PHN NG QUANG HA TRONG KH QUYN

I. Phn ng quang ha tr ng !h" qu#$n% I.&. Kh'( n()* +, -hn ng quang ha tr ng !h" qu#$n Phn ng quang ha hay qu trnh quang ha c hiu l hng lot nhng phn ng ha hc xy ra, trong n ng lng c!n thi"t cho phn ng l n ng lng #$t tr%i &'c x i(n t)*+ , th ni #-t phn ng quang ha c chia l# hai giai on, giai on #-t l giai on .h/i #o, ch0t tha# gia phn ng h0p th1 'c x i(n t) &#-t photon* th2ch hp, chuyn l3n trng thi .2ch hot, l trng thi c .h n ng tha# gia phn ng #nh #4, c th 'iu 5i6n 7 8 9 h: ; 8< =rong 8< ch> trng thi .2ch hot c?a 8+ 8 c th l nguy3n t@, phAn t@ hay ion, cBn 8< c th coi nh #-t hnh thi ha hc hon ton #Ci Do ECi 8 Fiai on hai l .hi 8< tha# gia Eo cc phn ng ti"p thGo, c th . "n #-t DH loi phn ng nh Dau 7 I Phn ng ta nhit7 8< ; 8 9 J ECi J l n ng lng gii phng I Phn ng pht hunh quang & pht x *7 8< ; 8 9 h: I Phn ng kh hot tnh do va chm7 K ng lng lng c?a ph!n t@ 'L .2ch hot 5o phn ng quang ha c chuyn cho ph!n t@ .hc, l# cho chMng trN thnh .2ch hot, gi l phn ng trao Oi n ng lng li3n phAn t@7 8< 9 P ; P< 9 8 Kgoi ra, n ng lng cBn c th trao Oi ngay trong phAn t@, l# 'i"n Oi phAn t@ t) trng thi .2ch hot ny Dang trng thi .2ch hot .hc7 8< ; 8Q< I Phn ng ion ha7 K"u n ng lng 5o photon cung c0p ? lCn, th cc GlGctron .hRng nhng ch> 'L Sy l3n trng thi c n ng lng cao h/n # cBn 'L Sy ra ngoi ph# Ei nh hNng c?a li3n ."t ha hc c?a phAn t@, trN thnh cc GlGctron tT 5o E 'i"n nguy3n t@ hay phAn t@ thnh ion 5/ng+
Q

8< ; 89 9 G I Phn ng ha hc7 ,c ph!n t@ 'L .2ch hot l nhng ch0t c hot t2nh ha hc r0t cao, r0t 56 tha# gia Eo cc phn ng ha hc to thnh nhng hp ch0t #Ci trong .h2 quyn, .hi ny gi l cc phn ng quang ha hc+ UAy l nhng phn ng quan trng nh0t trong .h2 quyn E li c th chia thnh cc loi phn ng nh Dau7 Lin kt quang ha Vhi cc ph!n t@ .2ch hot li3n ."t ECi cc phAn t@ .hc # n g$p, to ra hp ch0t #Ci # .hRng c!n iWu .i(n nhi(t -, p Du0t7 8< 9 X ; , 9 Y 9 Z [2 517 K\]< .2ch hot li3n ."t ECi cc hp ch0t hu c/ 56 'ay h/i to n3n cc hp ch0t nitro r0t -c # N iWu .i(n 'nh th%ng .hRng to ra c+ Ph!n "i quang ha Vhi cc ph!n t@ .2ch hot c n ng lng lCn h/n n ng lng li3n ."t ha hc nhiWu, D4 'L phAn li thnh cc hp ch0t #Ci7 8< ; X 9 , 9 Z [2 517 K\]< .2ch hot phAn li to ra oxyt K\ E oxy \ nguy3n t@ c t2nh oxyha r0t #nh, D4 ti"p t1c tc 51ng ECi ch0t .hc+ #$ng ph!n t% pht K ng lng 5 trong cc phAn t@ .2ch hot c th l# thay Oi cc li3n ."t trong phAn t@, to ra ^ng phAn+ U$c i# quan trng c?a phn ng quang ha l c t2nh chn lc, E qu trnh h0p th1 n ng lng c?a photon ch> xy ra ECi nhng ph!n t@ nh0t Lnh th2ch hp c .h n ng h0p th1, c_ng nh #`i photon ch> c .h .2ch th2ch nhng ph!n t@ c c0u to nh0t Lnh pha hp ECi n + Ki chung phn ng quang ha N h t!ng .h2 quyn 'L hn ch", 'Ni l4 .hRng c #-t 'c x no ECi 'Cc Dng nhb h/n ]cdn# &'c x t@ ngoi* i tCi c t!ng Hi lu 5o \eon E #-t DH ch0t trong t!ng 'nh lu h!u nh f h0p th1 t0t c 'c x c 'Cc Dng nhb h/n ]cdn#+ [ Egy, EW #$t R nhi6# .hRng .h2 # ni, nhng ch0t h0p th1 c chM h "n l nhng ch0t h0p th1 'c x i(n t) c 'Cc Dng trong .hong t) iddn# "n jddn#+ ,c phn ng quang ha c Eai trB quan trng trong Ei(c hnh thnh cc ch0t gAy R nhi6# .hRng .h2, E nhng Dn phS# c?a chMng &ch? y"u l cc gHc
]

