Oleh: Abdul Muhaimin Mahmood

Penolong Pengarah
Cawangan Muamalat dan Sosio Ekonomi (CMSE)
Bahagian Perancangan dan Penyelidikan, Jakim
Akad dari sudut penggunaan bahasa Arab mempunyai makna yang pelbagai antaranya, janji, jaminan,
kepercayaan dan ikatan (sama ada ikatan sebenar seperti mengikat tali atau ikatan simbolik seperti ikatan ijab
dan qabul dalam akad jual-beli). Manakala Kamus Dewan pula memberikan pengertian akad sebagai janji dan
perjanjian. Perkataan akad merupakan perkataan yang sinonim dengan perkataan kontrak.
Akad dari istilah fiqh ialah ikatan di antara ijab dan qabul yang dibuat mengikut cara yang disyariatkan yang sabit
kesannya pada barang berkenaan. Dengan perkataan lain akad melibatkan pergantungan cakapan salah satu
pihak yang berakad dengan cakapan pihak yang satu lagi, mengikut ketentuan syarak yang akan melahirkan
kesan pada barang yang diakadkan. (al-Zuhaily,Wahbah, 2002, Fiqh & perundangan Islam, pent. Md. Akhir Haji
Yaacob, Dewan Bahasa dan Pustaka, jld.4, hlm.83). Dari aspek undang-undang pula, kontrak didefinisikan
sebagai semua perjanjian adalah kontrak jika dibuat atas kerelaan bebas pihak-pihak yang layak membuat
kontrak, untuk sesuatu balasan yang sah, dan dengan sesuatu tujuan yang sah (Akta Kontrak, seksyen 10 (1)).
Akad terbahagi kepada beberapa bahagian mengikut perbezaan sudut pandangan. Antaranya ialah pembahagian
akad mengikut sifatnya dari aspek syarak, dan dari aspek ada atau tidak ada kesannya kepada akad yang
dimenterai.
1. Pembahagian akad mengikut sifatnya dari aspek syarak, terbahagi kepada beberapa jenis
iaitu sahih ( ), batil(), nafiz (), mauquf (), lazim ( )dan jaiz ().

Akad sahih ialah kontrak yang sempurna semua rukun dan syarat yang ditetapkan syarak dan tidak ada
sebarang unsur dan sifat meragukan yang boleh mengeluarkannya dari dikira sah dari segi
pensyariatannya. Hukum kontrak ini ialah sah dan sabit kesannya serta-merta sebaik sahaja
selesai ijab dan qabul jika tidak ada khiyar dalam jual beli.

Akad batil ialah kontrak yang tidak sempurna (cacat) syarat dan rukunnya. Hukum kontrak seperti ini ialah
tidak sah dan tidak melahirkan sebarang kesan sedikit pun.
Akad nafiz ialah kontrak yang terbit
dari seseorang yang mempunyai kelayakan dan kuasa untuk melakukannya. Hukumnya ialah kontrak
seperti ini menerbitkan kesan segera sebaik sahaja ia dibuat, tanpa tertakluk kepada kelulusan dan
keizinan seseorang.
Akad mauquf ialah kontrak yang terbit dari seseorang yang mempunyai kelayakan untuk berkontrak, tetapi
dia tidak mempunyai kuasa untuk melakukannya seperti kontrak yang dilakukan oleh kanak-kanak yang
mumaiyiz bagi kontrak yang ada risiko untung dan rugi. Hukumnya ialah kontrak ini tidak boleh melahirkan

sebarang kesan melainkan setelah mendapat kelulusan dan persetujuan oleh pemilik hak yang berkuasa
melakukannya. Jika pemilik hak tidak mempersetujui atau meluluskannya maka kontrak itu menjadi batal.
Akad lazim ialah kontrak yang tidak membolehkan salah satu pihak yang memeterai kontak

membatalkannya tanpa persetujuan pihak yang lagi satu seperti kontrak sewa dan jual beli.
Akad jaiz ialah kontrak yang membolehkan salah satu pihak yang berkontrak membatalkannya tanpa

sebarang persetujuan pihak yang lagi satu seperti kontrak wakalah.

2. Pembahagian akad dari aspek ada atau tidak ada kesannya terhadap akad yang dibuat pula terbahagi
kepada munjiz(), muallaq ( )dan mustaqbali ().

