkene sndk. Seni, bakalarna tercih ettik. Senin himyene, komuluuna can attk. Senin yannda zulme, hakszla uramayacamz ummaktayz dedi. Hazreti Cafer konumasna yle devm etti: Selm verme iine gelince, biz seni Reslullahn selm ile selmladk. Birbirimize de yle selm veririz. Cennettekilerin selmlarnn da bu ekilde olduunu Peygamber efendimiz haber verdi. Bunun iin yce ztnz yle selmladk. Peygamber efendimiz insanlara secde edilmeyeceini buyurduu iin, Allah teldan bakasna secde etmekten Allah telya snrz. Nec; Sen, Allahn bildirdiklerinden biraz biliyor musun? diye sordu. Hazreti Cafer; Evet deyince, Nec; Onu bana oku dedi. Hazreti Cafer de Meryem sresinin ilk yetlerini okumaya balad. (Ankebt ve Rum srelerinden okuduu da bildirilmitir.) Nec alyordu. Gzlerinden akan yalar sakaln slatt. Rhipler de alad. Nec ve rhipler; Ey Cafer! Bu tatl ve gzel kelmdan biraz daha oku dediler. Hazreti Cafer, Kehf sresinin bandan itibren okudu ki, melen; Kfirleri (yce) katndan sdr olan en etin bir azb (cehennem) ile korkutmak, salih amel ileyen mminleri de iinde ebed olarak kalacaklar gzel bir ecir (Cennet) ile mjdelemek, Allah tel ocuk edindi diyenleri korkutmak iin lfznda bir bozukluk, mnsnda bir tezt klmad, (ifrat ve tefrtten uzak olan) dosdoru kitab (Kurn- kermi) kuluna (Muhammed aleyhisselma) indiren Allah telya hamd olsun. Ne onlarn (Allah tel ocuk edindi diyenlerin), ne de atalarnn buna (o sze) dir hibir ilim leri yoktur. Azlarndan kan bu sz, byk bir kfr (irk) oldu. Onlar ancak yalan sylerler. (Ey Reslm!) Bu Kurn- kerme inanmazlarsa, hzn ve gadabla arkalarndan kendini helk m edeceksin! Biz yeryznde olanlar (mdenler, hayvanlar ve bitkileri) yer ehlinin; hangisinin ameli slihdir (hangisi dny arzularn terk etmitir) imtihan edelim diye znet kldk... buyuruluyordu. Nec kendisini tutamayarak; Vallahi, bu ayn kandilden fkran bir nrdur. Msa ve s da (aleyhimsselm) onunla gelmitir. Dedi. Kurey eli100

lerine dnerek; Gidiniz, vallahi, ben ne onlar size teslm eder, ne de bunlar hakknda bir ktlk dnrm. Dedi. Abdullah bin Eb Reba ile Amr bin s, Necnin huzrundan ktlar. Amr, Abdullaha; yemin ederim ki, onlarn bir kabahatini Necnin yannda ortaya koyup, kklerini kaztaym da gr dedi. Arkada, Amra; Onlar bize muhlefet ediyorlarsa da iyi kt akrablmz var, bunu yapma dedi. Amr; Onlarn, sa aleyhisselm, bir kul olarak bildiklerini Necye ihbr edeceim dedi. Ertesi gn, Necinin yanna varp; Ey Hkmdar! Onlar Meryem olu sya (aleyhisselm) ar szler sylyorlar. Onlara adam gnderip, s aleyhiselm iin ne sylediklerini bir sor dedi. Nec, Hazreti s hakkndaki telkklerini sormak zere mslmanlara adam gnderdi. Tekrar geldiler. Birbirlerine; s aleyhisselm hakknda sorarlarsa ne cevap vereceiz dediler. Hazreti Cafer; Vallahi Hazreti s hakknda Allah telnn buyurduunu, Peygamber efendimizin bize getirdiini syleriz dedi. Necnin huzruna knca, Nec; Siz Meryem olu s aleyhisselm hakknda ne diyorsunuz.? diye sordu. Hazreti Cafer; Biz s aleyhisselm hakknda, Peygamber efendimizin bize Allah teldan getirip tebli eylediini syleriz. Onu, Allah telnn kulu ve resl olduunu, dnydan ve erkeklerden vaz geerek, Hak telaya balanm bir affe olan Hazreti Meryeme Allah telnn ilk eyledii kelimesi olduunu kabl ederiz. Meryem olu snn hali, n bundan ibarettir. Hazreti demi topraktan yaratt gibi, s aleyhisselm da babasz yaratmtr deriz deyince, Neci, elini yere uzatp, yerden bir saman p ald ve; Yemin ederim ki, Meryem olu s da sizin sylediinizden fazla bir ey deildir. Arada bu p kadar bile fark yoktur. dedi. Nec bunu syledii zaman, etrafndaki hkmet erkn ve kumandanlar, aralarnda fsldamaya ve homurdanmaya baladlar. Nec bunu grnce, onlara; Yemin ederim ki siz ne derseniz deyin, ben bunlar hakknda iyi eyler dnyorum dedi. Sonra mslman muhcirlere dnerek; Sizi ve yanndan geldiiniz zt tebrik ederim! Ben una inandm ki, O, Allahn resldr. Zten biz, Onu nclde grmtk. O Resl, Meryem olu s da haber verdi. Vallahi eer O, buralarda olsayd, gidip onun ayakkablarn tar, ayaklarn ykardm! Gidiniz! lkemin el dememi ksmnda, her trl tecvzden uzak, emniyet ve huzr iinde yaaynz. Size ktlk edeni helk ederim. Bana da kadar altn verseler sizlerden birini zntye sokmam dedi. Neci, bundan sonra, Kurey elilerinin getirdikleri hediyeler iin; Benim bunlara ihtiycm yoktur! Bakalarnn gasp ettii bu mlkm , Allah tela bana geri verirken ve halk bana boyun edirirken, benden rvet alma101

d diyerek hediyelerini ide etti. Kurey elileri, Necnin huzrundan elleri bo dnd. Bahtiyar Nec de slmiyeti semi, Eshb- kirm ziydesiyle sevindirmiti. Hzn yllar... Muhsara Mrikler, slmn kalblere nfzunu ve yaylmasn nlemek iin durmadan abalyorlard. Buna ramen, her geen gn mslmanlar biraz daha oalyordu. Mslmanlara yaplan ikence ve zulmler, onlar yollarndan dndrmyor, aksine birbirine daha ok sarlmalarna, kenetlenmelerine sebep oluyordu. Hi birisi dininden dnmyor, Reslullah efendimizin urunda canlarn fed etmekten ekinmiyorlard. Bunu iiten Mekke dndaki kablelerin meraklar artyor ve slmn klar daha uzak yerlere ulayordu. Mrikler, Habeistana gnderdikleri kimselerin isteklerine kavuamadklarn, hatt Nec Eshamenin mslman olduunu ve mslmanlar koruyup onlara gzel mumelede bulunduunu renince, lgna dndler. Bunlarn acsn fazlasyla karmak, slmn kkn kurutmak iin, toplanarak, u mthi karar aldlar. Her nerede olursa olsun, her nerede grlrse grlsn, Muhammed aleyhisselm mutlaka ldrlecektir!... Kfirler bunun iin yemin stne yeminler ettiler. Mriklerin bu kararn renen Eb Tlib, ok zld. Cierpresi, mbrek yeeninin hayt hakknda endieye dt. Kbilesini toplayp onlara, Kinatn sultnn Kureyli mriklere kar korumalar iin emir verdi. Himoullar akrbalk gayreti ile bu emri yerine getirmek zere birletiler. Bunun iin de Peygamber efendimizi ve Ona inanan btn Eshbn Mekkenin kuzey tarafnda Beytullaha km. kadar uzaklktaki tepe zerinde bulunan b- Eb Tlibe yni Eb Tlib mahallesine dvet ettiler. Reslullah efendimiz sallallah aleyhi vesellem, Eshbn toplayarak, bda ikmet etmeye balad. Himoullarndan sdece Eb Leheb, Peygamber efendimizi korumak kararna kar kt, ba gitmedi. O da dhil olmak zere mrikler birleip, Peygamberimizi ldrmek iin frsat kollamaya baladlar. Mrikler, Peygamber efendimizin ve Eshbnn, Eb Tlib mahallesinde toplandklarn grnce, tekrar bir araya geldiler. Sonra, u karar aldlar: Muhammed aleyhiselm ldrlmek zere Kureylilere teslm edilinceye kadar Himoullarndan kz alnmayacak!...Onlara kz verilmeyecek!...Onlara hibir ey satlmayacak!...Onlardan hibir ey satn alnmayacak!...Onlarla biraraya gelinip konuulmayacak, grlmeyecek!...Onlarn evlerine mahallelerine girilmeyecek!...Onlardan gelecek bir barma istei
102

asla kabl edilmeyecek!...Hibir zaman onlara acnmayacak!... Mansr bin krime ismindeki mrikin bir kda yazd bu karar mhrlediler. Herkesin grp uymas iin Kbe-i Muazzamann duvarna astlar. Bu haber sevgili Peygamberimize gelince, ok zldler ve du buyurdular. Dus derhal kabl olunup, Mansr bedbahtnn elleri bir anda kurudu. Mrikler akna dndler ve; Baknz! Himoullarna yaptmz zulmn karlnda Mansrun elleri kuruyup, musbete urad dediler. Akllar balarna gelecek yerde daha da azgnlatlar. ba giden yol balarna bekiler diktiler. Oraya yiyecek ve giyecek sokulmasna mni oldular. Mekkeye gelen satclarn ba girmemesini, mallarn oraya gtrmemelerini, gerekirse yksek fiyatla kendilerinin alacan sylediler. Bylece bda bulunanlar alktan ldreceklerini veya Himoullarnn pimn olup Peygamber efendimizi kendilerine teslm edeceklerini sandlar. Bu hl her sene Kbenin ziyret mevsimine kadar devm ederdi. Geleneklere gre bu mevsimde kan dklmezdi. Bu sebeple Himoullar serbeste Mekkeye giderler, al-veri yaparak bir senelik ihtiyalarn karlamaya alrlard. Onlardan birisi bir tccarn yanna mal almaya gelse, mriklerin ileri gelenlerinden Eb Leheb ve Eb Cehl gibi mrikler hemen yetiip tccarlara; Ey tccarlar! Muhammedin Eshbna kar fiyatlarnz ok ykseltiniz. yle ki, pahal olmasndan dolay kimse bir ey satn alamasn! Bundan dolay mallarnz satlmayp, elinizde kalrsa biz hepsini almaya hazrz derlerdi. Onlar da mallarna yksek fiyat syler, mslmanlar almadan geri dnerlerdi... Bu yolda sevgili Peygamberimiz, Hazreti Hadce vlidemiz, Eb Bekr-i Sddk btn mallarn harcadlar, ocuklarn alktan gklere kan feryatlarn dindirmeye altlar. Elde avuta olanlar bitince otlar, aa yapraklarn yiyerek rzklarn temine altlar. ocuklarn alamalarn kesmek iin, kurumu deri paralarn slatp atete piirerek yedirdiler. Bata Peygamber efendimiz ve dier Eshb- kirm efendilerimiz alktan mbrek karnlarna ta baladlar. ocuklarn alamalarn kesmek iin anneler bir deri bir kemik kalmlard. Mriklerden biri acyp da gizlice bir ey getirseydi, onu dverler ok hakret ederlerdi. Velhsl geli-gidi kesilmi ve zor duruma dmlerdi. Mrikler, yaptklar bu iddetli zulm ile Himoullarnn yola gelip, Eb Tlibin Peygamber efendimizi kendilerine teslm etmesini bekleyip durdular. Eb Tlib mahallesindeki mslmanlar ise onlarn bu dncelerinin tam tersine Peygamber efendimizi koruyor ve ona zarar gelmemesi iin her tedbire bavuruyorlard. Eb Tlib, olabilecek bir s-i kast nlemek iin, Re103

slullah efendimizin yatt yere nbetle muhfzlar koyuyor veya kendi evinde yatmasn salyordu. Peygamber efendimiz ise hi ekinmeden, Allah telnn emrini yerine getirmek, slmiyeti yaymak iin bir sniyesini boa harcamyor, insanlar dne dvet ederek onlarn Cehennemden kurtulmalarna sebep olmak iin urayor, bu yolda, sabrla nashatlarna devm ediyordu. Onu yalanlayan Kureyli mriklerin de, aln ne demek olduunu anlamalar iin, bir gn Reslullah efendimiz; Ey Allahm! unlara da, Ysufun (aleyhisselm) zamnndaki yedi ktlk yl gibi yedi ktlk azb vererek bana yardm eyle diyerek du buyurdular. Bundan sonraki gnlerde, gkyznden bir damla yamur yamad. Toprak susuzluktan kavruldu. Yerde yeil bir nebta rastlanmaz oldu. Kureyli mrikler neye uradklarn ardlar. Alktan lm hayvan lelerini, kokmu kpek derilerini yiyerek lmden kurtulmaya altlar. Onlarn da ocuklar alktan feryd- fign etmeye balad. Pek ou alktan ld. Alktan, gkyzne baktklarnda her taraf duman kaplam gibi grrlerdi. Akllar balarna gelip, yaptklar zulmn bykln anlar gibi oldular. lerinden Eb Sfyn Peygamber efendimizin huzr- erflerine gnderdiler. Eb Sfyn gelip; Ey Muhammed! Sen, kendinin lemlere rahmet olarak gnderildiini sylyorsun, Allaha inanmay, akrablk haklarna dikkat etmeyi bize emrediyorsun. Hlbuki kavmin, kuraklktan ve alktan krlp lmektedir. Bu felketin zerimizden kaldrlmas iin Rabbine bir du ediver; Allah, senin yaptn duy kabl eder. Eer byle bir duda bulunursan, cmlemiz mn edeceiz!... diyerek yemn etti. Bylece yaptklar zulm ve ikenceleri bir kenara brakarak, skntya dmler ve Reslullah efendimize yalvarmaya balamlard. Peygamber efendimiz, yaptklarn yzlerine vurmam, mn edeceiz szleri zerine de mbrek ellerini kaldrarark cenb- Hakka du eylemiti. Allah tela, Habbinin dusn kabl edip, Mekke zerine bol bol yamur gndermi, topraklar suya kanm ve bitkiler yeermeye balamt. Mrikler kuraklk ve ktlktan kurtulmalarna ramen, verdikleri sz unutarak kfrde srr ettiler... Allah tel, bunlara cevap olmak zere indirdii yet-i kermelerde melen; Bilakis onlar, (Kurn- kerm ve tekrar dirilme hususunda) phe iinde olup (seninle) istihz, alay ederler.O hlde (Ey habbim!) Semnn apak bir duman getirecei gn gzetle. O duman, btn insanlar saracak; Bu, pek yaman bir azb! Ey Rabbimiz! Bizden bu azb ap kaldr ki biz mn edelim diyecekler. Onlar iin dnp ibret almak nerede? Kendilerine hakkatleri aklayan bir peygamber geldii hlde, yine Ondan yz evirdiler. Ona; retilmitir, mecnndur dediler. Biz bu azb (duman ve104

ya al) biraz (veya az bir zaman) ap kaldrrz. Fakat siz yine kfr ve irkinize dnclersiniz. ok byk bir iddet ve satvetle (kendilerini) arpacamz gn (Bedr gn), muhakkak ki biz, (onlardan) intikam alclarz. Cellim hakk iin, muhakkak ki biz, bunlardan (Kurey kavminden) evvel, Firavn kavmini de (mhlet ve ok mal vermekle) imtihn etmitik. Kendilerine, tarafmzdan erefli bir peygamber geldi (ki Ms aleyhisselmdr). O, onlara yle dedi: Allahn kullarn (Ben srili) bana verin. (Onlar benimle gnderin.Yakalarn serbest brakn,kendilerine azb etmeyin.) Muhakkak ki ben, Allah tel tarafndan size vahiyle gnderilmi emin bir peygamberim. Allah telya kar tekebbr etmeyin. Zr ben, size dvmn doru olduunu aklayan delil ile, ak mcize ile geldim. Biliniz ki, ben, beni talamanzdan, ldrmenizden, benim ve sizin Rabbiniz olan Allah telya snyorum ki, O beni muhfaza eder. Eer beni tastik ve mn etmezseniz, beni kendi hlime braknz. (Ben hayrnzdan getim. erriniz bri dokunmasn. Onlar mn etmedikleri, kendisini yalanladklar gibi, bilkis bir takm ez ve cefya balaynca) Ms (aleyhisselm) Allah telya du edip; Y Rabb! Bunlar kfr zere srr eden bir kavimdir dedi. Allah tel Msya (aleyhisselm) vahyedip, buyurdu ki; Kullarm (Ben sril) ile gece (Msrdan) kp git! Firavn ve avnesi sizin ktnz haber aldklarnda ardnzdan gelirler (onlar mutlaka sizi tkip edeceklerdir). Kavminle denizi getikten sonra, onu olduu gibi brak (asn tekrar vurup, alm olan yollar kapatma. Ak brak). Zr, Firavn ve askeri o yollara girip garkolacaklar, boulacaklardr. (Duhn sresi: 9-24) Mrikler; mn edeceiz szlerinden dnp yine zulme baladlar. Allah tel, bir gn Peygamber efendimize vahiy ile; Kbede asl bulunan sahifeye bir aa kurdunu (gvesini) musallat ettiini ve gvenin Allah telnn isminden baka btn yazlar yediini bildirdi. Peygamber efendimiz de Eb Tlibe; Ey Amca! Benim rabbim olan Allah tel Kureylerin sahifesine aa kurdunu musallat etti. Allah telnn isminden baka onda belirtilen zulm, akrab ile iliii kesme, bhtan...gibi eylerden hi birini brakmad, hepsini yok etti buyurdu. Eb Tlib; Bunu sana Rabbin mi haber verdi? diye sorunca, Peygamber efendimiz; Evet buyurdular. O zaman Eb Tlib; Ben ehdet ederim ki, sen ancak doru sylersin dedi. Hemen giyinip Kbeye gitti. Mriklerin ileri gelenleri orada oturuyorlard. Eb Tlibin geldiini grnce; Her hlde Muhammedi bize teslm etmek zere geliyor!.. dediler. Eb Tlib, yanlarna varnca; Ey Kurey topluluu! El-Emn olup hi bir zaman yalan sylememi olan kardeimin olu, yazm olduunuz sahifedeki Allah te105

lnn isminden baka btn yazlar bir aa kurdunun yediini haber verdi. Haydi aleyhimizde yazdnz kd getirin de grelim!..Eer bu sz doru ise, yemn ederim ki, hepimiz lnceye kadar Onu korumaya devm edeceiz. Artk siz de bu zulm ve kt davrannzdan vazgeiniz... dedi. Mrikler heyecanla Kbenin duvarndan sahifeyi indirip getirdiler. Eb Tlib; Okuyunuz! deyince, ilerinden biri okumak iin sahifeyi atnda, Bismike Allahmmeden gayri btn yazlarn silinmi olduunu grd. Mrikler ne diyeceklerini ve ne yapacaklarn ardlar. Hatt bzlarnn vazgemesi zerine, senedir devm eden unutulmaz aclar brakarak, gnllerde derin yaralar aan bu iddetli muhsaray kaldrdlar. Fakat dmanlklarndan bir trl vazgemediler, stelik daha da sertlik gsterdiler. slmiyetin yaylmasna mni olmak iin btn yollar denediler. Btn bu gayretlerine ramen slmiyet sratle yaylyor; sevgili peygamberimiz Muhammed aleyhisselm, chiliye devrinin zulmetinden bunalan insanlar kurtarmaya alyor ve hakk sadete kavuturuyordu. Bu sadete kavuanlar, kavutuklar byk nmete krediyorlar, mriklerin hakretleri ve ikenceleri karsnda asl ylmyorlard. Muhammed aleyhisselmn mcizelerini ve mslmanlarn dinlerindeki sebtn gren nice gnller slm nru ile aydnlanyordu. Ayn ikiye ayrlmas Peygamber Efendimizin byk mcizelerinden biri de Ayn ikiye ayrlmasdr. Aralarnda Eb Cehl ve Velid bin Mugrenin de bulunduu bir mrik grubu, Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimize; Eer, sen gerekten peygambersen, Ay yars Kuaykan da, yars da Eb Kubeys da zeEer burinde grnmek zere ikiye ayr!.. dediler. Reslullah efendimiz de; E nu yaparsam mn eder misiniz? buyurdu. Onlar; Evet mn ederiz dediler. Reslullah efendimiz Ayn ikiye ayrlmas iin Allah telya du eylediler. Cebril aleyhisselm, hemen sevgili peygamberimize geldi ve; Ey Muhammed! Bu gece Mekkelilere, mcizeyi seyretmeleri iin haber ver dedi. Peygamber efendimiz, ayn ondrd, bedir yni yuvarlak olduu o gece, Ayn ikiye ayrlacan, ibret almak isteyenlerin seyretmesini bildirdi. O gece, sevgili Peygamberimiz mbrek parma ile iret edince, Ay ikiye ayrld. Biri Eb Kubeys dieri de Kuaykan da zerinde grld. Sonra tekrar gkyznde birleti. Reslullah, Eshbna; Ey Eb Seleme bin Abdlesed, Erkam bin Ebil hid Erkam! hid olunuz! buyurdu.Yannda bulunan dier Eshbna da; olunuz! buyurdu. Mrikler ise gzleriyle apak bir mcize daha grdler.
106

Fakat szlerinde durup mn etmedikleri gibi, bakalarnn da mn etmesine engel olmak iin; Bu ancak Muhammedin bize bir sihridir! Fakat btn insanlar da sihirleyemez ya!.. Bir de baka beldelerden gelen insanlara soralm. Bakalm onlar da ayn hdiseye hid olmular mdr? Eer grdlerse Muhammedin nbvvet iddis dorudur. Aksi takdirde bu bir sihirdir dediler. Gelenlerden sordular, hatt baka yerlere adam gndererek sordurdular. Evet o gece Ayn ikiye ayrldn grdk! diye herkesten ayn eyi iittiler. Yine inkr ettiler. nkrclarn banda Eb Cehl vard. nsanlarn mn nmetine kavumamas iin; Eb Tlibin yetiminin sihri, semya da tesir etti!.. diyerek, kalbleri ifsd ediyordu. Onun bu inkr zerine Allah tel yet-i kermeler indirdi, melen; Saat (kymet) yaklat ve ay yarld (ikiye ayrld).O Onlar (Kurey kfirleri, Muhammed aleyhisselmn peygamberliine dellet eden) bir mcize grecek olsalar, (onu tefekkr etmekten ve mn etmekten) yz evirirler ve; Dim (ard arkas kesilmeyen, mull, kuvvetli) bir bydr derler. Ve onlar, (Peygamberi veya mcizeyi) tekzib ettiler, yalanladlar, kendi hevlarna (nefslerinin arzularna ve isteklerine) tbi oldular, uydular. Hlbuki, (Cennet ehline hayrdan, Cehennem ehline erden takdir edilen) her i vuk bulacaktr (Cennet ehli Cennete, Cehennem ehli Cehenneme girecektir). And olsun ki onlara (Mekke mriklerine, Kurn- kermde; gemi mmetlere ve hiret hllerine dir, kendilerini kfr ve inddan iddetle) vaz geirecek nice mhim haberler gelmitir ki, kemle ulam tam bir hikmettir. (Eer onu tasdik etmedikleri takdirde) inzr eden, (Cehennem azb ile korkutan) resller asl (onlara) fayda vermez. O hlde (ey Habbim!Onlara risletini, peygamberliini tebli ve hakka dvetten sonra) sen de onlardan yz evir, O dvet edicinin, (srfil veya Cebrilin, kfirleri, iddetinden nefslerin) inkr ettii eye (hesba) dvet ettii gn, (iddetinden) gzleri zell ve hakr olarak (korku ve dehetten nereye gideceklerini bilmez bir hlde) dalm ekirgeler gibi, kabirlerinden kacaklar. Kfirler, (boyunlarn eerek) o dvet ediciye koar olduklar hlde; Bu gn bize ne zor ve etin bir gn diyecekler. (Kamer sresi:1-8) Rabbim size de hidyet nasb etsin!.. Mriklerin, mslmanlara uyguladklar senelik ablukann sona ermesinden sonra, Necrndan bir grup Reslullah efendimize geldi. Bunlar yirmi kadar olup, Habeistana hicret eden Eshb- kirmdan slmiyeti iitmiler; slmiyeti renmek ve Peygamber efendimizi grmek sadetine kavumak iin Mekkeye gelmilerdi. Kbe-i muazzamann yannda Res107

lullah efendimizle grtler. Pek ok saller sorarak, arzu ettiklerinden daha gzel ve mkemmel cevaplar aldlar. Kureyli mrikler de etrftan onlar seyrediyordu. lemlere rahmet olarak gnderilen sevgili Peygamberimiz, onlara Kurn- kermden bz yet-i kermeler okudu. Bundan pek fazla etkilendiler ve gzyalarn tutamayarak, aladlar. Sonra da Efendimizin dveti zerine son derece memnun oldular ve byk bir sevinle Kelime-i ehdet getirip, mslman olmakla ereflendiler. Memleketlerine dnmek zere izin istediklerinde, Eb Cehl yanlarna gelip; Sizin kadar ahmak bir kimse grmedik!.. Onun yannda bir def oturmakla dninizden ayrldnz ve ne sylediyse tasdik ettiniz!.. eklinde hakret dolu szler sarfetti. Daha yeni Eshb olmakla ereflenen bu kimseler; Allah telnn size de hidyet nasb etmesini dileriz. Bize yaptnz bu hakret ve chillii, biz size yapmayz. Geri biz, herhangi bir hakknz inemi deiliz. Fakat unu iyi bilin ki, birka chilin szyle, kavutuumuz bu byk nmeti asl kaybetmek istemeyiz, bu hak dinden dnmeyiz diye karlk verdiler. Allah tel, bu hdise zerine gnderdii yet-i kermelerde melen buyurdu ki; Bundan (Kurn- kermden) evvel, kendilerine kitap verdii miz nice kimseler vardr ki, onlar buna (Kurn- kerme) inanrlar. Onlara (Kurn- kerm) okunduu zaman; Buna inandk. phe yok ki, bu, Rabbimizden (gelen) bir haktr. Gerekten biz bundan evvel de slm kabl etmi kimselerdik dediler. te bunlara, sabr (ve sebt) etmeleri sebebiyle mkftlar, iki def verilecektir. Bunlar, ktl iyilikle savarlar. Kendi lerini rzklandrdmz eylerden (hayra) harcarlar. Bunlar, irkin sz iit tikleri zaman ondan yz evirirler ve; Bizim amellerimiz bize, sizin amelleriniz size aittir. Size selm olsun, biz chilleri aramayz (dostluunu da istemeyiz) derler. (Kassas sresi:52-56) Hzn senesi Peygamber efendimizin sallallah aleyhi ve sellem byk olu Ksm on yedi aylkken veft etmiti. Bu ac hdiseden seneler sonra, dier olu Abdullah da veft etti. Reslullah efendimizin mbrek gzlerinden yalar akt hlde daa dnp; Ey da! Benim bama gelen ey, senin bana gelseydi, dayanamaz yklrdn! buyurdular ve zntsn dile getirdiler. Hazreti Hadce vlidemizin; Y Reslallah! Onlar imdi nerededirler? saline kar da; Onlar, Cennettedirler buyurdu. Kintn sultn sevgili Peygamberimizin iki olunun da veft etmesiyle, mrikler ok sevindiler. Eb Cehl gibi kfirler, bunu frsat bilerek;
108

Artk Muhammed ebterdir, nesli kesilmitir. Neslini devm ettirecek erkek ocuu kalmamtr. Kendisi de veft edince ad san unutulacaktr diye etrafta yaygara kopardlar. Bunun zerine Allah tela, Kevser sresini indirerek Resln tesell etti. Melen; (Habbim!) Hakkat, biz sana Kevseri verdik (Kevser havuzunu, pek ok hayr ihsan ettik). O halde Rabbin iin namaz kl. Kurban kes.. Dorusu sana (nesli kesik deyip) dil uzatandr, hayrsz ve nesli kesik... (Sana ebter diyen kimsenin kendisi zrriyetsiz, erefsiz ve namszdr. Sana gelince, Habbim, senin pk neslin, n ve erefin kymet gnne kadar devam edecektir. hirette de sana ak buyuruldu. la gelmeyecek nice byk erefler tahsis edilmitir) Reslullah sallallah aleyhi vesellem efendimizin oullarnn veftndan sonraki gnlerde Eb Tlib hastaland ve gn getike hastal iddetlendi. Bunu iten Kureyli mrikler; Eb Tlib hayatta iken, Muhammedin himyesine ok gayret etmi idi. Artk g etme zaman yaklat. Son vaktinde de olsa bir ziyretine gidelim. Zir Hamza gibi ei olmayan bir Arab merdnesi ve heybeti, pehlivanl ve korkusuzluu gne gibi meydanda olan mer mslman oldular. Her geen gn Arab kbilelerinden insanlar gelerek blk blk Ona tbi oluyorlar. Bylece mslmanlar gnden gne oalyor ve sesleri lemi tutuyor. Bu vaziyete gre ya bizim onlara tbi olmamz, veya ceng ve ktle hazr olmamz, icb etmektedir. Eb Tlibe varp durumu anlatalm da aramz bulsun. Onun dnine taarruz etmeyelim, O da bizim dnimize saldrmasn dncesiyle Eb Tlibin yanna geldiler. Ukbe, eybe, Eb Cehl, meyye bin Halef gibi tannm kimseler, Eb Tlibin yast zerine oturdular. Dediler ki: Senin byklne inanyor, stnln kabl ediyoruz. Bu sebeple sana asl muhlefet etmedik. Korkarz ki, sen ldkten sonra, Muhammed bizimle urar, husmet aramzda devm eder. Bizi bartr da birbirimizin dnine taarruz etmeyelim. Eb Tlib, Peygamber efendimizi artp; Kureyin btn ileri gelenleri senden, onlarn dnine karmaman ric ediyorlar. Bunu kbul edersen, senin emrinde alrlar ve sana yardmc olurlar dedi. lemlerin efendisi buyurdu ki: Ey Amca! Ben onlar, ancak bir kelimeye dvet etmek istiyorum ki, o kelime E ile btn Arablar, onlara boyun eerler. Arab olmayanlar da cizye derler buyurdu. Kurey erfna da; Evet! Siz, bana bir kelime sylerseniz, onunla btn Arablara hkim olursunuz, Arab olmayanlar da size boyun eerler buyurdu. Eb Cehl; Olur. Onu on misli olarak syleriz. Ne imi o kelime? dedi. Reslullah efendimiz; L ilhe illallah derseniz ve Allah teladan baka tapmakta olduunuz putlar da kaldrp atarsanz buyurunca, mrikler hemen; Sen, bizden, bundan baka bir ey iste!... dediler. Peygamber efendimiz; Siz,
109

gnei getirip ellerime koyacak olsanz bile, ben sizden, bundan bakasn istemem buyurdu. Mrikler; Y Ebel Ksm! ok acib bir teklifte bulunuyorsun. Biz senin htrna riyet etmek istiyoruz; Sen, bizim htrmz ho etmiyorsun! dediler ve kalkp gittiler. Onlar gidince, Eb Tlib, Peygamber efendimize; Senin Kureyten istediin ey, gyet yerinde idi. Doru syledin dedi. Amcasnn bu sz, Reslullah efendimizi mitlendirdi ve Eb Tlibn made!.T ki, Kna geleceini anlayp; Ey Amca! Bir kere; L ilhe illallahd ymet gn sana efaat edeyim buyurdu. Eb Tlib; Halkn, lmekten korktu da onun iin mslman oldu, diyerek ayplamalarndan korkuyorum. Yoksa, senin hatrn ho ederdim diyerek nefsine ar geldiini syledi ve hastalnn gitgide arlamas zerine veft etti.

Ey pdih cihn, ey Sultn- bahr- ber! Ey meleklerden stn, son ve esiz Peygamber! L meallahi vaktn verir hlinden haber, Sensin bedene hayt, dile tad, gnle sultn. Ahmed, Muhammed, Mahmd, hep ver seni Allah; Senin isminle biter L ilhe illallah. Bundaki ince srr anlamaz, bilmez gmrh; Kendi adyla yazm, senin adn Rahmn. Seni seven kleler, sultn oluyor hm! Otur gnl tahtma, ey esiz pdihm! ok seviyorum seni, olsa da ok gnhm! nandm ki, sevenler, pay alr ikrmndan. Nasl sevmeyeyim ki, bedenimde canmsn, Hrmetine var oldum, sebebi haytmsn. Damarmda kanmsn, bana benden yaknsn. Sen klara mak ve hep canlara cnn. Her derde dev sensin, her rha, if sensin. Gze srme, baa t, kalblere cil sensin. Habbullahsn, fevk-i mele-i al sensin, Baka kap alamaz, seni biraz tanyan. Evliynn mrdi, limlerin rehberi; Terfi sevindiren yedi kat g, yeri. nsanlara, cinlere Hakkn son Peygamberi; Toprak altnda kalsn, kapnda kul olmayan.
110

Hazreti Hatce vlidemizin veft Reslullah efendimizin dert orta, yirmi drt senelik hayat arkada olan mbrek Hazreti Hatce vlidemiz de, dert ve zntlerle geen senelik muhsaradan sonra, Hicretten sene nce, Ramazan aynn banda, 65 yanda veft etti. Fahr-i Kint sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Hazreti Hatce vlidemizi kendi mbrek elleriyle defn eylediler. Onun ayrlndan, ok hznlendiler. Ayn sene iinde Hazreti Hadce vlidemizin ve amcas Eb Tlibin veft, Peygamber efendimizi zntye bomutu. Bundan dolay bu seneye Senet-l-hzn yani hzn senesi denildi. Hazreti Hatce vlidemizin veft, sevgili Peygamberimizi sarsm ve haddinden ziyde zmt. nk en nce mna gelen ve Reslullah efendimizi tasdik eden o idi. Ayrca Onun en byk destei ve tesell vereni idi. Herkes dman iken, o, btn kalbini am ve Peygamberimizin muhabbetiyle dolmu idi. Btn maln, servetini nesi varsa slmiyet uruna harcam, sevgili Peygamberimizin hizmetini grmek iin, gecesini gndzne katmt. Reslullah hibir zaman zmemi, asl hatrn krmamt. Peygamber efendimiz, bunu zaman zaman anlatr, bylece mbrek hanmlarnn fazletlerini yd ederlerdi. Bir gn, Hazreti Hatce, Peygamberimiz dardayken, Onu aramak iin kmt. Cebril aleyhisselm insan kyfetinde Hazreti Hadceye grnd. Hazreti Hatce vlidemiz, ona, Peygamber efendimizi sormak istediyse de , dmanlardan olma ihtimlini dnerek geri dnd. Sevgili Peygamberimizi evde grnce, hdiseyi anlatt. Fahr-i kinat efendimiz buyurdu ki; Senin grdn ve beni sormak istediin o ztn kim olduunu biliyor musun? O, Cebril (aleyhisselm) idi. Selmn sana bildirmemi syledi. unu da sana bildirmemi syledi ki, Cennette senin iin incilerden yaplm bir bin hazrlanmtr. Tab orada byle zntl, skntl, zahmetli ve klfetli eyler bulunmayacaktr. Eli boynuna yapt Sevgili Peygamberimiz salllallah aleyhi ve sellem, insanlarn en bahtiyrlarndan olan Eshbna, bir benzeri daha bulunmayan sohbetler ederek, onlarn kalplerini nrlandrrd. Gelen yet-i kermeleri zh eder, anlatlmayan, anlalmayan hibir ey brakmazd. Bu arada mriklerin de mna gelmesi iin, toplandklar yerlere gider, bkmadan ve ylmadan mna dvet ederdi. Bu duruma, Eb Cehl ile Veld bin Mugre ok kzar; Bu gidile Muhammed,
111

herkesi kendi dnine evirecek, putlarmza tapan kimse brakmayacak derlerdi. Bir gn, bu ii bitirmenin tek resi, lemlerin efendisi olan sevgili Peygamberimizi ldrmek olduunda karar kldlar. Eb Cehl, Veld bin Mugreyi ve Mahzmoullarndan birka delikanly yanna alarak Beytullaha geldi. O anda sevgili peygamberimiz namaz klyordu. Eb Cehl, eline ald bir ta ile hemen ileri atld. Habb-i ekrem ve Nebiyy-i muhterem efendimize, ta vurmak zere elini kaldrd an, elleri havada hareketsiz kald. Hibir ey yapamad ve akna dnd. O hli ile geldii yere gitti. Mriklerin yanna varnca, eli eski hline dnd ve ta yere dt. Ayn ta Mahzmoullarndan biri kapp; Greceksiniz! Onu ben ldreceim!.. diyerek, Peygamber efendimize doru yrd. Yaklanca, bir anda gz kr olup, etrf gremez oldu. Bunun zerine, Mahzmoullar hep birlikte sevgili peygamberimize doru ilerlediler. Peygamber efendimize iyice yaklatklar an, onu gremez oldular. Fakat Mbrek sesini iitiyorlard. Sesin geldii yere yrdklerinde, ses arkalarndan, arkaya dndklerinde ise, nceki yerden gelmeye balad. Ayn hle birka def hid oldular. Sonunda akna dnp, Reslullah efendimize hibir ey yapamadan oray terk ettiler. Bunun zerine, Allah tela yet-i kerme gnderip, melen; Onlarn nlerine sed ektik. Gzlerini perdeledik. Artk gremezler buyurdu. (Ysn sresi:9) Tiflileri mna dveti Mrikler Sevgili Peygamberimizden pek ok mcizeler grdkleri hlde inadlarndan mn etmiyorlar, stelik mslman olan ocuklarna, kardelerine, akrab ve arkadalarna eziyet ve zulmden geri kalmyorlard. Onlarn gittike iddetlenen bu zulm ve ikencelerine, sevgili Peygamberimiz ok zldler. Mekke yaknlarnda bulunan Tife giderek, halkn slma dvet etmeyi dndler. Bu sebeple, yanlarna Zeyd bin Hriseyi alp Tife vardlar. Tifin ileri gelenlerinden Amrn oullar; Abd-i Yll, Habb ve Mesd ile grtler. Onlara slm anlatp, Allah telya mn etmelerini istediler. Onlar mn etmedikleri gibi, hakrette bulundular, stelik; Allah tel peygamber gndermek iin, senden baka kimse bulamad m? Allah tel senden bakasn peygamber gndermeye ciz mi? Memleketimizden k git de, nereye istersen oraya git!.. Senin kavmin, sylediklerini kabl etmedi de onun iin buraya geldin deil mi? Yemin ederiz ki, biz de senden uzak duracaz. Hibir isteini kabl etmeyeceiz dediler. Reslullah efendimiz sallallah aleyhi ve sellem, onlarn yanndan zn112

t ile ayrldlar. Sekf kablesini on gn veya bir ay slmiyete dvet ettiler, fakat hi biri mn etmedii gibi, ayrca alay ettiler, ikence yaptlar ve yhaladlar. ocuklar ve genleri, geecei yol kenarlarna dizerek taa tuttular ve zerine saldrttlar. Tifli genlerin att talara, Hazreti Zeyd, vcdunu siper ederek Peygamberimize bir zarar gelmesini nlemeye alyordu. Zeyd hazretleri, sevgili Peygamberimizin etrfnda drt dnyor, talarn Ona dememesi iin rpnyordu. Onun mbrek vcduna bir zarar gelmesin diye kendisine gelen talara aldrmyordu. Cann bu gnlerde fed etmek iin frsat beklemiyor muydu? te, lemlerin efendisini talyorlar, eziyet, ikence yaparak yurtlarndan karmaya alyorlard. Hazreti Zeyd, Peygamber efendimizi korumak iin saa-sola koturduka, talar; bana, vcduna, ayaklarna birbiri peinden deiyordu. Bu sebeple, Hazreti Zeydin her taraf kan iinde kalmt. Sevgili Peygamberini korumak iin varn younu harcyor, ta atan zlimlere kar vz kt kadar; Yapmayn!.. Vurmayn!.. O lemlerin efendisidir! Reslullahtr O!.. Benim vcdumu para para yapn, fakat Peygamberimize bir zarar gelmesin!.. diye baryordu. Zeyd bin Hriseyi aarak Reslullah efendimize gelen talar, Efendimizin mbrek ayaklarn kan iinde brakmt. Sevgili Peygamberimiz, zntl, yorgun ve yaral bir hlde, Utbe ve eybe ismindeki iki kardein bana yaklatlar. Orada, btn mminlerin canlarn fed etmek istedii Reslullah efendimiz, mbrek ayaklarndan akan kanlar sildiler. Abdest alp, aacn altnda iki rekat namaz kldlar. Sonra mbrek ellerini kaldrp mnctta bulundular. Bu hli, ba shipleri seyrediyordu. Reslullah efendimizin bana gelenleri grmler, garibliine hid olmulard. Merhamet damarlar harekete geldi. Adds ismindeki kleleri ile zm gnderdiler. Sevgili Peygamberimiz, zm yerken Besmele ekti. zm getiren kle Hristiyan idi. Besmeleyi iitince ard. Yllardr buralardaym, kimseden byle bir sz duymadm. Bu nasl kelmdr? diye sordu. Sen neredensin? buyurdu. Adds; Nineveliyim dedi. ReReslullah ; S slullah; Yunusun (aleyhisselm) memleketinden imisin buyurdu. Adds; Sen Ynusu nereden tanyorsun? Onu, buralarda kimse bilmez dedi. Reslullah; O, benim kardeimdir. O da, benim gibi peygamber idi buyurdu. Adds; Bu gzel yzn, bu tatl szlerin shibi yalanc olamaz. Ben inandm ki, sen Allahn Reslsn dedi. Mslman oldu; Y Reslullah! Yllardr bu zlimlere, bu yalanclara klelik ettim. Herkesin hakkn yiyorlar. Herkesi aldatyorlar. Hi iyi taraflar yok. Dnylk toplamak ve ehvetlerini tatmin iin her alakl gze alyorlar. Onlardan nefret ediyorum. Sizinle bir113

likte gitmek, size hizmetle ereflenmek, chillerin, ahmaklarn size yapaca saygszlklara hedef olmak, mbrek vcdunuzu korumak iin fed olmak istiyorum dedi. Reslullah efendimiz, tebessm ederek; imdi efendilerinin yannda kal! Az zaman sonra, adm her yerde iitirsin. O zaman bana gel buyurdu. Bir mddet istirhat edip, Mekkeye yrdler. Mekkeye iki konaklk bir mesfe kaldnda, bir bulutun kendilerini glgelemekte olduunu grdler. Dikkatle baktklarnda, Cebril aleyhisselm olduunu anladlar. Bu hdiseyi sevgili Peygamberimiz, ie-i Sddka vlidemize anlatmlard. Sahih-i Buhri de ve Ahmed bin Hanbelin M Msnedinde bildirildi ki: S Bir gn Hazreti ie vlidemiz; Y Reslullah! Senin bandan Uhud gnnden daha zdrapl bir gn geti mi? diye sormutu da, Reslullah efendimiz yle cevap vermiti: Vallahi senin kavminden yle cef ektim ki, Uhud gzasnda bulunan kfirlerden onu ekmedim. bn-i Abd-i Yll bin Abd-i Klle nefsimi arz ettiimde (yani nbvvetimi bildirip onu dne dvet ettiimde) kabl etmedi. Yanlarndan yle byk bir zdrapla ayrldm ki, t Karn- Selib denilen yere varncaya kadar kendime gelemedim. Orada bam yukar kaldrdm. Bir bulutun zerime glgesini saldn grdm. Baktm ki, bulutun iinde, Cebril (aleyhisselm) duruyor. Bana nid edip dedi ki: Y Muhammed! Hak tel hazretleri, kavminin senin hakkndaki szlerini iitti. Seni korumak istemediklerine de vkf oldu. Sana dalara memr olan u melei gnderdi ki, ne istersen ona emredersin.. O melek de bana nid edip selm verdikten sonra; Y Muhammed! Hak tel hazretleri Cibrilin dedii gibi, dalarn melei olan beni sana gnderdi ki, ne istersen bana emredesin. Emrine mdeyim. Eer u iki yaln dan (Kuaykan da ile Eb Kubeys dann) Mekkeliler zerine kapanrcasna birbirine kavumasn (ve mrikleri tammyla ezmesini) istiyorsan, emret kavuturaym. dedi. Ben rz olmadm ve dedim ki: ( Hayr! Ben lemlere rahmet olarak gnderildim) Allah telnn bu mriklerin sulbnden, yalnz cenb- Hakka ibadet eden ve Allah telaya hibir eyi ortak komayan bir nesil meydana karmas iin du ederim. Peygamber efendimiz Tifden Mekkeye dnerken, Nahle mevkiinde birazck istirhat buyurdular. Bir ara namaza durmulard. Nusaybin cinlerinden bir grup oradan geerken, sevgili peygamberimizin okuduu Kurn- kerm yetlerini duyunca, durup dinlediler. Sonra Peygamber efendimizle grp mslman oldular. Peygamber efendimiz onlara; Kavminize varnca, benim mna dvetimi onlara da syleyin. Onlar da mna dvet edin buyurdu. O cinnler, kavimlerine gidip bunu bildirince, iiten cinnlerin hepsi mn ettiler.
114

Buhr ve M Mslim adndaki Bu husus, Kurn- kermde Cin sresinde ve B mehr hads-i erf kitaplarnda bildirilmektedir. Bu hdiseden sonra Mekkeye yrdler. L ilhe illallah diyerek kurtulunuz... Habb-i ekrem ve Nebiyy-i muhterem efendimiz, Mutim bin Adnin himyesinde Mekkeye geldi. nsanlar hak yola dvet etmeye devm etti. Bu durum karsnda, mrikler yine aztp eskisinden daha ok ikence ve zulm yapmaya baladlar. Bunun zerine Cenb- Hak, peygamber efendimize, Kbeyi ziyret mevsiminde, ziyrete gelen Arap kableleriyle grp, onlar slma dvet etmesini emreyledi. Sevgili Peygamberimiz, bu emir zerine, Mekke civrnda kurulan Zlmecz, Ukz ve Mecenne panayrlarna giderek, kableleri, Allah telnn birliine ve Ona ibadet etmeye dvet eder, kendisinin peygamber olduunu kabl etmelerini sylerdi. Kabl ettikleri takdirde, Cenb- Hakkn, onlara Cenneti vereceini bildirirdi. Peygamber efendimizin, yalvarrcasna yapt bu dvetlere, ne yazk ki, hi birisi kulak asmaz, bzlar kaba davranr, hakrette bulunur, bzlar da suratn asp kt szler sarfederdi. Kurey mrikleri de Onu takib ederek gittikleri kableleri ifsd ederlerdi. mm- Ahmed, Beyhek, Tabern ve bn-i shakn bildirdiklerine gre, Reba bin Abbad yle rivyet etti. Gen idim. Babamla berber Minya gitmitik. Resl aleyhisselm, Arab kablelerinin konduklar yere varr; Ey filn oullar!Taptnz u putlar atarak, Allah telya hibir ortak komadan ibdet etmenizi, bana inanp beni tasdik etmenizi, Hak tel tarafndan gnderilmi olduum vazifeyi aklayp yerine getirinceye kadar beni korumanz size emreden Allah telnn reslym!... buyururdu. Pei sra giden a gzl, rgl sal bir adam da; Ey filn oullar! Bu sizi, putlarmz Lt ve Uzzya tapmaktan men edip, kendisinin uydurduu bir dne dvet ediyor!..Saknnz..Onu dinlemeyiniz ve Ona itat etmeyiniz!.. diyordu. Ben babama; Bu zt tkip eden kimdir? diye sordum. Amcas Eb Lehebdir dedi. Tabern, Trk bin Abdullahdan yle rivyet etti: Resl aleyhisselm Zlmecz panayrnda grmtm. nsanlarn duymas iin, yksek sesle; Ey insanlar! L ilhe illallah (Allah teldan baka ilh yoktur) de yiniz de kurtulunuz buyurarak sesleniyordu. Onu takip eden bir kimse de eline geirdii talar ayaklarna atarak; Ey cemat! nanmaynz!.. Ondan saknnz! nk O yalancdr!.. diyordu. yle ki, deen talar mbrek
115

ayaklarn kanatmt da, O hl ylmadan, yorulmadan dvetine devm ediyordu. Bu gen kimdir? diye sordular. Birisi; Abdlmttalib oullarndan bir gentir cevabn verdi. Ta atan kim? diye sorduklarnda; Amcas Eb Leheb dedi. Trih-ul-Kebr inde ve Tabern M Mucem-l-Kebr inmm Buhr T de zikr etti: Mdrik bin Mnib, babasndan, o da dedesinden nakl etti ve dedi ki: Babamla Minya gelip konaklamtk. Bir toplulukla karlatk. Bir Ey insanlar! L ilhe illallah deyiniz de kurtulunuz buyukimse onlara; E ruyordu. Etrfndaki insanlardan bzlar Onun, o gzel yzne tkryor, bzlar da bana toprak sayor, bzlar da kfredip eitli hakretlerde bulunuyordu. Bu hl leye kadar devm etti. Bu srada bir kz ocuu elinde su kab ile oraya geldi. Onu o hlde grnce alamaya balad. O kimse, su itikten sonra kza dnp; Ey kzm. Baban hakknda; tuzaa drlp ldrlecek, zillete urayacak diye korkma! buyurdu. Bu kimse ve o kz kimdir? diye sorduk. Bu, Abdlmuttalip oullarndan Muhammeddir, yanndaki de kz Zeynebdir dediler. Sad bin Yahy bin Sad El-Emev Megz sinde babasndan nakletti. O da Eb Namden, Abdurrahmn mirden, o da bir ok kimseden rivyet etti. Dediler ki; Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, bir gn Ukz panayrna gitti. Ben mir kablesine varp, onlara; Ey Ben mir! Sizde, size snan kimselere himye nasldr? diye sordular. Onlar da; Bize hi kimse laf atamaz, habersiz ateimizden snamaz!.. dediler. Peygamber efendimiz, Ben, Allah telnn reslym. Yannza geldiim zaman, Rabbimin, bana verdii peygamberlik vazifesini insanlara ulatrncaya kadar beni korur musunuz? buyurdu. Onlar; Sen, Kureyten kimlerAbdlmuttaliboullarndanm buyudensin? diye sordular. Efendimiz: A runca, onlar; Mdem ki, Abdlmuttalib oullarndansn, niin onlar seni korumuyorlar? dediler. Reslullah efendimiz de; Beni yalanlayanlarn nde geleni onlar oldular buyurdu. Ben mir topluluu dediler ki: Ey Muhammed! Biz seni ne reddederiz, ne de getirdiklerine mn ederiz. Ancak, sen, peygamberlik vazifeni insanlara ulatrncaya kadar seni koruruz. Bunun zerine Peygamber efendimiz, onlarn yanna oturdu. O srada Ben mirin ileri gelenlerinden Beyhara bin Fris, panayrda alveriini bitirip yanlarna geldiinde, oradakilere, Peygamber efendimizi gstererek; Bu kimdir? diye sordu. Onlar da; Muhammed bin Abdullahdr dediler. Beyhara; Sizin Onunla ne iiniz var ki, yannza oturttunuz? deyince; Bize snd, Allahn resl olduunu sylyor ve peygamberlik vazifesini insanlara tebli edinceye kadar, kendisini korumamz istiyor dediler.
116

Bunun zerine Beyhara, Peygamber efendimize dnp; Seni korumaa kalkmamz, btn Arablarn okuna gsmz hedef tutmamz demektir dedi ve kavmine de; Yurtlarna, sizden daha kt bir eyle dnen bir kbile yoktur. Demek siz, btn Arablarla savaacak, onlarn okuna vcdunuzu hedef tutacaksnz ha!..Eer kavmi, Onda bir hayr grseydi, nce kendileri korurdu. Siz, kavminin yalanlayp yanlarndan uzaklatrd kimseyi barndrmaya, Ona yardm etmeye kalkyorsunuz!..ok yanl dnyorsunuz!... dedi. Sonra sevgili Peygamberimize dnp; Derhal aramzdan ayrlp kavmine dn!..Yemn ederim ki, kavmimin arasnda olmasaydn, imdi senin boynunu vururdum!.. demek bedbahtlnda bulundu. Bu szler zerine, lemlerin efendisi byk bir znt ierisinde devesine bindi. O kstah Beyhara, Reslullah efendimizi devesinden drd. Bu hdiseyi gren Eshb- kirmdan Dab binti mir isminde bir hanm feryd edip; Allah telnn Habbine, u yaplan nasl rev gryorsunuz? Benim htrm iin Reslullah bunlarn elinden kurtaracak yok mudur? diyerek akrablarna seslendi. Amcaoullarndan kii hemen bahtsz Beyharann zerine yrd. Beyharann kavminden iki kii ona yardm etmek istediyse de, dierleri Beyharay ve yardmclarn hrpalayp dvdler. Bu durumu tkibeden sevgili Peygamberimiz, kendisi iin dven o kimse iin; Y Rabb!Bu kimselere bereketini ihsn eyle; Beyhara ve yardmclar iin de; Y Rabb! Bunlar da rahmetinden uzaklatr diye du ettiler. Hayr du buyurduu kimseler, mslman olmakla ereflenirken, dierleri de kfir olarak can verdiler. Ben mir kablesi mensuplar, memleketlerine dndklerinde, kablelerindeki, semv kitaplar okumu yal bir kimseye, Mekkede balarndan geenleri anlattlar. O kimse, Peygamber efendimizin ismini duyunca; Ey Ben mir! Siz ne yaptnz? smiloullarndan hi biri imdiye kadar yalan yere peygamberlik dvsnda bulunmamtr. Muhakkak ki, Onun syledii doru ve hak idi. Karlan bu frsat artk telf etmek ok zordur!.. diyerek onlar knad.

Nola tcm gibi bamda gtrsem dim Kadem-i pkini ol Hazret-i h- Rasln Gl-i glzr- nbvvet o kadem shibidir Bahtiy durma yzn sr kademine o gln. SULTAN I. AHMED (BAHT )
117

MRC
Sevgili peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem bu ekilde grd her kableye, slm anlatt. Kendisini himye edip, insanlara slm tebli etmesinde yardmc olmalarn istedi. Fakat hi kimse ne mslman oldu, ne de himye etmeye yanat. Ayrca hakret, zulm, ikence ve alay edip, yalanladlar. lemlerin efendisi ok yorgun, a, susuz, zntl ve pek hznl idi. Gndzleri byle geiyor, gece ge vakitlere kadar bu hl devm ediyordu. Mekkeli mrikler, devaml pelerinde geziyor, Kbeyi ziyrete gelen insanlarn mslman olmasn engelledikleri gibi, Habb-i ekrem efendimize zulm etmekten geri durmuyorlard. Artk Reslullah efendimiz iin gidilecek bir yer yoktu. Her taraf dman idi. O gece doruca amcas Eb Tlibin kz mm-i Hnnin, Eb Tlib mahallesinde bulunan evine geldi. mm-i Hn , o zaman mn etmemiti. Kimdir o deyince, Reslullah efendimiz; Amcan olu Muhammedim. Kabl edersen, misfir geldim buyurdu. mm-i Hn; Senin gibi doru szl, emn, asl, erefli misfire can fed olsun. Yalnz, terfinizi nceden bildirseydiniz, bir eyler hazrlardm. imdi yedirecek bir eyim yok dedi. Yiyecek, iecek istemem. Hi biri gzmde yok. Reslullah efendimiz; Y Rabbime ibdet etmek, yalvarmak iin bir yer bana yetiir buyurdu. mm-i Hn, sevgili Peygamberimizi ieri alp; bir hasr, leen ve ibrik verdi. Gelen misfire ikrm etmek, onu dmandan korumak, Araplar iin en erefli vazife saylrd. Bir evdeki misfire zarar gelmesi, ev shibi iin byk yz karas olurdu. mm-i Hn, Bunun Mekkede dmanlar ok. Hatt ldrmek isteyenler var. erefimi korumak iin, sabaha kadar Onu gzeteyim diye dnd. Babasnn klcn alp, evin etrfnda dolamaa balad.

(Ol hmyn-baht u ol kadri yce, mm-i Hn hnesindeydi gece.)

118

Reslullah, o gn ok incinmiti. Abdest alp, Rabbine yalvarmaya, af dilemeye, kullarn mna gelip, sadete kavumalar iin duya balad. ok yorgun, a ve zntl idi. Hasr zerine uzanp uyuyuverdi. O anda Allah tel, Cebril aleyhisselma; Sevgili peygamberimi ok zdm. Mbrek bedenini, nzik kalbini ok incittim. Bu hlde, yine bana yalvaryor. Benden baka hibir ey dnmyor. Git, Habbimi getir! Cennetimi, Cehennemimi gster. Ona ve Onu sevenlere hazrladm nmet leri grsn. Ona inanmayanlara, szleri, yazlar ve hareketleri ile Onu incitenlere hazrladm azblar grsn. Onu ben tesell edeceim. Onun nzik kalbinin yaralarn ben saracam buyurdu. Cebril aleyhisselm, Reslullahn yanna gelince, Onu ml ml uyur buldu. Uyandrmaa kyamad. nsan eklinde idi. Mbrek ayann altn pt. Kalbi, kan olmad iin, souk dudaklar Reslullah uyandrd. Cebril aleyhisselm hemen tand ve; Ey Cebril kardeim! Byle vakitsiz niin geldin.Yoksa bir hat m ettim. Rabbimi gcendirdim mi? Bana ac bir haber mi getirdin? buyurdu ve Rabbinin darlacandan ok korktu. Cebril aleyhisselm; Ey btn yaratlmlarn en stn! Ey Yaratann sevgilisi, ey peygamberlerin efendisi, iyilikler menba, stnlkler kayna olan erefli ve byk Peygamber! Rabbin sana selm ediyor ve seni kendisine aryor. Ltfen kalk gidelim dedi. Sevgili Peygamberimiz abdest aldlar. Cebril aleyhisselm, Reslullah efendimizin mbrek bana nrdan bir imme koydu, zerine nrdan bir elbise giydirdi, mbrek beline ykuttan bir kemer takt. Mbrek eline drt yz inci ile ssl zmrtten bir as verdi. Her inci, Zhre yldz gibi parlard. Mbrek ayana yeil zmrtten nlin giydirdi. Sonra el ele tutuup Kbeye geldiler. Burada Cebril aleyhisselm, sevgili Peygamberimizin mbrek gsn yard. Kalbini kard. Zemzem suyu ile ykad. Sonra hikmet ve mn dolu bir tas getirip iine boaltt ve gsn kapatt. Sonra Cebril aleyhisselm, Cennetten getirdii Burak adndaki beyaz hayvan iret ederek; Ya Reslallah! Buna bin! Btn melekler yolunu bekliyorlar dedi. Bu srada Peygamber efendimize bir hzn kt ve tefekkre dald. O anda Allah tel, Cebril aleyhisselma; Ey Cebril! Sul eyle! Habbim niin mahzn duruyor? Sul edince, Efendimiz sallallah aleyhi ve sellem cevap buyurdular ki: Ben bu kadar izzet ve ikrm grdm. Htrma geldi ki, kymet gn zayf olan mmetimin hli nasl olur? Elli bin yl, Arasat meydannda yayan olarak bunca gnahlarn nasl ekerler ve otuz bin yllk yol olan srat nasl geerler? Fermn- ilh geldi ki: Ey Habbim! Htrn ho tut. Senin mmetine
119

elli bin yllk vakti bir an gibi ederim. zlme buyurdu. Peygamber efendimiz, Buraka bindi. Burak ok hzl gidiyor, bir admda gzn grd yerin tesine ulayordu. Yolculuk esnsnda Cebril aleyhisselm sevgili Peygamberimize bz konak yerlerinde inip namaz klmasn syledi. lemlerin efendisi bunun zerine tam def inerek namaz kld. Cebril aleyhisselm da namaz kld yerleri bilip bilmediini sordu. Cevbn kendisi vererek; ilk indii yerin Medne olduunu ve bu ehre hicret edeceini haber verdi. teki yerlerin de sra ile Hazreti Msnn Allah tel ile cihetsiz ve bilinmeyen bir ekilde konutuu Tr-i Sn olduunu, son olarak da s aleyhisselmn doduu Beyt-i Lahmda namaz kldn haber verdi. Sonra Kudsdeki Mescid-i Aksya geldiler. Mescid-i Aksda, Cebril aleyhisselm bir kayay parma ile delerek Burak balad. Gemi peygamberlerden bzsnn rhlar insan eklinde toplanmlard. Cematle namaz iin; dem, Nh ve brhim peygamberlere (aleyhimsselm) imm olmalar sra ile sylendi. zr dileyerek kabl etmediler. Cebril; Sen varken bakas imm olamaz diyerek Habbullah ileri srd. Peygamber efendimiz, peygamberlere imm olup, iki rekat namaz kldrdlar. Bundan sonra olan hdiseyi yle naklettiler: Cebril (aleyhisselm) bana bir kap Cennet arb, bir kap da st getirdi. St aldm. Cebril (aleyhisselm) bana, ftrat setin (iki cihn sadetini setin) dedi. Daha sonra iki bardak daha sundular. Biri su, biri bal, ikisinden de itim. Cebril; Bal, mmetinin kymete kadar devm edeceine, su da, mmetinin gnahlarndan temizlenmesine irettir dedi. Sonra berberce ge ykseldik. Cebril (aleyhisselm) kapy ald. Sen kimsin? dediler. Ben Cebrilim, Peki yanndaki kim? O da Muhammeddir (aleyhisselm) Ona (ge kmak iin vahiy ve Mrc dveti) gnderildi mi? Evet, gnderildi dedi. Merhaba gelen zta! Bu gelen kii ne gzel yolcu? dediler ve hemen kap ald ve kendimi demin (aleyhisselm) karsnda buldum. Bana Merhaba dedi ve du etti... Burada ok melekler grdm. Hepsi kyamda hu ve hud ile durmu lar Subbhn kuddsn rabb-l-meliketi ver-rh zikriyle megldler. Cebrile sordum; Bu meleklerin ibdeti bu mudur? Evet. Bunlar yaratlaldan beri, t kymete kadar kym zere olurlar. Hak teldan dile ki, bu ibdeti mmetine nasb etsindedi. Hak teldan diledim. Dum kabl etti. Namazda olan kyam odur. (Orada) bir cemate uradm. Melekler onlarn balarn ezerler, tekrar eski hlini alr. Yine dverler, yine eskisi gibi olurdu. Bunlar kimlerdir? dedim. Cumy ve cemati terk edenlerdir. Rk ve secdeleri tamam yapmayanlardr dedi.
120

Bir cemat grdm. A ve plak idiler. Zebnler onlar Cehennemde otlamaa srerlerdi. Bunlar kimlerdir? dedim. Fakirlere merhamet etmeyenler ve zekt vermiyenlerdir dedi. Bir cemate uradm. nlerine nefis yemekler koymular. Bir yanda da le duruyor. O nefis yemekleri brakm, lei yerlerdi. Bunlar kimlerdir? dedim. Bunlar, helli terk edip, harama meyl eden erkek ve kadnlardr. Hell mallar varken, haram yiyen kimselerdir dedi. Arkasndaki ykn okluundan harekete mecli kalmam olan bir takm kimseler grdm. O hliyle halka seslenip, zerine biraz daha yk koymalarn istiyorlard. Bunlar kimlerdir? dedim. Bu kimseler, emnete h ynet edenlerdir. nsanlarn hakkn alm iken, yine zulmederler dedi. Kendi etlerini kesip yiyen bir grup insana uradk. Bunlar kimlerdir? dedim. Cebril (aleyhisselm); Bunlar gybet edenler ve sz tayanlardr dedi. Yzleri siyah, gzleri gk, st dudaklar alnlarna erimi, alt dudaklar ayaklarna sarkm, azlarndan kan ve irin akmakta olan bir grup insan gr dm. Onlara, ateten kadehlerle Cehennemden akan zehirli kan ve irin ii rirler, onlar merkepler gibi barrlar idi. Bunlar kimlerdir? dedim. Bun lar iki ienlerdir dedi. Bir grup insanlara rastladk, dilleri kafalarndan ekilmi, ekilleri dei tirilip hnzr (domuz) sretine tebdil olmu olarak azb olunurlar. Cebril (aleyhisselm) Bunlar yalan yere hitlik yapanlardr dedi. Baka bir kavme rastladk. Karnlar imi ve aa sarkm, renkleri gk olmu, el ve ayaklar balanm, yerlerinden kalkamazlar. Cibrle bunlar sordum. Bunlar fiz yiyenlerdir dedi. Bir ksm kadnlara rastladk.Yzleri siyah, gzleri gk. Ateten elbise giydirmiler. Melekler onlara ateten grzlerle vururlar. Onlar kpek ve hn zrlar gibi barrlar. Bunlar kimlerdir? dedim. Cibrl; Bunlar zin edenler ve kocalarn inciten kadnlardr dedi. Bir cemat grdm. ok kalabalk idi. Cehennem vdilerinde haps edilmilerdi. Ate, onlar yakar, tekrar dirilirler, tekrar yakard. Bunlar kimlerdir? dedim. Bunlar babalarna s olanlardr dedi. Bir cemate uradm. Ekin ekerler ve bir anda yetiip baak verir. Bunlar kimlerdir? dedim. Cebril; Allah tel iin ibdet edenlerdir dedi. Bir deryya vardm. Bu derynn acib hlini anlatmak mmkn deildir. Stten beyaz olup dalar gibi dalgalar vard. Bu dery nedir? dedim. Bu derynn ad Hayat Denizidir. Hak tel lleri diriltecei zaman, bu derydan yamur yadrr. rm, dalm bedenler dirilip, ot biter gibi me zrdan kalkarlar dedi...
121

Sonra ikinci kat ge ktk. Cebril (aleyhisselm) yine kapy ald. Denildi ki: Sen kimsin? Ben Cebrilim, Peki yanndaki kim? O da Muhammed aleyhisselmdr. Ona vahy ve Mrc dveti gnderildi mi? Evet geldi dedi. Merhb gelen zta. Bu gelen kii ne gzel yolcu denildi ve hemen kap ald. Kendimi teyze ocuklar s ile Yahy bin Zekeriyynn (aleyhimesselm) yannda buldum. Bana; Merhb dediler. Ve duda bulundular... Meleklerden bir cemate rastladm. Saf balayp durmular, cmlesi r kda idi. Kendilerine mahsus bir tesbhleri vard. Devaml olarak rkda du rurlar, balarn kaldrp, yukar bakmazlar. Cebril (aleyhisselm); Bu me leklerin ibdeti byledir. Hak teldan iste de mmetine nasb olsun dedi. Du ettim. Kabl buyurup, namazda rku ihsn eyledi. Sonra nc kat ge ktk. Ayn sul ve cevaptan sonra, kap ald ve kendimi Ysufun (aleyhisselm) yannda buldum. Baktm ki kendisine g zelliin yars verilmi. Bana Merhb dedi ve du etti... ok melekler grdm. Saf hlinde, cmlesi secdede idiler. Yaratlaldan beri secdede olup, kendilerine mahsus tesbh ile tesbh ederler. Cebril ); Bu meleklerin ibdeti byledir. Allah teldan iste ki, bu (aleyhisselm) ameli mmetine myesser eylesin dedi. Hak teldan diledim. Kabl edip namazda size nasb eyledi. Drdnc kat ge eritim. Saf gmten yaplm, nrdan bir kaps var. Nrdan bir kilit vurmular. Kilidin zerinde, L ilhe illallah Muhamme dn reslullah yazl idi. Ayn sul ve cevaptan sonra kendimi, drsin (aleyhisselm) yannda buldum. Bana Merhb dedi ve duda bulundu. Allah tel, onun hakknda (melen); Biz onu yksek bir mekna refet tik buyurmutur. (Meryem sresi:57) Bir melek grdm. Bir krs zerine oturmu, gaml ve zntl idi. Etrfnda o kadar ok melek vard ki, saysn ancak cenb- Hak bilir. Sanda nrn melekler grdm. Yeiller giymiler, ok gzel kokular var. Her birinin gzelliinden yzlerine baklmaz. Sol tarafnda azlarndan ateler saan melekler vard. nlerinde ateten mzrak ve kamlar var. yle gzleri var ki, bakmaa tkat getirilmez. Taht zerinde oturan melein, bandan ayana kadar gzleri var. Dim nndeki deftere bakar, bir an ondan g zn ayrmazd. nnde bir aa vard. Her yapranda bir kiinin ismi yazlmt. nnde leen gibi bir ey vard. Kh sa eliyle ondan bir ey alp sandaki nrn meleklere teslm eder, kh sol eliyle bir ey alp solundaki zulmn meleklere verirdi. (Bu) melee nazar edince, kalbime bir korku gel di. Cebrile; Bu melek kimdir? dedim. Azrildir. Bunun yzn gr122

mee kimsenin tkati yetmez dedi. Yanna varp; Ey Azril! Bu, hir zaman peygamberidir ve Allah telnn habb, sevgilisidir dedi. Azril (aleyhisselm) ban kaldrp tebessm etti. Kalkp bana tzim etti; Merhb! Hak tel senden daha erefli bir kimse yaratmad. mmetin de, cmle mmetlerden stndr. Ben senin mmetine, baba ve analarndan daha ok acrm dedi. Senden bir ricm vardr. mmetim zayftr. Onlara yumuak davranasn. Rhlarn rfk ile alasn dedim. Seni en son peygamber olarak gnderen ve kendine habb klan Allah telnn hakk iin, Allah tel gece ve gndzde yetmi kerre; mmet-i Muhammedin rhlarn yumuaklkla ve kolaylkla al ve ilerini ltf ile gr diye emreder. Bunun iin ben de senin mmetine, ana ve babalarndan daha ziyde efkat ederim dedi. Sonra beinci kat ge ktk, orada Hrnla (aleyhisselm) karlatk. Bana Merhb dedi ve hayr duda bulundu. Beinci kat gk meleklerinin ibdetlerini grdm. Cmlesi ayakta duruyor ve ayaklarnn parmaklarna nazar ediyor, asl baka yere bakmyor, yksek sesle tesbh ediyorlard. Cebrilden (aleyhisselm); Bu meleklerin ibdeti byle midir? diye sordum. Evet, Hak teldan dile de, bu ibdeti mmetine nasb eylesin dedi. Du ettim. Cenb- Hak ihsn etti. Sonra altnc kat ge ktk. Orada Ms (aleyhisselm) ile karlatk. Bana Merhb dedi ve hayr duda bulundu. Sonra yedinci kat ge ykseldik, ayn soru-cevaptan sonra brhimi (aleyhisselm) Beyt-i Mamra arkasn dayam olarak buldum. O Beyt-i Mamr ki, her gn oraya yetmi bin melek giriyor (bir daha sralar gelmiyor). brhime (aleyhisselm) selm verdim. Selmm ald. Merhb slih peygamber, slih oul dedi. (Sonra;) Ya Muhammed! Cennetin yeri gyet ltif ve topra temizdir. mmetine syle, oraya ok aa diksinler dedi. Cennete aa nasl dikilir? dedim. L havle veSbhnellahi velhamdlillahi ve l l kuvvete ill billah (Bir rivyette ise; S ilhe illallah vallah ekber) tesbhini okuyarak dedi. (Cebril aleyhisselm) sonra beni, Sidret-l-mntehya gtrd. Sanki onun yapraklar fil kulaklar gibi, meyveleri de kuleler gibi idi. O Allah telnn emirlerinden herhangi birisiyle karlatnda, ylesine deiiyordu ve gzelleiyordu ki, Allah telnn yaratm olduu mahlktndan, hi kimse onun gzelliini anlatamaz. Cebril (aleyhisselm), , Sidret-l mntehnn ilerisine iletti ve bana ved eyledi. Dedim ki: Ey Cebril! Beni yalnz m brakyorsun? Cebril (aleyhisselm) zdrba dt. Hak telnn heybetinden titremee balad ve; Ya Muhammed! Eer bir adm (daha) atarsam, Allah telnn azametinden helk olurum. Btn vcdum yanar, yok olur dedi. lemlerin efendisi buraya kadar Cebril aleyhisselm ile gelmiti. Cebril
123

aleyhisselm, burada kendisini, yaratlm olduu sret zere alt yz kanadn am, her bir kanadnda inciler, ykutlar salr bir hlde Reslullaha gsterdi. Sonra ziys gneten daha parlak, Refref adnda yeil bir Cennet yaygs geldi. Durmadan Allah telnn zikriyle megl oluyor, bulunduu lemi tesbh seds dolduruyordu. Peygamber efendimize selm verdi. Reslullah efendimiz Refrefin zerine oturdu. Bir anda ok ykseklere ktlar, hicb denilen yetmi bin perdeden getiler. Her hicb aras ok uzak idi.Her perdede vazifeli melekler vard. Refref Peygamber efendimizi birer birer o perdelerden geirdi. Bylece; krs, ar ve rh lemlerini atlar. Habb-i ekrem ve Nebiyy-i muhterem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, her bir perdeden geerken; Korkma y Muhammed! Yakla, yakla! diye emredildiini duyuyordu. yle yakn oldu ki, Kabe-kavseyn makmna eriti. Bilinmeyen, anlalamayan, anlatlamayan ekilde, Allah telnn diledii yksekliklere ulat. Meknsz, zamnsz, cihetsiz, sfatsz olarak ryet hsl oldu yni Allah tely grd. Gzsz, kulaksz, vstasz, ortamsz olarak Rabbi ile konutu. Hibir mahlkun bilemeyecei, anlayamayaca nmetlere kavutu. mm- Rabbn hazretleri Mektbtnda buyuruyor ki: O Server aleyhisselt vesselm, Mrc gecesinde, Rabbini dnyda grmedi. hirette grd. nk, Resl aleyhisselm o gece, zaman ve mekn evresinden dar kt. Ezel ve ebed bir n buldu. Balangc ve sonu, bir nokta olarak grd. Cennete gideceklerin, binlerce sene sonra, Cennete gidilerini ve Cennette olularn o gece grd. te o makamdaki grmek, dnyda grmek deildir. hiret grmesi ile grmektir. Peygamber efendimize; Rabbini sen eyle! buyrulduunda, O hemen; Ettehiyyt lillahi vessalevt vettayyibt (yni, btn lisnlar ile olan medhler, vgler ve senlar, beden ile olan hizmetler ve tatler, mal ile olan iyilikler ve ihsnlar Allah tel iin olsun) dedi. nce Allah tel, Habbine gzsz, kulaksz, vstasz, meknsz olarak; Esselm aleyke eyyhennebiyy ve rahmetullahi ve berekth. (Ey Reslm! Selmm, bereketim ve rahmetim Esselsenin zerine olsun) buyurarak, selm verdi. Peygamber efendimiz; E m aleyn ve al ibdillhisslihin (Ya Rabbi! Bize ve slih kullarna da selm olsun) diye cevap verdiler. Bunu iiten melekler hep bir azdan; Ehed enl ilhe illallah ve ehed enne Muhammeden abdh ve reslh (Gzmle grm gibi bilir ve inanrm ki, Allah teldan baka ilh yoktur. Muhammed aleyhisselm Onun kulu ve resldr.) dediler. Peygamber efendimiz; Esselm aleyn... deyince, Alllah tela ; Ey Habbim! Burada ikimizden baka kimse yoktur. Niin aleyn (bize) dedin?
124

Y lhi! mmetimin bedenleri geri benimbuyurdu. Reslullah efendimiz; Y le deildir. Lkin rhlar benimledir. Nazar- inyetim ve keml-i himmetim onlardan uzak deildir. Bana selm verdin, beni cmle ktlklerden uzak eyledin. hir zaman fitnesine uram, o fakir, dertli mmetimi, bu byk ikrm ve ihsnlardan nasl mahrm edeyim? Byle nmetten onlar nasl nasipsiz klaym? diye cevap verdi. Allah tel buyurdu ki; Ey Habbim! Bu gece benim misfirimsin. Dile benden ne istersin? Reslullah efendimiz sallallah aleyhi ve sellem; mmetimi isterim (y Rabb) dedi. Rivyete gre bu ekilde Hk tel, bu suali yedi yz defa tekrarlad. Resmmetimi isterim diye cevap verdi. Allah tel ; lullah efendimiz hepsinde Hep mmetini istersin buyurunca, O; Ey Rabbim! Dileyen benim, veren sensin. Cmle mmetimi bana bala diye taleb etti. Cenb- Hk; Eer mmetinin hepsini bu gece sana balarsam, benim rahmetim ve senin izzetin zhir olmaz. Bir ksmn bu gece sana baladm. ki ksmn tehir ettim. Kymet gn sen dileyesin, ben balyaym. Ta ki, benim rahmetim ve senin izzetin (erefin) belli olsun. buyurdu. Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem bir hads-i erfinde buO gece (Mrc gecesi), Allah teldan cmle mmetimin hesayurdular ki: O bn bana smarlamasn istedim. Hk tel buyurdu ki: Y Muhammed! Bundan murdn odur ki, hi kimse, mmetinin kabahatlerine muttali olmasn. Benim murdm odur ki, sen efkatli peygambersin, yabanclara olduu gibi senden dah kabahatleri ve irkin ileri rtl olsun. Y Muhammed! Sen onlarn yol gstericisisin. Ben onlarn Rabbiyim. Sen onlar yeni grdn. Ben evvelden ebede onlara nazar ettim ve nazar ederim. Y Muhammed! Eer senin mmetin ile sylemeyi sevmeseydim, kymet gn onlar hesaba ekmezdim. B yk ve kk hibir gnahlarn sormazdm. Allah tel buyurdu ki: Y Muhammed! Mbrek gzn a ve ayann altna nazar eyle. Baktm, bir avu toprak grdm. Hk tel buyurdu ki:Cmle var olan eyler senin ayann topradr. O topra m dostun huzruna getirdin? Bir dost eteine bulaan tozu balamaktan bana, senin mmetini balamak daha kolaydr.

Y Habbim nedir ol kim diledin, Bir avu topraa minnet mi eyledin? Ben sana k olunca ey erf. Senin olmaz m d lem ey latf?
125

Peygamber efendimiz bir hads-i erflerinde buyurdular ki: Hk te lya bir nice suller ettim. Cevabn iittim. Sul ettiime pimn ol dum. ( Bunlardan bzlar unlardr) Y Rabbi! Cebrile alt yz bin kanat verdin. Buna kar bana olan ihsnn nedir? Hk tel buyurdu ki: Senin bir kln bana Cebrilin alt yz bin kanadndan sevgilidir. Senin bir klnn sebebiyle, binlerce s gnahkr kymet gn zd ederim Y Muhammed! Cebril kanadn asa, dou ile bat arasn doldurur. Sen efat etsen, dou ile bat aras s dolu olsa, hepsini sana balarm. Dedim ki: Pederim deme (aleyhisselm) kar melekleri secde ettirdin. Buna kar, bana olan ikrmn nedir? Hak tel buyurdu ki: Meleklerin, deme secde etmeleri, senin nrunun, onun alnnda olmas sebebiyledir. Y Muhammed! Sana ondan stn ey verdim. smini ismime yakn eyledim ve Ar- l stne yazdm. O zaman dem yaratlmam idi, nm ve nin yok idi. Senin ismini gkler kapsnda, hicblar zerinde, Cennetler kapsnda, kkler ve aalarda, Cennetin her yerinde yazdm. Cennette, zerinde L ilhe illallah Muhammedn reslullah yazlm olmayan hibir ey yok idi. Bu mertebe, deme ve rilen mertebeden daha stndr.

Ztma mirt edindim ztn, Bile yazdm adm ile adn.

Y Rabb! Nha (aleyhisselm) gemi verdin. Buna kar bana ne ihsn eyledin? Buyurdu ki: Sana Burk verdim ki, bir gecede yerden Ara eritirdim. Cennet ve Cehennemi grdn. mmetine de mescidler verdim ki, kymet gn gemilere biner gibi mmetin o mescidlere binip, Srat gz ap yumacak kadar zamanda geip Cehennemden hals olurlar. Y Rabb! sril oullarna kudret helvas ile bldrcna benzer ku eti indirdin. Hak tel buyurdu ki: Sana ve mmetine, dny ve hiret nmetini ihsn ettim. sriloullarnn ekillerini, insan sretinden; ay, maymun ve hnzr sretine evirdim. Senin mmetinin hi birini yle yapmadm. Onlarn amelleri gibi amel etseler dah, bu bely onlara rev grmedim. Y Muhammed! Sana bir sre verdim ki, ona benzer bir sre Tevrtta ve nclde yoktur. O sre Ftiha sresidir. Her kim o sreyi okusa, vcdu Cehenneme haram olur. O kimsenin ana ve babasnn azbn hafifletirim. Y Muhammed! Ben, senden ekrem (kymetli, stn, erefli) kimse yaratmadm. Sana ve mmetine gecede ve gndzde elli vakit namaz farz ettim.
126

Y Muhammed! Her kim benim birliimi kabl ederse ve bana ortak komaz ise Cennet onlarndr. Byle olan mmetine Cehennemi haram ettim. mmetine kar rahmetim, gadabm amtr. Y Muhammed! Benim katmda cmle halktan ekremsin, ereflisin. Kymet gn sana o kadar ikrmlar yaparm ki, cmle lem hayret ederler. Ey Habbim! Sen Cennete girmeyince, sir enbiyya ve mmetlerine yasaktr. Senin mmetin girmeyince, gayri mmet girmez. Y Muhammed! ster misin ki, senin ve mmetin iin neler hazrladm gresin? sterim y Rabb! dedim. srfile hitp edip; Ey srfil! Kulum ve emnim ve reslm Cebrile de ki, Habbimi Cennete iletip, Habbim ve mmeti iin Cennette neler hazrladm ise gstersin. T ki, Mbrek hatr endieden hals ola buyurdu lemlerin efendisi olan sevgili Peygamberimiz, srfil aleyhisselm ile birlikte Cebril aleyhiselmn yanna geldiler. Allah telnn emrini yerine getirmek iin Cebril aleyhisselm, Peygamber efendimizi sallallah aleyhi ve sellem Cennete gtrd. Melekler, ellerinde biri hulle, dieri nr dolu tabaklarla bekliyorlard. Cebril aleyhisselm; Y Reslullah! Bunlar, dem aleyhisselmdan seksen bin yl nce yaratld. Bu makamda, tabaktakileri sana ve mmetine samak iin sabrszlanrlar. Kymet gn hazretin ve mmetin, Allah telnn emriyle Cennetin eiine ayak basnca, bu melekler tabaklardaki cevahiri zerinize saacaklardr dedi. Cennette vazifeli olan Rdvan ismindeki melek, onlar karlad. Peygamber efendimize mjdeler verdi ve ; Hak tel, ikisini senin mmetine, birini de dier mmetlerine vermek iin Cenneti ksm etti dedi ve Cennetin her tarafn gezdirdi. Cennet ortasnda bir rmak gr Habbi ekrem efendimiz buyurdular ki: C dm. Arn yukarsnda akar. Bir yerden su, st, hamr ve bal kar. Asl birbirine karmaz. O rman kenar zebercedden idi. indeki talar cevhir, bal amber, otlar zafern idi. Etrafna gm bardaklar koymular, say lar gkteki yldzlardan ziyde idi. evresinde kular olup, boyunlar deve boynu gibi idi. Her kim onlarn etinden yese ve o rmaktan ise, Hk telnn rzsna mazhar olur. Cebrile; Bu rmak nedir? diye sordum. Kevserdir. Hk tel onu sana vermitir. Sekiz Cennette olan bostanlara bu Kevserden akar dedi. O rman kenarnda adrlar grdm. Cmlesi inci ve yakuttan idi. Cebrile sual ettim. Senin hatunlarnn menzilleridir dedi. O adrlarda huriler grdm. Yzleri gne gibi parlar idi ve cmlesi avaz edip, env-i nameler ile terennm ederlerdi. Derlerdi ki: Biz sevinli ve neeliyiz. Bize hi znt gelmez. Biz donanmz, hi ryn olmayz.
127

Biz genleriz, hi yalanmayz. Biz iyi huyluyuz, hi kzmayz. Biz hep byleyiz, hi lmeyiz. Sadet kklerine ve aalarna eriip, onlarn name ve sedlar her yeri kaplar. yle ho sesleri vardr ki, o nameler, dnyya gelseydi, lm ve mihnet dnyda olmazd. Cebril dedi ki: Bunlarn yzlerini grmek istermisin? sterim dedim. Bir adrn kapsn at. Baktm. yle gzel sretler grdm ki, eer btn mrmce onlarn gzelliini anlatsam, bitiremem. Yzleri stten beyaz, yanaklar ykuttan krmz ve gneten parlakt. Derileri ipekten yumuak ve ay gibi kl, kokular miskten daha gzeldi. Salar gyet siyah, kimi rlm, kimi toplanm, kimi salverilmi, otursa, etrfnda adr gibi olur, kalksa, ayana kadar uzanrd. Her birinin nnde bir hizmeti dururdu. Cebril; Bunlar, senin mmetin iindir. dedi. Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem buyurdular ki: Se kiz Cennetin ba ve bostann ve her trl nmetlerini grdm. Cehen nemi ve derecelerini de grsem diye hatrma geldi. Cebril elimi tutup, Cehennemin en byk melei Mlike gtrd. Ey Mlik! Hazreti Muhammed, dmanlarn Cehennemdeki yerlerini grmek ister (Ona Cehennemi gster) dedi. Mlik, Cehennemin tabakalarn at. Yedi taba ka (nn hepsini) grdm. Yedinci tabakaya Hviye derler. Onun azb, di er tabakalardan kat kat ziyde idi. Mlike sual ettim: Bu tabaka hangi tifeye azb olunur? Mlik; Firavn ve Krun ve senin mmetinin mnfklarna azb olunur dedi. Altnc tabaka Lazydir. Orada, mrik lere (hi dini olmayanlara) azb olunur. Beinci tabaka Hutmedir. Ora da, atee, kze tapanlara, budistlere azb olunur. Drdnc tabaka Ca hmdir. Orada; gnee, yldzlara tapanlara azb olunur. nc tabaka Sakardr. Orada, Hristiyanlara azb olunur. kinci tabaka Sardir. Ora da Yahudilere azb olunur. Birinci tabaka Cehennemdir. Bunun azb br tabakalarn azbndan az idi. (Buna ramen) orada ateten yetmibin dery grdm. Her bir dery o kadar byk idi ki, eer yerleri ve gkleri bir deryya atsalar ve bir melee emretseler, bin yl arasa bulmak mm kn olmazd. Zebniler (Cehennemde vazifeli melekler) yle azametli idi ki, eer onlardan biri, yerleri ve gkleri aznn bir kenarna koysa, hi belli olmazd. O derylar dalgalanp, korkun sedlar hsl olurdu. Eer o sesten dnyya az bir ses gelseydi, btn canllar helk olurdu. Bu taba ka hangi tife iindir? diye sul ettim. Mlik cevp vermedi. Tekrar s al ettim Skt etti... Cebril, Mlike; Senden cevap bekliyor dedi. O da; Beni mzur gr diye zr diledi. Ben; Her ne ise cevap ver ki, bugn tedriki mm128

kn ola dedim. Mlik; Y Reslallah! Senin mmetinin sleri iindir, onlara nasihat eyle. T ki bu korkun yerden kendilerini korusunlar. Vcutlarn byle azba srkleyecek eylerden kansnlar. O gn ben slere merhamet etmem. Ne ak sakall ihtiyarlarna, ne de genlerine efkt gstermem dedi. lemlerin efendisi alamaya balad. Mbrek bandan sarn karp, efate ve (Allah telya) yalvarmaya balad. mmetinin zayfln ve byle azba tkat getiremeyeceklerini syleyerek, o kadar ki, Cebril aleyhisselm ve cmle melekler de berber alatlar. Allah teldan hitap geldi ki: Ey Habbim! Senin hrmetin ve kymetin benim katmda byktr, dun kabl olunmutur. Hatrn ho tut. Seni, murdna eritir dim. Sana yle bir makam veririm ki, pek ok sayda sleri, senin ef atin ile balarm. T ki, sen yeter diyesin. Ey Habbim! Her kim, benim emrimi tutarsa azb ve cezdan kurtulur, rahmetime nil olur. Cennette beni grmek erefine kavuur. Sana ve mmetine gecede ve gndzde el li vakit namaz farz ettim. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem devm ederek; O makam dan (sonra) Ara eritim. Semvttan geip, Msnn (aleyhisselm) bu lunduu makma geldim. Bana; Hak tel, sana ve mmetine ne farz ey ledi? Dedi. Ben de Her gn ve gece iin elli vakit namaz klnmasn bana farz kld dedim. Rabbine dn, biraz hafifletmesini dile. nk mmetin bunun altndan kalkamaz. Ben sril oullarn denedim ve yokladm dedi. Bunun zerine, Rabbime dndm ve dedim ki: Y Rabb! mmetimden (bu emri) biraz hafif eyle! Bunun zerine elli vakitten s dece be vakit indirdi. Msya (aleyhisselm) dndm ve (be vakit indirdi) dedim. Dedi ki: Rabbine dn! Biraz daha hafifletmesini dile. nk mmetin bunun altndan kalkamaz. Bylece Ms (aleyhisselm) ile Rabbimin arasnda gidip geldim ve nihyet Allah tel yle buyurdu: Bu namaz be vakte indirdim. Her namaz iin on sevb vardr. Bu bakmdan sonunda yine elli namaz olur. Zr her kim bir sevb kastedip de yapamazsa, onun iin bir sevb yazlr. Fakat yaparsa, bire mukbil tam on sevb yazlr. Fakat bir gnaha kastedip yapmazsa, hibir ey yazlmaz. Yaparsa, ancak o bir gnah olarak kayda geer. Sonra Msya (aleyhisselm) inip durumu anlattm. Yine; Dn, biraz daha hafifletmesini dile dedi. Bunun zerine ona; Rabbime ok mnctta bulunduum iin artk utanyorum dedim buyurdular. Allah tel bylece sevgili Peygamberimizin ektii skntlarla yaralanan mbrek kalbini, tesell eyledi. Hibir mahlkuna vermedii, kim129

senin bilemiyecei, anlayamayaca nmetleri, Ona ihsn eyledi. lemlerin efendisi, sonra bir anda Kudse ve oradan Mekke-i mkerremeye, mm-i Hninin evine geldiler. Yatt yer henz soumam, leendeki abdest suyunun hareketi durmam idi. Darda dolaan mmi Hni uyuklam, bir eyden haberi olmamt. Peygamber efendimiz, Kudsten Mekkeye gelirken, Kureyin kervanna rastlad. Kervandaki bir deve rkt, ykld. Reslullah Efendimiz, sabah olunca, Kbe yanna gidip mrcn anlatt. Kfirler; Muhammed akln karm, iyice saptm diye alay ettiler. Mslman olmaa niyetli olanlar da tereddte dtler. Mriklerden bzlar sevinerek, Eb Bekrin evine geldiler. nk onun akll, tecrbeli, hesapl bir tccr olduunu gyet iyi biliyorlard. Kapya knca; Ey Eb Bekr! Sen ok kere Kudse gidip geldin. yi bilirsin. Mekkeden Kudse gidip gelmek, ne kadar zaman srer? diye sordular. Hazreti Eb Bekr; yi biliyorum. Bir aydan fazla dedi. Bu sze sevinen kfir grhu; Akll, tecrbeli adamn sz byle olur dediler. Glp, alay ederek ve Hazreti Eb Bekrin de kendileri gibi dneceini umarak; Senin efendin, Kudse bir gecede gidip geldiini sylyor, artk iyice saptt dediler. Hazreti Eb Bekre sevgi, sayg gsterip bel baladlar. Hazreti Eb Bekr, Reslullah efendimizin mbrek adn iitince; Eer O syledi ise dorudur. Bir anda gidip geldiine ben de inandm deyip ieri girdi. Kfirler aknlk iinde; Vay canna, Muhammed ne yaman byc imi. Eb Bekre sihir yapm diyerek geri dndler. Hazreti Eb Bekr, hemen Reslullah efendimizin yanna geldi. Byk kalabalk arasnda, yksek sesle; Y Reslallah! Mrcnz mbrek olsun! Bizleri, senin gibi byk Peygambere hizmeti yapmakla ereflendirdii ve mbrek yzn grmekle, kalbleri alan, rhlar eken tatl szlerini iitmekle nmetlendirdii iin Allah telya sonsuz krler ederim. Y Reslallah! Senin her szn dorudur. nandm. Canm sana fed olsun! dedi. Hazreti Eb Bekrin szleri kfirleri artt. Diyecek ey bulamayp daldlar. pheye den, mn zayf birka kiinin de Sddk kalbine kuvvet verdi. Reslullah efendimiz o gn, Eb Bekre S dedi. Bu ad almakla, derecesi bir kat daha ykseldi. Bu hle ok kzan kfirler, mminlerin kuvvetli mnna, Peygamberimizin her szne hemen inanmalarna, onun evresinde pervne gibi dnmelerine dayanamadlar. Reslullah efendimizi mahcup ve malb etmek iin, imtihn etmeye baladlar.
130

Y Muhammed! Kudse gittim diyorsun. Syle bakalm, mescidin ka kaps, ka penceresi var? gibi sorular sordular. Reslullah efendimiz hepsine birer birer cevap verdiler. Efendimiz cevap verirken, Hazreti Eb Bekr; yledir y Reslullah derdi. Hlbuki, Reslullah efendimiz edebinden, haysndan karsndakinin yzne bile bakmazd. Buyurdu ki; Mescid-i Aksda etrfma bakmamtm. Sorduklarn grmemi tim. O anda, Cebril (aleyhisselm) Mescid-i Aksy gzmn nne ge tirdi. Pencerelerini grp sayyor ve sorularna, hemen cevap veriyor dum Reslullah efendimiz, yolda develi yolcular grdn syledi. nallah aramba gn gelirler buyurdu. aramba gn gne batarken, kervan Mekkeye ulat. Kervandakilere sorduklarnda frtna eser gibi olduunu ve bir devenin ykldn sylediler. Bu hl mminlerin mnn kuvvetlendirdi. Kfirlerin dmanl da gittike artt. Hicretten bir yl nce, Receb aynn 27sinde Cma gecesi vuk bulan bu mcizeye Mrc denir. Reslullah, Mrca rh ve bedeni ile uyank bir hlde kt. Mrc gecesinde Ona nice ilhi hakiktler gsterildi ve be vakit namaz bu gecede farz klnd. Ayrca Bekara sresinin son iki yeti kermesi ihsn edildi. Mrc; Kurn- kermde, sr ve Necm sresi ile bz hdis-i erflerde bildirilmektedir. Sevgili Peygamberimiz Mrcdan sonra Eshbna Cenneti anlatrken buyurdular ki: Y Eb Bekr! Senin kkn grdm. Kzl altndan idi. Senin iin hazrlanan nmetleri mhede ettim. Hazreti Eb Bekr de; O kk ve kkn shibi sana fed olsun y Reslullah dedi. Efendimiz, Hazreti mere dnerek; Y mer! Senin kkn grdm. Ykuttan idi. O kkte ok hriler var idi. Fakat ieri girmedim. Senin gayretini dn dm. buyurdular. Hazreti mer, ok alad. Gz yalar arasnda; Anambabam canm sana fed olsun y Reslullah! Senden de gayret, kskanmak Y Osman! olur mu dedi. Daha sonra Hazreti Osmana buyurdular ki: Y Seni her gkte grdm. Cennette kkn grp seni dndm. Hazreti Aliye buyurdular ki: Y Ali! Senin sretini drdnc semda grdm. Cebrile sal ettim. Dedi ki Y Reslullah! Melekler Hazreti Aliyi grmee k oldular. Hak tel, onun sretinde bir melek yaratt. Drdnc gkte durur, melekler onu ziyret eder, bereketlenirler. Sonra senin k kne girdim. Bir aatan bir yemi kokladm. Ondan bir hri kt, yzne perde ekti. Sen kimsin ve kiminsin? dedim. Amcan olu Ali iin yara tldm y Reslallah! dedi. Mrc gecesinin sabahnda Cebril aleyhisselm gelerek Reslullah efendimize be vakit namaz, vakitlerinde imm olarak kldrd. Hads-i
131

erfde buyruldu ki: Cebril (aleyhisselm) Kbe kaps yannda iki gn bana imm oldu. kimiz, fecr doarken sabah namazn, gne tepeden ayrlrken leyi, her eyin glgesi kendi boyu kadar olunca ikindiyi, g ne batarken (st kenar kaybolunca) akam ve afak kararnca yatsy kldk. kinci gn de, sabah namazn hava aydnlannca, leyi her e yin glgesi kendi boyunun iki kat olunca, ikindiyi bundan hemen sonra, akam oru bozulduu zaman, yatsy gecenin te biri olunca kldk. Sonra; Y Muhammed! Senin ve gemi peygamberlerin namaz vakitle ri budur. mmetin, be vakit namazn her birini, bu kldmz iki vaktin a r a s n d a k l s n l a r dedi. Namaz vakitleri bylece bildirildikten sonra, Habeistana da haber gnderilerek be vakit namaz klmalar ve farz olduundan tibren klmaya baladklar vakte kadar olan namazlarn kaz etmeleri bildirildi.

Ey ceml-i nr-i em-i evliy Elmeded ey maden-i nr-i Hud Hk-i py-i tty-y asfiy Elmeded ey maden-i nr-i Hud. Kimse sensiz bulamaz Hakka vusl Feyz-i ltfunla olur merd-i kabl Rahmeten lil lemnsin y resl Elmeded ey maden-i nr-i Hud Eyledim b-had crm ile cerm Oldum ehs- hev ile nedm Eyle isynm efat y Kerm Elmeded ey maden-i nr-i Hud Ey kerem-kn- Resl-i Kibriy Kemterindir bu Selm pr-hat Derghndan iltic eyler at Elmeded ey maden-i nr-i Hud YAVUZ SULTAN SELM (SELM)

132

HCRET
Sevgili Peygamberimiz her sene, Kbeyi ziyrete gelen kableleri dne dvet ediyor, onlarn Cehennem ateinden kurtulup ebed sadete kavumalar iin alyor ve her trl hakrete aldrmadan, peygamberlik vazifesini yerine getirmeye devm ediyordu. Kablelerin konak yerlerinde duruyor, gelenlere; Allah telnn, peygamberlik vazifesini yerine getirinceye kadar beni barndracak ve bana yardm edecek kim var? (Bylece) kendisine Cen net verilsin buyuruyor, fakat ne barndracak ve ne de yardm edecek bir kimse bulunmuyordu. Peygamberliinin on birinci senesi idi. Panayrda, Kbeyi ziyret iin gelen Medne halkndan bir toplulukla karlat. Onlara; Sizler kimlersi niz? diye sorunca, Medneli ve Hazrec kablesinden olduklarn sylediler. Peygamberimizin dedesi Abdlmuttalibin annesi Selm Htun da, Hazrec kablesinin Necranoullar koluna mensupdu. Peygamberimiz, Hazrecli bu alt kii ile bir mddet oturup, onlara brhim sresinin 35-52. yet-i kermelerini okudu ve slmiyeti anlatt. Bu dne girmeleri iin dvette bulundu. Kablesinin byklerinden ve Mednede yaayan Yahudilerden, yaknda bir peygamberin geleceini duyan bu insanlar, Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem kendilerini dne arnca, birbirlerine baktlar. Sonra; Yahudilerin haber verdii, ite bu peygamberdir! diye aralarnda konutular. Mednede teden beri Evs ve Hazrec kableleri, Yahudilere dman idiler, frsat bulduka birbirlerine saldrrlard. Yahudilerden nce mslman olup, slmiyetle ereflenirlerse, onlara glip geleceklerine ve Medneden karacaklarna inanyorlard. Bu sebeple hemen Reslullahn huzrunda Kelime-i ehdet getirerek mslman oldular. Peygamber efendimize de; Y Reslallah! Biz, kavmimizi, Yahudilere kar savar hlde brakmtk. md edilir ki, Allah tel, Onlar da zt- liniz syesinde mn etmekle ereflendirir. Biz, dner dnmez onlar ve kavmimizi senin peygamberliini kabl etmeye dvet edeceiz. Bu dinden kabl ettiimiz eyleri onlara da anlatacaz. Eer Allah tel onlar bu din zerinde toplayp birletirirse, senden daha azz ve erefli kimse olmaz dediler.
133

Bu alt kii gerekten inanm, Allah telnn Peygamberimize tebli ettiklerini kabl ve tasdik etmilerdi. Yurtlarna dnmek iin, Peygamberimizden izin alp ayrldlar. Yeni mslman olan bu alt kii; Ukbe bin mir, Esad bin Zrre, Avf bin Hris, Rfi bin Mlik, Kutbe bin mir, Cbir bin Abdullah radyallah anhm idiler. Birinci Akabe bat ve Mednede doan gne Mslman olan alt kii Medneye kavimlerinin yanna dnnce, hemen slmiyetten ve Peygamberimizden anlatmaya; halk, slm dnine girmeleri iin dvete baladlar. Bunda o kadar ileri gittiler ki; Mednede, iinde Peygamberimizin ve slmiyetin konuulmad bir ev kalmad. Bylece slmiyet, Hazrec kablesi arasnda yayld gibi, Evs kablesinden bz kimseler de mslman oldular. Akabedeki bu grmeden sonra, ertesi sene Esad bin Zrre ve slmiyeti kabl eden on iki arkada, hac mevsiminde Mekkeye geldiler. O sene, mrikler, mslmanlara her senekinden daha fazla ez ve cefda bulunuyorlard. Reslullah efendimizi devaml tkib ediyorlar, Onunla konuan herkese ikence yapyorlard. Bunu renen Medneliler, Peygamberimizle gece vakti Akabede grmek zere sz aldlar. Gece olunca bulutular. Ballklarn arzedip, btn emir ve isteklerine teslm olacaklarna sz vererek, bat ettiler. Bu szlemede; Allah telya ortak komayacaklarna, zin yapmayacaklarna, hrszlk etmeyeceklerine, iftirdan kanacaklarna, ayplanmak ve rzk korkusuyla ocuklarn ldrmeyeceklerine dir taahhdde bulundular. kisi Evs kablesine, dierleri de Hazrec kablesine mensub olan bu 12 kiinin reisi Esad bin Zrre idi. Sevgili Peygamberimiz, bu on iki kiiyi kablelerine temsilci yapt. Bunlar, kablelerine slmiyeti anlatp, onlar adna Reslullah efendimize kar kefl olacaklard. Esad bin Zrre de, hepsi adna temsilci tyin edilmiti. lk Akabe batnda bulunanlar; Mlik bin Neccr oullarndan Esad bin Zrre, Avf bin Hris, Muaz bin Hris, Zreyk bin mir oullarndan Rfi bin Mlik, Zekvn bin Abdikays, Ganm bin Avf oullarndan Ubbe bin Smit, Gusayna oullarndan Yezd bin Salebe, Acln bin Zeyd oullarndan Abbs bin Ubde, Harm bin Kab oullarndan Ukbe bin mir, Sevd bin Ganm oullarndan Kutbe bin mir, Abdlehel bin Cem oullarndan Ebl-Heysem Mlik bin Teyyihn ve Amr bin Avf oullarndan veym bin Side idi. Bu szlemeden sonra, Medneye dnen Hazreti Esad ve arkadalar, kablelerine gece-gndz slmiyeti anlatarak hak dne dvet ettiler. Bu d134

vet netcesinde, slmiyet, Mednede sratle yaylmaya balad. yle ki, daha nce birbirine dman olan Evs ve Hazrec kableleri bir araya gelmi, slmiyeti daha iyi renebilmek iin Reslullah efendimizden bir muallim istemilerdi. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem de, Kurn- kermi ve slmiyeti retmek iin, Mekkedeki Eshbndan Hazreti Musab bin Umeyri hoca olarak Medneye gnderdi. Hazreti Musab, Hazreti Esadn evinde kald. Onunla birlikte ev ev dolaarak herkese slmiyeti duyurdular. Reslullahn sevgisini ve Onu, btn dmanlarndan korumak iin canla bala alacaklarna sz vermelerini istediler. Onlar, Reslullah ile yaplacak bata hazrladlar. Esad bin Zrre hazretlerinin kable reisi de Sad bin Muaz olup, onunla akrab idiler. O zaman Araplar arasnda akrbaya kar hakretten kanmak det olduu iin, daha mn etmemi olan Sad bin Muaz, Esad bin Zrre hazretlerinin evine gidip bu ii engellemeye almad. Kendisi bir kable reisi olarak buna el koymak istemiyordu. Bu maksadla kablesinin ileri gelenlerinden seyd bin Hudayra; Mahallemize git, gelen u kiiyi gr, ne yapacaksan yap. Esad benim teyzemin olu olmasayd, bunu sana havle etmezdim dedi. Bunun zerine seyd bin Hudayr, mzran alp, Hazreti Musab bin Umeyrin bulunduu eve gitti. Oraya varnca hiddetle konumaya balad. Bize niin geldiniz? nsanlar aldatyorsunuz! Haytnzdan olmak istemiyorsanz, buradan derhal ayrln dedi. Onun bu kzgn hlini gren Musab bin Umeyr; Hele biraz otur, szmz dinle! Maksadmz anla, beenirsen kabl edersin. Yoksa engel olursun... diyerek, gyet yumuak ve nzik cevap verdi. seyd skinleip; Doru syledin dedi ve mzran yere saplayarak oturdu. Hazreti Musabn tatl konumas ile insann kalbine ileyen szlerini ve ho sesiyle okuduu Kurn- kerm yetlerini dinledi. Kendinden geip; Bu ne gzel ey! diye sylendi. Sonra; Bu dne girmek iin ne yapmak lzmdr? dedi. Anlattlar ve seyd bin Hudayr Kelime-i ehdet syleyerek mslman oldu. Sevincinden yerinde duramayan Hazreti seyd; Ben gidip size birini gndereyim. Eer o mslman olursa, Mednede onun kavminden mn etmedik hi kimse kalmaz... diyerek sratle kalkp gitti. Doruca Sad bin Muazn yanna vard. Saad bin Muaz, onu grnce; Yemn ederim ki, seyd buradan gittii yzle gelmiyor dedi. Sonra da; Ne yaptn y seyd? diye sordu. Hazreti seyd bin Hudayr, Sad bin Muazn mslman olmasn ok arzu ettiinden; O kiiyle (Musab bin meyr ile) konutum, onlarn bir fenln grmedim. Yalnz;
135

duyduk ki, Ben Hrise oullar, teyzeolun Esadn byle bir kimseyi evinde barndrmasndan kukulanarak, onu ldrmek iin harekete gemiler dedi. Bu szler, Sad bin Muaza ok dokundu. nk birka sene nce yaplan bir savata, Ben Hrise oullarn yenip, Haybere snmaya mecbur etmilerdi. Bir sene sonra da affedip, memleketlerine dnmelerine izin vermilerdi. Buna ramen onlarn byle bir tavr taknmalar dncesi, Sad bin Muaz ok kzdrmt. Hlbuki, aslnda byle bir durum yoktu. seyd bin Hudayr, bu hleye bavurarak, Sad bin Muazn teyzesine ve olu Esad bin Zrreye dolaysyla Musab bin Umeyre zarar vermesini nlemek istemiti. Bylece, onlarn tarafna gemesine ve nihyet mslman olmasna zemn hazrlad. Sad bin Muaz, seyd bin Hudayrn bu szleri zerine yerinden frlayp, Hazreti Esad bin Zrrenin yanna gitti. Oraya varnca, Esad ile Musab bin meyrin son derece huzr ve skn ierisinde oturup, sohbet ettiklerini grd. Yanlarna yaklap; Ey Esad! Aramzda akrbalk olmasayd, sen bunlar yapamazdn...dedi. Bu szlere Hazreti Musab bin Umeyr cevap vererek; Ey Sad! Biraz dur, otur ve bizi dinle; anla szlerimiz houna giderse ne l, yok beenmezsen, bunu sana teklif etmeyiz. Sen de kalkp gidersin! dedi. Sad bin Muaz, bu mlyim ve tatl szler karsnda skinleip, bir kenara oturdu ve onlar dinlemeye balad. Musab bin Umeyr hazretleri, Sad bin Muaza nce slmiyeti anlatt. slmiyetin esaslarn aklad. Sonra tatl ve gzel sesiyle Kurn- kermden bir mikdar okudu. Okuduka, Sad bin Muazn hli deiiyor, kendinden geiyordu. Kurn- kermin esiz belgat karsnda kalbi yumuad ve byk bir tesir altnda kald. Kendini tutamayp; Siz bu dne girmek iin ne yapyorsunuz? dedi. Musab bin Umeyr, hemen Kelime-i ehdeti retti. O da; Ehed en l ilhe illallah ve ehed enne Muhammeden abdh ve reslh diyerek mslman oldu. Sad bin Muaz mslman olmaktan duyduu huzr ve sevinden yerinde duramyordu. Derhal evine gidip, rendii gibi gusl abdesti ald. Sonra kavminin toplanmasn istedi. seyd bin Hudayr yanna alp, halkn bulunduu yere vard. Abdlehel oullarna hitben; Ey Abdlehel oullar! Siz beni nasl tanrsnz? dedi. Onlar hep bir azdan; Sen bizim resimiz ve bymzsn, biz sana tbiyiz! diye cevap verdiler. Sad bin Muaz, onlarn bu szleri zerine; O hlde hepinize haber veriyorum. Ben mslman olmakla ereflendim. Sizin de Allah telya ve
136

Onun Reslne mn etmenizi istiyorum. Eer mn etmezseniz, sizin hi birinizle konuup grmeyeceim!... dedi. Abdlehel oullar, reisleri Sad bin Muazn mslman olduunu ve kendilerini de slma dvet ettiini duyar duymaz, hep birlikte mslman oldular. O gn akama kadar Medne semlarn Kelime-i ehdet ve tekbir sadlaryla nlattlar. Bu hdiseden ksa bir mddet sonra, btn Medne halk, Evs ve Hazrec kableleri slmiyeti kabl ettiler. Her ev slm nruyla aydnland. Sad bin Muaz ve seyd bin Hudayr, kablelerine it btn putlar krdlar. Bu durum sevgili Peygamberimize sallallah aleyhi ve sellem bildirilince, ok memnun oldular. Mekkeli mslmanlar sevin iinde idiler. Bu sebeple o seneye (m.621) senet-s-srr (sevin yl) denildi. kinci Akabe bat Reslullah efendimize, peygamberlik vazifesi tebli edileli 13 sene olmutu. Mekkeli mriklerin, mslmanlara zulm son haddine varm ve dayanlmaz bir hl almt. Mednede ise, Esad bin Zrre ile Musab bin Umeyrin hizmetleri syesinde, Evs ve Hazrecliler; mslmanlara kucak aacak, onlar barlarna basp urunda her fedkarl yapacak ak ve evkin iindeydiler. Reslullah efendimizin de bir an nce Medneyi teriflerini arzuluyorlar; Onun urunda, mallarn ve canlarn esirgemeyeceklerine dir sz veriyorlard. Hac mevsimi gelmiti. Musab bin Umeyr ile berber, Medneli 73 erkek ve 2 kadn mslman, Mekkeye geldiler. Hacdan sonra, hepsi yine Akabede Peygamberimiz ile bulutular. Esad bin Zrre ve 12 temsilci, kableleri adna Peygamberimizin Medneye hicret etmelerini ric ve teklif ettiler. Reslullah efendimiz onlara Kurn- kermden bz yet-i kermeleri okuduktan sonra; kendi canlarn, oluk ve ocuklarn nasl koruyup gzetirlerse, Onu da yle koruyacaklarn temin etmek zere onlardan kesin sz istedi. Henz mslman olmayan Reslullah efendimizin amcas Hazreti Abbs da orada bulunuyordu. Bat iin gelen bu toplulua yle hitb etti; Ey Medneliler! Bu, kardeimin oludur. nsanlar iinde en ok sevdiim de Odur. Eer, Onu tasdik edip, Allahtan getirdiklerine de inanyor ve berberinizde alp gtrmek istiyorsanz, beni tatmin edecek salam bir sz vermeniz lzmdr. Bildiiniz gibi, Muhammed aleyhisselm bizdendir. Biz, Onu, Ona inanmyan kimselerden koruduk. O, bizim aramzda izzet ve erefiyle korunmu olarak yaamaktadr. O, btn bunlara ramen, herkesten yz evirmi, size katlp, sizinle berber gitmeye karar vermitir. Eer siz, btn
137

Arap kableleri birleip zerinize hcm ettiinde, onlara kar koyacak kadar sava gcne shipseniz bu ie giriiniz. Bu hussu da aranzda iyice grp konuunuz, sonradan ayrla dmeyiniz. Verdiiniz szde durup, Onu dmanlarndan koruyabilecek misiniz? Bunu lykyla yapabilirseniz ne l. Yok, Mekkeden ktktan sonra Onu yalnz brakacaksanz, imdiden vazgeiniz ki, yurdunda erefiyle korunmu olarak yaasn. Hazreti Abbsn bu konumasna Medneli mslmanlar zldler. Sanki, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimizi memleketlerine gtrdklerinde, Onu mriklere kar koruyamayacak, sknca terk edeceklermi gibi bir szle karlamlard. Medneli sahblerden Esad bin Zrre hazretleri, peygamber efendimize dnerek; Y Reslallah! zin verirseniz birka szm vardr. Onu Hazretinize arz edeyim dedi. Fahr-i kint efendimiz izin verince, Hazreti Esad; Anam-babam sana fed olsun y Reslallah! Her dvetin yumuak veya sert bir yolu, usl vardr. imdi siz, bizi yle bir eye dvet ediyorsunuz ki, onu insanlarn kabl etmesi gyet zordur. Zr insanlarn teden beri tapnageldikleri putlar brakp, slm kabl etmesi ok gtr. Buna raman biz, slm btn kalbimizle kabl ettik. Bir de mrik olan akrablarmzla alkay kesmeyi emrettiniz, ihls ile onu da kabl ettik. Bilirsiniz ki bunu da kabl ok zordur. Amcalarnn bile dman kesilip muhfaza etmedii yksek ztnza kucak ap, bu erefli vazifeyi zerimize vcib ve lzm bildik. Hepimiz bu szlerimizde mutbkz. Dilimizle ne sylyorsak kalbimizle onu tasdik ediyoruz. Kendi oluk ocuumuzu nasl muhfaza ediyorsak, mbrek vcdunuzu da, kanmzn son damlasna kadar, koruyacamza yemn ediyoruz. Eer bu ahdimizi bozarsak, Allah telya verdiimiz szde durmayp akler zmresine dhil olalm. Y Reslallah! Biz bu szmzde sdkz. Allah tel muvaffak eylesin dedi. Sonra da; Y Reslallah! Bizden kendiniz iin istediiniz temint alp, art koabilirsiniz diye devm etti. Peygamber efendimiz onlar slmiyete tevik etti. Kurn- kerm okudu. Sonra buyurdu ki: Sizden Rabbim iin olan artm, Allah telya ibdet etmeniz ve hibir eyi Ona ortak komamanz; kendim ve Eshbm iin olan artm, bizi barndrmanz, bana ve Eshbma yardmc olmanz, kendinizi savunduunuz, koruduunuz eylerden bizleri de korumanzdr. Ber bin Marr; Seni hak din ve kitap ile peygamber gnderen Allah telya and olsun ki; oluk-ocuklarmz savunup, koruduumuz gibi seni de koruyacaz! Bizimle batla y Reslallah dedi. Medneli mslmanlardan Abbs bin Ubde, Peygamber efendimizle yaplan anlamay pekitirmek iin, arkadalarna; Ey Hazrecliler! Muhammed aleyhisselm niin kabl ettiinizi biliyor musunuz? dedi. Onlar da; Evet
138

cevbn verdiler. Bunun zerine; Siz Onu, hem sulh, hem de sava zamanlar iin kabl edip, Ona tbi oluyorsunuz. Eer, mallarnza bir zarar gelince, akrab ve yaknlarnz helk olunca, Peygamberimizi yalnz ve yardmsz brakacaksanz, bunu imdiden yapnz. Vallahi, eer byle bir ey yaparsanz dnyda ve hrette helk olursunuz! Eer dvet ettii eyde, mallarnzn gitmesine ve yakn akrablarnzn ldrlmesine ramen, Ona vef etmeyi aklnz kesiyorsa, tutunuz. Vallahi bu, dnynz ve hretiniz iin hayrldr deyince, arkadalar; Biz Peygamberimizden, mallarmz ziyn olsa da, yaknlarmz ldrlse de vazgemeyiz. Ondan hibir zaman ayrlmayz. lmek var, dnmek yok! dediler. Sonra Peygamber efendimize dnerek; Y Reslallah! Biz bu ahdimizi yerine getirirsek, bize ne vardr? diye sordular. Sevgili Peygamberimiz o zaman; Allah telnn rz olmas ve Cennet var! buyurdular. A Bunlardan her biri kavminin temsilcileri, vekilleri olarak sz verdiler. lk nce Hazreti Esad bin Zrre; Ben Allah telya ve Onun Reslne verdiim sz yerine getirmek, canmla ve malmla Ona yardm hussundaki vdimi gerekletirmek zere bat ediyorum diyerek msfeha etti. Arkasndan her biri bu ekilde bat tamamlayp; Allah telnn ve Reslnn dvetini kabl ettik, dinledik ve boyun edik diyerek memnniyetlerini ve teslmiyetlerini arz ettiler. Bylece, Reslullahn urunda canlarn ve mallarn ekinmeden ortaya koydular. Kadnlar ile bat, sdece sz ile yaplmt. Allah telya hi birSevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem; A eyi ortak komamak, hrszlk, iftir ve zin etmemek, ocuklarn ldrmemek, yalan sylememek, hayrl ilere muhlefette bulunmamak... hususlarnda onlardan sz aldlar Mednelilerin, Peygamber efendimize bat ettii srada, Akabe tepesinden bir ses; Ey Minda konaklayanlar! Peygamber ile Medneli mslmanlar sizlerle savamak zere anlatlar diye bard. Peygamberimiz, bu ses iin; Bu, Akabenin eytandr dedikten sonra, seslenene de; Ey Allah telnn dman! Senin de hakkndan gelirim buyurdular. Bat eden Mednelilere de; Siz hemen konak yerlerinize dnn buyurdular. Abbs bin Ubde; Y Reslallah! Yemn ederim ki, istediin takdirde, yarn sabah, Minda bulunan kfirlerin zerine yrr onlarn hepsini kltan geiririz dedi. Peygamber efendimiz memnun oldular, fakat; Bize, henz bu ekilde hareket etmemiz emrolunmad. imdilik yerlerinize dnnz buyurdular. mm- Nesnin, Abdullah ibni Abbsdan rivyetine gre; Ensrdan Akabe batnda bulunanlar, Reslullahn yanna gelmekle muhcirlerden olmulardr.
139

Hicret Son Akabe batyla Medne; mslmanlara, huzr bulacaklar ve snacaklar bir yer olmutu. kinci Akabe batn duyan Mekkeli mriklerin tutumlar, ok iddetli ve pek tehlikeli bir hl almt. Mslmanlar iin Mekkede kalmak tahamml edilemeyecek derecede idi. Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve selleme durumlarn arz ederek, hicret iin msaade istediler. Bir gn, sevgili Peygamberimiz, sevinli bir hlde Eshb- kirmn yanna gedir. Oralip; Sizin hicret edeceiniz yer bana bildirildi. Oras Yesrib (Medne)d ya hicret ediniz ve O Orada mslman kardelerinizle birlein. Allah tel onlar size karde yapt. Yesribi (Medneyi) size emniyet ve huzr bulacanz bir yurt kld buyurdu. Reslullah efendimizin izni ve tavsiyesi zerine mslmanlar, Medneye birbiri ardnca blk blk hicret etmeye baladlar. Peygamber efendimiz, hicret edenlere son derece ihtiyatl ve tedbirli davranmalarn sk skya tenbih ediyordu. Mslmanlar, mriklerin dikkatini ekmemek iin kk kfileler hlinde yola kyor ve mmkn mertebe gizli hareket ediyorlard. Medneye lk hicret eden Eb Seleme, mriklerden ok eziyet grmt. Neden sonra iin farkna varan mrikler hicret iin yola kan mslmanlardan, grebildiklerini yoldan evirmeye, kadnlar kocalarndan ayrmaya, gc yettiklerini hapse atmaya baladlar ve eitli ceflara tbi tuttular. Onlar dinlerinden dndrmek iin her trl eziyeti yaptlar. Fakat bir i harbin patlak vermesinden korktuklar iin, ldrmeye cesret edemediler. Mslmanlar ise, buna ramen her frsat deerlendirerek Medne yollarna dtler. Hazreti mer de, bir gn klcn kuand. Yanna oklarn ve mzran alp herkesin nnde Kbeyi yedi defa tavf etti. Oradaki mriklere, yksek sesle unlar syledi: te ben de dnimi korumak iin Allah telnn yolunda hicret ediyorum. Karsn dul, ocuklarn yetim brakmak, anasn alatmak isteyen varsa u vdinin arkasnda nme ksn!... Bylece Hazreti mer ile yirmi kadar mslman, gpegndz, ekinmeden Medneye doru yola ktlar. Onun korkusundan bu kfileye hi kimse dokunamad. Artk glerin arkas kesilmiyor, Eshb- kirm blk blk Medneye ulayordu. Bu arada Hazreti Eb Bekr de hicret iin izin istedi. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz; Sabreyle. mdim odur ki; Allah tel bana da izin verir. Berber hicret ederiz buyurdu. Hazreti Eb Bekr; Anam-babam sana fed olsun! Byle ihtiml var mdr? diye sorunca, Peygamberimiz; Evet vardr buyurarak sevindirdiler.
140

Hazreti Eb Bekr sekiz yz dirhem vererek iki deve satn ald ve o gn beklemeye balad. Artk Mekkede; sevgili Peygamberimiz ile Hazreti Eb Bekr, Hazreti Ali, fakirler, hastalar, ihtiyrlar ve mriklerin hapse att mminler kalmt. Dier taraftan Medneliler (Ensr), hicret eden Mekkelileri (Muhcirleri) ok iyi karlayp, misfir ettiler. Aralarnda kuvvetli bir birlik meydana geldi. Reslullahn da hicret edip mslmanlarn bana geecei ihtimliyle, Mekkeli mrikler tela kaplmlard. Mhim ileri grmek iin bir araya geldikleri Dr-n-Nedvede toplandlar, ne yapacaklarn konumaya baladlar. eytan, eyh-i Necd klnda yni ihtiyr bir Necdli eklinde mriklerin yanna geldi. Konumalarn dinledi. eitli teklifler ne srld. Fakat hi biri beenilmedi. Sonra eytan sze kart ve; Dndklerinizin hi biri re olamaz. nk Ondaki gler yz ve tatl dil her tedbiri bozar. Baka re dnnz diyerek fikrini syledi. Kureyin reisi olan Eb Cehl; Her kableden kuvvetli bir kimse seelim. Ellerinde kllar ile Muhammedin zerine saldrsnlar. Kl vurup kann dksnler. Kimin ldrd belli olmasn. Bylece mecbren diyete rz olurlar. Biz de diyetini verir, skntdan kurtuluruz dedi. eytan da, bu fikri beendi ve harretle tevik ve tavsiye etti. Mrikler bu hazrlk iindeyken Allah tel, Reslne hicret emri verdi. Cebril aleyhisselm gelerek, mriklerin kararn ve o gece yatanda yatmamasn bildirdi. Sevgili Peygamberimiz Hazreti Aliye kendi yatanda yatmasn, brakt emnetleri shiplerine vermesini syleyerek; Bu gece yatamda yat uyu, u hrkam da zerine rt! Korkma, sana hibir zarar gelmez buyurdu. Hazreti Ali, Peygamber efendimizin emr ettii ekilde yatt. Habbullahn yerine hi korkmadan kendi nefsini fed etmeye hazrd. Hicret gecesi kfirler, Reslullah efendimizin sadethnelerinin etrfn sarmlard. Peygamber efendimiz mbrek evlerinden ktlar. Ysn-i erf sresinin bandan on yet-i kermeyi okudular ve bir avu toprak alp kfirlerin bana satlar. Her kimin bana bu topraktan demise, hepsinin Bedr gazsnda ldrld rivyet edilmitir. Reslullah efendimiz shhat ve selmetle aralarndan geip, Hazreti Eb Bekrin evine ulat. Mriklerden hi biri Onu grememiti. Bir mddet sonra mriklerin yanna biri gelip; Burada ne bekliyorsunuz? diye sorunca; Muhammedin evden kmasn diye cevap verdiler. O gelen; Yemn ederim ki, Muhammed aranzdan geip gitti, banza da toprak sat dedi. Mrikler, ellerini balarna gtrdler. Hakkaten, ba141

larnda toprak buldular. Derhl kapya hcum edip ieri girdiler. Hazreti Aliyi, Resl aleyhisselmn yatanda grnce, Resl-i ekremin nerede olduunu sordular. Hazreti Ali; Bilmem! Beni, Onun muhfazasna memur mu ettiniz? dedi. Bunun zerine Hazreti Aliyi tartakladlar. Kbenin yannda bir mddet hapsedip sonra braktlar. Kfirler, Reslullah efendimizi bulmak iin darya kp aramaya baladlar. nce Hazreti Eb Bekrin evine giderek, Hazreti Eb Bekrin kz Esmya sordular. Cevap vermeyince ddler. Her yeri aramalarna ramen, bulamadlar ve lgna dndler. En azllar olan Eb Cehl, Mekke ve civrnda tellllar bartarak, sevgili peygamberimizi ve Hazreti Eb Bekri bulup getirenlere ve yerlerini bildireceklere 100 deve vereceini vaat etti. Onun bu vaadini duyan ve mala tamh eden bz kimseler silhlanp, atlarna binerek aramaya koyuldular. Reslullah efendimiz, Hazreti Eb Bekrin evini terif edip; Hicret etmeme izin verildi buyurunca, Hazreti Eb Bekr-i Sddk heyecanla; Mbrek ayanzn tozuna yzm sreyim y Reslallah!... Ben de berber miyim? diye sorunca, Efendimiz; Evet... buyurdular. Hazreti Sddk, sevincinden alad. Gzyalar arasnda; Anam-babam, canm sana fed olsun y Reslallah! Develer hazr. Hangisini murd ederseniz onu kabl buyurunuz dedi. lemlerin sultn; Benim olmayan deveye binmem. (Ancak) parasyla alrm buyurdular. Bu kesin emir karsnda mecbur kalan Hazreti Sddk, devenin fiyatn syledi. Hazreti Eb Bekr, Abdullah bin reykt isminde, klavuzluu ile mehr olan zt arp, yol gstermesi iin cretle tuttu ve develeri gn sonra Sevr dandaki maaraya getirmesini emretti. Safer aynn 27sinde Perembe gn, Peygamber efendimiz ve Eb Bekr-i Sddk yanlarna bir mikdar yiyecek alarak yola ktlar. Hazreti Eb Bekr, Reslullahn evresinde, bzan sola, bzan saa, ne, arkaya gidiyordu. Peygamberimiz niin byle yaptn sorunca; Etraftan gelecek bir tehlikeyi nlemek iin. Eer bir zarar gelirse nce bana gelsin. Canm yksek ztnza fed olsun y Reslallah! dedi. Ya Eb Bekr! Bama gelecek bir Server-i lem efendimiz buyurdular ki: Y musbetin, benim yerime, senin bana gelmi olmasn ister misin? Hazreti Sddk; Evet y Reslallah! Seni hak dinle, hak peygamber olarak gnderen Allah telya yemn ederim ki, gelecek bir musbetin, senin yerine, benim bama gelmesini isterim dedi. Sevgili Peygamberimizin nlini dar olduundan, yolda paraland ve mbrek ayaklar yaraland, yryecek hali kalmamt. Glkle daa kp maaraya ulatlar. Kap nne geldiklerinde, Hazreti Eb Bekr; Allah iin
142

y Reslallah, ieri girmeyin! Ben gireyim, orada zararl bir ey varsa, bana gelsin, mbrek ztnza bir keder, bir elem demesin dedi ve ieri girdi. eriyi sprp temizledi. Sanda, solunda irili ufakl bir ok delikler vard. Hrkasn paralayp, delikleri kapad, fakat biri ak kald. Onu da kesi ile kapayp, Reslullah ieri dvet eyledi. Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem ieri girdi ve mbrek ban Eb Bekrin kucana koyup uyudu. O zaman, Hazreti Sddkin ayan ylan soktu. Reslullahn uyanmamas iin sabredip, hi hareket etmeNe oldu y di. Fakat gzya Reslullahn mbrek yzne damlaynca; N Eb Bekr? buyurdular. Hazreti Eb Bekr; Ayam ile kapattm delikten bir ylan ayam soktu dedi. Reslullah efendimiz, Eb Bekrin yarasna, iyi olmas iin mbrek aznn yandan srnce, acs hemen dindi, if buldu. Reslullah efendimiz sallallah aleyhi ve sellem ve Eb Bekr-i Sddk ierde iken, mrikler, iz tkib ede ede maarann nne geldiler. Azn bir rmcein rdn ve iki gvercinin de yuva yaptn grdler. z src Krz bin Alkame; te burada iz kesildi dedi. Kfirler; Eer, onlar buraya girmi olsalard, kapnn zerindeki rmcek ann yrtlm olmas lzm gelirdi dediler. Bzlar; Buraya kadar geldik, maaraya biriniz girsin, baksn!.. deyince, meyye bin Halef kfiri; Sizin hi aklnz yok mu? zerinde kat kat rmcek a bulunan u maarada ne iiniz var? Yemn ederim ki, bu rmcek, an, Muhammed domadan nce rmtr dedi. Mrikler kap nnde mnakaa ederlerken, ierde Hazreti Eb Bekr endieye kapld ve; Y Reslallah! Vallahi kendim iin tasalanmyorum. Fakat yksek ztnza bir ey gelmesinden korkuyorum. Ben ldrlrsem bir tek kiiyim, hibir ey deimez. Lkin size bir zarar gelirse, btn mmet helk olur, din yklr dedi. Kintn sultn efendimiz; Y Eb Bekr! zlme!.. phesiz Allah tel bizimledir buyurdu. Eb Bekr-i Sddk; Y Reslallah! Canm sana fed olsun! Onlardan biri, ban eip baksa bizi grr! deyince, Efendimiz; Y Eb Bekr! ki kii ki, ncs Allah teldr. zlme!.. Hak tel bizimledir buyurdu. Mrikler ieri bakmadan geri dndler. Allah tel bu hli Kurn- kermde melen yle buyuruyor: Eer siz, Ona (Habbime) yardm etmezseniz, (hatrlayn o vakti ki) kfirler Onu (Mekkeden) ikinin ikincisi olarak (Hazreti Eb Bekr ile) kardklarnda, (Sevr dann tepesindeki) maarada iken, Allah tel Ona (Reslullaha) yardm etmiti. O zaman arkadana (Eb Bekr-i Sddka); zlme Allah
143

telnn yardm, nusreti muhakkak bizimledir demiti. Allah tel, Onun zerine seknetini indirmi Onu (Habbini) grmediiniz (mnevi) ordularla kuvvetlendirmi, kfirlerin (kfr) kelimesini alaltmt. Allah telnn (tevhd) kelimesi ise, ok ycedir. Allah tel mutlak gliptir. Yegne hkm ve hikmet shibidir. (Tevbe sresi:40) Sevgili Peygamberimiz ile Hazreti Eb Bekr, bu maarada geceli gndzl gn kaldlar. Hazreti Eb Bekrin olu Abdullah, Mekkede duyduklarn, geceleyin maaraya gelip haber veriyor, zdl klesi ve srlerinin oban mir bin Fheyre ise, geceleri st getirip izleri siliyordu. Sevr maarasndan drdnc gn ayrlan sevgili Peygamberimiz, Kusv adl devesine bindi. Bir rivyete gre terkisine Hazreti Eb Bekri bindirdi. Dier deveye de mir bin Fheyre hazretleri ile yollar iyi bilen Abdullah bin reykt bindiler. lemlerin efendisi sallallah aleyhi ve sellem, Allah telnn medhettii, beldelerin en kymetlisi olan Mekke-i mkerremeden, vatanndan ayrlyordu. Devesini Harem-i erfe doru dndrp, mahzn bir hlde; Vallahi! Sen, Allah telnn yaratt yerlerin en hayrl, Rabbim katnda en sevgili olansn! Senden karlmam olsa idim, kmazdm. Bana, senden daha gzel, daha sevgili yurt yoktur. Kavmim beni, senden karmam olsalard, kmaz, senden baka bir yerde yurt, yuva tutmazdm buyurdular. O anda Cebril aleyhisselm inip, Y Reslallah! Vatanna mtk msn, zledin mi? dedi. Efendimiz de; Evet, mtkm! buyurdular. Cebril aleyhisselm, sonunda Mekkeye dneceini mjdeleyen, Kasas sresi 85. yet-i kermesini okuyup, mbrek hatrn tesell eyledi. Yolculuk skin geiyordu. Mrikler, her yeri aramalarna ramen bulamyorlar, Cenb- Hak, Habbini onlarn errinden muhfaza ediyordu. Reslullah efendimiz, Kudeyd denilen yere geldiklerinde, mm Mabed isminde cmertliiyle mehur, akll, iffetli bir hanmn adr nnde durdular. cretiyle yiyecek, hurma ve et almak istediler. mm Mabed; Eer olsa idi, para ile deil, ziyfet eker, ikramda bulunurdum. Ktlk ve geim sknts sebebiyle elimizde bir ey kalmad dedi. St var m? diye sorduklarnda; Yoktur. Davarlar ksrdr diye cevap verdi. Kintn sultn sallallah aleyhi ve sellem, adrn yannda duran zayf bir koyunu iret ederek buyurdular ki: Ey mm Mabed! Bu koyun niin burada bal duruyor? O da; Gyet E hasta ve zayf olduundan srden kald. Derman olmad iin gidemedi dedi. Hi st var mdr? Bu koyunu samama izin verir misiniz? buyurunca; Anam-babam sana fed olsun, st yoktur, fakat onu samanza hi bir ey mni deildir dedi. Reslullah efendimiz, koyunun yanna gelip, Allah
144

telnn ismini zikrettiler. Bereket ile du ettikten sonra, mbrek elini koyunun memesine srdler. O anda meme, st ile doldu ve akmaa balad. Hemen kap getirip doldurdular. nce mm Mabede verdiler. O itikten sonra, Hazreti Eb Bekre ve dierlerine verip doyuncaya kadar imelerini salad. En sonunda kendisi iti. Bir daha mbrek elini koyunun memesine dokunup sadlar ve adrda bulunan en byk kab istediler. Onu da doldurup mm Mabede teslm ettiler. Oradan ayrldktan sonra, mm Mabedin kocas geldi ve st grd. Sevinerek; Bu st nereden geldi? diye sorunca, mm Mabed; Bir mbrek kimse gelip, hnemizi ereflendirdi. Grdklerin, onun himmeti ve bereketidir. Dedi. Tarif eder misin? Sfat ve cemli nasldr? diye sordu. mm Mabed ; Grdm o Mbrek zt, pek biimli ve gler yzl idi. Gzlerinde bir miktar krmzlk, sesinde nziklik vard. Mbrek kirpikleri uzun idi. Gznn ak pek beyaz, karas da ok siyah olup, kudretten srmeli idi. Salar siyah, sakal sk idi. Sustuunda, zerinde bir vekar ve arballk vard. Konuurken tebessm ediyor, szleri, sanki dizilmi birer inci gibi azndan tatl tatl dklyordu. Uzaktan ok heybetli grnyor, yakna gelince, ok tatl ve cazip bir hal alyordu. Yannda bulunanlar, emrini yerine getirmek iin canla bala kouyorlard diyerek, daha pek ok hasletlerini sayd. Bunlar hayretle dinleyen kocas; Yemin ederim ki, bu zt, Kureyin arad kimsedir. Eer ben Ona rastlasaydm, hizmetiyle ereflenir, yanndan ayrlmazdm. Dedi. Rivyete gre, o koyun onsekiz sene yaad. Fahr-i lem efendimizin, bereketi ile sabah akam onunla geinirlerdi. mm Mabedin kocas, Reslullah efendimizin ard sra gidip, Rm vdisinde yetiti ve mslman oldu. mm Mabed de mslman oldu. Sraka bin Mlik Mrikler, Medneye doru yola kan Muhammed aleyhisselm ve Hazreti Eb Bekri devaml aryorlard. Bulamadklar takdirde kendileri iin pek byk bir tehlike ba gsterecekti. nk, mslmanlarn bir slm Devleti kurup, ksa zamanda kendilerini ortadan kaldrabileceklerini dnyorlard. Bu sebeple mrikler, her eylerini ortaya koydular. Peygamber efendimizle Hazreti Eb Bekri ldrene veya esir edene; yz devenin yan sra saysz mal ve para vereceklerini vd ettiler. Bu haber, Srka bin Mlikin mensubu olduu Mdlicoullar arasnda da yayld. Srka bin Mlik, iyi iz srerdi. Bu yzden olup bitenlerle yakndan ilgilendi. Mdlicoullar bir Sal gn, Srka bin Mlikin oturduu blge olan
145

Kudeydde, toplanmlard. Toplantda Srka bin Mlik de vard. O srada Kureyin adamlarndan biri gelip, Srkaya; Ey Srka! Vallahi ben az nce, sahile doru giden kiilik bir kafile grdm. Onlar herhalde Muhammed ile Eshbdr dedi. Srka, durumu anlad. Fakat, ortaya ok fazla mkfat konulduu iin, bunu tek bana elde etmek istiyordu. Bu sebeple bakasnn haberdr olmasn arzu etmiyordu. Hayr, o senin grdn kimseler, filn kiilerdir. Biraz nce gemilerdi. Onlar biz de grdk diyerek, nemli bir ey yokmu gibi konutu. Srka bin Mlik, biraz daha bekledi. Dikkat ekmeden evine geldi. Hizmetisine, atn ve silhn alp vdinin arkasnda kendisini beklemesini syledi. Kendisi de kargsn alm, parlaklnn dikkati ekmemesi iin ucunu aaya evirmiti. Atn koturmaya balad. Yoluna devam ederek, nihyet izlerini buldu. Yaklanca birbirlerini iyice grebiliyorlard. Hatt Srka, Peygamber efendimizin okuduu Kurn- kermi bile iitiyordu. Fakat, Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem arkalarna hi bakmyorlard. Hazreti Eb Bekr geriye baknca, Srkay grp, tela kapld. Peygamber efendimiz zlme, Allah tel bizimle beraberdir buyurdu. ona, maaradaki gibi; Buhr hazretlerinin rivyetine gre, bu srada Hazreti Eb Bekr, bir atlnn kendilerine yetitiini Resl-i ekreme arz edince, Peygamber efendimiz; Y Rabb! Onu dr diye du buyurdular. Baka bir rivyette, Srka yanlarna kadar gelince, Hazreti Eb Bekr, alamaya balad. Resl-i ekrem efendimiz niin aladn sorunca; Vallahi kendim iin alamyorum. Sana bir zarar gelmesinden korktuum iin alyorum dedi. Srka, Peygamber efendimize saldrabilecek kadar yaklat. Y Muhammed! Seni, bugn benden kim koruyacak! dedi. Server-i lem efendimiz de; Beni, Cebbar ve Kahhar olan Allah tel korur cevbn verdi. O srada Srkann at, iki n ayaklaryla dizlerine kadar yere batt. Bundan kurtulup, tekrar saldrmaya teebbs edince, atnn ayaklar yine yere sapland. Srka, atn ne kadar zorladysa da, onu bir trl kurtaramad. Baka yapaca hi bir ey yoktu. aresiz kalnca, efkat ve merhamet sahibi olan Reslullah efendimize yalvarmaya balad. Btn olgunluklar ve iyi ahlk kendisinde toplayan, stn ahlk ve yaratl zere olan Peygamberimiz onun bu dileini kabul etti. Srka; Y Muhammed! Muhafaza olunduunu anladm. Du et de kurtulaym. Bundan sonra sana asla zarar vermem. Senin peine denlere de Y Rabb! Eer o senden hi bahsetmiyeceim diyordu. Kinatn efendisi; Y sznde doru ve sammi ise, atn kurtar diye du edince, Allah tel bu duy kabul buyurdu. Srka bin Mlikin at, ancak bu dudan sonra ukurdan kurtulabilmi146

ti. Bu srada atn ayann batt yerden, ge doru duman gibi bir ey ykseliyordu. Srka, hayretler ierisinde kald ve btn bu olup bitenlerden, Muhammed aleyhisselmn dima korunmakta olduunu anlad. Pek ok eye hid olmutu. Sonunda; Y Muhammed! Ben Srka bin Mlikim! Benden asla pheniz olmasn. Size sz veriyorum. Bundan sonra beenmediiniz hi bir ii yapmyacam. Kavmin, seni ve arkadalarn yakalayana ok mkfat vereceini vdetti dedi ve Kurey mriklerinin yapmak istediklerini birer birer anlatt, Hatt, onlara yol az ve binmek iin deve vermek istediyse de, sevgili Peygamberimiz kabul etmedi ve ona: Ey Srka! Sen islm dnini kabul etmedike, ben de senin deveni ve srn arzu etmem, istemem. Sen bizi grdn gizli tut, yeter buyurdu. bn-i Sad da yle nakleder: Srka, Peygamber efendimize, bana, isteYurdunda dur. Hi kimsenin diini emret deyince, Reslullah efendimiz; Y bize yetimesine meydan verme buyurmutur. Allah tel dileyince her ey oluyordu. Ona hlis bir ekilde gvenip, rzs yolunda yrynce, akl almaz hdiseler meydana geliyordu. Reslullah efendimizi ldrp, byk mkfatlara kavuma hrsyla, kkreyen bir aslan tavryla yola kan Srka, artk; munis, uysal, bir ocuk gibiydi. Her eye kadir olan Allah tel, Habbine zarar vermemesi iin, Srkann kalbini iyilie doru evirmiti. Elbette, Allah tel Habbini sallallah aleyhi ve sellem yalnz brakmayacakt. nk O, insanlara merhamet iin, onlarn dnyda ve hirette ebed saadet ve mutlulua kavumas iin gnderdii sevgili Peygamberiydi. Srka bundan sonra izi zerine geri dnd. Bandan geenleri karlat kimselere de anlatmad. Mjde! Mjde! Kinatn sultn geliyor!.. Peygamber efendimiz, Hazreti Eb Bekr, mir bin Fheyre ve klavuzlar Abdullah bin reykt, Hicretin birinci senesi Rebul-evvel aynn sekizinde Pazartesi gn (Mld 622 yl Eyll aynn 20. gn) kuluk vakti Kub kyne ulatlar. Bugn, mslmanlarn Hicr ems ylnn sene ba oldu. Klsm bin Hidm isminde bir mslmann evinde kaldlar. Burada ilk mescidi yaptlar. Kub vdisinde ilk Cum namazn kldlar ve ilk hutbeyi rd ettiler. Kub mescidi, yet-i kermede melen; ...Temeli takva zerine kurulan mescid (Tevbe sresi: 108) diye buyrularak medh edildi. Bu arada Mekkede kalan Hazreti Ali, Reslullah efendimizin Kbe-i erfte devaml bulunduklar makama oturdu. Resl-i ekremde kimin nesi
147

var ise, gelsin alsn! diye nid ettirdi. Herkes gelip, niann syleyerek emnetini ald. Bylece emnetler sahiplerine teslm edildi. Mekke-i mkerremede kalan Eshb- gzn, Hazreti Alinin kanad altna sndlar. Reslullahn sadethneleri Mekkede olduu mddete, Hazreti Ali de orada kald. Bir zaman sonra Resl-i ekrem efendimiz, evinin Medne-i mnevvereye getirilmesini emir buyurdular. Allahn aslan Hazreti Ali, Kurey kfirlerinin toplandklar yere gitti. nallah tel yarn Medne-i mnevvereye gidiyorum. Bir diyeceiniz var m? Ben burada iken syleyin buyurdu. Hepsi balarn eip, hi bir ey sylemediler. Sabah olunca, Hazreti Ali, Resl-i ekrem efendimizin eyalarn toplayp, Reslullah efendimizin Ehl-i Beyti ve kendi akrablar ile beraber yola koyuldu. Reslullah efendimize, imi olan ayaklarndan kanlar akar vaziyette, Kubda yetiti. Gndzleri saklanp, geceleri yaya olarak yrd bu yolculuun sonunda, Peygamberimizin huzruna gidemiyecek bir hle gelmiti. Resl-i ekrem efendimiz bunu haber alnca, bizzat kendisi terif etmi, Hazreti Aliyi grnce hline acm, sevgili, fedkr amcazdesini kucaklam, mbrek elleriyle o hak yolunda binlerce meakkate katlanm olan nrin, nzik ayaklarn okam, kendisine afiyeti iin du buyurmutu. Hatt Hazreti Alinin bu fedkrl zerine; nsanlardan yleleri vardr ki, Allah telnn rzs iin nefsini fed eder (Bekara sresi: 207) yet-i cellesinin nzil olduu rivyet edilir. Medneye daha nce hicret eden Eshb- kirm ile Medneli mslmanlar, Kinatn sultnnn Mekkeden hicret iin hareket ettiini duyunca, terifini hararetle ve heyecanla bekliyorlard. Bu sebeple Medne-i mnevverenin d semtlerine gzcler koyup, ehirlerini ereflendirecekleri anda, Efendimizi karlamak iin can atyorlard. Onun muhabbetiyle yananlar, kzgn ln suya olan hasreti gibi gzlerini ufka dikerek gnlerce beklediler. Nihyet birden; Geliyorlar! Geliyorlar!... diye bir ses iitildi. Sesi duyanlar, scak ln ortalarna doru gz gezdirmee baladlar. Evet!... Evet!... Onlar da kzgn lde, gnein yakc scaklna ramen, byk bir heybetle kendilerine doru ilerlediklerini grmlerdi. Sevinle birbirlerine; Mjde!... Mjde!... Reslullah geliyor!... Peygamberimiz geliyor!... Sevinin ey Medneliler. Bayram edin! Habbullah geliyor!... Ba tacmz geliyor!... diyerek barmaya baladlar. Bu haber bir anda Medne-i mnevvere sokaklarn doldurdu. Yedisinden yetmiine, yalsndan hastasna kadar herkes, bu ei grlmedik sevinli haberi bekliyorlard. Btn Medneliler en gzel elbiselerini giyinerek, sratle lemlerin efendisini karlamak iin kotular. Tekbir sedalar semy nlatyor, sevinten gzyalar sel gibi akyordu.
148

Hzn ve mutluluk dolu bir hava esiyor ve Medne, trihinde en gzel gnn yayordu. Bir tarafta, herkesin Emn lakabyla tand, Allah telnn Habbini ldrmek iin zerine mkfat koyanlar; dier tarafta ise Onu ve arkadalarn korumak, barlarna basmak ve bu uurda canlarn fed etmek istiyenler vard. Medneliler biran nce sevgili Peygamberimizin nrlu cemlini grmek istiyorlard. Medne, Medne olal byle sevinli, byle Mbrek bir an grmemiti. Bu, o gne kadar yaanmam bir bayramd. Benzeri grlmemi ve grlmeyecek olan bu bayramda, ocuklar ve kadnlar yle iirler terennm ediyorlard: Taleal-bedr aleyn, Min seniyyt-il-ved, Veceb-e-kr aleyn, M deallah di. Eyyh-el-mebsu fn, Cite bil-emr-il muta!...

