227 2662012C18S1 PDF

5237 SAYILI TRK CEZA KANUNUNDA GZLLN HLAL SUU VE CEZA MUHAKEMES HUKUKU LE LKS
Ar. Gr. Kerim AKIR* ABSTRACT The breach of confidentiality of judicial proceedings is described as an offense against judicial bodies or courts in consideration of the importance to protect confidentiality in criminal judgment. This article examines the crime of breach of confidentiality regulated by the Article 285 of the Turkish Penal Code. Due to amendments made by the Law No: 6352 dated 02.07.2012 on judgmental services and amendments in the code related to deferring cases and punishments of crimes via press, these changes have been taken into consideration in this article. This article analyses the fundamental elements of the crime of breach of confidentiality which are the typicality, the objective elements, subjective elements and elements of unlawfulness. KEY WORDS Criminal judgment, breach of confidentiality, investigation, publishing ZE T Bu makalede 5237 Sayl Trk Ceza Kanununun 285 inci maddesinde yer alan gizliliin ihlali suu incelenmektedir. Makale, 02.07.2012 Gn ve 6352 sayl Yarg Hizmetlerinin Etkinletirilmesi Amacyla Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmas Ve Basn Yayn Yoluyla lenen Sulara likin Dava Ve Cezalarn Ertelenmesi Hakknda Kanun ile deiiklie uradndan, almamzda bu deiiklikler de gz nnde bulundurulmutur. Makalede
*
Marmara niversitesi Hukuk Fakltesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anab ilim Dal.
228
MHF HAD, C. 18, S. 1
gizliliin ihlali suunun ceza muhakemesi hukuku ile ilikisi, gi zlilik terimi, dier kanunlarda yer alan benzer hkmler, soruturmann gizliliinin ihlali ve soruturma evresinin zellikleri, suun unsurlar olarak kabul edilen tipi klik, maddi unsurlar, manevi unsurlar ve hukuka aykrlk unsurlar deerlendirilmitir. Ayrca kanuna gre kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumadaki aklama veya grntlerin gizliliini alenen ihll etme suu ile soruturma ve kovuturma evresinde kiilerin sulu olarak alglanmalarna yol aacak ekilde grntlerinin yaynlanmas suundan bahsedilmektedir. A N A H T A R K E L M EL E R Gizliliin ihlali, aleniyet, soruturma, kovuturma ve basn yayn 1. Giri Gizliliin ihlali suunu dzenleyen TCK m. 285in ceza muhakemesi hukuku ile ve bu kapsamda adli makamlar, muhakeme evreleri(soruturma ve kovuturma evresi), pheli-sank haklar ve benzer ilkelerle dorudan bir ilikisi bulunmaktadr. Gizliliin ihlli sular Trk Ceza Kanununun kinci Kitabnn, Mill ete ve Devlete Kar Sular ve Son Hkmler balkl kinci Blmnde Adliyeye Kar Sular ksmnda 285 inci maddesinde dzenlenmitir. TCK m. 285; (1) Soruturmann gizliliini alenen ihlal eden kii, bir yldan yla kadar hapis veya adli para cezas ile cezalandrlr. Bu suun oluabilmesi iin; a) Soruturma evresinde yaplan ilemin ieriinin aklanmas suretiyle, sulu saylmama karinesinden yararlanma hakknn veya haberlemenin gizliliinin ya da zel hayatn gizliliinin ihlal edilmesi, b) Soruturma evresinde yaplan ilemin ieriine ilikin olarak yaplan aklamann maddi gerein ortaya kmasn engellemeye elverili olmas gerekir. (2) Soruturma evresinde alnan ve soruturmann taraf olan kiilere kar gizli tutulmas gereken kararlarn ve bunlarn gerei olarak yaplan ilemlerin gizliliini ihlal eden kii, bir yldan yla kadar hapis veya adli para cezas ile cezalandrlr.
Ar. Gr. Kerim AKIR 5237 Sayl Trk Ceza Kanununda Gizliliin hlali Suu Ve Ceza Muhakemesi Hukuku le likisi
229
(3) Kanuna gre kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumadaki aklama veya grntlerin gizliliini alenen ihlal eden kii, birinci fkra hkmne gre cezalandrlr. Ancak, bu suun olumas iin, tann korunmasna ilikin olarak alnan gizlilik kararna aykrlk asndan aleniyetin gereklemesi aranmaz. (4) Yukardaki fkralarda tanmlanan sularn kamu grevlisi tarafndan grevinin salad kolaylktan yararlanlarak ilenmesi halinde, ceza yarsna kadar artrlr. (5) Soruturma ve kovuturma evresinde kiilerin sulu olarak algla nmalarna yol aacak ekilde grntlerinin yaynlanmas halinde, alt aydan iki yla kadar hapis cezasna hkmolunur. (6) Soruturma ve kovuturma ilemlerinin haber verme snrl ar almakszn haber konusu yaplmas su oluturmaz. eklinde dzenlenmitir1. Ceza hukuku ile i ie olan ceza muhakemesinin en temel kurallar ndan biri soruturmann gizli yaplmasdr2. Soruturma evresinin ierii ve snrlar, bu evrenin ne ekilde yrtlecei ve yetkilileri kanunda belirtilmitir. Soruturma evresi genel olarak ve esas itibaryla kamuya kar gizli biimde
1
5237 Sayl TCKnun 285. maddesi 02.07.2012 Gn ve 6352 sayl Yarg Hizmetlerinin Etkinletirilmesi Amacyla Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmas Ve Basn Yayn Yoluyla lenen Sulara likin Dava Ve Cezalarn Ertelenmesi Hakknda Kanun (RG 05.07.2012, No. 28344) ile deitirilmi olup, almamzda bu deiiklikler gz nnde bulundurulmutur. Centel, Nur- Zafer, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Bask, stanbul 2011, s. 93 vd; Kunter, Nurullah- Yenisey, Feridun- Nuholu, Aye, Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Bask, stanbul 2010, s.714; Demirba, Timur, Soruturma Evresinde phelinin fadesinin Alnmas, 2. Bask, Ankara 2011, s.27 vd; Bak, Vahit, Su Muhakemesi Hukuku, Ankara 2010, s. 289; nver, Yener- Hakeri, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Bask, Ankara 2010, s.16 vd; Donay, Sheyl, Ceza Muhakemesi Kanunu erhi, stanbul 2009, s.265; ztrk, Bahri-Tezcan, Durmu-Erdem, Mustafa Ruhan-Srma, zge- Sayglar, Yasemin F.-Alan Esra, Nazari ve Uygulamal Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Bask, Ankara 2010, s.148; Turhan, Faruk, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2006, s.313; olak, Haluk- Takn, Mustafa, Ceza Muhakemesi Kanunu erhi, Ankara 2007, s.777; ahin, Cumhur, Ceza Muhakemesi Kanunu Gazi erhi, Ankara 2005, s.498; Yaar, Osman, Ceza Muhakemesi Kanunu, C.II, 5. Bask, Ankara 2011, s.1822; Parlar, Ali-Hatipolu, Muzaffer, 5271 Sayl Ceza Muhakemesi Kanunu Yorumu, Ankara 2008, s.3975.
230
cereyan eder. Kanun metninde geen ve ceza muhakemesi hukukunda karlk bulan gizlilik, kelime olarak gizli olma durumu anlamna gelmektedir3. Ceza muhakemesi ve ceza hukuka alannda gizlilik; yaplan ilemlerde ilgililerinden baka kimsenin bulunmamas ya da yaplm olan soruturma ilemi sonularnn kamuya ak olmamas eklinde ifade edilebilir4. 2. Gizliliin hlali Sularnn Ceza Muhakemesi Hukuku le likisi nceleme konusu su tipi ile ceza muhakemesi arasnda sk bir ba va rdr. nk 285 inci maddede dzenlenen gizliliin ihlali suunun ilk f krasnda soruturma ve kovuturma evresi ele alnmakta ve bu evrelerin yrtld aamalarda gizliliin ihlali yaptrma balanmaktadr. Her ne kadar maddede soruturma5 ve kovuturma6 evresinden bahsedilse de ara muhakeme evresi7 bakmndan da bu madde hkmlerinin uygulanmas gerektii aktr. Ara muhakeme evresine ilikin olarak bu evrenin soruturma evres ine dahil edilmesi gerektii ve soruturmann usul ve esaslarnn uygulanmas gerektiini syleyebiliriz. pheli bakmndan hazrlanan iddianamenin yarglama makam tarafndan incelenmesi su phesi altnda bulunan kimse iin bir teminattr8.
3 4
Ayverdi, lhan, Misalli Byk Trke Szlk, Kubbealt Lgat, stanbul 2005, s.1061. Centel-Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s. 94-95; Parlar-Hatipolu, 5271 Sayl Ceza Muhakemesi Kanunu Yorumu, s.3975. Soruturma evresi, CMK m. 2(e)de; Kanuna gre yetkili mercilerce su phesinin renilmesinden iddianamenin kabulne kadar geen evreyi ifade eder eklinde tan mlanmtr. Kovuturma evresi, CMK m. 2(f)de; ddianamenin kabulyle balayp, hkmn kesi nlemesine kadar geen evreyi ifade eder eklinde tanmlanmtr. Ara muhakeme evresinden iddianamenin incelendii ve gerekiyorsa iade edilmesi yaptrmnn uyguland sre (Bkz. Centel- Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.494) ya da iddianamenin dzenlenmesi ile kabul edilmesi arasndaki sre anlalmaldr. Bkz. Kunter- Yenisey- Nuholu, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.1251. Centel- Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s. 494. Ayrca Ara muhakeme evresine ynelik eletiriler iin; "iddianamenin mahkemece kabul edilmesiyle birlikte yarglama makamnn huzuruna sank olarak gelen kimse hakknda mahkemenin daha iin banda grn aklad hususu da eletirilmektedir. nk iddia makamnn talep ettii c eza, mahkeme tarafndan iddianamenin kabul edilmesiyle birlikte grlmeye ve deerl endirilmeye balamasna sebebiyet verir. eklinde bir dnceye yer verilmitir.
231
Yaplan yarglama esnasnda hkmn verilmesine ve kesinlemesine kadar sana ynelik yaplacak karalamalar ve lekelemeler ceza muhakemesinin temel talar olan masumiyet karinesinin, silahlarn eitlii ilkesinin ve adil yarglanma hakknn ihlaline sebebiyet verecektir9. Sank hakknda verilen hkm kesinleinceye kadar kamuoyu bu kimseyi sulu olarak bilmemelidir10. Muhakeme ilemleri srdrlrken pheli veya sank soruturmay ve kovuturmay yrten organlar karsnda kt muamele grme ksizin, temel haklarndan mahrum braklmakszn, hukuk kurallarna uygun bir ekilde yarglanma hakkna sahiptir11. Vatanda devletin sahip bulunduu kamu gc karsnda korumasz braklmamaldr. Trk Ceza Kanununun 285 inci maddesinin Gerekesinde, soruturma evresinin gizliliinin ceza adaletinin doruluk, drstlk ve geree ulama ilkelerine uyulmas iin bir zorunluluk olduu, her eyden nce susuzluk karinesinin salam tutulabilmesi ynnden de vazgeilemez nitelikte olduu, buna uyulmad takdirde, lkemizde ve yabanc lkelerde rneklerine rastland zere yargsz infazlar sonucu insanlarn zdraplara srklendii ve susuzluk karinesinin lafta kalaca belirtilmitir. Soruturma evresi tamamlanp iddianame mahkeme tarafndan kabul edilinceye kadar bu gizlilik devam eder. ddianamenin kabul ve yarglamann balamasyla kamuya aklk ilkesi sz konusu olur ve herkesin yargl ama ile ilgili bilgi sahibi olmas salanr. Soruturmadaki dosya ieriinin esas olarak kanunda belirtilen hallerde pheliye kar gizli kalmas gere kmektedir. nk phelinin kendi dosyasn incelemesi bir takm tehlikelerin olumasna sebebiyet verebilir. rnein pheli delilleri gizleme, karartma
9
10
nver- Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.16 vd; Centel- Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s. 153. 01.06.2005 Gn ve 25832 Sayl Yakalama, Gzaltna Alma ve fade Alma Ynetmeliinin 27. maddesinde soruturmann gizliliinin uygulanmasna ilikin hkm bulu nmaktadr. Buna gre; Sululuu bir yarg hkmne balanana kadar kiinin masumiyeti esastr ve soruturma evresi gizlidir. Bu nedenle, soruturma evresinde gzaltnda ki bir kiinin "sulu" olarak kamuoyuna duyurulmasna, basn nne kartlmasna, kiilerin basnla sorulu cevapl grtrlmelerine, grntlerinin alnmasna, tehir edilmeler ine sebebiyet verilmez ve soruturma evrak hibir ekilde yaymlanamaz. nver- Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.16 vd.