Akad munjiz ialah kontrak yang dibuat dengan lafaz yang tidak digantungkan dengan sebatang syarat dan
tidak disandarkan pelaksanaannya pada masa hadapan. Kontrak seumpama ini menerbitkan kesan segera

ke atas kontrak sebaik sahaja ia dibentuk.

Akad muallaq ialah kontrak yang dikaitkan kewujudannya dengan wujudnya sesuatu yang lain. Sekiranya
wujud perkara tersebut maka wujudlah kontrak, jika sebaliknya maka tidak berlakulah kontrak. Sebagai

contoh si polan A berkata kepada si polan B, jika aku jadi keluar negara maka engkaulah menjadi wakil

ku. Kontrak seumpama ini tidak akan terbentuk melainkan adanya syarat yang dikaitkan itu.
Akad mustaqbali ialah kontrak yang dibuat dengan lafaz penerimaan disandarkan pada masa yang akan
datang. Hukum kontrak ini ia akan berlaku atau terbentuk segera, tetapi kesannya tidak ada kecuali pada
waktu yang ditetapkan itu, iaitu waktu yang disandarkan berlaku. (al-Zuhaily,Wahbah, Fiqh & perundangan
Islam, jld.4, hlm.235-248 dan al-Banhawi, Mohd Abdul Fatah, 1999, Fiqh al-Muamalat Dirasah Muqaranah,

Jamiah al-Azhar, Tanta, hlm.11-14.)

Akad jual beli dan jenis-jenisnya
Perkataan al-bai (jual beli) dari aspek bahasa bermaksud menukar suatu barang dengan suatu barang yang lain.
Dari sudut istilah syarak pula, al-bai mempunyai banyak pengertian yang diberikan para ulama. Menurut Mazhab
Hanafi, jual beli ialah pertukaran suatu harta dengan suatu harta yang lain mengikut cara yang tertentu. Atau
menukar sesuatu yang disukai dengan sesuatu yang lain yang juga disukai dengan dengan cara tertentu yang
berfaedah iaitu dengan tawaran atau unjuk-mengunjuk. Menurut mazhab Syafie, jual beli ialah pertukaran
sesuatu harta benda dengan harta benda yang lain, yang keduanya boleh ditasharrufkan (dikendalikan), dengan
ijab dan qabul menurut cara yang diizinkan oleh syarak (al-Husaini, Abi Bakr ibn Muhammad, 2005, Kifayatul
akhyar fi halli ghayat al-ikhtisar, Dar al-Salam, al-Qahirah, Misr, hlm.305). Al-Bai juga adalah kontrak pertukaran
harta benda yang memberikan seseorang hak memiliki sesuatu benda atau manfaat untuk selama-lamanya,
bukan dengan tujuan al-qurbah (mendampingi diri kepada Allah) (Mughni al-muhtaj, jld.3, hlm.2).
Pensyariatan jual beli ini telah sabit dengan nas al-Quran, hadis dan juga ijmak. Terdapat lebih daripada sepuluh
jenis akad jual beli dalam Islam yang boleh berlaku dalam bentuk dan gambaran yang berbeza. Antara jenis-jenis
akad jual beli tersebut ialah:

Bai al-silah bi al-naqd () : iaitu jual beli sesuatu barang dengan mata wang. Jenis ini adalah
yang paling meluas berlaku dikalangan manusia. Contonya ialah membeli sehelai baju dengan Ringgit

Malaysia atau US Dollar dan seumpamanya.

Bai al-muqayadhah () : iaitu jual beli sesuatu barang dengan barang, seperti menjual baju dengan

beg atau menjual binatang ternakan dengan beras dan sebagainya.

Bai al-salam () : ialah jual beli sesuatu barangan secara tangguh dengan bayaran harga secara tunai,
seperti menjual barangan yang telah disifatkan butiran bentuk, spesifikasi, kualiti dan kuantiti secara
terperinci dengan bayaran harganya dibuat secara tunai, manakala penyerahan barang ditangguhkan pada

suatu masa yang ditetapkan.

Bai al-sharf () : iaitu jual beli mata wang dengan mata wang yang sama atau berbeza jenis, seperti

menjual emas dengan emas, perak dengan perak atau emas dengan perak, ringgit Malaysia dengan rial
Saudi dan sebagainya.
Bai al-murabahah () : iaitu jual beli sesuatu barangan pada harga kos bersama tambahan margin
keuntungan, seperti menjual sesuatu barangan berharga RM100 dengan harga kos dan ditambah pula

margin keuntungan sebanyak RM10 yang dipersetujui oleh kedua-dua pihak.