tT 5o* c .h n ng .h/i #o ho$c tha# gia Eo #-t DH lCn cc phn ng .hc li3n quan "n DT chuyn ha c?a cc ch0t R nhi6# D/ c0p thnh ch0t R nhi6# th c0p+ =rong DH cc ch0t R nhi6# D/ c0p nh K\, ,\, K\ ], k\], hi5rocac'on,+++ th ch> c K\] l ch0t h0p th1 ch2nh cc 'c x c 'Cc Dng phO 'i"n trong Eang h t!ng .h2 quyn+ kau Ay chMng ta xlt #-t DH phn ng quang ha in hnh gAy n3n DT R nhi6# #Ri tr%ng .hRng .h2+ I... /'0 -hn ng quang ha 01a 2(t n(t3 tr ng !h" qu#$n Kit/ l thnh ph!n ch2nh trong .h2 quyn, phAn t@ K] c n ng lng li3n ."t .h lCn, l cm].no#ol n3n qu trnh phAn ly quang ha c?a K] Bi hbi cc photon c 'Cc Dng nhb h/n Qpcn#, c nghqa l ch> c th xy ra N t!ng 'nh lu+ [Ci photon c 'Cc Dng nhb h/n Qpcn#, phn ng quang ha c?a K] c th xy ra nh Dau7 K] 9 h: ; K]9 9 G K]9 9 \] ; K\9 9 K\ K\9 9 G ; K\ K\ 9 \ ; K\] K\, K\] gi Eai trB quan trng EW ha hc c?a DT R nhi6# #Ri tr%ng .hRng .h2+ K\] r0t 'Wn ECi phn ng quang ha, ch> ECi photon c 'Cc Dng nhb h/n midn# #Ci to thnh K\]< .2ch hot+ r 'Cc Dng nhb h/n icjn#, K\] 'L phAn ly quang ha to ra K\ E \7 K\]< ; K\ 9 \ K\ E \ ti"p t1c tha# gia Eo qu trnh phAn h?y oeRn, K\ c_ng c th ti"p t1c phn ng ECi gHc \s+ trong nCc #a, to thnh axit, r/i xuHng t!ng Hi lu thGo cc phn ng7 K\ 9 \s+ ; sK\] K\ 9 s]\ ; sK\] 9 s9 UAy c_ng l nhng qu trnh c Eai trB l# gi# t# th%i lng oxyt K\ trong .h2 quyn+ P-t DH phn ng .hc c th c xy ra nh Dau7 \i 9 K\ ; K\] 9 \] \ 9 K\] ; K\ 9 \]
i