11
232
veya yok etme yoluna gidebilir12. Ancak Centel-Zafer, bu konuda bir ekince belirterek pheliye dosyay inceleme hakknn tannmam olmas halini, mdafii olmayan pheliler asndan savunma hakkn zedeler bir durum olarak grmektedir13. Dolaysyla bu gizlilik phelinin mdafiliini stlenen kimseye kar ileri srlmemelidir. Mdafi kanundan kayna klanan yetkilerle savunma yapmal ve adalete hizmet etmeye almaldr14. 3. Gizliliin hlali Suunun Ceza Muhakemesi Hukukuna Hakim Olan lkeler Bakmndan Deerlendirilmesi A. Adil Yarglanma lkesi Adil yarglanma hakk, bat hukuk sistemlerinde insan haklar hukuku ve uluslararas ceza hukuku alannda ifadesini bulmaktadr. zellikle uluslararas hukuk alannda, hem rf ve adet hukukunda ve hem de yazl olarak antlamalar hukukunda kaynan bulur15. Adil yarglanma ilkesinden anlalmas gereken yasal, bamsz ve tarafsz bir mahkemede yarglamann yaplmas, grlmekte olan davalarn makul srelerde bitirilmesi, yaplan yarglamalarn ak ve durumal olarak yaplmas ve hakkaniyete uygun hareket edilmesidir16. Adil yarglamann makul srede bitirilmesi sadece kovuturma evresine ilikin olarak alglanmamaldr. Ayn zamanda soruturma evresinin de makul srelerde yaplmas ve kii hrriyetinin Ceza M uhakemesi Kanununda belirtilen koruma tedbirleri ile snrlandrlmamas gerekir.
12
13 14 15
16
Kunter- Yenisey- Nuholu, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.712; Centel- Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s. 94 vd. Centel- Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s. 94 (dipnot 48). Bak, Su Muhakemesi Hukuku, s. 289. Tezcan, Durmu-Erdem, M. Ruhan-Sancakdar, Ouz-nok, R. Murat, nsan Haklar El Kitab, Ankara 2011, s.215; Altunka, Aysun, Adil Yarglanma Hakk- nsan Haklar Avrupa Szlemesi ve nsan Haklar Avrupa Mahkemesi tihatlar ve Uluslararas Ceza Mahkemesi Roma Stats Inda,., Maltepe niversitesi Hukuk Fakltesi Derg isi, Say 2007/1 ,s.59. Tezcan-Erdem-Sancakdar-nok, nsan Haklar El Kitab, s.243-244; Gzbyk, A. eref- Glckl, Feyyaz, Avrupa nsan Haklar Szlemesi ve Uygulamas, 8. Bask, Ankara 2009, s.279 vd.
233
Adil yarglama ilkesi ile nceden yasayla belirlenmi olan esaslara gre yarglama yaplmas hedeflenmektedir. ddia ve yarglama makamlarnn yetkilerine kar savunma makamna da eit yetkiler verilerek silahlarn eitlii salanmal ve silahlarn eitlii ilkesi gereince sank ve mdafiine s avunma yapabilmeleri amacyla yeterli hak ve sre tannmaldr17. Uluslararas hukuk tarafndan gvence altna alnan adil yarglanma hakk i hukukta da bata Anayasa olmak zere farkl yasal dzenlemelerle mevzuatmzda yer bulmutur. Anayasann 36 nc maddesinde hak arama hrriyeti balkl dzenlemede herkesin, meru vasta ve yollardan faydalanmak suretiyle yarg mercileri nnde davac veya daval olarak iddia ve savunma ile adil yarglanma hakkna sahip olduu ifade edilmitir. Bu hkm Anayasaya 2001 ylnda 4709 sayl Kanun18 ile eklenmi ve uluslararas standartlarn yakalanmas amalanmtr. B. Masumiyet Karinesi ve Lekelenmeme Hakk Masumiyet karinesi ceza muhakemesinde sann haklarn koruma amacyla benimsenmi nemli bir ilkedir. Bir su ile itham edilen herkes sululuu yasal olarak sabit oluncaya kadar susuz saylr ve o kimsenin masum olduu kabul edilir19. Soruturmada gizlilik salanamazsa yaplan soruturmann selameti tehlikeye der ve phelinin lekelenmeme hakk ihlal edilmi olur20. Bu sebeple srete etkin rol oynayan hakim, savc ve adli kolluk grevlilerinin yarglanacak veya yarglanmakta olan kimselere sayg gstermesi ve onlarn lekelenmeme haklarn ihlal etmemeleri gerekmektedir21.
17
18
19
20
21
Centel- Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.144-145; Kunter-Yenisey-Nuholu, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.37-38; ztrk-Tezcan-Erdem-Srma-Sayglar-Alan, Nazari ve Uygulamal Ceza Muhakemesi Hukuku, s.148. 3.10.2001 Gn ve 4709 sayl Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn Baz Maddelerinin Deitirilmesi Hakknda Kanun(RG 17.10.2001, No. 24556). Gzbyk-Glckl, Avrupa nsan Haklar Szlemesi ve Uygulamas, s.297. Ayrca bu konu hakknda Bkz. Avrupa nsan Haklar Mahkemesi Karar (Minelle/svire 05.03.1983, A.62-30); nver-Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.22; Centel- Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.153. ztrk-Tezcan-Erdem-Srma-Sayglar-Alan, Nazari ve Uygulamal Ceza Muhakemesi Hukuku, s.496; Yaar, Ceza Muhakemesi Kanunu, s.1822. nver- Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.22.
234
Gizliliin ihlali suu bal altnda dzenlenen ve beinci fkrada yer verilen kiilerin sulu olarak alglanmasna yol aacak ekilde grntlerinin yaymlanmas suu da ceza muhakemesine hakim olan ilkeler bakm ndan masumiyet karinesi ile dorudan doruya balantldr22. Masumiyet ilkesi, Anayasa tarafndan da gvence altna alnm ve sululuu mahkeme karar ile saptanncaya kadar kimse sulu saylamaz denilmek suretiyle masumiyet karinesine atf yaplmtr. Ayrca kamuoyu nda hemen her gn karlalan ve insanlarn sulu gibi alglanmalarna sebebiyet veren aklama ve tehirlerin de nne gemek maksadyla Yakalama Ynetmeliinin 27 nci maddesine Soruturmann gizliliinin uygulanmas balkl bir hkm konulmutur. C. Savunma Hakk ve Silahlarn Eitlii lkesi Bakmndan Gi zlilik Savunma hakk adil yarglanma hakknn bir uzants olarak sana sunulmas gereken nemli bir haktr. Muhakeme ilemleri srasnda yarglama, iddia ve savunma makamlarnn eit haklara sahip olmas gerekmektedir. Bu kapsamda sana olayla ilgili olarak bilgi verilmeli ve sahip olduu haklar hatrlatlmaldr. Kiinin, varln ve ne anlama geldiini bilmedii bir ha ktan yararlanmas bir anlam ifade etmeyecektir23. Savunma hakk kapsamnda kiiler belirli hak ve gvencelere sahiptir. Bu hususta bir hukukunun yardmndan faydalanabilecei hatrlatlmal ve yasal olan her trl bilgi kendis ine sunulmaldr24. Kii hakknda kesin bir mahkmiyet karar verilene kadar o kimse sulu kabul edilemez ve yargsz infaza tabi tutulamaz. Bunun iindir ki, sorutu r-
22
23
24
olak- Takn, Ceza Muhakemesi Kanunu erhi, s.777; Centel, Nur, Yeni Ceza Muhakemesi Yasasna Gre Hazrlk Soruturmasnn Balamas ve Yrtlmesi, MHFD, 2005, say 1, s.143. Koca, Mahmut- zlmez, lhan, Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Madurun Korunmas ve Madura Tannan Haklar, Hukuki Perspektifler Dergisi, Say 7, Temmuz 2006, s. 145. Gzbyk- Glckl, Avrupa nsan Haklar Szlemesi ve Uygulamas, s.299 vd; Centel- Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.135.
235
ma evresinin gizlilii ilkesi benimsenmitir25. Ancak burada kastedilen mutlak bir gizlilik deildir. nk belirli hallerde bu ilke daha esnek uygula nmaktadr. Ceza Muhakemesi Kanunununda savunma hakkn salamak amacyla mdafi olan kimseler asndan bu ilke yumuatlmtr26. Silahlarn eitlii ilkesine ise AHSnin 6 nc maddesinin 3 nc fkr asnda yer verilmitir. Buna gre herkes isnat edilen sulama karsnda hakkaniyete uygun bir yarglama isteme hakkna27 sahiptir. ddia ve savunma makamlar arasnda herhangi bir ayrma yer verilmeksizin bu ilke geerlidir28. Sann mahkemeden dinlenmesini istedii kiiler dinlenmez ve savunma makamnn talepleri karlanmazsa AHSnin 6 nc maddesinin 3 nc fkrasnn ihlal edildiini syleyebiliriz29. 4. Gizlilii hlal Sular (TCK m. 285) a. Soruturma Evresinin Gizliliini hlal Soruturma evresinin gizliliini ihlal TCKnun 285 inci maddesinin birinci ve ikinci fkrasnda yaptrm altna alnmtr. Ceza Muhakemesi Kanununun Soruturmann gizlilii bal altnda dzenlenen 157 nci madd esinde, Kanunun baka hkm koyduu haller sakl kalmak ve savunma ha klarna zarar vermemek kouluyla soruturma evresindeki usul ilemlerinin
25
26
27 28 29
Donay, Ceza Muhakemesi Kanunu erhi, stanbul 2009, s.265; Kunter-YeniseyNuholu, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.716. Avukatla haberlemenin gizliliinin salanmas AHMnin kararlarna da konu olmutur. Konuyla ilgili kararda; bavurucu gzaltnda iken avukatyla zgrce ve denetimsiz olarak haberleme olanan bulamamt. Mahkeme sann avukatyla nc bir kiinin kendilerini dinlemedii bir ortamda iletiim kurma hakknn demokratik bir toplumda adil bir yarglamann temel gereklerinden biri ve AHSin 6.maddesinin 3 -c bendinin (madde 6-3-c) bir gerei olduu kansndadr. Avukatn mvekkili ile bu tr gzetim o lmakszn grme yapamamas ve ondan ikisinin arasnda kalacak ekilde bilgi ve tal imat alamamas durumunda salad yardmn yararll byk lde azalacaktr. Oysa AHS haklar uygulanabilir ve etkin tarzda gvence altna almak iin hazrlanmtr (d ier hususlarn yan sra bkz. (13 Mays 1980 tarihli Artico davas karar). Karar iin bkz. Dutertre, Gilles, Avrupa nsan Haklar Mahkemesi Kararlarndan rnekler, Avrupa Konseyi, Kasm 2003, s.186. nver-Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, s. 18. Okuyucu, Gne, Soruturmann Gizlilii, AHFD, S. 59 (2) Y. 2010, s.260. iek, brahim, Tank Koruma Kanunu, stanbul 2009, s.51.
236
gizli olaca belirtilmitir. Bu hkmn ihlal edilmesi ise 5237 Sayl Kan unun30 285 inci maddesi ile cezalandrlmtr. 765 Sayl mlga Trk Ceza Kanununda bu suun karl bulunmamaktayd31. Centele gre, byle bir dzenlemeye yer verilmesinin ve gizlilik ilkesinin yasada aka belirtilerek yaptrma balanmasnn temel nedeni, masumiyet karinesinin ihlalini engelleme amal olup, demokrasi kltr ile geleneinin, insan ve sank haklar kavramlarnn ve gizlilik ilkesi amacnn kiiler, kamu grevlileri ve medya mensuplarnca zmsenmesinin sala nmasdr32. Soruturma evresinde yaplan ilemlerin gizliliinin ihlal edilmesinin sakncalar arasnda maddenin birinci fkrasnn (b) bendine eklenen kiilerin sulu saylmama karinesinden yararlanma hakknn, haberlemenin gizliliinin ve zel hayatn gizliliinin ihlal edilmesi de saylabilir. Yarglamann gizli kaplar arkasnda yaplmas ve halk tarafndan denetlenememesi kabul edilebilir bir durum deildir. Bu sebeple durumalar kural olarak ak yaplmaktadr33. Bu kuraln tam aksine soruturma evresinde yaplan ilemler ise gizli yaplr. Bunun temel nedeni ise, delillerin gvence altna alnmas ve sann lekelenmemesinin salanmasdr. Aksi halde sank savunma igdsyle hareket edip delilleri karartma yoluna gidebilir34.
30 31
26.09.2004 Gn ve 5237 Sayl Trk Ceza Kanunu (RG 12.10.2004, No.25611). Parlar-Hatipolu, 5237 Sayl TCKda zel ve Genel Hkmler Asndan Sulh Ceza Davalar, Ankara 2010, s.901; 5237 Sayl Trk Ceza Kanununa su tipinin dhil edilmesinin nedeninin, ceza adaletinin doruluk, drstlk, maddi geree ulama ve adli makamlar her trl bask ve etkiden koruyarak susuzluk karinesinin ve lekelenmeme hakknn ihlalinin nne gemek olduu belirtilebilir. Bkz. Kaylan, Keskin, Trk Ceza Kanunu Reformu Birinci Kitap, Adalet Hizmetlerinin Yrtlmesine Kar
Sular, nc Podyum Tartmas, TBB Yaynlar, Ankara 2004, s.210.

