POSLOVNO OKRUENJE

SVI SMO NA ISTOM AMCU

1-1

Projekat: seminarski rad:

Svaki student mora izraditi i prezentirati jedan seminarski rad individualno ili grupno Seminarski radovi trebaju biti napisani na nain predvien odgovarajudim prirunikom, a prezentacije izraene u Microsoft powerpointu. Literatura za pisanje seminarskih radova dostavide se nakon prvog bloka predavanja

1-2

Nain provjere znanja i ocjenjivanje:

Ocjena je zbir bodova (maksimalno 100) iz: Prvog i zavrnog testa (maksimalno 2 x 35 bodova) Seminarskog rada (maksimalno 30 bodova) Skala ocjenjivanja: Ispod 55 bodova - slabo (5) 55 - 64 bodova - dovoljno (6) 65 - 74 bodova - dobro (7) 75 - 84 bodova - vrlodobro (8) 85 94 bodova - vrlodobro/odlino (9) Iznad 95 bodova - odlino (10).

1-3

Literatura:
David Baron, (2005). Business and Its Environment, 5/e, London: Prentice-Hall. Janet Morrison (2005). International Business Environment: Global and Local Marketplaces in a Changing World, London: Palgrave Dulahovid B. 2008. Ekonomija svijeta: rast, razvoj i trendovi, Sarajevo: Ekonomski fakultet Slajdovi predavanja (http.mba.efsa.unsa.ba)

1-4

Poslovno okruenje

1. lekcija: Ekonomija, drutvo i business

1-5

Kljune teme
Priroda i ciljevi businessa Globalni ekonomski sistemi Ponuda i potranja Privatna preduzeda i konkurentnost Evaluacija ekonomskih performansi Stanje i izgledi svjetske ekonomije

1-6

ta je Business - 1?
Profitne Neprofitne

Novac kao motiv

Socijalna usluga

Etiko ponaanje

Efikasnost

Efektivnost

Socijalna odgovornost

1-7

ta je Business 2?
Predhodni slajd objanjava profitne i neprofitne institucije. One ukljuuju podkategorije koje dijele i socijalne usluge i novane motive, to se dalje povezuje na etiko ponaanje, efikasnost i efektivnost (uinkovitost i djelotvornost), te na kraju na drutvenu odgovornost Business je dobitno usmjerena aktivnost koji obezbjeuje dobra i usluge koje zadovoljavaju potrebe potroaa. Pokretaka sila kod vedine businessa je izgled za ostvarivanje profita, koji ostane nakon oduzimanja svih trokova od poslovnih prihoda Sve organizacije ne ostvaruju profit. Neprofitne organizacije postoje da obezbjede drutvo sa socijalnim ili obrazovnim uslugama. Iako neprofitne organizacije nisu motivirane profitom, one moraju u postizanju svojih ciljeva djelovati efikasno i efektivno. Da bi bile uspjene i profitne i neprofitne organizacije moraju biti socijalno i etiki odgovorne kada posluju sa investitirima, zaposlenim, kupcima, zajednicama i drutvima
1-8

Vrste businessa - 1
Business proizvodnje dobara Business proizvodnje usluga

Kapitalom intenzivan
1-9

Radom intenzivan

Vrste businessa - 2
Businesssi koji primarno proizvode opipljivu robu se angairaju u takvim djelatnostima kao to su industrija, graevinarstvo, rudarstvo i poljoprivreda. Kako za poetak rada i dalje djelovanje oni trae velike koliine novca, opreme, zemlje i drugih resursa, businessi koji proizvode robu esto su kapitalom intenzivni businessi. Umjesto da stvaraju materijalna dobra, usluni businessi svoje djelatnosti obavljaju za klijente. Ova kategorija businessa ukljuuje finansije, osiguranje, prijevoz, komunalne usluge, veleprodaje i maloprodaje, bankarstvo, zabava, zdravstvo, popravaka, kao i informacije. Usluni businessi imaju tendenciju da budu radno-intenzivnii businessi, koji se vie oslanjaju na ljudske resurse nego na zgrade, strojeve i opremu
1 - 10

Zato raste usluni sektor svugdje u svijetu?

