Abortus nedir?

D ortamda yaama ans bulunmayan ftsn gebelik sresi tamamlanmadan genelde l bazen de canl olarak uterustan karlmasna abortus denir. Abortuslar nemli ekonomik kayplara neden olurlar. Sporadik olabildii gibi bir sr sorunu da olabilir.

Gebelik dnemi
!cil "ay!anlarda gebelik dnemini #$e ayrabiliriz. %lastogenezis dnemi mbriyonal dnem &tal dnem &tal dnemdeki ya!ru lmleri ounlukla abortus' da"a az olarak da mumifikasyon !e maserasyon ile sonulanr.

Nedenleri

Abortuslarn nedenleri ( ana balk altnda ele alnabilir. )onenfeksiyz nedenler *enetik nedenler %eslenme bozukluklar &iziksel nedenler +oksik nedenler ,sikolo-ik nedenler

Enfeksiyz nedenler
bakteriler !irsler mantarlar protozoonlar

NEKLERDE ABORT ! "t#l l$m

&tal lmler' gebeliin .#. gnnden douma kadar srede meydana gelen lmlerdir. %u lmlerde "er zaman abortus ekillenmez. rken ftal lm' ftal s!larn kartlmasn takiben olumaktadr. &tal dokunun otolizi !ardr !e membranlar boalmtr' bazen tespit edilemez. /umifikasyon Abort 0l doum
BRA%& '(LD(R(&

)*+*)+++,

 &tal maserasyon Abortus Abortus' bir !eya da"a fazla buzann amdan !eya to"umlamadan sonraki (12 gnden da"a az bir sre sonra kartlmas olarak tanmlanmaktadr. %uza ya ldr ya da dar kardktan sonra (. saatten da"a ksa bir sre ierisinde lmektedir.

nsid#ns
)ormalde inekler arasnda sporadik abortusun oran 3 24($dir. %u oran normal olarak kabul edilebilir. 5ran 3 #46$i geerse nedenler zerinde artrlmas gereklidir. 0l doumlar !e prematre doumlar bu kapsama alnmaldr. 7akann abortus olduuna karar !ermek iin 8aplan tanmlamaya gre' (12. gnden nceki tm doumlar abortus kapsamna girmektedir. %az lkelerde (9:. gnden nce meydana gelen doumlar abortus olarak tanmlanmaktadr. er abortus 26(. gnden nce oluursa yeni bir fertilite kaydna i"tiya yoktur. er 26(. gnden sonra oluursa; o zaman abortus tari"i buzalama tari"i gibi kaydedilmelidir. )onenfeksiyz nedenler <ongenital anomaliler; genetik faktrlerden !eya terato-enlerden dolay. ndokrin eksiklikler !eya fazlalklar =e"irli bitkiler +oksik maddeler; nitratlar' mikotoksinler' >arfarin !e goitrogenler %eslenme eksiklikleri; !it A' iyot gibi. Scaklk stresi +eraptik a-anlar; ,*&( !eya analoglar' stro-enler' kortikosteroidler nfeksiyz nedenler %akteriyel' !iral' protozoal !e fungal etkenler abortusa neden olmaktadr. ?nsidans lkeden lkeye deimektedir. Ayrca eitli faktrlerden @eradikasyon program' alama programlar' idari sistemdeki deiiklikler !e iklimA dolay insidansnda farkllklar olumaktadr. Abortusa neden olan spesifik mikroorganizmann identifikasyonu zordur. ,ozitif sonular 3 9 gibi kk bir orandr.

Le-tos-ir# interro.#ns
BRA%& '(LD(R(&

)*+*)+++,

Beptospira interrogans trlerinin sporlar abortusun yaygn nedenidir. 0l douma !e yaam gc zayf buzalarn domasna neden olurlar. Ceitli tipleri !ardr; pomona' canicola' ictero"aemorragiae' grippotyp"osa !e "ard-o. Son zamanlarda baz yerlerde endemik olarak grlmektedir. Abortus gebeliin .. aynda olumaktadr. Akut olarak ate ykselir !eya atesiz bir seyir de izleyebilir. Agalaksia !eya Dleptospiral mastitisEle ilgilidir.

Le-tos-ir# interro.#ns
Diagnoz F &tal organlardan direkt leptospirann identifikasyonu !eya kltr yaplmas !eya ftal immunfloresan teknii ile yapr. ?dentifikasyonda etkilenen "ay!anlarda maternal serumun ok az kymeti !ardr fakat sr taramas iin uygubdur. +eda!i !e kontrol iin; iyi "i-yen' tarama' ineklerin domuzlardan !e koyunlardan ayr tutulmas salanmaldr. Alama !e streptomisinGdi"idrostreptomisin yaplmaldr. Beptospirozis nemli bir zoonozdur.

