You are on page 1of 132

j

VHh tF
_wh gUt
ghl FG
FGjiyt
U. v. KJUZz,
(nkdh f nguitFG cWd, brid gfiyfHf),
KJiy iuahs, khtl Ma f g Wtd, U - 602 025, Utq khtl.

nkyhthsf
Kidt nf. fzhjh,

Kidt gH. rgJ,

iz nguha, jJiw,
mHfgh muR fiy f,
fhiuFo - 630 003, tfif khtl.

KJiy iuahs,
khtl Ma f g Wtd,
bgdh - 604 602, Utzhkiy khtl.

yhaf
yt mUzh. bghDrh,

U. g. Fznrfu,

nkdh jiyikaha,mzh ef,


f%, f% khtl.

KJfiy jHha,
g.br. f.f. muR nkiy g,
nfhlghf, brid - 600 024.

U. . br tst,

Uk. . thyhif,

KJfiy jHha,
v.nf.. muR nkiy g,
Mu, Utq khtl.

jHha,
nrJg nkiy g,
kJiu - 625 001.

U. g. MWKf,

U. bkh. kUjKJ,

jHha,
muR caiy g,
ngu - mr, Gu khtl.

gljh Ma,
muR nkiy g,
.u}- 606 106, fl khtl.

U. v. Rjuuhk,
jHha, v..X.V. gk nkiy g,
mzhef nkF, brid - 600 101.

f mR : nf.

b#aughnj

Xa :

ey. fhuh#

totik :

v. kh

a xW

br

bghf tghL

jj
jj
jj
jj

f J; jj fUJ
bef J;
J; jj J;
x ~nj!

jj U jj U
dnf ntjd futh!
fdf unk fLna tL
futh vf nfhnt!
jj brtij ntjd
briH ah mJ
tntW tzf ah
mahJ Tnwh.
futh fL tUth!
kQnlh, Qnlh,
* a
xnlh, yKnlh,
Unlh, vl thJ bghUSKnlh?
futh fJ tUth!
fU kdK gh cU
do gilJ nlh
futh! VW kth
cajth, c Kjny!

- e. r_

bghU : cy njha cf midJF Kjtdhf sF


Phnw! y fhQ ftif fU beffS cdh
isjit. it midJ c njha uhY fbuhahY
cUthd wid bgwit. futnd! jj mHa brtbghUf
midij cdnf gilayh tzFnwh. futh! vf jiytnd!
cdF vjid gilayhf itJ tzFtJ vgjid mahJ, vkF
tHa bghUfisna gilayh jtiw brJnlh. MD,
v iH bghWJ bghbdh R Fiuf nj iuJ tUf.
2

yhk kQ Q x y Uiy.
vyhnk clUJ wjit. vdnt, cid fJ nghw
vl vbghUS iy. fUnghY a kdJlD jhd
clD cdJ Utofis gJ gilJnlh.
midY caj , tiw VW kJ mU thahf!
brhbghU : U - brt; ntjd - gilayKJ;
nfh - mur;
fL - iuJ.

fdf - bgh; u - Fiu;

Ma F
abga

e. ntfl kfhf

idbga

e. r_

jrh khtlYs Fgnfhz

:
bjh

1924 - 1938tiu tHFiuP.


1938 - 1954tiu nfh Uthf mYty.

:
vGJg

fijf, kufijf, Jfijf,


Xuf ehlff.

fhy

15.08.1900 - 04.12.1976

F : e.r_ fij f Ugjh who fhy


ya JiwF a wfis nrUwd. ghuF fij ku
Ug isjit tuJ gilf. tuJ e. r_ fijf vD
lbgWs vgJ_W fijf xW bghf tghL vD fij.

kh dhf
m. wtadhf

1. ca ilia njbjLJ vGJf.
m. fdf vgj bghU
.
1. brt 2. bgh 3. k
M. u vgj bghU
.
1. gR 2. Fiu 3. ahid

2. J vGJf.
1. bef
=
3. kQnlh =
2. yKnlh =
4. do
=

3. tU brhfis brhbwhl mikJ vGJf.
f, f, fut, fU, c.
M. FWdhf

1. futdh isj bghUf vit?

2. futlUJ wjit vit?
. Wdh

futDF gilayhfgl bghUf vit?

cH w
nk oFif ntntj nehFif
M jnj mUSif - Nidia
Fif vW iyFif ^
fhFif fhuhs if.
- fg

bghU :

cHt! iff, V oJ cH brw iffsh;

ntgilia ifny oJs kdfS MtnjhL nehFw


iffsh; nkhu mJs c iff, tUgtF vyh tiuahJ
tHF iffsh. ViH kf tWik Jgkha gia nghF
iffsh; vW cG bjhny cy iyahdJ; ntsh brnth
iffns

vbwW

cfSF milfy mw iffsh.

brhbghU: nk fyig, V; ntj - kd; M - nkhu; Nid - clhF


tWik Jg; fhuhs - nkfij MSwtfsha cHt.
Ma F
abga

fg

:
wj C

njuG, kyhLJiwF
mik csJ.

Mjjt

rilag ts

aa f :

fguhkhaz, rlnfhgujh,
VbuGgJ, ruRt mjh,
Uif tHf.

w
:

f bga fg, fgL


fLj fghL.

fhy

gulh whL.

kh dhf
m. wtadhf

ca ilia njbjLJ vGJf.


1. ntj vgj bghU
m. mikr

M. ts

. kd

2. M vgj bghU
m. y

M. njhL

. nkhu

M. FWdh
fg aa f ahit?
. Wdh

cHt iffis fg vthW wJ TWwh?

ciueil

aif ntshik
( nefhz )

(KFj, nty, fa, nguha beLkhw, ntshmYty th)


KFj
:

ntyh! tzf. ehis eh nfhit eilbgW


ntshik gfiyfHf ffhF bry
Unwh. eKl fa tUtjhf Tsh.

nty
:

f k. mnfjh v khkh beLkhw


nguhauhf gah tUwh; mtiu rfyh.

KFj

f k.

(kWeh KFj, nty, fa Ma _tU nfhitFbrW,


ntsh ffhia ghJ kwd. mnghJ nguha
beLkhwid rJ, aif ntshik FJ nfwd.)
_tU

tzf.

nguha : thf, thf tzf.


nty
:

khkh! tf KFj, fa. v egf. ehf


ffh fhz tnjh. cfis ghJ ngr tnjh.

nguha :

mgoah? eyJ. (_tiu Uif cfhu brj)


ntyh! o mkh, mgh kW vyhU eykh?

nty

midtU eykhf Uwhf, khkh...

nguha :

nf ffhia ewhf ghfsh? mffh


cfis <j gF vJ?

_tU
:

ffh aif ntshikna vfis f


<jJ. aif ntshikiag vfSF D
thf brhYfns.

nguha :

X! jhuhskhf brhYnw. Kj jid gUFf.


(midtU s gUFj)

ntyh! cf y mWtil Kojjh?

:
nty

iy, khkh! j ML gfbsyh f jh


isr ghFnk FiwJlJ; brj bryTl
tuhJ vd mgh Tdh.

nguha :

vd brtJ? iwa NH th kLkyhk,


ntshikTl braifJ Mt FJlJ.

nty

nguha :



fa

nguha :




KFj

nguha :

vd brhf, Iah?
ey isr vLfyh vW idJ njitFnk
braif cuf, bfh kUJfis
gagLajdh k jikia, jikia
bfLF msF Niy cUthlJ.
jdh vdthF, Iah?
jdh y, , fhW, Mfha Kja ththjhuf
bgJ ghfgL. gfSF kLkyhk, kj
fSF Jjhf nehf tU. tUfhy
jiyKiwF ntshik gaghLf mjh
Lngh UwJ.
jF khWtna iyah, Iah ?
cWahf cL. tUK fhngh vD KJbkh
zf, aif ntshikia e ntsh bgUkf
gw ntL vgnj vdJ fUJ.

fa

: fhy m~J aYkh, Iah?

nguha : V ayh J? jnghJ ntshJiw aif


ntshikF vd j cUthfgLsJ.
: ffh aif ntshik, rhw
nty
F J n t s h m Y t y t h v f S F a
fUJfis Tdh.
nguha :


mgoah! th v khztjh. th MY goY


gY wJ sFtjhf nfgnl. thUf,
eh midtU aif ntshik ffh lYF
brnth.

th, vgo Uwh? cid khztdhf ghjJ.


nghJ ntshik mYtyuhf gahWtjid
fL k milnw. v kUkfD
mtDila egfS ngaJFJ, vl
bgUikahf Tdhf. mtfSF nkY
fUJf ytiw TWj ntL.

nt.mYty : mgona MfL, Iah.


KFj

: aif ntshik TWf vwh vd?

nt.mYty :




fa

cGj, ijj, bjhG cuLj, ghRj, fis


vLj, fhj Kjad aif ntshik
TWfsh. TWghLfis eF czJ, e jH
cHbjhiy aif Kiw wghf nkbfhld;
cyfjh gia ngh tjd; tUwd.

: yij vgo cGj ntLbkW brhYf, Iah?

nt.mYty :


ewhf nflh. ijFK yij ggl cGj


ntL. mjhtJ, xUgy vils kiz fhgy
vil msF cyUtiu cGLj ntL. jidjh
tSt Fw TWwh.

bjhoG f~rh cz objU


ntlhJ rhy gL.

nty

: mfy cGtjidl MH cGj eW vgJnghyth?

nt.mYty :


M, mgonajh. mbghGJjh UF k nkY,


nkUF k G uS. kYs fis ijf
KisF. L L cH brnghJ fisf ,
k GahF.

fa

ebr, br vwh vd, Iah?

nt.mYty :




tsfJ ebr y. y be, fU, thiH


Kja gf is. ts Fiwj gF br.
jid thd ghj vd e ntsh kf TWt.
y is gf gUtkiHia ena UF.
y f, nftuF, id, tuF, rhik, Jtiu,
bfhS, fhuhk Kja gf is.

KFj

br y yhk vgo g is, Iah?

nt.mYty :

vyh kiHia ejh. gUtnj g br, Mogl


njo ij vD gHbkhfSnfg fhynj g
brJ ga fld e Kndh.

nty

: tWbfyh ijfis vUJ thFthf?

nt.mYty :



fa

ntsh bgUkf jhf isj gfUJ


ey ijfis njbrJ, ikgL ghJfhJ
gagLJt; myJ, rhW bgw ijfis th
gagLJt.
ijfis vthW gagLJthf, Iah?

nt.mYty :



ij beiy Kj ehwfh ijJ UgbjhU


ehKj UgijJ ehtiu tsg. d, mjid
gJ ggLjgl nrW y eLt. wF,
Kiwahf gh fisbaLJ aif cuL
fhg.

KFj

fU thiH mjidnghnw eLthfsh, Iah?

nt.mYty :




mit mgojh. fUig bto fQfshf,


thiH fWfis HFlD bto vLJ eLt.
vbjj gF vts ilbt ntLbkgjid, e
Kndh, beYF enlhl; fUF Vnuhl; thiHF
tonahl; bjidF njnuhl vd T
brWsd. thW ilbt mikkhdh, g

eF fhW F; gfS brJ tsU; ey gaD


jU vg.

fa
:

mj fhy ah, ghng, bghlha Kja cuf


Ujdth, Iah?

nt.mYty :

Vjkh! e Kndh bjhG cufisna gagL jukhd


isriy fld.

nty

bjhG cuf vwh vd, Iah...?

nt.mYty :

iy jiHf, ML vU, khL vU, fliy zhF,


ntg zhF, Yg zhF vd gy aif
cuf csd. tiw bjhG cuf vg.

:
fa

aif ntshik myJ mff ntshik vwh


vd?

nt.mYty :

uL xWjh. mff ntshik vgJ braif


cu, - rhzbfh kUJfis gfSF
gagLjhk cz cg brtJ.

nty

mff rhw vwh vd?

nt.mYty :

aif myJ mff gizaF rhW tHF


Wtdd MbrJ, jFU gizF
rhW tHFtJ.

KFj

grfa vwhfns,

m~J vd Iah?

nt.mYty :









X, mJth? gRlUJ ilF IJ bghUf


mjhtJ nfhka, rhz, gh, j, be Ma IJ
bghUfis fyJ brtnj grfa. jid
g bjgjdh, G, f gfis beUfh. J
ju ntg zhF, fliy zhF, Yg
zhF Kjatiw tafSF cukhf ga
gLJt. gLK rzig, m, bfhS,
jifL Kjatiw tsJ, mtiw mgona
cGJ jiHukhf gagLJt. jdh, k
tsbflhk ng ghJfhfgLtjndhL gfS eF
tsU.

fa

g LfS tsJLnk!