Seniyyet-l-veddan, Bedr dodu stmze. Hakka dvet ettike, kr vcib oldu bize. Sen bize gnderildin, emrullh getirdin, Medneye ho geldin, eref verir dvetin. zzet ikramla dolduk, eskilerden kurtulduk, Mecde kavutuk doyduk, ziyandaydk kr bulduk. Zulmet gideren ay der, selm ehline deyin, Muhammede (aleyhisselm) uyana, asla zulm etmeyin. Hep birlikte sz verdik, yemn edilen gnde, Doruluk yolumuzdur, hainlik olmaz dinde. Vallahi ben unutmam, elemsiz gn hi yoktu, hidsin Emn yldz, vefn sevgin pek oktu.
Ho geldin y Reslallah. Bize buyurun y Reslallah eklindeki istekler ortal nlatyordu. Mednenin ileri gelen kimselerinden bzlar Kusvnn yularndan tutup; Y Reslallah! Bize buyurun... diyerek istirhamda bulundular. Onlara; Devemin yularn braknz, O memurdur. Ki min evinin nnde kerse orada misfir olurum! buyurdular. Herkeste
149

byk bir heyecan ve merak balad. Acaba Kusv nereye kecekti? Medne iine doru Kusv ilerliyor, her kapnn nnden geerken ev sahipleri; Y Reslallah! Bizi terif ediniz, bizi terif ediniz! diye yalvaryorlard. Peygamber efendimiz onlara tebessm buyurarak; Devenin yolunu a nz! Nereye kecei ona buyrulmutur diyordu. Kusv, nihyet Peygamber efendimizin bugnk mescid-i erfinin kapsnn bulunduu yere kt. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem devesinden inmediler. Hayvan tekrar ayaa kalkt, yrmee balad. Eski yere kt ve bir daha kalkmad. Bunun zerine efendimiz, Kusvnn zerinden inip; nallah menzi limiz burasdr ve B Buras kimindir? buyurunca; Y Reslallah! Amrn oullar Sheyl ve Sehlindir diye cevap verdiler. Bu ocuklar yetim idi. Peygamberimiz; Akrablarmzdan hangisinin evi buraya daha yakndr? buyurdular. Zr Reslullah efendimizin dedesi Abdlmuttalibin annesi, Neccroullarndan idi. Hlid bin Zeyd Eb Eyyb el-Ensr hazretleri sevinle; Y Reslallah! Benim evim daha yakndr. te u evim, u da kaps diyerek heyecanla gsterdi. Kusvnn ykn indirip, Reslullah efendimizi buyur etti. Medneli mslmanlar ve Muhcirler, Efendimizin hicretine pek ziyde sevindiler.

Rhun bir nokta-i nr- Huddr y reslallah Cemlin hlet-efz dil-gdr y reslallah Vcd- rahmet-srn tulu zulmet-i kfr Giderdi cmle mn indr y reslallah Glistn- rislet ire zt- glbnn ancak Hudy bir nihl-i mntehdr y reslallah Kerem kl ey Hudvend erf-i hccet-i Mevl Necbin derdine feyzin devdr y reslallah SULTAN III. AHMED (NECB)

150

MEDNE- MNEVVERE DEVR

Sevgili Peygamberimizin, bisetin on nc yl 12 Rebulevvelinde, mld 622 senesinde Medneye hicreti ile on sene srecek olan Medne devri balad. Peygamber efendimiz, Hlid bin Zeyd Eb Eyyb el-Ensr hazretlerinin evini terif edince, alt katta oturmay tercih ettiler ve buraya yerletiler. Bylece Kinatn efendisini arlama ve evinde bulundurma erefi bu Mbrek zta nasb oldu. Hazreti Hlid yle anlatt: Reslullah, evimi ereflendirdiinde, alt katta oturmay tercih etmilerdi. Biz de st katta oturuyor ve bu hle ok zlyorduk. Bir gn; Anam-babam size fed olsun y Reslallah! Benim yukarda oturmama, sizin de alt katta bulunmanza gnlm raz olmuyor, ho grmyorum. Bu bana ok ar geliyor. Ne olur zt linizin yukarda, bizim Y de alt katta oturmamza msaade buyurunuz dedim. Bunun zerine; Y Eb Eyyb! Evin alt katnda bulunmamz bize daha mnsip ve elverilidir buyurdular. Gelen ziyretilerle daha rahat grme dncesiyle, alt katta kalmay uygun grdler. Biz de evin st katnda bulunduk. Bir gn su testimiz krld. Dklen sularn Reslullahn zerine damlayp rahatsz olmasndan korkarak, hanmmla, rtneceimiz tek kadife yorganmz hemen suyun zerine bastrdk, Eb Eyyb-i Ensr, st katta olmaktan son derece sklyordu. Sonunda kendisi alt kata inip, Reslullah efendimizi yukar kard. Eb Eyyb hazretleri buyurdu ki: Reslullah efendimize dima akam yemei yapp, gnderirdik. Kalann bize gnderdii zaman, ben ve hanmm mm Eyyb, Reslullahn elinin dedii yerleri aratrarak, oralardan yer ve bununla bereketlenirdik. Yine bir gece, yapp gnderdiimiz soanl veya sarmsakl yemei Reslullah geri evirmiti. Onda izini gremeyince, feryd ederek yanna gittim. Y Reslallah! Babam-anam sana fed olsun! Siz akam yemeini geri evirdiniz. Fakat onda mbrek izini gremedim. Hlbuki ben ve mm Eyyb, geri evirdiin yemekte elinin dedii yerleri aratrmakta ve bununla bereketlenmekteydik dedim. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem buyurdular ki:
151

Bu sebzede bir koku hissettim. Ondan yemedim. Ben, melekle konuan bir B kiiyim. O yemek haram mdr? diye sordum. Hayr! Fakat ben kokusundan dolay ondan holanmadm buyurunca; Sizin holanmadnz eyden Siz onu yiyiniz buyurdular. ben de holanmam! dedim. Peygamberimiz; S Bunun zerine biz de ondan yedik ve bir daha o sebzeden Reslullaha yemek yapmadk. Yine bir defasnda Reslullah efendimizle Eb Bekre yetecek kadar yemek hazrlayp, huzrlarna gtrdm. Reslullah; Y Eb Eyyb! En srn erafndan otuz kiiyi dvet et buyurdu. Ben, yemein azln ve belki Resl-i ekrem bu yemei ok zannettiler diye dnrken, tekrar; Y Eb Eyyb! Ensrn erfndan otuz kiiyi dvet et buyurdular. Binlerce dnce iinde Ensrdan otuz kii dvet ettim, geldiler. O yemekten yediler, doydular. Bir mcize olduunu anlayp, gelenlerin mnlar kuvvetlendi ve bir daha bat ettiler. Gittiler. Altm kii dvet et buyurdular. Ben, mcize olarak yemein Sonra; A azalmadn grdmden, daha ziyde sevinerek altm kiiyi Reslullahn huzruna dvet ettim. Geldiler, o yemeklerden yediler. Hepsi Reslullahn mcizesini tasdik ederek dndler. Ardndan; En srdan doksan kii ar buyurdular. ardm, geldiler. Reslullahn emri zerine onar onar sofraya oturup, yediler; hepsi de bu byk mcizeyi grp, gittiler. Bylece yz seksen kii yemek yedi. Yemek ise benim gtrdm kadard ve hi el srlmemi gibi duruyordu. Ensar ile Muhcirlerin karde olmas Peygamber efendimiz, Medne-i mnevverede daha sk bir balln tesisi iin, hicret eden Muhcirleri ve onlar evlerinde barndran Ensr birbirlerine karde yaptlar. Hazreti Ali en sona kalnca, unutuldum sanarak; Y Reslallah! Beni unuttunuz mu? diye sormutu, O zaman lemlerin efendisi; Sen, dnyda ve hirette benim kardeimsin buyurmutu. Bu kardelik madd ve manev yardmlama essna dayanyordu. Bylece yurtlarndan, yuvalarndan ve akrablarndan ayr kalmann mahzunluu bir mikdar da olsa giderilmi olacakt. Zten Medneli mslmanlar, Allah telnn dnini yaayabilmek ve yayabilmek iin memleketlerini terk eden Muhcir kardelerine barlarn amlar, evlerine buyur etmiler, onlara her trl yardm yapmak iin canla bala almlard. Bu kardelik tesisi ile birbirlerine daha candan sarldlar. Reslullah efendimiz, her Muhciri, mzcna uygun olan bir Ensr ile karde yapmt. yle ki bu kardelik, ba152

balarndan kalan mal paylaacak seviyede idi. Her Medneli; arzisini, ban, bahesini, evini, mallarn... nesi varsa ikiye ayryor, bylece yarsn Muhcir kardeine seve seve veriyordu. Muhcirlerden Abdurrahmn bin Avf hazretleri yle anlatt: Biz, Medne-i mnevvereye hicret ettiimizde, Reslullah efendimiz beni Sad bin Reb ile karde yapt. Bunun zerine kardeim Sad, bana; Ey kardeim Abdurrahmn! Ben, mal bakmndan Medneli mslmanlarn en zenginiyim. Malm ikiye ayrdm, yars senindir dedi. Ben de; Allah tel maln sana mbrek ve hayrl eylesin. Benim, mala ihtiycm yok. Yalnz beni, alveri yaptnz arnza bir gtrver, kfi dedim. Byle bir fedkrlk, ancak slm kardeliiyle mmkn oluyordu. dem aleyhisselmdan bu zamana kadar pek ok g olmutu. Fakat bylesine manl ve yce bir hicret; dardan gelenler ile yerli halk arasnda bu kadar muhabbetli bir kaynama ve samim bir kucaklama olmamt. Nitekim Allah tel melen; Mminler ancak kardetirler buyurdu. (Hucurt sresi: 10) Bununla, gerek sevgi ve samimiyetin madd menfaatle deil, mn ve inanla olabileceine iret buyruluyordu. Eshb- kirmdaki bu hl, Reslullah efendimizin bir sohbetiyle ele geiyordu. Sevgili Peygamberimizin, mbrek kalbinden fkran derylar misli feyz ve bereketler, Eshb- kirmn kalblerine akyor, bunun netcesinde, grlmemi bir fedkarlkla birbirlerini seviyorlar ve kardelerini kendilerine tercih ediyorlard. Ensr ve Muhcirin, bu yeni slm merkezinde el ele, gnl gnle vererek slm dninin kuvvetlenmesi iin her fedkrla katlanmak ve sonunda ehdet mertebesine kavumak zere sz verdiler. Bu ekilde, Reslullahn etrafnda toplanp, slm dninin esaslarna uyarak, yeni bir nizam ve mesud bir hayat kuruyorlard. Artk slmiyet, hicret hdisesi ile; Devlet olma yolunda ilk admn atmt. Medne-i mnevvere ise slm dninin beii ve merkezi hline geliyordu. Mednede; Eshb- kirmdan baka, Hristiyanlar, Yahudiler ve puta tapan mrikler de vard. Yahudiler; Ben Kaynuk, Ben Kureyz ve Ben Nadr olmak zere kableden meydana geliyordu. Bunlar, slma ve bilhassa sevgili Peygamberimize ziydesiyle dman idiler. Bu arada Mekkeli mrikler, Peygamber efendimizin Mednede, Eshbn birbirlerine karde yapmak sretiyle kaynatrmasn, kendileri iin byk bir tehlike grmlerdi. Ksa zamanda bu iin stesinden gelemezlerse, mslmanlar glenip Mekkeye saldrabilir, braktklar arazilerini, evlerini, yurtlarn ellerinden alabilirlerdi... Bu dnceler iinde bulunan Mekkeli mriklerden, Medneli mslmanlara tehdit mektuplar geliyordu. Bu mektuplarn birinde;
153

phesiz ki, aramzda dmanlk bulunan hi bir Arab kablesinde, bizi, sizler kadar fkelendiren olmamtr. nk, bizden olan bir adam bize teslm etmeniz gerekirken, Ona yardmc olup, kucak aarak korudunuz. Bu, sizin iin ok byk bir kusurdur. Ltfen, Onunla bizim aramzdan knz ve Onu bize braknz. Eer, Onun gidit iyi olursa, buna en ok sevinecek olan biziz. Aksi olursa, Onu ekip evirmek de yine bize der!... deniliyordu. Bu mektuba, Hazreti Kab bin Mlik, Peygamberimizi medh eden ok gzel bir cevap yazd. Mekkeli mrikler, Medneli mriklere de ayn ekilde tehdit mektuplar yazdlar. Onlara da; Eer bizim adammz ehrinizden karmaz veya ldrmezseniz, zerinize yrr, sizleri ldrr, kadnlarnz hizmetimize alrz!... diyerek tehditlerde bulundular. Bunun zerine Medneli mrikler, Abdullah bin bey mnfnn etrafnda toplanp, frsatn bulduklar an Reslullah efendimize zarar yapmak zere karar aldlar. Mslmanlar bu durumu renince; sevgili Peygamberimizi korumak iin ellerinden gelen btn gayreti gsterip, Onun etrafnda kenetlendiler. Geceleri sokaa kamaz, evlerinde uyuyamaz hle geldiler. bey bin Kab anlatt ki: Reslullah efendimiz ile Eshb, Medne-i mnevvereyi terif ettiklerinde mslmanlar, mrik Arab kablelerinin dmanlklarna hedef oldular. Eshb, silhl olarak sabahlara kadar nbet bekledi. Eshb- kirm yekvcd olmular, tehlikeli hllerde btn gleri ile mslman kardelerine yardma kouyorlard. Bunlarn banda sevgili Peygamberimiz geliyordu. Reslullah efendimiz, her gzel haslette nde olduu gibi, cesrette de Eshbnn en nnde yer alrd. Gecenin hangi saatinde olursa olsun, bir feryd iitilince, Peygamberimiz, hi kimse varmadan at ile oraya yldrm gibi yetiir, korkulacak bir eyin olmadn Eshbna bildirir ve onlar teskn ederdi. Mescid-i Neb Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem Medneyi terif ettiklerinde ilk i olarak Eshbn yetitirecek, cematla namaz klacak bir mescidin yaplmasn arzu ediyorlard. Bu srada Cebril aleyhisselm gelip; Y Reslallah! Allah tel sana, kendisi iin tatan ve kerpiten bir beyt (mescid) yapman emrediyor dedi. Habb-i ekrem efendimiz, hemen devesi Kusvnn Medneye geldiklerinde kt yeri sahiplerinden satn almak istediler. Sahipleri; Y Reslallah! Biz, onun bedelini ancak cenb- Haktan bekleriz. Oray size, Allah rzs iin hediye ederiz diyerek balamay ok arzu etti154

ler. Buna ramen Efendimiz kabul buyurmayp, fazlasyla cretini dediler. Bir taraftan arsann tesviyesi yaplp dzeltilirken, dier yandan kerpiler kesiliyor ve talar ekiliyordu. Nihyet her hazrlk yapldktan sonra temel atlmak zere toplanld. Temele ilk ta, Muhammed Mustaf sallallah tel Eb aleyhi ve sellem efendimiz, Mbrek elleriyle koydular. Sonra sra ile; E Bekr, tan, benim, tamn yanna koysun! mer, tan Eb Bekrin tann yanna koysun! Osman, tan, merin tann yanna koysun! Ali, tan Osmann tann yanna koysun buyurdular. Emirleri yerine geldikten sonra oraSiz de talarnz koyunuz buyurdular. Onlar da koydaki Eshb- kirmna; S maya baladlar. Mescidin yaplmasnda, bata sevgili Peygamberimiz olmak zere btn Eshb- kirm durmadan dinlenmeden altlar. Mbrek srtlarnda ta ve kerpi tadlar. Ta ile temeli bir buuk metre ykseltip, zerini kerpile rdler. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimiz bir gn, kerpi yklenmi gtryordu. Eshbndan biri huzr- erfine varp, fevkalde bir edeble; Y Reslallah! Kerpici benim tamama msaade eder misiniz? dedi. Htem-l-enbiy efendimiz, ona, daha byk bir nezketle, kendisinin sevb kazanmaya daha ok muhta olduunu bildirip kerpici vermediler. Onun da gidip ta getirmesini tavsiye buyurdular. Mescid-i Nebnin insnda en ok alanlardan biri de Reslullah efendimizdi. En ar kayalar yklenerek, mbrek gsleri darala darala ustalarn yanna gtrrlerdi. Bu talar ve kerpileri tarken yaplan iin kymetini, kavuulacak nmetleri mjdeleyerek Eshbn gayrete getirirdi. Efendimizin bu gayretini gren mslmanlar, byk bir akla alyorlard. Hatt Ammr bin Yser, herkes birer kerpi tarken, o; birini Peygamber efendimiz, birini de kendisi iin olmak zere iki kerpi gtrrd. Bu hli Reslullah efendimiz grdklerinde, yanna vardlar. Mbrek elleri ile Hazreti Ey Smeyyenin olu! Senin iki, bakalarnn bir Ammrn arkasn sayp; E ecri var buyurdular. Mescidin duvarlar ksa zamanda bitirildi ve zeri rtld. Ayrca mescide bitiik, Reslullah efendimiz iin kerpiten iki oda yapld. Bunlarn zerleri de hurma kt ve dallar ile rtld. (Bu odalar zamanla dokuza kadar oaltld.) Mescidin ins bittikten sonra. Peygamber efendimiz, Hazreti Hlid bin Zeydin evinden, kendisi iin yaplan eve tandlar. Hurma ktnn inlemesi Peygamber efendimiz, Cum gnleri mesciddeki Hannne isminde bir hurma ktne dayanarak, hutbe rd ederlerdi. Sonradan basamakl bir
155

minber yaptrdlar. Reslullah efendimiz ve Eshb- kirm bir Cum gn Mescid-i Nebde toplanmlard. Efendimiz, hutbe iin yeni minbere ktklarnda, eskiden dayand kuru hurma kt, herkesin duyaca kadar, hmile deve alayn andran bir sesle alamaya ve inlemeye balad. Btn Eshb- kirm, hayret ederek bu sesi dinlediler. Fakat, ses bir trl kesilmiyordu. Bunun zerine lemlerin efendisi minberden indiler ve mbrek elleri ile kt okadlar O anda, alama ve inleme kesildi. Kuru hurma ktnn, Peygamberimize olan bu muhabbetini ve akn gren Sahbler, gzyalarn tutamadlar. Bu hdise ile ilgili Hazreti Enes bin Mlik; Mescid bile onun sesinden sarsld bn-i Eb Veda da; Hurma kt, atlayp yerinden oynad. Reslullah efendimiz gelip Mbrek elini zerine koydu da ondan sonra sustu demilerdir. Nefsim yed-i kudretinde olan Allah telya yePeygamber efendimiz; N mn ederim ki, eer onu okamasaydm, bana kar hasret ve hznnden dolay kyamete kadar byle alayacakt buyurdular. Sonra Reslullahn emri ile hurma kt gmld. Baka bir rivyette yle bildirildi: Resl aleyhisselm kuru hurma ktstersen seni bulunduun baheye vereyim. Tekrar dal budak sal ve ne dnp; eski hline gel. stersen seni Cennete dikeyim de Allah telnn dostlar meyvenden yesin buyurdu. Reslullah efendimiz, ona kulak verip yle dediini duydular: Beni Cennete dik ve benden Allah telnn dostlar yesin ve eskiyip rmeyeceim bir yerde olaym. Aacn bu konumasn, Peygamber efendimizin yannda bulunanlar da duydu. Bunun zerine Reslullah efendimiz, ona; stediini yapacam diye mukabelede bulundu. Sonra Eshbna Dr- bekay dr- fenaya (bu dnyya) tercih etti buyurdular. dnp; D Hazreti ie ile evlenmesi Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz ile Hazreti Eb Bekr, hicret ettiklerinde ocuklarn Mekkede brakmlard. Hazreti Hadce vlidemizin veftndan bir sene sonra Hazreti ie ile Mekkede nianlanmlard. mm- Buhrnin rivyet ettii hads-i erfde, Hazreti ie buyurdu ki; ReEy ie! Sen, bana iki kere ryamda gsterilmitin. slullah efendimiz bana; E Galiba ben, yeil ipekli bir kuma parasnda senin resmini grmtm de bana; Bu resmin sahibi mstakbel zevcendir denilmiti buyurdu. Bu rydan sonra Peygamber efendimizle Hazreti ie vlidemiz nianlanmlard. Fakat, dn hemen yaplmamt. Bunu, Hazreti ie vlidemiz yle anlattlar:
156

Reslullah Medneye hicret ettii zaman, bizi ve kzlarn Mekkede brakmt. Medneyi ereflendirince, zdl klesi Zeyd bin Hrise ile Eb Rfi, iki deve ve ihtiyalar olabilecek eyleri satn almak zere 500 dirhem harlkla bize gnderdi. Babam da, Abdullah bin reykt iki- deve ile onlarn yanna katp, annemi, beni ve kz kardeim Esmy develere bindirerek gndermesini, kardeim Abdullaha mektup yazarak emretti. Ben, annem mm Rmn ve Reslullahn kermelerinden Hazreti Zeyneb, hep birlikte yola ktk. Kubeyd mevkiine vardmzda, Zeyd, 500 dirhemle deve daha satn ald. Kafileye Talha bin Ubeydullah da katld. Min mevkiinden Beyd denilen yere ulatmz zaman, benim devem kat. Ben, mahmilin iindeydim. Annem de yanmdayd. Annem; Eyvah kzcazm, eyvah gelinciim! diyerek rpnyordu. Allah tel, devemize sknet verdi ve bizi kurtard. Nihyet Medneye geldik. Ben, babamn ev halk ile birlikte indim. Reslullah efendimizin ev halk, odalarnn nnde indi. Hazreti ie vlidemiz, babas Hazreti Eb Bekrin evinde bir mddet ikmet buyurdular. Hazreti Eb Bekr, bir gn Server-i lem efendimize; Y Reslallah! Ehlinle evlenmekten seni alkoyan nedir? diye sordu. Reslullah; Mehirdir buyurdu. Hazreti Eb Bekr, Reslullaha mehr paras gnderdi. Bunun zerine Hazreti ie vlidemizin dn oldu. O zaman Peygamber efendimiz elli be yanda idiler. Hazreti ie vlidemiz, ok zek ve kabiliyetli olup, hdiseleri nnda iir hlinde syleyebilirlerdi. rendii ve ezberledii bir eyi katiyyen unutmazd. ok akll, zek, lime, edbe, affe ve sliha idi. Hfzas pek kuvvetli olduu iin, Eshb- kirm, bir ok eyleri ondan sorup renirdi. yet-i kerme ile medh edildi. Ezn- Muhammed Mescid-i Neb in edildikten sonra, namaz vakitlerinde, vaktin girdiini belirtecek ve mslmanlar cmiye dvet edecek bir usl yoktu. Sdece; Essalt Cmia denilirdi. E Reslullah efendimiz, bir gn Eshbyla istiare ederek, namaz vakitlerinde, mminlerin cmiye nasl dvet edilmesi gerektiini sordular. Kimisi, namaz vakitlerini bildirmek iin, Nasr gibi, nks yni an alalm; kimisi, Yahudiler gibi boru alnsn dediler. Kimisi de; Namaz vakti ate yakp yukar kaldralm diye fikirlerini sylediler. Reslullah efendimiz, hi birini kabul etmedi. Abdullah bin Zeyd bin Salebe ve Hazreti mer, ryda ezn okunmasn grdler. Hazreti Abdullah, sevgili Peygamberimize gelip ryasn yle anlatt:
157

Yeil bir al ve petemal balam, eline an alm bir kii grdm. Ona; Elindeki an satar msn? diye sordum. Bana; Ne yapacaksn? dedi. Namaz vakitlerini bildirmek iin alacam deyince, o zt; Ben sana daha hayrlsn reteyim dedi ve kbleye dnerek yksek sesle; Allah ekber, Allah ekber... diye okumaya balad. Bitirdikten sonra da; Namaza kalkacan zaman da deyip, ezn tekrar etti ve sonuna doru, Kad kmetis-salt cmlesini ilve etti. Ry haktr. O kelimeleri Bille Bunun zerine, Reslullah efendimiz; R ret, okusun! buyurdular. Buna ezan ismi verildi. Hazreti Bill de, Mescid-i erfin yaknnda bulunan yksek bir dama karak, ilk ezn, retilen kelimelerle okudu. Hazreti mer, ezn sesini iitince, koa koa Reslullah efendimizin huzruna geldi. Hazreti Billin syledii kelimeleri aynen rysnda grdn arz etti. O gece, Eshb- kirmdan bir ksm da ayn ryy grmlerdi. te bu srada, Cum sresi 9. yet-i kermesi nzil olup, vahy ile de bildirilmi oldu. Bill-i Habe, bir gn sabah namaz vaktinde sevgili Peygamberimizin kaEs-salt hayrun minennevm diye iki defa seslenmiti. Bunu ps nnde; E Bill, bu ne gzel sz! Sabah ezann okurken Peygamber efendimiz beendi. B bunu da syle buyurdular. Bylece sabah ezannda bu sz de sylenmeye baland. Peygamberimizin veftna kadar mezzinlik yapan Bill-i Habenin; sesi gr, ok gzel ve pek tesirliydi. O, ezn okumaya balaynca, herkes byk bir ak ve vecd iinde dinleyip, kendinden geerdi. Ezn okurken herkesi alatrd. Eshb- kirmn, birbirlerini namaz vakitlerinde camiye ezn erf ile dvet etmeleri, Medneli mrikler ile Yahudilerin pek tuhafna gitti. Ezn okunurken alay ve elenceye alrlard. Onlarn bu maskaralklarna kar, Allah tel, Kurn- kermde melen; Onlar, namaza ezn ile dvette bulunduunuz zaman, onu oyun ve elence edinirler. Bu da, onlarn akl ermez bir kavim olmalarndandr buyurdu. (Mide sresi: 58) Eshb- kirmn eitimi Fahr-i kinat sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Eshb- kirmn yetitirmek, olgunlatrmak iin, Mescid-i Nebde ei benzeri bulunmayan sohbetler eder, Allah telnn kendisine ihsan ettii feyz ve bereketleri, onlarn kalblerine aktrd. Peygamber efendimizin sohbetine katlmak erefine nail olanlar, daha ilk sohbette kalblerinde byk bir deiiklik hisseder ve
158

pek yksek ilh mrifetlere kavuurlard. Bu sohbetlerin bereketiyle Eshb kirm, bata sevgili Peygamberimiz olmak zere, btn sahbe arkadalarn canlarndan ok sever hle gelirlerdi. Allah tel onlar, yet-i kermelerle medhetmitir. Onlar, Reslullah efendimizin huzr- erflerinde; sanki balarna ku konmu da, hareket edince uacakm gibi pek edebli ve ok dikkatli dururlard. Bylece, Eshb- kirm peygamberlerden ve byk meleklerden sonra mahlktn en efdali ve en stn oldular. Siz mmetlerin en iyisi, en ha Allah tel, Kurn- kermde melen; S yrls oldunuz, insanlarn iyilii iin yaratldnz. yilik yaplmasn emre der, ktlkten nehy edersiniz... (Al-i imrn sresi: 110) nce mslman olanlardan, Muhcirlerin ve Ensrn nce gelenlerin den ve bunlarn yolunda gidenlerden Allah tel razdr ve bunlar da, Allah teldan razdrlar. Allah tel bunlar iin, Cennetler hazrlad. Bu Cennetlerin altndan nehirler akmaktadr. Bunlar Cennetlerde sonsuz olarak kalacaklardr. (Tevbe sresi: 100) Muhammed (sallallah aleyhi ve sellem), Allah telnn peygamberidir ve Onunla birlikte bulunanlarn, (yni Eshb- kirmn) hepsi kfirlere kar iddetlidirler. Fakat, birbirlerine kar merhametli, yumuaktrlar. Bunlar ok zaman rkda ve secdede grrsnz. Herkese dnyda ve hrette her iyilii stnl, Allah teldan isterler. Rdvn, Allah telnn kendilerini beenmesini de isterler. ok secde ettikleri, yzlerinden belli olur. Onlarn hlleri, erefleri bylece Tevrtda ve ncilde bildirilmitir, ncilde de bildirildii gibi, onlar, ekine benzer, ince bir filiz yerden kp kalnlat, ykseldii gibi, az ve kuvvetsiz olduklar hlde, az zamanda etrafa yayldlar. Her taraf mn nru ile doldurdular. Herkes filizin hlini grp, az za manda nasl byd diyerek, ardklar gibi, hl ve anlar dnyya yay lp, grenler hayret etti ve kfirler kzdlar. (Feth sresi: 29) buyurdu. Peygamber efendimiz de hads-i erflerinde, Eshb- kirmn bykln, derecelerinin yksekliini zh iin; Eshbmn hi birine dil uzatmaynz. Onlarn anlarna yakmayan bir ey sylemeyiniz! Nefsim elinde olan Allah telya yemn ederim ki, sizin biriniz Uhud da kadar altn sadaka verse, Eshbmdan birinin bir md arpas kadar sevb alamaz ve Eshbm gkteki yldzlar gibidir. Hangisine uyarsanz kurtulursunuz buyurdular. Eshb- suffe Peygamber efendimiz, Mescid-i Nebnin kuzey duvarna hurma dallaryla bir glgelik yaptrd. Burada Mekkeden hicret eden, mal-mlk bu159

lunmayan bekr sahblerin yatp kalkmalarn emir buyurdu. Saylar on ile drt yz arasnda deien bu sahbler, Reslullah efendimizin yanlarndan hi ayrlmaz ve sohbetlerinden hi geri kalmazd. Gece-gndz Kurn- kerm okurlar, ilim renirler, hads-i erfleri hfz ederlerdi. Gnlerinin ounu oru tutarak geirirler; ibdet ve tattan bir an ayrlmazlard. Burada yetienler, yeni mslman olan kablelere gnderilirler, onlara Kurn- kermi ve snnet-i erfleri, yni dn-i slm retirlerdi. Pek ziyde fazletlere shb olan bu mbrek sahbler, byk bir irfan ordusu idiler. Peygamber efendimiz, onlar ok sever, onlarla oturup sohbet ederler ve beraber yemek yerlerdi. Burada kalanlara Eshb- suffe denirdi. Reslullah efendimiz bir gn Eshb- suffeye bakp, son derece fakir olduklarn dndler. Byle olduklar hlde gnl rahatl ve parlakl ile Ey ibdet ediyorlard. Peygamber efendimiz merhamet buyurup, onlara; E Suffe eshb! Size mjdeler olsun. Eer mmetimden, sizin iinde bulundu unuz bu zor artlara raz bir kimse kalm olursa, o, elbette benim arkadalarmdandr buyurdular. Habb-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem, her eyden nce bu sekin Eshbnn ihtiyalarn temin eder, sonra Ehl-i beytininkini gidermeye alrlard. Eb Hreyre yle anlatt: Kendisinden baka ilh olmayan Allah telya yemn ederim ki, ben bzan alktan karnm yere dayar, bzan da yerden aldm bir ta karnma bastrrdm. Yine byle bir hlde idim. O gn Reslullahn mescide getii yolun stnde oturmutum. O srada lemlere rahmet olarak gnderilen iki cihann ss, nr saarak yanma geldiler. HY Eb Hreyre! buyurdular. Canm sana limi anlayp glmsediler ve; Y Benimle gel buyurdular. Hefed olsun, buyur y Reslallah! deyince; B men pelerinden yrdm. Hne-i sadetlerine girdiler. Evde bir bardak st vard. Haydi, Ehl-i suffeye git. Onlar bana ar buyurdular. Onlar armak iin giderken kendi kendime; Btn suffe ehline bir bardak st nasl yeter? Bana da bir yudum der mi ki?... diye dnyordum. Onlar ardm, sadethneye geldik, izin isteyip ieri girdik, uygun yerlere oturduktan sonra, Reslullah efendimiz; Y Eb Hreyre! u st bardan al, onlara ver! buyurdular. Ben de barda alp, sra ile arkadalarma veriyordum. Her biri barda alyor doyuncaya kadar iiyor, bana iade ediyordu. Herkesten aldmda, bardan hi eksilmediini, ylece stle dolu olduunu gryordum. Bu ekilde, gelen btn arkadalarma takdim ettim. Hepsi iip doydular. Sonra Reslullah sallallah aleyhi ve sellem barda alp, bana gY Eb Hreyre! St imeyen bir ben kaldm, bir de sen. lmsediler ve; Y Yine i! buyurdular, iHaydi sen de otur, i! buyurdular. Oturup itim. Y
160

i! buyurdular. Ben de her defasnda itim. tim. Efendimiz, bir ka defa i Nihyet; Anam-babam sana fed olsun y Reslallah! Artk iemiyeceim. Seni hak din ile gnderen Allah telya yemn ederim ki, iyice doydum yleyse barda bana ver buyurdular. Verdim. Allah telya dedim. hamd ve sen ettikten sonra, Besmele ekerek st itiler. Mescidde Reslullah efendimizin hi bir sohbetini karmadan ilim renen bu mmtaz Eshba kar, Medneli sahbler, benzeri grlmemi ekilde muhabbet beslerlerdi. Bir akam, alktan derman kalmayan Suffeden bir sahb, Reslullah efendimizin huzr- erflerine gelip, hlini arz etti. Peygamber efendimiz, hne-i sadetlerine, yiyecek bir eyin olup olmadn sordular. u anda evde yiyecek olarak sudan baka bir ey yok ceKim u a misafir eder? buvbn alnca, orada hazr bulunan Eshbna; K yurdular. Eshb- kirmdan Medneli biri, herkesten nce davranp; Anambabam sana fed olsun y Reslallah! Onu ben arlarmdedi. Misfiriyle evine gidip hanmna; Reslullah efendimizin misafirini arlayacak bir eyler hazrla dedi. Hanm; u anda evimizde ocuklarn yiyeceinden baka bir ey yok diye cevap verdi, nce ocuklar uyut. Sonra o yemei getir diyen sahb, ancak bir kiiye yetecek kadar olan yemei alp misfirin odasna girdi. Sofray koyup buyur etti. Yemee beraber baladktan sonra kalkt, lmbay dzeltiyormu gibi yapp sndrd. Tekrar karanlkta sofrann bana oturdu. Yiyormu gibi hareketler yaparak, misfirin doymasn bekledi. Misfir doyduktan sonra sofray kaldrd. O gece, ocuklar ile a olarak sabahladlar. Sabahleyin Peygamber efendimizin huzrAllah tel bu geceki hareketinizden hond ol erflerine gittiklerinde; A du buyurdular. Bunun zerine Allah tel, Har sresinin 9. yet-i kermeOnlar (Ensr), kendilerinde yoksulluk ve muhtasini gndererek melen, O lk olsa bile, (Muhcirleri) kendi canlarndan stn tutarlar, buyurdu. Cibrl hadsi Reslullah efendimiz, Eshbna, dnimizin emir ve yasaklarn inceden inceye anlatyor, retiyorlard, mnn, slmn artlar, namaz, oru, hac, zekta it btn hkmler; yet-i kermelerin tefsrleri; haram ve hell olan yiyecekler, giyecekler; yemin, adak, keffretler, al-veri bilgileri; yeme-ime, giyinme, grme-konuma, selmlama db, komuluk, akrablk ve dostluk mnsebetleri; evlenme, nafaka, verset ve mras hkmleri; dvalar, cezalar, anlama ve ortaklklar; salk, shhat bilgileri; dmanla arpma, harp hukuku... gibi btn Dn-i slm herkesin anlayaca ekilde an161

latr, nemli grdkleri bir hususu, defa tekrar ederlerdi. Kadnlara ait bilgileri de, Mbrek zevceleri vastasyla retirlerdi. Mslmanlarn kahraman imm, Eshb- kirmn ykseklerinden, hep doru syleyici olmakla mehr, sevgili bymz mer bin Hattb radyallah anh buyuruyor ki: yle bir gn idi ki, Eshb- kirmdan bir kamz, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimizin huzrunda ve hizmetinde bulunuyorduk. O gn, o saat, yle erefli, yle kymetli ve hi ele gemez bir gn idi. O gn, Reslullahn sohbetinde, yannda bulunmakla ereflenmek, rhlara gd olan, canlara zevk ve saf veren cemlini grmek nasb olmutu. (Bu gnn erefini, kymetini anlatabilmek iin; yle bir gn idi ki... buyurdu. Cebril aleyhisselm insan eklinde grmek, onun sesini iitmek, kullarn muhtc olduu bilgiyi, gyet gzel ve ak olarak, Reslullah n mbrek azndan iitmek nasb olan bir gn gibi, erefli ve kymetli bir vakit bulunabilir mi?) O vakit, ay doar gibi bir zt yanmza geldi. Elbisesi ok beyaz, salar pek siyah idi. zerinde; toz, toprak, ter gibi yolculuk almetleri grnmyordu. Reslullahn Eshb olan bizlerden, hi birimiz onu tanmyorduk. Yni, grp bildiimiz kimselerden deildi. Reslullahn huzrunda oturdu. Dizlerini, mbrek dizlerine yanatrd. (Bu gelen, Cebril idi. nsan ekline girmiti. Cebril aleyhisselmn byle oturmas, mhim bir eyi bildirmek iin idi. Yni, din bilgisi renmek iin utanmann doru olmadn ve stda gurur, kibir yakmayacan gstermektedir. Herkesin, dinde renmek istediklerini, muallimlere serbeste ve sklmadan sormas lzm geldiini, Cebril aleyhisselm, Eshb- kirma, bu hli ile anlatmaktadr. nk, din renmekte utanmak ve Allah telnn hakkn demekte ve retmekte ve renmekte sklmak doru olmaz.) O zt- erf, ellerini Resl-i ekrem efendimizin mbrek dizleri zerine koydu ve; Y Reslallah! Bana slmiyeti, mslmanl anlat dedi. Resl-i ekrem buyurdu ki: slmn artlarndan birincisi, Kelime-i ehdet getirmektir. (Kelime-i ehdet getirmek demek, Ehed en l ilhe illallah ve ehed enne Muhammeden abdh ve reslh sylemektir. Yni akl ve bli olan ve konuabilen kimsenin; Yerde ve gkte, Ondan baka, ibdet edilmeye ve taplmaya lyk hi bir ey ve hi bir kimse yoktur. Hakk mbud, ancak Allah teldr. O, vcib-l-vcddur. Her stnlk Ondadr. Onda hi bir kusur yoktur. Onun ismi Allahdr demesi ve buna kalb ile kesin olarak inanmasdr. Ve yine; O, gl renkli, beyaz krmz, parlak, sevimli yzl, kara kal ve kara gzl, mbrek aln ak, gzel huylu, glgesi yere dmez ve tatl szl, Arabistanda Mekkede doduu iin
162

Arab denilen, Him evldndan Abdullahn olu Muhammed adndaki zt- l, Allah telnn kulu ve resl yni peygamberidir demesidir.) Vakti gelince namaz klmaktr. Maln zektn vermektir. Ramazn- erfde her gn oru tutmaktr. Gc yetenin mrnde bir kerre hac etmesidir, O zt, Reslullahdan bu cevaplar iitince; Doru syledin y Reslallah! dedi. Biz dinleyiciler; Hem soruyor, hem de onu tasdik ediyor! diye onun bu szne atk. Bu zt yine; Y Reslallah! mnn ne olduunu da bana bildir dedi. (Bu hads-i erfde, mnn lgat mnsn dnmemelidir. nk lgat mns, tasdk ve inanmak demek olduundan, Arab chillerinden, bu mny bilmeyen kimse yoktur. Nerde kald ki, Eshb- kirm radyallah tel anhm ecman bilmemi olsunlar. Cebril aleyhisselm, mnn mnsn Eshb- kirma retmek istiyordu. Burada slmiyette neye mn denildii sorulmaktadr.) Reslullah sallallah aleyhi ve sellem de, mnn belli alt eye inanmak olduunu yle bildirdi: nce, Allah telya, meleklerine kitaplarna, resllerine, hiret gnne, kadere, hayr ve erlerin Allah teldan olduuna inanmaktr. O zt, yine; Doru syledin diyerek tasdk etti... Sonra tekrar; Y Reslallah! hsnn ne olduunu da bana bildir dedi. Reslullah efendimiz; Allah telya; Onu gryormusun gibi ibdet etmendir. nk her ne kadar sen Onu grmyorsan da, O seni muhakkak grr buyurdu. O zt tekrar; Y Reslallah! Bu meselede sorulan Bana kyametten haber ver! dedi. Resl aleyhisselm; B sorandan daha lim deildir buyurdular. O zt tekrar; O hlde onun almetCariyelerin efendilerini dourmas, lerini bildir dedi. Reslullah efendimiz, C yaln ayak, plak, yoksul obanlarn (zengin olarak) yksek bina yapmakta birbirleriyle yar ettiklerini grmendir buyurdu. Bundan sonra dnp gitti. Ey mer! Soran kiinin kim olduunu biliyor muReslullah, bana dnp; E sun? diye sordular. Allah tel ve Resl daha iyi bilir dedim. Reslullah; O Cibril (Cebril) idi. Sizlere dninizi retmek iin geldi buyurdular. Peygamber efendimiz, Eshbna, dindeki derecelerine gre, anlayacaklar ekilde anlatrlard. Eshb- kirmn en ykseklerinden olan Hazreti mer, bir gn geerken, Reslullah efendimizin Eb Bekr-i Sddka bir ey anlattn grd. Yanlarna gidip dinledi. Bunu bakalar da grd, fakat, gelip dinlemekten ekindiler. Ertesi gn, Hazreti meri grnce; Y mer! Reslullah dn size bir ey anlatyordu. Syle, biz de renelim dediler. nk Reslullah Benden duyduklarnz, din kardelerinize de anlatnz! Birefendimiz dima; B birinize duyurunuz! buyururdu. Hazreti mer; Dn Hazreti Eb Bekr, Kurn- kermden anlayamad bir yet-i kermenin mnsn sormu, Res163

lullah ona anlatyordu. Bir saat dinledim, bir ey anlayamadm dedi. nk, Hazreti Eb Bekrin yksek derecesine gre anlatyordu. Hazreti mer, o kadar yksek idi ki, Reslullah efendimiz; Ben peygamberlerin sonuncusuyum. Benden sonra peygamber gelmeyecektir. Eer, benden sonra peygamber gelseydi, mer peygamber olurdu buyurdu. Byle yksek olduu ve ana dili olan Arabyi ok iyi bildii hlde, Kurn- kermin Hazreti Eb Bekre anlatlan tefsrini anlayamad. Eb Bekrin derecesi, ondan ok daha yksekti. Hazreti Eb Bekr, hatt Cebril aleyhisselm bile, Kurn- Kermin mnsn, esrarn, Reslullaha sorard. Reslullah, Kurn- kermin hepsinin tefsrini Eshbna bildirmitir. Sevgili Peygamberimiz, bu ekilde Eshbna dni rettii gibi, dvalara bakyor, hitlerini dinleyip, en g anlamazlklar netceye balayarak hllediyordu. Selmn- Frisnin mslman olmas Gn getike slmn nru yaylmaya, Reslullah efendimizin mbrek ismi iitilince kalblerde yer tutmaya balad. Onun gelmesini hasretle bekleyen ilim ehli kimseler, aray iinde ve heyecanla Medneye koarak, mn etmekle erefleniyorlard. Bunlardan birisi de Selmn- Fris hazretleri idi. O, mslman olmasn yle anlatmtr: Ben Frisin (ran), sfehan ehrinin Cey kyndenim. Babam kyn en zengini olup, arazimiz ve malmz oktu. Evin yegne ocuu ve babamn tek sevgilisi idim. Bunun iin beni kz gibi yetitirirdi. Evden kmama izin vermezdi. Mecs olduu iin, bana mecslii istedii ekilde eksiksiz olarak retti. Evde devaml bir ate yanar, biz de ona tapar, secde ederdik. Babamn mal ve mlk ok olduu iin, beni bir ara darya kard ve; Yavrum! Ben ldm zaman bu mallarn sahibi sen olacaksn, onun iin, git mallarn ve arazilerini tan dedi. Ben de Peki deyip bahelerimizi dolatm. Bir gn tarlalara bakmaya gittiimde, bir kiliseye rastladm. Hristiyanlarn seslerini iittim, yanlarna gidince ierde ibdet ettiklerini grdm. Ben, daha nce yle bir ey grmediimden, hayrette kaldm. nk bizim ibdetimiz ate yakp, ona secde etmekten baka bir ey deildi. Onlar ise, grnmeyen bir Allaha ibdet ediyorlard. Kendi kendime; Vallahi bunlarn dni haktr ve bizimki btldr dedim. Akama kadar onlar merakla seyrettim. Tarlalarmza gitmeden karanlk basmaya balad. Onlara; Bu dnin asl nerededir? deyince; amdadr dediler. Sonra; ama gitsem beni de kabul ederler mi? diye sorduumda; Evet kabul ederler diye cevap verdiler. Sizlerden, yaknda ama gidecek kimseler var mdr? diye sorunca;
164

bir mddet sonra bir kervann gideceinden bahsettiler. Konutuum kimseler az olup, amdan sfehana gelmilerdi. Ben bunlarla megl iken eve gitmekte geciktim. Benim dnmediimi gren babam, beni aramaya balam ve adam gndermi. Aramlar bulamamlar. Onlar tel iinde iken eve dndm. Babam; Bu zamana kadar nerede idin? Seni aramadmz yer kalmad dedi. Ben de; Babacm! Ben bu gn tarlalar dolamaya kmtm. Fakat yolda bir Hristiyan kilisesine rastladm. eri girdim. Baktm ki; grmedikleri ve her eye hkim ve kadir olan bir Allaha mn ediyorlar. Onlarn ibdetlerine atm kaldm. Akama kadar onlar seyrettim. Onlarn dninin hak olduunu anladm dedim. Bunu duyan babam; Ey olum! Yanl dnyorsun, babalarnn ve dedelerinin dni, onlarn dninden daha dorudur. Onlarn dni bozuktur. Sakn aldanma ve inanma! dedi. Ben de; Hayr, onlarn dni bizimkinden daha hayrldr ve onlarnki hak, bizimki btldr dedim. Babam, buna ok kzd ve beni el ve ayaklarmdan balayp eve hapsetti. Bu durumda iken, devaml ama gidecek kervandan haber beklerdim. Nihyet Hristiyan rhiplerin, kervan hazrladklarn rendim. plerimi zp katm ve kervann bulunduu kiliseye gittim. Buralarda duramayacam anlattm ve kervana katlarak amn yolunu tuttum. amda Hristiyan dninin en byk limini sordum. Bana birini trif ettiler, onun yanna gidip hlimi anlattm. Yannda kalmak istediimi, kendisine hizmet edeceimi syleyip, Hristiyanl retmesini, Allah tely tantmasn rica ettim. Kabul etmiti. Artk ona hizmet etmeye, kilisenin ilerini yapmaya balamtm. O da bana Hristiyanl retiyordu. Fakat sonradan onun kt kimse olduunu anladm. nk Hristiyanlarn, fakirlere vermek iin getirdikleri sadaka, altn ve gmleri saklar, muhtalara vermezdi. Tam yedi kp altn ve gm biriktirmiti. Bunu benden baka bilen yoktu. Bir mddet sonra veft etti. Hristiyanlar defn iin toplandlar. Onlara; Neden buna bu kadar hrmet ediyorsunuz, o hrmete lyk bir insan deildir! dedim. Sen bunu nereden karyorsun? dediler ve bana inanmadlar. Ben de biriktirdii altnlarn yerini gsterdim. Yedi kp altn ve gm kardlar, sonra; Bu, defne ve tehize lyk bir kimse deildir diyerek bir yere atp zerini tala rttler. Yerine baka birisi geti. Bu zt gerekten ilim sahibi zhid bir kimse olup, dnyya hi ehemmiyet vermezdi. hirete tlib bir kimse idi ve hep hiret iin alr, gece-gndz dima ibdet ederdi. Onu ok sevdim ve uzun zaman yannda kaldm. Hizmetini severek yapardm. Birlikte ibdet ederdik.
165

Bir gn ona; Ey benim efendim! Uzun zamandan beri yannzdaym ve sizi ok sevdim. nk Allah telnn emirlerine itat ediyor ve men ettiklerinden kayorsunuz. Veft ettiiniz zaman, ben ne yapaym bana ne tavsiye edersiniz? diye sordum. Cevap olarak; Olum, amda insanlar slh edecek bir kimse kalmad. Kime gitsen seni ifsd eder. Fakat Musulda bir zt vardr, Onu bulman tavsiye ederim dedi. Veft edince, Musula getim, trif ettii zt buldum ve bamdan geenleri anlattm. Hizmetine kabul etti. O da, dier zt gibi ok kymetli, dnyya dkn olmayan ve devaml ibdet eden bir kimse idi. Ona da uzun zaman hizmet ettim. Fakat bir gn hastaland. Veft zaman, ayn sorular ona da sordum. Bana Nusaybinde bir zt tavsiye etti. Veft zerine derhal Nusaybine gittim. Syledii kimseyi bulup, yannda kalmak istediimi bildirdim. Kabul etti, bir mddet de onun hizmetinde bulundum. Hastalannca, beni baka birine gndermesini syledim. Bu sefer bana Amuriye adl Rum ehrinde bulunan baka bir zt tarif etti. Veftndan sonra Amuriyenin yolunu tuttum. Syledii bu ahs da bulup, hizmetine girdim ve uzun zaman kaldm. Onun da veft yaklat. Beni birine havale etmesini rica edince; Vallahi imdi byle bir kimse bilmiyorum. Fakat hir zaman peygamberinin gelmesi yaklat. O, Arablar arasndan kacak, vatanndan hicret edip, talk iinde hurmas ok bir ehre yerleecek. Hediyeyi kabul eder sadakay kabul etmez. ki omuzu arasnda nbvvet mhr vardr diyerek almetlerini sayd. Bu zt da veft edince, sylediklerine uyarak Arab diyarna gitmeye karar verdim. Amuriyede alp, bir ka kz ile bir mikdr koyun sahibi olmutum. Ben Kelb kablesinden bir kfile, Arab beldesine gidecekti. Onlara; Bu sr ve koyunlar sizin olsun, beni Arab vilyetine gtrn! deyince, teklifimi kabul edip yanlarna aldlar. Vdiy-l-Kur denilen yere gelince, ihanet edip, kledir diyerek beni bir Yahudiye sattlar. Yahudinin bulunduu yerde hurma baheleri grdm. hir zaman peygamberinin hicret edecei yer herhalde burasdr diye dndm. Fakat bir trl snamadm. Bu Yahudiye bir mddet hizmet ettim. Sonra beni amcasnn oluna satt. O da alp Medneye getirdi. Medneye varnca, burasn nceden grm gibi sndm. Artk gnlerim Mednede geiyor, beni satn alan Yahudinin banda bahesinde alp, hizmetini gryordum. Bir taraftan da asl maksadma kavumann sabrszl iinde idim. Bir gn, bir hurma aacna km alyordum. Sahibim, biri ile bir aacn altnda konuuyordu. Bir ara; Evs ve Hazrec kableleri helk olsunlar. Mekkeden bir kimse Kubaya geldi. Peygamber olduunu sylyor. Bu kableler de Onu kabl edip dnine giriyorlar... diye konutular. Ben bu sz166

leri iitince, kendimden geer gibi oldum. Derhal aa inip, o ahsa; Ne diyorsun? dedim. Sahibim bana; Neyine lzm, neden soruyorsun, sen iine bak! diyerek bir tokat vurdu. O gn akam olunca, bir miktar hurma alp, hemen Kubaya vardm. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimizin yanna girip; Sen slih bir kimsesin, yannda da fakirler vardr. Bu hurmalar sadaka getirdim dedim. Reslullah, yannda bulunan Eshba; Geliniz hurma yiyiniz buyurdu. Onlar yediler. Fakat kendisi hi yemedi. Kendi kendime; te almetin biri budur. Sadaka kabul etmiyor dedim. Reslullah efendimiz Medneyi terif ettikten sonra bir mikdar hurma daha alp, Reslullaha getirBu, hediyedir dedim. Bu defa yanndaki Eshb ile birlikte yediler. dim. B te ikinci almet de kt dedim. Gtrdm hurma yirmi be civarnda idi. Hlbuki yenen hurma ekirdekleri bin kadard. Reslullah efendimizin mcizesiyle hurma artmt. Kendi kendime; Bir almet daha grdm dedim. Reslullahn yanna tekrar gitmitim. Cenaze defnediyorlard. Nbvvet mhrn grmeyi arzu ettiim iin iyice yaklatm. Benim muradm anlayp, gmleini kaldrd. Mbrek srt alnca, nbvvet mhrn grdm; hemen ptm ve aladm. O anda Kelime-i ehdeti syleyerek mslman oldum. Sonra da Reslullaha, bamdan geen hdiseleri bir bir anlattm. Hlime taaccb edip, bunu Eshb- kirma da anlatmam emir buyurdular. Eshb- kirm topland, ben de bamdan geenleri en ince teferruatna kadar anlattm... Selmn- Fris mn ettii zaman, Arab lisnn bilmedii iin, tercman istemiti. Gelen Yahudi tercman, onun sevgili Peygamberimizi medhetmesini aksi ekilde sylyordu. O esnada Cebril aleyhisselm gelip, Hazreti Selmnn szlerini doru olarak Reslullaha bildirdi. Yahudi durumu anlaynca, Kelime-i ehdet getirerek mslman oldu. Selmn- Fris, mslman olduktan sonra, klelie bir mddet daha devam etti. Sevgili Peygamberimizin; Kendini klelikten kurtar y Selmn buyurmas zerine, shibine gidip, zd olmak istediini syledi. Buna zorla raz olan Yahudi, yz hurma fidan dikerek yetitirip, hurma verir hle getirmesi ve krk rukye altn (o zamanki lye gre bir mikdar altn) vermesi artyla kabul etti. Kardeinize Bunu, Reslullah efendimize haber verdi. O da, Eshbna; K yardm ediniz buyurdu. Onun iin yz hurma fidan topladlar. Reslullah Bunlarn ukurlarn hazr edip, tamam olunca bana haber ver buefendimiz; B yurdu. ukurlar hazrlayp, haber verince, terif edip fidanlar kendi mbrek elleriyle dikti. Bir tanesini de Hazreti mer dikmiti. Hazreti merin diktii
167

hri, hepsi Allah telnn izni ile, o sene hurma verdi. Reslullah efendimiz o bir taneyi de skp, kendi mbrek eli ile yeniden dikti ve diktii anda hurma verdi. Selmn- Fris hazretleri anlatt ki: Bir gn, bir zt beni aryor ve; Selmn- Fris Mkteb-i fakr (efendisi ile hrriyetine kavumak iin belli bir mikdarda anlaan kle) nerededir? diye soruyordu. Beni buldu ve elinde bulunan yumurta byklndeki altn verdi. Bunu alp Peygamberimize gittim ve durumu arzettim. Reslullah altn tekrar bana verip; Bu altn al borcunu de! buyurdu. Ben; Y Reslallah! Bu altn Yahudinin istedii arlkta deil deyince, ReAl bunu! Allaslullah efendimiz o altn alp, mbrek dilinin zerine srd. A h tel bununla senin borcunu eda eder buyurdu. Allah hakk iin o altn tarttm, istenilen kadard. Onu da gtrp verdim. Bylece klelikten kurtuldum. Selmn- Fris bu gnden sonra, Eshb- suffe arasna katld. Melekler, dinlemek iin gelirdi Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem Kurn- kermi yle gzel, yle tatl ve tesirli okurdu ki, Onu dinleyen gayr-i mslimler de hayran kalrlard. Onu dinleyerek mslman olanlarn says oktu. Hazreti Ber bin zib anlatt ki: Bir yats namazndan sonra Reslullah efendimizi, Tn sresini okurken dinlemitim, yle gzel okuyordu ki, sesi ve okuyuu Ondan daha mkemmel olan bir kimse dinlemi deildim. Eshb- kirm arasnda sesi ok gzel olan, Kurn- kermi okurken alayan ve alatanlar pek oktu. Bunlardan birisi, seyd bin Hudayr idi. Bir gece, atn yanna balayp, Bekara sresini okumaya balad. Okurken at birden bire rkt. Hazreti seyd sustu, at skinleti. Okumaya balad, at yine rkt. Susunca skinleti. Tekrar okumaya balaynca, yine rkt. seyd bin Hudayrn olu Yahya, ata yakn bir yerde yatyordu. Atn, ocua bir zarar vermesinden endie ederek, okumay brakt. Gkyzne baktnda, beyaz bulut glgesine benzeyen bir sisin iinde, kandil gibi parldayan eyler farketti. Okumay kesince, o parldayan eylerin semaya doru ykselerek gittiini grd. Sabah olunca, sevgili Peygamberimizin huzr- erflerine gidip, baOnlarn ne olduunu biliyor ndan geenleri anlatt. Reslullah efendimiz; O musun? diye sorunca, Hazreti seyd; Anam-babam sana fed olsun y Reslallah! Bilmiyorum diye cevap verdi. Peygamber efendimiz buyurdu ki: Onlar melekler idi. Senin sesine yaklamlard. Eer okumaya devam etseydin, sabaha kadar seni dinlerler, insanlar da onlar grr ve seyrederlerdi.
168

Onlar, halkn gzlerinden gizlenmezlerdi. Kurn- kermi pek yank okuyanlardan biri de Hazreti Eb Bekr-i Sddk idi. Namaz klarken okumaya balaynca, kendini tutamaz, mbrek gzlerinden yalar boanrd. Grenler bu hline hayran olurlard. Bir gn mrikler toplanp; Bu kimse, peygamberin getirdiklerini yank yank okuyarak alyor. ocuklarmz ve kadnlarmzn onun bu hline meftun olup, mslman olmalarndan korkuyoruz demilerdi. Sevgili Peygamberimizin mbrek cemlini grerek, Ona k olanlardan, mbrek szlerini ve okuduu Kurn- kermi dinleyince, hayran kalp mslman olanlardan biri de Abdullah bin Selm hazretleridir. Tevrt ve ncli iyi bilen Abdullah bin Selm, mn etmeden nce bir Yahudi limi idi. Kendisi, mslman oluunu yle anlatr: Ben Tevrt ve izahlarn babamdan okuyup renmitim. Bir gn babam, hir zamanda gelecek olan peygamberin sfatlar, almetleri ve yapaca ileri bana anlatt ve; Eer O, Hrn evldndan gelecek olursa, Ona tbi olurum; yoksa tbi olmam! dedi ve Reslullahn Medneye geliinden nce ld. Reslullahn Mekkede nbvvetini ln ettiini iittiim vakit, Onun sfatlarn, ismini ve gelecei vakti biliyordum. Bu sebeple, Onu gzleyip durdum. Reslullahn Medne yaknnda Kuba denilen yerdeki Amr bin Avf oullarnn evinde misfir olduunu birinden reninceye kadar bu hlimi Yahudilerden saklayp sustum. Bir gn bahemde hurma aacndan ya hurma toplarken, Ndir oullarndan birisi, Bu gn, Arablarn adam geldi diye bard. Beni bir titreme almt. Hemen; Allah ekber diyerek tekbir getirdim. O anda halam Hlide binti Hris, aacn altnda oturuyordu. ok yal bir kadnd. Tekbirimi iitince; Allah elini boa karsn ve seni umduuna kavuturmasn. Vallahi sen, Musa bin mrnn geleceini iitseydin bundan fazla sevinmezdin! diyerek bana kt. Ona; Ey hala! O, vallahi Msa bin mrnn kardeidir ve Onun gibi bir peygamberdir. Onun yolundadr ve Onun gnderildii tevhd ile gnderilmitir dedim. Bunun zerine bana; Ey kardeimin olu! Yoksa O, kyamete yakn gnderilecei bize bildirilen peygamber midir? dedi. Evet dedim, yleyse haklsn dedi. Reslullah Medneye hicret ettii zaman, Onu grmek iin hemen halkn arasna kartm. Mbrek cemlini, nrlu yzn grr grmez; Onun yz yalanc bir yz olamaz! dedim. Reslullah, toplanan insanlara slmiyeti anlatyor, nashatler veriyordu. Burada Reslullahdan iittiim ilk hads-i erf udur:
169

Selm aranzda yaynz, a kimseleri doyurunuz, sla-i rahm yapnz (yakn akrablar ziyret ediniz), insanlar uykuda iken namaz klnz. Bylece Cennete selmetle girersiniz. Fahr-i lem sallallah aleyhi ve sellem, beni nbvvet nru ile tanyp; Sen, Medne limi bn-i Selm msn? buyurdu, ben de; E Evet deyince, sevgili Peygamberimiz; Yakla buyurarak, u suli sordu: Ey Abdullah! Allah tel iin syle! Tevratta benim vasflarm okuyup renmedin mi? Ben de; Allah telnn sfatlar nelerdir, syler misiniz? dedim. Bu sule karlk, Reslullah biraz bekledi ve Cebril aleyhisselm hls sresini indirdi: Reslullah efendimizin okuduu bu sreyi iitince, Peygamberimize hemen: Evet y Reslallah! Doru sylyorsun, ehdet ederim ki, Allah teldan baka ilh yoktur. Sen Onun kulu ve Reslsn diyerek Kelime-i ehdet getirip mslman oldum. Sonra; Y Reslallah! Yahudiler; insan hayrete drecek kadar yalan syleyen, aslsz isnd ve iftirlarda bulunan zlim bir millettir. Eer sen benim seciye ve her hlimi onlardan sorup renmeden nce, onlar benim mslman olduumu duyup renirlerse, muhakkak sizin yannzda bana, akla gelmeyen iftiralarda bulunurlar. Siz, nce beni onlardan sorunuz! dedim ve evin bir tarafna saklandm. Benim peimden Yahudilerin ileri gelenAranzdaki lerinden bir grup ieri girdi. Reslullah efendimiz, Yahudilere; A Abdullah bin Selm, nasl bir kimsedir? diye sordu. Yahudiler de; O bizim en yksek limimiz ve en byk limimizin de oludur! bn-i Selm bizim en hayrlmz ve en hayrlmzn da oludur! dediler. Bunun zerine Eer o mslman olduysa, siz buna ne Reslullah efendimiz, Yahudilere; E dersiniz? diye sordu. Yahudiler; Allah onu byle bir eyden korusun! diye karlk verdiler. O srada saklandm yerden kp; Ey Yahudi topluluu! Allah teldan korkunuz! Size geleni kabul ediniz. Allah telya yemn ederim, siz de bilirsiniz ki; elinizdeki Tevrtta isminin ve sfatlarnn yazl olduunu grdnz Allah telnn resl budur. Ben ehdet ederim ki, Allah teldan baka ilh yoktur. Yine ehdet ederim ki, Muhammed aleyhisselm Onun kulu ve resldr diyerek Onu tasdik ettim. Bunun zerine Yahudiler; O bizim en ktmzdr ve en ktmzn de oludur! diyerek eitli kusurlar ve iftirlarda bulunup beni ktlediler. Ben; Zten korktuum bu idi. Y Reslallah! Ben onlarn zlim, yalanc, ktlkten ekinmeyen, iftirac bir millet olduunu size haber vermemi miydim? te hepsi ortaya Birinci ehdetiniz bize kfidir, ikin kt! dedim. Reslullah Yahudilere; B cisi ise lzumsuzdur buyurdu. Bunun zerine hemen evime dndm. Aile170

mi ve akrablarm slmiyete dvet ettim. Halam da dhil hepsi mslman oldular. Benim mn etmem, Yahudileri ok kzdrd. Bunun iin beni sktrmaya baladlar. Hatt Yahudi limlerden bzlar; Arablardan peygamber kmaz, senin adamn hkmdardr diyerek, beni slmiyetten vazgeirmee kalktlar, fakat muvaffak olamadlar. Kendisi ile birlikte; Salebe bin Saye, seyd bin Saye, Esed bin beyd ve bz Yahudiler samim olarak mslman oldular. Fakat bz Yahudi limleri; Muhammede yalnz bizim erlilerimiz inand. Eer onlar hayrllarmzdan olsalard, atalarnn dnini brakmazlard dediler. Bunun zerine Allah tel, onlara cevap olarak yet-i kerme indirip, melen buyurdu ki: Onlarn (ehl-i kitbn) hepsi bir deildir. Ehl-i kitbn iinde ibdet ve tat te bulunan bir cemat vardr ki, onlar gece vakitlerinde secdeye kapanarak Allah tel nn yetlerini okurlar. (l-i mrn sresi: 113) Hicretin birinci senesinde vuk bulan dier bz olaylar Hicretin birinci senesinde, Ensrdan Esad bin Zrre, Ber bin Marr, Klsm bin Hidm, Muhcirlerden Osman bin Mazn veft etti. Kfirlerle savaa izin verildi. Ayrca, Mednenin hava ve suyunun tesirine dayanamayan Hazreti Eb Bekr ile Bill-i Habe radyallah anh stma hastalna tutulduY Rabb! Meklar. Bunun zerine Reslullah sallallah aleyhi ve sellem; Y keyi sevdirdiin gibi Medneyi de bize sevdir ve burada bize bereket ve rzk bolluu ver diye du ettiler. Cenb- Hak da dusn kabul buyurup, Muhcirlere Medneyi sevdirdi. Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellemin bizzat itirk ettikleri Ebv, Veddn gazlar bu senede yaplmtr. kinci yln balarnda; Buvt, Safevn, Zlueyre gazlar bunlar tkib etmi ve bu gazlarda sava vuk bulmamtr. lk yazl andlama Mekkeli mrikler bo durmuyor, Reslullah efendimize, Mekke de yapamadklarn Mednede yapmaya kalkyorlard. Medneli mriklere tehdit mektuplar gnderdikleri gibi, Mednedeki Yahudi kablelerine de tehdidlerle dolu mektuplar, ve haberler gnderiyorlard. Onlarn bu tehdidleri, Yahudilerin, Reslullah efendimize yaklamalarna sebep oldu. Bu srada Yahudiler, Reslullah efendimizin huzruna gelip; Sizinle
171

sulh yapmaya geldik. Bir andlama yapalm da birbirimize zararmz olmasn dediler. Peygamberimiz de onlarla elli be maddelik bir andlama yapt ki, alnan bu kararlarn bzlar yledir: 1- Bu andlama; Reslullah Muhammed aleyhisselm tarafndan Mekkeli ve Medneli mslmanlarla, onlara tbi olanlar ve sonradan iltihk edenler ve onlarla beraber savaanlar arasnda yazlan bir belgedir. 2- phesiz ki, bunlar dier insanlardan ayr bir cemattir. 3- Her kable, esirlerinin kurtulmalk akelerini (mslmanlar arasndaki adalete gre) ortaklaa deyeceklerdir. 4- Mslmanlar, kendi aralarnda karklk karan kimselere, evlatlar bile olsa, kar cephe alacaklardr. 5- Yahudilerden mslmanlara tbi olanlar, her hangi bir zulme uramayacaklar gibi, onlara yardm da edilecekdir. 6- Yahudiler, mslmanlarla berber bir grup tekil edecek, herkes kendi dninin cblarn yerine getirecektir. 7-Yahudilerden hi birisi, Muhammed aleyhisselmn izni olmadan asker bir sefere kamayacaktr. 8- Hi bir kimse, anlat kimseye ktlk etmeyecek, zulme urayana mutlaka yardm edilecektir. 9- Medne vdisi, bu andlamay yapanlar iin dokunulmaz, haram blgedir. 10- Mekkeli mrikler ve onlara yardm edenler hi bir srette himye edilmeyeceklerdir. 11- Medneye hcm edecek kimselere kar, mslmanlar ile Yahudiler aralarnda yardmlaacaklardr. Yahudiler, bu andlama ile (grnte) mslmanlarla dostluk yapacaklar, onlara kin tutmayacak ve dmanlkta bulunmayacaklard. Ey Habbm! Mahzn olma!.. Reslullah efendimizin hicretinden nce, Mednede bulunan Hazrec kablesinin reisi Abdullah bin bey, Medneye hkmdar seilecekti. Akabe batlar, daha sonra da hicret hdisesiyle Evs ve Hazrec kablelerinin ou mslman olunca, Abdullah bin beyin hkmdarl gereklemedi. Bu sebeple Abdullah bin bey, bata Peygamber efendimize ve Muhcir olan Eshb- kirma, sonra Medneli sahbeye di biliyor, fakat dmanln aka gsteremiyordu. Kendisi gibi bir ka kimse ile, mnfklar zmresini teekkl ettirdi. Bunlar, mslmanlarn yannda slm dnine girdiklerini sy172

lyor, fakat arkalarndan alay ediyorlard. Gizliden gizliye nifak tohumlar ekmeye ve fitne karmaya baladlar. Bunda yle ileri gittiler ki, Fahr-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin mbrek szlerini tersine nakletmeye ve deitirmeye kalktlar. Dmanlklarn iinde saklyan Yahudiler, Peygamber efendimizle bir andlama imzaladlar. Peygamber efendimize gruplar hlinde geldiler. Kendilerince ok zor olan sorular sordular. Aldklar cevaplardan Onun, hak peygamber olduunu anladlar. Fakat ind ve kskanlklarndan mn etmediler. Bunun zerine sevgili Peygamberimiz; Bana Yahudi limlerinden on kii mn etmi olsayd, Yahudilerin hepsi mn ederlerdi buyurdular. Reslullah efendimizin byle mahzn olmasn, Allah tel u yet-i kermesiyle tesell eyledi: (Ey Habbim!) Ey anl Resl! Kalbleriyle inanmadk lar hlde, azlaryla inandk diyenlerle (mnfklarla) Yahudilerden kfr iinde kouanlar, seni mahzn etmesin. Onlar, durmadan yalan dinleyenler ve senin huzruna gelmeyen baka bir kavim (Hayber Yahudileri) iin, (Kureyzoullarndan) casusluk edenlerdir. Kelimeleri (Allah tel tarafndan) yerlerine konduktan sonra deitirirler. Eer size u (fetv) verilirse onu kabl edin, verilmezse saknn derler. Allah tel, kimin fitneye dmesi ni dilerse, artk sen, Allah telnn irdesini nlemeye hi bir surette muktedir olamazsn. Onlar yle kimselerdir ki, Allah tel, (onlarn) kalblerini temizlemek dilememitir. Onlara, dnyda hakr ve perinlk; hirette de pek byk bir azb vardr. (Mide sresi: 41) Yaplan andlama sebebiyle, sahbeden bzlar, komular olan Yahudilerle dostluk kurmulard. Allah tel, onlar da bundan men ederek buyurdu ki: Ey mn edenler! Din kardelerinizden bakasn (kfir ve mnfklar) dost edinmeyin. Onlar size fenalk yapmakta, fesat karmakta kusur et mezler ve skntya girmenizi arzu ederler. Onlarn size kar olan kin ve dmanlklar, azlarndan dar dklmtr. Kalblerinde gizledikleri dmanlk ise daha byktr. Onlarn dmanlklarna dir yetleri akladk, eer dnr anlarsanz... (l-i mrn sresi: 118) Mekkeli mrikler, Mednedeki mrikleri, mnfklar, Yahudileri ve Mednenin evresindeki kableleri durmadan tahrik ve tehdide devam ediyorlard. Bir an nce slmn nurunu sndrmeye alyorlar, sevgili Peygamberimizin mbrek vcdunu ortadan kaldrmann yollarn aryorlard. Mnfklarn ve mriklerin bu ekildeki hareketlerine kar, Reslullah efendimiz hep sulh yoluna gidiyordu. Eshb- kirmdan bzlar, artk dmana kar kmann lzm geldiine inanyor ve; Y Rabb! Bizim iin, senin yolunda, u mriklerle mcdele etmekten daha kymetli birey yoktur.
173

Bu Kureyli mrikler ki, Habbinin peygamberliini yalanladlar ve Mekkeden kmaya mecbr ettiler. Allahm! Her hlde onlarla harp etmemize msaade edersin!.. diye du ediyorlard. Reslullah efendimiz ise, bu yolda Allah telnn emrini bekliyor, ne buyurulursa ona gre hareket ediyordu. Artk zaman gelmiti. Cebril aleyhisselmn getirdii vahiyde buyruluyordu ki: Size kar harb aanlarla, siz de Allah telnn yolunda arpn. Fakat haddi tecvz edip, ar gitmeyin. (Sizinle savamayanlara dokunmayn. Savadklar sretde de kadnlar, ocuklar, ihtiyarlar ldrmeyin. kence yapmayn.) Muhakkak ki, Allah tel ar gidenleri sevmez. Onlar (kfirleri) nerede bulursanz ldrn. Onlar sizi (Mekke den) kardklar gibi, siz de onlar karn. Onlarn irk fitneleri, adam ldrmekten daha ktdr. Onlar Mescid-i Haramda sizinle arpmadka, siz de orada, kendileriyle harb etmeyin. Fakat, onlar sizi orada ldrrlerse, siz de onlar orada ldrn. Kfirlerin cezas byledir. Eer onlar, Allah tely inkrdan ve muharebeden vazgeerlerse, (siz de brakn. Zir) muhakkak ki, Allah tel pek ok mafiret ve merhamet edicidir. (Bekara sresi: 190-192) irk fitnesinDaha sonra gnderilen bir yet-i kermede de buyruldu ki: den eser kalmayncaya ve din de yalnz Allah telnn oluncaya (yalnz Allah telya ibdet edilinceye) kadar, o mriklerle harb edin. (irkden) vaz geerlerse, (onlara zulm yokdur.) Artk dmanlk (cez) ancak zlimler zerinedir. (Bekara sresi: 193) lk seriyyeler Fahr-i kinat sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Mednenin asyiini korumak, dmanlarn durumunu kontrol etmek iin seriyyeler yni kk askeri birlikler tertipledi. Bu seriyyelere katlanlarn says, be ile drt yz arasnda deiirdi. Peygamber efendimizin katld ve bizzat idare ettii savalara da gaz denirdi. Sevgili Peygamberimiz, dmann an saldrlarn nlemek iin, Medne de nbet tutma usln koyarak, gerekli emniyet tedbiri ald. Mrikleri, ticr ve iktisad ynden zayf drmek ve yola getirmek lzmd. Bunun iin Suriye ticret yollarn kesmeleri cbediyordu. Bu srada, bir mrik kervannn Medne yaknlarndan gemekte olduu iitildi. Sevgili Peygamberimiz, derhal sefer hazrl yaplmasn emredip, otuz svrinin bana Hazreti Hamzay kumandan tyin etti. Kendisine, Allah teldan korkmay, emri altnda bulunanlara iyi davranmay tavsiye buyurduktan sonra; Allah telnn yolunda, Allah telnn ismini anarak gazya k174

nz! Allah tely tanmayanlarla arpnz... buyurdular. Hazreti Hamzaya, beyaz bir bayrak vererek uurladlar. Hazreti Hamza, emrindeki svrilerle, yz svrinin koruduu mrik kervanna doru harekete geti. Kervan; amdan Mekkeye gitmek zere Sfr-l-Bahr denilen yere gelince, mchidlerle karlatlar. anl sahbler, derhal sava dzenine girerek arpmaya hazrlandlar. O srada, orada bulunan Mecd bin Amr el-Chen, yetiip araya girdi. Mecd bin Amr el-Chen, iki tarafn da mttefiki idi. Mslmanlarn sayca ok az, mriklerin pek fazla olduklarn grp, mslmanlarn yenilebileceklerini dnd. Mslman devletinin ilelebet devamn umarak arabuluculuk edip, iki taraf arpmaktan vazgeirdi. Sonra, Hazreti Hamza ve arkadalar Medneye geri dndler. Mecdinin hareketi, Peygamber efendimize arzedilince, memnuniyetini bildirerek; Mbrek, iyi ve doru bir i yapmtr buyurdular. Bundan sonra seriyyelerin arkas kesilmedi. Ubeyde bin Hris hazretlerinin emrine altm veya seksen kadar mchid verilerek, Rabige gnderildi. Mrikler, mslmanlardan korkarak selmeti kamakta buldular. Peygamber efendimiz bir gn, Kurey mriklerini gzetlemek zere, Nahleye seriyye tertip etmek istediler. Gnderilecek askerlere de Eb Ubeyde bin Cerrah hazretlerini kumandan yapmay istediler. Eb Ubeyde bin Cerrah, bu emri alnca, Peygamberimizden uzak kalmann acsyla alamaya balad. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem onun yerine Abdullah bin Cah hazretlerini emir tyin ettiler. Abdullah bin Cah, slmiyeti heyecanla yaayan ztlardand. Mslman olduu zaman, kfirler kendisine akla gelmedik ikence yapmalarna ramen, onlara mn gc ile kar koymu, ez ve ceflarna metanetle kat..Ala lanmt. Bu sebeple Peygamber efendimiz, onun iin Eshbna; .. ve susuzlua en ok dayanan ve katlanannzdr buyurmutu. Abdullah bin Cah, Reslullah efendimizin ehdler iin verdii mjdeleri duyarak, hep ehdete can atmt. Harplerde en nde kahramanca arprd. Hazreti Abdullah bin Cah der ki: O gn, Resl aleyhisselm, yats namazn klnca, beni yanna ard. Sabah erkenden yanma gel. Silhn da yannda olsun. Seni bir tarafa gndereceim buyurdu. Sabah olunca, mescide gittim. Klcm, yaym, ok ve antam zerimde, kalkanm da yanmda idi. Resl aleyhisselm, sabah namazn kldrdktan sonra evine dndler. Ben daha nce geldiim iin kapnn nnde bekliyordum. Muhcirlerden benimle gidecek bir ka kii buldu. Seni bu kiilerin zerine kumandan tyin ettim buyurarak, bir mektup verdi. Git! iki gece yol aldktan sonra mektubu a. Onda buyrulana gre hareket et buyurdu.
175

Y Reslallah! Hangi tarafa gideyim? diye sordum. Necdiye yolunu tut. Rekiyeye, kuyuya ynel! buyurdu. Abdullah bin Cah, Nahle seferine memur edildii zaman, kendisine ilk defa, Emr-l mminn sfat verildi. slmda ilk defa bu isimle anlan emir, o oldu. Sekiz veya on iki kiilik bir birlik ile, iki gn sonra Melel mevkiine vardklarnda, at mektupta; Bismillhirrahmnirrahm. Bu mektubu gzden geirdiin zaman, Mekke ile Tif arasndaki Nahle vdisine ininceye kadar, Allah telnn ismi ve bereketiyle yryp gidersin. Arkadalarndan hi birini, seninle birlikte git meye zorlamayasn! Nahle vdisindeki Kureyleri, Kureylerin kervann gzetleyip denetleyesin. Onlarn haberlerini bize bildiresin yazlyd. Emir-l mminn Hazreti Abdullah bin Cah, mektubu okuduktan sonra; Bizler Allah telnn kullaryz ve hep Ona dneceiz. ittim ve itat ettim. Allah telnn ve sevgili Reslnn emrini yerine getireceim diyerek mektubu pp, bana koydu. Sonra arkadalarna dnerek; Hanginiz ehd olmaya can atyorsa benimle gelsin. Gelmek istemeyen dnp gidebilir. Hi birinizi zorlayc deilim. Gelmezseniz, ben tek bama gidip, Resl aleyhisselmn emrini yerine getireceim dedi. Arkadalar hep birden; Biz Peygamber efendimizin emirlerini iittik. Allah telya, Reslullah sallallah aleyhi ve selleme ve sana itat edicileriz. Nereye istersen, Allah telnn bereketi zere yr diye cevap verdiler. Sad bin Eb Vakkas hazretlerinin de bulunduu bu kk ordu, Hicaza doru yol ald ve Nahleye geldi. Bir yere gizlenerek oradan gelip geen Kureyleri gzetlemeye balad. Bu srada, bir Kurey kfilesi geti. Develeri ykl idi. Mchidler, kfileye yaklaarak onlar slma dvet ettiler, Kabul etmeyince arpmaa baladlar. Birisini ldrp ikisini esir aldlar, birisi atl olduu iin yetiemediler. Kfirlerin btn mal mchidlere kald. Abdullah bin Cah, bu ganmet mallarnn bete birini Reslullah efendimize ayrd. Bu, mslmanlarn aldklar ilk ganmetti. Mescid-i Kbleteyn Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, Medne-i mnevvereye hicret edeli on yedi ay gemiti. imdiye kadar hep Kuds-i erfdeki Beyt-i Makdise dnerek namazlarn klarlard. Bu srada Yahudilerin; Ne acib itir! Dni bizden ayr, fakat kblesi bizim gibi! diye syledikleri, Reslullah efendimize kadar geldi. Bu sylentilerden, kalbi erfleri incindi. Bir gn Cebril aleyhisselm geldiinde, ona buyurdular ki: Ey Cebril!
176

Allah telnn, yzm, Yahudilerin kblesinden Kbeye evirmesini arzu ediyorum. Cebril aleyhisselm da; Ben, ancak bir kulum. Bunu, Allah teldan niyaz et! diye cevap verdi. Bundan sonra Bekara sresinin 144. yet-i kermesi nzil oldu. Buyruldu ki: (Ey Habbim! Vahyin gelmesi iin) yznn semya doru evrilip durduunu muhakkak gryoruz. Bunun iin, biz seni, raz olacan bir kbleye evireceiz. imdi yzn Mescid-i Haram tarafna (Kbeye) dndr. (Ey mminler!) Siz de, her nerede olursanz yznz namazlarda o tarafa eviriniz. phe yok ki, kendilerine kitap verilenler, bu kble evriliinin, Rableri tarafndan hak olduunu elbette bilirler. Allah tel ise, onlarn yapacaklarndan gfil deildir. Bu yet-i kerme nzil olduunda, Reslullah efendimiz eshbna le namazn kldryordu. Namazn yarsna gelmilerdi. Vahyi alr almaz ynlerini Kbe-i muazzamaya evirdiler. Eshb- kirm da Habb-i ekrem efendimize uyarak, O tarafa dndler. Bu mescide Mescid-i Kbleteyn yni iki kbleli mescid ismi verildi. Reslullah efendimiz, Kubaya da gidip, ilk yaplan mescidin mihrabn Mbrek elleriyle yeniden yapt ve mescidin duvarlarn deitirdi.

Keml-i ztnn nt anlmaz y reslallah Kalr levh u kalem mislin yazlmaz y reslallah Senin medhinde irket eylesem Mevlya madmum Bu babda crm isyna baklmaz y reslallah Ne hkim ben ki n-ste kalam deryy cdunda Habb- Nn felak he saylmaz y reslallah afak-ve her ki d- teni akn amaz Gl-i maksd billhi almaz y reslallah Gubr- sitnn pertevinden b olan htr Fr-i pene-i mihre kaplmaz y reslallah md oldur ki Glib ker-i evld lindir Grh-i ehl-i hsrna katlmaz y reslallah. EYH GLB

177

BEDR GAZSI
Yaplan seriyyelerde, Eshb- kirmn baarl olmas, kfirleri korkutmaya balad. Artk kervanlar kafileler hlinde ve yanlarnda askerlerle sefere kyordu. Hicretin ikinci ylnda, Mekkeli mrikler her aileden sermye alp, bin develik bir kervan ama gnderdiler. Balarnda Mekkenin ileri gelenlerinden Eb Sfyn vard ve henz mslman olmamt. Kervan korumak iin krk kadar da muhafz vazifelendirilmiti!. Mallar satldktan sonra, parann tammiyle silh satn alacaklar ve bunlar, mslmanlarla savata kullanlacakt. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem mriklerin byk bir kervan ticret iin ama gnderdiklerini haber alnca, durumlarn keif iin, Muhcirlerden bir ka kimseyi vazifelendirdi. Zlare denilen yere vardklarnda, kervann getiini renip, Medneye dndler. Kfr ehlinin, silh ve mallar ellerinden alnrsa, ehl-i slma zararlar dokunmaz ve mukavemetleri krlrd. Bu sebeple Reslullah efendimiz, Talha bin Abdullah ile Sad bin Zeyd hazretlerini, kervann dnn renmek zere keif kolu olarak gnderdiler. Frsat karlacak gibi deildi. Peygamber efendimiz hemen hazrlk yapp, Mednede yerine namaz kldrmak zere Abdullah ibni mmi Mektmu braktlar. Hanm rahatsz olan Hazreti Osman ve onun gibi alt kiiye vazife verip, Mednede kalmalarn emir buyurdular. Yanlarna Muhcirlerden ve Ensrdan yz be sahb alarak, Ramazn- erfin on ikinci gn Bedr mevkiine doru yrdler. Saylar, vazifeli ve Mednede kalanlarla birlikte 313 kiiyi buluyordu. Bedr; Mekke, Medne ve Suriyeye giden yollarn birletii bir yerdi. Bu sefere kmak iin yeni yetien genler, hatt kadnlar bile Peygamber efendimize yalvaryorlard. mm Varakann, Reslullah efendimizin huzruna gelip; Anam-babam sana fed olsun y Reslallah! Msaade ederseniz, sizinle gelmek istiyorum. Yarallarn yaralarn sarar, hastalarn hizmetini grrm. Belki, Allah tel bana da ehdlik nasb eder! demesi zeriSen, evinde otur, Kurn- kene; Habb-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem; S rm oku. phesiz ki, Allah tel sana ehidlii nasb eder buyurmutu.
178

Sad bin Eb Vakks anlatt ki: Reslullah efendimiz, bizimle gazya gitmek isteyen ocuklar geri evirmek istediklerinde, kardeim Umeyrin bir tarafa saklanmaya, gze grnmemeye altn grdm. O zaman on alt yanda idi. Sana ne oldu ki, byle gizleniyorsun? dedim. Reslullah efendimizin beni de kk grp geri evirmesinden korkuyorum! Hlbuki, gazya katlp, Allah telnn bana ehdlik nasb etmesini arzu ediyorum dedi. Bu srada onu, Reslullah efendimize bildirdiklerinde, kardeSen geri dn buyurdular. O zaman, kardeim Umeyr alamaya baime; S lad. Merhamet deryas Habb-i ekrem efendimiz, onun gzyana dayanamayp, msaade ettiler. Hlbuki, kardeimin klcn, kendisi kuanamad iin beline ben takmtm. lemlerin efendisi olan sevgili Peygamberimizin, sancan Musab bin Umeyr, Sad bin Muz ve Hazreti Ali tayorlard. Eshb- kirmn yanlarnda sdece iki at ve yetmi deve vard. Bunlara da nbetleerek biniyorlard. Reslullah efendimiz, Hazreti Ali, Eb Lbbe, bir de Mersed bin Eb Mersed ile nbetleerek biniyorlard. Fakat hepsi, Resl aleyhisselmn yrmeyip hep deve zerinde gitmesi iin; Canmz sana fed olsun y Reslallah! Siz deveden inmeyiniz. Yksek ztnzn yerine biz yrrz diyerek yalvaryorlard. Fakat Kinatn sultn, kendisini onlardan farkl grmeyip; Siz, yrmekte benden daha kuvvetli olmadnz gibi, ecir ve mkfat huS susunda da ben sizden mstagni ve ihtiyasz deilim buyurdular. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz ve yce Eshb, lde kavurucu bir scak altnda yryorlard. Ayrca oruluydular. Eshb- kirm, slmiyeti yaymak iin, pek ok skntlara katlanarak Peygamber efendimizin peinden ak ve evkle gidiyorlard. nk sonunda, Allah telnn ve Reslnn rzs vard, ziydesiyle arzu ettikleri ehdlik ve Cennet vard... Sevgili Peygamberimiz, Eshbnn hllerine bakp; Allahm! Onlar, yayadrlar. Sen, onlara binit ver! Allahm! Onlar ak ve plaktrlar. Sen, onlar giydir! Allahm! Onlar adrlar, onlar doyur: Fakirdirler, fadl- kereminle onlar zengin eyle! diye du buyurdular. Peygamber efendimiz ve mbrek ordusu, bu iddetli scaklar altnda Bedre doru ilerlerken, mriklerin amdan gelen kervanlar da Bedre yaklamt. Peygamber efendimizin, kervandan haber almak zere gnderdii iki sahb, kervann bir-iki gn iinde Bedre gelebileceini renip, sratle geri dndler. Kervandakiler, onlarn haberi rendii kye geldiklerinde, kyllere; Mslmanlarn casuslarndan haberiniz var mdr? diye sordular. Onlar; Bilmiyoruz. Fakat iki kii gelip, urada biraz oturdular, sonra da kalkp gittiler dediler.
179

Eb Sfyn, tarif edilen yere gidip tetkik ettiinde, yerdeki deve pisliklerini ezdi ve iinde yem ekirdekleri grd ve; Bunlar Medne yemleridir, yle zan ederim ki, o iki adam Muhammedin (aleyhisselm) casuslardr dedi. Mslmanlarn ok yaknlarda olduunu tahmin ederek, byk bir korkuya kapld. Kervann kbetinden endieye derek, gece-gndz yryp, vakit kaybetmeden Kzldeniz sahilinden Mekkeye sratle gitmeye karar verdi. Ayrca, Damdam bin Amr Gfr isminde birini, durumu bildirmek zere Mekkeye haberci olarak gnderdi. Bu kimse, Mekkeye gelince gmleini nnden ve arkasndan yrtt. Devesinin palann ters evirdi. Acib bir vaziyette; mdaat! mdat!... Ey Kureyliler! Yetiin!... Kervannza, Eb Sfynn yanndaki mallarnza, Muhammed ve Eshb saldrdlar. Eer yetiebilirseniz kervannz kurtarabilirsiniz!... diye ferydu fign edip barmaya balad. Bunu duyan Mekkeliler, derhal toparlanp, hazrlklarn yaptlar. Yedi yz develi, yz atl svri ve yz elli piyade toparladlar. Eb Lehebe; Haydi sen de katl! dediklerinde, korkusundan hastaln bahane etti. Yerine, As bin Him bedel olarak gnderdi. meyye bin Halef adndaki mrik, harbe hazrlanmakta gyet gevek davranyordu. Zr, Peygamber efendimizin; Benim Eshbm, meyyeyi katleder buyurduunu duymutu. Onun, hi bir zaman doruluktan ayrlmadn bildii iin korkuyordu. Bu sebeple, Eb Cehlin srarlarna kar yal ve ok iman olduunu ileri srd. Fakat Eb Cehlin korkaklkla itham etmesi zerine gitmek mecburiyetinde kald. Mrik ordusunun ou zrhl idi. Yanlarnda gzel sesli kadnlar vard. alg letlerini ve iki almay da ihml etmemilerdi. Bu kadar gl bir ordu ile, deil yz kiiye, bin kiilik bir orduya bile nnda galip geliriz zannnda idiler. Yola kmadan ldrecekleri kimseleri, alacaklar ganmetleri hesb edenler bile vard. Fakat hepsinin en byk emeli; slm ortadan kaldrmakt. Bu azgn mrik srs, kadnlarn ald defler ve syledii arklarla yola kt. Bu srada Eb Sfyn, Bedrden epeyce uzaklam, Mekkeye doru bir hayli yol almt. Tehlikenin kalktndan emn olunca, Kays bin mri-l-Kays ismindeki adamn Kureye gnderip; Ey Kurey cemati! Siz kervannz, adamlarnz ve mallarnz muhfaza etmek iin Mekkeden yola kmtnz. Biz tehlikeden kurtulduk. Artk geri dnnz!... dedi. Ayrca; Mslmanlarla arpmak zere Medneye gitmekten saknn! diye tavsiyede bulundu. Kays, mrik ordusuna haberi getirdiinde, Eb Cehl; Yemn ederim ki, Bedre varp gn gece enlik yapp, develer boazlar, arab ieriz. Etraftaki kableler bizi seyrederek, hlimize imrenirler ve hi kimseden kork180

madmz grrler. Bundan sonra, heybetimizden, kimse bize saldrmaya cesaret edemez. Ey yenilmez Kurey ordusu! Yryn... dedi. Kays, Eb Cehlin sz dinleyecek hlde olmadn grp, geri dnd ve durumu Eb Sfyna bildirdi. leriyi gren ve tedbirli bir kimse olan Eb Sfyn; Eyvah! Yazk oldu Kureye!... Bu Amr bin Himn (Eb Cehlin) bir plndr. Bu ii mutlaka insanlara ba olma sevdsyle yapt. Hlbuki byle azgnlk, her zaman byk bir eksiklik ve uursuzluktur. Eer mslmanlar, onlara rastlarsa Kureyin vay hline!.. demekten kendini alamad. Kervan sratle Mekkeye ulatrp, orduya yetiti. Bu srada, Server-i kinat sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Eshbyla Bedre yaklayorlard. Bir ara, Medneli mriklerden Hubeyb bin Yesf ile Kays bin Muharrisi slm ordusunun arasnda grdler. Hubeybin banda demir tolgas olduu hlde tandlar ve Hazreti Sad Bu, Hubeyb deil midir? buyurdular. O da; Evet, y Resbin Muza; B lallah! dedi. Hubeyb harp sanatn bilen, yiit bir pehlivand. Kays ile ReSiz, slullah efendimizin huzr- erfine geldiler. Peygamberimiz onlara; S bizimle niin geliyorsunuz? buyurdular. Onlar da; Sen, bizim kzkardeimizin olusun ve komumuzsun. Biz de kavmimizle birlikte ganmet toplaSen Allah telya ve mak zere geliyoruz! dediler. Efendimiz, Hubeybe; S yReslne mn ettin mi? buyurunca; Hayr dedi. Resl aleyhisselm; le ise geri dn! Bizim dnimizde olmayan, bizimle beraber olamaz buyurdu. Hubeyb; Benim yiitliimi, kahramanlm ve dmann barnda yaralar aan bir pehlivan olduumu herkes bilir. Ganmet iin senin yannda, dmanna kar harb ederim dedi. Peygamber efendimiz, onun yardmn kabul buyurmad. Bir mddet gidince Hubeyb, isteini tekrarlad, fakat Peygamberimiz, mslman olmadka arzusunun kabul edilemeyeceini bildirdi. Revha mevkiine geldiklerinde Hubeyb, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimizin huzruna gelip; Y Reslallah! Allah telnn, lemlerin Rabbi olduuna ve senin peygamberliine inandm, mn ettim deyince; Server-i kinat efendimiz ok sevindiler. Kays da, Medneye dndkten sonra mnla ereflendi (radyallah anh). slm ordusu, Safra vdisine geldiinde, Mekkelilerin bir ordu kurup, kervanlarn kurtarmak iin Bedre doru yrdklerini haber ald. Peygamber efendimiz Eshbn toplayp, onlarla bu durumu istiare ettiler. Zr, Medneli mslmanlar, Reslullah efendimize Akabede bat ettiklerinde; Y Reslallah! Sen, bizim ehrimize gel. Seni orada, dmanna kar canmz pahasna da olsa, koruyacaz ve sana tbi olacaz diye sz vermilerdi.
181

Hlbuki imdi, Medneden dar kmlard. Karlarnda ise kendilerinden say, silh ve malca kat kat fazla byk bir dman ordusu vard. Reslullah efendimiz, Eshbna, fikirlerini sorunca, Muhcirlerden Eb Bekr-i Sddk ve mer-l Fruk ayr ayr kalkp, dman ordusuyla arpmak lzm olduunu bildirdiler. Yine Muhcirlerden Mikdd bin Esved kalkt; Y Reslallah! Allah telnn emri ne ise, onu yerine getir. Onun fermnyla yr. Her an seninle berberiz, bir an yanndan ayrlmayz. Biz, sriloullarnn Ms Y Ms! Cebbrlar, zlimler kavmi o blgealeyhisselma dedikleri gibi; Y de bulunduklar mddete biz oraya gidecek ve o beldeye girecek deiliz. Artk sen ve Rabbin beraber gidin de, ikiniz onlarla muharebe edin, arpn. Biz burada kalp oturucularz... (Mide sresi: 24) eklinde bir sz de sylemeyiz. Canmz ve bamz Allah telnn ve Reslnn yolunda fed ederiz. Seni, hak peygamber olarak gnderen Allah telya yemn ederiz ki, deniz tesi Habeistana gndersen, yine gideriz. Sana asla en kk bir muhalefette bulunmayz. Her arzunuzu yerine getirmek iin hazrz. Anam-babam, canm sana fed olsun y Reslallah... dedi. Mikddn bu konumas, sevgili Peygamberimizi ziydesiyle memnun etti. Ona hayr dularda bulundu. Burada Medneli mslmanlarn reyleri ok nemliydi. nk, hem sayca fazlaydlar, hem de Reslullah Mednede korumak zere sz vermilerdi. Medne dnda arpmak zere bir vaadleri yoktu. Bu dnce anlalnca, Ensrdan Sad bin Muz ayaa kalkt ve; Y Reslallah! Eer izin verirseniz, Ensr nmna konuaym dedi. zin verilince; Y Reslallah! Biz, sana mn ettik, peygamberliini tasdik ettik. Her ne getirdin ise hakdr, dorudur. Bu hususta, dinlemek ve itaat etmek zere sana kesin sz verip yemn ettik. Biz, o szmzden asla dnmeyiz ve her nereyi terif ederseniz emrinizdeyiz. Emrinizi bamzn zerinde tutarz. Canmz ve bamz, yoluna fed ederiz. Seni hak peygamber olarak gnderen Allah telya yemn ederiz ki, denize dalsan peinden biz de dalarz. Hi birimiz bundan bir adm geri kalmayz. Htr- erfinizde ne var ise, emreyle tutarz. Malmz da, canmzla beraber fed olsun. Dmandan asla yz dndrmeyiz. Cenkte sabrlyz. midimiz seni sevindirip rzna kavumaktr. Allah telnn rahmeti zerinize olsun... dedi. Bu szleri dinleyen Eshb- kirm, ok heyecanlandlar. Hepsi bu szlere, cn- gnlden katldklarn bildirdiler. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimiz ok memnun kaldlar. Hazreti Sada ve Eshbna du buyurdular. Artk btn teredddler ortadan kalkmt.. Dman ne kadar ok, ne kadar gl olursa olsun, anl Eshb, sevgili Peygamberimizin peinden gzlerini krpmadan ehdete yryecekler, Allah telnn ve Reslnn rz182

sn kazanacaklard. Balarnda Kinatn efendisi olduka gidilmeyecek yer yoktu... Fahr-i lem efendimiz, Eshbnn kendisine olan balln ve heyecann grnce, onlara; Haydi, yrynz! Allah telnn ltfu ile ad olunuz. Vallahi, imdi ben, sanki Kurey kavminin harp meydannda vuru lup decekleri yerlere bakyor, onlar gryorum! buyurarak, mjde verdi. Bu mjde zerine, Eshb- kirm ak ile Reslullah efendimizin peinden yrdler. Meleklerin yardma gelmesi Bedrin evresine ulatklarnda Cum gecesi idi. Sevgili Peygamberimiz, Eshbna; u kk tepenin yanndaki kuyu bandan, birtakm bilgiler elde edebileceinizi umarm buyurdular. Allah telnn aslan Hazreti Ali, Sad bin Eb Vakks, Zbeyr bin Avvm ve bz Eshbn oraya gnderdiler. Hazreti Ali ve arkadalar derhl kuyunun bana gittiler. Orada Kureyin devecilerini ve sucularn grdler. Onlar mslmanlar grnce katlar. Fakat ilerinden ikisi yakaland. Bunlarn biri Hacccoullarnn klesi Elem, dieri de As bin Sadoullarnn klesi Arz Eb Yesr idi. Peygamber efendimizin huzruna getirdiklerinde, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem onlara; Kurey nerededir? buyurdu. Onlar da; u grnen kum tepesinin arkasna kondular cevbn verdiler. Efendimiz; Kurey ka kiidir? buyurdular. Bilmeyiz dediler. Gnde ka deve kesiyorlar? suline de; Bir gn doBinden az, dokuz kuz, bir gn on diye cevap alnca, Peygamber efendimiz; B yzden fazladrlar buyurdu. Tekrar; Kurey erafndan kimler var? diye sordular. Onlar; Utbe, eybe, Hris bin Amr, Ebl-Bhter, Hkim bin Huzm, Eb Cehl, meyye bin Halef... deyince, Reslullah efendimiz, Eshbna dnp; Mekke ehli, cierprelerini size fed etti buyurdular. Sonra o iki kimseye; Gelirken Kureyten geri dnen oldu mu? buyurunca; Evet. Ben Zhreden Ahnes bin Eb erik geri dnd diye cevap verdiler. Efendimiz de; O, doru yolda deilken; hiret, Allah tel ve kitap bilmezken; Ben ZhO relere doru yolu gstermitir... Onlardan baka geri dnen oldu mu? buyurunca; Ad bin Kab oullar dnd diye cevb aldlar. Peygamber efendimiz, Hazreti meri, son bir defa kaz iin, Kureylilere andlamaya gnderdi. mer bin Hattb onlara; Ey inat kavim! Resl Herkes bu iten vazgesin. Selmetle geri dnsn. aleyhisselm buyurur ki: H Zr sizden bakas ile arpmak, bana, sizinle arpmaktan daha makbuldr!... dedi.
183

Bu teklif karsnda Kurey mriklerinden Hkim bin Huzm ileri kp; Ey Kurey cemati! Muhammed size ok insafl davrand. stediini derhal kabul ediniz. Eer, dediini yapmazsanz, yemn ederim ki, bundan sonra size hi insaf etmez!... dedi. Eb Cehl, Hkimin bu szne kzarak; Bunu asla kabl etmeyiz ve mslmanlardan intikam almadka, geri dnmeyiz. T ki, bir daha kimse, kervanmza taarruz edemesin! dedi ve sulh yollarn kapad. Hazreti mer geri dnd. O gece, Peygamber efendimiz ve anl Eshb, Bedre mriklerden nce gelip, kuyulara yakn bir yere indiler. Peygamber efendimiz, Eshbyla istiare edip, kararghn nerede kurulmas gerektii hakknda reylerini sordu. lerinden, henz otuz yanda bulunan Habbb bin Mnzir, ayaa kalkarak sz istedi. Kabul buyurulunca; Y Reslallah! Buras, Allah telnn size karargh kurulmas iin emrettii ve mutlaka kalnmas gereken bir yer midir? Yoksa ahs bir gr neticesi ve bir harp tedbiri olarak m seildi? diye sul eyledi. Peygamber efendimiz; Hayr! Bir harp tedbiri icb buras seildi buyurdu. Bunun zerine Hazreti Habbb; Anam-babam, canm sana fed olsun y Reslallah! Biz harpci kimseleriz. Buralar da iyi biliriz. u Kureylilerin konaca yerin yaknndaki kuyuda tatl ve bol su var. Msaadeniz olursa oraya konalm. Etraftaki kuyularn hepsini kapatalm. Sonra bir havuz yapp, iini su ile dolduralm. Dmanla arprken, susadka havuzumuzdan gelip su ieriz. Dman ise su bulamaz ve perin olur dedi. O anda Cebril aleyhisselm, bu fikrin doru olduunu bildiren vahyi getirdi. Peygamber efendimiz; Ey Habbb! Doru olan gr senin iaret ettiindir buyurdular ve ayaa kalktlar. Hep birlikte belirtilen kuyunun bana geldiler. Tatl suyu olan kuyudan baka btn kuyular kapatp, byk bir havuz yaptlar. ini su ile doldurup imek iin kaplar koydular. Bu srada Hazreti Sad bin Muz, Peygamber efendimizin huzr- erflerine gelip; Y Reslallah! Biz sana, hurma dallarndan, iinde oturacan bir glgelik yapalm m? diye teklifte bulundu. Fahr-i lem efendimiz, Sadn bu dncesine memnun oldular ve du buyurdular. Derhal bir glgelik yapld. Peygamberlerin Sultn, erefli Eshbyla harp sahasn gezip incelediler. Zaman zaman durup; nsallah, yarn sabah filnn vurulup decei yer urasdr! nallah yarn sabah filnn vurulup decei yer urasdr! te urasdr! urasdr... buyurarak Mbrek elleriyle Kureyli mriklerin ldrlecei yerleri birer birer gsterdiler. Sonradan, Hazreti mer bunu; Onlardan her birinin, Resl-i ekremin
184

mbrek elini koyduu yerlerin tam zerinde vurulup ldrldn grdm. Ne birazck ileride, ne de geride idiler eklinde haber vermitir. lemlerin efendisi sallallah aleyhi ve sellem Eshb- kirm, gruba ayrd. Muhcirlerin sancan Musab bin Umeyre. Evslilerinkini Sad bin Muza, Hazreclilerinkini de Habbb bin Mnzire verdiler. Herbiri sancaklarnn altnda toplandlar. Efendimiz, orduyu saf hline geirip, nizma soktu. Orduyu intizama koyarken, saftan ileri kan Sevd bin Gaziyyenin gsne, mbrek elindeki ubuk ile dokundular ve; Hizya gel, y Sevd! buyurdular. Sevd; Y Reslallah! Elinizdeki ubuk canm actt. Seni, hak din ile, Kitb ve adaletle gnderen Allah tel hakk iin, ben de size ubukla yle dokunmak isterim dedi. Onun bu szne btn Eshb- kirm hayret ettiler. Kinatn efendisinden ksas istemek olur mu idi? Byle ey yaplabilir mi idi? Reslullah efendimiz, mbrek gmleklerinin nn aHaydi, ksas et ve hakkn al buyurdular. tlar ve; H Hazreti Sevd, Habb-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin mbrek gsn byk bir sevin ve muhabbetle pt. Herkes ksas beklerken, grdkleri manzara karsnda, kardeleri Sevda hayran olup, onun Niin byle yaptn! diye sorhline imrendiler. Sevgili Peygamberimiz; N duklarnda; Anam-babam, canm sana fed olsun y Reslallah! Bu gn, Allah telnn emriyle ecelimin geldiini gryor, yksek ztnzdan ayrlmaktan korkuyorum. Bu sebeple, aramzda geen bu son dakikalarda, mbrek vcdunuza dudaklarmn demesini arzu ettim. Bunu, kyamet gnnde bana efaat etmenize, bylece azbdan kurtulmama vesile etmek istedim dedi. Onun bu muhabbeti karsnda Peygamber efendimiz de ok duygulandlar ve Hazreti Sevda du buyurdular. Mbrek slm ordusunun sa kanadna kahraman mchid Zbeyr bin Avvm, sol kanadna da Mikdd bin Esved kumanda edecekti. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, erefli Eshbyla, savaa nasl balanaca hakknda istiare etmek istediler; Nasl arprsnz? buyurdular. Asm bin Sabit ayaa kalkp, elinde yay ve oku olduu hlde; Y Reslallah! Kureyliler bize yz metre kadar yaklatklarnda, onlar ok atna tutalm. Sonra elimizle ta atm mesafesine geldiklerinde, ta atalm. Mzrak eriecek kadar yaklatklarnda da, krlncaya kadar mzraklarmzla mcdele edelim. Sonra da kllarmz syrp arpalm! diyerek reyini bildirdi. Bu taktik, Peygamber efendimizin houna gitti. Eshbna u tlimat verdi: Hatlarnz brakp ayrlmaynz. Bir yere kmldamadan yerlerinizde sebt ediniz. Ben emir vermedike harbe balamaynz. Oklarnz, dman si 185

ze yaklamadan kullanp isrf etmeyiniz. Dman, kalkann at zaman okunuzu atnz. Dman iyice sokulunca, elinizle ta atnz. Yaklatklarnda da mzraklarnz kullannz. Dmanla gs gse gelindii zaman da kllarnzla arpnz.. Sonra nbetiler braklarak Eshb- kirma istirhat verildi. Onlar, Allah telnn hikmeti, yle derin bir uykuya daldlar ki, gz kapaklarn kaldracak hlde deildiler. Peygamber efendimiz de, hurma dallaryla yaplan glgelie ekildiklerinde, Hazreti Eb Bekr, sonra Sad bin Muz kllarn syrp glgeliin kapsnda nbet tuttular. Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem mbrek ellerini kaldrp, byk bir hzn iinde Allah telya; Y Rabbi! Sen u bir avu cemati helk edersen, artk sana yer yznde hi ibdet olunmaz.. diyerek yalvarmaya balad ve bu hazn du sabaha kadar devam etti. Mbrek slm ordusunun karargh kurduu yer, kumluktu. Bu yzden yrmede glk ekiliyor ve ayaklar kuma gmlyordu. Allah telnn ihsn, Reslullah efendimizin dus bereketiyle, o gece gittike hzlanan bir yamur yamaya balad, derelerde taacak kadar sel gidiyordu. Su kaplar dolduruldu, zemn, ayaklar batmayacak kadar sertleti. Mrikler ise amur ve sel iinde kaldlar. Fecrden sonra, Reslullah efendimiz Eshbn namaza kaldrdlar. Sabah namazn kldrdktan sonra, dmanla cihd etmenin ve ehdliin fazletinden bahsederek, onlar arpmaya tevik eylediler. Buyurdular ki; Muhakkak ki, Allah tel, hak ve gerek olan emreder. Hi kimsenin Allah telnn rzs iin yaplmayan amelini kabul etmez... Rabbimizin bu yerlerde, size rahmetini ve magfiretini vaad ettii emrini yerine getirmeye alnz ve imtihan kazannz! nk, Onun vaadi hak, sz gerek, cezas da iddetlidir. Ben ve siz, Hayy ve Kayym olan Allah telya balyz. Ona sndk, Ona tutunduk, Ona dayandk. En son dnmz de Onadr. Allah tel, beni ve btn mslmanlar balasn!... Ramazn- erfin on yedisinde Cum gnnn gnei dodu. Biraz sonra trihin en amansz, en nisbetsiz, en mhim, en byk sava balayacakt... Bir tarafta Fahr-i lem sallallah aleyhi ve sellem ve canlarn fed etmekten zerre kadar ekinmeyen bir avu erefli Eshb; dier tarafta ise, slm, bir kak suda bomak, Allah telnn habbi olmakla ereflenen bir peygamberi yok etmek iin toplanan azgn ve takn bir kfir gruhu vard. Ne yazk ki, bunlarn iinde Resl-i ekremin akrablar da bulunuyordu. Onlar da sevgili yeenleri ile arpmak iin Bedre gelmilerdi. Peygamber efendimiz, ordusunun intizmn yeniden gzden geirip,
186

verdii tlimatlar tekrarladlar. Bu srada, Kurey mrikleri kararghlarndan kp, Bedr vdisine doru akmaya baladlar ounun zeri zrhlarla kapl idi. Byk bir gurur ve kibir iinde slm ordusuna hcma gemilerdi. Reslullah efendimiz, mriklerin bu hlini grnce, Hazreti Eb Bekr ile adra girdi ve mbrek ellerini kaldrarak cenb- Hakka yalvarmaya Y Rabbi ite, Kurey mrikleri btn gurur ve kibirleri ile geli balad; Y yor!... Sana meydan okuyor, Peygamberini yalanlyorlar. Ey Allahm! Bana yapm olduun yardm ve zafer vaadini yerine getirmeni senden istiyorum!... Allahm! Eer u bir avu mslmann helkini diliyorsan, sonra sa na ibdet eden bulunmayacaktr!... Bu ekilde, durmadan, tekrar tekrar yardm dileyerek Allah telya yalvaryordu. Peygamber efendimizin, bu fevkalde hazn, ileri paralayan yalvar, kendinden geerek ridsnn mbrek omuzundan dmesine kadar devam etti. Bu ili yakara dayanamayan Hazreti Eb Bekr, mbrek ridy byk bir hrmetle yerden kaldrp, efendimizin mbrek omuzuna koyarken; Canm sana fed olsun y Reslallah! Bu kadar yalvarmanz yetiir!... Rabbine kar duda srar buyurdunuz! Muhakkak ki, Allah tel, sana vaad ettii zaferi yaknda verecektir diye tesell eyledi. O anda, lemlerin efendisi u yet-i kermeleri okuyarak adrdan ktlar. Melen; (Bedrdeki) bu topluluk, yaknda muhakkak bozulup hezimete urayacak ve arkalarn dnp kaacaklar. Daha dorusu onlarn asl azb vakti, kyamettedir. O vaktin azab daha mthi, daha acdr buyuruluyordu. (Kamer sresi: 45,46) Sevgili Peygamberimiz, ordusunun bana geldi. anl Eshbna, u yeti kermeleri okudular: Ey mn edenler! Siz, bir dman topluluu ile karlatnz zaman, sebt edin ve Allah tely ok zikredin ki kurtulasnz... Sabr ve sebt gsteriniz. nk, Allah tel sabredenlerle beraberdir (Enfl sresi: 45.46) Toplu olarak dman ile yaplan ilk sava bu olacakt. Sava balamak zereydi. Heyecan son haddine gelmiti. Btn Eshb- kirm, Resl-i ekrem efendimizin; Allah tely ok zikredin... melindeki yeti kermeyi okumas zerine, hep birlikte Allah ekber!... Allah ekber!... demeye ve zafer ihsn etmesi iin cenb- Hakka yalvarmaya baladlar. Artk Peygamber efendimizin bir iretini bekliyorlard. O zamanki detlere gre, iki ordu karlamadan nce, her iki taraftan yiitler meydana kar, karlkl arprlard. Bu vurumada, her iki tarafn savama hiddeti ve arzusu oalr, savaa snp alrlard. Mriklerden mir bin Hadram bu kideye uymayarak ve ineyerek, slm ordusuna bir ok att. Ok, Muhcirlerden Mihcya isabet etti ve ehd olup, mbrek ruhu Cen187

nete ykseldi. Peygamberlerin efendisi, bu ilk ehd iin; Mihc, ehdlerin efendisidir buyurarak mjde verdi. Eshb- kirm yerinde duramaz hle gelmilerdi. Fakat, Efendimizden bir emir gelmeden kk bir harekette bulunamyorlard. Her birinin ileri birer volkan gibi kaynamaya balad!... Bu srada, mrik ordusundan kiinin ileri atld grld. Bunlar; Rebaoullarndan azl slm dmanlar Utbe, kardei eybe ve olu Veld idi. Mchidlere doru; inizde bizimle arpabilecek kimse var mdr? diye bardlar. Eshb- kirmdan, en nce Hazreti Eb Huzeyfe, babas UtSen dur! beye kar arpmak iin ilerleyince, lemlerin sultn, ona; S buyurdular. Medneli mchidlerden Afra Htunun oullar; Muz ve Muavvez, Abdullah bin Revha ileri yrdler. Utbe, eybe ve Veldin karlarna dikildiler. Ellerinde kl, hazr bekliyorlard. Mrikler; Siz kimsiniz diyerek kendilerini tantmalarn istediler. Onlar da; Medneli mslmanlardanz deyince, mrikler; Bizim sizlerle iimiz yok! Bize Abdlmuttaliboullar lzm. Onlarla arpmak isteriz dediler ve slm ordusuna dnp; Y Muhammed! Bizim karmza, kendi kavmimizden dengimiz olanlar kar! diye bardlar. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, meydandaki bu yiit Eshbna du buyurduktan sonra, yerlerine dnmelerini emretti. SonEy Himoullar! Kalknz! Allah tel ra Eshb arasna gz gezdirip; E nn nurunu, btl dinleriyle sndrmek iin gelenlere kar, Hak yolunda arpnz ki, Allah tel zten Peygamberinizi de bunun iin gndermi bulunuyor. Kalk, y Ubeyde! Kalk, y Hamza! Kalk, y Ali! buyurdular. Allah telnn aslanlar Hazreti Hamza, Hazreti Ali ve Hazreti Ubeyde miferlerini giyip meydana yrdler. Onlarn karlarna getiklerinde, mrikler; Siz kimsiniz? Eer bizim dengimiz iseniz sizinle arprz dediler. Onlar da; Ben Hamzaym! Ben Aliyim! Ben Ubeydeyim! diye cevap verince, mrikler; Sizler de bizim gibi erefli kimselersiniz. Sizinle arpmay kabul ettik dediler. Kahraman slm mchidleri, mrikleri, nce mna dvet ettilerse de, kabul etmediler. Bunun zerine birden kllarn syrp mriklerin zerine saldrdlar. Hazreti Hamza ve Hazreti Ali, Utbe ve Veld kfirlerini bir hamlede ldrdler. Hazreti Ubeyde, eybeyi yaralad. eybe de, Ubeydeyi yaralad. Hazreti Hamza ve Hazreti Ali, Ubeydenin yardmna yetiip, eybeyi orada ldrdler. Hazreti Ubeydeyi kucaklayp, Reslullah efendimizin huzruna getirdiler. Hazreti Ubeyde bin Hrisin mbrek ayak bileinden, kanlar ve ilik akyordu. O, bu hline hi aldr etmedii hlde; Canm sana fed olsun y Reslallah! Ben bu hlimle lrsem ehd deil miyim? diye sul etti. Pey188

gamber efendimiz de; Evet, sen ehdsin buyurarak cennetlik olduunu mjdelediler. (Hazreti Ubeyde, harp dn Safra mevkiinde veft etti.) Bu vurumada mhim adamn kaybeden mrikler, akna dndler. Buna ramen Eb Cehl, ordusunun moralini dzeltmek iin; Siz Utbenin, eybenin, Veldin lmelerine bakmayn, onlar arpmada acele edip, bo yere ldler! Yemn ederim ki, mslmanlar tutup iplere balamadka geri dnmeyeceiz!... diyerek tesell vermeye alyordu. Kahraman Eshb- kirm ise, bir an nce bu mrik grhunu kllaryla cezalandrmak iin sabrszlanyordu. Peygamber efendimiz de sallallah aleyhi ve sellem mbrek dilinden drmedii u duy tekrarlyorlard; Allahm! Bana yaptn vaadini yerine getir!.. Allahm! u bir avu slm cematini helk edersen artk sana yeryznde ibdet edecek kimse kalmaz!... Bu srada mrik saflarndan, Kureyin en cesaretli ve keskin ok atclarndan Hazreti Eb Bekrin henz mslman olmayan olu Abdurrahmn meydana yryp, er diledi. Mchidlerin saflarndan da bir kimsenin, derhal klcna davranp ileri yrd grld. Bu kimse, ilk mslman olmakla ve Sddklk makmyla ereflenen, peygamberlerden sonra en stn insan, kahraman Hazreti Eb Bekrdi... Oluna kar arpmak iin ileri atlY Eb Bekr! Bilmez misin ki, sen bemt. Fakat lemlerin efendisi ona; Y nim, gren gzm, iiten kulam yerindesin... buyurarak arpmaktan men etti. Eb Bekr Sddk, oluna; Ey habis! Bana olan mnsebetin nerede kald? demekten kendini alamad. Sonra peygamberlerin sultn Habb-i ekrem efendimizin yere eilip bir avu kum ald grld. Bu kumlar dman zerine savurarak; Kara olsun yzleri!... Allahm! Kalblerine korku sal, ayaklarna titreme ver! buyurdu ve Eshbna dnp; Hcma kalknz!.. Saldrnz. emrini verdiler. Bir iaret bekleyen anl Eshb, nceden verilen tlimat zere hareket etmeye balad. Allah ekber!... Allah ekber!... nidlar arasnda oklar vnlamaya, talar hedeflerini bulmaya, mzraklar zrhlara arpmaya balad... Allah telnn aslanlar Hazreti Hamza iki eline ald iki klla arpyor; Hazreti Ali, Hazreti mer, Zbeyr bin Avvm, Sad bin Eb Vakkas, Eb Dcne, Abdullah bin Cah mrik saflarnn bir ucundan girip bir ucundan kyorlar, kfirleri akna eviriyorlard. Herbiri geilmez birer kale olmutu. Allah ekber!... Allah ekber!... sadlar lemi dolduruyor, Allah telnn nnn bykl, kfirlerin beyinlerine balyoz gibi indiriliyordu. Y Hayyu! Y Kayym! diye, Allah telya yalPeygamber efendimiz; Y varyordu. Hazreti Ali; Bedrde hepimizin en cesretlisi, en kahraman Resl aleyhisselmd. Mrik saflarna en yakn olan da O idi. Sktmz za189

man Ona snrdk demitir. Mrikler, reisleri olan Eb Cehli ortalarna aldlar. lerinden birini Eb Cehl gibi giydirip ona benzettiler. Bu nasipsizin ad Abdullah bin Mnzirdi. Hazreti Ali, Abdullahn zerine saldrd. Eb Cehlin gzleri nnde, Abdullahn kafasn kesti. Eb Kays giydirdiler. Onu da Hazreti Hamza ldrd. Hazreti Ali, bir mrikle arpyordu. Mrik, klcn Hazreti Aliye sallam, kl kalkana saplanp kalmt. Hazreti Ali Zlfikrn, mrikin zrhl vcduna sallaynca, omuzundan gsne doru zrhyla birlikte bitii srada ba zerinden bir klcn parladn grd. Sratle ban edi. Klc parlatan; Al! Bu da Hamza bin Abdlmuttalibden derken, mrikin kellesi miferiyle beraber yere dt. Hazreti Ali dnp baktnda amcas Hazreti Hamzay iki klla arpr grd. Peygamberimiz, Eshbnn byle yiite Onlar, Allah telnn yeryzndeki aslanlardr buarpdn grdke; O yurarak, onlar takdr ediyordu. Bir ara, Reslullah efendimizin yanbalarnda arpan Hazreti Ukenin klc krld. Bu hli gren sevgili Peygamberimiz, yerde grd bir Y Uke! Bununla vuru!.. buyurdular, Uke sopay alp ona uzatt ve; Y sopay alr almaz, sopa, Peygamberimizin bir mcizesi olarak; uzun parlak, srtnn ortas kuvvetli ve keskin bir kl oluverdi. Harbin sonuna kadar bu klla bir ok mriki ldrd. lemlerin efendisi Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem bir taraftan arpyor, bir taraftan da Eshbn heyecana srkleyen u mbrek hads-i erfini sylyordu: Varlm kudret elinde bulunan Allah telya yemn ederim ki, bugn cenb- Hkkn rzsn umarak, sabr ve sebt gstererek arpanlar, arkalarna dnmeden ilerlerken ldrlenleri, Hak tel, muhakkak Cennetine koyacaktr. Bu mbrek sz iiten Umeyr bin Hmm; Ne gzel! Ne gzel! Demek, Cennete girebilmem iin ehd olmamdan baka birey lzm deilmi diyerek, hcmlarn daha da sklatrd. Bir taraftan dmanla vuruuyor, bir taraftan da; Allah telya madd azklarla deil, ancak Hak telnn korkusu, hiret ameli, cihda sabr ve sebt gstererek gidilir. Bunun dndaki btn azklar phesiz biter, tkenir!... diyordu. Bylece, ehd oluncaya kadar arpt. Muharebe iyice iddetlenmiti!... Bir sahbenin zerine en az mrik birden saldryordu. Her birine ayr kl yetitirmeye alan anl Eshb- kirm, hi bir ey yldramyordu. Allah ekber! Allah ekber!.. dedike yeniden gleniyor, tekrar tekrar saldrmaktan usanmyorlard. Bir ara mriklerin hcmu iddetlendi. Eshb- kirm g duruma dtler. O srada Reslullah efendimiz, Hazreti Eb Bekr ile hurma dallarndan
190

yaplm adrna girdiler. Peygamberimiz, yine Allah telya mncta Y Rabb! Bana vdettiin yardm ltfet!... diye yalvaryordu. O balad. Y O vakit Rabbinizden yardm ve anda vahiy geldi. Melen buyruluyordu ki: O zafer istiyordunuz da, O size; Gerekten ben arka arkaya bin melike ile imdd ediyorum diye dunz kabl buyurmutu. (Enfl sresi: 9) PeyMjde y Eb Bekr! Sana, gamber efendimiz, hemen ayaa kalktlar ve; M Allah telnn yardm yetiti! te u Cebrildir. Kum tepeleri zerinde, atnn dizginini tutmu, silhlanm, emir bekliyor buyurdu. Enfl sresinde bildirildii zere cenb- Hak, meleklere melen buyurmutu ki: Hani Rabbin meleklere; (Mslmanlara nusret ve yardm hussunda) sizinle berberim diye vahyeyledi. Haydi mminlere (nusret mjdesiyle kalblerine) sebt ilhm ediniz. Ben imdi kfirlerin gnllerine dehet ve korku salvereceim. Vurun hemen onlarn boyunlarnn stne, vurun her bir parmaklarna (mafsallarnn hepsine)!.. nk onlar, Allah telya ve Reslne kar geldiler. Kim Allah tel ve Reslne kar gelirse, Allah telnn (azbna urar) cezs ok etindir! (Enfl sresi: 12,13) Bu emir zerine Cebril, Mikil ve srfil aleyhimsselm, yanlarna biner melek alarak sevgili Peygamberimizin sra ile; yannda, sanda ve solunda yerlerini aldlar. Cebril aleyhisselm, bana sar bir sark sarmt. Dier meleklerin balarnda ise beyaz sarklar vard. Sarklarn ularn arkalarna sarktmlar, beyaz atlara binmilerdi. Server-i lem efendimiz, Eshbna; Melekler, lmetli ve nianldrlar. Siz de kendinize birer almet ve nian yapnz! buyurdular. Zbeyr bin Avvm, bana sar, Eb Dcne, krmz bir bezi sark eklinde sardlar. Hazreti Ali, beyaz bir tu, Hazreti Hamza da, gsne deve kuu kanad takt. Meleklerin harbe girmeleri ile durum bir anda deiti. Eshb kirm nndeki kfire daha klcn sallamadan, onun ba, gvdesinden ayrlp yere dyordu. Peygamber efendimizin sanda-solunda, nnde ve arkasnda tannmayan kimselerin mriklerle arpt grlyordu. Hazreti Sehl anlatt ki: Bedr gazsnda, her birimiz bir mrikin bana klcmz salladmz zaman, daha kl hedefine varmadan, kellesinin bedeninden ayrlp yere yuvarlandn gryorduk!... Eb Cehlin ldrlmesi... Mriklerin sancaktar Eb Azz bin Umeyr esir edildi. Kumandanlar Eb Cehl ise, Kureylileri cesretlendirmek iin durmadan iirler syleye191

rek, askerinin moralini dzeltmeye alyordu. Gen bir delikanl gibi saldryor; Anam beni bu gnler iin dourdu!... diyerek nyor, genleri tevik ediyordu. Mriklerden Ubeyde bin Sad, batan ayaa kadar zrh giyinmiti. Sdece gzleri grnyordu. Atnn zerinde bir o tarafa, bir bu tarafa dnp; Ben, Eb Ztlkeriim! Ben Eb Ztlkeriim! yni ben byk karnlym, karn babasym diyerek kendince meydan okuyordu. Kahraman mchid Hazreti Zbeyr bin Avvm, yanna yaklap, mzran tam gzne nianlad ve; Allah ekber! deyip savurdu. Hedefini bulan mzrak, onu atndan yere drd. Hazreti Zbeyr, koarak yanna vardnda, Ubeyde lmt. Ayan, yanana basp, olanca kuvvetiyle ektii hlde mzra zor kt, eikti. Hazreti Zbeyrin, Bedr harbinde gsterdii kahramanlk ok bykt. Vcdunda yaralanmadk yer kalmamt. Bu durumu olu Urve; Babam, nemli kl darbesi almt. Bunlardan biri boynunda idi. Yara o kadar derin bir iz brakmt ki, iine parmam sokabiliyordum diye anlatmt. Abdurrahmn bin Avf; da kyasya Kureylilerle arpyor, ald yaralardan akan kanlara aldrmadan, nne geleni deviriyordu. Hazreti Abdurrahmn hid olduu bir hdiseyi yle anlatt: Bir ara nmde kimse kalmamt. Sama-soluma baktm zaman, Ensrdan iki delikanl gzme iliti. Bunlardan en kuvvetli ve vurucu olan ile bulunmak istedim. Bu iki genten biri, beni gz ile szd, sonra bana dnerek; Ey amca! Eb Cehli tanr msn! diye sordu. Ben de; Evet tanrm dedim ve; Ey kardeimin olu, Eb Cehli ne yapacaksn? diye sorunca; Bana haber verildiine gre Reslullaha svermi. Allah telya yemn ederim ki, onu bir grrsem, ldrnceye veya kendim lnceye kadar asl ondan ayrlmayacam dedi. Bir gencin heyecan hlinde syledii bu kat ve kararl sze dorusu hayret ettim. Bu iki genten dieri de beni gzden geirerek tekinin syledii gibi syledi. Bu srada, Eb Cehli grmtm! O, Kurey askeri iinde hi durmadan ileri geri dnp duruyordu. Ben; Ey genler! teye beriye telala giden u ahs, Eb Cehldir deyince, hemen kllarna sarldlar ve Eb Cehlin yanna yaklaarak arpmaya baladlar. Bu genler, Afra Htunun ocuklar Muz ve, Muavvez kardelerdi. Bu srada Eshb- kirmn kahramanlarndan Muz bin Amr, Eb Cehlin yanna sokulmak frsatn buldu, Uzun kuyruklu bir at zerinde bulunan Eb Cehlin zerine saldrp, bacana olanca iddetiyle klcn ald. Eb Cehlin baca yere dt. O srada babasnn imddna yetien ve daha mslman olmayan krime, Hazreti Muz bin Amr ile arpmaya balad.
192

O anda Muz ve Muavvez kardeler, bir hin gibi ileri atldlar. nlerine geleni devirerek Eb Cehle ulatlar. Kllaryla ld zannedinceye kadar vurdular. Hazreti Muz bin Amr ise; krime ile yapt arpmada elinden ve kolundan yaralanmt. Mbrek eli bileinden kesilmi, eli deride sallanp kalmt. arpmaya kendini kaptran Muz bin Amrn eliyle oyalanacak, onu tedv iin saracak zamn yoktu. Kesik eli deride sallanrken bile kahramanca arpyordu. Allah ekber!... Bu ne kuvvetli mn!... Bu ne grlecek manzara idi!... Hazreti Muz bir mddet byle vurutuktan sonra, hareket kbiliyetinin azaldn grd. Buna sebep, kesik eli idi. Onu derhl ayann altna alarak koparp att... Azl slm dmanlarndan Nevfel bin Hveylid, Kureyin en gzde pehlivanlarndand. Durmadan baryor, mrik srsn heyecana ve galeyana getirmeye abalyordu. Peygamber efendimiz, onun bu hlini grnAllahm! Nevfel bin Hveylide kar bana yardmc ol. Onun hakknce; A dan gel buyurarak du etmiti. Allah telnn aslan Hazreti Ali, Nevfel mrikini grnce, derhl zerine atld. iddetle klcn indirdi, yle vurmutu ki, bacaklar zrhlarla kapl olduu hlde ikisi birden kesildi. Sonra klcn boynuna alp, ban gvdesinden kopard. Bill-i Habeyi kzgn kumlara yatrp, gsne kocaman kayalar koyan meyye bin Halef, mriklerin en azllarndand. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimize ikence yapmak iin her frsat deerlendiren bu byk slm dman da, Bedr vdisinde, mrikleri toparlamaya alyor, slmn nrunu sndrmek iin abalyordu. Onun bu hlini gren Hazreti Bill, yaln kl yanna yaklaarak karsna dikildi ve; Ey kfrn ba olan meyye bin Halef!... Sen kurtulursan ben kurtulmayaym! deyip saldrd. Bir taraftan da; Ey Ensr kardeler! Yetiin, kfrn ba burada! der demez, Eshb- kirm, meyyenin etrafn sarp, hemen ldrdler. Mrik ordusunda, artk ba kalmamt. Her biri ne yapacaklarn bilmiyor, rastgele kamaya alyorlard. Kfrn kalesi yklmt. anl Eshb tkibe devm etti. Mriklerden bir ksm yakalanarak esir alnd. Peygamber efendimizin amcas Abbs da esirler arasndayd. Zafer inananlarnd... NevPeygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem, anl Eshbna; N fel bin Hveylid hakknda bilgisi olan var m? buyurdular. Hazreti Ali leri kp; Y Reslallah! Onu ben ldrdm dedi. Bu habere ok sevinen
193

sevgili Peygamberimiz; Allah ekber! diyerek tekbir getirdiler ve; Allah tel, onun hakkndaki dum kabl eyledi buyurdular. meyye bin Halefin ldrldn sylediklerinde de ok sevindiler ve; Elhamdlillah! Allah telya krler olsun. Rabbim kulunu tasdik et ti, dnini stn kld buyurdular. Resl-i ekrem efendimiz, Eb Cehl iin; Acab Eb Cehl ne yapt, ne oldu, kim gidip bir bakar? buyurarak, ller arasnda onun aratrlmasn emAraynz, onun hakknda retti. Aradlar bulamadlar. Peygamber efendimiz; A szm var. Eer onu tanyamazsanz dizindeki yara izine baknz. Bir gn ben ve o, Abdullah bin Cdnn ziyfetinde idik. kimiz de gentik. Ben ondan biraz byke idim. Sknca onu ittim. Dizleri zerine dt. Dizlerinden birisi yaraland ve bu yarann izi dizinden kaybolmad buyurdu. Bunun zerine Abdullah ibni Mesd, Eb Cehli aramaya gitti. Onu yaral olarak buldu ve tand. Eb Cehl sen misin? dedi. Boynuna ayan bast. Sakalndan tutup ekti ve; Ey Allah telnn dman! Allah tel nihyet seni hor ve hakr etti mi? dedi. Eb Cehl; Ne diye beni hor ve hakr edecek! Ey koyun oban! Allah seni hor ve hakr etsin. Sen klmas pek sarp bir yere kmsn! Sen bana bugn zafer ve galebenin hangi tarafta olduunu haber ver dedi. bn-i Mesd hazretleri; Zafer, Allah ve Reslnn tarafndadr dedi. Eb Cehlin miferini kafasndan karrken; Ey Eb Cehl! Seni ldreceim dedi. Eb Cehl; Sen kavminin ulusunu ldrenlerin ilki deilsin. Fakat dorusu, senin beni ldrmen bana ok ar gelecek. Hi olmazsa boynumu gsme yakn kes de bam heybetli grnsn! diyerek kfrnn, gurur ve kibrinin ne dereceye km olduunu gsterdi. bn-i Mesd, Eb Cehlin ban kendi klcyla kesemeyince, Eb Cehlin klcyla kesti ve silhn, zrhn, miferini, ban getirip, Peygamber efendimizin nne koydu. Anam-babam sana fed olsun y Reslallah! Bu, Allah telnn dman Eb Cehlin badr dedi. Sevgili Peygamberimiz; O Allah ki, Ondan baka ilh yoktur buyurdu. Sonra kalkp Eshbyla birlikte Eb Cehlin lsnn yanna kadar gittiler. Orada; Allah telya hamd olsun ki, seni zell ve hakr kld. Ey Allah dman! Sen bu mmetin firavn idin buyurdu. Sonra da; Y Rabbi! Bana olan vaadini yerine getirdin diyerek Allah telya krettiler. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, yaral Eshb- kirmn yaralarn sardrd. ehd olanlar tesbit ettirdi. Muhcirlerden alt, Ensrdan sekiz olmak zere on drt ehd verilmiti. Hepsinin de mbrek rhlar Cennete uarken, islmn nrunu sndrmeye uraan mriklerden, yetmi kii ldrld ve bir o kadar da esir alnd.
194

Reslullah efendimiz, zaferi mjdelemek zere Abdullah bir Revha ve Zeyd bin Hriseyi Medneye gnderdi. Peygamber efendimiz, ehdlerin cenze namazn kldrarak kabirlerine defnettirdiler. Mriklerin cesedlerinden yirmi drt tnesini kr bir kuyuya, dierlerini topluca ukurlara atp, zerlerini doldurdular. lemlerin efendisi, erefli Eshbyla kuyunun bana gelip; Ey kuyuya atlanlar! buyurduktan sonra, ldrlen mriklerin isimlerini, babalarnn ismiyle berber sayp; Ey Utbe bin Reba! Ey meyye bin Halef! Ey Eb Cehl bin Him!... Sizler, Peygamberinize kar ne kt bir kavim idiniz. Siz, beni yalanladnz, bakalar ise beni tasdik edip doruladlar. Siz, beni ehrimden, diyrmdan kardnz. Bakalar ise bana kaplarn ap barlarna bastlar. Siz, benimle harb ettiniz, bakalar ise bana yardm ettiler. Rabbimin, vdettiine kavutunuz mu? Ben, Rabbimin vdettii zafere kavudum buyurdular. Hazreti mer; Y Reslallah! Le olmu kimselere mi sylyorsunuz? Beni hak peydiye sul ettiler. Bunun zerine Resl-i ekrem efendimiz; B gamber olarak gnderen Rabbim hakk iin sylyorum ki, siz beni onlardan daha ok iitmiyorsunuz. Fakat cevap veremezler buyurdular. Mrikler, harb meydanndan canlarn kurtarmak iin hzla kaarken, getirdikleri hi bir eyi alp gtrememilerdi. Hepsi mslmnlarn eline geti. Peygamber efendimiz, ganmet mallarn Bedr harbine katlan ve vazifeli olan btn Eshbna paylatrd. Bu srada mjdeci olarak gnderilen Abdullah bin Revha ve Zeyd bin Hrise, Medneye yaklamlard. Pazar gn kuluk vakti, Akik mevkine gelince, ayrldlar. Abdullah bin Revha bir taraftan, Zeyd bin Hrise de baka bir ynden Medneye girdiler. Ev ev dolap zaferi bildiriyorlard. Reslullah efendimizin iri olan Abdullah bir Revha;

Ey Ensr cemati! Size mjdelerim ki, Sa ve selmettedir, Allahn Peygamberi. Mrikler ldrld ve esir edildiler, Var esirler iinde, ok hretli kiiler. Reba ve Hacccn oullar bittamm, ldrld hem Bedrde, Eb Cehl Amr bin Him diyerek yksek sesle zaferi mjdeliyordu. Hazreti Asm bin Adiy; Ey bni Revha! Sylediin gerek mi? diye sordu. Abdullah bin Revha; Evet,
195

vallahi gerektir! nallah, yarn Reslullah da, ellerinden balanm esirlerle birlikte gelecektir! buyurdu. O gn, sevgili Peygamberimizin kz Hazreti Rukayye veft etmiti. Efendisi Hazreti Osman, cenze namazn kldrmt. Bu znt zerine gelen zafer haberi, onlar biraz ferahlatmt. Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem Eshbyla Bedr zaferini kendisine ihsn eden Allah telya hamd edip, kr secdesine kapandktan sonra, Medne-i mnevvereye doru esirlerle birlikte yola ktlar. Daha nce mjdeyi veren Abdullah bin Revha ile Zeyd bin Harise, Bedr gazsnda olanlar ve kimlerin ehd olduunu anlatmlard. Mednede kalan ocuklar, kadnlar, vazifeliler zafer iin ok sevinmilerdi. Peygamber efendimizi karlamaya ktlar. ehd olanlarn iinde Hrise bin Srka da vard. Hazreti Hrisenin annesi Reb, olunun havuzdan su ierken, bir dman okuyla vurulup ehd olduunu renmiti. Reb vlidemiz, bu haberi iittiinde; Resl aleyhisselm gelmedike olum iin alamam. Sadetle Medneyi terif ettiklerinde, kendisine sul ederim. Eer olum Cennette ise hi alamam. Yok eer Cehennemde ise, gzlerimden ya yerine kanlar dkerim demiti. Sevgili Peygamberimiz, mbrek Eshb- kirmyla Medneyi terif ettiklerinde, Reb, huzrlarna varp; Anam-babam sana fed olsun y Reslallah! Olum Hrise ye olan muhabbetimi bilirsin. Acaba ehd olup Cennete girmi midir? Eer byle ise, sabredeyim. Yok yle deilse, gzmden kanl yalar dkeyim dedi. Habb-i ekrem efendimiz ona; Ey mm Hrise! Senin olun bir deil, birden ok Cennet tedir. Onun yeri Firdevstir buyurarak mjde verdiler. Bunun zerine Reb; Artk olum iin alamam dedi. Kinatn sultn, bir kap ile su istediler. Merhamet buyurup mbrek elini suya sokup kardlar. Bu suyu Hazreti Hrisenin annesi ve kz kardeine iirdiler. Ayrca bu suyu, onlarn balarna ve yzlerine srdler. O gnden sonra Reb ve kznn yzleri pek nrlu idi. mrleri de ok uzun oldu. Hce-i kint aleyhi efdalssalevt efendimiz, Medneye getirilen yetmi esiri, Eshb arasnda paylatrarak iyi mumele yaplmasn emir buyurdular. Esirlerin kbeti hakknda, Allah teldan henz bir vahiy gelmemiti. Reslullah efendimiz, Eshbyla istiare ettikten sonra esirlerin, fidye karlnda serbest braklmas karrna vardlar. Her esirin mal varlna gre, fidye mikdr tesbit edildi. Paras olmayanlardan okuma yazma bilenler, Mednede okuma yazma bilmeyen on kiiye okuma ve yazmay retecek, ondan sonra Mekkeye gidebileceklerdi. Esirler arasnda, Peygamber efendimizin amcas Abbs da vard. Efendimiz ona; Ey Abbs! Kendin,
196

kardeinin olu Ukayl (Akl) bin Eb Tlib, Nevfel bin Hris iin kurtulmalk akesi deyiniz. nk sen, zenginsin buyurdu. Hazreti Abbs da; Y Reslallah! Ben mslmanm. Kureyliler beni zorla Bedre getirdiler deSenin mslmanln Allah tel bilir. Doru sylyor di. Reslullah; S san, Allah tel sana elbette onun ecrini verir. Fakat sen, grn itibariy le aleyhimizdesin. Bunun iin, kurtulmalk akeni demen lzmdr buyurdu. Abbs; Y Reslallah! Yanmda ganmet olarak aldnz 800 dirhemden baka servetim yok deyince, Peygamber efendimiz; Y Abbs! Ya o altnlar niin sylemiyorsun? buyurdu. O da; Hangi altnlar? dedi, SevHani sen Mekkeden kacan gn, hanmn Harisin gili Peygamberimiz; H kz mm-l-Fadla verdiin altnlar! Onlar verirken yannzda sizden baka kimse yoktu. Sen, mm-l-Fadla; Bu seferde bama ne geleceini bi lemiyorum. Eer bir felkete duar olup da dnemezsem, u kadar senindir, u kadar Fadl iindir, u kadar Abdullah iin, u kadar Ubeydullah iin, u kadar Kusem iindir dediin altnlar buyurunca, Hazreti Abbs ard ve; Yemn ederim ki, ben bu altnlar hanmma verirken yanmzda kimse yokAllah tel tu. Bunu nereden biliyorsunuz? dedi. Peygamber efendimiz; A haber verdi buyurduunda, Abbs; Senin, Allah telnn resl olduuna ve doru sylediine ehdet ederim deyip Kelime-i ehdet getirdi. Mslman olunca, Peygamber efendimiz Hazreti Abbs Mekkede vazifelendirdi. Oradaki mslmanlar korumasn, slmiyete dman olanlarla ilgili haberleri gndermesini emir buyurdular. Bedr gazsnda hezimete urayan Kureye haber gnderilip, fidye karlnda esirlerini alabilecekleri bildirildi. Ancak, hicretten nce Peygamberlerin efendisine pek ok eziyet ve ikencelerde bulunan Nadr bin Hrisin boynu vuruldu. Bir de, Resl aleyhisselm Kbede namaz klarken mbrek srtna deve ikembesi koymak bedbahtln gsteren alak Ukbe bin Eb Muayt ldrld. Bu azl slm dmannn ba gvdesinden ayrlnca, Reslullah efendimiz, Allah telya hamd ettiler. Yanna varp; Vallahi Allah tely, resln ve Kurn- kermi inkr eden, peygam berini ikenceden ikenceye uratan senin kadar kt bir kimse bilmiyo rum buyurdular. Esirler, sahipleri tarafndan fidye karl alnncaya kadar, Eshb- kirmn aleyhimrrdvn yannda kaldlar. Sahbenin hepsi de esirlere ok iyi mumele edip, onlar yiyeceklerine ortak ettiler. Musab bin Umeyrin kardei Eb Aziz esirler arasnda idi. O anlatt: Ben de Medneli bir mslmann evinde esir idim. Bana ok iyi davranyorlar, sabah ve akam yiyecekleri ekmei bana veriyorlar, kendileri sdece hurma yemek mecburiyetinde
197

kalyorlard. Onlardan birinin eline bir ekmek paras gese, doruca bana getirip verirdi. Utandmdan ekmei, getirene geri verirdim. Fakat o, ekmei tekrar bana iade ederdi. Yine esirlerden Yezid ismindeki Kureyli yle anlatt; Mslmanlar Bedrden Medneye gelirken, biz esirleri hayvanlara bindirdiler, kendileri ise yaya olarak yrdler. Mriklerin Bedrde hezimete urayp, perin bir vaziyette harp meydanndan kamalar, Mekkede byk bir aknlk meydana getirdi. Hi beklemedikleri, hatt hi akllarndan gemeyen bir netce ortaya kmt. Haberi ilk getirenin szlerine, Eb Leheb ve dier mrikler inanmadlar. Harp meydanndan kaan Eb Sfyn Mekkeye geldiinde, onu hemen yanlarna ardlar. Eb Leheb ona; Ey kardeimin olu! Anlat bakalm, nasl oldu? diye sordu. Eb Sfyn orada, bir yere oturdu. Bir ok kimse de ayakta dinliyorlard. Eb Sfyn yle anlatt; Hi sorma, mslmanlarla karlanca, sanki elimiz kolumuz bal idi. stedikleri gibi hareket ettiler. Bir ksmmz ldrdler, bir ksmmz esir ettiler. Yemn ederim ki, ben, bizimkilerden kimseyi knayp, ayplamyorum. nk, o srada yer ile gk arasnda kratlar zerinde beyazlara brnm kimselerle karlatk. Onlara ne bir ey dayanabiliyor, ne de bir kimse kar durabiliyordu. slmn ilk zamanlarnda mslman olmasna ramen, mriklerin errinden ekindii iin mslmanln aa vurmayan Abbsn klesi Eb Rfi hazretleri orada idi. Sessizce onlar dinlemekte olan Eb Rfi, sevinVallahi onlar meleklerdir deyiverdi. Eb Leheb, cinden her eyi unuttu ve; V ona iddetli bir tokat vurdu ve kaldrp yere arpt. Bir hayli de dvd, Bunun zerine, orada bulunan Hazreti Abbsn hanm mm Fadl dayanamad. nk kendisi de nceden mslman olmutu. mm Fadl, odadaki direklerden birini alp; Kimsesi yok diye onu gsz grdn deil mi? diyerek, iddetle Eb Lehebe vurdu, Eb Lehebin ba yarld. Kanlar akarak zell, hakr ve horlanm bir vaziyette dnp gitti. Yedi gn sonra, Allah tel ona, kara kzl denen bir hastalk verdi. Bu hastalktan ld. Oullar iki veya gece defnetmeden braktlar. Nihyet kokmaya balad. Herkes, Eb Lehebin yakaland hastalktan, tndan kaar gibi kayor ve ireniyordu. Bunun zerine Kureyten biri, Eb Lehebin oullarna; Yazk size, utanmyor musunuz? Babanz, kokuncaya kadar evde braktnz. Hi olmazsa onu bir yere gmp kaybedin dedi. Oullar o ahsa; Biz ondaki hastalktan korkuyoruz! diye cevap verdiler. Bu defa adam onlara; Siz gidiniz, ben geliyorum, size yardmc olacam dedi. Sonra, bir araya
198

geldiler. Yklenip, cr bir yere braktlar. Grnmeyinceye kadar, zerine ta attlar. Eb Leheb bylece ebediyyen azb ve teler ierisinde kalaca yurduna, karanlk ve Cehennem ukuru olan kabrine girdi. Bedrde esir edilen Kureyliler arasnda Veld bin Veld de vard. Onu Abdullah bin Cah esir almt. Veldin kardeleri Him ile henz mslman olmayan Hlid bin Veld Medneye geldiler. Abdullah bin Cah fidye-i necat yni kurtulu akesi verilmedike brakmak istemedi. Kardelerinden Hlid raz olduysa da, babas bir annesi ayr kardei Him kabul etmedi. Reslullah efendimiz, babalarnn silh ve tehztnn verilmesini teklif etti. Buna Him raz olduysa da Hlid kabul etmedi. Fakat sonunda babalarnn yz dinr kymetindeki klc, zrh ve miferi, karlnda anlatlar. Veldi esaretten kurtarp, Mekkeye yola ktlar. Fakat Veld, Mekke yolu zerinde Medneye drt mil mesafedeki Zl-Huleyfede onlardan ayrlp, Peygamber efendimizin yanna geldi, mn edip, Eshb- kirmdan oldu. Mslman olduktan bir mddet sonra, Mekkeye kardelerinin yanna gitti. O zaman Hlid bin Veld; Madem, mslman olacaktn, kurtulu fidyesi demeden olsaydn? Babamzdan kalan htray elimizden kardn. Niin byle yaptn? diye sorunca; Kureylilerin; Esarete dayanamad ve Muhammed aleyhisselma tbi oldu demelerinden korktum cevbn verdi. Bu cevba ok sinirlenen kardeleri onu, Manzum oullarndan bz mslmanlarla, y bin Eb Reba ve Seleme bin Himn yanna haps ettiler. Veld bin Veld, mn ettii iin senelerce hapis yatt. slmiyetin azl dmanlarndan amcas Him ile mrik akrablarndan ok zulm ve ikence grd. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, mriklerin zulmne urayan ly bin Eb Reba ile Eb Seleme bin Him ve Veld iin yle du ettiler: lh! Veld bin Veldi, Seleme bin Him, ly bin Rebay (kffr elinde bunalp) zayf (ve ciz) grlen dier mminleri kurtar, ilh, Mudar (Kureyi) daha beter (ok kt) ine. Bu yllar (onlara) Ysufun yllarna benzet. Veld, Reslullah efendimizin dus bereketiyle bir frsatn bulup, bal bulunduu yerden kat. Medne-i mnevvereye gelip, sevgili Peygamberimize kavutu. Habbullah efendimiz, ly bin Reba ile Seleme bin Himn hlini sorunca, onlarn ayaklarndan birbirlerine bal olduklarn, iddetli azb ve ikenceler altnda kvrandklarn haber verdi. Kinatn sultn, onlarn hline ok zlp, kurtarlma relerini arad. Kimin kurtarabileceini sorunca, senelerce ikence altnda kalmasna ramen, Veld, byk bir cesaret ve akla; Y Reslallah! Onlar ben kurtarrm, sana getiririm diye cevap verdi. Tekrar Mekkeye gelip, ikence gren mslmanlarn yerini, onlara yiyecek gtren bir kadn tkib ederek rendi. kisi de ta199

vansz bir binada hapisti. Veld gece, lm gze alarak byk bir cesaretle duvardan inip, arkadalarnn yanna vard. mn etmekten gayr bir sular olmayan iki mazlum, mriklerce bir taa balanp; Arabistann l havasndaki yakc scanda, her trl zulme uratlyordu. Veld, bu mbrek kardelerini kurtarp, devesine bindirdi. Kendisi de yayan, yaln ayak Medne-i mnevvereye, ok sevdii Reslullahn yanna bir an nce varmak iin yola kt. Onu ln kavurucu sca deil, lemlerin efendisine kavumak ak yakyordu. Medneye a, susuz, yaln ayak, gnde geldi. Parmaklar, talarn tahribatndan param para olmutu. Veld bin Veld, kan revn iinde ok sevdii Habbullaha kavutu.