Vie prihoda na raspolaganju mnogi kupci (76 miliona baby boomersa u SAD (ljudi roeni izmeu 1946 i 1964) su na vrhuncu svojih zarada i trae usluge da im pomognu kod investiranja, putovanja, zabave, kondicije Mijenjanje demografskih modela i trendova stila ivota sa mijenjanjem modela populacije, businessi trae mogudnosti za pruanje onih usluga koje ljudi ne mogu ili nede da obavljaju sami Podrka kompleksnim robama i novim tehnologijama od kudnih kompilacija do automatskih proizvodnih sistema mnoge robe trae specijalizirane usluge instalacije, popravke, obuke za upotrebu ili ekstenzivnu uslunu podrku Struni savjeti mnoge firme se obradaju profesionalnim savjetnicima da im pomognu u smanjivanju trokova, unapreenju procesa poslovanja, meunarodnoj ekspanziji, ostvarivanju koristi od snage interneta i drugih tehnologija

1 - 11

Evolucija businessa (primjer SAD)

Proizvodna era Era LaissezFaire & preduzetnitva Era marketinga Globalna era

Industriska revolucija

Informacijska & Internet Era

1 - 12

1-12

Ekonomija

Ekonomija

Mikro

Makro

1 - 13

Ekonomija, mikroekonomija i makroekonomija

Predhodni slajd prikazuje tri meusobno povezana kruga koji opisuje odnos izmeu mikroekonomije i makroekonomije Ekonomija je prouavanje naina kako drutva koriste svoje oskudne resurse za proizvodnju i distribuciju roba i usluga Mikroekonomija je prouavanje ekonomskog ponaanja izmeu potroaa, poslovnih subjekata i industrije, koje zajedno odreuje koliinu dobara i usluga koje se trae i isporuuju po razliitim cijenama Makroekonomija prouava ira i krupnija ekonomska pitanja neke zemlje, kao to su nain kako firme konkuriraju meusobno, uticaj politika vlasti, i kako neka ekonomija odrava i alocira svoje oskudne resurse
1 - 14

ta je ekonomski sistem?

Nacionalni sistem za alociranje resursa izmeu graana Predpostavka da su resursi oskudni i da to zahtijeva alokaciju Trite je mehanizam za razmjenu izmeu kupaca i prodavaa

1 - 15

1-15

Ekonomski kruni tokovi - 1

Output
(Robe & usluge)

Input
(Faktori proizvodnje)

1 - 16

Ekonomski kruni tokovi - 2

Tokovi roba i usluga Trite proizvoda

Realni tokovi Firme Monetarni tokovi Domainstva

Trite faktora Tokovi faktora proizvodnje (zemlja, rad, kapital)

1 - 17

iri kruni model tokova

Solarna energija Ekoloki ciklus

Outputi (polucije i otpad)

Robe i usluge Ekonomski Firme Domainstva

ciklus Faktori proizvodnje Prirodni inputi (tokovi prirodnih resursa i okolinske usluge Otpadna toplota

1 - 18

Produkcijska baza ovjeanstva

IZGRAENI (MAN-MADE) KAPITAL (zgrade, tvornice, fizika infrastuktura)

HUMANI KAPITAL (znanje i obuka)

SOCIJALNI KAPITAL (institucije i socijalni odnosi)

PRIRODNI KAPITAL (ivi i neivi resursi)

1 - 19

Faktori proizvodnje

Prirodni resursi

Humani resursi

Kapital

Preduzetnitvo

Znanje

1 - 20

Faktori proizvodnje - definicije

Prirodni resursi su stvari koje su korisne u svom prirodnom stanju, kao to je zemljite, ume, minerali i voda Ljudski resursi su ljudi svi u kompaniji, od predsjednika do trgovca u trgovini, koji rade na proizvodnji dobara i usluga Kapital obuhvata resurse kao to su novac, kompjuteri, strojevi, alati i zgrade koje su potrebne businessu za proizvodnju roba i usluga Preduzetnitvo je duh inovacija, inicijativa, kao i spremnosti da se preduzmu rizici koji su ukljueni u kreiranje i obavljanje novih poslova Znanje je kolektivna inteligencija neke organizacije. Radnici znanj su zaposlenici iji primarni doprinos obuhvata obezbjeenje, analizu i primjenu informacija.
1 - 21

