You are on page 1of 32

1 tdk;a0 *sme,f

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


2 tdk;a0 *sme,f

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


3 tdk;a0 *sme,f

rmwdum

4? uAÁn;f opfMu,fpif vif;opfvl


5? tk;d a0armfueG ;f ckid rf mol
6? t,f'Dwmh toH t,f'Dwm
7? ArmEkdifiHvkH;qkdif&mausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyf\
ausmif;olausmif;om;rsm;okdY wifjycsuf
9? rkd;xJ...avxJ...rkefwkdif;xJu...or*¾pdwf"gwfrsm; Zmenf
11? zdESdyfrIukd MuifemrIvkdY bmomrjyefEkdif qef;opfnD
13? 1300 jynfhta&;awmfyHkrS ausmif;om;xk tcef; armifwif&edS f
21? ocifA[de;f (1938-39)
23? usaemfjrifwJh Armjynf ppftmPm&Sifpepfqdkwm... armifjrwfom
27? 1350jynfh ta&;awmfykH eJY ArmEkdifiHvkH;qkdif&m
ausmif;om;or*¾rsm;tzGJUcsKyf pl;&S
30? rdbjynfol ausmif;om;ausmif;olrsm;okdY jyefMum;csuf

2 ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


4 tdk;a0 *sme,f

tzGiu
hf Asm

urÁÁn;f opf Mu,fpif


&ifvnf;&ifemrdyg&JU
*kPvf nf;*kP,
f rl yd g&JU/

a[m'DaeYrSmyJ
aoG;rwdwfao;wJh rkefwdkif;u
eH&Hudk eifhceJaeatmif vmrSefw,f/

aocsmygw,f
Mu,fuav;wpfpif; ararcrsm
cvkyfuefoif;aygwJh aumif;uifrSm tdraf 0Mu,fEpS pf if;&JUMum;
emrnftopfeJY vif;vmwm/ avmif<urf;rIrsm;pGmeJY
b,fvakd oG;&JvaYkd ervJ/
ararh reufjzefawGudk
csa&;oGm;wJh Mu,fuav; olaY zaz&JU
azazhtawG;pawGukd xkom;ayom;c&D;xJ
qGJqefYoGm;wJhMu,fuav;/ Mu,fpifo;D® i,fav;
ajcvSrf;&J&JvSrf;aevdkufyHkrsm;.../

&ifvnf;emrdyg&JU
*kPvf nf;*kP,
f rl yd g&JU/ /

vif;opfvl
21.6.08
11:50.pm

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


5 tdk;a0 *sme,f

tzGiu
hf Asm

tk;d a0armfueG ;f

ordik ;f tarGtESpf
azsmufypfzdkh rpGrf;Edkif&ef
t"r® ppfbDvl;'Pf
wGef;vSefvdkY armfuGef;xkd;
tdk;a0wGefoHMuL;&ifjzifh
rsdK;cspftmZmenf topfopfawGeJh
ordkif;tESpf tarGtppfawGudk
oufpGefYumumuG,fzdkh
'dkhausmif;om;awG nDnGwfpkdY / /

ckdifrmol

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


6 tdk;a0 *sme,f

t,f'Dwmh toH
rMumrD ...
ppftmPm&Sifpepf tusF Dajymif;0wfawmhrnf/
em*pfuyfab;uJhokdY vlaygif;odef;csDaoNyD; jynfoltrsm; 'ku© ESifh rsuf&nf yifv,f
a0aeonfMh um;uyif ppfwyfBu;D pk;d a&; zGpYJ nf;ykOH ya'ukd ZGwt f wnfjyK&ef vky&f ufco hJ nfh ppftm
Pm&l;wkdYonf ppftmPm&Sifpepfudk w&m;0ifjzpfatmif aqmif&Guf&rnfh rnfonfhvkyfaqmif
csufrsdK;ukdrqkd rsufESmajymifwkduf vkyfypfrnfrSm ajrBuD;vufcwfrvGJyif/
,ckyif 'Dru dk a&pDvrf;aMumif;twGuf aMumif;usKd ;qDavQmo f nfh vky&f yfrsm;udk wckrQ
rvkyf&kHru qefYusifbufvkyf&yfrsm;ukdyif ajAmifvkyfjyvkdufao;onf/
xkv d yk &f yfrsm;xJwiG f jynfwiG ;f ? jynfy wurÇmvk;H u 0kid ;f 0ef;uefu Y u
G af eonfMh um;u
yif rnfonfjh ypfrrI Q usL;vGecf jhJ cif;r&So d nfh a':atmifqef;pkMunfudk 1 ESpcf JG xyfcsKyjf yvku d jf cif;
u ylylaEG;aEG; om"u/
xkdtjzpftysufwGif tcsuf 2 csufukd xifxif&Sm;&Sm;awGY&onf/
yxrwcsufu b,folawG bmajymajym igwkdYvkyfcsif&m vkyfr,fqkdaom ppfaoG;
ppfrmef wenf;tm;jzifq h adk omf Military Might /
'kwd,wcsufu rlvu xifwkdif;vkyfrnf[k &nf&G,fxm;onfhtwkdif; axmif'Pf
(5)ESpaf wG? (3)ESpaf wG rcs&aJ wmh/ qkid ;f iHjypf'Pf 1 ESpcf jGJ zifh tdrrf mS jyefyx Ydk m;vku
d &f onf/ axmif
csNyD; axmifxJqufxm;vkdufonfESifh vlxkwkdufyGJ? &[ef;oHCmwkdufyGJ? ausmif;om;
vli,fwu dk yf aJG wG csucf si;f t&Sed jf rifv h mrSmukd aMumufvefo Y nft h wGuaf Mumifh tcsed yf if rqkid ;f Ekid ?f /
trd e f Y c sNyD ; onf E S i f h w&m;&k H ; rS m yif jynf x J a &;0ef B uD ; qk d o l u 'a&maomyg;0if v mNyD ;
jypf'PfukdavQmhayhgaMumif;awG? qkdif;iHaMumif;awG? tdrfrSmjyefxm;rnfhtaMumif;awGudk
vDq,fpum;vkH; rsdK;pkHokH;í aMunm&awmhonf/ vlxkwkdufyGJukd aMumufonfhvu©Pm/
þonfwu Ydk Mdk unfv h Qif ppfaoG;ppfrmef(Military Might)ukd tHwEk idk o f nfth &mum;
]]jynfwif;vQif rif; rcHEidk }f }qko d nfph um;twkid ;f vlxwk u
dk yf ?JG &[ef;oHCm ausmif;om;vli,fw\ Ydk
wkdufyGJrsm;om jzpfayonf/
ppftmPm&Sifpepfukd ta&NcHKxm;vQif rnfonfhtusF aD jymif;0wf0wf? wppD
qkwfNzJypf&rSmvnf; aocsmaeNyD/
orkdif;tawGUtBuHKwkdYukd jyefajymif;owd&MunfhvQifvnf;...
atmifyGJukd awmif;,lír&/

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


7 tdk;a0 *sme,f

ArmEkdifiHvkH;qkdif&mausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyf\
ausmif;olausmif;om;rsm;okdY wifjycsuf
a&T0ga&mifumv tcg OD;aqmifoC H mawmfrsm;ESit hf wl A.u.o
urÇmo h rdik ;f ? jrefrmhorkid ;f rSm rMuKH pzl; aom rsm;tzGJYcsKyf ausmif;olausmif;om;rsm; rSmvnf;
a&T0ga&mifoC H mOD;aqmifvyI &f mS ;rIBu;D um;jzpfay: zrf;qD;xdr;f odr;f cHc&hJ ygonf/ odaYk omf A.u.o
cJNh y;D ? xkad &T0ga&mifvyI &f mS ;rIumv rwdik cf ifuyif \ cGwaf 'gif;tvHum; qufvufviG hf ysaH ecJyh gNy/D
ArmEkid if v H ;kH qdik &f mausmif;om;or*¾rsm; tzGUJ csKyf awmfveS &f aJ om ausmif;om;wd\ Yk aoG;um;eDapG;
udk jyefvnfzpYJG nf;cJNh y;D jzpfygonf/ 4if;onf acwå &J&ifah ecJNh y/D A.u.orsm;tzGcYJ sKyo f nf orkid ;f opf
ikyfvSsdK;cJh&aom cGyfa'gif;wdkY\ awmifyHcwfoHudk wpfcu k kd 4if;wd\Yk aoG;jzifh ur®n;f a&;xd;k cJah vNy/D
t&Sed t f [kejf yif;pGm jyefMum;ae&aomumvvnf; a&T0ga&mifNyD;umv
jzpfonf/ a&T0ga&mifawmfveS af &;tNy;D wGif ppftyk pf k
a&Gw*d b kH &k m; ta&SUbufrck rf mS oHCmawmf u Auorsm;tzGJYcsKyftzGJY0ifrsm;udk ae&mtESHY
awG pwifwdkufyGJ0ifNyDqdkuwnf;u A.u.o tjyif;txef zrf;qD;ESyd u f yG cf MhJ uonf/ Auo tzGYJ
rsm;tzGJUcsKyfonfvnf; tpOftvm &SdonfESifh 0ifrsm;rSm ppftkyfpkvufrS vGwfajrmufatmif
tnD 4if;\ordkif;ay; wm0efudk ausyGefpGm yke;f atmif;ae&if;uyif vlxpk nf;&H;k vIUH aqmfa&;
xrf;aqmifcJhygonf/ ]]ywåedukZe}}[k ac:aom vkyfief;rsm;? ausmif;om;xkMum;xJwGif uspfvpf
oHCmawmfrsm;\ oydwfuHaqmifyGJ pwifu ckid rf maom tiftm;pkwck yDjyifpmG jzpfay:vma&;
wnf;u ppftkyfpkudk tjyif;txef qefYusif wdkYudk pepfwus vkyfaqmifcJhMuygonf/
uef Y u G u f N yD ; oH C mxk ES i f h t wl Auorsm; þae&mwGif ppftkyfpk\ vkyfxHk;vkyfenf;
tzGUJ csKyu f rnforYkd nfykH yl;aygif; wdkufyGJ0ifrnfudk wckudk az:jyvdkygonf/ xdktcsdefu Auo&J
tpDtpOfrsm;csrSwfí pepfwus vkyfaqmifcJh abmf 2-a,muf&ydS gonf/ tvkypf rG ;f &nf &So d vkd
ygonf/ xkdtcsdefu OD;aqmifyg0ifcJh aom pepfvnf;usonfh &Jabmfrsm;jzpfygonf/ aemuf
oHCmrsm;taejzifhvnf; A.u.orsm; tzGJY wa,mufuajzNy;D om; tajzvTmudk rSijf zifh jcpfcs
csKy\ f tcef;u@ESihf yg0ifywfoufru I kd MunfjzL ypfvkdufonf/ odkYaomf 2 a,muf pvHk; pmar;yGJ
pGm vufccH MhJ uygonf/ a&T0ga&mifEiS hf cGyaf 'gif;wkYd tatmifay;vkdufygonf/ aemufrS od&onfrSm
\ aoG ; eD a pG ; pG m twl p D ; qif ; cJ h Muygonf / xdkxdkaom EdkifiHa&; vkyfcsifonf[k ,lq&aom
uk d a usmf u d k u d k ? r[ef e D O D ; ? uk d & J j rwf [ d e f ; ? ausmif;ol? ausmif;om;rsm;udk yxr ausmif;
ukpd nfoal rmif? uk'd ND ird ;f vif; tp&So d wl Ykd udik pf cJG hJ xkwf&ef taMumif;&Smrnf/ 'kwd,u zrf;qD;&ef?
aom cGyaf 'gif; tvHrmS vnf; a&T0ga&mif ESit hf wl xdo k aYkd om tcsut f vwf rsm; vH;k 0&Smír&awmh
rd;k ,Hov Ykd iT yhf scH yhJ gonf/ ygu xdak usmif;om;udk pmar;yGaJ jzEdik o f nfjzpfap?
a&T0ga&mifvidI ;f udk ppftyk pf u k vufeuf wH rajzEkdifonfjzpfap tatmifay;í ausmif;y&
wdik ;f jzifh ydwq f v Ykd suf ypfcwfzrf;qD; ESyd u f yG o
f nfh 0kPt f jyifoYkd ydyYk pf vdu
k &f rnfqakd om rl&adS ejcif;
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
8 tdk;a0 *sme,f
yif/ xkaYd Mumifh ausmif;0if;xJwiG f A.u.o rSw(f 3) xkwaf 0Ny;D &yfqidk ;f xm;cJ&h ygonf/ xdok Ykd
rsm; tzGJUcsKyfwdkY tcdkiftrmwnf&Sdvmrnfudk ppf *&kpdkufae&if;uyif em*pftNyD;wGif A.u.orS
tkyfpk u aoravmuf aMumufMuygonf/ xdkY rNzKd ;NzKd ;atmif?ukv
d if;xufEidk w
f t
Ydk ygt0if&J abmf
twGu fvnf; jyif;xefaom zdESdyfrIrsm;udk quf tcsdKUrSm &efolvufwGif;odkY usqif;cJh&ygonf/
wkdufjyK vkyfaeMuygonf/ xdktxJuyif rdrdwdkY vuf&Sdumv
A.u.o rsm; tzGUJ csKy0f ifrsm;rSm usm;ukwu f sm;cJ ,ck 2008-2009 umvwGifrl A.u.o
BuKd;pm; pnf;&Hk;aeMu&ygonf/ rSm pnf;&H;k a&;vkyif ef;rsm;udk tawmf jyKvyk Ef idk af e
txu ausmif;om;rsm; ? wkdif;&if;om; ygonf/ vlxkESifhvnf; wom;xJ&SdaeygNyD/ odkY
vlrsdK;ausmif;ol ausmif;om;rsm;ESifh wEkdifvkH; aomf trSet f wdik ;f 0efc&H rnfqkd vSsif vHak vmuf
twkdif;twmESifh tus,fjyefYEkdiforQ us,fjyefY aom tiftm;pk Bu;D rm;us,jf yefaY om tiftm;pk
onfh ausmif;ol? ausmif;om; tiftm;pkBuD; jzpf twkdif;twmxd ra&mufao;yg/ 2007-2008
atmif pkpnf;BuKd ;yrf; aqmif&u G af eygonf/xkt Yd uxufpmvSsifawmh trsm;BuD; tm;aumif;aeNyD
jyifjrefrmEkid if v H ;Hk qkid &f moHCmhwyfaygif;pk tzGUJ Bu;D ? jzpfygonf/ qufvufívnf; &Jabmfrsm;rS A.
88rsdK;qufausmif;om;rsm;paom aemifawmf u.o udk cdik rf maomtiftm;pkBu;D wckjzpfatmif
tzGt YJ pnf;rsm;ESiv hf nf; Edik if aH &; oabmxm;csi;f 0dik ;f 0ef; vkyaf qmifMu& rnfjzpfonf/ rdrw d tYkd zGrYJ mS
vkyif ef;csi;f qufpyfr&I adS tmif tpOfwqdu k f csw d f tGev f idk ;f Ekid if aH &;ESihf ? tifwmAsL;vky&f o Hk ufouf
qufaqmif&GufaecJhMuygonf/ tzGJYr[kwfyg/ tGefvkdif;EkdifiHa&;vnf; vkdtyfyg
A.u.o \ acwftajctaet& ay: onf/ okdYaomf vlxkMum;? ausmif;om;xkMum;
aygufvmaomwm0efwckrSm vli,fxkMum;xJ wGif vQdKU0Sufodyfonf;pGmaqmif&Gufae&aom
wGif pkpnf;rIwckjzpfatmif az:aqmifae&jcif; vufawGUEkid if aH &;ukd ykrd t dk m&kpH u
dk vf yk u
f idk af e&jcif;
jzpfygonf/ 1990 rEåav;nDvmcH vkyo f nft h cg jzpfaMumif; wifjyvkd&if;jzpfygonf/
A.u.orsm;tzGJYcsKyfESifhtwl oHk;a&mifjc,f? A. orkid ;f tqufquf vlxu k kd ausmif;om;xk
v.o (ArmEkdifiHvHk;qdkif&mvli,frsm;or*¾) p udk trSew f u,f ud, k pf m;jyKaomtzGYJ tpnf;jzpf
aom vli,ftzGJYwdkYESifhtwl yl;aygif;aMujimcsuf ygonf/ xdaYk Mumifh A.u.orsm; tzGcYJ sKy\ f tpOf
rsm; xkwfa0cJhygonf/ vkyfief;ydkif;qdkif&mvnf; tvmordik ;f twdik ;f qufvufp;D qif;Mu&ygrnf/
yl;aygif;vkyfaqmifcJhMuygonf/ xdkuJhodkYaom t qufvufwkdufyGJ0if&ygOD;rnf/ trsdK;om; a&;?
ajctaersK;d ? tm;aumif;rIrsKd ; jyefvnfay:ayguf trsdK;om;jyefvnf aoG;pnf;nDnGwfa&;wdkYt
atmif A.u.o rsm;tzGJYcsKyfrS BudK;pm;vkyf wGuf rdrdwdkY\ aoG;awG eDapG;ae&ygOD;rnf/ &J
aqmifaeygonf/ &ifhaom cGyfa'gif; wdkY\aoG;jzifh orkdif;opfwck
a&T0ga&mifNy;D 2-ESpt f Mum A.u.orsm;t udkxkqpfMu&ygOD;rnf/ Armjynfol ol&Jaumif;
zGJYcsKyf\ tajctaeudk jyefvnfoHk;oyf&rnfqdk wd\ Yk aumif;uif,üH &J&ifah omcGyaf 'gif;wdyYk so H ef;
vSsi2f 007-2008umvwGif rdrw d tYkd aejzifvh kH jcKH MuygvdrfhrnfjzpfaMumif;today;tyfygonf/
a&;udk ydrk kd *&kpu kd cf MhJ u&ygonf/xkaYd Mumifyh if tk;d ArmEkid if v H ;H k qkid &f mausmif;om;or*¾rsm;tzGcY J sKyf
a0*sme,fuydk if 2008ckEpS pf ufwifbmvwGif t
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
9 tdk;a0 *sme,f