(evk-i haddin nrna her can ki yansa nr olur. Ak derdiyle harb olan gnl mamr olur.)
Bedr zaferi, mslmanlar byk bir sevince garketti. Mrikler ise byk bir znt ve hsrna dmlerdi. Habeistan meliki Nec de Reslullah efendimizin muzaffer olduunu iitince, hemen lkesindeki Eshb- kirmn yanna gidip; Allah telya hamd olsun ki, Resln Bedrde muzaffer edip, zafer ihsn eyledi diyerek mjde verdi. Hazreti Ali ile Hazreti Ftmann evlenmesi Hicretin ikinci senesi idi. Fahr-i kinat sallallah aleyhi ve sellem efendimizin kz Hazreti Ftma, on be yana gelmiti. Bir gn Hazreti Ftma, bir hizmet iin Resl-i ekrem efendimizin huzruna girmiti. Reslullah efendimiz, kermelerinin evlenme ana eritiini mahede ettiler. O gnden sonra, Ftma-tz-Zehr vlidemizi pek ok kimse istedi. Resl aleyhisselm, bunlara iltifat etmeyip; Onun ii, Hak telnn emrine baldr buyurdu. Bir gn Eb Bekr, mer ve Sad bin Muz mescidde oturup; Hazreti Ftmay, Hazreti Aliden gayri herkes istedi. Kimseye iltifat olunmad diye konutular. Hazreti Sddk; Zannederim ki, Aliye nasb olur. Gelin ziyretine gidelim ve bu meseleyi aalm. Eer fakirlii ileri srerse yardmda bulunalm dedi. Sad da; Y Eb Bekr! Sen, hep hayr yaparsn. Kalk, biz de sana arkada olalm dedi. birden mescidden kp, Hazreti Alinin evine gittiler. Hazreti Ali, devesini alp gitmi, Ensrdan birinin hurmalna su veriyordu. Onlar grnce, karlayp hl ve hatrlarn sordu. Hazreti Eb Bekr; Y Ali! Her hayrl ite sen ndersin ve Resl-i ekrem katnda hi kimseye nasb olma200

m bir mertebedesin. Hazreti Ftmay herkes taleb etti. Hi kimseye iltift olunmad. Sana nasb olacan zannediyoruz. Niin teebbs etmezsin? diye sordu. Hazreti Ali bunu iitince, mbrek gzleri yala doldu ve; Y Eb Bekr! Beni ziydesiyle yaktn. Ona benden baka rabet eden yoktur. Lkin elimin darl buna mnidir dedi. Hazreti Eb Bekr; Byle syleme. Allah tel ve Reslnn yannda, dny bir ey deildir. Buna fakirlik mni olamaz. Var, taleb eyle dedi. Hazreti Ali buyuruyor ki; Reslullahn huzruna utanarak ve sklarak girdim. Reslullahn btn heybet ve vakr zerinde idi. Huzrunda oturdum ve Niin geldin, bir ihtiycn konumaya kdir olamadm. Reslullah efendimiz; N m var? buyurdu. Sustum. H Her hlde Ftmay istemeye geldin buyurunca; Evet diyebildim. (Peygamber efendimiz, Hazreti Ftmaya Hazreti Alinin Ftmaya kendisini istediini duyurdu. O da sustu.) Peygamber efendimiz; F mihr olarak verecek neyin var? buyurdular. Yanmda ona verilecek bir eyim Sana vermi olduum Hutam zrhl gmlein neyok y Reslallah dedim. S rededir, ne oldu? buyurdular. Yanmdadr deyince; O Onu sat ve parasn bana getir. Mihr olarak o kfidir buyurdular. Baka bir rivyette de; Reslullah Yannda neyin var buyurduunda; Atm ve zrhefendimiz, Hazreti Aliye; Y Atn sana lzm l gmleim var diye cevap vermi, Reslullah efendimiz de; A Y Ali git kendine olur, fakat zrhn sat buyurmutu. Baka bir rivyette de; Y bir ev kirala buyurdu. Hazreti Ali, evleninceye kadar Peygamber efendimizle beraber oturuyordu. Peygamber efendimizin emirleri zerine, Mescid-i Nebev yaknnda, Hazreti Aenin odasnn karsnda bulunan Hrise bin Numnn evini kiralad. Zrhn da, Hazreti Osman efendimize 480 dirheme satt. Hazreti Osman, zrh satn aldktan sonra, hediye olarak geri verdi. Hazreti Ali, zrh ve dirhemlerle Peygamberimizin yanna gelince, Peygamber efendimiz, Hazreti Osmana ok hayr du ettiler ve; Osman, Cennette benim refkimdir buyurdular. Sonra Bill-i Habeyi ard ve parann bir ksmn vererek; Bu paray al, arya k! Biraz gl suyu, geri kalan para ile de bal al ve Mescidin bir kenarnda temiz bir kab iinde su ile eziniz. Bal erbeti yapnz ki, nikh kyldktan sonra ielim. Ensr ve Muhcirlerden mevcut bulunan Eshbm mescide dvet et ve Fatma ile Alinin nikhlarnn kylacan halka iln et diye emretti. Bill-i Habe, dar kp Hazreti Ali ile Hazreti Ftmann nikhlarnn kylacan halka ln etti. Eshb- kirm, Mescid-i Nebev ye gelerek, iini dn doldurdular. Peygamber efendimiz ayaa kalkarak u hutbeyi okudular:
201

Btn hamd ve kr, lemlerin Rabbine mahsustur. O, verdii nmetlerle B len, sonsuz kudretinden ve kuvvetinden dolay ibdet edilen, azb ve hesbndan korkulan, hkm ve fermn yeryznde ve gklerde hkim olandr. Mahlkt kudretiyle yaratan, adaletli hkmleriyle bunlar birbirinden ayran, insanlar (slm) dni ve peygamberi Muhammed (aleyhisselm) ile ereflendiren Odur... Allah tel bana, kzm Ftmay Ali bin Eb Tlibe nikhlamam emretti. imdi sizi hid tutuyorum ki, (Allah telnn emriyle) 400 miskl gm mihr ile Ftmay, Ali bin Eb Tlibe nikahladm. Rabbim kendilerinin varlklarn bir araya getirsin ve bunu kendilerine mbrek klsn. Nesillerini temiz ve rahmete anahtar, hikmete mden, mmet-i Muhammede emin klsn. Syleyeceim bundan ibarettir. Rabbimden kendim ve sizin iin mafiret dilerim. Hazreti Ali de kalkarak u ksa hutbeyi okudu: ... Huzrunda bulunduumuz Muhammed aleyhisselma salt ve selm ederim ki, mbrek kermeleri Ftmay 400 miskl gm mihrle bana nikhlamtr. Ey din kardelerim! phesiz Peygamber efendimizin buyurduklarn iittiniz ve hid oldunuz. Ben de buna hid ve rzym. Aynen kabul ediyorum. Allah tel hepimizin szlerine hiddir, hepimize vekildir. Nikh akdi bittikten sonra, Peygamber efendimiz tze hurma getirttiler ve; Haydi bu hurmadan alnz, yiyiniz buyurdular. Herkes alp yediler. Sonra H Hazreti Bill bal erbeti datt, onu da itiler ve btn sahbler; Brekellah f km ve aleykm ve cemea emlekm diye du ettiler. Hazreti Ftma, nikhtan sonra alyordu. Peygamber efendimiz onun Ey Ftma! Sana ne oldu ki alyorsun? Allah telya yeyanna geldi ve; E min ederim ki, seni, isteyenlerin en limine, hilim ve aklllkta en stnne ve ilk mslman olanna nikhladm buyurdu. Hazreti Ftma; Babacm! Evlenen her kzn mihri altn ve gmle takdir ve tyin ediliyor. Benim de mihrim byle takdir edilirse, seninle dierleri arasnda ne fark olur. Kyamet gn sen, mminlerin gnahkrlarndan ne kadar kimseye efatte bulunursan, ben de onlarn hanmlarna efatte bulunmak istiyorum. Murdm budur dedi. Allah tel, Hazreti Ftmann bu dileinin kabl edildiini bildirince, ReY Ftma, peygamber ocuu olduunu belli ettin buslullah efendimiz; Y yurdular. Hazreti Ali buyurdu ki: Bu ilerin zerinden bir ay gemiti. Bu hususta mecliste hi sz olmad. Ben de hicbmdan yni utandmdan azm aamaSenin dm. Ama Reslullah efendimiz, bzan beni tenhda grdkleri zaman; S htnun ne iyi hanmdr. Sana mjdeler olsun ki, o, lemdeki htnlarn seyyi202

desidir buyururlard. Bir ay sonra Alinin kardei Hazreti Ukayl; Y Ali! Bu akd-i izdivc ile mesrr olduk. Lkin murdm odur ki, bu iki mesd birbirine yakn olalar deyince, Hazreti Ali; Benim de muradm odur, lkin hicb ediyorum dedi. Hazreti Ukayl, Alinin elini tutup, Peygamber efendimizin hnesine varnca, Reslullahn criyesi mm Eymene rastladlar. Durumu ona sylediler. mm Eymen de; Bu husus iin sizin gelmeniz lzm deildir. Biz ezvc- thirt ile ittifak edip, size haber veririz. Zr bu hususta htnlarn sz dinlenir dedi. mm Eymen, bu hli Reslullahn hanmlarna syledi. Dier ezvc- thirt, Hazreti Aenin hnesine geldiler. Hazreti Hadceyi anarak; Eer o hayatta olsayd, bize bir endie olmaz idi dediler. Reslullah efendimiz alad ve buyurdu ki: Hadce gibi htn hani? Halk beni yalanlarken o tasdik etti ve btn maln benim yoluma sarf etti. Dn-i slma ok yardm etti. Haytnda, Hak tel bana emretti ki, Hadceye mjde ver: Cennette onun iin zmrtten bir kk yaplmtr. Reslullah efendimizin zevceleri, Hazreti Alinin murdn arz ettiler. Bunun zerine Reslullah efendimiz, mm Eymene, Hazreti Aliyi dvet etmesini emretti. Ali gelince, meclisteki hanmlar kalkp gittiler. Hazreti Ali ban nne eip oturdu. Reslullah; Zevceni ister misin y Ali? buyurdu. Ali radyallah anh; Evet y Reslallah! Anam ve babam sana fed olsun dedi. Resl-i ekrem efendimiz, Esma binti Umeyse; Git, Ftmann evini hazrla buyurdu. Esm, Hazreti Ftmann gelin gidecei eve gitti. Bir minder yeni meinden, bir minder yamal meinden, bir minder de hasrdan yapp, ilerini hurma lifi ile doldurdu. Reslullah efendimiz yats namazndan sonra Ftmann evine gelip yaplanlar gzden geirdi. Peygamberimiz, Hazreti Alinin getirdii parann te ikisiyle yiyecek, ss ve koku gibi eyler; te biriyle de giyecek alnmasn emrettiler ve ev eyasn tamamlattlar. Hazreti Ftmann eyizi ve ev eysnda unlar vard: Esm binti Umeysin hazrlad minder, saakl bir hal, ii hurma lifi ile doldurulmu bir yz yast, iki tane el deirmeni, bir su krbas, topraktan yaplm bir su testisi, meinden yaplm bir su barda, bir havlu, bir etek, dabalanm bir ko postu, eskiyip ty dklm alacal bir Yemen hals, hurma yaprandan rlm bir sedir. Yemen ii iki alacal elbise, bir kadife yorgan. Bundan sonra Reslullah efendimiz, Hazreti Aliye bir mikdar para verip, hurma ve ya almasn sylediler. Hazreti Ali bundan sonrasn yle anlatt: Be dirhemle hurma, drt dirhemle ya aldm. Reslullahn huzruna getirdim. Deriden bir sofra istedi. Hurma, un, ya ve yourdu mbrek eli ile kaY Ali! Var, kimi bulursan getir buyurdu. rtrp, bir eit yemek yapt ve; Y Ben dar ktm, pek ok insan grdm, hepsini dvet ettim ve ieri girip; Y
203

Reslallah Halk oktur diyerek arz eyledim. Onlar onar onar ieri getir, talemlerin efendisi Fahr-i kinat efendimiz; O am (yemek) yesinler buyurdu, yle yaptm. Hesb ettiler, erkek ve kadndan yedi yz kimse yemek yemiler ve doymular idi. Hazreti Alinin ve Ftmann velmesi yenildikten sonra, mm Eymenin bildirdiine gre, Peygamber efendimiz Hazreti Aliye Y Ali, kzm Ftma gelin olarak evinize gitti. Ben de akam namazndan sonra gelip du edeceim. Beni bekleyin. buyurdu. Hazreti Ali eve gelince, bir keye oturdu. Hazreti Ftma da evin dier bir kesine oturdu. Sonra Reslullah efendimiz gelip kaKardeim burada m? bupy ald. mm Eymen kapy at. Reslullah; K yurdu. mm Eymen; Anam-babam sana fed olsun y Reslallah! KardeiAli bin Ebi Tlibdir deyince, mniz kimdir? dedi. Reslullah efendimiz; A m Eymen; Kermenizi kardeinizle mi evlendirdiniz? dedi. Reslullah efendimiz; Evet buyurdular. mm Eymen, Reslullahn; Kardeim burada m? buyurmasndan, nikhn caiz olmayacan sand. Reslullah efendimiz Evet buyurmakla, evlenmeye mni olann ayn anadan domak olduuna de E iaret ettiler. Esm binti Umeys Bundan sonra Reslullah efendimiz mm Eymene; E de burada m? buyurdular. Evet diye cevap verince; Demek Reslullahn kermesine hizmete geldi buyurdular. mm Eymen; Evet deyince; H Hayra kavusun buyurup du ettiler. Bundan sonra bir kabla su getirttiler. Mbrek ellerini ykadlar. Suyun iine de bir mikdar misk dktler. Sonra Hazreti Ftmay ardlar. Hazreti Ftma utancndan elbisesine bakyordu. Reslullah efendimiz sudan bir mikdar Allahmme inn ezuh alp, Ftmann gsne, bana ve srtna serpti ve; A bike ve zrriyetih min-e-eytn-ir racm (y Rabb Onun ve zrriyetinin ra diye du cm olan, talanan eytann errinden muhfazas iin sana snrm) Allahmme brik fhim ve bettiler. Sonra Hazreti Aliye de aynsn yapp; A rik aleyhim ve brik lehm f neslihim diye du ettiler. hls ve Muavvizeteyn srelerini okuyup; Allah telnn ismi ve bereketi ile ehlinin yanna gir buyurdular. Sonra mbrek elleriyle kapnn iki kanadn tutup, bereket ile du ettiler ve oradan ayrldlar. Hazreti Ali buyurdu ki: Dnmzden drt gn sonra, Reslullah efendimiz, hnemizi terif eyledi. Gnlleri alan, hikmet dolu szleri ile bize nashat Y Ali! Su getir! Kalktm su getirdim. Bir yet-i keettiler ve buyurdular ki: Y Bu sudan biraz i. Bir mikdar kalsn buyurdu. yle yaptm. rme okudu ve; B Su getir buyurdu. Yine su geKalan suyu, bama ve gsme serpti. Tekrar; S tirdim. Bana yapt gibi, Ftmaya da yapt. Sonra beni dar gnderdi.
204

O dar ktktan sonra kzna, Hazreti Ali hakknda, sul eyledi. Ftma dedi ki: Babacm, btn keml sfatlar kendisinde mevcuttur. Lkin, bz Kurey htnlar bana; Senin erin fakirdir diyorlar deyince, Reslullah efendimiz buyurdu ki: Ey kzm! Senin baban ve hellin fakir deildir. Btn yer ve gk hazne ve definelerini bana arz ettiler. Kabul etmedim. Allah telnn katnda makbl olan kabl ettim. Ey kzcazm! Eer benim bildiimi, sen bilseydin, dny senin nazarnda hor ve aa olurdu. Allah telnn hakk iin, erin, sahbenin evvelidir. slmn da bydr, ilim bakmndan en derinidir. Ey kzm! Allah tel Ehl-i beytten iki kimse ihtiyr etti. Biri baban ve biri hellindir. Zinhr ona isyn eyleme ve emrine muhalefet etme. Fahr-i kinat aleyhi efdals-salevt efendimiz, kzna nashat ettikten sonra, Y Ali! Ftmann haHazreti Ali yi dvet etti. Ona da Ftmay smarlad; Y trna riyet eyle. O benden bir paradr. Onu ho tut. Eer onu zersen, beni zm olursun buyurdu. kisini de Allah telya smarlad. Sonra kalkp gitmeye azmet etmiti ki, Hazreti Ftma; Y Reslallah! erinin hizmetini ben grrm. Darsnn hizmetini de Ali grr. Bana bir criye ihsan ederseniz, bz ilerimde yardmc olur. Beni memnun edersiniz dedi. Reslullah efendimiz buyurdu ki: Ey Ftma! Sana hizmetiden daha iyi bir ey mi, yoksa hizmeti mi ihsan edeyim? Ftma vlidemiz; Hizmetiden iyisini ihsn eyle dedi. Reslullah efendiHer gn yatarken otuz kere Sbhnallah, otuz kere Elhamdlillah, miz; H otuz kere Allah ekber, bir kere de L ilhe illallah vahdeh l erike leh. Lehl mlk ve lehl hamd ve hve al klli eyin kadr, syle. Hepsi yz kelimedir. Kyamette bin hasene (iyilik) bulursun. Mznda hasentn ar gelir buyurdu. Sonra Peygamber efendimiz, kermelerinin evinden ayrlp, hnei sadetlerine gittiler. Hazreti Ali ile Hazreti Ftmann nikhlar hicretten be ay sonra, dnleri ise Bedr gazvesinden sonra olmutur. Kab bin Erefin ldrlmesi Bedr glibiyeti ile Mednede bulunan Yahudi ve putperest mriklerin kalblerine korku dt. Bz Yahudiler, insafa gelip; Sfatlarn kitaplarmzda okuduumuz zt mutlaka budur. Artk Ona kar durmak mmkn olmaz. Zr O, hep glip gelecektir diyerek mslman oldular. Bzlar da; Muhammed, harpten anlamayan Kureylilerle savat. Onun iin glib geldi. Eer bizimle cenk etseydi, Ona, harp nasl yaplr, zafer nasl kazanlr gsterirdik dediler.
205

Kab bin Eref ismindeki bir Yahudi de, Bedrde slm ordusunun glibiyetini duyunca, mslmanlara olan kininden Mekkeye gitti. Oradaki mrikleri toplayp, Medneye saldrmalar iin iirler syledi, onlar tevik ve tahrik etti. Peygamber efendimiz ile arpmak zere onlarla anlat. Hatt, sevgili Peygamberimize s-i kast dzenledi. Allah tel bu durumu, Reslullah efendiOnlar, Allah telnn kendilerine lnet mize bildirdi ve melen buyurdu ki; O ettii (rahmetinden uzaklatrd) kimselerdir... (Nisa sresi: 52) Kab bin Erefi Bunun zerine Resl-i ekrem efendimiz, erefli Eshbna; K kim ldrr? nk o, Allah tel ve Reslne eza etmitir buyurdu. Muhammed bin Mesleme; Y Reslallah! ster misin, ben onu ldreyim diye suEvet, isterim buyurdu. Muhammed bin l eyledi. Reslullah efendimiz de; E Mesleme, bir ka gn bu i zerinde durup, plnlar kurdu. Arkadalarndan Eb Nile, Abbs bin Bir, Hris bin Evs, Eb Abs ibni Cebrin yanna gidip, meseleyi onlara at. Hepsi uygun grp; Beraber ldrrz dediler. Birlikte Peygamber efendimize geldiler. Y Reslallah! zin buyurursanz, biz onunla konuurken, sizinle ilgili, Kabn houna gidecek bz szler syleyebilir miyiz? dediler. Peygamber efendimiz, onlara istediklerini sylemeye msde buyurdular. Bunun zerine, Muhammed bin Mesleme, arkadalaryla Kab bin Erefin yanna gitti. u Muhammed, bizden sadaka istedi. Bize ok vergi ykledi. Onun iin senden dn bir ey almak iin geldim dedi. Kab sevinerek, Muhammed bin Meslemenin kendisi gibi dndn sand ve; O sizi daha da bktracak dedi. Muhammed bin Mesleme; te Ona bir defa uymu bulunduk. Ona tbi olmakta devam edeceiz. Bakalm sonu ne olacak? imdi sen bize biraz dn hurma ver dedi. Kab; Evet vereyim, fakat, bana bir eyi rehin vermelisiniz! dedi. Muhammed bin Mesleme ile yanndakiler; Ne istersin dediler. Kab; Kadnlarnz rehin isterim deyince rz gstermediler. Kab; O zaman oullarnz rehin verin dedi. Onlar da rehin veremeyiz. Onlardan birine, bir-iki deve yk hurmaya karlk rehin olundu diye sylenir ki, bu da bizim iin unutamyacamz bir leke olur. Fakat sana silhmz ve zrhmz rehin verebiliriz dediler. Kab bu teklifi kabul etti. Onlara ne zaman geleceklerini de bildirdi. Muhammed bin Mesleme, bir gece Kabn yanna geldi. Eb Nile de beraber idi. Kab onlar kaleye ard. Kendisi de onlar karlamak iin aa indi. Kabn kars; Bu saatte nereye kyorsun dedi. Kab; Gelenler, Muhammed bin Mesleme ile kardeim Eb Niledir dedi. Kars; ittiim bu ses bana pek iyi gelmiyor. Sanki ondan, kan damlyor dedi. Kab; Yok, onlar Muhammed bin Mesleme ile st kardeim Eb Niledir. O iyi bir gentir.
206

Geceleyin, kl vurumasna bile arlsa, hi tereddt etmeden gelir. Byle birisidir dedi. Muhammed bin Mesleme kendisiyle beraber iki kiiyi, bir rivyete gre de kiiyi kaleye soktu. Bunlar, Eb Abs bin Cebr, Haris bin Evs, Abbd bin Bir idi. Muhammed bin Mesleme hazretleri, arkadalarna; Kab gelince, ona san koklayacam syler, ban tutup koklarm. Siz benim, Kabn ban iyice yakaladm grdnz zaman, kllarnzla vurunuz dedi. Kab bin Eref gzel giyinmi olarak, gzel koku saarak, onlarn yanna geldi. bn-i Mesleme; imdiye kadar byle gzel koku koklamadm diyerek Kabn yanna vard. Kab; Arabn en gzel kokulu kadnlar benim yanmda diyerek vnd. Muhammed bin Mesleme; Ban koklamama izin verir misiniz dedi. Kab, msde ettiini syledi. Mesleme onu koklad. Arkadalarna da koklatt. Sonra, tekrar koklamak istediini syledi. Bu defa, Muhammed bin Mesleme ban yakalayp, arkadalarna, kllaryla vurmalarn iaret etti. lk kl vurulduunda Kab iddetle bard fakat lmedi. Bunun zerine Muhammed bin Mesleme, haneri ile onu ldrd. Kab ldren mchidler derhal oray terkedip, Medne ye ulatlar. Reslullah efendimize mjdeyi verdiklerinde, Peygamberimiz, Allah telya hamd etti ve mchidlere du buyurdu. Kab bin Eref kfirinin ldrlmesi, Yahudileri byk bir korkuya drd. nk, Kab gibi ileri gelen bir lider ldrldkten sonra, kendilerinin ldrlmesi an meselesi idi. Sabahleyin toplanp, Peygamber efendimizin huzruna geldiler. Gece olan hdiseden ikyeti oldular. Resl-i ekrem efendimiz; O, bizi hep rahatsz eder, aleyhimizde iirler sylerdi. Eer, sizden her kim byle yaparsa, bilsin ki, cezs kltr buyurdular. Bu tehdit zerine Yahudiler, korkularndan Reslullah efendimizle yeniden bir andlama yaptlar... Ben Kaynuk Yahudileri Bir gn Ben Kaynuk Yahudileri, bir mslman hanmla alay etmek istemi, bunu gren sahbeden biri, derhal klcn ekip, o Yahudiyi ldrmt. Yahudiler de toplanp, o mbrek sahbyi ehd ettiler. Hdise, Peygamber efendimize bildirildi. Resl-i ekrem efendimiz, onlar, Kaynuk pazar yerinde toplayp; Ey Yahudi topluluu! Siz, Allah telnn Kureye verdii azb gibi bir azaba yakalanmaktan korkunuz ve mslman olunuz. Benim, Allah tel tarafndan gnderilmi bir peygamber olduumu iyi bilirsiniz. Bunu da, Allah telann size olan ahdini de kitabnzdan okumu bulunuyorsunuz... buyurdu. Bu merhamete ramen, yaptklar andlamay bozan Yahudiler, lemlerin sultnna; Ey Muhammed! Harb etmesini bilmeyen bir kavmi hezimete urat207

man seni aldatmasn! Yemn ederiz ki, biz cengver kimseleriz! Sen, ancak bizimle arpmaya baladn zaman, nasl bahadrlar olduumuzu anlarsn!... diyerek meydan okudular. Bylece, nceki andlamay bozarak meydan okuduklarn aa vurdular..Bunun zerine Cebril aleyhisselm vahiy getirdi ki, melen yle buyruluyordu; (Ey Habbim!) Eer (seninle) andlama yapan bir kavmin, bir hainliinde (szlemeye aykr hareket ettiinde) endieye dersen, (sava amadan nce) hak ve adalet zere ahidlerini reddettiini doruca kendilerine bildir. nk, Allah tel hinleri sevmez. (Enfl sresi: 58) Ey Reslm! O kfir Baka bir yet-i kermede de melen buyruldu ki: E olan Yahudilere de ki: Siz muhakkak malb olacaksnz ve toplanp Cehenneme srkleneceksiniz, O Cehennem, ne kt bir kararghtr. (l-i mrn sresi: 12) Habb-i ekrem efendimiz, derhal, bir ordu kurup Kaynuk Yahudilerinin bulunduu kaleye yrdler. Beyaz sanca, Hazreti Hamza tayordu ve Medneye vekil olarak Eb Lbbe braklmt. Mbrek ordu, Kaynuk kalesini muhasara etti. Biz ne cengver bahadrlarz diyen Yahudiler, deil kar koymak, kalelerinden bir ok bile atmaya cesaret edemediler. Reslullah efendimiz, giri ve klar kontrol altna ald. Kimse dar kamad. Bu hl on be gn devam etti. Yahudiler korkuya kaplp, teslm oldular. Herbirinin ldrlmeleri lzm gelirken, lemlere rahmet olarak gnderilen sevgili Peygamberimiz, merhamet buyurup, Kaynuk Yahudilerinin ama gitmelerine izin verdiler. Bylece Medne topraklarndan kardlar. Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, Mednede hem Yahudilerle, hem de Abdullah bir bey gibi mslman grnen mnfklarla, bir de mriklerle mcdele ediyordu. Ayrca Medne dndaki mrik kableleri slma dvet ediyor, mslman olmakla ereflenmeleri iin urayordu. Sevk, Gatafn, Karde, Bahran... gibi gazlar hep Bedr gazsndan sonra yapld. Bu arada zektn farz edilmesi, sadaka-i ftrn verilmesi, bayram namazlarnn klnmas ve kurban kesmek emri geldi. Reslullah efendimiz, kz mm Glsm Hazreti Osman ile evlendirdi. Zeyneb binti Cah ve Hazreti merin kz Hafsay kendi nikhlarna ald. Hazreti Alinin olu Hazreti Hasen dnyya geldi.

208

UHUD GAZSI
Mekkeli mrikler, Bedr gazsnda uradklar bozgundan ders almadklar gibi, bunun acsn da bir trl unutamyorlard. Kurey, ileri gelenlerinden bir ounu bu savata kaybetmiti. Ayrca, am ticret yolunun, mslmanlarn kontrolne gemesi, ileden kmalarna sebeb oluyordu. Eb Sfynn bakanlndaki ticret kervan, Mekkeye yzde yz krla dnmt. Sermyeye itirak edenlerin ou, Bedr gazsnda ldnden, kervann kr Dr-n-Nedve denilen, mriklerin karar almak iin toplandklar binda muhfaza ediliyordu. Saffn bin meyye, krime bin Eb Cehl, Abdullah bin Reba gibi babalarn, kardelerini, kocalarn, oullarn Bedrde kaybedenler; Mslmanlar, bizim byklerimizi ldrd. Bizleri perin etti. Artk onlardan intikam almak zaman geldi. Kervann kryla, bir ordu hazrlyalm. Medneyi basalm, intikammz alalm diye Eb Sfyna bavurdular. Eb Cehl, Utbe, eybe gibi azl kfirler daha nce ldrld iin, mriklerin banda, henz mslman olmayan Eb Sfyn bulunuyordu. am ticretinde yz bin altn elde edilmiti. Bunun yars sermye, yars da kr idi. Sermye, sahiplerine hemen datlp, kr da ikiye ayrlarak yars ile silh dier yars ile de asker topland. Ayrca ir ve hatiplere de verildi. Hatipler ve irler halk galeyana getirip, savaa tevik etmek iin iirler, mersiyeler okuyorlar; kadnlar def, dmbelek alarak onlara itirak ediyorlard. Mslmanlar Medneden karmak, sevgili Peygamberimizi ortadan kaldrmak ve slmiyeti yok etmek gayesinde olan mrikler, civar kableleri de dolaarak asker topladlar. Nihyet Mekkede, 3000 kiilik byk bir ordu hazrland. Bunlarn 700 zrhl, 200 atl olup, 3000 de develeri vard. algclarn ve kadnlarn da itirak ettii bu byk orduya Eb Sfyn komuta ediyordu. Hanm Hind de kadnlarn banda olup, mrikleri savaa tevikte pek ileri gidiyordu. nk Bedr gazsnda babasn ve iki kardeini kaybetmiti. Bunun acsn unutamyor, kadnlarn harbe katlmamasn istiyenlere kar; Bedr harbini hatrlayn! Kadnlarnza, ocuklarnza kavumak iin Bedrden katnz!... Bundan sonra kamak istiyenler, karlarnda bizleri bulacaklardr!... diye209

rek onlar susturuyordu. Bu ekilde Kureylileri tahrik ederek btn gcyle onlar savaa tevik etti. Mriklerden Cbeyr bin Mutimin mzrak atmakta ok usta, pek mhir olan Vah adl bir klesi vard. Attn vuran keskin bir nianc idi. Hind, babas Utbeyi, Cbeyr de amcas Tuaymay Bedrde ldrd iin, Hazreti Hamzaya kar mthi bir intikam atei ile yanp tutuuyorlard. Cbeyr, klesi Vahye; Eer Hamzay ldrrsen, seni zd eder, serbest brakrm! dedi. Hind de; Onu ldrrsen sana pek ok altn ve mcevherler vereceim! diyerek vaadlerde bulundu. Btn hazrlklarn tamamlayan Kurey ordusu, sancaklarn aarak; birini Talha bin Eb Talhaya, birini Ehbten birine, birini veyf olu Sfyna verdiler. Mekkede hazrlklar tamamlanmt. Hazreti Abbs; mriklerin bin kiilik bir ordu kurduklarn, bunlarn yedi yznn zrhl, iki yznn atl olduunu, bin develerinin ve saysz silhlarnn bulunduunu bildiren ve yola kmak zere olduklarn haber veren, buna gre tedbir alnmasn isteyen bir mektubu, gvendii bir kimseyle hemen Medneye gnderdi. Bunun zerine Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem, durumu incelemek zere bir ka arkadana vazife verdi. Bu sahbler, Mekkeye doru yol aldlar. Yolda mrik ordusunun geldiini haber alarak aratrmaya koyuldular. Ksa zamanda ilerini bitirerek sratle Medneye dndler. Grdkleri ve elde ettikleri bilgiler ile gelen mektup birbirine uyuyordu. lemlerin efendisi, derhal hazrla balad. Ayrca an bir baskna uramamak iin, Mednenin evresine nbetiler koyarak, tedbir ald. Eshb- kirm, ksa zamanda toparlanarak, hazrlklarn bitirdi. Evde kalanlarla vedlap helllaarak, Sultn- enbiy efendimizin etrafnda toplandlar. O gn Cum idi. Peygamber efendimiz, Eshbna Cum namazn kldrd. Hutbede Allah telnn dnini yaymak iin cihd etmenin, f-seblillah arpmann ehemmiyeti zerinde durdular. Bu uurda lenlerin ehd olup, Cennete gideceini mjdelediler. Dman karsnda sebt edenlere, glklere kar gs gerenlere, Allah telnn yardm edeceini haber verdiler. Resl-i ekrem efendimiz, Eshb- kirmyla harbin nerede yaplmas gerektii zerinde istiare etmek istediini ve o gece grd bir ryay anlatRyamda, kendimi salam bir zrh iinde grdm. Ktlar. Buyurdular ki: R lcm Zlfikrn aznda bir gedik aldn, boazlanm bir sr, arka sndan da bir koun getirildiini grdm. Eshb- kirm; Y Reslallah! Bu ryay nasl yordunuz? diye sorduklarnda ise; Salam zrh giymek,
210

Medneye, Mednede kalmaya iarettir. Orada kalnz... Klcmn aznda bir gedik aldn grmem, bir zarara urayacama iarettir. Boazlanm sr, Eshbmdan bzlarnn ehd deceine iarettir. Onun arkasndan bir koun getirilmesine gelince, ko, asker bir birlie iarettir ki, inallah onlar cenb- Hak ldrecektir buyurdu. Baka bir rivyette de; Ryamda klcm yere arptm, az krld. Bu Uhud gn Eshbmdan bzlarnn ehd deceklerine iarettir. Klcm tekrar yere arptm, eski dzgn hline dnd. Bu da, Allah teldan bir feth geleceine, mminlerin toplanacana iarettir buyruldu. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem kendisine vahiyle bildirilmeyen hususlarda, Eshbyla istire yapar, ona gre hareket ederdi. Dman nerede karlamak lzm geldii zerinde, Eshbdan bzlar; Mednede kalarak mdfaa sava yapalm dediler. Bu teklif, Peygamber efendimizin arzularna da uygundu. Hazreti Eb Bekr, mer, Sad bin Muz (radyallah anhm) gibi Eshbn bykleri, Peygamber efendimiz gibi dnyorlard. Ancak Bedr gazsnda bulunamayan kahraman ve gen sahbler; Bedr gazsna katlan sahblerin kazand ecir ve sevab, Bedr ehdlerinin ulat yksek dereceleri Peygamber efendimizden iittike, o harpde bulunamadklarna son derece zlmlerdi. Bunun iin dman Medne dnda karlamak ve gs gse arpmak istiyorlard. Hazreti Hamza, Numn bin Mlik, Sad bin Ubde bunlardan idi. Hazreti Hayseme izin alarak; Y Reslallah! Kureyli mrikler, eitli Arab kablelerinden asker topladlar. Develerine, atlarna binip topraklarmza girdiler. Bizi evlerimizde ve kalelerimizde kuatacak, sonra da dnp gidecekler. Arkamzdan pek ok lflar edecekler. Bu hl onlarn cesaretlerinin artmasna sebep olacak, yeni basknlar dzenleyeceklerdir. imdi onlarn karsna kmazsak, dier Arab kableleri bize gz dikecekler. Allah telnn bize, mriklerin karsnda zafer ihsn edeceini umarm. yet ikincisi olursa ki ehdliktir; Bedr beni ondan mahrum eyledi. Hlbuki ben onu pek zlemitim. Olum Bedr gazsna katlmay istediimi iittiinde, benimle kura ekmiti. O benden daha tlihli imi, ehdlik erefine ulat. Y Reslallah! ehidlii ok zledim. Dn gece ryda olumu gzel bir surette grdm. Cennet baheleri ve rmaklar arasnda dolayor ve bana; Cennet Eshbna katl! Ben, Allah telnn vaad ettii geree kavutum! diyordu. Y Reslallah! Vallahi, sabahleyin, oluma Cennet arkada olmay ziydesiyle arzu etmee baladm. Artk yam da ilerledi. Rabbime kavumak211

tan baka murdm kalmad. Canm sana fed olsun y Reslallah! ehd olup, oluma Cennette arkada olmakla ereflenebilmem iin, Allah telya du et!... diyerek yalvard. Onun bu isteini, krmadlar ve ehd olmas iin du buyurdular. ounluun bu fikirde olduunu gren sevgili Peygamberimiz, dman Medne dnda karlamak zere karar verdiler. Sonra; (Ey Eshbm!) Sa br ve sebt ederseniz, bu sefer de cenb- Hak, size yardmn ihsn eder. Bize den, azm ve gayret gstermektir! buyurdular. kindi namazn kldran Kinatn sultn, sadetli ve mbrek evine vardlar. Arkalarndan Hazreti Eb Bekr ve mer, izin alarak girdiler. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin sarn sarmasna, zrhn giymesine yardm ettiler. Efendimiz, klcn kuand, kalkann srtna yerletirdi. Bu srada darda Eshb- kirm toplanm, Peygamber efendimizi bekliyorlard. Mednede kalmak ve mdfaa sava yapmak isteyenler, dierlerine; Reslullah, Medne dna kmak fikrinde deildi. Sizin sznzle bunu kabul etti. Hlbuki Reslullah, emri Allah teldan alr. Siz, bu ii Ona braknz. Onun emrettii eyi ileyiniz dediler. Dierleri de yaptklarna piman oldular ve; Resl-i ekreme muhalefet etmi olmayalm diyerek, bu fikirlerinden vaz getiler. Sevgili Peygamberimiz, sadethnelerinden knca, huzr- erfine varp; Canmz sana fed olsun y Reslallah! Sen nasl istiyorsan yle yap. Mednede kalmak istiyorsan, kalalm. Biz senin emrine muhalefet etmekten cenb- Hakka snrz diye zr dilediler. Habb-i ekrem Bir peygamber, giymi olduu zrhn harbetmeden karmaz. efendimiz de; B T ki, cenb- Allah onunla dman arasnda hkmedinceye kadar. Size nasihatim udur ki, emrettiim eyleri yapar, Allah telnn ismini anarak sabredip sebt gsterirseniz, Allah tel size yardm edecektir... buyurdular. Bu srada Amr bin Cemh hazretleri, evinde drt oluna; Evldlarm! Beni de bu gazya gtrnz! diyor, oullar da; Babacm! Ayann arzal olmas sebebiyle, Allah tel seni mzeretli sayd. Reslullah, senin sefere gitmene msaade etmedi. Cihda kmakla mkellef deilsin. Senin yerine biz gidiyoruz! diyerek babalarn iknya alyorlard. Fakat Hazreti Amr; Yazklar olsun sizin gibi evlda! Bedr gazsnda da byle diyerek, Cenneti kazanmaktan beni alkoymutunuz. Bu seferden de mi mahrum edeceksiniz?... dedi. Sonra sevgili Peygamberimizin huzruna kt ve; Canm sana fed olsun y Reslallah! Oullarm, bz zrler ileri srerek, beni bu gazdan mahrum etmek istiyorlar. Vallahi ben, seninle beraber sefere kp, Cennete girmekle ereflenmek istiyorum. Y Reslallah! Sen, benim Allah yolunda arpmam ve ehd derek u topal ayaklarmla Cen212

nette gezmemi uygun grmez misin? dedi. Fahr-i lem efendimiz de; Evet, uygun grrm buyurdular. Buna ok sevinen Amr bin Cemh hazE retleri, hazrlanarak orduya katld. Mednede namaz kldrmak zere, Abdullah bin mmi Mektm brakld. Resllerin sultn, sancak baladlar. Birini Habbb bin Mnzire, birini seyd bir Hudayra dierini de Musab bin meyre verdiler. Bin kii civarnda olan orduda; iki atl, yz de zrhl bulunuyordu. Zrhlarn giyen Sad bin Ubde ile Sad bin Muz hazretleri nde, sada Muhcirn, solda Ensr olmak zere yola kan sevgili Peygamberimiz, Allah ekber! tekbir sesleri arasnda bayraCum gn ikindiden sonra; A ma gider gibi, Uhuda doru yola ktlar. Yolda, Yahudilerden meydana gelen alt yz kiilik asker bir birlikle karlatlar. Bunlar, mnfklarn ba Abdullah bin bey bin Selln mttefikleri olup, slm ordusuna katlmak istiyorlard. Peygamber efendimiz, Onlar, mslman olmular mdr? diye sordular. Hayr, y Reslallah Onlara gidip syleyiniz, geri diyerek cevap verdiler. Efendimiz bu defa; O dnsnler. nk biz mriklere kar, kfirlerin yardmn istemeyiz buyurdular. Neb-i muhterem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Medne ile Uhud arasndaki eyhayn denilen yere geldiler. Burada, geceyi geirmek zere konakladlar. Henz gne batmamt. Ordu iinde, dmanla arpmak ve ehdlik mertebesine kavumak isteyen ocuk yata sahbler de vard. Sevgili Peygamberimiz, burada orduyu tefti edince, on yedi kadar ocuun bulunduunu grdler. lerinden Rfi bin Hadc, ayaklarnn ucuna basarak yksek grnmeye alyordu. Hazreti Zheyrin; Y Reslallah! Rfi iyi ok atar sz zerine, onu orduya aldlar. Bunu gren Semre bin Cndp; Ben, grete Rfii yenebilirim. Onun iin ben de gazda bulunmak isterim dedi. Peygamber efendimiz tebessm buyurup, ikisini gretirdi. Hazreti Semre, Rfii yenince, onu da mchidler arasna aldlar. Dier ocuklar, Medneye, orada bulunanlar korumak zere gnderildiler. Akam ve yats eznn, Bill-i Habe yank sesiyle okudu. Sevgili Peygamberimiz, namaz kldrdktan sonra, Muhammed bin Meslemeyi elli kiilik bir birliin bana verdiler ve sabaha kadar nbet tutmalarn emir buyurdular. Eshb- kirm istirhata ekildi. O gece, Peygamber efendimizin baucunda nbet tutma erefi Hazreti Zekvna nasb olmutu. Bu arada dman ordusu, slm ordusunun eyhaynda istirhata ekildiini renip, krime kumandasnda bir svri birliini devriye kolu olarak vazifelendirdi. Henz mslman olmayan krime, birliiyle Harre mevkiine
213

kadar slm ordusuna sokulduysa da mchid devriyesinden korkarak, geri ekildi. Fecirden sonra lemlerin efendisi, Eshbn uyandrd. Uhud dana geldiler. Burada iki ordu birbirini grebiliyordu. Bill-i Habe, ruhlar coturan, ileri eriten yank sesiyle sabah eznn okudu. Mchidler, silhl olarak sevgili Peygamberimizin arkasnda namazlarn kldlar, dularn yaptlar. Kinatn sultn, zerlerine ikinci bir zrh ve mbrek balarna da miferini giydiler. Bu srada, mnfklarn ba Abdullah bin bey; Biz, buraya kendimizi ldrtmeye mi geldik? Bunu batan niye anlayamadk diyerek, 300 kadar mnfkla birlikte slm ordusunu terk ederek Medneye geri dnd. nanan, gnl birlii yapan, canlarn, balarn bu yola koyan ve gzn krpmayan, ehdet rtbesine ulamak iin can atanlarn says yedi yz kadard. Hepsi de, sevgili Peygamberimizi, kanlarnn son damlasna kadar korumak zere sz verdiler. Peygamberlerin efendisi sallallah aleyhi ve sellem, mchidleri nizma soktu. Orduyu, arkas Uhud dana, nleri Medneye gelecek ekilde yerletirdi. Sa kanada Uke bin Mihsan, sol kanada Eb Seleme bin Abdlesedi kumandan tyin etti. Sad bin Eb Vakks ile Eb Ubeyde bin Cerrh nde, oku birliklerinin banda yer aldlar. Zrhl kuvvetle-rin bana Zbeyr bin Avvm, ndeki zrhsz kuvvetlerin bana Hazreti Hamza getiler. Mikdd bin Amra, arkadaki kuvvetlerin banda vazife verildi. slm ordusunun sol tarafnda Ayneyn tepesi vard. Bu tepede dar bir geit bulunuyordu. Resl-i ekrem efendimiz, bu geide Abdullah bin Cbeyr kumandasnda, elli oku koydu. Okular geitte yerlerini aldlar. Sevgili Bizi arkamzdan Peygamberimiz, yanlarna gelerek u kesin emrini verdi; B koruyunuz. Yerinizde durunuz ve buradan hi ayrlmaynz. Dman yendiimizi grseniz de size haber vermedike, adam gndermedike yerlerinizden asla ayrlmaynz. Dmann bizi ldreceklerini, ldrdklerini grseniz de, gelip bize yardmc olmaynz. Onlardan bizi korumaya almaynz. Size yneldike, dman svrilerini oka tutunuz. nk svriler, atlan oklara doru gelemezler. Allahm! Bunlar onlara tebli ettiime seni hid tutarm! Bu emirlerini bir ka def tekrarlayan sevgili Peygamberimiz; Kularn, cesedlerimizi kaptklarn grseniz dah, ben size adam gndermedike kesinlikle yerinizden ayrlmaynz. Eer bizim, kfirleri krp, ayaklarmz altnda inediimizi grseniz bile, yine ben size haber gndermedike asl yerinizi terk etmeyiniz!... buyurdular. Sonra oradan ayrlp, ordunun bana getiler.
214

Sanca Musab bin meyre verdiler. Hazreti Musab, elinde sancak olduu hlde Peygamber efendimizin nnde yerini ald. Bu srada yeni evlenen Hazreti Hanzala, Medneden sratle Uhuda gelip, mchid saflarna katld. Uhuda gn nce gelen mrik ordusuna Eb Sfyn kumanda ediyordu. Onlar Medneyi arkalarna alacak ekilde yerletiler. Sa kanattaki svrilere Hlid bin Veld, sol kanattaki svrilere de krime kumanda edecekti. Saffn bin meyyenin de svri birliklerinin banda vazife ald rivyet edilmitir. Mrik sancan Talha bin Eb Talha tayordu. ki ordu arasndaki g dengesi ok farklyd. Kurey ordusu; say, silh ve techzat ynnden, slm ordusunun drt mislinden fazlayd. Kurey ordusunda; grlt ve amatadan geilmiyor, intikam hrslaryla gzleri denen kadnlar def, dmbelek alyor, arklar syleyerek askeri savaa tevik ediyor, taptklar putlardan yardm istiyorlard. Mchidlerin tarafnda ise, dular ediliyor; Allah ekber! Allah ekber!... diye tekbirler getiriliyor, Dn-i slmn korunmas ve yaylmas iin Allah teldan yardm taleb ediliyordu. Sevgili Peygamberimiz de, kahraman Eshbn, cihda, cenb- Hakkn yolunda arpmaya tevik ediyor, bu uurda kazanacaklar sevblar anlatarak; Ey Eshbm! Sayla r az olan kiilere, dmanla arpmak g gelir. Eer onlar, sebt ve gay ret gsterirlerse, Allah tel onlar ferahla erdirir. nk Allah tel, kendisine itat edenlerle berberdir... Allah telnn size vaad ettii m kft isteyiniz... buyuruyordu. Uhud gazsyla ilgili yet-i kermelerde de melen; (Ey mminler!) Allah telya ve Reslne (emrettiklerine) itat edin ki, merhamet olunasnz. Rabbinizden mafiret istemeye ve Cen nete girmeye kounuz. Bunun iin alnz! Cennetin bykl, gkler ve yer kresi kadardr. Cennet, Allah teldan korkanlar iin hazrland. Bunlar, az bulunsa da, ok bulunsa da, mallarn Allah yolunda verirler. fkelerini belli etmezler. Herkesi affederler. Allah tel ihsn edenleri sever. (l-i mrn sresi: 132-134) te onlarn mkft, Rablerinden bir mafiret ve aalar altndan r maklar akan Cennetlerdir. Onlar, orada ebediyyen kalacaklardr. Byle yapanlarn, Allah telya ve Reslne itat edenlerin mkft ne gzeldir! buyuruluyordu. (l-i mrn sresi: 136) Gnlleri mnla dolu, gzlerinden cesret kvlcmlar srayan, ehd olmak arzusuyla yanan Eshb- kirm yerlerinde duramyor, bir an nce dmana atlmak iin emir bekliyordu. Bedr gazsnda olduu gibi Hazreti Ali beyaz, Zbeyr bin Avvm sar, Eb Dcnede krmz renkteki sarklarn
215

balarna baladlar. Hazreti Hamza da deve kuu kanadndan yaplm tuunu takt. ki ordu birbirlerine iyice yaklat. Artk heyecan son noktasna gelmiti. Biraz sonra, bir tarafta, Allah telnn dnini yaymak iin en yaknlar ile savamaktan hi tereddt etmeyen slm mchidleri; dier tarafta, btl yollarnda srar eden slm dmanlar arasnda byk bir meydan sava balayacakt. Bir ok atm yaklatklarnda, dman saflarndan devesini ileri sren zrhl bir mrik, mchidlerden, arpmak zere er talebinde bulundu. Herkesin kendisinden ekindiini zannederek, dileini def tekrarlad. Bunun zerine slm ordusundan, uzun boylu, sar sarkl bir kahraman mchidin, yaya olarak meydana yrd grld. Bu, Peygamber efendimizin halasnn olu Zbeyr bin Avvm idi. slm ordusundan; Allah ekber!... nidlar ykseliyor, Hazreti Zbeyrin muzaffer olmas iin du ediliyordu. Zbeyr bin Avvmn, mrike yaklar yaklamaz, devesi zerine srad grld. Deve zerinde mthi bir mcdele balad. Bu srada sevgili Peygamberimizin; Onu yere dr! buyurduu iitildi. Hazreti Zbeyr, bu emri alr almaz, rkibini aa itti. Arkasndan kendi de atlayp, klcn boynuna ald. Mrikin tolgal ba zrhl gvdesinden ayrld. Efendimiz, Zbeyr hazretlerine du ettiler. Sonra, mriklerin sancakdr Talha bin Eb Talha meydana frlad; inizde karma kacak bir kimse var mdr? diye bard. Karsna Allah telnn aslan Hazreti Ali kt. Bir vuruta, batan ayaa zrhlara brnm mrik sancakdrnn ban enesine kadar yard. Bunu gren sevgili PeyAllah ekber!... Allah ekber!... diye tekbir getirdi. Buna Esgamberimiz; A hb- kirm da katlnca, tekbir sadlar yeri g inletti. Mrik sancann yere dtn gren Talhann kardei Osman bin Eb Talha, meydana kotu. Sancaklarn kaldrp, er diledi. Ona da Hazreti Hamza kt; Y Allah! diyerek Osmann omuzuna yle bir kl indirdi ki, sancak tutan kolu kopan mrik yere dp can verdi. Yine mriklerden, Eb Sad bin Eb Talha yaya olarak meydana yrd. O da batan ayaa zrhl idi. Kfr sancan yerden kaldrd ve slm ordusuna dnp; Ben, Kusamn babasym. Benim karma kim kabilir? diyerek barmaya balad. Peygamber efendimiz, onun karsna yine Hazreti Aliyi kard. Hazreti Ali, o mriki de ldrp sancaklarn yere drdkten sonra, mchidlerin saflar arasnda yerini ald. Bundan sonra pek ok mrik sra ile meydana kp yere den sancaklarn kaldrarak, mchidlerden, karlarna kacak yiit taleb ettiler. Fakat, her
216

defsnda kahraman sahbler, Allah telnn izniyle glip geldi. Her sancakdr ldrldnde, slm askerinden tekbir sadlar ykseliyor, dman saflarna byk bir znt ve yeis kyordu. Hatt amatalar ayyuka kan mrik kadnlar bile; Yazklar olsun size!... diyerek, kendi askerlerine bir taraftan hakret ediyorlar, bir taraftan da; Daha ne duruyorsunuz?... diyerek savaa tevik ediyorlard. Her iki tarafn yerinde duramad bir anda, sevgili Peygamberimizin, Korkaklkta ar, ilerlemekte eref ve tibr var. elinde tuttuu ve zerinde; K nsan korkmakla kaderden kurtulmaz beyti yazl olan klcn gstererek; Bu klc benden kim alr? buyurduu iitildi. Bunu duyan Eshb- kiB rmdan biroklar hep birden almak iin, ellerini uzattlar. Peygamberimiz tekrar; Bunun hakkn vermek zere kim alr? deyince, Eshb- kirm sustular ve geri durdular. Klc harretle isteyenlerden Zbeyr bin Avvm; Ben alrm y Reslallah dedi. Peygamberimiz klc Hazreti Zbeyre vermedi. Eb Bekr, mer, Alinin istekleri de Peygamberimiz tarafndan kabl edilmedi. Eb Dcne; Y Reslallah! Bu klcn hakk nedir? diye sordu. SevOnun hakk; eilip bklnceye kadar, onu dmana gili Peygamberimiz; O vurmaktr. Onun hakk, mslman ldrmemen, onunla kfirlerin nnden k a m a m a n d r . On u n l a A l l a h t e l s a n a z a f e r y a h u t e h d l i k n a s b e d i n c e ye kadar, Allah yolunda arpmandr buyurunca, Eb Dcne; Y Reslallah! Ben onun hakkn yerine getirmek zere alyorum dedi. Peygamberimiz de elindeki klc ona teslm etti. Eb Dcne ok cesretli, kahraman olduu hlde, harp meydanlarnda ok kurnaz davranr; Harp hiledir hads-i erfine eksiksiz riyet ederdi. Eb Dcne hazretleri klc alnca, harp meydanna doru alml, vakrl ve gururlu bir ekilde, beytler syleyerek yrmeye balad. zerinde, bir gmlei ve banda krmz sarndan baka bir eyi yoktu. Eb Dcne hazretlerinin bu yry, Eshb- kirm arasnda pek ho karlanmad. Bunun zerine Peygamber efendimiz; Bu bir yrytr ki, bu yerler (harp meydanlar) dnda Allah telnn gadabna sebeptir buyurarak, yalnz dmana kar alml yrmenin ciz olduunu bildirdiler. Daha fazla bekleyemeyen mrik saflarndan Hlid bin Veld, emrindeki kuvvetlerle hcma kalkt. Yerinde duramayan Eshb- kirma, sevgili Peygamberimiz de hcm emrini verdiler. Bir anda; Allah ekber sadlar harp meydann doldurmutu. En nde Hazreti Hamza ellerindeki kllaryla, zrhsz kuvvetlerin banda olduu hlde her gelen kfire kl sallamaya balad. Byk bir hrsla gelen Hlid bin Veldin kuvvetleri,
217

derhal geriye pskrtld. Hlid bin Veld, bu def da geidindeki yerden dolap, arkadan vurmak zere geni bir kavis izerek Ayneyn tepesine vard. Fakat Hazreti Abdullah bin Cbeyr ve emrindeki elli yiit, onlar iddetli bir ok atyla pskrtt. Artk sava kzmt. Her iki taraf, olanca gleriyle arpyordu. Bir sahb, en az drt mrik ile mcdele ederek, ilerlemeye alyorlard. Hazreti Hamza, bir taraftan; Allah ekber! Allah ekber! nidlaryla sesleniyor, bir taraftan da; Ben, Allah telnn aslanym! diyor ve dman kra kra, ilerliyordu. Safvn bin meyye, etrfndakilere; Hamza nerededir? Bana gsteriniz diyor, sava meydann aratryordu. Bir ara gzleri, iki kl ile vuruan birini grd ve; Bu arpan kim? diye sordu. evresindekiler; Aradn kimse! Hamza! dediler. Safvn; Ben bu gne kadar kavmini ldrmek iin saldran, onun gibi hrsl ve gz pek baka bir kimse grmedim dedi. Harbin iyice kzt srada Muhcirnden Zbeyr bin Avvm, klcn kendisine verilmemesinden dolay zgn olduundan, kendi kendine; Ben, Reslullahtan klc istedim, lkin Eb Dcneye verdi. Hlbuki, ben, halas Safiyyenin oluyum. stelik de Kureyliyim. Hlbuki nce ben istemitim. Gidip bakaym Eb Dcne benden fazla ne yapacak? dedi. Daha sonra Eb Dcneyi tkibe balad. Eb Dcne hazretleri; Allah ekber! diyerek tekbir, alyor, mriklerden kime rastlarsa, onu vurup ldryordu. Mriklerin en azllarndan, iri csseli, her taraf zrhlarla kapl sdece gzleri grnen biri, Eb Dcne ile karlat. Evvel kendisi, Eb Dcne hazretlerine hcm etti. Eb Dcne, onun darbesinden kalkanyla korundu. Mrikin klc Eb Dcnenin kalkanna gmld. Klcna asld, fakat karamad. Sra Eb Dcneye gelmiti. Bir kl darbesiyle rkibini ldrd. Bundan sora Eb Dcne, her nne kan mnsz devirerek, dan eteinde defleriyle mrikleri kkrtan kadnlarn yanna kadar geldi. Fakat klcn kaldrd hlde, Eb Sfynn hanm Hindi ldrmekten vaz geti. Bunu gren Zbeyr bin Avvm kendi kendine; Klcn kime verileceini Allah ve Resl benden daha iyi bilir diye sylendi. Vallahi ben ondan daha stn arpan, vuruan bir kimse grmedim buyurdu. Mikdd bin Esved, Zbeyr bin Avvm, Hazreti Ali, Hazreti mer, Talha bin Ubeydullah, Musab bin meyr hepsi de geilmez bir kale idiler. Peygamber efendimizin dmana ok yakn arptn, tekrar tekrar hcm ettiini gren anl Eshb, yerinde duramyordu. Reslullaha bir zarar eriebilir diyerek, etrfna toplanyorlar, zrhlara brnm dmana gz atrmyorlard. Bu srada, Abdullah bin Amr hazretlerinin ehd olduu grld.
218

Bu, Uhudun ilk ehdiydi. Onun ehd olduunu gren arkadalar aslan kesilerek, Allah telnn rzs iin dmann ortalarna dalmlard. Savan ok kzt bir anda yiitliin sembol Hazreti Abdullah bin Cah ile okularn pri Sad bin Eb Vakks hazretleri karlatlar. eitli yerlerinden yaralanmlard. Sad bin Eb Vakks hazretleri diyor ki: Uhudda, savan iddetli bir nyd. Birdenbire Abdullah bin Cah yanma sokuldu, elimden tuttu ve beni bir kayann dibine ekti. Bana; imdi burada sen du et, ben mn diyeyim. Ben du edeyim, sen de mn de! dedi. Ben de; Peki dedim. Ben yle du ettim: Allahm, bana ok kuvvetli ve etin dmanlar gnder. Onlarla kyasya vuruaym. Hepsini ldreyim. Gzi olarak, geri dneyim. Benim yaptm bu duya btn kalbiyle; mn dedi. Sonra kendisi du etmeye balad; Allahm, bana zorlu dmanlar gnder kyasya onlarla vuruaym. Cihdn hakkn vereyim. Hepsini ldreyim. Sonunda biri beni ehd etsin. Sonra dudaklarm, burnumu, kulaklarm kessin. Kanlar iinde senin huzruna geleyim. Sen; Abdullah! Dudaklarn, burnunu, kulaklarn ne yaptn? diye sorduunda; Allahm, ben onlarla ok kusur iledim, yerinde kullanamadm. Huzruna getirmeye utandm. Sevgili Peygamberimin bulunduu bir savata, toza topraa bulandm, yle geldim diyeyim dedi. Gnlm byle bir duya mn demeyi arzu etmiyordu. Fakat o istedii ve nceden sz verdiim iin, istemeyerek; mn dedim. Daha sonra, kllarmz ekerek, savaa devam ettik. kimiz de nmze geleni ldryorduk. O, son derece bahdrne saldryor ve dman saflarn darmadan ediyordu. Dmana tekrar tekrar vuruyor, ehd olmak iin tkenmez bir arzu ile yeniden saldryordu. Allah ekber! Allah ekber!... diye arprken klc krld. O anda sevgili Peygamberimiz ona bir hurma dal uzatarak, savaa devam etmesini buyurdu. Bu dal bir mcize olarak kl oldu ve nne gelenle vurumaya devm etti. Pek ok dman ldrd. Savan sonuna doru Ebl-Hakem isminde bir mrikin att oklarla arzu ettii ehdete kavutu. ehd olunca, kfirler cesedine hcm ederek; burnunu, dudaklarn ve kulaklarn kestiler. Her taraf kana boyand. Mchidler safnda, klcnn knn krp; lmek, kamaktan ok daha iyidir! diyerek, mriklerin arasna yaln kl dalan Kuzman, nice yiitlikler, kahramanlklar gsterdi. Tek bana yedi-sekiz kfir ldrd. Sonunda yaralanp yere dt. Eshb- kirm, onun bu kahramanlna ap, Peygamber O cehennemliktir buyurdular. Katde bin Numn efendimize bildirince; O hazretleri, Kuzmann yanna varp; Ey Kuzman! ehdet sana mbrek olsun! deyince, Kuzman; Ben din gayreti iin deil; Kureylilerin Medneye gelip, hurmalm harb etmemeleri iin dtm! dedi. Sonra ok
219

O cehen ile bilek damarlarn delip, intihr etti. Peygamber efendimizin; O nemliktir! buyurmasnn hikmeti anlald. Savan bandanberi, bata lemlerin efendisi sevgili Peygamberimiz olmak zere, btn Eshb- kirm byk bir mcdele verdiler. iddetli taarruzlar ile mrik ordusunu geriye pskrttler. Tatan, aatan yaptklar ve Lt, Uzz, Hbel! diye taptklar putlardan fayda ve yardm isteyen mrik grhu, mchidlerin bu kahramanlklar karsnda bozulup kamaya balad. Onlar harbe tevik etmek iin gelen kadnlar, ferytlar kopararak, kaan askerlere yetimeye alyorlard. Kureyli mrikler, harp meydann terk edip yanlarnda getirdikleri mallar brakp Mekkeye doru kamaya balaynca, slm askerleri sevinerek, Allah telnn kendilerine vaad ettii zafere kavutuklar iin hamdettiler. Say ve kuvvete kat kat stnlklerine ramen mrikler, mslmanlar karsnda perin olmulard. Birbirlerini ineyerek kaarlarken, anl Eshb da kovalyor, yetitiklerini vurarak ldryordu. Bu hengmede yeni evlenen Hanzala bin Eb mir hazretleri, at ile kamaya alan mrik ordusunun ba kumandan Eb Sfyna yetiti. Atnn bacaklarna kl vurarak at yere kertti. Yere den Eb Sfyn, btn gcyle; Ey Kureyliler!... Yetiin!... Ben Eb Sfynm! Hanzala beni klla doramak istiyor!... diye feryda balad. Onunla birlikte kamaya alan mrikler, bu hli grdkleri hlde can derdine dmler, kumandanlar ile ilgilenmemilerdi. Ancak, o anda Hazreti Hanzalann hemen arkasnda bulunan eddd bin Esved mriki, mzran Hanzalann arkasna saplad. Hazreti Hanzala; Allah ekber! diyerek bir hamle yapmak istediyse de yere yklp ehd oldu ve mbrek rhu Cennete utu. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve selBen, Hanzalay, meleklerin, gkle yer arasnda, gm bir lem efendimiz; B tepsi iinde yamur suyu ile ykadklarn grdm buyurdu. Eb seyd yle anlatt: Reslullahn bu szn iitince, Hanzalann yanna vardm. Bandan yamur suyu damlyordu. Dnp bunu Resl-i ekreme haber verdim. Hazreti Hanzalaya, Gasl-l-melike dediler. Mriklerin katn gren Ayneyn geidindeki okularn bzlar, harbin bittiini zannederek yerlerini terk ettiler. Kumandanlar Abdullah bin Cbeyr ve on iki kii yerlerinde kaldlar. Hazreti Alinin kahramanl Bu esnda tetikte bekleyen, her frsat deerlendirmeye alan Kurey oku birlik kumandan Hlid bin Veld, geitteki mchidlerin azaldn grn220

ce, emrindeki svrileri harekete geirdi. krime bin Eb Cehlle birlikte bir anda Ayneyn geidine geldiler. Abdullah bin Cbeyr hazretleri ile vefkar, sdk arkadalar saf hlinde dizilip aldlar. Sadaklarndaki oklar bitinceye kadar dmana ok yadrdlar. Sonra mzraklaryla, gs gse gelince de; Allah ekber! Allah ekber! diye diye kllaryla nice kahramanlklar gsterdiler, mnl ile mnszlar arasnda, bire yirmibe gibi ok nisbetsiz bir durum vard. anl Eshb- kirm, Peygamberlerinin emrini yerine getirmek iin, kanlarnn son damlasna kadar arptlar. Birbiri arkasndan ehdet erbetini iip, mbrek vcdlar topraa dt ve ruhlar Cennete utu (radyallah anhm). Mrikler, kinlerinden Hazreti Abdullahn elbisesini soyarak, mbrek vcdunu mzraklarla delik deik ettiler. Karnn yarp, i organlarn dar kardlar. Hlid bin Veld ve krime, geitteki mchidleri ehd edince, sratle slm ordusunun arkasndan saldrdlar. Eshb- kirm, bir anda arkalarnda, peyd olan dman grnce, toparlanmaya frsat bulamad. nk bir ou silhlarn bile brakmt. Her ey birden bire deiti. nde kaan Kureyli mrikler, Hlid bin Veldin arkadan hcma getiini grnce, tekrar dndler. Mchidler, iki ate arasnda kalmt. Dman nden ve arkadan hcma geerek mchidleri sktrmaya balad. Sahbenin birbirleriyle irtibatlar kesildi. Dalmak mecbriyetinde kaldlar. Hazreti Ali yle anlatt: Aralarnda krime bin Eb Cehlin de bulunduu bir mrik birliinin ortasna daldm. Etrfm sardlar, ounu kltan geirdim. Baka bir birliin iine daldm, onlardan da pek ounu saf d ettim. Ecelim gelmedii iin bana bir ey olmamt. Bir ara Reslullah gremedim. Kendi kendime; Yemn ederim ki, O, harp meydann brakp gidecek bir kimse deildir. Her hlde Allah tel yaptmz uygunsuz hareketlerden dolay Onu aramzdan ekip, kaldrmtr! Artk benim iin arpa arpa lmekten baka yol kalmamtr dedim ve klcmn knn krdm. Mriklerin zerine hcm edip, onlar dattmda, Reslullahn onlarn arasnda kaldn grdm. Anladm ki, Reslullah, Allah tel melekleriyle koruyordu. Dman askerleri, Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin yanna kadar yaklamlard. Durum ok tehlikeliydi. Sevgili Peygamberimiz, tpk asker bir birlik gibi sebt ediyor, yerinden ayrlmyordu. Bir taraftan dmanla arpyor, dier taraftan da dalan Eshbn toparlamaya Ey filn, bana doru gel! Ey filn, bana doru gel! Ben Reslul alarak; E lahm. Bana dnp gelene Cennet var buyuruyordu. Hazreti Eb Bekr,
221

Abdurrahmn bin Avf, Talha bin Ubeydullah, Ali bin Eb Tlib, Zbeyr bin Avvm, Eb Dcne, Eb Ubeyde bin Cerrh, Sad bin Muz, Sad bin Eb Vakks, Habbb bin Mnzir, seyd bin Hudayr, Sehl bin Hanf, sm bin Sbit, Hris bin Simme bir anda sevgili Peygamberimizin etrfnda halkalanp Onu korumak iin canl bir kale duvar meydana getirdiler. Bu srada Abbs bin Ubde hazretlerinin, dalan Eshb- kirmn toparlanmas iin; Ey kardelerim! Bu uradmz musbet, Peygamberimizin emrini yerine getirmeyiimizin bir neticesidir. Dalmaynz! Peygamberimizin etrfna geliniz! Eer bizler, koruyucularn yannda yer almaz da, Reslullaha bir zarar gelmesine sebep olursak, artk Rabbimizin katnda bizim iin ileri srlecek bir mzeret bulunmaz diye bard duyuldu. Hazreti Abbs bin Ubde, yannda Hrice bin Zeyd ve Evs bin Erkam olduu hlde, dmann iine Allah ekber! nidlar ile yaln kl daldlar. Reslullahn urunda, Onu korumak iin kahramanca arptlar. Hrice bin Zeyd, on dokuz yerinden yara almt. Dierlerininki de ondan az deildi. Nitekim de ok zledikleri ehdlik mertebesine ulatlar. Eshb- kirm, bu ok tehlikeli anda, Peygamber efendimizin etrfnda yava yava toplanmaya balad. Mrikler, sevgili Peygamberimizi ve Ona gvdelerini siper eden anl Eshbn ember iine aldlar. Her taraftan birlik hlinde ilerleyerek emberi daraltyorlard. Kureylilerden bir grubun ileri atldn gren lemlerin efendisi, yannda bulunan ve canlarn fed etmeye hau birlii kim karlar? buyurunca. Vehb bin Kbus hazzr olan Eshbna; retlerinin; Canm sana fed olsun y Reslallah! Ben karlarm deyip, ileri frlad grld. Allah telnn erefli ismini dilinden drmeyen bu kahraman, yaln kl mriklerin arasna dald. Peygamber efendimiz; Seni Cennetle mjdelerim buyurdu. Onun dman karsnda gsterdii sebt ve gayretini grnce de; Allahm! Ona rahmet eyle! Ona ac. buyurdular. Mriklerin Hazreti Vehbi ortalarna alp mzrakla ehd ettiklerini gren Sad bin Eb Vakkas, ona yardm etmek iin ileri atld, dmann ortasna girip, grlmemi kahramanlklar gsterdi. Bir ok kfiri saf d etti. Dierlerini de geri pskrterek, sevgili Peygamberinin yanna geldi. Resli ekrem efendimiz, Hazreti Vehb iin; Ben senden rzym. Allah tel da rz olsun buyurdular. Habb-i ekrem efendimiz, mchidlerin emberini yarp, kendisine doOnlara hru bir mrik blnn ilerlediini grnce, Hazreti Aliye; O cm et buyurdular. Hazreti Ali, hcm edip, Amr bin Abdullah ldrp, dierlerini kard. Klc krlnca, Peygamberimiz, Zlfikr ona verdi. Y Ali! Bunlarn errini Baka bir grup gelirken, Peygamber efendimiz; Y
222

benden def eyle buyurdular. Cann Reslullaha fed eden Allah telnn aslan, derhal hcma geti. eybe bin Mliki ldrp, dierlerini geri pskrtt. O anda Cebril aleyhisselm gelip, Peygamber efendimize; Y Reslallah! Bu i, Aliden zuhr eden fevkalde bir civan mertliktir deyince, O benden, ben de ondanm buyurdular Cebril Reslullah efendimiz; O aleyhisselm da. Ben de ikinizdenim dedi. O esnda bir ses; Ali gibi yiit, Zlfikr gibi kl bulunmaz diyordu. Mrikler, sevgili Peygamberimizin yanna yaklaamyacaklarn anlaynca, ok atmaya baladlar. Atlan oklar, ya zerinden geiyor, ya nne, ya sana, veya soluna dyordu. Dman geriye pskrtmek iin canlarn diine takarak arpan Eshb- kirm, bu hli grr grmez. lemlerin efendisinin etrfna toplanarak, gelen oklara mbrek vcdlarn siper etmeye baladlar. Peygamber efendimiz Eshbna, okla mukbele etmesini emir buyurunca, sahbler de dmana ok atmaya baladlar. Sevgili Peygamberimiz, Sad bin Eb Vakks hazretlerini nne oturttular. ok keskin nianc olan Hazreti Sad sratle, pe pee dmana ok yadrmaya balad. Sadandan yni ok antasndan her ok ekite; Y Rabb! Bu senin okundur. Onunla dman vur! diyor, Peygamber efendimiz de; Allahm! Sadn dusn kabl et! Allahm! Sadn okunu dorult!... Devm et, Sad! Devam et! Anam-babam sana fed olsun! buyuruyordu. Bu ekilde her ok atta, Peygamber efendimiz ayn dularn tekrar ediyorlard. Hazreti Sadn oku bitince, sevgili Peygamberimiz, kendi oklarn ona verip attrd. Sad bin Eb Vakks hazretlerinin her oku ya bir dmana, veya bindii hayvana isbet ediyordu. Mriklerin ok atlarnda, Eb Talha hazretleri, sevgili Peygamberimizin nne gerilerek, gelecek her oka kendi vcdu ve kalkan ile siper oluyor, arada bir dman akna eviren nralar atyordu. Peygamber efendimiz; Asker iinde Eb Talhann sesi, yz kiiden hayrldr buyurdu. Eb Talha frsat bulduka, mriklere ok atmaktan geri durmuyor, sert ve ok ser ok atyor, att boa gitmiyordu. Att oklar Resl-i ekrem efendimiz, merk edip, mbrek ban yukar kaldrdka, Eb Talha, Reslllaha bir ok isabet eder korkusuyla; Anam-babam canm sana fed olsun y Reslallah! Mbrek banz kaldrmaynz. Size bir dman oku isabet edip zarar vermesin! Vcdum, mbrek vcduna siper ve sana feddr! Beni boazlamadka, sana ulaamazlar! Ben lmedike, size bir ey olmaz!... diyerek sevgili Peygamberimizi kendi nefsine tercih ederdi. Uhud meydannn her tarafnda amansz, mthi bir arpma btn iddetiyle devm ediyor, bzlar atl, bzlar da yaya olarak mn-kfr mcdele223

sini srdryorlard. Eshb- kirm daha toparlanamamt. Peygamber efendimizin etrfnda ancak otuz kadar sahb, pervne gibi dnyor; gelen oklara, mzraklara, kllara kendi vcdlarn kalkan ediyorlard. Tek arzular; Peygamber efendimizin emrini yerine getirmek ve Ona gelecek her trl zarar uzaklatrmakt. Yiitlerin serdr Hazreti Hamza, o hengmede Peygamber efendimizden ayr dm, bir kalabaln ortasnda iki elinde iki kl ile arpyor; Allah ekber!... nidlaryla dmann kalbine korku salyordu. imdiye kadar, tek bana tam otuz bir mrik ldrm, pek ounu da ya kolundan veya bacandan etmiti. Ortasna dt mrik srsn datt bir srada, Sib bin mm Enmr; Bana kar koyabilecek bir yiit var m? diyerek Hazreti Hamzaya meydan okudu. Hazreti Hamza; Yanma gel ey snneti kadnn olu! Demek sen Allaha ve Reslne meydan okuyorsun yle mi? deyip, onu gz atrmadan bacaklarndan tutup yere serdi. zerine kp, kafasn gvdesinden ayrdktan sonra, kar kayann arkasnda Vahnin elinde mzrak ile kendisine nian aldn grd. Derhl zerine yrd, nndeki sellerin at ukura gelince, aya kayd ve arkas st dt. O anda karnndan zrh almt. Frsat yakalayan Vah, mzran frlatt!... Mzrak, uarak Hazreti Hamzann mbrek vcduna sapland ve dier taraftan kt. Kahramanlarn by; Allahm! diyerek oraya kt. ehd olmu, zledii makma kavumutu. Allah telnn yolunda, sevgili Peygamberinin urunda cann fed etmiti (radyallah anh). Bu srada, dman saflarnda birisi; Ey Kurey cemati! Akrablk haklarn gzetmeyen, kavminizi blen Muhammed ile arpmaktan geri durmaynz. Eer Muhammed kurtulursa, ben kurtulmayaym!... diyerek mrikleri Kintn efendisine sallallah aleyhi ve sellem saldrmaya tevik ediyordu. Bu ses, sm bin Eb Avfn idi. Eb Dcne hazretleri bu sesi iitmiti. arpa arpa, sm bin Eb Avf buldu ve hemen ldrd. Fakat arkasndaki mrik Mabed, btn gcyle klcn Hazreti Eb Dcneye sallad. Allah telnn bir ihsn olarak an ve ok abuk bir hareketle yere ken Eb Dcne, ldrc darbeden kurtuldu. Derhl kalkp, klcn Mabede vurarak ldrd. Kureyli mriklerin hedefleri, lemlerin efendisi idi. Ona yaklaabilmek iin btn glerini harcyorlard. Fakat, etrfnda pervne gibi dnen, bir zarar olur korkusu ile canlarn fed etmekten zerre kadar kanmayan anl, erefli Eshb bir trl geemiyorlard. Bu kahraman otuz yiit, Reslullah efendimizin nnde; Y Reslallah! Yanndan hi ayrlmamak zere yzmz, mbrek yznn nnde siper ve kalkan; vcdumuz, mbrek vcduna feddr; yeter ki sen selmette ol dediler. Mrikler, gruplar hlinde hcm ediyorlard. Fahr-i lem efendimiz, yannda bulunan ve vcdlarn kendisine si224

per eden kahraman Eshbna, bir grubu gstererek; Allah telnn yolunda vcdunu bize kim fed eder? buyurunca, Medneli be sahb ileri frlamt. Reslullah efendimizin mbrek gzleri nnde; tekbirler alarak, dne dne arptlar. Nihyet bunlardan drd ehd oldu. Beincisi on drt yerinden Onu, benim yanma yaklatryaralanp yere dnce, lemlerin efendisi; O nz buyurdu. Vcdunun her yerinden kanlar akyordu. Sevgili Peygamberimiz oturarak, mbrek ayaklarn bana yastk yaptlar. O hlde ehd olmak erefine kavuan bu mutlu sahb, Umre bin Yezd hazretleriydi. Talha bin Ubeydullahn kahramanl Mriklerin iyice yaklatklar bir srada, Peygamberimiz; unlar kim karlar, kim durdurur? buyurdu. Talha bin Ubeydullah hazretleri; Ben! Y Senin gibi daReslallah! deyip, ileri atlmak istedi. Peygamber efendimiz; S ha kim var? buyurdular. Medneli sahblerden biri; Y Reslallah! Ben! diyerek izin istedi. Sevgili Peygamberimiz; Haydi, sen karla buyurunca, ileri frlad ve mriklerin zerine atld. Eine rastlanmadk kahramanlklar gsterdi. Bir ka mnsz ldrdkten sonra ehdet erbetini iti. unlara kim kar koyar? buyurdular. Resl-i ekrem efendimiz, yine; Senin giHerkesten nce, yine Talha hazretleri kt. Peygamber efendimiz; S bi daha kim var? diye sorunca, Ensrdan bir mbrek; Ben karlarm y ReHaydi onlar sen karla buyurdular. O da slallah dedi. Peygamberimiz; H mriklerle arpa arpa ehd oldu. Bu ekilde Peygamber efendimizin o anda yannda bulunan btn sahbler, vurua vurua ehdete erdiler. Kintn sultn efendimizin o anda yannda Talha bin Ubeydullah hazretlerinden baka kimse kalmamt. Hazreti Talha, Reslullaha bir zarar eriir diye endie ediyor, drt bir tarafa kouyor, kfirlerle kyasya arpyordu onun bu kadar ser kl sallamas, bir anda Reslullahn her tarafndaki dmana karlk vermesi, ok, mzrak ve kl darbelerine vcdunu kalkan yapmas eine rastlanmayacak bir hdiseydi. Hazreti Talha, pervne gibi dnyor, kendisine deen kllara hi aldrmyordu. Dilei, Kintn sultnn korumak, bu uurda dier kardeleri gibi ehd olmakt. Vcdunda yara almayan yer kalmamt, elbisesinde kandan baka bir ey grnmez olmutu. Fakat o buna ramen drt tarafa birden yetiiyordu. O srada Hazret-i Eb Bekr ve Sad bin Eb Vakks hazretleri, Resl-i ekrem efendimizin yanna yetitiler. Yiitlerin efendisi Hazreti Talha da bu arada kan kaybndan scak topraa dp bayld. Her yeri kl, mzrak ve ok darbeleriyle delik deikti. Altm alt byk, saylamayacak kadar da kk yaras vard. Sevgili Peygam225

berimiz, Hazreti Eb Bekre, hemen Hazreti Talhaya yardma komasn emrettiler. Eb Bekr-i Sddk, Hazreti Talhann aylmas iin mbrek yzne su serpti. Talha bin Ubeydullah hazretleri aylr aylmaz; Y Eb Bekr! Reslullah ne yapyor? diyerek, sevgi ve balln en gzelini gsterdi. Resl-i ekremi sevmek, cann, Onun mbrek vcduna fed etmek ancak bu kadar olurdu. Hazreti Eb Bekr; Reslullah iyidir. Beni O gnderdi deyince, Talha rahat bir nefes alp; Allah telya sonsuz krler olsun. O sa olduktan sonra her musbet hitir dedi. O srada bir ka sahbe daha yetimilerdi. lemlerin efendisi, Muhammed Mustaf sallallah tel aleyhi ve sellem, Hazreti Talhann yanna terif ettiler. Yaral mchid, Reslullah sa olarak grnce, sevincinden alad. Peygamber efendimiz, onun vcdunu Allahm! Ona if ver, kuvvet ihsn eymesh ettikten sonra, ellerini ap; A le diye du buyurdular. Resl-i ekrem efendimizin bir mcizesi olarak, Hazreti Talha sapa salam ayaa kalkt ve tekrar dmanla harbetmeye baUhud gn, yer yznde samda lad. Sevgili Peygamberimiz onun iin; U Cebrilden, solumda da Talha bin Ubeydullah dan baka bana yakn bir kimsenin bulunmadn grdm. Yeryznde gezen cennetlik bir kimseye bakmak isteyen, Talha bin Ubeydullaha baksn buyurdular. Btn cephede arpma, olanca iddeti ile devam ediyordu. Peygamber efendimizin etrfnda Eb Dcne, sancakdr Musab bin Umeyr, Talha bin Ubeydullah, Peygamberimizi korumak iin arka saflardan koup yetien Nesbe Htn ve bir ka sahb vard. Mriklere kar, Reslullah efendimizle birlikte arpyorlard. Tepeden trnaa silhl ve zrhlar ierisinde olan ve miferi bulunan azl mrik Abdullah bir Hneyd, sevgili Peygamberimizi grnce, atn mahmuzlad. Ben Zheyrin oluyum. Bana Muhammedi gsteriniz. Ya ben Onu ldrrm, yhud Onun yannda lrm! diye baryordu. Atn, Peygamber efendimizin zerine doru srerken, Eb Dcne hazretleri nne gerildi ve; Gel bakalm! Ben vcdumla, Muhammed aleyhisselmn mbrek vcdunu koruyan bir kiiyim. Beni inemedike, Ona ulaamazsn! dedi. Atn ayaklarna klcn vurup, Abdullah bin Hneydi yere drd ve klcn kaldrarak; Al, bu da Hareenin olundan! deyip, bir vuruta yere serdi. Hdiseyi seyreden lemlerin efendisi; Allahm! Hareenin olundan (Eb Dcneden) ben nasl rz isem, sen de yle rz ol diyerek du buyurdu. Mriklerden ok keskin bir nianc ve her attn vuran bir oku olan Mlik bin Zheyr, her yerde Peygamber efendimizi aryor, bir frsatn bulup ok ile vurmak istiyordu. Reslullah efendimizin yaknlarna gelip, yay226

n gerdi ve sevgili Peygamberimizin mbrek ban hedef alarak okunu frlatt. Gz ap kapayncaya kadar zaman yoktu. Hazreti Talha nnda elini aarak hedef oldu. Ok, Hazreti Talhann avucuna sapland ve elini paralad. Parmaklarnn btn sinirleri kesildi, elinin kemikleri krld. Olanlar Eer (beFahr-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz de grm ve: E ni korumak iin elini oka uzatrken) Bismillah deseydin, insanlar sana bakrken, melekler seni gklere ykseltirdi buyurmulard. Mekkeli mriklerden; Abdullah bir Kama, bey bin Halef, Utbe bin Eb Vakks, Abdullah bin ihb- Zhr ismindeki drt mrik, Resl-i-ekrem efendimizin haytna son vermek iin anlap, yemn etmilerdi. Bu skk anda Reslullah efendimiz, yannda bir ka sahb olduu hlde dmanla kyasya mcdele ediyorlard. Peygamber efendimizin nnde, sancakdr Musab bin Umeyr hazretleri vard. Hazreti Musab, vcduna giydii zrhdan dolay, sevgili Peygamberimize ok benziyordu. O da sa elinde slm sanca olduu hlde mriklerle mthi bir mcdeleye girimiti. Bu srada zrhlara brnm olan bn-i Kama, atl olarak oraya yaklat. vz kt kadar; Bana Muhammedi gsteriniz. O kurtulursa ben kurtulmayaym! diye bararak, Peygamber efendimize doru atn mahmuzlad. Hazreti Musab ile Nesbe Htun kar koyup, vcdlarn Peygamber efendimize siper yaparak arpmaya baladlar. Bu kfire ne kadar kl vurdularsa, zrhndan dolay tesir etmedi. bn-i Kama, Nesbe Htuna bir kl vurarak omuzunu paralad. Sonra Hazreti Musabn sancak tutan sa eline klcn indirdi. Sa eli kesilen Musab bin Umeyr, canndan stn tuttuu mbrek slm sancan yere drmeden sol eline ald. O esnada; Muhammed (aleyhisselm) Resldr. Ondan nce de Resller gelmitir melindeki (l-i mrn sresi: 144) yet-i kermeyi okuyordu. bn-i Kama, bu def klcn Hazreti Musabn sol eline indirdi. Sol eli de kesilen anl sancakdr, slm sancan yere drmyordu. Kahraman sahb, sanca kollar ile tutup gvdesine bastrarak dalgalandrmaya devm etti. bni Kama, bu def mzran anl sahbnin vcduna saplad. O da, dier arkadalar gibi ehd olarak hrete gmt. Hazreti Musab yere derken, anl slm sanca yere drlmemi, onu hemen Musabn sretine giren bir melek kapmt. Sevgili Peygambeleri y Musab! leri! buyurduunda, sanca tutan melek; Ben rimiz; Musab deilim dedi. O zaman, Kintn sultn efendimiz onun melek olduunu anlayp, sanca Hazreti Aliye verdi. bn-i Kama ise, Hazreti Musab, Peygamber efendimiz zannettii iin, acele mriklerin arasna vard ve; Muhammedi ldrdm! diyerek barmaya balad. Bunu iiten mrikler, hedeflerine ulamann verdii haz ile
227

daha da azgnlatlar. Hdisenin asln bilemeyen Eshb- kirmn ise, eli aya tutmaz olmutu. Ortalkta mtem havas esiyordu. Hazreti merin bile elleri iki yana dm, arkadalaryla olduu yere oturakalmlard. Enes bin Nadr onlar o hlde grnce; Niin oturuyorsunuz? diye sordu. Onlar da; Reslullah ehd edilmi!... diye cevap verdiler. Hazreti Enes de; Reslullah ehd edildiyse, Onun Rabbi (Allah tel) bkdir. Reslullahdan sonra biz sa kalp da ne yapacaz! Haydi kalknz! Peygamberimizin arparak mbrek cann fed ettii ey iin, biz de canmz fed edelim dedi ve klcnn knn krp; Allah ekber!... nidlaryla yaln kl dmann ortasna dald. Kffrdan bir oklarn krd ve ehd oldu. Sdece yznde yetmi yara vard. Vcdunda saysz yara olduu iin, onu kz kardeinden bakas tanyamamt. Eshb- kirmn pek ou dalm, bir ksm da ehdete ermiti. Onlarn bu danklndan istifde eden mrikler, Resl-i ekrem efendimizin etrfna toplanmlard. Tala, klla iki cihnn sultnn ehd etmeye alyorlard. zerinde iki zrh olduu iin, darbeler, tesir etmiyordu. Utbe bin Eb Vakksn att talar, sevgili Peygamberimizin mbrek yzne dedi ve alt duda yaraland. Alt enesindeki mbrek sa rebiyye yni kesici dii krld. O srada bn-i Kama denilen mrik de geldi ve klcn lemlerin efendisinin mbrek bana vurdu. Sevgili Peygamberimizin miferi paraland, iki halkas da mbrek akaklarna batt. Yine bn-i Kamann vurduu bir kl ile mbrek omuzundan yaralandlar ve mslmanlar drmek iin Eb mirin kazd derin ukura yan zere dtAllah tel seni zelil ler. Sevgili Peygamberimiz, hin bn-i Kama iin; A ve perin etsin! diye du ettiler. bn-i Kama pek ziyde sevinip; Muhammedi ldrdm! Muhammedi ldrdm!... diye bararak, Eb Sfynn yanna gitti. Mrikler hedeflerine ulamlard! Artk Peygamberimizle ilgilenmiyorlard. Peygamber efendimizin bulunduu ukurun etrfndan ekilmiler, Eshb- kirm ile arpmaya koyulmulard. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, ukura dtnde, mbrek yanaklar kanyordu. Mbrek ellerini yzne srnce, ellerinin ve sakal- erfinin kana boyandn grdler. Bir damla yere dmeden Cebril aleyhisselm yetiip, o mbrek kan kapt ve dedi ki: Y Habballah! Allah telnn hakk iin, eer bu kandan bir damla yere dse, kymete kadar yerde ot bitmezdi. Fahri lem efendimiz de; Eer benden bir damla kan yere derse, gkten azb nzil olur. Y Rabb! Kavmimi affet! nk onlar bilmiyorlar buyurarak, kendisini ldrmee kalkan, mbrek vcduna kl vurup, mbrek dilerini kran ve mbrek yzn kana boyayan
228

kimselerin hidyete gelmesi iin du ediyorlard. Bu esnada, Kab bin Mlik hazretleri; Ey mslmanlar! Mjde! te Reslullah burada!... diye yksek sesle baryordu. Bu sesi iiten anl Eshb yeniden hayat bulmu gibi sevinle oraya kotu. Hazreti Ali ile Talha bin Ubeydullah derhl oraya gelerek ukurdan kardlar. Hazreti Eb Ubeyde bin Cerrh, sevgili Peygamberimizin mbrek akaklarna batan miferin halkalarn dileriyle ekerek kard. Bu demir paralarn karrken iki n dii de kt. Eshb- kirmdan Mlik bin Sinn hazretleri, Reslullah efendimizin mbrek yzlerinden szan kan emdiler. Bunun zerine Peygamber efendimiz; Kanm kanna karan kimseye Cehennem atei dokunmaz buyurdular. Mrikler, tekrar stlerine gelmeye baladlar. Eshb- kirm, Peygamber efendimize yeniden kavumann sevinci ile biranda Reslullah efendimizin etrfnda halka olup; hi bir mrik brakmadlar. Peygamber efendimize artk birey yapamayacaklarn anlayan mrikler, dan tepesine kmaya baladlar. ki cihnn sultn, yannda bulunan Sad bin Eb Vakks hazretlerine; Onlar geri evir buyurdu. Hazreti Sad; Y Reslallah! Yanmda sdece bir okum var. Bununla nasl geri evireyim? diye sul eyleyince, Resl-i ekrem efendimiz, tekrar ayn emri verdiler. Bunun zerine okularn pri Sad bin Eb Vakks hazretleri, elini antasna gtrp, okunu att. Hedefini bulan ok bir mriki devirdi. Elini tekrar ok antasna uzattnda, bir ok daha olduunu grd. Dikkat etti, bu ok, biraz nceki oktu. Bir mrik daha ld. Bu hl, deflarca srd. Sevgili Peygamberimizin bir mcizesi olarak, Hazreti Sad, her defsnda ok antasnda bir evvelki att oku bulmutu. Pe pee adamlarnn ldrldn gren Kureyliler, daa kmaktan vazgetiler. Aa inip geriye ekildiler. lerinden beyy bin Halef, atn, Peygamber efendimize doru srerek; Nerededir, o peygamber olduunu iddia eden kii? Karma ksn da, benimle arpsn! diye barmaya balad. Eshb- kirm, ona kar kmak istediyse de, sevgili Peygamberimiz msde etmedi. Haris bin Simme hazretlerinin mzran alp ileri ktlar. beyy ala atn mahmuzlayp; Ey Muhammed! Sen kurtulursan, ben kurtulmayaym! diyerek yaklat. Tepeden trnaa zrhlara brnmt. lemlerin efendisi, elindeki mzra beyyin boynuna frlatt. Mzrak uarak, miferi ile zrh yakas arasndan boynuna sapland. beyy, sr gibi brerek atndan yere yuvarland. Kaburga kemikleri krld. Mrikler, onu kaldrp, gtrdler. Yolda; Muhammed beni ldrd!... diyerek bara bara cn verdi. Reslullah efendimiz, yanndaki Eshb ile Uhud kayalklarna doru
229

kmaya baladlar. Kayalarn yanna varnca, yukar kmak istediler. Ziydesiyle yorulduu, st ste iki zrh giydii ve mbrek vcduna yetmiten ziyde kl vurulduu iin tkat getiremediler. Bunun zerine Talha, Peygamber efendimizi srtna alarak kayalarn zerine kard. Sevgili PeygamTalha, Reslullaha yardm ettii zaman Cennet ona vcib oldu berimiz; T buyurdular. Hi meclleri kalmadndan, le namazn oturarak eda ettiler. Dan eteklerinde sahbler, her biri bir aslan kesilmi, mriklerin zerine atlyorlard. Peygamberimize kl vuranlara, dnyy zindan yapmlard. Bir ara Htib bin Beltea, sevgili Peygamberimizin yanna geldi ve; Canm sana fed olsun y Reslallah! Sana bunu kim yapt! diye sul eyledi. Efendimiz; Utbe bin Eb Vakks, bana ta atp yzme vurdu ve rebiyye diimi krd buyurunca, Hazreti Htib; Y Reslallah! O, ne tarafa gitti! diye tekrar sordu. Peygamber efendimiz, iretle gittii taraf gsterdiler. Hazreti Htib, derhal o tarafa kotu. Araya araya Utbeyi buldu. Atndan drp, bir vuruta ban kesti ve Reslullahn huzruna getirip mjde verdi. Peygamber Allah tel senden rz olsun. Allah tel senden rz olsun efendimiz de; A buyurarak, ona du ettiler. Mrikler, derlenip toparlanan ve yeniden hcma geen Eshb- kirm karsnda tutunamadlar. Yetmi l vererek, harp meydann terk edip Mekkeye doru yola koyuldular. Peygamber efendimizin ehd olduu yias Medneye ulamt. Hazreti Ftma, Hazreti Aie, mm Sleym, mm Eymen, Hamne binti Cah, Kaybe gibi hanmlar Uhuda kotular. Hazreti Ftma, babas Peygamber efendimizi yaral grnce alad. Reslullah efendimiz, onu tesell ettiler. Hazreti Ali kalkan ile su getirdi. Ftma vlidemiz, o su ile Peygamber efendimizin mbrek yzn ve kanlar ykad. Fakat yznn kan dinmiyordu. Hazreti Ftma bir hasr parasn yakp, kln yaraya basnca, kan durdu. Sonra harp meydanna indiler. nce yarallar tesbit edilerek, yaralar sarld. Mrikler, bz ehdleri tannmaz hle getirmilerdi. Kulak, burun ve dier zlarn kesmi, karnlarn yarmlard. Abdullah bin Cah hazretleri bunlar arasnda idi. Bu hli gren sevgili Peygamberimiz ve Eshb ok zldler. En gzde sahbleri ehdet erbetini imi, Uhud topraklarn kanlaryla sulayarak Cennete umulard. Fakat ehdlere yaplan bu mumele, dayanlacak gibi deildi. Peygamber efendimizin yan sra btn sahblerin hznle ileri burkuluyordu. Bu manzara karsnda, lemlerin efendisi alad. Mbrek Ben, u ehdlerin, Allah telnn yolunda gzlerinden yalar akd hlde; B canlarn fed ettiklerine, kymet gn hidlik edeceim. Onlar kanlaryla gmnz. Vallahi, kymet gn mahere yaralar kanayarak gelecekler. Kanlarnn rengi kan rengi, kokular da misk kokusu olacaktr. buyurdu.
230

Sevgili Peygamberimiz; Hamzay gremiyorum. Onun hli nice oldu buyurdular. Hazreti Ali, arayp buldu. Peygamberimiz oraya varp akla gelmedik bir manzara ile karlanca, dayanamadlar. Hazreti Hamzann kulaklar, burnu ve sir zlar kesilmi, yz tannmaz hle getirilmi, karn yarlm, cierleri karlmt. Peygamber efendimiz mbrek gzlerinden yalar akt hlde Hazreti Hamzaya hitben; Ey Hamza! Hi bir zaman, hibir kimse, senin kadar musbete uramam ve uramayacaktr. Ey Reslullahn amcas! Ey Allah telnn ve Reslnn aslan Hamza! Ey hayrlar ileyen Hamza! Ey Reslullaha koruyucu olan Hamza! Allah tel sa na rhmet eylesin!... buyurdu. Bu srada, kardan tela iinde gelen bir kadn grld. Bu, sevgili Peygamberimizin halas Hazreti Safiyye vlidemizdi. O da, dier hanmlar gibi, Reslullah efendimizin ehd olduu yiasn iitince, hereyi unutmu, koa koa Uhuda gelmiti. Resl-i ekrem efendimiz, halasn grnce, ehdlerin hline dayanamaz dncesi ile, olu Zbeyr bin Avvm hazretlerine; Anneni geri evir, kardeinin cesedini grmesin buyurdu. Hazreti Zbeyr, koarak annesinin yanna vard. Mbrek Htun heyecanla; Olum! Reslullahdan haber ver!... dedi. Yanlarna Hazreti Ali de gelmiti. O; Reslullah hamdolsun iyidir deyince, ferhlad, fakat; Onu bana gsterin demekten kendini alamad. Hazreti Ali, lemlerinin efendisini iaretle gsterdi. Hazreti Safiyye vlidemiz, iki cihnn gneini sa olarak grnce, ok sevindi ve Allah telya hmd eyledi. Bu def, kardei Hazreti Hamzann durumunu grmek iin ileri yrmek istedi. Olu Zbeyr; Anneciim! Reslullah, geri dnmenizi emrediyor deyince, Hazreti Safiyye; Eer ona yaplan bana gstermemek iin geri dneceksem, zten ben kardeimin cesedinin kesilip biildiini renmi bulunuyorum. O, bu hle Allah tel yolunda uram bulunuyor. Biz, bu yolda daha beterlerine de rzyz. Sevbn Allah teldan bekleyeceiz. nallah sabredip, katlanacaz dedi. Zbeyr bin Avvm hazretleri gelip yle ise brak grsn buyurdu. bunu bildirince, Peygamber efendimiz; Hazreti Safiyye, Hazreti Hamzann cesedinin yanna oturdu ve sessizce alad. Hazreti Safiyye gelirken yannda iki hrka getirmiti. Onlar karp; Bunlar kardeim Hamza iin getirdim, ona sarnz dedi. Seyyid--hed yni ehdlerin efendisi olan Hazreti Hamzay bu hrkalardan biri ile kefenlediler. Habbullah efendimiz, sancakdr Musab bin Umeyrin ba ucuna geldiler, Hazreti Musabn elleri kesilmi, pek ok yerinden yara almt. Etrf kan gl halindeydi. Peygamber efendimiz, burada da ok hznlendiler ve bu aziz ehdlere hitben, Ahzb sresinden 23. yet-i kermeyi okudular. Melen;
231

Mminlerden yle yiitler vardr ki, Onlar Allah telya verdikleri szde saM dkat gsterdiler. Onlardan bzlar ehd oluncaya kadar arpacana dir verdii sz yerine getirdi (ehd oldu). Kimisi de ehd olmay bekliyor. Onlar verdikleri sz asl deitirmediler buyruluyordu. Peygamber efendimiz, Allah telnn Resl de hiddir ki, siz kbundan sonra da yle buyurdu; A ymet gn Allah telnn huzrunda ehd olarak harolunacaksnz. Bunlar ziyret ediniz. Kendilerine seDaha sonra, yanndakilere dnp; B lm veriniz. Allah telya yemn ederim ki, kim bunlara bu dnyda selm verirse, kymette bu azz ehdler kendilerine mukbil selm vereceklerdir. Musab bin Umeyr hazretlerine kefen olacak bir ey bulamadlar. Kendi kaftan mbrek vcdunu tam rtmyordu. Ba tarafna rtseler ayaklar, ayak Ba tarafn tarafna rtseler ba akta kalyordu. Habb-i ekrem efendimiz; B kaftanla, ayaklarn ise zhr otu ile rtnz buyurdular. Haytn slma hizmetle geiren ve bu uurda ehdlik mertebesine kavuan bu mutlu sahb, dnydan yarm kefen ile ayrld. Dier ehdler, namazlar klnp, kanl elbiseleri ile ikier er bir kabre konarak defnedildiler (radyallah anhm). Uhud gazsnda yetmi ehd verilmiti. Bunlardan altm drd Ensrdan, alts Muhcirlerden idi. Eshb- kirmn ounun akrablar ehd olmutu. Bu sebeple, gnlleri yaral idi. Kalanlar tesell iin, Habb-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efenVallahi, Eshbmla birlikte ben de ehd olup, Uhud dadimiz buyurdular ki: V nn barnda gecelemeyi ne kadar isterdim. Kardeleriniz ehd olduklar zaman, Allah tel onlarn rhlarn yeil kularn kursaklarna koydu. Onlar, Cennetin rmaklarna gelir, sularndan ierler. Meyvelerinden yerler. Cennetin drt bir bucan seyrederler. Glistanlarnda uarlar. Daha sonra Ar- l altna aslan, altun kandillerin iine girip akamlarlar. Onlar, byle yiyecek ve ieceklerin holuunu, gzelliini grnce; Keke, Allah telnn, bize neler ikram ettiini kardelerimiz bilselerdi de, cihddan ekinmeseler, arpmaktan korkup, dmandan yz evirmeselerdi derler. Allah tel da; Ben sizin ahvlinizi onlara bildiririm buyurdu. (Ve yet-i kerme indirip melen yle buyurdu:) Sakn Allah telnn yolunda ehd olanlar ller sanmaynz! Dorusu onlar, Rableri katnda diridirler. yle ki, Allah telnn kendilerine verdii, ihsn ettii ehdlik mertebesiyle, hepsi de sevinerek, Cennet nmetleriyle rzklanrlar. Arkalarndan ehdlikle henz kendilerine katlamayanlar hakknda da; Onlara hi bir korku yoktur ve onlar mahzn da olmayacaklardr diye mjde vermek isterler. Onlar, Allah teldan gelen bir nmetle, hatt daha fazlasyla sevinirler. Allah telnn, mminlere olan mkftn zyi etmeyecei mjdesi ile neelenirler. (l-i mrn sresi: 169-171) ... Al232

lah tel, onlara grnp; Ey kullarm! Cannz neyi ekiyorsa, syleyiniz, size onu fazlasyla tattraym buyurur. Onlar da; Ey Rabbimiz! Senin bize ihsn ettiin nmetlerden daha stn bir nmet yok ki, onu isteyelim. Biz, Cennette istediimiz eylerden yeyip duruyoruz. Ancak biz istesek; rhlarmzn cesedlerimize geri evrilip dnyya dndrlmemizi ve senin yolunda arparak tekrar ldrlmemizi isteriz derler. Artk burada yaplacak bir ey kalmamt. Derlenip toparlandlar. Cihd- f seblillah yni Allah telnn dnini yaymak iin geldikleri Uhudda, trihin esiz bir gazs yaplmt. Gzlerin gremeyecei, haylleri aan Eshb- kirmn nice kahramanlklarna hid olunmu, kffra bir ders daha verilmiti. lemlerin efendisi sallallah aleyhi ve sellem, mbrek Eshbyla nrlu Medneye doru hareket ettiler. Harre mevkiine geldiklerinde, Eshbn saf hline geirip, mbrek ellerini kaldrarak, Allah telya yalvarmaya ve yAllahm! Hamd ve sena en ok sanadr. Allahm! le du etmeye baladlar A Senin dallette braktn hidyete erdirecek, hidyete erdirdiini de saptracak yoktur... Allahm! Bize mn sevdir. Kalblerimizi mn ile ssle. Bizi, kfr, azgnlk ve taknlktan nefret ettir. Din ve dnymza zararl olan eyleri bilenlerden, doru yola erenlerden eyle. Allahm! Bizleri; mslman olarak yaat ve mslman olarak ldr. Bizi, slihler ve iyiler zmresine ilhk eyle. nk onlar, ne eref ve haysiyetlerini kaybedenlerdir, ne de dinlerinden dnenlerdir. Allahm! Senin Resln yalanlayan, senin yolundan yz eviren, Peygamberinle harbeden kfirlerin de cezlarn ver! Onlara hak ve hakkat olan azbn indir!... mn! Eshb- kirm da, mn! mn diyerek bu duya itirak ettiler. Sevgili Peygamberimiz, Eshbyla Medneye yaklamlard. Mednede kalan kadnlar, ocuklar yollara dklm, merk ve hzn ile, gelen ordunun iinde Kintn efendisini grmeye alyorlard. Onun, cihn aydnlatan nrlu yzn grnce, Allah telya hamd ediyorlard. Sonra, gzler orduya taklyor, babalar, efendiler, oullar, day ve amcalar aranyordu. Gremezlerse... gzyalarn tutamyorlard. Eshbnn bu hznl hlini gren merhmet derys Resl-i ekrem efendimiz de, ok zlyor, mbrek gzlerinden ya aktyorlard. Bir ara Sad bin Muz hazretlerinin annesi Kebe htunun, Peygamber efendimize yaklat grld. Uhudda, olu Amr ehd olmutu. Huzr- sadete geldiinde; Anam-babam, canm sana fed olsun y Reslallah! Elhamdlillah ki seni sa slim olarak grdm. Sen selmette olduktan sonra, btn felketler bana hi gelir! dedi. Cierpresi olunu sormad. Sevgili Peygamberimiz ona, olu Amr iin ba sal diledikten sonra; Ey Sadn annesi! Sa233

na ve onun ev halkna mjdeler olsun ki, onlardan ehd denlerin hepsi de Cennette toplandlar ve birbirlerine arkada oldular. Onlar, ev halkna da efat edeceklerdir buyurdu. Kebe htn; Allah teldan gelen her eye rzyz y Reslallah! Bu mjdelerden sonra artk onlar iin kim alar! Siz, geride kaAllahm! Onlarn lanlar iin du buyurunuz dedi. lemlerin efendisi de; A kalblerinde bulunan zntleri gider! Arkada kalanlarn da, geride kalmlarn en hayrls eyle! diye du buyurdular. Peygamber efendimiz, Eshbna, beden isteklerle mcdeleyi kasdederek; (Ey Eshbm! imdi) kk cihddan dndk, byk cihda balyacaz buyurdular. Sonra, herkesin evlerinde istirhate ekilmelerini ve yarallarn yaralarn tedavi etmelerini tavsiye ettiler. Kendileri de yaral idi. Doruca, sadethnelerine gittiler. Hamra-ul Esed seferi Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem, Medneye dndnde, mriklerin her an geri dnp Medneyi basabilecekleri ihtimli olduundan, tedbir ald. Ertesi gn, yaral olduklar hlde, mslmanlarn dnk harpten dolay zayf dmediini bildirmek, dmana gz da vererek Medneye tekrar dnmelerini nlemek iin, Bill-i Habeye; Reslullah, size d man takip etmeyi emrediyor! Dn, Uhudda bizimle beraber arpmayan lar gelmeyecek, sdece arpmaya katlanlar geleceklerdir, de! buyurdu. O da, Eshba bu emri duyurunca, ou yaral olduklar hlde derhal hazrlandlar. Hatt ar yaral olan Abdullah ile Rfi isimli kardeler, Resl-i ekrem efendimizin bu dvetini iitir iitmez, btn ar ve szlarna ramen, Reslullah ile gazya kma frsatn karacak myz yoksa?! diyerek, mchidlerin saflarna kotular. Sevgili Peygamberimiz, anl Eshbyla, mrikleri takibe baladlar. Revha denilen mevkde, mriklerin toplanarak, Medneye baskn yapmak ve mslmanlar yok etmek iin karar aldklarn rendiler. Bu tedbirin de, Peygamber efendimizin bir mcizesi olduu ortaya kt. Mrikler, Resl-i ekrem efendimizin zerlerine doru geldiini duyunca, korkarak, bulunduklar yeri terk edip, Mekkeye dndler. Peygamber efendimiz, onlar Hamr-l Esed denilen yere kadar tkib ettiler. Mriklerden iki kii yakaland. Burada gn kaldlar, sonra Medneye geri dndler. Allah tel, Hamr-l Esede giden bu erefli Eshb, yet-i kermesinde melen yle medhetti: Yaralandktan sonra, yine Allah telnn ve Peygam234

berinin dvetine koanlar ve hele onlardan iyilik edip fenlktan saknanlar iin, ok byk bir mkft vardr (l-i mrn sresi: 172) Uhudda, sevgili Peygamberimizi ldrmeye yemn edenlerden bn-i Kama, Mekke ye dndnde, bir gn koyunlarna bakmak iin daa kmt. Dan tepesinde koyunlarn buldu. lerinden bir ko, sratle koarak bn-i Kamaya toslamaa balad. Vura vura bn-i Kamay paralayarak ldrd. Abdullah ihb- Zhryi de, Mekkeye giderken, beyaz benekli bir ylan srarak ldrd. Peygamber efendimize kasdedenlerin hepsi bir sene iinde cezlarn grp ldler. Reci vakas Uhud gazsnn has okularndan sm bin Sbit hazretleri, bu gazda mriklerden Msfi bin Talha ile kardei Hrisi ldrmt. Anneleri ok kin gtmekle mehur olan Slfe binti Sad, oullarnn ikisini ldren sm bin Sbit hazretlerinin ban getirene, yz deve vereceini vaad etti. Hazreti smn kafatasnda arab imeye and iti. Ayrca Reslullah efendimizin gnderdii bir seriyyede, Abdullah bin neysin, Lhynoullarndan Hlid bin Sfyn ldrmesi sebebiyle, Lhynoullar, Adel ve Kare kableleriyle anlat. Medne civrnda bulunan bu iki kable bir plan yapp, eliler hazrladlar. Onlara; Mslman olduunuzu sylersiniz. Zekt vereceiz, bunu almak ve bize slm retmek zere muallim istiyoruz dersiniz. Gelenlerin bir ksmn ldrr, cmz alrz. Bir ksmn da Mekkeye gtrp Kureye satarz dediler. Hicretin drdnc ylnn Safer aynda, bu iki kableden alt veya yedi kiilik bir heyet, Peygamber efendimize gelerek; Mslman olduk, bize Kurn kermi ve dni retecek muallimler gnder dediler. Bu srada sevgili Peygamberimiz, Mekkeli mriklerin sava hazrl iinde olup olmadklarn kontrol etmek zere, on kiiden meydana gelen bir seriyye hazrlamt. Adel ve Kare kablesinden de byle bir heyetin gelip muallim istemeleri zerine, durumu aratrmak, inceleyip, bildirmek zere bu on kiilik keif kolunu gelenlerle birlikte gnderdi. Eshb- kirmdan kurulan bu seriyyede; Mersed bin Eb Mersed, Hlid bin Eb Bkeyr, sm bin Sbit, Hubeyb bin Adiy, Zeyd bin Desinne, Abdullah bir Trik, Muattib (Mugir) bin Ubeyd ve isimleri bilinmeyen sahb daha vard. Bu keif kolu, gndzleri gizlenip, geceleri yrmek sretiyle bir seher vakti Rec suyunun bana geldiler. Orada bir mddet dinlenip, Acve denilen iyi cins Medne hurmasndan yediler. Sonra oradan ayrlarak, yaknlarndaki bir daa kp gizlendiler. Huzeyl kablesinden koyun gden bir kadn da Reci su235

yunun bana gelmiti. Hurma ekirdeklerini grp, Medne hurmas yendiini anlad. Buraya Medneden gelenler olmu diye bararak, kablesine haber verdi. Bu srada Eshb- kirmdan bu on kiilik seriyyenin yannda bulunan Adel ve Kare kablesinin heyetinden biri, bir bahne ile yanlarndan ayrld. Hemen Lhynoullarna gidip, haber verdi. Lhynoullar bu haber zerine harekete getiler. Yz oku olmak zere, iki yz kiilik bir kuvveti bu kk seriyyenin zerine gnderdiler. Gelen bu mrik srs, Hazreti sm bin Sbit ve arkadalarn dan tepesinde bularak kuatt. Bu arada, on sahbnin ahvlini, mriklere haber veren kii de onlara katld. Eshb- kirm, o anda aldatldklarn anladlar ve harbe karar vererek, kllarn ektiler. Bunu anlayan mrikler, onlar kandrmaya alp; Eer yanmza inerseniz, hi birinizi ldrmeyeceiz. Kesin sz veriyoruz. Vallahi sizleri ldrmek istemiyoruz. Fakat size kar Mekkelilerden fidye koparmak istiyoruz dediler. sm bin Sbit, Mersed bin Eb Mersed ve Hlid bin Eb Bkeyr; Mriklerin szlerini ve ahidlerini hi bir zaman kabl etmeyiz diyerek btn tekliflerini reddettiler. sm bin Sbit hazretleri; Hi bir zaman mriklerin himyelerini kabl etmemeye yemn ettim. Vallahi onlarn himyelerine ve szlerine kanarak aa inip de teslm olmam dedi. Ellerini at; Allahm! Peygamberini durumumuzdan haberdr et diyerek du etti. Allah tel, Hazreti smn dusn kabl buyurdu ve Reslullah efendimizi, onlardan haberdr etti. Hazreti sm, mriklere; Biz lmekten korkmayz. nk, dnimizde basretliyiz (lnce ehd olur Cennete gideriz) buyurdu. Mriklerin resi; Ey sm! Kendini ve arkadalarn zyi etme, teslm ol! deyince; sm bin Sbit, okla karlk verdi. Ok atarken;

Ben glym hi eksiim yok. Yaymn kaln teli gerilmitir. lm hak, hayat bo ve geicidir. Mukaddertn hepsi baa gelicidir. nsanlar erge Allaha rc edicidir. Eer ben sizinle arpmazsam; anam, (zntsnden) akln kaybeder. msralarn okuyordu. smn sadanda yedi ok vard. Att her ok ile bir mriki ldrd. Oku bitince, bir ounu da mzrayla delik deik etti. Fakat mzra da krld. Hemen klcn syrd, knn krp att. (Bu; lnceye kadar deceim, teslm olmayacam mnsna gelirdi.) Sonra da; Ey Allahm! Ben bugne kadar senin dnini hfz ettim. Senden, bu gnn sonunda benim v236

cdumu koruyup, hfzetmeni niyz ediyorum diye du etti. Hazreti sm bin Sbitin ve dier sahblerin; Allah ekber! nidlar, dalar inletiyordu. ki yz kiiye kar on mchid lesiye arpyor, yanlarna yaklaanlar, yaptklarnn cezasn gryorlard. sm (r.anh), en sonunda iki ayandan yaralanp yere dt. Kfirler, ondan ok korktuklar iin, yere dnce bile yanna yaklaamadlar ve uzaktan ok atarak ehd ettiler. O gn oradaki on sahbden yedisi ehd, de esir edildi. Lhynoullar, Slfe binti Sada satmak iin, sm bin Sbit in mbrek ban kesmek istediler. Fakat Allah tel, Hazreti sm bin Sbitin dusn kabl buyurduundan, bir ar srs gnderdi. Bulut gibi sm bin Sbitin zerinde durdular. Mrikler yanna yaklaamad. Sonunda; Brakn, akam olunca arlar dalr, biz de ban kesip gtrrz dediler. Akamleyin Allah tel iddetli bir yamur yadrd. Derelerden seller akt ve sm bin Sbit hazretlerinin mbrek cesedini alp, bilinmeyen bir yere gtrd. Ne kadar aradlarsa da bulamadlar. Bunun iin mrikler, sm bin Sbit hazretlerinin hi bir yerini kesmeye muvaffak olamadlar. Arlarn, Hazreti sm koruduklar hdisesi zikredildii zaman, Hazreti mer; Allah tel elbette mmin kulunu muhfaza eder. sm bin Sbit, salnda mriklerden nasl korundu ise, Allah tel da lmnden sonra cesedini muhfaza edip, mriklere dokundurmad buyurdu. Bunun iin Arlarn koruduu kimse diye anlrd. sm bin Sbit yd edilirken; A Lhynoullar, bata sm bin Sbit olmak zere yedi sahbyi ehd ettiler. sahbyi de esir aldlar. Esir edilen sahb; Hubeyb bin Adiy, Zeyd bin Desinne ve Abdullah bin Trik idi. Lhynoullar, n de yaylarn kirileri ile baladlar. lerinden Abdullah bin Trik, Mekkeli mriklere gtrlmeye rz olmad. Gitmemek iin kar koydu. ehd edilen arkadalarm Cennetle ereflendiler diyerek haykrd. Ellerinin ban kopard, fakat Lhynoullar, taa tutarak onu da ehd ettiler. Hubeyb bin Adiy ve Zeyd bin Desinne hazretleri; Reslullahn verdii keif vazifesini yapmaya belki imkn buluruz dncesi ile sabrettiler. Lhynoullar, her ikisini de Mekkeye gtrdler. Bedr ve Uhud savalarnda yaknlar ldrlen mrikler, kin ve intikam hrs ile tutuuyorlar ve frsat aryorlard. Hubeybi, mriklerden Huceyr bin Eb hb- Temm, Bedr savanda ldrlen kardeinin; Zeyd bin Desinneyi de, Safvn bin meyye, Bedr savanda ldrlen babas meyye bin Halefin intikmn almak zere satn aldlar. Mriklerin niyeti her ikisini de ldrmekti. Fakat sava yapmay yasak saydklar aylarda bulunduklarndan, hapsetmek sretiyle zamnn gemesini beklediler. Ayr ayr yerlerde haps ettiler. Her iki
237

sahb de bu esret karsnda byk bir sabr, tkat ve aslet gsterdiler. Hubeyb bin Adiyin hapsedildii evde bulunan ve zdl bir criye olan Mviye (bu hanm, daha sonra mslman olmutur) yle anlatmtr: Hubeyb, benim bulunduum evde bir hcreye hapsedilmiti. Ben, ondan daha hayrl bir esir grmedim. Bir gn baktm, elinde ibrik gibi kocaman bir zm salkm vard. Ondan yiyordu. Her gn byle zm salkm elinde grlrd. O mevsimde, hem de Mekkede zm bulmak asl mmkn deildi. Allah tel, ona rzk veriyordu. Hapsolunduu hcrede namaz klar, Kurn- kerm okurdu. Okuduu Kurn- kermi dinleyen kadnlar alarlar ve ona acrlard. Bzan; Bir istein var m? diye sorduumda; Bana tatl su ver, putlar iin kesilen hayvanlarn etinden getirme, bir de, beni ldrecekleri zaman nceden haber ver, baka bir ey istemem derdi. ldrlecei gn kararlatrlnca, gidip kendisine syledim. Bunu renince, en ufak bir deiiklik ve zerre kadar znt eseri gstermedi. O gn yaklanca, lmeden nce vcut temizlii yapmak istediini syledi ve bir ustura istedi. Ben de ocuumun eline bir ustura verip gnderdim. ocuk yanna gidince birden korktum. Eyvah! Bu adam, ocuu ustura ile keser. O nasl olsa ldrlecek dedim. Koup ocua baktm. Hubeyb, gnderdiim usturay ocuun elinden alp, ocuu sevmek iin dizine oturtmutu. Ben bu durumu grnce ok korkup, feryd etmeye baladm. Durumu anlaynca; Bu ocuu ldreceimi mi zannediyorsun? Bizim dnimizde byle ey yok. Haksz yere cana kymak bizim hl ve nmzdan deildir dedi. Hubeyb bin Adiyi ve Zeyd bin Desinneyi ldrmek iin mriklerin kararlatrd gn gelmiti. O gn sabah erkenden zincirlerini zp, Mekke dnda Temm denilen yere gtrdler. Mekke halk ve mriklerin ileri gelenleri, bunlarn dmn seyretmek zere toplanmt. Etrfta byk bir kalabalk vard. Mrikler, esirleri dm edecekleri yerde iki daraac kurmulard. Hubeybi daraacna kaldrp balamak istedikleri srada; Beni braknz, iki rekat namaz klaym dedi Braktlar; Kl orada dediler. Hubeyb hemen namaza durup, hu ile iki rekat namaz kld. Toplanan mrikler, kadnlar, ocuklar heyecanla onu seyrediyorlard. Namazn bitirdikten sonra; Vallahi eer lmden korkarak namaz uzattm zannetmeyecek olsaydnz, namaz uzatrdm ve daha ok klardm dedi. Byle dm edilirken iki rekat namaz ilk klan, det ve snnet olmasna sebep olan Hazreti Hubeyb bin Adiydir. Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem, onun dm edilirken iki rekat namaz kldn iitince, bu hareketini yerinde ve uygun bulmutur.
238

Hubeybi, namazn kldktan sonra, daraacna kaldrarak baladlar. Yzn, kbleden Medneye doru evirdiler. Sonra; Haydi dninden dn! Seni serbest brakalm dediler. yle cevap verdi: Vallahi dnmem! Btn dny benim olsa, bana verilse, yine slmiyetten dnmem! Bu cevb alan mrikler; imdi senin yerine Muhammedin olmasn, onun ldrlmesini ister misin? Evet dersen, kurtulur, evinde rahat rahat oturursun! dediler. Hubeyb; Ben, Muhammed aleyhisselmn ayana bir dikenin batmasna bile asla rz olmam! dedi. Mrikler alay edip, glerek; Ey Hubeyb! slm dninden dn! Eer dnmezsen, seni muhakkak ldreceiz! dediler. Hubeyb; Allah tel yolunda olduktan sonra, benim iin ldrlmenin hi ehemmiyeti yoktur diye karlk verdi. Bundan sonra Hubeyb; Allahm! urackta dman yznden baka yz grmyorum. Allahm! Benden, Reslne selm ulatr. Bize yaplan bu ii Reslne bildir! diyerek du etti ve; Esselm aleyke y Reslallah dedi. Hubeyb bu duy yapt srada, sevgili Peygamberimiz, Eshb- kirmla oturuyordu. Zeyd bin Hrise yle anlatmtr: Bir gn Reslullah, Eshbyla otuVe aleyhisselm dedi. Eshb- kirm; Y Reslallah! Bu kimin serurken; V Kardeimiz Hubeybin selmna karlk. Cebril lmna karlktr dediler. K (aleyhisselm) Hubeybin selmn bana ulatrd buyurdu. Hubeybin etrfnda toplanan Kurey mrikleri; te, babalarnz ldren bu adamdr diyerek genleri zerine mzraklaryla saldrttlar ve mbrek vcdunu yaralamaya baladlar. Bu srada, Hubeybin yz Kbeye doru dnd. Mrikler, Medneye doru dndrdler. Hubeyb; Allahm! Eer ben senin katnda makbl bir kul isem, yzm kbleye evir diyerek du etti. Yz yine kbleye dnd. Mriklerden hi biri, onun yzn Kbeden baka bir tarafa eviremedi. Bu esnda Hubeyb, daraac zerinde, dman arasnda garip bir hlde ehd edilmekte olduunu dile getiren bir iir syledi. Mrikler, ellerindeki mzraklar vcduna saplayarak, ikence yapmaya balaynca; Vallahi ben mslman olarak ldrlecek olduktan sonra, vurulup, hangi yanm stne dersem deyim gam yemem! Bunlarn hepsi Allah telnn yolundadr dedi. Hubeyb, bundan sonra mriklere yle beddu etti: Allahm! Kurey mriklerinin hepsini mahvet! Topluluklarn dat! Birer birer canlarn al, onlar sa brakma! Mrikler bu bedduy duyunca ok korkup, bir ksm oradan kap uzaklatlar. Kalanlardan bir ksm mzraklarn pepee saplamaya baladlar, ilerinden biri gsne mzra saplad, mzrak srtndan kt. Hubeyb, vcdundan kanlar fkrrken ve daraacnda sallanarak son nefesini verirken; Ehed enl ilhe illallah ve ehed enne Muhammeden abdh ve reslh diyerek ehd oldu.
239

Hubeyb bin Adiyin cenzesi, krk gn daraacnda asl kald. Bedeni ryp kokmad. Hep taze kan akt. Sevgili Peygamberimiz, onun cenazesini getirmek zere Eshb- kirmdan Zbeyr bin Avvm ve Mikdd bin Esvedi gnderdi. Gece, gizlice Mekkeye girdiler. Hubeybi asld daraacndan indirip, deveye ykleyerek Medneye doru yola ktlar. Durumu renen mrikler, byk bir kalabalk hlinde zerlerine yrdler. Her iki sahb kendilerini savunmak iin, cenazeyi yere koydular. Biraz sonra cenazeyi braktklar yerin yarlarak cesedi ieri alp, kapandn grdler ve Mednenin yolunu tuttular. Zeyd bin Desinneyi de diktikleri aaca baladlar. Dninden dndrmek iin zorladlar. Fakat Zeydin mnn kuvvetlendirmekten baka bir ey elde edemediler. Bunun zerine Zeydi ok yamuruna tuttular. Sonunda Safvn bin meyyenin zdl klesi Nists tarafndan ehd edildi. Bir-i Mane vakas Yine ayn yln Safer aynda, Arabistann Necd blgesinde miroullarnn resi Eb Ber mir bin Mlik, Medneye geldi. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizi ziyret etti. Peygamber efendimiz de, ona slmiyeti anlatp, mslman olmasn tavsiye etti. Eb Ber mslman olmad, fakat slmn, gzel ve erefli bir din olduunu bildirdi. Ayrca, Necdde slmn yaylmas iin, Eshb- kirmdan bir ka tanesini oraya gndermesini istedi. SevGndereceim kimseler hakknda, Necd halkndan emin gili Peygamberimiz; G deilim! buyurdular. mir; Onlar ben himyeme alrm, O zaman onlara kimse zarar veremez dedi. lemlerin efendisi, bu kesin taahhd kabl buyurup, Eshb- Suffadan yetmi kiilik bir heyet hazrlad ve Mnzir bin Amr hazretlerinin kumandasnda yola kard. Kendi kablesinin slmiyetle ereflenmesini isteyen Eb Ber, Eshb- Suffadan nce yola kp, kablesine; gelerek heyeti himyesine aldn, onlara hi kimsenin dokunmamasn tenbih etti. Yeeni mir bin Tufeylden baka herkes, onlara dokunmamay kabl etti. Eb Bernn yeeni mir bin Tufeyl, kablenin adamlarn silhlandrarak balarna geti ve Bir-i Maneye gelen Eshb- kirm kuatt. Drt taraf sarlan sahbler, kllarna sarlp biri hri hepsi de sehd oluncaya kadar kahramanca savatlar. Bu mbrek Eshbn son szleri; Y Rabb! u anda Reslullaha durumumuzu haber verecek senden bakas yoktur. Ona selmmz bildir! dediler. O anda Cebril aleyhisselm son derece zgn bir hlde, Peygamber efendimize
240

Onlar, Allah telya kavutular. Allah tel gelip, selmlarn ulatrd ve; O onlardan rz oldu, onlar da Allah teldan rz oldu dedi. Sevgili Peygamberimiz de; Aleyhimsselm diye cevap verdikten sonra, ok zntl olarak Eshb- kirma dndler; Kardeleriniz, mriklerle karlatlar. Mrikler, onlar kesip bitiler, mzraklarla delik deik ettiler.. buyurarak, durumu haber verdiler. Bu hdisede dmanla arprken, mir bin Fheyre hazretlerinin srtna, Cebbr adl biri mzran saplamt: O anda Hazreti mir; Vallahi, Cenneti kazandm! demi, Cebbrn ve dier mriklerin gzleri nnde gkyzne doru ekilmiti. Bu hle herkes hayret etmi, fakat ilerinden sdece onu ehd eden Cebbr mslman olmutu. Peygamber efendimiz, Reci ve Bir-i Mane hdiselerine ok zldler. Bu elim hdiseyi yapan kablelere, bel iin bir ay her namazdan sonra du ettiler. Allah tel, Reslnn dusn kabl buyurdu. O kablelere mthi bir kuraklk ve ktlk verdi. Sonra bulac bir hastalkla yedi yz kii ld. Ben Ndir Yahudileri Uhud gazsndan sonra, hicretin drdnc senesinde, Ndiroullar ismindeki Yahudi kablesi, sevgili Peygamberimize suikast tertip ettiler. Bunu, Cebril aleyhisselm Peygamber efendimize haber verdi, suikast netcesiz kald. Bunun zerine lemlerin efendisi, andlamay bozan bu Yahudi kablesine, Ndiroullar Yahudilerine git! OnMuhammed bin Meslemeyi gnderdi ve; N lara Reslullah beni size; yurdumdan kp gidiniz! Burada benimle birlikte oturmaynz! Siz, bana bir suikast plan kurdunuz. Size on gn sre tanyorum. Bu mddetten sonra buralarda sizden kim grlrse boynu vurulacak, emrini bildirmek zere gnderdi, de! buyurdu. Muhammed bin Mesleme hazretleri bu emri bildirince, korkularndan yol hazrlna baladlar. Fakat mnfklarn ba Abdullah bin beyy, onlara; Sakn kalenizden kmaynz. Mallarnz ve yurdunuzu terkedip gitmeyiniz. Adamlarmdan iki bin kii ile size yardma geliyoruz. diyerek haber gnderdi. Bunun zerine Kintn sultn efendimiz, Eshb- kirmyla, Medneye drt km. uzaklkta bulunan Ndiroullar kalesine yrdler. Sanca Hazreti Ali tayordu. Kale kuatlp, muhsara balad. Daha nce Eshb kirma meydan okuyan Yahudiler, kaleden kmaya cesaret edemediler. Mnfklarn yardm da ulamad. Eshb- kirm, kaleyi kontrol altna alp ku uurtmuyordu. Yirmi gnden ziyde sren muhsara sonunda, Yahudiler teslm bayran ektiler. Btn silhlarn, altn ve gmlerini msl241

mnlara terk ederek bir ksm ama, bir ksm da Haybere srld. Bylece Mednede Yahudilerden sdece Kureyzoullar kald. Ftma Binti Esedin veft ki imeyi haram klan yet-i kerme de, hicretin drdnc ylnda indi. Uhud gazsnda yaralanp sonra veft eden Hazreti mm Selemenin kocas, geriye bir ka tane ocuk brakmt. mm Seleme vlidemiz, yal hli ile g durumda kalmt. Sevgili Peygamberimiz, ona ok acyp merhmet buyurarak nikhna almakla ereflendirdi. Yine bu ylda Ztrrika gazs yaplarak, etrftaki mrik kableler sindirildi. Hazreti Osmann, Peygamber efendimizin kz Hazreti Rukayyeden olma alt yandaki olu Abdullah, veft etti. lemlerin efendisi, torununun namazn kldrd ve bizzt kabre koydu. ok zlmlerdi, mbrek gzyalar kabre dkld. Mezr tan, mbrek elleriyle diktiler ve; Al lah tel, kullarndan merhametli ve yufka yrekli olanlara rahmet eder buyurdular. Hazreti Alinin annesi Ftma binti Esed de bu ylda veft etti. Buna, sevBugn annem veft etti! buyurdu. Sevgigili Peygamberimiz ok zlp; B li Peygamberimiz, dedesi Abdlmuttalibin veftndan sonra, onun yannda bymt. Peygamberliini bildirdiinde ise hemen mslman olmakla ereflenmiti. Bu sebeple, Kintn sultn, onu anne yerinde tutar, ok hrmet gsterirdi. Ona olan merhametinden, zerindeki mbrek gmleini karp kefen olarak sarlmasn emretti. Cenze namazn kldrdktan sonra, yetmi bin melein namazda hazr olduunu bildirdi. Kabre kadar gidip iine indiler. Kabir haytnn rahat ve ho olmas iin, kabrin kelerine doru geniletir gibi iret yaptktan sonra kabre uzandlar. Kabirden ktnda, mbrek gzleri yala dolmu ve mbrek gzyalar kabre dklmt. Aman y Rabb! Bu ne merhametti?... Ve bu ne kadar tlihli bir hanmefendi idi? ... Hazreti mer dah dayanamam; Canm sana fed olsun y Reslallah! Hi bir kimseye yapmadnz, bu hanma yaptnz! diye sul edince, vefllarn en vefls olan sevgili Peygamberimiz; Eb Tlibden sonra bu hanmcaz kadar bana iyilii dokunan bir kimse olmamtr. O benim annemdi. Kendi ocuklar a dururken en nce benim karnm doyururdu. Kendi ocuklarnn stleri balar tozlu toprakl dururken, o, en nce benim sam tarar ve gl yalar ile yalard. O, benim annemdi! Ona, Cennet elbiselerinden giydirilmesi iin, gmleimi kefen olarak
242

giydirdim. Kabir haytnn kendisine mlyim ve kolay gelmesi iin kabirde yanna uzandm. Cebril, Allah tel tarafndan; Bu hanm cennetliktir diyerek bana haber verdi buyurdular. Bundan sonra Ftma binti Esed vlidemiz iin, yle du ettiler: Allah tel seni mafiret etsin, balasn, seni mkfatlandrsn. Ey annem! Allah tel sana rahmet eylesin. Kendin a iken beni doyurdun. Kendin giymez, bana giydirir, yemez, bana yedirirdin. Dirilten de, ldren de Allah teldr. O dim diridir. O lmez. Allahm! Annem Ftma binti Esedi affeyle, bala! Ona hccetini bildir. Kabrini genilet. Ey merhametlilerin en merhametlisi olan Allahm! Ben peygamberin ve gemi peygamberlerin hakk iin, bu dum kabl buyur. Bunlarn arkasndan, Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin mbrek hanmefendilerinden Hazreti Zeyneb binti Huzeyme otuz yanda olduu hlde veft etti. Yine bu sene Hazreti Ali ile Hazreti Ftma nn ikinci ocuklar Hazreti Hseyin dodu. Yine bu ylda, Mekkeli mrikler, Eb Sfyn kumandasnda iki bin askerle, slmn yaylmasn nlemek iin Bedre hareket etti. lemlerin efendisi, bin be yz kahraman Eshbyla, onlardan nce Bedre geldiler. Mchidlerin kendilerinden nce Bedre geldiini renen mriklerin kalblerine korku dt. Ancak Merrazzahrna kadar ilerleyebildiler. Kahraman slm askeri ile karlamaya cesaret edemediler, geri Mekkeye dndler. Resl-i ekrem efendimiz, anl Eshbyla, mrikleri sekiz gn Bedrde beklediler. Sonra Medneye hareket ettiler. Ben Mustalk gazs Hicretin beinci senesinde, Mustalkoullarnn resi Haris bin Eb Drr, Peygamber efendimizle arpmak iin pek ok adam toplamt. Onlar silhlandrarak, Medne zerine yryecekti. Bu haber, sevgili Peygamberimize ulanca, hemen yedi yz kiilik bir birlik ile Mustalkoullarna kar sefere kld. Mreys kuyusu banda karargh kuruldu, nce Mustalkoullar slma dvet edildi. Kabl etmeyerek, ok atp sava balattlar. ReHep birlikte aniden hcma geiniz emrini yerine slullah efendimizin; H getiren Eshb- kirm, Mustalkoullarndan on kiiyi ldrd. Kable resi kaarak cann kurtarm, fakat, kz Berre ve kablesinden 600 kii esir dmt. Ganmetler paylatrld. Berre, Peygamber efendimizin huzruna kp; Hissesine dtm sahibimle, dokuz altn karlnda hrriyete kavumam iin anlatm. Bana yardm ediniz! dedi. Peygamber efendimiz, merhamet buyurarak, onun bu arzusunu yerine getirip satn ald. Sonra zd
243

edip, hrriyetine kavuturdu. Sevgili Peygamberimizin, slm teblii ile mslman oldu. Onun mslman olmasna son derece sevinen lemlerin efendisi, mkfat olarak nikhyla ereflendirdi. Bunu gren Eshb- kirmn hepsi de; Biz, Reslullahn ailesi olan annemizin, akrabsn hizmeti olarak kullanmaktan hay ederiz dediler ve esirlerini zd ettiler. Bu nikh yzlerce esirin zd olmasna sebep oldu. Sevgili Peygamberimiz, mbrek zevcesinin Berre smini, Cveyriyye olarak deitirdi. Hazreti Cveyriyye vlidemiz iin, Hazreti ie vlidemiz; Ben, Cveyriyyeden daha hayrl, daha bereketli bir kadn grmedim derdi. slm ordusu zaferle, nrlu Mednenin yolunu tutarken, etrftaki mrik kablelerinin gzleri korkmu, mslmanlara saldrmaya cesaret etmenin ne kadar tehlikeli olduunu anlamlard.

