K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

ISS_HUTECH 15/04/2010

MI QUAN H GIA U T TRC TIP

NC NGOI VI TNG TRNG KINH T CA VIT NAM
Nguyn Ph T v Hunh Cng Minh
Khoa K ton-Ti chnh-Ngn hng, i hc K Thut Cng Ngh TP. HCM
BN TM TT
Trong hn hai mi nm qua vai tr ca u t trc tip nc ngoi (FDI- Foreign Direct
Investment) vi kinh t Vit Nam c ngha v cng to ln. u t trc tip nc ngoi l mt trong
nhng nhn t quan trng khng th thiu i vi qu trnh tng trng kinh t trong nc. y l vn
c nhiu hc gi trong, ngoi nc quan tm nghin cu. Bi vit ny nhm nh gi mi quan
h tng tc gia FDI v tng trng kinh t Vit Nam trong thi gian 1988-2009.
1. TNG TRNG KINH T VIT NAM
GIAI ON 1988-2009
Tng trng kinh t
Tng trng kinh t l s gia tng bn
vng v sn phm tnh theo u ngi hoc
theo tng cng nhn, Simon Kuznet (1966).
Hay nh nh ngha do Douglass C.North v
Robert Paul Thomas (1973) a ra: Tng
trng kinh t xy ra nu sn lng tng nhanh
hn dn s.
Cc nh kinh t hc c in s dng
hai ch tiu: tng sn phm quc dn (GNP)
bnh qun u ngi (GNP/ngi) v tng sn
phm quc ni (GDP) bnh qun u ngi
(GDP/ngi) o lng tc tng trng
ca mt nn kinh t.
Hin nay c rt nhiu nhn t tc ng
n tng trng kinh t ca quc gia nhng tu
chung li gm c cc nhn t c bn sau:
Th nht, ngun nhn lc; Nhiu nh
kinh t cho rng ngun nhn lc hay vn con
ngi l yu t quan trng nht trong tng
trng kinh t. Theo Schultz (1961), vn con
ngi bao gm th trng, trnh hc vn, k
nng, kinh nghim, thc t chc v k lut
lao ng. C th ni: ngun lc con ngi l
ngun lc ca mi ngun lc, l ti nguyn
ca mi ti nguyn. V vy, con ngi c sc
kho, tr tu, tay ngh cao, c ng lc v nhit
tnh, c t chc cht ch s l nhn t c
bn ca tng trng kinh t.

Th hai, vn u t; Vn u t l
mt trong nhng nhn t quan trng ca qu
trnh sn xut. Vn u t bao gm: u t t
nhn, u t chnh ph v u t nc ngoi.
Cc quc gia ang pht trin mun tch ly
vn trong tng lai cn c s hy sinh tiu dng
c nhn trong hin ti. Vn u t ca ton x
hi khng ch l my mc, thit b dng cho
sn xut, m cn bao gm c lng vn u t
pht trin li ch chung ca ton x hi.
l lng vn u t pht trin c s h tng
ca quc gia, m phn ln l do chnh ph u
t. Ngoi ra, ngun vn u t t nc ngoi
cng ng vai tr quan trng khng km. Cc
nh kinh t hc ch ra mi lin h gia tng
GDP vi tng vn u t. Harod Domar nu
cng thc tnh hiu sut s dng vn, vit tt l
ICOR (Incremental Capital Output Ratio).
l t l tng u t chia cho t l tng ca
GDP. Nhng nn kinh t thnh cng thng
khi u qu trnh pht trin kinh t vi cc ch
s ICOR thp, thng khng qu 3%, c ngha
l mun tng 1% GDP th vn u t phi tng
3%.
Th ba, tin b cng ngh; Tin b
cng ngh c tc dng thc y tng trng v
n gp phn lm tng nng sut lao ng, nng
cao hiu sut s dng vn, tit kim lao ng
v vn trn sn phm nn cng lng chi ph
nhng sn phm to ra nhiu hn v m ra cc
ngnh ngh v sn phm mi. Nhiu pht
minh, sng kin lm nng sut tng mnh
nh: ng c hi nc, my pht in, ng c
t trong vv Ngy nay vi pht trin cng