32 33
34
Centel, Yeni Ceza Muhakemesi, s. 142. Bardak, Cengiz, Ceza Muhakemesinde Hazrlk Soruturmas, Ankara 1996, s. 44; nver- Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.488. Centel-Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s. 94. nver-Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.488. Parlar-Hatipolu, Trk Ceza Kanunu Yorumu, 4. Cilt, s.4356. Bardak, Ceza Muhakemesinde Hazrlk Soruturmas, s. 44.
237
b. Kovuturma Evresinde Gizlilik ve Gizliliinin hlali Gizliliin ihlali suunun kovuturma evresinde ilenmesi hali 285 inci maddenin nc fkrasnda dzenlenmitir. Maddenin nc fkrasna gre, kanun gerei kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumadaki aklama veya grntlerin gizliliinin ihll edilmesi sutur. Bu nedenle cezaya hkmedilebilmesi iin, birinci fkrada olduu gibi, gizlilik ihlalinin alenen gereklemesi gerekir35. Kanuna gre kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumalardaki her tr gizliliin ihlali su saylmaktadr. Ceza yaptrmna balanan yalnzca bu iki durumdur. Bunun dnda snrsz bir alan izilmemi ve verilecek cezann birinci fkra hkmne gre belirlenmesi kararlatrlmtr. Ceza muhakemesinde maddi gerein ortaya karlmasnda tann korunmas amacyla ikinci fkrada yer alan dzenlemede tanklarn korunmas amacyla kanuna gre kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumalardaki gizliliin tanklara ynelik ihlali sz konusu olduu zaman aleniyetin aranmayaca belirtilmitir. Bu sebeple nc fkrann ikinci cmlesinde, bu suun olumas iin tann korunmasna ilikin olarak alnan gizlilik kararna aykrlk asndan aleniyetin gereklemesi aranmaz denilmitir. 285 inci maddenin genelinde aranan aleniyet koulu, tankla verilen nem dolaysyla burada aranmamaktadr. Gizlilik kural Tank Koruma Kanununda36 da hkm altna alnm ve bu kanun kapsamnda alnan kararlar ve yrtlen ilemler gizlidir denilmitir. Gizliliin tedbir sona erdikten sonra da devam edecei belirtil erek korumann alan da geni tutulmutur (TKK m. 18/1). c. Kiilerin Sulu Olarak Alglanmalarna Yol Aacak ekilde Grntlerinin Yaynlanmas 285 inci maddenin beinci fkrasnda yer alan su, soruturma ve kovuturma evresinde kiilerin sulu olarak alglanmalarna neden olacak ekilde
35
36
Kaya, zgr Katip, Kamu Gvenine Kar Sular, http://www.cezabb.adalet.gov.tr/-makale, Eriim t. 20.12.2011. 27.12.2007 Gn ve 5726 Sayl Tank Koruma Kanunu (RG 5.1.2008, No.26747).
238
grntlerinin yaynlanmas suudur. Bu fkrada dorudan kiilerin grntlerinden bahsedildiinden bu kavram zerinde aklama yaplmas gerekmektedir. Grnt, bir kimsenin d grnn ve o insan tehis etmeye yetecek ekilde aksettiren yzeysel cisimler olarak tanmlanabilir37. Kiilerin kendi grntleri zerinde bir hakka sahip olduu ve bu hakkn kiilik deerleri ile zdeletii kabul edilmelidir. Dolaysyla kiiye sk skya bal byle bir hak karsnda muvafakat verilmedike, sahip olunan grntlerin yaynlanmas zel hayatn ve kiilik haklarnn ihlalini gndeme getirecektir. Eer yaynlanan bu grntler kiilerin toplum nazarnda sulu gibi alglanmalarna sebebiyet veriyorsa bu durum ayn zamanda sahip ol unan onur ve saygnl da zedeleyecektir38. 285 inci maddenin beinci fkrasnda dzenlenmi olan hkm ilk fkradan farkl olarak gizliliin ihlalini deil, kiilerin ceza muhakemesi hukukunda susuzluk karinesinin ihlalini cezalandrmaktadr. 5. Sula Korunan Hukuki Deer Gizliliin ihlli suu Trk Ceza Kanununun kinci Kitabnn, Millete ve Devlete Kar Sular ve Son Hkmler balkl kinci Blmnde Adliyeye Kar Sular ksmnda 285 inci maddesinde dzenlenmitir. Ceza Kanununda baz sular nitelii itibariyle birden fazla hukuki deeri korumaya zglenmitir. Trk Ceza Kanununun Adliyeye Kar Sular blmnde yer alan sular da bu niteliktedir. Sula korunan hukuki deer konusunda Adliyeye Kar Sular blmnde dzenlenen sularn genel zelliklerinden bahsetmek gerekmektedir. Adliyeye kar ilenen sularda korunmak istenen hukuki deer karma nit elik tamaktadr. Soruturmann gizliliini ihlal suu bakmndan korunan hukuki deer karma niteliktedir. Kanaatimizce bu sula korunan hukuki deer bata adliyenin ve adli makamlarn korunmak istenmesidir. Adli makamlar maddi gerein ortaya karlmasn salamak amacyla hareket ederler. Soruturma ilemleri de yrtlrken bu ilemlerin icrasn kolaylatrma adna gizliliin ihlal edilmemesi gerekmektedir. Maddede yer alan koruma ile soruturma ve kovuturma aamalarndaki ilemler salkl bir ekilde
37 38
Gm, M. Alper, Kiinin Resmi zerindeki Hakk, KHFD, S.1, Y. 1997, s. 364 . nver, Yener, Adliyeye Kar Sular, 2. Bask, stanbul 2010, s.354.
239
yrtlecek, kiilerin masumiyet karinesi ihlal edilmeyecek ve adli maka mlarda bylece koruma altna alnacaktr39. Kanun koyucu bu suu Millete ve Devlete Kar Sular ksmnn Adliyeye Kar Sular blmnde dzenleyerek adli makamlarn korunmas gerektiine vurgu yapm ve korunan hukuki deer olarak ncelik tanmtr40. Bu sula korunmak istenen bir dier hukuki deer ise, bireylerin kiilik haklardr. Bireyler, adli makamlarla kar karya geldiklerinde lekelenmeme hakkndan ve masumiyet karinesinden faydalanmaldr. Kiilerin susuzluk karinesinin korunmas ve yarg makamlarnn adalet ve maddi geree ulamasnda bu tr dzenlemelerin nemi yadsnamaz41. Belirtmek gerekir ki, burada kanun koyucu suun koruma alannn snrlarn izerken zellikle iki alana vurgu yapmtr. TCKnun 285. maddesinin Gerekesinde, Medya, sular hakknda bilgilenerek halkn bilgi edinme ihtiyacn karlamak grevindedir. Ancak medya mensuplar, bu konularda doru haber elde edemediklerinde teden beriden devirilen ve ok kere yanl olan bilgileri halka yanstmakta ve insanlarn en temel hakk olan susuzluk karinesini ihll etmekte ve soruturma da zarar grmekte ve delillerin yok edilmesi hususunda, elbette ki istemeden phelilere yardm salanm olmaktadr denilerek medya mensuplarnn haber verme hakknn snr izilmeye allmtr.42. Yine 285. maddenin Gerekesinde medya mensuplarna kar gsterilen tutumun bir benzeri de Ceza Muhakemesi Kanununa gre, yarg grevini stlenenler arasnda saylan ve mdafilik grevini stlenen avukatlara kar
39 40
41
42
Parlar-Hatipolu, Trk Ceza Kanunu Yorumu, 4. Cilt, s.4355. Artuk, Mehmet Emin- Gkcen, Ahmet- Yenidnya, A. Caner, Ceza Hukuku zel Hkmler, 11. Bask, Ankara 2011, s.960; Tezcan, Durmu-Erdem, M. Ruhan-nok, R. Murat, Ceza Hukuku zel Hkmler, 7. Bask, Ankara 2010, s.920; Yine doktrinde adliyeye kar su tipleri incelenirken bu su tipleri bakmndan korunan hukuki deerl erin ncelikli olarak adliyeye verildii grlecektir. Seluk, Sami, Ke Yazs, http://www.stargazete.com/gazete/yazar/sami-selcuk/-dil-yargilamayi-etkileme-suclari-ihaber-120304.htm, Eriim t. 03.12.2011. Okuyucu, Soruturmann Gizlilii, AHFD, 59 (2) 2010, s. 262; Meran, Necati, Hakaretftira, Ankara 2009, s.353; Arslan, etin-Azizaaolu, Bahattin, Yeni Trk Ceza Kanunu erhi, Ankara 2004, s.1147. Silaholu, Belde, Trk Ceza Kanununda ve Basn Kanununda Dzenlenen Benzer Nitelikteki Adliye Aleyhine Sular, Legal Hukuk Dergisi, Ekim 2006, S.46, s.3059.
240
gsterilmitir. Avukatlar, adalet mekanizmasnn bir kolu olarak adal etin tesisi iin hizmet etmektedirler. Kanun koyucu bu duruma vurgu yaparak avukat adalete hizmet eden bir meslein mensubu olarak hareket eder hkmne yer vermitir. Dolaysyla avukatlar dosyadan elde ettii bilgileri kanunun verdii olanaklar erevesinde sadece mvekkilini savunmas iin kullanacak, bunlar yaynlamak, rnein medyaya vermek gibi fiillere giriemeyecektir. Bunun aksine davranlar avukatn sr saklama ykmlln ve mvekkili aleyhine konuma yasan da ihlal etmesine sebebiyet verir. Maddenin beinci fkrasnda yer alan su tipi, kiilerin toplum nazarnda onur ve saygnlnn ihlal edilmesi halinde gndeme gelecektir. Dolaysyla burada kiilik hakknn korunmas nem arz etmektedir. Bu grntl erin yaynlanmas soruturma ve kovuturma evresinde elde edilen grntler olduu iin kanun koyucu gizlilii ihlal ederek ele geirilen grntler balamnda bu suu gizliliin ihlali bal altnda dzenlemitir43. Burada yer verilen su tipinin cezalandrmay gerektiren niteliine ve koruduu hukuki deere bakldnda ilk fkradan farkl olarak pheli ve sank haklar bakmndan nemli bir yere sahip olan masumiyet karinesi ile beraber toplum nazarnda olan saygnlnn da korunmaya alld grlecektir. 6. Suun Unsurlar I. Maddi Unsurlar
A. Fiil nceleme konusu su bakmndan birinci fkrada yasaklanan fiil; soruturmann gizliliini alenen ihlal etmektir. Kanun koyucu burada yrtlen bir soruturmann gizliliini alenen ihlal etmeyi su olarak dzenlemitir. Fakat suun oluabilmesi iin;
43
Kanaatimizce bu su tipine TCK.nun kinci Kitabnn, Kiilere Kar Sular balkl sekizinci blmnde yer alan erefe Kar Sular ksmnda da yer verilebilirdi. nk korunan hukuki deer bakmndan kiilik haklar n plana kmaktadr. Fakat adli m akamlara kar bir su ilendii de ortada olduundan kanun koyucu takdir hakkn Adl iyeye Kar lenen Sular ynnde kullanmtr.