10

nt.mYty :


kjU nah Ugjidnghy gY ntlhj


Lf tsujh br. tiw cHt
fisJLt. mjF fisbaLj vgJ bga.
jidna thf tSt tUkhW TWwh.

VD ewh vULj fl
D ewj fh. - Fw, 1038

KFj

fh vwh vd, Iah?

nt.mYty :


fh vwh fhj vgJ bghU. gfis


f jhfhj tifY, MLkhLf nkahj tifY
juhk ghJfhJ tUj ntL. nffhj flD
ghfhj gU gh vg e Kndh.

nty

aif ntshik ga FJ brhYfns!

nguha :




vzw eikf cL. Kakhf y, , fhW,


thbt it ijtilahk ghJfhfgLwd.
kfSF cleynfw cz ilwJ. nehaw
thnt Fiwtw brt vg. cznt kUJ;
kUnj cz vD KJbkhnfg, e Kndhf
czKiw UJ tjJ. mjid ehK filongh.

_tU

e, Iah.

kh dhf
m. wtadhf

1. ca ilia njbjLJ vGJf.

m.

ntsh gfiyfHf cs l

1. kJiu

2. brid

.
3. nfhit

M. ntshbjh cs TWf

1. uL

thd ghj vgJ

1. ebr

<.

nffhj flD ghfhj gU

1. gh

2. ehF

2. br

3. MW

3. bghbr
.

2. gh

11

3. gh

bghUfsh MdJ.

c) grfa vgJ

2.

1. _W

2. ehF

3. IJ

bghUJf.

m.

be

- tonahl

M. fU

- enlhl

. thiH

- njnuhl

<.

bjid - Vnuhl

M. FWdhf

1 . cufis bfhfis V gagLJj TlhJ?

2. yij vthW cGj ntL?

3. gfSF ilbt vts Lj ntL?

4. bjhG cu vwh vd?

5. ijgjFa fhy RL gHbkhfis vGJf.

. Wdhf

1 . kiz vthW ggLJj ntL?

2. grfa MFtJ vgo?

3. gfh brtJ vthW?

4. mff ntshik vwh vd?

<.

beLdhf

1. aif ntshik njitia sFf.

2. cu, bfhfsh VgL ikfis tf.

3. ntshik fU bfhsntoatiw sFf.

gilghw f
iueilgF lbgWs fodbrhfshf
fUJtdtiw monfhL Lf.
fodbrhfSfhd bghUis W FG fyJiuahLf.
Jbfhl brfis kdtiuglkhf tiuf.

12

Jizghl

uJ x
khiybghG tHfngh Mwfiu Xu kd mgU ghY
ngbfhnl eljd. gfhy mJ. F fLikahf Uj neu.
kd kd X vz njhaJ. gh, j gY
fLFY X u KGtJ j MW ahuhyhtJ f aYkh?
gh F eLago, vdh ayhJ kdh! Mis Lf
vwh. cfsh ayhJ vgJ vdF bj. u KGtJ MW
ah whfnsh mtfSF gR tHfgL vW ehis fhiy KuR
miwJ kfSF bjf vwh kd. vd kdh, jid
ngh vd gh Gjh.
Kj eh brhdgo brf, wF ghfyh vwgo
ghl TL wglh, kd. kWeh fhiy, kd m
bjUbtF KuR mJ TwglJ. f tWik thL ViH
xUt, kd gir bgwhtJ FLgij thH itfntL
vd vdh. vdnt, vdthdhY r, ngho fyJbfhsyh
vd KobtLJ, kd Kngh wh. kdU mtid miwa
ubghGJ KGtJ MW W tUkhW T mD itjh.
mtid ffhf U fhtyiu cl mD itjh. ViH
kjD ubghGJ KGtJ MWF wh. fhtyf, mtid
u KGtJ ffhJ bfhnl Ujhf. fhiy, mtid
miHJ tJ kdl Wdhf. mtfl, vd, u KGtJ
MW t Ujhdh? vd nflh kd. Mkh kdh
vd fhtyf Tdhf. rbad VWbfhl kd, cid
ghuhLnw vwh. r, j Fiu vgo jhbfhL wh?
vd al nflh.
ViH, kdh, m~J xW bga braiy. u KGtJ
mukid bjj btrij ghJbfhnl W bfhoUnj
vwh. Mfh, mgobawh cdF gRbghU iy; bryyh
vwh kd. kd go Tw ViH mwh. kdh,
jhf go Twyhkh? vd ff fyf nflh. , u
KGtJ mukid sif ghjjdh, mj No FfhJ
Uwh. mjdhjh, cdF gR iy vnw. nghfyh
13

vwJ kdiu vJ ngr ayhk, tUagona mt brwh.


fhtyf mtDfhf kd ud; vgo mj ViHF gRbghU
ilfntL vD ebyz bfhld. mjfhf J
fhyjhjhk, elj midij xWlhk ghl Tdhf.
jh ghJbfhtjhf gh mtfl thfjh. mW
fhiynyna kd, j fhtyfSl ntilF sg VghL brjh;
tHfngh ghiy miHJtu fhtyiu mDdh. ghiy
miHJtu brw fhty Ud. kdh, iu gh jfSl
tJ nrJbfhtjhf T, vid mD itjh vwh.
r, tuL. eh brnth vw kd, j gthufSl
fhLF wgL brwh. fhLgF mg brW bfhoUjh.
t ghiy ghjJ Jlh. Vbdwh, gh bra
khWgoUjnj mjF fhuz. mnf mt rika brJbfhoUjh.
mL itfntoa nrhWghidia Ijo cau fo
bjhfoUjh; mjnH mL dW Ff bkJth
vJ bfhoUjd. mg, vd gh, F cfhJbfhL
vd brJ bfhoU vwh. kdiu ghjJ gh, thUf
kdh, tzf! eh, F rika brJbfhoUnw vwJ
kdU, kwtfS jhf.
V f?
gh, mL vnf UwJ? nrhWghid vnf UwJ?
vgo mL UJ NL V nrhW ntF? vW ieaho brjh
kd. cWahf NL V nrhW Mfyh, kdh! vnfh UF
mukid sbfhia ghJ, xUtUF NL ilFbghGJ,
J kL V KoahJ? vwl, mg j jtiw czjh. mj
ViHia clnd tutiHJ, mtDF gRf tH ghuhodh, mg.
jh brj jtiw cza ghYF eT gR bfhLjh. ghY
ViHF gR ilj kdiwtiljh.
e : f.bfs. KjHf, mg gh eifRit fijf

kh dh
fLiu dh

mg jtiw gh vthW czdh?

14

yfz

ntWik, milbkh
ntWik
khzt : tzf, Iah.
Ma : tzf, cfhUf. W fhiytghL Tl
gRbgwt ah?
khzt : fz gR bgwh, Iah.
Ma : jiyikaha, ahiu ghuho gR tHdh?
khzt : jiyikaha, fzid ghuho gR tHdh, Iah.
Ma : 1. fz gR bgwh.
2. jiyikaha, fzid ghuho gR tHdh.
(bjhlfis Ma fUgyif vGJj.)















k

Kj bjhl fz vD bgabrh mikJsJ.


ulh bjhl mnj bgabrh fzid kwt
ghuhoajid FwJ. bjhl, fz vD
bgabrh bghU ntWgLwJ. ntWghLF
fhuz, fz vD bganuhL nrJs I vD
cU. thW bgabrh bghUis ntWgLJtJ,
ntWik vdgL. bgabrh W mikJ
bghU ntWghil br cUfis ntWik
cUf vg.

: rW sfkhf brhYf, Iah.

Ma : uhk flh - nj bjhl, uhkid flh vd



tUbghGJ, uoFKs ntWghL wjh?
kbkh :




ewhf wJ, Iah. Kj bjhluhdJ uhk


ntbwhUtid ghjh vd, ulh bjhluhdJ
ntbwhUt uhkid ghjh vd bghU ntWgLwJ,
Iah.

Ma : WkhwF fhuz vd? ewhf J


TWf.
fy

: I vD vGJ, Iah.
15

Ma :




gh

f k. thW bgaiu ntWgL fhL


cU ntWik cU vdgL. ntWik Kj ntWik,
ulh ntWik, _wh ntWik, ehfh ntWik,
Ijh ntWik, Mwh ntWik, VHh ntWik, vlh
ntWik vd vtifgL.

: Iah, Kj ntWik vwh vd?

Ma :


aghd bga, (vGth) gaiyia bfhL KotJ Kj


ntWik vd, vGth ntWik vd tHfgL.
( J idia bgaiu dhit gaiyahf
bfhL Ko.)

(v.fh.)

fz tjh - id gaiy

mt fz

- bga gaiy

mt ah?

- dh gaiy

vGth ntWikF vd j cU iy.


bghk : Iah, ulh ntWikF cU clh?
Ma :




ma

cL. ulh ntWik cU I vgjhF. tst


bris gojh. bjhl cs br vD
bgabrh I vD cUignaW bragLbghUshf
ntWgL fhLwJ. thW bgabrhdJ bghUis
bragLbghUshf ntWgLJtJ ulh ntWik MF.

: Iah, _wh ntWikF cU clh?

Ma : _wh ntWik cUf M, M, xL, XL, cl Mad.


(v.fh.) ehfh jrdh braglJ. -

Fifah XFeil.

jhbahL kf tjh.

xL

jijnahL jh tjh.

XL

jijl j tjh.

cl

ituk : Iah, ehfh ntWik cU vd?


Ma : ehfh ntWik cU F. jiyt eF gR
tHdh. e vD brh F vD cUig VW
bghU ntWgL fhLwJ myth?
fhjh

: Ijh ntWik cUg brhYf, Iah.

Ma : brhnw. Ijh ntWik cUf , vgd.

16





kh

(v.fh.) bfhil wjt gh. ah bjF viy


Fk. bjhlf bfhil, ah vD brhfSl
, vD cUf
nrJ bghUis ntWgLJ
wd.

: Mwh ntWikF cU clh, Iah?

Ma :


Mwh ntWik cU mJ vgJ. (v.fh.) uhkdJ L.


vdJ jf. bjhlf uhk, v Ma
bgabrhfSl mJ vD ntWik cU nrJ
bghUis ntWgLJwJ.

siw : VHh ntWik cUig brhYf, Iah.


Ma : VHh ntWikF f, c, nk, vgd cUfsh.
(v.fh.) of FHij isahLwJ.

bgoF gz UwJ.

Tiunk nrt csJ.

fo eh gLJsJ.

bjhlf L, bgo, Tiu, fo Ma brhfSl


f, c, nk, Ma cUf nrJ lbghUis
czJwd.
vyuR

: Iah, vlh ntWikF cU clh?

Ma : vlh ntWik cL;


Mdh, mjF cU iy.
jid ntWik vd miHg.
(v.fh.) fjh th!



bjhl fj
bfL, mj ma
bghUis jUwJ.
miHj bghU

vD brh W () vGjhdJ
vGJ (j - jh vd) L miHj
thW bgabrh y khwfSl
tUtjid ntWik vg.

g : nfhol l bghUjkhd cUngw brhiy


1.
2.

ghlij

M.

ghlJF

M.

ciHgh

. ghl
. ciHF
ghLgld.

gila kdf j
m. tsF

cajh.

KUf
m. ciHig

3.

vGdh.

mKjh
m.

njbjGJf.

M. tsia

17

. tsf

kh dhf
m. wtadhf

mil FF bfhLfgLs brhYl bghUjkhd ntWik cUig


izJ nfhol lij uf.

1. fiybrt

2. ghl

3. ghl vGa

4. J

5.

Kjh. (is)
gofglJ. (uhk)
gR iljJ. (yt)
ril. (fy)

yF ghLwh. (nkil)

M. FWdhf

1. ntWik vgJ ahJ?

2. ntWik vjid tifgL? mit ahit?

3. _wh ntWik cUf ahit?

4. cU tU ntWikf ahit? sFf.

. kdtiugl tiuf

ntWik cUf tiffis JbfhlthW kdtiugl tiuf.

milbkh
khzt : tzf, Iah.
Ma : tzf. midtU eyjhnd! brw tF goj ghlf
vjhf UF vd idnw. ahUfhtJ Ia
csjh?
khzt : ewhf sW, Iah.
Ma : k, ghoah! W vd Hik?
ghoa : fHik, Iah.
Ma : f vwh vd bghU?
ghoa : y, khj Iah.
Ma : yit bty vd miHghf myth?
bgh : Mkh, Iah.
Ma : tU btik vD brh yF milbkhahf
tJsJ.

18

bgh : milbkh vwh vd, Iah?