Sen lemlere tabb, ben kalbi gyet hasta, if bulmak midi ile sana getirdim. Srtmda gnh da ve yzm saman gibi midliyim buraya zevl iin getirdim. limlerin serveri, sana k hayranm; Senin ayrlndan gece gndz alarm. Senin byk rahmetin b- hayt, ben susuz; Bir damlas olmazsa lrm, cn veririm. Akl onu vmekte ok skntya dt, Mazallah mmkn m, o bu kadar anlyor. Onu hulkuyla vmek, bouna uramaktr. Onu szle anlatmak bundan da zor geliyor. Affedici ve kerm ve o kadar cmerttir. Sudan inci, tatan cevher, dikenden gl geliyor. Gne nr sayorsa, onun nrlarndandr, Gldeki ter damlas gl yznden geliyor. Onu vasfetmek bundan daha yksektir amma, Daha yksek sylersem, ayr inkr ediyor. lemi bir zerreye sdrmak mmkn olur, Onu szle anlatmak bundan da zor geliyor. MEVLN HLD- BADD
244

HENDEK GAZSI
Hicretin beinci yl idi. Medne-i mnevvereden srlen fitne ve fesat kayna Yahudi Ndiroullar, gruplara ayrlm, bir ksm ama, bir ksm da Haybere gitmilerdi. Fakat, slma ve Peygamber efendimize olan kin ve intikam duygular kalblerini brmt. Reisleri Huyey, kavminin ileri gelenlerinden yanna toplad yirmi adam ile Mekkeye gitti. Eb Sfyn ile grp, sevgili Peygamberimizin mbrek vcdunu ortadan kaldrmak zere anlamaya oturdular. Bu ii bitirinceye kadar hi ayrlmadan yannzda bulunacaz! dediler. Eb Sfyn; Bizim dmanmza dman olanlar, bizim katmzda makbldr. Fakat, size gvenebilmemiz iin, putlarmza tapmanz lazm. Ancak bundan sonra sammi olduunuzu kabl edip, emin olabiliriz dedi. Gayelerine kavumak iin dinlerini dah veren hin Yahudiler, putlarn nnde yerlere kapandlar... Kitapl kfir iken, kitapsz oldular. Sevgili Peygamberimizi ortadan kaldrmak ve dn-i slm ykmak iin yemn ettiler. Mrikler, derhal sava hazrlna baladlar. Komu mrik kablelere de adamlar gnderdiler. Yahudiler de eitli kableleri ikn etmek iin harekete getiler. Bz kablelere para ve hurma vd ederek silhlandrdlar. Mrikler, Mekke civarndan drt bin kiilik byk bir kuvvet karmt. Eb Sfyn, Dr-n-Nedvede sancak balayp, Osman bin Eb Talhaya verdi. Orduda yz at, bol sayda silh ve bin be yz deve vard. Drt bin kiilik mrik ordusu, Merrazzahrna geldiklerinde; Sleymanoullar, Fezreoullar, Gatafanllar, Mrreoullar, Esedoullar gibi pek ok kableler, alt bin kiilik yardmla mrik ordusunun saysn on bine karmt. Bu, o zamana gre pek byk bir kuvvet idi. teden beri Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz ile dost geinen Huza kablesi, derhl Medneye haber uurmu, on gnlk yolu drt gnde alan bir svri, Peygamber efendimize, mriklerin durumunu teferruatyla haber vermiti. lerini, Eshb- kirmla istiare ederek yapan sevgili Peygamberimiz, derhal sahblerini toplayp, durumu mzkere ettiler. Savan, nerede ve nasl yaplmas hussunda, her sahb teklifini bildirdi. Bu heyet iinde bu245

lunan Selmn- Fris hazretleri sz alp; Y Reslallah! Bizde bir harb usl vardr. Dmann, baskn yapma ihtimlinden korktuumuz zaman, etrfmza hendek kazarak savunma yapardk dedi. Bu usl, Peygamber efendimiz ve Eshb- kirmn houna gitti ve bu ekilde dmanla arpmaa karar verildi. Peygamber efendimiz derhal, Eshbndan bzlarn alp, hendein nereye kazlmas lzm geldiini kefettiler. Mednenin gney taraf bahelik olup, sk aalarla kapl idi. Mriklerin buradan toplu hcma gemeleri ihtimli zayft. Sonra burann mdfsn az bir kuvvet baarabilirdi. Douda ise andlama yaplan Ben Kureyz adl Yahudi kablesi bulunuyordu. Bu sebeple mrikler, ancak bat ve kuzey taraftaki ak araziden hcma kalkabilirlerdi. Bu taraflardan hendek kazlacak yerler tesbit edildi. Eshb- kirmn herbirine metre kadar yer dyordu. Herkes hissesine den yeri iki adam boyunda (3,5 metre kadar) kazacak, hendek sratle koan bir atn atlayamayaca kadar geni olacakt. Zaman azd, Dman, Mekkeden km, Medneye doru yrmt. Hendein en ksa zamanda kazlmas lzmd. Sevgili Peygamberimiz, bata bizzat kendisi olmak zere, kahraman eshbyla Bsmillhirrahmnirrahm diyerek, ilk kazmay vurdular. Herkes, btn gayretiyle bir an nce hendei kazmaya alyordu. Hatt buna, ocuklar bile itirk ediyorlard. Reslullah efendimize, Zbb tepesi zerinde bir adr hazrland. Hendekten karlan topraklar zenbillerle bu tepenin etrfna dklyor, gelirken de dmana atmak iin Sel dandan talar ekiliyordu. Zenbil bulamayanlar, eteklerinde toprak tayordu. Sevgili Peygamberimiz de yoruluncaya kadar alyordu. Bu hli gren Eshb- kirm, gayrete geliyor ve; Canmz sna fed olsun y Reslallah. Bizim almamz yeter. Sen alma, istirahat buyur demelerine ramen; Ben de alarak kazandnz sevaba ortak olmak istiyorum buyurarak cevap veriyorlard. O gnlerde hava ok souktu. Ayrca o sene kuraklk yznden ktlk hkm sryordu. Yiyecek bulmak da hayli gt. lemlerin efendisi dhil olmak zere, btn Eshb- kirm mthi bir alk iinde bulunuyorlard. Kendilerini gl hissetmeleri iin, alktan karnlarna ta balyorlar, midelerini sktrarak yemek ihtiycn gidermeye alyorlard. lemlere rahmet olarak gnderilen sevgili Peygamberimiz, kendi aln dnmyor, Eshbnn bu soukta a olarak almasna ve ektii zahAllahm! hret haytndan baka metlere ok zlyor, onlara acyor ve; A (istenecek) bir hayat yoktur. Y Rabb! Ensr ile Muhcirlere mafiret eyle! diyerek du buyuruyorlard. Onlar da canlarndan ok sevdikleri Habbi ekrem efendimize; Haytmzn sonuna kadar Allah telnn yolunda,
246

dn-i slm yaymak iin Reslullah efendimize tbi olduk diyerek cevap veriyorlard. Bu karlkl muhabbet; alk, susuzluk gibi nice meakkatleri kknden skp gtryordu. Hendek kazmak, her gn sabah erkenden balyor, akama kadar sryordu. Bir gn kaz esnasnda, Ali bin Hakem hazretleri ayandan yaraland. Ata bindirerek Peygamber efendimizin huzruna getirdiler. lemlerin efendisi; Bismillhirrahmnirrahm diyerek, onun ayan sad. Efendimizin bir mcizesi olarak, bir anda ayann kan durdu ve ars kesildi. Hendek kazmaya devam ediliyordu. Eshb bir ara ok sert bir yerle karlatlar. Kazmak mmkn olmuyordu. Resl-i ekrem efendimize gelip, durumu bildirdiler. Terf buyurarak hendee indiler. Bir kapla su istediler. Bir yudum alp, tekrar kaba boalttlar. Sonra suyu sert yere serptiler. Balyozu alp, o yeri bir vuruta kum gibi dattlar. Oras kolayca kazlr olmutu. Bu vuru esnasnda, sevgili Peygamberimizin mbrek karn alnca, oradakiler, efendimizin alktan midesi zerine ta baladn grdler. Reslullah efendimizin bu hlini gren Cbir bin Abdullah hazretleri, huzra varp; Anam-babam sana fed olsun y Reslallah! zin verirseniz eve kadar bir gidip geleyim diyerek msaade istedi. zin aldktan sonrasn Hazreti Cbir yle anlatt: zin verilince eve gelip hanmma; Resl aleyhisselmda yle bir alk hli grdm ki, dayanlr gibi deil. Evde yiyecek bir eyler var m? diye sordum. O da; u olaktan ve bir ka avu arpadan baka bir ey yoktur dedi. Hemen ola kestim, zevcem de arpay el deirmeninde tp un hline getirdi. Sonra onu hamur yapt. Eti mlee koyup, tandrda piirmee balad. Bundan sonra Reslullah efendimizin yanna vardm ve; Y Reslallah! ok az bir yemeim var. Yannza bir iki kii alp bize yemee buyurun! dedim. Yemeiniz ne kadardr? buyurdular. Syledim. Bunun Reslullah; Y H e m o k h e m d e g z e l y e m e k t i r . H a n m n a s y l e , b e n g e l i n c e y e zerine; H kadar tandrdan ne et mleini ne de ekmei karsn buyurdu. Sonra mEy hendek halk! Ka lknz! Cbirin ziyfetine gidece chidlere dnp; E iz! buyurdu. Bu emir zerine Eshb- kirm toplanarak Peygamberimizin arkasndan yrmee baladlar. Ben hemen eve dnp olanlar hanmma anlattm ve; imdi ne yaparz? deyince, bana; Resl aleyhisselm, yemein ne kadar olduunu sormad m? dedi. Ben de; Sordu ve syledim dedim. Hanmm; Eshb- kirm sen mi, yoksa Reslullah efendimiz mi dvet etti? diye sordu. Reslullah dvet etti deyince; Resl aleyhisselm daha iyi bilir diyerek beni tesell eyled. Biraz sonra, Peygamber efendimizin nrlu cemli kapmzda grnd.
247

Birbirinizi sktrmadan ieri giriniz buyurduKalabalk olan sahblere; B lar... Sahb kardelerim, onar kiilik gruplar hlinde oturdular. Nebiyyi muhterem, ekmein ve etin bereketlenmesi iin du buyurdu. Sonra, mlei tandrdan karmadan kepe ile iindekileri, ald ekmeklerin zerine koyarak, Eshbna ikrm ettiler. Btn Eshb doyuncaya kadar, byle devam ettiler. Yemin ederim ki, yemek yiyen bin kiiden ok olduu hlde, ekmek ve et aynen duruyordu. Biz de yedikten sonra komularmza dattk. Selmn- Fris hazretleri ok iyi hendek kazard. Tek bana on kiinin yapt ii yapard. O da arkadalar ile kendisine ayrlan yeri kazarlarken, ok sert ve byk, beyaz bir kaya ile karlatlar. Krmak iin ok uratlar. Fakat btn emekleri boa gitti. stelik balyozlar, kazma ve krekleri de krlmt. Hazreti Selmn, sevgili Peygamberimizin huzruna varp; Anam-babam, canm sana fed olsun y Reslallah! Hendei kazarken sert bir kayaya rastladk. Demirden yaplm btn letlerimiz krld hlde, yerinden bile oynatamadk diyerek, durumu arzetti. Habb-i-ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, saadetle oraya gelip balyoz istediler. Orada bulunan Eshb- kirm da netceyi merakla bekliyorlard. Bismillhirrahmnirrahim Neblerin sultn efendimiz, aa indiler. B diyerek, balyozu kaldrp, kayaya yle bir vurdular ki, bu arpmadan, Medneyi aydnlatan bir imek akt ve kayadan bir para koptu. Resl-i ekrem Allah ekber! diyerek tekbir getirdiler. Bunu iiten Eshb da efendimiz; A tekbir getirdi. Sonra ikinci def balyozu vurdular. Yine her taraf aydnlatan bir imek!... Ve kayadan kopan paralar... Sevgili peygamberimiz yine; Allah ekber! diyerek tekbir getirdiler. Bunu Eshb- kirm tkip etti. BalA yoz nc def indiinde, her taraf aydnlatan bir imek daha akm ve Allah ekber! diyerek kaya para para olmutu. lemlerin efendisi yine; A tekbir getirdi. erefli Eshb da Ona uydu. Hazreti Selmn, elini uzatt. Sevgili Peygamberimiz yukar ktlar. Selmn- Fris; Anam-babam, canm sana fed olsun y Reslallah! mrmde hi grmediim bir eyi imdi grdm. Bunun hikmeti nedir? deyince, Peygamber efendimiz, Eshbna dnp; Selmnn grdn sizler de grdnz m? buyurdular. Onlar da; Evet y Reslallah! Balyozu kayaya vurduunuz zaman, iddetli bir imein aktn grdk. Siz tekbir getirinnceki darbece biz de tekbir getirdik dediler. Peygamber efendimiz de; nin nda Kisrnn (Medyindeki) kkleri bana grnd. Cebril (aleyhisselm) gelip; mmetin, o beldelere shib olurlar diye haber verdi. kinci darbede Rum vilyetinin (amn) kzl kkleri grnd. Cebril (aleyhisselm) gelip; mmetin, o diyara da shib olur dedi. ncsnde,
248

Sanann (Yemenin) kkleri grnd. Cebril (aleyhisselm); O yere de mmetin mlik olur diye haber verdi buyurdu. Sonra Kintn sultn, Acem kisrsnn Medyindeki sarayn tarif edince, oral olan Hazreti Selmn; Canm sana fed olsun y Reslallah! Seni, hak din ve Kitbla gnderen Allah telya yemn ederim ki, o kkler aynen anlattnz gibidir. Senin, Allah telnn Resl olduuna ehEy Selmn! am, muhakkak feth det ederim dedi. Peygamber efendimiz; E edilecektir. Herakliys, memleketinin en cr yerine kaacaktr. Siz, amn her tarafna hkim olacaksnz. Size, hi kimse kar koyamayacaktr. Yemen, muhakkak feth edilecektir. u Diyr- Merik de muhakkak feth edi lecek ve Kisr ldrlecektir. Allah tel bu fetihleri benden sonra size nasb edecektir buyurdular. Selmn- Fris hazretleri; Reslullah efendimizin, bu mjdelerinin hepsinin gerekletiini grdm diye haber verdi. Dman artk gelmek zereydi. Hendek son sratle kazlyor ve bir an nce bitirilmeye allyordu. Mchidler zaruret hlinde, Peygamber efendimizden izin alarak ii brakyorlar, ihtiy giderildikten sonra yeniden ilerinin bana kouyorlard. Mnfklar gyet gevek davranyor, istedikleri zaman ie geliyor, istedikleri zaman izin almadan brakp gidiyorlard. Ayrca Eshbn bu ekildeki almas ile alay ediyorlar, Peygamber efendimizin verdii mjdelere bile; Biz, dman korkusundan hendeklere snyoruz. O ise bize Yemen, Rum ve Fars lkelerinin kklerini vaad ediyor. Sizin bu hlinize ayoruz!... diyorlard. Bunun zerine, mchidler iin inen yet-i kermede, melen buyruldu Gerek mminler, ancak o kimselerdir ki, (ihls ile) Allah telya ve ki: G Reslne mn edenler ve (cihd, cihda ait tedbirler, Cum ve bayram toplanmalar gibi) toplu bir i iin, Onun (Reslullahn) maiyyetinde bulunduklar vakit, Ondan izin almadka, brakp gitmeyenlerdir. O hlde (ey Habbim!) Senden izin isteyenler, Allah telya ve Reslne mn edenlerdir. Bu mmin kimseler bz ileri iin senden izin istedikleri vakit, sen de onlardan dilediin kimseye izin ver ve kendileri iin Allah teldan mafiret dile. phesiz ki, Allah tel, Gafr-ur-Rahmdir, ok balayc, ok merhamet edicidir. (Nr sresi: 62) Mnfklar iin inen yet-i kermelerde de melen buyruldu ki: Allah telnn Reslnn dvetini, kendi aranzda birbirinizi (bzan icbet edip, bzan etmediiniz) dvetsiz gibi tutmayn (dvetine hemen koun ve izinsiz ayrlmayn)! inizden, birbirinizi siper ederek gizlice kaanlarnz, Allah te249

l muhakkak biliyor. Onun emrinden uzaklap gidenler, dnyda fitneye, hirette de elem verici bir azba uramaktan saknsnlar! Dikkat ediniz! Gklerde ve yerde ne varsa, hepsi de Allah telnndr. O, sizin, hangi inan zerinde (mmin veya mnfk) olduunuzu ve (mnfk ve kfirlerin) kendisine dndrlecekleri kymet gnn de biliyor. Allah tel onlarn dnyda yaptklarn kendilerine haber verecektir. Allah tel her eyi bilir. (Nr sresi: 63, 64) Hendei kazma iine balyal alt gn olmutu. Herkes iini, lykyla bitirmiti. Ancak bir yer, zaman yetmedii iin geni ve derin kazlamamt. Peygamber efendimiz buras iin endielerini belirttiler; Mrikler, bura dan baka bir yerden geemezler buyurdular. Buraya nbetiler koydular. Mrik ordusunun Medneye ok yaklat srada, Yahudi Ndiroullarnn resi Huyey, Kurey ordu kumandanna; Mednedeki Kureyz Yahudilerinin mslmanlarla andlama hlinde olduklarn, ancak onlarn resi Kab bin Esedi aldatp, kendi saflarna ekebileceini bildirdi. Kumandan da; Ey Huyey! Hemen Kab bin Esede git. Mslmanlar ile yaptklar antlamay bozup bize yardm etsinler dedi. Bu andlamann maddelerinden biri, Medneye bir dman ordusu taarruz ederse, Mslmanlarla birlik olup, dmana kar koymak idi. Yahudi Huyey, mrik ordusundan ayrlp, gece, Ben Kureyz resi Kabn evine geldi. Kapy alp kendisini tantt ve; Ey Kab! Kureyin btn ordusunu, Kinne ve Gatafanoullar gibi nice kableleri on bin kiilik bir ordu hlinde getirmi bulunuyorum. Artk Muhammed ve Eshb kurtulamayacaktr. Onlar tamamen imh edinceye kadar, Kureylilerle buradan ayrlmamaa yemn ettik!... dedi. Kab; Muhammed ve Eshb ldrlemez de, Kurey ve Gatafanlar lkelerine dnp gider ise, burada yalnz kalrz. Sonunda hepimizi ldrrler diye korkuyorum!... diye endiesini belirtince, Huyey; Bu korkunun gitmesi iin Kurey ve Gatafanlardan yetmi kii rehin istersin. Bu rehineler sende olduu mddete, onlar buradan gidemezler. yet yenilip giderlerse, ben sizin yannzdan ayrlmam. Size gelen felket bana gelmi olur diyerek, Kab sonra da dier Yahudileri aldatt. Mslmanlarla olan muahedeyi yrttrd. Bylece andlama bozulmu oldu. Huyey, mrik ordusuna dnp durumu anlatt. Ben Kureyznn, Mslmanlar arkadan vuracaklarn bildirdi. Yedinci gn, mrikler on bin kiilik byk bir ordu ile Mednenin bat ve kuzey tarafna gelip, ordughlarn kurdular. Bu ordugh, hendein kazld yerde idi. Mriklerin dnceleri; bu byk ordu ile Medneyi batan baa yakp ykmak, Peygamber efendimizi ve Eshbn ortadan kaldrp, slmiyeti
250

yok etmekti. Bu, grnte kar konmas g, pek byk bir ordu idi. Mrikler, hayllerinden geirmedikleri hendek engelini grnce, akna dndler, moralleri bozuldu. nk, hendek iyi bir atn sratle koarak atlayamayaca genilikte idi. ine den bir kimse de kolayca kamazd. Hele zrhl bir kimsenin yukar trmanarak kmas ok zordu. Mriklerin geldiini haber alan sevgili Peygamberimiz, derhl alt gndr durmadan alarak yorgun den Eshbn toplayp, hendein bu tarafnda Sel da eteklerine kararghn kurdu. Arkalarnda Sel da ve Medne bulunuyordu, nnde hendek ve tesinde dman... Yine bn-i mm-i Mektm, Mednede Peygamber efendimizin vekili olarak brakld. Kadnlar ve ocuklar hisarlara yerletirildi. bin kiilik slm ordusunun otuz alt svrisi vard. Sancaklar, Zeyd bin Harise ile Sad bin Ubde hazretleri tayordu. Reslullah efendimizin deriden yaplm adr, Sel dann eteinde kuruldu. Yine nice kahramanlklar gsterecek olan Eshb- kirm, dikkatle dmann hareketlerini takib etmee balad. Bu srada, sevgili Peygamberimizin huzruna Hazreti merin geldii grld. Y Reslallah! ittiime gre, Kureyz Yahudileri aramzdaki antlamay bozmular ve bize kar harbe hazrlanyorlarm! dedi. Beklenilmeyen bu habere, lemlerin efendisi; Hasbnallah ve nimel vekl-Allah tel bize yeter. O ne gzel vekildir diyerek mukabelede bulundular. ok mteessir olmulard. imdi slam ordusu, iki ate arasnda kalmt. Kuzey ve batda mrik ordular, gney douda Yahudiler bulunuyordu. Reslullah efendimiz, Zbeyr bin Avvm hazretlerini Kureyz oullarnn kalesine gnderdi. Hazreti Zbeyr gidip, durumu rendi. Gelince; Y Reslallah! Onlar, kalelerini tamir, harp tlimleri ve manevralar yaparken grdm. Ayrca hayvanlarn da derleyip toparlyorlard diyerek, grdklerini anlatt. Bunun zerine Habb-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz; Sad bin Muz, Sad bin Ubde, Havvt bin Cbeyr, Amr bin Avf, Abdullah bin Revhay, Kureyz oullarna nashat edip antlamay yenilemeleri iin gnderdi. Vazife verilen bu be sahb, Kureyz Yahudilerinin kalesine gidip, onlara nashat ettiler. Fakat, nashat kr etmiyordu. Ayrca hakret etmeye de balamlard. Son sz olarak; Kardelerimiz Ndiroullarn, yurtlarndan srp karmakla, bizim, kolumuzu kanadmz krdnz. Muhammed de kim oluyormu! Onunla aramzda hi bir sz ve antlama yoktur. Peygamberinizin zerine hep birden saldrp, ldrmek iin and imi bulunuyoruz. Kardelerimize muhakkak arka kp, yardmc olacaz!... dediler. Sad bin Muz hazretleri ve arkadalar, Reslullah efendimizin huzru251

na gelip, herkesin anlayamayaca ekilde kapal olarak durumu anlattlar. Peygamber efendimiz; Haberinizi gizli tutun. Ancak bilene aklayn. nk harp, tedbir ve aldatmadan ibarettir buyurdular. Eshb- kirm, hendein bu tarafnda Peygamber efendimizi bekliyor, nasl hareket edeceklerini merak ediyorlard. Biraz sonra Kinatn sultn, kahraman Allah ekber! Allah ekber! diyerek tekbir geEshbnn yanna terif etti ve; A tirdi. Bunu iiten anl sahbler, hep bir azdan tekbir getirerek, cenb- Hakkn ism-i erfinin yceliini bildirip, hendein tesinde kum gibi kaynayan kffrn kalbine korku saldlar. Mrikler, tekbirleri iitince; Muhammed ve Eshbna, herhalde sevindirici bir haber geldi dediler. Peygamber efendimiz, Eshbna; Ey Mslman cemati! Allah telnn fetih ve yardm ile sevininiz! buyurarak, muzaffer olacaklarnn mjdesini verdi. anl Eshb, imdiye kadar birok seriyyelerde bulunmular, Bedr ve Uhud gazlarna katlmlard. Sayca ve kuvvete ok olan mrikleri, Allah telnn izni ve Resl-i Ekrem efendimizin dus bereketiyle her defasnda hezimete uratmlard. Balarnda, varlklarn Ba tc olduktan sonra, yapamayacaklar i, katlanamayacaklar sknt olamazd. Hava souk, ktlk iddetli, alk ziyde idi... Peygamber efendimiz dhil, bir oklar mbrek karnlarna ta balamlard. Karda dman, kum gibi kaynyordu!... Fakat anl Eshb iin, dmann okluu ve ekilen skntlarn ehemmiyeti yoktu. Allah tel en gzel vekildi... Ona balanmlar, Ona dayanmlar, Ona snmlard. Kureyin nde gelen kumandanlar ve Kureyle beraber gelen dier kablelerin liderleri umm taarruza gemek iin bir karar vermeden nce, hendein etrafnda, geebilecekleri bir yer aratrmaya baladlar. Hendei bir batan br baa kadar dolatlar. Nihyet aceleden yarm kalan dar yerde durup, buradan hcum etmenin uygun olacanda karar kldlar. Mrik askerleri de kumandanlarnn peinden hareket ediyorlar, bir hendee, bir de anl Eshba bakp aryorlard. Yemn ederiz ki, bu, Arablarn bavurduu bir usl deildir. Muhakkak bunu, o Farsl adam tavsiye etmitir! diyorlard. Kureyli kumandanlar, askerlerine hendein dar yerini gstererek; Buradan kim atlayp, karya geebilir? deyince, ilerinden be svri ayrld. Bunlar teke tek vurumak zere hendein dier tarafna geeceklerdi. anl Eshb- kirm ve mrik askerleri merakla bu be atlnn hareketlerini tkib etmeye baladlar. Svriler hz almak iin geriye ekildiler. Sonra atlarnn ban hendein en dar yerine evirip, hzlandrdlar. Drt nala koan be cins at, bir sramada hendein dier tarafna gemeyi baardlar. Onu pek ok svri tkib etmek istedi ise de baaramayp, hendein br tarafnda
252

kaldlar. Bu geenler iinde Amr bin Abd adnda ok gl bir kimse vard. Tepeden trnaa kadar zrh giymi, heybetli bir grn vard. Grnte kalblere korku salan bu adam, mcahitlere kar; Benimle arpabilecek bir kimse varsa meydana ksn?... diye bard. Bu srada Hazreti Alinin, sevgili Peygamberimizin huzruna karak: Canm sana fed olsun y Reslallah! Onunla ben arpaym diyerek izin istedii grld. zerinde zrh dahi yoktu. Eshb- kirm, ona gbta ile bakyordu. Sevgili Peygamberimiz, kendi mbrek zrhn karp, Hazreti Aliyi giydirdiler. Klcn ona kuattlar. Mbrek balarndan sarn kaAllahm! Bedr rp, onun bana bizzat kendi elleriyle sardlar. Sonra da; A gazsnda amcam olu Ubeyde, Uhud gazsnda amcam Hamza ehd oldular. Yanmda kardeim ve amcam olu olan Ali kald. Sen onu muhafaza eyle. Ona yardmn ihsn eyle. Beni yalnz bama brakma! diyerek du etti. Eshb- kirm; mn! dediler. Dular ve tekbirler arasnda yaya olarak ilerleyen Allah telnn aslan, atnn zerinde, bir heyl gibi duran Amr bin Abdn karsna dikildi. Gzlerinden baka her taraf zrhlarla kapl olan Amr, bu kahraman tanyamad ve kim olduunu sordu. O da; Ben, Ali bin Eb Tlibim diyerek kendini tantnca, Amr; Ey kardeimin olu! Baban, benim dostumdur. Bu sebeple senin kann dkmek istemem. Benim karma kacak amcalarndan biri yok mu? diyerek gy ona acd. Hazreti Ali ise; Ey Amr! Vallahi, ben senin kann dkmek isterim. Yalnz, ikimizin de eit durumda olmas lzm gelmez mi? Yiitliin nna da bu yakmaz m? Hlbuki, ben yayaym, sen ise atlsn!... diyerek onu tahrik etti. Bunu iiten Amrn, yiitlik damar kabarp derhl atndan indi ve atnn bacaklarn klla doradktan sonra, hiddetle Hazreti Alinin karsna geti. Hamle yapmak zere iken, Allah telnn aslan; Ey Amr! ittim ki, sen, Kureyden bir kimse ile karlatnda, onun iki dileinden birini yerine getireceine yemn etmisin. Bu doru mu? diye sordu. O da; Evet, dorudur diye cevap verince, bu defa; O hlde, birinci isteim; senin, Allah tel ve Reslne mn edip, Mslman olmandr! diyerek mna dvet etti. Bunu duyan Amr, kzd ve; Ge bunu! Bu bana lzm deil! dedi. Hazreti Ali; kinci isteim, arpmay brakp, Mekkeye dnmendir. Zr Resl aleyhisselm, dmana glip gelirse, sen bu hareketinle Ona yardm etmi olursun!... dedi. Amr; Bunu da ge! Ben intikam almadka, koku srnmeyeceime yemn ettim. Baka bir dilein varsa onu syle! deyince, Hazreti Ali; Ey Allah telnn dman! Artk seninle arpmaktan baka bir ey kalmad! dedi.
253

Amr, bu szlere glp; Hayret dorusu! Arab diyarnda karma kabilecek bir yiidin olduu, hatrmdan gemezdi! Ey kardeimin olu! Yemn ederim ki, ben seni ldrmek istemem. Zr, baban, benim dostumdu. Ben karma, Kurey erafndan Eb Bekr gibi, mer gibi bir kimse isterdim dedi. Hazreti Ali; yle olsa da, ben seni ldrmek iin buraya ktm deyince, Amrn kan bana srad. Klcn kaldrmas ile indirmesi bir oldu. Byle bir eyi bekleyen Allah telnn aslan, imek gibi yana srayp, hamleyi kalkanyla karlad. Fakat Amr, bunun gibi nice kalkanlar paralamt. Onun vuruuna en gl kalkanlar bile dayanamazd. Nitekim, imdi de yle oldu. Hazreti Alinin kalkan paraland, ayrca kl, ban syrp yaralad. Hamle sras Hazreti Aliye gelmiti; Y Allah! diyerek Zlfikr, Amrn boynuna indirdi. ndirmesi ile slm ordusunda; Allah ekber! Allah ekber! sedlar yeri g inletmeye, kffr ordusunda ferydlar ykselmee balad. Evet, Neblerin sultn varlklarn ba tcnn dus kabul olmutu. nsan azman Amr, yere serilmi, gvdesinden oluk gibi kan boanrken, kafas miferiyle birlikte umutu. En ok gvendikleri Amrn yere serildiini gren arkadalar, derhl Hazreti Aliye saldrdlar. Bunu gren Eshb- kirm, oraya kotular. Zbeyr bin Avvm, Nevfel bin Abdullah yaralayp atyla birlikte hendee drd. Hazreti Ali, hendee inip Nevfeli iki paraya ayrd. Dierleri hendei zor geip geriye katlar. Mrik ordusu ba kumandan ise, daha harbin banda byk bir mitsizlie dmt. Artk harbin ekli tyin olmutu. Hendek, gs gse arpmay engelliyordu. Ok atlaryla birbirlerine zayiat vermee uratlar. Bu hareket, neticeyi uzatmaktan baka bir ie yaramyordu. Mrikler, bu ekilde galip gelemeyeceklerini anlayp, hendein her tarafndan hcma gemenin en uygun bir yol olacana karar verdiler ve saldrya getiler. On bin kiilik koca dman ordusu, hendei gemek iin urayor, bin kiilik anl slm ordusu ise, okla, tala onlar hendekten geirmemee gayret ediyordu. Mthi bir mcdele balamt. Bu mcdele akama kadar srd. Resl-i Ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, gece, hendein eitli yerlerine nbetiler yerletirdi. Kendisi de dar olan yerde nbet tutmaa balad. Medneye be yz kiilik bir devriye kuvveti gndererek, sokaklarda yksek sesle tekbir getirmelerini emretti. Bylece Yahudilerden veya Kurey mriklerinden gelecek bir tehlike zamannda nlenecek, kadnlar ve ocuklar korunacakt. Kureyz Yahudileri ise, Huyey bin Ahtab mriklere gnderip, gece basknlar yapmak zere iki bin kiilik bir kuvvet istediler. Geceleri, savunmasz kalan kadn ve ocuklara saldracaklard. Fakat mchitlerin sabahla254

ra kadar devriye gezmeleri; Allah ekber! nidlaryla tekbir getirmeleri, kalblerine byk bir korku salmt. Kalelerine ekilip, frsat beklemee baladlar. Zaman zaman kk gruplar hlinde Medneye girmee altlar. Bir gece Kureyzoullarnn ileri gelenlerinden Gazzl, yanna ald on kiilik bir birlik ile, Peygamber efendimizin halas Safiyye vlidemizin bulunduu kke kadar gelmeyi baard, ierde kadnlar ve ocuklar vard. Kendilerini koruyacak bir tek silhlar bile yoktu. Yahudiler, nce kke ok atmaya, sonra da ieri girmeye altlar. lerinden biri, i avluya gemeyi baard ve ieri girmek iin etraf kontrol etmeye balad. Bu srada sevgili Peygamberimizin kahraman halas, yanndakilere hi ses karmamalarn tenbih ettikten sonra, aa inip, kapnn yanna geldi. Bir tlbent ile ban skca sarp, bir erkek grnmne girdikten sonra, eline bir srk alp, beline bir bak yerletirdi. Yavaa kapy ap o Yahudinin arkasna yaklat ve elindeki sr iddetle bana indirdi. Hi vakit kaybetmeden yere den Yahudiyi ldrd. Sonra ldrlen Yahudinin ban darda ok atmakla megl olan Yahudilere frlatt. Arkadalarnn kesik ban ayaklar altnda gren Yahudiler, byk bir korkuya kaplp, kamaa baladlar. Bir taraftan da; Bize, Mslmanlar evlerinde hi bir erkek brakmakszn, hepsini harbe gndermiler, eklinde haber verilmiti!... diye syleniyorlard. Harp, sabahleyin yine ayn iddetle devam etti. Oklar havada vnlyarak uuuyordu. lemlerin efendisi sallallah aleyhi ve sellem, anl Eshbna; Varlm yed-i kudretinde bulunan Allah telya yemin ederim ki, kar V l a t m z s k n t l a r , z e r i n i z d e n m u h a k k a k k a l d r l a c a k v e s i z l e r f e r h a , karlacaksnz buyurarak, onlara sabretmelerini tavsiye etti ve zaferin, inananlara it olacan mjdeledi. Bu mjdeyi alan kahraman sahbler, alk, ktlk gibi skntlar unutup canla, bala altlar. Hendekten bir mrikin bile gemesine meydan vermediler. Eshb- kirmn nde gelenlerinden Sad bin Muz hazretleri, byk bir kahramanlk gstererek savayordu. Sava srasnda, Hibbn bin Kays bin Araka adl bir mrikin att ok ile kolundan yaraland. Ok, atar damara isabet edip, ok kan kaybna sebeb oldu. Hazreti Sad, yaral bir hlde, etrfndakilerin kan durdurmak iin uratklarn grerek, durumunun cidd olduunu anlad ve; Y Rabb! Kurey harbe devam edecekse, bana mr ihsan eyle. nk senin Reslne eziyet eden, Onu yalanlayan bu mriklerle savamaktan holandm kadar, baka hi bir eyden holanmyorum. Eer aramzdaki harb sona eriyorsa, beni ehdlik mertebesine ykselt. Fakat, Ben Kureyznn kbetini grmeden ruhumu kabzetme diyerek du etti. Dus kabul olunup, kan kesildi.
255

Eshb- kirm arasnda arpyor grnen Abdullah bin bey gibi mnfklar ise, gyet ardan alyor, ileri hatlara yaklamyorlard. Ayrca, mchitlerin morallerini bozmak iin ellerinden geleni yapyor; Muhammed size, Kayser ve Kisrnn haznelerini vaad edip duruyor. Hlbuki, u anda hendek iinde hapsolmuuz. Korkumuzdan abdest bozmaa bile gidemiyoruz. Allah ve Resl, bizi aldatmaktan baka bir ey yapmyor, vdetmiyor!... diyerek fitne karmaya alyordu. Sktklar zaman, evlerine dmann saldrabileceini bahane edip vazife yerlerini terkediyorlard. Mnfklarn bu hareketleri de ayr bir dert ve ayr bir sknt oluyordu. Mrik ordusu, bir an nce netceye varmak iin btn gcn harcyor, fakat erefli sahblerin kahramanca mdfalar karsnda, hi bir varlk gsteremiyordu. En ok saldrdklar yer, dar geit idi. Sevgili Peygamberimiz, buradan ayrlmyor, Eshbn savaa tevik ediyordu. Peygamber efendimizin yan banda harb etmek erefine kavumak isteyen Eshb- kirm, gaz meydannda grlmemi kahramanlklar gsteriyorlard. Bir ara mriklerin, iddetli bir ok atna baladklar grld. Btn hedef, Kinatn sultnnn bulunduu adr idi. Sevgili Peygamberimizin mbrek vcutlarn bir zrh rtyordu. Mbrek balarnda ise miferleri vard. adrn nnde dimdik duruyorlar, harbin seyrine gre Eshbna emirler veriyorlard. Mrikler, bzan en zayf grnen yere birden ykleniyorlar, mbrek sahbler oraya koup, din dmanlarn pskrtnceye kadar, ak ile arpyorlard. Bu grlmemi mcdele pek iddetli oluyor, kahraman sahbler, arpmaktan, yan tarafa bakacak zaman bulamyorlard. O gn, sabahla balayan bu mcdele, ge saatlere kadar devam etti. Namaz vakitleri geldike, anl sahbler; Y Reslallah! Namazmz klamadk diyorlar, lemlerin efendisi, Kinatn sulVallahi ben de klamadm buyuruyorlard. tn, byk bir znt iinde; V Yats sralarnda, ibdetlerini yaptrmayan mrik srsn, pek iddetli bir saldr ile geriye pskrtp, dattlar. Bu danklktan kurtulamayan Kureyliler ve Gatafanlar, geceyi geirmek zere kararghlarna ekildiler. Mcahidler de sevgili Peygamberimizin adrna doru yrdler. O zaman, lemlere rahmet olarak gnderilen Fahr-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, beddu etmek det-i erfleri deil iken, namaz iin dayanamamlar; Onlar, nasl gne batncaya kadar uratrp bizi namazmzdan alkoydular ise, Allah tel da onlarn evlerine, karnlarna ve kabirlerine ate doldursun! buyurarak, mriklere bedduda bulundular. Kazaya kalan le, ikindi ve akam namazlarn kldktan sonra, yats namazn kldrdlar. Mrikler, slm tamamen ortadan kaldrmak iin yaptklar bu mc256

delelerinden sonra, Mslmanlarn gndz malb edilemeyeceini anladlar. Onlara gre tek re ayn iddetle gece basknlar tertiplemekti. Mslmanlar ancak bu ekilde yenilebilirdi. Bu kararlarn hemen tatbkata koyup, Yahudi Kureyz oullaryla birlikte gece basknlar yapmaya baladlar. Askerlerini gruplara ayran mrikler, nbet ve sra ile hcma geiyorlard. Bu hl gnlerce devam etti. Bata sevgili Peygamberimiz ve kahraman Eshb- kirm; a, uykusuz, yorgun olduklar hlde mdfaaya devam ettiler. Hi bir dman askerini hendekten bu tarafa geirmediler. Canla bala yaplan bu savunma, daha nce yaplan btn gazlardan daha korkulu, daha iddetli, daha skntl ve daha zahmetli idi. Gnlerdir arpmakta olan mriklerde, yiyecek sknts ba gstermeye balad. At ve develeri de, yerde bir tutam kuru ot bulamadklar iin, lmee balamt. Bu sebeple mriklerin kumandan, Drr bin Hattb kumandasnda bir birlii, Kureyz Yahudilerine erzak temini iin gndermiti. Kffra her eylerini fed eden Yahudiler, derhl yirmi deve yk buday, arpa, hurma ve hayvanlar iin saman ykleyip teslm ettiler. Drr, askerleri ile sevin iinde dnerken, Kuba yaknlarnda bir grup sahb ile karlatlar. Kahraman Eshb, derhl hcum etti. Kanl bir arpmadan sonra, mrikleri kartarak ykl develeri Peygamber efendimize teslm ettiler ve ok duya mazhar oldular. Kinatn sultn sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, bir aya yakn devam eden bu iddetli arpmada, pek g durumlarda kalan kahraman Eshbna acyor, onlara, babalarndan kat kat fazla efkt gsteriyordu. anl Eshbnn gsterdii bu insan st gayretlere kar, kendisi mbrek alnn topraa koyuyor, onlar iin Allah telya yle yalvaryordu: Ey darda kalanlarn imdatlarna yetien! Ey muhta ve resiz kalmlarn dusna icbet eden Allahm! Benim ve Eshbmn hllerini muhakkak gryor ve bi liyorsun. Y Rabb! Sen kffr mnhezim kl, (hezmete urat), ilerine tefrika dr ve onlara kar bize nusret ver, zafer ihsn eyle!.. Sevgili Peygamberimiz, bu dusn, son gnlerde sk sk tekrarlyordu. Mrikler, ktln da verdii zdraplardan dolay, bir an nce mslmanlar ortadan kaldrmak iin, btn glerini harcyorlard. Byle arptklar bir akam, mrik ordusundan, kalbine slmn sevgisi dm bir kimse. Peygamber efendimizin huzruna geldi. Bu, Gatafan kablesinden Nuaym bin Mesd idi. Sevgili Peygamberimize; Y Reslallah! Ben, Allah telnn bir olduunu ve senin hak peygamber olduunu tasdik etmek iin geldim. Hamd olsun Mslman olmakla ereflendim. imdiye kadar size kar arpmtm. Bundan sonra da kffra kar arpacam. Bana ne
257

emrederseniz yapmaa hazrm! Y Reslallah! Benim mslman olduuBu kffrn aramu kavmim dah bilmiyor dedi. Resl-i ekrem efendimiz; B sna girip, tefrika sokarak birbirlerinden ayrmaa alabilir misin? buyurdular. O da; Y Reslallah! Allah telnn yardm ile onlar birbirinden ayrabilirim. Yalnz, her ne dilersem sylemee izin var m? diye sul etti. Harp hiledir, istediini syleyebilirsin buyurdular. Efendimiz de; H Nuaym bin Mesd hazretleri, nce Kureyz Yahudilerinin yanna varp; Benim size kar olan sevgimi bilirsiniz. Yalnz bu konuacaklarmz aramzda kalsn, hi kimse bilmesin! dedi. Yahudiler de; Hi kimse bilmeyecektir? diyerek yemn ettiler. Bunun zerine Hazreti Nuaym; u adamn (Peygamber efendimizin) ii, muhakkak bir beldr. Onun, Ndir ve Kaynuk oullarna yaptn biliyorsunuz. Onlar, yurtlarndan yuvalarndan srp kardn, hepiniz de grdnz. imdi, Kureyliler ve Gatafanlar gelip Mslmanlarla arpmaktalar, siz de onlara yardm etmektesiniz. Gnlerce arptmz hlde, daha bir netceye varamadk. Byle devam ederse, muhasara uzayacaa benzemektedir. Kureyliler ve Gatafanlarn mallar, mlkleri, yurtlar, ocuklar, sizin gibi burada deildir. Bu harpte eer frsat bulur da glib gelirlerse ganmetleri toplar giderler. yet malb olurlarsa ekip giderler, sizi, onlarla babaa brakrlar. Hlbuki, sizin Mslmanlarla baa kacak ne gcnz, ne de kuvvetiniz var. Harbin u andaki durumu ise, Mslmanlarn zafere kavuacan gstermektedir. Tahmin ettiim gibi olursa, Mslmanlar sizi kltan geirmeden brakmazlar. Onun iin acele bir tedbir almamz lzmdr!... dedi. Bu szleri byk bir heyecan ve korku ile dinleyen Yahudiler, Hazreti Nuaymn, kendilerini bu derece dnmesinden dolay ok memnun kaldlar ve; Sen bize dostluunu lykyla gsterdin. Bize, nasl bir tedbir almak lzm geldiini de syle dediler. Bunu bekleyen Nuaym bin Mesd; Dorusu udur ki; Kurey ve Gatafan erfndan bzlarn rehin almadka, mslmanlarla asl harbe girmeyin! Rehineler sizin yannzda olduu mddete, harbden kap gidemezler! dedi. Bunun da pek gzel bir tedbir olduunu kabul eden Yahudiler, ona, teekkr edip, izzet ikrmda bulundular. Hazreti Nuaym, Yahudilerden ayrlp doruca Kurey kararghna vard. Kumandanlarna; Benim Muhammede olan dmanlm ve sizleri de ne kadar ok sevdiimi bilirsiniz, rendiim bir eyi, dostluumuzun cb, size ulatrmay byk bir vazife bildim. Yalnz, bu syleyeceklerimi hi kimseye duyurmayacanza sz verip yemn etmelisiniz! dedi. Onlar da yemn edip merakla; Syle, seni dinliyoruz dediler. Haberiniz olsun ki, Kureyz Yahudileri, sizinle ittifak ettiklerine piman olmular ve Muhammede haber
258

gndermiler: Kureyten ve Gatafanlarn ileri gelenlerinden boyunlarn vurmak zere rehineler alp sana teslm edelim. Sonra seninle birlik olup mriklerin kkn kazyncaya kadar arpalm! Yalnz, kardelerimiz Ndir oullarn affedip yurtlarn balamalsn! demiler. Muhammed de, Yahudilerin bu isteklerini kabul etmi! Eer Yahudiler, sizden rehine isterse, sakn kabul etmeyin, hepsini ldrecekler! Sakn bu sylediklerimi kimse duymasn!... dedi. Kureyliler, bu mhim haberden dolay Hazreti Nuayma ok teekkr edip iltifat gsterdiler. Nuaym bin Mesd oradan ayrlp, Gatafanlarn yanna geldi. Kureylilere anlattklarn onlara da syledi. Bir gn sonra Kurey kumandan, Kureyz oullarna; Artk burada durmak bizim iin ok gleti. Zr hava souk, hayvanlarmz alktan krlp gitmektedir. Bu gece iyi bir hazrlk yapp, yarn hep birlikte iddetli bir hcma geelim diye haber gnderdi. Yahudiler de; Biz, hem Cumartesi gn harp etmeyiz hem de sizinle beraber savamaya katlabilmemiz iin, ileri gelenlerinizden bir ok kimseyi bize rehin olarak vermeniz lzm. Eer muhsara mddeti uzar ve siz ciz kalp memleketinize giderseniz, bizi Muhammede teslm etmi olursunuz. yet, rehin verirseniz, bizi brakp gitmezsiniz!... dediler. Bu haber, Kurey kumandanna ulat zaman; Nuaym bin Mesdun sz doru imi! dedi ve Yahudilere tekrar haber gnderip; Biz size, bir tek adammz bile rehin olarak vermeyiz. Eer, yarn gelip bizimle beraber harb ederseniz ne l, yoksa biz yurdumuza gideriz. Siz de Muhammed ve Eshb ile babaa kalrsnz!... dediler. Bunu iiten Kureyz Yahudileri, Nuaymn sznn doru ktn dnp; Bu durumda, biz de sizinle birlik olup Mslmanlara kar savamayz... dediler. Bylece her iki tarafn da kalblerine korku dt. Peygamber efendimize, Cebril aleyhisselm gelip; Allah telnn, mrikleri kasrga ile perin edeceini mjdeledi. Bunun zerine lemlerin efendisi, mbrek dizleri zerine gelip, mbrek ellerini uzatarak; Allahm! Bana ve Eshbma acdndan dolay sana krederim diyerek, Allah telya kranlarn arzettiler. Sonra kahraman Eshbna mjdeyi bildirdiler. O gece Cumartesi gecesi idi. Ortal mthi bir karanlk kaplam, gz gz grmyordu. Derken iddetli bir ayaz ve arkasndan ok kuvvetli bir rzgr esmeye balad. Bu geceyi, Huzeyfe-t-bn Yemn hazretleri yle anlatt: yle bir gecede bulunuyorduk ki, o zamana kadar ondan daha karanlk bir gece grmemitik. Bu iddetli karanlkla birlikte, gk grltsn andran bir grltyle korkun bir rzgr da esmeye balamt. Bu srada, mrik ordusunun tela ve korkuya kaplp, kendi aralarnda anlamazla d259

tklerini Peygamber efendimiz bize haber verdi. Biz, iddetli souktan, alktan ve gecenin dehetinden ayaa kalkamyor, olduumuz yerde zerimize bir eyler rterek bekliyorduk. Reslullah namaza durdu ve gecenin bir ksmn namaz klarak geirdikinizden, mrik ordusunun ten sonra, bize doru dnerek yle buyurdu: yanna gidip, durumlarn inceleyerek, bana haber getirecek olan var mdr? Bu haberi getirenin Cennette bana arkada olmasn Allah teldan dileyeyim. Orada bulunanlar iddetli alk ve souktan ayaa kalkamad. Sonra Reslullah efendimiz, benim yanma geldi. Souktan ve alktan iki dizim zerine kp bzlerek oturuyordum. Reslullah efendimiz bana dokunaSen kimsin? buyurdu. Ben Huzeyfeyim y Reslallah dedim. Rerak; S Git u kavim ne yapyor bir bak! Yanma dnp gelinslullah efendimiz; G ceye kadar onlara, ok ve ta atma, mzrak ve kl vurma. Sen benim yanma dnp gelinceye kadar, ne souktan, ne scaktan zarar grmeyeceksin, esir edilip, ikenceye de uramayacaksn buyurdu. Klcm ve yaym aldm, gitmek zere hazrlandm. Reslullah efendimiz, benim iin; Allahm, onu nnden-ardndan, sandan-solundan, stnden-altndan koru diyerek du buyurdu. Mriklere doru yrmeye baladm. Sanki hamamda yryor gibiydim. Vallahi iimde ne bir korku, ne bir me, ne de bir rperti vard. Nihyet mriklerin ordughna vardm. Kumandanlar ve ileri gelenleri bir siperde ate yakmlar, snyorlard. Eb Sfyn; Buradan ekip gitmeli diyordu. Hemen aklma, onu orada ldrmek geldi. Ok antamdan bir ok karp, yayma yerletirdim. Atein ndan faydalanarak onu vurmak istedim. Tam atacam srada, Reslullahn; Benim yanma dnp gelinceye kadar, bir hdise kartmayacaksn buyurduunu hatrladm ve ldrmekten vazgetim. Bundan sonra, kendimde kuvvetli bir cesaret buldum. Mriklerin yanna sokulup atein bana oturdum. Grlmemi derecedeki iddetli rzgr ve Allah telnn grlmeyen ordusu (melekler), onlara yapacan yapyordu. Rzgrda, kapkacaklar devriliyor, ateleri ve klar snyor, adrlar balarna yklyordu. Bir ara, mrik ordusunun kumandan Eb Sfyn ayaa kalkp; inizde gzcler ve casuslar bulunabilir, dikkat ediniz, herkes yanndakinin kim olduuna baksn! Herkes yannda oturann elini tutsun dedi. Eb Sfyn, aralarna bir yabancnn girdiini sezer gibi olmutu. Hemen ellerimi uzatp, samda ve solumda bulunan iki kiinin ellerinden tutup, onlardan nce isimlerini sordum. Bylece tannmam engelledim. Nihyet Eb Sfyn, ordusuna yle hitb etti: Ey Kureyliler! Siz durulacak bir yerde deilsiniz. Atlar, develer krlmaa balad. Ktlk her taraf
260

sard. Rzgrdan bamza gelenleri gryorsunuz. Hemen g edip gidiniz! te ben gidiyorum! diyerek devesine bindi. Mrik ordusu perin bir hlde toplanp, Mekkeye doru hareket etti. zerlerine kum ve akl yayordu. Mrik ordusu ekip gidince, ben de Reslullah efendimizin yanna doru yrdm. Yolun yarsna geldiimde karma yirmi kadar beyaz sarkl Reslullaha haber ver. Allah tel dmasvri (melekler) kt. Bana; R n perin etti... dediler. Reslullah efendimizin yanna dndmde, bir kilim zerinde namaz klyordu. Fakat ben dner dnmez, gitmeden nceki me ve titreme hlim tekrar balamt. Reslullah efendimiz, namazdan sonra, ne haber getirdiimi sordu. Ben de, mriklerin iine dtkleri perin hli ve ekip gittiklerini haber verdim. Reslullah bu habere ok sevindiler ve glmsediler. Gnlerdir uykusuzduk. Peygamberimiz, beni de yanna alp, zerindeki kilimin bir ucunu zerime rtt. O gece bu ekilde sabahladk. Seher vaktinde Reslullah beni uyandrd. Sabah olunca, mrik ordusundan eser kalmamt. Onlar, Mekkeye yaklancaya kadar pelerinden iddetli bir rzgr esti ve arkalarndan da hep tekbir sesleri iittiler. Kurey mrikleri, kararghlarn terkedip kanca, onlara uyup gelen dier mrik kableler de Medneyi terkettiler. Unutamayacaklar ok byk bir malbiyetin keder ve zntsne bouldular. Onlar bu hezmete urarken, Kinatn efendisi sallallah aleyhi ve sellem ve anl Eshb radyallah anhm, Allah telya kr secdesine kapanyorlar, hamd edip, kranlarn arzediyorlard. Mchitler; Allah ekber! Allah ekber!... sadlar arasnda, nrlu Mednenin yolunu tuttular. Medne sokaklar, bir anda ocuklarn istilsna uram, Kinatn sultnn ve mbrek babalarn, amcalarn, daylarn, aabeylerini karlamaya kmlard. Peygamber efendimiz de, tebessm buyurarak onlara karlk veriyordu... Hendek gazsnda alt ehd verilmiti... Bu gaz hakknda Allah tel, Allah tel (Hendek savandayet-i kermelerde melen buyuruyor ki: A ki) o kfirleri, hi bir hayra, zafere kavuamadklar hlde, fkeleriyle geri evirdi. Bylece Allah tel, (melekler ve rzgr ile) muharebede (muvaffak olmalar iin), mminlere kfi oldu. Allah telann her eye gc yeter. O, her eye gliptir. (Ahzb sresi: 25) Ey mn edenler! Allah telnn zerinizdeki nmetlerini hatrlaynz. Hani size (Hendek savanda) ordular saldrmt da, biz onlarn zerine bir rzgr ve sizin grmediiniz (meleklerden) ordular gndermitik... (Ahzb sresi: 9) Bu savatan sonra sevgili Peygamberimiz; Artk nbet sizindir. Bundan sonra Kurey sizin zerinize gelemez buyurdular.
261

Ben Kureyz Yahudileri Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Medne-i mnevvereye dnnce, Hazreti ie vlidemizin evine geldi. Silhlarn ve zrhn kard. Mbrek vcdu tozlanmt. Ykand. O anda Hazreti Dhye sretinde, zerinde zrh ve silhlar olduu hlde bir svri geldi. Bu Cebril aleyhisselmd. Peygamber efendimiz yanna vardnda; Ey Allah telnn Resl! Cenb- Hak, Kureyz oullarnn zerine hemen yrmeni sana emrediyor! diyerek emri tebli etti. Kinatn sultn, Hazreti Billi artarak, Eshb- kirma duyurmak zere u emrini verdi: Ey Eshbm! Kalknz, atlarnza, develerinize bininiz! tat edenler, ikindi namazn Ku reyza oullarnn yurdunda klsnlar! Habb-i Ekrem efendimiz, hemen zrhn giyip klcn kuand. Miferini mbrek balarna geirip, kalkann srtna, mzran eline ald. Sonra atna bindi. Eshbnn arasna varp, Hazreti Aliye slm sancan vererek, nc kuvvet olarak Kureyz Yahudilerinin kalesine gnderdiler. Her zaman olduu gibi Abdullah ibni mmi Mektmu Mednede vekil braktlar. anl Eshb, sevgili Peygamberimizi ortalarna alarak, Medneden; Allah ekber! Allah ekber! tekbirleri arasnda ayrldlar. Yolda Ganmoullar ile karlatlar. Silhlarn kuanm olarak, Reslullah efendimizi bekliyorlard. Size kimse rastlad m? buyurdu. Onlar da; Peygamber efendimiz onlara; S Y Reslallah! Bize Dhye-i Kelb rastlad. Eerli beyaz bir katr zerine binmiti. O katrn zerinde atlastan bir kadife vard dediler. Sevgili PeygambeBu Cebrildir. Ben Kureyzya gnderildi. Onlarn kalelerini rimiz, onlara; B sarssn ve kalblerine korku atsn diye... buyurdular. Kureyz Yahudilerinin kalesine varncaya kadar, slm ordusunun says bini bulmutu. Hazreti Ali, slm sancan Kureyz Yahudilerinin kalesi nne dikti. Bunu gren Yahudiler, Peygamber efendimiz aleyhinde szler sarfettiler. Hazreti Ali gidip durumu efendimize anlatt. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem bin asker ile oray terif ettikten sonra, merhametlerinden onlar slma dvet ettiler. Yahudiler, bu gzel teklifi kabul etmediler. Sevgiyle ise, Allah tel ve Reslnn emrine boyun li Peygamberimizin; eerek kaleden inip teslm olunuz emr-i erfini de reddettiler, Bunun zerine lemlerin efendisi, okularn std Sad bin Eb Vakks hazretlerine; Ey Sad! lerle ve onlar oka tut! buyurdu. Hazreti Sad ve dier okular, E sadaklarndaki oklar, tekbir sadlar arasnda Yahudi kalesine atmaya baladlar. Onlar da ok ve ta atlaryla cevap vererek, arpmay balattlar. Mslmanlarn zayf durumlarnda, arkadan vuran ve hasedlerinden Muhammed aleyhisselmn peygamberliini kabul etmeyen bu Yahudi grhu262

nun kale kapsn ap da meydana kacak cesaretleri yoktu. Harp, muhsara hlinde devam ediyordu, slm askeri arasnda bulunan mnfklar da kaleye gizlice haber gndererek; Sakn teslm olmaynz! Medneden gitmenizi isterlerse bile kabul etmeyiniz! Eer arpmaya devam edecek olursanz, biz size btn gcmzle yardm eder, hi bir eyimizi sizden esirgemeyiz. yet sizi Medneden karrlarsa, biz de sizinle beraber kp gideriz!... diyorlard. Bu haber ile mnfklarn yardmn bekleyen Yahudiler, mdfaaya yeni bir azim ve midle devam ettiler. Muhsara uzad, bir aya yaklat hlde mnfklardan yardm gelmedi. Kalblerine korku dp, andlama istediklerini bildirdiler. Andlamay yapmak zere, Nebb bin Kays ismindeki Yahudi, Reslullah efendimizin huzruna gelip; Y Muhammed! Ndiroullarna gsterdiiniz merhameti bize de gsteriniz. Malmz ve silhlarmz senin olsun! Yeter ki kanmz dkmeyiniz. ocuklarmz ve kadnlarmzla beraber yurdumuzdan kmamza msaade ediniz. Silh hricinde her aile iin bir deve yk gtrmemize de izin veriniz!... dedi. lemlerin efendisi; Hayr, Bu tek lifi kabul edemem! buyurdular. Bu defa da; Mal gtrmekten vaz getik. Kanmz dkmeyin! Kadnlar ve ocuklarmz gtrmeye izin verin! deHayr! Kaytsz ve artsz hkmme boyun e di. Sevgili Peygamberimiz; H mekten, itat edip teslm olmaktan baka reniz yoktur! buyurdu. Nebb Yahudisi, perin bir hlde kaleye dnp konumalar nakletti. Kureyzoullar, bu defa byk bir yes ve zntye gark oldular. Liderlerinden Kab bin Esed, insafa gelip kavmine u itirafta ve teklifte bulundu: Ey kavmim! Grdnz gibi, bamza byk bir felket gelip atm bulunuyor. Bu durumda size, nasihatim olacak. Bunlardan istediinizi seip, ona gre hareket edebilirsiniz! Birincisi; u Zta tbi olup, peygamberliini kabul edelim! Vallahi Onun, Allah tarafndan gnderilen ve kitaplarmzda vasflarn grdmz peygamber olduunu hepimiz biliyoruz. Eer Ona mn edecek olursak, kanlarmz, ocuklarmz, kadnlarmz ve mallarmz kurtulmu olur. Bizim Ona tbi olmamamzn tek sebebi, Arablara kar duyduumuz kskanlk ve Onun sriloullarndan olmaydr. Hlbuki, bu Allahn bilecei bir itir. Geliniz, Ona tbi olalm!... Yahudiler hep birden kar ktlar ve; Hayr! Biz, bunu kabul etmeyiz ve bizden bakasna tbi olmayz! dediler. Bu sefer Kab, ikinci teklifini yapt: Hepimiz ocuklarmz ve hanmlarmz ldrp arkamzda dneceimiz bir kimse kalmaynca, Mslmanlarn zerine yryelim, lnceye kadar arpalm!... Yahudiler, bunu da reddettiler.
263

Kab, nc teklifinde; Bu gece, Cumartesi gecesidir. Mslmanlar, bizim bu gecede arpmayacamz bildikleri iin, emn ve gafil olabilirler. Kllarmz syrp, kapdan hep birlikte kalm. Byle bir baskn ile belki galip gelebiliriz!... dedi. Yahudiler; Biz, Cumartesi gn, alma yasan kaldramayz! diyerek, bu teklifi de reddettiler. Sdece, ilerinden Esd ve Salebe kardeler, bir de amcalarnn olu Esed, ilk teklifi kabul edip, Mslman olmakla ereflendiler. Kaleden kp Eshb- kirmn arasna girdiler. Yahudiler, kendi aralarnda uzun sre mnkaa ettiler. Neticede teslm bayran ekerek, Peygamber efendimizden haklarnda hkm vermek zere bir kimseyi hakem tyin etmesini istediler. Reslullah efendimiz de; Eshbmdan istediiniz kimseyi hakem seiniz buyurdu. Onlar da; Biz, Sad bin Muzn verecei hkme raz oluruz dediler. Peygamber efendimiz, kabl buyurup Sad bin Muz hazretlerinin getirilmesini emrettiler. Sad bin Muz, Hendek gazsnda ar yaralanmt. Reslullah efendimiz, onu, Mescd-i Nebde bir adr iinde tedavi ettiriyordu. Hakem seilince, sedye ile Hazreti Sad, Kureyz kalesine gtrdler. Yolda Hazreti Sad kendi kendine; Vallahi, Allah telnn yolunda hi bir knaycnn knamasna kulak asmayacam! diyordu. Reslullah efendimizin huzrunda sedyeden indirdiler. Peygamber efendimiz; Ey Sad! unlar, senin hkmne gre teslm olmay kabl ettiler. Haydi, onlar hakkndaki hkmn bana bildir buyurdu. Sad bin Muz ise; Canm sana fed olsun y Reslallah! Muhakkak ki, hkm vermee Allah tel ve Resl daha lyktr dedi. Reslullah efendimiz de; Bunlar hakknda hkm vermeyi Allah tel sana emretmitir buyurdu. Hazreti Sad, Yahudilerden, hkmne raz olacaklarna dir kesin sz ald. Her iki taraf da verilecek hkm merakla beklemeye baladlar. Bunun zerine Hazreti Sad, stnln gsteren, ilikleri donduran, nna lyk olan u muazzam hkm aklad: Benim hkmm odur ki, kil ve bali olan btn erkeklerin boynu vurulsun! Kadnlar, ocuklar esir alnsn, mallar da Mslmanlar arasnda taksim edilsin!... Bu kesin hkm karsnda, Yahudiler donup kaldlar. nk, kendi kitaplarnda, byle azgnlk yapanlara verilecek ceza aynen byle idi ki; ehrin birine harb etmek iin vardnda onlar sulha dvet et. Bunu kabul edip, kaplarn aarlarsa, iindekilerin hepsi, sana hara versinler ve hizmet etsinler. yet, harb etmee karar verirlerse, onlar muhasara et. Allah telnn ihsan ile, onlara glib geldiin zaman, erkeklerinin hepsini kltan geir. Kadnlarn, ocuklarn ve mallarn ganmet olarak al!... diye yazyordu.
264

Sad bin Muz hazretlerinin verdii hkmn ilh hkme uygun gelmesinden dolay, lemlerin efendisi, sevgili Peygamberimiz, onu tebrik edip; Sen, onlar hakknda Allah telnn, yedi kat gkler stnde, Levh-i mahS fzdaki hkmne uygun hkm verdin! buyurarak takdirlerini bildirdiler. Yahudiler, kendi kitaplarnda belirtilen bu hkme tirz edemediler. Akil-bli olan btn erkekleri toplanp baland ve hkm yerine getirildi. ocuklar, kadnlar ve mallar Eshb- kirm arasnda pay edildi. Bylece, Mslmanlarn en skk zamanlarnda arkadan vuran, yaplan btn andlamalar bozan, Peygamber efendimizi, ocukluundan bu yana kadar grdke mbrek vcd-i erfini ortadan kaldrmaya uraan bu kavim, Medneden temizlenmi oldu. Eshb- kirm sadetle, huzr ve sevin iinde nrlu Mednenin yolunu tuttular... Esirler arasnda bir kadn, Mslman olmak sadetine kavutu. Onun bu hareketine ziyde sevinen sevgili Peygamberimiz, onun da sevinmesi, Cennette derecesinin ok yksek olmas iin, merhamet buyurarak onu zevcelie kabl eyledi. Bu, Hazreti Reyhne vlidemizdi. Sad bin Muzn ehdeti Sad bin Muz, Ben Kureyz Yahudileri hakkndaki hkm verdikten sonra, tekrar adrna gtrld. Yaras arlap, durumu iddetlenmiti. Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem, yanna gelip, onu kucaklad ve; Allahm! Sad, senin rzn iin, senin yolunda cihd etti. Resl n de tasdik etti. Ona kolaylk ihsn eyle... buyurarak du etti. Sad bin Muz hazretleri, sevgili Peygamberimizin bu mbrek szlerini duyunca, gzlerini ap, Y Reslallah! Sana selm ve hrmetler ederim. Senin, Allah telann peygamberi olduuna ehdet ederim diye fsldad. Bundan sonra Sad bin Muzn yaknlar, onu, kald adrdan Abdlehel oullarnn evine gtrdler. O gece durumu ok arlamt. Cebril aleyhisselm, Peygamber efendimize gelip; Y Reslallah! Bu gece senin mmetinden veft edip de, veft melekler arasnda mjdelenen kimdir? dedi. Bunun zerine Kinatn sultn, hemen Sad bin Muzn hlini sordu. Evine gtrldn sylediler. Peygamber efendimiz, yannda Eshb- kirmdan bzlar olduu hlde Sad bin Muzn yanna gitti. Yolda ok sratli gitmeleri sebebiyle, Eshb- kirm; Yorulduk y Reslallah! dediler. PeyMelekler, Hanzalann cenazesinde bizden nce bugamber efendimiz de; M lunduklar gibi, Sadn da cenazesinde bizden nce bulunacaklar. Biz nce
265

yetiemeyeceiz buyurarak, hzl gitmelerinin sebebini aklad. Peygamber efendimiz, Sad bin Muzn yanna gelince, onu veft etmi buldu. Ba ucuna durup, Sad bin Muazn knyesini syleyerek; Ey Eb Amr! Sen reislerin en iyisi idin. Allah tel sana sadet bereket ve en hayrl mkfat versin! Allah telya verdiin sz yerine getirdin. Allah tel da sana vdettiini verecektir! buyurdu. Bu srada, Sad bin Muzn annesi alayarak u beyti okudu.

Nasl dayanabilir, vah yazk annesine! Tahamml ister, alarm bama gelene!...
Eslem bin Hris de yle anlatmtr: Reslullah, Sad bin Muzn evine geldi. Biz kapda bekliyorduk. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem ieri girdi, admlarn gyet geni aarak yryordu. Biz de peinden yrdk. Reslullah durmamz iaret edince durduk ve geriye dndk. erde Sadn cenazesinden baka kimse yoktu. Reslullah, ierde bir mddet durduktan sonra dar kt. Merak etmitim; Y Reslallah! Admlarnz geni aarak yrmenizin hikmeti nedir? diye sul eyledim. Bunun zerine; Bylesine kalabalk bir mecliste bulunmadm. (Melekler dolmutu.) MeleB in biri beni kanad zerine ald da ancak yle oturabildim buyurdu. Sonra; Sana afiyet olsun y Eb Amr! Sad bin Muzn knyesini syleyerek; S Sana afiyet olsun y Eb Amr! Sana afiyet olsun y Eb Amr buyurdu. Onun veft, Reslullah ve Eshb- kirm ok zd, gzya dkp aladlar. Cenazesinde btn Eshb- kirm topland. Sevgili Peygamberimiz, cenze namazn kldrd, cenzesini tad. Eshb- kirm, Sad bin Muzn cenzesini tarken; Y Reslallah! Biz, byle kolay tanan cenMelekler inze grmedik! dediler. Bunun zerine Peygamber efendimiz; M di, onu tayorlar! buyurdu. Cenzesi giderken, mnfklar da ktlemek iin; Ne kadar da hafif! dediklerinde, sevgili Peygamberimiz; Sadn cenzesine yetmi bin melek indi. imdiye kadar yeryzne bu kadar kalabalk hlde inmemilerdi buyurdu. Eb Sad-il Hudr, dedesinin yle dediini nakletmitir: Sad Bin Muzn kabrini kazanlardan biri de bendim. Ona kabir kazmaya balaynca, etrafa kabirden misk kokusu yayld! rahbil Bin Hasene de yle demitir; Sad bin Muz defnedilirken, birisi kabrinden bir avu toprak alm266

t. Sonra onu evine gtrnce, o toprak misk oldu. Cenzesi kabre indirilirken, Peygamberimiz kabri banda oturup, mbrek gzleri yaard ve mbrek sakaln eliyle tutup ok zld. Sad bin Muzn lmnden dolay Ar titredi buyurdu. Bir defasnda, Peygamberimize ok kymetli bir elbise hediye edilmiti. Sad bin Muzn Cennetteki Eshb- kirm ne kadar gzel dediklerinde; S mendilleri, bundan daha gzeldir buyurmutu. Hicretin beinci senesinin bz mhim olaylar da unlardr: Reslullah efendimiz, Dmet-l-Cendelde yaayan ve ama gidip gelen yolcular rahatsz ve Medne-i mnevvereyi tehdideden kableler zerine bin kiilik bir ordu ile sefere kt. slm ordusunun geldiini haber alan dman kableleri katlar. Burada birka gn kalndktan sonra Medneye dnld. Resl-i Ekrem efendimiz, Zilkde aynda Zeyneb Binti Cah ile evlendiler. Bu sene hicb yet-i kermeleri geldi ve mslman hanmlara tesettr emredildi. Ayrca mnfklar, Hazreti ie vlidemize iftirda bulundular. Bz mslmanlar da bu iftirlara aldanmt. Ayet-i kermeler gelerek mnfklarn iftirlar ortaya karld ve Hazreti ie medhedildi. Medne-i mnevvere yaknlarnda yayan Mzeyne kablesi heyet gndererek Mslman oldu ve muhcirlerden sayld. Yine bu sene zelzele ve Ay tutulmas vuk buldu. Ayrca hac da bu sene farz klnd.

Gnl hn oldu evkinden boyandm y Reslallh Nasl bilmem bu nrna dayandm y Reslallh Ezel bezminde bir dinmez figndm y Reslallh Cemlinle ferah-nk et ki yandm y Reslallh Yanan kalbe devsn sen, bulunmaz bir ifsn sen Muazzam bir sehsn sen, dilersen reh-nmsn sen Habb-i Kibriysn sen, Muhammed Mustafsn sen Cemlinle ferah-nk et ki yandm y Reslallh Gl amaz, alayan akmaz, lh nrun olmazsa Sner lem, nefes kalmaz, felek manzrun olmazsa Firk alar, visl alar, ezel mestrun olmazsa Cemlinle ferah-nk et ki yandm y Reslallh YAMAN DEDE
267

HUDEYBYE SULHNMES
Hendek gazsndan sonra, slm Devletinin gcn evredeki kablelerin bir ksm kabl ettiler. Artk mslmanlarla dost geinmenin, hatt mslman olmann en isbetli yol olacan dnmeye baladlar. Bzlar, Peygamber efendimizin huzruna gelip, mslman olmakla ereflendiler. lemlerin efendisi sallallah aleyhi ve sellem, dn-i slmn yaylmas iin, Eshbndan birlikler tekil ederek, evre kableleri slma dvete gnderdi. Bz kablelere bizzat kendileri gittiler. Dmet-l-Cendel halk gibi kableler, yaplan nashatleri kabul edip mslman oldular. Gatafanllar, Lihynoullar gibi kableler de slm askeriyle karlamaktan korkup katlar. Bylece civar kablelere gzda verilmi oldu. Hicretin altnc senesinde, mthi bir ktlk olmu, gkten tek damla dmemiti. Bu sebeple yerde ot bitmemi, insanlar ve hayvanlar alk skntsna dmlerdi. Ramazn- erf aynn bir Cum gn sevgili Peygamberimize; Y Reslallah! Du buyursanz da, Allah tel yamur ihsn eylese!... diyerek, murdlarn bildirdiler. Peygamber efendimiz, Eshbyla sahraya kp, ezn okunmadan ve kmet getirmeden iki rekat namaz kldlar. Peygamber efendimiz, mbrek ridsn ters evirip tekbir getirdiler. Sonra mbrek ellerini, yenlerinin arasndan mbrek koltuk Ey Allahm! Bize yamur ihsn ey altlar grnnceye kadar kaldrp; E le!... diye du etmeye baladlar. Eshb- kirm da; Amn! Amn! diyordu. O anda gkyz gyet berrak olup, bir bulut yoktu. Resl-i ekrem efendimiz du ederken, bir rzgr esmeye balad ve gkyzn bulutlarn kaplad grld. Sonra ince ince bir yamur balad. lemlerin efendisi bu def; Allahm! Bu yamuru bardaktan boanrcasna yadr ve hakk mzda hayrl eyle! diyerek du ettiler. O anda bardakdan boanrcasna, yamur yamaya balad. Peygamber efendimiz ve Eshb- kirmn elbiselerinde, slanmadk yer kalmad. Eve varncaya kadar, sular her taraf gl hline getirdi. Herkes, sulara dalarak yryordu. Yamur devm ediyordu. O gn, ertesi gn... Ertesi
268

gn... bir sonraki Cum vaktinde Eshb- kirm; Y Reslallah! Evlerimiz yamur sularndan yklmaya, hayvanlarmz da boulmaya balad. Allah telya du eyleseniz de yamur kesilse!... dediler. Sevgili Peygamberimiz, Y Rabb! Bu yamuru mezrglmsediler ve mbrek ellerini kaldrp; Y lara, aa biten yerlere, vdilere gnder! diyerek du ettiler. O anda, bir hafta mddetle yaan yamur durdu ve du edilen yerler slanmaya balad. Hicretin altnc senesinin Zilkde ay idi. Bir gece Nebiyyi muhterem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz rysnda, Eshb- kirm ile Mekke-i mkerremeye gidip Kbe-i muazzamay tavf ettiklerini, bir ksmnn salarn ksalttklarn, bir ksmnn da kazttklarn grd. Reslullah efendimiz, bu ryasn Eshbna anlattnda, onlar pek ziyde heyecanlandlar. Hicretten bu yana, doup bydkleri, ac tatl htralarla dolu, o gzel yurtlar olan Mekkeye gideceklerdi. Be vakit namazda ynlerini dndkleri ve hasretini ektikleri mukaddes Kbeyi ziyret edip tavfta bulunacaklard. Bu ne Siz muhak gzel bir mjde idi... Eshb- kirm, sevgili Peygamberimizin; S kak Mescid-i Harma gireceksiniz! mjdesini alr almaz, hemen hazrlklara balad. Habb-i ekrem efendimiz, hazrlklarn bitirdikten sonra, Abdullah bin mm-i Mektmu, Mednede vekil brakt. Zilkde aynn birinci Pazartesi gn, Kusv ismindeki devesine bindi. Hazrlanan bin drt yz Eshb ile birlikte, Mednede kalanlarla vedlatlar. Umreye niyet ederek, Mukaddes belde Mekkeye doru yrdler. Yanlarna yolcu silh olan kllarn ve kesmek zere de yetmi deve almlard. Kafileye iki yz atl ve drt hanm sahb katlmt. Hanmlardan biri, sevgili Peygamberimizin mbrek, mutahhar zevcesi Hazreti mm Seleme idi. Zl-Huleyfe denilen mkt yerine geldiklerinde, ihrma girdiler, le namazn kldlar. Sonra, kesilecek develerin kulaklarn iaretleyip, boyunlarna ip baladlar. Nciye-t-bn Cndb Eslemye, yardmclar verilerek, develerin banda vazifelendirildi. Abbd bin Bir, yirmi kiilik bir svri birliine kumandan tyin edilerek ileri kefe gnderildi. Br bin Sfyn, Mekkeye haberci gnderildi. hrm elbisesini giyen sevgili Peygamberimiz ve kahraman Eshb, beyazlara brnm bir hlde, Allah telya hamd ve nnn yceliini tasLebbeyk! Allhmme Lebbeyk! Lebdik etmeye ve yalvarmaya baladlar; L beyk! L erke leke Lebbeyk! nnel hamde vennimete leke vel-mlke l erke lek! Bu mbrek telbiye ile yer gk inliyor, Zl-Huleyfe, nrn bir havaya brnyordu. Herkes heyecanlanm, bir an nce Mekkeye varmak iin Zl-Huleyfeden ayrlmlard.
269

Yolda, Hazreti mer ile Sad bin Ubde hazretleri, Habb-i ekrem efendimize yaklap; Y Reslallah! Seninle harp hlinde bulunan kimselerin zerine silhsz olarak m gideceiz? Kureylilerin size saldrp, mbrek vcdunuza bir zarar eritirmelerinden korkarz!... diyerek, endielerini belirttiler. ki cihnn serveri, onlara; Ben, umreye niyet ettim. Bu hlde iken silh tamak istemem buyurdular. Yolculuk sakin geiyordu. Yol zerindeki eitli kablelere uranyor, Peygamber efendimiz, onlar slma dvet ediyordu. Bir ksm kabl etmekten ekiniyor, bir ksm hediyeler gnderiyorlard. Bu ekilde yolun yarsn gemiler, Usfnn arkasnda Gadr-l-Ett denilen mevke gelmilerdi. Burada, daha nce Mekkelilere haber gnderilmek zere vazifelendirilen Br bin Sfyn hazretleri, Kureylilerle grp geri dnmt. Peygamber efendimize, grdklerini yle anlatt: Y Reslallah! Kureyliler, senin geldiini haber almlar. Korkularndan etraftaki kablelere ziyfetler ekerek, onlarn yardmlarn istemiler, iki yz kiilik bir svri birliini kef iin size doru yola kardlar. Etraftaki kableler, bu istei kabl edip Beldah mevkiinde birletiler. Pek ok asker ynak yaptlar ve sizi Mekkeye sokmamak zere yemn ettiler. Kurey helk Bu habere, lemlerin efendisi ok mteessir oldular ve; K oldu. Zten harb onlar yiyip bitirmitir... Kurey mrikleri, kendilerinde bir kuvvet mi var zannediyor? Vallahi Allah telnn, yaymak iin beni gnderdii bu dni, hkim ve stn klncaya, bam gvdemden ayrlncaya kadar onlarla, arpmaktan asla geri durmayacam! buyurdu. Sonra kahraman Eshbna dnerek, bu konudaki rey ve grlerini sordu. Btn benlii ile Reslullaha kendilerini adam olan anl Eshb; Allah tel ve Resl daha iyi bilir. Canmz sana fed olsun y Reslallah! Biz, Beytullah tavf etmek niyetiyle yola km bulunuyoruz. Ne bir kimseyi ldrmek, ne de arpmak iin geldik. Ancak, Kbeyi ziyret etmemizi engellemek isterlerse, muhakkak onlarla arpr, hedefimize ularz!... dediler. Eshb- kirmn bu kararl hli, sevgili Peygamberimizin houna gitti. Buyurdular ki; Haydi, yle ise Allah telnn ism-i erfi ile yrynz!... Sahbler, Peygamber efendimizin etrafnda; Lebbeyk! Allahmme Lebbeyk!... diyerek telbiye ve; Allah ekber! Allah ekber!... diyerek tekbir getirerek Mekkeye doru ilerlemeye baladlar. Bir le vaktinde Bill-i Habe, sesinin btn gzellii ile ezn- erfi okuyarak, namaz vaktinin girdiini bildirmiti. Bu srada, iki yz kiilik Kurey svri birlii oraya yetimi, Mekke ile sahblerin arasna girerek, h270

cma hazr vaziyette durmutu. Buna ramen, lemlerin efendisi yce Eshb ile saf olup namaza durdular. Sevgili Peygamberimizin arkasnda bin be yz civrndaki Eshbnn saf hlinde hareketsiz kyamda durular, rkya eilmeleri, grlmeye deer bir manzara idi. Hele, hep birlikte secdeye gitmeleri, heybetli bir dan eilip, dorulmasna benziyordu. Onlarn, Allah telnn huzrunda erefli alnlarn topraa srerek tevzu gstermeleri, Kurey svrilerinden bzlarnn kalblerine slmn muhabbetini drd. Eshb- kiram, selm verip namazdan ktklarnda, Kurey svri komutannn; Mslmanlarn bu hllerinden istifde ederek baskn yapsaydk, onlarn ounu ldrrdk!... Onlar namazda iken niin saldrmadk? diye hayfland, sonra da; Merak etmeyiniz. Nasl olsa, canlarndan ve ocuklarndan da sevgili olan bir namaza daha duracaklardr!... diyerek, bu defa frsat karmayacaklarn arkadalarna bildirdi. Onlarn bu szlerini Allah tel, Cebril aleyhisselm ile vahiy gndererek Peygamber efendimize bildirdi. Gelen yet-i kermede buyruluyordu ki: (Ey Habbim!) Sen de ilerin de bulunup, (dman karsnda) onlara (Eshbna) namaz kldracan za man (onlar iki ksma ayr), bir ksm seninle birlikte (namazda, dieri de dman karsnda) dursun. Silhlarn yanlarna alsnlar. Seninle namaz da olup, bir rekat klanlar (namaz bozacak amellerden saknarak) dman karsna gitsinler. Bundan sonra, henz namazn klmam olan dier ks m gelip, ikinci rekat seninle klsnlar ve onlar da zrhlarn, koruyucu letlerini ve silhlarn yanlarna alsnlar. (Teehhd seninle okusunlar. Sen selm verince, onlar selm vermeden dman karsna gitsinler, nce bir rekat klm olanlar geri gelip, kendi balarna bir rekat daha klarak selm versinler. kinci rekat immla klm olanlar da tekrar gelip, bir rekat daha klarak namaz tamamlayp selm versinler.) Kfirler arzu ederler ki, silh ve eylarnzdan gfil bulunasnz da size anszn bir baskn yapa lar... Eer size, yamurdan bir eziyet olursa, yahut hasta bulunursanz, si lhlarnz koymanzda zerinize bir vebl yoktur. Fakat yine, btn ihti yt tedbirlerini aln. phe yok ki, Allah tel kfirlere, hor ve hakr edi ci bir azb hazrlamtr. (Nis sresi: 102) kindi vaktinde, Hazreti Bill ezn okuduunda, Kurey svrileri yine Mekke ile Eshb- kirmn arasnda hcma hazr olarak durdular. Peygamber efendimiz, Eshbna yet-i kermede belirtildii gibi namazlarn kldrd. Mslmanlarn bu tedbirli namaz kllarna, mrikler hayret ettiler. Allah tel, onlarn kalblerine korku verdi. Herhangi bir harekette bulunma271

ya cesret edemediler. Mekkeye haber gtrmek zere oradan ayrldlar. Peygamber efendimiz ve Eshb da buradan Hudeybiye denilen mevke doru harekete getiler. Mukaddes Mekke hududuna geldiklerinde, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimizin devesi Kusv, zahir hi bir sebep yok iken kverdi. Kaldrmak iin ok uratlar fakat kalkmad. Bunun zerine, Kinatn Onun byle bir kme huyu yoktur. Fa sultn .efendimiz buyurdular ki: O kat, bir zamanlar (Ebrehenin) fili(ni) Mekkeye girmekten tutup alkoyan Allah tel, imdi de Kusvy tutup alkoydu. Varlm yed-i kudretinde olan Allah telya yemin ederim ki, Kurey, Allah telnn, Harem dhi linde yaplmasn haram ettii (arpmay ve kan aktmay terk etmek gibi) eylerden hangisini benden isterlerse istesinler, onlarn bu isteklerini muhakkak yerine getireceim! Bundan sonra Kusvy kaldrmak istediler. Deve srayp kalkt. Harem hududlarndan ieri girmedi, tam hudud zerinde bulunan Hudeybiye mevkinde durdu. Peygamber efendimiz Eshb- kirmla, suyu az olan bu yerde konakladlar. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem, adrn mbrek Mekke hududunun dna kurdurdu. Eshbyla burada beklemeye baladlar. Vakit girince, namazlar, Mekke-i mkerreme hududu iinde klyorlard. Kuyularda iecek ve kullanacak su kalmamt. Sdece Peygamber efendimizin ibriinde vard. G durumda kalan sahbler; Canmz sana fed olsun y Reslallah! Yanmzda, yalnz sizin ibriinizde su var. Mahvolduk. dediler. lemlerin efendisi; Ben, sizin aranzda iken, siz mahvolmazsnz buyurdular. Sonra Bismillah diyerek, mbrek elini ibriin zerine koydular. Sonra kaldrp; Alnz!... buyurduunda, mbrek parmaklarnn arasndan, eme gibi, sular akmaya balad. Eshb- kirm; kana kana su itiler, abdest aldlar, btn krbalarn doldurdular at ve develerini suladlar. Eshbn glmseyerek seyreden merhamet derys sevgili Peygamberimiz, Allah telya hamd ettiler. O gn, orada hazr bulunan Hazreti Cbir bin Abdullah; Biz, bin be yz kii idik. Eer yz bin kii dah olsaydk, o su, hepimize yeterdi buyurdu.

(Hayret ilen barman diler kim etse istim Barmandan verdii iddet gn Ensra su.)
272

Bat- Rdvn Resl-i ekrem efendimiz, Hudeybiyede iken teden beri Mslmanlarla dost olan Huza kablesinin resi Bdeyl, huzra gelip, Kurey ordusunun evre kablelerinin de katlmasyla Hudeybiyede konduklarn, ordular dalncaya kadar arpmaya yemn ettiklerini bildirdi. Bunun zerine Biz, buraya hi kimse ile arpmak iin gelmi de Peygamber efendimiz; B iliz. Ancak Umre yapmak, Kbe-i muazzamay tavf ve ziyret etmek iin gelmi bulunuyoruz. Buna ramen bizi, kim Beytullah ziyretten alkoy maya kalkarsa, onunla arprz. phesiz ki, harpler Kureyi ziydesiyle ypratm, gsz hle getirmi ve pek ok zararlara uratmtr. yet on l a r a r z u e d e r l e r s e , k e n d i l e r i n e b i r m t r e k e m dd e t i t y i n e d e y i m . B u m d det iinde, benim tarafmdan emniyet iinde bulunsunlar. Onlar, benimle di e r k a b l e l e r a r a s n a g i r m e s i n l e r . B e n i , o n l a r l a b a b a a b r a k s n l a r . E e r ben, o kablelere glip gelir de, cenb- Hak da onlara hidyet ihsn edip mslman olurlarsa, Kurey mrikleri isterlerse, onlar gibi mslman ola bilirler. yet ben, zannettikleri gibi, dier topluluklara glip gelemezsem, o zaman kendileri de rahata kavumu, kuvvet kazanm olurlar. Eer, Ku rey mrikleri bunlar kabul etmez de benimle arpmaya kalkarlarsa, varlm yed-i kudretinde olan Allah telya yemin ederim ki, yaymaya altm bu din urunda, bam gvdemden ayrlncaya kadar onlarla ar p a c a m . O z a m a n A l l a h t e l d a , b a n a y a r d m e d e c e i h a k k n d a k i v a a dini phesiz yerine getirecektir! buyurdu. Huza kablesinin resi Bdeyl, Peygamber efendimizin buyurduklarn Kurey ordughna ulatrmak zere yola kt. Mrikler, Bdeylden, Reslullah efendimizin buyurduklarn dinledikten sonra, ileri gelen adamlarndan Urve bin Mesdu, grmek zere Peygamber efendimize gnderdiler. Urve, Kureyin hi kimseyi Mekkeye sokmamak zere kesin kararl olduunu bildirince, Habb-i ekrem efendimiz; Ey Urve! Allah iin sy le! u kurbanlk develerin kurban edilmelerine, u Kbe-i muazzamay zi yret ve tavfa mni olunur mu? buyurduktan sonra, Huza kable resine sylediklerini Urveye de anlattlar. Urve, bir taraftan Peygamber efendimizi dinlerken, bir taraftan da Eshb- kirmn hl ve hareketlerine, birbirlerine ve lemlerin efendisine olan davranlarna, sayg ve hrmetlerine dikkat ediyordu. Sevgili Peygamberimizin teklifini dinledikten sonra kalkt, Kureylere bunu anlatmak zere yrd. Onlarn yanna varp; Ey Kurey topluluu! Benim Kayser, Nec, Kisr gibi bir ok hkmdarlarn huzrlarna eli olarak
273

gittiimi bilirsiniz. Yemin ederim ki, ben, imdiye kadar, mslmanlarn, Muhammede gsterdikleri hrmet ve saygnn hi bir hkmdra yapldn grmedim. Sahblerinden hi biri, ondan izin almadka konumuyor, bandan bir kl dse, kapp bereketlenmek iin koyunlarnda saklyorlar. Yannda konuurlarken, seslerini duyulmayacak kadar ksyorlar. Ona olan hrmetlerinden, yzne bakamyor ve gzlerini nlerine indiriyorlar, O, Eshbna bir iaret verse veya bir emirde bulunsa, can pahsna da olsa, yerine getirmeye alyorlar. Ey Kurey cemati! Elinizi ne kadar kllarnza atsanz, btn relere bavursanz onlar, Peygamberlerinin bir kln bile size teslm etmezler. Hatt her hangi bir zararn erimesine ve Ona kimsenin el srmesine bile meydan vermezler. Durum budur. Bundan sonrasn iyi dnn! Hl byle iken, Muhammed bize iyi bir mtreke teklif ediyor, bundan faydalann! dedi. Kureyli mrikler, bu szleri kabl etmeyip, Urveye kaba davrandlar ve onu darlttlar. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Kurey kararghndan bir haber gelmeyince, Hr bin meyyeyi, tekliflerini tekrar etmek zere eli olarak gnderdiler. Mrikler, slm elisine ok kaba davrandlar. Devesini kesip yediler, kendisini ldrmek iin zerine yrdler. Ellerinden zor kurtulan Hr bin meyye, Peygamber efendimizin huzruna gelip durumu anlatnca, elisine yaplan bu hakrete ok zldler. Bu srada mrik kararghndan Ahbi kablesinin resi Huleys grnd. Peygamber efendimize doru geliyordu. Mrikler, eli olarak onu grevlendirmilerdi. Sevgili Peygamberimiz Huleysin geldiini grnce; Bu gelen, kurbana sayg gsteren, Allah telnn emirlerini yerine getir meye ve ibdet yapmaya zenen bir kavimdendir. (Ey Eshbm!) Kurban lk develeri ona doru srnz de grsn! buyurdu. Eshb- kirm, kurbanlk develeri ona doru salverdiler ve; Lebbeyk! Allahmme Lebbeyk! diye telbiye getirdiler. Huleys, boyunlar bal, kulaklar iaretli olan kurbanlklar grnce, uzun uzun bakt. Gzleri doluktu ve; Mslmanlarn, Kbeyi tavaf ve ziyretten baka hi bir niyetleri yok. Onlar, bundan men etmek ne kadar kt bir harekettir! Kbenin Rabbine yemn ederim ki, Kureyliler, bu yanl hareketlerinden dolay helk olacaklardr! demekten kendini alamad. Bu szleri iiten Evet yledir, ey Kinneoullarna mensb olan karde lemlerin efendisi; E buyurdu. Huleys, utancndan Reslullah efendimizin huzruna gelemedii gibi, mbrek yzne dah bakamad. Geri Kurey kararghna dnd. Grdklerini anlatp; Sizin, Onu, Kbeyi ziyretten men etmenizi doru bulmuyo274

rum diye fikrini aka syledi. Kurey mrikleri ok sinirlendiler ve Huleysi chillikle suladlar. Mrikler, bu defa gaddarl ile nam salm Mikrez bin Hafs eli gnderdiler. O da cevbn alarak geri dnd. Mikrezin eliliinden sonra mrikler, mslmanlarn ni bir baskn yapmasndan korkuya kapldlar. Peygamber efendimiz, ii yarda brakmak istemiyor ve Kureylilerce tibrl olan bir Eshbn gndermek istiyordu. Neticede Hazreti Osmann gnderilmesine karar verildi. Sevgili Peygamberimiz, Osman bin Affna; Biz buraya, hi kimse ile arpmak iin gelmedik. Sdece Kbe-i muazzamay tavf ve ziyret etmek iin gelmi bulunuyoruz. Yanmzdaki kurban lk develeri kesip dneceiz, diye syle, ve Onlar slma dvet et! buyurdular. Ayrca, Mekkede bulunan Mslmanlara, Mekkenin yakn bir zamanda fethedileceini mjdelemesini de tenbih ettiler. Hazreti Osman, mriklerin yanna gidip, Peygamber efendimizin buyurduklarn aynen anlatt. Onlar, Hazreti Osmann teklifine de olumsuz cevap verdiler. stedii takdirde sdece kendisinin Beytullah tavf edebileceini sylediler. Hazreti Osman ise; Resl aleyhisselm, Beytullah tavaf etmedike, ben de etmem! buyurdu. Buna ok kzan mrikler, onu alkoydular. Bu haber, Eshba; Osman ehd edildi! eklinde ulat. Durumu Peygamber efendimize bildirdiklerinde ok zldler ve; Bu haber doru ise, bu kavimle arpmadka buradan ayrlmayacaz buyurdular. Sonra orada bulunan Semre ismindeki aacn altna oturup; Allah tel, bana bat etmenizi emretti buyurarak, Eshbn bate dvet etti. Kahraman Eshb, elini, Peygamber efendimizin mbrek eli zerine koyarak; Allah tel, sana zafer ihsn edinceye kadar, nnde arpa arpa fethi gerekletirmek, veya bu uurda ehd olmak zere bat ettik! diye sz verdiler. Peygamber efendimiz, bir elini, dier elinin zerine koyarak orada bulunmayan Hazreti Osman nmna kendi kendine bat etti. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Eshbnn bu batna ok memnun olup; Aa altnda, gerekten bat edenlerden hi biri, Cehenneme girmeyecektir buyurdu. Bu bate, Bat- Rdvn denildi. Eshb- kirm radyallah anhm, artk kllarn ekmi yerlerinde duramyor, Resl aleyhisselmn bir iaretini bekliyordu. Bu srada slm kararghn gzetleyen Kurey casuslar, mcahitlerin, sevgili Peygamberimize, bu uurda ehdlik erbetini iinceye kadar arpmak zere bat ettiklerini ve hazrlk yaptklarn grmlerdi. Derhl Kurey kararghna varp, olup bitenleri anlattlar.
275

Peygamber efendimiz, her ihtimle kar geceleri, Eshbn korumak zere nbetiler brakyordu. Hazreti Osmann tutukland gnlerden bir gece, Mikrez ynetiminde elli kiilik bir mrik grhu, slm askerlerini uykuda bastrmak zere saldrdlar. O gece, Muhammed bin Mesleme ve arkadalar nbet tutuyorlard. Gelen kffr ksa bir mcdeleden sonra kskvrak yakaladlar. Sdece Mikrez kaabildi. Esirleri, Reslullah efendimizin huzruna getirdiler. Bir ksm hapsedilip, bir ksm da affedildiler. Mrikler, ertesi gece de baskn yapmak istediler fakat yine yakalandlar. Peygamber efendimiz, onlar da affedip salverdi. Kurtar beni y Reslallah!.. slm ordusunun, gecegndz savaa hazr durumda beklediini ve her an saldrabileceklerini anlayan kffr ordusunun kalbine korku dt. Andlamaktan baka kar yol olmadn grerek, acele bir eli heyeti setiler. Sheyl bin Amr bakanlnda seilen bu heyete; Bu sene Mekkeye girmemeleri artyla andlama yapn denildi. Sevgili Peygamberimiz, Kurey elilerini kabl buyurdu. Elilerin ilk istekleri, hapsedilmi adamlarnn braklmas oldu. lemlerin efendisi de; Mekkede tutukladnz Eshbm brakmadnz mddete, bu adamlarnz salvermem! buyurdular. Sheyl; Dorusu bize, ok adletli ve insafl davrandnz diyerek, Mekkede tutuklanan Hazreti Osman ve daha nce hapsettikleri on kadar Eshbn serbest braklmasn salad. Bundan sonra, baskn srasnda yakalanp hapsedilen mrikler serbest brakld. Uzun konumalardan sonra, andlamaya varld. Sra yazlmasna gelmiti. Hazreti Ali ktip olarak seildi. Sulhnmeyi yazmak zere kt, divit hazrland. lemlere rahmet olarak gnderilen Habbullah efendimiz HazreYaz buyurdu. Bismillhirrahmnirrahm! Buna Sheyl derhal ti Aliye; Y tirz edip; Yemn ederim ki, ben Rahmn sznn ne demek olduunu bilmiyorum. Byle yazma; Bismike Allahmme diye yaz! Yoksa bara yanamam! dedi. Peygamber efendimiz, barn yaplmasnda ok byk hikmetBismike Allahmme de gzeldir buyurdular ve ler gryordu. Bu sebeple; B Hazreti Aliye byle yazmasn emrettiler. Yazldktan sonra, Peygamber Bu, Muhammed Reslullahn, Sheyl bin Amr ile zerinde anefendimiz; B latklar ve sulh olduklar, artlarn taraflarca yerine getirmek zere imzlad maddelerdir buyurduunda, Sheylin, Hazreti Alinin elini tuttuu grld ve Peygamber efendimize dnp; Yemn ederiz ki, biz senin Reslullah olduunu kabul etseydik, sana kar gelmez, Kbeyi ziyret etmene
276

engel olmazdk. Bu sebeple, Reslullah yerine, Abdullahn olu Muhammed yaz! dedi. Peygamber efendimiz, onu da kabl buyurarak; Vallahi siz, beni yalan lasanz da, ben yine hi phesiz Allah telnn Reslym. smimi ve babamn ismini yazdrmak, benim peygamberliimi gidermez ki. Y Ali! Onu sil, Muhammed bin Abdullah yaz buyurdular. Reslullah kelimesinin silinmesine, Eshb- kirmdan hi birinin gnl rz olmad. Bir anda her eyi unutup; Y Ali! Muhammed Reslullah yaz, aksi hlde, bu mriklerle aramz ancak kl hlleder!... dediler. Peygamber efendimiz, Eshbnn bu gayretlerine memnun oldular, fakat mbrek elleriyle susmalarn iret buyurdular. Hazreti Aliye, silinmesini emir buyurunca, o; Canm sana fed olsun y Reslallah! Senin bu mbrek sfatn silmeye elim varmyor!... diyerek zr diledi. Sevgili Peygamberimiz oray gstermesini istedi. Gsterince elinden alp, kendi mbrek parma ile silerek Abdullahn olu yazdrd. Sonra, maddeler yazlmaya baland. 1- Andlama on yl geerli olacak, bu zaman iinde iki taraf birbiriyle harb etmeyecek. 2- Mslmanlar bu sene Kbeyi ziyret etmeyecek. Ancak bir sene sonra ziyret edebilecekler. 3- Kbeyi ziyrete gelen Mslmanlar, gn kalacaklar ve yanlarnda yolcu silhndan baka silh bulundurmayacaklar. 4- Mslmanlar Kbeyi tavaf ederken, Mekkeli mrikler Kbeden dar kp onlarn serbeste tavf yapmalarn salayacaklar. 5- Kureylilerden Mslman olan bir kimse, velsinden izinsiz Medneye giderse, ide edilecek, Mslmanlardan biri Kurey tarafna geerek, Mekkeye giderse ide edilmeyecektir. Hazreti mer bu madde iin; Y Reslallah! Bu art da kabul edecek misin? diye sorunca; sevgili Peygamberimiz glmseyerek; Evet. Bizden onlara gidecek olanlar Allah tel bizden uzak etsin! buyurdular. 6- Eshbdan biri, hac veya umre yapmak niyetiyle Mekkeye gelse, can ve mal emniyette olacak. 7- Mriklerden biri, ama, Msra veya baka yere giderken Medneye urarsa, onun da can, mal emniyette olacak. 8- Dier Arab kableleri, istedikleri tarafn himyesine girebilecekler. Mslmanlar veya mriklerle birlemekte serbest olacaklard. Sra andlamann imzalanmasna gelmiti. O srada ayaklarndaki zincirleri srkleye srkleye slm ordusuna doru bir kimsenin gelmekte olduu
277

grld. Yaklat, yaklat; Beni kurtarn!... diyerek bard. Bu sesi iiten Kurey heyeti resi, derhal yerinden frlad. Eline ald dikenli aa daln, onun bana yzne vurmaya balad. O, btn gayretini toplayarak kendini Reslullah efendimizin mbrek dizleri dibine att ve; Kurtar beni y Reslallah! diye yalvard. Bu, Mekkede mslmanlkla ereflendii iin, babas tarafndan zincire vurulmu bir mslmand. Her gn ar ikenceler edilir, putlara tapmaya zorlanrd. Mriklerin, Hudeybiyeye gitmesinden faydalanarak, zincirlerini koparm, kimseye grnmeden Mekkeden kp, mslmanlarn arasna kendini atmt. Hidyete eren bu mbrek kimse, mrik heyetinin resi Sheylin olu Eb Cendel hazretleriydi. Sheyl, Peygamber efendimize, olu Eb Cendeli gstererek; Biraz nce yazdmz andlama gereince, bana ide edecein ilk adam budur! dedi. Peygamber efendimiz ve sahbler ok mteessir olmulard. Herkes, Reslullah efendimizin ne cevap vereceini merakla bekliyorlard. Bir tarafta sulhnme, bir tarafta ikence altnda bulunan bir sahb... lemlerin efendisi, Sheyle; Biz, bu sulhnmeyi daha imzalamadk! buyurdu. Sheyl; Y Muhammed! Andlamann maddelerini, olum daha buraya gelmeden nce yazp bitirmitik. Eer olumu ide etmezsen, ben de hi bir zaman sulhnmenin altn imzalamam! diye ind etti. Peygamber efendimiz; Onu benim htrm iin andlamann dnda tut buyurdu ise de mrikler bunu kabl etmediler. Sheyl bin Amr, olunu eke eke gtrrken, Eb Cendel; Y Reslallah! Ey Mslman kardelerim!... Mslman olmakla ereflenip size iltic ettiim hlde, beni mriklere mi teslm ediyorsunuz. Bana her gn dayanlmaz ikencelerin yaplmasn m rev gryorsunuz? Y Reslallah! Dnimden dndrsnler diye mi beni ide ediyorsunuz?!... diye feryd ediyordu. Bu iler acs yalvara dayanmak ok zordu. Gnlleri yaralanan sahbler, alamaya baladlar. Merhamet derys, sevgili Peygamberimizin de mGel etme! Onu bana babrek gzleri dolmutu. Sheylin yanna varp; G la! diye ric etti. Fakat Sheyl; mkansz balamam! diye cevap verdi. Bunun zerine sevgili Peygamberimiz; Ey Eb Cendel! Biraz daha sabret! Sana yaplanlara katlan! Bunlarn mkfatn Allah teldan dile. Allah tel, sana ve senin gibi zayf ve kimsesiz mslmanlara muhakkak bir genilik, bir kar yol ihsn edecektir buyurarak tesell eyledi ve; Verdiimiz szde durmamak bize yaramaz buyurdu. Bu iler acs hdiseye, heyetteki mrikler bile dayanamam ve; Ey Muhammed! Eb Cendeli senin htrn iin biz himyemize alyoruz. Ona, Sheylin ikence yapmasna meydan vermeyeceiz! demilerdi. Bundan
278

sonra Reslullah efendimiz ve Eshb- kirm biraz rahatladlar. (Sheyl bin Amr, Mekkenin fethinden sonra mslman olup Eshb- kirmdan oldu.) Sulhnme iki suret yazlp, taraflarca imzaland. Mrikler kararghlarna dndler. Mslmanlarn aleyhlerinde gibi grnen bu maddeler iin, Kurey heyeti ok sevinli idi. Aksine bu sulhnme byk bir zaferdi ve bu maddeler mslmanlarn lehine idi. Her eyden nce, mslmanlarn bir devlet olduunu kabul ediyorlard. Mekkeden bir mrik, ticret veya baka bir ey iin ama, Msra giderken Medneye urasa, can mal emniyette olacakt. Bylece mrikler Mslmanlarn yaaylarn yakndan grecek, slmn adaleti, Eshbn birbirlerine olan gzel davranlar karsnda hayran kalacak ve slmiyeti seveceklerdi. Neticede mslman olup sahblerin saflar arasna katlacaklard. On sene devam etmesi gereken bu andlama ile, Mslmanlar oalacaklar, gleneceklerdi. slmiyet her tarafa yaylacakt. Ancak; Kureylilerden biri, mslman olup Medneye snmak isterse, iade olunacak maddesi iin, Peygamber efendimiz mteessir olmular Allah tel, onlar iin, elbette bir genilik, bir kar yol yaratacaktr ve; A buyurmulard... Artk mriklerle yaplacak bir i kalmamt. Resl-i ekrem; sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Eshb- kirma; Kalknz! Kurbanlarnz kesiniz. Balarnz tra ettikten sonra ihrmdan knz buyurdular. Peygamber efendimiz, herkesten nce kurbann kesti. Sonra kendisini berberi Hr bin meyye hazretleri tra etti. Eshb- kirm, o mbrek salar daha yere dmeden havada kaptlar ve bereketlenmek iin sakladlar. Sahbler de kurbanlarn kesip, bir ksm salarn kaztt, bir ksm ksalttrd. Hudeybiyede yirmi gn kadar kalnmt. Peygamber efendimiz arkadalar ile birlikte Medneye dnmek zere hareket ettiler. Yolda Allah tel, Peygamber efendimize Fetih sresini vahyederek, nmetini ve yardmlarn tamamlayacan mjdeledi. Kinatn sultn sallallah aleyhi vesellem, muzaffer olarak nrlu Medneyi terif ettii gnlerde, Kureyin Sakf kablesinden Eb Basr, Mslman olmakla ereflenmiti. Mriklerin arasnda yaayamayacan anlayan Eb Basr, yaya olarak Medneye geldi. Hudeybiye andlamasnn gerei olarak da Medneden ayrlp, Kzldeniz sahilindeki s denilen yere yerleti. Buras, Kurey mriklerinin ama gittikleri ticret yolu zerinde bulunuyordu. Bundan sonra, Kureyten mslman olanlar Mekkeyi terkedip, Medneye deil, se, Eb Basrin yanna gittiler. Bunlardan ilki Eb Cen279

del hazretleriydi. Artk bunun arkas devm etti. Elli kii, yz kii, iki yz, yz kii oldular. Kurey kervan ama giderken buradan gemek mecbriyetinde kalyorlard. Eb Basr hazretleri yanndaki mslmanlarla, buradan geen mrikleri yakalyor ve mslman olmalarn istiyorlard. Mslman olmayanlarla arpp, onlar g durumda brakyorlard. Mekkeli mrikler, artk am ticret yollarnn kesildiini grp, Medneye bir heyet gnderdiler. Hudeybiye sulhnmesinin, Kureylilerden mslman olan bir kimse velsinden izinsiz Medneye giderse ide edilecek!... maddesinin kaldrlmas iin yalvardlar. Peygamber efendimiz merhamet buyurup, onlarn bu isteklerini kabl ettiler. Bylece Kureylilerin am ticret yollar alm oldu. Mslmanlar da sabretmelerinin karlnda Medneye Peygamber efendimizin yanna geldiler.

Kudmn rahmet-i zevk u safdr y Reslallh Zuhrun derd-i uka devdr y Reslallh Neb idin dah dem dururken m tn ire mm- enbiy olsan revdr y Reslallh Keml-i zmre-i kmmel senin nrunla olmutur. Vcdun mazhar- tm- Huddr y Reslallh Seninle erdiler zta dahi env- lezzta in erbb- hcta atdr y Reslallh Hdy'ye efaat kl eer zhir eer btn Kapna intisb etmi geddr y Reslallh! AZZ MAHMD HDY

280

DVET MEKTUPLARI
Hkmdrlara gnderilen mektuplar Nebiyy-i muhterem sallallah aleyhi ve sellem, Hudeybiyeden dndkten sonra, slmn btn dnyya yaylmasn, insanlarn Cehennem azbndan kurtulup, hakk sadete kavumasn arzu ediyordu. Zr O, btn leme, rahmet olarak gnderilmiti. Bu sebeple, evredeki hkmdrlara eliler gnderip, slma dvet etmeyi dndler. Dhye-i Kelbyi, Rum; Amr bin meyyeyi, Habe; Htib bin Eb Belteay, Msr hkmdrna sefr olarak vazifelendirdi. Ayrca ayn vazife ile Salt bin Amr, Yemmeye; c bin Vehbi, Gassna; Abdullah bin Huzfeyi, ran hkmdrna gnderdiler. Bu eliler, Eshb- kirmn en gzdeleriydi. Sretleri ve szleri en gzel olanlaryd. Her bir hkmdra, ayr ayr slma dvet mektuplar yazld. Sevgili Peygamberimiz mektuplarn altn, gm yznn kanda satr hlinde yazl olan, Allah telnn Resl Muhammed aleyhisselm mhr ile mhrledi. Hkmdrlara gnderilecek eliler, sabah Peygamber efendimizin bir mcizesi olarak, gidecekleri devletin lisnn renmi olarak kalktlar. Habeistana gidecek olan Amr bin meyye hazretleri, Neci Eshameden, daha nce oraya hicret etmi bulunan Eshb- kirmn, Medneye gnderilmesini de isteyecekti. Amr bin meyye, ksa zamnda Habeistana varp, melik Neci Eshamenin huzruna kt. Neci, tahtndan aa indi; mektubu pek byk bir hrmet ve muhabbetle ald. pt, yzne ve gzne srdkten sonra ap okutturdu: Bismillhirrahmnirrahm! Allah telnn resl Muhammed aleyhisselmdan, Habe melki Neci Eshameye!... Hidyete tbi olana selm olsun!... Ey Hkmdr! Selmette olman diler, sana olan nmetlerinden dolay, Allah telya hamd ederim. Ondan ba281

ka ilh yoktur. O Meliktir (btn kintta tasarruf shibi yalnz Odur.) Kuddstr (her trl ayp ve kusurlardan berdir). Selmdr (kullarn btn tehlikelerden selmette bulundurucudur). Mmindir (emniyet verendir). Mheymindir (her eyi gzetip koruyandr). Ben ehdet ederim ki, s (aleyhisselm), Allah telnn, ok temiz, if fet shibi, her trl dny haytndan tammiyle ekilmi bulunan Meryeme ilk ettii, rhu ve kelimesidir. Bylece o, sya hmile kald. Allah tel, demi, kudreti ile nasl yaratt ise, sy da yle yaratmtr. Ey hkmdr! Ben, seni, ei orta olmayan Allah telya mna, Ona ibdet etmeye ve bana tbi olmaya, Allah telnn bana gnderdiklerine inanmaya dvet ediyorum. nk, ben, Allah telnn bunlar tebli etme ye memr reslym. imdi ben, sana lzm olan teblgt yapm, dny ve hiret sadetini salayacak nashati etmi bulunuyorum. Nashatimi kabl ediniz! Hidyete eren, doru yola kavuanlara selm olsun. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin mektubunu, byk bir edeb ve tevz ile dinleyen hkmdr Eshame, derhal; Ehed en l ilhe illallah ve ehed enne Muhammeden abdh ve reslh diyerek Kelime-i ehdet getirdi ve mslman oldu. Sonra; Yemn ederim ki, O, kitap ehli olan Yahudi ve hristiyanlarn gelmesini bekledii, nceki peygamberlerin geleceini mjdeledii peygamberdir. Eer yanna gitmeye imknm olsayd, muhakkak gider, hizmetiyle ereflenirdim! dedi. Mektubu, hrmetle gzel bir kutuya koyup; Bu mektuplar, burada olduu mddete, Habeten hayr ve bereket gitmez dedi. Reslullah efendimiz Neciye iki mektup gndermiti. Neci Eshame, dier mektupta bildirilen emirleri yerine getirip, sevgili Peygamberimizin mbrek zevcesi mm Habbe vlidemizi ve orada bulunan Eshb- kirm gemilere bindirip, pek ok hediyelerle Medneye gnderdi. Gnderdii mektupta mn ettiini bildiriyordu. Hazreti Dhye-i Kelb de, Rum imparatorunu slma dvet etmek iin vazifelendirilmiti. Mektubu, Busradaki Gassn hkmdr Hrise verecek, o da Rum imparatoru Herakliusa gnderecekti. Peygamber efendimizin sallallah aleyhi ve sellem dvet mektubunu byk bir hrmetle alan Hazreti Dhye, sratle Busraya geldi. Hris ile grp durumu anlatt. Hris, Dhyenin yanna, henz mslman olmayan Adiy bin Htemi vererek, o srada Kudsde bulunan Herakliusa gnderdi. kisi birlikte Kudse gelip, imparatorla grmek zere temaslarda bulundular. mparatorun adamlar, kendisine; Kayserin huzruna ktn za282

mn, ban eip yryecek, yaklanca da yere kapanp secde edeceksin. Secdeden kalkmana izin vermedike asl yerden ban kaldrmayacaksn dediler. Bu szler, Hazreti Dhyeye ar geldi ve onlara; Biz mslmanlar, Allah teldan baka hi bir kimseye secde etmeyiz. Hem insann insana secde etmesi onun yaratlna terstir buyurdu. Bunun zerine Kayserin adamlar; O hlde Kayser, getirdiin mektubu hi bir zamn kabl etmez ve seni huzrundan kovar dediler. Hazreti Dhye; Bizim peygamberimiz Muhammed aleyhisselm, bakasnn, kendisine, deil secde etmesine, nnde hafif eilmesine bile msaade etmez. Kendisiyle grmek isteyen, kle bile olsa, ona ilgi gsterir. Huzruna kabl buyurur, derdini dinler, skntsn giderir, gnln alr. Bunun iin Ona tbi olanlarn hepsi hrdr, ereflidir buyurdu. Bu szleri dinleyenlerden biri; Mdem ki Kaysere secde etmeyeceksin, o hlde zerine aldn vazifeyi yerine getirebilmen iin, sana baka yol gstereyim. Kayserin, sarayn nnde, dinlendii bir yer var. Her gn leden sonra bu avluya kar, oralarda dolar. Orada bir minber vardr. Onun zerinde herhangi bir yaz varsa nce onu alr okur, sonra istirhat eder. Sen de imdi git, mektubu o minbere koy ve darda bekle. Mektubu grnce seni artr. O zamn vazifeni yerine getirirsin dedi. Bunun zerine Hazreti Dhye, mektubu sylenilen yere brakt. Heraklius mektubu ald ve Arapa bilen bir tercman istedi. Tercman, Reslullah Bismillefendimizin mektubunu okumaya balad. Mektubun en stnde; B hirrahmnirrahm! Allah telnn Resl Muhammedden (aleyhisselm) Rumlarn by Herakle diye yazyordu. Herakliusun kardeinin olu Yennak, mektubun byle balamasna ok kzd ve tercmann gsne iddetli bir yumruk vurdu. Tercman, yumruun iddeti ile yere ykld ve mbrek mektup elinden dt. Heraklius, Yennaka; Niin byle yaptn! diye sorunca, o da; Mektubu grmyor musun? Mektuba, hem senin isminden nce kendi ismi ile balam, hem de senin hkmdr olduunu sylemeyip; Rumlarn by Herakle demi. Niin; Rumlarn hkmdr diye yazmam ve nce senin isminle balamam? Onun mektubu bu gn okunmaz dedi. Bunun zerine Heraklius: Vallahi sen ya ok aklszsn veya koca bir delisin. Senin byle olduunu bilmiyordum. Ben daha mektubun iinde ne olduuna bakmadan, yrtp atmak m istiyorsun? Haytma yemn ederim ki; eer O, syledii gibi Reslullah ise, mektubuna benim ismimden nce kendi ismini yazmakta ve beni Rumlarn by diye anmakta hakldr. Ben, an283

cak onlarn shibiyim. Hkmdrlar deilim dedi ve Yennak huzrundan kovdu. Sonra Hristiyanlarn en limi, resi ve kendisinin mviri olan Uskf adndaki kimseyi artt. Mektubu okuttu. Mektubun devmnda yle buyruluyordu: Allah telann hidyetine tbi olanlara, doru yola kavuanla ra selm olsun! Bundan sonra; (Ey Rumlarn by!) Seni slma dvet ediyorum. slm kabl et ki, selmet bulasn. Mslman ol ki, Allah tel sana iki kat ecir versin. Eer yz evirirsen, btn Hristiyanlarn vebli senin zerinedir! De ki: Ey ehl-i kitab (olan Yahudi ve Hristiyanlar) Aramzda ortak olan kelimeye geliniz. O da Allah teldan baka hi bir eye tapnmayz ve Ona hi bir eyi ortak etmeyiz. Allah tely brakp, iimizden hi kimseyi yaratc Rab tanmayz. Eer bu szden yz evirirlerse; hid olunuz. Biz mslmanz deyiniz. (l-i mrn sresi: 64) Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin mektubu okunurken, Herakliusun alnndan ter tneleri dklyordu. Mektup bitince; Sleymn aleyhisselmdan sonra, ben byle; Bismillhirrahmnirrahm diye balayan bir mektup grmemitim dedi. Heraklius, Uskfa bu meseledeki fikrini sorunca; Vallahi, O, Ms ve snn (aleyhimsselm), bize geleceini mjdeledii peygamberdir. Zten biz, Onun gelmesini bekliyorduk dedi. Heraklius; Sen bu hususta ne yapmam tavsiye edersin, neyi uygun grrsn? diye sordu. Uskf; O na tbi olman uygun grrm diye cevap verdi. Heraklius; Ben, senin dediin eyi ok iyi biliyorum. Fakat Ona tbi olup, mslman olmaya gcm yetmez. nk hem hkmdrlm gider, hem de beni ldrrler dedi. Bunun zerine Hazreti Dhyeyi ve Ad bin Htemi artt. Ad; Ey hkmdr! Davar ve develer shibi Arablardan olan u yanmdaki zt, memleketinde vuk bulan alacak bir hdiseden bahsediyor dedi. Heraklius; Memleketinizdeki hdise nedir? diye sorunca, Hazreti Dhye; Aramzda bir zt zuhur etti. Peygamber olduunu beyn etti. Halkn bir ksm Ona tbi olmakta, bir ksm da kar koymaktadr. Biz inananlarla, inanmayanlar arasnda arpmalar olmaktadr dedi. Bundan sonra Heraklius, Peygamber efendimiz hakknda aratrmaya balad. am vlisine emir verip Resl-i ekrem efendimizle ayn soydan bir kiiyi bulmalarn emretti. Bu arada kendisinin dostu olan ve brnce bilen Roma daki bir lime de mektup yazp, bu meseleyi sordu. Romadaki dostundan, bahsettii ztn, hir zamn peygamberi olduunu bildiren bir mektup geldi. am vlisi de ticret iin giden bir Kurey kervan ile karlat. Bunlarn iinde, henz mslman olmayan Kureyin resi, Eb Sfyn da vard.
284

Eb Sfyn diyor ki: Biz Gazzede bulunduumuz srada, Herakliusun am vlisi, zerimize saldrr gibi geldi ve; Siz, u Hiczdaki ztn kavminden misiniz? diye sordu. Evet dedik. Haydi, bizimle berber imparatorun yanna gideceksiniz? dedi. Eb Sfynla yanndakileri ama gtrd. am vlisi, Eb Sfyn ve yanndakileri Herakliusun yanna kard. Bu srada, Heraklius Kudste bir kilisede bulunuyordu. Vezriyle berber oturmu ve bana tcn giymiti. Heraklius, Eb Sfyn ve yanndaki otuz kadar Mekkeliyi burada kabl etti. Tercman ard ve onlara; iinizde, peygamber olduunu syleyen zta, soyca en yakn hanginizdir? diye sordu. Eb Sfyn; Ona, soyca en yakn olan benim diye cevap verdi. Heraklius; Akrablk dereceniz nedir? diye sorunca; Amcamn oludur dedi. Heraklius, Eb Sfynn kendisine yakn getirilmesini istedi ve dierlerinin de Eb Sfyn n arkasnda durmasn syledi. Eb Sfyn, ilk nceleri yalan syledi ise de, hkmdrn tehdidi ile korktu ve yalan syleyemedi. Sonra aralarnda u konuma geti. Heraklius; - Peygamber olduunu syleyen ztn, aranzdaki soyu nasldr? -O, zamnn en iyi soylusudur. Soy bakmndan en sekinimizdir. - inizde ondan nce peygamberlik iddisnda bulunan kimse oldu mu? -Olmad. -Onun atalar iinde hi bir hkmdr gelmi midir? -Hayr. -Ona halkn erf m yoksa fakir ve zayflar m tbi oluyorlar. -Ona tbi olanlar fakirler, zayflar, genler ve kadnlardr. Kavminin yallarndan ve erfndan tbi olan pek yoktur. - Ona tbi olanlar artyor mu, azalyor mu? -Artyor. -Onun dnine girdikten sonra beenmeyerek veya kzarak dnen kimse var m? -Yoktur. -Peygamber olduunu sylemeden, Onun hi yalan syledii grlm mdr? -Hayr. -O peygamberin hi ahdini bozduu, sznde durmad oldu mu? -Hayr olmad. Ancak biz imdi, onunla bir mddet iin arpmay brakarak andlama yapm bulunuyoruz. Bu mddet iinde kendisinin ne yapacan bilemiyoruz. -O size neyi emrediyor?
285

-Yalnz bir olan Allaha ibdet etmeyi, Ona hi bir eyi ortak komamay emrediyor. Atalarmzn tapt eylere (putlara) tapmaktan bizi men ediyor. Namaz klmay, doru olmay, fakirlere yardm etmeyi, haramlardan saknmay, ahde vefy, emnete hynet etmemeyi ve akraby ziyreti emrediyor. Kilisede bu konumalar olmu, Reslullah sallallah aleyhi ve sellemin mbrek mektubu okunmutu. Heraklius mektubu pp, gzlerine srd ve bana koyunca, Rumlar arasnda grltler oald. Kayser, Eb Sfyn ve yanndaki Kurelilerin dar karlmasn emretti. Daha mslman olmayan Eb Sfyn, burada yeminle, sevgili Peygamberimizin dvsnn baaryla sonulanacana inandn sylemiti. Hazreti Dhye, Herakliusun karsna geip mbrek gzel yz ve tatl sesi ile; Ey Kayser! Beni sana Busradan bir kimse (Hris) gnderdi ki, o, senden hayrldr. Allah telaya yemn ederim ki, beni, ona gnderen zt (Reslullah) ise, hem ondan, hem senden daha hayrldr. Sen, benim szlerimi alak gnlllkle dinleyip, verilen nashatleri kabl etmelisin! nk, alak gnlllk edersen, nashatleri anlarsn. Nashatleri kabl etmezsen, insafl olamazsn! dedi. Heraklius; Devm et deyince, Hazreti Dhye; yleyse, ben seni s aleyhisselmn kendisine namaz klm olduu Allah telya mn etmeye dvet ediyorum. Ben seni, nceden Ms aleyhisselmn, ondan sonra s aleyhisselmn, geleceini mjdeleyip haber verdii u mm Peygambere mna dvet ediyorum. Eer, bu hususta bir ey biliyor, dny ve hiret sadetini kazanmak istiyorsan, onlar gzlerinin nne getir. Yoksa hiret sadetini elden karr, kfr ve irk iinde kalrsn. unu da iyi bil ki, senin Rabbin olan Allah tel, zlimleri helk edici ve nmetleri deitiricidir dedi. Heraklius; Ben, elime geen bir yazy okumadan, yanma gelen bir limden bilmediklerimi sorup renmeden brakmam. Bundan ancak hayr ve iyilik grrm. Sen bana dnp hakkati buluncaya kadar mhlet ver dedi. Heraklius, daha sonra Hazreti Dhyeyi yanna arp, ba baa konutu. Kalbindekini, yle aklad: Ben biliyorum ki, seni gnderen zt, kitaplarda gelecei mjdelenen ve gelmesi beklenen hir zamn peygamberidir. Yalnz, Ona uyarsam; Rumlarn beni ldrmesinden korkuyorum. Seni, onlarn iinde en byk limleri ve benden ziyde tibr gsterdikleri bir kimse olan Dagatra gndereyim. Btn Hristiyanlar ona tbidir. Eer o mn ederse, Rumlarn hepsi mn ederler. Ben de o zamn kalbimde olan ve tikdm aa vururum. Bundan sonra Heraklius, bir mektup yazarak Hazreti Dhyeye verip, Dagatra gnderdi.
286

Reslullah efendimiz, Dagatra da mektup gndermiti. Dagatr, mektuplar okuyup, Peygamber efendimizin vasflarn iitince, Onun, Hazreti Msnn ve Hazreti snn geleceini haber verdikleri hir zamn peygamberi olduunda hi phe olmadn syledi ve mn etti. Evine gitti, kapand ve her pazar yapt vaazlara hafta kmad. Hristiyanlar; Dagatra ne oluyor ki, o Arabla grtnden beri dar kmyor? Onu istiyoruz! diye bardlar. Dagatr, zerindeki siyah papaz elbisesini kard. Beyaz elbise giydi, elinde ss ile kiliseye geldi. Beldenin ahlisini topladktan sonra ayaa kalkarak; Ey Hristiyanlar! Biliniz ki, bize Ahmedden (aleyhisselm) mektup geldi. Bizi hak dne dvet etmi. Ben aka biliyor ve inanyorum ki, O, Allah telnn hak resldr dedi. Hristiyanlar bunu iitince, Dagatrn stne yrdler ve dverek ehd ettiler. Hazreti Dhye gelip, durumu Herakliusa haber verdi. Heraklius; Ben sana sylemedim mi? Dagatr, Hristiyanlar katnda benden daha sevgili ve azzdir. Eer duysalar beni de onun gibi katl ederler dedi. Buhrnin Sahihinde zikrettii ve Zhri nin rivyet ettii haberde ise; Heraklius, Humusdaki kknde Rumlarn byklerini arp kaplarn kapatlmasn emretti. Sonra yksek bir yere kt ve; Ey Rum cemati! Sizler sadete, huzra kavumay ve hkimiyetinizin temelli kalmasn, Hazreti snn sylediine uymay ister misiniz? dedi. Rumlar; Ey bizim hkmdrmz! Bunlar elde etmek iin ne yapalm? diye sordular. Heraklius; Ey Rum cemati! Ben, sizleri hayrl bir i iin topladm. Bana, Hazreti Muhammedin mektubu geldi. Beni, slm dnine dvet ediyor. Vallahi O, gelmesini bekleyip durduumuz, kitaplarmzda kendisini yazl bulduumuz ve almetlerini bildiimiz peygamberdir. Geliniz, Ona tbi olup dnyda ve hirette selmet bulalm dedi. Bunun zerine herkes kt szler syleyip, homurdanarak dar kamak iin kaplara kotular. Fakat kaplar kapal olduundan, kamadlar Heraklius, Rumlarn bu hareketlerini grp, slmiyetten byle kandklarn anlaynca, canndan korktu ve; Ey Rum cemati! Benim sylediim szler, sizlerin, dninize olan ballnz lmek iindi. Dninize ballnz ve beni sevindiren davrannz gzlerimle grdm dedi. Bunun zerine Rumlar, Herakliusa secde ettiler ve kkn kaplar alnca kp gittiler. Heraklius, Hazreti Dhyeyi ard, olanlar anlatt. Birbirinden kymetli hediyeler verdi. Ayrca Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve selleme bir mektup yazd. Mektubunu, hazrlatt hediyeleri, Hazreti Dhye ile sevgili Peygamberimize gnderdi. Heraklius mslman olmak istemi, fakat
287

makam ve lm korkusundan mn etmemiti. Peygamber efendimize yazd mektupta, Hazreti snn mjdeledii Allahn Resl Muhammede, Rum hkmdr Kayserden! Elin mektubunla birlikte bana geldi. Ben ehdet ederim ki, sen Allahn hak reslsn. Zten biz, seni, nclde yazl bulduk ve Hazreti s, seni bize mjdelemiti. Rumlar sana mn etmeye dvet ettimse de buna yanamadlar. Beni dinleselerdi muhakkak ki, bu onlar iin hayrl olurdu. Ben senin yannda bulunup sana hizmet etmeyi ve ayaklarn ykamay ok arzu ediyorum deniyordu. Hazreti Dhye, Herakliustan ayrlp Hismya geldi. Yolda Czm vdilerinden enr vdisinde, Huneyd bin Us, olu ve adamlar Hazreti Dhyeyi soydular. Eski elbiselerinden baka nesi varsa aldlar. Bu mevkde, Dbeyb bin Rife bin Zeyd ve kavmi slmiyeti kabl etmilerdi. Dhye bunlara gelip olanlar anlatnca bunlar, Huneyd bin Us ve kablesinin zerine yryp, eylarn hepsini geri aldlar. Daha sonra Reslullah efendimiz, Zeyd bin Hrisi Huneyd bin Us ve adamlarnn zerine gnderdi. O beldede olanlarn hepsi mn etti. Hazreti Dhye, Medneye gelince, evine uramadan doru Habb-i ekrem efendimizin kapsna gitti. Kapy ald. Peygamberimiz; Kim o? diye sordu. Dhye; Dhyet-l Kelb dedi. lemlerin efeneri gir buyurdular. Hazreti Dhye ieri girdi ve olanlar btn teferdisi; rut ile anlatt. Peygamber efendimize, Herakliusun mektubunu okudu: Onun iin, bir mddet daha (saltanatta) kalmak vardr. Mektubum yanlarnO da bulunduka, onlarn saltanat devm edecektir buyurdu. Heraklius, mektubunda Peygamberimize mn ettiini yazm ise de, ReYalan sylyor. Dninden slullah sallallah aleyhi ve sellem efendimiz; Y dnmemitir buyurdular. Heraklius, sevgili Peygamberimizin mektubunu ipekten bir atlasa sarp, altn yuvarlak bir kutunun ierisinde muhfaza etti. Heraklius ilesi bu mektubu saklamlar ve bunu da herkesten gizli tutmulardr. Bu mektup ellerinde bulunduu mddete, saltanatlarnn devm edeceini syler ve buna inanrlard. Hakkaten de yle olmutur. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Htib bin Eb Belteay, Msr hkmdrna gndermeden nce; Ey Eshbm! Mkft Allah teldan beklemek zere u mektubu, Msr hkmdrna hanginiz gtrr? diye sorunca, Hazreti Htib, yerinden frlayp ayaa kalkt ve; Y Reslallah! Ben gtrrm! dedi. Peygamberimiz de; Ey Htib! Bu vazi feni, Allah tel senin hakknda mbrek eylesin? buyurdu. Htib bin Eb Beltea hazretleri, mektubu sevgili Peygamberimizden ald. Ved edip, evine gitti. Hayvann hazrlad. ilesi ile de vedlatktan sonra, yola kt. Msr hkmdr Mukavksn skenderiyyede olduunu 288

rendi ve sarayna ulat. eriye almadan nce, maksadn renen kapc, Hazreti Htibe ok hrmet etti. Onu hi bekletmedi. Mukavks, o srada deniz zerinde bir gemide adamlaryla konuuyordu. Hazreti Htib, bir sandala binip, Mukavksn bulunduu yere geldi. Peygamberimizin mektubunu verdi. Mektubu Htibden alan Mukavks, okumaya balad: Bismillhirrahmnirrahm! Allah telnn kulu ve resl Muhammedden, Kbtn (eski Msr halknn) by Mukavksa! Selm, hidyete uyanlarn zerine olsun. Seni, selmet bulman iin slma dvet ederim. Mslman ol ki, selmet bulasn ve Allah telnn iki kat ecrine nil olasn. Eer yz evirirsen btn Kbtn gnah senin zerinedir. Ey Ehl-i kitab olan (Yahudi ve hristiyanlar)! Aramzda ortak olan kelimeye geliniz. O da, Allah teldan baka hi bir eye tapnmayz ve Ona hi bir eyi ortak etmeyiz. Allah tely bra kp, iimizden hi kimseyi yaratc Rab tanmayz. Eer bu szden yz evirirlerse; hit olunuz. Biz mslmanz deyiniz! (l-i mrn sresi: 64) Kinatn sultnnn mektubu okununca, Mukavks, Hazreti Htibe; Hayrls olsun! dedi. Msr hkmdr, kumandanlarn, devlet adamlarn toplayp, Htib ile konumaya balad. Dedi ki: Anlamak istediim bz eyleri soracak, bu hususta seninle konuacam. Hazreti Htib; Buyur, konualm! deyince, Mukavks; -Sizi gnderen zttan bana haber veriniz. O bir peygamber midir? Biraz bahset! -Evet, O bir peygamberdir. -O, byle gerekten peygamber ise, niin kendisini z yurdundan karp baka bir yere snmak zorunda brakan kavminin aleyhinde beddu etmedi? -Sen, s bin Meryem aleyhisselmn peygamber olduuna inanyorsun deil mi? O, kavmi kendisini yakalayp, ldrmek istediinde, buna ramen onlara beddu etmedi ve cenb- Hak, onu, dny semsna kaldrd. Mkfatlandrd. Hlbuki, kavminin helk iin Allah telya beddu etmesi gerekmez mi idi? O byle yapmad. -ok gzel cevap verdin. Gerekten sen, hikmet shibi ztn yanndan gelen bir hakmsin. Bu gece yanmzda kal, yarn sana cevbm vereyim. Hazreti Htib Hazreti Ms zamnndaki Firavn kasdederek Mukavksa dedi ki: -Senden nce, burada bir hkmdr vard. O halkna kar; En byk ilh benim! diyerek Rab olduunu iddi etmiti. Allah tel da, onu, dny ve hiret azblaryla cezlandrd ve ondan intikam ald. Sen bundan ibret al da, bakasna ibret olma!
289

-Bizim iin bir din vardr. Biz bu dinimizi, ondan daha hayrls olmadka brakmayz. -Senin bal olduun ve daha hayrls olmadka brakmayacan sylediin dninden, daha hayrl olan din, hi phesiz slmiyettir. Biz, seni Allah telnn bu son dnine, slmiyete dvet ediyoruz. Allah tel dnini Onunla tamamlam, Onu insanlara yeterli klmtr ve bu katdir. Bu Peygamber yalnz seni deil, btn insanlar slm dnine dvet etti. O zamn Kurey, Ona, insanlarn en fazla tepki gsterip, kaba davranan; Yahudiler, en ok dmanlk edenleri; Hristiyanlar da en yakn olanlar oldu. Allah telya yemn ederim ki, Ms aleyhisselmn, s aleyhisselm mjdelemesi, ancak s aleyhisselmn Muhammed aleyhisselm mjdelemesi gibidir. Binenaleyh, bizim seni Kurn- kerme dvet etmemiz, senin Yahudileri ncle dvet etmen gibidir. phesiz mlmundur ki, her peygamber kendisini anlayp idrak edecek bir kavme gnderilmitir. Ve o kavmin, bu peygambere itat etmesi, zerine vcib olmutur. te sen de bu peygambere yetienlerden birisin. Biz seni bu yeni dne dvet ediyoruz. Hazreti Htibin bu szleri zerine, Mukavks; -Ben bu peygamberin hline baktm. Emirlerinde ve yasaklarnda asl akla uygun olmayan bir ey bulamadm. Anladm kadaryla O, sihirbaz, khin ve bir yalanc deildir. Peygamberlik almetlerinden bz hlleri kendinde buldum. Gizli olan eyleri meydana karmak, bu almetlerdendir. Bz srlardan haber vermek, bu zttan ortaya kt. Hele biraz dneyim! diyerek mhlet istedi. Mukavks, gece Htib hazretlerini uyandrp, Peygamber efendimiz hakknda bir ok sorular daha sormak istediini bildirdi. Sonra aralarnda u konuma geti. -Onun hakknda soracam eylere doru cevap verirsen, ey sormak istiyorum. -stediini sor! Ben sana dim doruyu syleyeceim. -Muhammed, insanlar neye dvet ediyor? -Yalnz Allah telya ibdet etmeye dvet ediyor. Gece ve gndzde be vakit namaz klmay, Ramazn orucunu tutmay, verilen szde durmay emrediyor. lm hayvan eti yemeyi men ediyor. Bunun zerin Mukavks: -Onun ekil ve emilini (fizk grnn) bana trif et! diye sorunca da; ksaca trif etti. Bir ounu saymamt. Mukavks; -Anlatmadn daha bz eyler kald, yle ki, gzlerinde azck krmzlk, arkasnda peygamberlik mhr vardr. Kendisi merkebe biner, sof giyer,
290

hurma ve az etli yemekle geinir. Amcalar veya amcaoullar tarafndan korunur, dediinde, Hazreti Htib; -Bunlar da onun sfatdr, dedi. Mukavks, Htib hazretlerine, Peygamberimiz hakknda tekrar sordu: -Srme kullanr m? -Evet! Aynaya bakar, san tarar, seferde, hazarda, aynay, srmedanl, tara, misva yanndan ayrmaz! -Ben, gelecek bir peygamber kaldn biliyor ve amdan kacan sanyordum. nk daha nceki peygamberler hep oradan kmlard. Geri son peygamberin Arabistanda, sertlik, darlk, yokluk lkesinde kacan da kitaplarda grmtm. Kitaplarda sfatlarn yazl bulduumuz peygamberin ortaya kma zamn da, phesiz bu zamndr. Biz, Onun vasfn; iki kz kardei bir nikh altnda birletirmez, hediyeyi kabl eder, sadakay kabl etmez. Fakirlerle, yoksullarla oturur, kalkar! diye kitapta yazl bulmutuk. Ona uymak hussunda Kbtler beni dinlemezler. Ben saltanatmdan da ayrlamayacam. Bu hususta ok cimriyim. O peygamber, lkelere hkim olacak, kendisinden sonra da sahbleri, bu topraklarmza kadar gelip konacaklar. En sonunda uradakilere glib geleceklerdir. Ben Kbtlere bundan ne bir kelime anarm, ne de hi bir kimseye, bu konumam bildirmek isterim! Bu konumadan sonra Mukavks, Arabca yazan ktibini ard. Peygamberimizin mektubuna yle cevap yazdrd: Abdullahn olu Muhammede, Kbtlerin by Mukavkstan! Selm, senin zerine olsun. Gnderdiin mektubunu okudum. Orada zikrettiin eyi ve yaptn dveti anladm. Ben de bir peygamberin geleceini biliyordum. Ama onun amdan kacan zannediyordum. Eline ikrmda bulundum. Sana Kbtlerin yannda byk deeri bulunan iki criye ile giyecek elbise gnderdim. Bir de binmen iin dii bir katr hediye ettim. Mukavks, bundan baka bir ey yapmad, mslman da olmad. Hazreti Htibi, Msrda be gn misfir etti. ok hrmet gsterip, ikrmlarda bulundu. Sonra; Hemen memleketine, shibinin yanna dn! Onun iin iki criye, iki binek hayvan, bin miskl (Bir miskl 4,8 gr.) altn, yirmi takm Msr ii ince elbise ve daha baka hediyeler gnderilmesini emrettim. Senin iin de, yz dinr ve be takm elbise verilmesini syledim. Yanmdan ayrlp git! Sakn, Kbtler, senin azndan tek kelime bile iitmesinler! dedi. Mukavks, Peygamber efendimize, ayrca billr bir kadeh, kokulu bal, sark, Msra mahss keten kuma, d, misk gibi gzel kokular, baston, bir kutu iinde srmelik, gl ya, tarak, makas, misvak, ayna, ine ve iplik de hediye etti.
291

Mukavks, slm elisi Htib bin Eb Beltea hazretlerinin yanna, muhfz askerler katarak gnderdi. Arabistan topraklarna ayak bastklarnda Medneye giden bir kfileye rastladlar. Htib, Mukavksn askerlerini geri evirip, o kfileye katld. Htib bin Eb Beltea, hediyelerle Medneye gelip, Reslullahn huzruna kt. Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, Mukavksn hediyelerini kabl etti. Htib, Mukavksn mektubunu verip, szlerini nakledince, Ne kt adam! Saltanatna kyamad. Hlbuki mn Peygamber efendimiz; N etmesine mni olan saltanat ise, kendisinde kalmayacak! buyurdular. Mukavksn, Peygamberimize, hediye olarak gnderdii iki criye, Mriye ve kardei Srndi. Htib bin Eb Beltea, yolda bunlara mslman olmalarn teklif edince, kabl edip, mslman olmulard. Peygamber efendimiz, Hazreti Mriye vlidemizin mslman olmasna ok sevinip, onu nikhyla ereflendirdiler. Ondan, brhim isminde bir olu oldu. Srni de Eshbndan ir-i Neb olan Hassan bin Sbite verdiler. En iyi cins ve beyaza ok yakn gri tyl iki binek hayvanndan, katra Dldl, merkebe de Ufeyr veya Yfr ad takld. O gne kadar Arabistanda ak tyl katr grlmemiti. Mslmanlarn ilk grd ak tyl katr, Dldl oldu. Peygamber efendimiz, hediye edilen billr kadehle su ierdi. Mukavks, Peygamberimizin mektubuna ok hrmet gsterip, fildiinden yaplm bir kutu iine koydu. Kutuyu mhrledi ve criyelerinden birine teslm etti. (Ad geen bu mektup 1267 (m.1850) senesinde, Msrn Ahmin blgesinde eski bir manastrdaki Kbt kitaplar arasnda bulunmu ve Osmanl pdih 96. halfe Sultan Abdlmecd Hn tarafndan satn alnarak, stanbul Topkap Saray, Mukaddes Emnetler Blmne konmutur. ran hkmdrna, Abdullah bin Huzfe gnderilmiti. Hazreti Abdullah, kibirli ran Kisrsna (hna), lemlerin efendisinin kymetli mektubunu sunduunda, okumas iin ktibine verdi. Bismillhirrahmnirrahm! Allah telnn resl Muhammedden (aleyhisselm) Farslarn by Kisrya... Ktip, buraya kadar okumutu ki, kibirli hn kan beynine srad, fkelendi ve mektubu alp yrtt. Mektuba, Peygamber efendimizin kendi ism-i erfi ile balam olmasna son derece hiddetlenmiti. slm elisi Abdullah bin Huzfe hazretlerini de huzrundan kovmak istediinde, Hazreti Abdullah, Kisr ve yannda toplanm bulunan ateperestlere yle dedi: Ey Acem halk! Siz, peygamberlere inanmyor, kitaplar kabl etmiyorsunuz. zerinde yaadnz u topraklarda sayl gnlerinizi geiriyor, bir d hayt yayorsunuz!...
292

Ey Kisr! Senden nce nice hkmdrlar, bu tahta oturup, hkm srdler. Allah telnn emirlerini yapanlar, hretlerini kazanm olarak; yapmayanlar da ilh azba uram bir hlde bu dnydan g ettiler!... Ey Kisr! Getirip takdm ettiim bu mektup, aslnda senin iin byk bir devlet idi. Bunu kmsedin. Allah telya yemn ederim ki, o kmsediin din, buraya gelince kaacak yer arayacaksn!... Sonra Kisrnn sarayn terkedip hayvanna bindi. Sratle oradan uzakAllahm! lat. Medneye gelip durumu Kinatn sultnna anlattnda; A O, benim mektubumu nasl paralad ise, sen de onu ve onun mlkn parala!... buyurdular. Allah tel, Reslnn dusn kabl etmi, Kisr, olu tarafndan bir gece hanerlenerek para para edilmiti. Hazreti mer zamnnda da btn ran topraklar zaptedilerek mslmanlarn eline geti. c bin Vehb hazretleri de, Gassn hkmdr Haris bin Eb imre gnderilmiti. c, nce hkmdrn kapcs ile grt. Onu, slma dvet edince kabl edip, Reslullah efendimize hrmet ve selmlarn arz etti. Hi bekletmeden Hazreti c hkmdrla grtrd. Haris bin Eb imr, mektubu okuyunca, fkelenip yere att. Hazreti c, derhal Medne-i mnevvereye dnp, durumu Allah telnn Sevgilisine haber verdi. Sevgili Peygamberimiz, mektubunun yere atlmasna zldler ve; Saltanat yok olsun! buyurdular. Ksa bir sre sonra, Hris bin Eb imr lp devleti paraland. Salt bin Amr, Yemme hkmdr Hevze bin Aliye gnderilmiti. Hevze, Hristiyand. Peygamber efendimiz, mektubunda yle buyuruyordu: Bismillhirrahmnirrahm! Allah telnn resl Muhammedden (aleyhisselm), , Hevze bin Aliye! Hidyete eren, doru yola kavuanlara selm olsun! (Ey Hevze!) Bilesin ki, slmiyet, develerin ve atlarn gidebilecei en uzak yerlere kadar yayla cak, btn dinlere galip gelecektir. Sen de slm kabl et ki, selmet bula sn. Mslman olursan, hkimiyetin altnda bulunan yerlerin idresini yine sana brakrm... Yemme hkmdr Hevze, bu mbrek dveti kabl etmekten kand. Saltanat sevds, makam hrs gzn brmt. Bu yzden Kintn sultnnn dusna kavumak gibi, yce bir devletten mahrm kald. slm elisi Salt bin Amr hazretleri merhamet edip; Ey Yemme hkmdr olan Hevze! Sen, bu kavmin bysn! Senin byk zannettiin kayserler lp toprak olmulardr.
293

Hakk bykler ise, Allah telnn emirlerini yapp, yasaklarndan kanarak, Cenneti hak eden kimselerdir. Bir topluluk, mn etmekle ereflenmi ise, onlar kendi bozuk inannla, doru yollarndan saptrmaktan sakn!... Dorusu ben, sana Allah telnn emirlerini yapman, yasaklarndan saknman tavsiye ederim. Allah telya mn edip, emirlerini yaparsan Cennete girersin. eytana uyarsan Cehennemde kalrsn. Eer bu nashatlerimi kabl edersen, korktuklarndan emn olur, umduklarna kavuursun. yet nashatlerimi reddedersen, artk size yapacam bir ey kalmamtr. Gerisini sen dn!... dedi. Hevze, slm elisinin bu gzel nashatlerini de dinlemedi. Salt bin Amr, artk Yemmede durmann lzumsuz olduunu anlayp, sratle Medneye dnd. Sevgili Peygamberimize netceyi bildirdi. Resl-i Ekrem efendimiz, onun slma girme sadetinden mahrum olmasna zldler. Ksa bir zamn sonra Hevzenin lm haberi geldi. Saltanat sevds, makam hrs, Cehennem ukuru olan kabrinde son buldu. Bylece alt slm elisi vazifelerini yapm, zamann byk devletlerine slmiyetin varln duyurmulard. Onlara hakk sadeti haber vermiler, kymet gnnde, Biz duymamtk szlerine yer brakmamlard. Habe hkmdr Eshame Mslman olup, Eshb- kirmn grmekle, peygamber efendimizin mbrek dusna kavumakla ereflenmiti. Rum imparatoru Heraklius ve Msr sultan Mukavks mslman olmamlar fakat gelen mektuplara ok hrmet edip yumuak cevaplar vermiler, elilere iyi davranmlar ve Reslullah efendimize hediyeler gndermilerdi. Gassn ve ran hkmdarlar elilere iyi davranmamlar, dmanlklarn aka belirtmilerdi. Yemme hkmdr ise, slm elisine mlyim davranmt.