\ 9 K\] 9 P ; K\i 9 P K\i 9 K\ ; ]K\] K\i 9 K\] ; K]\t KhiWu nghi3n cu f cho th0y, n"u trong .hRng .h2 c K\ ] th DT oxi ha k\] thnh Dunuat xy ra r0t 56 5ngv E ch> c!n #-t lng nhb K\ ]< .2ch hot c_ng ? .hNi -ng chu`i cc phn phc tp Dinh Dn ra h`n hp .hi #a quang ha+ I.44. /'0 -hn ng 05ng tr ng h) NO26 H.O6 /O +7 !h8ng !h" P-t trong cc $c trng c?a .h2 quyn Eang thnh phH l c cha nhiWu oxyt nit/ lng lCn oeon, DT c #$t c?a chMng thMc Sy #-t lot cc phn ng .hc+ Vhi c #$t s]\, K]\t 'L th?y phAn to ra axit nitrit7 K]\t 9 s]\ ; ]sK\i sK\i c th oxi ha K\7 ]sK\i 9 K\ ; iK\] 9 s]\ ,c phn ng Dau c_ng c th xy ra7 sK\i 9 K\ ; sK\] 9 K\] sK\i 9 sK\] ; ]K\] 9 s]\ 8xit nitr/ c to ra thGo phn ng7 K\ 9 K\] 9 s]\ ; ] sK\] 8xit nitr/ h0p th1 'c x E thTc hi(n phn ng phAn li quang ha ECi tHc - .hong QoQd tHc - phn ng phAn li quang ha c?a K\] 7 sK\] 9 h: ; K\ 9 s\+ Phn ng phn ng phAn li quang ha c?a sK\ ] r0t quan trng E n to ra gHc tT 5o hi5roxyl s\+ c hot t2nh cao, c tc 51ng .h/i #o cho #-t lot cc phn ng .hc, E2 51 7 s\+ 9 K\] ; sK\i s\+ 9 K\ ; sK\] ,c nh nghi3n cu EW ha hc E_ tr1 c_ng pht hi(n rwng nit/ oxit K\ 5Ci tc 51ng c?a tia 'c x E DT c #$t #-t lng lCn cac'on #onooxit ,\
m

D4 'L oxi ha hon ton thnh K\]+ xu trnh ny li hnh thnh gHc tT 5o #Ci l hi5ropGoxyl s\]+ ho$c hi5roxyl s\++ ,c phn ng 5i6n ra nh Dau 7 s\+ 9 ,\ ; ,\] 9 s9 s+ 9 \] 9 P ; s\]+ 9 P s\]+ 9 K\ ; s\+ 9 K\] s\]+ 9 s\]+ ; s]\] 9 \] I.9. /'0 -hn ng quang ha 01a 0'0 h(:r 0a0; n tr ng !h" qu#,n [i(c gii th2ch c/ ch" c?a cc phn ng gia cc ch0t oxi ha E hi5rocac'on &to cc ch0t R nhi6# th c0p* r0t phc tp, c nhiWu quan i# .hc nhau+ Ki chung phn ng c xy ra c hay .hRngv tHc - nh th" nov th%i gian t^n ti c?a cc Dn phS# to thnh ph1 thu-c Eo r0t nhiWu y"u tH+++ ,c phn ng c?a ch2nh th%ng xy ra ECi 'a loi hi5rocac'on phO 'i"n nh0t l parauin, olGuin E hi5rocac'on th/# ECi \, s\ + E \i, c coi l nhng nh0t oxi ha quang trng nh0t trong .h2 quyn+ &c phn ng v'i o(i ngu)n t * ,c nguy3n t@ oxi c to ra ch? y"u 5o phn ng phn ng phAn li quang ha c?a K\ ]+ \xi nguy3n t@ phn ng nhanh ECi olGuin nhng li chg# ECi an.Gn E arGn+ I Vhi oxi nguy3n t@ tc 51ng ECi parauin D4 gii phng gHc an.yl E gHc s\+ ys 9 \ ; y+ 9 s\+ I Vhi oxi nguy3n t@ tc 51ng ECi olGuin to ra #-t Gpoxit N trng thi .2ch hot, Gpoxit ny li phAn h?y thnh hai gHc l an.yl E axyl 7 yQ ,z, y] y] y ,+ 9 ym yi ,+ hay yQ \ \ ,+9 y] ym
&Q*