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

577

K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

ngh nht l cng ngh thng tin, cng ngh

sinh hc, cng ngh vt liu mi vv... gp
phn gia tng hiu qu sn xut.
Th t, xut khu; Tc ng ca xut
khu i vi tng trng kinh t c thut
ng kinh t gi l export-led growth, ngha
l tng trng kinh t da vo xut khu. Xut
khu c th c tc ng n tng trng kinh
t mt cch trc tip v n l mt thnh phn
ca tng sn phm hay mt cch gin tip
thng qua nh hng ca n n cc nhn t
ca tng trng. Xut khu lm tng nhu cu
trong nn kinh t v do vy m rng th trng
cho sn xut ni a. Vic hng v xut khu
v ci m thng mi ci thin qu trnh ti
phn b ngun lc, lm tng nng lc s dng
ngun lc v cnh tranh ca quc gia. Xut
khu lm tng u t trong nc cng nh thu
ht u t nc ngoi. Xut khu gip gim
bt thm ht cn cn thng mi. Xut khu
thc y thay i cng ngh v ci thin ngun
nhn lc, qua lm tng nng sut v cui
cng xut khu to thm c hi vic lm, tng
thu nhp.
Th nm, ti nguyn thin nhin; Mc
d tin b khoa hc k thut khng ngng
pht trin v c p dng su rng trong sn
xut. Cc yu t nhp lng c ngun gc t
thin nhin ngy cng c s dng tit kim
v hiu qu. Tuy nhin nhiu ngun ti nguyn
thin nhin vn ng vai tr quyt nh trong
sn xut sn phm ca ngnh v quc gia
(nng nghip, cng nghip khai khong vv).
Thc tin minh chng quc gia no c ngun
ti nguyn thin nhin phong ph, a dng,
giu v tr lng v cht lng s c nhiu
thun li trong thu ht FDI v ngc li.

ISS_HUTECH 15/04/2010

Tng trng kinh t Vit Nam giai on

1988 2009
Sau hn 20 nm i mi, tc tng
trng GDP ca Vit Nam tng ln lin tc.
Nu nh giai on u i mi (1986 - 1990),
GDP ch t mc tng trng bnh qun
4,4%/nm, th trong 5 nm tip theo (1991 1995), tng trng GDP bnh qun t
8,2%, cao nht trong cc k hoch 5 nm t
trc ti nay (thuc vo loi cao trong cc
nc ang pht trin). Trong giai on 1996 2000, tc tng GDP bnh qun ca Vit
Nam l 6,9%, tuy c thp hn na u thp
nin 90 th k XX do nh hng ca cuc
khng hong ti chnh - tin t chu , nhng
vn vo loi cao trong khu vc. Trong 5 nm
k tip (2001 2005), kinh t Vit Nam tip
tc tng trng vi tc tng GDP bnh qun
hng nm l 7,5%. Con s ny cng n tng
hn trong hai nm 2006 v 2007 khi t mc
mc bnh qun mi nm l 8,3%. Tuy nhin,
hai nm gn y (2008-2009) do tc ng ca
cuc khng hong kinh t ti chnh th gii,
kinh t Vit Nam tng trng chm li vi
mc bnh qun l 5,78%/nm (xem bng 1.1).
Tng trng kinh t vi tc cao l
nn tng cho GDP bnh qun u ngi tng.
Tc tng trng GDP bnh qun u ngi
Vit Nam giai on 1990 - 2002 t trung
bnh 5,2%. Thu nhp bnh qun u ngi nm
2009 ca ngi dn Vit Nam t 1080
USD/nm. So vi nm 1988, thu nhp bnh
qun u ngi/nm hin nay ca Vit Nam
gp 5,37 ln (xem bng 1.1).

Bng 1.1. Tc tng trng GDP, GDP u ngi, t trng vn u t trong GDP v h s
ICOR4 ca Vit Nam giai on 1988-2009:
Nm

Tc tng trng
GDP (%)

GDP u ngi
(USD)

1988
1989
1990

5,14
7,36
5,10

201
212
223

T trng vn u t trong
GDP
(%)
N/A
N/A
N/A

H s ICOR
N/A
N/A
N/A

H s ICOR c th tnh theo nhiu cch. ICOR y c tnh bng cch ly t l tch lu ti sn (t
l gia vn u t pht trin so vi GDP) chia cho tc tng GDP.
Ngun: Tng cc Thng k (2000-2008) v tnh ton ca tc gi

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

578

K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

1988 - 1990
1991
1992
1993
1994
1995
1991 - 1995
1996
1997
1998
1999
2000
1996 - 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2001 2005
2006
2007
2006- 2007
2008
2009
2008-2009

5,87
5,96
8,65
8,07
8,84
9,54
8,21
9,34
8,15
5,76
4,77
6,79
6,96
6,89
7,08
7,34
7,79
8,44
7,51
8,17
8,48
8,32
6,23
5,32
5,78