rk;d xJ...avxJ...
Zmenf

rkew f idk ;f xJu...or*¾pw


d "f gwfrsm;
ArmEkdifiHawmfvSefa&;wkdufyGJtoD;oD;wGif awG vrf;ay:xGuf qE´jyaeNyD/}} ]]ausmif;om;
vlxkukd opömrazmufpwrf; vlxka&SUrS rm;rm; awGukd zrf;ukefNyD? &kdufukefNyD/}} paom pum;vkH;
rwfrwf &yfwnfí orkdif;tpOftvm &SdcJhaom rsm;rSm Armjynf Ekid if aH &;avmuESihf rpdr;f vSaom
tzGJYtpnf;wckukd nTefjyygqkdvQif ArmEkdifiHvkH; t&if;ES;D qk;H pum;vk;H rsm;yif jzpfygonf/þuJo h Ydk
qkid &f mausmif;om; or*¾rsm;tzGUJ csKyu f dk a&SUwef; Auo\ orkid ;f aMumif;ukd *kPf az:ajymqkad e&
wae&mrSmxm;í azmfjy&ayvdrfhrnf/ (twkd jcif;rSm ]]ukd,fhig;csOf ukd,fcsOf}}aejcif; r[kwfyg/
aumufrmS Auorsm; tzGUJ csKy[ f ak c:aomfvnf; tpOftquf xGe;f vif;awmufy &J&ifh wufMucG hJ
þaqmif ; yg;wG i f Auo[k o mtrsm;qk H ; aom Auo\orkdif; tpOftvmESifh Auo\
ok;H EIe;f oGm;ygrnf/) orkdif;tpOftvm rnfrQ BuD;rm;onfukd Auo
acwf t quf q uf tmPm&S i f t quf &Jabmfrsm;ukd jzefaY 0 csií f jzpfygonf/ odNy;D om;
quf zdEydS rf tI qufqufwu Ydk dk awmfveS &f if;? vlxk qkdvQifvnf; arhraeapcsifí jzpfygonf/
twGuf OD;aqmifwkdufyGJ0if&if; oHrPdom; uscJh vlxk\ emusnf;rIcHpm;rIrsm;ukd vpfvsL&I
aom Auo\ BuD;rm;us,fjyefYvmcJh &ayonf/ cJah om orkid ;f rsKd ; AuorSmr&Scd yhJ g/ xktYd wl ]]ighjrif;
xkdYtwl Auo\ orkdif;tpOftvmrSmvnf; igpkid ;f }} Ekid if aH &;rsKd ;ukv
d nf; tpOftquf Auo
awmfvSef&Jaom ausmif;om;wkdY\ aoG;jzifh ykdrkd acgif;aqmifrsm; rjyKvyk cf MhJ uyg/ Auo\ zGUJ pnf;
xGef;vif; awmufycJh&avonf/ yk?H &yfwnfcsu?f pnf;rsO;f Oya' tp&Sd onfwu Ydk
ArmjynfEidk if aH &;ESihf AuorSm acwftquf tp wu,fhygwDBuD;wck? tzGJUtpnf; BuD;wck
qufcjJG cm;ír&avufatmif wom;wnf; &Scd ahJ v ozG,f tckdiftcH wnf&SdcJhayonf/
onf/ ]]jrif;cGm wcsuaf yguf&if rD;[ke;f [ke;f awmuf xkdYtwl Auo\wm0efrSmvnf;tvGef
ap&r,f/}} qkdaom ausmif;om; acgif;aqmif w&mBu;D rm;vSygonf/ vlxEk iS w hf om;wnf; &Sad e
ukdA[def; aMuG;aMumfcJhonfh 1300 jynfhta&; &kHESifh rvkHavmufyg/ vlxk\ emusnf;rIrsm;ukd
awmfykHrSonf 2007 a&T0ga&mif awmfvSefa&;t awmfvSefaomtm;tjzpf ajymif;vJay;&rnf/
xd ausmif;om;or*¾rSm xif&Sm;aom tiftm;pk xkdokdY ajymif;vJ&mwGifvnf; AuotzGJY0ifrsm;
tjzpf tNrJwap yg0ifcJhayonf/ taejzifh vlxkukd vIHUaqmf&kHom r[kwfbJ vlxk
ArmEkdifiHvkH;qkdif&mausmif;om;or*¾rsm; a&SUrS rm;rm;rwfrwf &yfwnfí wyfOD; ae&mrS
tzGJYcsKyf (Auorsm;tzGJUcsKyf)\ xl;jcm;csufrSm &J&ifhpGm wkdufyGJaz: aqmifoifhayonf/ BuD;rm;
Armjynf Oya'wGi;f Ekid if aH &; wku d yf w JG idk ;f vkv
d \
dk aomwm0ef? *kPf&nfajymifaom orkdif;wkdYESifh
wyfO;D wGif &J&0J 0hH hH ae&m,lNy;D wku d yf 0JG ifcjhJ cif; jzpf twl ckid rf maom wnfaqmufa&;ukv d nf; tpOf
ayonf/ xkt Yd wGuv f nf; jynfov l xl \ k ,kMH unf wpkduf vkyfaqmifae&ayrnf/ jyefYBuJaeaom
ukd;pm;rIukd tNrJwap&cJhayonf/ ]] ausmif;om; tiftm;pkrsm;ukd wpkwnf;jzpfatmif BudK;pm;
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
10 tdk;a0 *sme,f
tm;xkw&f if; rsKd ;qufopf Auorsm;ukv d nf; axmif'Pfrsm;ESifh wcsdefwnf;rSm yif &efol\
vuf urf; BudKqkdí aoG;csif;qufay;&rnf/ rd r d w k d Y t ay: aMumuf v ef Y a erI w k d Y u k d
ppftkyfpk\ ukd,fykdifeHywftay: tav;jyK& awGUjrifEidk yf gonf/
jcif ; rsd K ;? &mxl ; tay: vuf a 0cH & jcif ; rsd K ;? xkaYd Mumifh AuotzGUJ 0ifrsm;\ wm0ef0wÅ
ta[mif;topf?vlpdrf; vl&if;wkdYtay: em; &m;? vlxt k ay:opömapmifo h rd EI iS hf &J0hH jywfom;rI
vnfrI? av;pmrI ray;jcif;wkdY ukdrjyKvkyf oifhyg/ ponfwkdYrSmvnf; tvGefta&;BuD;vSygonf/
xif&mpkid ;f aom? tmPm&Siq f ef aom? *kPd ;f *P rdrw d u Ydk dk rdrw d tYdk NrwJ ap a0zefo;Hk oyfaeNy;D ? wOD;
qefaomxlaxmif rIrsdK;ukd acwf tqufquf csi;f vkt d yfcsuEf iS hf tzGt YJ pnf;qkid &f m vkt d yfcsuf
Auo orkdif;u vufrcHcJhyg/ rsm;ukdvnf; tcsdefwkdif;jznfhqnf;aqmif&Guf&
vlxw k udk yf MJG um;xJrmS &J0ahH jymif ajrmufpmG rnzpfonf/vlxu k vlxak emufNr;SD qGJ orm;rsm;
wkdufyGJ0ifEkdifonfh olrsdK;ukdom Auo orkdif;u ukd r,kHMunfyg/vlxkopömazmufukdr,kHMunfyg/
acgif;aqmiftjzpf vufccH yhJ gonf/ ,aeY Auo tcGit hf a&;orm;ukrd ,kMH unfyg/ okaYd omf vlxu k
&Jabmftaygif;wkdY\wm0efrSm ppftkyfpkzdESdyfrI Auoukd ,kMH unfygonf/ xkaYd Mumifh Auo tzGYJ
atmufrSmyif rdrdwkdYtpktzGJYrsm;ukd rmausmuspf 0ifrsm;taejzifh vlxkaemufNrDS;qGJ? opömazmuf?
vpfatmif pepfwuszpYJG nf;zkYd vGepf mG ta&; Bu;D yg tcGit hf a&;orm;tjzpf b,fawmhrS tjzpfcí H r&
onf/ tajccHynm txufwef;ausmif;rsm; (t. yg/ xkdokdYjzpfcJhvQifvnf; AuotzGJY 0ifr[kwf
u.o)rsm;rStp wuúokdvf toD;oD;wGif rdrdwkdY awmhyg/ þtcsufudk tzGJU0ifrsm;tae jzifh
tiftm;pkrsm;ukd tckdiftrmwnf aqmufxm;zkdY em;vnfoabmaygufNyD; jzpfayvdrhfrnf/
vkdayonf/ xkdokdY zdESdyfcH&jcif;onfyif orkdif; xko d rYdk rS [kwv f Qif 1920 rS tajcwnf? ukad tmif
wm0efudk tpGr;f Ekid q f ;Hk pGr;f aqmif jcif;jzpfaMumif; qef;? ukdA[def;wYkdjzifh orkdif;aMumif;aumif;cJh?
wkdif;wmonfh aywHwcktjzpf ukdrif;ukdEkdifrSonf
,l q Ek d i f y gonf / ppf t k y f p k u ausmf u k d u k d w k d Y q D t a&muf &J 0 H h
Auotay: ESpf aygif;rsm;pGm ]]jrif;cGm wcsua f yguf ajymifajrmufcahJ om Auo orkid ;f
(ppftmPmodr;f NyD qku d wnf;u) & i f r D ; [ k e f ; [ k e f ; aMumif;ukd rdrdwkdY acwfa&mufrS
wu,ft h Bu;D rm; qk;H &efot l jzpf awmuf a p&r,f / }} ajrmif;xJokdY vTifhypf vkduf&ygvdrhf
pm&if ; oG i f ; NyD ; ? ES d y f uG u f z k d Y qkdaom ausmif;om; rnf/
qk H ; jzwf N yD ; om; jzpf y g onf / acgif; aqmif ukA d [de;f ]]awmfveS af om
þtcsuf u d k v nf ; oH o , ausmif;om;wkdY\aoG;jzifh
aMuG ; aMumf c J h o nf h
jzpfp&m rvkdyg/ (1958? 1962) Auo\orkid ;f aMumif;
ppftmPmodr;f rIrsm;rSonf a&T0g 1300 jynf h ta&; tpOfxeG ;f vif;
a&mifawmfvSefa&;txd rdrdwkdY awmfyr Hk S onf 2007 awmufyygapownf;/}}
tiftm;pkrsm;ukd ppftyk pf u k toJ a & T 0 g a & m i f a w m f
trJ ajrvSef&Smí axmifoGif; vSea f &; txd ... Zmenf
tusOf ; csjcif ; ? jyif ; xef a om Auorsm;tzGJYcsKyf
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
11 tdk;a0 *sme,f
qef;opfnD