yi

yQ ,z, y] \ yi ,+ ym

yi ym
&]*

E+E+++

I [Ci cc arGn7 hi(n nay c/ ch" phn ng c?a nguy3n t@ oxi ECi cc arGn cBn cha r{+ &c phn ng o(i ha c+a g,c hid-o()" ,c gHc hi5roxyl i Eo .h2 quyn 5o DT phAn li quang ha sK\] E t) cc phn ng ECi cc gHc tT 5o+ ,c phn ng c?a gHc tT 5o s\+ ECi cc hi5rocac'on c_ng t/ng tT nh cc phn ng c?a oxi nguy3n t@ ECi hi5rocac'on, tuy nhi3n th%ng nhanh h/n r0t nhiWu, to ra gHc an.yl E nCc+ ys 9 s\+ ; y+ 9 s]\ =Hc - phn ng c?a #-t parauin th%ng t ng thGo DH nguy3n t@ hi5ro c trong phAn t@, $c 'i(t nguy3n t@ hi5ro N cac'on 'gc ] E i+ &c phn ng o(i ha c+a o.on * / =rong .h2 quyn, oeon '|t !u c to ra ECi lng ng . .hi n^ng - K\ ] t tCi .hong ]t l!n n^ng - K\+ \eon l ch0t oxi ha .hRng #nh 'wng oxi nguy3n t@ hay s\ +, nhng ECi n^ng - 'wng hay lCn h/n d,]tpp# th phn ng gia \ i E olGuin 5i6n ra ECi tHc ng .+ Khng tr%ng hp ny E}n th%ng c N trong .hRng .h2 R nhi6#+ Phn ng quang ha c?a cc hi5rocac'on cha oxi trong .hRng .h2 c_ng l #-t ngu^n lCn to ra nhiWu ch0t R nhi6# th c0p+ =rong .h2 thi c?a cc -ng c/ chy x ng c cc an5Ghit E xGton, lng ch0t hu c/ ny chi"# Q,t~ tOng cc hi5rocac'on c?a .h2 thi+ XNi Egy, cc hi5rocac'on c cha oxi trong .h2 quyn c th tha# gia phn ng oxi ha E to ra nhiWu gHc tT 5o+ P-t DH phn ng c th li(t .3 nh Dau7 I Phn ng phn ng phAn li quang ha c?a an5Ghit7 cc an5Ghit 'L quang phAn 5Ci tc 51ng cc 'c x #$t tr%i N cc 'Cc Dng lCn h/n iddn#, phn ng gfy #ch, to gHc an.yl tT 5o N trng thi .2ch hot+ y,s\ 9 h: ; y< 9 s,\ =Hc - phn ng quang phAn ny 'wng Q~ tHc - quang phAn K\ ]+ [2 51 Hi ECi uo#an5Ghit, ta c phn ng 7 s,s\ 9 h: ; s] 9 ,\
p

I Phn ng oxi ha an5Ghit 'wng nguy3n t@ oxi to ra ] gHc tT 5o l axyl E s\+ \ 9 y,s\ s\+ 9 y,s\ ; ; y, z \ 9 s\+ yI , z \ 9 s]\ I Phn ng oxi ha an5Ghit 'wng gHc hy5roxyl s\+ D4 to ra gHc axyl Phn ng 5i6n ra ECi tHc - .h nhanh n3n phn ng c coi nh l #-t qu trnh quan trng loi an5Ghit ra .hbi .h2 quyn+ Kh Egy t) cc phn ng tr3n trong .h2 quyn th%ng t^n ti 'a loi gHc hu c/ tT 5o l gHc an.yl y +, gHc axyl yI ,zd E gHc an.oxyl y\ ++ ,c gHc ny c hot t2nh cao n3n c th ."t hp ngay ECi oxi phAn t@ to cc gHc pGoxi 7 y\\+ 7 gHc pGoxian.yl y,\\+ 7 gHc pGoxiaxyl \ ti"p t1c to ra gHc axylat y I ,\+ \ y\+ 9 K\ ; \ y\K\ nitroan.yl y,\\K\] pGoxiaxyl nitrat &P8K* \ y,\\+ 9 K\] ;