Ekonomski sistem

Oskudni Resursi

Humani resursi

Kapital

Preduzetnici

Znanje

Prirodni resursi

Faktori proizvodnje

Dobra

Usluge

1 - 22

Teorija ponude i potranje

Teorija ponude i potranje je neposredna pogonska sila sistema slobodnog trita. Potranja se odnosi na koliinu dobara ili usluga koju de potroai kupiti u odreenom vremenu po raznim cijenama Ponuda se odnosi na koliine dobara ili usluga koje de proizvoai obezbjediti na odreeni datum po raznim cijenama Jednostavije, ponuda se odnosi na ponaanje kupaca, dok se ponuda odnosi na ponaanje prodavaa. I ponuda i potranja zajedniki djeluju u cilju uvoenja neke vrste reda na sistemu slobodnog trita Zajednika interakcija izmeu traenih koliina i ponuenih koliina odreuje ravnotenu cijenu
1 - 23

Kriva ponude i potranje

$35

$30

Nema dovoljno potranje

E
Cijena $25

Prava cijena kada su ponuda & potranja jednake

$20

S
$15

Nema dovoljno ponude

10 15 20 25 30

$10

Par farmerki (koliine)

1 - 24

Ponuda i potranja odravaju ekonomski sistem - 1 Ponuda:

spremnost i sposobnost proizvoaa da ponude dobra ili usluge za prodaju

Zakon ponude:
proizvoai de proizvesti (ponuda) vie proizvoda za prodaju ako njihove cijene rastu i manje ako njihove cijene padaju
1 - 25

Ponuda i potranja odravaju ekonomski sistem - 2

Potranja:
spremnost i sposobnost kupaca da kupe dobra ili usluge

Zakon potranje:
Kupac de traiti (kupovina) vie proizvoda ako njihove cijene padaju i manje ako njihove cijene rastu
1 - 26

Obrazac ponude i potranje - 1

Koliina traenih pica ponuenih pica 2000 1900 1600 1200 1000 800 600 400 200 100 100 400 600 800 1000 1200 1300 1600 1800 2000

Cijena $2 $4 $6 $8 $10 $12 $14 $16 $18 $20

1 - 27

Obrazac ponude i potranje - 2

$20 18 16 -

Cijena pica

14 -

12 10 8642-

800 200 400 600 -

1400 -

1000 -

1200 -

1600 -

1800 -

Koliina traenih pica

1 - 28

2000 -

Obrazac ponude i potranje - 3

$20 -

18 16 -

Cijene pica

14 12 10 86-

Kriva ponude

1000 -

1200 -

1400 -

1600 -

2-

Koliina ponuenih pica

1 - 29

1800 -

2000 -

600 -

200 -

400 -

800 -

4-

Obrazac ponude i potranje - 4

$20 18 16 -

Cijene pica

14 12 -

10 8642-

Ravnotena cijena

800 -

200 -

400 -

600 -

1000 -

1200 -

1400 -

1600 -

1800 -

Koliina pica nedeljno

1 - 30

2000 -

Ravnotea trine cijene

Visoka
2500

Viak

D
2000

Cijena pica

1500 1000 500 0

Trina ravnotea

Manjak
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Koliina

Niska

Visoka

Copyright 2005 1 - 31 Prentice-

1-31

Konkurencija Konkurencija motivira businesse za proizvode svoje proizvode bolje ili jeftinije

1 - 32

Ekonomija kao sistem privatnih preduzeda

etiri kljuna elementa:

Pojedinci su slobodni Prava privatne svojine da upranjavaju svoje vlastite interese bez Sloboda izbora restrikcija vlasti

Profiti Konkurencija

1 - 33

Konkurencija na slobodnom tritu

1 - 34

Stepeni konkurencije

Oligopol

Monopolistika konkurencija

Jedan
Monopol

Mnogo
Perfektna konkurencija

Prodavac
1 - 35
1-35

Perfektna/ista konkurencija
Konkurencija - 2+ Businessa se bore za iste resurse/kupce Uslovi nema jedne dominantne firme Principi
Kupci vide proizvode kao sline Kupci/prodavci meusobno poznaju cijene/trokove drugih Lak pristup/naputanje trita Cijene odreuje odnos ponuda/potranja i one su prihvadene od prodavaa/kupaca

1 - 36

1-36

Monopolistika konkurencija
Mnogo kupaca

Manje prodavaa nego kod perfektne/iste konkurencije Kupeve percepcije, diferencijacije proizvod/marka (brand)