!#lmonell# dublin
Salmonella dublin' salmonellalarn neden olduu abortlarn 3 H:$ninden sorumludur. *enellikle iddetli diyareden sonra olumaktadr. Iastalk genelde kontamine yem' otlak !e sulardan kaynaklanmaktadr. Abortlar genelde gebeliin 1. ayndan sonra meydana gelmektedir. Diagnoz genellikle ftstan' ftal membranlardan !eya uterus akntsndan yaplmaktadr. Iastaln kontrol "i-yenik artlarn iyiletirilmesiyle yaplmaktadr. Salmonella typ"imurium !e dier salmonella trleri Salmonella dublin$e gre da"a az yaygndr. Diagnoz !e kontrol Salmonella dublin$dekine benzerdir.

B#0illus li01eniformis
%acillus lic"eniformis' srlarda identifiye edilen sporadik abortusun yaygn bir nedenidir. nfeksiyon kontamine yem @kontamine sila- !eya bozuk samanlarlaA !e sularla sindirim yoluyla bulamaktadr. Abortus gebeliin son dnemlerinde meydana gelmektedir. Diagnoz' neden olan mikroorganizmann identifikasyonu !e plasental lezyonlar ki; bu lezyonlar fungal a-anlarn lezyonlarna benzemektedir.

A0tinomy0es -yo.enes
Actinomyces pyogenes; sporadik abortusun yaygn bir nedenidir. Ier"angi bir zamanda ortaya kmakla beraber genelde gebeliin da"a ge dnemlerinde meydana gelmektedir. Dier primer pato-en etkenlere gre
BRA%& '(LD(R(&

)*+*)+++,

yaygn bir sekonder etkendir. /ikroorganizmann izolasyonu fts !eya ftal membranlardan yaplmaktadr.

Listeri# mono0yto.enes
Bisteria monocytogenes; sporadik etkenlerdendir. *ebeliin ge dnemlerinde etkili olmaktadr !e yksek atein de!amnda abortus olumaktadr. Diagnoz direkt smear !eya immunofloresan tekniiyle !e ftal karacierde !eya sarGgri nekrotik odaklarn grlmesiyle yaplmaktadr. Sila-la beslenmeler ile yakndan ilgilidir.

2#m-1ylob#0ter fetus
<amp"ylobacter fetusun iki alt tipi !ardr' !eneralis !e fetus. %u alt tipler genellikle !eneral yolla bulamaktadr. *enellikle fetilizasyonun olmamasna !eya embriyonik lmlere neden olmaktadr. Abortuslar genellikle 94H. aylarda olumaktadr. <. fetus' !eneral yolla bulamaktadr !e gebeliin .. aylarnda sporadik abortuslara neden olmaktadr. Diagnoz mikroorganizmann direkt smear !eya kltryle yaplmaktadr.

Bru0ell# #bortus
%rucella abortus; tm dnyada abortusun yaygn bir nedenidir !e nemli bir zoonozdur. Abortuslar genellikle gebeliin 94J. aylarnda meydana gelmektedir. %unun yannda l douma !eya yaam gc zayf buza doumlarna da neden olur. nfeksiyon genellikle ftal membranlarla kontamine yemler !eya enfekte ineklerin genital akntlaryla @ki bunlar abort yapm olanlar !eya doum yapm olanlarA bular.

Bru0ell# #bortus
Diagnoz kontamine materyalden smear' kltr' floresan antikor teknii' B?SA !e eitli serolo-ik testlerle st' serum' !aginal mukus !e spermadaki etkenlerin izolasyonu ile yaplr. Iastaln kontrol !e teda!isi S2J canl anti-en kullanlarak yaplan alamayla !e S.6G(:$nin lm kltrleriyle !eya uzun dnemde etkilenen "ay!anlarn identifikasyonu !e eliminasyonu ile yaplr.

Es01eri0i# 0oli

&#nt#rl#r
/antarlar' gebeliin .4J aylar arasnda meydana gelen abortuslarn yaygn bir nedenidir. *enellikle sporadik olarak ortaya kmaktadrlar. sas olarak Aspergillus sp. !e /ucor sp. en ok izole edilen mantar trleridir. Diagnoz ftsn derisinde tipik mantar lezyonlarnn grlmesiyle yaplmaktadr. Kfl yem !e altlklar kullanlmamaldr.
BRA%& '(LD(R(&

)*+*)+++,

Tritri01omon#s ft$s
+ritric"omonas fts enfeksiyonu infertiliteyle sonulanmaktadr. Iastalk !eneral yoldan bulamaktadr. Diagnozda ftsten !eya genital kanal akntsndan mikroorganizmann izolasyonu ile yaplr. Iastaln kontrol ou inek !e boa teda!i edilebilmelerine ramen birka ay ierisinde bak "ale gelmektedir. nfeksiyonu geirenler kalc tayc "ale geldiinden to"umlamada kullanlacak spermalarn temiz boalardan elde edilmi olmalar nemlidir.