Erir cnlar o gl-by- revn-bahn hevsndan Gne titrer, yanar ddrnn, bak, ihtirsndan Pern bir niyz inler haytn mntehsndan Cemlinle ferah-nk et ki yandm y Reslallh Susuz kalsam, yanan llerde cn versem elem duymam Yanardalar yanar barmda, ummanlardan nem duymam Alevler yasa gklerden ve ben messeylesem duymam Cemlinle ferah-nk et ki yandm y Reslallh

294

HAYBERN FETH
Nrlu Mednede grnte Mslman, hakkatte mnfk olan Yahudiler bulunuyordu. Bunlarn ilerinde sihir yapmakla mehr, mnfk Lebd bin Asam isminde biri vard. Yahudiler ona altn vererek; Muhammedin, kavmimizi Medneden srp kardn ve erkeklerimizi nasl ldrdn bilirsin. Ona sihir yapp cezlandrman istiyoruz! dediler. O da bunu kabl edip, sevgili Peygamberimizin mbrek salarndan ve tarann dilerinden elde etmeye alt. Bu arzusunu, Reslullah efendimizin hizmetinde alan bir Yahudi ocuu ile gerekletirdi. Lebd, Peygamber efendimizin mbrek salarna ve tarak dilerine bir ip ile on bir dm balayp fledi. Kuyuda bir tan altna bastrp brakt. Bundan sonra, Peygamber efendimizin shhati bozuldu. Hastalanp yataa dtler ve gnlerce kalkamadlar. Eshb- kirm, sk sk ziyrete gelip, her geen gn rahatszln iddetlendiini grdke; cierleri dalanr, gzlerinden ya yerine kan dkerlerdi. Mnfklar ise sevinlerinden bayram yaparlard. Nihyet bir gn Peygamber efendimiz, Hazreti ie vlidemize buyurdu ki: Ey ie! Bilir misin? Allah tel, bana kendisinde ifm olan eyi bil dirdi ki bana iki kii (Cebril ve Mikil) gelip biri ba ucumda br de ayak ucumda oturdu. Ve biri brne; Bu ztn hastal nedir? diye sordu. O da; Sihir yaplmtr diye cevap verdi. Kim sihir yapmtr? diye sordu unda da br melek; Lebd bin Asam diye cevap verdi. Sonra; Bu sihir ne ile yaplmtr? diye sordu. O da; Bir tarakla sa dkntsne ve bir de erkek hurma tomurcuunun iine diye cevap verdi. O nerededir suline de, Zervn kuyusunda diye cevap verdi. Zervn, Mednede Ben Zreyk kablesinin bahesinde bulunan bir kuyu idi. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, o kuyuya Hazreti Ali, Zbeyr, Talh ve Ammr gnderdi. Kuyunun suyunu ekip dibindeki ta kaldrdlar. Altndan onbir dm ile dmlenmi bir iplik buldular. Alp, sevgili Peygamberimize getirdiler. Bir hayli uramalarna ramen dmleri zemediler. Cebril aleyhisselm Felk ve Ns srelerini
295

getirdi. Reslullah efendimiz bu sreleri yni toplam onbir yet-i kermeden her birini okuduka, dmn biri zld. Dmler bitince, Kinatn efendisi rhata ve shhate kavutular. Lebd Yahudisi yakalanp, Reslullah efendimizin huzruna getirildi. Peygamber efendimiz, ona; Allah tel, bana, yaptn sihri haber vere rek yerini gsterdi. Sen, bunu niin yaptn? buyurduklarnda, Altna olan muhabbetim!... diye cevap verdi. Eshb- kirmdan bzlar; Y Reslallah! izin verirsen, u Yahudinin boynunu vuralm! dediklerinde, ahs iin hi kimseye cez vermeyen, sevgili Peygamberimiz Onun, so nunda grecei ilh azab daha iddetlidir buyurarak ldrlmesine izin vermediler. Yahudiler, Medneden srlnce Arabistann kuzey taraflarna gitmilerdi. Bunlardan bir ksm, Hayberde kalp yerletiler. Bir ksm ise kuzeyde bulunan ama gittiler. Reslullah efendimize suikast tertip etmeleri sebebiyle yurtlarndan karlmlard. Fakat mslmanlara kar ilerindeki kin, hrs ve intikm duygular hi bir zaman snmedi. Hatt gnden gne iddetlendi; Bir an nce kintn sultn olan Allah telnn Habbinin haytna son vermek, dn-i slm ortadan kaldrmak istiyorlard. leri gelenlerinden bzlar, Gatafanllara gidip yardm isteyelim, mslmanlara kar onlarla birlikte arpalm! dediler. Bzlar da; Fedek, Teym ve Vd-ilKur Yahudilerini de yardma arp, mslmanlar bizim zerimize saldrmadan, biz onlarn ehrine hcum edelim, olmu olacak btn intikmmz alalm!... dediler. Hayber Yahudileri bu sz kabl edip, evredeki Yahudi kablelerini ve Gatafanllar yardma ardlar. Sdece Gatafanllardan ok sayda seme sava gelip, Hayberde hazrlklara balad. Onlar bu hazrlklar yaparken, lemlerin efendisi sallallah aleyhi ve sellem, Yahudilerin durumlarndan haberdar oldu. Abdullah bin Revha hazretlerinin yanna sahb verip, derhal Hayberde olup bitenleri renmek zere gnderdi. Abdullah bin Revha ve arkada sratle Haybere geldiler. Buras, sekiz muhkem kalesi, verimli arzileri, bol mikdarda ba ve baheleri bulunan zengin bir ehirdi. Hazreti Abdullah, arkadalarndan birini kk, birini Ketbe, dierini Natt kalesine gnderdi. Kendisi de baka bir kaleye girip, gn Yahudilerin durumlarn, harbe hazrlklarn yakndan incelediler. gnden sonra buluma yerinde birleip, sratle Medneye varp, yaptklar hazrlklar Peygamber efendimize tek tek anlattlar. Sevgili Peygamberimiz, Eshbnn acele hazrlanmasn emretti. Yahu296

dilerin, Medne-i mnevvereye saldrmalarn nlemek iin, Hayber zerine gitmeye karar verdiler. Bu karar duyan Mednede bulunan Yahudiler tela dtler. Mslmanlarn mneviytlarn bozmak iin; Yemn ederiz ki, eer siz, Hayberdeki kaleleri, oraya birikmi yiit savalar grm olsaydnz, hi bir zamn oraya adm atmazdnz!... Dalarn tepesindeki yksek burlu kaleleri, zrhl yiitler korumaktadr. evreden binlerce asker onlara yardma gelmilerdir!... Sizin, Hayberi fethetmeniz mmkn mdr?!... diyorlard. Bunlara kar kahraman sahbler; Allah tel, Habbine, Hayberi fethedeceini vaad buyurmutur diyerek, Yahudilerden hi bir zamn korkmayacaklarn belirtiyorlard. Eshbn bu kararl hli, Yahudileri daha ok zyor, endieye dryordu. Mnfklarn ba Abdullah bin beyy; Muhammed, az bir kuvvetle zerinize geliyor. Korkacak bir durum yok, fakat tedbirli olup, mallarnz kalelerinize doldurun. Onlar, kaleden karak karlayn! diyerek, Haybere acele haber gnderdi. Eshb- kirm hazrlklarn tamamlad, evdekilerle helllap, Peygamber efendimizin etrfnda topland. ki yz svri ve bin drt yz piyde olmulard. Allah telnn dnini yaymak, cihd etmek ve ehdlik mertebesine kavumak iin sevgili Peygamberlerinin emrine hzr oldular. Bu srada bz kadnlarn, harpte, Eshb- kirmn yiyeceklerini hazrlamak, yarallar sarmak ve daha baka yapabilecekleri ileri yapmak zere, Peygamber efendimizden vazife istedikleri grld. Reslullah efendimiz merhamet buyurup, onlar bu sevbtan mahrum etmediler. Bylece mchidlere, bata sevgili Peygamberimizin mbrek hanm mm Seleme hazretleri olmak zere, yirmi hanm mchide de katlm oldu. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem, Mednede yerine vekil olarak, Gfr kablesinden Sib hazretlerini braktlar ve Haybere hareket emrini verdiler. (Nmeyle bin Abdullahn brakld da bildirilmitir.) Yolculuk tekbirlerle balad. Mzeretleri sebebiyle savaa katlamayan, yalar kk olduu iin izin verilmeyen sahbler, Peygamber efendimize ve kahraman babalarna, dedelerine, amcalarna, daylarna ve aabeylerine gpt ile bakyorlar, onlar tekbir ve dular ile uurluyorlard. Takvim, hicretin yedinci yln gsteriyordu. Peygamber efendimizin mukaddes sancan Hazreti Ali tayor; sa kol kumandanln da Hazreti mer yapyordu. Yolculuk neeli bir ekilde geiyordu. irler, iirleriyle, Allah telya, verdii nmetlerinden dolay hamdediyorlar, sevgili Peygamberimize salevt sylyor ve anl Eshb medhediyorlard. Sahbler de, bayrama gider gibi hep birlikte; Allh ekber!
297

YA RESLALLAH! Y Reslallah! Senin kapndaki klenin, Ayaklarna deen topra pmeyenin, Ve bu sedet iin can fed etmeyenin, Sana sevgisi yoktur; inanmam, sz yalan. Bastn topraklar bama tc eylesem; psem, srsem gzme, kalbe il eylesem; Srt- mstakmi bulan sirc eylesem; Ve dsem yollarna, sana k ve hayran. Senin ynnden gelen her rzgr koklarm, Gzel kokundan eser var m, diye yoklarm; Fed olsun uruna ehlim ve ocuklarm; Anam, babam, akrabm ve daha binlerce can. Diyor Mevln Hlid senin candan kn, Ey lemin sultn, ey cnn cihnn! Bir canm var sendendir, senin bana ihsnn, Diyemem fed iin sana getirdim bir cn. Senin klen mhrn vurmayanlar alnna, Sevgi gerdanln takmayanlar boynuna; Hedef olmayan esiz nazarnn okuna, Seviyorum demesin; eer severse insan. Binyz bu kadar yl, seni medhedenlerin, Kalbi yanan, dilleri hep seni venlerin, efat dileyerek kapna gelenlerin, En kts bu kulun, en cizi bu kurbn. Allah ekber! L ilhe illallah vallah ekber! diyerek her taraf inAllahm! stikble letiyorlard. Her konak yerinde Kintn sultn; A endielenmekten, gemie tasa etmekten, gszlk ve geveklikten, cimrilik, korkaklk ve bel bken bortan, zlim ve haksz kimselerin ta sallutundan sana snrm! diyerek du buyuruyordu. Haybere yaklald zamn, sevgili Peygamberimizin, Eshbn durdurduu grld. Ey gklerin ve glgelediklerinin Rabbi olan Allahm! Ey El aarak; E yerlerin ve zerindekilerin Rabbi olan Allahm! Ey eytanlarn ve sap 298

Der ki, Hakkn mahbbu sana doru geleyim, Unutaym hereyi, yalnz seni bileyim. Deyim sahrlara, yanaym, eriyeyim; Her an, hep sana doru, sana k ve hayran. Muhabbet ateinle yanan dudaklarm, Kandrmak iin psem, Ravdann tozlarn, psem, yzme srsem temiz topraklarn, Rhuma if etsem, hasta bedene dermn. Huzrunda ellerim ap Hakka yalvarsam, Saatlerce, gnlerce, aylarca yle kalsam, Hep istifr eylesem ve hep salt okusam, krr ediyorum ki, cizim krnndan. nleyerek alasam, gnlm sana versem, Ve yakc, muhabbet gzyalarm dksem, Yam bitse, kan gelse ve mum gibi erisem. Ardan, yksek Ravdann karsnda versem cn. En gzel vsta sen, en doru rehber sensin; Ebed sadeti yalnz sen gsterirsin; , Ve sana uyanlara ne mjdeler verirsin; Ne zh eder kalem, ne ikrr eder lisn. Ne olursun bir kere, fakre sultn gibi, Alamakdan kr olan Yakba Kenn gibi, Bir karanlk gecede, bir mh- tbn gibi, Grn; vrne gnlm bir anda olsun mrn. trdklarnn Rabbi olan Allahm! Ey rzgrlarn ve savurduklarnn Rabbi olan Allahm! Biz senden, bu beldenin hayrn ve iyiliini, bu beldede yaayan insanlarn hayrn ve iyiliini, yine bu beldede bulunan hereyin hayrn ve iyiliini dileriz. Bu beldenin errinden, insanlarn errinden ve iindeki her eyin errinden de sana snrz! diye mncta baladlar. Sahbelerin dudaklarndan; mn, mn sesleri dklyordu. Bundan sonra Eshbna; Bismillhirrahmnirrahm diyerek ilerleyiniz buyurdular.
299

Eshb- kirm, Resl-i ekrem efendimizin etrfnda tekrar yrye getiler. Hayberin en gl kalelerinden Natt kalesi yaknna gelip, kararghlarn kurdular. Vakit akamd. Reslullah efendimiz, det-i erfesi, sabah olmadka baskn yapmaz ve nce slma dvet ederdi. Tekliflerini kabl etmedikleri takdirde harbe balarlard. Bu sebeple Eshb- kirm sabah beklediler. Yahudilerin hi biri, slm ordusunun geldiini anlamamt. Kintn efendisi, sabah namazn kldrdktan sonra hazrlklarn bitirdi ve mchidleri harekete geirdi. ki yz svri ve bin drt yz piyde, dzenli hareketlerle Natt kalesi nlerine yaklatlar. Bu srada, ba, bahe, tarla ileriyle uramak zere kaleden kan Yahudiler, bir anda slm askerleriyle karlanca akna dndler ve; Yemn ederiz ki, bunlar Muhammed ve dzenli ordusudur!... diyerek, gerisin geri kamaya balaAllah ekber! Al dlar. Onlarn bu hlini gren sevgili Peygamberimiz; A lah ekber! Hayber, harb olup gitti buyurdular ve bu mbrek szn def tekrar ettiler. Peygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem, Yahudilere; ya mslman olmalarn, ya teslm olup hara ve cizye vermelerini, yoksa harb edilip kan dkleceini bildirdiler. Yahudiler, ileri gelenlerinden Sellm bin Mikene gidip, durumu bildirdiler. Sellm; Daha nce, Muhammedin zerine yrynz demitim, kabl etmemitiniz. Hi olmazsa imdi, onunla arpmakta gevek davranmaynz. Mslmanlarla arpa arpa lmeniz, hayatta kimsesiz kalmanzdan daha hayrldr!... diyerek onlar harbe tevik etti. Yahudiler, sratle ocuk ve kadnlarn Ketbe kalesine, erzaklarn Nime, askerlerini de Natt kalesine ydlar. slm ordusunun Mslman olma teklifine, Yahudiler ok atmakla karlk verdiler. Mchidler, oklar kalkanlaryla karladlar. Sevgili Peygamberimizin emri ile yaylar gerildi, hep birden kale burlarnda bulunan Yahudilerin zerine; Allah ekber!... sadlar arasnda oklar frlatld. Artk harb balamt. Bir tarafta Kintn sultn ve kahraman Eshb, slmiyeti yaymak, onlarn mslman olup Cehennemden kurtulmalarna sebeb olmak iin arpyorlard. Dier yanda ise, nashatten anlamayan, her frsatta mslmanlar arkadan vurmak isteyen hakkati grmemekte direten Yahudiler vard. Htem-l enbiynn (son Peygamberin), kendi kavimlerinden gelmediini grnce, kskanlklarndan, Onu kabl etmemiler, Peygamber efendimizi, ocukluundan beri ortadan kaldrmak iin, akllarna gelen her kurnazla bavurmular, fakat Allah telnn korumas ile hi bir ey yapamamlard. Bin alt yz anl mchidin zerine, on binden ziyde Yahudi askeri ok
300

atyordu. Eshb- kirm, pepee gelen bu oklara kar kalkanlaryla korunuyorlar, frsat bulduka da, yere den oklar Yahudilerin zerine frlatyorlard. Fakat bz sahbler yaralanmlard. Bir ara Habbullah efendimizin huzruna, Habbb bin Mnzir hazretlerinin byk bir edeb ile yanat grld ve; Canm sana fed olsun y Reslallah! Kararghmz, baka bir yere kursak olmaz m? diye sul edince, Peygamber efendimiz; nallah tel akam olunca deitiririz! buyurdular. Mchidler, ok menzili iine girmilerdi. Yahudilerin kaleden att oklar, slm kararghnn arkalarna kadar ulaabiliyordu. SANA GELDM! Ey gnahllar sna, sana snmaa geldim! ok kabhatler iledim, sana yalvarmaa geldim! Karanlk yerlere sapdm, bataklklara saplandm Doru yolu aydnlatan, k kaynana geldim. kacak bir canm kald, ey btn canlarn cn! Uygun olur mu sylemek, cnm fedya geldim. Derdlilere tabbsin, ben ise gnl hastas. Kalb yarama dev iin, kapn almaa geldim. Cmerdlerin kapsna, birey gtrmek hatdr, Basmakla eref verdiin, topra pmee geldim. Gnahlarm ok, da gibi, yzm kara, katran gibi Bu ykden ve siyhlkdan temm kurtulmaa geldim. Temizler elbet hepsini, ihsn deryndan bir damla Geri yzm gibi kara, amel defterimle geldim. Kapna yz srebilsem, ey canmdan aziz canan Su ile olmayan iler, hsl olur o toprakdan! O gn akama kadar, arpma ok ile devm etti. Elli kadar sahb, atlan oklarla yaralanmlard. Akam olunca, yeni bir karargh kefi iin Muhammed bin Mesleme hazretlerine vazife verildi. O da, Rec denilen mevkin msid olduunu belirtince, slm karargh, buraya nakledildi. Yarallar da tedavi grmeye balad.
301

Ertesi gn Natt nlerine gelen kahraman Eshb, akama kadar arpt. nc, drdnc ve beinci gnlerde de kuatma devm etti. Yahudiler hep mdfaada kaldlar. O gnlerde sevgili Peygamberimiz, iddetli bir ba arsna tutulduklarndan, iki gn mchidlerin arasnda bulunamadlar. lk gn sanca Hazreti Eb Bekre, ikinci gn Hazreti mere verdiler. Her ikisi de, Eshb- kirmn banda, Yahudilere kar pek iddetli arptlar, fakat kaleyi fethetmek mmkn olmad. Bu arada cesretleri artan Yahudilerin, kale kaplarn ap hcma getikleri grld. Artk gs gse arpmaya balamlard. Sava pek ziyde kzmt. Peygamber efendimiz, Eshbna; Allah ekber! Allah ek ber!... diyerek tekbir getiriniz buyurduka, tekbir sadlar arasnda ak ve evk ile dmana kl alyorlard. Bir ara Muhammed bin Meslemenin kardei Mahmd ehd edildi. arpmalar da, iddetli bir ekilde, akama kadar devm etti. Ertesi gn Hayberin en nl kumandanlarndan Merhab, zrhlara brnm olduu hlde kaleden dar kt. Gl kuvvetli dev gibi bir adamd. imdiye kadar, karsna, bir pehlivan kmamt. Mchidlere dnp; Ben, cesreti, kahramanl ile tannm Merhabm! diyerek vnmeye balad. Byle vnrken, sahblerin arasnda bir mchidin ileri atld grld. Merhaba kar; Ben de, dehetli ve iddetli savalarn ortasna atlmaktan korkmayan mirim. diye nra att ve derhal karsna dikildi. Dev Merhab, zerinde; Kime deerse helk eder!... yazl klcn, Hazreti mire olanca gc ile vurdu. Kahraman mir nnda kalkann kaldrd. Enli kl, kalkana arptnda iddetli bir ses ortal nlatt ve kalkana sapland. Hazreti mir, Yaradana snp; Y Allah! diyerek klcn Merhabn zrhl bacaklarna ald. Kl, elik zrha deer demez, geri tepti ve birden sahbnin bacana deiverdi. Klcn, iddetli bir ekilde geri tepii Hazreti mirin bacandaki atar damarnn kesilmesine sebeb oldu. Eshb- kirm, koarak miri kucakladlar ve tedvi iin karargha gtrdler. Fakat mir orada ehdete kavutu. arpmalar btn iddeti ile devm ediyordu. Akama doru sevgili Peygamberimiz, Yahudilere drt bin askerle yardma gelen ve harbe katlan mrik Gatafanllara, ayrlp memleketlerine dnmelerini teklif etti. Bunu yaptklar takdirde, Hayberin bir senelik hurma mahsln kendilerine vereceini de vdetti. Fakat Gatafanllar, bu teklifi reddettiler. Bunun zerine lemlerin efendisi sallallah aleyhi ve sellem, Eshbna, Gatafanllarn bulunduu kalenin etrfnda sabahlamalarn emretti. Gatafanllar, gece mchidlerin saldrmasndan ok korktular, bir trl uyuyamadlar. O
302

gece, nereden geldii belli olmayan bir ses; Gatafan lkesine baskn yapldn, oluk-ocuklarnn ve mallarnn teslm alndn bildiriyordu. Bu ses, def tekrar edilmi ve bunu btn Gatafanllar, byk bir korku iinde dinlemilerdi. Kumandanlar Uyeyne de ayn sesi def duymu, afak skmek zereyken askerini alarak Hayberden acele uzaklap memleketlerinin yolunu tutmutu. Sabahleyin Yahudiler, Gatafanllarn sebepsiz yere Hayberi terketmelerine ardlar ve midsizlie dtler. Onlar yardma ardklarna da ok pimn oldular. Hazreti Alinin kahramanl O gn de Hayber nlerinde iddetli arpmalar oldu. Fakat kale fethedilemedi. Akam, Kinatn sultn; Yarn sanca yle bir yiide vereceim ki, o, Allah tely ve Resln sever. Allah tel ve Resl de onu severler. Allah tel, onun eli ile fethi gerekletirecektir! buyurarak mjde verdi. O gece Eshb- kirm, heyecanla sabah bekledi. Her biri sancan kendisine verilmesini umuyor, bu yolda, Allah telya dular ediyordu. Bill-i Habe hazretleri, sabah eznn yank ve gzel sesi ile okudu. Ezn okunurken herkeste ayr bir heyecan, ayr bir zevk hsl olur, o ilh zevkin tadna doyulmazd. Sevgili Peygamberimiz, Eshbna sabah namazn kldrdktan sonra ayaa kalktlar. Mbrek slm sancann getirilmesini emrettiler. Mukaddes sancak getirilirken, Eshb- kirm ayakta bekliyor, merakla, Resl-i ekrem efendimizin mbrek dudaklarndan kacak szleri dinlemek iin, dikkat kesiliyorlard. Nihyet lemlerin efendisi; Muhammedin zt n peygamberlikle ereflendiren Allah telya and olsun ki, ben, bu sanca kamak nedir bilmeyen bir yiide vereceim buyurduktan sonra, mbrek gzlerini Eshb arasnda gezdirip; Ali nerededir? buyurdu. Sahbler; Y Reslallah! Onun gzleri aryor deyince, Efendimiz; Onu bana a rnz buyurdu. O gnlerde Hazreti Ali gz arsna tutulmu ve gzlerini aamaz olmutu. Yanna giderek, durumu bildirdiler ve mbrek koluna girip, Reslullah efendimizin huzruna getirdiler. Kinatn sultn, Hazreti Alinin if bulmas iin, Allah telya du etti ve mbrek parmaklarn aznda slatp gzlerine srdler. O anda, Hazreti Alinin gzlerinde hi bir ar kalmad. Ayrca; Y Rabb! Scan ve souun skntsn bundan gider diyerek, onun iin du buyurdular. Sonra Hazreti Alinin zerine, mbrek elleriyle bir zrh giydirip beline kendi klcn kuatarak, eline beyaz slm sancan verdiler ve; Allah tel, sana zafer nasb edinceye kadar arp. Sakn arkana dnme! buyurdular.
303

Hazreti Ali de; Canm sana fed olsun y Reslallah! Onlarla, dn-i slma girdikleri zamna kadar arpacam dedi. Sevgili Peygamberimiz Vallahi, senin sebebinle Allah telnn, onlardan tek bir kiiyi hidyede; V te kavuturmas, senin iin, bir ok kzl develere shib olup, onlar Allah telnn yolunda sadaka vermenden daha hayrldr buyurdu. Hazreti Ali, elinde sancak ile Yahudi kalesine ilerlerken, anl sahbler de peinden yrdler. Kaleye iyice yaklap, sancan bir tan dibine dikildii srada, Natt kalesinin kapsnn ald grld. Yahudilerin hcum birlikleri dar ktlar. Bunlar, Hayberin en seme kahramanlar idi. Her biri, ift zrhlarla kapl, demir muhafazalara brnmlerdi. lerinden birinin, Hazreti Aliye doru yryp, arpmak iin karsna getii grld. Bu, Merhabn cesarette bir benzeri olmayan kardei Hris idi. Sratle saldrd... ki eliin kard ses meydan doldururken, Zlfikrn imek gibi indii ve Hrisin ban gvdesinden ayrd grld. Bu anda, Allah ekber! Allah ekber! sesleri gklere ykseliyordu. Kardeinin ldrldn iiten Merhab, emrindeki askerlerle dolu dizgin meydana yrd. Hazreti Alinin karsna dikildi. Onun da zerinde ift zrh vard. ift kl kuanm olduu hlde, iri cssesi ile sanki bir devi andryordu. Btn hiddeti ile; Ben ki, harplerin en iddetli olduu zamnlarda ortaya atlp, kahramanca arpan Merhabm! Ben, kkreyen aslnlar bile mzrak veya klcmla delik deik ederim!... diyerek, kendini vmeye balad. Hazreti Ali de; Ben ki, anam bana Haydar (Aslan) ismi vermitir. Ben, heybetli bir aslan gibiyimdir! Seni bir hamlede yere serecek bir yiit kiiyimdir! diyerek, karlk verdi. Merhab, Hazreti Aliden, Haydar kelimesini iitince, kalbine bir korku dt. nk gece ryasnda bir aslan kendisini paralamt. Ryada grd aslan bu mu idi? Derken dev Merhabn hamle ettii ve Hazreti Alinin onu kalkanyla karlad grld. Sonra Allah telya snp Zlfikr, kfirin bana yle bir indirdi ki; koca Merhabn, Zlfikra kar tuttuu kaln elik kalkann ve elikten yaplm miferini ikiye biip, kafasn tepesinden ensesine kadar blp ayrd grld. Zlfikrn kard korkun ses, Hayberin her tarafnda iitilmiti. Sevininiz! Hayberin fethi artk rahatlat, ko Peygamber efendimiz; S laylat buyurdular. Eshb- kirm, Hazreti Alinin bu bahadrlna hayran kalmlar; Allah ekber! nidalaryla semy nlatmlard. arpma btn iddeti ile devm ediyordu. Eshb- kirm, arpa arpa kale kapsnn yanna geldikleri bir srada, bir Yahudi, klcyla Hazreti Alinin kalkanna vurdu. Kalkan yere dt. Fakat eilip alacak zamn yoktu. Frsat karmak istemeyen Yahudi, kalkan kapt gibi geriye kat. Buna
304

ok zlen Allah telnn asln, Zlfikar ile etrafndaki dmanlar dattktan sonra, kalenin kapsn kalkan yapmaya niyetlendi. Bismillhir rahmnirrahm diyerek, kocaman demir kapnn halkalarna asld. Kancalarn duvarndan sarst kard... Hazreti Ali kapy skerken, kale yerinden sarsld. Sekiz on pehlivann yerinden kprdatamayaca bu kapy, tek eliyle kalkan yapp, arpmaa balad. Karsna pepee, Yahudilerin en yiit alt pehlivan daha kt. Onlar da Allah telnn izni ile alt eden Hazreti Ali, kahraman arkadalar ile kaleye girdiler. Artk kalenin iinde arplyordu. Ksa zamnda, karlarna kacak kimse kalmad. slm sancan kaleye diktiler. Bylece en muhkem kaleleri olan Natt, fethedildi. Sevgili Peygamberimiz, Hazreti Alinin gzlerinden ptkten sonra; Gsterdiin kahramanlktan dolay, Allah tel ve Resl senden rz ol du buyurdular. Bu mbrek kelm iiten Ali, sevincinden alad. Peygamber efendimiz; Niin alyorsun? buyurduunda; Canm sana fed olsun y Reslallah! Sevincimden alyorum. Zr Allah tel ve Resl benden Yalnz ben deil, rz oldu dedi. Bunun zerine sevgili Peygamberimiz; Y Cebril, Mikil ve cmle melekler senden raz oldular buyurdu. Bu srada Devs kablesinden drt yz mslman, Peygamber efendimize yardma geldi. Bundan sonra, dier kaleleri fethetmek iin arpmalara iddetli bir ekilde devm edildi. Hayberin geri kalan yedi kalesi teker teker drlnce, aresiz kalan Yahudiler, heyet gndererek sulh isteinde bulundular. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, bu teklifi kabl ederek u maddeler zerinde anlatlar: 1- Bu gazda mslmanlarla arpan Yahudilerin kanlar dklmeyecek. 2- Hayberi terkeden Yahudiler, yanlarnda sdece ocuklarn ve bir deve yk lzumlu ev eysn gtrebilecekler. 3- Geri kalan tanan ve tanmayan mallarn hepsi; zrh, kl, kalkan, yay, ok gibi btn silhlar, zerlerindeki elbiseden baka giyeceklerin tamm; kumalar, altnlar ve ayrca hazneler, at, deve, koyun gibi btn hayvanlar... ne varsa hepsi mslmanlara kalacak, 4- Mslmanlara braklmas gereken herhangi bir ey, hi bir sretle gizlenmeyecek. Gizleyenler, Allah tel ve Reslnn emnndan ve himyesinden darda braklacak... Bu artlara uymayan, haznelerini tulumlarla topraa gmen Kinne bin Reb cezlandrld. Ele geen ganmetin, haddi hesab yoktu. Hayberin o verimli arazileri, hurmalklar tamamen slm ordusuna braklmt. Bu srada, memleketlerine dnen Gatafanllar, Yahudilere yardm iin
305

geri Haybere dnmlerdi. Peygamber efendimizin Hayberi fethedip Yahudileri teslm aldn grdkleri zamn; Ey Muhammed! Sen, Hayberi terkettiimiz takdirde, bize Hayberin bir senelik hurmasn vermeyi vaad etmitin. Szmzde durduk. Haydi bize onlar ver! dediler. Efendimiz onFilanca da sizin olsun buyurdular. Gatafanllar da; yle ise biz, silara; F zinle arprz diyerek tehdide yeltendiler. Resl-i ekrem efendimiz de; arpma yerimiz Cenefa olsun buyurdu. Cenefa, Gatafanllarn bir blge sinin ismi idi. Gatafanllar bunu duyunca korkularndan ekilip gittiler. Sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem ve kahraman Eshb, Hayberin fethi esnasnda ok yorulmulard. Bir taraftan yarallar tedvi ediliyor, dier yandan dinleniyorlard. Yahudilerin ileri gelenlerinden Sellm bin Mikenin kars Zeynep, Peygamber efendimizi zehirleyerek ldrmek istedi. Bunun iin, bir kei kesip piirdi ve ete bol mikdarda zehir katt. Sonra, Reslullah efendimizin huzruna karak, hediye getirdiini syledi. Resl-i ekrem efendimiz kabl edip, Eshbn ardlar. Hep birlikte yemek iin oturdular. lemlerin efendisi, keinin kol ksmndan bir para koparp; Bismillhirrahmnirrahm diyerek mbrek azlarna aldlar. Bir ka def inedikten sonra hemen mbrek azlarndan karp; Ey Eshbm! Bu yemekten elinizi ekinizl Zr u krek eti, zehirlenmi olduunu bana haber verdi buyurdular. Sahbler derhal ellerini yemekten ektiler. Fakat etten bir lokma yiyen Bir bin Ber hazretlerinin, hemen vcdu morard ve ehd oldu. Sevgili Peygamberimize Cebril aleyhisselm gelip, mbrek tkrklerine karan zehirin tesirinden kurtulmak iin, mbrek omuzlar arasndan hacamat yaptrarak kan aldrmasn syledi. yle yapld. Sonra, zehirli kebab topraa gmlBu dad. Bu ii yapan Zeynep, yakalanarak huzra getirildi. Efendimiz ona; B var kebabn sen mi zehirledin? buyurdular. O da, yaptn tirf ederek; Bunu niin yapmak isEvet! Ben zehirledim! dedi. Peygamber efendimiz; B tedin! diye sorduklarnda; Sen, benim kocam, babam, amcam ldrdn. Kendi kendime; Eer O, hakkaten peygamber ise, Allah Ona bildirir. Deilse, bu zehir Ona tesir eder ve lr. Bylece kendisinden kurtulmu oluruz dedim. Eshb- kirm, bu hdiseye ok zlmt. Canmz sana fed olsun y Reslallah! Bunu ldrelim mi? diye sorduklarnda, kendi ahsna yaplan her hakreti affeden lemlerin efendisi, bunu da affetti. Bu byk merhameti gren Zeynep, Kelime-i ehdet getirerek mslman oldu. Hayberde ele geen ganmetler ve esirler arasnda, Huyey bin Ahtabn kz Safiyye de vard. Bakumandanlk hakk olarak, Peygamber efendimizin hissesine dmt. lemlerin efendisi, esirini zd etti. O da bu hle ok duygulanp, cn u gnlden, Kelime-i ehdet getirerek mslman oldu. Bu duru306

ma ok sevinen sevgili Peygamberimiz, Hazreti Safiyye vlidemizi nikahyla ereflendirip sevindirdiler. Bylece Hazreti Safiyye, mminlerin annesi oldu. Sehb mevkiinde dn yaplp, kavun ve hurmadan velme yni dn yemei verildi. Safiyye vlidemizin, mbrek gzlerinde bir morluk grlyordu. SevgiNedir bu iz? buyurduklarnda, o; Bir gece ryamda li Peygamberimiz; N ayn gkten inip koynuma girdiini grmtm. Kocam Kenneye anlatnca; Sen u zerimize gelen Arab Melikinin hanm olmaya gz dikmisin! diyerek, gzme bir tokat vurdu ve grdnz gibi morard dedi. Hayber fethedildikten sonra, Yahudiler, Peygamber efendimize; Y Muhammed! Biz Hayberden ekip gideceiz. Fakat, biz zirattan, tarla, ba, bahe bakmndan iyi anlarz. stersen, bu verimli arazileri bize kiraya ver. Bu mlkleri ileyelim ve kan mahsln yarsn sana verelim! diye teklifte bulundular. Sevgili Peygamberimizin ve sahblerin, tarla ileri ile uraacak zamnlar yoktu. Onlar dn-i slm yaymak iin urayor, cihd- f seblillah iin gecelerini gndzlerine katarak durmadan alyorlard. Bu teklife Sizi istediimiz zamn karmak Peygamber efendimiz memnun oldular ve; S art ile! buyurdular. Yahudiler bunu kabl ettiler ve Hayber arzilerini iletmeye baladlar. Peygamber efendimiz, Eshb ile, muzaffer olarak Medneye dndler. Bu arada daha nce Habeistana hicret eden Eshbnn, Cafer bin Eb Tlib bakanlnda geldiklerini grnce, ok sevindiler. Hazreti Caferin alnndan pp, barna bast ve; Ben Hayberin fethine mi, yoksa Caferin geliine mi sevineyim bilemiyorum. Sizin hicretiniz iki defdr. Siz, hem Habe lkesine, hem de yurduma hicret ettiniz buyurdular. Hayberde elde edilen ganmetler; Hudeybiye andlamasna katlan btn Eshb- kirma, Haybere katlanlara, Habeistandan hicret eden Eshba ve fethe itirak eden Devs kablesine paylatrld. Hayberin fethedilmesi ile, Arabistandaki btn Yahudiler, Peygamber efendimizin emri altna girmi oluyorlard. Artk mriklere yardm etme imknlar kalmamt. evrede bulunan kableler ve devletler de, silh ve asker bakmndan fethedilmesi imknsz gibi grnen Hayber kalesini zapteden mslmanlarn, byk bir gce shib olduunu anladlar ve bu slm Devletinden ekinmeye baladlar. Mekkeli mrikler, Hayberin fethi ile byk bir zntye ve yese kapldlar. Bu fetihden sonra, kkl bykl pek ok kableler, mslman olmak iin Medne-i mnevvereye geldiler ve Eshb- kirmdan olmakla ereflendiler, hatt Gatafanllar bile... Yola gelmeyen bz kableler ise kuvvet gnderilerek itaat altna alndlar.
307

UMRET-L-KAZ SEFER
Hudeybiye sulhu zerinden bir sene gemiti. Kurban Bayramna bir ay kala, Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Eshb- kirmna, umre iin hazrlk yapmalarn emrettiler. Umre iin Hudeybiyeye gidip Bat-r Rdvna katlanlar, veft edenler hri, hazr bulunacaklard. Bu emir zerine, iki bin sahb hazrlklarn tamamladlar. Kurban edilmek zere yetmi deve alnd. Bunlarn Mekkeye kadar otlatlarak gtrlmesi iin, Nciye bin Cndbe ve drt arkadana vazife verildi. Ayrca Muhammed bin Mesleme hazretlerinin emrine yz svri verilerek; zrh, mzrak, kl gibi harpte kullanlacak silhlar gtrmek zere nden gnderildi. Mriklere gvenilmezdi. Herhangi bir saldr hlinde, bu silhlardan istifde edilecekti. Eshb- kirmdan bzlar; Y Reslallah! Hudeybiye sulhne gre, umreye, knna sokulmu kllardan baka silh ile gelmiyecektik! Biz, bu silhlar Hareme, Kureylilerin yan dediler. lemlerin efendisi; B na sokmayacaz. Ancak onlar, Kureylilerden bize yaplacak bir saldr karsnda yaknmzda, elimizin altnda bulundurulacaktr buyurdu. Medne-i mnevvereye vekil olarak Eb Zerr-il-Gfr brakld. Eb Rhm-l-Gfrnin de brakld rivyet edilmitir. ki bin sahb, sevgili Peygamberimizle birlikte Mekkeye doru yola ktlar. Eshb- kirm, ok heyecanlanmt. Senelerdir, Allah tel yolunda, sevgili Peygamberimiz urunda evlerini, ocaklarn, terk ettikleri yurtlarn greceklerdi... Be vakit namazda ynlerini dndkleri Kbe-i muazzamay ziyret edeceklerdi,.. Henz mslman olup da andlama gerei Medneye gelemeyen akrablarna kavuacaklard. Senelerdir, kendilerine gzlerinden ya yerine kan aktan, zulm altnda inim inim inleten, putlarna taptrmak iin pek ok kardelerini ehd eden Kureyli mriklere, slmn haysiyet ve erefini gstereceklerdi. Belki bunu gren mriklerin kalbine slm sevgisi der de, mslman olurlard!... Mednede kalanlar, Ved yokuuna kadar lemlerin efendisini tekbirlerle tey edip, uurladktan sonra geri dndler... Sevgili Peygamberimiz, Medneye on kilometre kadar uzakta bulunan
308

Zlhuleyfeye gelince, ihrma girdiler. anl Sahbiler de Ona uydular. Herkes beyazlara brnmt. Umre yapmak iin Mekke-i mkerreme yolculuu balamt. Artk; Lebbeyk! Allahmme Lebbeyk! Lebbeyk! L erke leke lebbeyk! nnel hamde ven-nimete leke vel-mlke, l erike lek. sadlaryla yer gk inliyordu. Yolculuk, Allah telya hamd etmek ve yalvarmakla, Onun mbrek ismini zikretmekle, ok zevkli geiyordu. nden giden Muhammed bin Mesleme komutasndaki birlik Mekkeye yaklanca, Kureyli mrikler tarafndan grld. Korku ile yanlarna yaklap, biz, bir sene nce byle mi anlamtk dercesine; Bu nedir? diye sordular. Muhammed bin Mesleme, onlara iliklerini donduran u cevb verdi: Bunlar, Allah telnn Reslnn svrileridir... Allah tel izin verirse, yarn onlar da buray terif edeceklerdir!... Mrikler, korka korka geri dnp haberi Mekkeye ulatrdlar, Mekkeli mrikler de; Yemin ederiz ki, biz andlamaya bal kaldk. Muhammed bizimle niin arpsn?... diyorlard. Derhal aralarndan bir heyeti, Peygamber efendimizle grmek zere gnderdiler. Bu srada lemlerin efendisi sallallah aleyhi ve sellem, Mekkeyi grebilecekleri Batn- Yecec denilen yere gelmilerdi. zerlerindeki kltan baka btn silhlarn burada braktlar. Silhlar beklemek zere de iki yz sahbyi nbeti koydular. Bu hazrlklar bitince, Kurey heyeti Peygamber efendimizle grmek ve huzra kabl edilmek iin izin istedi. Kabl edilince; Y Muhammed! Hudeybiye andlamasndan beri, size kar herhangi bir ihnetimiz olmamtr. Buna ramen Mekkeye, kavminin yanna bu silhlarla m gireceksin? Hlbuki, andlamamza gre; knna sokulmu kllardan bakas yannzda olmayacakt!... dediler. Buna, lemlerin efendisi; Ben, ocukluumdan bu gne kadar verdiim szde durmak ve vefkrlmla tannrm. Ha reme, knlarnda sokulu kllarmzdan bakas ile girecek deiliz. Fakat, silhlarn bana yakn bir yerde olmasn istiyorum buyurarak cevap verdiler. Heyet, kendilerine iletilen haberin deiik olduunu anlayarak, rahatladlar ve; Y Muhammed! Dorusu senden hep vefkrlk ve iyilik grdk. Sana yaraan da odur diyerek geri dndler. Mekkeye gelip, durumu Kureylilere bildirdiler. Onlar da rahatladlar. Kureyin ileri gelenleri, kin ve kskanlklarndan, Peygamber efendimizi ve Eshbnn bu mesd anlarn grmemek iin, Mekkeyi terk ederek dalara ktlar. Sevgili Peygamberimiz, iretli kurbanlk develeri Ztuv mevkine nden gnderdi. Sonra, Eshbyla hazrlklarn tamamlayp, mukaddes Mek309

ke ehrine girmek zere yrdler. Eshb- kirm, lemlerin efendisini ortalarna almlard. Kinatn sultn, devesi Kusv zerinde, binlerce yldzn varln rten bir gne gibi, etrafna nr sayordu. Aman y Rabbi! O ne gzellik! O, ne ihtiml manzarayd!... Dillerde; Lebbeyk! Allahmme Lebbeyk! Lebbeyk! L erke leke Lebbeyk!... sadlar, gnllerde Allah tel ve Reslnn muhabbeti vard. Adm adm muazzam Kabeye doru ilerliyorlard. Yaklatka heyecanlar bir kat daha artyor, adet couyorlard. Hep bir azdan sylenen telbiye nidlar Mekkeyi dolduruyor, mrikler, bu muhteem manzaray grdke ileri eriyor, gnllerine lk lk bir muhabbet erbetinin aktn hissediyorlard. Bir oklarnn kalbine, slmn, sevgisi dmt. Sonunda Muhammed aleyhisselm glip gelmiti... te, sevgili Peygamberimiz ve anl Eshb, bellerinde kllar olduu hlde Kbe-i muazzamaya giriyorlard. Peygamber efendimizin devesi Kusvnn yularn Abdullah bin Revha hazretleri tutarak ilerliyordu. Mekkeli bz mrikler, kadnlar ve ocuklar Dr-n-Nedvede dizilmiler, sevgili Peygamberimizi ve kahraman Eshbn seyrediyorlard. Abdullah bin RevEy kfirler ekilin, Peygamberin yolundan, Ki Allah tel, Ona gnderdi Kurn. Her hayr ve iyilik vardr Onun dninde, Bu din iin lmekdir, en hayrl lm de. Gerek Reslullahdr, kabl ettim yrekten, Her szne inandm, kabl ettim imdi ben. Ey kfirler! Kurnn, Allah teldan, ndiini siz inkr eylediiniz zaman, Nasl indirdik ise, darbeleri niden, Ve nasl ayrdksa, banz gvdeden. Onun mnsna da, inanmazsanz eer, ner ayn ekilde banza darbeler. Balarm O Allahn, mbrek ismiyle ki, Yoktur Onun dninden, baka dn-i hakk. Ve yine balarm ki, ismiyle O Allahn, Muhammed hem kulu ve hem resldr Onun.
310

ha ilerledike, u beytleri mriklerin bana bir balyoz gibi vuruyor, t gnllerine kadar indiriyordu. Hazreti mer dayanamayp; Ey bn-i Revha! Sen, Reslullahn nnde ve Harem-i erfde nasl iir okuyabiliyorsun? diye kz etmek istemi, fakat Peygamber efendimiz; Y mer! Ona mni olma. Allah telaya yemin ederim ki, onun szleri, bu Kurey mriklerine ok yadrmaktan daha abuk, daha ok tesirlidir. Ey bn-i Revha devam et buyurdu. Peygamber efendimiz biraz sonra Abdullah bin Revha hazretlerine; Allah teldan baka ilh yoktur! Bir olan Odur. Vdini gerekletiren Odur! Bu kuluna yardm eden Odur! Askerlerini glendiren Odur! Toplanm olan kableleri, bozguna uratan da yalnz Odur! de! buyurdu. Abdullah Bin Revha da;

Allah teldan yoktur, Baka bir ilh! Yoktur Onun erki, L ilhe illallah! Odur mslmanlarn, Askerine g veren! Ve Odur kfirleri, Datan, malb eden!
diye sylemeye balad. Mslmanlar da bu szleri tekrar ediyorlard. Sevgili Peygamberimiz Beytullaha girince, Mbrek sa omuzunu atlar. Mbrek tenlerinin gzellii gzleri alyor, gnlleri cezb ediyordu. Bugn, u irk ehline, kendisini gl ve zinde gsterecek yiitleri, Sonra; B Allah tel, rahmeti ile yarlgasn! buyurdular. Bunun zerine Eshb- kirm sa omuzlarn ap, heybetli bir ekilde hzl hzl yryerek Kbeyi defa tavf ettiler. Ancak, Rkn-i Yemni ile Hacer-l-esved kesi arasnda ar ar yrdler. Peygamber efendimiz ve Eshb, Hacer-l-esvede yaklayor onu pyorlar veya geriden ellerini ap Hacer-l-esvede kar tutuyorlard. Mrikler, gerilerden Eshb tkip ediyor, onlarn bu heybetli ve gsterili yrylerine aryorlard. nk onlara, Mslmanlarn Medneye gideliden beri zayf ve hasta dtkleri anlatlm ve buna benzer haberler yaylmt. imdi ise, tam tersi bir hle hit oluyorlard ve hayretleri artyordu.
311

Geri kalan drt tavf ise yava yava, ar ar admlarla yaplarak tamamland. Tavftan sonra Makm- brhimde iki rekat namaz kldlar. Daha sonra Saf ile Merve tepeleri arasnda yedi kerre say yaptlar. Kurbanlar kesildikten sonra, Peygamber efendimiz mbrek ban kazttlar. Mbrek salar havada kaplmt. Eshb- kirm da tra oldular. Bylece Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin tam bir sene nce grd rya gerekleti. Umre ziyreti tamamlanm, le vakti girmiti. lemlerin efendisi, Hazreti Bille, Kbede ezn okumasn emredince, Bill-i Habe derhal emri yerine getirdi. O, Kbede ezn- erfi okurken, btn Mekke alkalanmaya balad. Eshb- kirm byk bir huu iinde ezn dinliyor, hafif bir sesle onu tekrar ediyorlard. Bitince, Habbullah efendimiz imm oldular. Hep birlikte klnan le namaznn, mriklerin kalbindeki tesri bir baka idi. Sevgili Peygamberimize, Ebtahda deriden bir adr kurulmutu. Sahbler de etrafndaki adrlarda gn ikmet ettiler. Namaz vakitlerinde Beytullahda toplanyor, cematle namazlarn klyorlard. Dier vakitlerde akrablarn ziyret ediyorlar, slmn kendilerine bahettii gzel ahlk ile onlara rnek oluyorlard. Onlar da, Eshbn bu gzel hlleri karsnda adet eriyorlar, hayranlklarn gizliyemiyorlard. Bu gn zarfnda, Mekke sanki iten fethedilmiti. gn dolmutu... Artk ayrlk zaman gelmiti. Akama doru Peygamber efendimiz; (Umre iin gelen) mslmanlardan hi bir kimse, akam Mekkede geirmeyecek, yola kacaktr! buyurunca, herkes derlenip toparland ve Medneye doru yola kld...

Ne devletdir yumup aknla gz, rhnda cn vermek Nasb olmaz m Sultnm haremghnda cn vermek Snerken gzlerim sn olur hnda cn vermek Cemlinle ferah-nk et ki yandm y Reslallh Boyun bktm, pernm, bu derdin sende tedbri Lebim kavruldu teden dner pyinde tezkri Ne dem gnlm murd eylerse taltf eyle Ktmri Cemlinle ferah-nk et ki yandm y Reslallh

312

MTE GAZSI
lemlere rahmet olarak gnderilen Habb-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz Mekkeye umre iin gittiklerinde, Eshbndan Veld Bin Veld hazretlerine; Hlid nerelerde? Onun gibi birinin slamiyeti tanmamas, bilmemesi olamaz. Keke o, btn gayret ve kahramanlklarn mslmanlarn yannda, mriklere kar gsterseydi ne kadar hayrl olurdu. Kendisini sever, stn tutardk buyurmutu. Veld Bin Veld, daha nce de aabeyine zaman zaman mektup yazar, mslman olmasn tevik ederdi. Peygamber efendimizin bu mbrek szlerini de ulatrnca, slmiyete olan meyli gittike fazlalat. Umre ziyretini yapan sahbler, Medneye dnmlerdi. Aradan gnler gemi, hicretin sekizinci ylna girilmiti. Hlid Bin Veld ise, artk yerinde duramyor, bir an nce Medneye ulamak, lemlerin efendisinin huzrunda diz kp, mslman olmakla ereflenmek iin yanp tutuuyordu. Kendisi yle anlatmtr: Allah tel bana Peygamber efendimizin muhabbetini ihsn etti. Kalbime slmn sevgisini yerletirdi. Hayr ve erri ayracak hle getirdi. Kendi kendime; Ben, Muhammed aleyhisselma kar btn savalarda bulundum. Ama her sava yerini terk ederken, bozuk ve yanl bir hl zere olduumu ve Onun bir gn mutlaka bize glib geleceini biliyor ve bu hislerle ayrlyordum. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem, Hudeybiyeye geldii zaman da, dman svrilerinin komutan idim. Usfnda onlara yaklap gzktm. Reslullah, bizden emin bir ekilde, Eshbna le namaz kldryordu. zerlerine an baskn yapmak istedik, ama mmkn olmad. Byle olmas da hayrl oldu. Reslullah, kalbimizden geenleri anlam olmal ki, ikindi namazn temkinli kldlar. Bu durum bana ok tesir etti. Bu zt her hlde, Allah tarafndan korunuyor olmal dedim. Birbirimizden ayrldk. Ben, eitli dnceler iindeyken, Muhammed aleyhisselm umre iin Mekkeye gelince, Ona grnmedim. Kardeim Veldle birlikte gelmiler ve beni bulamamlard. Kardeim yle bir mektup brakmt: Bismillhirrahmnirrahm! Allah telya hamd sen ve Reslullaha salt- selmdan sonra derim ki, hakkaten ben, senin slmiyetten yz evirip gitmen kadar alacak bir ey bilmiyorum.
313

Hlbuki, gittiin yolun yanl olduunu anlamaktan ciz deilsin. Niye akln kullanmyorsun? slmiyet gibi bir dni tanyp anlayamaman ne kadar tuhaf! Peygamber efendimiz, bana seni sordu. Senin, slmiyeti tanyp, gayret ve kahramanln mslmanlarn arasnda, mriklere kar kullanman arzu ediyorlar. Ey kardeim! ok frsatlar kardn; artk daha fazla gecikme! Kardeimin mektubu bana ulanca, mslman olma arzusu bende ok kuvvetlendi. Gitmek iin acele ediyordum. Reslullahn syledikleri beni ok sevindirmiti. O gece uyurken, rymda skntl, dar ve l gibi susuz yerlerden, yemyeil, geni ve ferah bir yere kmtm. Medneye varnca, bu rym Hazreti Eb Bekre anlatp, tbirini ondan sormaya karar verdim. Ben, Reslullaha gitmek iin toparlanrken; Acaba, oraya giderken bana kim arkada olabilir? diye dnyordum. O sra Safvn Bin meyyeye rastladm. Vaziyeti ona anlattm. Teklifimi reddetti. Daha sonra ikrime Bin Eb Cehle rastladm. O da reddedince evime gittim. Hayvanma binip, Osman Bin Talhnn yanna vardm. Ona da mslman olmak zere, Reslullaha gideceimi ve bana arkadalk yapmasn syledim. Tereddtsz kabul etti ve ertesi gn seher vakti birlikte yola ktk. Hadde denilen yere vardmzda, Amr Bin s ile karlatk. O da mslman olmak iin Medneye gidiyordu. Medneye vardk. Elbisemin en gzelini giyip, Reslullah efendimizle grmeye hazrlandm. O srada kardeim Veld geldi ve; Acele et. nk Peygamber efendimize sizin geldiiniz haber verilmi O da ok sevinmitir. imdi sizi bekliyor dedi. Acele ile, O yce peygamberin huzruna vardm. Glmsyordu. Selm verdim; Allah teldan baka ilh olmadna ve senin de Allah telnn peygamberi olduuna ehdet ediyorum Seni hidyete erdiren, doru yolu gsteren Allah telya hamd ol dedim. S sun buyurdu. Sonra gnahlarmn aff iin Allah telya du etmesini istedim. Benim iin du etti ve; slmiyet, kendisinden nce ilenmi olan gnahlar kesip atar buyurdu. Dier iki arkadam da mslman oldular. Bylece, Mekkenin en bahadrlarndan, gzn budaktan esirgemeyen, gyeleri urunda canlarn vermekten zerre kadar ekinmeyen bu pehlivan, gnllerinden coan bir samimiyetle Resl-i ekrem efendimizin huzrunda Eshb- kirmdan olmakla ereflenmilerdi. Artk, btn gleriyle kfr yok etmek iin alacaklard. Onlarn mslman olmalarna, sahbler ok sevinmiler, sevinlerini; Allah ekber! diye tekbirlerle aa vurmulard. Hicretin sekizinci ylnda, lemlere rahmet olan Server-i kinat aleyhi ef314

dals salevt efendimiz, slmiyetin yaylmas iin yine eitli kablelere, devletlere eliler gnderdiler. Bunlarn bzlarndan msbet neticeler gelmi, fakat Busr vlisine gnderilen Haris Bin meyr hazretleri, amn Belk nahiyesinin Mte kynde Hristiyan askerleri tarafndan tutuklanmt. am vlisi rahbil Bin Amrn yanna gtrlen Hazreti Haris, eli olduu hlde, alaka katledilip, ehd edilmiti. Bu habere sevgili Peygamberimiz ok zlmler ve derhl kahraman Eshbnn toplanmasn emir buyurmulard. Bu emri alan Sahbler, ocuklaryla helllap acele Crf ordughnda toplandlar. Habb-i ekrem efendimiz Cihda kacak olan u insanlara, Zeyd Bin le namazn kldrdktan sonra; C Hriseyi kumandan tyin ettim! Zeyd Bin Hrise ehd olursa, yerine Cafer Bin Eb Tlib gesin. Ca fer Bin Eb Tlib ehd olursa, Abdullah Bin Revha gesin. Abdullah Bin Revha da ehd olursa, mslmanlar aralarnda mnasib birini sesin ve onu kendilerine kumandan yapsn! buyurdu. Bunun zerine Eshb- kirm, isimleri saylan kahramanlarn ehd olacan anlayarak alamaya baladlar; Y Reslallah! Keke sa kalsalar da kendilerinden istifde etseydik!,.. dediler. Peygamber efendimiz onlara cevap vermeyip sustular. Bunlar, orada bulunan Hazreti Zeyd, Cafer ve Abdullah da iitmiler ve byk bir sevince gark olmulard. nk en byk gayeleri Allah telnn dnini yayarken ehd olmakt. Artk mjde verilmi ve bunu bizzat kendi kulaklar ile iitmilerdi. Mchidler hazrlklarn bitirmiler, kumandanlarn bekliyorlard. Sevgili Peygamberimiz, beyaz slm sancan Zeyd Bin Harise hazretlerine teslm etti. Ona, Hris Bin meyrin ehd edildii yere kadar gitmesini ve slm tebli etmesini emretti. Kabul etmezlerse dmanla arpmasn emir buyurdular. Abdullah Bin Revha hazretleri, yanndaki kumandan arkadalaryla birlikte vedlatklar srada, alad. Ona; Ey Revhann olu! Ne iin alyorsun? diye sordular. ir olan Abdullah Bin Revha;

Alamamn sebebi, deil dny sevgisi, Ve deildir vallahi, zleyeceim sizi. Asl sebep udur ki, Kurn- kerminde, yle buyurmaktadr, Rabbimiz bir yette:

Muhakkak biliniz ki, sizlerin iinizden Hi bir kimse yoktur ki, gemesin Cehennemden... ittim bu yeti, Reslullah okurken, Cehenneme urarsam, nasl sabrederim ben!
315

dedi. Arkadalar; Allah tel seni, sevgili kullar zmresine ilhk etsin, slihlerden olasn! diye du ettiler. Sonra Abdullah Bin Revha hazretleri; Fakat ben, Allah teldan mafiret olunmak diliyorum. Bir de, kanlar fkrtp kprten bir kl darbesiyle veya cier ve barsaklarm kasp kavuran bir mzrak saplanmasyla ehd olmak istiyorum!... dedi. Ordu gitmeye hazrland srada, Hazreti Abdullah Bin Revha, Peygamber efendimizin yanna varp vedlatktan sonra; Y Reslallah! Bana ezberliyeceim ve aklmdan hi karmayacam bir ey tavsiye buyurur musunuz? dedi. PeySen, yarn Allah telya pek az secde edilen bir lgamber efendimiz ona; S keye varacaksn. Orada secdeleri, namazlar oalt buyurdu. Abdullah Bin Revha; Y Reslallah! Bana, nasihatinizi oaltr msnz? deyince, sevgili Peygamberimiz; Allah tely dima zikret. nk, Allah tely zikr, umduuna ermende sana yardmc olur buyurdu. bin kiilik slm ordusu; Allah ekber! Allah ekber! nidalar arasnda yrmeye balad. Sevgili Peygamberimiz ve Mednede kalan sahbler, mchid gzleri Ved yokuuna kadar tkib ettiler. Burada lemlerin efendisi, mBen size, Allah telnn emirlerini brek slm ordusuna yle hitb ettiler: B yapp, yasaklarndan kanmanz, yannzdaki mslmanlara kar hayrl olmanz ve onlara iyi davranmanz tavsiye ederim. Allah telann yolunda, Onun ismini syleyerek harbediniz. Ganmet alnan mallara hyanet etmeyiniz. Ahde vefszlk gstermeyiniz. ocuklar ldrmeyiniz. Orada Hristiyanlarn kiliselerinde, insanlardan ayrlp kendilerini ibdete vermi bz kimseler bulacaksnz. Onlara dokunmaktan saknnz! Onlarn dnda, balarnda eytanlarn yuvalandklar bz kimselere de rastlayacaksnz ki, onlarn balarn klcnzla koparnz. Siz, kadnlar, yalanm pr-i fnleri ldrmeyiniz. Aalar yakmaynz ve kesmeyiniz. Evleri de ykmaynz! Ba kumandan Zeyd Bin Hriseye de; Mriklerden dmannla karlatn zaman, onlar husustan birine dvet et!... (Eer mslman olurlarsa,) onlar, Muhcirler yurdu olan Medneye hicret etmeye dvet et! Dvetini kabul ederlerse, Muhcirlerin shib olduklar haklara kendilerinin de ship olacaklarn ve onlarn mkellef olduklar vazifelerle kendilerinin de mkellef olacaklarn bildir. yet mslman olup lkelerinde oturmay tercih ederlerse, mslmanlardan gebe Arablar gibi olacaklarn ve onlar hakknda uygulanan ilh hkmn, kendileri iin de uygulanacan, harp ganmetlerinden kendilerine bir ey ayrlamayacan ve ganmetten ancak mslmanlarn yannda harbedenlerin faydalanacan bildir! Eer slm kabul etmezlerse, onlar cizye vermeye dvet et! lerinde bunu kabl edenlere dokunma! Cizye vermeye de yanamazlarsa, Allah telnn yar316

dmna snarak onlarla harb et!... buyurdular. Bu nashatlerden sonra mchidlerle vedlatlar. slm ordusu, tekbr sadlaryla ayrld. Geride kalanlar, gidenlere el sallayp; Allah tel sizi her trl tehlikeden muhfaza buyursun, yine sa slim geri evirsin... diye du ediyorlard. Ufuktan kayboluncaya kadar, yal gzlerle arkalarndan gbta ile baktlar... Zeyd Bin Hrisenin elindeki mukaddes sancak dalgalanyor, mchidler bilinmeyen uzun bir yolculua Allah telnn dnine hizmet iin gidiyorlard. slm ordusu, hzla Suriyeye doru ilerliyordu. Yolculuk olaysz ve neeli geiyordu. Mchidler, bir an nce dmanla karlamak iin sabrszlanyorlard. ehdlii isteyenlerin iinde en arzulu olanlardan biri de Abdullah Bin Revha hazretleriydi. Bunu Zeyd Bin Erkam yle anlatt: Ben Abdullah Bin Revhann terbiyesi altnda yetimi bir yetimdim. O, Mte seferine ktnda, beni de devesinin arkasna bindirmiti. Geceleyin bir mddet gidince, dudaklarndan u beytler dklyordu.

Ey devem! Kumluktaki, kuyuya eer beni, Oradan da drt konak, gtrrsen ileri. karmam artk seni, bundan baka sefere, Shipsiz kalacaksn, az sonra, ona gre. Ben herhlde evime, geri dnmeyeceim, Umarm ki bu harpte, ben ehd deceim.

Son konakta mminler, geti beni hz ile, Ey Revhann olu, en yaknlarn bile, Kardelik balarn, kopararak getiler, Seni Hak telya brakp da gittiler. Artk dnmyorum, geride ne malm var? , Hi umurumda deil, aalarla hurmalar!

Bunlar iitince, aladm. Abdullah Bin Revha bana kamsyla dokunarak; Ey yaramaz! Sana ne oluyor? Byle sylememin sana, ne zarar var? Allah tel, bana ehdlik nasb ederse, sen de hayvan zerinde geri dnp, yerine ularsn. Ben ise dnynn btn dertlerinden, tasa ve zntlerinden, hdiselerinden kurtulur, rhata kavuurum dedi. nip iki rekat namaz kld. Sonunda uzunca bir du yaptktan sonra bana; Ey ocuk! diye seslendi. Buyur dediimde; Bu seferde inallah ehdlik nasb olacaktr! dedi. Kahraman sahbler, Suriyeye yaklarlarken am vlisi rhbil Bin
317

Amr, slm ordusunun yaklamakta olduunu oktan haber almt. Hemen Bizans kayseri Herakliuse durumu bildirip, byk bir yardm alarak rahatlamt. nk yapt istihbarata gre, mslmanlar ancak -be bin kiiydi. Buna kar kendi ordusu, yz bini ayordu. Silhlarn ise, haddi hesb yoktu. Eshb- kirm aleyhimrrdvn, am topraklarndan Muna vardklar srada, Rumlarn yz bin kiilik bir ordu ile zerlerine geldiklerini rendiler. Orada konaklayp iki gece kaldlar. Kumandan Zeyd bin Hrise hazretleri, arkadalarn toplayp durumu bildirdi. Rum ordusuna kar ne yapmak lzm geldii hakkndaki grlerini sordu. Sahblerden bzlar; Rum ordusuyla karlamadan, lkelerine an basknlar dzenleyelim. nsanlarn esir alp Medneye dnelim; bzlar da; Resl aleyhisselma mektup yazp, dmann saysn bildirelim. Bize acele asker gndermesini, veya ne yapmamz gerektiini soralm diyorlard. kinci grn daha uygun olduuna karar verdikleri srada, Abdullah Bin Revha hazretleri sze kararak;

Ey Kavmim ne sebepten, tereddt edersiniz? ehd olmak kasdiyle, cenge gelmedik mi biz? Silha, svrice okluk olduumuzdan, Dolay savamadk, kfirlerle hi bir an. Allah telnn, bize ihsn ettii, u din kuvveti ile, savatk aslan gibi. Gidiniz, arpnz, muhakkak iyilik var, Bu iin netcesi, ya ehdet ya zafer.

Bedr gn vallahi, vard iki atmz, Uhudda tek at ile, pek azd silhmz. Bu cenkte glip gelmek, varsa eer kaderde, Zten byle vdetti, Allah ve Peygamber de. Hak tel vdinden, dnmez asla geriye, Ey mminler yleyse, yryn ileriye. ehdlik varsa eer, bizim kaderimizde, Kavuuruz Cennette, ehd kardeimize

dedi. Hazreti Abdullah Bin Revhann bu szleri, mchidleri cesaretlendirmiti. Vallahi Revhann olu, doru sylyor dediler. Artk karar alnmt. ehd oluncaya kadar harbe devam edeceklerdi.
318

anl sahbler, Mte isimli kye geldiklerinde, yz bin kiilik Rum ordusuyla karlatlar. Da ta dman askeri ile dolmutu. Bir tarafta, Allah telnn dnini yaymak iin t Medneden kalkp ama kadar gelen bin kiilik bir slm ordusu; te yanda, slm bomak iin toplanan yz bin kiilik bir kfir srs bulunuyordu... Grnte, mukyese kabul etmez bir kuvvet dengesi vard. Buna gre, bir mslmann otuzdan fazla Rum ile arpmas cbediyordu. Her iki taraf da harp dzenine girdiler. Bu srada, Peygamber efendimizin sallallah aleyhi ve sellem emri gerei, slm ordusundan bir heyetin, Rum ordughna doru ilerledii grld. Bunlar Rum ordusuna, slma gelmelerini, yoksa cizye vermelerini teklif ettiler. Fakat onlar, bu dveti reddettiler. Artk kaybedilecek zaman yoktu. Kumandan Zeyd Bin Hrise hazretleri, elinde mukaddes slm sanca olduu hlde, ordusuna hcum emrini verdi. Bu n bekleyen mchidler; Allah ekber! nidlar ile ok gibi ileri frladlar. imek gibi kllarn ekip, frtna gibi dmann ortasna daldlar... At kinemeleri, kl akrtlar, tekbir sadlar ve vurulanlarn feryatlar ayyuka kyor, daha harbin banda, meydan, kan gl hline geliyordu. anl sahbler her kl sallaylarnda ya bir ba, ya bir kol dryorlard. Elinde Reslullahn beyaz sanca olan Hazreti Zeyd, dmann t ortalarnda; Allah Allah diyerek vuruuyordu. Sallad kllarla etrafn bir anda ayor, dman karsna ktna pimn ediyordu. Kumandanlarnn kahramanca arpmasn gren anl sahbler, ondan geri kalmyor, tek bana otuz dmana kl yetitirip onlar tepelemeye alyorlard. Bir ara, bir ka mzran birden, kumandan Hazreti Zeydin mbrek gsne sapland grld. Arkasndan dier mzraklar, onu tkib etti. anl sahbnin vcdu, delik deik olmutu. Derken Zeyd Bin Hrisenin scak topraa dt ve ok zledii ehdet erbetini itii grld. Zeyd Bin Hriseyi tkib eden Hazreti Cafer, hemen sanca kapt. slm sancann dalgalandn gren mchidler, yeni bir ak ile savaa devam ediyorlard. Hazreti Cafer de, Zeyd Bin Harise gibi kahramanca arpyordu. Bir taraftan dmana saldryor, dier yandan da arkadalarna cesret ve heyecan veriyordu. Yiite arpan bu yeni kumandan, daha hzl, daha seri hareketlerle kl sallyor, dmana gz atrmyordu. Hazreti Cafer, kendisinden gemi bir hlde arprken, arkadalarndan bir hayli ileri gitmiti. Rumlarn ortasnda tek bana dvyor, her birine ayr ayr kl vuruyordu. Fakat bu gidiin, dn olmadn anlamakta gecikmedi. Kahraman kumandan; Bana den, kfirlerin her birine klcmla vurmak319

tr! diyor, Allah telnn mbrek ismini dilinden drmyor ve bitmez bir gle arpyordu. Nihyet bir dman askeri, Hazreti Caferin sa koluna bir kl vurdu. Sa eli kesilen Hazreti Cafer, mukaddes slm sancan sol eliyle yere dmeden yakalad. Kaldrp yine dalgalandrd. Derken bir kl darbesi daha... Sol eli de kesilmiti. Bu defa sanca, kesik kollarnn arasnda gsne bastrarak dalgalandrmaya alt. Fakat bir biri peinden iddetle inen dman kllar ile ok zledii ehdet mertebesine kavutu. Mbrek rhu, Cennetin en yksek derecelerine umutu... Bedeninde doksandan ziyde kl ve mzrak yaras saylmt. Kumandanlarnn ehd dtn gren kahraman mchidler, yere den slm sancan kaptklar gibi, Abdullah Bin Revha hazretlerine teslm ettiler. O da, atnn zerinde sanca dalgalandrarak dmana iddetle saldrd. Bir taraftan nne gelen dman tepeliyor, bir taraftan da, yle diyordu:

Ey nefsim, bana boyun eeceksin elbette. Bugn ehd olurum, yemn ettim bu harpte. Ya sen kendiliinden, rz olursun buna, Ya kabl ettiririm, bunu ben, zorla sana. Eer ldrlmezsen, yet sen bu savata, Hi lmeyecek misin, ey nefsim syle bana.

Cafer Bin Eb Tlib ve Zeyd Bin Hrisenin Yaptn yaparsan, bil ki iyi edersin. Onlar ehd oldular, ey nefsim durma geri, Sonra bedbaht olursun, haydi atl ileri.

Hazreti Abdullah da; Allah ekber! nidlar arasnda dmanla amansz bir mcdeleye tutumutu. Bir ara bir kl darbesi parmana isabet etti ve kesik parmak elinde sallanmaya balad. Allah telnn ve Reslnn akyla yanan bu mbrek kumandan, derhal atndan yere atlad, arpmasna engel olan yaral parman, ayann altna alp; Sen sdece, yaral bir parmak deil misin? Zten bu kazaya da Allah telnn yolunda uram bulunuyorsun! diyerek ekip kopard. imek gibi atna atlayp, olanca gc ile yine arpmaya balad. Fakat bu kadar arpmasna ramen, ehdlik mertebesine kavuamad iin kendi kendini knamaya balad...Tekrar tekrar dmana saldrd. Sonunda bir mzrak darbesi ile yere dt. Allah tel ve Resl yolunda arprken ehd olup, mbrek rhu Cennete utu...
320

O anda Hazreti Abdullahn yannda arpan Ebl-Ysr Kab Bin Umeyr, sanca dalgalandrmaya alt. Gzlerini Eshb arasnda dolatrarak kendisinden daha yal ve olgun birini aratrd. Sabit Bin Ekremi grnce, sanca ona teslm etti. Hazreti Sabit, sanca mchidlerin nne dikdikten sonra; Ey kardelerim! Acele iinizden birini kumandan seiniz ve ona tbi olunuz dedi. Onlar; Seni setik dedilerse de, Hazreti Sabit bunu kabul etmedi. Gzleri Hlid Bin Veld hazretlerine takld. Ona; Ey Eb Sleymn! Sanca sen al! dedi. Mslmanlar arasna yeni katlan Hazreti Hlid, edebinden mukaddes sanca almak istemedi ve mbrek dudaklarndan; Ben bu sanca senden alamam! Sen buna benden daha ok lyksn. Zr daha yalsn ve Bedr gazsnda Reslullahn yannda arpmakla ereflenmisin!... szleri dklmt. Fakat zaman kymetli idi. Etraflarndaki Eshb- kirm, dmanla kyasya vuruuyor, yz bin kiilik dman geriletmeye alyordu. Hazreti Sabit, szn tekrarlad: Ey Hlid! Reslullahn mukaddes sancan abuk al! Vallahi, bunu sana vermek iin almtm. Sen, harbin usln benden daha iyi bilirsin! dedi ve etrafndaki mchidlere; Ey kardelerim! Hlidin kumandan olmasndaki grnz nedir? diye sordu. Onlar da hep bir azdan; Onu bamza kumandan yaptk dediler. Bunun zerine Hazreti Hlid, lemlerin efendisinin mbrek eliyle teslm ettii sanca, byk bir hrmet ve edeb ile alp pt. Atna atlayp dmana btn hamet ve heybetiyle saldrd. Kahraman sahbler yeni kumandanlarnn peinde tekrar hcma getiler. Hazreti Hlid grlmemi bir cesret ve mahretle arpyordu. nne geleni devirip dryordu. Bir ara Kutbe Bin Katde hazretleri, dman kumandanlarndan Mlik Bin Zfilenin ban gvdesinden ayrd. Rumlarn mneviyatlar bozulmutu. Fakat vakit daralm, akam olmu ve hava kararmaya balamt. Karanlkta savamak olduka tehlikeliydi. nk yanllkla kendi arkadalarn vurabilirlerdi... Bu sebeple her iki taraf da kararghlarna ekildi. Yarallar tedavi altna alnd. Hazreti Hlid, harp sanatnda dhi idi. Sabahleyin dmann karsna yeni bir taktikle kmak ve onlar artmak istiyordu. O gece, askerlerin yerlerini deitirdi. Sa taraftakiler! sola, soldakileri saa, ndekileri arkaya, arkadakileri de ne ald. Sabahleyin tekrar hcma kalkan kahraman mchidler, Allah ekber nidlar arasnda arpmaya balad. Dman askerleri, kendilerine saldran askerleri ilk defa gryordu. Bunlar dnk arptklar kimseler deildi.
321

Herhalde, mslmanlara yeni bir ordu yardma gelmiti!... Bunlar byk bir korku iinde dnen Rum askerlerinin mneviyatlar bozuldu. Panie kapldlar. Bunu frsat bilen Hazreti Hlid ve kahraman sahbler, o gn ok daha gzel arparak dmana kl vurdular ve binlercesinin cann Cehenneme gnderdiler. O gn Hlid Bin Veld hazretlerinin elinde dokuz kl krlmt. Allah telnn ihsn, Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin dular bereketiyle bin mchid gzi, yz bin dman askerini bozguna uratmt. Bu byk meydan muharebesinde on be ehd verilmiti. Bylece, Bizans mparatorluuna, haddi bildirilmi, daha gneye aknlar dzenlemelerine engel olunmutu... Resl-i ekrem ve Nebiyyi muhterem efendimiz, kendisine harp meydanndan bir haber gelmeden nce, Mtede olanlar bildirmek zere Eshbn mescide toplamt. Sevgili Peygamberimizin mbrek yzlerinden ok zntl olduu anlalyor, daha ok zlr korkusu ile kimse bir ey soramyordu. Nihyet Eshb- kirmdan biri; Canmz sana fed olsun y Reslallah! Sizde olan znty grdmzden beri iimiz kan alyor, zntmzn derecesini ancak cenb- Hak bilir! dedi. Sevgili Peygamberimizin mbrek gzlerinden yalar boand ve buyurdular ki: Bende grd nz znt, beni hzn iinde brakan ey, Eshbmn ehd olmalar idi. Bu hl, onlar, Cennette karlkl tahtlar zerinde oturmu kardeler olarak g rnceye kadar devam etti. Zeyd Bin Hrise, sanca eline ald. Nihyet e hd edildi. O imdi Cennete girdi. Orada koup duruyor. Sonra sanca Cafer bin Eb Tlib ald. Dman ordularna saldrd. arpt ve nihyet o da ehd oldu. O, ehd olarak Cennete girdi ve yakuttan iki kanat ile diledii gibi uup duruyor. Caferden sonra sanca, Abdullah bin Revha ald. Elinde sancak olduu hlde dmanlarla arpt ve ehd oldu ve Cennete girdi. Onlar, Cennette altndan tahtlar zerinde bana gsterildi. Ey Al lahm! Zeydi mafiret eyle!... Ey Allahm! Caferi mafiret eyle! Ey Al lahm Abdullah Bin Revha yi mafiret eyle! lemlerin efendisinin mbrek gzlerinden hl yalar boanyordu. Gz yalar arasnda yle devam ettiler: Abdullah bin Revhadan sonra sanca Hlid bin Veld ald. te imdi harp iddetlendi. Ey Allahm! O (Hlid bin Veld) senin kllarndan bir kltr. Ona yardm eyle!... buyurdular. Sevgili Peygamberimiz, Allah telnn izni ile bin kilometreden daha uzak olan harp meydanndaki durumu, bir mcize olarak grm ve Eshbna bildirmiti. Cafer Bin Eb Tlib hazretlerinin ehd dt gn bu hdiseyi anlattktan sonra kalktlar, Hazreti Caferin evine gittiler. Hanm Esm evinin ilerini bitirmi, ocuklarn ykayp salarn taramt. Sevgili
322

Peygamberimiz; Ey Esm! Caferin oullar nerede? Onlar bana getir! buyurdular. Esm Htn ocuklar getirince. Reslullah efendimiz onlar barna bast ve doya doya pp koklad. Mbrek kalbleri dayanamad, mbrek gzlerinden yalar sicim gibi akmaya balad. Bunu gren Hazreti Caferin hanm; Anam-babam, canm sana fed olsun y Reslallah! Niin oullarma yetimlere yaptnz merhameti gsteriyorsunuz? Yoksa Cafer ve arkadalarndan ac bir haber mi aldnz?! diye yalvararak sordu. lemEvet!... Onlar, bugn ehd oldu lerin efendisi, ok mteessir olmutu: E lar!... buyurdu. Hazret-i Esm vlidemiz de yetim yavrularn barna basarak alamaya balad. Bu manzaraya sevgili Peygamberimiz fazla dayanamam, oradan ayrlmlard. Sedethnelerine dnen Habb-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, zevce-i mutahharalarna; Caferin ailesi iin yemek hazrlamay ihml etmeyiniz! buyurdu. gn ehd ailelerine yemekler gnderildi. Aradan gnler gemiti ki, Medneye mjde haberini Yal bin meyye hazretleri ulatrd. Olup bitenleri daha sylemeden Resl-i ekrem efendimiz, ona; stersen olanlar sen haber ver, istersen ben sana syleyeyim! buyurarak harp meydannda olanlar teferruatyla anlattlar. Bunun zerine Yal Bin meyye; Seni hak din ve Kitbla peygamber olarak gnderen Allah telya yemin ederim ki, mchidlerin bandan geen olaylardan anlatmadk bir tek hdise brakmadnz dedi. Efendimiz de; Allah tela, benim iin aradaki mesafeyi kaldrd da, harp meydann gzlerimle grdm buyurdular. Bir ka gn sonra haberciler, slm ordusunun Medneye yaklatn bildirdiler. Peygamber efendimiz, Eshb ile kalktlar, Mednenin dna karlamaya ktlar. Uzaklardan bir toz bulutu kalkyor, mukaddes slm sanca dalgalanyordu. Kl, kalkan parltlar, etraf ayna gibi ldatyordu... Herkeste, derin bir heyecan gze arpyordu. Biraz sonra balarnda Hlid Bin Veld hazretleri olduu hlde, mchid gziler Medneye girdiler...

323

MEKKENN FETH
Hicretin sekizinci senesi idi. Hudeybiye sulhnmesinin bir maddesi de; Her iki tarafn dnda kalan Arap kableleri, istedikleri tarafn himyesine girebilecekler, mslmanlar veya mriklerle birlemekte serbest olacaklar idi. Buna gre; peygamber efendimizin mttefiki olan Huza kablesi, mslmanlar; Ben Bekr kablesi de mrikler tarafnda yer almlardr. Huza kablesi ile Ben Bekrler eskiden beri dman olup, frsat bulduka birbirlerine saldrrlard. Hudeybiye sulhuna gre, onlar da bir mddet iin saldrlarn durdurmulard. Fakat, buna Ben Bekrler iki sene uyabilmilerdi. Bekroullarndan biri, sevgili Peygamberimize hakret eden bir iir sylemi, bunu iiten Huza kablesinden bir gen, dayanamam ve ban yarmt. Bekroullar, bunu frsat bilip andlama gerei tehlikeden emin olan Huza kablesine saldrmlard. Bu saldrya, Kureyli mrikler, silh vererek ve gizli adam gndererek yardm etmiler, Harem-i erfde Huza kablesinden yirmiden fazla kimseyi ldrmlerdi. arpma esnsnda Huza kablesinden bz mslmanlar, peygamber efendimizden yardm istemilerdi. Huza kablesinden, gece yaplan bu basknlarda, Bekroullar arasnda, Kureyli mriklerin de bulunduunu grenler olmutu. O gece, Mednede, Hazreti Meymne vlidemizin evinde bulunan sevgili Peygamberimiz, namaz klmak iin kalkp abdest alrken; Allah telnn izni ile bir mcize olarak, Mekkedeki mslmanlarn kendisinden yarLebbeyk! = Dvetinidm taleb ettiklerini iitmiti. Onlara cevb olarak; L ze icbet ediyorum! buyurdu. Meymne vlidemiz, Peygamber efendimizin yannda kimse olmad hlde byle konutuunu grnce; Ya Reslallah! yannzda bir kimse mi var? diye sordu. Sevgili Peygamberimiz ona, Mekkede meydana gelen hdiseyi ve Kureylilerin bu ie ortak olduklarn haber verdi. Kurey mrikleri Ben Bekrlere yardm ederek, Huza kablesine baskn yapp onlar ldrmekle, Hudeybiye sulhnmesinin maddelerine aykr hareket etmi, bylece sulhnmeyi bozmu oluyorlard. Fakat, bu hdiseden, o
324

srada ama ticret iin giden Kurey lideri Eb Sfyann haberi olmamt. amdan dnnce hdiseyi ona anlattlar ve; Bu, mutlaka dzeltilmesi lzm olan bir itir. Gizlenmesi mmkn deildir. Eer dzeltilmezse, Muhammed bizi Mekkeden srer! dediler. Eb Sfyan ise; Her ne kadar bu hdiseden benim haberim olmadysa da, yaplan ktal haberi Medneye ulamadan, sulh yenileyip uzatmak zere acele gitmem lzm dedi. Hlbuki, sevgili Peygamberimiz, haberi nnda renmiti. Ayrca hdiseden gn sonra, Huza kablesinden Amr Bin Slim, yannda krk svri ile gelip, durumu Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimize anlatt. Habbullah efendimiz de; Huza oullarna yardm etmezsem, ba na da yardm olunmasn! buyurarak bir mektup yazdrd. Kurey mriklerine gnderilen bu mektupta, sevgili Peygamberimiz; ... Siz, ya Bekr oullar ile olan ittifknzdan vazgeip geri durursunuz, yhut da Huza oullarndan ldrlenlerin diyetlerini dersiniz! yet bu sylediklerim den birini yerine getirmeyecek olursanz, sizinle harbedeceimi bildiri rim!... buyuruyorlard. Kureyliler, bu merhameti dahi anlayamadlar. Hem ittifkmz kesmeyiz, hem de diyeti demeyiz! Ancak harbedebiliriz diye haber gnderdiler. Fakat, byle yaptklarna bin def pimn olup, korkularndan muhedeyi yenilemek zere Eb Sfyn Medneye doru hemen yola kardlar. Daha Eb Sfyn Medneye gelmeden, sevgili Peygamberimiz, onun geleceini Eshb- kirmna bildirdi ve; yle anlarm ki, Eb Sfyn, sul h yenileyip, sulh mddetini de uzatmak zere geliyor. Lkin, murd hsl olmayp geldii gibi geri dner!... buyurdu. Henz mslman olmayan Eb Sfyn, Medne-i mnevvereye geldi. Kz ve Peygamber efendimizin mbrek hanm, mminlerin annesi olan mm Habbenin evine gitti. Sevgili Peygamberimizin dei zerine oturmak istedi. Hazreti mm Habbe vlidemiz, oturmadan yetiip dei kaldrd. Babas buna ok zlp; Ey kzm! Bu dei benden mi esirgiyorsun? diyerek hayretini belirtince, Reslullahn muhabbetini her eyin zerinde tutan mminlerin annesi Hazreti mm Habbe, babasna; Bu dek, Allah telnn Reslnn deidir. Ona mrikler oturamaz! Sen, mrik ve necissin! Bu dek zerine oturman, asl lyk deildir! diye cevap verdi. Babas; Ey kzm! Evimden ayrlal sana bir eyler olmu! deyince, o da; Elhamdlillah ki, Allah tel bana slmiyeti nasb etti. Sen ise hl, iitmeyen, grmeyen tatan yaplm putlara tapyorsun! Ey baba! Senin gibi Kureyin by ve yals olan bir kimse, nasl olur da slma uzak kalr?... dedi. Babas, ok hiddetlenip; Bana bu kadar hrmetsizlik edip c325

hillikle suluyorsun! Demek ben, atalarmn senelerdir taptklarn brakp, Muhammedin dinine mi gireceim?! diyerek oradan ayrld. Sevgili Peygamberimizin huzruna gelen Kurey lideri; Ben, Hudeybiye sulhnmesini yenilemek ve mddetini de uzatmak iin geldim. Haydi, aramzdaki bu muhedeyi bir yaz ile yenileyelim! dedi. Habb-i ekrem Sallallah aleyhi ve sellem efendimiz; Biz, Hudeybiye sulhnmesine aykr bir davranta bulunmayz ve onu deitirmeyiz! buyurdu. Kurey lideri, tekrar tekrar; Sulhnmeyi deitirelim! Yenileyelim!... dediyse de, sevgili Peygamberimiz, ona hibir cevabda bulunmad. Kurey lideri gsterdii btn abalarn hibir fayda vermediini grnce, Mekkeye dnp, mriklere durumu anlatt. Mrikler; Demek hibir ey yapamadan geri dndn yle mi?!... diyerek onu knadlar. Artk onlar iin beklemekten baka yapacak bir ey kalmamt. Kim Mescid-i Harma snrsa... Eb Sfyn Medneden ayrlnca, Sevgili Peygamberimiz Mekkeyi fethetmeye karar verdi. nk Kureyliler, ahdlerinde durmamlar ve anlamay bozmulard. Fakat bu srr gyet gizli tutuyor, mriklere hazrlanma frsat vermeden ve Harem-i erfte kan dklmeden Mekkeyi teslm almak istiyordu. Bu bir harp tedbiri idi. Zir, Mekke fethedilince, kim bilir niceleri mslman olmakla ereflenecekti. Bu durumu, Hazreti Eb Bekre ve eshbnn ileri gelenlerinden bir kana bildirdi. Eshbna, sefer iin hazrlk yapmalarn emredip, nereye gidileceini bildirmedi. Eshb- kirm, cihd iin hazrla baladlar. Peygamber efendimiz, ayrca evredeki mslman kablelerden Eslem, Eca' , Cheyne, Husayn, Gfr, Mzeyne, Sleym, Damra ve Huzaoullarna Allah telya ve hiret gnne mn edenler, ramaznhaber gnderdi; A erfin banda Mednede bulunsunlar buyruluyor, harbe katlmaya dvet ediliyordu. Habbullah efendimiz sallallah aleyhi ve sellem, bir tedbir olarak, Mekkeye giden yollar tutup irtibat kesmek zere, Hazreti mere vazife verdi. Hazreti mer, derhal da yollarna, geitlere ve dier yol balarna nbetiler dikip; Mekkeye gitmek isteyen herkesi geri evireceksiniz! emrini verdi. Sevgili Peygamberimiz, bu iin gizlice yrtlmesi iin; Y Rb bi!Yurtlarna anszn varp, kavuuncaya kadar, Kureylilerin csus ve ha bercilerini tut, grmez ve iitmez eyle. Bizi anszn grp iitsinler diyerek Allah telya du ediyordu.
326

Peygamber efendimiz, kuzeydeki mrikler veya Bizansllar zerine yrnecek intibn vermek iin de, Eb Katde hazretlerini askeri bir birlik ile kuzeye, zm vdisine doru gnderdi. Bu arada Mednedeki hazrlklar, Mekkeli mriklere bildirmek zere gnderilen bir mektubu, Sevgili Peygamberimiz bir mcize olarak haber verdi. Hazreti Aliyi gndererek yakalatt. Ramazan aynn ikinci gnne kadar, evre kablelerden yardm gelmi, Eb nebe kuyusu bandaki kararghda toplanlmt. Eshb- kirmn says on iki bine ulamt. Bunlardan drt bini Ensr, yedi yz Muhcir, geri kalan da evredeki mslman kablelerdendi. Sevgili Peygamberimiz, Medneye vekil olarak, Abdullah bin mmi Mektum hazretlerini brakt. Zbeyr bin Avvm hazretlerini de iki yz kiilik bir svri birliinin banda keif kolu olarak ileri gnderdi. lemlerin efendisi, gnlleri Allah tel ve Reslunun muhabbetiyle dolu olan on iki bin kiilik muazzam ordusunun banda, Allah telnn ismi ile yola ktlar. Bundan sekiz sene nce, ikence, zulm yaplarak hicrete mecbur brakldklar yurtlarna, Mekkeye gidiyorlard. Puthne hline evrilen muazzam Kbeyi putlardan temizlemeye gidiyorlard... natlarndan bir trl vaz gemek istemeyen mriklere, hak, adlet ve merhamet gstermeye gidiyorlard... Allah telnn dinini yaymaya, oradakilerin ebed cehennem azbndan kurtulmalarna vesle olmaya gidiyorlard. Aman y Rabbi! Bu ne byk merhametti! ... slm ordusu Zl-huleyfeye geldii srada, Mekkeden ilesi ile birlikte hicret eden Peygamber efendimizin amcas Hazreti Abbs ile karlat. Sevgili Peygamberimiz, amcasnn geldiine ok sevindi ve; Ey Abbs! Ben peygamberlerin sonuncusu olduum gibi, sen de, muhcirlerin sonun cususun buyurarak gnln ald. Hazreti Abbsn arlklarn Medneye gnderdi. Hazreti Abbs, Peygamber efendimizin yannda kalp, Mekkenin fethine katld. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Mekkenin yaknnda bulunan Kudeyde geldiinde, anl Eshbna harp dzeni aldrd. Her bir kableye ayr ayr sancaklar ve bayraklar verdi. Onlar, her kablenin bayrakdr ve sanckdarna teslm etti. Muhcirlerin bayran, Hazreti Ali, Zbeyr bin Avvm ve Sad bin Ebi Vakks tayordu. Ensrn on iki bayrakdr, Eclarn ve Sleymlerin bir bayrakdr, Mzeynelerin , Eslemlerin iki, Huzaoullarnn , Cheynelerin drt sancakdr vard. Medneden ayrlal on gn olmutu. Akam zeri Mekkeye iyice yaklalm, yats vaktinde Merruz-zahrna gelinmiti. Peygamber efendimiz,
327

Eshbna burada durmalarn emir buyurdu. Ayrca Hazreti mere vazife verip, her mchidin ate yakmasn da emir verdi. Bir anda on binden fazla ate yannca, Mekke aydnla bouldu. Hibir eyden haberi olmayan Mekkeli mrikler, akna dndler. Ne olduunu anlamak iin Eb Sfyn grevlendirdiler. O da yanna birini alarak slm ordusuna doru gizlene gizlene yaklat. Bu srada sevgili Peygamberimiz, Eshbndan bzlarna; Eb Sfyna gz kulak olunuz. Mutlaka onu bulursunuz! buyurdu. Kureyliler, ilerledike hayretleri artyor, dehete dyorlard. Mekkenin evresine ne kadar ok asker birikmiti ve ne kadar ok da ate yakmlard... onlar, bunlar konua konua, Erak isimli yere geldiler. Bu srada Peygamber efendimiz, yine; Eb Sfyn, u anda Eraktadr buyurdu. Hazreti Abbs, onlar tand ve peygamber efendimizin huzruna gtrd. Yolda Eb Sfyn, Hazreti Abbsa;Haberler nasldr? diye sordu. O da; Ey Eb Sfyn! Sana yazklar olsun! Resl aleyhisselm, kar koyamayacanz bir ordu ile zerinize geliyor. Yemin ederim ki, Kureylilerin hli yaman olacak. Vay onlarn bana geleceklere! dedi. Eb Sfyn ve yanndakiler, korku ile mchidlerin arasndan geerek Sevgili Peygamberimizin huzr-i erflerine geldiler. Kintn sultn, onlar gzel karlad. Mekkeliler hakknda bilgi ald. Ge vakitlere kadar konutuktan sonra, onlar slma dvet eyledi. Hkim bin Hizm ile Bdeyl, derhal Kelme-i ehdet getirerek mslman oldu. Fakat Eb Sfynn tereddt devm ediyordu. Ey Eb SfSabah olunca, merhamet derys sevgili Peygamberimiz; E yn! Yazklar olsun sana! Allah teldan baka ilh bulunmadn ren me zamn hl gelmedi mi? buyurdu. O da; Anam babam sana fed olsun! Yumuak huylulukta ve ereflilikte ve akrab hakkn gzetmekte stne yoktur. Sana ettiimiz bu kadar cefdan sonra, sen, hl bizi hidyet yoluna dvet ediyorsun. Ne gzel kerem sahibisin. Allahdan baka ilh olmadna inandm... Eer olsayd bana bir faydas olurdu. Sen de Allahn Reslsn diyerek Eshb kirmdan olmakla ereflendi. Hazreti Abbs; Y resllallah! Eb Sfyna Mekkelilerce itibr kazandracak bir ey ihsn eder misiniz? dedi. Peygamber efendimiz, bunu kabul edip; Kim Eb Sfynn evine girer, snrsa, ona emn verilmitir, ld rlmekten kurtulur buyurdu. Eb Sfyn hazretleri; Y Reslallah! Biraz daha geniletir misiniz? diye istirhamda bulununca, Sevgili Peygamberimiz; Kim Mescidi Harama girer, snrsa ona emn verilmitir! Kim kapsn kapayp evinde oturursa, ona emn verilmitir buyurdu. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Eb Sfynn, slm ordusunun heybetini ve okluunu grp, Mekkeli mriklere bunu an328

latmas iin Hazreti Abbsa; Onu, vdinin darald, atlarn ska ska getii da boazna ilet. Mslmanlarn, Allah telnn ordusunun ihtimn grsn buyurdu. Eb Sfyn grmeliydi ki, hid olduu manzaray mriklere anlatsn ve kar kan olmasn... Bylece, Haremi erfte kan dklmesin... Hazreti Abbs, Eb Sfyn ile da geidine giderken, mchidler harp dzenine girdi. Her kable, sancaklarn am olduu hlde geitten gemeye baladlar. Her birinin zeri zrhl ve silhl idi. Her grup geerken tekbir getiriyorlard. Eb Sfyn hazretleri; Bunlar kim? diye soruyor, Hazreti Abbs da; Bunlar, Sleymoullar! Kumandanlar Hlid bin Veliddir! Bunlar Gfroullar! Bunlar Kboullar!... diyerek cevap veriyordu. Yeri g; Allah ekber! Allah ekber! nidlar dolduruyor, mchidlerin okluu ve silhlarn parltlar gz kamatryordu. Hazreti Eb Sfynn en ok merak ettii, Fahr-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimizdi. Onun evresindeki askerlerin geiini ok merak ediyor, dierlerinden farkl olacan tahmin ediyordu. Bu sebeple sk sk; Bunlar Reslullahn birlii midir? diye sormaktan kendini alamyordu... Nihyet peygamberlerin sultn, lemlerin efendisi gne gibi, nr saarak devesi Kusvnn zerinde grnd. Etrafnda Muhcirler ve Ensr bulunuyordu. Her biri tepeden trnaa Dvudi zrhlara brnm, hind kllar kuanm, cins atlara ve develere binmi olarak geliyorlard. Eb Sfyn hazretleri onlar grnce; kim bunlar y Abbs diyerek merakla sordu. O da; Ortadaki Resl aleyhisselm. Etrfndakiler de ehid olmak ak ile yanan Ensr ve Muhcirlerdir!... dedi. Sevgili peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, onlarn yanndan geerken Eb Sfyn hazretlerine; Bugn, Allah telnn, Kbenin nn yceltecei bir gndr. Bugn, Beytullaha rt rtlecei gndr! Bugn, merhamet gndr... Bugn, Allah telnn Kureylileri (slm) ile azz edecei bir gndr. buyurdu. Hazreti Eb Sfyn, greceini grm, iiteceini de iitmiti. Ben, Kayserin de, Kisrnn da saltanatn grdm. Fakat byle ihtiamlsn grmedim. Ben, hibir zaman bugnk gibi bir ordu ve cemat ile karlamadm. Byle bir orduya hi kimse kar koyamaz. Onlara g yetiremez. diyerek Mekkenin yolunu tuttu... Eb Sfyn Mekkeye gelip, kendisini merakla bekleyen mriklere mslman olduunu akladktan sonra, Ey Kurey cemati! Muhammed aleyhisselm karsnda dayanamayacanz kadar byk bir ordu ile yan banza gelmi bulunuyor. Bo yere kendi kendinizi aldatmaynz. Msl329

man olunuz ki, kurtulasnz. Ben sizin grmediklerinizi grdm. Saysz bahadrlar, atlar ve silahlar grdm. Hi kimsenin onlara gc yetmez. Kim, Eb Sfynn evine girerse, ona emn verilmi, ldrlmekten kurtulmutur. Kim Beytullaha snrsa, ona emn verilmitir. Kim, evine girip kapsn kapatrsa, ona da emn verilmitir. dedi. Bunun zerine mriklerin azllarndan bzlar, Eb Sfyn hazretlerine kar karak, hakret ettiler. Hatt, slm ordusuna kar kmak iin, acele hazrla baladlar. Fakat bunlarn saylar ok azd. Dierleri, bunlara iltifat etmeyip evlerine kotular. Bir ksm da Mescid-i Harama sndlar. Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem ve anl sahbiler, Ztuv vdisine gelip toplandlar. lemlerin efendisi, mbrek gzleriyle Eshb kirmn yle bir szdkten sonra, htrna, sekiz sene nce Mekkeden ayrl, hicreti geldi. O zaman sadethnelerinin etrafn mriklerin sardn, Ysin-i erften yeti kermeler okuyarak ktn, Hazreti Eb Bekr ile kimselere grnmeden Sevr maarasna girdiklerini, Mekke hudutlarndan ayrlmadan son bir def grp, (Ey Mekke) Vallahi, biliyorum ki sen, Allah telnn yaratt yerlerin iinde en hayrlssn. Rabbim katnda da benim yanmda da en sevgili olansn. Senden zorla karlmam olsaydm, senden kmaz ayrlmazdm. buyurduunu, bu mahznluu karsnda, Cebril aleyhisselmn Kasas sresi 85. yeti kermesini okuyup, mbrek htrn tesell ettiini ve Mekke-i Mkerremeye dneceini mjdelediini, bir avu Eshb ile Bedrde, Uhudda, Hendekte, Hayberde, Mtede dmanlara nasl glip geldiini hatrlad. imdi, on iki bin eshb etrafnda pervne olmu, Mekkeye girmek iin bir emrini bekliyorlard. Server-i lem efendimiz, btn bunlar ihsn eden Allah telya, en derin minnet ve kran duygularyla dolu olarak hamd etti. Tevzu ile mbrek ban nne edi. Fahr-i kint efendimiz, kahraman Eshbn drt gruba ayrd. Sa kol kumandanlna Hlid bin Velid hazretlerini, sol kol kumandanlna Zbeyr bin Avvm hazretlerini, piydelerin bana Eb beyde bin Cerrh hazretlerini, dier gruba da Sad bin Ubde hazretlerini tyin eyledi. Hazreti Hlid, Mekkenin gneyinden girecek, mriklerden kim kar karsa cezlarn verecek, Saf tepesinde, Fahr-i kint efendimizle birleecekti. Hazreti Zbeyr, Mekkenin kuzeyinden girecek, Hacun mevkiine bayran dikip Server-i lem efendimizi bekleyecekti. Batdan, Hazreti Sad bin Ubde hazretleri ilerleyecekti. Resl-i ekrem efendimiz, kumandanlarna, Size saldrlmadka, asl, hi kimseyle, arpmaya girmeyeceksiniz. Hi kimseyi ldrmeyeceksiniz. buyurdu. Ancak isimleri belirtilen on be kiiden kim yakalanrsa, Kbenin rts altna bile gizlenseler, balar uurulacakt.
330

Hak geldi, btl zil oldu... Ramazn erfin on , Cum gn idi. Mchidlerden en nce harekete geen, Hlid bin Veld hazretleri oldu. Mekkenin gneyinden, Handeme dann, eteklerine geldiklerinde, azl Kurey mriklerinin kendilerine ok ydrdklarn grd. ki mchid ehd olmutu. Hazreti Hlid, sava dzenindeki askerlerine, Ancak bozguna urayp kaanlar ldrlmeyecektir. emrini verdikten sonra, ileri atldlar. Bir anda mrikleri geriye pskrttler. arpma esnsnda yetmi mrik ldrld. Dierleri, da balarna, evlerine katlar. Mukaddes Mekkeye dier ynlerden giren anl sahbiler, her hangi bir direnile karlamadlar. ldrlmesi emredilenler iinde be tnesi yakalanp cezlar verildi. Dierleri Mekkeden katlar. Mchidler, byk bir heyecanla, dalga dalga, Allah ekber! Allah ekber! tekbirleri arasnda Mekkeye giriyorlard. Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, devesi kusvnn zerinde terkisinde sme bin Zeyd olduu halde byk bir tevzu iinde, doduu belde mukaddes Mekkeye giriyordu. Kendisine bu gnleri gsteren Allah telya hamdediyor, Mekkenin fethini mjdeleyen, Fetih sresini tilvet buyuruyordu. Fahr-i kint efendimiz, byk bir srr iinde, muzaffer Eshbnn arasnda Kbe-i muazzamaya doru yneldiler. Sanda Hazreti Eb Bekr, solunda seyd bin Hudayr hazretleri olduu halde Kbe-i muazzamaya yaklatlar. Hacer-l esvedi ziyret ettikten sonra, telbiye ve tekbir getirdiler. Bunu sahbler tkib etti ve Allah ekber! Allah ekber! sesleri ile Mekke-i mkerreme semlar inlemeye balad. Bu ulv manzara karsnda Mslmanlar sevin gzyalar dkyor. Harem-i erfe snm, evlerine kapanm mrikler, korku ile bekleiyorlard. Sonra lemlerin efendisi ve anl Eshb tavfa baladlar. Tavfn yedinci devresini bitirdikten sonra, devesinden inen sevgili Peygamberimiz, makm- brhimde iki rekat namaz kld. Sonra Hazret-i Abbsn kuyudan kard zemzemden iti. Zemzem ile abdest almay arzu buyurdular. Fahr-i kint efendimiz abdest alrken, Eshb- kirm, sevgili Peygamberimizin mbrek vcduna deen abdest suyunu yere drmeden havada kapmaya baladlar. Bu durumu gren mrikler, Biz haytmzda byle bir hkmdar ne grdk ne de iittik. diyerek hayrete dtler. Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Kbenin evresine tatan ve tahtadan yaplm btn putlarn yklmasn murd ettiler. Hak gelince btl gider, btl her zaman gidicidir. (sr sresi 81) melindeki yeti kermeyi okuyarak, mbrek elindeki asy putlara doru uzattlar.
331

snn dedii her put, birer birer yz zere yklverdi. yz altm put yerle bir edildi. le vakti girdiinde, Resl-i ekrem efendimiz Hazreti Bille Kbede ezn erfi okumasn emir buyurdu. O da, derhl bu mukddes vazifeyi f eyledi. Ezn okunurken, mminlerin kalbinde engin bir srr meydana geliyor, mrikler ise ziyde elem ve znt iinde kahroluyorlard. Sevgili Peygamberimiz, Kbenin anahtarn istedi. Getirdiler. erdeki resimleri ve yklan btn putlar temizlettikten sonra, yannda Hazreti sme bin Zeyd, Hazreti Bill, Hazreti Osman bin Talh olduu halde, Kbeye girdiler. Peygamber efendimiz, ierde kapy arkasna alarak iki rekat namaz kld. Her kede tekbir getirip du eyledi. Hlid bin Velid hazretleri kapnn nnde duruyor. Halkn oraya ylmasna mni olmaya alyordu. Kintn sultn, Kbenin kapsnn iki kanadndan iki mbrek eliyle tutmutu. Btn Kureyliler Mescid-i Harama dolmular, korku ile kark mitle, sevgili Peygamberimize bakyorlard. Zir onlar, Peygamber efendimize ve eshbna her trl ikenceyi yapmlard. Boyunlarna ip balayp, srmlerdi. Atee atp, yakmaya almlard. Kzgn kayalar gslerine koyup, baylncaya kadar ikence yapmlard. Atete kzartlm ileri vcutlarna sokmulard. sene a susuz bir mahalleye hapsedip, her eyden mahrum brakmlard. Ayaklarndan develere balayp, ayr ynlere ekmek sretiyle paralamlard. Hepsinden te yurtlarndan karmlard. Bu yetmiyormu gibi, tammen ortadan kaldrmak iin ka def harbetmilerdi. Fakat btn bunlara ramen mitli idiler. nk karlarnda, lemlere rahmet olarak gnderilen merhamet derys vard. Sevgili Peygamberimiz, bir mddet onlara baktktan sonra, Ey Kurey cemati, imdi hakknzda benim ne yapacam zan ediyorsunuz. buyurdular. Onlar da; Biz senden hayr bekliyor, hayr md ediyoruz. nk sen, kerm kardesin. Kerem ve iyilik shibi bir kardeimizin olusun. Bize glip geldin. Senden iyilik umuyoruz dediler. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem onlara tebessm buyurdular ve Benim hlimle sizin hliniz, Ysuf (aleyhisselmn) kardelerine syledii gibi olacaktr. Onun gibi ben de; bugn (den sonra gnhnz yzlerinize vurmak sretiyle benim tarafmdan) size, bir knama ve ayplama yoktur. Allah tel sizi mafiret buyursun.(Ysuf sresi 92) diyorum. Gidiniz. Hrsnz, serbestsiniz. buyurdu. Bu muazzam merhamet, kat kalbleri yumuatm, nefret hlini muhabbete evirmiti. lemlerin efendisi, onlar slma dvet edince, mslman olmak iin toplandlar. Sevgili Peygamberimiz, peygamberliini, Kureyli332

lere bildirip ilk slma dvet ettii Saf tepesine kt. Yine orada, byk kk kadn erkek btn Mekkelilerin batn kabl etti. Bylece Kureyliler mslman olarak Eshb kirm arasna katlmakla ereflendiler. Erkeklerle szletikten sonra kadnlardan da bz konularda sz alnd. Allah telya irk komamak, Peygamber efendimize isyn etmemek, hrszlk yapmamak, iffet ve nmusunu korumak, kz ocuklarn ldrmemek bunlardand. Mslman olan kadnlarn iinde ldrlecek kimselerin listesinde ismi bulunan Hazreti Eb Sfynn hanm Hind de vard. Fakat lemlere rahmet olan sevgili Peygamberimiz onu da balamt. Mslman olan herkes evlerindeki btn putlar krdlar. evre kablelere asker birlikler gnderilerek oralardaki putlar da yerle bir edildi. Bylece hakkn gelmesi ile btln kk kaznd. Merhamete kavuanlar arasnda Eb Cehlin olu krime, Hazreti Hamzay ehd eden Vahi gibi kimseler de vard. Bunlardan hazreti krime Yermk muharebesinde ehid dmt. Hazreti Vahi de Yemme savanda Mseylemet-l- Kezzb ldrmt.

Hemn Allh in halk severdi buz ederdi hem Ne dost olmutu nefsiyn ne dman ol kerem-kn Ne gld kahkahayla ol ne sgd nesneye hergiz Gzel szl gle yzlyd her n ol kerem-kn Hay v hilm ile mevsf idi hem ltf u hrmetle Gelip yalvaran koymazd giryn ol kerem-kn Kabul eylerdi zri sululardan afv ltfuyla Azm'l-hulk idi efkatli hannn ol kerem-kn

333

HUNEYN GAZSI
Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz Mekkeyi fethetmek niyetiyle Medneden ktklar zaman Mekke evresinde oturan Hevzin ve Sakf ismindeki iki byk kable mslmanlar bizim zerimize yryecek zann ile savamak iin hazrlk yapmaya baladlar. lemlerin efendisinin Mekkeyi fethetmek iin geldiini rendiklerinde biraz rahatlamlarsa da; Kureylilerden sonra sra muhakkak bize gelecektir. dncesiyle hazrlklarna hz verdiler. Ayrca; Yemin ederiz ki mslmanlar iyi arpan bir kavimle karlamadlar. O, bizim zerimize yrmeden biz Onun zerine yryelim de harb etmek nasl olurmu gsterelim dediler. Hevzin reisi Mlik bin Avf kumandasnda yirmi bin kiilik ok gl bir orduyla harekete getiler. Askerlerinin cesretini artrmak ve zoru grnce kamamalar iin btn kymetli mallarn, kadn ve ocuklarn da berber gtryorlard. Bu haber ksa zamanda Mekkede duyuldu. Fahri kint efendimiz haberin doruluunu anlamak iin Abdullah bin Eb Hadredi Hevzin kablesine gnderdi. Hazreti Abdullah klk kyfetini deitirerek dmann iine girdi. Fikirlerini ve hareket tarzlarn renip durumu hemen sevgili Peygamberimize bildirdi. Resl-i ekrem efendimiz derhal anl Eshbn toplad. Mekkeye yirmi yandaki Attb bin Esd hazretlerini vli yaparak sratle yola kt. On iki bin kiilik ordusu ile mrik Hevzin ve Sakf kablelerini kararghlarnda bastrmak istiyorlard. Mchidlerin sancan Hazreti Ali tayor. nc kuvvetlerin kumandanln da Hlid bin Veld hazretleri yapyordu. lemlerin efendisi miferini ve st ste zrhn giymi, Dldl ismindeki katrna binmiti. evvl aynn 11. gn Huneyn vdisine varld. O gece Server-i lem efendimiz ordusunu tefti edip, harp dzenine soktu. Sabah namazn kldrdktan sonra, harekete geti. Mriklerin kumandan geceden istifde Huneyn vdisinin iki yamacna ordusunu yerletirmi pusu kurmutu. nde, birlikleri ile giden Hlid bin Veld hazretleri pusudan habersiz geide doru atn srmt. Sabahn alaca karanl dman grmeyi engelliyordu. Bir anda binlerce ok mchid334

lerin zerine yamaya balad. Bu beklenmedik ok yamurundan kurtulmak iin mchidler geri ekilmek mecburiyetinde kaldlar. Bu hzl geri dn arkadan gelen askerlerin dzenini kartrd. Onlar da geri ekilmek iin dn yaptnda yirmi bin kiilik dman birliklerinin sel gibi vdiye akmaya balad grld. Sevgili Peygamberimiz tek bana, hcuma kalkan mriklere doru ileri atld. Yalnz Hazreti Abbs, Hazreti Eb Bekr ve yz kadar kahraman sahb lmeyi gze alp Resl-i ekrem efendimize yetitiler. Vcdlarn sevgili Peygamberimize kalkan yaptlar. Hazreti Abbs, katrn dizgini, Sfyn bin Hris hazretleri de zengisini tutarak hzn kesmeye, Reslullah efendimizin dman birliklerinin arasna dalmasna mni olmaya alyorlard. lemlerin efendisi Allah telnn dninin yok olacana zldnden; Y Abbs! sen onlara Ey Medneliler! Ey Semre aacnn altnda bat eden sahbler diyerek seslen! buyurdu. Hazreti Abbs iri yapl ve heybetli idi. Bard zaman sesi ok uzaklardan duyulurdu. Btn gc ile; Ey Medneliler! Ey Semre aacnn altnda Peygamberimize sz veren eshb dalmaynz. Buraya toplannz. diye bard. Bunu iiten Eshb- kirm geri dnmek istediler. Fakat hayvanlarnn pek ziyde rkmesi geri dnmelerine mni oluyordu. Nihyet zrhn klcn mzran alp hayvanlarndan kendilerini atmak mecbriyetinde kaldlar. Sratle Reslullah efendimizin yanna yetiip dmanla mthi bir arpmaya girdiler. Allah ekber! Allah ekber! sadlar yeri g inletiyor dman korkutup dehete dryorlard. Bedrde, Uhudda, Hendekde ve Hayberde pek byk kahramanlk gsteren Eshb bilhassa Hazreti Ali, Eb Dcne, Zbeyr bin Avvm dne dne arpyor dman saf d edip, geri pskrtyorlard. lemlerin efendisi, Eshbnn canla bala yapt bu arpmay tkib ediyor mbrek dudaklarndan; Allahm bize yardmn indir. phesiz sen onlarn bize glip gelmesini istemezsin. dular iitiliyordu. Sevgili Peygamberimiz Allah telya olan yalvarmalar arasnda yerden bir avu kum ald; Yzleri kara olsun. buyurarak mriklerin zerine savurdu. Sevgili Peygamberimizin bir mcizesi olarak, dman askerlerinden gzlerine kum dolmadk kimse kalmad. Melekler de yardma gelmiti. Peygamber efendimiz; Allah telya and olsun ki onlar bozguna uradlar. buyurdular. Mrikler, bozulmaya, geri dnp kamaya balamlard. Geri dndke pelerinde anl sahbleri gryorlar, harp meydanna getirdikleri hanmlarn ocuklarn ve mallarn brakarak son sratle kayorlard. Harp meydannda yetmi l, alt bin esir ve hadsiz hesapsz mal brakmlard. Kaanlarn bir ksm Tif kalesine snd. Bir ksm da Nahleye
335

Evtasa gittiler. Kumandanlar Mlik bin Avf Tife snanlar arasnda idi. Eshb- kirm onlar bir mddet tkip etti. Evtasta yine iddetli arpmalar oldu. Dman yine bozguna urad. Bu gazda Allah telnn izni Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimizin himmeti bereketi ile zafer yine mslmanlarn olmutu. Drt ehd verilmi, bz sahbler de yaralanmt. Hlid bin Veld hazretlerinin de yaral olduunu iiten sevgili Peygamberimiz, onun yanna varm yarasn mbrek elleriyle svazlaynca yara nnda iyi olmutu.

Cnm kurban olsun senin yoluna, Ad gzel, kendi gzel Muhammed, efat eylesin kemter kuluna, Ad gzel, kendi gzel Muhammed M'min olanlarn oktur cefs, hirette olur zevk u sefs, On sekiz bin lemin Mustaf's, Ad gzel, kendi gzel Muhammed Yedi kat gkleri seyrn eyleyen, Krsnn stnde cevln eyleyen. Mi'rcnda mmetini dileyen, Ad gzel, kendi gzel Muhammed Yunus neyler iki cihn sensiz, Sen hak peygambersin eksiz, gmnsz Sana uymayanlar gider imnsz, Ad gzel, kendi gzel Muhammed.

336

TF SEFER
Kintn sultn sallallah aleyhi ve sellem Tife kaan dmann da zerine yryerek kesin netceyi almak istiyordu. Mekkeye yakn olan bu kale, kfrn son, fakat en muhkem kalelerinden biriydi. Peygamber efendimiz hicretten nce Tife gelip bir ay onlara nashat etmiti. Fakat Tifliler, lemlerin efendisine grlmedik ikence ve zulmlerde bulunmulard. Hatt mbrek ayaklarn kan iinde brakmlard. Efendimiz burada Zeyd bin Hrise hazretleriyle hayatnn en ackl ve en zdrapl gnlerini yaamt. Sevgili Peygamberimiz, Hlid bin Velid hazretlerini nden gnderdi. anl Eshbyla kendileri arkadan Tif nlerine geldiler. Sakf kablesi muhkem olan kalelerine nceden bol mikdarda yiyecek depo etmilerdi. Eshb kirmn geldiini grnce kaplar kapatp savunmaya getiler. Kalenin yaknlarna kadar sokulan mchidlere ok atlar ile karlk veriyorlard. Ve sava bu ekilde devm ediyordu. Tifliler bir trl kaleden kp da meydanda, gs gse arpmaya cesret edemiyorlard. Eshb- kirmdan bzlar kalenin iine mancnkla ta atlmasn teklif ettiler. Peygamber efendimiz, uygun grp, mancnklar yaptrd. Onlarla mriklere ta attrarak muhsaraya devm etti. Eshb- kirm canla bala urayor bir an nce kaleyi fethetmeye alyorlard. Bu arada on drt sahb ehdet mertebesine kavumutu. Fakat kalenin ok muhkem olmas fethi engelliyordu. Muhsarann yirminci gnne doru bir gece, Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, rysnda kendisine hediye edilen bir kab dolusu tereyann bir horoz tarafndan gagalanp yere dkldn grd. Bunu Tifin bu sene fethedilmeyeceine yorarak muhsaray kaldrd. Merhamet derys olan sevgili Peygamberimiz bundan 8 sene nce kendisine eziyet eden Tifliler iin; zin verirsen u dalar balarna evireyim Ben lemlere rahmet olarak gnderildim. steim tek ey diyen melee; B Allah telnn bu mriklerin zulmnden hak telya hibir ortak komakszn ibdet edecek bir nesil ortaya karlmas. buyurmutu. imdi de merhamet buyururup; Y Rabbi! Sakflilere doru yolu gster! Onlar bize getir. diye du ediyordu.
337

Habb-i ekrem efendimiz Eshb ile Tiften ayrlp Hneynde ele geirilen esirler ile ganmetlerin topland Cirneye geldi. Alt bin esirin yan sra yirmi binden ziyde byk, ve krk binden ziyde de kk ba hayvan ile hesapsz znet eys ganmet alnmt. Onlar, hak sahibi mchidlere paylatrmt. O srada Hevzin kablesinden bir heyetin huzra kabl edilmek iin istirhmda bulunduklar renildi. Sevgili Peygamberimiz onlar kabl etti. Heyet Hevzin kablesinin toptan mslman olduunu bildirince lemlerin efendisi ok memnn olmulard. Bunun zerine kendisine den esirleri derhal zd edip geri verdi. Eshb kirm da ayn ekilde sevgili Peygamberimizi tkib etti. Reslullah efendimizin bir merhameti bir anda alt bin esirin hrriyetine kavumasna sebep olmutu. Bu haber, Tife snan Hevzin kablesinin reisi Mlik bin Avfa ulatrldnda, o da gelip mslman olmutur. Peygamber efendimiz, onu ihsnlara bomutu. Artk, burada yaplacak i kalmamt. Kintn sultn her zaman olduu gibi muzaffer olarak Eshb ile Mekkeye dnd. Attb bin Esdi Mekkeye vli yapt. Muz bin Cebel hazretlerini de din ilerini retmek iin brakt. Kbe-i muazzamay tavf edip umresini yaptktan sonra anl Eshb ile tekrar Mednenin yolunu tuttular Bir sene sonra, Tifliler, mslman olmak iin alt kiilik bir heyeti, Medneye sevgili Peygamberimizin huzruna gnderdiler. lemlerin efendisi bir sene nce Tiften ayrlrken; Y rabbi Sakflilere doru yolu gster onlar bize getir. diye du etmiti. te imdi Sakfliler, mslman olmak iin gelmilerdi. Resl-i ekrem efendimiz, onlarn mslman olmalarna ok sevinip, kendilerine bz imtiyazlar verip Tife gnderdi. Balarna Osman bin Ebil- s hazretlerini vli tyin eyledi.

338

TEBK SEFER
Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz Medne-i mnevvereyi terif ettikten sonra, eitli devletlere eliler gnderip onlar slma dvet eyledi. Umman, Bahreyn hkmdarlar tebeaasyla mslman olmakla ereflendiler. Ayrca birok kablelerden heyetler gelerek lemlerin efendisine tbi olduklarn bildirdiler ve sadete kavutular. Artk slmiyet byk bir hzla yaylyordu. evre kablelere, devletlere dinin esaslarn retmek zere muallimler, onlar idre etmek iin vliler gnderiliyordu. Hicretin dokuzuncu senesinde Medne mslman olan heyetlerin aknna urad. Hicretin dokuzuncu senesinin Receb ay idi. Bir gn Reslullah efendimiz, Eshbna; Bugn slih bir kardeiniz veft eyledi. Kalknz onun namazn klnz. buyurdu. Peygamber efendimiz imm olup gib cenaze namazn kldrd. Sonra buyurdular ki, Kardeiniz Neci Eshame iin Allah teldan mafiret talep ettik. Bir mddet sonra Habeistandan gelen haberde Neci Eshamenin veft ettii renildi. Peygamber efendimizin cenze namazn kldrd gne rastlyordu. slmiyetin Arab yarm adasnda hzla yayld bu dokuzuncu senede slm Devletini kskanan ve bymesini engellemek isteyen Bizans imparatoru Herakliusa Hristiyan Arablar; u peygamberlik dvsyla ortaya km bulunan kii veft etti. Mslmanlar imdi ktlk ve yokluk iindeler. Eer onlar dnine evirmek istiyorsan imdi tam srasdr. diye mektup yazdlar. Bu mektup zerine Heraklius, krk bin kiilik bir orduyu, Kubdn kumandasnda mslmanlarla savamak iin yola kard. Bu durumu haber alan Fahri kint efendimiz, Eshbn toplayarak harbe hazrlanmalarn emir buyurdu. O sene kuraklk olduundan sahbler madd ynden byk bir darlk iinde bulunuyorlard. Sdece ticret yapanlarn durumu, biraz iyiydi. Peygamber efendimiz, Eshbnn, harbe katlacak olan askerin techizt iin mli yardmda bulunmalarn da arzu buyurmulard. Efendimizin sallallah aleyhi ve sellem, bu arzular sahbileri harekete geirdi. Herkes elinde avucunda ne varsa getiriyor, mal ve can ile cihda hazrlanmaya alyordu.
339

Peygamber efendimizin maara arkada Hazreti Eb Bekr, malnn tammn getirmiti. Resl-i Ekrem efendimiz, ile efrdna ne braktn y Eb Bekr? buyurunca, o; Allah tely ve Resln braktm. diye cevap vermitir. Hazreti mer malnn yarsn yardm olarak getirmi, Peygamber efendimiz ona da; ilene ne braktn y mer? diye sul edince, Getirdiklerim kadar braktm diye cevap vermi. Peygamber efendimiz de; kinizin arasndaki fark szleriniz arasndaki fark gibidir. buyurmutur. Bunun zerine Hazreti mer Anam-babam sana fed olsun y Eb Bekr! Hayr yolundaki btn yarlarda beni geiyorsun. Artk hibir eyde seni geemeyeceimi iyice anladm diyerek onu takdir etmiti. Eshb kirm gc yettii kadar yardm etmeye alyordu. Fakat mnfklar; Siz gsteri iin veriyorsunuz. diye Eshb- kirmla alay ediyordu. Peygamber efendimiz; Kim bugn bir sadaka verirse, sadakas kymet gn Allah tel katnda onun lehinde hitlik yapacaktr. buyurdu. Peygamber efendimizin, mbrek szleri zerine mminler daha fazla yardm etmeye baladlar. Hazreti Osman bin Affn, ordunun te birini techz etti. Bylece mslmanlarn en fazla yardm edeni oldu. Hazreti Osman ordunun ihtiyalarn o ekilde karlamt ki, su tulumlarn tmir ederken kullanacaklar uvaldz bile koymay ihml etmemiti. Onun bu yardm zerine Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Bugnden sonra, Osmana gnah yazlmaz. buyurdu. Maddi durumu ok zayf olan sahblerden biri de, cihda yardm sevabna kavumak iin o gece sabaha kadar bir hurma bahesinde su ekmi, kazand hurmay Peygamber efendimize getirmi ve Y Reslallah! Rabbimin rzsn kazanmak iin elimde olan getirdim. Kabl buyurunuz. demiti. Mslman erkekler, ellerinden geldii kadar yardma alrken, kadnlar da bu yolda kendilerine den vazifeyi hakkyla yapyorlard. Tebk seferine hazrlandklar zaman, mslmanlar ok skntl bir zamanda idiler. Ktlk yle iddetli idi ki, elinde avucunda bir eyi kalmayan Eshb- kirmdan pek ok kimseler Reslullah efendimizin, huzruna gelip; Y Reslallah! Yaya kaldk! Yiyecek bir eyimiz de yok! Bu gazda sizden ayrlmayp cihad sevbna kavumak isteriz. diyorlard. Sevgili Peygamberimiz, onlara, kendilerini bindirecek bir eyi kalmadn zlerek bildiriyorlard. Bir defsnda Slim bin Umeyr, Abdullah bin Mugaffel, Eb Leyl Mzn, Ulbe bin Zeyd, Amr bin Hmm, Herem bin Abdullah, rbd bin Sriye, sevgili Peygamberimizin huzruna gelerek ayn dilekte bulunmulard. Efendimiz de onlara byk bir znt iinde; Sizi bindirecek bir ey bulamyorum. Buyurunca, onlar, Peygamber efendimizden ayr kalmak ve cihda katlamamann verdii znt ile alamaya baladlar. Bunun zerine
340

Allah tel, u yeti kermeyi gnderdi. Melen; Bir de o kimselere gnah yoktur ki kendilerini bindirip savaa sevkedesin diye sana geldikleri zaman onlara sizi bindirecek bir hayvan bulamyorum demitin. Bu uurda sarf edecekleri eyi bulamadklarndan dolay kederlerinden, gzleri ya dke dke dndler. (Tvbe sresi 92) buyuruluyordu. Sonunda onlar da Hazreti Abbs ile Hazreti Osman, gazya hazrladlar. Hazrlk tamamlannca Peygamber efendimiz orduyu Seniyet-l Vedda toplad. Gazya katlmayan yok denecek kadar azd. Resl-i ekrem efendimiz, orduyu toplayp harekete karar verince Muhammet bin Meslemeyi Mednede kendi yerine brakt. Sefere balayaca srada, Peygamber efendimiz; Yannza fazla ayakkab alnz. Yedek ayakkabnz bulunduu mddete sknt ekmezsiniz buyurdu. Ordu hareket ettii zaman, mnfklarn ba Abdullah bin beyy, mslmanlar korkutmak iin, olmayacak sz syledi. Hatt; Yemn ederim ki, sanki Onu ve Eshbn ikier ikier iplere balanm hlde grr gibi oluyorum diyordu. Fakat bu szlere, Eshb- kirm hi aldr etmiyor, cihda katlma ak gittike artyordu. Bunu gren mnfklar kahroluyorlard. Reslullah efendimiz Seniyyet-l-Veddan Tebke hareket edecei zaman, ordunun bayraklarn ve sancaklarn atrd. En byk sanca Hazreti Eb Bekre, en byk bayra da Zbeyr bin Avvm hazretlerine vermiti. Evs kablesinin bayran seyd bin Hudayra, Hazrec kablesinin sancan Eb Dcneye verdi. Peygamber efendimizin kumandasndaki Eshb- kirmn says, on bini svri olmak zere, otuz bin kii idi. Sa kol kumandanlna Hazreti Talha bin Ubeydullah, sol kola da Abdurrahmn bin Avf hazretleri tyin edildi. anl sahbler pek scak bir havada ve Peygamberlerinin kumandas altnda harekete getiler. Balarnda Allah telnn Habbi olduktan sonra, yiyecek ve ieceklerinin olmamas onlar yollarndan dndremez; gidecekleri yolun uzakl, dman askerlerinin okluu da gzlerini korkutamazd. Bu hlde her yere gidilirdi. Sevgili Peygamberimiz ve kahraman sahbler her konak yerinde bir mddet istirhattan sonra tekrar yollarna devam ediyorlard. Sekizci konak yerleri, Slih aleyhisselmn kavminin helk edildii Hicrdi. Peygamberlerinin emrini dinlemedikleri iin Allah tel, iddetli bir sayha yni ses ile onlar helk etmiti. Kintn sultn eshbna; Bu gece kuvvetli ve ters istikmetten bir frtna esecektir. Kimse yannda arkada olmadka ayaa kalkmasn. Herkes devesinin dizini balasn. Buras azb inen yerdir. Kimse bu sudan imesin ve abdest almasn!.. buyurdular. Herkes bu emre uydu. Gece kan kuvvetli bir frtna her
341

taraf alt-st etmee balad. Bu srada devesini balamay ihml eden biri, aramak iin tek bana ayaa kalktnda frtnaya kaplarak srklenip Tayy dann eteklerine atld. Birisi de ok skmt. Abdest bozmak iin gittii yerde, Hunak denilen hastala yakaland. Peygamber efendimizin du buyurmas ile yeniden shhate kavutu. O sabah su kaplarnda hi su kalmamt. Susuzluktan herkes lecek hle gelmiti. Mnfklar bunu frsat bilip; Muhammed gerekten peygamber olsayd, du edip yamur yadrrd. Diye fitne karmaya yeltendiler. Durum lemlerin efendisine arz edildiinde, mbrek ellerini kaldrdlar ve Allah telya yamur ihsn etmesi iin yalvardlar. Scak ve bulutsuz bir havada derhal yamur bulutlar peyd oldu. iddetli bir yamur balad. Herkes kaplarn doldurarak abdest alp, hayvanlar sulad. Yamur durup bulutlar dalnca yamurun yalnz ordunun zerine yad grlmt. Sevgili Peygamberimiz ve sahbler tekbir getirdiler. Allah telya hamd ettiler. Mnfklara da; Artk bir zrnz kalmad. Allah telya ve Reslne mn edin ve slih bir mslman olun!... dediler. Fakat haysz mnfklar; Ne olmu ki?... Bir bulut geerken yad ve gitti!...diye karlk verdiler. Alk da son haddine gelmiti. yle ki, bir hurmay iki kii blr vaziyete dmlerdi. iddetli scaa, ekilen alk ve susuzlua ramen, Tebke yaklalmt. Habb-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz; Yarn inallah kuluk vaktinde Tebk kaynana varacaksnz. Ben gelinceye kadar o suya el uzatmayz buyurdular. Ertesi gn oraya vardlar. Kaynan suyu olduka azd. Sevgili Peygamberimiz, o sudan, bir kaba koydurdular ve iine mbrek elini sokup du ettiler. Sonra kaynaa dktler. Sular bir anda kabarp oald. Otuz bin kiilik slm ordusu itii hlde hi eksilmedi. Sonradan Fahr-i kint efendimizin bir mcizesi olan bu su ile her taraf suland. O blge yemyeil bir sahra olup, bereketlerle dolup tat. Resl-i ekrem efendimiz, anl Eshb ile Tebke geldiklerinde, Bizansllarla, mile, Lahm ve Czm gibi Hristiyanlatrlm Arab kablelerinden mteekkil Rum ordularn karlarnda bulamadlar. Mtede bin mchide kar yz bin kiilik Rum ordusu malb olmutu. imdi ise, karlarnda otuz bin mchid vard ve komutanlar Kintn efendisi idi. Rumlar sevgili Peygamberimizin kahraman Eshbn toplayp geldiini duyunca, her biri kaacak yer aramlard. Reslullah efendimiz, Eshbyla istire ederek Tebkten te gitmediler. Bu srada o blgede oturan bz kableler ve devletler, slm ordusunun geldiini iitmilerdi. Korkularndan Peygamber efendimize birer heyet gnderip, cizye vermek zere emn dilediler. Peygamber efendimiz, merhamet buyurup, teklif342

lerini kabl eyledi ve herbiriyle ayr ayr andlama maddeleri yazlarak, emniyette olduklar sylendi. Tuzak Server-i kint aleyhi efdalssalevt efendimiz, yirmi gne yakn dman bekledi. Tebkte Eshb- kirmyla nice sohbetler edip, gnllerini nr derys ile ykad. Mbrek kalbinden fkran feyz ve bereketleri onlarn kalblerine aktt. Yapt benzeri bulunmaz sohbetlerinden birinde buyurdu ki: nsanlarn en iyisini ve ereflisini size haber vereyim mi? Eshb- kirm; Veriniz, y Reslallah! dediler. Bunun zerine; nsanlarn hayrls, atnn veya devesinin srtnda, yhut iki ayann zerinde son nefesine kadar Allah telnn yolunda alan kimsedir. nsanlarn kts de, Allah telnn Kitbn okuyup ondan hi faydalanamayan azgn kimsedir buyurdu. Varlm yed-i kudretinde bulunehdlik hakknda soran bir kimseye de; V duran Allah telya yemn ederim ki, ehdler, kymet gn, kllar boyunlarnda asl olarak gelecekler. Nrdan minberlerin zerine oturacaklardr buyurdular. Tebkten Medneye dnmek iin hazrlklar yapld bir sra, alktan dayanlamayacak hle gelen sahbler, durumlarn Peygamber efendimize arzettiler. Reslullah efendimiz onlarn arta kalan yemeklerini bir deri yayg zerine toplatt. Bunlar kk bir tencereyi zor doldurdu. Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, abdestini tzeleyip iki rekat namaz kld. Mbrek ellerini ap yiyeceklerin bereketli olmas iin du eylediler. Sonra Eshbna, kablarn getirmelerini emrettiler. Koca orduda hi bir kab bo braklmayacak ekilde dolduruldu. Ayrca, btn mchidler doyuncuya kadar yedikleri hlde, sofradaki yiyeceklerin hi eksilmedii grld. Mchidler, Tebkten ayrlp Mednenin yolunu tutmulard. Bir gece mnfklar, ilerdeki dar geitte, sevgili Peygamberimize tuzak kurup ldrmek zere aralarnda anlatlar ve pusuda beklemee baladlar. Peygamber efendimizin devesinin yularn Ammr bin Yser hazretleri ekiyor, arkasnda da Hazreti Huzeyfe bin Yemn geliyordu. Mnfklarn anlap, s-i kast tertib ettiklerini Cebril aleyhisselm, haber verdi. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz oraya yaklanca, bu mnfk grubu yzlerini maskeleyerek hcma getiler. Hazreti Huzeyfe; Ey Allah telnn dmanlar! diyerek elindeki sopa ile mnfklara ve hayvanlarna vurmaya balad. Bu barp armadan korkan on iki mnfk, derhal askerlerin arasna kartlar. Reslullah efendimiz, onlarn isimlerini Hazreti Huzeyfeye bildirdi ve bakalarna sylememesini tenbih etti.
343

Hdiseyi iiterek huzra gelen seyd bin Hudayr hazretleri, Peygamber efendimize; Canm sana fed olsun y Reslallah! Onlar bana bildir de balarn size getireyim! diyerek ok yalvard. Fakat Reslullah sallallah aleyhi ve sellem msaade etmedi. Mescid-i Drr Nihyet sevgili Peygamberimiz ve kahraman Eshb, Bizansllarn gzn korkutmu, mukvemetlerini krm olarak, nrlu Medneye yaklamlard. Kintn sultn, Medneye ok yakn olan Z-Evn denilen yerde, Eshbna konaklamalarn emretti. Sahbler dinlenirken birka mnfk, sevgili Peygamberimize gelip, Mescid-i Drra terif etmesini istedi. Mescid-i Drr, Kubda bulunuyordu. Reslullah efendimiz, Medneye hicreti esnsnda Kubda yaptrd ilk mescidin karsna mnfklar tarafndan yaplmt. Sevgili Peygamberimiz, Eshbyla Tebke giderken, mnfklar huzra gelip; Y Reslallah! Yeni bir mescid yaptk, terif edip bize namaz kldrr msnz? diyerek dvet etmiler, fakat sefer hlinde olan lemlerin efendisi, nasb olursa Tebkten dnte urayabileceklerini buyurmulard. Mnfklarn maksad; mslman cemati blmek, kendi emellerine let etmek, fitne kararak onlar bibirlerine drmekti. Hatt, Bizans askerlerini Medneye dvet edip, bu mescide depo ettikleri silahlarla onlara yardm edeceklerdi. Peygamber efendimizin orada namaz klmasn salamakla, Mescid-i Drrn mukaddes bir yer olduu intib hsl olacakt. Bylece mslmanlar orada namaz klmak iin birbirleriyle yar edecek ve gy mnfklarn ana deceklerdi!... Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, mnfklarn bu dvetini kabl buyurmu, gitmee karar vermiti. Allah tel Tevbe sresinin 107-108. yet-i kermelerini gndererek iin i yzn bildirdi. Bunun zerine lemlerin efendisi, Mlik bin Duhm ile sm bin Adiye; u, halk zlim olan mescide giriniz. Onu yknz, yaknz buyurdular. Onlar akam ile yats arasnda gidip, biny atee verdiler. Sonra da ykp yerle bir ettiler. Mnfklardan hi ses kmad. Peygamber efendimizin ve anl eshbnn gelmekte olduunu iiten Medneliler, derhal toparlanp byk bir heyecanla karlamaya ktlar Sevgili Peygamberimizin Tebk seferi dnnden iki ay sonra, mnfklarn ba Abdullah bin beyy ld. Bundan sonra mnfklarn birlikleri bozulup daldlar. Bylece, sdece mnfklarn deil, Arabistanda mriklerin ve Yahdilerin de balar ezilmi, slma kar durma, engelleme faaliyetleri sndrlm oldu.
344

VED HACCI
slmn be artndan biri olan Hac da, hicretin dokuzuncu ylnda farz klnd. Nzil olan yet-i kermede buyuruluyordu ki: Orada (Kbede) apak almetler, brhimin makm vardr. Kim oraya girerse taarruzdan emn olur. Ona bir yol bulabilenlerin (gc yetenlerin) o Beyti hac (ve ziyret) etmesi, Allah telnn insanlar zerinde bir hakkdr, farzdr. Kim bu farz inkr ederse, phesiz ki, Allah tel btn lemlerden mstagndir. (l-i mrn sresi:97) Fahri lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Allah telnn bu emrini Eshbna bildirdi. O sene Hazreti Eb Bekri yz kiilik bir kfileye hac emri tyin etti. Bu kfilede bulunan Eshb- kirm, Hazreti Eb Bekrin emirliinde Mekkeye gitti. Bu srada Bere sresinin ilk yet-i kermeleri nzil oldu. Burada muhede hakkndaki bz hkmler bildirildi. Sevgili Peygamberimiz bunu bildirmek zere Hazreti Aliyi de Mekkeye gnderdi. O zaman Araplar arasnda yaygn olan bir gelenee gre, bir anlama yaplr veya yaplm bir antlama bozulursa, bunu bizzat yapan veya onun tyn ettii bir akrabs ln ederdi. Peygamber efendimiz, bu i iin Hazreti Aliyi Hac kafilesinin ardndan Mekkeye gnderdi. Hazreti Ali kfileye yetiip birlikte Mekkeye girdiler. Hazreti Eb Bekr bir hutbe okudu ve hac ibdetini anlatt. Eshb- kram aleyhimrrdvn, retilen esaslara gre hac yaptlar. Hac ibdeti ed edilirken, Hazreti Ali de Minda Cemre-i Akabe denilen yerde bir hutbe okudu. Bu hutbesinde; Ey insanlar! Beni size Reslullah gnderdi diyerek sze balad ve Bere sresinin ilk yet-i kermesini okudu. Bundan sonra; Ben size drt eyi bildirmeye memurm dedi. Bu drt husus unlar idi. 1- Mminlerden baka hi kimse Cennete giremez. 2- Bu seneden sonra hibir mrik, Kbeye yaklaamayacak. 3- Hibir kimse Kbeyi plak tavf etmeyecek.(o zaman mrikler Kbeyi plak olduklar halde tavf ederlerdi.) 4- Her kimin Reslullah ile andlamas varsa, mddeti bitinceye kadar mteber olacak. Bunun dndakilere drt ay mhlet tannmtr. Bundan sonra hibir mrik iin ahd ve himye yoktur.
345

O gnden sonra hibir mrik, Kbeye gelmedi ve hi kimse plak olarak Kbeyi tavf etmedi. Bu hususlar bildirildikten sonra, mriklerden ou Mslman oldu. Hac farzas yerine getirildikten sonra, Hazreti Eb Bekr ve Hazreti Ali, yanlarndaki Eshb- kirm ile Medneye dndler. Hicretin onuncu ylnda slmiyet btn Arab yarmadasna yayld. Arabistann her tarafndan insanlar Medneye geliyor; Mslman olmakla ereflenmek, ebed sadete kavumak iin birbirleriyle yar ediyorlard. Artk Arabistanda Mslmanlara kar koyacak hibir kuvvet kalmam, slmiyet her tarafa hkim olmutu. Sdece bz Yahudi ve Hristiyan kableleri Mslman olmamt. Sevgili Peygamberimiz hicretin onuncu ylnda, Hlid bin Veldi drt yz mchid ile Yemen civrnda bulunan Hris bin Kaboullarn slma dvet etmek zere gnderdi. Halid bin Veld hazretleri Reslullah efendimizin emri zerine bu kableyi gn st ste slma dvet etti. Onlar da dvete icbet ederek mslman oldular. Yine bu ylda Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Necrnl Hristiyanlarla sulh andlamas yapt. Bunlardan bzlar daha sonra kendiliklerinden mslman oldu. Ayn yl Hazreti Ali de, Eshb- kirmdan yz kii ile birlikte, Yemende bulunan Medlec kablesini slma dvet etmek iin gnderildi. nce kar kmalarna ramen, daha sonra mslman oldular. Peygamber efendimiz, bu sene, slmn yayld btn beldelere vliler ve zekt toplamak zere grevliler (mil, si) gnderdi. Hicretin onuncu senesinde Peygamber efendimiz, hac iin hazrlanp Mednedeki mslmanlara da hac iin hazrlanmalarn emir buyurdu. Medne dnda bulunanlara da haber gnderdi. Bunun zerine binlerce mslman Mednede topland. Hazrlklar tamamlannca, sevgili Peygamberimiz Zilkade aynn 25. gn krk bin kiilik bir kafile ile le namazndan sonra Medneden hareket etti. Server-i kint efendimiz; Ey Allahm! Bunu bana, iinde riy, gsteri ve hret bulunmayan mebrr ve mkbul bir hac kl diyerek du eyledi. hrma girip, Cebril aleyhisselmn haber vermesi ile yksek sesle, telbiye getirmeye balad. Buna eshb- kirm da katlnca, yer gk telbiye nidlar ile inlemeye balad. Lebbeyk! Allahmme lebbeyk! Lebbeyk! L erke leke lebbeyk! nnel hamde vennimete leke vel mlke l erikelek!... Sevgili Peygamberimiz, kesilmek zere 100 kurbanlk deve gtrd. 10 gn sren yolculuktan sonra, Zilhiccenin 4. gn Mekkeye vardlar. Yemenden ve dier beldelerden hac yapmak zere gelenlerin de katlmasyla, mslmanlarn says 124 bini at. Sevgili Peygamberimiz, zilhiccenin 8. gn Minaya, 9. (Arefe) gn Arafata gittiler. Arafat vdisinin ortasnda leden sonra, Kusv adndaki devesinin stnde, Ved Hutbesini okuyup eshb- kirm ile vedlatlar.
346

VED HUTBES
...Ey insanlar! Szm iyi dinleyiniz! Bilmiyorum, belki bu seneden sonra sizinle burada ebed olarak bir daha birleemeyeceim. nsanlar! Bu gnleriniz nasl mukaddes bir gn ise, bu aylarnz nasl mukaddes bir ay ise, bu ehriniz (Mekke) nasl mbrek bir ehir ise, canlarnz, mallarnz, namslarnz da yle mukaddestir. Her trl tecvzden korunmutur. Eshbm! Yarn Rabbinize kavuacaksnz ve bugnk her hl ve hareketinizden muhakkak sorulacaksnz. Sakn benden sonra eski sapklklara dnp de birbirinizin boynunu vurmaynz! Bu vasiyetimi burada bulunanlar bulunmayanlara bildirsin! Olabilir ki bildirilen kimse, burada bulunup iitenden daha iyi anlayarak muhfaza etmi olur. Eshbm! Kimin yannda bir emnet varsa onu sahibine versin! Fizin her eidi kaldrlmtr. Ayamn altndadr. Lkin borcunuzun asln vermeniz gerekir. Ne zulm ediniz, ne de zulme uraynz. Allah telnn emriyle, fizcilik artk yasaktr. Chiliyyetten kalma bu irkin detin her trls ayamn altndadr. lk kaldrdm fiz de Abdlmuttalipin olu (amcam) Abbsn fizidir. Eshbm! Chiliyet devrinde gdlen kan dvlar da tammen kaldrlmtr. Kaldrdm ilk kan dvs Abdlmuttalibin torunu (amcamolu) Rebann kan dvsdr. Ey insanlar! Harb edebilmek iin haram aylarn yerlerini deitirmek, phesiz ki, kfrde ok ileri gitmektir. Bu, kfirlerin kendisi ile dallete drldkleri bir eydir. Bir sene, hell olarak kabl ettikleri (bir ay), br sene haram olarak ln ederler. Cenb- Hakkn hell ve haram kldklarnn saysna uydurmak iin bunu yaparlar. Onlar, Allah telnn haram kldn hell, hell kldn da haram ederler. Hi phe yok ki, zaman Allah telnn yaratt gndeki ekil ve nizmna dnmtr. Ey insanlar! Bu gn eytan, sizin u topraklarnzda yeniden tesir ve hkimiyetini kurma gcn ebed srette kaybetmitir. Fakat siz; bu kaldrdm eyler dnda, kk grdnz ilerde ona uyarsanz bu onu memnn
347

edecektir. Dninizi korumak iin bunlardan da saknnz! Ey insanlar! Kadnlarn haklarn gzetmenizi ve bu hususta Allah teldan korkmanz tavsiye ederim. Siz, kadnlar, Allah telnn emneti olarak aldnz; onlarn nmuslarn ve iffetlerini Allah tel adna sz vererek hell edindiniz. Sizin kadnlar zerinde hakknz; onlarn da sizin zerinizde haklar vardr. Sizin kadnlar zerindeki hakknz; onlarn, ile mahremiyetinizi, sizin holanmadnz hi bir kimseye inetmemeleridir. Eer rz olmadnz herhangi bir kimseyi ile yuvanza alrlarsa, onlar hafife dp sakndrabilirsiniz. Kadnlarn da sizin zerinizdeki haklar, mer bir ekilde, her trl yiyim ve giyimlerini temin etmenizdir. Ey mminler! Size bir emnet brakyorum ki, ona sk sarldka, yolunuzu hi armazsnz. O emnet, Allah telnn kitb Kurn- kermdir. (Baka rivyetlerde; Snnetim ve Ehl-i beytim diye de bildirilmitir.) Ey Mminler! Szm iyi dinleyiniz ve iyi muhfaza ediniz! Mslman, mslmann kardeidir ve bylece btn mslmanlar kardetir. Din kardeinize id olan herhangi bir hakka tecvz, bakasna hell deildir. Meer ki gnl holuuyla kendisi vermi olsun. Eshbm! Nefsinize (kendinize) zulmetmeyiniz. Kendinizin de zerinizde hakk vardr. Ey insanlar! Allah tel her hak shibine hakkn (Kurn- kermde) vermitir. Vrise, vasiyete lzum yoktur. ocuk kimin deinde domusa, ona ittir. Zin eden iin mahrmiyet vardr. Babasndan bakasna it soy iddi eden soysuz, yhud efendisinden bakasna intisba kalkan nankr, Allah telnn gazbna, meleklerin ve btn mslmanlarn lnetine urasn! Cenb- Hak, bu gibi insanlarn ne tvbelerini, ne de adlet ile ehdetlerini kabl eder. Ey insanlar! Rabbiniz birdir. Babanz da birdir; hepiniz demin ocuklarsnz. dem ise topraktandr. Allah katnda en kymetliniz, takvs ok olannzdr. Arabn Arab olmayana bir stnl yoktur. stnlk ancak takv iledir. Ey insanlar! Yarn beni sizden soracaklar, ne diyeceksiniz?!... Eshb- kirm; Allah telann dnini tebli ettin. Vazifeni yerine getirdin. Bize vasiyet ve nashatte bulundun, diye ehdet ederiz dediler. Bunun zerine Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, mbrek ehdet parman kaldrarak cemat zerine indirdiler ve; hid ol y Rab! hid ol y Rab! hid ol y Rab! buyurdular. Sevgili Peygamberimiz, Ved Hutbesini okuduu gn, Mide sresinin; Bugn dninizi sizin iin ikml eyledim. zerinize olan nmetimi tamam348

ladm ve size din olarak slmiyeti vermekle rz oldum melindeki 3. yet-i kermesi nzil oldu. Peygamber efendimiz, bu yet-i kermeyi, Eshb kirma okuyunca Hazreti Eb Bekr alamaya balad. Eshb- kirm, alamasnn sebebini sorunca; Bu yet-i kerme , Reslullahn veftnn yakn olduuna dellet ediyor. Onun iin alyorum buyurdu. Reslullah efendimiz Mekkede 10 gn kalp, Ved Haccn yapt ve Ved tavfn yaparak Medneye dnd. Ved haccndan sonra, Eshb- kirm geldikleri yerlere gidip, Reslullahn bildirdii ve emrettii eyleri oralarda anlattlar. Hicretin onuncu ylnda vuk bulan bir hdise de, Peygamberlik iddisnda bulunan yalanclarn ortaya kmasdr. Bunlardan birisi Yemende ortaya kan Esved-i Ansdir. Sevgili Peygamberimizin emri zerine Esved-i Ans, Yemendeki Mslmanlar tarafndan evinde ldrld.. (Dieri Mseylemet-l Kezzbdr. Peygamber efendimizin veftndan sonra Hazreti Eb Bekr, Mseyleme zerine Hlid bin Veld kumandasnda bir ordu gnderdi. Mseyleme, Vahi radyallah anh tarafndan ldrld).