Ma :







gy tifgljhf UF xU bghUis bghJthf


RLbghGJ, mj tif FJ Ia Vglyh. vdnt mtiw,
d JfhLtjF jbrhiy gagLJt.
mjbrh milbkh vdgL. rhwhf ghl vd
brhYbghGJ, mjtif FJ Ia njhW. mjid
nghf j ghl, My ghl, fzF ghl vd
mil bfhLJ TWj ntL. thW bghUfis
dja cj milbkhf dKs milbkh
vdgL.

stH : Iah, dKs milbkh cblwh, dyh milbkh


bad xW Uwjh?
Ma :


UwJ. bty, fUfhif, brfnuh tWbf


yh dkhf Tw ntLkhdh, fUy, btfhif,
fUfnuh vd TWj ntL. mthW xW yhjjdh
it nghwtiw dyh milbkhf vd TWt.

mk : dyh milbkhfg eF mJbfhnlh, Iah.


Ma : milbkhf tiffisg f nk tF D
thf gof.
khzt :

e, Iah.

kh dhf
m. FWdhf

1 . milbkh vwh vd?

2. dKs milbkhF rhWf jUf.

3. dyh milbkhF rhWf jUf.

Gs bjhlfis dKs milbkh, dyh milbkhbad gFJ fhLf.

1. brjhkiu

2. ghFl

3. cgs

4. ku

5. Ckw

6. njhj

7. brPhW

9. brj

8. btisid

19

_tif nghf
khzt : tzf, mkh.
Ma : e g m gyif W, UFw xW vGj
gLsJ. mFwis ah ahbuyh gof? khju!
mFwis brh.
khju : mfdkJ <j enw KfdkJ
brhy dhf bg.
Fw mf vgjF g, mf vd, Kf
vgjF g Kf vd vGjgLsnj, J
iHayth? mkh.
Ma :


mUikahf nflh. mf, Kf vgjF gyhf mf,


Kf vd vGdhY bghU khWglhJ. thW xU
brh vGJ ntWglhY bghU khWglhJ Ugjid
ngh vg.

ed : xU brh W vGJ kL khWgL tUtJjh


nghah?
Ma :



mgoaW. xU brh, KjYs vGnjh il cs


vGnjh, WYs vGnjh khWglhY bghU khWglhJ
U, mJ ngh vdgL. ngh, 1. Kjngh,
2. ilngh, 3. Wngh vd _tifgL. W
nghia filngh vd TWt.

fa : xbthwid g vLJfhLfnshL TWf, mkh.


Ma : xU brh KjbyGJ khdhY bghU khWglhJ tUtJ

KjnghahF. (v.fh.) kR - ikR; ka - ika.
xUbrh ilbaGJ khdhY bghU khWglhJ
UgJ,
ilngh vdgL. (v.fh.) KuR - KiuR;
y - iy.
xUbrh <bwGJ khdhY bghU khWglhJ UgJ,
Wngh (filngh) vg. (v.fh.) mw - mw;
gj - gj.
khw

: ntW VjhY ngh clh, mkh?

Ma : cL. mR %gh bfhL vD bjhl, mR %gh


vgJ vjid FwJ?
20

khw

: IJ %gh vgjid FwJ, mkh.

Ma : thW mR vD brh cs midJ vGJfS


khsd. UD, bghU khwiy. vdnt, J
KWngh vdgL.
khzt : e, mkh. nghfg bjthf mJbfhnlh.
g : Gs bjhlf fhzgL nghfis tlLf.
1. mR gHf th th.
2. mw vdglnj thif
3. kif gj nH jdh.

kh dhf
m. wta dh

bfhLfgLs brhfSfhd nghfis vGJf.


1. fy -

2. y -

3. Fl -

M. FWdhf

1. ngh vwh vd?

2. ngh vjid tifgL?

3. Wnghia sFf.

4. ey, Mid, miua - it vtif nghfSF vLJfhLf?

tFgiwwf
m) ngRj w

RHW V dJ cyf - vD jiy IJ kJf ngRf.

M) vGJj w
id v rJbfhlh vd ngbfhS?

xU gfF ciuahl to vGJf.

bral
IJ _if jhtuf glfis xo, mt gafis vG bfhzf.

21

bkhw g
m) wbkh brhfSfhd j brhfis mnth
wbkh
brh
-

j
brh

wbkh
j
brh
- brh

mDk

ir

cga

- Ugahs bfhil

Mjt

PhW

ch

Mug

bjhlf

vjhj

- a

brhJ

If

- cyf tHF

Jg

fhj

- jh

Uja

berf

- kKo

iwt

Fngu

- bgUbrt

Unjhg

ir

<r

cgrj

g : wbkh brhfis mtWFa j brhfis vGJf.


1. j ntiy nru vd mjJ csJ?

2. bfhLnfh mur muk brjh.

3. Mfhr g gwjJ.

4. Zg, mnf clh?

5. FHijF fUZo RnghL.

M) jbHf TLj fhf.


1. 1 + 1

2.

4 + 5 =

3. 2 + 3

4.

9 + 1 =

) fLiu vGJj

bg f

<) mfutir mikf.


ij, , bjid, jhkiu, , nj, jL, iz, J, bjho, njhl, j, u,

, z, njh, bjhL, .

g
kWj
fz VHh tF gowh. fz jhah kybfho, mtid bt
vfhtJ miHJbry ntLbkwh f jaFth. fhuz, fz brajh.
ah, vjid bfhLjhY clnd ifo thLth. ntlh vW mtDF
brhynt bjahJ. kybfho vjidnah Kiw mtl vLJ Tlh; Mdh,
mtsh Uj ayiy.

22

TongRnth

1. fzid nghW cdF bjjtf ahnuD csduh?

2. fz bra Kiwahdjh?

3. fz gHfij khWtjF VnjD t Ujh FLf.

4. bjhlto brYnghJ ahuhtJ, vjidahtJ bfhLjh, f th


bfhfsh?

thifw
xUtnuhL xUt gHF w
xUtUbfhUt el gHf, bjhlJ kahd ewit tsJ bfhs
w njit.
ik kh izahj njhf. Mdh, y ehshf ik nghF
khF ofiy.
vnghJ wl Fiw fhgnj mtSF bghGJnghfhf UjJ. jdh kw
egf, tfnshL nruhk xJ Ujhf.
kh vLF Ko vdthf UF?
ik eig kh bjhlthsh, y brthsh?
kh iy Ujh vd KobtLgh?

kf
cj kdghik
brid xU FGd g xwid el tjd. mg Mauhd nt_
euk vgt, ViH khztF egf yta cz tHF lij bragLj
bjhldh.
mjfhf bghUSjbgw mt mQatfS kUJt khnkij FUrh xUt.
ml wig czj FUrh, kWeh mtiu rhgths mYtyfF tUkhW
nfLbfhlh.
vG bfdJ rhiy jkF cikahf Uj khif xwid gF
Mtz vG g brJbfhLjh. mdh cj kdghik mslfaJ.
cjF viyiy. xbthUt njitnfg cjf ntWgL. vdnt,
njitgLnthUF cjtnj cjahF. mJnt, kjDFa w g.

mwh mg j m~JxUt
bgwh bghUit .

23

- Fw, 226

tsu braghLf
ngRj w

braghL -1

glf cs ffis KiwgL _W kJ ngRf.

FGfyJiuahl

braghL - 2

RWNHiy khRgLjhj nghia vthW bfhlhlyh vgjid Gs


Ffis gagL FG fyJiuahLf.
1. c o ngh eh vfgL bghUf
2. be bghUfis vgjdh VgL
ikf
3. vbjj bghUfis vgjdh nfL
isahJ?

fYF fhz

braghL - 3

Gs glf czJ ffis mtfhd


fyJiuahLf.

24

fis

FG

goj w

braghL - 4

Gs ciugia Wj FfSF Vg gof.


bghfHh eilbgW fhy a fhy; fh cyh thdK, cyh
V fUiz fhL fhy; aifaid gRikahd ilit cLJ gw
fis No, a fh f fU mJ gfh jUfhy.
bghfYF jiyeh ngh. nghia mLJ tUtJ bghf Jeh; meh,
giHad fjY ad FjY fG; oYs gHghidf ilbgW;
J ghidf bghf eilbgW. gh bghF bghGJ, bghfnyh bghf
vD kfy x vF s. mbghGJ, bgf Fuit MLt; wF,
if bghfY bfhL Yiw bjtij tzFt. midtU twhu
cL kt.
- uh. . nrJis, jg

mj brhfis vGJj

braghL - 5

flf cs vGJfis gagL iy vD vG Ko brhfis


cUthFf.
fh

kh

nt

iy

nrh

gh

1.

5.

2.

6.

3.

7.

4.

8.

bjhl cUthFj

braghL - 6

ca brhfis u bjhliu iw brf.


( kd, nkhu, ^, tWikJg, fyig )
1.

oF if.

2.

nehF if.

3.

jnj mUS if.

4.

F if.

5.

fhF if.

25

gHbkh cUthFj

braghL - 7

bfhLfgLs brhfis gagL gHbkhfis cUthFf.


( ij, mfy, gUtnj, Mogl, ij, br, g, njo, MH cGj, cGtjidl,
t, eW, nehaw, brt, wjh, thnt, Fiwtw, wF. )
1. ij wjh t wF.
2.
3.
4.
5.

bghUJf

braghL - 8

ah, ahl TaJ?


t.
v

TW

Tat, nflt

1.

vdh ayhJ kdh! Mis Lf

m.

2.

u KGtJ t MW
Ujhdh?

M. gh, mg

3.

kdh jhf go Twyhkh?

mg, fhty

4.

mL vnf UwJ? nrhWghid


vnf UwJ? vgo mL NL V
nrhW ntF?

<.

mg, ViH

5.

mgobawh cdF gRbghU


iy; bryyh.

c.

mg, gh

g cUthFj

ViH, mg

braghL - 9

bfhLfgLs brhfis gagL id gaiy bjhlfis cUth


gia iw brf.
(tswJ, ghwJ, bghwJ, GwJ, iwwJ)

kiyny kiH

; mUah

; Mwhf

; MW thfhfY VfY
ggirfis brobfhofis

26

cUfis gagLJj

braghL - 10

ntWik cUfis gagL bjhlfis cUthFf.


1. Ky gl

ghjh.

2. gl Ky

( I )

= Ky glij ghjh.

tiuaglJ. ( M ) =

3. Ky f

wjt. ( ) =

4. Ky

gl wghdJ.

( mJ ) =

flj

braghL - 11

fhQ ciugia goJ joj brhfYs ntWik cUfis vLJ


vGJf.

d Hh
fh M U fiufY thj nrhHehL kf, mth
Jbts tUbghGJ dHh bfhlho kt. Hh eilbgW mW
MwY Mik f isP gy mthW FJ vJ
Miknjhw Mo kt. mtf mthW Mo ktij mehL mur
Kj m kf tiu midtU, M fiuf mikj muf mHa
lf UJ fL kt.
thW dHh eilbgW lf xW fhgodF
mik cs fHh bgUJiw. Jiw gh fh MW MwnyhL
fiufis nkh mF. MWd nkh nkh fiufis mD, mwhk
thDw tsj kUj kuf iwjJ mJiw. JiwF nruehL jiyt
Mld d Mo f nrjh.
- yt fh. nfhj, rfj yttir

milbkh cUthFj

braghL - 12

fl cs brhfis ca Kiw nrJ milbkhfis cUthFf.


1.

Hh

2.

fU

nrhW

3.

Rl

4.

khiy

5.

kiy

6.

kh

tL

27

khiy

brhtjid vGJj

braghL - 13

tsfJ ebr y. y be, fU, thiH Kja gf


is. ts Fiwj gF br. jid thd ghj vd e
ntsh kf TWt. y is gf gUtkiHia ena
UF. y
f, nftuF, id, tuF, rhik, Jtiu, bfhS,
fhuhk Kja gf is.

bjhliu uj

braghL - 14

ca brhfis bfhL bjhliu iw brf.


( if, cz, Fu, T, c, k, brh, il)
gjtDF

bfhL

kjDF

bfhL

cwF

bfhL

khdJF

bfhL

ciHF

bfhL

ftiyF

bfhL

cikF

bfhL

fijF

bfhL

fwyil WkL
kbg : 10
1x1=1

1. ca izia njbjLf.
m. bghf tghL - fg
M. cH w

- e. r_

. uJ x

- f. bfs. KjHf
1x1=1

2. ViHF gR ilf gh brj bra vd?


m. ntil

M. rika

. yh
1x1=1

3. ntWik vJ?
m. _wh ntWik

M. vlh ntWik

. ehfh ntWik
3x1=3

4. dKs milbkhfis vLbjGJf.


m.

( btK, btfhif)

M.

(fUy, brj)

(brf, fUfnuh)
4x1=4

5. nfhol lij uf.


m. mff ntshik ntWbga

M. gRlUJ ilF IJ bghUfis fyJ brtJ


. cy njha cfmidJF Kjt
<. bgaiu ntWgL fhL cU
28

.
.

vdgL.

a uL

br

UFw
f

1.

ff frlw fgit fw
f mjF jf.

bghU : fis Fwkw fw ntL.

fwgo elj ntL.

brhbghU : frL Fw; f fwthW elf.