I.<. Kh( *= quang ha >-h t 0h?*(0a@ A* gB Vhi quang ha l h`n hp g^# cc ch0t phn ng E cc Dn phS# phn ng Dinh ra .hi cc hi5rocac'on, cc oxit nit/ cang c #$t trong .h2 quyn 5Ci tc 51ng c?a 'c x P$t tr%i+ ,/ ch" c?a DT to thnh .hi quang ha 5i6n ra trong #-t h( h"t Dc phc tp E ph1 thu-c Eo nhiWu y"u tH nh .h2 hgu, cc ngu^n pht tn ch0t R nhi6#, c/ ch" cc phn ng ha hc+ , th 'ao g^# cc qu trnh phn ng Dau7 I ,c hi5rocac'on hot t2nh t/ng tc ECi \i thnh gHc y,s]+ I FHc y,s]+ t/ng tc ECi \], to thnh gHc tT 5o y,s]\]+ I FHc y,s]\]+ t/ng tc ECi K\ to ra K\] E gHc tT 5o 5o y,s]\+ I FHc y,s]\+ t/ng tc ECi \] tho thnh an5Gnhit 'Wn y,s\ E gHc s\\+

I s\\+ t/ng tc ECi K\ .hc cho ra K\] E s\+ I s\+ cTc . hot -ng E phn ng nhanh ECi cc hi5rocac'on 'Wn y,s i to ra s]\ E gHc y,s]+, ^ng th%i hon ch>nh chu trnh chuyn ha+ =rong #-t chu trnh to ra ] phAn t@ K\], #-t phAn t@ y,s\ E ti to gHc y,s ] li '|t !u chu trnh #Ci E c nh th" ti"p t1c+ I 8nGhit y,s\ E)a pht Dinh li .hNi !u cho #-t chu`i phn ng .hc 'wng cch t/ng tc ECi gHc s\+ 5}n tCi DT to thnh gHc axyl yI ,zd, r^i gHc ny phn ng ngay ECi \] cho gHc pGoxiaxyl to ra pGoxiaxyl nitrat &P8K*+ P8K th%ng c coi l thnh ph!n ch2nh c?a .hi #a quang ha, l ch0t r0t -c+ Vhi quang ha l loi .hi #ang t2nh ch0t oxi ha r0t cao, c #u nAu, gAy tc hi cho #|t E phOi, ph hoi %i DHng thTc EgtZ+ U gi# hi(n tng to thnh .hi #a quang ha, ch? y"u chMng ta phi .hHng ch" DT thi K\ E hi5rocac'on Eo .h2 quyn+ I.C. Phn ng quang ha 01a DO. Vhi .hRng .h2 ti"p xMc ECi 'c x P$t =r%i, k\] c hot ha 'Ni 'c x trong h t!ng .h2 quyn, ."t qu 5}n tCi #-t chu`i cc phn ng ." ti"p li3n quan "n cc phAn t@ k\] .2ch hot+ Photon pha hp .2ch hot cc phAn t@ k\] c 'Cc Dng .hong t) ]cd "n mddn#+ Vhi trong .hRng .h2 c K ], \], ,\ , ,\] E ,sm th tHc - cc phn ng g!n giHng nhauv ,Bn .h2 c s ]\, \i th hwng DH Egn tHc t/ng ng lCn h/n nhiWu+ KhiWu nghi3n cu cho th0y phn ng quan trng ti"p thGo l DT oxyha to thnh k\i E \ nguy3n t@7 k\]< 9 \] ; k\i 9 \ Vhi c #$t hi5rrocac'on E cc oxit nit/ thi tHc - chuyn ha k\ ] thnh k\i t ng r{ r(t+ Kgoi ra, DT oxi ha k\] trong cc h( ny th%ng .# thGo DT to thnh Dol .h2+ II. nh hEFng 01a -hn ng quang ha GHn *8( trEIng% II.&. H()n tEJng *Ea a2(t Pa th%ng c coi l qu trnh tT l# Dch phO 'i"n nh0t c?a #Ri tr%ng .hRng .h2, nh% #a # '1i E cc ch0t gAy R nhi6# c th c loi ra
j