Gny sevmeyip fakr severdi fahr ederdi hem Klp miskinleri kendine ihvn ol kerem-kn Yamalklar dikip esvbna na'lin giyip dah Varp her hastaya eylerdi dermn ol kerem-kn Hem ehl-i beytinin hizmetlerin bizzat ederdi ho Kamu mkilleri eylerdi sn ol kerem-kn Eer hubz-i ar mercimek orbas ekliyn Olunsa da'vet olurdu o mihmn ol kerem-kn Binerdi geh deve geh at ve geh katr gehi merkeb Yaln ayak yrrd kh o sultn ol kerem-kn

349

VEFTI
Hicretin onbirinci senesi idi. Cebril aleyhisselm, bu sene geldiinde sevgili Peygamberimize, Kurn- kermi iki def batan sona okudu. Hlbuki, daha nceki yllarda Kurn- kermi bir def okumutu. Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Cebril aleyhisselmn, en son tebl ettii Allah telnn yardm ve zafer gn gelip, insanlarn, Allah telnn dnine (slmiyete) akn akn girdiklerini grnce, Rabbini hamd ile tesbh et! Ondan af dile! nk O, tevbeleri dim kabl eder. melindeki Nasr sresini dinledikten sonra; Y Cebril! imden, lmmn yaklat n duyuyorum buyurdu. Bunun zerine Cebril aleyhisselm, u yet-i kermeleri okudu, melen: hret, senin iin dnydan daha hayrldr. Rabbin sana rz oldum deyinceye kadar her istediini verecek. (Duh sresi: 4,5) Sevgili Peygamberimiz, o gn Mednede bulunan btn Eshb- kirmnn, le namaznda mescidde toplanmalar iin haber gnderdi. Server-i lem efendimiz, namaz kldrdktan sonra, bir hutbe ird ettiler. Bu yle bir hutbe idi ki, dinleyen btn kalbler rpermi, gzlerden yalar boanmt. Daha sonra; Ey insanlar! Sizin Peygamberiniz olarak beni nasl buldunuz buyurunca, Eshb- kirm ; Y Reslallah! Allah tel, sana bizim tarafmzdan bol bol hayrlar ihsn buyursun. Sen, bizim iin ok efktli bir baba, nashatte bulunan efktli bir karde gibiydin. Allah telnn sana ltfettii Peygamberlik vazifesini yerine getirdin. Vahyedilenleri bize ulatrdn. Rabbinin yoluna, slma hikmet ile, gzel nashat ile dvet ettin, ardn. Allah tel sana en gzel ve en yksek karlklar versin dediler. Peygamber efendimiz; Ey mminler! Allah akna kimin bende hakk varsa, kalksn gelsin, kymetten nce burada alsn buyurdular. Fakat, hakkn almak iin kalkp gelen olmad. Reslullah efendimiz, ikinci ve nc Hakk olan gelsin alsn buyurdu. deflar da Allah telnn adn anarak; H Bunun zerine Eshb- kirmdan pr-i fn olan Hazreti Uke kalkt. Reslullahn huzruna vard. Sonra; Anam-babam sana fed olsun y Reslallah! Tebk gazsnda seninle beraberdim. Tebkten ayrldmz srada benim devemle, sizinki yan yana gelmilerdi. Ben devemden indim. Sana yak350

latm. Maksadm senin mbrek vcdunu pmekti, o zaman kam ile srtma vurmutun. Niin vurduunu bilmiyorum dedi. Y Uke! Allah tel seni, Reslnn kasten Peygamber efendimiz; Y vurmasndan muhfaza eylesin. Y Bill! Kzm Ftmann evine git. O kamy bana getir diye emretti. Hazreti Bill, mescidden kt. Elini bana koymu, Reslullah kendisine ksas yaptracak! diye hayretler ierisinde kalmt. Eve varnca kapy alp; Ey Reslullahn kermesi! Bana Reslullahn kamsn ver! deyince Hazreti Ftma vlidemiz; Y Bill! imdi ne hac zamn, ne de gaz! Babam kamy ne yapacak? diye sordu. Hazreti Bill: Ey Ftma! haberin yokmu? Reslullaha onunla ksas yaplacak! dedi. Ftma vlidemiz; Y Bill! Reslullahtan ksas ile hakkn almaya kimin gnl rz olur? Mdem ki, istedi vereyim. Fakat Hasan ve Hseyine syle, hakkn kim alacaksa, ksas kendilerine yaptrsnlar. O zt, hakkn onlardan alsn. Sakn Reslullaha ksas yaptrmasnlar diye Hazreti Bille skca tenbih etti. Hazreti Bill mescide geldi ve kamy Reslullah efendimize, O da Hazreti Ukeye verdi. Eb Bekr ve mer bu durumu grnce; Ey Uke! te biz yannda hazrz, hakkn bizden al. Ne olur, Reslullahdan alma! diye yalvardlar. BuEy Eb Bekr! Sen nun zerine Peygamber efendimiz Hazreti Eb Bekre; E brak, ekil aradan. Ey mer! Haydi sen de ekil. Allah teal, sizin yksek derecenizi bilmektedir buyurdu. Sonra Hazreti Ali kalkt; Ey Uke! Reslullaha vurmana, gnlm raz olmuyor, ite srtm ve karnm, Gel hakkn benden al, istersen yz kerre vur. Fakat Reslullaha dokunma! deyince, Peygamber efendimiz; Ey Ali! Sen de otur. Allah tel, senin de yksek mertebeni, durumunu bilmektedir buyurdu. Bu defa Hazreti Hasen ile Hseyin kalktlar; Ey Uke! Sen de biliyorsun ki, biz Reslullahn torunlaryz. Onun iin bize ksas, Reslullaha ksas demektir. Hakkn bizden al, Siz de ne olur Reslullaha vurma! deyince, Peygamber efendimiz, onlara; S oturunuz, ey iki gzmn neeleri buyurdular. Sonra; Ey Uke! Gel vur! buyurdular. Uke; Y Reslallah! Sen bana vurduun zaman benim vcdum akt deyince, sevgili Peygamberimiz Mbrek srtn at. Bu srada Eshb- kirmdan hkrklar duyuldu; Y Uke! Reslullahn Mbrek srtna vuracak msn? dediler. Herkes znt ierisinde bekleiyordu. Hazreti Uke, Reslullah efendimizin mbrek srtndaki Peygamberlik mhrn grnce, birden bire; Anam-babam sana fed olsun y Reslallah! Hakkn almak iin, senin o mbrek srtna vurmaya, sana ksas yapmaya kimin g351

c yeter, buna kim cesaret edebilir? diyerek, Kinatn sultnnn mbrek mhr-i nbvvetini pverdi. Bunun zerine Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz ona; Hayr, ya vuracaksn, yhud affedeceksin buyurunca, Uke hazretleri; Canm sana fed olsun y Reslallah! Affettim. Acaba Allah tel da beni kyamet gnnde affeder mi? dedi. Peygamber efendimiz; Kim, benim Cennetteki arkadam grmek isterse, bu pr-i fnye (ihtiyara) baksn buyurdular. Reslullah efendimizin bu mbrek szn duyan Eshb- kirm, onun iki gz arasndan pmeye balad. Hepsi; Ne mutlu sana, ne mutlu sana! Ey Uke! Reslullah ile beraber olmann hrmetine, Cennette yksek derecelere kavutun diyorlard. Safer aynn son gnleriydi. lemlerin efendisi sallallah aleyhi ve sellem, kuzeydeki Bizans imparatorluunun, mslmanlar iin byk bir tehlike olmadan nce, onlar tekrar slma dvet etmek, kabl etmezlerse harbetmek ve slm Devletinin emrine sokmak istiyordu. Bu sebeple Rumlarla muharebe etmek zere kahraman Eshbnn hazrlanmasn emir buyurdular. Eshb- kirm hazrlk yapmak iin dald. Resl-i ekrem efendimiz, Hazreti sme bin Zeydi ardlar; Ey sme! ama, Belk snrna, Filistindeki Daruma, babann ehd edildii yere kadar, Allah telnn ismiyle ve bereketiyle git. Onlar atlara inet. Seni, bu orduya bakumandan tyin ettim. bnllarn zerine anszn varp, zerlerine imek gibi saldr. Varacan yere haber ulamayacak ekilde hzl git. Yanna klavuzlar alp, casus ve gzcleri nnden ilerlet, Allah tel zafer ihsn ederse, onlarn arasnda az kal buyurdular. Crfte karargh kurmalarn emir buyurup, mbrek elleriyle sanca balayarak teslm ettiler. Mescidde minbere ktlar; Ey Eshbm! smenin babas Zeyd, ku mandanla nasl lyk ve benim katmda nasl en sevgiliyse, ondan sonra, olu sme de kumandanla yle lyktr. sme, benim katmda insanlarn en sevgililerindendir buyurdu. Hazreti smenin kumandas altnda, savaa gideceklerin arasnda; Hazreti Eb Bekr, Hazreti mer, Hazreti Eb Ubeyde bin Cerrah, Hazreti Sad bin Eb Vakks gibi Eshbn ileri gelenleri de vard. Fakat ertesi gn, Kinatn sultn aniden hastaland iin, ordunun gitmesi Peygamber efendimizin hirete irtihlinden sonraya kalmt. Sevgili Peygamberimiz, iddetli stmaya yakalanmlard. Gittike atei artyor, hastalk iddetleniyordu. Arlarnn azald bir gece yars, yatandan kalktlar. Giyinerek gitmeye hazrlandlar. Bunu gren Hazreti ie vlidemiz; Anam-babam, canm sana fed olsun y Reslallah! Nereye gidiyorsunuz? diye sordu; Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz; B352

k kabristanlnda medfn bulunanlar iin istifar etmek zere emir aldm. Oraya gidiyorum buyurdu. Yanna Eb Mveyhib ile Eb Rfiyi alarak gittiler. Mezarlkta uzun uzun du edip, onlarn af ve magfireti iin Allah telya yalvardlar. Peygamber efendimizin bu srarl yalvarmas karsnda, yannda bulunan sahbler; Biz de, imdi burada medfn bulunsaydk da, Reslullah efendimizin bu dusna mazhar olmakla ereflenseydik! dediler. Ey Eb Mveyhib! Sevgili Peygamberimiz, Eb Mveyhibe dnerek; E Ben, dny hazneleri ile hiret nmetlerini semede serbest brakldm. stersen dnyda bak ol, sonra Cennete git, istersen Likullah (Allah telya kavumak) hsl olup Cennete gir dediler. Ben, Likullah ve sonra Cenneti setim buyurdu. Bir gn de, Uhudda bulunan ehdler iin mafiret dilemek zere yola ktlar. Onlar iin, Allah telya uzun uzun yalvararak du eylediler. Sonra mescide gelip Eshb- kirma; Ben, sizin Kevser havuzuna en nce kavuannz, karlayannz olacam. Sizinle buluma yerimiz orasdr... Ben, sizin iin, benden sonra mriklie dnersiniz diye korkmam. Ancak dnyya kaplr, onun iin birbirinizi kskanr, birbirinizi ldrrsnz. Netcede sizden ncekilerin yok olup gittikleri gibi, siz de, yok olur gidersiniz diye korkarm... buyurdular. Sonra sadethnelerini terif ettiler. Hastalklar arlamt. Mbrek hanmefendileri, sevgili Peygamberimizin, Hazreti ie vlidemizin evinde kalmalarn, kendi haklarn ona tercih ettiklerini bildirdiler. Zevce-i mutahharalarnn bu fedkrlklarna memnn olup, hepsine du ettiler ve ondan sonraki gnlerini Hazreti ie vlidemizin evinde geirmeye baladlar. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin, atei ok artmt. Atein iddetinden yatanda, bir taraftan dier tarafa dnmek mecburiyetinde kalyordu. O hlde iken, Eshb- kirm, ziyrete gidiyor, Efendimizin ektii iddetli skntya ziydesiyle zlyorlard. Eb Sad-i Hudr anlatt ki: Reslullahn mbrek huzruna gitmitim. zerinde kadife bir rt bulunuyordu. Stmann scakl rtden dar kyor, harretten elimizi rtye dokunduramyorduk. Hayretimizi ve zntmz gren Reslullah efendimiz; En iddetli bel, peygamberlere olur. Buna ramen peygamberin bellara sevinmesi, sizin, verilen ihsnlara sevinmenizden daha fazladr buyurdu. mm Bir bin Ber anlatt: Reslullahn ziyretine gitmitim. Mbrek vcdu ate gibi yanyordu. Canm sana fed olsun y Reslallah! Ben, hi bir zaman byle iddetli bir hastalk grmedim!... dedim. Buyurdular ki: Ey mm Bir! Stmann iddetli olmas, sevabmn ok olmas iindir.
353

Bu hastalk, Hayberde tatm olduum zehirli etin eseridir. O etin acsn her zaman duyardm. O gn yediim zehir, imdi ebherimi yni aort damarm koparmaktadr buyurdu. Sevgili Peygamberimiz, Abdullah bin Mes'd hazretlerine de buyurdu ki: Hastala tutulan hi bir mslman yoktur ki, Allah tel, onun hat ve H gnahlarn, aacn yapraklar dkld gibi dkmesin! Hastalk gnden gne iddetleniyordu. Eshb- kirm bu duruma ok zlyor, evlerinde rahat edemiyorlard. Mescide toplandlar. Peygamber efendimizin durumunu sormak zere Hazreti Aliyi huzra gnderdiler. lemlerin efendisi, iaretle; Eshbm ne diyorlar? diye sordular. O da; Reslullah aramzdan giderse!... diye ok zlp tel ediyorlar dedi. Eshbna olan merhametleri ok daha fazla olan sevgili Peygamberimiz, hastalnn iddetine katlanarak kalktlar, Hazreti Ali ve Hazreti Fadl bin Abbsa dayanarak mescide geldiler. Minbere karak Allah telya hamd ve sen ettikten sonra, Eshb- kirma; Ey Eshbm! Benim lmm dnp tela ediyormusunuz. Hi bir peygamber mmeti arasnda sonsuz, kald m ki, ben de sizin aranzda sonsuz kalaym? Biliniz ki, ben Rab bime kavuacam. Size nashatim olsun ki, Muhcirlerin byklerine sayg gsteriniz! Ey Muhcirler! Size de vasiyetim udur ki, Ensra iyilik ediniz! Onlar size iyilik etti. Evlerinde barndrd. Geinmeleri skntl olduu hl de, sizi kendilerinden stn tuttular. Mallarna sizi ortak ettiler. Her kim Ensr zerine hkim olur ise, onlar gzetsin, kusr edenleri olursa affetsin buyurdu. Sonra ok gzel tesirli nashatler edip; Allah tel, bir kulunu dnyda kalmak ile, Rabbine kavumak arasnda serbest brakt. O kul, Rabbine kavumak istedi buyurdu. Hazreti Eb Bekr, Reslullah efendimizin szleriyle veftna iaret buyurduunu anlayp; Canmz sana fed olsun y Reslallah! diyerek alamaya balad. Merhamet derys, sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi vesellem; Alama y Eb Bekr! buyurarak ona, sabr ve katlanmak lzm geldiini emretti. Mbrek gzlerinden ya akyordu. Ey Eshbm! Dn-i slm yolunda sdk ve ihls ile maln fed eden Eb Bekrden ok rzym. hiret yolunda arkada edinmek elde olsayd, onu seerdim buyurdu ve; Mescide alan kaplardan Eb Bekrinki hri hepsi ni kapatnz diye emrettiler. Sonra, minberden inerek Hazreti ie vlidemizin odasna dndler. Eshb- kirm alamaya baladlar. Bunun zerine Peygamber efendimiz, Hazreti Alinin ve Fadl bin Abbsn kollarna girerek tekrar mescidi terif ettiler. Minberin alt basamanda durup, Eshb- kirma yle buyurdular: Ey Muhcirler ve ey Ensr! Vakti belli olan bir eye kavumak iin ace354

le etmenin faydas yoktur. Allah tel, hi bir kulu iin acele etmez. Bir kimse Allah telnn kaz ve kaderini deitirmeye, irdesinden stn ol maya kalkrsa, onu kahr ve perin eder. Allah telya hle etmek, Onu aldatmak istiyenin ileri bozulup, kendi aldanr. Biliniz ki, ben sizlere kar raf ve rahmim. Siz de bana kavuacaksnz. Kavuacanz yer Kevser havuzunun badr. Cennete girmek, bana kavumak isteyen, bo yere konumasn. Ey mslmanlar! Kfir olmak, gnah ilemek; nmetin deimesine, rzkn azalmasna sebeb olur. nsanlar, Allah telnn emirlerine itaat ederse, hkmet bakanlar, mirleri, vlileri onlara merhamet ve efkat eder. Fsk, fcur, taknlk yapar, gnah ilerlerse, merhametli bakanlara kavuamazlar. Benim haytm, sizin iin hayrl olduu gibi, lmm de hayrdr ve rahmettir. Eer bir kimseyi haksz yere dm veya fena bir sz sylemi isem, bana ayn eyi yaparak hakkn almasna, birinizden haksz bir ey alm isem, geri istemesine rzym ve helllemeye hazrm. nk, dny cezs, hiret cezasndan pek hafiftir. Buna katlanmak daha kolaydr. Daha nce Hazreti Eb Bekrden memnniyetini ifde ettikleri gibi, bu hutbede de Hazreti merden memnniyetlerini bildirip; mer benimledir, ben de onunlaym. Benden sonra hak merle beraberdir buyurdular. Reslullah efendimiz bu hutbeden sonra minberden indi. Namazdan sonra tekrar minbere kp, vasiyyet ve nashatten sonra; Sizi Allah telya smarladm buyurdular ve Eshbdan ayrlp odasn terif ettiler. lemlerin efendisi sallallah aleyhi ve sellem, iddetli arlarnn olduu bir gn, Eshb- kirm ile helllamak, hirete kul haklaryla gitmemek iin Bill-i Habe hazretlerini artt. Ona; Halka seslen! Mescide toplansnlar. Onlara son vasiyetimi yapmak istiyorum!... buyurdular. Hazreti Bill, Eshb mescide toplad. Sevgili Peygamberimiz, Hazreti Ali ve Fadla dayanarak mescidi terif ettiler. Minbere oturup, Allah telya hamd ve sendan sonra; Ey Eshbm! Bilmi olunuz ki, aranzdan ay r l m a m y a k l a t . K i m i n be n d e h a k k v a r s a , b e n d e n i s t e s i n . B e n i m y a n m d a sevgili olan, benden hakkn istesin veya hell etsin ki, Rabbime ve rahme tine bunlar demi olarak kavuaym buyurdular. Sonra minberden inip, le namazn kldrdlar. Namazdan sonra, tekrar minbere kp, namazdan nce buyurduunu tekrar ettiler. Sevgili Peygamberimizin, veftna gn kala, hastal arlat. Mescide kp cemate namaz kldramadlar. Cemaatla klamad ilk namaz, yats namaz idi. Hazreti Bill her zamanki gibi, o vakitte kapya gelip; Essalt, y Reslallah! dedi. Sevgili Peygamberimizin dermanszlktan mescide gitmeye mecali yoktu. Eb Bekre syleyiniz! Eshbma namaz kl 355

drsn buyurdu. Hazreti ie vlidemiz; Canm sana fed olsun y Reslallah! Babam yumuak kalbli ve ok zntldr. Zt- linizin makamna durup, orada sizi gremezse alamaktan okuyamaz. mmete merin gemesini emreder misiniz? diyerek sul eyledi. Peygamber efendimiz tekrar; Eb Bekre syleyiniz! Eshbma imm olup namaz kldrsn buyurdular. Hazreti Bill, Eb Bekr-i Sddka durumu bildirdi. Hazreti Eb Bekr, mihrbda Reslullah efendimizi gremeyince, kalbinden vurulmua dnd, akl gideyazd. Alad!... alad!... Eshb- kirm da alamaya baladlar. Habbullah efendimiz, mescidden gelen bu ferydn ne olduunu sorunca, Hazreti Ftma vlidemiz; Canm sana fed olsun y Reslallah! Eshbn, ayrlnza dayanamad iin alyorlar!... diye durumu arzetti. Merhamet derys sevgili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem ok mteessir olmulard. Eshbn tesell eylemek iin hastalnn bu kadar iddetine ramen, glkle kalktlar. Hazreti Ali ve Hazreti Abbsa dayanarak mescide geldiler. Namazdan sonra; Ey Eshbm! Siz, Allah telnn hfzndasnz ve sizi Allah telya emnet ettim! Takv zere olun. Allah teldan korkun. Allah telnn emrini tutun ve itat edin. Ben, artk bu dnydan ayrlyorum buyurdular. Hazreti Eb Bekr, Eshb- kirma on yedi vakit namaz kldrd. Bir defasnda le namaz kldryordu. O srada Kinatn sultn, Mbrek vcdlarnda bir hafiflik hissetmiler, Hazreti Ali ve Hazreti Abbsa dayanarak mescide gelmilerdi. Eb Bekr-i Sddk, sevgili Peygamberimizin terif ettiYerinde dur! anlaini anlayp, geriye ekilmek istedi. Efendimiz ona; Y mnda iaret buyurdu. Peygamber efendimiz, Hazreti Eb Bekrin solunda, Eshbna son defa namaz kldrdlar. Sevgili Peygamberimizin veftndan gn evveldi. Cebril aleyhisselm, Reslullah efendimizi ziyrete gelip; Y Reslallah! Allah telnn sana selm var. Durumunuzu bildii halde, nasl olduunuzu, kendinizi nasl hissettiinizi soruyor dedi. lemlerin efendisi ise; Mahznum! buyurdular. Cebril aleyhisselm, Pazar gn de geldi ve ayn eyleri syledi. Peygamber efendimiz yine evvelki cevb verdiler. Cebril aleyhisselm ayrca; Yemende peygamber olduunu syleyen Esed-i Ansnin ldrldn haber verdi. Resl-i ekrem de, Eshbna bildirdi. Hastalktan nce, kendilerine gelmi olan birka altn fakirlere, bir kan da Hazreti ieye vermilerdi. Pazar gn, Reslullahn hastal arlat. Huzruna gelen ordu kumandan Hazreti smeye bir ey sylemediler. Fakat Mbrek kollarn kaldrp onun zerine srdler. Ona du ettikleri anlald.
356

Sevgili Peygamberimizin dnyy ereflendirdii ve hirete irtihal buyurduu gn Pazartesi idi. Hastalklarnn on nc ve son gn... Eshb- kirm Mescid-i erfte Eb Bekr-i Sddk hazretlerinin arkasnda sabah namazn klarlar iken, lemlerin efendisi, Mescid-i erfe geldiler. mmetinin saf saf olup ibdet ettiklerini grdler. Sevinerek tebessm buyurdular. Kendileri de Hazreti Eb Bekre uyup, arkasnda namaz kldlar. Eshb- kirm, Reslullah mescidde grnce, hastalk geti sanarak sevindiler. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem ise Hazreti ienin odasn terif buyurup yattlar. Allah telnn huzruna, dny mal brakmadan gitmek isterim, yannda kalan altnlar da, fakirlere dat buyurdular. Sonra atei artt. Bir mddet sonra, tekrar gzlerini ap, Hazreti ieye altnlar datp datmadn sordular. Datacan syledi. Bunlarn hemen datlmasn tekrar tekrar emir buyurdular. Hemen datlp bildirilince; imdi rahat ettim buyurdular. Yataklarnda bir mddet istirahat buyurduktan sonra, huzr-i erflerine Hazreti Aliyi ardlar. Mbrek ban onun kucana koydular. Mbrek aln terlemi, Mbrek rengi deimiti. Hazreti Ftma vlidemiz, Mbrek babasnn o hlini grnce, bakmaya dayanamad ve oullar Hazreti Hasen ile Hazreti Hseyinin yanna gitti. Ellerinden tutup alamaya balad. Ey benim babam! Kzn kim gzetir! Hasen ve Hseyini kime emnet edersin? Vay babam! Canm sana fed olsun! Senden sonra benim hlim nice olur! Gzm, mbrek yznden sonra kime bakar! Reslullah efendimiz kznn gnlleri yakan bu szlerini iitince, mbrek gzlerini at ve onu yanna ard Yarabbi buna sabr ihsn eyle diye du ettikten sonra Ey Ftma! Ey gzmn nru! Baban can ekime hlindedir! buyurunca, ili iniltilerle alamas daha da artt. Hazreti Ali; Ey Ftma! Ne olur sus, Reslullah daha fazla zme! deyince, sevgili Peyncitme y Ali! Brak babas iin gzleri ya dksn!... bugamberimiz; yurduktan sonra, mbrek gzlerini yumarak kendinden geer gibi oldu. Sonra Hazreti Hasen, mbrek dedesinin huzr-i erfine gelip; Ey benim mbrek dedem! Senin ayrlna kim dayanabilir! Gnl perinlmz kime arz ederiz! Senden sonra anneme, babama ve kardeime kim efkat eder? Ezvcn ve Eshbn, o gzel ahlknz nerede bulurlar!... diyerek alaynca, Peygamber efendimizin mbrek hanmefendilerinde dayanacak hl kalmad. Hep birlikte alamaya baladlar. Darda pek mteessir bir hlde bekleyen Eshb- kirm, Peygamber efendimizin rahatszlklarnn ok arttn iitince, gnlleri daland. Alamaya baladlar. Son bir defck olsun, sevgili Peygamberlerinin m357

brek cemlini grmek iin; Ne olur, kapy an! Resl aleyhisselmn mbrek yzn bir defa daha grelim!.. diyerek kapda yalvaryorlard. lemlere rahmet olarak gnderilen Allah telnn habbi, sevgilisi, Eshbnn bu yakarlarn iitince, merhamet eyleyip; Kapy anz! buyurdular. Eshbn ileri gelenleri ieri girdiler. Sevgili Peygamberimiz, onlara sabr tavsiye ettikten sonra; Ey Eshbm! Siz, insanlarn en stnleri, en ereflilerisiniz. Sizden sonra kim gelirse gelsin, siz hepsinden nce Cennete girersiniz. Dini ayakta tutmakta metn olun ve Kurn- azmi imm (rehber) edinin. Dnin hkmlerinden gfil olmayn buyurdu. Sonra; Y Y Rabb! Tebli ettim mi? deyip mbrek gzlerini kapad. Mbrek yz terledi. Hazreti Ali, Eshba iaretle kmalarn syledi. Onlar gittikten sonra, huzra Hazreti ie vlidemiz gelip, nasihat istedi. Peygamber efendimiz; Ey ie! Evinin kesine oturarak kendini muhfaza eyle! buyurduktan sonra, mbrek gzlerinden yalar akmaya balad. Kinatn sultn alyordu... Oradakilerin gnlleri yaraland, cierleri paraland. Hazreti mm Seleme vlidemiz; Canm sana fed olsun y Resmmetime merhalallah! Niin alyorsunuz? diyerek sul eylediinde; met olunmas iin alyorum buyurdu. Gne tepeye doru ykseliyordu. Vakit yaklamt... Sevgili Peygamberimizin mbrek ba, Hazreti ie vlidemizin gsne yasl bulunuyordu. lemlerin efendisi, artk son anlarn yayor, Mbrek dudaklarndan Aman! Aman! Ellerinizdeki klelerinize iyi davrannz! Onlarn zerlerine elbise giydiriniz, karnlarn doyurunuz. Onlara yumuak konuunuz. Namaza, namaza devm ediniz. Kadnlarnz ve kleleriniz hakknda Allah teldan korkunuz!.. Ey Allahm! Beni yarla! Bana rahmetini ihsn eyle!... Beni Refik-i l zmresine kavutur!... cmleleri dklyordu. Hazreti Ftma vlidemizin gzyalar sel gibi akyor, iniltisi cierleri dalyordu. SevKzm, gili Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem onu yanna oturtup; K bir mikdar sabreyle, alama. Zr Hamele-i Ar (melekler) senin alaman zerine alarlar buyurdu. Hazreti Ftma vlidemizin gzyan sildi. TeEy kzm, benim rhum kabz sell verip, Allah teldan sabr diledi ve; E olacak. nnlillahi ve inn ileyhi rcn diyesin. Ey Ftma! Gelen her musbete bir karlk verilir buyurdu. Bir mddet mbrek gzlerini kapayp, sonra; Bundan sonra babana znt ve gussa (keder, tasa) olmaz. Zr fni lemden ve mihnet yerinden kurtuluyor buyurdu. Sonra Hazreti Y Ali! Zimmetimde filan Yahudinin u kadar mal vardr. Asker Aliye; Y hazrlamak iin almtm. Sakn onu demeyi unutma. Elbette zimmetimi
358

kurtarrsn ve Kevser havz banda benimle greceklerin birincisi sensin. Benden sonra sana ok zarar gelir, sabr edesin, insanlar dnyy istedikleri vakit sen hireti seesin buyurdu. sme tekrar geldi. Reslullah efendimiz; Allah tel yardmcn ol sun! Haydi cenge git! buyurdu. O da kp ordusuna gitti. Hemen hareket emrini verdi. lemlerin efendisi, artk son nefeslerini veriyordu... Vakit iyice yaklamt... Allah tel, Azril aleyhisselma; Habbime en gzel surette git! Eer izin verirse rhunu ok yumuak ve hafif olarak al. zin vermezse geri dn! diye vahyetti. Azrail aleyhisselm, en gzel srette, insan kyfetinde, sevgili Peygamberimizin sadethnelerinin kapsna geldi ve; Esselm aleykm ey nbvvet evinin sahibi! eri girmee izin verir misiniz? Allah tel size rahmet eylesin? dedi. Hazreti ie vlidemiz, sevgili Peygamberimizin sallallah aleyhi ve sellem yanbanda oturan Hazreti Ftmaya; Bu gelene sen cevap ver dedi. O da, kapya varp, ok zntl bir ses ile; Ey Allah telnn kulu! Reslullah u anda, kendi hliyle megldr dedi. Azril aleyhisselm, tekrar izin istedi. Ayn cevap verildi. nc defa selmn tekrarlayp, mutlaka girmesi gerektiini yksek sesle syleyince, Peygamber efendimiz haberdr oldular ve Y Ftma! Kapda kim var! buyurdular. Hazreti Ftma; Y Reslallah! Kapda birisi girmek iin izin ister. Bir ka defa cevap verdim. Fakat nc sesleniinde vcdum rperdi dedi. Ey Ftma! Kapdaki kimdir, bili Bunun zerine Reslullah efendimiz; E yor musun? O; lezzetleri ykan, topluluklar darmadank eden, kadnlar dul, ocuklar yetim brakan, evleri harb, kabirleri mmr eden, lm me lei Azrildir. Ey Azril gir buyurdu. O zaman Hazreti Ftma vlidemiz, trif edilmez bir zdrba dt ve mbrek azlarndan u cmleler dkld; Vah Medne harb oldun? Peygamberimiz, Hazreti Ftmnn elini tutup mbrek gsne koydular ve mbrek gzlerini kapadlar. Hazr olanlar, mbrek ruhunun kabzolduunu sandlar. Hazreti Ftma vlidemiz dayanamayp, babasnn mbrek kulana doru eildi ve gnlleri yaralayan bir sesle; Ey benim babacm!... diye seslendi. Hi cevap gelmeyince bu sefer; Canm sana fed olsun y Reslallah! Ne olur mbrek gzlerini bir a da bana bir ey syle... dedi. lemlerin efendisi, mbrek gzlerini ap, kznn gzyalarn sildi ve onun kulana veft edeceini bildirdi. Bunun zerine Hazreti Ftma alamaya balad. Bu defa kulana; Ehl-i beytimden, ilk n ce, benim yanma gelecek sensin, buyurdular. O da bu mjdeye sevinip
359

tesell buldular. Hazreti Ftma vlidemiz; Ey babacm! Bugn ayrlk gn! Bir daha Ey kzm! sana ne zaman kavuurum? diye sordu. Reslullah efendimiz; E Beni kymet gn havzn kenarnda bulursun. mmetimden, havza gelenlere su veririm buyurdu Hazreti Ftma; Eer seni orada bulamazsam, ne Mznn yannda bulursun. yaparm? diye sorunca, Peygamber efendimiz; M Orada, ben mmetime efat ederim buyurdu. Hazreti Ftma vlidemiz; Orada da bulamazsam y Reslallah! deyince, Peygamber efendimiz; Srtn yannda bulursun. Ben orada Rabbime; Y Rabb! Benim mmetimi ateten muhafaza eyle diye yalvarrm buyurdu. Bundan sonra Hazreti Ali hznl bir sesle; Y Reslallah! Siz rhunuzu teslm ettikten sonra, sizin gaslinizi kim yapacak, neye kefenleyeceiz. Namaznz kim kldracak, kabre kim koyacak? diye sordu. Peygamber efendimiz; Ey Ali, beni sen yka, Fadl bin Abbs sana su dksn. Cebril sizin ncnz olur. Gasl (ykama) iimi bitirince, kefenimi yaparsnz. Cebril, Cennetten gzel koku getirir. Sonra beni mescide gtrnz ve knz. nk ilk nce Cebril sonra Mikil, sonra srfil, sonra melekler grup grup namazm klacaklar. Daha sonra siz giriniz, saf saf olunuz. Hi kimse benden ne gemesin buyurdu. Sonra, beklemekte olan Azrail aleyhisselma; Ey Azril! Ziyret iin mi geldin, yoksa rhumu kabzetmek iin mi? diye sorunca, Azril aieyhisselm; Hem misfir, hem de vazifeli olarak geldim. Allah tel bana, senin huzruna izinle girmemi emretti. Mbrek rhunu ancak izninle alrm. Y Reslallah! zin buyurursan, emrinize uyar, rhunuzu kabz ederim. Yoksa dner, Rabbime giderim dedi. Peygamber efendimiz; Ey Azril! Cebrili nerede braktn? buyurdu. Cebrili dny semsnda braktm. Melekler, onu senin veftn sebebiyle tziye ediyorlar dedi. Byle konuurlarken Cebril aleyhisselm Ey kardeim Cebril! Artk dnydan g geldi. Reslullah efendimiz; E vakti geldi. Allah telnn katnda benim iin ne var? Bana onu mjdele de gnl rahatl ile emneti sahibine teslm edeyim buyurdu. Cebril aleyhisselm; Ey Allah telnn sevgilisi! Ben semnn kapsn ak braktm. Melekler saf saf olmular, senin rhunu sevgiyle beklerler dedi. Peygamber efendimiz; Hamd, Allah telya mahsustur. Sen bana mjde ver! Rabbimin nezdinde benim iin ne var? buyurdu. Cebril aleyhisselm; Y Reslallah! Senin terifinden dolay, Cennet kaplar alm, Cennetin nehirleri akm, Cennetin aalar sarkm, hrler
360

sslenmitir dedi. Hamd, Allah telya mahsustur. Sen ba Peygamber efendimiz yine; H na baka mjde ver y Cebril! buyurdu. Cebril aleyhisselm; Y Reslallah! Sen kyamet gn ilk efat eden ve ilk efati kabul olunansn dedi. Sevgili Peygamberimiz tekrar; Hamd Allah telya mahsustur. Y Cebril! Bana baka mjde ver buyurunca, Cebril aleyhisselm; Y Reslallah! Sen neyi soruyorsun? dedi. Bunun zerine Peygamber efendimiz; Benim btn endiem, zntm ve kederim, benden sonra geride b raktm mmetimdir buyurdu. Hazreti Cebril; Ey Allah telnn Habbi! Allah tel kymet gn, sen raz oluncaya kadar mmetini balar. Btn peygamberlerden nce seni, btn mmetlerden nce senin mmetini Cennete koyacaktr dedi. Sevgili Peygamberimiz, Cebril aleyhisselma; Allah tel katnda muradm vardr: Biri, mmetimin g nahkrlarna beni efati etmesi, ikincisi, dnyda yaptklar gnahlardan dolay onlara azb etmemesi, ncs, Perembe ve Pazartesi gnleri mmetimin amellerinin bana arzedilmesidir. (Eer amelleri iyi ise du ederim, Allah tel kabl eder. Kt ise efat edip, amel defterinden si buyurdu. Cebril aleyhisselm, Allah teldan, bu linmesini isterim) arzusunun da kabl edildii haberini verdi. Bunun zerine sevgili Peygamberimiz rahatladlar. Allah tel vahy etti ki: Ey Habbim! mmetine bu kadar muhabbet ve efkt gstermeni, mbrek kalbine kim getirdi? Peygamber efendimiz; Beni yaratp, terbiye eden Rabbim tel diye cevap verdi. Cenb- Hak da; Senin mmetine, benim rahmetim, merhametim seninkinden bin kat fazladr. Onlar bana brak buyurdu. Sonra sevgili Peygamberimiz; imdi rahatladm. Ey Azril! Emrolunduun vazifeyi yerine getir! buyurdu. Azril aleyhisselm, vazifesini yapmak zere hrmetine yaratld Kinatn sultnnn huzruna yaklat. Sevgili Peygamberimiz, yanndaki su L kabna mbrek iki elini batrp, slak ellerini mbrek yzne srd ve; L ilhe illallah! Ey Allahm! Refk-i l!... buyurdu. Azrail aleyhisselm, lemlerin efendisinin mbrek rhunu almaya balad. Reslullah efendimizin mbrek benzi bzan krmz oluyor, bazan sararyordu. Azril aleyhisselma; mmetimin cann da byle iddet ve zorla m alrsn! buyurunca, o; Y Reslallah! Hi kimsenin cann byle kolay almadm cevbn verdi. Son nnda bile mmetini unutmayan sevgili Peygamberimiz; Ey Azrail! mmetime edecein iddeti bana eyle! Zr onlar zayftr, dayaL ilhe illallah! Refk-i l! buyurdular ve namazlar... buyurdu. Sonra; L mbrek rhlar alnd ve l-y illiyyne ulatrld...
361

Essalt vesselm aleyke y Reslallah! Essalt vesselm aleyke y Habballah! Essalt vesselm aleyke y Seyyidel evveli-ne vel-hrn! efat y Reslallah! Dahylek y Reslallah!
Cebril aleyhisselm, Peygamber efendimize; Esselm aleykm ey Allah telnn Resl! Benim maksdum, matlbum sen idin. Artk, bir daha yer yzne gelmem! diyerek ved eyledi. Resl-i ekrem efendimizin mbrek ruhu, yksek leme gidince, Hazreti Ftma vlidemiz ve ezvc- thirt Radyallah anhnne sesli sesli alamaya baladlar. Bu srada shibi grnmeyen bir ses; Esselm aleykm y Ehl-i beyt! Ve Rahmetullahi ve berekth diye selm verdi ve; Biliniz ki, her canl lm tadacaktr. Ve kymet gn, size ecirleriniz tamamiyle verilecektir melindeki l-i mrn sresinin 185. yet-i kermesini okudu. Sonra, onlara tesell verip; Allah telnn ihsnlarna, ikrmlarna gveniniz. Ona sarlp, Ondan umunuz. Feryd etmeyiniz! Asl musbete urayan, sevbdan mahrum kalandr! diyerek tziyede bulundu. Bu szleri oradakilerin hepsi iitip selmna cevap verdiler. Bunlar syleyen Hzr aleyhisselm idi. Resl-i ekremde mevt (lm) almetleri grlnce, mm-i Eymen, olu smeye haber gnderdi. sme, Hazreti mer ve Eb Ubeyde bu ac haberi alnca, ordudan ayrlp, Mescid-i Nebevye geldiler. ie-i Sddka ve dier htnlar alaynca, Mescid-i erfdeki Eshb- kirm ard. Ne olduklarn anlayamadlar. Beyinlerinden vurulmua dndler. Hazreti Ali l gibi, hareketsiz kald. Hazreti Osmann dili tutuldu. Hazreti Eb Bekr, o anda evinde idi. Koarak geldi. Hemen hcre-i sedete girdi. Fahri lemin yzn at. Veft etmi olduunu grd. Mbrek yz ve her yeri latf, nazf olarak, nr gibi parlyordu. Memtn da, haytn gibi ne gzel y Reslallah! diyerek, pt. ok alad. Mbrek yzn rtt. Evdekilere tesell verdi. Mescid-i erfe geldi. Minbere karak Eshb- kirma bir hutbe okudu. Allah telya hamd ve sen etti ve Resl-i ekrem
362

sallallah aleyhi ve sellem efendimize salt okuduktan sonra; Her kim Muhammed aleyhisselma mn etmise bilsin ki, Muhammed aleyhisselm veft etti. Her kim Allah telya tapyorsa, O, hayy (diri) ve bkdir (lmez, ebeddir) buyurdu ve sonra; Muhammed (aleyhisselm) resl dr. Ondan nce de resller gelmitir. O da lecektir. Veft ederse veya ldrlrse dninizden, dner misiniz? Dninden kan olursa, Allah te lya zarar vermez. Kendine zarar verir. Dninden dnmeyenlere, Allah tel sevblar verir melindeki l-i mrn sresinin 144. yet-i kermesini okudu. Eshb- kirma nashat edip, ortal dzene koydu. Bylece hepsi Reslullahn veft etmi olduuna inand. Hzn ve keder, Eshb- kirmn yreine bir zehirli haner gibi sapland. Gzler alar, gzyalar alar, hasret atei herkesin cierini dalar idi. Eshb- kirm aleyhimrrdvn ilk i olarak, btn ileri idare etmesi iin Hazreti Eb Bekri, halfe setiler. Ona bat edip, tbi oldular ve emrine gre ileri grmeye baladlar. Resl-i ekrem efendimiz, hicretin on birinci ylnda (mild 632) Rebil-evvel-aynn 12sinde Pazartesi gn leden evvel hirete irtihl eyledi. O anda Kamer seneye gre 63, ems seneye gre de 61 yanda bulunuyordu. Peygamber efendimizi, Hazreti Ali, Hazreti Abbs, Hazreti Fadl bin Abbs, Hazreti Kusem bin Abbs, Hazreti sme bin Zeyd, Hazreti Salih ykadlar. Ykama esnsnda mbrek vcdundan yle bir misk kokusu yayld ki, imdiye kadar hi kimse yle bir koku koklamamt. Sonra kefenlediler. Bir sedir zerinde tanp, mescide getirildi. Daha nce sevgili Peygamberimizin haber verdii ekilde, herkes mescidden dar kt. Melekler, blk blk gelip namazn kldlar. Meleklerin klmas bitince, sahibi grnmeyen bir ses; Giriniz! Peygamberinizin namazn klnz! diyordu. Bunun zerine Eshb- kirm ieri girdi. mmsz olarak sevgili Peygamberimizin namazn kldlar. aramba gn akamna kadar ancak bitirebildiler. Eshb- kirm, sevgili Peygamberimizin mbrek kabrinin kazlmas hususunda Hazreti Eb Bekrin hatrlatt u hads-i erfe uydular: Peygam berler, rhlarn teslm ettikleri yerde defn olunurlar. Eb Talha- Ensr hazretlerinin, Lahd eklinde kazd kabr-i erfe, aramba gn gece yarsna doru defn edildi. Hazreti Abbsn olu Kusem, kabirdeki hizmeti bitirip en son kan idi. Dedi ki: Reslullahn mbrek yzn en son gren benim. Mbrek dudaklar kprdyordu. zerine eilip kulak verdim; Y Rabb! mmetim!... Y Rabbi! mmetim!... diye yalvaryordu.
363

Sevgili Peygamberimiz, hirete irtihl ettii gn, Abdullah bin Zeyd hazretleri; Y Rabb! Ben bu gz, Habbinin mbrek nrlu yzne bakmak iin isterdim. O grnmez olunca, artk ne yapaym! Y Rabb, gzm al! diye du etti ve gremez oldu... Dinden dnme hareketleri Peygamber efendimizin veftndan sonra, irtidad, dinden dnme hareketleri balad. Bu hareketler byk boyutlara ulat. Bunlarla mcadelede, Hazreti Eb Bekirin byk katks oldu. Eer byle diryetli bir kimse olmasayd tehlike btn Arabistana yaylacakt. Bunun iin Hazreti ie Reslullahn ruhu kabz olununca, Araplar irtidad etti. Nifak, kabard. Babamn zerine ken, dalarn zerine kseydi, muhakkak, onlar, ufatrd! demitir. Hazreti Eb Hreyre de Eer, Eb Bekir olmasayd, Muhammed aleyhisselmn veftndan sonra mmet-i Muhammed, helak olurdu! demitir. Kendisinden baka ilah bulunmayan O Allaha and olsun ki, Eb Bekir, Halifelii zerine almasayd, yce Allaha ibadet eden olmazd! demi ve bu szn, kerre tekrarlamtr. Eb RecalUtaridi der ki Medneye girince, insanlarn toplandklarn ve bir adamn Ben, Sana kurban olaym! Vallahi, sen, olmasaydn, muhakkak, biz helak olurduk! diyerek bir adamn ban ptn grdm. Bu pen ve plen kimdir? diye sordum. Mrtedlerle savandan dolay, Eb Bekirin ban, mer, pyor! dediler. Hazreti ie de buyurdu ki: Babam, Araplarn irtidad ettikleri gnlerde klcn syrp devesine binince, Hazreti Ali, yanna vard, devesinin yularndan tuttu ve Sana, Reslullah aleyhisselmn Uhud sava gnnde sylediini sylyorum: Sok knna klcn da, kendini tehlikeye atp bizi ac iinde brakma! Vallahi, Senin bana bir felaket gelecek olursa, senden son ra, artk, slamiyet, temelli dzelmez! dedi. (Eer halifeliine kar olsayd, gidip lmesini isterdi. Bylece halifelik iin n alrd.) Yine Hazreti ie o gnleri yle anlatr: Reslullahn veft zerine Arap kablelerinden bir oklar irtidad ettiler, dinden dndler. Yahudilik, Hristiyanlk ve mnafklk ortaya kmaa balad. Mslmanlar, k gecesinde yamura tutulup dalan koyunlara dndler. Hatta o srada, Mekkelilerin ou, slamiyetten dnmee hazrlandlar. Sheyl bin Amr, Kabenin kapsna dikilerek Mekkelilere seslendi. Onlara
364

etkili bir konuma yaparak phelerini, dinden dnmelerini nledi. slam tarihinde, dini red etme, dinden dnme mnlarnda irtic- geriye mrteci- geriye dnen tbirleri bu hdiselerden sonra kullanlmaya dnme, m baland. Peygamberimizin veftndan sonra, mnafklarn, Yehudilerin ve Hristiyanlarn kkrtmalar ile topluluklar halinde dinden dnmeler balad. Hazreti Sheyl bin Amr, Kabenin kapsna dikilerek Mekkelilere seslendi. Onlara unlar syledi: Ey Mekkeliler! Siz, Mslman olanlarn sonuncusu oldunuz. Sakn irtidad edenlerin, Mslmanlktan dnenlerin ilki olmaynz! Vallahi, yce Allah, Resl aleyhisselmn buyurduu gibi, bu ii, muhakkak tamamlayacak, Benimle birlikte tr! Ben, Onu, u bulunduum yerde tek bana dikilerek, La ilhe illallah deyiniz de, size bakarak Araplar dine girip Arap olmayanlar, size cizye desin! Vallahi, Kisrann ve Kayserin hazineleri Allah yolunda harcanacaktr! buyurduunu iitmiimdir. Alay edenlerin, zekat ve sadaka tahsildar olduklarn grdnz. Vallahi, geri kalan da, vuk bulacaktr! Vallahi, ben, iyi biliyorum ki: Gnein domas ve batmas devam ettii mddete, bu din, devam edecektir. Aranzdaki o kiiler, sizi aldatmasn! Benim bildiim bu ii, o kiiler de, bilir. Fakat, Haimoullarna olan kskanl, onlarn kalblerini mhrlemitir. Ey insanlar! Ben, Kureyin, karada ve denizde en ok tatlar bulunanym. Siz, Emirinize itaat ediniz ve zekatlarnz ona deyiniz. Eer, slamiyet ii, sonuna kadar devam etmezse, ben, sizin zekatlarnz size geri vermee kefilim! dedi ve alad. Bunun zerine, halk, yatt. Sheyl bin Amr, yapt tesirli konuma ile Mekkelileri irtidaddan vazgeirince, Mekke vlisi Attab bin Esid, ortaya kabildi. Sheyl bin Amr, Bedir Savana, mriklerle birlikte katlp esir edildii zaman, Peygamberimizin, Hazreti mere, onun hakknda Yermeyecein mldr! Hadisi ile habir Makamda dikilip halka hitapta bulunmas da, me'm ber verdii hoa gidecek Makamdaki konumasndan maksadnn bu konumas ve hizmeti olduu anlald. Hazreti mer de, Sheylin konumasn iittii zaman, Peygamberimizin, hazreti Sheyl hakknda sylemi olduu sz hatrlam ve Ben ehdet ederim ki: Sen, muhakkak peygamberimizin gybnda B Reslullahsn! demekten kendini alamamtr.

365

KABR HAYTI
Kabrinde diri olmas Peygamberler, bilmediimiz bir hayat ile kabirlerinde diridirler. Evliya ve ehidler de diridirler. Diri olmalar szde deildir. Tam olarak diridirler. mran sresi 169. yet-i kermesinde melen; Allah tel yolunda ldrlenleri l sanmaynz! Onlar, Rablerinin yannda diridirler. Rzklandrlmaktadrlar buyurdu. Bu yet-i kerme, ehidlerin diri olduklarn bildirmektedir. Peygamberler, ehidlerden elbet daha ileride ve daha stndr. slam limlerine gre her peygamber, ehid olarak lmtr. Reslullah efendimiz son hastalanda; Hayberde yemi olduum yemein acsn her zaman duyardm buyurdu. Bu hads-i erf, Reslullah efendimizin ehid olarak veft ettiini bildiriyor. Bu sebeple, Efendimizin btn ehidler gibi kabrinde diri olduu buradan Buhari ve M Mslim de bildirilen hads-i erfde; Mirac geda anlalyor. B cesinde, Musann (aleyhisselm) kabri yanndan geirildim. Mezarnda, ayakta namaz klyordu buyuruldu. Baka bir hads-i erfde; Allah tel, topran peygamberleri rtmesini haram etmitir buyruldu. Bunun doru olduunu, limler szbirlii ile bildirBuhari ve M Mslimde; Allah tel, Mirac gecesinde, btn peymektedir. B gamberleri, Peygamberimize gnderdi. Onlara imm olup, iki rekat namaz kldlar yazldr. Namaz klmak, rku ve secde yapmakla olur. Bu haber, diri olarak, cesed ile, beden ile kldklarn gsteriyor. Musa aleyhisselmn kabrinde namaz klmas da, bunu gstermektedir. Mikat kitabnn son cildinde Mirac bbnn birinci fasl sonunda; Mslimden alarak Eb Hreyrenin bildirdii hads-i erfde; Allah tel bana gsterdi. Musa (aleyhisselm) ayakta namaz klyordu, zayf idi. Salar dank ve sarkk deildi. ene kablesinden bir yiit gibi idi. sa (aleyhisselm), Urve bin Mesud Sekafiye benziyordu buyruldu. ene Yemende bulunan iki kablenin ismidir. Bu hads-i erfler, Peygamberlerin, Rableri yannda diri olduklarn gstermektedir. Onlarn cesedleri (be366

denleri), ruhlar gibi latif olmutur. Kesif, kat deildir. Madde ve ruh leminde grnebilirler. Bunun iin, peygamberler, ruhlar ve bedenleri ile grnebilirler. Hadis-i erfde, Musa ve sa aleyhisselmn, namaz kldklar bildiriliyor. Namaz klmak, eitli hareketler yapmaktr. Bu hareketler beden ile olur. Ruh ile olmaz. Musa aleyhisselm, Orta boylu, eti az, zayf, salar toplu grdm buyurmas; ruhunu deil, bedenini grdn gsteriyor. mm- Beyhek buyurdu ki: Peygamberler mezara konduktan sonra, ruhlar bedenlerine geri verilir. Biz onlar gremeyiz. Melekler gibi, grnmez olurlar. Yalnz Allah telnn keramet olarak ihsan ettii seilmi kimseler grebilir. mm- Syt de byle bildirmitir. ok kimse, selmlara, kabr-i seadetten cevap verildiini, ok zaman iitmilerdir. Baka kabirlerden de, selmlara cevap verildii ok iitilmitir. Hadis-i erfte de; Bana selm verilince, Allah tel ruhumu geri gnderir, ona cevap veririm buyruldu. mm- Syt hazretleri buyurdu ki: Reslullah, Cemal-i ilahiyi grmee dalmtr. Bedendeki duygular unutmutur. Bir mslman selm verince, mbrek ruhu, bu halden ayrlp, beden duygularn alr. Dnyada, byle olanlar da az deildir. Bir dnya ii veya ahiret ii ar dnlrken, insan, yannda konuulan duymaz. Cemal-i ilahiye dalan kimse bir sesi iitebilir mi? if kitabnda Sleyman bin Shaymdan rivyetinKad yd hazretleri de; Bir gece ryada Fahr-i Kint efendimizi grdm; Ya Reslallah! Gelip sana selm veren kimselerin selamn bilir misiniz? dedim. Evet bilirim ve onlarn selamn alp cevap veririm buyurdu. Peygamberlerin, mezarlarnda diri olduunu bildiren hads-i erfler o kadar oktur ki, birbirlerini kuvvetlendirmektedirler. Mesela, Kabrimin yannda, benim iin okunan salevt iitirim. Uzak yerlerde okunanlar bana bildirilir buyrulmutur. Bu hads-i erfi, Eb Bekr bin Ebi eybe bildirmitir. Bu ve bunun gibi hads-i erfler, alt byk hads imamnn kitaplarnda vardr. Abdullah bin Abbas hazretlerinden bn-i Ebid-dnyann haber verdii hads-i erfde; Bir kimse, bir tandnn kabrine urayp selm verse, meyyit onu tanr ve cevap verir. Tanmad meyyite selm verirse, meyyit sevinir ve cevap verir buyuruldu. Reslullah, dnyann her yerinde, ayn zamanda salt ve selm edenlerin her birine ayr ayr nasl cevap verir diye sorulursa, le vakti gnein, bir anda binlerce ehre k salmas gibidir, diye cevap verilir. brahim bin Biar hazretleri; Hac ettikten sonra, kabr-i saadeti ziyret iin
367

Medneye gittim. Hcre-i seadet nnde selm verdim. Vealeykesselm cevabn iittim buyurmutur. Reslullah efendimiz; Ben ldkten sonra, diri iken olduu gibi anlarm buyruldu. Baka bir hads-i erfde; Peygamberler, kabirlerinde diri olup namaz klarlar buyruldu. Evliyann byklerinden Seyyid Ahmed Rifai hazretlerinin ve bir ok velilerin Reslullaha verdikleri selamn cevabn iittikleri ve Ahmed Rfainin, Reslullahn mbrek elini pmekle ereflenmi olduu, ok salam kitaplarda yazldr. mm- Syt, kitabnda; Yksek derecedeki veliler, peygamberleri lmemi gibi grrler. Peygamber efendimizin Musa aleyhisselm mezarnda diri olarak grmesi, bir mcize idi. Evliyann da byle grmeleri keramettir. Keramete inanmamak, chillikten ileri gelir buyurmaktadr. bn-i Hibban, bn-i Mace ve Eb Davudun bildirdikleri hads-i erfde; Cuma gnleri bana ok salevt okuyunuz! Bunlar, bana bildirilir buyruldu. ldkten sonra da bildirilir mi? denildikte; Toprak, peygamberlerin vcdunu rtmez. Bir mmin bana salevt okuyunca, bir melek bana haber vererek, mmetinden falan olu filan, sana selm syledi ve dua etti der buyurdu. Reslullah efendimiz diri iken, Eshbna, Allah telnn bir rahmeti, byk nmeti olduu gibi, veftndan sonra da btn mmeti iin byk nmettir. yiliklere sebeptir. Bekir bin Abdullah Mzeninin rivyet ettii hads-i erfde; Resl-i ekrem; Hayatm sizin iin hayrldr. Bana anlatrsnz. Ben de size anlatrm. ldkten sonra veftm da sizin iin hayrl olur. Amelleriniz bana gsterilir. yi ilerinizi grdm zaman, Allah telya hamd ederim. Kt ilerinizi grdm zaman, sizin iin af ve mafiret dilerim buyurdu. Kusem bin Abbas hazretleri, Reslullah efendimizin defin hizmetiyle erefleniyordu. Kabirdeki hizmet bitince en son o kt. Dedi ki: Reslullahn mbrek yzn en son gren benim. Kabrinde mbrek dudaklar kprdyordu. zerine eilip kulak verdim. Ya Rabbi! mmetim!.. Ya diyordu. Rabbi! mmetim!.. Reslullah efendimizi grmek Reslullah efendimiz, uykuda ve uyank iken grlebilir mi? Grlebilirse, grnen kendisi midir, benzeri midir? limlerimiz, buna eitli cevap verdiler. Kabirde diri olduunu sz birlii ile bildirdikten sonra, kendisinin grl368

dn ounlukla beyan buyurmulardr. Byle olduu, hads-i erflerden de anlalmaktadr. Bir hads-i erfde; Beni ryada gren, uyank iken grm gibidir buyruldu. Bunun iin, mm- Nevev hazretleri; Onu ryada grmek, tam kendisini grmektir dedi. Hadis-i erfde; Beni ryada gren doru grmtr. nk eytan, benim eklime giremez buyruldu. brahim Lekani hazretleri buyuruyor ki: Hadis limleri, Reslullahn ryada olduu gibi uyank iken de grlebileceini sz birlii ile bildirmilerdir. Her iki hle de bir ok misaller verilebilir. Bunlardan bir kan bildirelim: Minddin-i eti hazretleri, gittii her beldede kabristanlar ziyret eder, orada bir mddet kalrd. Vard yerlerde tannp mehur olunca, durmaz, kimseden habersiz gizlice kp giderdi. Bu seyahatlerinden biri de Mekkeye olmutur. Mekke-i mkerremeye gidip, Kabe-i muazzamay ziyret etti. Bir mddet Mekkede kalp, oradan Medne-i mnevvereye gitti. Peygamberimizin kabr-i erfini ziyret ettii bir gn, trbesinden; Muinddini arnz diye bir ses iitildi. Bunun zerine trbedar; Muinddin! diye bard. Birka yerden; Efendim sesi iitildi. Sonra da; Hangi Muinddini istiyorsun? Burada ad Muinddin olan bir ok kii var dediler. Bunun zerine trbedar geri dnp, Ravda-i mutahherann kapsnda ayakta durdu. ki defa; Muinddin-i etiyi ar diye nid eden bir ses iitti. Trbedar bu emir zerine cemaate kar; Muinddin-i etiyi istiyorlar diye bard. Muinddin-i eti hazretleri bu sz iitince, bambaka bir hale girdi. Alayp, gzyalar dkerek ve salevt okuyarak, sevgili Peygamberimizin trbesine yaklat ve edeble ayakta durdu. Bu srada; Ey Kutb-i meayh! eriye gel! diye bir ses iitti. Peygamberimiz buyurdular ki: Sen benim dinime hizmet edicisin. Senin Hindistana gitmen gerekir. Hindistana git. Orada Ecmir denilen bir ehir vardr. Orada benim evladmdan (torunlarmdan) Seyyid Hseyin adnda biri var. Oraya cihad ve gaz niyetiyle gitmiti. O u anda ehid oldu. Ecmir kfir eline dmek zeredir. Senin oraya gitmen sebep ve bereketiyle, slamiyet yaylacak ve kafirler hakir olup, gsz ve tesirsiz kalacaklar. Sonra ona bir nar ; Bu nara dikkatle bak nereye gideceini grp, anla buyurdu. verdi ve; Muinddin-i Ceti hazretleri, Peygamber efendimizin verdii nar alp, emredildii gibi bakt, dou ile bat arasn tamamen grd. Ahmed Rfai hazretleri hacca gitmiti. Dnnde, Medne-i mnevvere369

de Resl-i ekrem efendimizin mbrek trbesini ziyret ettii srada, u melde manzume syledi:

Uzaktk, topran pmek iin efendim, Kendim gelemez, vekil ruhumu gnderirdim. imdi seni ziyret nmeti oldu nasib, Ver mbrek elini, dudam psn Habb!
iir bitince, sevgili Peygamberimizin kabrinden, mbrek elleri grnd. Seyyid Ahmed Rfai de son derece tazim ve hrmetle Peygamber efendimizin mbrek elini pt. Orada bulunan herkes, hayretle hdiseyi grd. Peygamber efendimizin mbrek ellerini ptkten sonra, Ravda-i mutahherann kaplarnn eiklerine yatt. Alayarak, oradaki cemaatin cmlesine; zerime basarak geiniz! diye yalvard. limler baka kaplardan kmaya mecbur kaldlar. Bu keramet pek mehur olup, dilden dile gnmze kadar gelmitir. bn-i Abidin hazretlerinin dine uymaktaki halleri mehur olup, kerametleri ve menkbeleri oktur. Be vakit namazda tahyyat okurken, Reslullah efendimizi ba gz ile grrd. Gremedii zaman o namaz yeniden klard. slam limlerinin en byklerinden ikinci bin yln mceddidi mm- Rabbn Ahmed Faruk Serhend hazretleri buyurdu ki: Ramazan- erfin son on gnnde; Bu gn son derece gzel bir hal zahir oldu. Yatamda uzanm yatyordum. Gzlerimi kapamtm. Yatamn zerine, bir bakasnn gelip oturduunu hissettim. Bir de ne greyim. Evvelkilerin ve sonrakilerin seyyidi, efendisi, Peygamberimizdir. : Senin iin icazet yazmaya geldim. Hi kimseye byle bir Buyurdu ki: icazet yazmadm. Grdm ki, o icazetnmenin metninde, bu dnyaya ait byk ltuflar, arkasnda da br dnyaya ait ok inyetler yazlyd. Abdlkadir-i Geylani hazretleri Gunye kitabnda brahim Temimi hazretlerinden naklen anlatr: Hzr aleyhisselm bana; Eer ryada, Reslullah grmek istersen, akam namazn kldktan sonra, yatsya kadar hi kimse ile konumadan ayaa kalkar, akam namazndan sonraki evvabin namazn klarsn. ki rekatta bir selm verirsin.
370

Her rekatta bir defa Hamd yani Fatiha sresini ve yedi kerre hlas sresini okursun. Yats namazn da cemaatle kldktan sonra evine gelip vitri klarsn. Uykuya yatacan zaman da iki rekat namaz klp her rekatta Hamd (hlas sresini yedi defa okursun. Namazdan sonra secdeye kapanp yedi defa Allah telya istifarda bulunur, yedi kerre; Sbhanellahi velhamd lillahi vela kuvvete illa billahil aliyyil azim dersin. Sonra ban secdeden kaldrp oturarak, ellerini kaldrp; Ya hayyu, ya kayyum, ya zelcelali vel ikram, ya ilhel evveline vel ahirin ve ya Rahman-ed-dnya vel ahireti ve rahimehma, ya Rabbi, ya Rabbi, ya Rabbi, ya Allah, ya Allah, ya Allah dersin. Sonra ayaa kalkp, ayn duay okursun. Sonra secdeye kapanp ayn duay okursun. Sonra ban secdeden kaldrp kbleye ynelip istediin ekilde yatp uyursun. Uyku bastrncaya kadar Peygamber efendimize salevt- erfe getirirsin dedi. Ben; Bu duay kimden rendiysen, bana bildirmeni isterim dedim. Hazreti Hzr; Bana inanmyor musun? dedi. Muhammed aleyhisselm hak peygamber olarak gnderen Allah telya yemin ederim ki, sana inanyorum dedim. Hzr aleyhisselm; Ben, Reslullahn bu duay rettii ve vasiyet ettii meclisde bulundum. Bu duay Onun rettii kimseden rendim buyurdu. Ben de Hzr aleyhisselmn dedii gibi yaptm. Yatamda, Peygamber efendimize salevt- erfe okumaya baladm. Peygamber efendimizi greceimin sevincinden dolay, uykum kat ve sabaha kadar uyuyamadm. Sabah namazn klp gne ykselinceye kadar oturdum. Duha yani kuluk namazn kldm. Kendi kendime; Akama ularsam, dn gece yaptm gibi yaparm dedim. O anda uyumuum. Ryamda melekler gelip beni alp Cennete gtrdler. Orada yakut, zmrt ve inciden yaplm kk ve saraylar, bal, st ve Cennet ieceklerinden rmaklar grdm. Beni Cennete gtren meleklere; u kk kim iindir? diye sordum. Melekler; Senin ilediin ameli yapanlar iindir dediler. Cennet yiyeceklerinden yedirmeyince ve Cennet sularndan iirmeyince beni Cennetten karmadlar. Sonra beni Cennetten karp, bulunduum yere getirdiler. Sonra, Reslullah efendimiz yannda yetmi peygamber ve her saf aras dou ile bat aras kadar olan yetmi saf melekle bana gelip selm verdi ve elimi tuttu. Bu srada ben; Ya Reslullah! Hzr aleyhisselm u hadisi senden duyduunu bildirdi dedim. Peygamber efendimiz; Hzr doru syledi, anlattklar dorudur. Hzr yeryzndekilerin en alimidir. Ebdallerin reisidir. Yeryzndeki Allah askerlerindendir buyurdu. Ben yine; Ya Reslallah! Bu ameli ileyene, benim bu grdmden
371

baka karlk var mdr? dedim. Senin grdnden, sana ihsan olunan dan daha stn ne karlk olabilir? Sen Cennetteki yerini ve makamn grdn. Cennetin meyvelerinden yiyip, ieceklerinden itin. Benimle beraber melekleri ve peygamberleri grdn. Hrini grdn buyurdu. Ya Reslallah? Benim yaptm ameli yapp da, ryada benim grdm grmeyen kimseye bana ihsan olunan verilir mi? dedim. Beni hak peygamber olarak gnderen Allah telya yemin ederim ki, o kimsenin iledii byk gnahlar affedilir. Allah telnn o kimse hakkndaki gadab kal kar. Beni hak peygamber olarak gnderen Allah telya yemin ederim ki, bu ameli yapan, ryada senin grdn grmese de, sana verilen ona da ve rilir. Semadan bir ses, Allah tel bu ameli ileyeni ve doudan batya kadar olan mmet-i Muhammedi mafiret etti diye seslenir buyurdu. Ya Reslallah! Senin cemalini ve Cenneti grdm gibi, o kimsenin Evet hepsi de verilir buyurdu. Ya de bunlardan nasibi var mdr? dedim. E Reslallah! Erkek ve kadn, btn mminlere bu duay retmek ve sevabBeni hak peygamber olarak larn bildirmek uygun olur mu? dediimde; B gnderen Allah telya yemin ederim ki, bu ameli Allah telnn said olarak yaratt kimselerden bakas ilemez. buyurdu. Ryada Peygamberimiz Muhammed aleyhisselm hakiki ekliyle gren, muhakkak Onu grm olur. nk eytan Onun ekline giremez. Fakat eytan baka ekle girip grnebilir. Reslullah tanmyan kimsenin, bunu ayrmas kolay olmaz. Bz limler de, Peygamber efendimizi deiik ekilde grmek, yine Onu grmek olur. Fakat bu, o kiinin dindeki noksanlna alamettir. Peygamber efendimizi ryada gerek ekliyle gren ve mmin olarak len herkes Cennete gider buyurmulardr. Eb Hreyre, Efendimizin u hads-i erfini bildirdi: Bir kimse Cuma gecesinde, iki rekat namaz klsa, her rekatta Fatiha ve Ayet-el-krsiyi birer, hlas sresini on be kerre okusa, namazdan sonra bin kerre; Allahmme salli al Muhammedin nebiyyilmmyi dese, dier Cuma gelmeden beni ryasnda grr. O kimsenin gemi ve gelecek btn gnahlar balanr. Cennet beni grenler iindir. Peygamber Efendimizin Kabr-i erfini ziyret Fahr-i kint efendimiz buyurdular ki: Kim veftmdan sonra beni ziyMirt-i Medne kitaret ederse, beni haytta iken ziyret etmi gibidir. M bnda bildirilen bir hads-i erfde; Kabrimi ziyret edene efatim vcib ol 372

du buyurdu. Bu hads-i erfi, bn-i Huzeyme ve Bezzr ve Dre-Kutn ve Tabern haber vermektedir. Bezzr hazretlerinin bildirdii baka bir hadsKabrimi ziyret edene efatim hell oldu buyruldu. i erfde; K Mslim-i erfde ve Eb Bekr bin Mekkrnin M Mucem kitabnda bildirilen hads-i erfde; Bir kimse beni ziyret etmek iin gelse ve baka bir ey iin niyeti olmasa, kymet gn, ona efat etmemi hak etmi olur buyruldu. Bu hads-i erf, Reslullah sallallah aleyhi ve sellemin kendisini ziyret etmek iin Medne-i mnevvereye gelenlere, efat edeceini haber vermektedir. Dre-Kutnnin haber verdii baka bir hads-i erfde; Hac edip de beni ziyret etmeyen kimse, beni incitmi olur buyruldu. Reslullah sallallah aleyhi ve sellemin ziyret olunmak istemeleri, mmetinin, bu yoldan da sevb kazanmalar iindir. Bunun iin, fkh limlerimiz, hac vazifesini yaptktan sonra, Medne-i mnevvereye gelerek, Mescid-i ertte namaz klarlard. Sonra Ravda-i mutahhera ile Minber-i mnri ve Ar- ldan efdal olan kabr-i erfi, sonra oturduklar, yrdkleri, dayandklar yerleri, vahiy geldii zaman dayandklar direi ve mescid yaplrken ve tmir edilirken alan ve para vermekle ereflenen Eshb- kirmn ve Tbinin getikleri yerleri ziyret ederler, grmekle bereketlenirlerdi. Onlardan sonra gelen limler ve slihler de, hacdan sonra Medneye gelirler, fkh limlerimiz gibi yaparlard. Dn olduu gibi bugn de haclar, buna bal kalarak Medne-i mnevverede ziyretlerde bulunuyorlar. Sakn terk-i edebden, ky-i mahbb-i Huddr bu, Nazargh- ilhdir, makm- Mustafdr bu! Murt- edeb artyle gir Nb bu dergha, Metf- kudsiyndr, bsegh- enbiydr bu! NB ..... slm limlerinin gnei Eb Hanfe hazretleri; Mstehblarn en stnlerinden olan kabr-i sedetin ziyreti, vcib derecesine yakn bir ibdettir buyurdu. Reslullah efendimizin kabr-i erflerini ziyrete giden kimsenin, ok salevt- erfe getirmesi lzmdr. Okunan bu salt ve selmlarn Peygamber efendimize ulat, hads-i erfde bildirilmitir. Sevgili Peygamberimizi ziyret etme db yle bildirildi: Medne-i mnevvere ehri uzaktan grnnce, salt ve selm getirilir. Sonra; Allahmme hz harem nebiyyike, fecalh vikyeten l min-en373

nr ve emnen min-el-azb ve s-il-hisb denir. Mmknse ehre veya mescide girmeden nce gusl abdesti alnr. Gzel koku (esans) srnlr. Yeni, temiz elbise giyilir. nk bunlar, tzim ve hrmet ifde ederler. Medne-i mnevvereye mtevz, vekarl ve sknet hli ile girilir. Bismillahi ve al milleti Reslillh dedikten sonra, sr sresinin 80. yet-i kermesini okumaldr. Onun akabinden; Allahmme salli al Muhammedin ve al li Muhammed. Vagfir l znb veftah l ebvbe rahmetike ve fadlike diyerek, Mescid-i Nebevye girilir. Sonra Reslullah efendimizin minberinin yannda iki rekat tahyyet-l-mescid namaz klmal, minberin direi, sa omuzuna gelecek ekilde durmaldr. Sevgili Peygamberimiz, burada namaz klard. Buras, Peygamber efendimizin kabri ile minberi arasdr. Hads-i erfde; Kabrim ile minberim aras Cennet bahelerinden bir bahedir. Minberim, havzm zerindedir buyrulmutur. Sonra, ziyret eden kimse Allah telya, Reslullahn mbrek kabrini ziyret etmeyi kendisine nasb ettiinden dolay secdeye varmaldr. Dudan sonra kalkp, Peygamber efendimizin kabr-i erfine, hcre-i sedete gelmeli, arkasn kbleye vererek Reslullahn mbrek yzne kar iki metre kadar uzakta edeble durmaldr. Daha fazla yaklalmaz. Hu ve hud zere olmal, Allah telnn Kurn- kermde emrettii ekilde, Reslullah efendimize, haytta imi de yksek huzrlarnda bulunuyormu gibi edeb zere bulunmaldr. Seknet ve vekr terketmemelidir. Elini, kabr-i erfin duvarlarna koymayp uzakta edeble durmak, hrmete daha muvafktr. Namazda gibi durmaldr. Reslullah efendimizin mbrek, latf sretini hayline getirmeli, kendisini bildiini, szn, selmn ve dularn iittiini dnmeli ve cevap verdiini, mn dediini dnmelidir. Nitekim Reslullah efendimiz; Kim bana kabrimde salt okursa, onu iitirim buyurdu. Yine hads-i eK rfde, Reslullah efendimizin kabr-i erflerinde bir melek vekl brakld, o melein, mmetinden selm edenlerin selmn kendisine ulatrd bildirildi. Sonra; Esselm aleyke y seyyid y Reslallah! Esselm aleyke y Nebiyyallah! Esselm aleyke y Safiyyallah! Esselm aleyke y Habballah! Esselm aleyke y Nebiyyerrahmeti! Esselm aleyke y ef-al mmeti! Esselm aleyke y Seyyid-el-mrseln! Esselm aleyke y Htemennebiyyn! Allah tel sana en yksek mkft ve karlk ihsn eylesin. Ben ehdet ederim ki, sen peygamberlik vazifeni yaptn. Emneti ed ettin. mmetine nashat eyledin. Yakn (lm) sana gelinceye kadar, Allah telnn yolunda cihd eyledin. Allah tel sana kymet gnne kadar, salt ve selm
374

eylesin. Y Reslallah! Bizler sana ok uzak yerlerden geldik. Senin kabr-i erfini ziyret etmek, senin hakkn demek, senin yaptklarn yerinde grmek, seni ziyret ile bereketlenmek, senin Allah telnn katnda bize efati olman istemek iin geldik. nk hatlarmz bellerimizi bkt. Gnahlarmz omuzlarmza ar geldi. Y Reslallah! Sen, hem efat eden ve hem de efati kabl olunansn. Makm- Mahmd senin iin vd edilmitir. Hem, Allah tel da Kurn- kermde (Nisa sresinin 64. yet-i kermesinde melen); Biz, her peygamberi, ancak Allah telnn emri ile (gnderildii kavmi tarafndan) kendisine itat olunmas iin gnderdik. Onlar, nefslerine zulm ettikten sonra, gelirler, Allah teldan af dilerler. Reslm de onlar iin istigfr ederse, Allah tely elbette tevbeleri kabl ve merhamet edici bulurlar buyurmaktadr. Bizler, senin huzruna geldik. Fakat bizler, nefslerimize zulmettik. Gnahlarmzn balanmasn diliyoruz. Y Reslallah! Allah telnn katnda bize efat eyle. Y Reslallah! Allah teldan, bizim rhumuzu, snnetin zere almasn, yarn kymet gnnde, senin ile beraber maher yerine gelenler arasna katmasn, senin havzna gelip, orada senin havzndan imeyi nasb etmesini dile. Y Reslallah! Senin efatini istiyoruz diye du edilmeli ve ... Ey Rabbimiz! Bizi ve mn ile bizden evvel gemi olan kardelerimizi bala! mn etmi olanlar iin kalblerimizde bir kin brakma! Ey Rabbimiz! Muhakkak ki sen, efkat ve merhamet shibisin! melindeki Har sresinin 10. yet-i kermesini okumaldr. Sonra selm gnderenlerin selmn iletip; Esselm aleyke y Reslallah! u kimse, senin Allah telnn katnda kendisine efati olman istiyor. Ona ve btn mslmanlara efat eyle demeli ve diledii kadar salevt okumaldr. Sonra yarm metre saa, Eb Bekr-i Sddk hazretlerinin mbrek ba hizsna gelip; Esselm aleyke y halfete Reslillah! Esselm aleyke y refkahu fil-gr! Esselm aleyke y emnehu alel-esrr! Allah tel, bu mmetinin imm olarak sana en yksek mkfat ve karl lutfetsin. Sen Reslullaha en gzel ekilde halfe oldun. En iyi ekilde Onun yce snnetini tkib ettin. Mrtedlerle (dinden dnenlerle) ve doru yoldan ayrlm olanlarla, muharebe ettin. Dima hakk syledin. Veft edinceye kadar, hak yolda olanlara yardmc oldun. Allah telnn selm, rahmeti ve bereketi zerine olsun! Allahm! Rahmetinle, onun sevgisi zere rhumuzu al. Onu ziyretimizi boa karma! diye du etmelidir. Sonra yine yarm metre saa, Hazreti merin kabrinin hizsna gelmeli ve; Esselm aleyke y Emr-el-mminn! Esselm aleyke y Mzhir-elslm! Esselm aleyke y Mksir-el-esnm! Allah tel sana en yksek karlk ve mkfat versin. Haytta iken de, lmnde de slma ve msl375

manlara yardm ettin. Yetimlere kefl oldun. Akrabya iyilik yaptn. Mslmanlara; onlarn rz olduklar, hem hidyet zere bulunan ve hem de insanlar doru yola ileten bir rehber oldun. Onlarn ilerini derleyip topladn. Fakirlerini zengin yaptn, yaralarn sardn. Allah telnn selm, rahmeti ve bereketi senin zerine olsun! demelidir. Sonra Hazreti Eb Bekr ve Hazreti mere hitben; Esselm aleykm y dacay-reslillah ve refkayhi ve vezreyhi ve mreyhi vel muvineyni leh alel-kymi fid-dni vel-kimeyni badeh bi-meslih-il-mslimn! Allah tel, size en gzel karl versin. Reslullahn bize efat etmesini Allah teldan, bizim sayimizi kabl etmesini, bizi slm dni zere ldrp, yine slm dni zere diriltmesini, kymet gnnde Reslullaha yakn olanlar arasnda haretmesini dilemesi iin, sizi Reslullahn yannda vesle ediniyoruz demelidir. Sonra kendisine, ana-babasna, du isteyenlere ve btn mslmanlara du etmelidir. Bundan sonra Reslullah efendimizin mbrek yzne kar Biz her peygamberi, ancak Allah telnn emri ile durup; Ey Allahm! B (gnderildii kavmi tarafndan) kendisine itat olunmas iin gnderdik. Onlar nefslerine zulm ettikten sonra, gelirler, Allah teldan af dilerler. Reslm de onlar iin istigfr ederse, Allah tely elbette tevbeleri kabl ve merhamet edici bulurlar buyuruyorsun. (Nisa sresi: 64) Y Rabb! Senin yce kelmna uyarak, emrine itat ederek, sevgili Peygamberinin senin huzrunda bize efat etmesini diliyoruz diye du ettikten sonra daha nce Ey Rabbimiz! Bizi ve mn ile bizden evvel gemi olan kardeokuduu; E lerimizi bala. mn etmi olanlar iin kalblerimizde bir kin brakma! Ey Rabbimiz! Muhakkak ki sen, ok efkat ve merhamet shibisin! melindeki Har sresinin 10. yet-i kermesi ile; Rabbenagfir len ve li-b-in ve limmehtin ve li-ihvninel-lezne sebekne bil-mni Rabbena tin... ve Sbhne rabbike... yet-i kermelerini okuyarak Hcre-i sedet ziyretini tamamlar. Sonra Reslullahn kabri ile minberi arasnda bulunan ve Eb Lbbe hazretlerinin kendini balayarak tevbe etmi olduu diree gelir. Burada iki rekat namaz klar ve Allah telya tevbe ve istifrda bulunur. Diledii dular yapar. Sonra Ravda-i mutahheraya gelir. Buras kare eklinde bir yerdir. Burada istedii kadar namaz klar. Du eder. Tesbhler okur. Allah telya hamd senalarda bulunur. Sonra minbere gelir. Reslullahn bereketinin kendisine ulamas niyetiyle, Peygamber efendimizin hutbe okurlarken mbrek elini zerine koymu olduklar yere elini kor. Burada iki rekat namaz klar. Allah teladan dilediklerini ister. Allah telnn gadabndan,
376

rahmetine snr. Sonra Hannne direine gelir. Bu direk, Reslullah efendimizin hutbe okumak iin minbere getiinden dolay, kendisini terkettii iin inleyip, sonra Reslullahn inip, kendisini kucaklamas zerine skn bulan direktir. Burada kald mddet ierisinde, gecelerini Kurn- kerm okumakla, Allah tely zikretmek, minber ile kabrin yannda, gizli ve aktan du yapmakla ve rbta yapmakla megl olmaldr. Reslullahn mbrek zevcelerinin odalar, Mescid-i seadete katlmadan nce, Hcre-i seadetin kble tarafnda pek az yer vard. Muvacehe-i seadete kar durmak gt. Ziyretiler, Hcre-i seadetin Ravda-i mutahhera duvarndaki kaps nnde kbleye kar durup, selm verirlerdi. Sonra mm- Zeynelabidin, Ravda-i mutahheray arkaya alp, selm verirdi. Uzun zaman byle ziyret edildi. Mbrek zevcelerin odalar, mescide katldktan sonra, Muvcehe-i erfe penceresi nnde durup ziyret edilmeye baland. Hazreti ienin odas, metre yksekliinde, kerpile hurma dallarndan yaplmt. Biri bat, teki kuzey tarafnda iki kaps vard. Bat kaps, Ravdai mutahhera tarafndadr. Hazreti mer halifeliinin son senelerinde Mescid-i seadeti geniletirken, Hcre-i seadetin etrafna tatan ksa bir duvar evirdi. Abdullah bin Zbeyr halifeliinde bu duvar ykp, siyah tatan daha salam yaptrd. st ak olan duvarn kuzey tarafnda bir kaps bulunuyordu. Hazret-i Hasen, krk dokuz senesinde, veft edince, vasiyeti gereince, hazreti Hseyin, aabeyisinin cenazesini Hcre-i seadet kapsna getirip, dua ve istigase edecei zaman, buraya defnedeceklerini sanarak, ieri sokulmasn istemeyenler knca, Bk kabristanna defin ettirdi. leride bu ekilde hdiselerle karlamamak dncesi ile duvarn ve odann kapsn rerek kapattlar. Emevi halifelerinin altncs olan Velid, Medne vlisi iken, Mescid-i saadetin duvarn ykseltti ve zerini kk bir kubbe ile rtt. kabir, dardan grlemez ve ieri girilemez oldu. mer bin Abdlaziz, Medne-i mnevvere vlisi iken, 707 (H.88) senesinde halife Velidin emri ile, zevcat tahiratn odalarn yktrp, Mescid-i seadet-i geniletti. Ayrca bu duvarn etrafna be keli ve kapsz olan ikinci bir duvar ektirdi. Irakta Zengilerin idare ettii Atabekler Devletinin veziri ve Selahaddini Eyyubinin amcas olu olan Cemaleddin-i sfehani, 1189 (H.584) senesinde, Hcre-i seadetin d duvar etrafna sandal ve abanoz aalarndan mescidin tavanna kadar ykselen bir parmaklk yaptrd. Fakat, birinci yangnda 1289 senesinde yannca, yerine demirden bir parmaklk yaplarak yeile boyand. Bu parmakla ebeke-i seadet denir. ebeke-i seadetin kble tarafna Muvacehe-i seadet, dou tarafna Kadem-i seadet, bat tarafna Ravda-i mutahhera, kuzey tarafna ise; Hcre-i Fatma denir.
377

Mekke-i mkerreme, Medne-i mnevverenin gneyinde olduu iin, Mescidi nebnin ortasnda, yani Ravda-i mutahherada, kbleye dnen kimsenin sol tarafnda, Hcre-i seadet, sa omuzu tarafnda ise, Minber-i erf bulunur. 847 (H.232) senesinde ebeke-i seadetin bulunduu yer ile d duvarlarn arasna ve bu yerin dna zaman zaman deitirilen mermerler dendi. Bu vazifeyi en son Sultan Abdlmecid Han yaptrd. Hcre-i seadetin be keli duvarlar ile birlikte zerlerine Kubbe-tnnr denen kk bir kubbe de yaplmt. Osmanl padiahlarnn gnderdikleri Kisve-i erfe bu kubbe zerine rtlrd. Kubbe-tn-nr zerine gelen, Mescid-i Seadetin byk yeil kubbesine Kubbe-tl-hadra denir. ebeke-i seadet denilen parmakln d tarafna rtlen kisve, Kubbe-tl-hadra altndaki kemerlere asldr. Bu i ve d perdelere Settare denir. ebeke-i seadetin dou, bat, kuzey taraflarnda birer kaps vardr. ebeke-i seadetin iine harem-i erf aalarndan bakas giremezdi. Zaten kap ve pencereleri olmadndan, yalnz kubbe ortasnda ufak bir delik olup, tel kafes ile kapaldr. Bu deliin hizasnda Kubbe-tl-hadraya da bir delik almtr. Mescid-i erf kubbesi 1837 (H. 1253) senesine kadar kurun renginde idi. Sultan kinci Mahmud Adli Hann emri ile yeile boyand. 1872 (H. 1289)da, Abdlaziz Hann emri ile yeniden boyand. Mescid-i seadeti tamir ve tezyin iin sultan Abdlmecid Han kadar ok para harc eden ve gayret gsteren hi bir kimse olmamtr. Haremeyni tamir iin yedi yz bin altn sarfetmi ve tamirat 1861 (H. 1277)de tamamlanmtr. Mescid-i Nebevnin tamir ve bakm iin binlerce altn sarfeden Sultan Abdlmecid Han, eski eklini, stanbulda Hrka-i erf Camiinde bulundurmak iin emretmi, bunun iin 1850 senesinde, mhendis mektebi hocalarndan binba ressam Hac zzet Efendi, Medneye gnderilmitir. zzet Efendi, her yeri lerek, elli defa kltlm bir modelini bir senede yapp stanbula gnderince, Sultan Abdlmecid Hann yaptrd Hrka-i erf Camiine konmutur. Abdlmecid Hann tamirinden sonra, kble duvar ile ebeke-i seadet aras yedi buuk metre, dou duvarndan Kadem-i seadet ebekesine alt metre, ebeke-i ami genilii on bir metre, Muvcehe-i erfe ebekesi ile ebeke-i ami arasndaki uzunluk on dokuz metredir. Mescid-i Nebevnin kble tarafndan genilii yetmi yedi metre; kble duvarndan, duvar- amiye kadar olan uzunluu yz on yedi metredir. Hcre-i seadet ile minber-i erf aras olan Ravda-i mutahhera genilii ise on dokuz metredir. Hcre-i seadet ile minber-i erf aras olan Ravda-i mutahhera genilii ise on dokuz metredir. Osmanllardan sonra, bu mukaddes beldelerde birok
378

deiiklikler yaplm, bylece ecdadmzn yaptrd paha biilmez tarihi eserler yklm ve yama edilmitir. Reslullah efendimizi ziyretten sonra Bak kabristanna gitmek, oray da ziyret etmek mstehbdr. Sonra dier kabirleri, bilhassa Seyyid--hed (ehdlerin efendisi) Hazreti Hamzann kabrini ziyret etmelidir. Yine Bakde Hazreti Abbs ve orada bulunan Hasen bin Aliyi, Zeynelbidni, olu Muhammed Bkr ve olu Cafer-i Sdk, Emr-l-mminn Hazreti Osman, Reslullah efendimizin olu brhimi, Reslullah efendimizin orada bulunan zevce-i mutahheralarn, halas Safiyyeyi ve daha birok Sahbe ve Tbinden olan bykleri ziyret etmelidir. Bakdeki Ftma Mescidinde namaz klmaldr. Perembe gn Uhud ehdlerini ziyret etmek mstehbdr. Orada; Selmn aleykm bim sabertm. Fenime ukbeddr. Selmn aleykm y ehle dr-il-kavm-il-mminn ve inn inallah an karbin bikm lhikn demelidir. Sonra yet-el-krs ve hls sresini okumaldr. Hcre-i seadeti ziyret edenlerin ok uyank olmalar lazmdr. Gnlnde dnya dnceleri bulunmamaldr. Muhammed aleyhisselmn mbrek nurunu ve derecesinin yksekliini dnmelidir. Dnya ilerini ve byk kimselerle grp fayda salamay ve al-veri dnceleri iinde yaplan dualar Allah tel kabul etmez, dileklerine kavuamazlar. Hcre-i seadeti ziyret etmek erefli bir ibadettir. Buna inanmayanlarn, mslmanlktan kmalarndan korkulur. nk bunlar, Allah telya, Reslne ve btn mslmanlara kar gelmi olur. Mlik limlerinden bir ka, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimizi ziyret etmek vacibdir demi ise de, mstehab olduu sz birlii ile bildirilmitir. Tevessl Peygamber efendimize her zaman; yaratlmadan nce, yaratldktan sonra, dnyadaki hayatnda ve veftndan sonra; berzah kabir leminde, tevessl edilmi; kyamet gn dirildikten sonra, Arasat meydannda ve Cennette de edilecektir. Vesile, Allah telnn, nezdinde yaknla ve hacetlerin giderilmesine sebeb kld her eydir. Resl-i ekrem ile tevessl, yani Reslullah efendimizi, Allah tel katnda vesile etmek, Onun yardmn ve efaatini istemek caizdir. Bunlar; Peygamber (aleyhimsselm), Selef-i salihinin, ulema ve dier mslmanlarn yapt eylerdendir. Mslmanlardan hi kimse bunu kt grmemitir. imdiye kadar, bozuk itikad sahipleri dnda, bunlar kabul etmeyen hi kimseye rastlanmamtr.
379

nsanlarn babas dem aleyhisselm yeryzne indirildii vakit, Peygamber efendimizi vesile yapmtr. Bunu, sevgili Peygamberimiz bir hadsi erflerinde yle anlatmlardr: dem (aleyhisselm) zellesi sebebiyle Cennetten karlnca: Ya Rabbi! Beni Muhammedin hrmetine affet dedi. Allah tel Ya dem! Sen Muhammedi nasl bildin. Daha ben, Onu yaratmadm? buyurdu. dem (aleyhisselm); Ya Rabbi! Beni yaratp bana ruh verdiin zaman, gzm ap baktmda, arn kenarnda La ilhe illallah, Muhammedn Reslullah yazl grdm. smini isminle sevdiin Odur dedi. Allah tel; Doru syledin ey dem! Mahlukatmdan en ok sevdiim Odur. Onun hrmetine af dilediin iin seni affettim buyurdu. Bir rivyete gre de; O senin zrriyetinden gelecek olan bir Peygamberdir. Onu yaratmasaydm, seni, evladn yaratmazdm. Onu efaati gsterdiin iin seni affettim, baladm buyurdu. Bununla ilgili binlerce misal vardr. Bunlardan birka tanesi aaya alnmtr: ki gz m bir kimse, gzlerinin almas iin Reslullah efendimizden dua istedi. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem de; stersen dua ederim. Fakat sabredip katlanrsan, senin iin daha iyi olur buyurdu. Sabretmeye gcm kalmad. Dua etmeniz iin yalvarrm dedi. yle ise, abdest alp u duay oku! buyurdu. Allahmme inni eselke ve etevecceh ileyke bi nebiyyike Muhammedin nebiyy-ir-rahmeti. Ya Muhammed! nni etevecceh bike il Rabbi fi-haceti litakdiye Allahmme effih fiyye. O kimse, bu duay okuyunca, Allah tel kabul buyurarak gzlerinin aldn, hads limlerinden mm- Nes bildiriyor. Reslullah efendimizin vesile edilmesi ile ilgili Osman bin Hanif hazretleri u hdiseyi anlatr: Osman bin Affan halife iken, byk sknts olan bir kimse, Halifenin karsna kmaya utand iin bana dert yanmt. Ben de, hemen abdest al! Mescid-i seadete git! Yukarda bildirilen duay et, istediini bildir, dedim. Adamcaz, dua ettikten sonra, Halifenin bulunduu yere gidip huzruna karlm. Halife, bunu seccadesi stnde oturtup, derdini dinlemi ve kabul etmi. Adamcaz, iinin birdenbire yapldn grnce, sevinerek bana geldi. Allah tel senden raz olsun! Halifeye sen sylemeseydin, skntdan kurtulamayacaktm dedi. Benim Halife ile grtm zannetti. Hazret-i mer halife iken, ktlk oldu. Eshb- kirmdan Bilal bin Hars, Reslullahn trbesine gidip; Ya Reslallah! mmetin alkdan lmek zeredir. Yamur yamas iin vesile olman yalvarrm dedi. Reslullah efendimiz o gece ryasnda grnp; Halifeye git! Benden selm syle! Ya380

mur duasna ksn! buyurdu. Hazret-i mer, yamur duasna knca, yamur yamaya balad. Allah tel, sevdiklerinin hatr iin, dualar kabul buyurmaktadr. Allah tel, Muhammed aleyhisselm ok sevdiini bildirmitir. Bunun iin, bir kimse, Allahmme inni eselke bi-cahi Nebiyyik-el-Mustafa diyerek bir dua etse, duas red olunmaz. Bununla beraber, ufak-tefek dnya ileri iin, Reslullah vesile etmek edebe uygun olmaz. Burhaneddin brahim Mliki buyurdu ki: ok a olan fakir bir kimse, Hcre-i seadete gidip; Ya Reslallah! Karnm atr dedi. Az sonra birisi gelip, fakiri evine gtrd, karnn doyurdu. Fakir yapd duann kabul olduunu syleyince, Kardeim! oluk-ocuundan ayrlp uzak yollardan skntlar ekerek Reslullah ziyret iin geldin. Bir lokma ekmek iin Reslullahn huzruna kmak yakr m? O yksek huzrda, Cenneti ve sonsuz nmetleri istemeli idin! Burada istenilen eyleri Allah tel reddetmez dedi. Reslullah ziyret etmek erefine kavuanlar, kyamet gnnde efaat etmesi iin dua etmelidir. mm- Eb Bekr-i Mkr, bir gn mm- Tabern ve Eb eyh ile Mescid-i seadetde oturuyorlard. Birka gnden beri bir ey yemediklerinden ok ackmlard. mm- Eb Bekr artk dayanamayarak; Am ya Reslallah! dedikten sonra, bir keye ekildi. Seyyidlerden bir zat, iki hizmetisi ile gelerek; Kardelerim! Dedem Reslullahdan alkdan yardm istemisiniz. Sizi doyurmam emir buyurdu dedi. Getirdiklerini birlikte yediler. Artann bunlara brakp gitti. slam limlerinden Eb Abdullah Muhammed Merke (V.683 /1284), Misbah-uz zulam adl kymetli kitabnda Reslullah efendimizi vesile ederek muradlarna kavuan yzlerce mslman ve dualarn uzun yazmaktadr. Reslullah vesile ederek muradlarna kavuanlardan biri de, Muhammed bin Mnkedirdir. yle anlatr: Bir adam, babama seksen altn brakp cihada gitmiti. Bunlar sakla! ok muhtac olana da yardm edebilirsin demiti. Mednede ktlk oldu. Babam, altnlarn hepsini alktan bunalanlara datt. Altnlarn sahibi gelip istedi. Babam; Bir gece sonra gel dedi. Hcre-i seadete gidip, sabaha kadar Reslullaha yalvard. Gece yars, bir adam gelip; Uzat elini! dedi. Bir kese altn verip, sonra oradan kayboldu. Babam evde altnlar sayp seksen adet olduunu grnce, sevinerek hemen sahibine verdi. mm- Muhammed Musa hazretleri, bu kitabnda bandan geen bir hdiseyi yle anlatr: 637 (k.1239) senesinde, Sader kalesinden sekin bir cemaatle beraber ktk. Yanmzda bize klavuzluk eden bir kimse vard. Bir mddet gittik381

ten sonra suyumuz tkendi. Su aramaya baladk. Ben de bu arada ihtiyacm grmek iin gittim. Bu srada mthi bir ekilde uykum geldi. Nasl olsa giderken beni uyandrrlar deyip, bam yere koydum. Uyandmda, kendimi ln ortasnda yapayalnz buldum. Arkadalarm beni unutup gitmilerdi. Yalnzlktan byk bir korkuya kapldm. lde, saa sola yrmeye baladm. Nerede bulunduumu, nereye gideceimi bilemiyordum. Her taraf dmdz kumdu. Az sonra hava karard. Yolculuk yaptmz kafilenin izi bile yoktu. Ben, gece karanlnda yapayalnzdm. Korkum daha da iddetlendi. Telala daha sratli yrmeye baladm. Bir mddet gittikten sonra, ok susam ve yorulmu bir halde yere dtm. Artk hayatmdan midimi kesmi, lmmn yaklatn hisseder gibi olmutum. Susuzluk ve yorgunluktan, zdrap ve elemim son haddine varmt. Birden aklma geldi. Gece karanlnda; Ya Reslallah! Yeti! Senden, Allah telnn izniyle yardm etmeni istiyorum! diye inledim. Szm bitirir bitirmez, birinin bana seslendiini duydum. Sesin geldii tarafa baktmda; gece karanlnda, etrafna klar saan, bembeyaz elbiseler giyinmi, o zamana kadar hi grmediim bir kimsenin beni ardn grdm. Bana yaklap elimi tuttu. O anda btn yorgunluum ve susuzluum kayboldu. Yeniden domu gibi oldum. Ona canm birden snverdi. El ele bir mddet yrdk. Hayatmn en tatl anlarndan birini yaadm hissettim. Bir kum tepeceini anca, beraber yolculuk yaptm kafilenin klarn grp, arkadalarmn seslerini duydum. Onlarn yanlarna doru yaklatk. Benim bindiim hayvan en arkada onlar takib ediyordu. Birden gelip nmde durdu. Bineimi nmde grnce, sevin lklar attm. Ben barnca, benimle gelen zat elini elimden ekti. Sonra elimden tutup bineime bindirdi. Sonra da; Bizden bir ey isteyeni ve yardm talebinde bulunan kimseyi biz bo evirmeyiz diyerek geri dnp gitti. O zaman Onun Reslullah Efendimiz olduunu anladm. O geri dnp giderken, evresine yayd nrlarn gece karanlnda ge doru ykseldii grlyordu. O gzmden kaybolunca birden aklm bama geldi. Nasl olup da ben Reslullah Efendimizin elini ayan pmedim diye rpndm ama i iten gemi frsat elden kamt. Ebl-Hayr Akta, Mednede be gn a kalmt. Hucre-i sedetin yanna gelip, Reslullaha selm verdi. A olduunu bildirdi. Bir yana ekilip uyudu. Ryda, Reslullahn geldiini grd. Sanda Eb Bekr-i Sddk, solunda mer Frk ve nnde Aliyy-l Mrtez vard. Hazreti Al gelip, y Ebel Hayr! Kalk, ne yatyorsun? Reslullah geliyor dedi. Hemen kalkt. Reslullah gelip, byk bir ekmek verdi. Ebl-Hayr diyor ki, ok a olduum iin hemen
382

yemeye baladm. Yars bitince uyandm. Kalan yarsn elimde buldum. Ahmed bin Muhammed Sf diyor ki: Hicz llerinde varlm kalmad. Medneye geldim. Hucre-i sedet yannda Reslullaha selm verdim. Bir yana oturup uyudum. Reslullah Efendimiz grnp, Ahmed geldin mi? Avucunu a! buyurdu. Avucumu altnla doldurdu. Uyandm. Ellerim altn dolu idi. mm- Semhd, kapsnn anahtarn drd. Bulamad. Hucre-i sedet nne gelip, y Reslallah! Anahtarm drdm. Evime gidemiyorum dedi. Bir ocuk elinde anahtar getirdi. Bunu buldum. Acab sizin mi, dedi. Kilisli Mustaf Ik efendi, Mevrid-i Mecdiyye trh kitabnda diyor ki: Mekkede yirmi sene kaldm. 1247 [m. 1831] senesinde altm altn biriktirip, oluk ocuk ile Medneye geldik. Paralar yolda bitti. Bir tandma misfir olup, Hcre-i sedete geldim. Reslullahdan yardm istedim. gn sonra, bulunduum eve bir bey gelerek, benim iin bir ev kirladn syledi. Eylarm oraya tatt. Bir senelik kir bedelini dedi. Birka ay sonra, bir ay hasta yattm. Evde yiyecek ve satacak birey kalmad. Zevcemin yardm ile dama kp, Reslullahn trbesine kar, skntm anlatp yardm dilemek istedim. Ellerimi kaldrnca, dnylk istemekten utandm. Birey syleyemedim. Odama indim. Ertesi gn, bir kimse gelip, filn efendi bu altnlar sana hediye gnderdi, dedi. Keseyi aldm. Geimimiz dzeldi ise de, hastalktan kurtulamadm. Yardmla Hcre-i sedet nne gelip, Reslullahtan if istedim. Mescidden kp, kimseden yardm istemeden evime yrdm. Eve girerken, hastalm hi kalmad. Nazar dememesi iin, sokaa birka gn bastona dayanarak ktm. Fakat, para bitmiti. oluk ocuu karanlkta brakp, Mescid-i Nebevye geldim. Yats namazndan sonra, skntm Reslullaha syledim. Yolda tanmadm bir kimse yanma gelip, elime bir kese verdi. inde, beheri dokuz kuruluk krkdokuz altn vard. Mum ve lzmlu eyleri aldm, eve geldim. akyk-i Numniyye kitbnn tercmesinde ikinci cildde diyor ki, Osmnl devletinin ilk eyh-ul-islm ve zemnnn mceddidi olan byk slm limi Mevln emseddn Muhammed bin Hamza Fenrnin gzlerine perde geldi. Gremez oldu. Bir gece, Reslullah efendimiz; Th sresini tefsr eyle! buyurdukta, Yksek huzrunuzda, Kurn- kermi tefsr etmee gcm olmad gibi, gzlerim de grmyor demi. Peygamberlerin tabbi olan Reslullah efendimiz, mubrek hrkasndan bir para pamuk karp, mubrek tkr ile slattktan sonra, gzleri zerine koymutur. Molla Fenr uyanp, pamuu gzlerinin stnde bularak kaldrm, grmee
383

balamdr. Allah telya hamd ve kr etmitir. Pamuk ipliklerini saklayp, ld zaman gzleri zerine konmasn vasiyyet etmitir. 834 [m. 1431]de Bursada veft edince, vasyyetini yerine getirdiler. Abbasi halifelerinden Eb Cafer Mensur, Mescid-i Nebev iinde mm Mlik ile konuuyorlard. Ey Mensur! Buras Mescid-i seadettir! Hafif sesle syle! Hak tel, Hucurat sresinde melen; Sesinizi Reslullahn sesinden daha yksek yapmaynz! buyurarak, bir cemaati azarlamtr. Reslullahn yannda hafif sesle konuanlar yet-i kermesi ile de, hafif konuanlar vmtr. Reslullaha, veft ettikten sonra sayg gstermek, sa iken sayg gstermek gibidir dedi. Mensur, boynunu bkerek; Ya Eba Abdullah! Kbleye kar m durmal, yoksa Kabr-i seadete kar m durmal? diye sordu. mm Mlik hazretleri; Reslullahdan yzn evirme! Kyamet gnnn efaatisi olan o yce Peygamber sallallah tel aleyhi ve sellem, kyamet gn, senin ve baban dem aleyhisselmn kurtulmas iin vesile olacaktr. Kabr-i seadete dnerek ve Reslullahn mbrek ruhuna sarlarak efaat dilemelisin! Nisa sresinin 64. yet-i kermesinde melen; Nefslerine zulmedenler, sana gelip, Allah teldan af dilerse ve Reslm de, onlar iin af dilerse, Allah tely, tevbeleri kabul edici ve merhamet edici bulurlar buyuruldu. Bu yet-i kerme, Reslullah vesile edenlerin tevbelerinin kabul olunacan sz vermektedir buyurdu. Bunun zerine, Mensur olduu yerden kalkp, Hcre-i seadet nnde durdu; Ya Rabbi! Bu yet-i kermede, Resln vesile edenlerin tvbesini kabul edeceine sz verdin. Ben de, yce peygamberinin yksek huzruna gelip senden af diliyorum. Kendisi sa iken af dileyip af buyurduun kullarn gibi, beni de affeyle! Ya Rabbi! Nebiyyrrahme olan yce Peygamberini vesile ederek sana yalvaryorum. Ey peygamberin en stn olan Muhammed aleyhisselm! Sana tevessl ederek, Rabbime yalvardm. Ya Rabbi! O yce Peygamberi bana efaati eyle! diyerek yalvarmaya balad. Arkas kbleye, yz Muvcehe-i seadet penceresine kar ayakta durup dua eyledi. Minber-i Nebev sol tarafta kalmt. mm- Mlikin Halife Mensura verdii nasihat Hcre-i seadet nnde dua edenlerin ok uyank olmalar lazm geldiini gstermektedir. O makama uygun edebi ve saygy gstermeyecek olanlarn, Medne-i mnevverede ok kalmalar doru olmaz buyuruldu. Anadolu kyllerinden biri, Medne-i mnevverede senelerce kalm, evlenmi ve Hcre-i seadetde belli bir hizmete girmiti. Bir gn ateli bir
384

hastala yakaland ve can ayran istedi. Eer kymde olsaydm, yourttan ayran yaptrp ierdim dncesini gnlnden geirdi. O gece, Reslullah, eyh-ul-Harem efendiye ryada grnp, o kimsenin yapt iin bakasna verilmesini emir buyurdu. eyh-ul-Harem; Ya Reslallah! O hizmeti, mmetinden filan kimse yapmaktadr deyince; O kimseye syle! Kyne gidip, ayran isin! buyurdu. Ertesi gn, bu emir bildirilince, kyl ba stne diyerek memleketine gitti. Yalnz gnlden geen bir dnce bu kadar zarar verince Allah korusun aka bile olsa uygunsuz bir szn yahud edebe uymayan bir hareketin ne byk bir zarar olacan buradan anlamaldr. Salevt- erfe getirmenin nemi ve fazleti Peygamber efendimizin ismi sylenip iitildii ve yazld zaman, sayg ve hrmet ifadesi olarak Ona salevt- erfe okumak, en nemli vazifelerimizdendir. Kurn- Kermde Ahzab sresinin 56. yet-i kermesinde melen; Gerekten Allah tel ve melekleri, Peygambere salt ederler (eref ve ann yceltirler) Ey mn edenler! Siz de Ona salt edin ve Ona gnlden teslm olun buyrulmutur. Tefsir limleri bu yet-i kermede zikredilen salt kelimesinin; Allah teldan rahmet, meleklerden istifar ve mminlerden dua manalarna geldiini bildirmilerdir. Btn slam limleri, Peygamber efendimizin mbrek isimlerinden biri iitildii, yazld ve sylendii zaman; salevt erfe yazmak ve sylemenin birincisinde vacib, tekrarnda ise mstehab olduunu szbirliiyle bildirmilerdir. Allah teldan bir ey isteyen kimse, nce Allah telya hamd ve sena ettikten sonra, Reslullah efendimize salt okumaldr. Byle bir dua, kabule pek layktr. ki salt ile (duann banda sonunda olmak zere) yaplan dua geri evrilmez. Eb Talha hazretleri anlatr: Reslullahn huzruna girmitim. Kendisinde daha nce hi grmediim bir sevin ve honudluk grdm. Sebebini sorduumda; Nasl sevinmeyeyim? Biraz nce Cebril (aleyhisselm) mj de getirdi. Allah tel buyurdu ki: mmetimden biri sana, bir salevt syleyince, Allah tel, ona karlk olarak, on salevt eder dedi buyurdu. Bu konuda hads-i erflerden bzlar yledir: Yannda ismim anlp da bana salt selm getirmeyen kiinin burnu yerde srtlsn. Ramazan ay girip de gnahlarn affetirmeden Ramazan ay kp giden kimsenin de burnu yerde srtlsn. Anne ve babasnn ihti385

yarlklarna ulap da, onlarn rzasn kazanp Cennete giremeyen kimsenin de burnu yere srtlsn Yannda ismim zikredilip, bana salt selm getirmeyen kimse, cimri lerin en cimrisidir Eb Humeyd es-Saidi hazretleri bildirir; Sahabe-i kiramdan bzlar, Reslullah efendimize sordular ve dediler ki; Ya Reslallah! Sana nasl salt selm getirelim? Reslullah efendimiz buyurdular ki: Allhmme salli al Muhammedin ve ezvcihi ve zrriyetihi kem salleyte al brhime ve brik al Muhammedin ve ezvcihi ve zrriyetihi kem brekte al brhime inneke hamidn mecid deyiniz. Bz salevt- erfeler yledir: aleyhisselm, Sallallah aleyhi ve sellem, Allahmme salli al seyyidina Muhammed, Allahmme salli al Muhammedin ve al ali Muhammed, kema salleyte ala brahime ve ala ali brahim..., Allahmme salli al Muhammedin ve al lihi ve sahbihi ecmain, Aleyhisselat vesselam vettehiyye, Aleyhi ve al cemii minessalevti etemmha ve minettehiyyati eymenha. Bir kimse yle anlatt: Arkadalarmdan biri gnderdii bir mektupta, Reslullahn mbrek isminin getii heryere Sallallah aleyhi ve sellem teslimen kesiren kesira diye yazm. Grp sebebini sorduunda; Genliimde hads kitaplar yazdm. Reslullahn mbrek ismini yazdka salevt yazmazdm. Ryada Alemlerin efendisini grp, yanlarna vardm. Mbrek yzn benden dndrdler. br yanlarna getim, yine dndrdler. Karlarna varp; Ya Reslallah! Niin benden yznz dndrrsnk sen kitabnda, benim ismimi nz? diye arz ettim. Buyurdular ki; yaznca, bana salt vermedin! O zamandan beri ism-i erflerini, hep salt ile birlikte yazarm dedi. Hadis-i erflerde; Kim bana bir kerre salt ederse, Allah tel ona on kerre salt (rahmet) eder, onun on gnahn balar ve derecesini on kat ykseltir. Kyamet gn bana en yakn olan, benim efaatime en layk olan, bana en ok salt selm getiren kimsedir. Hak tel Hazret-i Musaya: Ey Musa, diline sznden, kalbine dncenden, bedenine ruhundan, gzne nurundan daha yakn olmam ister misin? buyurdu. Evet, ya Rabbi dedi. O halde, Muhammede (sallallah aleyhi ve sellem) ok salavat eyle buyurdu. Ey Musa, kyamet gn, susuzluk ekmemeyi ister misin? buyurdu. Evet, ya Rabbi dedi. O halde, Muhammede (sallallah aleyhi ve sellem) ok salavat getir buyurdu. Peygamberimiz buyurdu ki:
386

Kyamette her makamda bana en yakn olannz, dnyada bana ok salavat okuyannzdr. Cuma gn ve gecesi bana yz salavat okuyann, Al lah tel yz ihtiyacn grr. Yetmii ahiret, otuzu dnyaya aid ileridir. Sonra Allah tel bir melek ile bu saltlar benim kabrime getirtir. Size gelen bir hediye gibi olurlar. O melek bana gnderenin ismini, soyunu ve kablesini bildirir. Benim yanmdaki beyaz bir sahifeye onu geirir. Benim ldkten sonra bilmem, hayatta iken bilmem gibidir. Perembe gn olunca, Allah tel, yannda gm defter ve altn kalemler olan melekler gnderir. Perembe gn ve Cuma gecesi Peygambe re ok salt getirenleri yazarlar. ki mslman karlap msafeha eder ve Peygambere salavat getirirlerse, ayrlmadan nce evvelki ve sonraki gnahlar mafiret olur. Biriniz mescide girince, peygambere selm versin ve, ya Rabbi beni ey tandan koru desin! Bir rivyette: karken, Allahmme inni eselke min fadlike okusun. Duann evveli Allah telya sena (hamd) ve Reslullaha salavat olmaynca, dua perde arkasnda kalr. Evvelinde hamd ve salavat olan dua kabul olunur. Reslullaha ve line salavat okumadka dua ile sema arasnda perde vardr. Salavat okuyunca bu perde yrtlr ve dua semaya kar. Okumaynca, dua geri dner. Bir mecliste Allah tel anlmaz ve Reslullaha salt edilmezse, oradakilerin zerlerinde kam bulunur, dilerse onlara azab eder, dilerse balar. Kula nlayan beni hatrlasn ve bana salt okusun. Bir ie niyyet eden, o hususta meveret etsin. Allah tel iinde ona rd ihsan eder. Bir kimse bir sz sylemek isteyip de unutsa, bana salt okusun. Zr bana salatnda sz iin halef vardr. Umulur ki, onu hatrlar. Hayrl bir ie Allahn ismi ve bana salt ile balanmazsa, o kesiktir ve btn bereketi giderilmitir. slam byklerinden, Eb Hafs Kadi veft edince, biri ryasnda grp, Allah tel sana ne muamele etti dedi. Bana rahmet ve mafiret edip, beni Cennete koydu dedi. Ne sebeble diye sordu. Beni melekler arasnda durdurdu. Gnahlarmla, Reslullaha salavatm hesab ettiler. Salavatm ok buldular. Allah tel onlara: Ey meleklerim, iiniz tamamdr. Baka hesab sormayn. Onu Cennetime gtrn buyurdu diye cevab verdi. Selefden biri anlatr: Birlikte hads rendiimiz bir arkadam veft etti. Ryada onu, srtnda yeil hulleler giyinmi grdm. Sebebini sorduumda: Her hadste grdm Reslullahn isminin yanna, Sallallah aleyhi
387

ve sellem yazardm. Hak tel onun mkafatn bununla verdi dedi. Yine selefden biri anlatr: Bir katib komum veft etti. Kendisini ryada grdm. Allah tel sana ne muamele eyledi dedim. Balad dedi. Ne sebeble dedim. Reslullahn ismini her yazdm zaman Sallallah aleyhi ve sellem szn de beraberinde yazdm iin dedi. Eb Sleyman Drni anlatr: Hadis yazarken, erefli isimlerini yazdka, sallallah aleyh diye yazar ve sellem szn yazmazdm. Ryada kendilerini grdm. Bana buyurdular ki: Ey Eba Sleyman, hadsde ismimi yazdn zaman, saltla beraber ve sellemi de yaz. O drt harfdir. Her har fine on sevab vardr. Yazmazsan krk sevab brakyorsun demektir. Birinin de adeti bu idi. Ona Reslullah, ryasnda: Sana ne oldu ki, bana salat tamam yazmazsn? buyurdu. Eb Bekr-i Sddik buyurdu: Unutmasndan korkan, Reslullaha ok salavat okusun. Salihlerin byklerinden Muhammed bin Said bin Mutarrf anlatr: Her gece yatacam zaman muayyen mikdarda salt okurdum. Bir gece ryada, Reslullah geldi. eri girdi. Odamn ii nrla doldu. Sonra bana doru gelip: Getir, u bana ok salavat okuyan azn peyim buyurdu. Ben de, azm tutmaya utanp, yanam uzattm. Mbrek azlar ile pt. Dehetle uyandm. Odamn iini misk kokusu ile dolmu buldum. Sekiz gn yanamdan o gzel koku gitmedi. Selefin byklerinden Hallad bin Kesir veft edince, ba altnda: Bu Hallad bin Kesirin Cehennemden kurtulu beratidir yazl bir kad buldular. Yaknlarna bunun ameli ne idi diye sordular. Her Cuma gn salavat getirirdi dediler. eyh Ayninin Zeynl-Mecalisinde yazldr: Reslullah, Kyamet g n grup kimse, glgesinden baka glgenin bulunmad Arn altnda bulunurlar buyurdu. Onlar kimlerdir dediler. mmetimi skntdan kurtaran, snnetimi ihy eden ve bana ok salavat getiren buyurdu. eyh Eb Musa Dariri anlatr: Denizde kasrgya yakalandk. Herkes lm korkusuyla alyordu. O halde bana uyku bastrd. Dmde Resl-i Ekremi grdm. Gemidekilere syle, bin defa Allahmme salli al seyyidin Muhammedin ve al l-i seyyidin Muhammed, salten tncin bih min cemil ehvli vel-ft ve takd len bih cemel hct ve tutahhrun bih min cemis-seyyit ve terfeun bih indeke aled-derect ve tbellign bih aksal-gyt min cemil hayrt fil-hayti ve badel memt okusunlar, buyurdu. Daha yz kerre okumutuk ki, frtna dindi, kutulduk. Bu saltn her mhim iinde ve her belada, fatta, depremde okunmas tavsiye
388

edildi. Muteber kitablarda, saltn nasl olduunda, krkdan fazla hads vardr. Bzlar yle: Allahmme salli al Muhammedin ve al Al-i Muhammed, kema salleyte al brahime ve al Al-i brahim, ve barik al Muhammedin ve al Al-i Muhammed, kem barekte al brahime ve al Al-i brahim, inneke hamidn mecid. Allahmme salli ve sellim ve brik verham al seyyidin Muhammedin hve seyyid-l Arabi vel Acem Ve immi Mekket-il mkerrameti vel Mednet-il mnevverati vel harem. Allem-el insne mlem yalem. Asluhu nrun ve neslhu dem. Bashu muahharun ve halkuhu mukaddem. smh-u erfu mektbn alel Levh-il mahfzi biyk-il kalem. Ve cismh-u erf medfnn fil Mednet-il mnevvereti vel harem. Y leyte ektehil trbellez taht-el kadem. Fe tb smme tb limen de ve tebiah ve limen esleme shib-e efati lil lemn. Kilen y Rabb! Sellim mmet, mmet v mmet yz el ltfi vel kerem. Fe ynd-il mnd min kbel-ir Rahman, kabilt efateke y Nebiyyel muhterem. dhul-l Cennete l havfn aleykum vel hznn vel elem. Smme Radiyallah tel an Eb Bekrin ve mera ve Osmane ve Aliyyin zil-Kerem. Ve sallallah al seyyidin Muhammedin vel hamd leke y Rabb-el lemn. Bi hurmeti Seyyid-il mrseln.

Murabba' otururdu ya diz zre ya dikerdi diz Dolu db idi peyd v pinhn ol kerem-kn Yeyip parmayla hem yalard n lezzetle erdi nefesde b- reyyn ol kerem-kn Severdi bl helv hem kabak sirke tirit amm Doyunca yememiti arpadan nn ol kerem-kn Mbarek karnna ta balaridi ghi alktan Fudm olmasn deridi lerzn ol kerem-kn Sadet-hnesinde nice aylar yanmaz idi od Kanatle yeridi temr rummn ol kerem-kn
389

HLYE- SEDET
Mbrek isimleri ve knyeleri Sevgili Peygamberimizin en ok sylenilen ismi Muhammeddir. Pek ok lm, ziyde beenilmi anlamna gelir. Bu isim, Kurn- Kermde; Al-i mran, Ahzab, Fetih ve Muhammed srelerinin, sras ile; 144, 40, 29 ve 22. yet-i kermesinde drt defa gemektedir. Saf sresi. 6. yet-i kermede ise Hazreti sann mmetine; Hak tely ok en, medheden anlamna gelen Ahmed ismiyle haber vermi olduu bildirilmektedir. Kurn- Kermde, Muhammed ve Ahmed isminden baka; Mahmud, Resl, Neb, ahid, Beir, Nezir, Mbeir, Mnzir, Dai-i ilallah, Sirac- mnir, Rauf, Rahim, Musaddk, Mzekkir, Mddessir, Abdullah, Kerm, Hak, Mnir, Nr, Hatemn-Nebiyyin, Rahmet, Nmet, Hadi, Taha, Yasin.. diye anlmtr. Bundan baka mbrek isimlerinin bir ksm Kurn- Kermde, bir ksm hads-i erflerde, bir ksm da nceki peygamberlere gnderilen mukaddes kitaplarda zikredilmitir. Peygamberimizin isimleri, bz hads-i erflerinde; Mahi, Akb, Mukaffi, Nebiyyr-Rahme, Nebiyyt-Tevbe, Nebiyy-l-Mlahim, Kattal, Mtevekkil, Fatih, Hatem, Mustafa, mmi, Kusem (her hayr kendinde toplayan) isimleri gemektedir. Bir hads-i erfde Peygamberimiz; Bana mahsus be isim vardr: Ben Muhammedim, Ben Ahmedim, Ben Mahiyim ki, Allah tel benimle kfr yok eder. Ben, Hairim ki, halk, kyamet gn benim izimce harolunacaktr. Ben, Akbm ki, benden sonra peygamber yoktur buyurdu. Sevgili Peygamberimize Hazreti Hadiceden doan ve kk yata veft eden olu Kasmdan dolay; Ebl-Ksm knyesi verilmitir. Yine peygamberliinden nce, ondaki doruluk, itimad, emin, gvenilir olmas gibi saylamayacak kadar stn meziyetlerinden dolay, Kurey kablesi arasnda, El-Emin ismi ile arlmtr. Reslullah efendimizin, Kurn- Kermde geen isimlerinden biri de Kurn- Kermin kalbi olan Yasin sresindeki Yasin kelimesidir. Ulema-i rasihinin byklerinden olan Seyyid Abdlhakim-i Arvs hazretleri; Yasin,
390

Ey benim muhabbet deryamn dalgc olan habbim demektir buyurmutur. Peygamber efendimizi medheden para para yazlm iirler ve medhiyeler bir tarafa, Onun iin pek ok eser yazlmtr. Bunlar yazanlar iinde hretleri ve sanatlar btn dnyay ve asrlar kaplam olanlar bile, Reslullah medhetmekten ciz olduklarn beyan etmilerdir. Onu grp gzelliine k olanlar, dilleri dnd kadar anlatmaa almlar, o gzellii bildirmee insan gc yetmez demilerdir Hilye-i Sedet Habb-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin grnnn anlatlmasna Hilye-i sedet denir. slm limleri, Muhammed aleyhisselmn grnen btn uzuvlarn, eklini, sfatlarn, gzel huylarn ve btn inceliklerine varncaya kadar haytnn tammn ak bir ekilde senet ve vesikalar ile yazmlardr. Bu bilgiler, bizzat Peygamber efendimizin kendi beyanlar olan hads-i erflerinden ve Eshbnn bildirdii haberlerden toplanmtr. Bunlar ihtiv eden eserlere, siyer kitaplar denmektedir. Binlerce siyer kitab arasnda, Peygamber efendimizin hilye-i sedetini bildiren en mehur kitaplar; mm- Tirmiif-i erfi ile mm- Beyznin E-emil-r-Resl ve Kad Iydn Delil-n-Nbvveleri, bir de mmheknin ve Eb Nuaym sfehnnin D Mevhib-i Lednniye adl eseridir. Kastaln hazretlerinin M Hads-i erflerde ve Eshb- kirmn bildirdii haberlerde, sevgili Peygamberimizin hilye-i sedeti yle bildirilmektedir: Fahr-i kinatn mbrek yz ile btn z-i erfesi ve mbrek sesi, btn insanlarn yzlerinden ve zlarndan ve seslerinden gzel idi. Mbrek yz bir mikdar yuvarlak idi ve neeli olduu zamanda, ay gibi nrlanrd. Sevindii, mbrek alnndan belli olurdu. Reslullah efendimiz gndz nasl grrse, gece de yle grrd, nnde olanlar grd gibi, arkasnda olanlar da grrd. Yana ve geriye bakaca zaman, btn bedeni ile dnp bakard. Yeryzne, semdan daha ok bakard. Mbrek gzleri byk ve kirpikleri uzun idi. Mbrek gzlerinde bir mikdar krmzlk vard ve gzlerinin karas gyet siyah olup, geceleri srme ekerdi. Fahr-i lemin sallallah aleyhi ve sellem aln ak idi. Mbrek kalar ince olup, kalar aras ak idi. ki ka arasndaki damar, hiddetlenince kabarrd. Mbrek burnu gyet gzel olup, orta yeri bir mikdar yksek idi. Mbrek ba byk idi. Mbrek az kk deildi. Mbrek dileri beyaz olup, ndekiler seyrek idi. Sz syleyince, sanki dileri arasndan nr kard. Allah telnn kul391

lar arasnda Ondan daha fash ve daha tatl szl kimse grlmedi. Mbrek szleri gyet kolay anlalr, gnlleri alr ve ruhlar ekerdi. Sz syledii zaman, kelimeler inci gibi dizilirdi. Bir kimse saymak istese, kelimelerini saymak mmkn idi. Bzan iyi anlalmas iin, kerre tekrar ederdi. Cennette Muhammed aleyhisselm gibi konuulacaktr. Mbrek sesi, kimsenin sesinin yetiemedii yere ulard. Fahr-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, gler yzl idi. Tebessm ederek gler ve mbrek n dileri grnrd. Glnce, nru duvarlar zerine aks ederdi. Alamas da, glmesi gibi hafif idi. Kahkaha ile glmez, yksek sesle de alamazd. Ama zlnce, Mbrek gzlerinden ya akar, Mbrek gsnn sesi iitilirdi. mmetinin gnahlarn dnnce, Allah telnn korkusundan ve Kurn- kermi iitince ve bzan da namaz klarken alard. Fahr-i lem efendimizin, mbrek parmaklar iri ve mbrek kollar etli idi. Mbrek avularnn ii geni idi. Btn vcdunun kokusu, miskten gzel idi. Mbrek bedeni, hem yumuak, hem de kuvvetli idi. Enes bin Mlik diyor ki: Reslullaha on sene hizmet ettim. Mbrek elleri ipekten yumuak idi. Mbrek teni miskten ve iekten daha gzel kokuyordu. Mbrek kollar, ayaklar ve parmaklar uzun idi. Mbrek ayaklarnn parmaklar iri, alt da ok yksek olmayp yumuak idi. Mbrek karn geni olup, gs ile ayn hizada idi. Omuz bann kemikleri iri olup mbrek gs geniti. Reslullah efendimizin kalb-i erfi, nazargh- ilh idi. Resl-i ekrem efendimiz, ok uzun boylu olmad gibi, ksa da deildi. Yanna uzun bir kimse gelse, ondan uzun grnrd. Oturduu zaman, mbrek omuzu, oturanlarn hepsinden yukar olurdu. Mbrek salar ve sakallarnn kl ok kvrck ve ok dz deil, yaratlda, ondle idi. Mbrek salar uzundu, nceleri kkl brakrd, sonradan ikiye ayrr oldu. Mbrek salarn bzan uzatr, bzan da keser, ksaltrd. Sa ve sakaln boyamazd. Veft ettii zamanda, sa ve sakalndaki ak kllarn says yirmiden az idi. Mbrek byn krkard. Byklarnn uzunluu ve ekli, mbrek kalar kadar idi. Emrinde huss berberleri var idi. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, misvkn ve taran yanndan ayrmazd. Mbrek san ve sakaln tararken aynaya nazar ederdi. Fahr-i kinat efendimiz, nne bakarak, sratle yrr ve bir yerden getii, gzel kokusundan belli olurdu. Reslullah efendimiz, Arab idi. Yni krmz ile kark beyaz benizli olup, gyet gzel, nrlu ve sevimli idi. Bir kimse, Peygamber efendimize siyah dese, kfir olur. Arab, lgatda, gzel demektir. Mesel, lisn- Arab, gzel dil demektir. Is392

tlah mns ise, yni corafyada Arab demek, Arabistan ismindeki yarmadada doup byyen, orann iklimi, havas, suyu ve gdas ile yetien ve onlarn kanndan olan kimse demektir, Anadoludaki kandan gelenlere Trk, Bulgaristanda doup byyenlere Bulgar, Almanyadakilere Alman dedikleri gibi, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem de, Arabistan yarmadasnda doduu iin Arabdr. Arablar beyaz, buday benizli olur. Bilhassa Peygamberimizin sllesi beyaz ve ok gzel idi. Zten dedeleri brahim aleyhisselm, beyaz olup, Basra ehri ahlisinden Trh isminde beyaz bir mminin olu idi. Kfir olan zer, brahim aleyhisselmn babas deil, amcas ve vey babas idi. Sevgili Peygamberimizin babas Abdullahn gzellii, Msra kadar yaylmt ve alnndaki nrdan dolay, iki yze yakn kz, evlenmek iin Mekkeye gelmiti. Fakat, Muhammed aleyhisselmn nuru, mineye nasb oldu. Amcas Abbs ile Abbsn olu Abdullah da beyaz idi. Peygamberimizin kymete kadar evld da gzel ve beyazdr. Reslullahn Eshb da beyaz ve gzel idi. Osman radyallah anh, beyaz sarn idi. Reslullah efendimizin, Rum imparatoru Heraklius hkmetine gnderdii sefri Dhye-i Kelb ok gzel olup, sokaklarda gezerken, yzn grmek iin Rum kzlar sokaklara kard. Cebril aleyhisselm ok def, Dhye radyallah anh eklinde gelirdi. Msr, am, Afrika, Sicilya ve spanya yerlileri Arab deildir. Arablar, slmiyeti dnyya yaymak iin, Arabistan yarmadasndan karak buralara geldiklerinden, bugn buralarda da mevcuttur. Nitekim Anadoluda, Hindistanda ve baka memleketlerde de mevcuttur. Fakat, bugn bu memleketlerin hi birinin ahlisini Arab diye isimlendirmek doru olmaz. Msr ahlisi esmerdir. Habeistan ahlisi siyahtr. Bunlara Habe denir. Zengibr ahlisine Zenc denir. Bunlar da siyahtr. Peygamberimizin akrabsn, torunlarn sevmek ve saymak ibdettir. Onlar her mslman sever. Anadoluya misfir gelen siyah fellahlar, habeler, zencler, hrmet ve ikrm olunmak iin, kendilerini, Arab diye tantmlar, Anadolunun saf mslmanlar da szlerine inanp bunlar sevmilerdir. nk bu sevgide siyah, beyaz ayrm yoktur. Siyah bir mslman, beyaz bir kfirden kat kat daha stn, daha kymetli ve sevimlidir. nsann siyah olmas, mnn erefini azaltmaz. Bill-i Habei hazretleri ve Reslullahn ok sevdii sme siyah idiler. Ktlkleri ve aalklar herkese bilinen Eb Leheb ve Eb Cehl kfirleri beyaz idiler. Allah tel insann rengine deil, mnnn kuvvetine ve takvsna kymet vermektedir. Fakat, siyahlarn kendilerini Arab olarak tantmalar, slm dmanlarnn, Yahudilerin ilerine yarad. Bir yandan, siyah insanlar, aa ve iren olarak tanttlar. Bunlar kle olarak kullandlar. Bir yandan da kara kedileri,
393

kpekleri, Arab, Arab diye ararak, gazete ve mecmualara yaptklar siyah resim ve karikatrlere Arab diyerek, genlie, Arab siyah olarak tantmaa, bylece, mslman yavrularn Peygamberimizden soutmaa uratlar. Gzel huylarn hepsi, sevgili Peygamberimizde toplanmt. Gzel huylar, vehb yni Allah tel tarafndan verilmi olup, kesb yni alarak, sonradan kazanm deildir. Bir mslmann ismini syleyerek hi bir zaman lnet etmemi ve asl mbrek eliyle kimseyi dmemitir. Allah iin intikam alm; kendi iin, hi bir kimseden intikam almamtr. Akrabsna, Eshbna ve hizmetilerine tevazu ederek, iyi muamele eylerdi. Ev iinde ok yumuak ve gler yzl idi. Hastalar ziyrete gider, cenzelerde bulunurdu. Eshbnn ilerine yardm eder, ocuklarn kucana alrd. Fakat kalbi bunlarla megl olmazd. Mbrek ruhu, melekler leminde idi. Reslullah efendimizi, anszn gren kimseyi korku kaplard. Kendisi yumuak davranmasayd, peygamberlik hllerinden, kimse yannda oturamaz, szn iitmeye takat getiremezdi. Hlbuki kendisi, haysndan, mbrek gzleri ile kimsenin yzne bakmazd. Fahr-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, insanlarn en cmerdi idi. Bir ey istenip de yok dedii grlmemitir. stenilen ey varsa verir, yoksa cevap vermezdi. O kadar iyilikleri, o kadar ihsnlar vard ki, Rum imparatorlar, ran ahlar ve hi bir hkmdr, Onun kadar ihsn yapamazd. Fakat kendisi sknt ile yaama severdi, yle bir hayat srerdi ki, yemek ve imek hatrna bile gelmezdi. Yemek getirin yiyelim veya falanca yemei piiriniz demezdi. Yemek getirilirse yer, her ne meyve verseler kabul ederdi. Bzan aylarca az yer, al severdi. Bzan da ok yerdi. Yemek sonunda su imezdi. Suyu otururken ierdi. Bakalar ile yemek yerken, herkesten sonra el ekerdi. Herkesin hediyesini kabl ederdi. Hediye getirene karlk olarak kat kat fazlasn verirdi. eitli elbise giymek deti idi. Yabanc devlet sefirleri gelince sslenip, kymetli ve nefis elbise giyerek, gzel yzn gsterirdi. Ta akkten, gMuhammem yzk takar ve mhr olarak kullanrd. Yz zerinde M dn Reslullah yazl idi. Yata deriden olup, ii hurma aacnn lifleri ile dolu idi. Bzan bu yatak zerine, bzan yere serili deri zerine, bzan da hasr veya kuru toprak zerine yatard. Mbrek avucunun iini sa yanann altna koyup, sa yan zerine yatard. Zekt mal almaz, i soan ve sarmsak gibi eyler yemez ve iir sylemezdi. Peygamber efendimizin mbrek gzleri uyur, kalb-i erfi uyumazd. A yatp tok kalkard. Hi esnemezdi. Mbrek vcdu nrn olup, glgesi yere dmezdi. Elbisesine sinek konmaz, sivrisinek ve dier bcekler mbrek ka394

nn imezdi. Allah tel tarafndan Reslullah olduu bildirildikten sonra, eytanlar gklere karak haber alamaz ve khinler syleyemez oldular. Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, bizim bilmediimiz bir hayat ile imdi hayattadr. Cesed-i erfi asla rmez. Kabrinde bir melek durup, mmetinin syledikleri salevt- erfeleri kendisine haber verir. Minberi ile kabr-i erfi arasna Ravda-i mutahhera denir. Buras Cennet bahelerindendir. Kabr-i erfini ziyret etmek, tatlerin en by ve ibdetlerin en kymetlisidir. Peygamber efendimizin gzelliini, Eshb- kirmn bykleri yle anlatt: Eb Hreyre; Reslullahdan daha gzel bir kimse grmedim, sanki gne btn parlakl ile yznde parlyordu. Gld zaman, dileri duvarlara aydnlk saard buyurdu. bn-i Eb Hle; Peygamber efendimizin mbrek yz, ayn on drd gibi parldard buyurdu. Hazreti Ali; Onu aniden gren, heybetinden korkuya kaplrd. Onunla sohbet edip tanyan, hemen snp severdi buyurdu. Cbir bin Semre; Reslullah, mbrek elini yzme srd. Elinde, sanki attrlarn yni koku satan kimselerin antasndan yeni karlm gibi gzel bir koku, serinlik buldum. Reslullah efendimiz, elini bir kimsenin eline msfeha iin dedirmi olsa, btn gn o kimsenin elinden o gzel koku kmazd buyurdu. Hazreti ie vlidemiz; Reslullah, bir ocuun ban okad zaman, dier ocuklar arasnda o ocuk, gzel kokusundan hemen belli olurdu buyurdu. Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, bir gn evlerinde uyumulard. Enes bin Mlikin annesi mm-i Sleym geldi. Reslullah efendimizin, uyku esnasnda mbrek yznde ter damlalar belirmiti. mm-i Sleym, Peygamber efendimizin mbrek terini toplamaya balad. Uyanp sebebini sorunca, Peygamber efendimizin st teyzesi olan mm-i Sleym; Onu kokularmza katyoruz. Teriniz, kokularn en gzeli en ho kokandr dedi. Eb Hreyre; Yrynde Reslullahtan daha sratli kimseyi grmedim. Sanki yer kendisine drlyordu. O nunla yrrken, biz btn gcmz sarf edip kendimizi zorluyorduk buyurdu. Peygamber efendimiz, fevkalde gzel konuurdu. Szn nereden balatlp nerede bitirileceini en mkemmel bir ekilde bilirdi. Szleri, syleyi bakmndan berrak, son derece fash ve beli idi. Sz ve kelimelerinde, mnnn doruluu her zaman kendini gsterirdi, ifde etme gc, fevkalde yksek olduundan, konuurken hi yorulmaz ve klfet ekmezdi.
395

Peygamber Efendimizin gzellii Ulem-i rsihn denilen, hem zhir ve hem de btn bilgilerinde std ve Peygamber efendimize vris olan yksek slm limleri, Onu btn gzellikleriyle grm ve k olmulardr. Bunlarn en banda Eb Bekr-i Sddk gelmektedir. O, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimizdeki nbvvet nrunu grp; stnlk, gzellik ve yksekliklerini idrk ederek, k olmu ve bunda yle ileri gitmitir ki, baka hi bir kimse onun gibi olamamtr. Hazreti Eb Bekr, her an, her bakt yerde Reslullah efendimizi grrd. Bir keresinde hlini; Y Reslallah! Nereye baksam sizi gryorum diye arzetmiti. Bir keresinde de; Btn iyiliklerimi, sizin bir sehvinize (yanlmanza) deiirim demiti. Reslullah efendimizin gzelliini en iyi grp anlayan ve anlatanlardan biri de, mminlerin annesi Hazreti ie vlidemiz idi. Hazreti ie; lime, mctehid, akll, zek, edbe idi. Gyet beli ve fash konuurdu. Kurn- kermin mnlarn, hell ve haramlar, Arab iirlerini ve hesap ilmini ok iyi bilirdi. Reslullah medheden iirleri vardr. u iki beyti, Hazreti ie vlidemiz sylemitir;

Ve lev sem f Msre evsfe haddih; Lem bezel f sevmi Ysfe min nakdin. Levm Zelh lev reeyne cebneh, Le serne bilkatil kulbi alel eyd.
Tercmesi; Eer Msrdakiler, Onun (Peygamber efendimizin) yanaklarnn gzelliini iitmi olsalard; (gzellii dillere destan olan) Ysuf aleyhisselma hi para vermezlerdi. Yni btn mallarn, onun yanaklarn grebilmek iin saklarlard. Zelhy, Ysuf aleyhisselma k oldu diyerek ktleyen kadnlar, Reslullahn nrlu alnn grselerdi, ellerinin yerine kalblerini keserlerdi de acsn duymazlard. Hazreti ie vlidemiz buyuruyor ki: Bir gn Reslullah, mbrek nalnlarnn kaylarn karyordu. Ben de iplik eiriyordum. Mbrek yzne baktm. Parlak alnndan ter damlyordu. Ter damlas, her tarafa nr sayor,
396

Sana ne oldu ki, gzlerimi kamatryordu. aa kaldm. Bana doru bakp; S byle dalgn duruyorsun buyurdu. Y Reslallah! Mbrek yzndeki nrlarn parlaklna ve mbrek alnndaki ter dnelerinin satklar klara bakarak kendimden getim dedim. Reslullah, kalkp yanma geldi. Gzlerimin Y ie! Allah tel sana iyilikler versin! Beni sevindirarasndan pt ve; Y diin gibi, seni sevindiremedim buyurdu. Yni senin beni sevindirmen, benim seni sevindirmemden oktur buyurdu. Hazreti ienin mbrek gzlerinin arasn pmesi, Reslullah efendimizi severek, Onun cemlini anlayarak grd iindir. Bu sebeple takdir ve taltif edilmitir. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin, mbrek bedeninde toplanan, btn gzellikleri gsteren grnen gzellikler, hi bir ferdin bedeninde toplanmamtr. mm- Kurtub hazretleri yle rivyet etmitir: Resl-i ekrem efendimizin gzellii bsbtn grnmemitir. Eer hakk gzellii grnseydi, Eshb- kirm Ona bakmaya takat getiremezdi. yet hakk gzelliini gsterseydi, hi kimse bakmaya dayanamazd. Ysuf aleyhisselm, zhir; Reslullah efendimiz de, btn gzellikleriyle insanlara grndler. Ysuf aleyhisselmn cemli grlnce eller kesildi. Reslullah efendimizin kemli ile znnarlar kesildi, putlar krld ve kfr bulutlar dald. Eshb- kirm, Peygamber efendimize; Y Reslallah! Siz mi gzelsiniz, Ysuf aleyhisselm m daha gzeldi? diye sordular. Efendimiz cevap olarak; Kardeim Ysuf benden sabh (gzel), ben ondan melhim (sevimliyim). Onun grnen gzellii, benim grnen gzelliimden oktur buyurdular. Peygamber efendimiz bir hads-i erflerinde; Allah telnn gnderdi i her peygamber gzel yzl, gzel seslidir. Sizin Peygamberiniz ise, onlarn en gzel yzls ve en gzel seslisidir buyurdular. Reslullah sallallah aleyhi vesellem efendimizin, Kurn- kermde geen isimlerinden biri de Kurn- kermin kalbi olan Ysn suresindeki Ysn kelimesidir. Ulem-i rsihnin byklerinden olan Seyyid Abdlhakm-i Arvs hazretleri; Ysn, Ey benim muhabbet deryamn dalgc olan habbim demektir buyurmutur. Bu deryann ismini duyanlar, uzaktan grenler, yaknna gelenler, iine girip nasibi kadar derine inenlerin hepsi, mrlerinin her safhasnda Reslullahn ak ile yanp tutumular, yank ferydlar, ili gzyalar ve yakc msralarla bu aklarn dile getirmilerdir. Bunlarn iinde en byk ve mehurlarndan biri olan ve bu muhabbet deryasndan byk pay alan Mevln Hlid-i Badad hazretleridir. O, Reslullah efendimize olan muhabbet ve akn dile getirdii kasdelerinden birinde unlar yazmaktadr:
397

Serveri lem, sana k olup da, yanarm! Her nerede olsam, o gzel cemlin ararm. Kabe kavseyn tahtnn sultn sen, ben bir hiim, Misafirinim dememi, saygszlk sayarm. Her ey cihanda senin erefine yaratld, Rahmetin bana da yasa, o n olur behrm. Herkes Kbeyi tavaf iin geliyor Hicaza, Sana kavumak evkiyle, ben dalar aarm. Sedet tc giydirildi, ryda bama, Ayan topra serpildi yzme sanrm. Dostunu ven klarn blbl, ey Cm! Dvnnda u yazlar, oluyor tercmnm: Dili sarkm, susuz kalm, uyuz bir kpek gibi, Senin ihsan denizinden bir damla arzularm. Peygamber efendimizi medheden para para yazlm iirler ve medhiyeler bir tarafa, Onun iin pek ok eser yazlmtr. Bunlar yazanlar iinde hretleri ve sanatlar btn dnyy ve asrlar kaplam olanlar bile, Reslullah medhetmekten ciz olduklarn beyn etmilerdir. Onu grp gzelliine k olanlar, dilleri dnd kadar anlatmaa almlar, o gzellii bildirmee insan gc yetmez demilerdir. slm limlerinin kitaplarnda o klarn haber verdiklerinden yzlercesi yazlmtr. Okuyanlar, Allah telnn, sevgili Peygamberini, dnlemiyecek bir dzende ve bakmaa doyulamayacak bir gzellikte yaratm olduunu hemen anlarlar. Grmeden, Ona gnl verirler. Habbullaha k olanlar, her nefeste, cierlerine giren havann serinliinde, Onun sevgisinin tadn duyarlar. Aya her baklarnda, Onun mbrek gzlerinden gelmi olan nlarn akslerini aramakla zevklenirler. Onun gzellii derysndan bir damlaya kavuanlarn her zerresi;

Gzel yanan bilen, gle hi bakmaz, Senin sevginde eriyen, derman aramaz! diye syler.
398

Enes bin Mlikden rivyetle bir hads-i erfde buyruldu ki: Hi biriniz, ben ona, evldndan da, pederinden de ve btn halktan daha sevgili olmadka mn etmi olmaz. Bir gn Hazreti mer, Peygamber efendimize; Y Reslallah! Allah telya yemn ederim ki, canm hri, bana her eyden sevgilisin dedi. Reslullah efendimiz ise; Ben, kendisine canndan daha sevgili olmadka, sizden biriniz asla mn etmi olmaz buyurdular. Bunun zerine Hazreti mer; Y Reslallah! Sana Kurn- kermi gnderen Allah telya yemn ederim ki, sen bana canmdan daha sevgilisin deyince; Ey mer, imdi (tamm) oldu buyurdular. Bir kimse, Reslullah efendimize gelip dedi ki: Ey Allah telnn Resl! Kymet ne zaman kopacaktr? Peygamber efendimiz; Kymet iin ne hazrladn? buyurdular. O kimse; Evet, ok namaz klarak, oru tutarak, sadaka vererek kymet iin hazrlanmadm. Lkin ben, Allah tely ve Onun Resln seviyorum dedi. Bunun zerine Peygamber efendimiz. Kii sevdii ile beraberdir buyurdular. K Reslullah sevmek, btn mslmanlara farz- ayndr. O serverin sevgisi bir gnle yerleirse, slmiyeti yaamak, mnn ve slmn tadna, doyulmaz zevkine ermek, ok kolay olur. Bu sevgi, iki cihann Efendisine tam uymaya sebeb olur. Bu sevgi ile, Allah telnn, Habbine ikram ettii sonsuz ve anlatlmas mmkn olmayan nmetlere ve bereketlere kavumakla ereflenilir. Kk-byk her mslman, dorudan doruya Reslullahn sevgisine gtren Ehl-i snnet limleri ve kitaplar, bu bereketlerin senetleridir. Resl aleyhisselmn mbrek ismini anan veya duyan mminin, Reslullahn erefli meclisinde bulunuyormu gibi; sknet, edeb, kalb ve bedenle tzim zere bulunmas vcibdir. Reslullah efendimizin mbrek szlerinden ve ilerinden bildirilen bireyi, Onun ann ykseltecek bir ey ile mukabele etmek, Ona tazimden ve hrmettendir. nsanlar arasnda aalk ve dk bir mertebe iin kullanlan kelimelerle, Reslullah vasfetmemek de Ona tazimdendir. Mesela Reslullaha fakir denmez. oban denmez, Reslullah efendimiz, falanca eyi severdi denince; Halbuki ben onu sevmem dememek Ona tazimdendir. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin; Ben bireye yaslanarak, dayanarak yemem buyurmasna; Ben bir eye dayanarak yerim deyip, sonra, yaslanarak yemek gibi bir mukabelede bulunmamaktr. Bunlara riyet etmek, Reslullaha olan tazime dahildir. Bunlara kastl olarak ehemmiyet vermeme niyetiyle riyetsizlik, kfr kaplarna yol aar.
399

Kurn- Kermin ve hads-i erf kitaplarnn zerine, baka herhangi bir kitap veya herhangi bir ev eyas koymamak da Allah tel ve Reslne tazimdendir. Onlarn zerinde bulunan tozlar almak, ierisinde Allah telnn ism-i erfi veya Reslullah efendimizin mbrek isimlerinin bulunduu bir kad atmamak, Allah telya ve Reslne tazimdendir. Byle katlar yrtlmaz. slam harfleri ile yazl olan katlara daha ok hrmet etmek lazmdr. yet ierisinde Allah telnn ism-i erfi ve yet-i kermeler bulunan kitaplar ve katlar eskimekten dolay yrtlrsa, bunlar temiz beze sarp topraa gmmeli veya su ile ykayarak zerindeki yazlar silmeli veya yakmaldr. Yaknca, klleri gmlr. Yakmak, ykayp yazlar gidermekten daha iyi olur. Zr, ykamakta kullanlan sular ayak altnda kalabilir. Reslullahn haremi olan Medne-i mnevvereye tazim ve hrmette bulunmak, orada yasaklanan eylerden (veya gnah ilemekten) saknmak ve Medne-i mnevvere ehline ikramda bulunmak da Reslullaha tazimden saylr.