2.

vvg Vid vGbjg uL


fvg thG cF.

bghU : vQ vGJ Ma uL kjfSF U ff



vd TWt.
brhbghU : v - vf, fzF; vGJ yfz yaf (ttot)


3.

fcila vgt fnwh KfuL


cila fyh jt.

bghU : f fwt f cilat; fyhjt Kf uL


Qilat Mt.

4.

ctg jiyTo cs j
midnj yt bjh.

bghU : m wj ytfSl ng gHFnghJ kahf


UgJ, mtfis LnghJ, tiu vbghGJ
fhngh vd v tJ yt aghF.
brhbghU : ctg kH; jiyTo xWnrJ.


5.

cilahK yhngh VfW fwh


filanu fyh jt.

bghU : brt cilatK ViH ftiygL uJ gJnghy


fwtK gJ fgtnu cajt; gJ fyhjt
jhjt.

29

brhbghU :

cilah - brt; yh - ViH; VfW - ftiygL;

fila - jhjt.


6.

bjhlidJ CW kznf khjF


fwidJ CW m.

bghU : kzghfhd l njhlnjhl RuF. mJnghy,


kf fis ffff mtj m tsU.
brhbghU : bjhlidJ njhL ms; khj - kf.


7.

ahjhD ehlhkh Cuhkh vbdhUt


rhJiz fyhj thW.

bghU : fwtDF vj ehL j ehlhF; vj CU j CuhF.


jid mJ y rhFtiu ffhk UgJ V?
brhbghU : rhJiz - rhFtiuY.


8.

xUikf jhfw f xUtF


vGik Vkh cilJ.

bghU : xU w, jh fWbfhS ey, vG


wfSF ghJfhig jU.
brhbghU : Vkh - ghJfh.


9.

jh WtJ cyF wfL


fhKWt fw jh.

bghU :

jhf g mil fah cyf g miltjid


fL, fwt nknkY ff Ut.

brhbghU : fhKWt - Ut.


10.

nfo Gbrt f xUtF


khly kiw ait.

bghU : xUtDF mahj wj brt fahF. f ju, kw


brtf vyh brtf Mfkhlh.
brhbghU : Gbrt - wj brt; khL - brt.

30

kh dhf
m. wtadhf

1. nfhol lij uf.


j


m. ctg jiyTo
midnj yt bjh.

xUtF


M. xUikf jhfw
vGik Vkh cilJ.

. nfo Gbrt f xUtF
.
khly kiw

2. khs Fwis KiwgL vGJf.


m. vvg vGbjg Vid fvg
uL thG cF.

M. bjhlidJ kznf CW khjF
fwidJ m CW.

3. J vGJf.

m. frlw

M. vGbjg =

. kznf =

<. fwjh =

4. nrJ vGJf.
m. v + vg =

M. f + cilah =

5. tU brhfis brhbwhl mikf.

m. vGJ

M. Kf

. yt

<. g

c. m

M. FWdhf

1. yt bjhyhf tSt vjid TWwh?

2. tSt kznfnahL mit vthW xLwh?

3. tSt FL mah brt vJ? V?

. Wdhf

1. f wfshf tSt TWtdtiw vGJf.

2. rhFtiu V fw ntL?

<. beLdh
fafhu TW fUJfis bjhFJ vGJf.

31

KTlgS
( efts - isa g )
jJ ghd Kj milF

rhiy thfd Miy cilF

fJ ngif rj ilF

f ntiy xig JilF

j rhwa u gilF

ba yhj g ilF

kj NL knjhkj uhd

kUr kU vf Cnu.

bghU : Ckj it U NL bgUjdha tbgUkhDF


ca C vf kU. , thfhf jbrY uhdJ
KJfsh ilkJ milfgL. rhiy tahf bfhzj
fUgffis fUghiyf rhW JbfhoUF ngiur
rjnkh fhJfis brlhF. cnsh gyU moJ
br cnyhf ntiyf xnah mj ngiuriy kiwFgoahf
UF. ehnjhW Hhf bfhlhLthnghy, vF wghd
fhf mHF U. jifa vyh brtfS nyna
ilF.
brhbghU : jJ d - jbrY ; Kj milF - KJf
F bgU ilna milJbfhL lF ;

fntiy - fUkh,

bfhy, jlh Kjnah br bjhf; u - wghd fhf;


knjhkj - bgUjdha tbgUkh.
Ma F : Ma ahbud bjaiy. MD, ehlf gh
mikj iy aat vddh yt vd y TWt.

rjea mikj

ghfis bfhl , Ubent khtl ngR tHif Mfhnf fhzyh.


F : iwj gskhd nrWy cHbjh brJ thG ghku
kfsha gsf thifia J TWtjhf mikj , gS.

32

UbentF rW tlH jbghUie, whW, nfhjluhk MW Ma


_W MWf TL lF tlnf cs , KTl. jF MN tlfiu
ehL vD bgaU cL. bjgh cs gF, tykif bjfiu ehL vd
tHf bgWwJ.
bjfiu eho kUr UF C kU. KTl thG g _j
kid, kU thG g isa kid. Utiu kzJ thG xUt,
thif tsij toJiugJnghy ghlgl , KTlgS vd bga
bgwJ.
ga : KTlgS fgjdh, mfhy kf cHbjh g
mrKjhaij g mJbfhsyh. fhisf gntW bgaf, ijf
bgaf, tiff vd kUj yts g mayh.

xgJ kf
KJ

gts

kufj

khf

guhf

ud

itu

it^a

nfhnkjf

kh dhf
m. wtadhf

nfhol lij uf.

1. kU UF iwt

2. _W MWf nrUl

.
.

M. FWdhf

1. thfh iu miljJ vJ?

2. kU eilbgw bjhf ahit?

3. KTl F vGJf.

. Wdh
kU bgUikfshf KTlgS TW brfis bjhFJ vGJf.

33

ciueil

jHf isahLf
isahLf, Xd uij gghil btgLJtd.
isaho Wt, Wa, isnah, Knah vd vyh iy
cnshU <LgLwd.
clw tsf, cs Mtij
VgLj, kd k isf isahLf Jizwd.
isaho mogil nehf nghoLjyhF. clY
csY cs Mwfis btl, vghuhj njhfis
vbfhs kdghik nkgl isahL cjwJ. isahL
tahf gl, nghuhlF il fhQ wD bgw KowJ.
Xo isahL ghgh -
XUf yhfhJ ghgh
To isahL ghgh
.......
.......
.......
khiy KGJ isahL - vW
tHf gL bfhS ghgh
vW ghu, isaho nkikaJ mjid gHfkh bfhs
tWJwh.
isahLf gh mogilY, jik mogilY gntW
tifdthf mikwd. kf isahLf bgUghY mf
isahLfshf, Mlt isahLf w isahLfshf csd.

34

ggu, jL, c
isahL, fs fhty, nfh,
o, fhwho, gJisahL,
xiwah uilah, r Kjad
Wt isahLtd.
gj, fufuto, jlhf,
gyhF, Cr, jha vgd
Wa isahL
isahLf. W rLFL
(fgo),
kilgJ, fhgJ,
ifgJ, vgJ, wFgJ,
Xl, jiljho Xl vd gytif isahLf ngho Mlfshf
isahlgLwd.
gil fhy jH isahoduh? mjF mtfSF
neuUjjh? vbddbtyh isahodhf? vgo isahL
tsjJ vgjidg mJ bfhnthkh?
u isahLf vW bgUUgKilat jH. knghl,
VWjGj, ntilahLj, _ kz vLj vgd giHik
thj Mlt isahLf. Kfhy kngh ty ky,
kduh kf bgwd. fs gyhut NJ f, jUF
brUF ua M_ kyDF uK uK thj eF
ilna eilbgw u isahil weh}W vD rf ya
tUwJ.
Kiy y VWjGj vD uisahL eilbgwJ.
KuR mu, gig KHf, bjhGtUJ bfhGikf fhisf
xbthwhf btna XotU. bfhny csJ fhis
bj vwj uf fhis bfhig oJ, mj bfhlij
mlFt. thiy oj jh vgJ jH bfhif. gnyh
NJ f zWF JLbkd ghJ FJ kz vLJ
tUj xUtif u isahlhf fUjglJ.
gila eh bgf tlhLj, fHF, mkhid, gjhLj,
Cr, XiuahLj vd gy isahLf nj bghGJ
nghdhf. muF iHJ (fl tiuJ) befhfis itJ
ef ML Ml tlhLjyhF. mfhy kf eL, Mik
Matiw nfhbfhL miyJ Xiuahl Mo kjd. Wt,
Wnj cUo isaho kjd. Wa KJfis rf
cns L Mo fwd.

35

d, u isahLf MLt UW sa jH
yFngh fhgY ntifW sd.
mur thG jiyefuf ahidngh eilbgWtjF, mjid
fhgjF jlf Ujd. kJiu cs jKf ikjhd
ahidngh fhgjfhd lyhF.
MLlh ngh, nrtngh, fLikahd fhilngh vgd
tiw jH fL kjd. nrhHeho giHa jiyefukhd
cwij unfhf wUjikah nfh vD bgaU
mjfikjJ vg.
fhy brybry mjnfg isahLf jik nghF
khsd. gila VWjGj isahL W rflhf,
kRulhf magLwd. mW VWjGatiuna kf U
kzjd. W misahlhdJ gzKo, gRbghUf bgWj,
gy nrJ khL ul vd khlJ.
jH jfhfiy isahLf xwhf yghl tsJ
tUwJ. yUJ X M be cautiu UF joia RH
ML Mlnk yghlkhF. F isahL, f isahL vd
f magL yghl W C Hhf eilbgWwJ.
cyf mu jH u isahlhd fgo (rLFL)F jl
ilJsJ. fgo isahLnghJ ghobfhnl isahLtJ e
_jhija tHf.

36

Mdh, fgo ngho ghL ku kiwJlJ. CUHh


fhyf tGFku VWj, caoj, kr CWj Ma
isahLfis iwF f fhzyh.
isahL, FHijf cl tsF cs kF
t tFwJ. J, e rKjha ehffij kuig
gghil sftyJ. jHf muR, isaho bgUik gaD
kfis brwila jehL clg f kW isahL
gfiyfHf VgL CfkJ tUwJ. isahL ufSF
gRfS rhjfS jUtjndhL fY, ntiy thY
muR KDik mwJ. au fhyjhY Jik nghfhY
rKjha khwjhY isahLf FiwJbfhL kh tUwd.
isaho nkikfl eh, nknkY mjid tsngh! vehS
fhngh! f caJ ngh.
kh dhf
m. wtadhf

1. nfhol lij uf.


MF.

m. isaho mogil nehf

M. jH jfh fiyfS xW

. Kiy y

vD u isahL eilbgwJ.

2. bghUJf.

isahLnth

isahL

m. Mlt

XiuahLj

M. kf

gj

. Wt

VW jGj

<. Wa -

M. FWdhf

1. ghuah isaho aikahikiag TaJ ahJ?

2. Wa isahL isahLf ahit?

3. weh}W TW u isahLf ahit?

. Wdh

gil fhy eilbgw yFnghg sFf.

<. beLdh

jHf isahLfg fLiu tiuf.

gilghw f
jHf isahLfg W FG fyJiuahLf.

jH isahLfisg kdtiugl tiuf.

37

Jizghl

eg
kahijuhk eLtuh Uj mj efu tuj, nrhK vw
Ut mLjLJ gbghU mfho itJ el tjd. UtUF
gid
ewhfnt elJ tjJ.
MdhY tujJ, mt
tfJ nrhKF bghwhikahfnt UF.
vbghGJ tuj filF ah tUwhf, nghwhf vd
elwJ vgjidna cWneh bfhoUgh.
y eh tuj filF tU thoifahsf vif
bgUW. tf eF NLogjid fL nrhK Fj bghwhik
bfhlh. jDila filY mthW tf eilbgwiyna vd
v nkY bghwhikglh.
jh vyhtY tujidl cathfnt UfntL vd
MirgLth. Mdh, bghGnjh mtidl Fiwthfnt tf
eilbgWtjid idJ bgU_Rlh. mtdJ bghwhikia
mfkhFtJnghy f xW eilbgwJ.
murhf u xUt tJ, tujid kahijuhk miHJtu
brhdjhf miHJ nghdh.
clnd nrhK, mnlagh eLt TL msF t f
caJlhdh? vts bgUngW tDF vd ajh.
mLj thuK tujid miHJ bry murhf u tjh;
mjid nrhK ftjh. mt kd, eLt j tujid kL
TL ngRwhnu, vid V Tliy. ehD mtidngh xU
bga tfjhnd. mtidl, eh vj j jhJnl vd
v FKdh.
mjfLj eh nrhK tujid mQ, Mkh kahijuhk cik
mofo miHJ tu brhwhnu vd fhuz? vW nflh.
mjF tuj, vdF mtUF Mu UF. mjid vyh
cl brhbfhoUf KoahJ vW T mDdh. mjid
nflJ nrhKF cyfnk RHtJnghy UjJ.
bghWFkh mt kd? tujl eLt ngRwh vwh, eLt
mtl vts k itUwh vgJ bjwJ. mjidnghw
k, jdF ilfhjh vW nrhK Vdh.