1 - 37

1-37

Oligopoli

Mali broj velikih prodavaca

Ulazak na trite teak visoke kapitalne investicije Prodavci kontroliraju strategije

1 - 38

1-38

Monopoli
Karakteristike
samo jedan proizvoa Kontrola industrije Odreivanje cijena

Prirodni monopoli
Jedan proizvoa Efikasna ponuda svih roba/usluga

1 - 39

1-39

Zakoni za ograniavanje monopola

Sherman Antitrust Act (1890) Clayton Act (1914) Konkurencijska vijeda Uvoenje regulatora Fina kontrola

1 - 40

1-40

Vrste ekonomskih sistema

Sistem slobodnog trita

Planski sistem

Kapitalizam

Mjeoviti kapitalizam

Socijalizam

Komunizam

Privatizacija

1 - 41

Pregled glavnih ekonomskih sistema

Planska ekonomija potpuna ili visoka

kontrola vlasnitva (i alokacije resursa) od strane drave Trina ekonomija vlasnitvo i kontrola u privatnim rukama, ali uz intervenciju drave za osiguranje fer i konkurentskog trita Mjeovita ekonomija mjeavina dravnog vlasnitva i naina kontrole i privatnih preduzeda i trita
1 - 42

Razliitost kapitalizama
Kapitalistika ekonomija slobodnog trita

Laissezfaire model

Model socijalnog trita

Azijski kapitalizam

SAD i Velika Britanija

Francuska

Njemaka

Skandinavske drave

Japan

Kina

Juna Koreja

1 - 43

Razumjevanje ekonomskih performansi

KLJUNI KONCEPTI Business ciklusi Agregatni output Standard ivota Bruto domadi proizvod (GDP) Bruto nacionalni proizvod (GNP) Produktivnost Nezaposlenost Podaci o domadinstvima Finansijski i drugi pokazatelji
1 - 44

Business ciklusi
Ekspanzija

Kontrakcija
1 - 45

GDP, razvijene zemlje i ZUR, 1981-2005

Prognoza
6

Relni GDP, % promjene

Zemlje visokih prihoda

Zemlje u razvoju

2001 globalni preokret

Prognoza
3

Kriza dugova ranih 1980s

Istonoazijska finansijska kriza 2001

2001 preokret Recesija ranih 1990s
1 2 3 4 89 91 92 93 94 96 97 98 1990 1995 99 2000 2005 6 88

Recesija ranih 1980s

82 83 84 86 1981 1985 87

1 - 46

Mjerenje ekonomskog bogatstva i rasta

Niti sve zemlje niti sve regije imaju isti potencijal za ekonomski rast i razvoj One neravnomjerno posjeduju ili kombiniraju etiri osnovne vrste kapitala Do nedavno nedostatak ili bogatstvo prirodnog kapitala je imalo presudan uticaj na dostignuti nivo razvoja Danas je produktivnost sa kojom zemlje koriste svoje produktivne resurse postala glavni indikator kvaliteta dostignutog nivoa razvoja Primjeri: J. Koreja, Japan, Singapur, Irska, Finska
1 - 47

Parada svjetskih prihoda - 1

GDP per capita 40.000

30.000

20.000 Svjetski prosjek 7.944 USD 10.000

0 0 % 20% 40% 60% 80% 100%

Procenat svjetske populacije koji je proao

1 - 48

GNI per capita, 2002

Izvor: World Bank, World Development Indicators Online, 2004.

1 - 49

Mjerenje rasta GDP, GNP i PPP

GDP je vrijednost krajnjeg (finalnog) outputa svih roba i usluga proizvedenih u jednoj godini u okviru granica neke zemlje GNP je GDP uvedan za prihode koji su ostvarili rezidenti u inozemstvu i umanjeni za prihode koje potrauju nerezidenti GDP po stanovniku i GNP po stanovniku pokazuju iznos roba i usluga koji svaki stanovnik neke zemlje moe da kupi u odreenoj godini GNP po stanovniku se prikazuje i u PPP dolarima, tj. dolarima adjustiranim sa konverzijskim faktorom pariteta kupovne modi (purchasing power parity) PPP je broj jedinica valute neke zemlje koji je potreban za kupovinu iste koliine roba i usluga na domadem tritu koja se za jedan US dolar moe kupiti u SAD
1 - 50