ISS_HUTECH 15/04/2010

N/A
N/A
N/A
N/A
N/A
21,8
N/A
22,2
25,2
26,9
28,6
30,3
26,64
33,8
35,7
37,8
40,0
40,4
37,53
41,5
45,6
43,53
41,3
42,8
42,05

211,89
235
247
260
274
288
260,60
338
361
357
374
402
366,40
413
440
492
553
639
507,40
723
835
779,00
1024
1080
1052

2. TNG QUAN V FDI VIT NAM GIAI

ON 1988-2009
u t trc tip nc ngoi
u t trc tip nc ngoi l mt
hin tng kinh t mang tnh quy lut v
khng ngng bin i c v phm vi v quy
m. FDI c thc hin qua hai hnh thc: u
t trc tip v u t gin tip. Trong gii hn
bi vit ny cc tc gi ch i su phn tch vai
tr ca FDI i vi tng trng kinh t Vit
Nam.
FDI l hnh thc u t ra khi bin
gii quc gia, trong ngi u t trc tip
t c mt phn hay ton b quyn s hu
lu di mt doanh nghip mt quc gia khc.
Quyn s hu ny ti thiu phi l 10% tng
s c phn ca doanh nghip. (IMF)
Lut u t nc ngoi ti Vit Nam
nm 1987 a ra khi nim: u t trc tip
nc ngoi l vic t chc, c nhn nc ngoi
a vo Vit Nam vn bng tin nc ngoi
hoc bt k ti sn no c chnh ph Vit

N/A
N/A
N/A
N/A
N/A
2,29
N/A
2,37
3,10
4,67
5,99
4,47
4,12
4,90
5,04
5,15
5,14
4,78
5,00
5,08
5,38
5,23
6,63
8,04
7,34

Nam chp thun hp tc kinh doanh trn c

s hp ng hoc thnh lp x nghip lin
doanh hoc doanh nghip 100% vn nc
ngoi theo quy nh ca lut ny (Khon 3,
iu 2) .
C nhiu nhn t tc ng n thu ht
FDI, song c mt s nhm nhn t chnh sau:
Th nht, mi trng u t; Mi
trng u t bao gm: mi trng php l
minh bch ph hp vi cc chun mc quc t;
mi trng kinh t v m n nh, tng trng
kinh t cao, bn vng, lm php c kim
sot tt; mi trng x hi; mi trng t
nhin. y l nhm nhn t rt quan trng
trong thu ht FDI, bi trong mt mi trng
kinh t v m thiu n nh, minh bch s tim
n nhiu ri ro, khin cc nh u t d dt v
quan ngi trong bo ton vn v thu nhp.
Tng trng kinh t l mt trong nhng yu t
quan trng nht tc ng tch cc n vic thu
ht FDI ca mt quc gia. Cc nc c tc
tng trng kinh t cao v bn vng thng
thu ht FDI nhiu hn cc nc c nn kinh t
- x hi khng n nh.

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

579

K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

Th hai, cht lng c s h tng phi

y v ng b; H tng c s bao gm h
tng c s vt cht - k thut (hay c s h
tng cng) v h tng c s kinh t - x hi
(hay c s h tng mm). H thng h tng c
s lin quan n c cc yu t u vo ln u
ra ca hot ng sn xut kinh doanh, v vy
n l iu kin nn tng cc nh u t c
th khai thc li nhun. Nu h tng c s yu
km v thiu ng b th nh u t rt kh
trin khai d n, chi ph u t tng cao, quyn
li ca nh u t khng c bo ton. y l
mt trong nhng nguyn nhn khin nh u
t khng mn m trong vic u t vn ca
mnh.
Th ba, m ca nn kinh t, khuyn
khch xut khu v s n nh chnh tr; Nn
kinh t cng m ca th mc giao thng,
bun bn cng mnh, cc doanh nghip s c
th trng xut nhp khu ln hn v c nhiu
c hi hn trong u t m rng sn xut kinh
doanh.
Th t, quy m v tnh cht th trng
ni a; y l mt trong nhng yu t tc
ng n quy m u t v tng li nhun ca
nh u t. thu ht FDI ngoi tim nng
ng dn, th vic ci thin i sng, tng thu
nhp, tng sc mua ca c dn trong nc
cng c tc ng rt ln n thu ht FDI. Bn
cnh vic gia nhp cc lin kt kinh t khu
vc v th gii cng to ra th trng rng m
cho cc nh u t v cng l nhn t tc ng
ln n vic quyt nh a bn u t ca cc
nh u t nc ngoi.