zdESdyfrIukd
MuifemrIvkdY bmomrjyefEkdif

vl ph wd of bm0ukd o&kyaf zmfxm;wJu h mwGe;f vSnfhpm;vSnfhpm; olwkdY&J hAsL[mxJrSm usaemfwkdh


wyk'fzwfzl;ygw,f/ umwGef;xJrSm vlwa,muf arsmygroGm;zkd hta&;MuD;ygw,f/ azmhawG;wm
u aowåmtav;MuD;ukd xrf;xm;&if;u av; ajzawG;wmawG[m a&wdrk mS pdwo f ufom& &Ekid f
vdkufwmqdkjyD; nOf;wGm;&if; vrf;avSsmuf vmyg apayr,fh a&&SnftwGuf tEå&m,f&SdwJhaq;jrD;
w,f/ ol Mh unf&h wm tifrwef arm[du k f EGr;f e,f wkw d ckyg/
aeyHvk nf;&ygw,f/ 'gukjd rifomG ;wJh vlwa,muf etz[m 'Dvdk rwefwqzdESdyfjyD;rS olwdkh
u cPaeOD;qdkjyD; tJ'Dhvl&JU aowåmay:ukd twG u f t a&;rygwJ h wcsd K Y a e&mav;awG r S m
ausmufw;kH Mu;D wvH;k xyfwif vdu k yf gw,f/ e*ku d tavSsmhay;tcsdKoyfjyD; zdtm;awGudk avSsmhcswJh
wnf;urS aowåmMu;D xrf;xm;&vkhd av;vHaewJh enf;AsL[mukd rMumcP usio hf ;kH cJyh gw,f/ 2010
ol[m rwefwq tav;csdefawG atmufrSm jydK rSm a&G;aumufyGJvkyfay;r,f qdkwmvnf; 'Do
vJvkrwwf jzpfoGm;ygw,f/ ausmufwHk;wifay; abmrsKd ;ygyJ/ aemufxyf Oyrmwckay;&&if etz
vdkufwJhvlu cPavmufaerS ausmufwHk;ukd vufxuf[mausmif;om;tcGifhta&; tqHk;&SHK;
aowåmay:uae z,f&Sm;ay;vdkufygw,f/ tJ'Dh qHk;acwfqdkwm vlwkdif;todyg/ ausmif;om;awG
rSm aowåmxrf;xm;&wJh vlu ayghoGm;jyDqdkjyD; tzkdYvGwfvyfpGm ynmqnf;yl;cGifh? vGwfvyfpGm
ausauseyfeyfeJ h qufavSsmufomG ;yg awmhw,f/ ausmif; om;tzGUJ tpnf; vlrKS a&; tzGt YJ pnf;rsm;
wu,fwrf;usawmh aowåm[m e*dt k wdik ;f av; zGJYpnf;cGifh? vGwfvyfpGm tjrif xkwfazmfwifjycGifh
vHaeqJygyJ/ pwmawG bmqdkbmrS r&Sdygbl;/ oifaxmuful
etz[m 'Doabmukd aumif;aumif;em; ypönf;awGuvnf; rjynfhrpHkeJUyg/ wuúodkvf
vnf oabmayguf toHk;csyHk&ygw,f/ aowåm ausmif;awGuv dk nf; oGm;&vm& cufcw J jhJ rKd jh yifrmS
ay:udk ausmufw;kH wifwhJ taeeJ h tp ueOD;rSm xkwx f m; vdu k yf g ao;w,f/ 'gayr,fh etz[m
tqdk;0g;qHk; vkyfjyvdkufygw,f/ a':atmifqef; wbufrSm ausmif;om;awG t&nftcsif;r&SdyJ
pkMunfudk tuGufqiftrSKpGJjyD; aetdrfuae pmar;yGJ tvG,w f ul atmifapzkYd tajctaersm;
axmif w G i f ; uk d a&T U cJ h y gw,f / tvk y f M urf ; eJ h zefwD; ay;xm;jcif;? pmar;yGJrSm ckd;cscGifh ay;xm;
axmif'Pf oH;k ESpf trdecYf srw S v
f ukd yf gw,f/ jy;D rS apjcif; pwJhxGufaygufrsm;eJY xdef;xm;ygw,f/
jypf'Pfukd xuf0ufavSsmhcsay;jyD; aetdrfrSm ay;oifwJh tcGifhta&;awGukday;zdk hqE´r&Sdvdk
pnf ; urf ; owf r S w f c suf a wG e J h j yef a ecG i f h a y; rh ay;oifw h hJ pnf;urf;avsm&h aJ pr,fh tcGit hf a&;
vdkufygw,f/ aowåmay:uae ausmufwHk;ukd awG ay;jy;D tpm;xk;d ESpo f rd v
hf u dk yf gw,f/ 'Denf;eJh
z,fay;vku d wf ohJ abmyg/ etztaeeJ b h ,fvydk J ausmif;om;qdkwJh wefzdk;[mvnf; wjznf;jznf;
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
12 tdk;a0 *sme,f
avsmhusvmygawmhw,f/ 'DvdkeJ h etz&J h
ußG e f ynma&;pepf x J r S m ausmif ; om;awG
,aeYtxd pm&if;&&Sdxm;aom
uk,d w f ikd u
f ausmif;om;wefz;dk ukd avsmu h satmif tusOf;us
jyKvkyf olawG jzpfrSef;rod jzpfvmygawmhw,f/ ausmif;ol? ausmif;om;rsm;pm&if;
0efxrf; awGuv kd nf; 'Denf;twdik ;f vmbfpm;cGihf
ay;jyD; zsufqD;vkdufygw,f/ ausmif;ol - 23 OD;
usaemfwkd t h rsm;pk&J ah umuf&;dk rD; pdw"f mwf? ausmif;om; - 290 OD;
aoG;at;oGm;wwfwhJ p&ku d u f kd odaewJh etz[m
tcsed af &T q h ikd ;f wJh enf;ynmukv d nf; rMumcPoH;k
---------------------------------
wm awG &h ygw,f/ tc ak ':atmif qef;pkMunf&J pkpkaygif; - 313 OD;
htrSKudkvnf; vlawGaoG;at;oGm; avmufwJh
oabmxm; ae&if usaemfwdk v h ckd siw
f hJ tem*wf
tcsdeftxd apmifhjyD;rS vlawGvufyef;uswJh
[m a0;aeOD;rSm yg/
tcsed t f xd apmifjh y;D rS aemufq;kH pD&ifcsuf cswm
usaemfwdk htaeeJ haumuf&kd;rD; pdwf"mwfyJ
udkawG h &ygw,f/
&SdaeOD;r,f? arSsmvdkufjyD; auseyfaeOD;r,fqdk&if
qdk&kd;pum; wckudk zwfzl;? Mum;zl;MurSmyg/
tajctae[m bmrSx;l jcm; wd;k wufvmrSmr[kwf
zm;ukd qljy;D om;a&aEG;xJ csujf cif; wef;xnfv h u kd f
ygbl;/ yGMJ unf&h if;rsu&f nfus&ekH v YJ nf; Zmwfvrf;
&if zm;[m ckefxGufyg vdrfhr,f/ tdk;xJxnfhjyD;
u ajymif;vJvmrSm r[kwyf gbl;/ usaemfwYdk tae
a&at;eJ w h jznf; jznf;csi;f jyKwf &if tylcsed [ f m
eJY owåu d akd rG;jy;D rw&m;rSKawGukd nDnn D w G n
f w G f
wjznf;jznf;csif;yJ wdk;vmwm rdkhvkd hzm;twGuf
awmfvSefzdkY tcsdefwefaeygjyD/ wu,fawmh
tyl csdef tajymif; tvJu rodomyg bl;/
owåq d wkd m uvnf; aMumuf&r,ft h &mukd rSeu
f ef
'gaMumifh zm;[m ckex f uG rf d rSm r[kwyf J touf
pGma&G;cs,frSKygyJ/ emrnfaorSmukd
qHk;&SHK;oGm;ygvdrfhr,f/ usaemfwdkh
aMumufjyD; vlaorSmukd raMumuf
trsm;pk[m jyóemawGudk &ifqdkif usaemfwdk h[m 'ku©
wJo h al wG[m ordik ;f rSm ol&J aumif;
&mrSm ,Hkwrf;pum;xJu zm;vdkyJ awGeJ hwjznf;jznf;
tjzpf armfuGef;twifcH&wwfyg
wH k Y j yef a eMuygw,f / wck c k j zpf r S tom;usvmjy;D rw
w,f/ usaemfwdk YtaeeJY zdESdyfol
aumuf &kd;rD;vkd [kef;ueJ xaoG;
qljyD; aemufykdif;rSm arharhaysmuf
&m;rSKawGukd onf;cH awG u k d tmcH & rS m uk d a Mumuf w J h
pdwfxuf tem*wf usaemfwdkY rsdK;
aysmuf jzpf o G m ;wwf M uygw,f / ae&if? jzpforSs t
qufopfawG atmufusaemuf us
wu,fawmh etz[m rw&m;rSK aMumif ; taumif ;
qufjzpfaerSmukd aMumufwhJ pdwu f
awGudk ESpfq,fh wpfESpfvHk;vHk; usL; oabmxm;ae&if
tqaygif;rsm;pGm ykdrdk MuD;rm;zkdY
vGef jyKvyk af ecJw h myg/ usaemfwYkd [m usaemfwkd hvdkcsifwJh
wenf;tm;jzifh owåd&Sdzkdh tcsdefwef
'ku©aw GeJYwjznf;jznf; tom;us tem*wf [ m a0;
vmjyD; rw &m;rSKawGukd onf;c aejyDjzpfygw,f/
aH e&if? jzpforSstaMumif; taumif;
aeOD ; rS m yg qef;opfnD
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
13 tdk;a0 *sme,f
armifxif&edS f