Bai al-wadhiah () : ia adalah lawan kepada jual beli secara murabahah, iaitu jaul-beli yang dibuat

atas sesuatu barangan dengan harga yang lebih murah dari harga kos, seperti harga barangan adalah
RM10 dan dijual dengan harga RM9 atau lebih rendah.
Bai al-tauliah () : ialah jual beli sesuatu barangan dengan harga kos tanpa ada lebih mahupun

kurang dari harganya. Seperti barangan berharga RM100 dijual dengan RM100.
Bai al-urbun () : iaitu satu bentuk jual beli dimana pembeli membayar sejumlah wang pendahuluan.
Sekiranya jual beli diteruskan maka wang pendahuluan ini akan menjadi sebahagian daripada harga

barangan. Jika tidak, maka wang yang ini tidak akan dikembalikan kepadanya.
Bai al-taljiah () : ialah suatu bentuk jual beli yang dibuat oleh penjual yang dalam kesempitan
(terpaksa) kerana kuatir dan takut hartanya diambil oleh orang lain. Bagi menyelamatkan hartanya, ia
bersepakat dengan seseoarang bagi menzahirkan akad jual beli dan menyembunyikan tujuannya yang
sebenar. Seperti menjual rumah untuk mengelak dari dilelong oleh bank atau permiutang.

Bai al-wafa () : iaitu jual beli barangan dengan syarat apabila penjual membayar semula harga

barangan yang dijual maka pembeli akan mengembalikan semula barangan yang dijual kepada penjual.
Bai al-istishna () : iaitu jual beli dalam bentuk tempahan perbuatan barang tertentu dengan

spesifikasi yang tertentu yang menghendaki penjual, pemaju, pengilan atau orang lain membuatkan
barangan yang ditempah tersebut untuk pembeli.
Bai al-inah () : iaitu jual beli yang berlaku antara penjual dan pembeli, di mana penjual menjual
asetnya kepada pembeli dengan harga tangguh lebih tinggi, kemudian penjual membeli semula aset
tersebut daripada pembeli dengan harga tunai yang lebih rendah. Keadaan sebaliknya boleh berlaku.

Kesimpulannya, kepelbagaian bentuk dan jenis-jenis akad, khususnya akad jual beli menunjukkan keunikan
sistem muamalat dalam Islam. Kepelbagaian bentuk dan jenis ini tidak lain adalah untuk memenuhi hajat dan
maslahah yang diperlukan oleh manusia dalam kehidupan didunia ini. Semoga tulisan ini memberikan manfaat
dan panduan kepada kita ke arah memahami akad dan kontrak dalam syariat Islam.

:
, : :
1 / : .
2 / : .
, , : :
1 / , : , .

2 / , , , : , .
3 / , : , .
4 / , , : , .
5 / , .
: :

 , : ,
: ,
. , , 1 /
. , , , 2 /
, , : , 3 /
. , ,
.

:
:

"
""1- "5
" "".. 2- "6
"
""....3- "89
"
""...4- "... 606
:

.
.
.
:

" : 1-
"". "65
" : : 2-
"". "66
... " : 3-
"". ... "67
:
:
. 1-
.
- -
.
. 2-
:
.
.

 :
.
: " . :
".
:
.
. 3-
:" "
.
: : .
.
:
. - -
.
: : .

:
:
""1- "

"5

""..2- "6

"

""....3- "89

"

""...4- "... 606

"

:


.
.
.
:
" 1-
:

"". "65
" : 2-
"". : "66

3-

...
"
:

...
"". "67
:
:
. 1-
.
- -

.
. 2-
:
.
.
:

.
: " .
:
".
:
.
. 3-

:" "
.
:
:

. .
:
. - -
.
: : .