Purchasing Power Parity

(Big Mac Indeks po kursevima iz 12/13/04)

Kina Argentina Japan SAD vicarska

$1,26 $1,49 $1,60 $2,12 (prosjek u etiri grada) $2,50 $2,56 $3,00 $3,75 $5,46 $1,00 $2,00 $3,00 $4,00 $5,00 $6,00
SAD Big Mac = $3 prosjeno

$0,00

Source: The New York Times, Big Mac Index, Dec. 16th, 2004. http://www.economist.com/markets/bigmac/displayStory.cfm?story_id=3503641

1 - 51

GDP per capita, SAD, 1970-2000

GDP per capita (2000 dolara) 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000

5.000
0 1890 1900 1880 1920 1950 1960 1970

1980

1930

1910

1870

1 - 52

1940

1990

2000

Gustoda GNP-a po km2

1 - 53

Zemlje po stopama rasta, 1960-2000

Prosjena godinja stopa rasta
7,0%-7,5% 6,5%-7,0% 6,0%-6,5% 5,5%-6,0% 5,0%-5,5% 4,5%-5,0% 4,0%-4,5% 3,5,0%-4,0% 3,0%-3,5% 2,5%-3,0% 2,0%-2,5% 1,5%-2,0% 1,0%-1,5% 0,5%-1,0% 0,0%-0,5% -0,5%-0,0% -1,0%- -0,5% -1,5%- -1,0% -2,0%- - 1,5% -2,5%- -2,0% 0 5 10 15

Primjeri Singapur Tajvan Juna Koreja Hong Kong Bocuana Tajland Japan, Kina, Irska Rumunija, Portugal, Malezija Norveka, Grka, panija SAD, Francuska, Indija, Izrael, Brazil, Italija Velika Britanija, vedska, Kanada, Turska, Australija Alir, Nepal, Zimbabve, Kolumbija, Meksiko Filipini, Argentina, Kenija, Ekvador, Jordan Tanzanija, Burkina Faso, Jamajka, Peru Benin, Bolivija, Etiopija, Kamerun
Venecuela, Senegal, Ruanda, Burundi, Mali

Nigerija, ad, Madagaskar, Zambija Nikaragva, Mozambik Nigar Centralna Afrika Republika
20

Broj zemalja

1 - 54

Veliina ekonomija, zemlje po prihodima, 2004

GNI Popul. (milion) Svijet Niski prihodi Srednji prihodi Nii srednji prihodi Vii srednji prihodi Niski i srednji prihodi Visoki prihodi
Izvor: World Bank (2006)

PPP GNI $ per capita 6.329 507 2.274 1.686 4.769 1.502 32.112 $ mlrd 56.289 5.291 20.051 14.233 5.859 25.334 31.138 $per capita 8.844 2.258 6.644 5.829 10.168 4.726 31.009

Rast GDP-a % rasta 4,1 6,5 7,2 7,6 6,6 7,1 3,4 % per capita 2,9 4,6 6,3 6,6 6,0 5,8 2,6

Povrina 000 km2 133.941 30.276 69.070 39.173 29.897 99.346 34.595

Gustina ljudi/km2 49 80 45 63 20 55 30

$mlrd 40.282,3 1.187,7 6.862,7 4.116,0 2.748,2 8.050,1 32.245,3

6.365 2.343 3.018 2.442 576 5.361 1.004

1 - 55

Grupiranje zemalja po stepenu razvoja

Svjetska Banka upotrebljava GNP po stanovniku i sve zemlje klasificira na zemlje sa niskim prihodom, zemlje sa srednjim prihodom (ukljuivo nii srednji prihod i viim srednji prihod) i zemlje sa visokim prihodom Svake godine Svjetska Banka objavljuje granine visine GNP-ja po stanovniku pomodu kojih se sve zemlje svijeta mogu razvrstati u pojedine grupe Mnogo popularniji, ali i mnogo diskutabilniji pristup je podjela na zemlje u razvoju i razvijene zemlje Podjela zemalja na manje razvijene i vie razvijene ne moe puno pomodi, jer su granice nejasne
1 - 56

Razvrstavanja zemalja, GNI, $ per capita, 1995 i 2004

1995 Zemlje niskih prihoda Zemlje srednjih prihoda Zemlje niih srednjih prihoda Zemlje viih srednjih prihoda Zemlje visokih prihoda
Izvor: World Bank (1997) i (2006).