Akn ile klar yansn ya Reslallah ip akn erbn kansn ya Reslallah ol seni seven kii, komu yoluna ba ki cihan gnei sensin ya Reslallah ol seni sevenlere kl efaat onlara Mmin olan tenlere cnsn ya Reslallah km ol didra, blblm ol glzra Seni sevmeyen nra, yansn ya Reslallah ol seni seven sbhan oldu kamuya sultan Canm yoluna kurban olsun Ya Reslallah Dervi Yunus'un cn lem efaat kn ki cihan sultan sensin ya Reslallah!

400

STNLKLER
Yksek Ahlk Allah tel, sevgili Peygamberine sallallah aleyhi ve sellem verdii iyilikleri, ihsnlar sayarak, Onun mbrek kalbini okarken, kendisine gzel huylar verdiini de saymakta, melen; Sen, gzel huylu olarak yaratldn buyurmaktadr. Hazreti krime buyuruyor ki: Abdullah ibni AbHuluk- azm yni gzel huylar, bsdan iittim: Bu yet-i kermede, H Sen Huluk- Kurn- kermin bildirdii ahlktr. yet-i kermede melen; S azm zeresin (Kalem sresi: 4) buyuruldu. Huluk- azm; Allah tel ile sr, gizli eyleri bulunmak, insanlar ile de gzel huylu olmak demektir. ok kimselerin slm dnine girmesine, Reslullahn gzel ahlk sebeb oldu. Szleri gyet tatl olup gnlleri alr, rhlar cezb ederdi. Akl o kadar oktu ki, Arabistan yarmadasnda, sert, inat insanlar arasnda gelip, ok gzel idre ederek ve ceflarna sabrederek, onlar yumuakla ve itate getirdi. ou, dinlerini brakp Mslman oldu ve dn-i slm yolunda, babalarna ve oullarna kar harb etti. Onun urunda mallarn, yurtlarn fed edip, kanlarn aktt. Hlbuki byle eylere alk deildiler. Gzel huyu, yumuakl, aff, sabr, ihsn, ikrm o kadar oktu ki, herkesi hayran brakrd. Grenler ve iitenler seve seve mslman olurdu. Hi bir hareketinde, hi bir iinde, hi bir sznde, hi bir zamn, hi bir irkinlik, hi bir kusur grlmemitir. Kendisi iin kimseye gcenmedii hlde, din dmanlarna, dne dil ve el uzatanlara kar sert ve iddetli idi. Muhammed aleyhisselmn binlerce mcizesi grnd, bunu; dost-dman herkes syledi. Bu mcizelerin en kymetlisi, edebli ve gzel huylu olmas idi. Eb Sad-i Hudr hazretleri buyurdu ki: Reslullah sallallah aleyhi ve sellem hayvana ot verirdi. Deveyi balard. Evini sprrd. Koyunun stn saard. Ayakkabsnn skn diker, amarn yamard. Hizmetisi ile birlikte yerdi. Hizmetisi el deirmeni ekerken yorulunca, ona yardm ederdi. Pazardan te-beri alp, torba iinde eve getirirdi. Fakirle, zenginle, bykle, kkle karlanca, nce selm verirdi. Bunlarla msfeha etmek iin, mbrek elini nce uzatrd. Kleyi, efendiyi, beyi, siyah ve beya401

z bir tutard. Her kim olursa olsun, arlan yere giderdi. nne konulan eyi, az olsa da, hafif, aa grmezdi. Akamdan sabaha ve sabahtan akama yemek brakmazd. Gzel huylu idi. yilik etmesini sever, herkesle iyi geinirdi. Gler yzl, tatl szl olup, sylerken glmezdi. zntl grnrd. Fakat; atk kal deildi. Aa gnll idi. Fakat, alak tabiatl deildi. Heybetli olup, sayg ve korku hsl ederdi. Fakat, kaba deildi. Nzik ve cmert idi. Fakat, isrf etmez, faydasz yere bir ey vermez, herkese acrd. Mbrek ba hep nne eik idi. Kimseden bir ey beklemezdi. Sadet, huzr isteyen, Onun gibi olmaldr. Enes bin Mlik buyuruyor ki: Reslullaha on sene hizmet ettim, bir kerre f demedi. unu niin byle yaptn, bunu niin yapmadn buyurmad. Eb Hreyre; Bir gazda, kfirlerin yok olmas iin du buyurmasn Ben, lnet etmek iin, insanlarn azb ekmesi iin gnderilmesyledik; B dim. Ben, herkese iyilik etmek ve insanlarn huzra kavumas iin gnde rildim buyurdu. Allah tel, Enbiy sresinin 107. yet-i kermesinde melen; Seni, lemlere rahmet, iyilik iin gnderdik buyuruyor. Eb Sad-i Hudr buyurdu ki: Reslullahn hays, bkire slm kzlarnn haylarndan daha oktu. Enes bin Mlik diyor ki: Reslullah, bir kimse ile msfeha edince, o kimse elini ekmedike, mbrek elini ondan ayrmazd. O kimse, yzn evirmedike, mbrek yzn ondan evirmezdi. Bir kimsenin yannda otururken, iki diz zerinde oturur, ona saygl olmak iin mbrek bacan dikip oturmazd Cbir bin Smre diyor ki: Reslullah az konuurdu. Lzumlu olduu zamn veya bir ey sorulunca sylerdi. Bundan anlalyor ki, her mslmann mlyan, faydasz ey sylemeyip, susmas lzmdr. Mbrek szlerinde tertl ve tersl vard. Yni, gyet ak ve dzenli konuur ve kolay anlalrd. Enes bin Mlik buyuruyor ki: Resl aleyhisselm hasta ziyretinde bulunur, cenze arkasnda yrr, arlan yere giderdi. Eee de binerdi. Resl aleyhisselm Hayber gazsnda grdm. Yular bir ip olan eek zerinde idi. Resl aleyhisselm, sabah namazndan knca, Medne ocuklar ve iileri su dolu kablarn nne getirirler, mbrek parman iine sokmasn isterler, k ve souk su olsa da, isteklerini geri evirmez, gnllerini ho ederdi. Yine Enes diyor ki: Bir kk kz, Resl aleyhisselmn elini tutup bir i iin gtrseydi, birlikte gider, mkln hallederdi. Cbir diyor ki: Resl aleyhisselmdan bir ey istenip de yok dedii iitilmedi. Peygamber efendimiz, hay sahibi olmak ynyle de btn yaratlmlar402

dan stn idi. Uygun olmayan eylere kar gzleri adeta kapal idi. Hi kimseye holanmad eyle hitab etmezdi. Hazreti ie vlidemiz anlattlar ki: Reslullah efendimize, bir kimsenin, holanlmayan bir eyi yapt haber verildiinde, adn sylemeden umm mnda Niin byle yapyorlar? buyururlard. Bu ekilde o kimseyi, yapt veya syledii kt iten alkordu ve adn vermezdi. Enes bin Mlik anlatt: Bir gn Peygamber efendimizin huzruna, yzne sar renkte bir ey bulam bir kimse girdi. Ona hibir ey demedi. zlecek bir ey sylemedi. O dar knca; Syleseydiniz de, yznde kini ykasayd ya! buyurdu. Reslullah efendimiz, kavimleri birletiriciydi. Onlar birbirlerinden nefret ettirmezdi. Her kavmin byne ikramlarda bulunur ve onu ba keye oturturdu. Kimseyi kendi mbrek cemalinden mahrum etmezdi. Eshb- kirmn arar, gelmiyenleri sorard. Yanna oturanlara nasihat eder, onlarn nasibini verirdi. Davran ile birini dierinden ok seviyor dncesi, kimsenin kalbine gelmezdi. Yanna ikyet iin gelen birine kar tahamml gsterir ve dinlerdi. Gelen ahs yanndan ayrlmadka, onu yz st terkedip gitmezdi. Btn insanlara gzel huy ve ahlakn en iyi ekilde sunard. Nezdinde hak ve adalet bakmndan herkes bir idi. Kimsenin kimseden bir stnl, ayrl yoktu. Hazret-i ie vlidemiz buyurdu ki: Reslullah efendimiz kadar gzel ahlaka sahip hi kimse grmedim. Ne zaman Eshbndan veya Ehl-i beytinden biri Onu armsa mutlaka; Buyur diye karlk vermilerdir. Reslullah efendimiz, Eshbn en gzel isimlerle arrlar, kimsenin szn yarda kesmezlerdi. Konutuu kimse, szn brakmadan veya gitmek iin ayaa kalkmadan szn kesmezlerdi. Onun bir hsn-i muamelesi, efkati, merhameti hakknda Allah tel melen; Zahmet ekmeniz Onu incitir ve zer. Size ok dkndr; mminlere ok merhametlidir, onlara ok hayr diler buyurdu. Ve Enbiya sresinin 107. yet-i kermesinde melen; (Ey Habbim!) Seni ancak lemlere rahmet olarak gnderdik buyurdu. Peygamber efendimiz mmetine kar bz eyleri zor gelir endiesiyle kolaylatrrd. mmetime zorluk vermemi olsaydm, her abdestte misvak kullanmalarn emreder dim buyurdu.
403

Sznde durmak ynyle de insanlar arasnda Peygamber efendimizden daha stn bir kimse gelmedi. Abdullah bin Ebil-Hamsa anlatt ki: Peygamberimiz ile, henz kendilerine peygamberlii bildirilmeden nce al-veri yapmtm. Kendi hesabna bir bakiye kalmt. Ona, falan zamanda filan yerde bulumak zere sz verdim ve unuttum. gn sonra verdiim sz hatrlaynca hemen o yere kotum. Onun gndr orada beklemekte olduunu grnce, hayreDelikanl beni yordun! Ben seni burada tam timden dona kaldm. Bana; D gndr bekliyorum buyurdular. Peygamber efendimizin tevazu hasleti, hibir kimsede, hatta hibir peygamberde (aleyhimsselm) bulunmayacak kadar byk ve emsalsizdi. Kibir duygusu, Onda asla meydana gelmemitir. Peygamberimiz, melik bir peygamber olmakla, kul bir peygamber olmak arasnda serbest brakldnda, O, kul bir peygamber olmay tercih etti. Bunun zerine srafil aleyhisselm, Peygamber efendimize; phesiz, Allah tel tevazu gsterdiin o hasleti de sana vermitir. nk kyamette sen, demoullarnn en bysn. Kabrinden kalkacak ilk insan sensin. lk efaat edecek olan da sensin dedi. Peygamber efendimiz Hazreti ie vlidemize buyurdular ki: Bana Mekkenin ta, topra altn olmas sunuldu. Hayr ya Rabbi, dedim. Bir gn a kalaym, bir gn tok. A kaldm gn sana yalvarp dua ederim. Tok kaldm gn, sana hamd senada bulunurum. Cebril aleyhisselm, Peygamber efendimize gelip; Allah telnn sana selam var. sterse u dalar Ona altn yapaym. Nereye giderse gitsin, o altn dalar Onunla beraber olur buyurdu. Sevgili Peygamberimiz buyurdular ki: Ey Cebril! Dnya, evi olmayann evidir. Ve yine (o) mal olmayan kimsenin maldr. Bunlar akl olmayan kimse yar. Bunun zerine Cebril aleyhisselm; Ya Muhammed! Allah tel seni kavl-i sabit ile dimdik klmtr dedi. Hazreti ie vlidemiz; Zaman olurdu tam bir ay beklerdik, evimizde (yemek yapmak iin) ate yakmazdk. Sadece hurma ile su bulunurdu buyurmutur. bn-i Abbas; Reslullah efendimiz ve Ehl-i beyti, bir ok geceler akam yemei yemeden yatarlard. Akam yiyecek bir ey bulamazlard buyurdu. ie vlidemiz buyurdu ki: Reslullah efendimizin mbrek karn, hibir zaman yemekten doymamtr. Bu hususta, bir kimseye de yaknmamtr. htiya, Onun iin zenginlikten daha iyi idi. Btn gece alktan k404

vransa bile bu durum Onu gndz orucundan alkoymazd. steseydi, Rabbinden yeryznn btn hazinelerini, yiyeceklerini ve refah hayatn isterdi. Yemin ederim ki, Onun bu halini grdm zaman, acrdm ve alardm. Elimle mbrek karnn svazlar; Canm sana feda olsun! Sana g verecek u dnyadan, bz menfaatler temin etsen olmaz m? derdim. O da, Ey ie! Ben dnyay ne yapaym? ll-azmden olan Peygam ber kardelerim, bundan daha etin olanna kar tahamml gsterdiler. Fa kat o halleri ile yaaylarna devam ettiler. Rablerine kavutular. Bu sebeple Rableri, onlarn kendisine dnlerini ok gzel bir biimde yapt, sevablarn artrd. Ben refah bir hayat yaamaktan hay ediyorum. nk byle bir hayat, beni onlardan geri brakr. Benim iin en gzel ve sevimli ey, kardelerime, dostlarma kavumak ve onlara katlmaktr buyururlard. Hazreti ie vlidemiz buyurdular ki: Reslullah, bu szlerinden bir ay kadar sonra veft ettiler. Peygamber efendimiz cmertlii ile de dillere destan idi. Bu gzel huyda da Peygamberimize kimse yetiemezdi. bn-i Abbas Reslullah efendimiz iyilik yapmak bakmndan insanlarn en cmerdi idi. Ramazan- erfde ve Cebril aleyhisselm ile bulutuklar zaman, sabah rzgarndan daha cmert olurdu demitir. Enes bin Mlik buyuruyor ki: Resl aleyhisselm ile birlikte gidiyordum. zerinde brd-i Necrn vard. Yni Yemen kumandan bir palto vard. Arkadan bir kyl gelip, yakasndan yle ekti ki, paltonun yakas mbrek boynunu izdi ve izi kald. Resl aleyhisselm, adamn bu hline gld ve ona bir ey verilmesi iin emir buyurdu. Resl aleyhisselmn komusu, bir ihtiyar kadn vard. Kzn, Resl aleyhisselma gnderdi. Namaz klmak iin rtnecek bir elbisem yok. Bana, namazda rtnecek bir elbise gnder diye yalvard. Resl aleyhisselmn o nda baka elbisesi yoktu. Mbrek arkasndaki entriyi karp, o kadna gnderdi. Namaz vakti gelince, elbisesiz mescide gidemedi. Eshb- kirm, bu hli iitince, Resl aleyhisselm o kadar cmertlik yapyor ki, gmleksiz kalp, mescide cemate gelemiyor. Biz de her eyimizi fakirlere datalm dediler. Allah tel, hemen sr sresinin 29. yet-i kermesini gnderdi. nce Habbine melen; Hasslik etme, birey vermemezlik yapma Skntya decek ve namaz kararak, zlecek kadar buyurup, sonra da; S da datma! Sadakada vasat davran buyurdu. O gn, namazdan sonra, Hazreti Ali, Reslullahn yanna gelip; Y Re405

slallah! Bugn, oluk-ocuuma nafaka yapmak iin sekiz dirhem gm dn almtm. Bunun yarsn size vereyim. Kendinize entri (elbise) alnz dedi. Resl aleyhisselm arya kp, iki dirhem ile bir entri satn ald. Geri kalan iki dirhem ile yiyecek almaya giderken bir mnn oturduunu grd; Allah rzs iin ve Cennet elbiselerine kavumak iin, bana kim bir gmlek verir? diyordu. Alm olduu entriyi, ona verdi. m, entriyi eline alnca, misk gibi gzel koku duydu. Bunun, Resl aleyhisselmn mbrek elinden geldiini anlad. nk Resl aleyhisselmn bir kerre giydii her ey, eskiyip dalsa bile, her paras misk gibi gzel kokard. m du ederek; Y Rabb! Bu gmlek hrmetine, benim gzlerimi a dedi. ki gz hemen ald. Resl aleyhisselm oradan ayrld. Bir dirhem ile bir entri satn ald. Bir dirhem ile yiyecek almaya giderken, bir hizmeti kzn aladn grp; Kzm, niin byle alyorsun? buyurdu. Bir Yahudinin hizmetisiyim. Bana bir dirhem verdi. Yarm dirhem ile bir ie ve yarm dirhem ile de ya satn al dedi. Bunlar alp gidiyordum. Elimden dt. Hem ie, hem de ya gitti. imdi ne yapacam ardm dedi. Resl aleyhisselm, son dirhemini kza verdi. Bununla ie ve ya al, evine gtr buyurdu. Kzcaz; Eve ge kaldm iin Yahudinin beni deceinden korkuyorum deyince; Korkma! Seninle birlikte gelir, sana bir ey yapmamasn sylerim buyurdu. Eve gelip kapy aldlar. Yahudi kapy ap, Reslullah sallallah aleyhi ve sellemi grnce, arp kald. Yahudiye, olan biteni anlatp, kza bir ey yapmamas iin efat buyurdu. Yahudi, Reslullahn ayaklarna kapanp; Binlerce insann ba tc olan, binlerce aslann, emrini yapmak iin bekledii ey byk Peygamber! Bir hizmeti kz iin, benim gibi bir miskinin kapsn ereflendirdin. Y Reslallah! Bu kz senin erefine zd ettim. Bana mn, slm ret. Huzrunda mslman olaym dedi. Resl aleyhisselm, ona mslmanl retti. Mslman oldu. Evine girdi. oluunaocuuna anlatt. Hepsi mslman oldu. Bunlar, hep Reslullahn gzel huylarnn bereketi ile oldu. Resl aleyhisselmn gzel huylar pek oktur. Her mslmann bunlar renmesi ve bunlar gibi ahlklanmas lzmdr. Bylece, dnyda ve hirette felketlerden, skntlardan kurtulmak ve o iki cihn efendisinin efatine kavumak nasb olur. Onun gzel ahlkndan bzlar unlardr: 1- Reslullahn ilmi irfn, fehmi, kn, akl, zeks, cmertlii, tevzu, efkati, sabr, gayreti, hamiyyeti, sadkati, emneti, ecati, mehbeti, belgati, feshati, fetneti, melheti, ver, iffeti, keremi, insf, hays, zhd, tak406

vs btn peygamberlerden daha oktu. Dostundan ve dmanndan grd zararlar, eziyetleri affederdi. Hi birine karlk vermezdi. Uhud gazsnda kfirler, yanan kanatp, mbrek dilerini ehd ettikleri zamn, bunu yapanlar iin; Y Rabb, bunlar affet! Chilliklerine bala buyurmutur. 2- Kendisini kimseden stn tutmazd Bir yolculukta, bir koyun kebab yaplaca zaman, biri; Ben keserim dedi. Bir bakas. Ben derisini yzeBen odun toplarm rim dedi. Dieri; Ben piiririm dedi, Reslullah da; B deyince; Y Reslallah! Sen istirhat buyur! Biz toplarz dediler. Evet! Sizin her eyi yapacanz biliyorum. Fakat, i grenlerden ayrlarak oturmak istemem. Allah tel, arkadalarndan ayrlp oturan sevmez buyurdu ve odun toplamaya gitti. 3- Eshbnn oturduklar yere gelince, ba tarafa gemezdi. Grd arala otururdu. Elinde bastonu olduu hlde, bir gn sokaa ktkta, grenler ayaa kalktlar. Bakalarnn birbirlerine sayg duruu yaptklar gi bi, benim iin ayaa kalkmaynz! Ben de, sizin gibi bir insanm. Herkes gibi yerim. Yorulunca otururum buyurdu. 4- ok zamn diz kerek otururdu. Dizlerini dikip, etrfna kollarn sararak oturduu da grlmtr. Yemekte, giymekte ve her eyde hizmetilerini kendinden ayrmazd. Onlarn ilerine yardm ederdi. Kimseyi dvd, kt sz syledii hi grlmedi. Her zamn hizmetinde bulunan Enes bin Mlik; Reslullaha on sene hizmet ettim. Onun bana yapt hizmet, benim ona yaptmdan ok idi. Bana incindiini, sert sylediini hi grmedim demitir. 5- Sabah namazlarn kldrdktan sonra, cemata kar oturup; Hasta olan kardeimiz var m? Ziyretine gidelim! buyururdu. Hasta yoksa; Cenzesi olan var m? Yardma gidelim! buyururdu. Cenze olursa, ykanmasnda, kefenlenmesinde yardm eder, namazn kldrr, kabrine kadar giderdi. Cenze yoksa; Ry gren varsa anlatsn! Dinleyelim, tbir edelim! buyururdu. 6- Misafirlerine, Eshbna hizmet eder; B Bir topluluun en stn, hizmet edenidir buyururdu. 7- Kahkaha ile gld hi grlmedi. Sessizce tebessm ederdi. Bzan glerken mbrek n dileri grnrd. 8- Lzumsuz ve faydasz bir ey sylemezdi. Lzm olunca, ksa, faydal ve mns ak olarak sylerdi. yi anlalmas iin bzan kerre tekrar ederdi. 9- Heybetinden kimse yzne bakamazd. Biri gelip mbrek yzne baSklma! Ben melik deilim, zlim deilim. knca, ona bakann yz terlerdi; S Et suyu yiyen bir kadncazn oluyum derdi. Bunun zerine adamn korkusu gidip derdini sylemeye balard. 10- inizde Allah tely en iyi anlayan ve Ondan en ok korkan be 407

nim, Benim grdm grseydiniz, az gler, ok alardnz buyururdu. Y Rabb! Bu bulutla bize azb gnderme!, rzgr Havada bulut grnce; Y esince; Y Rabb! Bize hayrl rzgr gnder gk grleyince; Y Rabb! Bize incinib de, ldrme. Azbn gnderme. fiyet ihsn eyle! diye du ederdi. Namaza dururken, alayan kimsenin iini ektii gibi, gsnde ses iitilirdi. Kurn- kerm okurken de byle olurdu. 11- Kalbinin kuvveti, ecati alacak kadar oktu. Huneyn gazsnda, mslmanlar dalp, drt kimse ile kalmt. Bir ka def, kfirlerin hcmuna, tek bana kar koydu ve asl gerilemedi. 12- ok cmert idi. Yzlerce deve ve koyun balar, kendisine bir ey brakmazd. Nice kat kalbli kfirler, bu ihsnlarn grerek mna gelmilerdir. 13- Zevcelerine ve bir ka hizmetisine bzan bir senelik arpa ve hurma ayrr, bundan fakirlere de sadaka verirdi. 14- Yiyeceklerden; koyun etini, et suyunu, kaba, tatllar, bal, hurmay, st, kayma, karpuzu, kavunu, zm ve hyar severdi. 15- Suyu yava yava, Besmele ile balayarak yudumda ier, sonunda; Elhamdlillah der ve du ederdi. 16- Giyilmesi ciz olanlardan her bulduunu giyerdi. Kaln kumatan ihram eklinde dikilmemi eylerle rtnr, petamal sarnr, gmlek ve cbbe de giyerdi. Bunlar pamuktan, ynden veya kldan dokunmutu. Ekseriy beyaz, bzan yeil giyerdi. Dikilmi elbise giydii de olurdu. Cum ve bayramlarda ve yabanc eliler geldikte ve cenk zamnlarnda kymetli gmlekler, cbbeler, yeil, krmz, siyah da giyerdi. Kollarn bileklerine kadar, mbrek ayaklarn baldrn yarsna kadar rterdi. 17- Arabistandaki dete uyarak salarn kulaklarnn yarsna kadar uzatr, fazlasn kestirirdi. Salarna zel olarak hazrlanm, gzel kokulu ya srerdi. 18- Ellerine, bana, yzne misk veya baka kokular srer, ud aac, kfuri ile buhurlanrd. 19- Yata, ii hurma iplikleri ile dolu, dabalanm deriden idi. i ynle dolmu bir yatak getirdiklerinde, kabl etmedi ve; Y ie! Allah telya yemn ederim ki, eer istesem, Allah tel her yerde altn ve gm ynlarn yanmda bulundurur buyurdu. Bzan hasr, tahta, dek, ynden dokunmu kee veya kuru toprak zerinde yatard. 20- Her gece gzlerine kerre srme ekerdi. 21- Evinde; ayna, tarak, srme kab, misvk, makas, ine, iplik eksik olmazd. Yolculukta bunlar berberinde gtrrd. 22- Yatsdan sonra gece yarsna kadar uyuyup, sonra sabah namazna kadar ibdet yapard. Sa yanna yatar, sa elini yana altna kor, bz sreler
408

okuyup uyurdu. 23- Tefel ederdi. Yni, ilk grd, birden bire grd eyleri hayra yorard. Hi bir eyi uursuz saymazd. 24- zntl zamanlarnda sakaln tutar, dnrd. 25- zld zaman, hemen namaza balard. Namazn lezzet ve safs ile gamm giderdi. Peygamber efendimizin, Allah teldan korkmas, Ona itat ve ibdet etmesi o kadar oktu ki, Onun bu hline hi kimse tkat getiremezdi. Mbrek ayaklar iinceye kadar namaz klard. Y Reslallah! Sizin gelmi gemi btn gnahlarnz affedildii hlde, neden bu kadar kendinize zahmet veriyorsunuz? denildiinde; Ben, Allah telnn en ok kreden kulu olmayaym m? diye cevap buyurdular. Fazletleri Muhammed aleyhisselmn fazletlerini bildiren yzlerce kitap vardr. Fazlet, stnlk demektir. stnlklerinden bzlar aada bildirilmitir: 1- Mahlklar iinde, ilk olarak Muhammed aleyhisselmn nru ve rhu yaratlmtr. 2- Allah tel, Onun ismini Ara, Cennetlere ve yedi kat gklere yazmtr. 3- Hindistanda yetien bir gln yapraklarnda, L ilhe illallah Muhammedn reslullah yazldr. 4- Basra ehrine yakn bir nehirde tutulan baln sa tarafnda Allah, sol tarafnda Muhammed yazl olduu grlmtr. 5- Muhammed aleyhisselmn ismini sylemekten baka vazifesi olmayan melekler vardr. 6- Meleklerin Hazreti deme kar secde etmeleri iin emir olunmas, alnnda Muhammed aleyhisselmn nru bulunduu iin idi. 7- Allah tel, btn peygamberlere, Muhammed aleyhisselmn geleceini; ayrca, mmetlerine, zamnna yetidikleri takdirde, Ona inanmalarn emretmeyi bildirdi. 8- Dnyya gelecei zaman, ok byk almetler grlmtr. Trih ve mevld kitaplarnda yazldr. 9- Dnyya geldii zamn, gbei kesilmi ve snnet olmu grld. 10- Dnyya gelince, eytanlar ge kamaz, meleklerden haber alamaz oldular. 11- Dnyya geldii zamn, yeryzndeki btn putlar, tapnlan heykel409

ler yzst devrildiler. 12- Beiini melekler sallard. 13- Beikte iken gkdeki Ay ile konuurdu. Mbrek parma ile iret ettii tarafa meyl ederdi. 14- Beikte iken konumaya balad. 15- ocuk iken, aklarda gezerken, ba hizsnda bir bulut da birlikde hareket ederek glge yapard. Bu hl, peygamberlii balayncaya kadar devam etti. 16- Her peygamberin sa eli stnde nbvvet mhr vard. Muhammed aleyhisselmn ise, mbrek srt ortasnda sol kree yakn, kalbi zerinde idi. 17- nnden grd gibi, arkasndan da grrd. 18- Aydnlkta grd gibi, karanlkta da grrd. 19- Tkr, ac sular tatl yapt. Hastalara if verdi. Bebeklere st gibi gd oldu. 20- Gzleri uyurken, kalbi uyank olurdu. Btn peygamberler de byle idi. 21- mrnde hi esnemedi. (Btn peygamberler de byle idi.) 22- Mbrek teri, gl gibi gzel kokard. Bir fakir kimse, kzn evlendirirken, kendisinden yardm istemiti. O nda verecek eyi yoktu. Kk bir ieye terinden koyup verdi. O kz, yzne, bana srnce, evi misk gibi kokard. Evi, (gzel kokulu ev) ad ile mehr oldu. 23- Orta boylu olduu hlde, uzun kimselerin yannda iken, onlardan yksek grnrd. 24- Gne ve ay nda yrynce, glgesi yere dmezdi. 25- Bedenine ve elbisesine sinek, sivri sinek ve baka bcekler konmazd. 26- amarlar, ne kadar giyerse giysin, hi kirlenmezdi. 27- Her yrd zaman, arkasndan melekler gelirdi. Bunun iin, Eshbn nden yrtr; Arkam meleklere brakn buyururlard. 28- Ta stne basnca, tata ayann izi kalrd. Kum stnde giderken hi iz brakmazd. Abdest bozduu zamn, yer yarlp bevl ve benzerleri toprak iinde kalrd. (Btn peygamberler de byle idi.) 29- nsanlar ve melekler iinde en ok ilim Ona verildi. mm olduu hlde, yni kimseden bir ey renmemi iken, Allah tel Ona her eyi bildirmitir. dem aleyhisselma her eyin ismi bildirildii gibi, Ona, her eyin ismi ve ilmi bildirilmitir. 30- mmetinin isimleri, cisimleri ve aralarnda olacak eylerin hepsi kendisine bildirildi. 31- Akl, btn insanlarn aklndan daha oktur. 32- nsanlarda bulunabilecek btn iyi huylarn hepsi Ona ihsn olundu.
410

Byk ir mer bn-il-Frda; Reslullah niin medhetmedin? dediklerinde; Onu medhetmeye gcm yetmeyeceini anladm. Onu medhedecek kelime bulamadm demitir. 33- Kelime-i ehdette, eznda, ikmetde, namazdaki teehhdde, bir ok dularda, bz ibdetlerde ve hutbelerde, nashat yapmakta, skntl zamnlarda, kabirde, maherde, Cennette ve her mahlkun lisnnda Allah tel Onun ismini kendi isminin yanna koymutur. 34- stnlklerinin en stn, Habbullah olmasdr. Allah tel Onu kendisine sevgili, dost yapmtr. Onu herkesden, her melekten daha ok sevmitir, brahimi Halil yaptm ise, seni kendime Habb yaptm buyurmutur. 35- Sana rz oluncaya kadar, (yeter deyinceye kadar) her dilediini ve receim (Duh sresi: 5) melindeki yet-i kerme, Allah telnn Peygamberine btn ilimleri, btn stnlkleri, ahkm- slmiyyeyi, dmanlarna kar yardm ve galebe ve mmetine fetihler, zaferler ve kymette her trl efat ve tecelller ihsn edeceini vaad etmektedir. Bu yet-i kerme geldii zamn, Cebril aleyhisselma bakarak; mmetimden birinin Ce hennemde kalmasna rz olmam buyurdu. 36- Allah tel, Kurn- kermde, her peygambere kendi ismi ile; Muhammed aleyhisselma ise; Ey Reslm! Ey Peygamberim! diye hitb etmitir. 37- Gyet ak, kolay anlalr bir ekilde Arab lisnnn her lehesi ile konuurdu. eitli yerlerden gelip soranlara onlarn lgati ile cevap verirdi. itenler hayran olurlard; Allah tel beni ok gzel yetitirdi buyururdu. 38- Az kelimelerle ok ey anlatrd. Yz binden ziyde hads-i erfi, Onun Cevmi-l kelm olduunu gstermektedir. Bz limler dediler ki: Muhammed aleyhisselm, slm dninin drt temelini, drt hadsle bildirmiHell meydandadr, haram tir. Ameller niyyete gre deerlendirilir ve H meydandadr ve D Davacnn hid gstermesi ve dvlnn yemn etmesi lzmdr ve B Bir kimse, kendine istediini, din kardei iin de istemedike, mn kmil olmaz. Bu drt hadsten birincisi, ibdet; ikincisi, mumelt; ncs, husmt, yni adlet ileri ve siyset; drdncs de, db ve ahlk bilgilerinin temelidir. 39- Muhammed aleyhisselm, masn ve msm idi. Bilerek ve bilmeyerek, byk ve kk, krk yandan evvel ve sonra hi bir gnah ilememitir. irkin hi bir hareketi grlmemitir. 40- Mslmanlarn namazda otururken Esselm aleyke eyyhennebiyy ve rahmetullhi okuyarak, Muhammed aleyhisselma selm vermeleri emrolundu. Namazda baka bir peygambere ve meleklere kar selm vermek ciz olmad.
411

41- Sen olmasaydn hibir eyi yaratmazdm buyruldu. 42- Baka peygamberler, kfirlerin iftirlarna kendileri cevap vermitir. Muhammed aleyhisselma yaplan iftirlara ise, Allah tel cevap vererek, Onun mdfaasn yapmtr. 43- Muhammed aleyhisselmn mmetinin says, baka peygamberlerin mmetlerinin saylar toplamndan daha oktur. Onlardan daha stn ve daha ereflidirler. Cennete gideceklerin te ikisinin bu mmetten olaca, hads-i erflerde bildirilmitir. 44- Reslullaha verilecek sevblar, dier peygamberlere verilecek sevblardan kat kat ziydedir. 45- Kendisini; ismi ile armak, yannda yksek sesle konumak, uzaktan kendisine seslenmek, yolda nne gemek haram edilmitir. Baka peygamberlerin mmetleri, kendilerini isimleri ile arrlard. 46- Cebril aleyhisselm melek eklinde iki kere grmtr. Baka hi bir peygamber onu asl eklinde grmemitir. Kendisine, Cebril aleyhisselm yirmi drt bin kere gelmitir. Baka peygamberlerden en ok Ms aleyhisselma, gelmitir. Bu geli drt yz defa vki olmutur. 47- Allah telya, Muhammed aleyhisselm ile and vermek ciz olup baka peygamberlerle ve meleklerle ciz deildir. 48- Muhammed aleyhisselmdan sonra, zevcelerini bakalarnn nikhla almalar haram edilmi, bu bakmdan mminlerin anneleri olduklar bildirilmitir. 49- Nesep ve sebep bakmndan, yni kan ve nikh bakmndan olan akrabln, kymetde faydas yoktur. Reslullahn akrabs bundan mstesnadr. 50- Reslullahn ismini almak, dnyda ve hrette faydaldr. Onun ismini tayan hakk mminler Cehenneme girmeyecektir. 51- Onun her sz, her ii dorudur. Her ictihd, Allah tel tarafndan dorulanr. 52- Onu sevmek herkese farzdr. Allah tely seven, beni sever buyurmutur. Onu sevmenin almeti, dnine, yoluna, snnetine ve ahlkna uymaktr. Kurn- kermde; Bana uyarsanz, Allah tel sizi sever demesi emir olundu. 53- Onun Ehl-i beytini sevmek vcibdir. Ehl-i beytime dmanlk eden mnfktr buyurmutur. Ehl-i beyt, zekt almas harm olan akrabsdr. Bunlar, zevceleri ve dedesi Himin soyundan olan mminlerdir ki, Alinin, Ukaylin, Cafer Tayyrn ve Abbsn soyundan olanlardr. 54- Eshbnn hepsini sevmek vcibdir. Benden sonra Eshbma dmanlk etmeyiniz! Onlar sevmek, beni sevmektir. Onlara dman olmak, bana d412

man olmaktr. Onlar inciten, beni incitmi olur. Beni inciten de, Allah tely incitir. Allah tel, kendisini incitene azb yapar buyurdu. 55- Allah tel, Muhammed aleyhisselma, gkte iki ve yerde iki yardmc yaratmtr. Bunlar; Cebril, Mikil, Eb Bekr ve merdir radyallah tel anhm ecman. 56- Erkek, kadn, byk yata veft eden herkese, kabrinde Muhammed aleyhisselm sorulacaktr. Rabbin kimdir? denildii gibi; Peygamberin kimdir? de denilecektir. 57- Muhammed aleyhisselmn hads-i erflerini okumak ibdettir. Okuyana sevb verilir. 58- Mbrek rhunu almak iin, Azrail aleyhisselm insan eklinde geldi. eri girmek iin izin istedi. 59- Kabrinin iindeki toprak her yerden ve Kbeden ve Cennetlerden daha efdldir. 60- Kabirde, bilmediimiz bir hayatla diridir. Kabirde Kurn- kerm okur, namaz klar. Btn peygamberler de byledir. 61- Dnynn her yerinde, Reslullaha salevt okuyan mslmanlarn selmlarn iiten melekler, kabrine gelip haber verirler. Kabrini hergn binlerce melek ziyret eder. 62- mmetinin amelleri ve ibdetleri her sabah ve akam kendisine gsterilir. Bunlar yapanlar da grr, gnah ileyenlerin affolmas iin du eder. 63- Kabrini ziyret etmek, kadnlara da mstehbdr. Baka kabirleri ise, yalnz tenh zamanlarda ve mslmana yakan kyfetle ziyret etmeleri cizdir. 64- Diri iken olduu gibi, veftndan sonra da, dnynn her yerinde, her zamn Ona tevessl edenlerin, yni Onun htr ve hrmeti iin isteyenlerin dusn Allah tel kabl eder. 65- Kymet gn kabirden ilk nce Reslullah kalkacaktr. zerinde Cennet elbisesi bulunacaktr. Burak zerinde maher yerine gidecektir. Elinde Liva-l-hamd denilen bayrak olacaktr. Peygamberler ve btn insanlar bu bayran altnda duracaktr. Hepsi, bin sene beklemekten, ok sklacaklardr. nsanlar sra ile; dem, Nh, brhim Ms ve s peygamberlere (aleyhimsselm) gidip, hesba balanmas iin efat etmelerini dileyeceklerdir. Her biri, zr bildirerek, Allah teldan utanp korktuklarn syleyecekler ve efat etmekten ekinecekler. Sonra, Reslullaha gidip yalvardklarnda, O, secdeye varp, du edecek ve efati kabl olacaktr. nce, Onun mmetinin hesb grlecek, en nce srattan onlar geecek, en nce Cennete gireceklerdir. Her gittii yeri nrlandracaklardr. Hazreti Ftma, sratdan geerken; Herkes gzlerini kapasn! Muhammed aleyhisselmn kz geliyor denecektir.
413

66- Alt yerde efat edecektir. Birincisi, M Makm- Mahmd denilen efati ile, btn insanlar maherde beklemek azbndan kurtaracaktr. kincisi; efati, ok kimseyi Cennete sokacaktr. ncs, azb ekmesi lzm olanlar azbdan kurtaracaktr. Drdncs, gnh ok olan mminleri Cehennem den karacaktr. Beincisi, sevb ve gnh msavi olup, Arf denilen yerde bekleyenlerin, Cennete gitmelerine efat edecektir. Altncs, Cennette olanlarn derecelerinin ykselmesine efat edecektir. 67- Reslullahn Cennette bulunduu makmn ismi Vesiledir. Buras Cennetin en yksek derecesidir. Cennette bulunan herkese, birer dalnn uzand Sidret-l mnteh aacnn kk oradadr. Cennettekilere nmetler bu dallardan gelecektir. stifr Peygamber efendimiz, yaratlmlarn en stn olduu gibi, Allah tely hakkyla tanyp, Ondan en ok korkan idi. Cenab- Hak, Onu gnah ilemekten muhafaza buyurduu halde, O, hi durmadan ibadet eder, Allah telya dua ve istifarda bulunurdu. Gecenin evvelinde (yatsdan sonra) uyur, sonunda da ibadet ederdi. bn-i Abbas yle anlatr: Bir gece mminlerin annesi Hazreti Meymunenin evinde misafir oldum. Reslullah, gece yarsna kadar yahut biraz nce veya sonrasna kadar uyudu. Sonra uyanp oturdu, eliyle yzlerinden uyku izlerini giderdi. Kalkp asl duran su ibriini alp abdest ald. Al-i mran sresi sonundan on yet-i kerme okudu ve namaza durdu. Ben de kalkp Reslullahn ald gibi abdest aldm ve namazda o Serverin yanna durdum. Reslullah iki rekat namaz kld. Sonra iki rekat daha kld. Arkasndan tekrar iki rekat daha kld. Sonra vitir namazna durdu. Bunu mteakib sabah ezan okununcaya kadar yatt. Sonra kalkp tekrar iki rekat namaz kld ve mescide kp sabah namaznn farzn kld. Hazreti ie vlidemiz anlatr; Reslullah efendimiz bir gece uyumutu. Uyannca; Ey ie, msaade edersen, bu gece Rabbime ibadetle megl olaym buyurdu. Sonra kalkt. Kurn- Kerm okuyup, alad. Hatta gzyayla iki dizi sland. O, okumaya devam etti, okuduka mbrek gzyalar bedenine temas eden her yeri slatmt. Bu hal sabaha kadar devam etti. Sabahleyin Bilal-i Habei gelip durumu grnce; Anam ve babam feda olsun ya Reslallah! Allah tel senin gemi ve gelecek hatalarn affetmedi mi? deyince, Reslullah; Ey Bilal! Ben kredici kul olmayaym m ki; Allah tel bu gece;
414

Gklerin ve yerin yaratlmasnda gece ve gndzn birbiri arkasndan gel mesinde, akl sahipleri iin elbette ok yetler, iaretler vardr (melindeki Al-i mran sresi 189) yet-i kermesini inzal buyurdu Mslimde bildirilen hads-i erfde de; Kalbime yle eyler gelir ki, M her gn ve gece bunlardan yetmi defa Allah telya istifar ederim. Ve Kalbimde (envar- ilahiyyenin gelmesine engel olan) perde hasl oluyor. Bunun iin her gn, 70 kerre istifar ediyorum ve yine Allah telya her gn yz kerre istifar ediyorum buyurdu. Peygamber efendimizin Allah teldan korkmas o derece fazla idi ki, kahkahayla gld grlmezdi. mm- Tirmizinin Eb Zerden merfuan bildirdii hads-i erfde; p h e s i z s i z i n g r m e d i k l e r i n i z i b e n g r y o r u m . D u y m a d k l a r n z da d u yuyorum. Semada meleklerin secde etmedikleri, drt parmaklk bir bo yer yoktur. Vallahi benim bildiimi bilseydiniz az gler, ok alardnz. Yol lara dp avaznz kt kadar yksek sesle Allah telya yalvarrd nz buyurmutur. Eb Hreyrenin rivyet ettii hads-i erfde Reslullah efendimiz; Hi kimseyi, ameli, Cennete gtrmez buyurdu. Sizi de mi ya Reslallah? diye sorulunca; Evet, beni de amelim Cennete gtrmez. Ancak, Allah telnn fadl ve rahmeti beni rter buyurdu. bn-i mer anlatr; Reslullahla birlikte bir meclisde bulunduumuz zaman; Ya Rabbi! Beni bala ve tvbemi kabul eyle. Sen tvbeleri kabul edicisin ve rahimsin diye yz defa buyurduunu sayardk. Enes bin Mlik nakletti: Reslullah sallallah aleyhi ve sellem devaml Allahmme ya Mukallib-el-kulub, sebbit kalbi ala dinik buyururdu. Tirmizinin Eb Said-il-Hudriden rivyet ettii hads-i erfde, Peygamber efendimiz buyurdu ki: Yatana girdiinde defa Estagfirullahel-azim ellezi la ilhe illa hvel-hayyl-kayyum ve etub ileyh diyen kimsenin gnahlar deniz kpkleri veya Temim diyarnn kumlar veya aa yapraklarnn says veya dnyann gnleri kadar ok olsa da, Allah tel onun gnahlarn balar. Buhari ve Mslimin naklettiklerine gre; Reslullah yle istifar ederdi: Allahmmegfirli hateti ve cehl, ve israf fi emr ve m ente alem bihi minn. (Allahm! Senin bildiin ve benim (bilerek veya) bilmeyerek haddini amak sretiyle yaptm, ilediim hatalar affeyle!). Allahmmegfirli hezl ve cidd ve hata ve amd ve kll zlike ind. Allahmmegfirli m kaddemt vem ahhart vem esrart vem alent vem ente alem min ent-el mukeddem ve ent-el muahharu ve ente al kl li eyin kadr.
415

(Allahm, aka, ciddi, unutarak ve bilerek benim iin yaplmas mmkn btn kusurlarm mafiret et. Allahm! Takdim ve tehir ettiim, gizli ve ikre ilediim, senin bildiin her eit kusurlarm bala. Mukaddem ve muahhar olan sensin. Her eye kadir olan sensin.) efati Resl-i ekrem efendimiz, kyamet gnnde mmetine efaat edecek, onlar sknt ve zntden kurtaracaktr. Bir hads-i erfinde buyurdular ki: mmetimin yarsnn Cennete girmesiyle efaat arasnda muhayyer klndm. Ben efaati tercih ettim. nk o daha mulldr. Onu, yalnz takvaya erenler iin sanmayn, o, ayn zamanda hataya den gnahkarlar iindir de... Eb Hreyre hazretlerinin rivyet ettii hads-i erfde, Peygamber efendimiz; efaatim, kalbi dilini tasdik eder tarzda, ihls ile La ilhe illallah diyerek ehdet kelimesi getiren kimseyedir buyurdu. Bz hads-i erflerde de; mmetimden, Ehl-i beytimi sevenlere efaat edeceim. mmetimden, byk gnah iliyenlere efaat edeceim. Eshbma dil uzatanlardan baka, herkese efaat edebilirim. mmetimden, nefsine zulm edenlere, nefislerine aldananlara efaat edeceim. Kyamet gn, en nce ben efaat edeceim. efaatime inanmyan, ona kavuamaz buyruldu. Kyamet gnnde Sra frmenin dehetinden tyler rperir, gzler nereye bakacan arr ve mmin ve kafirler maher yerine sevk olunurlar. Bu kyamet gnnn iddetini ziydeletiren bir azabdr. Bu vakit, Ar, sekiz melek yklenip gtrr. Onlardan bir melek bir admnda, yirmi bin senelik dnya yolunu yrr. Melekler ve bulutlar, Ar- ala karar edinceye kadar, akllarn anlyamyaca tesbihler ile tesbih ederler. Bu ekilde, Ar- ala, Allah tel kendisi iin halk eyledii beyaz arzn zerinde karar klar. Bu zaman, hibir eyin takat getiremiyecei Allah telnn azabndan, balar aa eilir. Cmle halk sknts iinde mahbus ve akn kalp, efkat ararlar. Peygamberlere ve limlere korku gelir. Evliya ve ehidler takat getirilmesi g olan Allah telnn azabndan feryd ederler. Bunlar, bu hal zereyken, gnein nurundan ok daha fazla olan bir nr bunlar iine alr. Zaten gnein hararetine takat getiremeyen kimseler, bunu mahede ettikleri gibi,
416

karma kark olurlar. Bin sene de, bu hal zere kalrlar. Allah tel tarafndan kendilerine bir ey sylenmez. Bu vakit insanlar ilk peygamber olan dem aleyhisselma giderler; Ya dem aleyhisselm! Sen aziz ve erf bir peygambersin. Allah tel seni yaratt ve melekleri sana secde ettirdi. Sana kendi ruhundan fledi. Hesaba balamas iin bize efaat eyle de Allah tel ne murad ederse, onunla mahkum olalm. Ve nereye emir ederse, herkes oraya gitsin. Hereyin hkimi ve mliki olan Allah tel mahluklarna dilediini yapsn diye yalvarrlar. dem aleyhisselm buyurur ki: Ben, Allah telnn yasak ettii aacn meyvesinden yedim. Bu zamanda Allah teldan utanrm. Fakat siz Nuha gidiniz. Bunun zerine bin sene aralarnda meveret ederek dururlar. Sonra Nuh aleyhisselma giderler ve; Hi dayanlmayacak bir haldeyiz. Bizim muhakememizin abuk yaplmas iin efaat eyle. u maher cezasndan kurtulalm diye yalvarrlar. Nuh aleyhisselm onlara cevap olarak; Ben Allah telya dua eyledim. Yeryznde ne kadar insan varsa, o dua sebebiyle bouldu. Bunun iin, Allah teldan utanrm. Fakat siz, Halilullah olan brahim aleyhisselma gidiniz. Allah tel Hac sresinin son yetinde melen; brahim (aleyhisselm) siz dnyaya gelmezden evvel size mslman diye isim verdi buyurdu. Belki o size efaat eder der. Yine evvelki gibi aralarnda bin sene daha konuurlar. Sonra brahim aleyhisselma gelirler. Ey mslmanlarn babas! Sen Allah telnn seni kendine halil eyledii zatsn. Bize efaat eyle! Allah tel, mahlukat arasnda, hkmn versin derler. brahim aleyhisselm onlara; Ben dnyada kerre kinaye syledim. Bunlar syleyerek din yolunda mcadele ettim. imdi, Allah teldan bu makamda efaat izni istemekten utanrm. Siz Musa aleyhisselma gidiniz. Zr, Allah tel onunla konutu ve kendisine manevi yaknlk gsterdi. O, sizin iin efaat eder buyurur. Bunun zerine yine bin sene durarak birbirleriyle istiare ederler. Fakat bu zamanda halleri gyet gleir. Maher yeri ok daralr. Sonra Musa aleyhisselma gelip, derler ki, Ya bn-i mran! Sen Allah telnn kendisiyle konutuu, Tevrat indirdii peygambersin. Hesabn balamas iin bize efaat eyle! Zr burada durmamz ok uzad. zdihamdan ayaklar birbiri zerine birikti. Musa aleyhisselm onlara der ki: Ben, Allah telya, al-i Firavnn senelerce holanmyacaklar eylerle cezalandrlmas iin dua ettim. Sonra gelenlere ibret olmalarn rica eyledim. imdi efaat etmee utanrm. Fakat, cenab- Hak rahmet, mafiret sahibidir. Siz sa aleyhisselma gidiniz. nk yakn cihetiyle resllerin en esahh, mrifet ve zhd cihetinden, en efdali ve
417

hikmet cihetinden en stn odur. Size o efaat eder buyurur. Maher skntsndan kurtulmak iin, sonra sa aleyhisselma gelirler. Derler ki: Sen Allah telnn ruhu ve kelimesisin. Allah tel, senin iin, Al-i mran sresinin krk beinci yetinde melen; Dnyada ve ahirette Vecih, yani ok kymetli buyurdu. Bize Rabbinden efaat eyle! sa aleyhisselm buyurur ki: Benim kavmim, beni ve annemi Allahdan baka ilah ittihaz eylediler. Bu halde nasl efaat ederim. Bana da ibadet ettiler; bana oul ve Allah telya baba dediler. Fakat, siz birinizin kesesi olduunu ve iinde nafakas bulunmadn ve aznn mhrl olmadn grdnz m? O mhr bozmadan o nafakaya ulalabilinir mi? Peygamberlerin en stn ve sonuncusu Muhammede sallallah aleyhi ve sellem gidiniz. Zr O, dvetini ve efaatini mmeti iin hazrlard. nk kavmi ona ok kerre eza ettiler. Mbrek alnn yardlar. Mbrek diini krdlar. Kendisine delilik isnad ettiler. Halbuki, o yce Peygamber, onlarn iftihar cihetinden en iyisi ve eref cihetinden en yksei idi. Onlarn tahamml olunmayacak eza ve cefalarna mukabil, Yusuf aleyhisselmn kardelerine syledii; imdi sizin, banza kakmak yoktur. Erhamrrahimin olan cenab- Allah, size mafiret eder melindeki yet-i kerme ile cevab verirdi. sa aleyhisselm, Peygamberimizin sallallah aleyhi ve sellem fazletlerini anlatnca, hepsi bir an evvel Ona kavumak ister. Hemen Muhammed aleyhisselmn minberine gelirler. Derler ki: Sen habbullahsn! Habb ise, vastalarn en faydalsdr. Bize efaat eyle! Zr, peygamberlerin birincisi olan dem aleyhisselma gittik. Bizi Nuh aleyhisselma gnderdi. Nuh aleyhisselma gittik. brahim aleyhisselma, brahim aleyhisselma gittik; Musa aleyhisselma gnderdi. Musa aleyhisselma gittik; sa aleyhisselma; o da size gnderdi. Ya Reslallah sallallah aleyhi ve sellem! Senden sonra gidecek bir yer yoktur. Reslullah efendimiz; Allah tel izin verir ve raz olursa, efaat ederim buyurur. Suradikat-i celale, yani celal perdesine varr. Allah teldan efaat iin izin ister. Kendisine izin verilir. Perdeler kalkar. Ar- alaya girer. Secdeye kapanr. Bin sene secdede durur. Bundan sonra, cenab- Hakk bir hamd ile hamd eder ki, lem yaratldndan beri, hi kimse, Allah tely byle medh etmemitir. Bz arifler; Allah tel lemleri yaratnca, kendisini, byle hamdler ile medh ve sena buyurduunu sylemilerdir. Maherde, insanlarn halleri ziydesiyle ktleir. Meakkat ve zahmetleri artar. nsanlardan her biri, dnyada smsk sakladklar mal boyunlarna geirmilerdir. Deve zekatn vermiyenlerin, boynuna deve yklenir. yle
418

barr ve arlar ki, byk dalar gibi olur. Sr, koyun zekat vermiyenler de, byle olur. Bunlarn ferydlar adeta gk grlemesi gibidir. Ekin zekatn, yani urunu vermiyenlerin boynuna ekin denkleri yklenir. Dnyada hangi cins ekinin zekatn vermemi ise, o nevden, denkler vurulmutur. Buday ise, buday, arpa ise arpa vurulmutur. Arlndan altnda vaveyla, va-sebura (Veyl, azab kelimesidir. nsan azaba takat getiremedii vakit, byle barr. Sebur da helak zamannda kullanlr) diye barr. Altn, gm ve (kat) para ve sair ticret mal zekatndan vermeyenlere de, dehetli bir ylan musallat edilir. Barp; Bu nedir? dediklerinde, melekler; Bunlar, dnyada zekatn vermediiniz mallarnzdr diye cevab verirler. te bu dehetli hal, Al-i mran sresinin yz sekseninci yet-i kermesinde; Dnyada esirgedikleri, kyamet gn boyunlarna taklr mel-i erfi ile bildirilmitir. Dier bir frkann ise, avret yerlerinden cerahat ve irin akar. Onlarn fena kokusundan etrafta bulunanlar ok rahatsz olur. Bunlar, zina yapanlar ve haram ileyenlerdir. Dier bir frka da vardr ki, aa dallarna aslrlar. Bunlar dnyada livata yapanlardr. Dier bir frka da, dilleri azlarndan km ve gslerine sarkm, gyet irkin bir haldedirler. nsanlar bunlar grmek istemez. Bunlar yalan ve iftira syliyenlerdir. Bir frka dahi, karnlar yksek dalar kadar bym olduu halde bulunur. Bunlar, dnyada zaruret olmadan ve muamele yapmadan faizli mal ve para alp verenlerdir. Bu gibi haram iliyenlerin gnahlar, fena halde aa vurulur. Allah tel melen; Ya Muhammed, ban secdeden kaldr! Syle, dinlenir. efaat et, kabul olunur buyurur. Bunun zerine Peygamber sallallah aleyhi ve sellem efendimiz; Ya Rabbi! Kullarn arasndan iyileri ve ktleri ayr ki, zamanlar gyet uzad. Her biri, gnahlaryla Arasat meydannda rezil ve rsvay oldular der. Bir nid gelir: Evet ya Muhammed! denilir. Cenab- Hak, Cennete emir eder ki, her cins zineti ile zinetlenir. Arasat meydanna getirilir. O derece gzel kokusu vardr ki, be yz senelik yoldan duyulur. Bu hlden kalbler ferahlanr. Ruhlar dirilir. (Lakin kfirler, mrtedler ve Mslmanlarla alay edenler, genleri aldatarak mnlarn alanlar ve) amelleri habis, kt olanlar Cennetin kokusunu duymazlar. Maherde , cenab- Hak, Cenneti ve Cehennemi getirmei emreder. O vakit, Cehennemin barmas ve grlts ve ate samas ve btn gkyz419

n simsiyah eden iddetli duman vardr. Grlts ve gmbrts ve scakl tahamml olunamayacak derecededir. Herkesin dizinin ba zlr ve olduklar yere kverirler. Hatta peygamberler ve resller dahi kendilerini tutamaz. Hazret-i brahim, hazret-i Musa, hazret-i sa, Ar- alaya sarlr. brahim aleyhisselm kurban ettii smail aleyhisselm unutur. Musa aleyhisselm biraderi Harun aleyhisselm ve sa aleyhisselm vlidesi Hazreti Meryemi unuturlar. Her biri; Ya Rabbi! Bugn nefsimden baka bir ey istemem der. Muhammed aleyhisselm ise; mmetime selmet ve necat ver ya Rabbi! der. Orada buna tahamml edebilecek kimse bulunmaz. Zr Allah tel, bunu haber verip; Casiye sresinin yirmi sekizinci yetinde melen; Her mmeti, dizleri zere cenab- Hakkn korkusundan km olarak grrsn. Her biri, dnyada iledikleri amellerin kitabna dvet olunurlar buyurmutur.. Allah tel, Mlk sresinin sekizinci yetinde melen; Gayz ve iddetinin okluundan, Nar ikiye ayrlacak gibi olur buyurur. Bunun zerine, Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem ortaya kp, Cehennemi durdurur. Buyurur ki: Hakir ve zelil olarak geriye dn! Ta ki, sana ehlin gruh gruh gelsinler. Cehennem dahi; Ya Muhammed! Bana msaade et! Zr, sen bana haramsn der. Ardan nid gelerek; Ey Cehennem! Muhammed aleyhisselmn kelamn dinle. Ve ona itaat et! der. Sonra Reslullah efendimiz Cehennemi eker. Ar- alann sol tarafnda bir yere yerletirir. Maherdekiler, Peygamber efendimizin bu merhametli muamelesini ve efaatini birbirlerine mjdelerler. Korkular biraz azalr. Enbiya sresinde yz yedinci yet-i kermenin: Seni lemlere rahmet olarak gnderdik mel-i erfi zahir olur. Hlasa; Reslullah efendimiz, alt yerde efaat edecektir. Birincisi, Makam- Mahmud denilen efaati ile btn insanlar maherde beklemek azabndan kurtaracaktr. kincisi, efaat ok kimseyi Cennete sokacaktr. ncs; azab ekmesi lazm olanlar azabdan kurtaracaktr. Drdncs; gnah ok olan mminleri Cehennemden karacaktr. Beincisi; sevab ve gnah msavi olup, Araf denilen yerde bekleyenlerin Cennete girmeleri, altnc olarak da Cennettekilerin derecelerinin ykselmesi iin efaat edecektir.

420

MCZELER
Sevgili peygamberimiz Muhammed aleyhisselmn, Allah telnn peygamberi olduunu aklayan hidler saylamayacak kadar oktur. Allah Sen olmasaydn lemi yaratmazdm buyurdu. Btn varlklar, Allatel; S h telnn varln, birliini gsterdikleri gibi, Muhammed aleyhisselmn peygamber olduunu ve stnln de gstermektedirler. mmetinin evliysnda hsl olan kerametler, hep O nun mcizeleridir. nk, kermetler, Ona tbi olanlarda, Onun izinde gidenlerde hsl olmaktadr. Hatt, btn peygamberler, Onun mmetinden olmak istedikleri iin, daha dorusu, hepsi Onun nrundan yaratldklar iin, Onlarn mcizeleri de Muhammed aleyhisselmn mcizelerinden saylr. Sevgili peygamberimiz Muhammed aleyhisselmn mcizeleri, zamn bakmndan e ayrlmtr: Birincisi, mbrek rhu yaratldndan balayarak peygamberliinin bildirildii biset zamnna kadar olanlardr. kinci si, bisetden veftna kadar olan zamn iindekilerdir. ncs, veftndan kymete kadar olmu ve olacak eylerdir. Bunlardan birincilere, irhs denir. Her biri de ayrca, grerek veya grmeyip akl ile anlalan mcizeler olmak zere ikiye ayrlrlar. Btn mcizeler o kadar oktur ki, snrlamak, saymak mmkn olmamtr. kinci ksmdaki mcizelerin bin kadar olduu bildirilmitir. Bunlardan mehr olan birka tnesi aadadr. 1- Muhammed aleyhisselmn mcizelerinin en by Kurn- kermdir. Bugne kadar gelen btn irler, edebiytlar, Kur n- kermin nazmnda ve mnsnda, ciz ve hayrn kalmlardr. Bir yet-i kermenin benzerini syleyememilerdir. cz ve belgat insan szne benzemiyor. Yni, bir kelimesi karlsa veya bir kelime eklense, lafzndaki ve mnsndaki gzellik bozuluyor. Bir kelimesinin yerine koymak iin, baka kelime arayanlar bulamamlardr. Nazm, Arab irlerinin iirlerine benzemiyor. Gemite olmu ve gelecekte olacak nice gizli eyleri haber vermektedir. itenler ve okuyanlar, tadna doya-myorlar. Yorulsalar da, usanmyorlar. Okumas ve iitmesinin, skntlar giderdii, saysz tecrbelerle anlalmtr. itince kalblerine dehet ve korku kenler, bu sebepten lenler bile grlmtr. Nice azl slm dmanlar Kurn- kermi dinlemekle, kalbleri yu421

muam, mna gelmilerdir. 2- Bir gn amcas Abbsn evine gidip onu ve evldn yanna oturttu. Y Rabb! Bu amcam ve Ehl-i beytimi rttzerlerini ihrm ile rterek; Y m gibi, sen de, Cehennem ateinden kendilerini koru? dedi. Duvarlardan kerre mn sesi iitildi. 3- Bir gn elinde put bulunan kimseye; Put bana sylerse, mn eder mi sin? buyurdu. Adam; Ben buna elli senedir ibdet ediyorum. Bana hi bir ey sylemedi. Sana nasl syler? dedi. Muhammed aleyhisselm; Ey put! Ben kimim? buyurunca; Sen Allahn peygamberisin sesi iitildi. Putun shibi, hemen mna geldi. 4- Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, bir ayrda giderken, kerre, Y Reslallah sesini iitti. O tarafa bakp, bal bir geyik grd. Yannda bir adam uyuyordu. Geyie isteini sorunca; Bu avc beni avlad. Kardaki tepede iki yavrum var. Beni salver! Gidip, onlar doyurup Sznde durup gelir misin? buyurdu. geleyim dedi. Resl aleyhisselm; S Geyik; Allah iin sz veriyorum, gelmezsem Allahn azb benim zerime Y olsun dedi. Reslullah geyii brakt. Biraz sonra geldi. Adam uyanp; Y Reslallah! Bir emriniz mi var? dedi. Peygamber efendimiz de; Bu geyii zd et! buyurdu. Adam, geyiin ipini zp brakt. Geyik; Ehed en l ilhe illallah ve enneke Reslullah dedi ve gitti. 5- Tirmiz ve Nesnin Snen kitaplarnda diyor ki: ki gz m (kr) bir kimse gelip; Y Reslallah! Du et, gzlerim alsn dedi. Efendimiz, merhamet buyurup; kusursuz bir abdest almasn, sonra; Y Rabb! Sana yalvaryorum. Sevgili peygamberin Muhammed aleyhisselm araya koyarak, senden istiyorum. Ey ok sevdiim peygamberim Hazreti Muhammed! Seni vesle ederek, Rabbime yalvaryorum. Senin htrn iin kabl etmesi ni istiyorum. Y Rabb! Bu yce Peygamberi bana efati eyle! Onun hr metine dum kabl et dusn okumasn syledi. Adam, abdest alp du edince, gzleri ald. Bu duy mslmanlar, her zamn okumular ve dileklerine kavumulardr. 6- Bir kadn, hediye olarak bal gnderdi. Bal kabl edip bo kab geri gnderdi. Allah telnn kudreti ile, kab bal ile dolu olarak geri geldi. Kadn gelerek; Y Reslallah! Gnhm nedir? Hediyemi niin kabl etmediniz? dedi. Senin hediyeni kabl ettik. Grdn bal, Allah telnn hediyene verdii berekettir buyurdu. Kadn sevinerek, bal evine gtrd. oluk-ocuu ile aylarca yediler. Hi eksilmedi. Bir gn yanlarak bal baka kaba Gnkoydular. Oradan yiyerek bitirdiler. Bunu Reslullaha haber verdiler. G derdiim kabda kalsayd, dny durduka yerlerdi, hi eksilmezdi buyurdu.
422

7- mmetinden ok kimsenin denizden gazya gideceklerini ve sahbeden olan mm Hirm ismindeki hanmn gazda bulunacan haber verdi. Hazreti Osman halfe iken mslmanlar, gemiler ile Kbrs adasna gidip harb ettiler. Bu hanm da berber idi. Orada ehd oldu. 8- Hazreti Muviyeye; Bir gn mmetimin zerine hkim olursan, iyi lik yapanlara mkfat et! Ktlk edenleri de af eyle! buyurdu. Hazreti Muviye, Hazreti mer ve Hazreti Osman zamnlarnda amda yirmi sene vlilik, sonra yirmi sene de halifelik yapt. 9- Abdullah ibni Abbsn annesine bakp; Senin bir olun olacak. Doduu zamn bana getir! buyurdu. ocuu getirdiklerinde, kulana ezn ve ikmet okuyup, mbrek aznn suyundan azna srd. smini Abdullah koyup, annesinin kucana verdi; Halfelerin babasn al, g tr! buyurdu. ocuun babas olan Hazreti Abbs, bunu iitip, gelip sorunca; Evet, byle syledim. Bu ocuk halfelerin babasdr. Onlar arasn da Seffh, Mehd ve sa aleyhisselmla namaz klan bir kimse bulunacak tr buyurdu. Abbs devletinin bana ok halfeler geldi. Bunlarn hepsi Abdullah bin Abbsn soyundan oldu. 10- Amcasnn olu Abdullah bin Abbsn alnna mbrek elini koyup; Y Rabb! Bunu dinde derin lim yap, hikmet shibi eyle! Kurn- kermin bilgilerini kendisine ihsn eyle! buyurdu. Abdullah bin Abbs, bundan sonra btn ilimlerde ve bilhassa tefsr, hads ve fkh bilgilerinde zamnn bir tnesi oldu. Sahbe ve Tabin her eyi bundan renirdi. Tercmn-lKurn, Bahr-l-ilim ve Res-l-mfessirn isimleriyle mehr oldu, slm memleketleri bunun talebeleri ile doldu. 11- Hizmetilerinden Enes bin Mlike; Y Rabb! Bunun maln ve ocuklarn ok, mrn uzun, gnhlarn af eyle! dusn yapt. Zaman getike mallar mlkleri oald. Aalar, balar her sene meyve verdi. ok fazla ocuu oldu. Yz on sene yaad. mrnn sonunda; Y Rabb! Habbinin benim iin yapt dulardan n kabl ettin, ihsn ettin! Drdncs olan gnahlarmn affedilmesi acab nasl olacak deyince; Drdncsn de kabl ettim. Hatrn ho tut! sesini iitti. 12- Hicretin nc senesinde, Resl aleyhisselm Kattn gazvesinde bir aa dibinde yalnz yatarken, Dsr isminde bir pehlivan kfir, elinde klAllah tel kurtala gelip; Seni benden kim kurtarr? dedi. Reslullah; A rr buyurdu. Cebril aleyhisselm insan eklinde grnp, kfirin gsne Sevurdu. Yklp kl elinden dt. Resl aleyhisselm, klc eline alp; S ni benden kim kurtarr? buyurdu. Beni kurtaracak senden daha hayrl kimse yoktur diye yalvard. Af buyurup serbest brakt, mna gelip, ok
423

kimselerin mna gelmesine sebeb oldu. 13- Resl aleyhisselm, bir gn abdest alp, mestlerinden birini giyip, ikincisine elini uzatrken, bir ku mesti kapp havada silkti. inden bir ylan dt. Sonra ku, mesti yere brakt. Bu gnden sonra, ayakkab giyerken, nce silkelemek snnet oldu. 14- Hazret-i Enes anlatr: Reslullahn mbrek yzn sildii bir mendili vard. Bununla yzn siler, kirlendii zaman, atee brakrd. Kirler yanar mendil yanmaz, tertemiz olurdu. 15- Uhud gazsnda, Eb Katdenin bir gz kp yana zerine dY Rab t. Reslullaha getirdiler. Mbrek eli ile gzn yerine koyup; Y b! Gzn gzel eyle! buyurdu. Bu gz, dierinden gzel oldu. Ondan daha kuvvetli grrd. Eb Katdenin torunlarndan biri, halfe mer bin Abdlazzin yanna gelmiti,, Sen kimsin? dedi. Bir beyt okuyarak, Reslullahn mbrek eli ile gzn yerine koymu olduu ztn torunu olduunu bildirdi. Halfe, bu beytleri iitince, kendisine, ziyde ikrm ve ihsnda bulundu. 16- Reslullah efendimiz, bir gn kz Hazreti Fatmann evine urayp durumlarn sordu. Hazreti Fatma; Babacm! gnden beri yavrularmla bir ey yiyip imedik. Ala sabrediyoruz. Benimki mhim deil. Fakat Hasen ve Hseyinin durumu beni ok zyor diye cevap verdi. Ey Fatma! Canm kzm! Sen Bunun zerine Server-i lem efendimiz; E gnden beri asn. Ben ise drt gndr am buyurdular. Mbrek torunlar Hazreti Hasen ve Hseynin a olmalarna ok zldler... Hazreti Ali alp kazanarak mbrek ocuklarna bir eyler almak ve onlar doyurmak iin yola kt. Medneden dar ktklar srada bir kuyu banda develerini sulamaya alan bir kyl grdler. Yanna yaklap; Ey arabi! Develerini cretle sulatmak iin birisine ihtiyacn var m? buyurdular. Kyl, Evet. Ben de byle birini aryordum. stersen gel, develerimi sula! ektiin her kova iin hurma veririm dedi. Hazreti Ali kabul buyurup suyu ekmee balad. Dokuz kova karmt ki, kovann ipi birden kopuverdi ve kova kuyunun iinde kald. Bunu gren kyl, hiddetle yerinden kalkp, Hazreti Alinin yzne eliyle vurmak talihsizliinde bulundu. Sonra sekiz kova suyun karlnda yirmi drt hurma verdi. Buna olduka zlen Hazreti Ali ellerini kuyuya uzattlar. indeki kovay alp kuyunun bana koydular ve oradan ayrldlar. Kyl hayretinden dona kalmt! Eli bu kadar derin kuyunun dibine nasl yetimiti?!. Yoksa, bu zat, gelecei bildirilen dinin mensubu mu idi? Bu
424

dnceler iinde hayrete den kyl; Onun, Peygamberi, hak peygamberdir. nandm! dedi. Biraz nce gsterdii crete, iledii byk cinyete piman oldu. Byle bir kimseye kalkan eller kesilmeli, kemikleri krlmaldr diyerek bir eline klcn alp, bileine hzla indirdi... stedii olmutu. Pek byk bir ac duymutu ama, artk kalbi rahatt. Kesilen elini dier eline alp, doru Mescid-i Nebye geldi. Eshb- kirmdan, Peygamberlerinin nerede olduunu sordu. Kermesine gittiini bildirdiler. Hazret-i Fatmann evini renip gitti. O srada Peygamber efendimiz, torunlar Hazreti Hasen ve Hazreti Hseyini mbrek dizlerine oturtmu getirdii hurmalar yediriyordu. Kyl, yapt hatann bykln dndke ldracak gibi oluyor, gzlerinden eme gibi yalar dkyordu. Bu hal zere Hazreti Fatmann evine geldi ve kapy ald. erden lemlerin Efendisi nr saarak bir gne gibi dar ktlar. Kyl, Efendimizi grr grmez, nandm, sen Allahn Reslsn! Yaptma piman oldum, beni affet ya Reslallah! diyerek yalvard. Sevgili Peygamberimiz; Elini niin kestin? diye sorunca; Sana inanm mbrek yze vuran bu eli tamaktan hay ettiim iin!.. Canm sana feda olsun ya Reslallah! dedi. Merhamet deryas sevgili Peygamberimiz, kylnn elinden, kopuk eli alp Bismillhirrahmnirrahm diyerek, kanlar akan bileine bititirdi. El, Allah telnn izniyle, Peygamber efendimizin bir mcizesi olarak eski haline geldi. Allah tel hereye kadirdir, hereye gc yeter.

Gzel ilerde sa yann severdi eyleyip takdm Vuzya olsa ya'lbise itban ol kerem-kn Yatrd sa yan zre yz mstakbel'l-kble Ederdi her nefeste gayb seyrn ol kerem-kn Uyurdu gzleri hi uyumazd gnl dostuyla Ezelden hsnne olmutu hayrn ol kerem-kn

425

EHL- BEYT
Mbrek hanmlar Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, Hazreti Hadce vlidemizin veftndan sonra, ikinci defa olarak; elli be yanda iken Hazreti Eb Bekrin kz Hazreti ie vlidemizle evlendi. Allah telnn emri ile nikh eylemiti. hirete irtihl edinceye kadar, sekiz sene onunla yaad. Dier evliliklerini hep dn, siys sebeplerle veya merhamet ve ihsn ederek yapmtr. Bunlarn hepsi dul olup, ou yal idi. Mesel, Mekkedeki kfirlerin, mslmanlara eziyet ve zararlar dayanlamayacak bir dereceye geldikte, Eshb- kirmn bir ksm Habeistana hicret etmiti. Habe pdih Nec, Hristiyan idi. Mslmanlara eitli eyler sorup, ald olgun cevaplara hayrn kalarak mna geldi. Mslmanlara ok iyilik yapt, mn zayf olan Ubeydullah bin Cah, fakirlikten kurtulmak iin papazlara aldanp mrted olmu, dnini dnyya deimiti. Reslullah efendimizin halasnn olu olan bu meln, kars mm-i Habbeyi de dinden kp zengin olmaya cebr ve tevik etti ise de, kadn, fakirlie ve lme raz olacan, fakat Muhammed aleyhisselmn dninden kmayacan syleyince, bunu boad. Srnerek, sefletten lmesini bekliyordu. Fakat, az zamanda kendi ld. mm-i Habbe, Mekkedeki Kureyin o zamanki bakumandan Eb Sfynn kz idi. Reslullah efendimiz, o zamanlarda, Kurey ordular ile ok etin muharebelerde bulunuyor ve Eb Sfyn, slmiyeti yok etmek iin son gayreti ile arpyordu. Reslullah, mm-i Habbenin dninin kuvvetini ve bana gelen ok ac hli iitti. Necye mektup yazp; Oradaki mm-i Habbe ile evleneceim. Nikhm yap! Sonra kendisini buraya gnder eklinde talepte bulundu. Nec daha nce mslman olmutu. Mektuba ok hrmet edip, oradaki mslmanlar sarayna dvet ederek, ziyfet verdi. Hicretin yedinci ylnda nikh yaplp, hediye ve ihsnlarda bulundu. Bu suretle mm-i Habbe, mnnn mkfatna kavuarak, orada zengin ve rahat oldu. Onun sayesinde, dier mslmanlar da rahat etti. Cennetde, kadnlar kocalarnn yannda bulunacaklar iin, Cennetin en yksek derecesi ile mjdelenmi oldu ki,
426

dnynn btn zevk ve nmetleri, bu mjde yannda pek kk kalr. Bu nikh, Eb Sfynn ilerde mslman olmakla ereflenmesini hazrlayan sebeplerden birisi oldu. Grlyor ki, bu nikh, Reslullahn aklnn, zeksnn, dehsnn, ihsnnn ve merhametinin derecesini de gstermektedir. kinci misl olarak; Hazreti merin kz Hazreti Hafsa dul kalmt. Hicretin nc ylnda Hazreti mer, Hazreti Eb Bekire ve Hazreti Osmana; Kzm alr msn? dedikde, dneyim demilerdi. Bir gn, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimiz, her ve bakalar yannda iken; Y mer! Seni zntl gryorum, sebebi nedir? diye sordu. Bir iedeki mrekkebin rengi kolay grld gibi, Reslullah efendimiz de, herkesin dncesini, bir bakta anlard. Lzum grrse sorard. Ona, hatt herkese doru sylememiz farz olduundan, Hazreti mer de; Y Reslallah! Kzm Eb Bekire ve Osmana teklif ettim, almadlar cevbn verdi. Reslullah, en ok sevdii bu Eshbnn zlmesini hi istemediinden, onlar sevindirmek iin, hemen buyurdu ki: Y mer! Kzn, Eb Bekirden ve Osmandan daha iyi birisine vermemi ister misin? Hazreti mer ard. nk Hazreti Eb Bekirden ve Hazreti Osmandan daha iyi kimse olmadn biliyordu. Evet, y Reslallah! dedi. Y mer, kzn bana ver! buyurdu. Bu suretle, Hazreti Hafsa, Hazreti Eb Bekrin ve Hazreti Osmann ve btn mminlerin anneleri oldu ve bunlar, ona hizmeti oldu ve Hazreti Eb Bekr ve Hazreti mer ve Hazreti Osman birbirlerine daha yakn ve daha sevgili oldular nc bir misl; hicretin be veya altnc senesinde, Ben Mustalak kablesinden alnan yzlerce esir arasnda Cveyriyye, kablenin reisi Hrisin kz idi. Bunu satn alp zd ederek, kendilerine nikh edince, Eshb- kirmn aleyhimrrdvn hepsi; Biz Reslullah efendimizin ilesinin, annemizin akrabsn criye olarak, hizmeti olarak kullanmaktan hay ederiz dedi. Hepsi, esirlerini zd etti. Bu nikh, yzlerce esirin zd olmasna sebeb oldu. Hazreti Cveyriyye, bu hali her zaman syleyerek nrd. Hazreti ie; Cveyriyyeden daha hayrl, daha bereketli bir kadn grmedim derdi. Dier hanmlar Hazreti ie: Reslullahn ikinci zevce-i mutahherasdr. Eb Bekr-i Sddkn kzdr. ok akll, zek, lime, edbe, affe ve slih idi. Hfzas pek kuvvetli olduu iin, Eshb- kirm, bir ok eyleri ondan sorup renirdi. yet-i kerme ile medh edildi. ctihd Hazreti Aliye uymad iin, Deve vakasnda Hazreti Ali ile harb eden Eshb- kirm ile birlikte idi. Hazreti Ali ehd edilince pek zld. Hurfler kendisine ok iftira ediyor. Haz427

reti Aliyi sevmezdi diyorlar. Hlbuki; Aliyi sevmek mndandr hads-i erfini, Hazreti ie haber verdi. Bylece, onu sevdiini ve herkesin de sevmesi lzm geldiini bildirdi. Hicretden sekiz sene nce dodu ve elli yedinci ylda, altm be yanda Mednede veft etti. Sevde binti Zema: Reslullahn nc zevcesidir. Zevci ile mna gelip Habeistana hicret etmilerdi. Mekkeye dnnce zevci veft etti. Reslullah nce Hazreti ieyi, sonra Sevdeyi nikhlad. Sevdeyi Mekkede, Hazreti ieyi ise Mednede evine ald. ok merhametli ve iffetli bir hanm efendi idi. Hazret-i mer zamannda veft etti. Zeyneb binti Huzeyme: ok ibdet eder, ok sadaka verirdi, nce Abdullah bin Cahn zevcesi idi. Abdullah, Reslullahn halas meymenin olu idi. Uhud gazsnda ehd oldu. Reslullahn nikh ile ereflendi ise de, sekiz ay sonra veft etti. mm Seleme: Ad Hind idi. Zevci Eb Seleme ile Habeistana ilk olarak hicret ettiler. Eb Seleme, Reslullahn halas Berrenin olu Ubeydullah bin Cahn kardei olup, Mednede, hicretin drdnc yl Uhud gazsnda ald yaradan veft etti. Eb Bekr ve merin nikh taleblerini kabl etmedi. Reslullahn nikh ile ereflendi. Elli dokuzuncu ylda Mednede seksen drt yanda veft etti. Son veft eden zevceleri bu idi. Zeyneb binti Cah: Reslullahn halas olan meymenin kz, Abdullah bin Cahn kardei idi. Babasnn ad Berre idi. mn etmedii iin, Cah denildi. Zeyneb ilk mn edenlerdendir. Reslullah efendimiz sallallah aleyhi ve sellem bunu, nce, oulluu olan Zeyd bin Hriseye nikh etti. Zeyd, Zeynebin hakkn gzetemediinden, hicretin nc ylnda ayrldlar. Resl aleyhisselm nikh etmek istedi. Zeyneb bunu iitince, sevincinden iki rekat namaz klp; Y Rabb! Senin Resln beni istiyor. Eer Onun zevcelii ile ereflenmemi takdir buyurdun ise, beni Ona sen ver diye du etZeyd, onun hakknda istediini yapti. Dus kabul olup. Ahzb sresinin; Z tktan sonra (yni Zeynebi boadktan sonra), biz onu sana zevce eyledik mel-i erfinde olan otuz yedinci yeti nzil oldu. Zeynebin nikhn Allah tel yapt iin, Reslullah efendimiz sallallah aleyhi ve sellem ayrca nikh yapmad. Zeyneb radyallah anh bununla her an nr ve; Her kadn babas evlendirir. Beni ise, Allah tel nikhlad derdi. O zaman otuz sekiz yanda idi. Hicretin yirminci ylnda, elli yanda veft etti. Hayr ve ihsn bol olup, sadaka vermeyi pek ok severdi. El ilerinde de mhir idi. ledii eyleri ve eline geen her eyi akrabsna ve fakirlere verirdi. Hatt, Halfe mer, Ezvc- mutahhertn her birine on iki bin dirhem verirdi. Bu, alr almaz hepsini sadaka eder, datrd. Reslullahdan sonra,
428

Zevct-i thirt arasnda, en nce veft eden budur. Hazreti ie, bunu ok Zevcelerim arasnda, bana en nce kavuacak olan, medh ve sen eyledi. eli ak olandr hads-i erfi, bunun nce veft edeceini haber vermiti. nk en ok sadaka veren bu idi. (Fransz olan edebsiz ve mfteri ir Volter, Reslullahn Hazreti Zeynebi zevcelie kabul buyurmasn, trihlere, vaka ve haberlere taban tabana zd ve uydurma, alak iftirlarla, iir dzerek bir tiyatro kitab yazmtr. Edebiyat ve fikir adamna yakmayan bu irkin, iren yazs, kendisini aforoz etmi olan, byk dman papann houna gitmi, kendisini okayc mektup yazmtr. Mslmanlarn halfesi, Sultan kinci Abdlhamd Hn, bu piyesin sahnede oynatlacan iitince, Fransa ve ngiltere hkmetlerine ltimatom vererek hemen nlemi, btn insanl, yz kzartc, aalklardan kurtarmtr) Hazreti Safiyye: Hayber Yahudilerinin ba olan Huyey ibni Ahtabn kz idi. Hayberde bir Yahudiye nianl idi. Sonra ok zengin olan Kenne bin Hakk ile evlenmiti Hicretin yedinci senesinde Hayber feth olundukta, Safiyye de esir edilmiti. Reslullahn hissesine dp zd buyurdu, mn eyledi ve Reslullahn nikh ile ereflendi. Hicretin ellinci senesinde Mednede veft etti. Hazreti Meymne: smi, Berre iken Reslullah Meymne yapt. Hayberin fethinden sonra Mekkeye Umre iin gidildikte, Meymnenin zevci veft etmiti. Reslullahn nikh ile ereflendi. Hicretin elli nc senesinde Mekkede hastaland. Beni Mekkeden karnz! nk, Reslullah benim Mekkenin dnda veft edeceimi haber verdi dedi. kardlar, Reslullaha nikh yaplm olduu yerde veft etti. Hazreti Mriye: Peygamber efendimizin cariyesi iken mn etti ve Efendimizin nikh ile ereflendi. Mriye, Msr skenderiyenin hkmdar Mukavkstan hediye olarak gnderildii iin, nesebi (silsilesi) ve doum trihi kesin olarak bilinmemektedir. Resl-i ekrem efendimizin, Hazreti Mriye vlidemizden brahim isminde bir olu olmutur. Hazreti Mriye ok sakin, sessiz ve kendi hlinde idi. Hazreti merin halfeliinin son yllarnda 637 (h.16)de veft etmitir. Bak kabristanlna defnedilmitir. Hazreti Reyhne: Peygamber efendimizin cariyesi iken mslman olmutur. Mednede bulunan Yahudilerin Ben Kureyz kablesindendir. Nesebi (silsilesi), Reyhne binti emn ibni Yezid veya Reyhne binti Zeyd ibni Amr ibni Hanefe bin emn bin Yeziddir. Doum trihi kesin olarak belli deildir. Peygamber efendimizden nce 631 (H.10)da Mednede veft etti. Bak kabristanlna defnedilmitir. Hads-i erfde buyruldu ki: Btn zevcelerimle evliliklerim ve kzlarm
429

evlendirmem, hepsi Cebrilin (aleyhisselm) Allah teldan getirdii izinle olmutur. Reslullah efendimizin ok evlenmesinin mhim bir sebebi, slm dnini bildirmek iin idi. Hicb yeti gelmeden, yni kadnlarn rtnmeleri emir olunmadan nce, kadnlar da Reslullaha gelip, bilmediklerini sorar, renirlerdi. Reslullah birinin evine gitse, kadnlar da gelir, oturur, dinler, istifde ederlerdi. Hicb yeti gelip, kadnlarn yabanc erkeklerle oturmalar, konumalar, yasak edilince, yabanc kadnlar kabl etmedi. Onlarn, bilmediklerini, mbrek zevcesi Hazreti ieden sorup renmelerini emreyledi. Gelip soranlarn okluundan, Hazreti ie, hepsine cevap yetitirmeye vakit bulamyordu. Bu mhim hizmeti kolaylatrmak ve ie vlidemizin ykn hafifletmek iin, lzm olduu kadar hanm nikh etti. Kadnlara ait yzlerce nzik bilgileri, mslman kadnlarna, Mbrek zevceleri yolu ile bildirdi. Zevceleri bir olsayd, btn kadnlarn ondan sormas g ve hatt imknsz olurdu. Allah telnn dnini tam olarak bildirmek iin, ok evlenmek ykn de omuzlarna ald. ocuklar Peygamber efendimizin erkek, drd kz olmak zere yedi ocuu olmutur. Hazreti Ftma hri, hepsi de Reslullah efendimizden nce veft etmilerdir. Sevgili Peygamberimizin soyu Hazreti Ftma vlidemizle devam etmitir. Torunlar Hazreti Hseyinin soyuna seyyid, Hazreti Hasenin soyuna erf denir. Seyyidlere ve erflere hrmet, Peygamber efendimize hrmettir. Seyyidleri ve erfleri sevmek, son nefeste mnla gitmeye sebeb olur. Kasm: Reslullahn olundan birincisidir. Bunun iin, Reslullaha Ebl-Ksm denildi. Nbvvetden nce Mekkede dnyya geldi. Annesi Hadcet-l-kbrdr. On yedi aylk iken veft etti. Zeyneb: Reslullahn drt kzndan birincisidir. Peygamberimiz otuz yanda iken dnyya geldi. Nbvvetden nce, annesi Hadcenin hemirezdesi Ebl-As bin Reb ile evlendi. Ebl-As, nce mn etmedi. Bedr gazsnda esir olup, zevcesini Medneye gndermek art ile brakld. Kendi kardei ile gnderdi ise de, kfirler Zeynebi yolda geri evirdi. Resl aleyhisselm Zeyd bin Hriseyi Mekkeye gnderip, Zeynebi gece Medneye kard. Ebl-As, Hudeybiye gazsndan sonra mna geldi. Zeyneb tekrar kendisine verildi. Hicretin sekizinci ylnda, otuz bir yanda veft etti. Olu Ali, Mekkenin fethinde Reslullahn devesinde ve arkasnda idi. Zey430

nebin kz mmmeyi Hazreti Ali kendine nikh eyledi. Rukayye: Reslullahn ikinci kzdr. Peygamberimiz otuz yanda iken dnyya geldi. ok gzel idi. Eb Lehebin olu Utbeye nikh edildi. Tebbet yed sresi gelince, Utbe, dnden nce boad. Vahy gelerek Hazreti Osmana nikh edildi. Birlikte iki kerre Habeistana hicret ettiler. Yirmi iki yanda iken, Bedr gazsndan nce hastaland. Hazreti Osmana Bedre gelmeyip, zevcesine hizmet etmesi emrolundu. Bedr zaferinin mjdesi Medneye geldii gn defn olundu. mm Glsm: Reslullahn nc kzdr. Eb Lehebin ikinci olu Uteybeye nikhland ise de, Tebbet yed sresi gelince, daha dnleri olmadan boad ve Reslullaha zc szler syledi. Reslullah efendimiz sallallah aleyhi ve sellem de; Y Rabb! Buna canavarlarndan bi rini musallat et! diye beddu eyledi. am yolunda bir aslan bunu paralad. Rukayye veft ettikden sonra vahy gelerek, mm Glsm de Hazreti Osmana nikhland. Hicretin dokuzuncu senesinde veft etti. Namazn Reslullah kldrp, defn olunurken kabri yannda durup, mbrek gzlerinden ya akard. Ftma : Reslullahn drdnc kz, Hazreti Alinin zevcesi ve Hazreti merin kayn vlidesidir. Nikh yaplrken on be yanda idi. Mehri drt yz miskal gm olduu Mevhib-i lednniyyede Sevk gazvesinde yazldr. Bu, 57.14 miskal altn karl demektir. (Bugn iin 38 altn liradr). Ali radyallah anh yirmi bir yanda idi. Ehl-i beytdendir. Beyaz, ok gzel idi. Hicretden on yl nce, Mekkede dodu, on birinci ylda yirmi drt yanda veft etti. Hasen, Hseyin ve Muhsin adnda olu ile mm Glsm ve Zeyneb adnda iki kz oldu. Reslullahn soyu Ftmadan devam etti. Zeyneb, Abdullah bin Cafer Tayyar ile nikhlanp, Ali ve mm Glsm isimli ocuklar oldu. Bunlara erf-i Caferi denir. Abdullah: Reslullahn Hadce-tl-kbrdan olan son ocuudur. Nbvvetden sonra doup memede iken veft etti. Tayyib ve Thir de denilir. Abdullah veft edince, s bin Vil; Muhammed ebter oldu yni soyu kenn atayn ile s kfirine cevap verdi. sildi dedi. Allah tel; brhim : Reslullahn oullarnn ncs ve btn ocuklarnn sonuncusudur. Herakliusun Msr vlisi olan Mukavksn hediye gnderdii Mriyenin oludur. Hicretin sekizinci senesi tevelld edip, bir buuk yanda iken veft etti. Hasta iken, Reslullah kucana alp mbrek gzlerinden ya akard. Veft iin gne tutuldu dediler. Reslullah efendimiz sallallah aleyhi ve sellem bunu iitince Ay ve gne Al lah telnn varln ve birliini gsteren iki mahlkudur. Kimsenin l 431

mesi, kalmas ile tutulmazlar. Onlar grnce Allah tely hatrlay nz! buyurdu. brahim veft edince Y brhim! lmne ok zldk. Gzlerimiz alyor, kalbimiz szlyor. Fakat, Rabbimizi gcendirecek bir ey sylemeyiz buyurdular. Ehl-i Beyti Sevgili Peygamberimizin btn aile fertlerine Ehl-i beyt denir. Mbrek zevceleri, kz hazret-i Fatma ile hazret-i Ali ve bunlarn mbrek evladlar olan hazret-i Hasen ve hazret-i Hseyn ve bunlarn da ocuklarnn hepsi, ayrca Peygamberimizin temiz soyunun bal olduu Haimoullar Ehl-i beytdirler. Allah tel, Kurn- Kermde, Ehl-i Beyte melen buyuruyor ki: Alla h tel sizlerden ricsi yani her kusur ve kirleri gidermek istiyor ve sizi tam bir taharet ile temizlemek irade ediyor (Ahzab sresi: 33) Eshb- kiram sordular: Ya Reslullah! Ehl-i beyt kimlerdir? O esnada, mm- Ali geldi. Mbrek paltolar altna aldlar. Sra ile Fatma-tz-zehra, mm- Hasen ve mm- Hseyin geldi. Her birini bir tarafna alarak; te bunlar, benim Ehl-i beytimdir buyurdular. Bu yksek zevata, l-i Aba ve l-i Resl de denir. Ehl-i beyt-i nebevyi sevmek, ahirete mn ile gitmee, son nefesde, selamete kavumaa sebeb olur. Ehl-i beyti sevmek, her mmine farzdr. Server-i lem sallallah aleyhi ve sellem, bir hads-i erfinde buyuruyor ki: Ehl-i beytim, Nuh aleyhisselmn gemisi gibidir. Onlara tbi olan, selmet bulur. Geri kalan helak olur. Ehl-i beyt-i nebevnin fazlet ve kemlt pek oktur. Saymakla bitmez. Onlar anlatmaa, medh etmee, insan gc yetimez. Onlarn kymetleri ve byklkleri, ancak yet-i kerme ile anlalmaktadr. mm- fii; Ey Ehl-i beyt-i Resl! Sizi sevmeyi, Allah tel, Kurn Kermde emrediyor. Namazlarnda size dua etmeyenlerin namazlarnn kabul olmamas; kymetinizi ve yksek derecenizi gsteriyor. erefiniz ne kadar byktr ki, Allah tel, Kurn- Kermde sizleri selmlyor diyerek, bunu en gzel ekilde bildirmektedir. Hazreti Enes diyor ki: Reslullaha; Ehl-i beytin iinden en ok kimi seviyorsunuz diye sordular. Hasen ile Hseyini buyurdu. Hazreti Eb Hreyre diyor ki: Reslullahn yannda idim. Hasen geldi. Ya Rabbi! Bunu seviyorum. Sen de bunu sev ve bunu sevenleri de sev ve bir baka zaman da; Hasen ile Hseyin, dnyada benim gzel kokularmdr buyurdu.
432

Peygamber efendimiz yine buyurdular ki: Benden sonra size iki ey brakyorum. Bunlara yaprsanz, yoldan kmazsnz. Birincisi ikincisinden daha byktr. Biri, Allah telnn kitab olan Kurn- Kermdir ki, gkten yere kadar uzanm salam bir iptir. kincisi, Ehl-i beytimdir. Bunlarn ikisi birbirinden ayrlmaz. Bunlara uymayan benim yolumdan ayrlr. Hazreti Hasen ve Hazret-i Hseyin hasta olmulard. Peygamber efendimiz Bu cierpareleriniz iin bir adak adayn! Hazreti Ali ve Hazreti Fatmaya B buyurdular. Hazreti Ali ve Fatma vlidemiz ve Fdda adl criyeleri, er gn oru adadlar. O iki Cennet ryihlar if buldu. Ancak evlerinde yenilecek bireyi yok idi. Hazreti Ali bir Yahdden sa arpa bor ald. de nezr etdikleri orulara niyyet etdiler. O lek arpann bir leini Hazreti Ftma tp, be adet ekmek piirdi. Kendileri be kii idiler. ftr vakti oldu. O be rein birini Hazreti Alnin nne ve birini Hazreti Hasann nne ve birini Hazreti Hseyinin nne ve birini Fdda criyeye ve birini de kendi nne koydu. ftr yapacaklard. Bir miskn gelip, dedi ki: Y Ehl-i beyt-i Reslallah! Miskn mslmanlardan bir misknim. Bana yiyecek verin. Allah tel hazretleri sizi Cennet nimetleri ile mkafatlandrsn. Ellerindeki rekleri ona sadaka verip, kendileri su ile iftr ettiler. Ertesi gn yine oru tuttular. Hizmeti bir lek arpa dah tp, yine be rek piirdi. ftr vaktinde, nlerine alp, iftr edecekleri srada, bir yetm geldi. Bei de rekleri ona verip, o yetmi sevindirip, kendileri su ile iftr edip, uyudular. Ertesi gn yine oru tuttular. O kalan bir lek arpay da, be rek yapp, nlerine aldlar. ftr edecekleri vakit, bir esr gelip, dedi ki, gndr am. Beni balayp, yemek de vermediler. Allah tel iin bana acyn, dedi. Bei de reklerini ona verip, yine su ile iftr ettiler. Bunun zerine yet-i kerme gelerek Allah tel melen buyurdu ki: Bunlar adaklarn, yerine getirdiler. Uzun ve srekli olan kyamet gnnden korktuklar iin ok arzuladklar ve canlarnn istedii yemekleri miskn, yetim ve esirlere verdiler. Biz bunlar, Allah telnn rzas iin yedirdik. Sizden karlk olarak bir teekkr, bir ey beklemedik, bir ey istemeyiz dediler. Bunun iin cenab- Hak onlara erb- tahur iirdi (nsan sresi 7-9,21) Eb Hreyre diyor ki: Peygamberimiz buyurdu ki: Sizin iyileriniz, benden sonra, Ehl-i beytime iyilik edenlerdir. Hazret-i Ali diyor ki: Peygamberimiz buyurdu ki: Ehl-i beytime iyilik edenlere, kyamet gn efaat ederim. Srat kprsnden ayaklar kaymadan geenler, Ehl-i beytimi ve Eshbm ok sevenlerdir. mm- Rabbn hazretlerinin bildirdii bir hads-i erfde; Aliyi seven,
433

muhakkak beni sevmitir. Ona dmanlk eden, muhakkak bana dmanlk etmitir. Onu inciten, muhakkak beni incitmitir. Beni inciten, muhakkak Allah tely incitmi olur buyruldu. Reslullah efendimiz buyurdu ki: Allah tel, bana drt kimseyi sev diye emretti. Onlar kendisinin de sevdiini bildirdi. Bunlar kim, isimlerini bize syler misiniz? denildikte; Ali onlardandr, Ali onlardandr, Ali onlardandr, Eb Zer, Mikdad ve Selman. Ailem yznden beni incitenlere iddetli azab vardr. Bir hads-i erfde de; Fatma benim bir czmdr (yani benden bir paradr.) Onu inciten beni incitir buyurdu. Hazreti Eb Hreyre diyor ki: Peygamber efendimiz hazret-i Aliye; Fatma, bana senden daha sevgilidir. Sen bana, ondan daha azizsin (yani kymetlisin!) buyurdu. Sizlere din-i slam getirdiim iin bir karlk istemiyoYine buyurdu ki,S rum. Yalnz bana yakn olan Ehl-i beytimi sevmenizi istiyorum. slam limleri; Ehl-i beyt sevgisini son nefeste mn ile gitmek iin art grmlerdir. Bunlarda, Reslullahn zerreleri vardr. Ehl-i beyte kymet vermek, sayg gstermek her mslmann vazifesidir. Byk slm limi mm- Rabbn (rahmetullahi aleyh), buyurdu ki: Babam zhir ve btn ilimlerinde yni kalb ilimlerinde ok lim idi. Her zaman Ehl-i Beyti sevmeyi tavsiye ve tevik buyururdu. Bu sevgi insann son nefeste mnla gitmesine ok yardm eder, derdi. Veft edeceklerinde ba ucunda idim. Son anlarnda uurlar azaldkta kendilerine bu nashatleri hatrlattm ve o sevginin nasl tesir ettiini sordum.O hldeyken bile: Ehl-i Beytin sevgisinin derysnda yzyorum. buyurdular. Hemen Allah telya hamd ve sen eyledim. Ehl-i Beytin sevgisi Ehl-i Snnetin sermyesidir. hiret kazanlarn hep bu sermye getirecektir. Reslullahn, Ehl-i beyti ksmdr: Neseb, soy ile akrab olanlardr. Halalar byledir. kincisi temiz zevceleridir. ncs, zevcelerinin balarn taramak, yemeklerini piirmek, odalar sprmek, amar ykamak ve ev ilerini yapmak iin daima evlerinde bulunan hizmeti kadnlardr. Haricdeki ileri yapan, mescidde ezan okuyan Bilal, Selman, Sheyb de, Hne-i sedetten yer ve ierlerdi. Hazret-i Fatma ile kyamete kadar olan ocuklar, Ehl-i beytdirler. Bunlar, si olsalar da, sevmek lazmdr. Bunlar sevmek, kalb, beden ve mal ile yardm, hrmet ve riyet etmek, mn ile lmeye sebeb olur. (Suriyenin Hama ehrinde, seyyidler iin mahkeme vard. Bu mbrek slaleden doan ocuklar, iki hid ile, hkim huzrunda tescil edilirdi. Bu mahkemeyi, ngilizlerin sadk dostu Mustafa Reid Paa kaldrd.)
434

Reslullahn Eshb Peygamberimizin arkadalar. Kadn veya erkek, ocuk veya byk bir Mslman, Reslullah efendimizi ok az da olsa bir kere grrse, kr olan, Shib veya S Sahabi debir kere konuursa ve mn ile veft ederse buna S Eshb veya S Sahabe yahud S Sahb denir. nir. Birka tanesine E Peygamberimizi, kafir iken grp de, Reslullahn veftndan sonra mna gelen veya Mslman iken, sonra mrted olan (Mslmanlktan kan) sahabi deildir. Sahabi olduktan sonra mrted olup, Reslullahn veftndan sonra, tekrar mna gelen, sahabi olur. Peygamber efendimiz cin snfna da peygamber olduu iin, cin de sahabi olur. Eshb- kirm, dini hkmler hususunda en muteber otoritedir. nk Kurn- Kermi, Peygamberimizden renip, kendilerinden sonrakilere retmiler ve aklamlardr. Peygamberimizin yaptklar ve syledikleri hakknda bilgiler, bunlarn bizzat grerek ve duyarak naklettikleri eylere dayanr. te bunlarn btn olarak naklettikleri hkmler, hads-i erflerin temelini tekil etmitir. slamiyette cma- mmet, yani limlerin szbirlii, ancak Eshbn zamannda tam ve mkemmel bir ekilde gereklemitir. Ayrca Eshbn herbiri, dinde sz senet, vesika olan mctehid limlerdendir. Sonra gelen mctehidlerden stndr. Ehl-i snnet limleri, Eshb- kirmn stnlk srasn e ayrmtr: 1. Muhcirler: Mekke ehri alnmadan nce, Mekkeden veya baka yerlerden, vatanlarn, yaknlarn terk ederek, Medne ehrine hicret edenlerdir. Bunlar, Reslullahn yanna mn ile gelmi veya gelince mn etmilerdir. Amr bin As hazretleri bunlardandr. (Bkz. Muhcir) 2. Ensar: Medne ehrinde veya bu ehre yakn yerlerde ve Evs, Hazrec adndaki iki Arap kablesinde bulunan Mslmanlara Ensar denir. nk Peygamber efendimize ve Mekkelilere her trl yardmda ve fedakarlkta bulunacaklarna sz vermiler ve szlerinde durmulardr. 3. Dier Eshb- kirm: Mekke ehri alnd zaman ve daha sonra Mekkede veya baka yerlerde mna gelenlerdir. Bunlara Muhcir ve Ensar denmez. Yalnz sahabi denir. Eshb- kirmn en stnleri, Reslullahn drt halifesidir. Bunlar hilfet srasna gre; Hazreti Ebbekir, Hazreti mer, Hazreti Osman ve Hazreti Alidir. Bunlardan sonra en stnleri Aere-i Mbeereden, yani Cennet ile mjdelenmi olan on kiiden, geri kalan alts; (Talha, Zbeyr bin Avvam, Abdurrahman bin Avf, Sad bin Ebi Vakkas, Said bin Zeyd, Eb Ubeyde bin Cerrah) ve hazret-i Hasan ile hazret-i Hseyindir.
435

Eshb- kirmn en stnleri, drt byk halife ve Cennetle mjdelenenlerden sonra en stnleri ilk Mslman olan krk kiidir. Bunlardan sonra en stn Bedr Gazsnda bulunan yz on sahabidir. Bunlardan sonra stn olan Uhud Gazsnda bulunan yedi yz kahramandr. Bunlardan sonra stn olan, hicretin altnc senesinde, aa altnda Reslullaha: lmek var, Bat- Rddnmek yok! diye sz veren bin drt yz kiidir. Bu szlemeye B van denir. Eshb- kirmn adedi: Mekke fethinde on bin, Tebk Gazsnda yetmi bin, Veda Haccnda doksan bin ve Reslullah veft ettii zaman yeryznde yz yirmi drt binden fazla sahabi vard. Bu konuda baka rivyetler de vardr. Eshb- kirmdan en son veft edenler unlardr: Abdullah bin Evfa, 705 (H.86) senesinde Kufede veft etti. Abdullah bin Yesr, 706 (H.88) senesinde amda, Sehl bin Sad, 709 (H.91) senesinde 100 yanda Mednede, Enes bin Mlik 711 (H.93) senesinde Basrada, Ebt Tufeyl mir bin Vasile, 718 (H.100) senesinde Mekkede veft ettiler. Peygamberimizin veftndan sonra, Drt Halife devrinde de Eshb- kirm, slam dinini yaymak, cihad etmek hususunda szlerine sadk kaldlar. Szlerinden dnmediler. Hepsi ittifak halinde, yerlerini, yurtlarn terk ile Arabistandan kp, her tarafa yayldlar. Gidenlerin ou, geri dnmeyip, gittikleri yerlerde lnceye kadar cihad etti ve slam dinini yayd. Bylece az vakitte ok memleket alnd. Fethedilen yerlerde slamiyet hzla yayld. Eshb- kirmn hepsi adildir. slamiyeti bildirmekte hepsi ortaktr. Kurn- Kermi onlar toplad. Hadis-i erfleri Peygamberimizden onlar nakletti. (Eshb- kirmn, slam dinine yapt hizmetlerini, rnek yaaylarn, fazletlerini, hepsinin isimlerini ve hal tercmelerini yazan birok eser telif edilmi, yaynlanmtr. Hakikat Kitabevi tarafndan yaynlanan Eshb- kirm kitab ok kymetlidir.) Peygamberlerden ve meleklerin stnlerinden sonra, btn yaratlmlarn en stn, Eshb- kirmdr. Herbirinin ismini hrmetle, sayg ile sylemelidir. Eshb- kirmn herbiri, bu mmetin hepsinden stndr. Muhammed aleyhisselmn peygamber olduuna inanan herkese, yani her Mslmana, hangi rktan, hangi memleketten olursa olsun, Muhammed aleyhisselmn mmeti denir. Sahabenin fazlet ve stnl ile ilgili yet-i kermelerde melen Siz mmetlerin hayrlssnz. (Al-i mran sresi: 110) buyruluyor ki: S nce Mslman olanlardan, Muhcirlerin ve Ensarn nce gelenlerin 436

den ve bunlarn yolunda gidenlerden Allah tel razdr ve bunlar da Allah teldan razdrlar. Allah tel bunlar iin, Cennetler hazrlad. Bu Cennetlerin altndan nehirler akmaktadr. Bunlar Cennetlerde sonsuz olarak kalacaklardr. (Tevbe sresi: 100) Muhammed (aleyhisselm) Allah telnn Peygamberidir. Ve Onunla birlikte bulunanlarn (yani Eshb- kirmn) hepsi kafirlere kar iddetlidirler. Fakat birbirine kar merhametlidirler. Bunlar ok zaman rkuda ve secdede grrsnz. Herkese (dnya ve ahirette) her iyilii, stnl, Allah teldan isterler. Rdvan (yani Allah telnn kendilerini beenmesini) da isterler. ok secde ettikleri yzlerinden belli olur. Onlarn halleri, erefleri bylece Tevratta (ve ncilde) bildirilmitir. ncilde de bildirildii gibi, onlar, ekine benzer. nce bir filiz yerden kp kalnlat, ykseldii gibi, az ve kuvvetsiz olduklar halde, az zamanda etrafa yayldlar. Her taraf mn nuru ile doldurdular. Herkes filizin halini grp, az zamanda nasl byd diyerek ardklar gibi, hal ve anlar dnyaya yaylp grenler hayret etti ve kafirler kzdlar. (Fetih sresi: 29) Eshb- kirm hakkndaki bz hads-i erfler: Eshbma svmeyiniz! Eshbmdan sonra gelenlerden bir kimse da kadar altn sadaka verse, Eshbmdan birinin bir avu arpa vererek kazand sevaba veya yarsna kavuamaz. Eshbm gkteki yldzlar gibidir. Hangisine uyarsanz, hidyete kavuursunuz. Eshbma dmanlk etmekten saknnz. Allahdan korkunuz! Onlar seven beni sevdii iin sever. Onlara dmanlk eden, bana dmanlk etmi olur. Onlar inciten, beni incitmi olur. Beni inciten de, elbette Allah tely incitir. mmetimin en iyisi benim bulunduum zamanda olanlardr. Onlardan sonra en iyisi onlardan sonra gelenlerdir. Onlardan sonra da en iyisi daha sonra gelenlerdir. Beni gren ve beni grenleri gren bir Mslman Cehennem atei yakmaz. Bu yet-i kerme ve hads-i erfler, Eshb- kirmn stnlk ve fazletini aka gstermektedir.

Hevdan sylemezdi nutk- pki cmle vahy idi Drr-i hikmetle idi bahr-i ummn ol kerem-kn Teni halk ire idi gnl dostuyla tek tenh Bulurdu vahdeti kesrette her an ol kerem-kn
437

RESLULLAH EFENDMZN (*) BZI ZEVD SNNETLER

Mbrek sakal ve salar Reslullah efendimizin mbrek salarnn vasf hakknda hazret-i Enes bin Mlike soruldu: - Reslullah efendimizin mbrek salar nasld? Hazreti Enes yle cevap verdi: - ki nevi arasnda idi. ok kvrck deildi, ok dz de deildi. kisi arasnda ve orta derecede idi. Uzunlukta ve ksalkta grn kulaklar ile omzunun stnn ortasnda idi, dedi. bn-i Abbas hazretleri : Fahr-i Alem efendimiz mbrek salarn alnnn stne salverirdi. Sonradan mbrek salarn ayrr oldu, demitir. limler buyurmulardr ki: Sa iki tarafa ayrmak Fahr-i Kint efendimizin snnetidir. Zr sonradan byle eder olmutu. Alnnn stne salvermek de caizdir, iki yana ayrmak da caizdir. Ama ayrmak daha stndr. Hazret-i ie-i Sddka vlidemiz buyurdu ki: Peygamber Efendimizin cmmeden yukar ve vefreden aa bir sa vard. Cmme diye omuz balarna yetien saa derler. Vefre diye de kulak yumuana yetien saa derler. Velhasl Hazret-i ienin rivyeti zre Reslullah efendimizin mbrek sann uzunluu o kadard ki, mbrek kulaklarnn yumuandan aa inmiti, ama omuzlarna varmamt. kisinin ortasnda idi. Kad Iyaz hazretleri buyurdu ki: Bu zikrolunan rivyetlerin badatrlmas yle olur: Mbrek kulaklar tarafnda olan salar kulaklarnn yumuana gelecek kadard. Arkasnda olan salar ise omuzlarna yetiirdi. yle de buyurmulardr: Bz rivyette kulana kadar inmiti bz rivyette omzuna kadar inmiti demelerinin sebebi udur ki, bir zamanda yle idi baka bir zamanda ise byle idi demektir. Rivyetler hep dorudur. Pey(*) Snnet-i zevid: Peygamber efendimizin, ibdet olarak deil de, det olarak devaml yapt eylere denir. Zevid snnetleri terk etmek mekruh deildir. Peygamber efendimizin giyini ekli, iyi eyleri yapmaya sadan balamas gibi eyleri snnet-i zeviddir.