241
a) Soruturma evresinde yaplan ilemin ieriinin aklanmas suretiyle, sulu saylmama karinesinden yararlanma hakknn veya haberlemenin gizliliinin ya da zel hayatn gizliliinin ihlal edilmesi, b) Soruturma evresinde yaplan ilemin ieriine ilikin olarak yaplan aklamann maddi gerein ortaya kmasn engellemeye elverili olmas gerekir. Maddenin birinci fkrasnda, sadece soruturmann taraflar dndaki kiilere kar gizli tutulan ilemlerle ilgili gizliliin ihlli su olarak tanmlanmaktadr. kinci fkrada ise soruturmann belirli sjelerine kar gizli tutulan ilemlerle ilgili olarak gizliliin ihlli ayr bir su olarak dzenle nmektedir. Soruturma evresindeki ilemlerin ierii kural olarak gizlidir. Ancak, bu gizlilik mutlak deildir. Bu gizlilik, savunma hakkn kstlar bir ekilde uygulanamayacaktr. Soruturma evresindeki ilemler ve ierikleri, soruturmann taraflarndan pheliye veya mdafiine kar, savunma hakknn kullanlmasn kstlayacak ekilde gizli tutulamayacaktr. Kanunlarda soruturma evresindeki belirli ilemlerin soruturmann b elirli sjelerine kar da gizli tutulmas gerektii hususunda hkm bulunan hllerde, bu ilemler, soruturmann sjeleri bakmndan da gizli tutulmakt adr. rnein, telekomnikasyon yoluyla iletiimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alnmas hususunda verilmi olan kararlar pheliye ve mdafiine kar gizli tutulmaktadr. Soruturma ilemlerinin gizlilii, esas itibaryla soruturmann sjesi olmayan kiiler bakmndan sz konusudur. Soruturma evresindeki belirli ilem ierikleri, soruturmann sjeleri bakmndan gizli olmamakla birlikte, dier kiiler bakmndan gizlilik zelliini muhafaza etmektedir. rnein, soruturma evresinde delillerin tespitine ilikin ilemlerin ierikleri, savunma hakknn kullanlabilmesi iin, pheliye ve mdafiine kar gizli tutulamaz; ancak, bunlarn masumiyet karinesini ya da zel hayatn veya haberlemenin gizliliini ihll eder biimde kamuya aklanmas, gizliliin ihlli olarak deerlendirilmektedir. Yaplan dzenlemeyle kiilerin masumiyet karinesinden yararlanma hakkn ihll etmemek, madd gerein ortaya karlmasn engellememek
242
ve zel hayatn veya haberlemenin gizliliini ihll etmemek kaydyla, s oruturma evresindeki ilem ieriklerinin haber konusu yaplmas, haber verme hakk erevesinde deerlendirilir. Dolaysyla soruturma srecinde kiilerin pheli veya tank sfatyla ifadelerinin ierikleri hakknda, ilgililerin rzalar olsa dahi, kamu davas alncaya kadar kamuya aklama yaplmamaldr. kinci fkrada yer alan dzenlemede ise soruturmann sjeleri d ndaki kiilere kar ilemlerin gizliliinden bahsedilmektedir. Fakat suun olu abilmesi iin, bu bilgilerin aleniyete kavuturulmas gerekmektedir. rnein; soruturma dosyas henz vekalet ilikisi kurulmadan veya mdafilik gr evini stlenen birisi ortaya kmadan sadece gr alnmas ve yardmna bavurulmak zere nc bir kiiye gsterilirse, aleniyet unsuru gereklemediinden suun olutuundan bahsedemeyiz44. Maddede yer alan aleniyet kavram hakknda aada ayrntl bilgiye yer verilecektir. Gizliliin ihlali her trl yazl veya szl davranlarla gerekleebilir. Burada zelikle istenen ve suun olumas bakmndan aranan bir art sz konusu deildir. Bu bakmndan fkrada dzenlenen su serbest hareketli bir sutur. Dolaysyla gerekletirilen fiilin icrasnn ne ekilde olduu nem arz etmemektedir45. Fakat suun olumas iin yaplan soruturma ile ilgili bilgi ve belgelere ok sayda kiinin ulama olanann bulunmas gerekmektedir. Birka kiinin haberdar olmas ve bunun snrl bir evrede kalmas gizliliin ihlali suuna sebebiyet vermeyecektir46. Kanunda su saylan eylemin belirli hallerin varl halinde aleniyet art gereklemeksizin su saylaca da gsterilmitir. Buna gre, soruturma aamasnda alnan ve kanun hkm gereince gizli tutulmas gereken kararlarn ve bunlarn gerei olarak yaplan ilemlerin gizliliinin ihlali asndan aleniyetin gereklemesi aranmaz.
44
45
46
zgen, Soruturma lemlerinin Gizliliini hlal ve Adil Yarglamay Etkilemeye Teebbs Sular, s.152. zgen, zzet, Soruturma lemlerinin Gizliliini hlal ve Adil Yarglamay Etkilemeye Teebbs Sular, Ceza Hukukunun Gncel Sorunlar, 8 Ekim 2010 Kolokyum, s.152. Yaar, Osman-Gkcan, Hasan Tahsin-Artu, Mustafa, Yorumlu- Uygulamal Trk Ceza Kanunu, C. VI, Ankara 2010, s.8093.
243
Maddenin nc fkrasnda yasaklanan fiil; kanuna gre kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumadaki akl ama veya grntlerin her tr gizliliin ihlalidir. Kanun koyucu kiilerin toplum nazarnda sulu olarak bilinmesini nlemek ve adil bir yarglamay salamak maksadyla gizli yaplan ilemleri alenen ihlal eden kimseleri cezalandrmtr. Burada yer alan fiilin su tekil edebilmesi iin durumadaki aklama veya grntlerin gizliliinin ihlal edilmesi gerekmektedir. Ancak bu fiilin tpk ilk iki fkrada olduu gibi alenen gereklemesi gerekir47. Belirtmek gerekir ki, bu ihlalin durumada yaplan aklama veya grntlere ynelik olmas arttr. Aksi takdirde fiil su tekil etmeyecektir. Belirttiimiz gibi, kural olarak durumalar aleni bir ekilde yrtlr. Fakat kanun koyucu istisnai hkmlere de yer vererek bir tarafn menfaatini korumaya almtr48. TCKnun 285 inci maddesinin beinci fkrasnda yer alan su, soruturma ve kovuturma evresinde kiilerin sulu olarak alglanmalarna sebebiyet verecek ekilde grntlerinin yaynlanmasdr. Bu suun oluabilmesi iin grntleri yaynlanan kimsenin toplumda sulu gibi alglanmas arttr. Dorudan doruya soruturma ve kovuturmann yrtlmesinde kiinin grntsnn yaymlanmas suun olumasna sebebiyet vermez. Bunun objektif olarak deerlendirilmesi ve yaymlanan grntnn okuyucu ve izleyici tarafndan nasl algland tespit edilmelidir. Eer ortada kiinin sulu olarak alglanmasna sebebiyet verecek ekilde bir grnt sz konusu deilse suun olutuundan bahsedemeyiz49. Yayn teriminden anlalmas gereken ise her trl yazl, grsel, iitsel ve elektronik kitle iletiim aracyla yaplan yaynlardr(TCK m.6/1-g).
47 48
49
Parlar-Hatipolu, Trk Ceza Kanunu Yorumu, 4. Cilt, s.4358. nver- Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.542. Bu istisnai hkmleri u ekilde de izah edebiliriz:1-htiyari olarak genel ahlakn ve kamu gvenliinin sz konusu olduu haller. (Genel ahlakn sz konusu olduu hallere TCK.nun 102 -105 (Cinsel Dokunulmazla Kar Sular) ve 225, 226 ve 227 inci (Genel Ahlaka Kar Sular) maddelerinde yer verilen sular rnek gsterilebilir. Bu hallere aleniyetin kaldrlabilecei haller de denilmektedir.) 2-Zorunlu olarak kapal yaplmas gereken durumalar. Yaar-Gkcan-Artu, Yorumlu- Uygulamal Trk Ceza Kanunu, C. VI, Ankara 2010, s.8096; Parlar, Ali-Hatipolu, Muzaffer, 5237 Sayl TCKda zel ve Genel Hkmler Asndan Asliye Ceza Davalar, Ankara 2007, s.990.
244
a. Aleniyet ve Aleniyetin Hukuksal Nitelii Maddede deerlendirmeye alnmas gereken bir dier nemli husus aleniyettir. Aleniyet kelimesi szlkte, bir eyin zahir ve meydanda olmas, gizli olmayp gz nnde bulunmas demektir50. Aleniyetin ceza hukukunda iki eit fonksiyonu bulunmaktadr. Bunlardan ilki, aleniyetin suun unsuru olmas dieri, suun arlatrc sebebi biiminde dzenlenmesidir51. Doktrinde de aleniyet kavram tanmlanmaya allmtr. Yaplan bir tanma gre aleniyet; fiilin birden fazla kimsenin huzurunda ilenmesidir52. Dier bir tanma gre ise aleniyet; suun umumi veya umuma ak bir yerde ilenmesidir53. Aleniyet; durumada ortaya konulan delilerin deerlendirilmesi, iddia ve savunma makamlarnn sylediklerinin karlamas ve ortaya konulan belgelerin herkes tarafndan grlmesi olarak da tanmlanabilir54. Su tipinin olumasnda aleniyet son derece nem arz etmektedir. nk yasa koyucu soruturmann gizliliinin ihlali suunu, eylemin alenen gereklemesine balamtr. b. Suun Olumas Asndan Aleniyetin Gerekli Olduu Haller Ceza Muhakemesi Kanununun Soruturmann gizlilii bal altnda dzenlenen 157 nci maddesine gre, Kanunun baka hkm koyduu haller sakl kalmak ve savunma haklarna zarar vermemek kouluyla soruturma evresindeki usul ilemlerinin gizli olaca ifade edilmitir.
50
51
52 53 54
Ayverdi, Misalli Byk Trke Szlk, Kubbealt Lgat, s.100; Aleniyetin mukayeseli hukukta ne anlama geldii ve bu kavramdan ne anlalmas gerektiine dair ayrntl bilgi iin bkz. Artuk-Gkcen-Yenidnya, Ceza Hukuku zel Hkmler, s.601. Gkcen, Ahmet, Halk Kin ve Dmanla Aka Tahrik Crm, stanbul 2001, s.1 42. Aleniyetin arlatrc neden olarak ortaya kt su tiplerine rnek olarak mlga 765 sayl TCK 480 ve 482. maddelerinde dzenlenen hakaret suu verilebilir(5237 sayl TCK m.125/4). Ayrntl bilgi iin bkz. Dnmezer, Sulhi, Ceza Hukuku zel Ksm, Kiilere ve Mala Kar Crmler, stanbul 1990, s.265. Erem, Faruk, Trk Ceza Hukuku Hususi Hkmler C.II, Ankara 1965, s.226. Sancar, Trkan Yaln, Alenen Tahkir ve Tezyif Sular, Ankara 2004, s.172 -173. Yenisey, Feridun- Cihan, Erol, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Bask, stanbul 1998, s.29.
245
Bu hkm ihlal eden kimse ise TCKnun 285 inci maddesi ile cezala ndrlacaktr. Buradaki gizlilik esas itibariyle yarglamann dnda yer alan ve olayla dorudan doruya ilgisi olmayan nc kiilere kar getirilmi bir ilkedir55. Eer soruturma aamasnda gerekli gizlilik salanamazsa yaplan ilemler amacna ulaamaz. Gizlilik ilkesi ile herhangi bir ekilde soruturma evresinde rol alan bireylerin lekelenmeme hakk ve susuzluk karinesi korunmaya allmtr56. Burada genel olarak gizlilik ele alndndan aleni bir ekilde ihlalin gereklemesi halinde suun oluacan syleyebiliriz. Fakat bu aleniyet koulunun gereklemesi iin soruturma ilemlerine ynelik bilgi ve belgelerden belirsiz sayda kiinin haberdar olmas gerekmekt edir57. rnein, su ilemek amacyla kurulmu bir rgtn yelerine ulamak ve ilenen sular aydnlatmak iin, yrtlen bir soruturmada kuvvetli phe zerine yakalanm kimselerin olayla ilgili olan bilgi-belge ve delillerin gizlenmesine veya yok edilmesine sebebiyet verecek ekilde gizlilii ihlal edenler aleniyet koulu aranmakszn bu madde kapsamnda cezalandrlacaktr. Ancak gizli yaplan ilemler aleniyet kazanm ve herkes taraf ndan bilinen ve bilinebilecek bir nitelik kazanrsa o halde soruturmann gizl iliini ihlalden bahsedemeyiz58. Kural olarak yarglamann kamuoyuna ak bir ekilde yaplmas gerekmektedir. Kamuya aklk ilkesi durumada bulunabilecek kimseler dnda nc kimse konumundaki kiilerin de durumay takip edebilecei
55
56 57
58
Silaholu, Trk Ceza Kanununda ve Basn Kanununda Dzenlenen Benzer Nitelikteki Adliye Aleyhine Sular, s.3060. Parlar-Hatipolu, 5271 Sayl Ceza Muhakemesi Kanunu Yorumu, s.774. zgen, Soruturma lemlerinin Gizliliini hlal ve Adil Yarglamay Etkilemeye Teebbs Sular, s.152. stanbul 2. Asliye Ceza Mah.nin 17.07.2008 -498/716 sayl karar Her ne kadar sanklarn gizlilii ihlal ettikleri gerekesiyle dava alsa da, sanklarn yazl ve grsel basnda ergenekon davas olarak yazlan ve izilen soruturmada muhabir olarak haber yapmak iin kamuoyu aydnlatmak ve bilgilendirmek amac ile yaz yazdklar yazlan yazlar uzun sredir Trkiye gndemini ve medyasn megul ettii, herkes tarafndan ve devletin en st kademelerindeki ilgililer tarafndan beyanatlar bulunduu olayla ilgili b az TVlerde ak oturumlar dzenlendii gizliliin bu ekilde aleniyet kazand ve suun yasal unsurlarnn olumad sanklarn haber yaptklar tm dosya kapsamndan anlalm olmakla sanklar hakknda alan kamu davalarndan ayr ayr beraatlerine d enilerek aleniyet unsuruna vurgu yaplmtr.