Neos-orum 0#ninum
)eosporum caninum' protozoal bir etkendir. *ebeliin 9. ay ci!arnda abortuslara neden olmaktadr. 5rganizma kpeklerde sinirsel semptomlara neden olmaktadr. Iastaln kontrolnde kpeklerle ineklerin yemlerinin kontaminasyonunun engellenmesi gerekmektedir.

To.# 3ir$s
+oga !irs; bo!ine !iral diarr"oea @%7DA abortusa ila!eten embriyonik lmlere' l doum !e gsz buzalarn' bazen congenital defektli buzalarn domasna neden olabilmektedir. Kontrolnde enfekte "ay!anlarn srden ayrlmasyla' srye katlacak "ay!anlarn "astalktan free olmasyla !e alama ile bakln oluturulmasyla yaplr.

B%45+
%I742 enfeksiyonu sporadik abortuslara neden olmaktadr. nfeksiyondan etkilenen "ay!anlarn 3 9:$dan fazlasnda abortus ekillenir. mbriyonik lmlerin de bir nedenidir. Abortuslar gebeliin .4J. aylar arasnda meydana gelmektedir. Kontrolnde enfekte "ay!anlarn srden eliminasyonu !e alama ile yaplr.

K#t#r#l 3#.ino0er3i0itis
ntero!irsten dolay abortuslara neden olur. ,arainfluenza # !irs

21l#mydi# -sitt#0i
*ebeliin #4J. aylarnda abortusa neden olmaktadr. /ycoplasma bo!is' Ac"oleplasma laidla>ii /ycoplasma bo!is' Ac"oleplasma laidla>ii !e dier mikoplazma trleri !ul!a!aginal lezyonlar !e abortlara !e dolaysyla infertiliteye neden olmaktadr.

%#emo-1ilus somnus
BRA%& '(LD(R(&

)*+*)+++,

Iaemop"ilus somnus' abortusa neden olmasnn yannda tubuler genital kanalda lezyonlar oluturarak infertiliteye neden olurlar.

2o7iell# burnettii
%ir zoonozdur.

Abortusl#rd# #y8r808 t#n8

Abortusun spesifik nedenlerinin identifikasyonu ou zaman gtr !e neticede diagnostik baar oran dktr @L 3 14HA. %u durumun nedenleri )eden olan a-ann etkisi4ftsn karlmas arasnda gecikme' uzama Diagnostik testlerin ticari olarak bulunmamas' elde edilmesindeki glkler Baboratu!arlara yetersiz !eya yanl materyal gnderilmesi Abortuslarda ayrc tan Abortuslarn muayenesini ayrntl olarak yapmak iin prosedr aadaki gibi olmaldr. am !eya to"umlama tari"inin doru olmas' gelime gerilii belirlendii zaman ftal arlk !e llerin kyaslanmasyla gebelik sresi' ya' zaman belirlenmelidir. idari deiiklikler' st !eriminin !e salk durumunun nceki "aftalar boyunca ayrntlar' dier abortuslar' l doumlar !eya zayf buzalar belirlenmelidir.

Abortusl#rd# #y8r808 t#n8

&ts !eya ftal membranlarn muayenesi' spesifik lezyonlarn belirlenmesi iin 4 mmknse fts !eya ftal membranlarn tamam laboratu!ara gnderilmelidir. er gecikme olacaksa buzdolabnda saklamaldr. 4eer ftsn tamam yoksa; o zaman ( ml abomasum ierii !e toraks !eya abdominal s! @eer !arsaA steril bir ine ile toplanmaldr. Akcierden byk bir para' karacier' bbrek' dalak !e tkrk bezi' taze cotyledon' formalin ierisinde akcier' karacier' kalp !e cotyledon; (4# "afta sonra 1 ml p"tlam ana kan gnderilmelidir. )onenfeksiyz abortus
BRA%& '(LD(R(&

)*+*)+++,

nfeksiyz abortus4&tal rezorbsiyon 6 "aftalk erken abortus 6 "aftalk de-enere embriyo Beptospira abortus @6.6 ayA ,*&( en-eksiyonuna bal (.6 aylk abortus Beptospirada bulama %rucellada bulama %rucella abortus @6.6 aylkA %rucella abortus @9 aylkA /ikotik abortus

BRA%& '(LD(R(&

)*+*)+++,