1300 jynft
h a&;awmfyrkH S
ausmif;om;xk tcef;
jrefrmEdkifiHausmif;om;vIyf&Sm;rI\ e,fcsJU a&eHajroydwf
qefuY siaf &;? trsKd ;om;vGwv f yfa&; u@udk qef; a&eHajrtvkyo f rm;rsm;onf 11-v ausmf
ppfavhvmvQif 1300 jynfh ta&;awmfyo Hk nf Mum oydww f u
dk yf q
JG ifEcJT ahJ omfvnf; tkypf ;kd olwYdk
ta&;ygaom tcef;u@tjzpf todtrSwf jyKMu u vpfvQLjyKxm;\/ xdt Yk wGuf 1938-ck? Ed0k bFm
&rnfjzpf\/ 1300 jynfh ta&;awmfyo kH nf tvkyf v 30-&uf Ak'¨[l;aeYwGif acsmufNrdKUrSpwifí
orm;? v,form;? ausmif;om;wd\ Yk nDnw G af oG; oydwfarSmuf tvkyform;rsm;onf? &efukefodkY
pnf;aom e,fcsUJ qefu Y siaf &;?trsKd ;om; vGwv f yf qE´jy&efajcvQicf sw D ufcMhJ uonf/ a&eHajroydwf
a&; wku d yf jJG zpfí? ordik ;f wGixf eG ;f ajymifcahJ yonf/ wyfom;aygif; 1200 ausmt f m; tmVm0u ocif
1300 jynfhta&;awmfyHkudkavhvmvQif bdk;vSBuD;u acgif;aqmif uGyfuJcJhavonf/
ausmif;om;tcef;udk csefvSyfír&ovkd? Adkvf odaYk omf a&eHajroydww f yfBu;D rauG;NrKd UodYk
atmifausmu f v
kd nf;arhxm;í&Murnf r[kwaf y/ ta&muf? 1938-ck? 'DZifbmv 5-&ufaeYwiG ?f yk'rf
Adkvfatmifausmfonf? 1300 jynfh ta&;awmfyHk 144-jzifh wm;qD;Ny;D acgif;aqmifrsm;tm; zrf;qD;
wdkufyGJudk txGwftxdyfodkYykdYaqmifcJhol jzpf\/ vku
d \f / þwGif a&eHajroydww f yfBu;D acgif;aqmif

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


14 tdk;a0 *sme,f
rJ h j zpf a e&m wd k Y A rmtpnf ; t&H k ; rS NrKd UolNrKd Uom;rsm;tm; w&m;a[maepOf rauG; ta&;
ocifoef;xGe;f ? ocifvaS rmif? oHvQit f vkyo f rm; ydkif rpöwmrlvm0yfu zrf;qD;vkduf jyef\/
tpnf;t&H;k rS ocifp;kd ? ocifA? a&eHacsmif;tvkyf qE´j´ y w-u-o tpnf;ta0;
orm; tpnf; t&kH;rS ocifvIdif? &efukefpD&ifpk? w-u-o OuúX udkb[def;ESifh twGif;
wdkYArmtpn;ft&Hk; rS ocifxGef;vS? ocifAom? a&;rSL; udb k aqGwt Ykd m; zrf;qD;vku
d o f nft h wGu?f
ocifA&ifwkdY\ vuf rSwfjzifh wkdif;jynfodkY 'DZifbmv 13-&ufaeYn 7-em&Dtcsed w f iG ?f &efuek f
oydwfwyfBuD;tm; uGwfuJ tkyfcsKyfí &efukefodkY wuúov kd af usmif;om;rsm; or*¾rS Bu;D rSL;í txl;
qufvufcsDwuf&eftwGuf Adkvfrsm;qifhac:NyD; tpnf;ta0;udk w-u-o taqmuftODü usi;f y
rauG; odkYapvGwf\/ apvTwf jcif;cH&aom \/ 'kOuúX udkvSa&Tu tpnf;ta0; obmywd
Adv
k rf sm;rSm ocifazoef;? ocifp;kd ? ocifxed 0f if;ESihf tjzpf aqmif&u G í f ? udak t;ausmu f tcrf;tem;
&efukefwuúodkvfausmif;om;rsm; rSL;tjzpfaqmif&Gufavonf/
or*¾OuúXvnf;jzpf? ArmEkdifiHvHk;qdkif&mausmif; tpnf ; ta0;od k Y wuú o d k v f a usmif ; ol
om;rsm;or*¾ OuúX vnf;jzpfaom udb k [de;f ESihf ausmif;om;rsm;ESihf jyifyrS ocifE?k 0wfvakH wmf&
wuotwGif; a&;rSL; udkAaqGwkdYjzpf\/ OD;ausmjf rif?h ocifvaS z? azbD,ef OD;wifah tmif?
xdo k l 5 OD;rSmvnf; 'DZifbmv-11-&ufaeY wufbkef;BuD; ode;f az? rpöwm pDpcD ;l ? 0wfvakH wmf&
nwGif a&eHajroydww f yfom;rsm; ESirhf auG; NrKd UrS OD;jrifx
h ;l polwEYkd iS hf oHCmawmfrsm;yg wufa&muf
&m? w-u-o cef;raqmif jynfv h QoH mG ;avonf/
tpnf;ta0;rS (1) rEÅav;NrdKUwGif jynfol
jynfom;wkt Yd m; rw&m;csKycf s,x f m;onfh Oya'

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


15 tdk;a0 *sme,f
23(7)ES i f h &ef u k e f N rd K UodkY csDwufvmMu olrsm;tm; vTw&f efqakd om awmif;qdkcsufrsm;udk
aoma&eHajr oydwfarSmuf tvkyform;rsm;ESifh qH k ; jzwf onf h t jyif ? tmPmzD q ef qE´ j y
awmifolv,form;wkdYtm;? yk'rf 144ESihf &efuek f vSnfhvnf&efudk qHk;jzwfvkduf\/
'dpMwwd f &mZ0wf w&m;olBu;D u wm;jrpfxm;jcif;?
&efuek Nf rKd UwGiw
f ifBuKd íxkwx f m;aomtrdeEYf iS hf yxre,fcsJU tmPmzDqefrI
tjcm;NrKd Ursm;üzdEydS xf m; aom Oya'rsm;udk tvQif ausmif;aygif;pHk tpnf;ta0;\ qHk;jzwf
tjref &kyfodrf;ypf&ef/ csut f & 'DZifbmv 15-&ufaeYnae 4 em&DwiG ?f
(2) wuúodkvfor*¾OuúX udkb[def;ESifh NrdKUrtxufwef;ausmif;Bu;D ü? ausmif;om;aygif;
twGi;f a&;rSL; udb k aqGwt Ydk m; tjrefvw T &f ef qdk 7000-ausmo f nf pka0;vsu?f &efuek t f a&;ydik \
f
aom tqdrk sm;udk uefu Y u
G o f rl &Sd twnfjyKvu dk fpDwef;vrf;avQmufjcif;udk ydwfyifwm;jrpfonfh
avonf/ yk'rf 144-udk qefu Y siu f mpDwef;vSnhf vnf Mu\/
jrefrmEkdifiHausmif;om;vIyf&Sm;rI ordkif;wGif
ausmif;aygif;pHk yxrqHk;tMudrf e,fcsJUtmPmzDqef jcif;jzpf\/
'DZifbmv 14-&ufaeY nae 4-em&D wGif? pDwef;vSnv hf nfyw JG iG f
&efuek w f uúov kd af usmif;om;rsm;or*¾EiS hf ArmEkid f ausmif;om;acgif;aqmifawG
iHv;kH qdik &f mausmif;om;rsm;or*¾wYkd yl;aygif;vsuf tjrefvTwf?a'gufwmbarmfaoygap/
a&Twd*Hkü &efukefNrdKUvHk;qdkif&m ausmif;aygif;pHk qmay:xGef; aoygap/
txl;tpnf;ta0;BuD;udk usif;y\/ nGefYaygif;tpdk;& aoG;tHygap/
barmf-bOD; nGeaYf ygif;tpk;d &tzG0YJ if b@m yk'fr 144 tvkdr&Sd-tvkdr&Sd?
a&;0efBuD; OD;xGef;atmifausmfvnf; xdktpnf; ta&;awmfykH atmif&rnf
ta0;odkY wufa&mufNyD; ausmif;om;rsm;tm;qHk; [laomaMuG;aMumfoHrsm;udk a<u;aMumf\/
rpum;tenf;i,f ajymvkad Mumif;jzifh tpnf;ta0; 'dAYk rm oH;k a&mifcs,f wlwZH if tvHEiS hf ol&BJ u;D
obmywdxH awmif;qkdavonf/ atmifvaH wmfukd vTix hf u l m? aumfr
odaYk omf obmywdu jiif;y,fonfh &S i f e mvrf ; ?armif * d k r m&D v rf ; w
tjyif? ausmif;om; uav;rsm;onf zrf;xm;olrsm;tm; avQmufcsDwuf&m?udkatmif ausmf
nGeaYf ygif; tpd;k &tzG0YJ if 0efBu;D rsm; onf ta&SUqH;k rSa<u;aMumfoH wdik f
vT w f & ef qd k a om umvkdufygcJhavonf/ tmPm zD
avmuf rrdkufrJíqHk;rpum; ajym
&efrvkdaMumif;? nGefYaygif;tpdk;& awmif;qdc k surf sm;udk qef qE´jyyGu J m; atmif jrifpmG ESihf
tzGJY0ifwdkY\ rsufESmudk rMunfhvkd qHk;jzwfonfhtjyif? vdyu f efyef;jcw H iG v
f pl ck v JG u d k af vonf/
aMumif; &GHrkef;aMumif; jyefMum; tmPmzDqef qE´jy
ajymqd k v k d u f o jzif h b@ma&; vSnfhvnf&efudkqHk; 'DZifbmv 20
0efBuD;vnf; jyefoGm;&avonf/ jzwfvu dk \ f &efuek w f uúov kd af usmif;om;
tpnf;ta0;rSxw k jfyefxm;aom rsm;or*¾ESifh? ArmEkdifiHvHk;qdkif&m
yk'frrsm; &kyfodrf;&efESifh? zrf;xm; ausmif;om;or*¾ trIaqmifrsm;
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
16 tdk;a0 *sme,f
bmwck r S r oH k ; &bl ; tyf w k d
wacsmif; awmi fr,lcJhMueJY}}
ausmif;om;xkBuD;onf
vIyfvIyf &Sm;&Sm; jzpfvmum-
]]oG m ;r,f oG m ;r,f
tck o G m ;r,f } } toH & S i f u m;
udkatmifausmfjzpf\/