.hbi .h2 quyn+ KCc #a hBa tan #-t ph!n ,\ ] c?a .h2 quyn n3n c #Ri tr%ng axit y"u ECi ps .hong p p+t, Ay l hi(n tng #a tT nhi3n+ =uy nhi3n, .hi ps c?a nCc #a gi# xuHng nhb h/n t, chMng ta gi l #a axit, nguy3n nhAn ch? y"u nh Dau7 P-t lng lCn K\ E k\ i Eo .h2 quyn D4 chuyn ha thnh axit sK\i E axit s]k\m thGo c/ ch" c?a cc phn ng ha hc E quang ha hc 7 K\ 9 \i ; K\] 9 \i ; K\] 9 K\i ; K\] 9 \] K\i 9 \] K]\t

K]\t 9 s]\ ; ]sK\i sK\i c tch ra 5Ci 5ng axit ho$c 5ng #uHi nitrat n"u phn ng ECi 'ae/ c Dn N 5ng h0p th1 trong cc ht '1i ho$c Dol .h2 & Ksi, ERiZ* k\] c_ng chuyn thnh axit s]k\m ECi phn ng trong cc git nCc+ kT c #$t c?a hy5rocac'on, K\, l# t ng tHc - c?a qu trnh quang ha oxi ha k\] hnh thnh axit s]k\m+ so$c n"u trong cc git nCc c cha ion Pn&*, G&*, ,u&* th chMng D4 xMc tc cho phn ng oxi ha k\ ]+ xu trnh c 'iu 5i6n nh Dau 7 k\] 9
Q ]

\] 9 s]\

& 1& , 0* 2 * o(itkim"oai

s]k\m

sK\i E s]k\m cang ECi s,l &thot ra t) cc ngu^n tT nhi3n E hot -ng c?a con ng%i* to n3n DT ngng t1 axit, l nguy3n nhAn ch2nh c?a #a axit+ Pa axit gAy ra DT ph h?y cc cRng trnh xAy 5Tng, cc tng i l# t) cS# thch, ERi, phi"n+++ Khng Egt li(u ny trN n3n th?ng l` ch` E y"u i EW #$t c/ hc E cc #uHi Dunuat 56 tan n3n tan 5!n E c th tch ra thGo nCc #a+ ,a,\i 9 s]k\m ; ,ak\m 9 ,\] 9 s]\ Pa axit ph h?y cAy cHi, l# nh tr( DT pht trin r)ng+ YCi nh hNng c?a #a axit, 0t 'L axit ha, to iWu .i(n cho #-t DH .i# loi n$ng N 5ng .hRng tan nh nhR#, ca5i#i, chZ chuyn thnh 5ng tan D4 i Eo 5ung

5Lch 0t, gAy nhi6# -c cho cAy tr^ng, r^i thGo 5Ay chuyWn thc n i Eo c/ th c?a ng%i E -ng Egt, ho$c ho$c 'L r@a trRi Eo #Ri tr%ng nCc+ Pa axit l# thay Oi #Ri tr%ng nCc, nh hNng tCi cc h( th?y Dinh, .hi ps gi# xuHng nhb h/n m c th l# ch"t c E trng c+ ,c DH li(u EW phAn t2ch nCc #a axit thay Oi tay thu-c Eo th%i gian E EL tr2 l0y #}u+ =uy nhi3n, .huynh hCng chung D4 l s ]k\m ng gp ph!n ch2nh, Dau l sK\i, cBn s,l c t> l( th0p h/n nhiWu+ II... DK Au# g(* tLng M n \eon \i l thnh ph!n ch2nh c?a t!ng 'nh lu, .hong cd~ \ i tgp trung N - cao QcI]i.# Do ECi #$t 0t, n3n chMng ta th%ng gi l t!ng Reon+ \eon l .h2 .hRng #u, c t2nh oxy ha cao, c #ai h|c+ \eon c chc n ng 'o E( Dinh quyn 5o .h n ng h0p th1 'c x t@ ngoi E tba nhi(t c?a phAn t@ \ i, r^i li c ti to li th hi(n qua cc phn ng7 \i 9 h: ; \ 9 \] ; \] 9 \ \i

kT to thnh oeon c th l2 gii l t) cc qu trnh phAn li quang ha c?a \], K\x, k\], to ra oxy nguy3n t@v Dau cc nguy3n t@ ny li ti"p t1c ha hp ECi phAn t@ oxi hnh thnh phAn t@ oeon7 \] , K\x, k\] 9 \ 9 \] ; \i 9 h: ; \i \] 9 \ h: ; \