ISS_HUTECH 15/04/2010

Tng quan v FDI Vit Nam giai on 19882009

T khi Lut u t nc ngoi c ban hnh
(29-12-1987), Vit Nam t c nhng kt
qu kh quan trong thu ht dng vn FDI. C
th, dng vn ny chy vo Vit Nam hng
nm gia tng mt cch ngon mc: t 0,32
t USD nm 1988 ln 20,3 t USD nm 2007
v t mc k lc 71 t USD trong nm 2008.
Do tc ng ca khng hong ti chnh th
gii, dng vn FDI vo Vit Nam gim xung
cn 21,5 t USD trong nm 2009 (gim 70%
so vi cng k nm 2008). C th: Vn ng
k ca 839 d n c cp php mi t 16,4
t USD (gim 46,1% v s d n v gim
75,4% v vn); vn ng k b sung ca 215
d n c cp php t cc nm trc t 5,1
t USD, gim 1,7%. Vn u t trc tip nc
ngoi thc hin nm 2009 c tnh t 10 t
USD, gim 13% so vi nm 2008.
Tnh n cui nm 2009, c nc c hn
12.000 d n FDI c cp php u t vi
tng vn ng k khong 178 t USD (k c
vn tng thm). ng ch , tng vn thc
hin n cui nm 2009 t 68 t USD (bao
gm c vn thc hin ca cc d n ht thi
hn hot ng v gii th trc thi hn),
chim 35% tng vn ng k, cn li 110 t
USD vn cha thc hin. Trong nm 2010,
nu 10% con s c thc hin th t 11 t
USD, xp x mc cao nht t c vo
nm 2008 l 11,6 t USD, cha tnh n cc
d n m rng u t v cc d n u t mi.

Bng 1.2. FDI ti Vit Nam giai on 1988-2009:

Nm

S d n

1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998

37
67
107
152
196
274
372
415
372
349
285

Vn ng k
(triu USD)
321,7
525,5
735
1291,5
2208,5
3037,4
4188,4
6937,2
10164,1
5590,7
5099,9

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

Vn thc hin
(triu USD)
0
0
0
328,8
574,9
1017,5
2040,6
2556
2714
3115
2367,4
580

K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

1999
327
2000
391
2001
555
2002
808
2003
791
2004
811
2005
970
2006
833
2007
1544
2008
1557
2009
839
Ngun: Tng cc Thng k
FDI vo Vit Nam trong thi gian qua
c mt s c im c bn sau y:
Th nht, quy m d n; Quy m vn
u t bnh qun ca mt d n FDI tng dn
qua cc giai on. C th, t mc quy m vn
ng k bnh qun ca mt d n t 9,5 triu
USD trong giai on 1988-1995 tng ln
12,3 triu USD/d n trong 5 nm 1996
2000. Thi k 2001 2005, quy m vn ng
k trn gim xung cn 3,4 triu USD/d n.
Nm 2002 c ghi nhn l nm c quy m
vn trn 1 d n thp nht vi mc ch 2,5
triu USD, nm 2006 v 2007 quy m vn u
t trung bnh ca mt d n u mc 14,4
triu USD. Quy m mt d n tng t mc
38,9 triu USD trong hai nm 2008 v 2009.
Nguyn nhn gia tng quy m vn u t/d
n ca nm 2008 v 2009 l cc d n FDI tp
trung vo lnh vc bt ng sn c quy m vn
ln.
Th hai, c cu u t theo ngnh:
FDI ti Vit Nam ch yu tp trung vo lnh
vc cng nghip v xy dng, gp phn khng
nh vo qu trnh chuyn dch c cu kinh t

ISS_HUTECH 15/04/2010

2565,4
2838,9
3142,8
2998,8
3191,2
4547,6
6839,8
12004
20347,8
71726
2148,2

2334,9
2413,5
2450,5
2591
2650,5
2852,5
3308,8
4100,1
8030
11500
10000

theo hng cng nghip ho ca t nc. C

cu FDI theo ngnh tnh n cui nm 2007
th hin qua Biu 1.1 cho thy cc d n
thuc lnh vc cng nghip v xy dng chim
n 67,01% tng s d n, 60,44% vn ng
k v 68,57% vn thc hin. Bn cnh , lnh
vc dch v mc d t trng trong c cu FDI
cha cao, nhng cng c s chuyn bin
tch cc. FDI trong lnh vc dch v tp trung
ch yu vo kinh doanh bt ng sn, bao
gm: xy dng cn h, vn phng, pht trin
khu th mi, kinh doanh h tng khu cng
nghip (42% tng vn FDI trong lnh vc dch
v), du lch khch sn (24%), giao thng vn
ti bu in (18%). Tuy nhin, nng lm
nghip vn l ngnh thu ht FDI t nht, k c
s d n, s vn ng k v vn thc hin do
nhiu nguyn nhn, trong nguyn nhn c
bn l do ri ro u t cao v tc ng bin i
kh hu ti Vit Nam. Tnh n cui nm 2007,
lnh vc nng lm nghip ch chim 10,7%
tng s d n, 5,24% vn ng k v 6,91%
vn thc hin.