38

mt, j kidl jdJ vzij Tdh. mtS, mgoah,


tujDF eLtl mts brthF Uwjh? mgoahdh, mtUl
f ebfhlh ekF eyJ vwh.
kWeh, tuj oF nrhK gRbghUSl brwh. ,
mjidna gHfkhf bfhlh. mt nghFnghbjyh gHf,
glf Matiw bfhLbrwh.
tuj, tiwbayh vjF th tUwh? vW Kj
kWjh. wF VWbfhsyhdh. jdF tuj ja Ugjdh,
murhf vjid jdF thghf brJbfhs Ko vd
nrhK vdh.
ehf brwd. xUeh murhf mYty xUt nrhK filF
tJ tia fLgo Tdh. mJg nrhK ftiygliy.
bria tujl brhdh, xUbeho r brJlyh vd
vdh. vdnt, tia flhk UJlh.
xU khjkhW. X murhf mYty nrhKl tJ eLt
miHJtu brhdjhf T miHJ nghdh. mjF nrhK, jhnd
bria bjJbfhL tuj eLtl ng Uwh. mjdhjh,
eLt eik miHJsh vd v kjthnw mukidia
miljh nrhK.
eLt mtid ghjJnk, eh cid V miHnj bjkh?
v njhlJF xU ehisF W Flj gJ eh j iwJ
CWj ntL. Vbdwh, t brYj jtlh. vdnt,
j jlidia VWbfhL gJ ehSF t brYJj ntL.
iybawh, c filia murhf vLJbfhS vd Tdh.
nkY, tuj t brYjhjj fhuzkhfjh thuh thu v
mukid xU gFia bgUtjh. t brYjhk jf
idF tffSF Jjh jlid vwh eLt.
Jjh mtDF ilj mur kahijah? vdF mJ iljnj
vd ia behJbfhL, nrhK ehnjhW iwJ njhlJF
Cdh. mj nrhK kwtfis ghJ bghwhikgLtiy.
e : Xa

uh,

kahijuhk fijf

kh dh
fLiu dh

eg vD fij thyhf m ia sFf.

39

yfz

brh
gfhgj, gFgj
khzt

: tzf, Iah.

Ma

: tzf.

vyhU tJlhfsh?

rhjh
: fz W tuiy, Iah. neW tWtah
JoJlh. kUJtkidF brWtj
y X Uwh.
Ma
: cley ngQtJjh KjikahdJ; kwitbayh
mjdjh. Rtyhk u VJ? eykh
tuL.
ktz : K tF XbuGJ jJ W, xwDF
nkgl vGJf bjhlJ W bghU jjh,
mJ brh vdgL vW Tf, Iah.




nkY, mjid bga, id, il, cbad tif


gLf. Iah, brw tF fzfha gF
v, gfh v vd vfis tifgL fhodh.
mjidnghy jbrhfY clh? vd bjJ
bfhs Unw, Iah.

ktzh!
fzifnghynt
Ma
: ewhf nflh
j Y b r h f i s g F g j , g f h g j v d
Utifahf fyh.
m

: gj vwh vd, Iah?

Ma
:




gj vwhY brh vwhY xnw. bkh,


s vgd mj ntW bgaf. XbuGjhdJ
jJ W bghU jjh, m~J XbuGJ xUbkh
vdgL. it ehguL csd. ytiw
F TWnw. (v.fh.) ij, ig, if, , , it, jh,
<, fh .... Kjad.

vGJf gy bjhlJ W bghU jjh, m~J


vGJ bjhlbkh vdgL.
(v.fh.) , vGJnfh, L, kf, rij, khL...Kjad.
stH

: gfhgj vwh vd, Iah?


40

Ma
:




khzt

gFj vwh j vgJ bghU. gfh vwh


f ayhjJ vgJ bghU. fayhj brh
gfhgj vdgL.
(v.fh.) k, f, bgh it
bgagfhgjf. el, th, ngh, br,
- it
id gfhgjf.

: gFgj g brhYf, Iah.

Ma
:


gFf aY brhfis gFgj vg. mthW


gFFnghJ uLKj MW cWfshf
mbrhiy fyh. mWf bgafshtd:
gF, F, iliy, r, rhia, fhu.

khzt
: brhfisTl fyh vgJ g mbrhf
MW cWf csd vgd g mJbfhnlh,
Iah. f e.
g : 1. tU bjhlYs gfhgjfis njbjGJf.

ghu ky iwtid tglh.

2. tU bjhlYs gFgjfis njbjGJf.


mgu ghL gho gR bgwh.


kh dhf

Wdhf
1. gfhgj vwh vd?
2. gFgj vwh vd?
3. XbuGJ xUbkhF rhWf IJ jUf.
4. gFgj cWf ahit?

tFgiwwf
m) ngRj w

clig tsnj c tsnjnd jiy IJ kJf ngRf.

M) goj w

tU ghliy ca Xirl goJ fhLf.


ahkj ytny fgidngh,

tStngh, snfh itngh,

j ahfQnk wjiy;

cik btW fiy;

41

Cikauh brlfsh FUlfsh

thnwh; xUbrh nf!

nrkKw ntLbk bjUbtyh

jKHf brf br!

- ghuah

) vGJj w
ciueilgFia RU tiu w bgWj
(v.fh.) kfsh wjt mit njobgWj ntL. mPf vbfyh
Uwhfnsh mbfyh njobrW mtflUJ mbrtij bgW
caj ntL. mPf vGa f cy gntW bkhf Ufyh;
cy gntW gFf ilfbgwyh. mgogl fis vyh tutiHJ
mtiw goJ ghJfhj ntL. mjifa f thyhf mbrtij
bgW caj ntL.
ciueilgF RUf
kfsh wjtf mPfis njobrW mit bgWj ntL. gntW
bkhf mPf vGa fis goJ mbrtij bgW caj ntL.
g : Gs ciueilgFia goJ RU vGJf.
cy nfhofzfhd cf thwd.
fS kj kLnk
jdJ jid Mwyh fhynjhW khbfhnl tUwh. kj, jhbgw
mDgtfis wF vLJiuf, w bgw mDgtfis jh mtjF
fUahf sFtJ bkhna.
kj ehff miltjF Kj fUahf saJ, bkhna. bkh a
gaghL xUtnuhL kbwhUt bjhlbfhtnj. bjhl uhf fUJ khWghL
Vglhj tzK mikj ntL.
<) bra l : U isahL u thif tuyhiw bjhFf.

bkhw g
m) brhbwhl tiff
brhbwhl czJ bghUisbfhL brbjhl, dhbjhl,
flisbjhl, czbjhl vd tifgLjyh.
neW, vf g MLHh eilbgwJ.

brbjhl.

c Ul vFsJ?

dhbjhl

sik f.

flisbjhl

vnd, j Xa mHF!

czbjhl

42

Gs brhbwhliu tifgLJf.

1.

fhaof lhikia vJ nghuhodh.

2.

cl UFw jf Uwjh?

3.

bjhfha LF ty.

4.

vnd, jh{kfh mHF!

5.

il ikahf itU.

brhbwhl khwf

xU bjhliu kbwhU bjhluhf khWj.

(v.fh.) Kawh KoahjJ cnlh? dhbjhliu


Kawh midJ Ko,

vd brbjhluhfyh.

ehnjhW clg br.

ehnjhW clg brj ntL. - brbjhl.

- flisbjhl

g : Gs brhbwhliu milFF csthW khWf.


1. khWwdhaiu kj ntL. (flis bjhluhFf.)
2. ciH Ca iy. (clghL bjhluhFf.)
3. eh UFw gonj. (dhbjhluhFf.)
4. mnjh, FHij nH GJlnj! (br bjhluhFf.)
5. c ifbaGJ f mHfhf csJ. (cz bjhluhFf.)
M) bjhlfis brhbwhlf mikJ vGJj

kubjhl, gHbkhbjhl, ctikbjhl Kja bjhlfis brhbwhlf
mikJ vGJtj_y fUij v sf brayh.
(v.fh.) jh, j FHijia fQfUJkhf tsjh.

mzh, jFjil ngR Mw cilat.

g : Gs bjhlfis brhbwhl mikbjGJf.


1. gHftHf

3. CQwf

5. ngUfG

2. bjhWbjhL

4. mYgfY

6.

nkLgsK

) jbHfis tir mikf.


1,

3, 9, 5, 7, 8, 2, 4, 10, 6

<) fLiu vGJj


cf C UHh eilbgw isahLf.
c) Gs brhfis mfutir mikf.
d, ghL, l, gL, L, iga, ngu, bgst, ngh, bg, , bgh, id, gh,
L, gid, f, bgo, ghid.

43

g
kgj
rKf jhjh L, vJ vW nflh W FHij milahs fhL.
mj msF midtUF bjjt mt. ahiu ghjhY thf, nghf vd
kahijahfjh ngRth. xU taJila FHijnah bjhW taJila Katnuh
ahuhf UjhY mtfSF kahij jUth.
TongRnth:
1.

rKf jhjh, jidl ta isatUF kahij bfhLwh, V?

2.

cfisl ta atfis, f vthW miHf?

thifw
kd vGfis vbfhs
eKila cz, vz Kjatiw ca KiwY ca msY
btgLj w cjwJ. vyh kdbtGfS eyd my; ad
my. mtiw vthW btgLJnwh vgnj aikahjJ. kilgJ
Ml eilbgWbfhL UwJ. m m rhghf ML btbrt
ewhf MliybaW, mj m jiyt jbrt Fiw brhwh.
UtUFS ril VgLwJ. dij fLgLj ayhj jbrt,
btbrtidmof if XFwh. jbrt brjJ rah ?
d tjh fLgLJtJ vthW ?
jidjh fh dfhf fhthfh
jidna bfhY d.

- Fw, 305

kf
g
Ugjh who jbkh tsF bjhlha bgUjifahsU
K.tujuhrdhU xUtuhth. tyif jUtJ lifF bja TlhJ vgJ
KJbkh. mjF vLJfhlh thjt K.tujuhrdh. xUKiw f flz,
L flz, nj flz nghwtiw brYj ayhk khzt y
JggLtjid flh. mtfSF njitahd midJ flzfis jhnk
fodh. mJkLk jkJ ilna Lah, khzt j gof tbrjh.
ayhnjhF uFtJ cjtJ g MF.

atJ funt
<tJ ynf
- xsitah

44

tsu braghLf
goj w

braghL - 1

Gs ciugia Funyw wfJl bghUSznfwthW gof.


jHf khuf

wiu vghJ thHhjt jH; wF wKJFfho Xlhjt
jH; Koil ntj rj tjt jH; gy u maehLfnshL
wghf thf elat jH; fl fljt jH; fl flJ brW gkh
njrij ifg Mlt jH.

ka bghjt jH; flhuij btwt jH; nuh efUF
bghdhil wt jH; ya Ritia flt jH; vehL
aF u jH; VW eililah jH; d fL dif th
jH; jdy fUjhJ ciHjh jH; NJthJ UbtW mah
jH; khdnk bgbjd kjh jH; fgnyhodh jH; viu
jDngh fhJ tjh jH.
-mP mzh

brhbghU mj

braghL - 2

bfhLfgLs brhf bghUsJ, mtiwbfhL fUJiuia iw


brf.
( frL, ctg, Gbrt, Vkh, khj)

f brt ms ms Fiwahj

MF. wF
kWwF kfSF
ju ToaJ. jdh, fngh kd
F. mjifa f brtij
midtU bgWj
ntL. Vbd, f fw kfjh jkF vjifa ntWghL
To xWikl tht.

tifgLJj

braghL - 3

Gs brhfS bgagfhgj, idgfhgj brhfis flJ


tifgLJf.
(k, bfhL, y, ngR, ky, f, , XL, jiy, jL, ku, ghL )
t. v

bgagfhgj

idgfhgj

1.
2.
3.
4.
5.
6.

bfhL

45

brh cUthFj

braghL - 4

flYs vGJfisbfhL gfhgj brhfis tlLf.


k

bfh

yh

il

vGJj w

braghL - 5

brhf cs bk vGJfis gfhgj brhfis cUthFf.