.
: . :
.
. :
:
.
. 4-
"
- "-
" "
. "

.
" "

.
. 4-
: . :
.
. :
:
.
. 4-
" - "-
"
. " "
.
" "
.
4-

kontraktor sivil

Al-Quran:
Allah SWT berkata:
1 - " tidak memberi kepada yang bodoh harta anda yang Tuhan menjadikan kamu Kiemawarozkohm
mana, pakaian dan ucapkanlah kepada mereka perkataan yang baik ", " Wanita , 5"
2 - " ditimpa anak-anak yatim sehingga perkahwinan jika mencapai Ouanstm daripada mereka
Rushdavadvawa mereka wang mereka .. " " Wanita, 6"
3 - "Saya tidak memanggil anda kepada Tuhan kerana kealpaan dalam sumpah kamu dan tetapi
Pmaakdtm iman niat ...." " jadual, 89"
4 - "... kecuali di bawah paksaan, beliau masih firma jantung pada Iman ..." " Lebah, 106"
Petunjuk dari ayat-ayat :
Jika wang adalah hak individu, ia milik semua orang, kerana wang yang dikemukakan untuk
memainkan peranan dalam mengawal selia aktiviti-aktiviti masyarakat, dan Hafez usaha orang , jadi
ia adalah bodoh dihalang daripada melupuskan wang mereka, jika tindakan mereka membawa
kepada huru-hara , rasuah dan pertukaran.
Atas sebab yang sama menghalang kanak-kanak belum mencapai impian yang Atsrvoabastqlal dan
tanpa pengawasan Crown dalam wang mereka. Seperti setiap transaksi kewangan tidak tingkap
kecuali berpunca daripada kepuasan jantung dan tanpa sebarang paksaan dan kekerasan.
Sunnah:
1 - Rasulullah semoga Allah memberkati beliau dan keluarganya : " umatku selama sembilan kualiti
itu; kesilapan , kealpaan , dan wang yang tahu, wang mampu, dan apa yang memaksanya , dan
Maacetkrhoa , dan Tira , dan berbisik dalam memikirkan tentang penciptaan , dan iri hati apa yang
tidak kelihatan lidah atau "65 ". "
2 - Roy bahawa LG E umur seorang wanita gila yang telah ditimbang mengarahkan , kata Imam
Ali, saw : "Adakah anda tidak tahu bahawa pen diangkat daripada tiga: daripada kanak-kanak
sehingga dia membesar, dan dari gila sehingga dia bangun dari tidur sehingga dia bangun " 66 " . "
3 - Imam Abu Jlalih keamanan : "... semasa jika berkahwin dan memasuki Bholha sembilan tahun, dia
pergi tentang keyatiman , dan membayar mereka hartanya, dan mungkin beliau untuk membeli dan
menjual, ... dan budak itu tidak boleh diperintahkan untuk membeli dan menjual, tidak keluar dari
keyatiman sehingga ia sampai lima belas tahun, remaja , atau berasa , atau berkembang "67 ". "
Syarat-syarat:
Perlu ada syarat-syarat yang pihak-pihak kepada kontrak itu boleh didapati di semua urus niaga dan
kontrak, tanpa pengecualian, iaitu:
1 - akil baligh.
Mempunyai Achtrtoh dalam semua kontrak . Walaupun budak itu tidak bebas untuk melupuskan
wang, tetapi tidak ada bukti yang kita ada bahawa tindakan untuk membatalkan dan tiada nilai tidak