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

581

K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

ISS_HUTECH 15/04/2010

Biu 1.1. C cu vn FDI theo ngnh giai on 1988 2007

C cu vn FDI theo ngnh giai on 1988 - 2007
100%

22.29%

90%
80%

34.32%

24.52%

10.70%

6.91%

70%

5.24%

60%
50%
40%

67.01%

60.44%

30%

68.57%

20%
10%
0%

S d n

Vn u t

Cng nghip v xy dng

Nng, lm nghip

u t thc hin
Dch v

Ngun: Cc u t nc ngoi - B K hoch v u t (2007)

Th ba, hnh thc u t; Tnh n ht
nm 2007, FDI ch yu thc hin theo hnh
thc 100% vn nc ngoi, chim 77,65%
tng s d n, 61,65% vn ng k v 38,74%
vn thc hin. Hnh thc lin doanh ch thnh
hnh cho n gia thp k 90 do vic hn ch

thnh lp doanh nghip 100% vn nc ngoi,

hin gim xung cn 18,89% tng s d n,
28,89% vn ng k v 38,12% vn thc hin.
S cn li thuc cc hnh thc khc nh Hp
ng hp tc kinh doanh, BOT, BT, BTO
(Biu 1.2).

C cu vn FDI theo hnh thc u t

2% 0%
5%

2%

29%
62%

100% vn nc ngoi

Lin doanh

Hp ng hp tc KD

Hp ng BOT,BT,BTO

Cng ty c phn

Cng ty M - Con

Biu 1.2. C cu vn FDI theo hnh thc u t

Ngun: Cc u t nc ngoi - B K hoch v u t (2007)
Th t, ch u t: Tnh n ht nm
2009, c 89 quc gia v vng lnh th c d

n FDI ti Vit Nam. Trong tng s FDI, cc

nc chu chim 69%, trong khi

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

582

K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

ISS_HUTECH 15/04/2010

phn theo ch u t c th hin Biu

1.3. i Loan ng u vi vn ng k 20,8
t USD, th 2 l Malaysia 17,9 t USD, th 3
l Nht 16,8 t USD, th 4 l Hn Quc 16,1
t USD.

ASEAN chim 19% tng vn ng k; cc

nc chu u chim 24%, trong Lin minh
chu u (EU) chim 10%; cc nc chu M
chim 5%, (ring Hoa K chim 3,6%), phn
cn li thuc v cc vng , lnh th khc. FDI

10 quc gia, vng lnh th c vn u t trn 4 t USD giai on 1988 - 2009

4,320
Quc gia, vng, lnh th

Brunei

4,380
6,831

BritishVirginIslands

8,903
11,779

Hoa K

12,592
16,064

Nht

16,752
17,892

i Loan

20,775

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

Vn u t (Triu USD)

Biu 1.3: 10 quc gia, vng lnh th c vn u t trn 2 t USD ti Vit Nam
Ngun: Cc u t nc ngoi - B K hoch v u t (2009)[5]
Th nm, a bn u t: Qua 22 nm
FDI tri rng khp c nc, khng cn a
phng trng FDI nhng v mt th c s
d bit rt ln. C th, cc tnh pha Bc, thu
ht hn 24 t USD vn u t v chim 27%
tng vn ng k c nc. Tng t, vi cc
tnh pha Nam l 44,9 t USD v 54%, v cc
tnh min Trung l 8,6 t USD v 6%. Nh
vy, Qua trn 20 nm thu ht FDI cho thy
rng FDI tp trung ch yu ti cc a bn
trng im, c nhiu li th v ti nguyn,
nhn lc v c s h tng. FDI gp phn
khng nh trong vic chuyn dch c cu kinh
t ca a phng. Tnh n cui nm 2009, c
21 tnh, thnh ph thu ht trn 1 t USD vn
FDI ng k, trong c 10 a phng trn 5
t USD. H Ni, TP.HCM, ng Nai, B Ra Vng Tu, Bnh Dng (chim khong 60%
tng vn FDI ng k c nc).
Nhn chung, phn ln cc d n FDI
tp trung cc th ln v cc khu cng
nghip tp trung, ni c iu kin h tng c
s thun li, ngun lao ng di do v c k
nng. D FDI vo tng a phng c khc