246
anlamna gelmektedir59. Burada deerlendirilmesi gereken hususlar ise kanunen kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumalar hangileridir? Ceza Muhakemesi Kanununda hangi durumalarn kapal yaplmas gerektii ak bir ekilde yer almaktadr. Durumann akl balnda ele alnan 182 nci madde dzenlemesine gre kural ol arak duruma herkese aktr. Ancak yasann ikinci fkrasnda Genel ahlkn veya kamu gvenliinin kesin olarak gerekli kld hllerde, durumann bir ksmnn veya tamamnn kapal yaplmasna mahkemece karar veril ebilir hkm bulunmaktadr60. Dolaysyla yaplacak duruma, genel ahlak bakmndan ve kamu gvenlii ynnden bir tehlike arz ediyor ise mahkeme durumann kapal yaplmasna karar verebilecektir. Mahkeme durumann ak ve selameti ynnden genel ahlak zedeleyecek bir durumla karlarsa yahut kamu iin durumann ak yaplmas gvenlii tehlikeye drecekse durumann kapal yaplmasna karar verilebilir. Yukarda belirttiimiz hallerde inceleme konumuz asndan suun olumas iin aleniyet koulunun arand grlmektedir. Tipe uygun eylemin su saylabilmesi iin failin ihlal ettii gizlilik ilkesinin alenen gereklemesi arttr. c. Suun Olumas Asndan Aleniyetin Gerekli Olmad Haller Soruturma evresinde alnan ve yasa hkm gereince gizli tutulmas gereken karar ve ilemler Ceza Muhakemesi Kanununda yer almaktadr. Ceza muhakemesinde koruma tedbirleri olarak dzenlenen bu kararlar yarglama sonucunda maddi geree ulama bakmndan muhakemeyi yrten sjelere verilen yetkilerdendir. rnein; Ceza Muhakemesi Kanununun telekomnikasyon yoluyla yaplan iletiimin denetlenmesi bal altnda
59
60
Zafer, Hamide, Medya zgrl ve Adli Haberlerin Verilii, Prof. Dr. Selahattin Sulhi Tekinayn Hatrasna Armaan, stanbul 1999, s.765. Y5CD, 30.01.2006-2005/17298/377 sayl kararda; Sann onsekiz yandan byk olduu ve genel ahlakn gerekli kld hallerde CMK.nun 182/1. maddesi uyarnca ver ilen kapallk kararyla ancak durumann tamamnn veya bir ksmnn kapal yaplabilecei ve ayn maddenin ikinci fkrasnn amir hkmne gre hkmn zorunlu olarak aleni durumada aklanmas gerektii nazara alnmadan, hkmn gizli tefhim edilmesi yasaya aykr bulunmu ve hkmn aleni durumalarda aklanmas gerektiine vurgu yaplmtr.
247
dzenlenen blm (CMK m. 135 vd.) ile gizli soruturmac ve teknik aralarla izleme blmnde (CMK m.139 vd.) alnan kararlarn ifasnn TCKnun 285 inci maddede yer alan suu oluturaca ortadadr61. letiimin denetlenmesi kararlar kanunda belirtilen kimseler tarafndan alndnda bu tedbirin gizlice uygulanmas gerekir. CMKnun 135 inci maddesinin 5 inci fkrasnda bu husus vurgulanm ve bu madde hkmlerine gre alnan karar ve yaplan ilemlerin, tedbir sresince gizli tutulaca ifade edilmitir. Yrtlmekte olan soruturmaya ilikin hakim kararyla bir telefon di nleme gerekletirilirse, yaplacak olan dinleme ilemi gizli tutulmak zorundadr62. Bu gizlilik ihlal edildii takdirde alnan dinleme karar bir anlam kazanmayacak ve soruturma salkl yrmeyecektir. Gizlilik gerek ph eliye gerekse de mdafiine kar salanmaldr. Sululukla mcadele ve maddi gerein ortaya karlmas son derece nemli olduu iin en etkin yntemlerden biri olan ve delil nitelii haiz olan tanklktan da istifade edilmesi gerekmektedir. spat hukuku ve tank beyan delili bu safhalarda n plana kmakta ve ceza adaletinin salanmasnda rol oynamaktadr63. Tank ceza muhakemesinin yrtlmesinde olay hakknda be duyu organyla elde ettii bilgileri aklar ve syledikleri delil niteliine sahip olur64. Maddi geree ulama bakmndan tann ifadeleri son derece nem arz eder. Tank bir nevi ispat aracdr. Yapt aklamalar davann gidiatn dorudan doruya etkileyebilir. Bu sebeple tank as ndan gizlilik kuralna riayet edilmelidir.
61
62 63
64
nver, Adliyeye Kar Sular, s.346; Parlar, Ali-Hatipolu, Muzaffer, 5237 Sayl TCKda zel ve Genel Hkmler Asndan Sulh Ceza Davalar, Ankara 2010, s.903; ztrk-Tezcan-Erdem-Srma-Sayglar-Alan, Nazari ve Uygulamal Ceza Muhakemesi Hukuku, s.469-470; Okuyucu, Soruturmann Gizlilii, AHFD, S.59 (2) 2010, s. 264-265. Meran, Hakaret-ftira, s.356. Turhan, Faruk, Ceza Muhakemesinde Tehlike indeki Tanklarn Korunmas, Ankara 2009, s.25; Balo, Yusuf Solmaz, Uluslararas lke ve Uygulamalar erevesinde Ceza Muhakemesinde Tank Koruma, Ankara 2009, s. 90 -91. Centel- Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s. 226; nver- Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.239.
248
B. Fail Gizliliin ihlali suunun faili herkes olabilir. Burada failin zel bir sfatnn bulunmasna gerek yoktur65. Soruturmann banda yer alan ve bu ilemleri yrtmekle birinci derecede sorumlu olan savclarn bu suun faili olup olamayacaklarnn ise ayrca deerlendirilmesi gerekir. Yine soruturma ile ilgili olarak pheli veya sanklarn kendi haklarnda yrtlen soruturmalarn gizliliini ihlal etme konusunda fail olmalarnn sz konusu olup olamayaca da deerlendirilmelidir. nvere gre doktrinde pheli, sank veya savcnn suun faili olup olamayaca asndan yaplan tartma gereksiz bir tartmadr. nk belirtilen kimselerin sahip olduu bir takm yetkiler (dava dosyasn inceleme, rnek alma veya iddianame hazrlama), onlarn bu suun faili olamayaca anlamna gelmemektedir. Sonu olarak pheli, sank veya savclkta bu suun faili olabilmektedir66. Bu hususta bizim de kanaatimiz ayn dorultudadr. Burada sann mdafiliini stlenmi olan kimselerin dosyadan edindikleri bilgileri ancak savunma amacyla kullanmas ve bu bilgileri nc kimseler ile paylamamas gerekmektedir67. nceleme konumuz olan su tipi soruturma evresi ile dorudan doruya balantl olduu iin bu evrede bir ekilde grev alan kimseler de bu suun faili olabilmektedirler. CMKnun 253 nc maddesinde ayrntl bir ekilde dzenlenen uzlama balkl maddede aralarnda uyumazlk bulunan taraflarn kanunda belirtilen kiiler tarafndan uzlatrlmaya allmas belirli sular asndan zorunluluk arz etmektedir. Bu sebeple bu evrede grevli olanlarn taraflar uzlatrmaya alrken renmi olduklar bilgileri soruturmann gizlilii asndan paylamamas gerekmektedir (CMK m.253/11)68. nk tm abalara ramen taraflar uzlamad takdirde soruturmay yrtmekle grevli olan savc ilemlere kald yerden devam eder.
65
66 67 68
Meran, Hakaret ftira, s.353; Parlar-Hatipolu, Trk Ceza Kanunu Yorumu, 4. Cilt, s.4355. nver, Adliyeye Kar Sular, s.345. Yaar-Gkcan-Artu, Yorumlu- Uygulamal Trk Ceza Kanunu, C. VI, s.8097. Centel- Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.48; nver-Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.715.
249
Kanun koyucu 02.07.2012 Gn ve 6352 sayl Yarg Hizmetlerinin Etkinletirilmesi Amacyla Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmas Ve Basn Yayn Yoluyla lenen Sulara likin Dava Ve Cezalarn Ertelenmesi Ha kknda Kanunla maddede deiiklik yapm ve soruturma ve kovuturma evrelerinde yer alan sularn kamu grevlileri tarafndan grevinin salam olduu kolaylktan yararlanlarak ilenmi olmas halinde cezann yar orannda artrlaca belirtilmitir. Yukarda yaplan aklamalar dorultusunda Cumhuriyet savcs, zabt katibi, bilirkii, uzlatrmac gibi kamu grevi stlenen kiiler grevlerinin salad kolaylktan faydalanarak bu suun ilenmesine sebebiyet verirse daha ar ceza ile cezalandrlacaklardr. TCKnun 285 inci maddesinin beinci fkrasnda yer alan su da herkes tarafndan ilenebilecek bir su tipidir. Faillik bu su bakmndan bir zellik arz etmez. Burada deerlendirilmesi gereken husus su basn yayn yoluyla ilenirken ilgili basn ve yayn organnn sorumlu genel mdrlerinin ne ekilde sorumlu tutulup tutulmad olacaktr. 5187 Sayl Basn Kan ununun69 11 inci maddesinde belirtilen ak hkmden de anlalaca zere cezai sorumluluk olarak sreli yaynlar ve sresiz yaynlar yoluyla ilenen sularda eser sahibi sorumludur70. Dolaysyla burada denetimle grevli olan kimselerin cezalandrlmasndan bahsedemeyiz. C. Konu Soruturmann gizlilii CMKnun 157 nci maddesiyle dorudan balantldr. Kanunun baka hkm koyduu haller sakl kalmak ve savunma haklarna zarar vermemek kouluyla soruturma evresindeki usul ilemleri gizl idir hkm bata olmak zere, kanun hkm gereince gizli tutulmas ger eken kararlar ve bu kararlarn gerei yaplan ilemler suun konusunu oluturmaktadr71. Burada soruturma evresindeki tm usul ilemlerinin suun konusu ol abilecei gzden karlmamaldr. Ceza muhakemesi bakmndan sank ve
69 70 71
9.6.2004 Gn ve 5187 Sayl Basn Kanunu (RG 26.6.2004, No.25504). el, Kayhan- nver, Yener, Kitle haberleme Hukuku, 6. Bask, stanbul 2005, s.276. Tademir, Kubilay- zkepir, Ramazan, Yeni TCK-CMK-CGK Tasarlar-Gerekeler, Ankara 2005 s.682. Meran, Hakaret ftira, s.354.
250
pheli haklar koruma altna alndktan sonra gizlilik ilkesi ihlal edilmemelidir. Bunun yan sra gizli kalmas zorunlu olan kararlara ynelik ilemlerin de gizlilii korunmaldr. Fakat belirtmek gerekir ki, buradaki gizlilik asla basn ve kamuoyunu yaplan ilemlerden haberdar etmeme olarak anlalmamaldr. Yani gizlilik, soruturma ilemleri bakmndan mutlak bir zellik arz etmemektedir72. Bu gizlilik bir sansr uygulamas deil, tam aksine iki hak arasndaki dengeyi salamaktr73. nk bir tarafta masumiyet karinesinden yararlanan pheli veya sank dier tarafta ise, bilgi edinme hakkna sahip bir kamuoyu vardr74. Dolaysyla burada denge iyi salanmal ve her iki tarafn da sahip olduu haklar gzetilmelidir. Madde metninde de belirtildii zere, savunma haklarna zarar vermemek kouluyla bu ilemlerin gizli yrtlmesi gerekmektedir. Soruturmann gizliliini ihlal suu bir tehlike suudur. Tehlike suunun olumasnda hareketin suun konusu zerinde bir tehlikeye sebebiyet verip vermedii hakim tarafndan incelenmez. Dier bir deile hareketin yaplmasyla suun konusu zerinde tehlikenin olutuu kabul edilir75. Kanuna gre kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumadaki aklama veya grntlerin gizliliinin alenen ihll edilmesi halinde su tamamlanr. Hareketin yaplmasyla suun konusu zerinde tehlikenin olutuu kabul edilir. Dolaysyla kanuna gre kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumadaki aklama veya grntlerin gizliliinin ihlali suu da soyut tehlike suudur. TCK m. 285/5de yer alan suun konusunu soruturma ve kovuturma evresinde kiilerin sulu olarak alglanmalarna yol aacak ekilde grnt-
72
73 74
75
zgen, Soruturma lemlerinin Gizliliini hlal ve Adil Yarglamay Etkilemeye Teebbs Sular, s.148. Dirim, Vuslat, Savclk ve Medya likileri, Fasikl Yl 2, Say 3, ubat 2010, s.19. Parlar-Hatipolu, Trk Ceza Kanunu Yorumu, 4. Cilt, s.4356. Ayrca 4982 sayl Bilgi Edinme Hakk Kanununun 4. maddesi hkmleri erevesinde herkesin bilgi edinme hakkna sahip olduu belirtilmitir. Artuk-Gkcen-Yenidnya, Ceza Hukuku Genel Hkmler, s. 307; zgen, zzet, Trk Ceza Hukuku Genel Hkmler, Ankara 2010, 5. Bask, s.195 -196.
251
lerinin yaynlanmas oluturmaktadr76. Maddenin btnne bakldnda 5 inci fkrada yer alan dzenlemenin bamsz bir su olduu grlmektedir. nceleme konusu suun oluabilmesi iin grntleri yaynlanan kimsenin toplumda sulu gibi alglanmas arttr. Su somut tehlike suudur77. Mahkemenin yaplan yaynn kiinin sulu gibi alglanmasna sebebiyet verip vermediini aratrmas gerekir. Somut tehlike sularnda failin gerekletirdii eylemden tr cezalandrlabilmesi iin suun kanuni tanmnda yer alan unsurlarla birlikte somut bir tehlikenin de ortaya kmas arttr78. D. Madur nceleme konusu olan su tipinde suun maduru, muhakemenin yrynde gizliliin ihlal edilmesi ile masumiyet karinesine, zel hayatna, haberleme hrriyetine ve Anayasa tarafndan korunan temel haklarna saldrlan kimsedir79. Toplumda yaayan herkesi suun maduru saymaya, geni anlamda maduriyet denmektedir. Geni anlamda madur ise devlet deil, devleti ve toplumu oluturan bireylerdir. Bu yzden devlete madur sfat verilmemelidir80. Belirtmek gerekir ki, soruturma evresinde gerekletirilen usul ve ilemlerle ilgili zan altnda olan kimse gizliliin ihlal edilmesiyle birlikte bu suun maduru olmakta, genel anlamda ise devlet ve ona bal adli makamlar bu sutan zarar grmektedir.