pernah walaupun dia - jika kebenaran penjaga dan di bawah pengawasan beliau - Vanhatsubh sah,
oleh itu, kita dapati biografi umat Islam telah berlaku pada kanak-kanak Alastvadhmn untuk membeli
dan menjual, tetapi di bawah penjaga penyeliaan Dalam Haddodalazn , tanpa kebenaran mereka.
2 - minda.
A: Ia bukan nilai gila kontrak, dan seorang lelaki mabuk yang dipaparkan, dan orang yang tidak
sedarkan diri , dan tidur, Sahi , dan sesiapa sahaja yang mempunyai keinginan untuk berbuat
demikian, walaupun ia mungkin setiap daripada mereka Pmafl selepas kematian alasan beliau.
Kerana hakikatnya dekad kompromi Alaradhalmtpadlh , dan dengan tanpa diskriminasi tidak ada
tidak akan tidak sengaja , oleh kenyataan-kenyataan ini tidak mempunyai nilai walaupun untuk hak
untuk kebenaran , kerana mereka telah hilang akan.
B: seperti ini, pesakit, yang dikuasai oleh kesakitan atau Almshidoh , atau marah , atau dadah Balbenj
atau dadah, atau yang tercekik mengantuk yang melampau, semua mereka jika hilang Diskriminasi,
kata-kata mereka hilang nilai mereka dan menjadi batal dan tidak sah .
C: Begitu juga dengan Hazel , perkataan yang tidak mempunyai nilai , kerana kapal-kapal dengan dia,
tidak akan menyokongnya. "Jika orang berkata , menangani rakannya : Saya akan menjual kereta
saya ini satu ribu, dan rakan penerimaan tergesa-gesa , ia tidak kontrak, kerana pembuat tawaran itu
tidak serius mengenai kata-katanya. "
D: Ia seolah-olah bahawa beberapa darjah paksa dilampirkan Balhazl , seperti orang yang mengajar
ucapan yang diterima, atau yang dipaksa untuk menandatangani kertas menjual rumahnya tanpa
mengetahui kandungan mereka, supaya beliau atau ditandatangani Blaqsd itu.
3 - kehendak yang bebas.
A: Ia bermaksud " kehendak bebas " bahawa Kontraktor tidak boleh dipaksa untuk kontrak, sebagai
pendesak tidak memilih beliau , dan oleh itu kelayakan yang tidak lengkap , tidak Qamalakdh ,
melainkan jika berpuas hati dengan kemudian.
B: paksaan, termasuk cek mengambil pilihan individu, seperti: ancaman kepada dirinya sendiri atau
harta , atau paparan, termasuk kebiasaan tidak mungkin , sama ada Baanmalh malu kepadanya. Oleh
itu, sedikit kerosakan dan bahaya yang mudah, tidak menjadi satu cara paksaan.
Sebagai contoh: jika seseorang mengetahui satu rahsia penting dari peniaga, jika anda tidak
menandatangani kontrak ia mendedahkannya , mencetuskan kagum dalam dirinya, dan takut pada
kehormatan dan beliau sayang reputasi beliau, dan dia menandatangani kontrak kerana takut , ia
adalah - kemudian - di bawah ugutan.
Atau diancam saudagar yang debunks rakan-rakan atau saudara mara yang Aazzam dan mereka
kerosakan Iatbraldharr atas dirinya , paksaan di sini datang.
Jim : Ia mungkin cara-cara penindasan deria, seperti: Memukul , Alaivaoualibdna , dan ancaman
kematian , penangkapan, atau perpindahan . Mungkin kaedah yang psikologi Kaltshahyr ,
penggunaan pengaruh untuk disingkirkan daripada jawatannya, atau batalkan R_khashalaml , dan
sebagainya, setiap kontrak ditandatangani oleh individu itu di bawah hukuman ancaman ini kepada
projek ICON kecuali gembira dengannya selepas itu.

D: Anda mesti menjadi ancaman kepada peringkat individu tenaga kerja dia pendesak itu. Sebagai
contoh: jika dia diancam dengan kereta botol rosak jika tidak dijual rumahnya, ia tidak dianggap
paksaan , kerana penjualan rumah tidak menawarkan perumahan ia Tvadialexr individu kaca
keretanya.
Tetapi jika dia berkata: ke dalam kandang dan hanya memecahkan kaca kereta , mempunyai
Aattabrzlk paksaan apabila adat.
Juga tidak dianggap paksaan jika dia berkata kepadanya : sama ada untuk berkahwin dengan anak
perempuan saya atau anda seseorang psikologi kompleks, menerima bayaran yang lebih kecil
pada satu serangan monogami tidak boleh diterima.
4 - hak untuk melupuskan .
Terma-terma yang jelas mengenai kontrak untuk menjadi pemilik kontrak hak untuk melupuskan apa
yang ada dalam kontrak, " harga dalam penjualan dan pajakan - sebagai contoh - " Yang
mana kontrak adalah sejenis perbuatan, jangan teruskan kecuali Amaouka yang mempunyai kuasa
untuk bertindak; sendiri, atau ejennya, atau penjaga, "bapa dan serius dan Usihma pemerintah
yang sah " Jadi kontrak ini dari Gerhala atau ditahan oleh fidusiari atau muflis "atau sebaliknya.
Ini tidak bermakna tidak akan ada kontrak di sini benar-benar membatalkan kontrak itu, ia bermakna
kekurangan pencapaian, ia adalah ditolak , jika kepuasan kanan kemudian yang mempunyai hak
untuk melupuskan benar dan perlu.
Dan memerlukan empat syarat " dewasa, fikiran, kehendak bebas , hak untuk bertindak" dalam
semua kontrak seperti menjual, dan pajakan, spekulasi, dan Musaqah , petani , syarikat, dan
keamanan, dan hadiah, dan agensi , pinjaman, gadai janji , pemindahan, jaminan, dan penajaan, dan
deposit , dan kosong, dan hadiah dan sebagainya.
4-