1. ril

ril

2. gL
3. go
4. vL
5. eL
6. tL
7. jL
8. br
9. f
10. ghF

XbuGJ xU bkhfis mj

braghL - 6

bfhLfgLs brhfis FF XbuGJ xU bkhfis vLJ vGJf.


1. mu

nrh

2. mur
3. m
4. jiyt
5. beU
6. ky
(V, , nfh, , I, nrh)

46

bghU mj

braghL - 7

milFF bfhLfgLs XbuGJ xU bkhFa bghUis ca


fl uf.
1

fh

jh

ij

gh

th

nrhiy

( ghl, nrhiy, tUf, gR, bfhL, f bga )

bfhir brhfis UJj

braghL - 8

fhQ ciug tz vGJfYs bfhirbrhfis U


vGJf.
( fJ, ait, Mwfiu, L W, btfy, tWiH,ntL )
MjfiuF nknf csJ mj mHa . m jJ thG
r HF cjtjF ahU iy. KJikdh clY eil jsJ
nghdt. mjfhf ahlK ifna thH Ughjt. ntit ciHJ
cz ntL vW vQgt. jfhf L J j tJiHig
njo bfhlh. btfy ghu itUF mt rikj il
cgjF bfhLJ itUf ntQ. CUHh ehf Lfhf
Tl miy nkhJ. mehf ubtyh f KJ L rikgjfhd
ntiyfis brth.

kabfh vGJfismj

braghL - 9

ca vGJfis u gHbkhfis cUthFf.

F fhy tjh wF <rYF


v

F bjahj f

kid cwitfhoY mLfis c

F. ( W, w)

iy. ( W, U )

v gh brhfis mj

nk. ( w, u )

braghL - 10

tz vGJs brhfSF ca v gh brhfis mJ bjhlfis


iw brf.
( ngL, ghzD, MaD, v, Ia, bgQ)
47

1. MQ bgQ rk.
2. nrtY
gwitf.
3.
M Kiy y kf.
4. vdD
ghiy y kf.
5.
gho rffhyJ ytf.
Iia vg.

6. jij jhia,

brh isahL

braghL - 11

FWbfGJngho
Gs Ffis gagL flfis uf.
1

4
5

7
8

lUJ ty
1. Wa ffis gagL isahL isahL (6)
3. VWjGj eilbgW y (3)
4. isaho btbgwtfSF tHfgLtJ (4)
5. CUHh fhyf ghidia c fo moJ ML isahL (4)
6. ngh eilbgW lij ngh
vg (3)
tyUJ l
7. isnah vgj vbrh (4)
8. gila kf eL, Mik Matiw gagL isahL Ml (6)
nkUJ
1. kJiu ahidngh eilbgw ikjhd (4)
2. ghobfhnl isahL jH u isahL (3)
UJ nk
7. VWjGjnghJ KHfgL ngh irfU (3)

48

ghl vGJj

braghL - 12

nfhol l fiy vD brhiy u ghliy iw brf.


ygfiy ekJ
WtUF ca
cyYnsh nghW
cajfiy yg
jfhF Vw
jH fiy yg
fgjF ca
fhybkyh thG
bjhWbjhL UF
Jilik tsF

fwyil WkL
kbg : 10
1. uf.

3x1=3

m. tbgUkh U NL
M. jH u isahL
. isaho mogil nehf
2. ca ilia njbjLJ vGJf.

5x1=5

m. gFgj cWf vif


m. 4

M. 6

. 8

<. 10

M. Gst vGJbjhl bkh vJ?


m.

M. if

. ij

<. L

. nrt vgj v gh bga vd?


m. ngL

M. Fo

. fW

<. FUis

. ait

<. ait

<. ntit vgj Ua brh


m. ntit

M. ntj

c. murid FF XbuGJ xUbkh


m.

M. nfh

. fh

<. M

4. Fwghit iw brf.

bjhlidJ CW
fwidJ CW

khjF
.

49

1x2=2

a _W

br

vf j

* ik jbkh vkJ vkF


g jUgo thje mKJ!

fia l rhW vf

f calah bgw ngW!

jik Rits brhiy vf


jD ntbwF ahfl iy!

eL eL fhj j

ehod ahtF nkj

( ik )

j vf cvg jhny btY


juKL jHU nkny

jv vK bghUsh - g

jFW nkj ehblF Ush

jGL jkf SL g

jGF ehSbr nthey bjhL

jvW njhjo ML ey

jbtf btf vnw dghL! ( ik )

- ghujhr

brhbghU: f Jiz; ngW brt; e F ( f ); ju - jF;


cyf.

50

bghU:
ik, g, mKJ, frhbwd fL RitfJ v
j. jbrhD Ritf brh ntbwF iy. mRit
f bkhJ j kfSF fhj f cL. Mjyh, j
vf cbugjdhny vtiu btYwKL nkny. v
j vf ahjyh mj x Fdh ehnl U _L.
vdnt, jUFtiuna j kfS Ug. Mjyh, ehS mjF
bjhLbrnth. e th jbHW njhjo MLnth; mJ ju
ehS btbgw ghLgLnth.
Ma F
abga :

Rud.

ghuahJ bfhl gdh ghujhr


vd j bgaiu kh mikJbfhlh.
bgnwh

: fdfrig yFakh

: j, buR, My Mat
f
yik ft.
aait :



fhy

FLg sF, ghoa gR,


nru jhlt, Ul L, jH
f, uhijah, F L,
mH , jaf Kjad.

: 29.04.1891 21.04.1964.

: ghl ghujhr fijf vD


F
fij bjhF vf j vD
jiy lbgWsJ.

kh dhf
m. wtadhf

1. nfhol lij uf.


.

m. j vf

M. g jGF ehS brnth ey


2. bghU jUf.
m. f =

M. ngW =

. e =

M. FWdh
ghujhr - F vGJf.
. Wdh

j wig ghujhr vthW btgLJwh?

51

tfjhk
J btkiH jtG QW bgUtiu bgUgh
CJ njhY gdngh xj kwt

wU

jhJ jit KH jJ kJfu ghl


NJ khk yho ehlf JsFW jdnt.
- Ujfnjt

bghU : kiyJ btnkff jtJ brwd. mthW


kiyiaL btnkf eftJ gh njhYgjid nghW UwJ.
nkf efJl, m kiyahdJ njhYfgl ghngh UwJ.
mnf w mU x, kjsnghW xwJ. nj cQ
tLf ghLwd. kf MLwd. Mifah, fh xU ehlf
elgJ nghW UwJ.
brhbghU: - thd; tiu kiy; KH kjs; kJfu - nj cQ tL.
Ma F : Ujfnjt nrhH mur Fy wjt. t, rkz rkaij rhjt.
tuJ fhy .. gjh whL MF. t ghoa kbwhU e Uj MF.
F : IbgUfhafS xW tfjhk. fij jiyt
tf. mt bgaiu izJ tfjhk vd bga bgwJ vg.
YF kz vD ntW bgaU cL.

kh dhf
m. wtadhf
ca ilia njbjLJ vGJf.
Ujfnjt aa ntW
m. f Uj

M. e Uj

. g Uj

M. FWdhf
1. tfjhk - F vGJf.
2. Ujfnjt - F vGJf.
. Wdh
tfjhk ghl ehlf fhia sFf.

52

ciueil

Xafiy
viyfisbayh flJ vF guJ thG kf kdfis
bfhisbfhL afitF ij bkh, Xa. fhgtiu
ftGJ csfis jtagLJ cajfiy Xafiy.
Xa ngR brf gy; czJ fUJfnsh fgy.
jHf bjhWbjhL stj ghuga fiyf gy.
mtW gy, fhybtsjh moJ brygL mJnghd. va
y, jHf fiywfis fiyEg mit cynfhF
vLJfhL xsFfshf fwd. jH tsj Efiy
f tir Xafiy Kd wJ.
gHfhy kf, j cs fUJfis ygLj ghiwfY
FiffY vGd. j vzij u tiuJ bt
gLd. tiw bjhbghU MfshY ya rhWfshY
mJbfhs KowJ.
.K. 2000 MLfF Kgl fhy kf dFGfshf
thjd. jh ja kiyFiffY ghiwfY nfhnlhaf
tiujd. mtiw jfhy bjhbghU M Jiwd fLoJ
bt bfhzJsd.
jHf UgijJF nkgl lf ( kh, ngh brj,
yF ntil Madtiw FF) FifXaf fLof
gLsd.
jeho rf fhyF Kdnu Xaf tiuagld.
jh tiuj Xafis Kj fbzGJ vnw tHsd.
j ya vGJ vgjF Xa vd bghU Ujjid
gghl, FWbjhif br mof bjgLJwd. dbkhY
vGJf cUtfshf csd. vdnt, gHfhy kf u vGJfsh
fUJfis ygLd. mitna ehsil bkhFpLfshf
tsJsd.
Xa tiujF nenfhL, nfhznfhL, tisnfhL Kjad
mogilahF.
thW tiuagLgit nfhnlhaf vdgL.
mtiunfhLfnk t, fW, kr, y Kja tzf r,
mHa Xafshf cUbtLF.

53

bjhfha eLf tzf g TWwJ. eLf ngh


ukuz va udJ cUt, bga, bgUikFa bra Kjadtiw
bghF gHf UjJ. , jh brJfUF cUtij
Kj tiuJ ghj dnu, mnthaijbfhL f cUt
mikj ku. jgo MuhJ nehdh brJFtjF Xa Jiz
jjid, Xa Kdnu tsUjjid czu KowJ.
Xafiy X, Xt, Xa, u, gl, glh, toif br
vd gy bgafsh tHfbgwJ. Xa fiyP Xa, Xayt,
fQ idP, ufhu, jf idP, jf, s
tnyh vd miHfglh.
Xa vzf vGia gy
tzf JizbfhL vGJnthuhj fQ idP vd
fHbgwh
edha j ciu XaUF, nehdh flnj j
bjh WJnth vd yfz tFUgJ vJiz bghUj
ghfsh? Xa EQfij eF fW yikbgw Ma
Xa yt vd nghwglh.
Xa fiyP FGit Xa khf vwiHjd. M Xa
uhfj vd, bg Xa unrdh vd bga bgUjd.

54

Ml kf khj, Xa br ciu lif fWJiw


nghf bghbwho klijahf Ujd vd y gfwJ. UJ
Xa fiybfd j yfz f Ujd vgjid
bjJbfhsyh.
tiufUf
gtif fhf, cUtf tiua Xa mfhy gtif
fUfis gagLd.
tzL nfh if, Jif,
toif vdglJ. tzf FH gyifF toif gyif vd
bgaoUjd.
tiulf
mfhy Xaf tiutjbfW jna lf mikJ
Ujd. d Xa tiuagl lf uTl,
ukhl, vGJiy klg, vGbj mgy vd tHfgld. iw
eld tjnf u rig xwid VgLsd. tUJ
Xafiy jHF Uj <Lghil, fQf Ug czit,
kfl mjUj brthif nkikia mayh.
mur thG mukid mjuf, brt thG tskidf,
khiff, MlyuFf, nfh klgf, bghJkwf Kja
lf fll Rtf, nkTiuf, f Xafis tiujd.
Xajh kf Lfis myfjd.
tsbfhj kf yf mHa Xaf gy l
goUjd. weh}, Xtjida lDil td vd o mHif
XaF xg itJ fP nghWwh. RLk RtJ btRij
(Rzh) brrhJbfhL Xaf od.
mJkLk kugyif, Jiy, iuiyf Xa
vGd. ehlfnkilf gy tzf fF fhf lgl
iuiyf bjhdtiw `Xa v bfhL mnwh. Rt
Ujhjh u tiuaKo vD gHbkh
thWjh
cUthW.
tzfythk fJLfsh tot kL tiutjid
idah Xa vwiHjd. W, J bknfhL Xakhf
eilKiw UgJ FljfJ. , vbttiw Xafsh
fL kjd vgjid fhnghkh?
aif fhf, fgid
fhr uhzfijf vgd
Xaf nrhlfiy, thd,
brtnd u od. ML

fhf, rKjha thif Kiwik,


XaFa fUbghUfshd.
fijf
Kjatiw fWzJ
Kjyhd guL uhfis,
55

fis tiuj br, beLethil vD rf


jU ma brahF. Xaf w, Uj, lj Ma
kj afis u, mik, d, a, ctif Kja
bkghLfis cjk, kk, mjk kW jrjhs, etjhs,
grjhs Kja msfis tWJtJ jHUnf ca Xa
kufshf sFwd.
d, rf fhy brUj Xafiy ilfhy
ijJ kiwJnghf bjhlaJ. kiwJ bfhoUj XafiyF
L J Coatf gyt nguurfsht.
.. 7M who jHfij Ml Kjyh knfutk gyt,
fiyaht ft. knfutk fhy Xafiy vGW
caiyia voaJ. kdnd wj Xadhf fbgUjh.
fbtLf kdid ufhu vd fwd. jzu
vD Xa YF kd ciu vGsh. brUJ
knfutk XafiyJ bfhoUj gid Mtij
cs lifia Cjayh.
jdthr
knfutk fhyF d jHf Mj
murf Xafiyia tsJ tJshf. gdkiy, Ukiy,
khkyu Fifnfh, khk^, fh ifyhrehj nfh
Kja lf gyt fhy Xaf ijj njhwJl
fhzgLwd. ght cUt, du, d, fjt
56