twGif;0ef&Hk;0dkif;yHk
ausmif ; om;rsm;onf
bwf p f u m;rsm;jzif h Nrd K UxJ
od k Y v mMu\/ um;rsm;onf
onf / wk d u f y G J u d k a&S U od k Y t qif h j rif h j rif h
wpkwa0;wnf; roGm;MubJ tcsdKUu wuúodkvf
vSrf;&ef jyif qifvmMuonf/
&dyo f mvrf; twdik ;f oGm; Mu\/ tcsKd Uu tif;,m;
onfvkdESifh 1938-ck? 'DZifbmv 20-&uf
vrf;rS 0if'grD'D,modkYauGY \/ usefum;rsm;um;
t*FgaeYodkYa&mufvm\/
jynf v rf ; twk d i f ; oG m ;Mu \/ ud k v S a &T E S i f h
t&k P f u sif ; ítvif ; a&mif o ef ; vQif ?
acgif;aqmiftcsKd Uu um;i,fu av;wpfpif;ESihf
wuo taqmuftOD;odYk ausmif;olausmif;om;
xGufoGm;\/ or*¾taqmuf tOD; ta&SUrS
rsm;onf pka0;a&mufvmMu\/ t"dy"dvrf;ray:
pH k a xmuf r sm;u b,f b uf o d k Y vd k u f &rS e f ;
wGif bwfpfum; 26-pD;&yfxm;\ pHkaxmufrsm;
rodjzpfum usef&pfcJh\/
onf or*¾cef;rrS vufcyk o f rH sm;udk em;pGiahf eMu
em&D0uftwGi;f rSmyif ausmif;om;rsm;onf
\? tcsdefrSm 8-em&D 15-rdepf&SdavNyD?
twGi;f 0ef&;kH Bu;D tm; 0dik ;f rdNy;D om;jzpfae\/
tpnf ; ta0;obmywd u d k v S a &T \ &J & J
udak tmifausmo f nf Xif;wm0efusaeaom
awmuf rdecYf eG ;f onf ausmif;om;xktm; wuf<u
ol&d,mowif;pmwkdufteD;&Sd pywfvrf; t0if
vIy&f mS ;ap\/
aygufwiG f pnf;urf;wuswm0ef,l uluyG u f aJ v
\/
&JabmfwdkY- rD;wkw-f rD;wkw-f &IUd -&IUd
]]cifAsm;wkdYrsufESmawGjrif&wm ZmwdaoG; ocifrsdK;a[h wkdYArm
ZmwdrmefawG vQrf;vQrf;wufaew,f? 'DuaeY ta&;awmfyHkatmifygap/
Armjynfvw G v f yfa&; twGuq f &dk if axmifusus a<u;aMumfoHrsm;um; wuf<uvsuf&Sd\/
pufaoewfeyYJ pfypf? aemufq;kH toufaoao pGeYf AD0if'wfvrf;? pywfvrf;? 'gv[dZk v D rf;? *sL'gtDp
r,fqw kd hJ ckid rf mwJh &J&aJ wmuf oH"Xd mefcs xm;Ny;D u,fvrf;wdkYum; ausmif;om;rsm;ESifh jynfhae\?
qdkwm uRefawmf,HkMunfw,f/ 'DuaeY ajcvSrf; ylavmifaeaom aea&mifatmufwGif ausmif;
usJusJeJY tmPmzDqefMu&r,f/ vufeufqdkvdkY om;rsm;onf pk&Hk;vsuf&Sd\/
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
17 tdk;a0 *sme,f
ykvdyfrif;BuD; rpöwm y&ufpaumh? &efukef ukvm;ykvdyfwyf? ppfykvdyfrsm; txyfxyfjzifh
ykvyd rf if;Bu;D rpöwm a&;Ed;k (pf) &mZ0wf0ef rpöwm &ifqidk af wGaY eMu&\? ausmif;om;rsm;onf pywf
vkyf'g;wdkYvnf; csufcsif;qdkovkdyif a&muf&Sdvm vrf;rSjzwfí 'gv[dkZDvrf;bufodkYauGYí jyef&ef
um? ykvyd rf sm; ppfyv k yd rf sm;? jrif;pD;yk vdyrf sm;tm; jzpf\? ausmif; om;wyfO;D ESifh ykvyd rf sm;um; vuf
ae&mcsay;xm;\/ wvSr;f omvkad wmh\? udak tmifausmo f nf wyfO;D rS
twGif;0ef&Hk;t0ifaygufrsm;udk ausmif;ol ausmif;om;rsm;tm; uGyu f uJ m a<u;aMumfoH wku d f
ausmif;om;wku Yd ydwq f x
Ykd m;&m? pma&;pmcsD trI vsu&f \ dS / ausmif;om;xkonf a&SUrSydwfaeaom
xrf;wdo Yk nf 10-em&Dx;kd onfw h idk af tmif twGi;f ykvdyfwyftm; xkd;azguf&ef [efjyifvsuf&Sd\/
odrYk 0ifEidk b
f &J adS e\/ a*:&mykvyd rf sm;u qE´jyae jrif;pD;ykvyd rf sm;u a&SUodw Yk ;dk vm\? ausmif;
aom ausmif;olwdkYtm; '&GwfwkdufqGJaomfvnf; om;rsm;um; aemufrqkwMf u? a&SUodo Yk m csw
D uf
ausmif;om;xkonf rnfodkYrQ wkefYjyef jcif;r&SdbJ Mu\/
pnf;urf;wusom qE´jyNrJjyMu\/ vQyfwysuftwGif; ,kwfrmaom tMuHESifh
11-em&Dtcsed af vmufwiG f ta&;ydik -f OD;bd;k p apmifq h ikd ;f aeMuaom ukvm;ykvyd w f yf? t*Fvyd f
a&mufvmum ykvyd rf sm;? ppfyv k yd w f yfrsm;? jrif;pD; ykvyd w f yfwo Ykd nf? ausmifoal usmif;om; rsm;tm;
ykvyd rf sm;tm; &kyo f rd ;f oGm;ojzifh em&D0uf twGi;f eHygwfwkwfrsm;ESifh twif;vkdufí&dkuf\? jrif;ESifh
rSmyif ykvdyfrsm;r&Sdawmhacs/ eif;\? &kwcf sO;f cHvu kd &f aom ausmif;ol ausmif;
qE´jyMuaom ausmif;olausmifom;rsm; om;rsm;rSm vJov l ?J uGo J u l EJG iS hf aoG;uGurf sm;onf
tm; NrKd UolNrKd Uom;wku Yd auR;arG;Mu\/ aetylukd pywfvrf;ay:wGif pGe;f xif;aeayawmhonf? aoG;
xD;rsm; wif;wdrfrsm;? apmifrsm;jzifh umay;olwdkY tkid xf rJ S udak tmifausmt f m;ocifvaS z u ayGUí
u umay;avonf/ xm;\? udak tmifausmrf mS owdarhaeNy;D wud, k f
vH;k 'Pf&mrsm;jynfEh u S u f m acgif;rSvnf; aoG;rsm;
pywfvrf;rS aoG;uGufrsm; pD;usvsu&f \ dS /
ausmif;olausmif;om;wkdY yk Z G e f a wmif jrLeD p D y g,f
onf? e,fcsJU\ puf,EÅ,m; &yf ausmif;? wuúov kd ?f *syqf ifaum
oGm;&onfhtjzpfudk aMueyfESpf qEj́yaeaomausmif; vdy?f rufo'pf? pdef *Re;f ? NrKd Ur
odr&hf if;jyef&ef vlpMk u\? twGi;f ausmif; ESi?hf tjcm; ausmif;rsm;rS
olwdkYtm;'&Gwfwkduf ausmif;ol ausmif;om;wkdYonf?
0ef&Hk;wHcg;0toD;oD;wGif &Sdae
aom ausmif;om;?ausmif;olrsm; qGJaomfvnf;ausmif; &&S d a om 'gPf & mwk d Y a Mumif h
tm; pywfvrf;bufrS vuf0&J pf om;xkonfrnfodkYrQ pywfvrf;ay: wGif vJaeMu
vSní hf pkpnf;um wyfacgufjyef wk e f Y j yef j cif ; r&S d b J &mxrf ; xk w f M u&\? tcsd K Uud k
Mu\? ausmif;om;rsm; ol&d, pnf ; urf ; wusom aq;&HBk u;D od4Yk if;? tcsKd U udk aq;&Hk
owif;pmwkdufteD;odkY a&muf od4Yk if;ydMYk u&\/
qE´jyNrJjyMu\/
aomtcg? pywf v rf ; xJ w G i f
jrif ; pD ; yk v d y f r sm;? ajcvsif
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
18 tdk;a0 *sme,f
aom trJuu G jf ypfrBI u;D udk
ausmif;om;rsm;ay: yHkcs
ae\/

wdkif;jynftwGuf
aoaysmfol
ud k a tmif a usmf r S m
wuúov kd af q;&Hw
k iG f Muyf
rwfí ukoaomf vnf;
owd r&wcsuf &wcsuf
jzpfae\? 'Pf&mrSm jyif;
xH v S o jzif h owd & vm
onfhtcgü jyif;xefpGm
cHpm;ae&\?
ykZeG af wmif jrLeDpyD g,f ausmif;rS udt
k ek ;f az? ol\EIwrf v S nf;-
NrdKUrrS udk oef;armif? *syfqifaumvdyfrS udk ]]uRef a wmf wk d i f ; jynf twG u f
atmifausmf? udkbvIdifwdkY&&Sdaom 'gPf&mrsm; touf p G e f Y w ,f aocsif a oaypD uRef a wmf
um; jyif;xefvS \/ aoaysmNf y}D }[k wwGww f wG f ajymvsuf &S\ d ? teD;rS
ausmif ; om; &J a bmf w OD ; u pum;rajym&ef
wm;aomfvnf;r&/
barmf\ Zmwd&yk f
]]udkvSa&Taum b,fES,fhvJ ausmif;om;
aemufwaeYxkwf jrefrmhowif;pmBuD;rsm;
awG vGwv f yfa&;eD;Ny?D ta&;awmfykH atmif&r,f
wGif pmvH;k rJBu;D rsm;onf xif;xif;Bu;D ay:ae\/
-atmif&r,f}}
od r f a rG Y a omausmif ; ol u av;rsm;ud k
xkdYaemufudkatmifausmf owdvpfoGm;
Murf;wrf;pGmESyd u f yG jf cif;?
jyefonf/ owd&aomtcg pumm;rajymEkdifbJ
&efukefNrdKUBuD;ü ykvdyf'kwfpGrf;jyjyefNyD?
taMumifom;Munfhaeonf/
ausmif;olausmif;om; (80) ausmf 'gPf&m
q&m0ef\tMuHay;csuft& wuúodkvf
&&So
d mG ;jcif;?
aq;&Hrk S aq;&HBk u;D odaYk &TUíuko\? odaYk omf rouf
a'gufwmbarmf Zmwd&kyfay:NyD?
om &Jabmf&Jbuf ausmif;om;acgif;aqmifrsm;
e,fcsJU\vufudkif'kwf nGefYaygif;tpdk;&
onf udak tmifausm\ f tjzpfukd Munfu h m e,fcsUJ
onf ajz&Sif;csufw&yfudk xkwfum ausmif;om;
vufudkif'kwf barmf-bOD; nGefYaygif;tpdk;&\
rsm;u tMurf;zwfvmí xdef;odrf;&jcif;jzpf
,kwfrmrIudk &ifemvsuf&SdMu\/
aMumif;? &&Sad om 'gPf&mrsm;rSm rajymyavmuf
þokdYjzifh wwd,ajrmufaeYwGif or*¾
aMumif;ESifh vdrfnmvsuf&Sd\? rdrdwdkY\ BuD;rm;
taqmuftOD;tvHwkdifrS tvHonf wdkifw0uf
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
19 tdk;a0 *sme,f
okYd wajz;ajz; avQmusvmonf? xkad eYwiG f
udkatmifausmfuG,fvGefavonf/

ordkif;0ifol
Adkvfatmifausmf\ psye tcrf;tem;wGif
bwfMum;&ef axmifwGif;rS b[def;? AaqG? ocif
xde0f if;? ocifp;kd ? ocifvaS rmifponfh &Jabmfrsm;
u t"dXmefpmwrf;wapmif ay;ydkY\/
okóefjyifwGif Adkvfatmifausmf\ rdcif
a':a&Tausm\ h toHcsUJ pufEiS hf ajymoHMum;& olwYkd
tm; ,lusHK;r&jzpfaponf/
]]wynfhawmfr\ &ifaoG; om;av; armif
atmifausmfonf vufeufqdkí? tyfwacsmif;?
wkww f wdrk Q rudik &f &SmbJvsu?f av;vHaom vuf
eufBu;D rsm;jzifh ykvyd wf u Ydk &du k Ef u
S í
f aoqH;k &jcif;
ud?k wdik ;f ol jynfom;rsm;ESihf oHCmawmfrsm;uyif
vQif rcHr&yfEkdifatmif jzpfysufyHkudk axmuf&Iyg
vQif? wynfhawmf wynfhawmfrvdk? udk; vvG,f? wdik ;f jynftwGuf aoaysmo f l
q,fvzGm; ,k,cJh&aom rdcif bcifwkdY twGuf ukdatmifausmf
ajymb,f&mr&Sdawmhygbk&m;}} uwef; pGJvrf;pGm ajym aewmawG? yxrtMurd f
wuo OuúX udv k aS &Tu aemufq;kH rdecYf eG ;f tmPm zD q ef w k e f ; u usaemf a&S U qH k ; u
ajymqd&k m Mum;&olwt Ydk m; e,fcsUJ taocHNyD; tvHudkif yg& apvkdY
tay:wGif a'gotrsuf xGuf ajymcJhwm awGudk igem;xJrSm
ap\/ Mum;a,mif jrifa,mif aeao;
]]'Pf&mrsm;&vsuf? ol&d,
owif;pm wkduftay:xufrSm jref r mEk d i f i H w 0S r f ; w,f/ udkatmifausmf &Jabmf\
qE´tm; &mZ0if rSww f rf; wif&
acgif;csif;,SOfNyD; vJaeMupOfu vH k ; wG i f Auo? avmuf a tmif jynf 0 cJ h y gNyD
igwkdYtrsdK;twGuf taocHr,f? wuo\ nTeMf um; &Jabmf/}}
Ouú X ud k rxd M u apeJ Y v d k Y &J & J csufjzifh taxGaxG jrefrmEkdifiHw0Srf;vHk;wGif
awmuf ajymoHawG? aq;&Hkudk ausmif;om; oydwf Auo? wuo\ nT e f M um;
igvma&muf Munf h p Of uvJ
ud k v S a &T usaemf w k d Y a&S u
rsm; qufwkdufay: csujf zifh taxGaxG ausmif;om;
oydwfrsm; qufwkdufay:vm
qufwu dk Mf u&r,fqNkd y;D ua,mif vmonf
onf/ 1938-ckESpf ausmif;om;

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


20 tdk;a0 *sme,f
oyd w f [ k aemif w G i f wG i f í yxrqH k ;
tMudrf ausmif;om; rsm;u e,fcsJUqefYusifa&;
Ekid if aH &; oydwt f jzpfoYkd vSr;f cJjh cif; jzpfayonf/
ausmif ; om;rsm;twG i f ; jynf o l r sm;twG i f ;
e,f c sJ U qef Y u sif a &;? Ek d i f i H vG w f v yf a &;
pdwf"gwfrsm;udk vIHUaqmf EkdifcJhayonf/