nhau, nhng khng th ph nhn vai tr ca

dng vn ny i vi tng th nn kinh t Vit
Nam trong sut hn 20 nm qua.
3. VAI TR CA KHU VC FDI I VI
NN KINH T VIT NAM
Trong nhng nm qua FDI th hin
r nt vai tr i vi kinh t Vit Nam. C th:
Th nht, FDI thc y tng trng
kinh t. Khu vc FDI l mt thnh phn kinh
t, ng gp vo qu trnh tng trng chung
ca ton nn kinh t. Mt mt, FDI b sung
ngun vn cho u t pht trin kinh t, thc
y pht trin kinh t v pha cu (cu lao
ng, yu t nhp lng vv...). Mt khc,
thng qua cc hnh thc u t, FDI hnh
thnh mt h thng doanh nghip FDI, lm
tng kh nng sn xut ca nn kinh t, thc
y tng trng kinh t v pha cung (sn
phm, dch v vv...). Tng trng FDI v tng
trng kinh t ca Vit Nam c trnh by
trong bng 1.3.

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

583

K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

ISS_HUTECH 15/04/2010

Bng 1.3. Tc tng trng FDI v GDP giai on 1988 2009:

Nm
Tc tng trng FDI (%) Tc tng trng GDP (%)
1988
5,14
1989
53,79
7,36
1990
39,87
5,10
1988 - 1990
46,83
5,87
1991
75,71
5,96
1992
71,00
8,65
1993
37,53
8,07
1994
37,89
8,84
1995
65,63
9,54
1991 - 1995
57,55
8,21
1996
46,52
9,34
1997
(45,00)
8,15
1998
(8,78)
5,76
1999
(49,70)
4,77
2000
10,66
6,79
1996 - 2000
(9,26)
6,96
2001
10,70
6,89
2002
(4,58)
7,08
2003
6,42
7,34
2004
42,50
7,79
2005
50,40
8.44
2001 - 2005
21,09
7,51
2006
75,50
8,17
2007
77,84
8,48
2006- 2007
76,67
8,32
2008
253
6,23
2009
(70)
5,32
2008-2009
82,97
5,78
Bnh qun
36,18
7,24
Ngun: Tng cc Thng k
T nm 1991 1995, GDP tng lin
tc qua cc nm vi tc tng bnh qun mi
nm 8,2% v t trng ng gp ca vn FDI
thc hin trong GDP bnh qun mi nm l
4,7%. Trong 5 nm 1996 2000, GDP bnh
qun hng nm tng 6,96% v t trng ng
gp ca vn FDI thc hin trong GDP bnh
qun mi nm l 10,4%. Trong thi k 2001
2005, GDP tng 7,5% /nm v t trng

FDI/GDP l 14,6%/nm. Trong 2 nm 2006 v

2007, GDP tng 8,3%/nm v t trng
FDI/GDP l 17,3%/nm. Hai nm 2008 v
2009, GDP tng 5,78%/nm v t trng
FDI/GDP l 18,14%/nm. Vn FDI thc hin
so vi tng vn u t ca ton x hi v ng
gp ca khu vc c vn u t nc ngoi
trong GDP (gi hin hnh) c th hin
Biu 1.4.