Xaf fhnghiu kaFtd. Uefiu nru fhy Xaf


ilJsd. JnfhilF mUnf jdthr vD Fifnfh
Xaf, Xa fUyfshf itJ nghwjFjd. .. xgjh
who mtg nrfu $tyg vw ghoa kd fhy,
kJiu Ma sbfsjk nthafis tiujh vd fbtL
br mwJ. mFs jhkiujlhf, Ml mzFf, mur,
mu Xaf e fiz fttd.

jdthr Xa
nrhHfhy tdf Xafis jir bganfh fL
kHyh. mtYs fF fiyfh ffSF Ujgd.
nrukh, Rju fiybrY fh, tbgUkh Ku vj fh,
Rjuiu jLjhS nfhy, ehoa kf, khkd uhruhr,
fUnjt Kja Xaf tuyhW wig czJtd.
Utuf, Ug, iy, Uth%, Flij, kJiu, fh Kja
gy lf raefu ehaf kdf Xaf fhzgLwd.
.. gbdlh who bjhlf jiria Ml kuhoa
kdf fhy Xafiy eF ts bgwJ.
XiyfY,
fzhofY, jjfY Xaf lbgwd.
tzf
tdnfg udf gfbgwd. Xaf iftzfis
W nfh TiufY RtfY kugfY fhzyh.
<uhu MLfshf ngh ghJfhfgL, tsJtU fiyahf
Xafiy csJ.
jH Xa ku,
fhy gy flJ vfhy
jiyKiwduhd cf ifY jtJ bfhoUwJ vW
egyhjhnd! vd, vnf sOf! if bfhL Xa
tiutjFjhnd?
57

kh dhf
m. wtadhf

nfhol lij uf.

1.

rffhy Xafis

vd miHjd.

2.

bjhfha

3.

iw eld tjF VgLjglJ

4.

fJLfsh tot kL tiutjid

5.

ufhu vd miHfglt

tzf g TWwJ.
rig.
vwiHjd.
.

M. FWdhf

1. Xafiy vthbwyh miHfglJ?

2. nfhnlhaf vwh vd?

3. tiufUf vitbait?

4. nrhHfhy Xaf vF fhzgLwd?

5. ehaf fhy Xaf vbfF csd?

. Wdhf

1. gHfhy Xafshf fblLfglit vit?

2. Xa tiulfshf fjit vit?

3. jHUnf ca Xa kufis vthW fltJ?

<. beLdhf

1. jdthr Xafis g tf.

2. mWbjhL Wtiu jHf Xafiy Mtftfshf Ujhf


vgjid rhWfSl sFf.
gilghw f

ciueil gF lbgWs mUbrhfshf fUJtdtiw monfhoLf.

mUbrhfSF mfuKjia gagL bghUsf.

ghlbghUis WFG fyJiuaho kdtiugl tiuf.

58

Jizghl

bfhilFz
( fz kfhuhrh bfhilwidg gy thbkh uhz ku
fijf csd. mjifa fijf xwid nghJ cfSF
Twnghnw vW gho fijia Tw bjhldh. ghoia R
cfhUj FHijf MtJl fij nff Majkhd. fz
kfhuhrh bfhilw ga brf Jjhf ehS tJbfhnl
Uwd. )
fz kfhuhrh f gubfhnl UjJ. fz kfhuhrh xU
wurjh. mtDF mj ehil bfhilahf bfhLjt Jnahjd.
xUeh mikr xUt JnahjdDl ng bfhoUFnghJ,
kfhunt, fjh j eho rfut. jfl vyhjkhd
mfhufS, brtK, gil csd. jhf jhdkhf bfhLj
mfnjr vw a ehiljh fz MSwh. fzD cf
MSifF cgltjh, Mdh, j eho nghJ, cfSF
yhj f fzDFjh UwJ, m~J vgo ahakhF? vW
Fjfkhf ddh mikr.
JnahjdDF mikr TWtJ Kiwahfnt njhaJ. vdnt,
Jnahjd mikrl, ehD, fz kh f bgw jh nahrid
Tw ntL vW Tdh. mikr, kfhunt, ehisKj
jhfS fzidngh bfhil bfhLf bjhlLf. cfSF
bfhilts vw f ilJL vW Tdh.
Jnahjd r, mgona brnw vwh. clnd mikr,
kfhunt, go X mUikahd nahrid Ta vdF bfhilahf
VjhtJ bfhLf Tlhjh? vW nflh.
mjF Jnahjd, go nahrid brhtjfhfjh ckF khjh
khj rgs bfhLnwnd, jna ntW nfnu! Kj lij fh
gQ vwh Jnahjd. mikr mnghJjh idjh. bfhil
bfhLgjF xU kd ntL vW, wFz yhk bfhil
bfhLw kd jhdhf thuhJ vW idJ bfhlh.
kWeh, Jnahjd kfhuhrh bfhil bfhLgh vW mikr
mjh. mj mig nfgl fz jshj Katngh,
j cUtij khbfhL Jnahjdl tJ, Iah, vdF xU
59

bghU jhdkhf ntL vW nflh. bgatnu, ckF vd ntL


vW nfS jUnw vwh Jnahjd. mjF mj bgat
ntl tj fz, D xU khj fJ nj eh tJ, eh
U bghUis nfL bgWbfhnw vwh. Jnahjd, r
vnghJ ntLkhdhY, vd bghU ntLkhdhY nfL bgW
bfhS vW thF bfhLjh. Jnahjdl thF bgWbfhL
brw fz, mWkhiyna, kiHflis miHJ, ehisKj xU
khjF milkiH bga ntL vW nfL bfhlh. mWKj
xU khjkhf Jnahjd ehblF milkiH bgjJ. fz xU
khj fJ Katnghy ntlL Jnahjdid fhz tjh.
Jnahjd, mj Katiu ghJ, ah ?
bfhL, j neu vwh.

kiH eidJ

eh cfis Kng rJns; vdF bfhilahf xU


bghUis juntL vW xUkhjF K nfoUnj. jhfS
jUnw vW thF bfhLJf, idUwjh? vW nflh.
JnahjdDF mnghJjh, mj f idF tjJ.
mikrD cl Ujh. mtD, Mkh kfhuhrh! jhf thF
bfhLf vW idodh. mjbfd nghJ? vd
ntLnkh nfL bgWbfhL brY vW f myakhf
Tdh. Kat ntl Uj fz, kfhunt, bfhiltsny,
vdF nghnj xU to iwa fhj wFntL. v kf
Ukz fF mLbgf, fhj wF njitahf UwJ vwh.
Jnahjd dJl, Kat ntl UF fzid
ghJ, ckF vd iga oJljh! F xUkhjkhf kiH
bgJbfhnl UwJ. F, ehf mukid gaghonf wF
yhk mygL bfhoUnwh. j neu tJ fhj
wF nfnu! bgh bghU VjhtJ njit vwh nfS jUnw.
wF kL nffh vW Tdh.
Kat jaagona, bfhiltsny, jhf vdF bfhLj
thF vdhtJ? vW nflh. Kat Tajid nfl Jnahjd
L dJl thfhtJ nghfhtJ lij fh gQ vwh.
mikr, e eho fz vW xU ts Uwh; mtl
ngh nf, jUth ckF vwh. mikr brhdjid nfl
Kat, brhdhY brhyhlhY fz kfhuhrhitjh ghf
nghnw vW brhL mUJ wgL nenu, fz kfhuhrh
mukidF brwh, Kat ntl Uj fz.

60

Kat xUt, jK kiH eidJbfhL tJ gjid


ghj fz kfhuhrh, Kj KatUF cLbfhs khW cil
jiyia Jtobfhs JL bfhLFkhW cjulh.
KatU mjgona cyj Milfis cLbfhlh. mtUF
FUF jkhf gUFtjF Nlhf ghY bfhLfglJ. jid
isghbfhl bgat,
Iah, fz kfhuhrhnt! ehisF fhiy v kfSF Ukz
eilbgw csJ. mjF rika bra xU to iwa fhj wF
ntL; fhj wif bfhilahf nffnt eh F tJns
vwh. fz kfhuhrh, j mukid gahsfis miHJ, e
ehL fho mukid xWsJ. mJ KGtJ ghHilUwJ.
mj mukid iwa fS cufS csd. mit kiH
eidahk fhj iy UF. f xU to iwa mtiw
vLJ V, mit eidahk Uf mtnk Xiyfis Tiungh
ntJ, bgat CUF mD itf vW Mizlh.
fz kfhuhrh brhdgona gahsfS fhL mukid cs
fis cufis bgaJ vLJ, xU to V, mit
eidahk Uf gid Xiyah Tiu ntJ toia Jnahjd
khif UF bjUtna Xo brwd.
bgatnu, fhj wF ilJlJ nghUnf vW
mikr nff, Kat ntl Uj fz, Mkh, fhj wF
ilJlJ. bfhilts fz kfhuhrhjh bfhLjh vW cuf
Tdh. bfhilts vD brhiy bgat ntLbknw mG
crJ Tdh.
mikrDF mnghJjh, bfhilbfhLf brt kL Ujh
nghjhJ; bfhil csK Tj m ntL vD cik jJ.
J bfhnl eljh Kat ntl Uj fz.
nghJ wjh FHijfns, fz kfhuhrh bfhilw! vW
T fijia Kojh gho.
e : fHu, jhjh gho brhd fijf

kh dh
fLiu dh

`bfhilFz fijia RU vGJf.

61

yfz

myfz
khzt

: tzf, Iah.

Ma
: tzf, midtU cfhUf. vyhU bghf
Uehis kahf bfhlhofsh?
KjHF
: M, Iah. bghfyW il ik brJ, ehfS
jhil idJ, bghfL futid tz tgL
UJnlh.
Ma
:


vthW eik eh jhilfshY mfyfshY mHF


brJ bfhnwhnkh, mJnghy ytfS jhf vGJ
ghlfis brhyhY bghUshY mHFgLJt vgjid
mUfsh?


: mgoah, Iah! ghlfSF mfsh? mJg brhYf,
Iah.
Ma
: M. m vwh mHF vgJ bghU. ytf bris
mHFgLJtjid, m vnw tHd. mthwhd
mf, a e, ca e Kjad.
bra

: a ea vwh vd, Iah?

Ma
: xU bghU aig csJ csthW TWtJ a
ea vdgL.



njh btl kbjh Js


Ma bttis th luw
nj Eil brW tzf
Ma kifa mif tUJth.

ghl j fil Ma kifa jik csthnw


mHFgl brhygLtjid fhzyh.
kif

: caea g TWf, Iah.

Ma
:



khzt

xUbghU jikia ifgL TWtJ ca


ea vdgL. caukhd kiyia iz bjhL
kiy vd tUj; caukhd itnfh nghiu thid
KL itnfhngh vd ca TWj.

: e, Iah.
62

g
fhQ bjhlf mikJs mfis vLbjGJf.
1. jbkh ikahdJ.
2. thfbfhl jehL.
3. bjid ku caukhdJ.
kh dhf
m) FWdhf
1.

m vwh vd?

2.

a ea vwh vd? sf jUf.

3.

ca ea vwh vd? vLJfhLl sFf.

tFgiwwf
m) ngRj w
fLfj g RWyhitg IJ kJf ngRf.
M) vGJj w : xU fijia ciuahlyhfnth brahfnth ehlfkhfnth kh

vGJj.

xU fit fijahfnth ehlfkhfnth kh vGJtjdh bkhahwY

gilghwY bgUF.

(v.fh.) e rha btSj fij cfSF bjUF.

ciuahlyhf vGJnth.

j fijia

f : ah , cid jFK eh ghjiyna?


e

: eh, iwtdh mDggl j fho mur.

: brhtJ cikjhdh?

: Mkh, cfis bayh MstUF mur.

v MSikF f

vyh mogj ntL.


f : mgona brnw.
e

: vdF gwJ.

czF clnd VghL br.

f : bghGnj brnw.
ehf efjd. xUeh kiHbgjbghGJ fhoUj ef Cisld.