AdkvfatmifausmfaMu;&kyf
Adkvfatmifausmfonf aemufqHk;xGuf
oufudk &Ixkwf&tHhqJqJumvwGif pGJpGJvef;vef;
ajymqdo k mG ;aom? Xif;tjrwfwEd;k &Sv d o S nfh vGwf 1960 ckESpf ArmEkdifiHvkH;qkdif&m
vyfa&;udk &&Scd o hJ nfrmS ,aeYqv kd sif 14 ESpaf usmf ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyf\
cJNh yjD zpf\/ vGwv f yfa&;r&rDu? Adv k af tmifausmf qXrtBudrfnDvmcHrScsrSwfcJhNyD;
aMu;&ky fwnfaqmuf&ef &nfpl;í &Smaz GcJhaom 1988 ckESpf
&efyakH iGrsm;vnf; vGwv f yfa&;wkud yf tJG wGuf oH;k Mo*kwfv 28 &ufaeY
cJh\/ vGwfvyfa&;twGuf toufay;tyfNyD;? ESihf
4if;\ aus;&kyftwGuf[k &nfpl;í &SmazGcJhaom 2007 ckESpf
&HyakH iGuykd g vGwv f yf a&;twGuf toH;k jyKc&hJ aom Mo*kwfv 28 &ufaeY
Adkvf atmifausmftm; wkdif;jynfrS jyef vnf wkdYwGif jyefvnfzGJYpnf;cJhonfh
*kPjf yKonft h aejzifh aMu;&kyf tjrefxk vkyo f ifNh yD ArmEkid if v
H ;Hk qkid &f m
jzpf\/ ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyf\
1300 jynfh ta&; awmfyHkwdkufyGJtm; tpOfwpku d pf uJG idk af eqJ
atmifjrifrI twGuf txGwftxdyfodkY ydkY aqmif tajccHrlrsm;
ay;cJ h a om Ad k v f a tmif a usmf \ aMu;&k y f
jzpfajrmufa&;twGu?f ausmif;om;or*¾EiS f w h uG 1/ trsdK;om;EkdifiHa&; (0g)
tpd k ; &u0d k i f ; í Bud K ;pm;oih f N yD [ k rS w f , l ppftmPm&Sipf epf qefu Y siaf &;
rdayownf;/ 2/ 'Drkdua&pDa&;
armifxif&Sdef 3/ 'Drudk a&pD ynma&;
(1960-61xkwf tkd;a0r*¾Zif;? twGJ-2 trSwf-1
4/ Nidrf;csrf;a&;
rS jyefvnful;,laz:jyygonf/ t,f'Dwm/) 5/ ausmif;om;xktcGifhta&;
umuG,af &;

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


21 tdk;a0 *sme,f
txÅKyw
Ü dÅ

ocifA[de;f
(1938-39)

wuo Ouú| udkatmifqef; (AdkvfcsKyf) EkwfxGuf


oGm;ojzif?h Ouú|tjzpf qufvufwm0ef,&l jcif; jzpfonf/
1279 ck? 0gqdkvqef; (10) &uf? Ak'¨[l;aeY? eHeuf (7) em&D
tcsed wf iG f tif;0NrKUd udik ;f wef; &yfüzGm;jrifonf/ tz OD;rSi?f
trd a':OD;wdkY\ yÍörajrmufom;jzpfonf/
rEÅav;NrKUd atbDtrf rde;f uav;ausmif;? ouso[ D
bk&m;teD; q&midak usmif;? rEÅav;NrKUd A[dt k rsKd ;om; txuf
wef;ausmif;rsm;wGif ynmqnf;yl;cJh\/ 1934 ckESpfwGif
rEÅav;Oypmaumvdyüf pwifynmoifMum;cJo h nf/ 1935-
36 ckESpfwGif rEÅav;Oypmaumvdyf ausmif;om;rsm;or*¾
trIaqmifjzpf\/ 1936 ck ausmif;om;oydww f iG f ppfuikd ;f
tpd;k &txufwef;ausmif;odYk oydwo f mG ;wm;&m ausmif;tkyf
Bu;D rpöwma'gif;ESihf paumuf rsm;u 0dik ;f ½du k o
f jzifh 'Pf&m&
½SdcJhonf/ 1936-37 ckESpfwGif rEÅav;Oypmaumvdyf
ausmif;om;rsm;or*¾ Ouú| tjzpf aqmif½GufcJhí Oypm
txufwef;udk ygVdbmom*kPx f ;l jzifh atmifjrifcahJ vonf/
&efukefwuúodkvfwGif qufvufynmqnf;yl;í
1938-39 ckwGif wuo trIaqmiftjzpf a½G;cs,fwif
ajrm§ ufc&H onf/ wuo Ouú|udak tmifqef; Ekwx f u G o
f mG ;
aomtcg Ouú|tjzpf wm0ef ,l&jcif; jzpfonf/ 1938-
39 ckEpS f Auo Ouú| vnf; jzpfonf/ udAk [de;f udk wuo
Ouú| tjzpfxuf Auo Ouú|tjzpf vlodrsm;cJhonf/
1938 ckEpS üf a&eHajroydwaf y:aygufco hJ nf/ a&eHajr
oydwform;rsm;onf &efukefNrKdUodkY csDwuf qE´jy&ef? a&eH
acsmif;NrKdUrS xGufcJhMuonf/ Ouú| udkA[def;ESifh udkAaqG

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


22 tdk;a0 *sme,f
wdkYonf a&eHacsmif;NrKdUwGif ay:aygufvsuf½Sdaom
ausmif;om;oydwfta&;ESifh a&eHajrrS csDwufvmaom
oydwo f rm;rsm;ta&;udk pHpk rf;&ef c&D;xGucf MhJ uonf/ rauG;
NrKUd ü a&eHajrrS csw D ufvmaom oydwo f rm;rsm;tm; w&m;
a[maepOf tzrf;cHc&hJ avonf/ or*¾Ouú|ESihf twGi;f a&;rSL;
tm; zrf;qD;ojzifh ausmif;om;oydwf ay:aygufcahJ vonf/
ausmif;om;rsm;onf twGi;f 0efrsm;½H;k odYk csw D uf qE´
jyMu&m? a*:&mpmoifrsm;u jrif;ESifhwdkuf? eHygwfwkwfESifh
½du
k o f jzifh *syq
f ifaumvdyrf S udak tmifausmf usq;kH cJo h nf/
ausmif;om;trsm; tjym;'Pf&m&cJhMu\/ ausmif;om;?
tvkyform;? v,form;oydwf aygif;pHkpkpnf;rdum? 1300
jynft h a&;awmfy[ kH o
k rdik ;f 0ifrw
S w
f rf;wifcMhJ uonf/ ausmif;
olausmif;om;rsm; NrKUd roydwpf cef;wGif tpmtiwfcH qE´jy
cJhMuonf/ a'gufwmbarmf tpkd;&jyKwfusí OD;yktpdk;&
wufNyD;? ausmif;om; oydwf NyD;qHk;cJhonf/
udkA[def;onf 1939 ckESpfwGif wuúodkvfrSxGufí
wdAYk rmtpnf;t½H;k odYk 0ifa&muf vkyaf qmifco hJ nf/ 1940 ckEpS f
wGif zrf;qD;cH&NyD;? *syefacwf a'gufwm barmftpd;k & vuf
xufwiG f Edik if jH cm;a&;Xme twGi;f 0eftjzpf aqmif½u G cf \
hJ /
1945 ck *syef awmfveS af &;wGif awmificl ½dik w f iG f wm0ef,cl hJ
onf/
udkA[def;onf ArmjynfuGefjrLepfygwDudk pwif
xlaxmifol wOD;jzpfNyD;? 1946 ck uGefjrLepfygwD ajAmifxl
axmifaomtcgwGif A[dak umfrwD0if jzpfco hJ nf/ aemifwiG f
ay:vpfAsL½dktzJGU0ifjzpfí Armjynftvkyform;or*¾
(A.B.T.U.C) \ Ouú|jzpfonf/ 1946 ck? Edk0ifbmv
(20) &ufaeYwGif rEÅav;aq;½HkBuD;wGif uG,fvGef tedpö
a&mufco hJ nf/ jynfaxmifpjk refrmEdik if aH wmf\ vGwv f yfa&;
armfueG ;f 0if pm&if;wGif yxrqifrh S aMunmay;jcif;cHc&hJ ol
jzpfavonf/

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


23 tdk;a0 *sme,f
armifjrwfom

usaemfjrifwhJ Armjynf
ppftmPm&Sipf epfqw kd m...
ppftmPm½Sifpepf[m 'Drdkua&pDpepfeJY qufwGJ&v'fu AdkvfcsKyfatmif qef;tyg0if
qefYusifbufjzpfygw,f/ tmZmenfacgif;aqmifBuD;awGe,fcsJU orm;
ajzmif h a jzmif h B uD ; ud k q ef Y u sif a ewmyg/ vuf c suf e J Y u sqH k ; cJ h & w,f / 'k w d , aemuf
ppftmPm½Sifpepfwnf½SdaeorSs 'Drdkua&pDpepf qufwGJ&v'fu vGwfvyfa&;&NyD; rMumcifrSmyJ
&Siof eftjrpfw, G Ef idk zf v
Ykd ;kH 0rjzpfEidk yf gbl;/ jynfwiG ;f ppfBu;D jzpfc&hJ wmygyJ/
tJ'DtqkdjyKcsufudk usaemfwkdY Armjynf&JU jynfwGif;ppfqkdwm b,fvdkyJ ajymaeae
ppftmPm&Sifpepf tukeftpif wkdufzsufa&; t&if;cHuawmh jynfwiG ;f Ekid if aH &; jyóemawG&UJ
jynfolYvIyf&Sm;rIordkif;aMumif;udk oufaojyKNyD; tquf ? jynf w G i f ; Ek d i f i H a &; jyóemawG u d k
usaemfwifjyyghr,f/ EkdifiHa&;enf;eJY rajz&Sif;MuawmhyJ ppfa&;enf;eJY
usaemfwdkYwkdif;jynf vGwfvyfa&;vIyf&Sm;rI ajz&Sif;MuwmyJjzpfygw,f/
acgif;aqmifrsm; arSsmfrSef;cJhMuwJh wkdif;jynf 'DtcgrSm arSsmrf eS ;f cJwh w
hJ idk ;f jynf&UJ tem*wf
&JUtem*wfvrf;aMumif;a&G;cs,rf u I vrf;aMumif;[m vGwfvyfa&;c&D;pOfNyD;vkdY 'Drdk
- vGwfvyfa&;? ua&pDa&;vrf;tprSmwif jynfwiG ;f ppfqw kd hJ EGt
H idk f
- 'Drdkua&pDa&;? BuD;xJ oufqif; cJh&awmhwmygyJ/aemufydkif;rSm
- qdk&S,fvpfa&; jzpfygw,f/ jynfwGif;ppfu 'Drdkua&pDta&; omruawmhyJ
'gayr,hf vGwfvyfa&;&cgeD;wJwJ uav; trsKd ;om;wef;wla&; trsKd ;om; tcGit fh a&; qH;k &H;I
rS m xk d p Of u vG w f v yf a &; rI wdkufyGJawGyg aygif;pyfyg0if
vIyf&Sm;rIudk OD;aqmifcJh MuwJh vmygawmhw,f/
tif t m;pk a wG M um;rS m aoG ; jynfwGif;ppf[m ppftm
uGrJ jI zpfc&hJ w,f/ 1946 ckEpS x f rJ mS ppf t mPm&S i f p epf Pm&SifpepftwGuf a&cHajrcH
trsKd ;om; nDñw G af &; wyfaygif; wkud zf suaf &;eJY 'Dru kd awGtpysdK;awmhwmygyJ/
pkMuD;jzpfwJh (zqyv) xJuae a&pDpepfuak d qmifusO;f jynf w G i f ; ppf j zpf a eawmh
ArmjynfueG jf rLepfygwD xkwyf ,f ay;Ekdifr,fholrnfol ppf w yf eJY umuG,fa&;OD;pD;csKyf
cHcJh& ygw,f/ 'Dvdkzuffqpf*syef ukrd qd?k rnfonhyf gwD [mm tmPm&tpd k ; &twG u f
awmf v S e f a &; bH k O D ; wnf c suf *sKd umzJwpfcsyv f jkd zpfvmygw,f/
atmufrSm wnfaqmufcJhMuwJh
ud r
k qd k jynfo l vl x k 'gudk xdkpOfu umuG,fa&;OD;pD;
trsKd ;om; nDñw G af &; NyKd ucJG ahJ v u tm;wuf o a&m csKyf j zpf v mwJ h Ad k v f a e0if ; u
awmh yxrqHk;BuHK&wJh aemuf BudKqkdMurSmjzpfw,f aumif;aumif; oabmaygufcNhJ y;D