2004 manje od 825 825 do 10.066 825 do 3.255 3.256 do 10.066 Vie od 10.066

do 765 766 do 9.385 766 do 3.035 3.036 do 9.385 9.386 i vie

1 - 57

Produktivnost
Produktivnost:
Vrijednost koju sistem proizvodi u odnosu na potrebne resurse za tu proizvodnju

Trgovinskim bilansom

PRODUKTIVNOST je uslovljena sa:

Nacionalnim dugom

1 - 58

% promjena GDP u odnosu na protekli period

8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% -2,0% 1975 1985 1995 2003

Source: U.S. Department of Commerce, Bureau of Economic Analysis

1 - 59

GDP & GDP Per Capita

1 - 60

Ekonomska stabilnost: balansirani rast novca i roba

Dva faktora ugroavaju stabilnost:

INFLACIJA

NEZAPOSLENOST

1 - 61

Inflacija vs. deflacija - 1

Inflacija Kupovna mo Deflacija

Indeks potroakih cijena (CPI)

1 - 62

Inflacija vs. deflacija - 2

Inflacija je stalan porast cijene roba i usluga u cijeloj ekonomiji Kada stopa inflacije pone da opada, ekonomisti koriste izraz dezinflacija (obaranje inflacije) Deflacija, s druge strane, je kontinuirano padanje opdeg nivoa cijena roba i usluga Kod nje se, za razliku od inflacije, kupovna mod povedava, jer se za nepotroeni dananji dolarmoe sutra kupiti vie roba i usluga
1 - 63

Indeks proizvodnih cijena je alat za mjerenje inflacije

2000
$250,000

Kua

1980
$109,000 $7,871 $2.19

1930
$25,696 $1,850 $.51

Kola Hamburger & pomfrit

$18,000 $5.00

1 - 64

Monetarna politika

Kamate

vrsta

Potronja

Kamate

Potronja
1 - 65

Laka

Recesije i depresije

Recesija:
Agregatni output opada, nezaposlenost raste

Depresija:
Jaka i dugotrajuda depresija
1 - 66

Konkurentska prednost

Cijena Brzina Kvalitet Usluga Inovacija

1 - 67

Zadatak vlasti

Potsticanje konkurencije Regulacija i deregulacija industrija Zatita dioniara i prava dioniara Doprinositi ekonomskoj stabilnosti

1 - 68

Izazovi globalizacije
Proizvodi i usluge Upravljanje malim businessom (preduzetnitvo) Globalizacija i diverzitet radne snage Etika i socijalna odgovornost Tehnologija i elektronska trgovina

1 - 69

Globalna trijada output i trgovina, 2004

$317 mlrd $188 mlrd

EVROPA GDP: $11.526 milijardi (31,6% svjetskog GDP-a) Ukupan izvoz: $3337 milijardi (45,7% svjetskog izvoza)

SJEVERNA AMERIKA

GLOBALNA TRIJADA

GDP: $12.431 milijardi (34,1% svjetskog GDP-a) Ukupan izvoz: $1162 milijardi (15,9% svjetskog izvoza)

$278 mlrd

ISTONA I JUGOISTONA AZIJA GDP: $7369 milijardi (20,2% svjetskog GDP-a) $219 mlrd $428 mlrd

$351 mlrd

Ukupan izvoz: $1742 milijardi (23,9% svjetskog izvoza)

1 - 70

Globalno saimanje
1500-1840

Najvea brzina konjskih koija i jedrenjaka 10 mph

1850-1930

Parna lokomotiva 65 mph; parabrod 36 mph

1950s

Elisni avioni 300-400 mph

1960s
Putniki mlazni avioni 500-700 mph

1 - 71

Kljuni faktori bududnosti:

Uloga inovacija i invencija Usvajanje i adaptacija novih tehnologija Faktori znanja (investicije u R&D, otvorenost prema trgovini, prisutnost infrastrukture za diseminaciju informacija) Kvalitet institucija i ekonomskih politika koji postiu stvaranje znanja Globalne sile i globalizacija
1 - 72