76
77
78
79
80
Maddede yer alan su tipi 6352 Sayl kanunla deitirilmi ve kiilerin sulu olarak damgalanmalarn salayacak ekilde grntlerinin yaynlanmas yerine, kiilerin su olarak alglanmalarna yol aacak ekilde grntlerinin yaynlanmas eklinde dze nlenmitir. Bu deiiklik yerinde olmu ve anlatm olarak bir su tipine uygun olmayan ifadeler kaldrlmtr. Deiiklikten nce suun konusu olarak gsterilen damgalanma maddede mecazi manada kullanlmt. Damgalanma terimi mecazen; bir kimsenin zerine aypl ve kusurlu olduu hkm yerletirilmek anlamna gelmektedir. Parlar-Hatipolu, Trk Ceza Kanunu Yorumu, 4. Cilt, s.4358. Yazarlar, burada elde edilen grntlerin yaynlanmas ile kiilerin toplum nazarnda sulu olduklar izleniminin ve kanaatinin uyanmas sonucunu dourma olaslnn gerekli ve yeterli olduklarn dndklerinden suun soyut tehlike suu olduu grn belirtmilerdir. Artuk-Gkcen-Yenidnya, Ceza Hukuku Genel Hkmler, s. 578; Hakeri, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hkmler, Ankara 2011, s.148. zgen, Soruturma lemlerinin Gizliliini hlal ve Adil Yarglamay Etkilemeye Teebbs Sular, s.154. Artuk-Gkcen-Yenidnya, Ceza Hukuku Genel Hkmler, s.308.
252
Maddede yer alan suun ilenmesiyle, masumiyet karinesinden yararlanma hakk ve zel hayatnn veya haberleme ieriklerinin gizlilii ihll edilen kii, madurdur. Ancak, bu kiinin sz konusu soruturma kapsam nda pheli olan kii olmas art deildir. zellikle, zel hayatn veya habe rleme ieriklerinin gizliliinin ihlli bakmndan bu kii, pheli dnda soruturma konusu suun maduru veya sair bir kii de olabilir. Maddenin nc fkrasnda yer alan su tipinin maduru, duruma e vresinde sank konumunda olan kimsedir. Devam eden bir yarg faaliyetinde ilenen sula ilgili kamuoyuna sankla ilgili olarak durumada yaplan aklamalarn ierii hakknda bilgi vermek yahut grnt elde etmek sann madur olmasna sebebiyet verecektir. Fakat kanun koyucu bu ilemlerin kanuna gre kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumadaki aklama veya grntlerden olmas gerektiini belirtmitir. Maddenin beinci fkrasnda yer alan suun madurunu ise soruturma ve kovuturma evresinde grntleri toplum nazarnda sulu gibi alglanan kimseler oluturmaktadr. Kiilerin sulu olarak alglanmalarna yol aacak ekilde grntleri yaynland takdirde maduriyet ortaya kma ktadr. E. Netice TCK m. 285de yer alan su tipleri, gizliliin ihlalinin gereklemesiyle tamamlanr81. Ayrca bir neticenin gereklemesi art klnmamtr. Dolaysyla bu su srf hareket suu niteliindedir. II. Manevi Unsurlar TCK.nun 285 inci maddesinde yer alan su tipleri ancak kasten ilen ebilecek sulardr. Burada failin saiki nem tamamaktadr. Bu sular bakmndan genel kastn varl yeterlidir. Fail, soruturma ve kovuturma evr elerinde yaptrm altna alnan gizlilii bozduunu biliyor ve bu istek doru ltusunda eylemini gerekletiriyorsa su oluur82.
81 82
Okuyucu, Soruturmann Gizlilii, AHFD, 59 (2) 2010, s. 268. Meran, Hakaret ftira, s.357.
253
Maddede ele alnan sularn taksirle ilenmesi ise sz konusu deildir83. nk bir suun taksirli halinin cezalandrlabilmesi iin kanun metninde suun taksirli haline aka yer verilmesi gerekir84. III. Hukuka Aykrlk Unsuru Hukuka aykrlk, hukuk dzeni tarafndan kabul edilmeyen ve tm hukuk sistemine aykr bir durumdur85. TCK m. 285 balamnda deerlendirilmesi gereken en nemli hukuka uygunluk sebepleri ise, hakkn kull anlmas ve ilgilinin rzasdr. a. Hakkn Kullanlmas Gizliliin ihlali suunda hukuka uygunluk sebebi asndan hakkn kullanlmas nemli bir yere sahiptir. nk 5237 sayl Trk Ceza Kanununun 26 nc maddesinin hkmne gre, hakkn kullanan kimseye ceza verilmez. Ceza hukukunda bir kimse sahip olduu hakk hukuk dzeni ierisi nde kullanmak ister ve bunu anlayabilirse, nc kimselerin menfaati etkilenmedike yaplan eylemler hukuka aykr saylmaz86. Yukarda yaplan aklamalarda deinildii zere, soruturma ilemlerinin gizlilii mutlak deildir. Bu kapsamda kamunun bilgilenme ve haber alma/verme hakk snrlar ierisinde hareket etmek gerekmektedir87. te yandan ifade zgrl
83
84
85
86
87
nver, Adliyeye Kar Sular, s.353; Okuyucu, Soruturmann Gizlilii, AHFD, 59 (2) 2010, s. 268; Parlar- Hatipolu, Trk Ceza Kanunu Yorumu, 4. Cilt, s.4359. ztrk, Bahri- Erdem, Mustafa Ruhan, Uygulamal Ceza Hukuku ve Gvenlik Tedbirleri Hukuku, Ankara 2011, s.259; Artuk-Gkcen-Yenidnya, Ceza Hukuku Genel Hkmler, s. 344. Hakeri, Ceza Hukuku Genel Hkmler, s.209. zgen, Genel Hkmler, s. 263; Artuk-Gkcen-Yenidnya, Ceza Hukuku Genel Hkmler, s. 396; ztrk-Erdem, Uygulamal Ceza Hukuku ve Gvenlik Tedbirleri Hukuku, s.194; Koca, Mahmut-zlmez, lhan, Trk Ceza Hukuku Genel Hkmler, Ankara 2010, 3. Bask, s.251; Hakeri, Ceza Hukuku Genel Hkmler, s.239; Ekici ahin, Meral, Ceza Hukukunda Rza, stanbul 2012, s.65 vd. Artuk-Gkcen-Yenidnya, Ceza Hukuku Genel Hkmler, s.423; ztrk-Erdem, Uygulamal Ceza Hukuku ve Gvenlik Tedbirleri Hukuku, s.214. zgen, Soruturma lemlerinin Gizliliini hlal ve Adil Yarglamay Etkilemeye Teebbs Sular, s.150.
254
ve halkn gerekleri renme hakk demokratik toplumun omurgas bir dier ifadeyle olmazsa olmaz kouludur88. 285. maddenin son fkrasnda ifade edildii zere, soruturma ve kovuturma ilemlerinin haber verme snrlar almakszn haber konusu yaplmas su oluturmayacaktr. Kanun koyucu basn yayn organlarnn haber verme hakkn hukuka uygunluk sebebi olarak ayrca deerlendirmitir. TCK m. 285in nc fkrasnda dzenlenen kanuna gre gizli yap lmas gereken veya gizli yaplmasna karar verilen durumalar asndan gi zliliin ihlalinin sz konusu olabilmesi iin mahkemece verilen kararn hukuka ve kanuna uygun olmas gerekmektedir89. Dolaysyla kanuna aykr bir uygulama ile maddenin ihlal edildii iddia edilemez. Soruturmann gizliliini ihlal edebilecek ve yaplan eylemi hukuka uygun hale getirecek hususlar da Ceza Muhakemesi Kanununda belirtilmitir90. Burada hakkn kullanlmas hususunda deerlendirilmesi gereken bir baka husus da ifade zgrldr. Toplum ierisinde yaayan bireylerin evresinde yaanan gelimelerden haberdar olmas ve sahip olduu bilgiyi paylamas hayatn olaan aknda vazgeilmez bir durumdur. Bylesi bir bilgi akt armn da basn ve yayn kurulularnn salayaca ortadadr91. Gizliliin ihlali suunda mdafiin dosyay inceleme yetkisi hukuka uygunluk sebepleri ierisinde hakkn kullanlmas balamnda ele alnr. Dosyay inceleme yetkisine sahip olan mdafi ile su phesi altnda bulunan pheli veya sank arasnda sk bir ba vardr. Savunma faaliyeti phelinin susuzluunu yetkili organ nnde ileri srmenin yannda somut olayn ve delillerin durumuna gre fiili ilemi olmakla beraber hukuka uygun olduunu, pheli veya sann daha az cezalandrlmas ya da hi cezalandrlmamas ynnde yaplan savunmay da kapsamaktadr92.
88
89 90 91 92
Karclolu, Kaan, Demokratik Sistemin Unsuru Olarak fade zgrl Ve Ceza Hukukunun Etkisi, Uur Alacakaptana Armaan, stanbul 2008, s.451 vd. nver, Adliyeye Kar Sular, s.351. Meran, Hakaret ftira, s.357. el- nver, Kitle haberleme Hukuku, s.108-110. ztrk-Tezcan-Erdem-Srma-Sayglar-Alan, Nazari ve Uygulamal Ceza Muhakemesi Hukuku, s.240.
255
Ceza muhakemesinde mdafi seilen veya grevlendirilen kimse, pheliye veya sana hukuki yardmda bulunmak amacyla, gerek soruturma evresinde veya gerekse iddianamenin mahkeme tarafndan kabul ile balayan kovuturma evresinde istedii belgeleri inceleyebilir, btn tutanak ve belgelerin rneklerini harsz olarak alabilir (CMK m.153/1 ve CMK m.153/4). Fakat burada yaplan incelemenin kapsamna dosyada mevcut olan delillerin incelemesi girmez93. Bunun dnda mdafi soruturma dosyasnda bulunan her trl kat ve belgeyi inceleme yetkisine sahiptir94. b. lgilinin Rzas TCK m. 285de yer alan gizliliin ihlali suunda deerlendirilmesi gereken bir dier hukuka uygunluk sebebi ise ilgilinin rzasdr. nceleme konusu su tipiyle ilgili korunan hukuki deer ksmnda yapm olduumuz aklamalara paralel olarak belirtelim ki, bu su bakmndan yalnzca bire ylerin masumiyet karinesi, lekelenmeme hakk ve adil yarglanma hakknn korunduu sylenemez. Soruturma ilemlerinde elde bulunan bilgi ve belgelerin ieriklerinin korunmas gerekmektedir. Kii pheli veya tank olarak vermi olduu ifade ieriklerinin aklanmasn istese ve bu hususta rza gsterse dahi, eylem hukuka uygun hale gelmez. ddianame dzenlenip kamu davas alncaya dek bu gizliliin korunmas gerekmektedir95. Soruturma ve kovuturma evresinde kiilerin sulu olarak alglanmal arna yol aacak ekilde grntlerinin yaynlanmas suunda deerlendiri lmesi gereken bir dier hukuka uygunluk sebebi ise ilgilinin rzasdr. Acaba bu fkra balamnda topluma sulu gibi sunulan kamuoyu tarafndan sulu olarak alglanan kiinin rza gstermesi bir hukuka uygunluk sebebi olarak deerlendirilebilir mi? Belirtmek gerekir ki, kimse kendisinin sulu olarak alglanp kamuoyuna grntlerinin servis edilmesine rza gstermez. Byle bir rzann varln meru grenler de iledikleri fiilden tr burada yer alan suun faili olurlar.
93 94 95
Kunter-Yenisey-Nuholu, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.460. Centel- Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, s.182. zgen, Soruturma lemlerinin Gizliliini hlal ve Adil Yarglamay Etkilemeye Teebbs Sular, s.151.