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


24 tdk;a0 *sme,f
tcGit fh cgaumif;udak pmihcf w hJ ,f/ xdpk Ofu jzpfw,f/ tcsdKUuvHk;0rodbl;/ tmPmodrf;
ygvDref'Drdkua&pD tpkd;& awG[m jynfwGif;ppf aumifprD mS rdred mrnfygvmrS odw,fvq Ykd w
kd ,f/
ud k r&yf p J E k d i f cJ h b l ; / Ek d i f i H a &;jyóemud k 'gaMumihf ppftmPm&Sipf epf&UJ yxrqH;k a&cHajrcH
EkdifiHa&;enf;eJY rajz &Sif;EkdifcJhMubl;/ 'gtjyif u wkid ;f jynfwpfjynf trsKd ;om; aoG;pnf;nDñw G f
ygvDreftwGif; wkdufyGJ? tmPm& ygwDwGif; rINyKd uaJG ewm? 'Dru kd a&pDtcGit fh a&;r&Sw d meJY jynf
*k d P f ; tk y f p k wk d u f y G J a wG a Mumif h ppf w yf e J Y wGif;ppfjzpfaewJh tcsufawGyJjzpfw,f/
umuG , f a &; OD ; pD ; csKyf [ m yd k v d k Y y d k v d k Y t a&; 'Dawmh umuG,af &;OD;pD;csKyu f olpY wd f BuKd uf
ygvmcJhygw,f/ b,favmuf txda&;ygvmcJh ppftyk pf u k zkd pYJG nf;Ekid cf NhJ y;D ppfwyfBu;D wck vH;k udk wp
ovJq&kd if 1958 ckEpS rf mS tdraf pmiht f pd;k & emrnf wpcsKyu f ikd v f mawmhw,f/ zGpYJ nf; yHt k ajccH Oya'
cHNyD; ppfwyfu tmPmodrf;wmygyJ/ udk zsufodrf;ypfw,f/ EkdifiHa&;ygwDawGudk zsuf
'g[m ArmjynfppftmPm&Sifpepf tpG,f odr;f ypfw,f/ ausmif;om; or*¾taqmuftODukd
aygufvmwmudk yxrqH;k txift&Sm; jyvdu k w
f hJ 'kid ;f erduk ef NYJ zKd csNy;D ausmif;om;awGukd ypfcwfowf
jyuGuyf gyJ/ Ekid if aH &;tmPmukd ppftyk pf u k jrnf; jzwfcw hJ ,f/ zGpYJ nf;yHt k ajccHOya' (1974)udk pdwf
prf;cGi&fh vdu k Nf y;D 'Dvekd YJ 1962 ckEpS ?f rwfv 2&uf BudKufa&;qGJ twnfjyKcJhNyD; wkdif;jynfudk wygwD
aeYrSm vuf&Sd tmPm& EkdifiHa&; \ygwD tpdk;& pepfeYJ (14) ESpMf um (1974 - 1988) tkypf ;kd cJw h ,f/
(yxp)udk jzKwcf sNy;D wkid ;f jynf&UJ t&yf&yftmPm tusd K ;quf & v'f u jynf o l q if ; &J N yD ;
ukd odrf;,l vdkufawmhwmyJ jzpfygw,f/ wkdif;jynf rJGcJh&w,f/ tqif;&JqHk; EkdifiH (LDC)
'g[m ArmjynfEkdifiHa&; pifjrihfay:okdY ppf b0 a&mufc&hJ w,f/ ,aeYtxd 'Db0u jynfoel YJ
tkyfpkwufa&mufvmwJh ordkif;aemufcH tusOf; wdik ;f jynfu &ke;f rxGuEf idk af o;bl;/ ppftmPm&Sif
csKyfjzpfygw,f/ pepf EGHtkdifxJrSm epfaeqJjzpfw,f/ 'gaMumihf
tmPmodrf;wmppfwyfwwyfvHk;u odrf; ppftmPm &Sipf epf tuket f pif wkud zf suaf &;[m
wmr[kwb f ;l / umuG,af &;OD;pD;csKyef YJ xdyyf ikd ;f u ,aeYumv&JU t"duwm0efjzpfygw,f/ wkid ;f jynf
ppft&m&SdtcsdKUyg0ifwJh tkyfpku odrf;vdkufwmyJ eJY jynfoal wG&UJ tem*wf[m ppftmPm&Sipf epf
udk tukeftpif wkdufzsufEkdifa&;qdkwJhtcsuf t

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


25 tdk;a0 *sme,f
ay:rSm wnfraDS ew,f/ ppftmPm&Sipf epf 2/ wkdif;jynf&JUpD;yGm;a&;eJY "eOpömawGudk
wkduf zsufa&;eJY 'Drdkua&pDpepfudk aqmifusOf; vuf0g;BuD;tkyf vk,ufodrf;ykdufxm;wmygyJ/
ay;Ek d i f r,f h o l rnf o l u k d r qd k ? rnf o nh f 'gaMumihw f idk ;f jynfev YJ xl &k UJ pD;yGm;a&;? vlrI
ygwDudkrqdk jynf olvlxku tm;wufoa&m a&;? ynma&;? usef;rma&;tp&SdwJh vlrIb0
BudKqkdMurSm jzpfw,f/ e,fy,ftpkrH mS tcuftcJ tusyw f nf;rsKd ;pHek YJ &if
jynfolawGu ppftmPm&Sifpepfukd tcg; qdkifae&w,f/ 'gaMumihf usaemfjzwfoef;cJhwJh
onf;qH;k trke;f Bu;D rke;f w,f/ jzwfoef;aewJh ESpf (20) qkw d uhJ mvwkd uav;xJ
'gaMumihf ppftmPm&Sifpepf tukeftpif u tawGt Y BuKH t&ajym&&if Armjynf jynfov l x l k
wku
d zf suaf &;[m jynfow l ikd ;f &JU wm0efjzpfw,f/ &JU vufiif; vufawGUvdt k yfcsu[ f m Nird ;f csr;f a&;?
ppftmPm&Sifpepf[m jynfow l idk ;f &JU aexdik rf I
'Dru dk a&pDa&;? trsKd ;wef;wla&;eJY acwfrzD NYHG zKd ; wd;k
b0awGukd aeYpOfzEd ydS f Ncrd ;f ajcmufaewm jzpfw,f/ wufa&;yJjzpfw,f/
usaemfudk,fwkdifyg0if jzwfoef;cJhwJh ESpf 'Dvrf;aMumif;udck sw D uf&mrSmt"du twm;
(20) ausmf ppftmPm&Sipf epfwu dk zf suaf &;qkw d hJ
tqD;eJY taESmuft,Suu f ppftmPm &Sipf epfyJ
tawGU tBuHKtay:uae ppftmPm&Sif pepf&JU jzpfygw,f/
odomxif&mS ;wJh tcsuaf wGukd wckcsi;f xkwaf jym 'gaMumihf ppftmPm&Sifpepfudk tukef
&r,fqdk&if - tpifzsufodrf;ypf&r,f/ 'gaMumihf - Armjynfu
ppftmPm&Sifpepfqdkwm
EkdifiHa&;bufrSmqdk&if - jynfwGif;ppfxJuae oaE¨wnf arG;zGm;
1/ ppfwyfBu;D wpfcvk ;kH udk umuG,af &;OD;pD; vmw,f/
csKyOf ;D aqmifwhJ ppfAvdk w
f pk (ppftyk pf )k u csKyu
f ikd f - ppftyk pf zk NYJG y;D ? ppfwyfwpfcv k ;kH udk tydik pf ;D
xm;NyD; jynfolrsm;eJY jynfolYvIyf&Sm; rIrSeforSsudk xm;w,f /
tMurf;zufzEd ydS w f mygyJ/ - wnfqJtajccHOya' (1947)udk zsufNyD;
tmPmodr;f w,f/ olwYkd pdwBf uKd uf tajccHOya'
pD;yGm;a&;bufrSmqdk&if (1974)a&;qGJ tkyfpdk;jyefw,f/
-Ek d i f i H a &;jyóemud k Ek d i f i H a &;enf ; eJ Y
ajz&Si;f jcif;r&S?d
- vl x k t H k ~ uG r I a wG a y:ayguf v mwd k i f ;
tMurf;zuf owfjzwfzdESdyfacsrIef;avh&Sdw,f/
- wkdif;&if;om; vlrsdK;pkawG&JU wef;wla&;eJY
ud, k yf idk jf yXmef;cGi?hf tcGit fh a&;awGukd todtrSwf
rjyK?
- wkdif;&if;om;eJYArmtMum;? wkdif;&if;om;
vlrsKd ; tcsi;f csi;f tMum;? wkid ;f &if;om;vlrsKd ;wpfck
csif; twGif;rSmyg aoG;cGJ&efwkduf ay;avh&Sdw,f/
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
26 tdk;a0 *sme,f

- wkdif;jynf&JUorkdif;aMumif;eJY wkdif;jynf ckESpf pufwifbm oHCmhta&;tcif;ESihf ,aeY


acgif; aqmifrsm;taMumif;udk a00g;aysmufysuf umvzrf;qD;rIrsm;tqH;k )
oGm; atmifvkyfaqmifw,f/ - wkid ;f jynfejYJ ynfo&l UJ "eOpömawGukd tqifh
- a&G;aumufy(JG 1990)usi;f yay;Ny;D tEkid &f vku d f vbfpm;Ny;D ? *kP d ;f tkypf k wku
d yf JG awG&wdS ,f/
ygwDudktmPmvTJajymif;ay;jcif;r&Sd? 'gaMumihf ,aeYumv Armjynf ppftm
- ppftkyfpkpdwfBudKuftajccHOya'(2008) Pm&Sipf epfwu dk zf suaf &;twGuf jynfwiG ;f jynfy
a&;qGJ twnfjyKum aemufxyfa&G;aumufyGJ EkdifiHa&;tiftm;pktm;vHk;\ aomhcsuf tusqHk;
(2010) usi;f yNy;D ppftmPm&Sif pepfukd oufq;kd vkyif ef;wm0efrmS zGpYJ nf;yHk tajccHOya' (2008)
&Snfap&ef vkyfaqmifaew,f/ ukd jywfjywfom;om; qefu Y siw f udk zf suf a&;yJjzpf
- jynfol?oHCm? ausmif;om;vli,frsm;udk w,fqdkwm az:jy&if; ed*Hk;csKyfygw,f/
tMurf;zufzEd ydS o
f wfjzwfacsreI ;f w,f? (1962 ESpf armifjrwfom
rS tp 1974 - 75 vIyf&Sm;rIrsm;tv,ff? 2007
(2009 ckEpS ?f Mo*kwv
f 3 &uf )
ArmEkdifiHvkH;qkdif&mausmif;om;or*¾rsm;tzGJUcsKyfrS xkwfa0onfh
tkd;a0*sme,fokdU pmrlrsm;? a0zeftBuHjyKpmrsm; ay;ykdUvkdvQif
abfsu.07@gmail.com okUd ay;ykE
Yd idk yf gonf/
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
27 tdk;a0 *sme,f

1350jynfh ta&;awmfykH eJY


pl;&S

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJUcsKyf
vGwfvyfa&; BudK;yrf;rIumv w avQmuf
taxGaxGoydwfrsm;
rSmjzpfcJhwJh taxGaxGoydwf 2 ckukd jyefMunfh&if
ArmhEidk if aH &;orkid ;f rSm taxGaxGoydwf 3ck
taxGaxGoydwaf wG[m jynfov l xl &k UJ pD;yGm;a&;?
&Syd gNy/D wcku 1938 ckEpS rf mS jzpfcw hJ hJ 1300 jynfh
EkdifiHa&;? vlrIa&;pwJh taxGaxG rauseyfrIawG
ta&;awmfykH? 'kwd,taxGaxGoydwfu 1946
jzpfay:aewJhtajctaersdK; &SdMuygw,f/ 1938
ckEpS f pufwifbmrSm 0efxrf;aygif;pkyH g0ifwhJ taxG
ckEpS rf mS jzpfay:cJw h hJ 1300 jynfh ta&;awmfy[ Hk m
axGoydwef YJ wwd,u 1988 ckEpS rf mS jzpfymG ;cJw h hJ
acsmufeJY a&eHacsmif; e,fawGrSm &SdwJh a&eHajr
&Spaf v;vk;H ta&;awmfyv Hk aYdk c:wJh vlxk tkMH urG BI u;D ?
tvkyo f rm;awG&UJ tppt&m&m b0edru hf sraI wG
wenf; 1350 jynfhta&;awmfykH/
uae tvkyform;tcGifhta&; wkdufyGJawGudk
taxGaxGoydwaf wG[m taxGaxG raus
qifEGJcJh&muae pcJhwmyg/ tvkyf orm;awG[m
eyfrIawGuae aygufuGJxGufvmw,fvkdY ajymEkdif
tkypf ;dk ol e,fcsUJ tpk;d &ukd qefu Y siw f u dk yf 0JG ifaewJh
ygw,f/ taMumif;t&mwckudk Munfw h t
hJ cg um
tcg ausmif;om; tiftm;pk awGuvnf; tJ'D
vwckuo dk m jzwfyidk ;f rMunfb h J jzpfpOft& Munfh
tcsdefrSmzGJYpnf; cJhNyD;jzpfwJh ArmEkdifiHvkH;qkdif&m
rSom ykdjynfhpkH? tjzpfrSefeJY eD;wmyg/ txl;ojzifh
ausmif;om;rsm;or*¾&UJ OD;aqmifreI YJ tvkyo f rm;
Ekid if aH &;wku d yf aJG wGrmS tJovkd xif;xif;vif;vif;
oydwfeJY aygif;pyfyg0ifNyD; wEkdifiHtwkdif;twm
Munfzh v Ydk ydk gvdrrfh ,f/
aqmifwhJ vlxv k yI &f mS ;rIBu;D jzpfvmatmif oydwf
Armjynf&JU wwd,taxGaxG oydwfBuD;
wkdufyGJukd jrSifhwif,lvmEkdifcJhMuygw,f/
jzpfwhJ &Spaf v;vk;H ta&;awmfyBHk u;D ac: 1350 jynfh
tJ'wD udk yf rJG mS 'DaeYtxd Akv d af tmifausmaf eY
ta&;awmfyu Hk dk jyefMunfrh ,fq&dk ifvnf; tJovkd
tjzpf tav;tjrwf jyKusif;yae&wJh ausmif;
jzpfpOfoabmawGukd xifxif&Sm;&Sm; awGY&yg
om;acgif;aqmif ukad tmifausm[ f m e,fcsUJ tpk;d &
w,f/
&JU qE´jyyGu J dk ESrd ef if;rIaMumifh 1938 ckEpS f 'DZifbm
v (20) &ufaeYrSm usqkH;cJh&ygw,f/
taxGaxGrauseyfrI eJY Armjynforkid ;f &JU 'kw, d taxGaxG oydwf
taxGaxGoydwf uawmh 1946 ckEpS f pufwifbmvrSm tJ't D csed f
vGecf w hJ hJ 21 ESp?f 8 &uf 8 v 1988 ckEpS rf mS u&SdaewJh bk&ifcH a':refprpfae&mukd bk&ifcH
wEdkifiHvkH;twkdif;twmeJY vlxkw&yfvkH; tkHMuG qm[l;b&efYpfeJYajymif;NyD; rMumcifrSmyJ &efukef
wkdufyGJ0ifcJhwJh taxGaxGoydwfBuD; bmaMumifh ykvyd &f ;Hk uae oydww f u
dk yf JG pwifvu dk w f m[m vl
ay:vmcJ&h wmvJ/ tJ't D aMumif;ukd ajym&&if Arm xkvlwef;pm;tvTmvTm toD;oD;&JU taxGaxG
jynf EkdifiHa&;orkdif;ukd jzpfpOft& Munfh&ygvdrhf rauseyfraI wGeYJ aygif;pyfrNd y;D tvkyo f rm;oydw?f
r,f/ trIxrf; oydwpf wJh 0efxrf;aygif;pkH jynforl sm;yg
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
28 tdk;a0 *sme,f