\eRn lgp tc h0p th1 'c x t@ ngoi E phAn h?y7 Kh Egy, .h2 oeon luRn luRn phAn h?y E ti to #-t cch tT nhi3n, hnh thnh cAn 'wng -ng, cAn 'wng ny t^n ti On Lnh, ch2nh l c/ ch" tT nhi3n 'o E( Dinh quyn+ =rong nhng n # g!n Ay h# lng .h2 oeon 5!n Duy gi#, Cc t2nh #c Duy gi# trung 'nh ton c!u l t~ E DT Duy gi# ny ngy cng t ng 5o DT phAn h?y oeRn Et qu .h n ng ti to li+
Qd

,/ ch" qu trnh phAn h?y \ i E}n ang c c nghi3n, c nhiWu quan i# .hc nhau, tuy nhi3n h!u nh Wu cho rwng phAn t@ oeon 'L phAn h?y ch? y"u 5o m tc nhAn c/ 'n l cc nguy3n t@ oxi \v cc gHc hi5roxyl hot -ng s\<v cc oxit nit/ K\ E cc hp ch0t clo7 Q+ ]+ i+ m+ \i 9 \ \i 9 s\< \i 9 K\ K\] 9 \ ,l< 9 \i ; ; ; ; s\\< 9 \ ; \ ] 9 \] \] 9 s\\< s\< 9 \] K\] 9 \] K\ 9 \] ,l\< 9 \] ,l< 9 \]

,l\< 9 \] ;

,c ngu^n Dinh ra ,l< ch? y"u l 5o cc hp ch0t ,, nh ,,l ]], ,,li, +++ c 5ang nh l ch0t l# lnh, ch0t cha chy, 5ung #Ri trong #q phS#+++ chMng tr/ N t!ng Hi lu, nhng .hi c .huy"ch tn chg# l3n t!ng 'nh lu, 5Ci tc 51ng c?a 'c x t@ ngoi & ]ddn#* D4 Dinh N cc gHc ,l< ,, 9 hE & z ]ddn#* thnh ch0t .hc+ KMi l@a thi ra ,l] E s,l thng Eo t!ng 'nh lu 5Ci tc 51ng c?a tia t@ ngoi & z iddn# mddn#* to thnh ,l cBn s,l th tc 51ng ECi cc gHc s\< c Dn trong t!ng 'nh lu c_ng to ra ,l<7 ,l] 9 hE ; ,l< 9 ,l< s,l 9 s\< ; ,l< 9 s]\ s\< hnh thnh 5o qu trnh quang ha oxi ha #Gtan ,sm 9 \ ; ,si< 9 s\< K]\ c Dinh Dn ra trong qu trnh phAn h?y Dinh hc tT nhi3n c?a cc hp ch0t nitrat, r^i xA# nhgp chg# chp Eo t!ng 'nh lu, N n 'L oxi ha thnh K\ .hi ."t hp ECi oxi nguy3n t@ N - cao 5Ci id.#7 K]\ 9 \ ; ]K\
QQ