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

584

K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

ISS_HUTECH 15/04/2010

FDI thc hin so vi tng u t ton x hi v ng gp

ca khu vc FDI trong GDP
31 30.4

30
23

25
20

26

28
12.2

17
6.1 6.4 6.3

15
10

26

7.4

13.3 13.813.8

20.8
10.0 17.3 18 17.617.4
9.1

14.5 15.1

16

16.0

14.2 14.9

18.7
17.0 17.7 29.817.6 20
24.8

25.7

16.2

2.0 2.6

15
10

35

5
0

19
91
19
92
19
93
19
94
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09

Nm
% so vi tng u t x hi

% ng gp trong GDP

Biu 1.4. FDI thc hin so vi tng u t ton x hi v ng gp ca khu vc FDI trong GDP
Ngun: Tng cc Thng k (2009)
cn i v m. Trong thi gian qua, mc ng
Th hai, FDI gp phn quan trng
gp ca khu vc kinh t c vn FDI vo ngn
trong vic to vic lm, tng nng sut lao
sch nh nc ngy cng tng . Thi k 1996
ng, ci thin ngun nhn lc. n nay, khu
2000, khng k thu t du th, t 1,49 t
vc c vn FDI to ra vic lm cho trn 1,5
triu lao ng trc tip v hng triu lao ng
USD, gp 4,5 ln 5 nm trc. Trong 5 nm
gin tip khc. Theo kt qu iu tra ca WB
2001 2005, thu ngn sch trong khi doanh
nghip FDI t hn 3,6 t USD, tng bnh
c 1 lao ng trc tip s to vic lm cho t
qun 24%/nm. Ring 2 nm 2006 v 2007,
2-3 lao ng gin tip phc v trong khu vc
khu vc kinh t c vn FDI np ngn sch
dch v v xy dng, gp phn nng cao phc
t trn 3 t USD, gp i thi k 1996 2000
li x hi, ci thin i sng mt b phn
v bng 83% thi k 2001 2005.
trong cng ng dn c, gp phn tng
Nh vy, vai tr ca FDI i vi nn
GDP/u ngi/nm.
kinh t, c bit l tng trng kinh t, l
Hn na, s lao ng ny c tip
khng th ph nhn. Tuy nhin, nhng phn
cn vi cng ngh hin i, c k lut lao ng
tt, hc hi c cc phng thc lao ng
tch trn ch mi dng li mc nh tnh;
tin tin. c bit, cc chuyn gia Vit Nam
tip theo tc gi s dng phng php kinh t
lm vic ti cc doanh nghip FDI c th tng
lng phn tch nh lng mi quan h
bc thay th dn cc chuyn gia nc ngoi
gia u t trc tip nc ngoi v tng trng
trong vic tham gia qun l doanh nghip v
kinh t ti Vit Nam.
iu khin cc quy trnh cng ngh hin i.
Bn cnh , hot ng ca cc doanh nghip
4. M HNH NGHIN CU MI QUAN
c vn FDI ti Vit Nam cng thc y cc
H GIA FDI V TNG TRNG KINH
doanh nghip trong nc khng ngng i mi
T VIT NAM
cng ngh, phng thc qun l nng cao
kho st mi quan h gia FDI v tng
hn cht lng, sc cnh tranh ca sn phm
v dch v trn th trng trong nc v quc
trng kinh t Vit Nam nhm tc gi xy
t.
dng hai h phng trnh
Th ba, FDI ng gp mt phn ng
k vo ngun thu ngn sch nh nc v cc

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

585

K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

ISS_HUTECH 15/04/2010

Phng trnh 1: Tc ng ca FDI i vi tng trng kinh t

gi = 0 + 1FDIi + 2 STATEi + 3 NON _ STATEi + 4TECHi + 5 HRi + 6 Xgi + i

Tn bin

nh ngha

n v

Tc tng trng GDP u ngi

FDI

u t trc tip nc ngoi/ ngi

triu VND

Du
k vng
+

T trng u t khu vc NN/ GDP (vn NS + Vn DN

NN)
T trng u t ni a khu vc ngoi NN/GDP (kinh
NON_STATE
t tt, t nhn v c th)
STATE

TECH

T trng nhp khu my mc, thit b/ GDP

HR

S sinh vin i hc v cao ng/1000 dn, i din

cho ngun nhn lc.

Xg

T trng xut khu hng ho v dch v/ GDP

ngi

+
+

Phng trnh 2: Tc ng ca tng trng kinh t i vi FDI

FDI i = 0 + 1 gi + 2GDPi + 3 DI i + 4TELi + 5 HRi + 6 SAi + 7OPENi + i

Tn bin nh ngha

n v

Du k vng

FDI

u t trc tip nc ngoi/ ngi

triu VND

Tc tng trng GDP u ngi

GDP

GDP u ngi (quy m th trng)

triu VND

DI

u t ni a bnh qun u ngi

triu VND

my

ngi

triu VND

TEL

S my in thoi/ 1000 dn

HR

S sinh vin i hc v cao ng/1000 dn, i din

cho ngun nhn lc.
Mc lng TB hng thng ca NL

SA

OPEN T trng XNK/ GDP, m nn KT

S liu v phng php x l:
- Tt c cc d liu trong m hnh nghin cu
u c thu thp t Nin gim Thng k v
H thng ch tiu kinh t - x hi ca 64
tnh/thnh ph ca Tng cc Thng k Vit
Nam t nm 2003 2007.
- c im d liu: d liu cho, cc bin c
ly t gi tr trung bnh t nm 2003 2007
cho 64 tnh/ thnh ph ca Vit Nam. Nh vy,
tng s quan st l 64.