256
Dolaysyla TCK m.26/2de yer alan ilgilinin rzas hukuka uygunluk sebebi bu su bakmndan uygulanamaz. 7. Suun zel Grn ekilleri a. Teebbs Su tipinde, kii birinci fkra hkmne gre soruturma evresinin gizl iliini ihlal eden veya kanun hkm gereince gizli tutulmas gereken kara rlarn ve bunlarn gerei olarak yaplan ilemlerin gizlilii ihll edilirse su tamamlanm olur ve teebbs aamasnda kalm bir durumdan bahsedilemez. Dolaysyla aleni veya duruma gre aleni olmayan bir ekilde gizliliin bozulmasna yol aan eylemin gerekletirilmesi ile su tamamlanm olur96. Buradan da anlalaca zere teebbs bakmndan bu su tipi bir zellik arz etmez ve suun teebbs suretiyle ilenmesi mmkndr97. Gizliliin ihlaline sebebiyet verilmesi halinde adil yarglanma hakk zedelenecek ve masumiyet karinesi etkilenecektir. Eer bylesi bir ihlal ge rekleir ve fakat bunun maduru olan kimse olay duymazsa, yani konu hakknda bilgi sahibi deilse veya kendine ait grntleri grmemise tm bu durumlar suun olumasna engel tekil etmez. Sua konu bilgi veya belgeler kamuoyu ile paylalabilecek ve insanlarn bilgi edinmelerini salayabilecek ekilde akland zaman su tamamlanm saylr98. rnein gizlilii ihlal edilmemesi gereken bilgi, belge ve grntlerin bir mektupla ilgili kimselere ulatrlmaya allmasna ramen, baar elde edilemezse suun teebbs aamasnda kaldn syleyebiliriz99. Yukarda yaptmz aklamalar teebbs bakmndan durumann gizliliini ihlal suunda da geerlidir. Bu sua teebbs iin genel hkmler uygulanr. Son fkrada yer alan soruturma ve kovuturma evresinde kiilerin sulu olarak alglanmalarna yol aacak ekilde grntlerinin yaymlanmas s uunda, Basn Kanununun 11 inci maddesini gz ard etmemek gerekir. 11
96 97 98 99
Meran, Hakaretftira, s. 358. Parlar-Hatipolu, Trk Ceza Kanunu Yorumu, 4. Cilt, s.4359. Meran, Hakaretftira, s. 358. Meran, Hakaretftira, s. 358.
257
inci maddenin birinci fkrasnda, baslm eserler yoluyla ilenen suun yaym annda oluaca belirtilmitir. Dolaysyla suun olumas iin yaym art ngrlmtr. Gizlilii ihlal edecek nitelikteki bilgi ve belgeler yaymlanmadan ele geirilmise, kanuni dzenleme olan yaym art gereklemediinden su olumayacak ancak kiinin teebbs hkmleri gereince sorumluluu sakl kalacaktr. b tirak Suun zel grn ekilleri ierisinde deerlendirilmesi gereken bir dier konu da sua katlan kiilerin tespiti iin gerekli olan itirak konus udur. tirak bakmndan bu su tipi bir zellik arz etmez ve itirake ilikin genel hkmler uygulanr. Dolaysyla bu su tiplerine ynelik mterek faillik, dolayl faillik, azmettirme veya yardm etmeye ilikin itirak halleri mmkndr100. Soruturma ve kovuturma evresinde kiilerin grntlerini sulu olarak alglanmalarna yol aacak ekilde salayan kimseler de sua yardm eden sfatyla sorumludur. Bu grntleri basna servis eden ve yaynlanmasn kolaylatran kimseler de ilenen sutan tr TCK m.39 balamnda sorumlu tutulabilir. Bu grntlerin yaynlanmasna kiileri azmettiren kimselerin sorumluluu da azmettirme hkmlerine gre sakldr101. c. tima tima konusunda TCK m. 285 ile ele alnmas gereken en temel dzenleme 5187 sayl Basn Kanununun 19 uncu maddesiydi. Fakat 02.07.2012 Gn ve 6352 sayl Yarg Hizmetlerinin Etkinletirilmesi Amacyla Baz Kanunlarda Deiiklik Yaplmas Ve Basn Yayn Yoluyla lenen Sulara likin Dava Ve Cezalarn Ertelenmesi Hakknda Kanun (RG 05.07.2012, No. 28344) ile madde metni Kanundan karlmtr102. Gizliliin ihlali suunda, kiilerin masumiyet ve savunma hakk zarar grd iin itima konusunda hakaret suundan da bahsedilmesi gerekme k100
101 102
nver, Adliyeye Kar Sular, s.353; Parlar-Hatipolu, Trk Ceza Kanunu Yorumu, 4. Cilt, s.4360; Meran, Hakaretftira, s. 358. Yaar-Gkcan-Artu, Yorumlu- Uygulamal Trk Ceza Kanunu, C. VI, s.8097. 5187 sayl Basn Kanununun Yargy etkileme balkl 19. maddesi (Mlga: 2/7/2012-6352/105 md.)
258
tedir. nk TCK 285 bakmndan bireylerin kiilik haklar da zarar grmektedir. Eer aleni bir ekilde soruturmann veya aleniyet art aranmakszn soruturma aamasnda alnan ve kanun hkm gereince gizli tutulmas gereken kararlarn ve bunlarn gerei olarak yaplan ilemlerin gizlilii ihlal edilirken beraberinde bireylerin onur, eref ve saygnln rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat edilir ya da yaktrmalarda bul unulur veya svmek suretiyle bir kimsenin onur, eref ve saygnlna saldr yaplrsa failin fikri itima kurallarna gre cezalandrlmas gerekecektir. Kiilerin sulu olarak alglanmasna yol aacak ekilde yaymlanan grntler ayn zamanda soruturmann gizliliini de ihlal edilebilecek mahiyette olabilir. TCK m. 285in birinci fkrasnda soruturma evresinde alnan ve kanun hkm gereince gizli kalmas gereken kararlar ve ilemlerin gizliliinden bahsedilmitir. Eer bu gizlilik ihlal edilir ve kiilerin grntleri de yaplan ilemlerle ilgili olarak kamuoyuna sunulursa ayn anda birden fazla farkl suun ilendiinden bahsedebiliriz. Dolaysyla burada da fikri itima hkmlerinin uygulanmas gerekmektedir. 8. Muhakemeye likin Kurallar (Soruturma ve Kovuturma Usul) TCK m. 285de dzenlenen sularn soruturulmas ve kovuturulmas genel hkmler erevesinde resen gerekletirilir ve ikyet kouluna bal deildir103. Burada ikayet koulunun aranmamasndaki en temel gereke kanaatimizce sula korunan hukuki deerle ilgilidir. nk adli makamlarn korunma gereklilii ikayet artn ortadan kaldrmtr. TCK m. 285in ilk fkrasnda yer alan sularn yarglan-masnda grevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir104. Beinci fkrasnda yer alan su ise, sulh ceza mahkemelerin grev alanna girer105.
103
104 105
Malko, smail-Yksektepe, Mert, Ceza Muhakemesi Kanunu, Ankara 2005, s.454455; olak-Takn, Ceza Muhakemesi Kanunu erhi, Ankara 2007, s.789; ArslanAzizaaolu, Yeni Trk Ceza Kanunu erhi, s.1150; Meran, Hakaretftira, s. 360; Parlar- Hatipolu, Trk Ceza Kanunu Yorumu, 4. Cilt, s.4360. 5235 sayl Kanununun 11. madde hkmleri. Y4CD, 25.11.2009-2008/7339 E. ve 2009/19603 sayl karar; ddianame ile sann TCY.nn 285/4. madde ve fkras ile cezalandrlmas amacyla kamu davasnn almas
259
9. Yaptrm ve Zamanam Gizliliin ihlali suu bakmndan kanun koyucu yalnzca hapis cezasnn uygulanmas gerektiini belirtmiti. Fakat 6352 Sayl Kanunla yaplan deiiklik sonucunda hapis cezasnn yan sra seimlik bir yaptrm olarak adli para cezasna da yer verilmitir. Kanaatimizce deiiklikle bu hkme yer verilmesinin nedeni, hapis cezasna nazaran hafifletici bir yaptrm olan para cezasnn da yer almas gerektiidir. Bylece hakime daha geni bir takdir hakk tannmtr. Maddenin birinci ve ikinci fkrasnda soruturmann gizliliini alenen ihlal eden kiinin, bir yldan yla kadar hapis veya adli para cezas ile cezalandrlaca belirtilmitir. Yaplacak bir yarglamada ceza aralnn nasl belirleneceine ise yarglamay yapan hakim TCKnun 61 inci maddesi erevesinde karar verecektir. Maddenin nc fkrasna gre kanun gerei kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumadaki aklama veya grntlerin gizliliini alenen ihll eden kii iin ngrlen ceza aral da tpk biri nci fkrada ngrlen ceza aral gibi belirlenmitir. TCK m. 285in beinci fkrasnda yer alan soruturma ve kovuturma evresinde kiilerin sulu olarak alglanmasna yol aacak ekilde grntl erinin yaynlanmasnn yaptrm alt aydan iki yla kadar hapis cezas olarak tayin edilmitir. Kanun koyucu burada seenek yaptrm olabilecek para cezas uygulamasna yer vermemitir. Mahkeme yapm olduu yarglama sonucunda sana yklenen sutan dolay iki yl veya daha az sreli hapis veya adl para cezasna hkmetmise,
ve 5235 sayl Yasann 10. maddesi uyarnca sulh ceza mahkemesinin grevli bulunmas dolaysyla CYY.nn mahkemelerin grevlerinin kanunla belirlendiine ilikin 3/1. maddesi ve iddianamenin kabulnden sonra iin grevi dnda kaldn anlalmas dur umunda grevsizlik karar verilmesinin ngren ayn yasann 5/1. maddesi gzetilmeden, grevsizlik karar verilmesi yerine, yarglamaya devam edilerek hkm kurulmas, yas aya aykr ve katlan Zekeriya Uarn temyiz nedenleri ile incelen-meksizin hkmn bozulmasna, yarglamann bozma ncesi aamadan balayarak srdrlp sonulandr lmak zere dosyann esas/hkm mahkemesine gnderilmesine oybirlii ile karar verildi. Bkz. Yaar-Gkcan-Artu, Yorumlu- Uygulamal Trk Ceza Kanunu, C. VI, s.8098.
260
hkmn aklanmasnn geri braklmasna karar verilebilir. Hkmn a klanmasnn geri braklmas, kurulan hkmn sank hakknda bir hukuk sonu dourmamasn ifade eder. Hkmn aklanmasnn geri braklmasna karar verilebilmesi iin ise sann daha nce kastl bir sutan mahkm olmam bulunmas ve mahkemece, sann kiilik zellikleri ile durumadaki tutum ve davranlar gz nnde bulundurularak yeniden su ilemeyecei hususunda kanaate varlmas ve suun ilenmesiyle madurun veya kamunun urad zararn, aynen iade, sutan nceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir. Gizliliin ihlali suunda, eer artlar olumusa mahkemenin bu ynde karar vermesi kuvvetle muhtemeldir. nk TCK m. 285de, soruturmann gizliliini alenen ihll edenlerin ve kanuna gre kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumadaki aklama veya grntlerin gizliliini alenen ihll eden kiilerin bir y ldan yla kadar hapis cezas veya adli para cezas ile cezalandrlaca hkm altna almtr. Beinci fkrada yer alan soruturma ve kovuturma evresinde kiilerin sulu olarak alglanmalarna yol aacak ekilde grntlerinin yaynlanmas suunda da kanun koyucu alt aydan iki yla kadar hapis cezasna hkmedilmesi gerekt iini belirtmitir. Dolaysyla belirtilen yl aralklar dikkate alndnda hkmolunan cezalarn geriye braklmas sz konusu olabilecektir. ledii sutan dolay iki yl veya daha az sreyle hapis cezasna ma hkm edilen kiinin cezas ertelenebilir. Ancak, erteleme kararnn verilebilmesi iin kiinin daha nce kastl bir sutan dolay aydan fazla hapis cezasna mahkm edilmemi olmas, suu iledikten sonra yarglama sr ecinde gsterdii pimanlk dolaysyla tekrar su ilemeyecei konusunda mahkemede bir kanaatin olumas gerekir. Cezas ertelenen hkml hakknda, bir yldan az yldan fazla olmamak zere bir denetim sresi beli rlenir. Hkmlnn denetim sresi iinde kastl bir su ilemesi veya kend isine yklenen ykmllklere, hakimin uyarsna ramen, uymamakta srar etmesi halinde; ertelenen cezann ksmen veya tamamen infaz kurumunda ektirilmesine karar verilir. Denetim sresi ykmllklere uygun veya iyi halli olarak geirildii takdirde, ceza infaz edilmi saylr.
261
TCK m. 285de, soruturmann gizliliini alenen ihlal edenlerin ve kanuna gre kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumadaki aklama veya grntlerin gizliliini alenen ihll eden kiil erin ve bir yldan yla kadar hapis veya adli para cezas ile cezalandrlac a hkm altna almtr. Beinci fkrada yer alan soruturma ve kovuturma evresinde kiilerin sulu olarak alglanmalarna yol aacak ekilde grntlerinin yaynlanmas suunda da kanun koyucu alt aydan iki yla kadar hapis cezasna hkmedilmesi gerektiini belirtmitir. Dolaysyla belirtilen yl aralklar dikkate alndnda hkmolunan cezalarn ertelenmesi ve erteleme neticesinde verilen cezalarn infaz edilmi saylaca belirtilebilir.
TCK 285de yer alan su kasten ilendii iin fail, 53. maddede yer alan belirli haklar kullanmaktan yoksun braklabilecektir106. Gizliliin ihlali suunun maddede yer alan cezasna bakldnda, bu su iin ngrlen dava zamanam sresi 66/1-e hkmne gre sekiz yl olup, ceza zamanam sresi ise 68/1-e hkmne gre on yldr. TCK m. 66/2 hkmne gre, fiili iledii srada on iki yan doldurmu olup da on be yan doldurmam olanlar hakknda ise bu srelerin yarsnn; on be yan doldurmu olup da on sekiz yan doldurmam olan kiiler hakknda ise, te ikisinin gemesiyle kamu davasnn decei belirtilmitir.