,l<

P-t gHc ,l< c th phAn hu hng nghn phAn t@ oeon trCc .hi ha hp

r - cao tr3n id.# th li 5o phn ng quang ha c?a nit/ phAn t@7

K] 9 hE \] 9 K

; K 9 K ; K\ 9 \<

,c #y 'ay 'ay N - cao lCn c_ng thi ra r0t nhiWu .h2 K\+ r n^ng - lCn, oeRn l ch0t R nhi6#, tc -ng x0u "n n ng Du0t cAy tr^ng+ UHi ECi con ng%i h# lng Reon an ton l .hRng Et qu d,dtpp#+ =!ng oeRn 'L ph h?y D4 l# cho #-t lng lCn 'c x t@ ngoi i xuHng =ri U0t, D4 l# tOn hi "n %i DHng c?a con ng%i E -ng thTc Egt+ Xc x t@ ngoi i xuHng =ri U0t D4 xMc tc #nh cc qu trnh quang ha N cc t!ng .h2 quyn th0p h/n, l# t ng hi(n tng #a axit, to thnh .hi quang hav t ng nhiWu '(nh EW %ng hR h0pZ II.4. DK hNnh th7nh AE3ng *= quang ha II.3.1. Nhng nt c bn v sng m quang ha =hGo ng nghqa7 D/ng .hi quang ho &D#og* l DT ."t hp t) D/ng #a &uog* E t) .hi &D#o.*+ Xn ch0t c?a n l hi(u qu c?a hi(u ng nghLch nhi(t trong hon cnh lCp .hRng .h2 Dt #$t 0t 'L R nhi6#+ K"u thGo quy lugt chung, nhi(t - lCp .h2 quy"n Dt #$t 0t nng h/n tr3n t!ng cao .hi"n cho hi(n tng Hi lu xy ra, giMp cho Ei(c l# lofng cc ch0t gAy R nhi6# .h2 pht Dinh Dt #$t 0t &Ay l hi(n tng thugn nhi(t*+ Khng .hRng phi lMc no c_ng nh Egy E D4 c ] tr%ng hp D4 xy .hi lCp .hRng .h2 '3n tr3n cao li nng h/n lCp .hRng .h2 Dt #$t 0t .hi"n cho hi(n tng Hi lu l# Dch .hRng .h2 .hRng th xy ra c+ Vhi c lCp .hRng .h2 #t l0n Eo Eang .h2 nng7 lu^ng .h2 #t n$ng h/n D4 i l l &Dt #$t 0t* Sy .h2 nng l3n cao+ Mc , hi(n tng Hi lu .hRng xy ra c, l# cho lCp .hRng .h2 Dt #$t 0t 'L ng, ngng tr(, cc ch0t R nhi6# nh k\x, ,\x, K\x,Z &ch? y"u 5o pht x .h2 -ng c/ xG c/ giCi E .h2 'Hc l3n t) cHng rfnh* c t2ch lu li+ ,hMng ."t hp ECi h/i nCc trong .hRng .h2, to ra hi(n tT/ng D/ng .hi quang ho hay cBn c gi l D/ng #a axit+ k/ng .hi th%ng r0t $c E .hi c D/ng .hi th .hRng c gi+ UAy l tr%ng hp nghLch nhi(t xy ra ti s K-i tHi ngy Qdopo]ddc &c th gi l nghLch nhi(t #t*+
Q]

Khng .hi lCp .hRng .h2 nng l1c La trn EW t!ng cao c?a lCp .h2 quyn, g$p lCp .h2 Dt #$t 0t E}n nngnng trn nng c_ng E}n xy ra hi(n tng nghLch nhi(t, nhng phi t# gi l nghLch nhi(t Kng I Kh hi(n tng #Ci xy ra tHi Qpopo]dQd ti n-i thnh s K-i+ Vhi con ng%i 'L loi D/ng #a -c hi ny t0n cRng Eo %ng hR h0p gAy au rt phOi, gi# .h n ng h0p th1 R xy, gAy au !u, hRn #3 E c th t@ Eong+ k/ng .hi Eo #|t cBn l# au rt, gi# thL lTc+ ,Ay cHi 'L D/ng .hi l# .hR hlo l E c th ch"t giHng nh 'L #a axit+,_ng c!n ni r{ l D/ng .hi quang ho ."t hp tc -ng c?a nhi(t - cTc oan th%ng gAy nguy hi# nh0t cho ng%i cao tuOi, ph1 n c thai, tr G# E ng%i 'L ti# #ch+P-t E2 51 in hnh l7 k/ng .hi quang ho xu0t hi(n N on5on t) ngy t "n Qd o Q]oQct] f cCp i Dinh #ng c?a Q]+ddd ng%i+ kau i n # &coQctt* ti uDanca &P* c_ng ti 5i6n .Lch 'n ny, l# cho mdd ng%i &ch? y"u l cc c1 gi* 'L ch"t+ =rN li hi(n tng D/ng .hi N s K-i7 c th coi l D/ng #a axit+ K"u .# thGo #a nhb 5o qu #a &nghLch nhi(t #t* c th o c - ps c?a nCc #a p ng ti3u chuSn #a axit &ps t+td*+ k/ng .hi quang ha ch> xy ra .hi tr%i l$ng gi+

Qi