438

gamber efendimiz mbrek salarn bazan uzatrd, ta omuz balarna kadar inerdi. Bazan da keserlerdi, mbrek kulaklarnn yumuana, yahut ortalarna kadar gelirdi. mm Hani buyurmutur ki: Fahr-i Alem efendimiz bir zaman Mekkede bize gelmiti. O vakit drt gadiresi vard. Gadirenin manas sa bl demektir. Yani mbrek salarn drt blk edip sarktmt, demektir. zetlemek gerekirse; Peygamber efendimizin mbrek salar ve sakalnn kl ok kvrck ve ok dz deil, yaradlta ondle idi. Mbrek salar uzundu. nceleri kakl brakrd, sonradan ikiye ayrr oldu. Mbrek salarn bazan uzatr, bazan da keser, ksaltrd. Erkeklerin ba kazmalar veya salar uzatp, tarayp ikiye ayrmalar snnettir. Duruma, adete, zamana gre hareket etmelidir. Salar bkmek, rmek mekrhtur. Reslullah efendimizin mbrek sakalnn vasf hakknda Hazreti Enes yle bildirir: Peygamber efendimizin mbrek sakalnda ok az beyazlk vard. Mbrek banda ve mbrek sakalnda beyaz kl, on yedi yahut on sekiz taneden fazla deildi. Hazreti Eb Bekir-i Sddk bir gn: - Aardn, ya Reslallah, dedi. Reslullah efendimiz de: - Beni Hud, Vka, Mrselat, Amme yetesaelune ve ze-ems kvviret (Nebe ve Tekvir) sreleri aartt, buyurdu. Yani bu srelerde cennet ve cehennem halleri ok zikrolunmutur. mmetimin hali nice olur diye gam ve zntyle sa ve sakalm aarttm, buyurdu. Amr bin uayb buyurdu ki: Reslullah efendimiz mbrek sakalnn eninden ve boyundan alrd. Tirmizi hazretlerinin bildirdii hads-i erfte, Peygamber efendimiz Byn almayan, ksaltmayan kimse bizden deildir, diye buyurmutur. Baka bir hads-i erfte de Sakallarnz ok eyleyin ve byklarnz iyice kesin, diye buyurulmutur. bn-i Abdl-Hakim buyurdu ki By iyice kesmeli ve sakal kesmemeli. By iyice kesmeden murad kazmak deildir. buyurmutur. mm- Nevev hazretleri, Byk kesmekte uygun olan udur ki, dudan kenar grnnceye kadar kesmeli, ta dibinden kesmemeli, demitir. limler byn stn krkp iki yanndan ularn sarktmay kerih grmlerdir. bn-i mer yle anlatr: Reslullah efendimize Mecusi topluluu anlatld. Bunun zerine Reslullah efendimiz: Onlar byklarnn ucunu uzatrlar ve sakallarn tra ederler.
439

O halde siz onlara muhalefet edin, buyurdu. Eb mame: Ya Reslallah! Kitap ehli sakallarn krkarlar ve byklarn uzatrlar deyince, Reslullah efendimiz, - Siz byklarnzn ucunu krkn ve sakallarnz oaltn, diye buyurdu. limlerin bildirdiklerine gre, byklar krkarak, kalar kadar ksaltmak snnettir. Sakal enedeki ile birlikte bir tutam uzatmak ve bundan fazlasn kesmek snnettir. Sakal bir tutam uzatmak ve bir tutamdan fazlasn kesmek snnettir. Sakal bir tutamdan ksa brakmak da, snnete uygun deildir. Snnete uymak niyeti ile ksa sakal brakmak bidat olur. Haram olur. Sakal brakmak snneti zeviddir. Emri maruf iin, nafaka temini iin, fitne kmasn nlemek iin, sakal bsbtn tra etmek caiz ve lazm olur. Bunlar, snneti terk etmek iin zr olur, fakat, bidat ilemek iin zr olmazlar. Reslullahn yatmas, uyumas Peygamber efendimiz, deinde uyumak istedii zaman, sa yannn zerine yatar, sa elini, sa yanann altna koyar, sonra da: Allahm! Kendimi, sana teslm ettim. Yzm, sana evirdim. imi, sana smarladm. Srtm, sana dayadm. Ben, senin azabndan korkar, rahmetini umarm. Senin rahmetinden baka snlacak yok, senin azabndan baka korunulacak yoktur. Ancak, senin rahmetine snlr ve ancak, senin rahmetinle kurtulunur. Ben, senin indirmi olduun kitabna ve gndermi olduun Peygamberine inandm. Ey Rabbim! Yanm, senin isminle yere koydum. Eer, ruhumu tutar, alkorsan, ona, rahmetinle muamele et! Eer, onu, salarsan, salih kullarn koruduun gibi, onu da, koru! Allahm! Ben, senin isminle lr, senin isminle dirilirim. Bize yediren, iiren, her ihtiyacmz karlayp gideren, bizi barndran, sndran Allaha hamd olsun! Nice kiiler var ki, kendilerinin ne ihtiyalarn karlayanlar var, ne de, barndranlar! Allahm! Kullarn, huzrunda topladn gnde azabndan, beni, koru! diyerek dua eder, uykudan uyanp kalkarken de: Hamd olsun O Allaha ki, bizi, ldkten sonra diriltti. Kyamet gn, dH nmz de, Ona olacaktr. derdi. Peygamber efendimiz, yatana girdii zaman: Gklerin ve yerin Rabbi, her eyin Rabbi olan, tohumu ve ekirdei atlatp imenlendiren, Tevrat, ncili ve Kurn indiren Allahm! Ben, her k440

tlk sahibinin ktlnden sana snrm! nk, onu, pereminden tutan sensin! Allahm! Evvel, sensin! Senden nce olan hibir ey yoktur! Ahir, sensin! Senden sonra olan hibir ey yoktur! Zahir, sensin! Senden baka hibir ey yoktur! diye dua ederdi. Uykudan uyand zaman da: Baka ilah yok, ancak, sen varsn! Seni, tesbih ve tenzih ederim. Allahm! Gnahlarm, yarlaman ve rahmetini dilerim. Allahm! lmimi artr! Bana doru yolu gsterdikten sonra, kalbimi kaydrma! Yce katndan, bana bir rahmet de, ihsan buyur! nk, ba, en ok olan, sensin sen! diyerek dua ettii de, olurdu. Bera bin Azib anlatr: Kintn efendisi, bana Yatacak yerine varacan zaman, namaz iin abdest aldn gibi, abdest al! Sonra, sa yannn zerine yat ve sonra Allahm! Kendimi, sana teslm ettim. Yzm, sana evirdim. Srtm, sana dayadm. Ben, senin azabndan korkar, rahmetini umarm. Senden, senin rahmetinden baka snlacak yok, senin azabndan korunulacak, yok! Ancak, senin rahmetine snlr ve ancak, senin rahmetinle kurtulunur. Ben, senin indirmi olduun kitabna ve gndermi olduun Peygamberine inandm! de! O gecende lrsen, slam ftrat zere lrsn. Kim, bunu syler de, o gece altnda lrse, slam ftrat zere lr! buyurdu. Sizden biriniz, geceleyin deinden kalktktan Peygamber efendimiz S sonra ona dnp yataca zaman, onu, kerre rpsn. nk, kendisinden sonra neler olduunu, nelerin gelip yatak zerinde yerini aldn bilemez. Deine yatmak istedii zaman, sa yannn zerine yatsn. Yatt, yann dee koyduu zaman da Allahm! Seni, tesbih ve tenzih ederim. Ya Rab! Yanm, dee senin isminle koydum. Senin isminle de, kaldrrm. Eer, ruhumu tutar, alkorsan, ona rahmet ve mafiret ihsan buyur. Eer, geri salarsan, salih kullarn koruduun gibi, onu koru! Uyand zaman da Hamd olsun Allaha ki, beni, cesedimde afiyetli kld, ruhumu, bana geri evirdi ve zikri iin bana izin verdi. desin. buyurmutur. Peygamber efendimiz, yz koyun yatan bir adama rastlaynca te, bu, Allahn hi sevmedii bir yattr! buyurdu. erid bin Sveydin bildirdiine gre: Peygamber efendimiz, yznn zerine yatm, uyuyan bir kimse grp ona, ayann ucu ile dokundu ve Bu, yce Allahn en sevmedii bir uyumadr! buyurdu. Uyuyan zat, Eshb- Suffadan Abdullah bin Tahfe olup demitir ki Ben, seher vakti Mescidde karnmn, yzmn zerine yatm, uyurken, bi441

risi, bana, aya ile dokundu. -Kim bu, diye sordu. - Ben, Abdullah bin Tahfeyim!, dedim. Bir de, ne greyim? Kintn efendisi, imi! - Bu, yce Allahn, en sevmedii bir yattr! buyurdu. Peygamber efendimiz, abdestsiz durmazd. Reslullah efendimizin, helaya kp da, abdest almad grlmemitir. Reslullah efendimizin oturuu Hanzala bin Hzyem Peygamber efendimize gittim de, kendisini bada kurup oturmu grdm. demitir. Cabir bin Semre de, Peygamber efendimizin, sabah namazn kld zaman, gne douncaya kadar namazgahnda bada kurup oturduunu bildirir. Peygamber efendimizin hibir zaman, ayaklarn, meclisinde bulunanlarn nne doru uzatt grlmemitir. erid bin Sveyd der ki Kintn efendisi, bana uramt. O srada, ben, ylece, sol elimi arkama koymu, elimin yar avucu zerine dayanm bir halde oturuyordum. Kintn efendisi Sen, gazba urayanlarn oturuu ile mi oturuyorsun?! buyurdu. (Gazba urayanlar, Yahudilerdir.) Kayle bint-i Mahreme anlatr: Peygamber efendimizi, Kurfusa otururken grdm. Peygamber efendimizi, byle, hu iinde oturur grdm (Kurfusa: Kalalar, yere konulmak, dizler, dikilip karna yaptrlmak ve eller, bacaklar zerinde balanmak sretiyle oturulu biimine denir. Peygamber efendimizin yemek yerken oturmas da ok sadeydi. Ne kapal kaplar ardna ekilir, ne perdeler arkasnda dikilir, ne de, kendisinin nne tabaklarla yemekler tanrd. Peygamber efendimiz, toprak zerinde oturur, yemeini de, yerde yerdi. Ben, kulun oturduu gibi oturur, kulun yedii gibi yerim. Ben, ancak, bir kulum! Snnetimden yz eviren, benden deildir! buyururdu. Peygamber efendimiz, Mekkenin yukar taraflarnda bir yere dayanm olarak, yemek yedii srada, Cebril aleyhisselm gelip Ya Muhammed! Demek sen, krallar gibi yiyorsun?! deyince, Peygamber efendimiz, yere oturuvermitir. Peygamber efendimize, bir gn, Cebril aleyhisselmla birlikte bir melek gelmiti ki, daha nce o, hi gelmemiti. Melek, Peygamber efendimize Rabbin, sana selm ediyor ve seni, ya bir
442

Peygamber-Sultanlk veya bir Peygamber-Kulluk arasnda serbet klyor; bunlardan birisini semekte serbest brakyor. stersen, senin iin, Peygamber-Sultan, istersen Peygamber-Kul olmak var! buyuruyor. dedi. Cebril aleyhisselm Tevazu gster! diye iaret edince, Peygamber Peygamber-Kul olaym! cevabn vermitir. Bundan sonra, efendimiz P Peygamber efendimiz, ne ayak zerinde, ne de, bir yere dayanarak, yaslanarak yemek yemitir. Reslullahn yemesi ve imesi Eb Cuhayfe anlatr: Kintn efendisi Ben, bir eye dayandm halde, yemek yemem. buyurdu. Dayanmak, trldr: Bir yann zerine dayanmak, bada kurmak, ellerden birine dayanp dieriyle yemek yemek. Bu nc dayanma biimi, yerilmi, knanmtr. Reslullah efendimiz, yemei parmakla, ehdet parma ile onun iki yanndaki parmaklar ile yerdi. Peygamber efendimiz, buyururlar ki: Yemein bereketi: Yemekten nce abdest almakta, yemekten sonra da, abdest almak, el ykamaktadr! Kim, elindeki et, ya kokusunu, bulan ykamadan uyur da, kendisi nin bana bir ey gelecek olursa, kendisinden bakasn sulamasn! Peygamber efendimizin Garra diye anlan bir Karavanas vard. Kuluk vakti, kuluk namazn kldktan sonra iinde Serid (Tirid) bulunan bu karavana getirilip ortaya konulurdu. (Tirid, Ufak ufak doranm ekmek ve oka etle birlikte yaplan yemee denir.) Mslmanlar, Tirid Karavanasnn bana topland zaman, Peygamber efendimizin, iki dizinin zerine kp oturduunu gren Bedevi (l kyls) Bu, ne biim oturu?! demekten kendini alamad. Peygamber efendimiz phe yok ki, Allah, beni kerem sahibi bir kul kld, bir zorlayc ve inad klmad! Haydi, kysndan yemee balaynz! Tepesinden, ortasndan yemeyi braknz. Yemein bereketi, tepesinde, ortasndadr! Sizden biriniz, yemek yiyecei zaman, anan orta tarafndan yemesin. Fakat, alt tarafndan yesin. n k, bereket, onun orta tarafndan iner! buyurdu. mer bin Eb Seleme der ki: Ben, Kintn efendisinin terbiyesi altnda bulunan bir ocuktum. Yemek yerken, elim, yemek kabnn iinde dolard. Kintn efendisi, bana Ey oul! Besmele ek. Sa elinle ye! nnden ye! buyurdu.
443

Bundan sonra, hep byle yemee devam ettim. Peygamber efendimiz Biriniz iin hizmetisi, yemeini, hazrlayp getirdii zaman ki, o hizmeti, yemein scana, dumanna katlanmtr onu da, sofraya kendisiyle birlikte oturtsun, o da, yesin. Eer, kanr, byle yap mazsa, veya yemek az olursa eline, ondan, bir iki lokma koysun. buyurmutur. Peygamber efendimiz, hibir yemei hor grmemi, yermemitir. Bir yemei, arzu ederse, yer, arzu etmezse, brakr, susard. En ufak nmete bile sayg gsterir, hibir nmeti yermezdi. Hibir nmeti, ne houna gittii iin ver, ne de, holanmad iin yererdi. Yemek, ortaya konulduu zaman, Peygamber efendimiz: Allahmme barik lena fima rezaktena vekna azabennar. Bismillah! diyerek dua ettikten sonra yemee balard. Hazreti ie vlidemiz bildirir: Kintn efendisi Sizden biriniz, yemek yiyecei zaman, Bismillah! desin, yce Allahn ismini ansn. Yemee balamadan nce, bunu sylemeyi unutursa, Yemein evveli ahiri iin Bismillah! desin. buyurdu. meyye bin Mahinin bildirdiine gre adamn biri, besmele ekmeksizin yemek yiyor, Peygamber efendimiz de, oturmu, ona bakyordu. Yemein sonunda bir tek lokma kald ve onu da, kaldrp azna gtrd srada, adam Yemein evveli ve ahiri iin Bismillah! dedi. Peygamber efendimiz, gld. Sonra da eytan, onunla birlikte yemeye devam ediyordu. Adam, yce Allahn ismini annca, eytan, karnnda, bir ey brakmayp kustu! buyurdu. Peygamber efendimiz; abdest ve guslde, ayakkabsn giymekte ve taranmakta, mmkn olduka, hep sadan balamay sever, bir ey alaca zaman, sa eli ile alr, bir ey verecei zaman, sa eli ile verir ve balayaca her eye sadan balard. Sizden biriniz, ayakkabsn giyecei zaman, giymee sadan balasn! Ayakkabsn karaca zaman da, karmaa soldan balasn! Ayakkab giyilirken, sa ayak, ayaklarn evveli, ayakkab karlrken de, sa ayak, ayaklarn ahiri olsun! buyururdu. Abdullah bin merin bildirdiine gre: Peygamber efendimiz Sizden biriniz, yemek yiyecei zaman, sa eli ile yesin. Bir ey iecei zaman da, yine sa eli ile isin. nk, eytan, sol eli ile yer ve sol eli ile ier! buyurmutur. Seleme bin Ekvann, babasndan bildirdiine gre: Peygamber efendimiz, Eca kablesinden Bsr bin Raiylir diye anlan bir adamn, yannda,
444

sol eli ile yemek yediini grnce, ona Sa elinle ye! buyurdu. Adam Buna gcm yetmiyor, sa elimle yiyemiyorum! diyerek yalan syledi. Peygamber efendimiz Gcn yetemesin! Bunu, sa eli ile yemekten, ancak, kibr ve gururu men etmektedir! buyurdu. Bundan sonra, adam, bir daha elini azna kaldramaz oldu! Peygamber efendimiz Aziz ve Celil olan Allah, yenilecek bir eyi yeyip veya iilecek bir eyi iip de, bundan dolay kendisine hamd eden kulundan, muhakkak, raz olur! buyururdu. Eb SaidlHudri der ki, Peygamber efendimiz, yeyip itii zaman, yle dua ederdi: Elhamd lillahillezi atamena ve sekana ve caalna Mslimin = Bize yediren, iiren ve bizi Mslmanlar zmresinden klan Allaha hamd olsun. Eb mametlbahilinin bildirdiine gre: Peygamber efendimiz, yemeini yeyip sofra kaldrlaca srada yle de, dua ederdi: Elhamd lillahi kesiren tayyiben mbreken fihi gayre mekfiyyin vela mveddain vela mstanen anhu Rabbena = Hamd, Allaha mahsustur. Ey Rabbmz! Biz, sana pek ok, her przden pak, ii feyz bereket dolu, red ve terk olunmayan, kendisinden mstani kalnmayan hamd ile hamd ederiz! Elhamd lillahillezi kefana ve ervana gayre mekfiyyin vela mekfurin = Bize yeterince yediren, iiren, bizi red etmeyen ve nankrlerden klmayan Allaha hamd ederiz. Eb Hreyrenin bildirdiine gre: Peygamber efendimiz, yemekten sonra ellerini ykard. Peygamber efendimiz dnyaya ve dnyadaki eylere ehemmiyet vermezdi. Abdullah bin Mesud anlatr: Kintn efendisi, bir hasrn zerinde yatp uyumu ve hasr, brnde iz yapmt. Uyannca, brn outurdum. Babam, anam, sana feda olsun ya Reslallah! Keke bize bildirseydin de, hasrn zerine, ondan koruyacak senin iin bir ey serseydik? dedim. Sana, yumuak bir dek edinsek? dedik. Kintn efendisi Dnyaya aid eyler, benim neme gerek? Benim, dnya ile olan misalim, halim; bir aacn altnda biraz glgelendikten sonra onu brakarak yoluna devam eden bir svarinin misali, hali gibidir! buyurdu. Eb mametlbahilinin bildirdiine gre: Peygamber efendimiz Aziz ve Celil olan Rabbim, bana Mekke vdisini altn yapmay teklif buyurdu. Hayr! Ya Rab! Ben, bir gn tok olaym, bir gn de, a olaym. A oldu445

um zaman, sana niyazda bulunaym ve seni, zikr edeyim. Tok olduum zaman da, sana hamd edeyim, kredeyim! dedim. buyurmutur. Hazreti ie vlidemiz anlatr: Peygamber efendimizin Medneye geliinden veftna kadar Ev halk, gece ard arda buday ekmeinden karnlarn doyurmamtr. Peygamber efendimizin ve Evhalknn, ou zaman, yedikleri arpa ekmei ile hurmadan ibaret olup bunlar da fazla derecede deildi. Reslullah efendimiz, veftndan nce, Zrh gmleini, Evhalknn ekmeklii iin Eb ahma adndaki Yahudiden ald bir Vesk veya otuz Sa arpa karlnda terhin etmi bulunuyordu. Hazreti ie vlidemiz Muhammed aleyhisselm, hak din ve Kitabla Peygamber gnderen Allaha yemin ederek sylerim ki: Yce Allahn, Peygamber gnderdii zamandan ruhunu kabz ettii zamana kadar, kendisi, ne bir elek grm, ne de, elekle elenmi undan yaplan ekmek yemitir! demi; yle ise, arpay nasl yerdiniz? diye sorulunca da Kepeini (f!) diyerek flerdik! Kintn efendisi veft edinceye kadar ne kendisi ne de, Evhalk ard arda iki gn arpa ekmeinden karnlarn doyurmamtr! Vallahi, Kintn efendisinin evinde krk gece beklerdik de, ne kandil, ne de, bir ate yanard! Aylar, gelir geerdi de, Reslullah Aleyhisselamn evlerinden herhangi birinde ate yanmaz, duman ttt grlmezdi! ki ay gelir geerdi de, Muhammed aleyhisselmn evhalk iin ne bir ekmek yaplr, ne de, bir mlekte, tencerede yemek pierdi! Biz, Esvedeyne, yani hurmaya ve suya doyup kandmz zaman, Kintn efendisi, veft etti. Peygamber efendimizin, bir gnde, karnnda iki eid yemek bir araya gelmemi kendisi, karnn hurmadan doyurduu zaman, ekmekten doyurmam, ekmekten doyurduu zaman da, hurmadan doyurmamtr! te, beni alatan da, budur! demitir. Enes bin Mlik de Peygamber efendimizin, Allaha kavuuncaya kadar, ne Hvan zerinde bir ey yediini, ne halis buday unundan yaplm yufka ekmek, ne de, kzartlm kuzu kebab grdn bilmiyorum! demitir. (Hvan: Yemek yenecei srada zerine yemek konulan iskemle, masa gibi eye denir.) Eb Hreyre hazretleri, Peygamber efendimizin Allahm! Evhalkm Muhammedin Evhalkn lmeyecek kadar rzklandr! Muhammedin evhalknn rzkn, lmeyecek kadar kl! diyerek dua ettiini bildirmitir. Reslullah efendimiz, yiyecei eyi sofra zerinde yerdi. Sofra, yolcu
446

iin hazrlanan azk olup yol az ok kere yuvarlak deri iinde tandndan, yiyecein ad, deri kaba evirilmi ve ona sofra denilmitir. Reslullah efendimiz, unu yapn bunu yapn demezdi. Mevcut ne varsa onu yerdi. Hazreti ie vlidemiz anlatr: Peygamber efendimiz, bana gelir Yannda yiyecek var m? diye sorard. Hayr! derdim. Bunun zerine Y yle ise, ben, oruluyum! buyururdu. Kintn efendisi, yine bir gn, bize gelmiti. Ya Reslallah! Bize, bir Ama, ben, hediye geldi. dedim. Nedir o? diye sordu. Haysdr! dedim. A orulu olarak sabahladm. buyurdu. (Hays; hurma, ya ve ke kartrlarak yaplan yemektir.) Peygamber efendimiz; helvay ve bal ekmek tiridini, hurma tiridini sebStte iki ze yemeklerini severdi. Efendimize st getirilip sunulduu zaman S bereket vardr. buyururdu. Abdullah bin Abbas anlatr: Ben ve Halid bin Velid, Kintn efendisi ile birlikte Teyzem Meymune bint-i Harisin evine vardk. mm Hufeyd, Kintn efendisine tere ya ve st hediye etmiti. Teyzem Hediye edilen stten size vereyim mi? diye sordu. Kintn efendisi Olur! buyurdu. Teyzem gitti. Bir kabla st getirdi. Kintn efendisi, alp ondan iti. Ben, Kintn efendisinin sanda idim. Halid bin Velid, solunda bulunuyordu. Reslullah, stten artann bana verip Sen, i! stersen, tercihen Halide ikram et! buyurdu. Ben, senin artn imekte, hibir zaman, hibir kimseyi, kendime tercih etmem! dedim. Bunun zerine, Reslullah efendimiz, Allahn bir yiyecek yedirdii kimse Allahmme barik lena fihi ve atamna hayran minh, Allahm! Sen, bu yemekte bizim iin bereket ihsan et! Bize, ondan daha hayrlsn da, yedir! desin! Allahn, st iirdii kimse de Allahmme barik lena fihi ve zidna min h, (Allahm! Sen, bu stte bizim iin bereket ihsan et ve ondan, bize ihsa nn artr.) desin! nk, yiyecein, iecein yerini, stten baka bir ey tutar deildir. buyurdu. Medneli Mslmanlar, hurmalarnn ilk kann, turfandasn grdkleri zaman, onu, Peygamber efendimize getirirler; Reslullah efendimiz de, eline alp bereket duas yaptktan sonra, grd ocuklardan en kn arr, ona verirdi. Bir evde hurma bulunmazsa, o evin halk atr. buyururdu. Enes bin Mlikin bildirdiine gre: Peygamber efendimiz, kabak yemeini severdi. inde kabak bulunan bir yemek getirildii zaman, kaba, bu447

lunup Peygamber efendimizin nne doru itilirdi. Reslullah efendimiz koyunun en lezzetli eti, srt eti olduunu bildirirdi. mm Eyyuba Reslullah aleyhisselm, evinizde yedi ay oturmutu. Kintn efendisinin, en sevdii yemek hangisi idi? diye soruldu. mm Eyyub Onun, kendisi iin ne bir yemein yaplmasn emrettiini grdm, ne de, sevmedii bir yemei yerdiini grdm. Kendisine, herise, kekek yapar, houna gittiini grrdk de, bu yemek, be gnde, alt gnde, on gnde bir hazrlanrd. dedi. Eb MusalEariden de Kintn efendisinin, tavuk eti yediini grdm. dedii bildirilmitir. Peygamber efendimiz, yemein dibinde kalann yemeyi sever. Her kim, bir anakta, kabta yemek yedikten sonra onu syrrsa, o, onun iin istifar eder! buyururdu. Peygamber efendimiz, yeil hurma ile birlikte kavun yer yeil hurma ile birlikte hyar yerdi. Bunun scakln, onun soukluu ile, onun souklu unu da, bunun scakl ile keser, tadil ederiz! buyururdu. Peygamber efendimizin, yle buyurduklar da, bildirilir: Ey Eb Zer! Et piirdiin zaman, onun suyunu oalt da, komularn gzet, ondan, on lara da, paylatr. Komusu, a olduu halde, karnn doyuran kimse, kamil mmin deildir! Allaha ibadet ediniz! Yemek yediriniz! Selam yaynz ki, Cennetlere giresiniz! Bir kiinin yemei, iki kiiye yeter. kiinin yemei, drt kiiye ye ter. Drt kiinin yemei, sekiz kiiye yeter! Esma bint-i Ebi Bekr, pien yemein kaynamas ve duman geinceye kadar rtl bulundurulmasn tavsiye eder ve Kintn efendisinin O, en byk berekettir! buyurduunu iittim, derdi. Reslullah efendimiz, Mekkenin fethinde Amcas Eb Tlibin kz Yannzda, yiyecek bir ey var Hazreti mmhaninin evine varmt. Ona Y m? diye sordu. Hazreti mmhani Hayr! Yalnz, kurumu ekmek krntlar ve Sirke var! Fakat, bunlar, sana sunmaa hay ederim! dedi. Onlar, getir. Suyun iine ufala. Tuz da, getir! Peygamber efendimiz O buyurdu. Sirkeyi, onun zerine dkp yedikten sonra yce Allaha kretti. Ey mmhani! Sirke, ne gzel katktr! Sirkesi bulunan bir ev, katktan mahrum saylmaz! buyurdu. eceklerin hangisi daha lezzetlidir? diye sorulduu zaman, Peygamber Tatl ve serin sudur! buyurmutur. efendimiz T
448

Peygamber efendimiz, Byutssukyadan getirilen tatl sudan ierdi. Byutssukyadaki su, Medneye iki gnlk yerde idi. Peygamber efendimiz Sizden biriniz, bir ey yerken sa eli ile yesin. Bir ey ierken de, sa eli ile isin. nk, eytan, sol eli ile yer, sol eli ile ier! Sizden biriniz, bir ey ierken, kabn iine solumasn! buyurmu, yenileceklerin ve iileceklerin iine solunmasn yasaklad gibi altn ve gm kablarn iinde yeyip imeyi de, kesin olarak yasaklamtr. Peygamber efendimiz, su ierken, bir bardak suda iki kere nefes alr ve Bu, daha yararl ve daha kandrcdr. Sizden biriniz, bir ey iecei zaman, bir solukta imesin. Develer gibi, bir solukta imeyiniz! ki veya solukta iiniz! Sonra, ieceiniz zaman Bismillah! ve aznz su kabndan kaldrdnz zaman da Elhamdlillah! deyiniz! buyurmutur. Nevfel bin Muaviye Kintn efendisi, bir ey ierken kerre nefes alrd. Evvelinde yce Allahn ismini anar, Besmele eker, sonunda da, Elhamd lillah diyerek hamd ederdi. demitir. Hazreti ienin bildirdiine gre: Peygamber efendimiz, kendisi iin krba iinde sabahleyin kurulan ray akamleyin ierdi. Akamleyin kurulan ray da, sabahleyin ierdi. Yemekten nce ve yemekten sonra el ykamak ve sa el ile yemek ve sa el ile imek Reslullahn adetiydi. Yemekten evvel el ykarken, nce genler, yemekten sonra, nce yallar ykard. Taban kenarndan yemek, kendi nnden yemek, sa aya dikip, sol ayak stne oturmak Reslullahn snnetidir. ok scak ey yimemeli ve koklamamaldr. Yerken hi konumamay Peygamber efendimiz uygun grmezdi. Atee tapanlarn adetidir. Neeli konumaldr. Tuz ile balamak ve bitirmek Reslullahn snnetidir ve ifdr. Yeme ve ime bilgisini renmek, ibadet bilgisini renmekten nce gelir. slamiyette, nce kan bidatten biri, doyuncaya kadar yemektir. Hergn et yemek, kalbe sknt verir. Melekler sevmez. Eti az yemek ise ahlak bozar. Sofra, yani yayg stnde yemek ve bunu yere sermek ho olur. Sofra, deriden olurdu. Bitkisel yemek ok iyidir. Nebati yemek bulunmyan sofra aklsz ihtiyara benzetilmitir. mm- Cafer-i Sadk, Mal ve evlad ok olmak istiyen bitkisel yemek ok yisin!. buyurmutur. nce sofraya oturmal, yemei sonra getirmelidir. Peygamberimiz, Ben kulum. Kullar gibi, yere oturup yirim buyurdu. Ackmadan yimemeli, ok yememelidir, doymadan kalkmal, aacak , yiliklerin ba alktr. ey olmadan glmemeli. Peygamber efendimiz,
449

Ktlklerin ba tokluktur buyururdu. Yemein tad, aln okluu kadar artar. Tokluk, unutkanlk yapar. Kalbi kr eder, alkoll ikiler gibi, kan bozar. Alk, akl temizler, kalbi parlatr. Fasklarla, kt kimselerle birlikte yememeli, imemelidir. Kaynar yeSa el ile yiyiniz. mekleri, rtl olarak soutmaldr. Reslullah efendimiz, S Sa el ile iiniz buyururdu. Peygamberimiz, ekmei sa eli ile alr, sonra karpuzu sol eli ile yirdi. Ekmei bir eli ile deil, iki eli ile koparmaldr. Lokma kk olmal ve iyi inenmelidir. Sana, soluna, havaya bakmamal, lokmasna ve nne bakmaldr. Azn ok amamaldr. Sofrada elini, stne, bana srmemelidir. ksrecei ve aksraca zaman, ban geriye evirmelidir. arlmayan sofraya oturmamaldr. Sofrada herkesten ok yememelidir. Karn doyunca, bunu gnah ilemekte kullanmamak iin dua etmelidir. Bunun kyametteki hesabn dnmelidir. badet yapmaya kuvvetlenmek niyeti ile yimelidir. A iken de, yava yava yimelidir. nce bykler balamaldr. ten ok ye diyerek, kimseye sknt vermemelidir. Birlikte yedii zaman, misafirleri doymadan, yemekten elini ekmemelidir. Reslullah efendimiz az yer ok yememek zerinde ok dururdu. nsan kalbi, tarladaki ekin gibidir. Yemek, yamur gibidir. Fazla su, ekiok yiyeni, ok ieni Allah ni kuruttuu gibi, fazla gda kalbi ldrr. tel sevmez buyururdu. Reslullah, midenin te birinin yemeklere, te birinin ieceklere ayrlmasn tavsiye buyururdu. te birinin hava pay, yani bo olmas en aa derecedir. En iyi derece, az yemek ve az uyumaktr. ok yemek, hastalklarn ba, az yemek ilaclarn badr. Bir kiilik yemek, iki kiiye yetiir. Misafir, ev sahibinden tuz ile ekmekten baka ey beklememelidir. Ev sahibi, misafire lokma uzatmaldr. Eline su dkmelidir. Halife Harunrreid, misafirinin eline ibrikle su dkerdi. Misafirin sevdii eyi, azna vermelidir. Temiz yere drdn alp ona vermelidir. Kirlendi ise, kediye ve baka hayvanlara brakmaldr. Byle evin bereketi artar. Torunlarna bile ular. Yere denler toplanmazsa eytan yer. Kapta kalan syrp, yemek snnettir. Hoaf, ayran gibi ey artna su koyup, alkalayp imek ok sevabdr. Tabakta, bardakta artk brakmak caizdir. Reslullah, mminin artn yimesini severdi. Yemekten sonra dileri misvak ile krdanla temizlemek Reslullahn snnetidir. Temizliktir. Temizlik mn kuvvetlendirir. Yemekten sonra ev sahibine, bereket, rahmet ve mafiret ile dua edilir. Sonra, gitmeye izin istenir. Yemee dvet edilir.
450

Yemekte korkun ve iren eyler sylememelidir. lmden, hastalktan, bahsetmemeli. Sofraya gelen yemeklere bakmamaldr. Bir lokmay yutmadan nce, ikinciyi eline almamaldr. Yemek arasnda, birey iin, hatta namaz iin, sofradan kalkmamaldr. Namaz nce klmaldr. Eer, hazrlanm yemekler souyacak veya bozulacak ise ve namaz vakti, yemekten sonra klmaya elverili ise, namazdan nce yemelidir. Yemek kaldrldktan sonra, sofradan kalkmaldr. Yol stnde, ayakta, yrrken yimemelidir. Aznda, elinde et, yemek kokusu varken yatmamaldr. ocuklarn elini de ykamaldr. Tok iken yatmamaldr. Gda maddelerini, lzumu kadar lerek almal, lsz, ok almamaldr. sraf olur. Yiyecek ve iecek kaplar, kapakl olmaldr. Nehirden, havuzdan eilip, az ile imemelidir. brik, desti azndan da imemelidir. Fincann, bardan krk yerinden imemelidir. Yazn, serin imelidir. Reslullah serin erbet imesini severdi. Zemzem ayakta iilebilir. Yolcu, her suyu ayakta iebilir denildi. A karna su imemelidir. Suyu yava yava emerek imelidir. Resllah efendimiz kekek yemeini severdi. Herise, yani kekek piirmesini, Peygamber efendimize, Cebril aleyhisselm retti. Herise, insan ok kuvvetlendirir. Btn Peygamberler arpa ekmei yemitir. Reslullah kabak tatlsn ve mercimek orbasn, av etini ve koyun etini severdi. Koyunun kol ve gs ve krek tarafn severdi. Olan krek etini ok severdi. Olak etinin hazm kolaydr. Herkes iin uygundur. Erkek hayvan eti, diiden ve esmer et beyazdan daha kolay hazm olur. Hazmnn kolayl ve lezzeti bakmndan koyunun eti, inein st daha iyidir. Av etlerinin en iyisi geyik etidir. Tavan eti helaldir. Peygamberimiz yemitir. drar sker, fazlas uykusuzluk yapar. Herkes iin uygundur. Ku, pili eti herkes iin iyidir. Kmes hayvanlarndan eti en iyi olan tavuktur. Sirke, ne gzel yiyecektir buyurdu. Sirke, en faydal yePeygamberimiz, S mektir. Hurma da yemektir. Yani ekmek ile yenir. zm, hem yemektir, hem de meyvedir. zm ekmekle yemek snnettir. Hurmay tek yemek snnettir. Kuru zm, ceviz, badem yemek snnettir. Balda if vardr. Yetmi Peygamber bala bereket ile dua etmitir. Reslullah efendimiz, hurmay ok severdi. Hurma ile kavun, karpuzu birlikte yerdi. Kavun, karpuz bbrekleri temizler, ba arsn giderir. Solucan drr. Gzlere kuvvet verir. Reslullah serin erbetleri ok severdi. Pilav yerken salevt-i erfe okumaldr. Peygamber efendimiz, baklay kabuu ile yemeyi medh etti. Habbetssevda, yani rek otu derdlere devadr buyurdu. Cevizi peynirle yemek ifdr. Bunlar yalnz yemek zarardr. Bir ey ile beraber yimelidir. zm ekirdei
451

zararldr. Efendimiz, zm salkmn sol eline alr, zm sa el ile yerdi. Ayva, kalbden sknty giderir. Her kavun, karpuz ve narda bir damla Cennet suyu vardr. Bir nar yalnz yimeli, bir damlas bo yere gitmemelidir. Nar, arpntya iyidir. Mideyi kuvvetlendirir. Et ksm ile birlikte sklp iilirse, safra sker, peklii giderir. ncir, kalbe ferahlk verir. Kuluncu, sindirim organ sanclarn giderir. Yeil hyar tuz ile yemek, cevizi hurma ile bal ile yemek Reslullahn snnetidir. Peygamberimiz, patlcan medhetti ve zeytin yal yapnz buyurdu. Semizotunu da medh buyurdu. Kereviz, unutkanl giderir. drar sker. Kan ve st yapar. Karacieri temizler. Haref, yani enginar, safra tan eritir, kan temizler, damar sertliine iyi gelir. Ter kokusunu da giderir. Bir memlekete gelenin, nce biraz i soan yimesi shhate iyidir. Soan, mikroplara kar koyma gcn arttrr. Soandan sonra kereviz yinirse, fena kokusunu giderir. Sedef otu yemekle de kokusu gider denildi. ReslullaSoan ve sarmsa pimi olahn son yedii yemein iinde soan vard. S rak yiyiniz, buyururdu. Bunlarn kokusundan melekler incinir. Turp, idrar sker. Hazm kolaylatrr. Reslullahn ev iinde ve ev dndaki hlleri Hazreti Hseyin anlatr: Peygamber efendimizin ev iindeki megalesini Babamdan sordum. Babam yle anlatt: Peygamber efendimiz, evine giriinden itibaren vaktini: Allaha ibadete, evhalknn ilerine ve kendi ahsi ilerine aid olmak zere e ayrmt. ahsna ayrd vakti de, kendisiyle insanlar arasnda bltrmt. O vakitte, yanna insanlardan ancak sekin sahabileri girerdi. Halka, din meseleleri, onlar aracl ile tebli eder, halk ilgilendiren hibir eyi yannda tutmaz, biriktirmezdi. Peygamber efendimizin, mmetine aid vakti, fazlet sahiplerine, dindeki stnlk derecelerine gre bltrp kendilerini ona gre huzruna armak adeti idi. Onlardan kimisi bir hacetli, kimisi iki hacetli, kimisi de, daha ok hacetli idi. Peygamber efendimiz, onlarn dini hacetleriyle megl olur, sorularna gereken cevaplar verir, sonra da Bunlar, burada bulunan, burada bulunmayanlara tebli etsin! Bana kendisi gelip hacetini arz edemeyen kimsenin hacetini siz bana arz ediniz. Muhakkak ki, hacetini arz edemeyenin hacetini arz eden kimsenin ayaklarn Kyamet gnnde Allah, Srat zerinde sabit klar! buyururdu.
452

Peygamber efendimizin yannda bundan baka bir ey anlmaz, dile getirilmezdi. Zaten, kendisi de, hi kimseden, bundan bakasn kabul etmezdi. Peygamber efendimizin huzruna girenler, tlib olarak girerler, en byk ilim zevkini tatm ve onlara delalet edici olduklar halde, karlard!. Hazreti Hseyin babasndan, Peygamber efendimizin, evinden knda ne yaptn sordu. Bunlar da yle anlatt: Kintn efendisi, darda konumazd. Ancak, konumas, Mslmanlara yararl olacak, onlar, birbirlerine sndracak, aralarndaki tefrikay, soukluu kaldracak ise, konuurdu. Her kavmin yksek hasletli kiisine ikram eder ve onu, kavminin zerine vli yapard. Halk, sakndrr ve onlardan da, saknrd. Hibir kimseden gler yzn ve gzel huyunu esirgemezdi. Eshbn gremese, arar, halka, aralarnda olan bitenleri sorard. yilii, ver ve berkitirir, ktl ise, yerer ve zaifletirdi. Kendisinin her ii, itidal zere idi, ihtilafszd. Gaflete derler endiesiyle, Mslmanlar uyarmaktan geri durmazd. Her hali mutad idi. Reslullah efendimizin, ibadet ve taat iin kendisinde tam bir istidad vard. Ne hakk tecavz, ne de, onu yerine getirmekte kusur ederdi. Kendisine yakn olanlar, insanlarn en hayrllar idiler. Onun katnda Eshbn en stn, t en umll ve mertebece en by de, muhtaclara yardm ve iyilii en gzel oland. Kintn efendisi, Allah anmadka, ne oturur, ne de, kalkard. Mecliste yerlerden bir yeri kendisine belirlemez, byle yapmay, men ederdi. Nerede olursa olsun, oturan bir cemaatn yanna vard zaman, st baa gemez, meclisin sonuna oturur ve byle yapmalarn, Mslmanlara da, emrederdi. Kendisiyle birlikte oturan herkese nasibini verir, yle ikram ederdi ki, herkes, Reslullah katnda, kendisinden daha kymetli bir kimse yok sanrd. Kendisiyle oturan veya gelip hacetini arz eden kimsenin her eyine, dnp gidinceye kadar katlanrd. Bir kimse, kendisinden bir hacette, istekte bulununca, onu red etmez, verir, yahut, tatl ve yumuak dille geri evirirdi. Onun gzel ahlak, btn insanlar, iine alacak kadar geniti. Onlara efkatli bir baba olmutu. Hak hususunda herkes, Onun katnda eit idi. Peygamber efendimizin meclisi; bir ilim, hay, sabr ve emanet meclisi idi. Meclisinde ne sesler ykselir, ne bir kimse sulanr, ne de, ilenmi bir kusur ve hata aa vurulurdu. Kintn efendisinin meclisinde bulunanlar,
453

birbirlerinin dengi olup birbirlerine kar stnlkleri, ancak takva ynndendi. Hepsi de, alak gnll idiler. Byklere tazim ederler, kklere efkat ve merhamet gsterirler, ihtiya sahiplerini, bakalarna tercih edip ihtiyalarn karlamaa alrlar, garib, yabanc olanlar korur ve kollarlard. Peygamber efendimiz daima gler yzl, yumuak huylu idi. Esirgemesi, balamas boldu. Kat kalbli deildi. Hi kimse ile ekimezdi. Hi barp armaz, kt sz sylemezdi. Hi kimseyi ayplamazd. Cimri deildi. Holanmad eye gz yumard. Uman, umutsuzlua drmez, bir ey hakkndaki honudsuzluunu aa vurmazd. Reslullah efendimiz eyden uzak dururdu: nsanlarla ekimekten, ok konumaktan, Yararsz, bo eylerle uramaktan. nsanlar da, eyde kendi hallerine brakrd: Hibir kimseyi ne yzne kar, ne de, arkasndan knamaz, ayplamazd. Hi kimsenin ayp ve kusurunu aratrmazd. Hi kimseye, hakknda sevapl ve hayrl olmayan sz sylemezdi. Peygamber efendimiz, konuurken, huzrunda bulunanlar, balarna ku konmu gibi, sessiz ve hareketsiz dururlar, szn bitirip susunca, syleyeceklerini sylerler, fakat, kendisinin yannda asla tartmaz ve ekimezlerdi. Peygamber efendimizin yannda birisi konuurken, konumasn bitirinceye kadar brleri susarlard. Peygamber efendimizin yannda en sonrakinin sz ile en ncekinin sz farkszd. Meclisinde bulunanlar, bir eye glerlerse, O da, onlara uyarak gler, bir eye hayret ederlerse, O da, onlara uyarak hayret ederdi. Huzruna gelen gariplerin, yabanclarn szlerinde ve sorularndaki kabalk ve krcla Eshb da, kendisi gibi davransnlar diye katlanrd. Bir ihtiya sahibinin ihtiyacn talep ettiini grdnz zaman, ihtiyacn ele geirmesi iin ona yardm ediniz! buyururdu. Geree uygun olmayan vmeyi kabul etmezdi. Hakka tecavz etmedike, hi kimsenin szn kesmezdi. Hakka tecavz ettii zaman da, ya onu men ederek szn keser, yahut Meclisten kalkp giderdi. Kintn efendisinin susmas, drt ey zerine; hilm, hazer, takdir, tefekkr zerine idi. Takdir, insanlara eit bak ve dinleyite; Tefekkr, dnya ve Ahiret ilerini dnmesinde gze arpard. Hilm ve sabr, kendisinde toplamt. Dnyaya ait hibir ey, kendisini kzdrmazd.
454

Hazere gelince; bu haslette, kendisinde drt haslet toplanmt: En iyiyi, tbi olmak iin alrd. irkin olan eyleri, geri durulmas iin, brakrd. Grn, mmetinin yararna olan eylerde harcard. Himmetini, mmetinin dnya ve Ahiret mutluluklarn salyacak eyler zerinde toplard. Kintn efendisinin herhangi bir ey iin Hayr! dedii olmazd. Yapmak istedii bir ey kendisinden istenildii zaman Olur! buyurur, yapmak istemedii bir ey kendisinden istenilince, susar, onu yapmak istemedii, kendisinin bu susuundan anlalrd. Herkesin dnya ve ahiret saadeti iin alrd. Bir gazda, kafirlerin yok olmas iin dua buyurmas istendiinde, Ben, lanet etmek iin, insanlarn azab ekmesi iin gnderilmedim. Ben, herkese iyilik etmek iin, insanlarn huzra kavumas iin gnderildim, buyurdu. Enbiya sresinin yzyedinci yetinin mel-i erfinde, Seni, lemlere rahmet, iyilik iin gnderdik buyurulmutur. Bunun iin herkesin iyii iin urard. Hind bin Ebi Hale Peygamber efendimizin yryn yle anlatr: Kintn efendisi, yrrken, ayaklarn, yerden canlca kaldrr, iki yanna salnmaz, admlarn, geni atar, yksek bir yerden iner gibi nne doru eilir, vakar ve skunetle, rahat yrrd. Bakmak istedii, bakaca tarafa, tamamiyle dnerek bakard. Etrafna geliigzel baknmazd. Yer yzne bak, semaya bakndan uzundu. Yer yzne bak da, gz ucu ile idi. Yrrken, Sahabilerinin gerisinde yrrd. Birisiyle karlat zaman, nce, kendisi selm verirdi. Eb Hreyre hazretleri de yle anlatr: Yryte, Kintn efendisinden daha hzl bir kimse grmedim. Yrrken, yer yz, sanki Onun ayann altnda drlrd! Biz, ardndan yetimek iin kendimizi son derecede zorlar, skardk. Kintn efendisi ise, yrrken, kendisini hi skmazd. Enes bin Mlikin bildirdiine gre: Peygamber efendimiz, birisiyle karlat zaman, Musafaha eder, o kimse, elini ekmedike, Peygamber efendimiz de, elini ekmez, o kimse, yzn evirmedike, Peygamber efendimiz de, ondan yzn evirmezdi. (Musafaha; iki kiinin, karlanca, avularnn yzlerini, ilerini birbirine yaptrp birbirlerinin yzlerine bakmalar demektir.)
455

Enes bin Mlik hazretleri anlatr: Efendimize, Ya Reslullah! Bzmz, Hayr! buyurdu. Bzmz, bzmzla bzmza eilsin mi? diye sorduk. H Hayr! Fakat, Musafaha ediniz! buyurdu. kucaklasn m? diye sorduk. H Bera bin Azib de, Peygamber efendimizin ki Mslman karlap selmlar ve Musafaha ederlerse, onlar, daha birbirlerinden ayrlmadan n ce mafiret olunurlar! buyurduunu bildirir. Kintn efendisi, daima dnceli idi. Kendisinin susmas, konumasndan uzun srerdi. Reslullah, lzumsuz yere konumazd. Sze balarken de, sz bitirirken de, Allahn ismini anard. Konuurken, ksa ve zl kelimelerle konuurdu. Reslullahn szleri, hep gerek ve yerinde idi. Reslullah konuurken, ne fazla, ne de, eksik sz kullanrd. Kimsenin gnln krmaz, kimseyi hor grmezdi. En ufak nmete bile sayg gsterir, hibir nmeti yermezdi. Bir nmeti, ne houna gittii iin ver, ne de, holanmad iin yererdi. Reslullah efendimiz, dnya iin, dnya ileri iin kzmazd. Fakat, bir hak inenmek istenildii zaman, onun hakkn almadka, hibir ey, kzgnlnn nne geemezdi. Kendi ahs iin asla kzmaz ve c almazd. Bir eye iaret edecei zaman, parma ile deil, btn eli ile iaret ederdi. Hayret ve taaccp ettii zaman, elinin duruunu, tersine evirir, yani avucu ge doru ise, onu, yere doru, yere doru ise, ge doru evirirdi. Konuurken, el hareketi yapar, sa elinin avucunu, sol elinin ba parmann i tarafna vurur dururdu. Kzd zaman, kzgnlktan hemen vaz geer ve kzgnln belli etmezdi. Neelendii, ferahland zaman, gzlerini yumard. En fazla glmesi, glmsemekti. Glmserken de, azndaki dileri, inci taneleri gibi grnrd. Eb Said-i Hudr hazretleri anlatr: Reslullah efendimiz, hayvana ot verirdi. Deveyi balard. Evini sprrd. Koyunun stn saard. Ayakkabsnn skn dikerdi. amarn yamard. Hizmetisi ile birlikte yerdi. Hizmetisi el deirmeni ekerken yorulunca, ona yardm ederdi. Pazardan te beri alp torba iinde eve getirirdi. Fakirle, zenginle, bykle, kkle karlanca, nce selm verirdi. Bunlarla msafeha etmek iin, mubarek elini nce uzatrd. Kleyi, efendiyi, siyah ve beyaz bir tutard. Her kim olursa olsun, arlan yere giderdi. nne konulan eyi, az olsa da, hafif, aa grmezdi. yilik etmesini sever idi. Herkesle iyi geinirdi. Gler yzl, tatl szl idi. Sylerken glmezdi. zntl grnrd. Fakat, atk kal deildi. Aa gnll idi. Hey456

betli idi sayg ve korku hasl ederdi. Fakat, kaba deildi. Nazik idi. Cmerd idi. Fakat, israf etmez, faydasz yere birey vermezdi. Herkese acr idi. Kimseden birey beklemezdi. Saadet, huzr isteyen, Onun gibi olmaldr. Her Mslman Reslullahn bu hallerini kendine rnek almaldr. Allah telnn ahlak ile ahlaklanmak, her mslmana lazmdr. nk, Reslullah efendimiz Allah telnn ahlak ile huylannz! buyurdu. Mesela, Allah telnn sfatlarndan biri Settardr. Yani gnahlar rtcdr. Mslmann da din kardeinin aybn, kusurunu rtmesi lazmdr. Allah tel, kullarnn gnahlarn affedicidir. Mslmanlar da, birbirlerinin kusurlarn, kabahatlerini affetmelidir. Allah tel kermdir, rahimdir. Yani ltfu, ihsan boldur ve merhameti oktur. Mslmann cmerd ve merhametli olmas lazmdr. Btn gzel ahlak da byledir. Resl aleyhisselmn gzel huylar pek oktur. Her mslmann bunlar renmesi ve bunlar gibi ahlaklanmas lazmdr. Bylece, dnyada ve ahirette felaketlerden, skntlardan kurtulmak ve O ikicihan efendisinin efaatine kavumak nasip olur. Reslullahn giydii elbiseler Peygamber efendimizin bir tane Hbere elbisesi vard. Hbere; pamuk ve keten ipliinden dokunan izgili, yollu Yemen kumana denir. Peygamberimiz, Hbere elbisesini giymeyi ok severdi. Peygamberimizin, bir de Uman ii iki zar vard. Belden aasna tutulan fota ve petamala zar denir. Peygamberimizin, kldan dokunmu, zerinde deve semerlerini andran birtakm izgiler bulunan zarms bir fotas daha vard ki, bununla, dar kt, olurdu. Eb Brde Ziyretine vardmz zaman Hazreti ie, bize Mlebbede diye anlan srnm, keelemi bir elbise ile Yemende yaplan kaln bir zar karp yemin ederek Reslullah aleyhisselmn Ruhu, ite, bunlarn iinde alnd! dedi. Peygamberimiz, souk k gecelerinde namazlarn da, dokumas ne pek sert, ne de, pek yumuak olmayan yn bir fota tutunmu olarak klard. Peygamberimiz, erkek Mminlerin, bellerine tuttuklar zar, ancak, bacan yarsna, yumuak etine ve biraz daha aasna kadar uzatabileceklerini, fakat, topuklara kadar uzatamayacaklarn bildirmi. Byklk taslamak iin izarlarn yerde srkleyen erkeklere, Kyamet g, yce Allahn Rahmet nazaryla bakmayacan haber vermi Cabir bin nnde,
457

Sleyme zarn, yar bacana kadar kaldr! Bunu, yapamazsan, topuklarna kadar uzat! Yerde srklenecek kadar uzatmaktan sakn! nki, bu, gurur almetidir. Allah ise, gururlanmay sevmez! buyurmutur. Bunun iin, Abdullah bin mer, zarn, bacaklarnn yarsna kadar uzatr, gmleini onun zerinde, Ridasn da, gmleinin zerinde bulundururdu. Peygamberimizin, giyinip gelen Heyetlerin yanna kt Hadrami Ridasnn uzunluu: Drt arn, eni: ki arn bir kar kymeti de: Bir dinard. Rengi, yeildi. Peygamberimizin bu Ridas, Halifeler devrinde drlp bir boha iinde Halifeler katnda bulundurulurdu. Halifeler, Ramazan ve Kurban bayramlarnda onu giyerlerdi. Peygamberimizin Suhar ii iki elbisesi vard. Suhar, Umanda bir kasabadr. Peygamberimizin Suhar ii gmlei de, vard. Suhar kasabasnda yaplan gmlek, Suhari diye anlr. Peygamberimizin en ok sevdii elbise, Kamis (Gmlek) idi. Kamis, yalnz pamuk iplii ile dokunmu bezden yaplan gmlee denir. Peygamberimizin gmleklerinin boylar kol uzunluu, bilee kadard. Habe Necaisinin Peygamberimize gnderdii hediyeler arasnda bir de, gmlek vard. Peygamber efendimizin, tek kat pamuk ipliinden dokunmu bezden yaplm gmlei vard. Suhul, Yemen kariyelerinden olup orada tek kat pamuk ipliinden dokunmu bezden yaplan elbiselere Suhuliye denir. Habe Necaisinin Peygamberimize gnderdii hediyeler arasnda bir de, don bulunuyordu. Peygamberimizin beyaz bir elbisesi de vard. Efendimiz, Elbiselerinizden, beyazn giyiniz! Dirileriniz, beyaz elbise, giysin. llerinizi de, beyaz kefene sarnz! nki, o, giyimlerinizin hayrls ve iyisidir! buyurmutur. Peygamberimizin yeil elbise giydii de, grlmtr. Eb Rimse, Peygamberimizi, zerine iki para altl stl, yeil elbise giymi olduu halde, grdn syler. Peygamberimiz, krmz (Alacal) Hulle de, giyerdi. Bera bin Azib Krmz (Alacal) Hulle iinde, salar, kulak yumuana ulaanlar arasnda Reslullah aleyhisselmdan daha gzelini grmedim! demitir. Peygamberimizin Cuma ve Bayramlarda, zerine giydii krmz bir Cbbesi vard. Peygamberimizin bir tane de, Yemen ii Cbbesi bulunuyordu. Peygamberimiz, yenleri (Kol azlar) dar olan am ii bu Cbbeyi, seferlerde giyerdi. Peygamberimiz, ran ahlarnn giydikleri Taylesan kumandan yaplm, yakasnda atlastan bir para, eteinin n ve arkadaki iki ak yannda ve yenleri zerinde atlastan birer evre kvrnts bulunan bu Cbbeyi de savalarda dmanlarla karlat sralarda giyerdi.
458

Hazreti ienin veftna kadar yannda bulunan bu Cbbeyi, ondan sonra, Esma bint-i Ebi Bekr almt. Peygamberimizin giymi olduu bu Cbbenin ykantsiyle hastalar ykanr, if bulurdu. Dumetlcendel Hkimi keydirin ldrlen kardei Hassann, erii ve rgac ibriiyle dokunmu atlas kumatan yaplm, ileme yerlerine altn srma ile hurma yapraklar ilenmi Cbbesi, Peygamberimize gnderilmiti. Peygamberimiz, bu Cbbeyi giyerek Minbere kp oturmu, hi konumadan Minberden inmiti. Mslmanlar, ellerini, ona, sryorlar bakyorlar gzelliine hayran oluyorlard. Peygamberimiz Siz, bunun gzelliine mi ayorsunuz? Bu, pek mi hounuza gitti? diye sordu. Biz, bundan daha gzel bir elbise grmedik! dediler. Peygamberimiz Varlm, Kudret Elinde bulunan Allaha yemin ederim ki Sad bin Muazn Cennetteki Mendilleri, grdnz eyden daha gzel ve hoturlar! buyurdu. Peygamberimiz, kendisine hediye edilmi olan Atlas bir Kaftan giyip namaz kld. Namazdan dner dnmez, onu, nefret edercesine, hemen zerinden kard. Bu, Mttakilere yaramaz! buyurdu. Onu, Hazreti mere gnderdi. Ya Reslallah! Onu, karmakta ne iin acele ettiniz? diye sordular. Peygamberimiz, Cebril, bunu, giymekten beni nehy etti! buyurdu. Hazreti mer, alayarak gelip Ya Reslallah! Sen, giymek istemediin bir eyi bana verdin!? Bunu ne yapaym? dedi. Ben, onu, sana giyesin diye vermedim. Ancak, satasn diPeygamberimiz B ye verdim. Buyurdu. Hazreti mer, bu Kaftan, iki bin dirheme satt. Rum Kral, peygamberimize, Atlastan, altn srmal, uzun yenli bir krk hediye etmiti. Peygamberimiz, onu giyince, halk Ya Reslallah! Bu, Sana, Semadan m indirildi? dediler. Pek mi hounuza gitti? Varlm, Kuret Elinde bulunan Peygamberimiz P Allaha yemin ederim ki: Sad b. Muazn Cennetteki Mendillerinden bir Mendil bile bundan daha hayrl, daha gzeldir! buyurdu. Sonra da, o Krk, Hazreti Cafer b. Ebi Tlibe gnderdi. Hazreti Cafer, Ben, bunu, sana giyesin diye gndermeonu, srtna giyince, Peygamberimiz B mitim!? buyurdu. Hazreti Cafer Onu, giymeyip de, ne yapacam? diye sordu. Peygamberimiz; Necaiye gnder! buyurdu. Peygamberimize, Siyera diye anlan ipekli kumatan yol yol sar ubuklu, altl stl bir Elbise hediye edilmiti. Peygamberimiz, bu elbiseyi de, Hazreti Aliye gnderdi.
459

Hazreti Alinin onu, giydiini grnce, Peygamberimizin yznde kzgnlk alameti belirdi. Ben, onu, sana giymen iin gndermedim. Bart s olmak zre kadnlar arasnda paralayasn diye gnderdim. buyurdu. Bunun zerine, Hazreti Ali, onu, paralayp Ehl-i Beyt kadnlar arasnda bltrd. Habe Necaisinin, Peygamberimize gnderdii hediyeler arasnda, Msr ii bir palto da, bulunuyordu. Peygamberimizin, ynl siyah elbise giydii de, olmutur. Hazreti ie Reslullah aleyhisselm iin, siyah ynden bir elbise yaplmt. Onu, giyip iinde terleyince, ynn kokusunu duydu. Hemen, onu, srtndan karp brakt. nki, O, yalnz gzel kokudan holanrd. demitir. Hazreti mer, arda, Mescidin kapsnda sata karlan Siyera, stebrak cinsinden ipekli, altl stl bir elbise grp onu, Peygamberimize getirdi. Ya Reslallah! Bunu, satn alsan da, Cuma gnlerinde, bayramlarda, yanna heyetler geldii sralarda giysen! dedi. Peygamberimiz Bu, ancak Ahirette nasibi bulunmayanlarn elbisesidir! Bunu, ancak, Ahirette nasibi bulunmayanlar, giyer! buyurdu. Sonra, Kendisinde bulunan Atlas bir Cbbeyi, Hazreti mere gnderdi. Hazreti mer, onu alp Peygamberimizin yanna geldi. Ya Reslallah! Senin Bu, ancak Ahirette nasibi olmayanlarn elbisesidir. Bunu, ancak, Ahirette nasibi olmayan, giyer! buyurduunu iittim. Sonra da, onu, bana gnderdin!? dedi. Peygamberimiz Sen, bunu satp bedeli ile bir ihtiyacn karlayasn, ondan yararlanasn diye gnderdim. Yoksa, giyesin diye gndermedim! buyurdu. Peygamberimiz hret ve gsteri iin elbise giyen kimse onu, brakncaya kadar Allah, ondan yz evirir! Kyamet gnnde, ona zillet elbisesi giydirir! hret ve gsteri iin elbise giyen kimseye, Kyamet gnnde, Allah onun gibisini giydirir. Sonra da, onu, atele alevlendirir! buyurmulardr. Brde; Yemen ii, ubuklu, izgili kuma olup hram gibi, bedene brnlr. Aba ve hrkaya da, Brde denir. Sehl b. Sad der ki Reslullah aleyhisselma, bir kadn, dokuduu kenarl bir Brdeyi getirdi. Ya Reslallah! Bunu, kendi elimle dokudum. Sana giydirmeye getirdim. dedi. Reslullah da, ihtiyac olduu iin, onu, kabul etti. Bu Brdeyi brnm olarak yanmza kt. Cemaattan biri, ona elini srp Ya Reslallah! Bu Brdeden daha gzeli olamaz! Bunu, bana giydirsen? dedi. Reslullah efendimiz Olur! buyurdu.
460

Mecliste, oturduktan sonra eve dnd. Brdeyi drp o kimseye gnderdi. Cemaat, Sen, hi de, iyi etmedin! Reslullahn giydii ve ihtiyac olduu bir eyi, kendisinden istedin!? Sen de, bilirsin ki: Reslullah aleyhisselm, hibir istekliyi red etmez, bo evirmez! diyerek knadlar. O kimse de Vallahi, ben, bunu, giymek iin istemedim. Fakat, ldm gn, kefenim olsun diye istedim! dedi. Gerekten de, o Brde, ld gn, kefeni oldu. Kab bin Zheyre verdii hrka Reslullah efendimiz, Tebkte, Eyle halkna bir Eman Ferman yazp verdii zaman, eman alameti olmak zre bir de, Brde (Hrka) vermiti. EblAbbas Abdullah bin Muhammed, bu Brdeyi, onlardan yz dinara satn ald. Abbas oullar, bu Hrkaya, seleften halefe tevars ettiler. Halifeler, bayram gnlerinde onu zerlerine giyip Peygamberimize aid sy ellerine alarak dar ktklar zaman, kalbler rperir, gzler kararrd. Mehur Arap airlerinden Kab bin Zheyr, af dilemek ve Mslman olmak iin Peygamberimize gelip iinde phe yok ki: Reslullah, doru yolu gsteren bir Nr, ktlkleri yok etmek iin Allahn syrlm keskin, yaln kllarndan bir kltr! beyti de, bulunan (Banet Sad) kasidesini okuduu zaman, Peygamberimiz, srtndaki Brdesini (Hrkasn) karp ona giydirdi. Hazreti Muaviye, halifelii srasnda, Kab bin Zheyre Reslullahn Hrkasn, bize sat! diye haber sald. Kendisine on bin dirhem gnderdi. Kab bin Zheyr Ben, Reslullahn Hrkasn giymek hususunda hi kimseyi, kendime tercih edemem! diyerek Hazreti Muaviyenin dileini reddetti. Kab bin Zheyr, veft ettii zaman, Hazreti Muaviye onu, Kabn oullarndan yirmi bin dirheme satn ald. Peygamberimizin, Kab bin Zheyre vermi olduu bu mbrek Hrka, Halifeden Halifeye tevars edilerek geti. Emevi saltanatnn knden sonra ilk Abbasi Halifesi EblAbbas Seffah bin Abdullah bin Muhammed tarafndan yz dinara satn alnd. Bayramlarda Halifeler tarafndan giyildi. Halife Muktedirin, ldrld zaman kan, bulaarak kirlendi. Abbasiler, Msra gelirken, onu, yanlarnda getirdiler. Yavuz Sultan Selim, Msr alp Halife olduu zaman Msrdaki Mbrek Emanetler arasnda bu mbrek Hrka da, stanbula getirildi. stanbulda Topkap Hrka- Seadet Dairesinde herkes tarafndan ziyret olunan bu mbrek Hrka: 1,24 santim boyunda, geni kollu siyah ynl kumatan yaplmtr. Hrkann ii, kaba dokunmu krem renk ynl kuma kapldr. nnde sa
461

tarafndan 0,23x0,30 ebadnda bir paras noksandr. Sa kolunda da, eksiklik vardr. Hrka, yer yer ypranmtr. Mteaddid bohalara sarlm olarak 0,57x0,45x0,21 ebadnda stten alr kapakl altn bir ekmece iindedir. Hrka-i Seadetin, bu ebadda Sultan III. Murad tarafndan yaptrlm olan altn bir mahfazas da; mevcuddur. Bu mahfaza, sanat itibariyle fevkalade olup ayrca zmrdlerle de bezenmitir. Peygamberimizin, zaferan(safran) ile boyanm bir rts vard. Bu rty, zevcelerinin evlerinde rtnrd. Hamisa, drt keli ve iki yan desenli siyah abaya denir. Peygamberimiz, hastalanmadan nce Hamisann zerinde namaz klard. Hazreti ienin bildirdiine gre: Peygamberimiz, bir gn, Hamisann zerinde namaz klarken gz, desene taklm, selm verince Bu Hamisam, Eb Cehme gtrnz. nk, bu, biraz nce, namazmdan beni megl etti. Bana, Adiy bin Kablardan Eb Cehm bin Huzeyfe bin Ganimin Enbicaniyesini getiriniz! buyurdu. Eb Cehm Ya Reslallah! Niin bunu gnderdiniz? diye sorunca, Peygamberimiz Gzm, namazda onun desenine takld. buyurdu. Bu Hamisay, Peygamberimize, Eb Cehm, hediye etmiti. Enbican, diye anlan ehirde ynden ve desensiz olarak dokunan rtye Enbicani denir. Peygamberimize, Hayber ganmet eyasndan bir de, Hamisa dmt. Peygamberimiz, eskimeye yz tutmu bulunan bu Hamisann zerinde de, namaz klard. Peygamberimiz, son hastalnda, skntlandka, bu Hamisay sk sk yzne rter dururdu. Hamisa, kendisine sknt verdike de, onu atar, yzn aard. Medne topra nemli orak olduu iin bu Hamisa, Peygamberimizin veftnda kabrinin tabanna serilmiti. Ben Dar heyetinden Hani bin Habb, hicretin dokuzuncu ylnda Medneye geldii zaman, Peygamberimize srmal bir elbise hediyye etmiti. Peygamberimiz, bu elbiseyi Amcas Hazreti Abbasa verdi. Hazreti Abbas Bunu, ne yapacam? diye sordu. Peygamberimiz Altnn sk, kadnna zinet, ya da, geimlik yap. Atlasn da, sat, bedelini al! buyurdu. Hazreti Abbas, bu elbiseyi, Yahudilerden bir adama sekiz bin dirheme satt. Enes bin Mlik der ki Kral Ziyezen, otuz tane yal, dii deveye satn ald bir Hulleyi, Reslullah aleyhisselma hediye etmi, Reslullah aleyhisselm, onu kabul buyurmutur. shak bin Abdullah bin Haris de Reslullah efendimiz, yirmi dokuz kadar gen deveye satn ald bir Hulleyi Ziyezene hediye etti. demitir.
462

Hulle, yemen Brdnden veya baka bir kumatan altl stl, ayn cinsten Rida ile zardan mrekkep iki para elbiseye denir. Tek elbiseye Hulle denmez. Necinin gnderdii altn yzk Habe Necaisi Ashamann, Peygamberimize gnderdii hediyeler arasnda, ka, Habe tandan altn bir yzk de, bulunuyordu. Ey kzm! BuPeygamberimiz, EblAsn kznn kz mameyi arp E nu, sen takn! buyurdu. Erkeklere yalnz gm yzn hell olduu ve altn, demir ve sar pirinten yzk takmann haram olduunu, Peygamberimiz bildirmitir. Kendisi de, veft edinceye kadar, yalnz gm yzk kulland. Reslullah yzn sa eline takard. Sol eline de takt grlmtr. Sa ele de, sol ele de takmak caizdir. Kk parmaa veya yanndaki parmaa taklr. Bayramlarda herkesin takmas mstehabdr. Gsteri iin, nmek iin takmak haramdr. Bir gn, Numn bin Ber, Reslullahn yanna geldi. Parmanda altn yzk vard. Cennete girmeden nce, niin Cennet znetini kullanmsn? buyurdu. Demir yzk kullanmaya balad. Bunu grnce, Niin Cehennem eyas tayorsun? buyurdu. Bunu da kard. Bronz, yan tundan yzk takt. Bunu grnce, Niin sende put kokusu duyuyorum? buyurdu. Gm yzk takabilirsin. Nasl yzk kullanaym, ya Reslallah dedi. G Arl da bir miskli (4.8 gr) gemesin ve sa eline tak! buyurdu. Amr ibni uyb diyor ki, Reslullah, altn ve demir yzkleri kartr, gm yzklere mni olmazd. Peygamberimiz, Acem ahna, Rum Kayserine ve Habe Necaisine mektup yazdrmak istedii zaman, - Ya Reslallah! Onlar, bir mektubu, mhrl olmadka, okumazlar! denilmiti. Bunun zerine, Peygamberimiz, gmten bir yzk edindi ki, kana satr zerine: MuhammedrReslullah nak edilmiti. Mhr yzkteki yaz, aadan yukarya doru Muhammed bir satr, Resl bir satr, Allah bir satr olmak zre, satr halinde idi. Peygamberimizin gm yzndeki ta, Habe ta idi.
463

Bu gm yzn kann gmten olduu da, rivyet edilir. Amr bin Said, Peygamberimizin yanna gelmiti. Peygamberimiz, onun parmandaki yz grnce Nedir bu elindeki yzk? diye sordu. Amr bin Said Ya Reslallah! Bu, bir halkadr. Ben, yaptm. dedi. Peygamberimiz Onun nak, nedir? diye sordu. Amr bin Said MuhammedrReslullah dedi. Peygamberimiz Bakaym ona? buyurdu. Onu, alp Zat Mhr olarak kulland ve bakalarn, yzklerine (MuhammedrReslullah) kelimelerini nak etmekten men etti. Peygamberimiz, parmanda bu Mhr yzk bulunduu halde, veft etmitir. Peygamberimiz, Mhr Yzn, sol elinin sere parmana takard. Sa eline takt da, olurdu. Peygamberimiz, onun kal tarafn, avucunun iine doru evirir, getirirdi. Peygamberimiz, helaya girecei zaman, yzn, parmandan karrd. Peygamberimizin Mhr Yzn, veftndan sonra Hazreti Eb Bekir, ondan sonra Hazreti mer, Hazreti merden sonra da, Hazreti Osman, parmana takmtr. Hazreti Osman, Halife iken, bir gn, Eris kuyusunun banda oturduu srada, parmandan karm, elinde evirip evirirken, kuyuya drmtr. Kuyunun btn suyu ektirildii, gn gidilip gelinip arand halde, bu mbrek yzk bulunamam kuyunun iinde yok olup gitmitir. Yzk tana yaz yazma Peygamberimizden sonra da devam etmitir. Hazreti Eb Bekrin yznde, Nimel kdir Allah (Allahn hereye gc ne gzel yeter) Hazreti merin Kef bil-mevt vzan y mer (Nasihat olarak lm yeter), Hazreti Osmnn Le-nasbirenne, (Elbette sabredeceiz) Hazreti Alnin El-mlk lillah (Mlk ancak Allahndr) . Hazreti Hasenin yznde, El-izzet lillah (Azamet, byklk Allaha aittir) Hazreti Muviyenin yznde Rabbigfir-l (Rabbim affeyle), bni Eb Leylnn Ed-dnya garrn, (Dnya aldatcdr, yalancdr) mm- azam Eb Hanfenin Kul-il-hayr ve ill feskt, (Ya hayr syle ya sus!) imm- Eb Ysfn Men amile bi-reyih nedime, (kendi gr ile hareket eden piman olur) imm- Muhammedin Men sabere zafire( Sabreden zafer kazanr) imm- finin El-Bereket fil kana (Bereket kanaattadr) yazl idi. Yzklerini mhr olarak kullanrlard. Peygamberimizin dei Peygamberimizin, zerinde yatp uyuduu dein, yatan yz, deridendi. i, hurma lifi doldurulmutu. Kendisi de, Zevcesi de, onun zerinde
464

yatard. Peygamberimizin bann altna koyduu yastnn da, yz deriden olup ii, hurma lifi doldurulmutu. Hazreti ie vlidemiz anlatr: Yanma, Ensar kablesinden bir kadn geldi. Resl aleyhisselmn deini grnce, gidip ii yn doldurulmu bir yatak gnderdi. Resl aleyhisselm, yanma gelip Nedir bu? diye sordu. Ya Reslallah! Ensardan filanca kadn, yanma gelmiti. Deini grnce, gidip bunu, sana gnderdi. dedim. Bunu, hemen ona geri evir! buyurdu. Fakat, ben, geri evirmedim. Onun, evimde bulunmas, houma gitmiti. Resl aleyhisselm, bu szn, kerre tekrarlad. Sonunda Vallahi, ey ie! steseydim, Allah, altn ve gm dalarn benim yanmda yrtrd! buyurdu. Peygamber aleyhisselmn minderi de, iki Abadan ibaretti. Bir gece, yanma geldii zaman, bu Abay katlayp daraltm idim. Onun zerinde uyudu. Sonra Ey ie! Bu geceki deim, ne iin her zamanki gibi deildi? diye sordu. Ya Reslallah! Onu, senin iin katlayp daralttm. Sen, onu, eski haline evir! buyurdu. dedim. S Yine Hazreti ie anlatr: Kureyilere, Mekkede serir zerinde uyumaktan daha ho bir ey yoktu. Resl aleyhisselm, Medneye geldii ve Ey Eb Eyyub! Sizin bir seririniz Eb Eyyubun evine indii zaman, ona E yok mu? diye sordu. Eb Eyyub da Yok vallahi dedi. Ensardan Sad bin Zrare, bunu, haber alnca, Reslullaha, direkleri sa aacndan yaplm, zeri keten lifle dokunmu hasrla kapl bir serir gnderdi. Reslullah, evine tanncaya kadar, onun zerinde uyumutu. veftna kadar da, onun zerinde uyudu. Reslullah aleyhisselm, ykanp kefenlendii zaman, bu Seririn zerine konularak cenaze namaz da, kendisi bu Serir zerinde bulunduu halde, klnmt. Halk, llerini tamak zre, onu, bizden isterler ve onunla teberrk ederlerdi. Eb Bekirin merin cenazesi de, onun zerinde tanmt. Hazreti ie der ki Resl aleyhisselmn bir Hasr vard ki, geceleyin onun zerinde namaz klar, gndzn de, serip zerinde halk ile otururdu. Reslullahn ss Peygamber efendimiz, Cuma gnleri hutbe irad ederken, sya veya bir Yaya; seferde de, Yaya dayanrd. Peygamberimiz, sya dayanmann, Peygamber ahlakndan olduunu
465

syler, kendisi, sya dayanr ve sya dayanmay da, tavsiye buyururdu. Muaviye bin Ebi Sfyann Halifelii srasnda, Peygamberimizin ss, SadlKarazn yannda bulunuyordu. Muaviye bin Ebi Sfyan, hicretin ellinci ylnda hacca gelmiti. Peygamberimizin Mescidindeki Minberi sktrp ama nakl etmek istedi. SadlKarazn yannda bulunan sy istetti. Cabir bin Abdullah ile Eb Hreyre gidip ona Ey Mminler Emiri! Resl aleyhisselmn Minberinin, konulmu olduu yerden sklp gtrlmesi de, ssnn ama nakl edilmesi de, doru olmaz! dediler. Bunun zerine, Hazreti Muaviye, onlar brakp zr diledi. Abdullah bin neysi, Peygamberimiz, Mescidden evine gtrp ona bir s verdi ve Bu sy yannda sakla ey Abdullah bin neys! buyurdu. Abdullah bin neys, o s ile halkn yanna varnca, kendisine Nedir bu s? diye sordular. O da Bunu, bana, Resl aleyhisselm, verdi ve yanmda saklamam, emr etti. dedi. Abdullah bin neyse Resl aleyhisselmn yanna dnsen de, bunu sana, ne iin verdiini sorsan! dediler. Bunun zerine, Abdullah bin neys, Peygamberimizin yanna dnp Ya Reslallah! Bu sy, bana, ne iin verdin? diye sordu. Bu, Kyamet gn, aramzda bir almettir! O zaman Peygamberimiz B Cennette insanlarn, sya dayananlar, pek azdr! Sen, buna Cennette dayanrsn! buyurdu. Abdullah bin neys, onu, klc ile birlikte bulundurup yanndan hi ayrmad. lm deine dt zaman da, onu, kefeninin iine koymalarn ve kendisiyle birlikte gmmelerini ev halkna vasiyyet etti. Bedeni ile kefeni arasna konulup kendisinin vasiyeti, yerine getirildi. Peygamberimizin tad yedi ey Peygamber efendimizin, bir arn boyunda veya biraz daha uzun bir Mhceni vard. Mhcen, ucu eri denee denir. Peygamberimiz, Hacerlesvedi, uzaktan onunla iaret ederek stilam ederdi. Peygamberimiz, deveye bindii zaman, onu, nne asard. Efendimizin, Urcun diye anlan bir de Mhsarras vard. Peygamberimiz, Bakilgarkada giderken, onu, yannda bulundurur, ona dayanr, otururken, onu, elinde evirir evirirdi. Peygamberimizin, elinde bu Mhsarras bulunduu halde, hutbe irad bu466

yurduu da, olurdu. Peygamberimizin, da aalarndan kesilmi, Memuk adyla anlan bir de, Kadibi Denei vard. Hazreti Osman, Peygamberimizin Kadibi, elinde bulunduu ve Minberde hutbe irad ettii srada, Cahcah bin Said veya Cahcah bin Kays, varp Hazreti Osmann elinden Kadibi alr ve dizine dayayarak bker, krar. Halk, Cahcaha barrlar. Hazreti Osman, Minberden iner ve evine girer. Bunun zerine, yce Allah, Cahcahn eline veya dizine Ekile (kant) hastal verir. Cahcah, Hazreti Osmann ehdetinden sonra bir yla varmadan, kana kana lr. Peygamberimiz; yannda tarak, ayna, misvak, glya, srme ve makas bulunduu halde, sefere kar seferde ve hazerde bunlar, yanndan ayrmazd. Hazreti ie Gazlar iin Resl aleyhisselmn glyan, taran, aynasn, iki Makasn, Srmedanln ve Misvakini hazrlardm. buyurdu. Yine Hazreti ie vlidemiz, Seferde ve hazerde, Resl aleyhisselmn, yedi eyi: 1. Glya iesi, 2. Tara, 3. Aynay, 4. Srmedanl, 5. Misvaki, 6. ki Makas, 7. Sa ayrma kemiini, brakt olmazd. demitir. Peygamberimiz, her gn, sakaln iki kere tarard. Enes bin Mlik Resl aleyhisselm, sk sk, bann sana glya srer, sakaln, su ile tarard. diyor. Tertip dzene ok nem verirdi Peygamber efendimiz, temizlie, tertip dzene nem verirdi. Kimin sa varsa, ona iyi baksn! buyururdu. Peygamberimiz, Mescidde iken, sa sakal karma kark biri ieri girmiti. Peygamberimiz Bu kiinin san yattracak Glya da m, bulunmuyor? buyurduktan sonra ona, hemen dar karak san, sakaln dzeltmesini eli ile iaret etti. O kimse, yle yapp dnnce, Peygamberimiz Sizden birinizin, byle gelmesi mi, yoksa sa sakal eytan gibi karma kark gelmesi mi, daha iyidir? buyurdu. Peygamberimiz, sakalnn boyundan ve yanlarndan biraz alrd. Cuma namazna kmadan nce, byn krpar, trnaklarnn uzayann keserdi. Mslmanlara da, byklarn krpmalarn emir etmitir. Peygamberimiz, aynaya baktkca, Allaha hamd eder Allahm! sretimi gzel yarattn gibi, ahlakm da, gzelletir! diyerek dua ederdi. Peygamberimiz, her gece, uyumadan nce, gzlerine kerre srme eSrme ekiniz! kerdi. Srmeyi, sa gzne , sol gzne iki kerre ekerdi. S
467

nki, o, gz cilalandrr, sa (kirpii) bitirir. buyururdu. slam bykleri erkein tedav iin srme ekmesi caiz olduunu fakat zinet iin ekmesi caiz olmadn bildirmilerdir. Ceml ve Znet kelimelerini birbirleri ile kartrmamaldr. Ceml, irkinlii gidermek, vekr shibi olmak ve kretmek iin, nimeti gstermek demektir. Gsteri iin, nmek iin, nimeti gstermek, ceml olmaz, kibir olur. Reslullah Misvak kullanmaya ok nem verirdi. Bunu yanndan ayrmazd. Peygamberimiz Erak aacnn ubuu ile Misvakleniniz! buyururO, hem benim, hem de, benden nceki Peygam du. Aza gzel koku verir. O berlerin Misvakidir. buyurmutur. Peygamber efendimiz Eer, mmetime meakkat vermeseydim, her namaz iin Misvak tutunmalarn, onlara muhakkak emrederdim! Misvak tutunmanz, size ok ok tavsiye ederim! Misvak, azn temizlii ve Rabbimin honudluudur! buyurmutur. Peygamberimizin, evine girdii zaman, ilk ii, diini Misvaklemek olurdu. Peygamberimiz, yannda Misvak bulundurmadka, uyumaz, uyand zaman da, ie, diini Misvaklemekle balard. Peygamberimiz, geceleyin Teheccd namazna kalkt zaman da, dilerini Misvaklard. Hazreti ie Peygamber aleyhisselm, hibir gece veya gndz uyumazd ki, uyannca, abdestten nce, Misvak tutunmu olmasn! demitir. Reslullah efendimizin kllar Peygamberimizin dokuz klc vard: Babasndan kalan ve Mesur adyla anlan kl. Bu kl, Peygamberimizin Medneye hicreti srasnda yannda bulunuyordu. Abd isimli kl : Bu klc, Peygamberimize, Sad bin Ubade hediye etmi Peygamberimiz, Bedir savana giderken, yannda gtrmt. Zlfikr: Kurey mriklerinden Mnebbih bin Haccacn veya As bin Mnebbihin klc olup Bedir savanda ganmet olarak kalmt. Srtnda birtakm gedikler bulunduu iin Zlfikr denilmiti. Peygamberimiz, Zlfikr, Hazreti Aliye hediye etti. Kabzasnn ba, bann halkalar ve zincirleri gmtendi. Peygamberimizin veftndan sonra Hazreti Abbas, Hazreti Eb Bekire bavurup Zlfikr, Hazreti Aliden almak istedii zaman, Hazreti Eb Bekir Ben, bu klc, hep Onun elinde grdm. Kendisinden, bunu, ekip almay, ho bulmam! dedi. Hazreti Abbas da, onu, Hazreti Aliye brakt. Reslullah efendimizin mzraklar da unlard: Peygamberimize, Ben
468

Kaynuk Yahudilerinden Mzrak ganmet olarak kalmt. Peygamberimizin Mzraklarndan birinin ismi: Msvi dierinin ismi Msna idi. Peygamberimizin, Beyza diye anlan byk bir Harbesi ile Aneze diye anlan Mzraktan kk bir Harbesi de, vard. Naba diye de, anlan bu Harbeyi, Habe Necaisi, Zubeyr b. Avvama vermiti. Peygamberimiz, Hayber savandan dnerken onu, Zbeyr bin Avvamdan ald. Habe Necaisi Ashama, Peygamberimize Aneze(mzrak) gndermiti. Peygamberimiz, onlardan birini kendisi iin alkoyup ikincisini Hazreti Aliye, ncsn de, Hazreti mere vermiti. Bilal-i Habei, Peygamberimizin Anezesini, Ramazan ve Kurban bayramlarnda Namazgaha kadar Peygamberimizin nnde tayp orada Peygamberimizin nne dikerdi. Peygamberimiz de, bayram namazn, ona doru ynelerek kldrrd. Peygamberimizin veftndan sonra, Bilal-i Habei, bu Anezeyi, bayramlarda Hazreti Eb Bekirin nnde tayp Namazgahta nne dikerdi. Hazreti Eb Bekirden sonra Hazreti mer ve Ondan sonra da, Hazreti Osman devrinde bu vazife Mezzin SadlKaraz tarafndan ayn ekilde yapld. Medne Vlileri zamanlarnda da, byle yaplmaa devam edildi. Peygamberimizin yaylar, kalkanlar Peygamberimizin, alt yay vard. Bunlardan: Revha, Beyza, afra diye anlan yay, Ben Kaynuk Yahudilerinden ganmet kalmt. Safra Yay, Neb aacndan yaplmt. Ketum ismindeki yay da, Neb aacndan yaplm olup Uhud savanda krlm krk olarak Katade bin Numan almt. Ayrca, Seded, Zevra adlarnda yaylar vard. Peygamberimizin kalkan vard: Zeluk, zerinde ko ba sreti bulunan kalkan. Bu Kalkan, Peygamberimize hediye edilmiti. Fakat, Peygamberimiz, onun resimli oluundan dolay holanmamt. Sabaha kt zaman, Allah, o sreti, kalkandan gidermi, yok etmiti. Peygamberimizin yedi tane Zrh gmlei vard: Zatlfudul, bunu, Sad bin Ubade, Peygamberimize, Bedir savana karken hediye etmiti. Sadiyye, Fdda. Bu iki Zrh gmlek de, Peygamberimizin, Ben Kaynuk Yahudilerinden ganmet olarak ald silahlar arasnda idi. Peygamberimiz, Uhud savanda Fudul ile Fdday st ste giymiti.
469

Peygamberimizin Zrh gmleinin gksnde ve arkasnda gmten iki halka bulunuyordu. Sadiyye isimli Zrh gmlek, Hazreti Davud Aleyhisselamn, Calut ile arpmak zre giydii tarihi Zrh gmlekti. Peygamberimiz veft ettii srada, Zrh gmleklerinden birisi Ben Zaferlerden Ebahm adndaki Yahudiden, Ev halknn ihtiyac iin alnan otuz Sa arpa karl rehin braklm bulunuyordu. O Zrh gmlek de, Zatlfudul idi. Dier zrlar ise Zatlviah, Zatlhavai, Betra, Hrnk. Peygamberimiz, Zatlfudul ile Sadiyyeyi, Huneyn savanda giymiti. Reslullahn miferleri ise, birincisi Muvaah. Bu Mifer, Ben Kaynuk Yahudilerinden ganmet kalmt. Zssubu veya Zssusub veya Mebu isimli miferler, Peygamberimizin Uhud savanda bana giydii Mifer krlp halkalarndan ikisi, Peygamberimizin yanaklarna batmt. Peygamberimiz, Mekkeyi fethe girerken de, Miferli idi. Reslullahn bayrak ve sancaklar Peygamber efendimizin Rayesi yani Bayra siyah, Livas yani sanca beyazd. Muhammed bin Kasmn Azadls Yuns bin Ubeyd Muhammed bin Kasm, Reslullah aleyhisselmn bayran sormak zere, beni, Bera bin Azibe gnderdi. Bera bin Azib, siyah ve drt ke Nemireden (Siyah-beyaz izgili yn kumatan) olduunu bildirmitir. Bu bayrak, Hazreti ienin, zeri deve palan ekilli, nakl ynden dokunmu olup siyah idi. Ukab diye anlrd. Peygamberimizin bayra, Hazreti Alinin yannda bulunurdu. Peygamberimiz, Hayber savanda Bayra, yle bir ere vereceim ki, O, Allah ve Resln sever, Allah ve Resl de, Onu sever! buyurmu ve Hazreti Aliyi arp bayran Ona vermiti. Yce Allah, Hayberin fethini, Hazreti Aliye nasib etmitir. PeygambeLa ilhe illallah Muhammedr rimizin Livas (Sanca)nn zerinde L Reslullah yazl idi. Peygamberimiz, Harrar seferinde Sad bin Ebi Vakkas iin beyaz bir Sancak balamt. Hazreti Aliyi Yemene gnderirken, Kargnn bana bir Sar balayp Sancak, byledir! buyurmutur. Sanca, ancak ordu kumandan tutar ve S tard.
470

Ebva, Veddan gazsnda Peygamberimizin beyaz Sancan Hazreti Hamza, Buvat gazsnda Sad bin Ebi Vakkas, Krz bin CabirlFihrinin tkibinde Hazreti Ali, Zluseyre gazsnda Hazreti Hamza tamtr. Peygamberimiz, Bedir gazsna karken, beyaz sancan Musab bin Umeyre vermi, Hazreti Ali, Peygamberimizin nnde Siyah Bayran (Ukab) tamt. Peygamberimizin beyaz sanca, Ben Kaynuk gazsnda Hazreti Hamza, Karkaratlkdr, Uhud, Bedrlmevid gazlarnda Hazreti Ali, Hendek gazsnda da, Zeyd bin Harise tarafndan tanmtr. Peygamberimiz, Mekkeyi de, beyaz Sancayle gidip fethetmiti. Tebk seferinde en byk sancan Hazreti Eb Bekire ve en byk bayran da, Zbeyr bin Avvama verip tatmtr. Peygamber efendimizin atlar Peygamberimizin, Mednede, Ben Fezarelerden bir Bedeviden on ukye gme satn ald, l halknn Daris, Peygamberimizin de, Sekb adn verdii ilk atdr. Uhud savanda ona binmiti. Sekbin dudanda beyazlk vard. aya sekili, sa aya sekisizdi. Sekb, ok yrgendi. Giderken, su gibi akard. Mrteciz, adl atn Peygamberimiz, Ben Mrrelerden bir Bedeviden satn almt. Mrteciz, gzel, ahenkli ve iir syler gibi kinerdi. Lizaz, isimli atn da Peygamberimize, skenderiye kral Mukavks, hediye etmiti. Lizaz, ok hzl giderdi. Zarib, isimli at, Peygamberimize, Ferve bin UmeyrlCzami hediye etmiti. Zarib, ok gl ve dayankl bir att. Lahif (veya Luhayf), bu at, Peygamberimize, Rebia bin Ebi BeralKelbi, hediye etmiti. Lahif, uzun kuyruklu idi. Kuyruu, yeri sprrd. Yasub; Peygamberimizin, atlarnn en iyisi idi. Mravh; Yar at olup Ubeyd bin Yasir, onu, Peygamberimize, Tebkte hediye etmiti. Mravh, yel gibi hzl koard. Mirvah; Hicretin onuncu ylnda Medneye gelen Ben Reha Temsilcileri, Mirvah, Peygamberimize hediye etmilerdi. Mirvah, Peygamberimizin nnde zerine binilip yrtld zaman, Peygamberimizin pek houna gitmiti. Verd; bu at, Peygamberimize, Temim-i Dari, hediye etmiti. Verdin rengi, dorumsu idi. Peygamberimiz, onu, Hazreti mere verdi. Hediye etti. Hazreti mer de, Verdin zerinde, Allah yolunda savat. Peygamberimiz,
471

atlarndan n, yara sokard. Zaribin svarisi, Sehl bin Sad, Lizazn svarisi de, Eb seydsSaidi idi. Lizaz, en nde, Zarib, onun arkasnda, Sekb de, Zaribin arkasnda giderdi. Reslullahn merkep ve katr da vard. skenderiye kral Mukavks, Peygamberimize, boz bir Katrla boz bir Merkep hediye etmiti. Katr, Dldl, Merkep te, Yafur veya Ufeyr adyla anlrd. slamda ilk grlen Ak Katr, Dldl olmutur. Peygamberimizin, Hayber savanda biniti, bu Boz Katr, Huney savanda ise, dier Boz Katr idi. Peygamberimiz, Katrn tepip Hevazinlerin zerine yrmek istemi, Hazreti Abbas, Katrn dizginini Eb Sfyan bin Haris de, zengisini tutarak hzn kesmee ve Peygamberimizin dman arasna dalmasna engel olmaa almlard. Hayber savanda, Yafurun zerine semer vurulup bana hurma lifi ipinden yular geirilerek Peygamberimizin, ona da, binmi olduu rivyet edilir. Peygamberimiz, Veda Haccndan dnd zaman, Yafur lm Dldl ise, Peygamberimizin veftndan sonra Hazreti Aliye kalmt. ehadetine kadar Hazreti Ali, sonra Hazreti Hasan, sonra Hazreti Hseyin, daha sonra da, Hazreti Muhammed bin Hanefiyye ona bindi. Dldl, Hazreti Muaviye devrine kadar yaad. Peygamber efendimizin develeri Kusvas: Peygamberimizin, Ceda ve Adba adlariyle de, anlan bu Devesi Ben Kuayr bin Kab bin Rebia bin mirlerin veya Hurey bin Kablarn hayvanlarndan olup Hazreti Eb Bekir, onu, drt yz dirheme satn alm ve ayn bedelle Peygamberimize devir etmiti. Hazreti Eb Bekirin, bunu, Peygamberimize balad da, rivyet edilir. Peygamberimiz, Medneye Kusvann zerinde hicret etti. Hudeybiye Umresine, onun zerinde gitti. Mekkeyi de, onun zerinde fetih etti. Peygamberimiz, Kusvay, yartrr, hibir deve, onu, geemezdi. Fakat, bir Bedevi, iki yal bir deve ile yara girip onu geti. Peygamberimiz, Veda haccnda Arafat hutbesini, Kusvann zerinde irad buyurmutur. Kusva, Hazreti Eb Bekirin Halifelii zamannda Baki kabristanna brakld. Orada, kendi halinde yayla yayla ld. Eb Cehilden ganmet alnan deve: Peygamberimiz, Bedirde Eb Cehlin mehur devesini de, Bakumandan hakk olarak almt. Hudeybiye Umresine kadar bu deve zerinde de, gazya kard.
472

Ona, umre iin Kurbanlk nian vurdu. Mrikler, yz deve verip onu, almak istediler. Peygamberimiz Eer, kurbanlk diye ayrp belirlememi olsaydk, dileinizi, yerine getirirdim. buyurdu. Samal develer: Peygamberimizin Zlcedr ve Cemma otlanda yaylan; Hanna, Semra, Ureys, Sadiyye, Begum, Yesire, Debba adlaryla anlan yedi samal devesi olup Peygamberimizin ev halk, onlarn her gece getirilen iki krba dolusu stlerile geinirlerdi. Fakat, Peygamberimizin veft srasnda bunlardan hi biri kalmamt. Reslullahn Hne-i sadetleri Peygamberimiz, Mednede Mescidini yaptrd zaman, Mescidin yanna, kerpiten iki oda da, yaptrm ve zerlerini hurma kt ve dallar ile rttrmt. Hazreti ienin odasnn kaps, Mescide giden yola doru idi. Hazreti Sevde iin yaplan odann kaps da, Mescidin nc kaps olan Al-i Osman kapsna doru idi. Peygamberimiz, baka zevceler alnca, sonradan, oda says artt ve bunlar da, Hazreti ienin odasyla Kble arasnda, yani Mescidin dousuna den ksmnda yapld. Odalarnn bzs kerpiten, bzs da, tatand. Bzs hurma dallarndan (Badad tarznda) yaplarak zerleri amur harla svanm ve hurma dallaryla da, tavanlanmt. Hasan bin Ebilhasan der ki Ben, erginlik anda iken, Reslullahn evlerine girmi, elimle tavanna uzanp yetimitim. Reslullahn odasnn rts, servi veya ard kt zerine gerilmi bir kl dokumadan ibaret idi. mm- Buharnin bildirdiine gre de Reslullahn evinin kaps halkasz olup Yay ucu ile alnrd. Muhammed bin Hilal ile AtalHorasn de, Peygamberimizin zevcelerinin odalarn grmler, onlarn, hurma dallarndan yaplm ve kap olarak siyah kldan Palas perdeler bulunduunu bildirmilerdir. Davud bin Kaysn grgye dayanan ifadesine gre: odalarn kapdan kapya kadar her birinin eni 6-7 zira kadar, iten derinlikleri de, tahminen onar zira idi. (Bir zira 48 cm.dir) Hazreti Sevde, odasn Hazreti ieye vasiyet etmi, Hazreti Safiyyenin odasn da veftna kadar iinde oturmak artyla Velileri, yz seksen veya iki yz bin dirheme Muaviye bin Ebi Sfyana satmlardr.
473

Halife Abdulmelikin, Peygamberimizin zevcelerine aid odalarn istimlak edilerek Mescide katlmalar hakkndaki yazs gelip Mednede okunduu gn, bir ok kimseler gzlerinin yan tutamam Medneliler, Peygamberimizin veft ettii gn gibi, alamlard. Said bin Mseyyeb de Vallahi, onlarn, olduklar hal zere braklmalarn, ne kadar arzu ederdim! Mednelilerden yeni yetienler ve Medneye dardan gelenler, Resl aleyhisselmn hayatnda ne ile yetindiini grrler de, insanlar, ok mallarnn olmasna ve bununla vnmeye rabet etmezlerdi. diyerek bu yoldaki zntsn aklamtr. Reslullahn vakfettii mlkler slamda ilk Vakf, Uhudda ehid den Yahudi Bilginlerinden ve zenginlerinden Muhayrkn, Peygamberimize teslm edilmesini vasiyyet ve Peygamberimizin de, teslm alp Vakf ettii:1. Miseb, 2. Safiye, 3. Delal, 4. Hsna, 5. Brka, 6. Avaf, 7. Merebe adlariyle anlan yedi bahe ve bostand. Peygamberimizin Mednedeki Vakflar, umumiyetle Muhayrkn mallarndandr. bn-i Humeyd der ki Halife mer bin Abdulaziz, Muhayrkn Vakf Hurmalklarndan hurma getirilmesini istemiti. Bir tabak iinde getirildi. mer bin Abdulaziz Eb Bekir bin Hazm, bana yazd: Bu hurma, Resl aleyhisselmn devrinden kalma hurma aacndandr ve Resl aleyhisselm, ondan yerdi. diye bildirdi deyince Ey Mminlerin Emiri! Bunu, aramzda bltr! dedim. Bltrd. Her birimize, dokuzar hurma dt. mer bin Abdulaziz Ben, Medne vlisi olarak o Hurmala girdiim zaman, o hurma aacnn hurmasndan yemiim ve onun kadar nefis ve tatl bir hurma grmemiimdir! dedi. Amr bin Muhcir der ki Resl aleyhisselmn met, mer bin Abdulazizin yannda bir odada bulunur, kendisi, her gn, ona bakard. Kureyilerden gelip yannda toplananlar da, bu odaya koyar, sonra, bu meta ynelerek te, Allahn, sizi, kendisi ile ereflendirdii Ztn mirs! derdi: 1. Bir adet hurma yapraklaryla rlm Serir, 2. Bir adet yz deri, ii hurma lifi doldurulmu yz yast, 3. Bir adet byke anak, 4. Bir adet su barda, 5. Bir adet elbise, 6. Bir adet el deirmeni,
474

7. Bir aded ok antas, 8. Bir aded kadife (yorgan.) Bu yorganda, Reslullahn bann sinmi bulunan teri, misk kokusundan daha gzel kokar, dururdu. mer bin Abdulaziz, hastaland zaman, onun suyu ile ykanr, iyileirdi. mer bin Abdulaziz, Medneli Tbiin limlerinden olup mm, Fakih, Mctehid ve Snnetleri ok iyi bilen bir zat idi. Annesi; mm Asm bint-i Asm bin mer bin Hattabd. Adalet ve zhd takvada rnek gsterilirdi. mm fii Hulef-i Ridin, betir: 1) Eb Bekir, 2) mer, 3) Osman , 4) Ali , 5) mer bin Abdulaziz! derdi. mer bin Abdulaziz: Adlette, Hazreti merin; Zhd ve takvda, Hasanl Basrnin; limde mm Zhrnin hl ve giditnda idi.

Salt hem selm olsun ona hem l sahbeyne Ki kld onlar kendine yrn, ol kerem-kn Gel ey Hakk, unut halk Habb-i Hak'tan al hulku Ki Hak'tan hsn-i hulk almt meccn ol kerem-kn ERZURUMLU BRHM HAKKI

475

SLM DN
Allah telnn, Cebril ismindeki melek vstas ile sevgili peygamberi Muhammed aleyhisselma gnderdii, insanlarn, dnyda ve hirette rhat ve mesd olmalarn salyan, usl ve kidelerdir. Btn stnlkler, faydal eyler, slmiyetin iindedir. Eski dinlerin, grnr-grnmez btn iyiliklerini, slmiyet kendinde toplamtr. Btn sadetler, muvaffakiyetler ondadr. Yanlmayan, armayan akllarn kabl edecei esslardan ve ahlktan ibarettir. Yaratlnda kusursuz olanlar, onu reddetmez ve nefret etmezler. slmiyetin iinde hi bir zarar, dnda da hi bir menfat yoktur ve olamaz. slmiyetin hricinde bir menfat dnmek, serbdan iecek beklemek gibidir. slmiyet, memleketleri mr, insanlar terfh etmei, refha kavuturma emreylemekte, Allah telnn emirlerine sayg gstermei ve mahlklara merhameti istemektedir. slmiyet; zirati, ticreti ve sanat, kat olarak emr eder. lme, fenne, teknie, endstriye, lyk olduu zere ehemmiyet verir. nsanlarn yardmlamasn, birbirlerine hizmet etmesini ehemmiyetle istemektedir. Kendi idaresi altnda bulunan insanlarn, evldn, ailenin ve milletlerin haklarn ve idrelerini retmekte; dirilere, gemilere, geleceklere kar bir hak ve mesliyet gzetmektedir. Sedet-i dreyn yni dny ve hiret sadetini kendisinde toplamtr. slmiyet, insanlarn rh ve madd refahn en mkemmel ekilde temin edecek prensipler getirmitir. nsan hak ve vazifelerini en geni ekilde dzenlemitir. Ksaca slm dninin; mn, ibdet, mnkeht, muamelt, ukbat esslar vardr. mn Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin, Allah telnn peygamberi olduunu ve Onun tarafndan seilmi, haber verici neb olduunu doru bilmek, inanarak sylemek, Onun, Allah tel tarafndan ksaca bildirdiklerine ksaca, geni bildirdiklerine etrflca inanmak ve gc yet476

tike Kelime-i ehdeti dil ile de sylemektir. Kuvvetli mn yledir ki; atein yaktna, ylann zehirleyip ldrdne yakn zere inanp kat gibi, gnlden tam olarak Allah tely ve sfatlarn byk bilerek, Onun rzsna ve cemline komak, gazbndan, celletinden kamak ve mn, mermer zerine yazlan yaz gibi salam olarak gnlne yerletirmektir. Mutlaka inanmamz lzm gelen mnn alt art vardr: Birincisi; Allah telnn vcib-l-vcd ve hakk mbud ve btn varlklarn yaratcs olduuna inanmaktr. Dny ve hiret leminde bulunan hereyi, maddesiz, zamnsz ve benzersiz olarak yoktan var eden, ancak Allah teldr diye kesin inanmaktr. Her varln yaratan, shibi, hkimi Odur. Onun hkimi, miri, stn yoktur diyerek inanmak lzmdr. Her stnlk, her keml sfat, Onundur. Onda, hi bir kusur, hi bir noksan sfat yoktur. Dilediini yapabilir. Yaptklar, kendine veya bakasna faydal olmak iin deildir. Bir karlk iin yapmaz. Bununla berber, her iinde, hikmetler, faydalar, ltuflar, ihsnlar vardr. Kullarna iyi olan, yarar olan vermee, kimisine sevb, kimisine azb yapmaa mecbur deildir. slerin, gnah ileyenlerin hepsini Cennete koysa, fadlna, ihsnna yakr. tat, ibdet edenlerin hepsini Cehenneme atsa, adlete muhlif olmaz. Fakat, mslmanlar, ibdet edenleri Cennete sokacan, bunlara, sonsuz nmetler, iyilikler vereceini, kfirlere ise, Cehennemde sonsuz azb edeceini dilemi ve bildirmitir. O, sznden dnmez. Btn canllar mn etse, itat etse, Ona hi bir faydas olmaz. Btn lem kfir olsa, azgn, takn olsa, kar gelse, Ona hi bir zarar vermez. irkten, kfrden baka, her hangi byk gnah ileyip, tevbesiz len kimseyi dilerse affeder. Kk gnh iin dilerse azb eder. Kfir, mrted olarak lenleri hi affetmeyeceini, bunlara sonsuz, azb edeceini bildirmitir. Mslman ve ehl-i kble olup, ibdet edip, fakat, tikd Ehl-i snnet tikdna uymayan ve tevbe etmeden len kimseye, Cehennemde azb edecek ise de, byle bidat shibi mslmanlar, Cehennemde sonsuz kalmayacaktr. Allah tely, dnyda ba gz ile grmek cizdir. Fakat, kimse grmemitir. Kymet gn, maher yerinde kfirlere ve gnah olan mminlere, kahr ve cell ile; slih olan mminlere ise, ltf ve ceml ile grnecektir. Mminler, Cennette, ceml sfat ile grecektir. Melekler ve kadnlar da grecektir. Kfirler, bundan mahrum kalacaklardr. Cinnlerin de mahrum kalacaklarn bildiren haber kuvvetlidir. Allah tel zerinden, gece gndz ve zaman gemesi, dnlemez. Allah telda, hi bir bakmdan, hi bir deiiklik olmayaca iin, gemite, gelecekte yledir, byledir, denemez. Allah tel, hi bir eye hull et477

mez. Hi bir eyle birlemez. Allah telnn zdd, tersi, benzeri, orta, yardmcs, koruyucusu yoktur. Anas, babas, olu, kz, ei yoktur. Her zaman, herkes ile hzr ve her eyi muht ve nzrdr. Herkese can damarndan daha yakndr. Fakat, hzr olmas, ihta etmesi, beraber ve yakn olmas bizim anladmz gibi deildir. Onun yaknl; limlerin ilmi, fen adamlarnn zeks ve evliynn kef ve hd ile anlalamaz. Bunlarn iyzn, insan akl kavrayamaz. Allah tel, ztnda ve sfatlarnda birdir, hi birinde deiiklik, bakalamak olmaz. Allah telnn isimleri sonsuzdur. Bin bir ismi var diye mehrdur. Yni, isimlerinden bin bir tnesini insanlara bildirmitir. Muhammed aleyhisselmn dninde, bunlardan doksan dokuzu bildirilmitir. Bunlara; Esm-i hsn denir. mnn alt essndan ikincisi; meleklere inanmaktr. Melekler, cisimdir. Latftir. Gaz hlinden daha latftirler. Nrndirler. Diridirler. Aklldrlar. nsanlardaki ktlkler, meleklerde yoktur. Her ekle girebilirler. Gazlar, sv ve kat olduu gibi ve kat olunca, ekil ald gibi, melekler de gzel ekiller alabilirler. Melekler, byk insanlarn bedeninden ayrlan rhlar deildirler. Hristiyanlar, melekleri, byle rh sanyor. Enerji, kuvvet gibi, maddesiz de deildirler. Eski filozoflardan bir ksm, byle zannetti. Melek; eli, haber verici veya kuvvet demektir. oulu; Melikedir. Melekler, her canldan nce yaratld. Onun iin, kitaplara mndan nce, meleklere mn edilmesi bildirildi. Kitaplar da peygamberlerden ncedir. Kurn- kermde de, inanlacak eylerin ismi, bu sra ile bildirilmektedir. Meleklere mn yle olmaldr: Melekler, Allah telnn kullardr. Ortaklar deildir. Kzlar deildir. Kfirler, mrikler, yle sandlar. Allah tel, meleklerin hepsinden rzdr. Allah telnn emirlerine itat ederler. Gnah ilemezler. Emirlere isyn etmezler. Erkek ve dii deildirler. Evlenmezler. ocuklar olmaz. Hayat shibi yni diridirler. Allah tel, insanlar yaratacan buyurduu zamn; Y Rabb! Yeryzn ifsd edecek ve kan dkecek mahlklar m yaratacaksn? gibi meleklerin, zelle denilen sorular, bunlarn msum, susuz olmalarna zarar vermez. Says en ok olan mahlk meleklerdir. Bunlarn saylarn Allah teldan baka kimse bilmez. Gklerde, meleklerin ibdet etmedikleri, bo bir yer yoktur. Gklerin her yeri, rk veya secdede olan meleklerle doludur. Gklerde, yerlerde, otlarda, yldzlarda, canllarda, canszlarda, yamur damlalarnda, aalarn yapraklarnda, her moleklde, her atomda, her reaksiyonda, her harekette, her eyde meleklerin vazifeleri vardr. Her yerde, Allah telnn emirlerini yaparlar. Allah tel ile mahlklar arasnda vsta478

drlar. Bzlar, baka meleklerin miridir. Bzlar, insanlarn peygamberlerine haber getirir. Bzlar insanlarn kalbine iyi dnce getirir ki, buna ilhm denir. Bzlarnn, insanlardan ve btn mahlklardan haberi yoktur. Allah telnn cemli karsnda kendilerinden gemilerdir. Her birinin belli yeri vardr. Oradan ayrlamazlar. Cennet melekleri, Cennettedir. Bunlarn byklerinin ad Rdvndr. Cehennem meleklerine Zebn denir. Bunlar, Cehennemde emrolunan vazifelerini yapar. Cehennem atei bunlara zarar vermez. Deniz, bala zararl olmad gibidir. Cehennem zebnlerinin bykleri on dokuz tnedir. En bynn ad Mlikdir. Her insann hayr ve er, btn ilerini yazan, ikisi gece, ikisi gndz gelen drt melee, Kirmen ktibin veya Hafaza melekleri denir. Hafaza meleklerinin, bunlardan baka olduu da rivyet edilmitir. Sa taraftaki melek, soldakinin miridir ve iyi ileri yazar. Soldaki, ktlkleri yazar. Kabirlerde, kfirlere ve s mslmanlara azb edecek melekler ve kabirde sul soracak melekler vardr. Sul meleklerine Mnker ve Nekr denir. Mbeir ve Ber de denir. Mminlere soranlara, M Meleklerin birbirlerinden stnlkleri vardr. En stnleri drt tnedir. Bunlarn birincisi Cebril aleyhisselmdr. Bunun vazifesi, peygamberlere vahy getirmek, emir ve yasaklar bildirmektir. kincisi sr denilen boruyu frecek olan srafil aleyhisselmdr. Sru iki def frecektir. Birincisinde, Allah teldan baka her diri lecektir. kincisinde hepsi tekrar dirilecektir. ncs, Mikil aleyhisselmdr. Ucuzluk, pahallk, ktlk, bolluk yapmak ve her maddeyi hareket ettirmek, bunun vazifesidir. Drdncs, Azril aleyhisselmdr. nsanlarn rhunu alan budur. Bu drt melekten sonra stn olan, drt snftr. Hamele-i Ar denilen melekler, drt tnedir. Kymette sekiz olacaktr. Huzr-i ilhde bulunan meleklere Mukarrebn denir. Azb meleklerinin byklerine Kerbiyn denir. Rahmet meleklerine Rhniyn denir. Bunlarn hepsi, meleklerin havss yni stnleridir. Bunlar peygamberlerden baka btn insanlardan daha stndr. Mslmanlarn slihleri ve velleri, meleklerin avmndan, daha efdl, daha stndr. Meleklerin avam, mslmanlarn avmndan, yni s ve fsklardan efdldir. mnn alt essndan ncs; Allah telnn indirdii kitaplarna inanmaktr. Allah tel, bu kitaplar, bz peygamberlere, melekle okutarak, bzlarna ise, levha zerinde yazl olarak, bzlarna da meleksiz iittirerek indirdi. Bu kitaplarn hepsi, Allah telnn kelmdr. Ebed ve ezeldirler. Mahlk deildirler. Bunlar, meleklerin veya peygamberlerin kendi szleri deildir. Allah telnn indirdii kitaplarn hepsi haktr, dorudur.
479

Kurn- kerm, btn kitaplar nesh etmi, hkmlerini yrrlkten kaldrmtr. Kurn- kermde, kymete kadar, hi bir zamn, yanllk, unutulmak, ziyde ve noksanlk olmaz. Gemi ve gelecekteki btn ilimler, Kurn- kermde vardr. Bunun iin, btn kitaplardan stn ve kymetlidir. Resl-i ekrem sallallah aleyhi ve sellem efendimizin en byk mcizesi Kurn- kermdir. Btn insanlar ve cinler bir araya gelse, hepsi Kurn- kermin en ksa sresi gibi bir sz syleyebilmek iin urasalar, syleyemezler. Semav kitaplarn bize bildirileni yz drttr. Bunlardan on suhuf dem aleyhisselma, elli suhuf s (t) aleyhisselma, otuz suhuf drs aleyhisselma, on suhuf brhim aleyhisselma indirildii mehrdur. Tevrt Ms aleyhisselma, Zebur Dvd aleyhisselma, ncl s aleyhisselma ve Kurn- kerm Muhammed aleyhisselt vesselma nzil olmu, inmitir. nanlacak alt esastan, drdncs; Allah telnn peygamberine inanmaktr. Peygamberler, insanlar Allah telnn beendii yola kavuturmak, doru yolu gstermek iin gnderilmilerdir. Yaratl, huy, ilim ve akl bakmndan zamanlarnda bulunan btn insanlardan stn, kymetli, muhterem kimselerdir. Hi bir kt huy ve beenilmeyecek hlleri yoktur. Peygamberlerde ismet sfat vardr. Yni peygamber olduu bildirilmeden nce ve bildirildikten sonra, kk ve byk hi bir gnah ilemez. Peygamber olduu bildirildikten sonra, peygamber olduu yaylncaya, anlalncaya kadar, krlk, sarlk ve benzeri ayp ve kusurlar da olmaz. Her peygamberde u yedi sfatn bulunduuna inanmak lzmdr: Emnet, sdk, tebli, adlet, ismet, fetnet ve Emn-l-azl. Yni peygamberlikten azl edilmezler. Fetnet, ok akll, ok anlayl demektir. Yeni bir din getiren peygamberlere Resl denir. Yeni din getirmeyip, insanlar, nceki dne dvet eden peygamberlere Neb denir. Emirleri tebli etmekte ve insanlar, Allahn dnine armakta, resl ile neb arasnda bir ayrlk yoktur. Peygamberlere mn etmek, aralarnda hi bir fark grmeyerek, hepsinin sdk, doru szl olduuna inanmak demektir. Onlardan birine inanmayan kimse hi birine inanmam olur. Peygamberlik; almakla, alk, sknt ekmekle ve ok ibdet yapmakla ele gemez. Yalnz Allah telnn ihsn, semesi ile olur. nsanlarn dnydaki ve hiretteki ilerinin dzgn ve faydal olmas ve onlar zararl ilerden koruyup, selmete, hidyete, rahata kavuturmak iin, peygamberler vstas ile dinler gnderilmitir. Peygamberler, dmanlarn okluuna, inanmayanlarn alay etmelerine, zmelerine ramen, Allah telnn emirlerini insanlara tebli etmekte, bildirmekte, dmanlardan korkmam, gz krpma480

mlardr. Allah tel, peygamberlerin sdk shibi olduklar, doru sylediklerini gstermek iin, onlar mcizelerle kuvvetlendirdi. Hi kimse bu mcizelere kar gelemedi. Peygamberi kabl edip inanan kimseye, o peygamberin mmeti denir. Kymet gnnde, mmetlerinden, gnah ok olanlara efat etmeleri iin izin verilecek ve efatleri kabl olacaktr. mmetlerinden, lim, slih, vel olanlarna da, efat etmeleri iin Allah tel izin verecek ve efatlerini kabl buyuracaktr. Peygamberler aleyhimssalevt vet-teslmt, mezrlarnda, bizim bilmediimiz bir hayt ile diridir. Mbrek vcdPeygamberler, melarn toprak rtmez. Bunun iindir ki, hads-i erfde; P zrlarnda, namaz klarlar buyruldu. Peygamberlerin aleyhimsselm mbrek gzleri uyurken, kalb gzleri uyumaz. Peygamberlik vazifelerini grmekte, peygamberlik stnlklerini tamakta, btn peygamberler msvdir. Yukarda bildirilen yedi sfat hepsinde vardr. Peygamberler, peygamberlikten azledilmez. Veller ise, evliylktan ayrlabilir. Peygamberler aleyhimssalevt vetteslmt insandan olur. Cinden, melekten ve kadnlardan insanlara peygamber olmaz. Cin ve melek, peygamberlerin derecelerine ykselemez. Peygamberlerin birbirleri zerinde, erefleri, stnlkleri vardr. Mesel mmetlerinin ok olmas, gnderildikleri memleketlerin byk olmas, ilim ve mrifetlerinin byk olmas, ilim ve mrifetlerinin ok yerlere yaylmas, mcizelerinin daha ok ve devaml olmas ve kendileri iin ayr kymetler ve ihsnlar bulunmas gibi stnlkler bakmndan hir zamn peygamberi Muhammed aleyhisselm, btn peygamberlerden daha stndr. ll-azm olan peygamberler, byle olmayanlardan ve resller, resl olmayan neblerden daha stndrler. Peygamberlerin aleyhimsselm says belli deildir. Yz yirmi drt binden ok olduklar mehrdur. Bunlardan yz on veya yz on be adedi resldr. Bunlarn iinden de, alts daha yksektir. Bunlara llazm peygamberler denir. ll-azm peygamberler; dem, Nh, brhim, Ms, s ve Muhammed Mustaf aleyhimssalt vesselm hazretleridir. brhim aleyhisselm, Hallullahdr. nk, bunun kalbinde, Allah sevgisinden baka, hi bir mahlkun sevgisi yoktu. Ms aleyhisselm, Kelmullahdr. nk, Allah tel ile konutu. sa aleyhisselm, Rhullah ve Kelimetullahdr. nk, babas yoktur. Yalnz Ol kelime-i ilhiyyesi ile anasndan dnyya geldi. Bundan baka, Allah telnn hikmet dolu kelimelerini, vz vererek, insanlarn kulaklarna ulatrrd. Mahlklarn yaratlmasna sebeb olan ve demoullarnn en stn, en ereflisi, en kymetlisi bulunan Muhammed aleyhisselm, Habbullahdr. Onun Habbullah olduunu ve bykln, stnln gsteren eyler
481

pek oktur. Bunun iin Ona; Malb olmak, Bozguna uramak gibi szler sylenemez. Kymette, herkesten nce kabirden kalkacaktr. Maher yerine nce gidecektir. Cennete herkesten nce girecektir. Gzel ahlk, saylmakla bitmez ve anlatmaya insan gc yetimez. Kymet gn, btn peygamberler, Onun sanca altnda glgeleneceklerdir. Allah tel, her peygambere emir buyurdu ki: Mahlklarmn iinde, seip sevdiim, habbim Muhammed aleyhisselmn peygamber olduu zamna eriirseniz, Ona mn ediniz ve yardmc olunuz! Btn peygamberler de, mmetlerine byle vasiyet ve emreyledi. Muhammed aleyhisselm, Htem-l-enbiydr. Yni Ondan sonra hi peygamber gelmeyecektir. mn edilmesi lzm olan esaslardan beincisi; hiret gnne inanmaktr. hiret gnnn balangc, insann ld gndr. Kymetin sonuna kadardr. Kymetin ne zaman kopaca bildirilmedi, zamnn kimse anlayamad. Fakat, Peygamber efendimiz bir ok almetlerini ve balanglarn yle haber verdi: Hazreti Mehd gelecek, s aleyhisselm gkten ama inecek, Deccl kacak. Yecc Mecc denilen kimseler her yeri kartracak. Gne batdan doacak. Byk zelzeleler olacak. Din bilgileri unutulacak. Fsk, ktlk oalacak. Dinsiz, ahlksz, nmussuz kimseler emr olacak. Allah telnn emirleri yaptrlmayacak. Haramlar her yerde ilenecek. Yemenden ate kacak. Gkler ve dalar paralanacak. Gne ve Ay kararacak. Denizler birbirine karacak ve kaynayp kuruyacaktr. Gnah ileri yapan mslmanlara fsk denir. Fsklara ve btn kfirlere kabirde azb vardr. Bunlara elbette inanmak lzmdr. Mevt kabre konunca, bilinmeyen bir hayat ile dirilecek, rhat olacak veya azb grecektir. Mnker ve Nekir adndaki iki melein, bilinmeyen korkun insan eklinde mezra gelip sul soracaklarn hads-i erfler aka bildirmektedir. Kabir suli, bz limlere gre, bz akidden olacak, bzlarna gre ise, btn akidden olacaktr. Bunun iin ocuklara; Rabbin kim? Dnin hangi dindir? Kimin mmetindensin? Kitbn nedir? Kblen neresidir? tikdda ve amelde mezhebin nedir? sullerinin cevaplarn retmelidir! Ehl-i snnet olmayaTezkire-i Kurtub de yazldr. Gzel cevap nn doru cevap veremiyecei, T verenlerin kabri genileyecek, Cennetten bir pencere alacaktr. Sabah ve akam, Cennetteki yerlerini grp, melekler tarafndan iyilikler yaplacak, mjdeler verilecektir. yi cevap veremezse, demir tokmaklarla yle vurulacak ki, barmasn, insandan ve cinden baka her mahlk iitecektir. Kabir o kadar daralr ki, kemiklerini birbirine geirecek gibi skar. Cehennemden bir delik alr. Sabah ve akam Cehennemdeki yerini grp, mezarda, mahere kadar, ac azblar eker.
482

ldkten sonra, yine dirilmee inanmak lzmdr. Kemikler, etler ryp toprak ve gaz olduktan sonra, hepsi yine bir araya gelecek, rhlardan bedenlerine girip, herkes mezrdan kalkacaktr. Bunun iin, bu zamna Kymet gn denir. Btn canllar, Maher yerinde toplanacak. Her insann amel defterleri uarak shibine gelecektir. Bunlar, yerlerin, gklerin, zerrelerin, yldzlarn yaratan, sonsuz kudret shibi olan Allah tel yapacaktr. Bunlarn olacan, Allah telnn Resl sallallah aleyhi ve sellem efendimiz haber vermitir. Onun syledikleri elbette dorudur. Elbette hepsi olacaktr. Slihlerin, iyilerin defteri sa tarafndan, fsklarn, ktlerin arka veya sol tarafndan verilecektir. yi ve kt, byk ve kk, gizli ve meydanda yaplm olan her ey defterde bulunacaktr. Kirmen ktibn meleklerinin bilmedii iler bile, znn haber vermesi ile Allah telnn bilmesi ile ortaya karlacak, her eyden sul ve hesb olunacaktr. Maherde, Allah teYerlerde, gk lnn diledii her gizli ey meydana kacaktr. Meleklere; Y lerde neler yaptnz?, Peygamberlere; Allah telnn hkmlerini kullara Peygamberlere nasl uydunuz, sizlere bildi nasl bildirdiniz? herkese de; P rilen vazifeleri nasl yaptnz? Birbiriniz arasnda bulunan haklar nasl gzettiniz? diye sorulacaktr. Maherde, mn olup, ameli ve ahlk gzel olanlara mkft ve ihsnlar olacak, kt huylu, bozuk amelli olanlara ar cezlar verilecektir. Allah tel, adleti ile, bz kk gnahlar iin de azb yapacak, diledii mminlerin byk ve kk btn gnahlarn fadl ile, ihsn ile affedecektir. irkden ve kfrden baka, her gnah dilerse affedecek, dilerse, kk gnah iin de azb edecektir. Mrik ve kfir olarak leni hi affetmeyeceini bildirmektedir. Kitapl ve kitapsz kfirler yni Muhammed aleyhisselmn btn insanlara peygamber olduuna inanmayan, Onun bildirdii ahkmdan, yni emir ve yasaklardan birisini bile beenmeyenler, bu hlde lrlerse, elbette Cehenneme sokulacak, sonsuz azb ekeceklerdir. Kymet gn, amelleri, ileri lmek iin, bilmediimiz bir Mzn, bir l leti, bir terzi vardr. Yer gk bir gzne sar. Sevb gz, parlak olup, Arn sanda Cennet tarafndadr. Gnah taraf ise, Arn solunda Cehennem tarafnda karanlktadr. Dnyda yaplan iler, szler, dnceler, baklar, orada ekil alarak, iyilikler parlak, ktlkler karanlk ve iren grnp, bu terzide tartlacaktr. Bu terzi, dny terzilerine benzemez. Ar taraf yukar kalkar, hafif taraf aa iner denildi. limlerin bir ksmna gre, eitli terziler olacaktr. Srat kprs vardr. Srat kprs, Allah telnn emri ile, Cehen483

nemin stnde kurulacaktr. Herkese, bu kprden gemesi emrolunacaktr. O gn, btn peygamberler; Y Rabb! Selmet ver diye yalvaracaklardr. Cennetlik olanlar, kprden kolayca geerek, Cennete gideceklerdir. Bunlardan bzs imek gibi, bir ksm rzgr gibi, bzs koan at gibi geeceklerdir. Srat kprs kldan ince, kltan keskindir. Dnyda slmiyete uymak da byledir. slmiyete tam uymaa uramak, srat kprsnden gemek gibidir. Burada nefs ile mcdele glne katlananlar, orada srat kolay ve rahat geecektir. Bunun iindir ki, Allah tel, slmiyetin gsterdii doru yola; Srt- mstakm adn verdi. Bu isim benzerlii de, slmiyet yolunda bulunmann, srat kprsn gemek gibi olduunu gstermektedir. Cehennemlik olanlar, srattan Cehenneme deceklerdir. Peygamber efendimize sallallah aleyhi ve sellem mahss olan Kevser havuzu vardr. Bykl, bir aylk yol gibidir. Suyu stten daha beyaz, kokusu miskten daha gzeldir. Etrfndaki kadehler, yldzlardan daha oktur. Bir ien, Cehennemde olsa bile, bir daha susamaz. efat haktr. Tevbesiz len mminlerin kk ve byk gnahlarnn affedilmesi iin, peygamberler, veller, slihler, melekler ve Allah telnn izin verdii kimseler, efat edecek ve kabl edilecektir. Cennet ve Cehennem imdi vardr. Cennet, yedi kat gklerin stndedir. Cehennem, her eyin altndadr. Sekiz Cennet, yedi Cehennem vardr. Cennet, yer kresinden, gneten ve gklerden daha byktr. Cehennem de gneten byktr. nanlmas lzm olan esaslardan altncs; kadere, hayr ve erlerin Allah teldan olduuna inanmaktr. nsanlara gelen hayr ve er, fayda ve zarar, kazn ve ziyanlarn hepsi, Allah telnn takdir etmesi iledir. Allah telnn, bir eyin varln dilemesine Kader denilmitir. Kaderin, yni varl dilenilen eyin var olmasna Kaz denir. Kaz ve kader kelimeleri bir biri yerine de kullanlr. Btn hayvanlarn, nebatlarn, cansz varlklarn, katlarn, svlarn, gazlarn, yldzlarn, molekllerin, atomlarn, elektronlarn, elektro-magnetik dalgalarn, ksaca her varln hareketi, fizik olaylar, kimya tepkimeleri, ekirdek reaksiyonlar, enerji al-verileri, canllardaki fizyolojik faaliyetler, her eyin olup olmamas, kullarn iyi ve kt ileri, dnyda ve hirette, bunlarn cezsn grmeleri ve her ey, ezelde, Allah telnn ilminde var idi. Bunlarn hepsini ezelde biliyordu. Ezelden ebede kadar olacak; eyy, zellikleri, hareketleri, olaylar, ezelde bildiine uygun olarak yaratmaktadr. nsanlarn iyi ve kt btn ilerini, mslman olmalarn, kfrlerini, istekli ve isteksiz btn ilerini, Allah tel yaratmaktadr. Yaratan, yapan yalnz
484

Odur. Sebeplerin meydana getirdii her eyi yaratan Odur. Her eyi bir sebeb ile yaratmaktadr. Mesel, ate yakcdr. Hlbuki, yakan Allah teldr. Atein yakmakla, hi bir ilgisi yoktur. Fakat, deti yledir ki, bir eye ate dokunmadka, yakma yaratmaz. Ate, tutuma scaklna kadar stmaktan baka bir ey yapmaz. Organik cisimlerin yapsnda bulunan karbona, hidrojene, oksijenle birlemek ilgisi veren, elektron al verilerini salayan, ate deildir. Doruyu gremeyenler, bunlar ate yapyor sanr. Yakan, yanma tepkisini yapan, ate deildir. Oksijen de deildir. Is da deildir. Elektron al-verii de deildir. Yakan, yalnz Allah teldr. Bunlarn hepsini, yanmak iin sebep olarak yaratmtr. Bilgisi olmayan kimse, ate yakyor sanr. lkokulu bitiren bir kimse; Ate yakyor szn beenmez. Hava yakyor der. Ortaokulu bitiren de, bunu kabl etmez; Havadaki oksijen yakyor der. Liseyi bitiren; Yakclk oksijene mahsus deildir. Her elektron eken element yakcdr der. niversiteli ise; madde ile birlikte enerjiyi de hesba katar. Grlyor ki, ilim ilerledike, iin i yzne yaklalmakta, sebep sanlan eylerin arkasnda, daha nice sebeplerin bulunduu anlalmaktadr. lmin, fennin en yksek derecesinde bulunan, hakkatleri tam gren peygamberler ve o byklerin izinde giderek ilim derylarndan damlalara kavuan slm limleri, bugn yakc, yapc sanlan eylerin, ciz, zavall birer vsta ve mahlk olduklarn, hakk yapcnn, yaratcnn araya koyduu sebepler olduunu bildiriyor. Yakc, Allah teldr. Atesiz de yakar. Fakat, ate ile yakmak detidir. Yakmak istemezse, ate iinde de yakmaz. brhim aleyhisselm atete yakmad. Onu ok sevdii iin, detini bozdu. Allah tel dileseydi, her eyi sebepsiz yaratrd. Atesiz yakard. Yemeden doyururdu. Fakat ltfederek, kullarna iyilik ederek, her eyi yaratmasn bir sebebe balad. Belirli eyleri, belli sebeplerle yaratma diledi. lerini, sebeplerin altnda gizledi. Kudretini sebepler altnda saklad. Onun bir eyi yaratmasn isteyen, o eyin sebebine yapr, o eye kavuur. Lmbay yakmak isteyen, kibrit kullanr. Zeytinya karmak isteyen, bask leti kullanr. Ba aryan, aspirin kullanr. Cennete gidip, sonsuz nmetlere kavumak isteyen, slmiyete uyar. Kendine tabanca eken, zehir ien lr. Terli iken su ien, hasta olur. Gnah ileyen, kfre den de Cehenneme gider. Herkes hangi sebebe bavurursa, o sebebin vsta klnd eye kavuur. Mslman kitaplarn okuyan, mslmanl renir, sever, mslman olur, dinsizlerin arasnda yaayan, onlarn szlerini dinleyen din chili olur. Din chillerinin ou mansz olur. nsan hangi yerin vstasna binerse, oraya gider.
485

Allah tel, ilerini sebeplerle yaratmam olsayd, kimse kimseye muht olmazd. Herkes, hereyi Allah teldan ister, hi bir eye bavurmazd. Byle olunca, insanlar arasnda, mir, memr, ii, sanatkr, talebe, hoca ve nice insanlk balar kalmaz, dny ve hiretin nizm bozulurdu. Gzel ile irkin, iyi ile fen ve muti ile s arasnda fark kalmazd. slmiyet, mslmanlardan; Peygamber efendimizin sallallah aleyhi ve sellem inand ve bildirdii gibi mn etmelerini istemektedir. Peygamberimiz bir tek mn bildirmitir. Eshb- kirmn hepsi, Onun bildirdii gibi inanm, tikdda (inanta) hi bir ayrlklar olmamtr. Peygamber efendimizin veftndan sonra insanlar, slmiyeti, Eshb- kirmdan iiterek ve sorarak rendiler. Hepsi ayn mn bildirdiler. Onlarn, Peygamberimizden naklederek bildirdikleri bu mna Ehl-i snnet itikad denilmitir. Eshb- kirm bu mn bilgilerine, kendi dncelerini, felsefecilerin szlerini, nefsn arzularn, siysi grlerini ve buna benzer baka eyleri, asl kartrmadlar. Eshb- kirm, hepsinde keml derecede mevcut bulunan Allah tely tenzih ve takdis etmek, Onun bildirdiklerini tereddtsz kabl edip inanmak, mtebih (mns ak olmayan) yetlerin teviline dalmamak... gibi vasflar ile mnlarn Peygamberimizden iittikleri gibi muhfaza ettiler. slmiyetteki mn esaslarn insanlara soranlara; saf, berrk ve asl zere tebli ettiler, bildirdiler. Eshb- kirmn Reslullahdan naklen bildirdikleri bu teblii, olduu gibi, hi bir ey eklemeden ve karmadan kabl edip, bylece inanp, onlarn yolunda olanlara Ehl-i snnet ve cemat frkas, bu doru ve asl (hakk) slmiyet yolundan ayrlanlara da; Bidat frkalar (dallet frkalar, bozuk-sapk yollar) denildi. Eshb- kirmn hepsi mctehid idiler. Onlar din bilgilerini bizzat Reslullahdan aldlar. Onu bizzat grmenin, Onun sohbetinde bulunmann kazandrd ok yksek mnev kemllere, olgunluklara ve stnlklere erdiler. Nefisleri mutmeinne olup, her biri ihls, edeb, ilim ve irfanda Eshbdan olmayanlardan hi bir limin ve evliynn shib olamayaca derecelere kavutular. Her birinin hidyet yldzlar olduu hads-i erfle bildirildi. Hepsinin mn, tikd bir idi. Haklarnda nass (yet ve hads) bulunmayan meselelerde ictihd ettiler. Her biri, amelde mezheb shibi idiler. ounun ictihdlarndan kardklar hkmler birbirlerine benzerdi. ctihdlar toplanp, kitaplara geirilmedii iin mezhepleri unutuldu. Bunun iin bugn Eshb- kirmdan herhangi birinin mezhebine uymak mmkn deildir. slmiyeti Eshb- kirmdan renen Tbin ve bunlardan renen Tebei Tbinden de din bilgilerinde ykselip, mutlak mctehidlik derecesine ulaan
486

byk immlar yetiti. Bunlar da amelde mezheb shibi idiler ve her birinin ictihdlarndan meydana gelen hkmlere, o limin mezhebi denildi. Bu limlerden de ounun mezhebi kitaplara geirilmedii iin unutuldu. Yalnz drt byk immn ictihdlar, talebeleri tarafndan kitaplara geirilerek muhfaza edildi ve mslmanlar arasnda yayld. Yeryznde bulunan btn mslmanlara doru yolu gsteren ve slm dnini deimekten, bozulmaktan koruyan bu drt immn birincisi mm- Azam Eb Hanfe, ikincisi mm- Mlik bin Enestir. ncs mm- Muhammed bin dris fi, drdncs Ahmed bin Hanbeldir. Ehl-i snnet tikdnda olan bu drt immdan mm- Azamn yoluna Hanef Mezhebi, mm- Mlikin yoluna Mlik Mezhebi, mm- finin yoluna fi Mezhebi, mm- Ahmed bin Hanbelin yoluna da Hanbel Mezhebi denilmitir. Bu gn bir mslmann Allah telnn rzsna uygun ibdet ve i yapabilmesi, ancak bu drt mezhebden birine uymas ile mmkndr. bdetler Birincisi; artlarna ve farzlarna uygun olarak, her gn be kerre, vakti gelince, namaz klmaktr. Namazlar; farzlarna, vciblerine ve snnetlerine dikkat ederek ve gnln Hakka vererek, vakitleri gemeden klmaldr. Salt buyuruluyor. Salt, lgatte insann du Kurn- kermde, namaza; S etmesi, meleklerin istigfr etmesi, Allah telnn merhamet etmesi, acmas demektir. slmiyette salt demek; ilmihl kitaplarnda bildirildii ekilde, belli hareketleri yapmak ve belli eyleri okumak demektir. Namaz klmaa iftith tekbiri ile balanr. Yni erkeklerin ellerini kulaklarna kaldrp gbek altna indirirken; Allah ekber demeleri ile balanr. Son oturuta, ba sa ve sol omuzlara dndrp, selm vererek bitirilir. kincisi; maln zektn vermektir. Zektn mns, temizlik ve vmek ve iyi, gzel hle gelmek demektir. slmiyette zekt demek; ihtiycndan fazla ve nisb denilen belli bir snr mikdrnda zekt mal olan kimsenin, malndan belli mikdrn ayrp, Kurn- Kermde vasflar bildirilen mslmanlara, baa kakmadan vermesi demektir. Zekt, sekiz eit insana verilir. Drt mezhebde de, drt trl zekt mal vardr. Altn ve gm zekt, ticret mal zekt, senenin yardan fazlasnda ayrda otlayan drt ayakl kasap hayvanlarnn zekt ve yerden biten her eit ihtiya maddesi zektdr. Bu drdnc zekta, Ur denir. Yerden mahsl alnr alnmaz ur verilir. Dier zekt, nisb mikdar olduktan bir sene sonra verilir.
487

ncs; Ramazn- erf aynda, hergn oru tutmaktr. Oru tutmaa Savm denir. Savm, lgatte, bir eyi bir eyden korumak demektir. slmiyette; artlarn gzeterek, Ramazan aynda, her gn eyden kendini korumak demektir. Bu ey; yemek, imek ve cimdr. Ramazan ay, gkte hilli (yeni ay) grmekle balar. Takvimle nceden hesb etmekle balamaz. Drdncs; gc yetenin, mrnde bir kerre hac etmesidir. Yol emin ve beden salam olarak Mekke-i mkerreme ehrine gidip gelinceye kadar, geride brakt oluk-ocuunu geindirmee yetecek maldan fazla kalan para ile oraya gidip gelebilecek kimsenin, mrnde bir kerre, ihrml olarak, Kbe-i muazzamay tavf etmesi ve Arafat meydannda durmas farzdr. Beincisi; Allah telnn dnini yaymak iin uramak, yni cihd etmektir. Cihda hazrlanmak ibdettir. Mnkeht: Evlenme, boanma, nafaka... gibi blmleri vardr. Muamelt: Al-veri, kira, irketler, faiz, mrs... gibi blmleri vardr. Ukbt: Cezlar olup balca bee ayrlmaktadr. Kss, sirkat, zin, kazf, riddet yni mrted olmak cezlardr. Ahlk slmiyet, gzel ahlk ile ahlklanmay, nefsi kt huylardan temizlemeyi, iyi huylu olmay, her cihetten iffeti ve hayy emr eder. Bu bilgileri ve yollar reten ilme, Tasavvuf denir. Beden salna ait bilgileri tb ilmi rettii gibi, kalbin, rhun kt huylardan kurtulmasn da tasavvuf ilmi retir. Kalb hastalnn almetleri olan kt ilerden uzaklatrp, Allah rzs iin gzel i ve ibdet yapmay salar. slmiyet, nce ilim renmeyi, sonra rendiklerine uygun i ve ibdet yaplmasn ve btn bunlarn da Allah rzs iin olmasn, ksaca; ilim, amel ve ihls emretmektedir. nsann mnen ykselmesi, dny ve hret sadetine kavumas, bir tayyrenin umasna benzetilirse, mn ile ibdet bunun gvdesi ve motorlar gibidir. Tasavvuf yolunda ilerlemek de, bunun enerji maddesi yni benzinidir. Maksada ulamak iin tayyre elde edilir. Yni mn ve ibdet kaznlr. Harekete gemek iin de, kuvvet, yni tasavvuf yolunda ilerlemek lzmdr. Tasavvufun iki gyesi vardr. Birincisi; mnn vicdnilemesi, yni kalbe yerlemesi ve phe getiren tesirlerle sarslmamas iindir. Akl ile, dell ve isbt ile kuvvetlendirilen mn byle salam olmaz. Allah tel, Kurn- keKalblere mnn rmde Rad sresi 28. yet-i kermesinde melen buyurdu ki: K sinmesi, yerlemesi, ancak ve yalnz zikr ile olur. Zikr, her ite ve her hare488

kette Allah tely hatrlamak, Onun rzsna uygun i yapmak demektir. Tasavvufun ikinci gyesi; fkh ilmi ile bildirilen ibdetlerin seve seve kolaylkla yaplmasn ve nefs-i emmreden doan tembelliklerin, skntlarn giderilmesidir. bdetlerin kolaylkla seve seve yaplmas ve gnah olan ilerden de nefret ederek uzaklalmas, ancak tasavvuf ilmini renip, bu yolda ilerlemek ile mmkndr. Tasavvufa sarlmak, herkesin bilmediklerini grmek, gaybden haber vermek, nrlar, rhlar ve kymetli ryalar grmek iin deildir. Tasavvuf ile ele geen mrifetlere, bilgilere ve hllere kavumak iin, nce mn dzeltmek, slmiyetin emir ve yasaklarn renip, bunlara uygun i ve ibdet yapmak lzmdr. Zten bu n yapmadka, kalbin tasfiyesi, kt huylardan temizlenmesi, nefsin tezkiyesi, terbiye edilmesi mmkn deildir. Muhammed aleyhisselma tbi olmak Muhammed aleyhisselma tbi olmak, yani Ona uymak; Onun gittii yolda yrmektir. Onun yolu, Kurn- Kermin gsterdii yoldur. Bu yola Din-i slam denir. Ona uymak iin, nce mn etmek, mslmanl iyice renmek, sonra farzlar ed edip, haramlardan kanmak, daha sonra, snnetleri yapp mekruhlardan kanmak lazmdr. Bunlardan sonra, mbahlarda da Ona uymaya almaldr. man etmek, Ona tbi olmaya balamak ve saadet kapsndan ieri girmek demektir. Allah tel Onu, dnyadaki btn insanlar saadete dvet iin gnderdi ve Sebe sresinin 28. Ayet-i kermesinde melen; Ey sevgi li Peygamberim! Seni, dnyadaki btn insanlara, ebed saadeti mjdelemek ve bu saadet yolunu gstermek iin, gnderiyorum buyurdu. Mesela, Ona uyan bir kimsenin, gn ortasnda bir para uyumas, Ona uymakszn, bir ok geceleri ibadetle geirmekten kat kat daha kymetlidir. nk, Kaylle etmek, yani leden nce biraz yatmak, det-i erfesi idi. Mesela Onun dini emrettii iin bayram gn oru tutmamak ve yiyip imek, dinde bulunmayp senelerce tutulan orulardan daha kymetlidir. Onun dininin emri ile fakire verilen zekat kendi arzusu ile da kadar altn sadaka vermekten daha stndr, fazletlidir. Hazreti mer, bir sabah namazn cemaatle kldktan sonra, cemaate bakp, bir kimseyi gremeyince sordu. Eshb dediler ki; Geceleri sabaha kadar ibadet ediyor. Belki imdi uyku bastrmtr. Emir-l-mminin; Keke btn gece uyuyup da, sabah namazn cemaatle klsayd, daha iyi olurdu buyurdu. slamiyete uymadan sknt ekip mcahede eden kimseler nefslerini
489

krletiyor ise de, slamiyete uygun yapmadklarndan kymetsizdir ve hakirdir. Eer bu almalarna cret hasl olursa, dnyada birka menfaatden baka ellerine bir ey gemez. Halbuki, btn dnyann kymeti ve ehemmiyeti nedir ki, bunun bir kann itibar olsun. Bunlar, mesela baya ileri yapan kimselere benzer ki herkesten daha ok alr ve yorulurlar. cretleri de, yaptklar ie nisbetle herkesten aadr. slamiyete tbi olanlar ise, latif cevahir ve kymetli elmaslar ile megl olan mcevherciler gibidir. Bunlarn ii az, kazanlar ise pek oktur. Bazan bir saatlik almalar, yz binlerce senenin kazancn hasl eder. Bunun sebebi udur ki, slamiyete uygun olan amel, Hak telnn makbuldr, raz olduudur, onun iin ok beenir. Byle olduunu kendi kitabnn ok yerinde bildirmitir. Mesela, mran sresi 31. yet-i kermesinde melen; Ey sevgili Peygamberim! Onlara de ki, eer Allah tely seviyorsanz ve Allah telnn da sizi sevmesini istiyorsanz, bana tbi olunuz! Allah tel, bana tbi olanlar sever buyuruyor. Muhammed aleyhisselma tbi olmak, Ahkam- slamiyyeyi beenip, seve seve yapmak ve Onun emirlerini ve slamiyetin kymet verdii stn tuttuu eyleri ve limlerini, salihlerini byk bilip, hrmet etmek ve Onun dinini yaymaa uramak demektir. Dinine uymak istemeyenleri, beenmeyenleri, aldr etmeyenleri ise aa tutmaktr. slamiyete uymayan eylerin hi birisini Hak tel sevmez, beenmez. Sevilmeyen, beenilmeyen eye sevab verilir mi? Bilakis cezaya sebeb olur. ki cihan saadetine kavumak, ancak ve yalnz dnya ve ahiretin efendisi olan, Muhammed aleyhisselma tbi olmaya baldr. Ona tbi olmak iin mn etmek ve Ahkam- slamiyyeyi renmek ve hakkyla yapmak lazmdr. Ahirette Cehennemden kurtulmak, yalnz Muhammed aleyhisselma tbi olanlara mahsustur. Dnyada yaplan btn iyilikler, btn keifler, btn haller ve btn ilimler, Reslullah sallallah aleyhi ve sellem efendimizin yolunda bulunmak art ile, ahirette ie yarar. Yoksa, Allah telnn Peygamberine tbi olmayanlarn yapt her iyilik, dnyada kalr ve ahiretinin harab olmasna sebeb olur. Yani, iyilik eklinde grnen, birer istidracdan baka bir ey olamaz. Muhammed aleyhisselma tam ve kusursuz tbi olabilmek iin, Onu tam ve kusursuz sevmek lazmdr. Tam ve olgun sevginin alameti de, Onun dmanlarndan uzak durmaktr. Onu beenmeyenleri sevmemektir. Muhabbete mdahene, yani geveklik smaz. klar, sevgililerinin divanesi olup, emirlerinden bir an ayrlmazlar. Aykr gidenlerle bir arada durmazlar. ki zd eyin muhabbeti bir kalbde bulunmaz. Yani cemi-zddeyn muhaldir. Bu dnya nmetleri geici ve aldatcdr. Bu gn elde olanlar yarn ba490

kasnn olur. Ahirette ele girecekler ise sonsuzdur ve dnyada iken kazanlr. Bu bir ka gnlk hayat, eer dnya ve ahretin en kymetli insan olan, Muhammed aleyhisselma tbi olarak geirilirse, saadet-i ebediyye, sonsuz necat ve kurtulu umulur. Yoksa Ona tbi olmadka, her ey hitir. Ona uymadka, her yaplan hayr, iyilik burada kalr, ahirette ele bir ey gemez. Ona uymann ufak bir zerresi, btn dnya nmetlerinden ve ahiret saadetlerinden kat kat stndr. nsanlk meziyeti ve erefi, Ona tbi olmaktr. Reslullaha uymak iin mslmanlarn Ehl-i snnetin drt hak mezhebinden birinde olmalar temel arttr. Peygamber efendimize mn edip getirdiklerini tasdik etmek, Onu sevip itaat etmek, nasihatlerini kabul etmek, kendisine hrmet ve tazim etmek farzdr. Bu hususta Allah tel melen; O halde Allah telya ve Onun mmi nebsi olan Reslne mn edin, Ona tbi olun ki, doru yolu bulmu olasnz (Araf sresi: 158). Kim, Allah telya ve Peygamberine mn etmezse, muhakkak (bilsin) ki, biz o kafirler iin lgn bir ate hazrlamzdr buyurmaktadr. Reslullah efendimiz de buyurdu ki: Allah teldan baka ilah olmadna ehdet edip, bana ve benim getirdiklerine mn edinceye kadar, insanlarla (kafirlerle) savamam bana emrolundu. Onlar bunlar yapnca, mslmanlk hakknn muktezas (cezalar) mstesna, mallarn ve canlarn benden kurtarrlar. (lerindeki gizli hususlarn) hesaplarn ise, Allah tel grr. Bana kim itaat ederse, Allah telya itaat etmi olur. Kim bana isyan ederse, Allah telya isyan etmi olur. Benim emrime itaat eden, bana itaat etmi, emirlerime isyan eden de bana isyan etmi olur Bana itaat eden ve benim getirdiklerime uyan kimsenin hali ile, bana is yan eden ve benim getirdiklerimi yalanlayan kimsenin hali, u adamn hali ne benzer ki, (o adam) bir ev yaptrm, (insanlara mkemmel bir ziyfet vermek iin) gzel, eitli yemekler hazrlam, insanlar yemee dvet etmek iin birini vazifelendirmitir. Dvete icbet eden kimse, eve girer ve hazrlanan yemeklerden istedii kadar yer. Fakat dvete icbet etmeyen ise, eve giremez ve hazrlanan yemeklerden yiyemez. Ev, (Reslullahn dvetine icbet eden mttekiler iin hazrlanan) Cennettir. (Allah telya ve Onun nmetleri ile dolu olan Cennete) dvet eden ise, Muhammeddir (aleyhisselm). Kim ki Muhammede (aleyhisselm) isyan ederse, Allah telya isyan etmi olur. Muhammed (aleyhisselm), kendisini tasdik eden mminler ve kendisini yalanlayan kafirler olmak zere insanlarn arasn ayrd edicidir. Benim snnetime ve benden sonra Hulefa-i raidinin snnetlerine yapnz. Ona olanca gcnzle ve titizlikle sarlnz. (Dinde) sonradan ihdas edilen
491

(Kuran- Kermde, snnette, icma-i mmette ve kyas- fukahada bulunmayan) eylerden kannz. nk (dinde) her sonradan ihdas edilen bidattir. Her bidat ise sapklktr. Enes bin Mlikin Reslullaha uymakla ilgili rivyet ettii hads-i erfde, Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem buyurdu ki: Kim benim snnetimi ihy ederse (onunla amel ederek yayarsa), beni ihy etmitir (anm yceltmi, emrimi izhar etmitir.) Beni ihy eden de, Cennette benimle beraberdir. Peygamber efendimiz, Bilal bin Harise buyurdular ki: Bir kimse, slamda snnet-i hasene yaparsa, bunun sevabna ve bunu yapanlarn sevablarna kavuur. Bir kimse slamda bir snnet-i seyyie r aarsa, bunun gnah ve bunu yapanlarn gnahlar kendisine verilir. mer bin Abdlaziz hazretleri buyurdu ki: Reslullah efendimiz gzel bir yol at. Ondan sonra da halifeleri yollar atlar. Reslullahn snnetiyle ve kendisinden sonraki halifelerinin snnetleriyle amel etmek, Allah telnn kitabna uygun olarak hareket etmektir. Allah telya ve Peygamber efendimize itaat etmek, Allah telnn dinini kuvvetlendirmektir. slamiyeti, hi kimsenin bozmaya ve deitirmeye hakk yoktur. Snnete muhalefet eden kimselerin szleriyle de amel etmek caiz deildir. Peygamber efendimizin ve Eshb- kirmn snnetlerine uyanlar, hidyete kavumulardr. Bunlardan her kim yardm isterse, yardm grmtr. Her kim snnet-i erflere muhalefet eder ve onlarla amel etmezse, mslmanlarn gittii yoldan baka bir yol tutmutur. Allah tel o kimseyi kt iler yaptrarak Cehenneme atar. Gidilecek yer olarak Cehennem, en kt yerdir. Ahmed bin Hanbel hazretleri buyurdu ki: Bir gn bir toplulukta bulunuyordum. Onlar iyice soyundular ve suya girdiler. Ben ise; Kim Allah tealaya ve ahiret gnne mn ediyorsa, hamama (avret yerlerini rtmeden) girmesin hads-i erfine uyarak soyunmadm. O gece ryamda bir kimse; Ey Ahmed! Sana mjdeler olsun! Zr Allah tel, Reslullahn snnetine uyduun iin seni balad. Seni imm kld. nsanlar sana tbi olurlar dedi. Siz kimsiniz? diye sorunca; Cebrilim dedi. Bir kimse, her iinde, Reslullah sallallah aleyhi ve selleme tbi olmazsa, mmin olamaz. Onu, kendi canndan ok sevmezse, mn tamam olmaz. O, btn insanlarn ve cinnilerin peygamberidir. Her asrda yaayan her milletin Ona uymas vacibdir. Her mminin, Onun dinine yardm etmesi Onun ahlak ile huylanmas, Onun mbrek ismini ok sylemesi, ismini syledikte ve iittikde, sayg ve sevgi ile salat selm getirmesi, mbrek cemalini grmeye k olmas, getirdii Kurn- Kermi ve dinini sevmesi ve hrmet etmesi lzmdr.
492

HLYE- SADET
Eshbna nashatdan sonra, Fahr-i lem dedi, benden sonra, Hilye-i pkimi, grse biri, Olur o, yzm grm gibi, Grdkde, hubbu hsl olsa, Yni hsnme k olsa, Beni grmei etse arz, Kalbi, sevgimle olsa dolu, Cehennem olur, ona harm, Rabbim, Cennet'i eder ikrm. Dahi, haretmez plak, n Hak, Olur gufrnna, Hakkn mlhak. Denildi ki, hilye-i Resli, Severek yazsa, birinin eli, Eder Hak, onu korkudan emn, Bel ile dolsa, ry-i zemn. Hastalk grmez, dnyda teni, Ar ekmez hi, btn bedeni. Gnh etmi ise de, bu adam, Cehennem cismine, olur harm. hiretde azbdan kurtulur, Dnyda her ii, kolay olur. Hareyler, n hem, Rabb-i celle, Dnyda, Resl grenlerle. Hilye-i Nebyi, g iken beyn, Balarz, ona olduka imkn. Snarak zlcelle, Vasfederiz cizne. ttifak etdi, bu szde mem, Krmz beyzd, Fahr-i lem. Mbrek yz, hlis ak idi, Gl gibi, krmzmtrak idi. nci gibi, yzndeki teri, Pek ho eylerdi, gzel cevheri. Terleyince, O menba- srr, Dalgalanrd sanki, bahr-i nr. Grnrd gz, dim srmeli, Kalbleri ekerdi, gzel gzleri. Ak, beyaz idi gyetle, Medh eyledi Rabbi, yetle. Siyh nn, deildi ufak, Bir idi ona, yaknla uzak. Geni, gzel ve latfdi gz, Nr saard hep, mbrek yz. Kuvve-i bsra-i Mustafav, Gece, gndz gibi, olurdu kav. Bakmak arz etseydi, bir yere, Cism-i pki de dnerdi bile. Baa tbi' ederdi cesedi, Bunu terk etmemidi ebed. Hem, cism idi, Resl-i ekrem, Yarar, rh-i mcessem desem. Gzel, hem sevimli idi Resl, Hakk ok, sevgili idi Resl. Mlikle Eb Hle, syledi, Hill gibi, ak kal idi. ki ka aras, her zemn, Gm gibi grnrd, ayn. Mbrek yz, az yuvarlakd, Derisi, berrak, hem de parlakd. Siyah kalar mihrb nn, Kblesi idi, btn cihnn. Ortas, yksekce grnrd, Yandan baknca, mbrek burnu. ok gzel idi, ekme ve latf, Edemez gren, O'nu tam trif. Seyrek idi, dilerinin aras, Parlard, sanki inci sras. n dileri, etdike zuhr, Her taraf, kaplard bir nr. Glse idi, iki cihn serveri, Canl cansz, her eyin peygamberi. Grnrd n dileri, pek aff, Dolu dneleri gibi, ok latf. bni Abbs der, Habb-i Hud, Glmee, eyler idi istihy Hem haysndan O, dnin senedi, Kahkaha etmedi derler, ebed. Nzik, mahcb idi, Resl-i cenb, Dim eyler idi, bakmaa hicb. Yz benzerdi, yuvarlak aya, Zt aynayd, yce Mevlya. Nrlu idi hep, o vech-i hasen, Baklmazd, tenevvrnden. Gnller ald, o gzel Neb, k oldu yzbin sahb Bir kerrecik grenler, ryda, Dediler, byle zevk yok, dnyda. Hem gzel yanaklar, bileler, Fazla etli deildi, diyeler. nn etmidi, cenb- Hlk, Severek, yzn ak, alnn ak. Boynunun nru, ederdi her n, Salar arasnda, leme'n. Mbrek sakalndan, iyi bil, Aarmd ancak on yedi kl. Ne kvrckdr, ne de uzun, Her uzvu gibi idi, mevzn. Gerdan-i pk-i Resl-i fak, Gyet ak idi ve gyet berrk.

493

Eshb iinden, ok ehl-i edeb, Karn, gsyle, birdi, dedi hep. Alsayd, mbrek snesi, Feyz saard, ilim haznesi. Aka olunca, mahall-i terf, Baka olur mu, o sadr- erf? Mbrek snesi, geni idi, lm-i ledn, ona inmi idi. Ak ve berrakd, o sadr- kebr, Sanrd grenler, bedr-i mnr. Ate-i ak- zt- ezel, Odlara yakmd, O gzeli. Bilir elbet bunu, pr- civn, Yass krekliydi, Fahr-i cihn. Srt ortas hem, etli idi, Kerem shibi, devletli idi. Gm teninde, letfet vard, rice mhr-i nbvvet vard. Srtnda idi, mhr-i nbvvet. Sa tarafna yaknd, elbet. Bildirdi bize, edenler trif, Bir byk ben idi, mhr-i erf. Rengi, sarya yakn, karayd, Gvercin yumurtas kadard. Etrfna evirmi, sanki hatlar, Birbirine bitiik, klcazlar. Anlatanlar, O l nesebi, Dedi, iri kemikliydi Neb. Her kemik iri, merdne idi, Sreti, sreti hneydi. Mbrek zasnn her biri, Uygun yaratlmd hem, kav. ok ho idi, her uzvu nn yetleri gibi, Kur'nn. Elleri ayas, O sultnn, Ayaklar alt, dahi nn, Geni ve pk idi, nzik mergb, Tze gl gibi latf ve mahbb. ok mevzun idi, der ehl-i nazar, O kermetli, mbrek eller. Selm verseydi, birine eer, Tebessm ederdi hep, Peygamber. Bir iki gn, geseydi aradan, Hatt uzasayd da, bir aydan. Belli olurdu, ho kokusundan, O kimse, adamlar arasndan. Billr gibiydi, ten-i b-myu, Nice medh edeyim, ol pehlyu. Dostu seyretmek iin, o erf, Gz olmudu, btn cism-i latf. Keml zereydi, nzik teni, Hallk gstermidi, hikmetini. Yokdu, gsnde,karnnda asl, Hibir kl, sanki gm levh. Gs ortasndan aa yalnz,

Bir sra kl, dizilmidi, hilfsz. Bu siyah hat, bu mbrek bedende, Hodu, hle gibi, ay evresinde. Btn mrnde kalmd, kez, Genlikde gibi, mbrek z. lerledike, sinn-i Nebev, Tzelenirdi hep, gonca gibi. Hem dahi, kintn sultn, Zanneyleme ki, ola pek yal, Ne zaf, ne de pek etli idi, Mu'tedil, hem pek kuvvetli idi. Lahm, ahm, dediler ehl-i dern, Birbirinden, ne ziydeydi, ne dn. Etmi, ol beden saryn std, Adl- dd ile, essn bnyd. tidl zere idi, pk teni, Nra gark olmudu, btn bedeni. Orta boylu idi, o Sidre-mekn, Ortalk, O'nun ile buldu nizm. Seyreden mu'cize-i kmetini, Dedi hep, medh edip hazretini. Grmedik byle, gl yzl gzel, Boyu, hem huyu, hem yz gzel. Orta boylu iken, Neb, Uzun kimseyle yrseydi. Ne kadar, uzun olsa idi, o er, Yine yksek grnrd, peygamber. Uzun boylu olandan o cevher, Yksek idi, el ayas kadar. Bir yola gitseydi, izzetle, Hzl yrr idi, gyetle. Deriz, vasf- erfinde yine, Yrrken, eilirdi nne. Yni, bir yokudan iner gibi, Dim nne, az eilirdi. anl, erefli idi, O Cell, ftihr eylerdi, rh- Hall. Bir zt ki, murd ede Hud, Her zs, olur elbet a'l. Yolda giderken, eer bir kimse, Anszn, Reslullah' grse, Korku derdi, kalbine nn, Yksekliinden, Reslullah'n. Hem de biri, Neb ile, mdm, Sohbet ederek, sylese kelm, Szlerindeki lezzet ile, ol, Kul olurdu, kabul etse Resl. Etmidi O'nu, Hallk- ezel, Hsn-i ahlkla, b-misl- bedel. Y Reslallah! gcm yok medhine, Yaratldk hep, senin hrmetine. Hsl, ey h- iklm-i vef, Sana cnm da fed, her ey fed!

494

KRONOLOJ
571 574 575 577 578 583 588 595 596 606 610 613 615 616 619 620 621 622 623 Hazret-i Muhammed aleyhisselmn doumu. (12 Rebu'l-evvel - 20 Nisan 571 ) St annesi Halimeye verilmesi. St annesi tarafndan Mekkeye getirilerek annesi Hazret-i mineye teslm edilmesi. Annesinin veft. Dedesi Abdlmuttalibe verilmesi. Dedesi Abdlmuttalibin veft ve amcas Eb Tlibe emnet edilmesi. Amcas Eb Tlip ile Sriye seyhati. Amcas Eb Tlib ile Sriye seyhati ve Busrda rhip Bahrann, onun son peygamber olacan anlamas. Amcas Zbeyr ile Yemen'e seyhati. Hazret-i Hatce'nin ticret kervnnn banda, m'a seyhati. Hazret-i Hatce ile evlenmesi. Kbe-i erfe'nin tmrinde Hacer-i Esved'i yerine koymas. Hir maarasnda ilk vahyin gelmesi. sene gizli dvetten sonra Saf tepesine kp ak olarak slm'a dvete balamas. Mslmanlarn Habeistna hicretleri. Hazret-i Hamza'nn mslmn olmas. Hazret-i mer'in mslmn olmas. Hazret-i Hatce ve Eb Tlib'in veftlar. Mirc'a klar. Birinci Akabe bat. kinci Akabe bat. Mekke'den Medne'ye hicret. Bedir Sava ve zaferi. Kblenin Mescid-i Aks'dan Kbe-i Muazzama'ya evrilmesi. Mescidin nne, fakrleri barndrmak iin "Suffa" yaplmas. Hazret-i ie ile evlenmeleri. Kzlar Hazret-i Rukyye'nin veft. Hazret-i Ftma ile Hazret-i Ali'nin evlenmeleri. Uhud Sava. Hazret-i Hamza'nn ehdeti. Hazret-i Hasan'n doumu. (Ramazn aynda) Hazret-i Hseyin'in doumu. (bn aynda) Hazret-i mer'in kz Hazreti Hafsa ile evlenmeleri. Hendek Sava. Hudeybiye Antlamas. Hkmdrlara ve idrecilere, slma dvet mektuplarnn gnderilmesi. Hayber'in fethi. Mte sava ve zaferi. Mekke'nin fethi. Kzlar Hazret-i Zeyneb'in veft. Oullar Hazret-i brahim'in doumu. Oullar Hazret-i brahim'in veft. Tebk Sava. Ved Hutbesi ile yz binden fazla Eshb- Kirma hitb etmeleri. Cennetl-Bki mezrln ziyret etmeleri. Veftlar ( 8 Haziran Sal )

624 625

627 628

629 630

632

495

BBLYOGRAFYA
Kurn- Kerm Tefsr-i Mazhar - Senullh-i Pnipt Tefsr-i Kurtub - mm Kurtub Tefsr-i Beydv - Kd Beydv Tefsr-i Kebr - Fahruddn-i Rz Tefsr-i Hzin Alddn-i Badd Rhul-Beyn - smail Hakk Bursev Sahh-i Buhr - mm- Buhr Sahh-i Mslim - mm Mslim Snen-i Tirmiz - mm- Tirmiz Muvatt - mm Mlik Msned - mm Ahmed bin Hanbel El-Mucemus-sar - mm Tabern El-Musannef - mm Abdrrezzk El-Musannef - mm bn-i Eb eybe Es-Sretn-Nebeviyye - bn-i Him Sretn-Neb - Ahmed bin Zeyn Dahln Es-Siyerul-Kebr - mm Muhammed erhus-Siyeril-kebr - mm Serahs if-i erf - Kd yd emil-i erfe - mm Tirmiz DelilnNbvve - Eb Nuaym Isfahn evhidn-Nbvve - Mevln Abdurrahmn Cm Mericn-Nbvve Tercmesi - Altparmak Muhammed Efendi Ksas- Enbiy - Ahmed Cevdet Paa Mir't- Kint - Nianczde Muhammed Efendi Mevlid-i erf (Vesletn-nect) - Sleyman elebi sbtn-Nbvve - mm- Rabbn Mektbt- mm- Rabbn - mm- Rabbn Mektbt- Masmiyye - Muhammed Masum Faruk tikdnme - Mevln Hlid-i Badd Cliyetl-ekdr - Mevln Hlid-i Badd hyu ulmid-dn - mm- Gazl Kimy-i Sedet - mm- Gazl Et-Tabaktl-Kbr - Abdulvehhb- arn Trihul-slm - mm Zeheb

496