63

mjidnfl eaur, j dgW kW gHf fhuzkhf jhD Cisl


bjhlaJ.

e Cisljid nfl f, eia milahs fL JuaJ.

e, jnjh iHnjh vd Xo kiwjJ.


g : jGF jiybfhLj Fkz fijia cf Mal nflJ, mjid
ciuahl to vGJf.

bkhw g
m) WjFf

brisnah ciueilianah goFnghJ,
bghUis bjthf J
gof, ca czfis btgLj gagLJtJ WjFfshF.
WjFfS ytiw <L fhngh.
1. KW ( . )
xU bjhl KWbgwjid Ff KW Lj ntL.
(v.fh.) fz gF brwh.
2. fh ( , )
gy bghUfis bjhlJ brhYnghJ, xbth D fh Lj
ntL. (fil brhYF fh njitiy)
(v.fh.) kh, gyh, thiH Kff.
3. miu ( ; )
X vGth, gy gaiyfis ( idKWfis ) bfhL KobghGJ,
xbthU gaiyF dU miu Lj ntL.
(v.fh.) jidbrt ewhf gojh; Kj kbg bgwh; gR
iljJ.
4. dhF ( ? )
xU dhbjhl W dhF Lj ntL.
(v.fh.) bghbfho ghl goJlhah?
5. czF ( ! )
xU bria czahf TWnghJ cz FLj ntL.
(v.fh.) vnd, kz!
6. xiw nknfh F (...)
X vGijnah brhiynah brhbwhliunah jna FF lY, xU
brhbwhl bga, gHbkh Kjad tUlY xiw nknfh F
Lj ntL. v vwh mHF vgJ bghU.

64

ghuah ghrh rgj f wj gil. Rj nrhW nghL vgJ


gHbkh. tzLnghJ, joj vGJf vGJnghJ, monfhL
LnghJ F l njitiy.
7. uil nknfh F

( ...) :

xUt Tajid neTwhf TWnghJ, xU bjhliu nknfhshf TWnghJ


uil nknfh FLj ntL. mf mHF Kf bj vwh
xsitah.
g
tU bjhlfSF bghUjkhd WjFL vGJf.
1.

c bga vd

2.

vnd kakiy cau

3.

a ir ehlf KjHhF

4.

v vD brh nkf vD bghU tU

5.

cltiu css id vgJ gHbkh

6.

a ir ehlf vd j _tifgL

7. UFwis aat ah
8.

jbkh X caj brbkh

9.

ciH thuh cWf csnth

10. mnjh ~J vd bfhLik


M) jbHfis id Tf.
mu

mu

10

) fLiu vGJj : RWw ik


<) mfutir mikj

Gs brhfis mfutir mikf.

, k, K, kh, _o, ika, bky, bkst, nkh, nkL, bkhL, sF.

65

jaf jnyna ngRnth!


y jij-kf ciuahl
kf

lho, vdF j by[ ay.

jij

: vj by[ ay?

kf

jij

: fk mntd[h?

vdF brh FLf.

if bfhLth ghfyh.

jhf, lho.

: Or, j by[ eljd mF eh


kf
ehisF j by[by bl itwhf.

nghLnl.

jij
: mgoah, eh brh jnw. VjhtJ thf hF
nghnwD itJbfh. gh v[h, k cl gzFLJ,

bu ghbf thL tu brhwhf. vgo thFnt?
kf

: vd lho, J? hy bu UfhD nfng. mtf FLjl


clnd vts UD nfL FLL tUnt.
jij

: ntbwd brth?

kf

: ntbwJby.

jij

: u ghbfbl ifby thfd xlnd vd brnt?

kf

: LF tJLnt.

jij

: uh. bkhjy mj u ghbfy rahd vil UfhD


ghfQ. be mj ghbfy nkDghr nl, vga nl,
v.M.. nu vd nghoUfhfD ghfQ.
kf

: bj vyh V ghfQ.

jij
:


ghfdh vd nl MF?

y nkDghr fbgf bt FiwthTl ng gUghf.


mj bu vga nl KoUfyh., v.M.. nubll mfkh
gz FLJ ehk thUfyh. mjdhy bjyh nfyh ghJ
thfQ.

jHfshf wj eh, e ynyna mwhl thif bgUgF


My brhfis fyJ ngRnwh vgjF iuahliy rhwhf fhlyh.
Mybrhfis fyfhk ngRtJjh jHfsha ekF ebkhF bgUik.
iuahl lbgWs MybrhfSfhd jbrhfis mJ
bfhL ey j ngRf. iuahl lbgWs MybrhfSFa
jbrhfis vG ciuahl mikf.

66

thifw
kd mGjfis vbfhs
bghUjhj vz, bra, jid Matwh VgL kdiyna kd
mGjkhF. kd mGjij nkyhik braho ikna gaF. kdij
et brYj, gilghw <Lglyh. rKjha ff fyJ bfhSjY
kd mGjij fLgLj cj.
VHh tF goJ tU njbkh, mW fhiyUnj ahUlD ngrhk
tUjJl Ujh. mt iyia fl mt njh jd, fhuz ma
Udh. njbkh jijF ObuW tj g khWj fhuzkhf cldoahf
jhf ntF bryntoa iy VgLsjid TWwh. egfis
LJ brtjid idJ jdF tUjkhf UwJ vwh.
njbkh, j kd mGjij vthW vbfhth?
jifa NH f vthW bragLf?

kf
ew
ilL btyF tUbghGJ eh rF kjjh vjid tifd?
vjifa gd? vbdd gHfd? idjhny aghf UwJ myth?
tf vyhU eytfsh? atfsh? vthW mJ ebfhtJ?
mtut tsj NHfsh eytuhf atuhf magLwhf. vdnt,
g gHFbghGJ xUtDila ey Fzfis gHffis mjdh
mtid egdhf VWbfhSj ntL.
tiwbayh Muhahk, mU cfhjl eKl KjKjyhf ngat
vw tifY e bjhlF. eh brybry mtlKs Fwf, Fiwf
bjatU. mjifa neuf e bfhltlKs FwFiwfis Rofho
elKs mghY, bghWik gghY mtid Uj Ka brayh.
iybawh, mt eig ntlhbkd Llyh. rjhnd!
ahlK e bfhtjFK eghuhj, e, Tlh e, e Ma UFw
mfhufis fW e bfhSj ntL.
To na

vgJ Mnwh thF.

67

tsu braghLf
nfl w
tU gia gof nfL
ilaf.

braghL -1
Gs dhfSF

rah jtwh vd


ghoJiu brhbgh MWt tyt. t kJiuF brwnghJ
kJiu mg y, tiu brhbgh MWkhW ntobfhld. jfhf
UFwis fguhkhazij xUKiw goJL ngr vdh. U
fis mgl nflh. Mdh, mgfnsh mf jfl iy
vW Td. jdh ghoJiu tUjKwh. iy khw X ma lij
oaJ mt kd.

ml isthfjh 1901M ML brlg f gdhfh
eh PhWHikaW gf kJiuYs nrJg caiy g
ehfh jrfij njhWjh. rf jiH tsjnjhL kLk
jtsF yt bgUkfis tsJ fhJ tjJ. jTW eYyf
nghWtif ehfh jrf fblLj ghoJiu f jhj
cstiu iyUF.

jGF bjhL brnth rhtiy - ghujhr.
dhf
1. ghoJiu brw C kJiu.
(r/jtW)

2. mg ghoJiul ghlbyhW ghLkhW nfLbfhld.

(r/jtW)
3. ghoJiu mgfl UFwis fguhkhazij nflh.

(r/jtW)
4. kJiuYs nrJg caiy g ehfh jrf
njhWfglJ.
(r/jtW)

5. 1910M ML ehfh jrf njhWfglJ.

(r/jtW)

goj w

braghL -2

ghliy Funyw wfJl thL gof.


fY kiy FJtnj - bgU

fhL bro flJtnj;

viy j rkbt vFeh


w jtJ jtJtnj.

68

fh yjH Mtnj - m

fF ug fLtnj!

M kybgh brJtnj - mbf


Mir uis ahotnj.

Vwhj nkLf Vtnj - gy


V Fsf utnj;

Cwhj CY cFnj - kz

Xilf bghl Xotnj.

- fk

J vGJj

braghL - 3

fhQ ciugia goJ mltizia uf.


vGt bfhLj bfhil
Kiybfho bfhGbfh bgwhj ifig fzh fl, j
brtiy, th kwJ, mjF cjjny czth jh CJ tj njiu
mF mjF cajhf W tjh gh vD ts. utyF Fiufis
tH ehil eat fh vD ts. yw glhilia Myk
brtDF bfhLJ ntoa bghUfis Cfis tjtF vyh
tH, vyh Hjt M vD ts. bgWjF mjh theh tsF
cajh bgw befia jh cz fUjhk, yt beoJ thH iHJ
bfhLJ kjt makh. egj yw eljF ntLtd e f
bgwt e. Tjj fiythH mtF ehL bfhLJ fjt X. k Mo
mfaij nfL Fuh eL Tajhf czJ j nghitia mjF
bfhLjt ngf.
-lhl K.tujuhr, j ber
t.v

bfhil

1.

KiyF nj

2.

utyF Fiu

3.

tjtF Cf

4.

ytF bef

5.

ywF bghU

6.

TjF ehL

7.

kYF nghit

bfhLjt ah?

69

vGJj w

braghL - 4

Utlf cs brhfis ca Kiw izJ bjhliu cUthFf.

mahik

2.

jngh
fngh
bfhnth
ngRnth
mfWnth
brnth

1. mr jngh

cik

3.

eik

4.
5.

mr

6.

vbrh mj
1. mGif

braghL - 5

th a.

( / JgK )

2.

KJik ahtF cL.

( _ / sik )

3.

wfK kiyF mHF.

( VwK / ca )

4. ca

midtlK gHFj eW. ( jh / jaf )

5. xWik flh

F.

flj

( ntWik / bgUik )

braghL - 6

LfijfSFa ilfis flJ flfis uf.

1.

be

2.
3.

4.
5.

L
J

1. jhis bfhLjh D;
j Fojh ko.
2. taYF viyahth;
j jiyiana elf bfhLgh.
3. gh tJ nrU Knd
gJ f iwthr.
4. rh cau iga
itjbjyh rikgh.
5. glFF ifahth; gazJF
cjth.

70

bghUJf.

braghL - 7

nfhnlha

Fif Xa

Xiy Xa

fzho Xa

brh isahL

braghL - 8

Ffis gagL vD vG Ko brhfis tlf uf.


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

gh

gR jUtJ
thF UgJ
jf jbrh
nghfUfS xW
Lfl cjtJ
vGJf gy nrjh
elf cjtJ
jha tiffS xW

71

eoj w

braghL -9

bfhilFz Jizghl VnjD xU fit ehlfkhf eoJ fhLf.

gilghw

braghL -10

ca brhfis u ghliy iw brf.


(bghU, Tik, u, nj, ciH, nt )
thSF

ntL.

taYF

thF

ntL.

ntjDF

tLF

ntL.

ntL.
ntL.
ntL.

btF

braghL -11

ghF kil tiuagl Xa.

be bghUfis jngh;
khW bghUfis gagLJnth.
ghFkilfis gagL cdh bra Koj bghUfis brf.
72

gilghw

braghL - 12

gl FJ c kd njhW fUJfis vGJf.

fwyil WkL
kbg : 10
1x1=1

1. bghUjhj izia njbjLf.


m. ghujhr

M. knfu tk - jzu

. fHu

<. Ujfnjt - FL

- uhijah
- jhjh gho brhd fijf
5x1=5

2. XU brhf ilaf.

m. jdthr Xafis tiujt ah?

M. ufhu vd miHfgLgt ah?

. tf jhk fij jiyt ah?

<. ghujhr abga vd?

c. xWik vgj vbrh jUf.


4x1=4

3. ghliy iw brf.

jGL jkf SL g

ehSbr nthey

jvW

jbtf

ML ey
vnw dghL!

73

mU
ifbaGJ j ( kh )
UtSt ML M khj

brlg - 2010

VHh tF
muR bgf nkiy g
Utq, Utq khtl.

kbfho
fjuhil beJ
_tz fyJ
KfUJ cz
erfu bghJ
ehy nghW
kbfhona!
gLt ghFghoiy.
ghku ril xth
ghuhSkw gwLth
ghfsh cid
bjhGLnth!
ghuj KGtJ
tzLnth!

K. e,
VHh tF

gh. uah,
VHh tF

. khakh,
VHh tF

fh jhjh

neU khkh

bghaah jhjh

khkhth vf neU!

bghifth jhjh

tUF iz ntW ahU!

mirt Ljiyia

my nghW Ma nrh

bgW jj jhjh

kjU na khf!

mt bgUik nghWnth

nuhrh Noa uhrh - cdh

mybkF ehLnth.

IjhL l ts
gry bfhif ky!

f. jh,
VHh tF

cf wj ehns - vW
vf k ehns!

uh. bjw,
VHh tF

74

x g

75

You might also like