+
- Dng 3 phng php c lng: OLS, TSLS,
GMM
- Tc ng ca cc bin c lp n bin ph
thuc trong mi phng trnh s c th hin
qua cc h s c lng, du ca chng v
mc ngha thng k.
- Mi quan h 2 chiu gia FDI v tng trng
kinh t ti Vit Nam nu tn ti th phi tho
iu kin: cc h s c lng 1 > 0 v 1 >
0 v cc kim nh phi c ngha thng k.
Kt qu c lng:

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

586

K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

ISS_HUTECH 15/04/2010

Kt qu c lng phng trnh tng trng:

Phng trnh tng trng (g)
FDI u ngi (FDI)
T trng u t khu vc nh nc /GDP
(STATE)
T trng u t ni a khu vc ngoi nh
nc/GDP (NON_STATE)
T trng nhp khu my mc, thit b/GDP
(TECH)
S sinh vin tt nghip i hc v cao ng/1000
dn (HR)
T trng xut khu hng ho v dch v/ GDP
(Xg)
Hng s (C)
R2 iu chnh
Durbin-Watson stat
S quan st

Phng php c lng

TSLS
OLS
0,392853
0,155910
(3,36)***
(1,00)
-3,024070
-2.796210
(-2,25)**
(-2,00)**
8,747355
10,01558
(1,69)*
(1,86)*
7,946346
8,100394
(1,89)*
(1,86)*
-0,001143
0,002308
(-0,11)
(0,21)
-1,374372
-0,193522
(-1,33)
(-0,17)
11,51184
11,16420
(17,18)***
(15,76)***
0,59
0,36
1,46
1,43
64
64

GMM
0,318684
(3,20)***
-4,192079
(-1,80)*
11,07091
(1,47)
15,18635
(3,58)***
0,035406
(1,74)*
-2,475549
(-2,34)**
11,35988
(17,82)***
0,52
1,58
64

Kt qu c lng phng trnh FDI:

Phng trnh FDI (FDI)

Phng php c lng

OLS
TSLS
Tc tng trng GDP u ngi (g)
0,276229
-0215201
(3,30)***
(-0,84)
GDP u ngi (GDP)
0,077876
0,076783
(4,07)***
(3,15)***
u t ni a bnh qun u ngi (DI)
0,382984
0,410412
(3,99)***
(3,34)***
S my in thoi/1000 dn (TEL)
-0,003380
0,000893
(-0,76)
(0,15)
S sinh vin tt nghip i hc v cao -0,014271
-0,019887
ng/1000 dn (HR)
(-1,47)
(-1,57)
Mc lng trung bnh hng thng ca ngi -1,685253
-1,160307
lao ng (SA)
(-2,28)**
(-1,19)
T trng tng xut nhp khu trn GDP 1,602517
1,922666
(OPEN)
(6,62)***
(5,61)***
Hng s (C)
-2.799421
1,910114
(-2,51)**
(0,73)
R2 iu chnh
0,85
0,76
Durbin-Watson stat
2,27
2,14
S quan st
64
64

GMM
0,106636
(1,63)*
0,074975
(5,35)***
0,364399
(5,65)***
-0,002542
(-0,51)
-0,014315
(-1,69)*
-1,689911
(-2,03)**
1,865168
(5,69)***
-0,818428
(-1,57)*
0,82
2,20
64

Ghi ch:
1. Thng k t c ghi trong du ngoc
2. Cc du *, **, *** th hin h s c ngha v mt thng k mc ngha tng ng
10%, 5% v 1%.

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

587

K yu Hi ngh Khoa hc v Cng ngh ln th 1

Tng trng v pht trin l kht vng

ca Chnh ph v ca trn 85 triu ngi dn
Vit Nam hin nay. Song vi tch ly ni b
cn hn hp khng trang tri cho nhu cu
tng trng v kh nng pht trin ca Vit
Nam, th vai tr ca FDI i vi kinh t Vit
Nam vn v s ngy cng c mt v tr, vai tr
quan trng . c bit sau khi Vit Nam t
c thu nhp/ngi/nm mc trung bnh
thp (1080$ vo nm 2009), th vin tr pht
trin ODA c th s gim dn c s lng v

ISS_HUTECH 15/04/2010

u i.V vy y nng cao nng lc thu ht

u t thng qua FDI, Chnh ph cng cc B,
Ngnh c lin quan cn tip tc theo ui
chnh sch i mi, ci thin mi trng kinh
doanh, mi trng php l, to mi trng u
t lnh mnh (x hi minh bch, Chnh ph
minh bch v lnh mnh) nhm to sc hp
dn cho mi trng u t ca Vit Nam trc
ln sng cnh tranh thu ht u t ca cc
quc
gia
thi
hu
khng
hong.

Proceedings of the 1st Conference on Science and Technology

588