S-kriva tehnolokog progresa

Parametri tehnolokih performansi Fizike granice

PERIOD NOVE INVENCIJE

PERIOD UNAPREENJA TEHNOLOGIJE

PERIOD SAZRIJEVANJA TEHNOLOGIJE

Embrion

Rast

Zrelost

Staranje

Vrijeme

1 - 73

Tehnoloki nivoi i zatita okoline

Efikasnost tehnologije (koristi/trokovi)
Danas iste tehnologije (integrirana zatita okoline)

Neiste tehnologije (aditivna zatita okoline)

Potencijal

Potencijal

Vrijeme

1 - 74

arobni krug edukacije i razvoja

PRIMARNA EDUKACIJA Utemeljenje SEKUNDARNA EDUKACIJA Vjetine i obuka TERCIJARNA EDUKACIJA Uenje za inovacijska drutva

OMOGUUJUE OKRUENJE Makroekonomske politike Politika ekonomija Pravni i regulatorni sistemi Kultura i vrijednosti Fizika i nauna infrastruktura

KVALITET EDUKACIJE

NAUKA, TEHNOLOGIJA I INOVACIJE

Adaptivna R&D ICT Inovacije

SOCIJALNA I EKONOMSKA TRANSFORMACIJA

KVALITET EDUKACIJE

MIKROEKONOMSKO OKRUENJE Infrastruktura Firme FDI Konkurencija

1 - 75

Taksonomija znanja
KNOW-HOW: Obuke ili kapaciteti da se izvri zadatak KNOW-WHAT: Informacije ili znanja o injenicama

WETWARE: Tacit znanje pohranjeno u ljudskim glavama (vjerovanja, telenti, obuke)

SOFTWARE: Kodificirajue znanje (knjige, CDROMs, programi)

KNOW-WHO: Znati ta ko zna (naprimjer eksperti)

HARDWARE: Materijalizirane stvari (oprema, zgrade, zamlja)

KNOW-WHY: Znanje o naunim principima i objanjavajuim teorijama

1 - 76

Stara i nova ekonomija (1)

Stara ekonomija
Obuka Rad vs. management Business vs. okolina Sigurnost Monopoli Ouvanje rad. mjesta

Nova ekonomija
Cjeloivotno uenje Uslovi Ohrabrivanje rasta Preuzimanje rizika Konkurencija Stvar. radnih mjesta Vlasnitvo, opcije Intelektual. vlasnitvo Globalno
1 - 77

Plae Pogon, oprema Nacionalno

Stara i nova ekonomija (2)

Stara ekonomija
Status quo Standardizacija

Nova ekonomija
Brzina, promjene
Prilagodba, izbor

Top-down
Hijerarhija Regulacije Zero sum Skepsa Opstati na nogama
1 - 78

Distribuirana mo Umreavanje
Javno/privatno Win-win Investiranje Kretati se naprijed

Statike vs dinamike prednosti

Prednost jedne zemlje u odnosu na drugu u pojedinim linijama proizvodnje i trgovine se vie ne moe posmatrati statino, tj. u odnosu na relativno nepromjenljive opipljive faktore kao to su relativna ponuda rada, zemlje ili prirodnih resursa Znanje i potencijal njegovog unapreenja postavljaju dinamike komparativne prednosti relativne prednosti koje zemlje mogu kreirati za sebe
1 - 79

Karakteristike nove ekonomije (1)

Enormno povedanje kodifikacije znanja. Povedanje kodifikacije vodi do relativnog pomanjkanja tacit znanja. Kodifikacija promovira pomake u organizaciji i strukturi proizvodnje. ICT tehnologije jako favoriziraju difuziju informacija u odnosu na re-invencije. Povedana akumulacija fondova znanja pozitivno djeluje na ekonomski rast. Kodifikacija proizvodi konvergenciju i povezuje razliita podruja kompetencija
1 - 80

Karakteristike nove ekonomije (2)

Inovacijski sistem i njegova snaga distribucije znanja postaje kritino vana. Povedani stepen kodifikacije i sakupljanje informacija vodi ka pomaku prema fokusu tacit obuke. Uenje postaje centralno pitanje i za ljude i za organizaciju. Uenje obuhvata i obrazovanje i uenje preko koritenja i uenje preko sudjelovanja. Organizacija koja ui je sve umreenija organizacija.

1 - 81