106
5237 sayl Trk Ceza Kanununun 53. maddesinde; 1) Kii, kasten ilemi olduu sutan dolay hapis cezasna mahkmiyetin kanuni sonucu olarak; a) Srekli, sreli veya geici bir kamu grevinin stlenilmesinden; bu kapsamda, Trkiye Byk Millet Meclisi yeliinden veya Devlet, il, belediye, ky veya bunlarn denetim ve gzetimi altnda bulunan kurum ve kurulularca verilen, atamaya veya seime tbi btn memuriyet ve hizmetlerde istihdam edilmekten, b) Seme ve seilme ehliyetinden ve dier siyas haklar kullanmaktan, c) Velayet hakkndan; vesayet veya kayymla ait bir hizmette bulunmaktan, d) Vakf, dernek, sendika, irket, kooperatif ve siyas parti tzel kiiliklerinin yneticisi veya denetisi olmaktan, e) Bir kamu kurumunun veya kamu kurumu niteliindeki meslek kuruluunun iznine tbi bir meslek veya sanat, kendi sorumluluu altnda serbest meslek erbab veya tac ir olarak icra etmekten, yoksun braklr hkm yer almaktadr.
262
SONU nceleme konumuz olan Gizliliin hlali suu Trk Ceza Kanununun kinci Kitabnn, Millete ve Devlete Kar Sular ve Son Hkmler balkl ikinci blmnn 285 inci maddesinde dzenlenmitir. Bu sula ceza muhakemesinde maddi geree ulama srasnda olas hak ihlallerinin nne geilmeye allm ve su tipi ile pheli veya sann adil yarglanma hakk ve masumiyet karinesi korunmaya allmtr. Adil yarglanma hakk ve masumiyet karinesi ada ceza hukuku anlaynda insan hak ve hrriyetleri asndan teminat altna alnan haklardandr. Avrupa nsan Haklar Szlemesinin 6 nc maddesi ve Evrensel nsan Ha klar Beyannamesinin 10 uncu maddelerinde bu husus vurgulanmaktadr. Bu dzenlemeler i hukukumuzda da yer bulmu ve Anayasamzda sululuu mahkeme karar ile saptanncaya kadar kimsenin sulu saylamayaca ifade edilmitir. TCKnun 285 inci maddesinde dzenlenen gizliliin ihlali suu ceza muhakemesinde birok kurum ve dzenlemeyle irtibatldr. Maddenin birinci ve ikinci fkrasnda soruturmann gizliliini alenen ihll eden kiinin cezalandrlaca belirtilmitir. Grld gibi burada soruturma evresi nem tamaktadr. Soruturma evresinin zellii gz nnde bulundurularak bu aamada alnan ve kanun hkm gereince gizli tutulmas gereken kararlarn ve bunlarn gerei olarak yaplan ilemlerin gizliliinin ihlli asndan aleniyet art olmakszn suun oluaca ifade edilmitir. Kanmzca bu dee rlendirme yerindedir. nk adli makamlar tarafndan alnan veya dorudan doruya kanundan kaynaklanan gerekelerle gizli kalmas gereken bilgi ve belgelere ilikin gizlilik ihlali gerekleirse dzenlemenin amacna hizmet etmedii grlecektir. Maddenin nc fkras kovuturma evresi ile ilikilendirilmi aleni olan durumadaki aklama veya grntlerin gizliliini alenen ihll eden kiinin, cezalandrlaca belirtilmitir. Bu durumalar kanuna gre kapal yaplmas gereken veya kapal yaplmasna karar verilen durumalardr. Kanun koyucu burada da ceza muhakemesinde maddi gerein ortaya karlmasna katk sunan tann korunmasna ilikin olarak alnan gizlilik kararna aykrlk asndan aleniyet koulunun gereklemesini aramamtr. Burada da yerinde bir dzenleme yaplm ve maddi gerein ortaya karlmasnda son derece nem arz eden tankla gvence verilmeye allmtr. yle ki,
263
tank beyanlar durumann seyrini etkileyebilmekte ve tank muhakemede etkin bir rol alabilmektedir. Bu sularn kamu grevlisi tarafndan grevinin salad kolaylktan yararlanlarak ilenmesi halinde, ceza yar orannda artrlr. Maddenin beinci fkrasnda yer alan soruturma ve kovuturma evr esinde kiilerin sulu olarak alglanmalarna yol aacak ekilde grntlerinin yaynlanmas suunun bu maddeyle ok ilikili olmadn yukarda da beli rtilmitik. Ancak yasa koyucu, grntlerin soruturma ve kovuturma evr esinde elde edildiinden bahisle dzenlemeye bu madde balamnda yer vermitir. Maddenin son fkrasnda ise soruturma ve kovuturma ilemlerinin haber verme snrlar almakszn haber konusu yaplmas halinde suun olumayaca ifade edilmitir. Belirtmek gerekir ki, kanun koyucunun bur ada bir hukuka uygunluk sebebinin (hakkn kullanlmas TCK m.26/1) varl halini ayrca dzenlemesi ve suun olumayacan ifade etmesi konuya verilen nemi ortaya koymaktadr. KAYNAKA Altunka, Aysun, Adil Yarglanma Hakk- nsan Haklar Avrupa Szlemesi ve nsan Haklar Avrupa Mahkemesi tihatlar ve Uluslararas Ceza Mahkemesi Roma Stats Inda,., Maltepe niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi, Say 2007/1. Arslan, etin-Azizaaolu, Bahattin, Yeni Trk Ceza Kanunu erhi, Ankara 2004. Artuk, Mehmet Emin- Gkcen, Ahmet- Yenidnya, A. Caner, Ceza Hukuku Genel Hkmler, 5. Bask, Ankara 2011. Artuk, Mehmet Emin- Gkcen, Ahmet- Yenidnya, A. Caner, Ceza Hukuku zel Hkmler, 11. Bask, Ankara 2011. Ayverdi, lhan, Misalli Byk Trke Szlk, Kubbealt Lgat, stanbul 2005. Balo, Yusuf Solmaz, Uluslararas lke ve Uygulamalar erevesinde Ceza Muhakemesinde Tank Koruma, Ankara 2009.
264
Bardak, Cengiz, Ceza Muhakemesinde Hazrlk Soruturmas, Ankara 1996. Bak, Vahit, Su Muhakemesi Hukuku, Ankara 2010. Centel, Nur- Zafer, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Bask, stanbul 2011. Centel, Nur, Yeni Ceza Muhakemesi Yasasna Gre Hazrlk Soruturmasnn Balamas ve Yrtlmesi, MHFD, 2005. iek, brahim, Tank Koruma Kanunu, stanbul 2009. olak, Haluk- Takn, Mustafa, Ceza Muhakemesi Kanunu erhi, Ankara 2007. Demirba, Timur, Soruturma Evresinde phelinin fadesinin Alnmas, 2. Bask, Ankara 2011. Dirim, Vuslat, Savclk ve Medya likileri, Fasikl Yl 2, Say 3, ubat 2010. Donay, Sheyl, Ceza Muhakemesi Kanunu erhi, stanbul 2009. Dnmezer, Sulhi, Ceza Hukuku zel Ksm, Kiilere ve Mala Kar Crmler, stanbul 1990. Dnmezer, Sulhi-Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, stanbul 1981. Dutertre, Gilles, Avrupa nsan Haklar Mahkemesi Kararlarndan rnekler, Avrupa Konseyi, Kasm 2003. Ekici ahin, Meral, Ceza Hukukunda Rza, stanbul 2012. Erem, Faruk, Trk Ceza Hukuku Hususi Hkmler C.II, Ankara 1965. Gkcen, Ahmet, Halk Kin ve Dmanla Aka Tahrik Crm, stanbul 2001. Gzbyk, A. eref- Glckl, Feyyaz, Avrupa nsan Haklar Szlemesi ve Uygulamas, 8. Bask, Ankara 2009. Gm, M. Alper, Kiinin Resmi zerindeki Hakk, KHFD, S.1, Y. 1997. el, Kayhan- nver, Yener, Kitle haberleme Hukuku, 6. Bask, stanbul 2005.
265
Karclolu, Kaan, Demokratik Sistemin Unsuru Olarak fade zgrl Ve Ceza Hukukunun Etkisi, Uur Alacakaptana Armaan, stanbul 2008. Kaya, zgr Katip, Kamu Gvenine Kar Sular, http://www.cezabb.adalet.gov.tr/makale, eriim t. 20.12.2011. Kaylan, Keskin, Trk Ceza Kanunu Reformu Birinci Kitap, Adalet Hizmetlerinin Yrtlmesine Kar Sular, nc Podyum Tartmas, TBB Yaynlar, Ankara 2004. Koca, Mahmut- zlmez, lhan, Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Madurun Korunmas ve Madura Tannan Haklar, Hukuki Perspekti fler Dergisi, Say 7, Temmuz 2006. Koca, Mahmut-zlmez, lhan, Trk Ceza Hukuku Genel Hkmler, 3. Bask, Ankara 2010. Kunter, Nurullah- Yenisey, Feridun- Nuholu, Aye, Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Bask, stanbul 2010. Malko, smail-Yksektepe, Mert, Ceza Muhakemesi Kanunu, Ankara 2005. Meran, Necati, Hakaret ftira, Ankara 2009. Okuyucu, Gne, Soruturmann Gizlilii, AHFD, S. 59 (2) Y. 2010. zgen, zzet, Soruturma lemlerinin Gizliliini hlal ve Adil Yarglamay Etkilemeye Teebbs Sular, Ceza Hukukunun Gncel Sorunlar, 8 Ekim 2010 Kolokyum. zgen, zzet, Trk Ceza Hukuku Genel Hkmler, 5. Bask, Ankara 2010. ztrk, Bahri- Erdem, Mustafa Ruhan, Uygulamal Ceza Hukuku ve Gvenlik Tedbirleri Hukuku, Ankara 2011. ztrk, Bahri-Tezcan, Durmu-Erdem, Mustafa Ruhan-Srma, zgeSayglar, Yasemin F.-Alan Esra, Nazari ve Uygulamal Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Bask, Ankara 2010. Parlar, Ali-Hatipolu, Muzaffer, 5237 Sayl TCKda zel ve Genel Hkmler Asndan Asliye Ceza Davalar, Ankara 2007. Parlar, Ali-Hatipolu, Muzaffer, 5237 Sayl TCKda zel ve Genel Hkmler Asndan Sulh Ceza Davalar, Ankara 2010.
266
Parlar, Ali-Hatipolu, Muzaffer, 5271 Sayl Ceza Muhakemesi Kanunu Yorumu, Ankara 2008. Sancar, Trkan Yaln, Alenen Tahkir ve Tezyif Sular, Ankara 2004. Schnke-Scrder-Cramer- Lenckner- Stree, Strafgesetzbuch Kommentar, 28. Auflage, Verlag C.H. Beck Mnchen 2010. Silaholu, Belde, Trk Ceza Kanununda ve Basn Kanununda Dzenlenen Benzer Nitelikteki Adliye Aleyhine Sular, Legal Hukuk Dergisi, Ekim 2006, S.46. ahin, Cumhur, Ceza Muhakemesi Kanunu Gazi erhi, Ankara 2005. Tademir, Kubilay- zkepir, Ramazan, Yeni TCK-CMK-CGK TasarlarGerekeler, Ankara 2005. Tezcan, Durmu-Erdem, M. Ruhan-nok, R. Murat, Ceza Hukuku zel Hkmler, 7. Bask, Ankara 2010. Tezcan, Durmu-Erdem, M. Ruhan-Sancakdar, Ouz-nok, R. Murat, nsan Haklar El Kitab, Ankara 2011. Tosun, Kerim-Artu, Mustafa, zel Ceza Yasalarnda Aklamal- tihatl Sulh Ceza Davalar, Ankara 2009. Turhan, Faruk, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2006. Turhan, Faruk, Ceza Muhakemesinde Tehlike indeki Tanklarn Korunmas, Ankara 2009. nver, Yener, Adliyeye Kar Sular, 2. Bask, stanbul 2010. nver, Yener- Hakeri, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Bask, Ankara 2010. Yaar, Osman, Ceza Muhakemesi Kanunu, C.II, 5. Bask, Ankara 2011. Yaar, Osman-Gkcan, Hasan Tahsin-Artu, Mustafa, Yorumlu- Uygulamal Trk Ceza Kanunu, C. VI, Ankara 2010. Yenisey, Feridun- Cihan, Erol, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Bask, stanbul 1998. Zafer, Hamide, Medya zgrl ve Adli Haberlerin Verilii, Prof. Dr. Selahattin Sulhi Tekinayn Hatrasna Armaan, stanbul 1999

227 2662012C18S1 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

227 2662012C18S1 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

5237 SAYILI TRK CEZA KANUNUNDA GZLLN HLAL SUU VE CEZA MUHAKEMES HUKUKU LE LKS

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

Sular, nc Podyum Tartmas, TBB Yaynlar, Ankara 2004, s.210.

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

MHF HAD, C. 18, S. 1

You might also like