0ifw'hJ w d taxGaxGoydwjf zpfay:vmcJyh g zdEydS rf aI wGtjyif? jynfov


k , l x l &k UJ taxGaxGraus
w,f/ eyf re
I YJ aygif ;pyfv &
Ydk wJ h taj ctae r&Sw d t hJ wGuf
vGwfvyfa&;&NyD;acwf 1948 ckESpf uae taxGaxGoydwftxd jzpfrvmcJhygbl;/ taxG
ppftmPm&Sipf epfusa&mufcw f xd axGoydwftxd jzpfrvmcJhayr,fh oydwfwkdufyGJ
hJ hJ 1962 ckEpS t
ygvDref'Drkdua&pDacwf twGif;rSm &SdaewJhtpkd;& wkid ;f &JU Ekid if aH &;tusKd ;qufqw dk m b,fawmhrS oJ
rsm;&JU uarmufurEkdifvSwJh ynma&;pepfeJY xJa&oGef jzpfoGm;wmrsdK; r&Sdygbl;/ aemufNyD;
wkdif;jynfwGif;rSmjzpfay:aewJh 'Drkdua&pDa&;? ausmif;om;oydww f udk yf w JG idk ;f &JU xif&mS ;wJh vu©
Nidrf;csrf;a&; jyóemawG tay:rSmtajccHNyD; Pmwcsufu ausmif;om;vIyf &Sm;rIwkdif;rSm ajr
1948-49 ckESpfumv ausmif;om;vIyf&Sm;rIawG? atmuf ykHpHeJY &SdaewJh ausmif;om;or*¾&JU toH
1952-53 ausmif;om; wkduf yGJawG? 1956 ukd jyef jyefMum;&Ny;D ? ausmif;om;or*¾ w&m;0if
[,f&Dwefta&;awmfykH? 1960-61 umvw &yfwnfcGifh&a&; awmif;qkdcJhwmcsnf;ygyJ/
avQmuf ausmif ; om;oyd w f w k d u f y G J a wG [ m
pOfqufrjywf&adS ecJyh gw,f/ EkdifiHa&;t&Sdeft[kef
1962 ckEpS f ppftmPmodr;f Ny;D wJh aemufrmS 1976 ckEpS af emufyidk ;f rSm oydww f u dk yf aJG wG
vnf; Zlvkdif 7 &uf ausmif;om; ta&;awmfykH? r&Sad wmhayr,f?h ESppf Of Zlvidk f 7 &uf ESpyf wfvnf
1969 uRef;qG,fta&;tcif;? 1974-75-76 vIycf wfraI wG? Ny;D cJw h hJ oydww f u dk yf aJG wG&UJ ESpyf wf
ausmif;om;vIyf&Sm;rIawG? oydwfwkdufyGJawG jzpf vnf toHwdwf vIyf&Sm;rIawGuawmh &SdaecJhyg
ay:cJyh gw,f/ ppftmPmodr;f Ny;D aemuf ausmif; w,f/ 'g[m zdEydS w f hJ tpk;d &w&yf[m oydww f u dk f
om;vIyf&Sm;rI oydwfwkdufyGJawG[m ppftmPm yGJ wyGu J dk ESrd ef if;vku d Ef idk af yr,f?h tJ'o D ydww f u dk f
&Sif pepf qefYusifa&;? 'Drkdua&pDa&;? jynfwGif; yGJ&JU EkdifiHa&;t&Sdeft[kefukdawmh b,fvkdrS tp
Nidrf;csrf;a&;eJY ausmif;om;xktcGifhta&;awG owfvYdk r&Ekid af wmh bl;qkw d mukd orkid ;f u xyfcg
twGuf wkdufyGJ0ifcJhMuwJh oydwfwkdufyGJawGygyJ/ xyf c g ouf a ojyaeygw,f / tJ o vk d tp
'gayr,fh tJ'DoydwfwkdufyGJawG[m &efol owfvrYdk &wJt h &Sed af Mumifyh J 11 ESpaf vmufMumwJh
ppftpkd;&&JU vufOD;rI&Sd&SdeJY Murf;wrf; &ufpufwJh tcgrSm ausmif;om; vIyf&Sm; rIawG[m jyefvnf
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
29 tdk;a0 *sme,f

Ek;d xvmcJyh gw,f/ qkdif&mausmif;om;or*¾rsm;tzGJUcsKyftjzpf &yf


wnfcJhMuwJh ausmif;ol? ausmif;om; awG[m
1350 jynfhta&;awmfykHtp 1987 ckEpS f eJY 1988 ckEpS f twGi;f rSm jzpfay:cJw h hJ
ausmif;om;vIy&f mS ;rIawGtwGi;f rSm uk, d w
f idk u
f ,dk f
ausmif;om;vIyf&Sm;rIu ...
us yg0ifcMhJ uolawG jzpfaeMuygw,f/ taxGaxG
1987 ckESpf pufwifbm 5 &ufaeYrSm
oydwf ay:vmzkdY ukdvnf; OD;aqmifvIHUaqmfcJh
aiGpuúLawGukd w&m;r0ifaMunmvdkufwmeJY
MuolawGxJrSm tJ'Dausmif;ol ausmif;om;awG
rEÅ a v;? &ef u k e f p uf r I w uú o k d v f e J Y & ef u k e f
[m t"dutcef;u yg0ifcJhMuygw,f/
wuúokdvfawGrSm tkHMuGrIawG jzpfvmcJhygw,f/
nwGi;f csi;f yJ tJ't D csed u f rqvygwD ppftpk;d &
[m ausmif;awGyw d yf pfvu dk Nf y;D ? ausmif;om; vIyf
ta&;awmfyHk eJY
&Sm;rIawG ysHUESHUvmrSmukd wm;qD;cJhygw,f/ ArmEkdifiHvkH;qkdif&m
'gayr,fh 'g[m tcgtcGihfoifhwJh tcgrSm ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyf
jzpfoifhjzpfxkdufvkdYjzpfvm&wJh b,fausmif;om; 'gaMumifh 1350 jynfhta&;awmfykHay:
vIy&f mS ;rIrsKd ;ukrd S ]]oMum;rif;zsuaf wmif rysuEf idk f aygufvm&wJh tajctaeukd jzpfpOf jzpf&yfawGeYJ
bl;&Sif ...}}qkdwJh oDcsif;vkdyJ? oMum;rif; qif; prf;ppfMunfhr,fqkd&if ausmif;om;vIyf&Sm;rIawG
wm;&ifawmif wm;vkdYr&awmhygbl;/ uae tpjyKcJhw,fqkdwmawGY&ygw,f/ ausmif;
'DvkdeJY 1988 ckESpfxJrSm rwfv 13-18 om;vIyf&Sm;rIawG[mvnf; ArmEkdifiHvkH;qkdif&m
ukzd ek ;f armfta&;tcif;? *Rev f 13-20 ukzd ek ;f armf ausmif;om;or*¾rsm;tzGcYJ sKyf jyefvnf az:xkwf
3 vjynfh &efuek w f uúov dk f ausmif;0if;xJrmS aeY a&;eJY wqufpyfwqufwnf; &Sdaejyefygw,f/
oydwfpcef;zGifhNyD; qifEGJcJhwJh? &efukefNrdKUay:&Sd tJ'q D ufpyfjzpfay:rIawGudk avhvmMunfw h hJ tcg
wuúokdvfrsm;&JU twef;rwufoydwfwkdufyGJ? ZGef 1350 jynfhta&;awmfykHrSm&SdwJh ArmEkdifiHvkH;qkdif
v 21 &uf ajreDukef;ta&;tcif;pwJh ausmif; &m ausmif;om;or*¾rsm;tzGcYJ sKy&f UJ tcef;u@ukd
om;vIy&f mS ;rI oydww f udk yf aJG wG qufwu dk jf zpfvm tckvkd aumufcsufcsMunfhvkdY&ygw,f/
cJyh gw,f/ 1) 1350jynft h a&;awmfyeHk t
YJ wl Auorsm;tzGYJ
tJ'Dausmif;om;oydwfwkdufyGJawGuae cs Kyf& JU cGyfa'gif;tvH u kd aus mif;om;xkMum;?
tJ'DumvrSm&SdaewJh vlxk&JUtaxGaxG tMuyf jynfolvlxkMum;rSm jyefvnfvTifhxlEkdifcJhw,f/
twnf;awGeq YJ ufpyfNy;D ? &Spaf v;vk;H ta&;awmfyHk 2) Auorsm;tzGJYcsKyf[m ausmif;om;vIyf&Sm;rI?
vkdYac:wJh 1350 jynfh wwd,tBudrf taxGaxG or*¾vyI &f mS ;rI eJY vlxv
k yI &f mS ;rIudk qufpyfay;
oydwfwkdufyGJqkdwJh tjrifhqkH;EkdifiHa&;wkdufyGJ ykH EkdifcJhw,f/
o@meftxd t&Sed jf rifw h ufvmcJyh gw,f/ 1350 3) Auorsm;tzGcYJ sKyu f 1350 jynft h a&;awmfyHk
jynft h a&;awmfyu Hk mvrSmrS ArmEkid if v H ;Hk qkid &f m vlxkvIyf&Sm;rI&JU ta&;BuD;tpdwftykdif;wck
ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyf[m vlxkwkdufyGJeJY tjzpf yg0ifcJhw,f/
twl jyefvnfay:xGuv f mcJyh gw,f/ ArmEkid if v H ;Hk pl;&S
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
30 tdk;a0 *sme,f

rdbjynfol ausmif;om;ausmif;olrsm;okYd jyefMum;csuf

&ufpufMurf;MuKwfaom? 'Drkdua&pD wjym;om;rSr&Sdaom zufqpfqefonfh ppf


tmPm&Sifpepf atmufwGif ArmEkdifiHvkH;qkdif&mausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS ausmif;ol
ausmif;om;rsm;onf or*¾\ wjcm;EkdifiHa&;wm0efrsm;ukd xrf;aqmif&if; tkd;a0*sme,f
ukd ykHrSef xkwfa0Ekdif&ef usm;ukwfusm;cJ tm;xkwfBudK;yrf;aeMu&ygonf/
ausmif;om;or*¾\tmabmfukdxif[yfaom? vGwfvyfa&;zcifBuD; AkdvfcsKyf
atmifqef;ac: ukad tmifqef; wm0efct H ,f'w D mtjzpf wm0ef,al qmif&u G cf ahJ om orkid ;f
tpOftvmBuD;rm;onfh tkd;a0*sme,fukd jyefvnfxkwfa0&jcif;vnf;jzpfNyD;? vuf&Sdjzpf
ay:aeaom acwftajctaeukv d nf; xif[yfaz:jyEkid &f ef? Armjynfov l x
l \k ppftmPm
&SifpepfqefYusifa&;? 'Drkdua&pDa&;wkdufyGJwGif tkd;a0*sme,frS wwyfwtm; yg0iftm;
jznfhEkdif&ef BudK;pm;ae&jcif;vnf; jzpfygonf/
wenf ; tm;jzif h q k d a omf tvG e f w m0ef B uD ; NyD ; ? ppf t mPm&S i f a tmuf w G i f
tkd;a0*sme,fukd vQdKU0Suf xkwfa0&jcif; jzpfonfhtwGuf tcuftcJtMuyftwnf;
rsdK;pkH&Sdaeygonf/
xkdokdYaom tajctaetaMumif;rsm;aMumifh usaemfwkdY\ tkd;a0*sme,fwGif csdKU,Gif;
tm;enf; csufrsm; rvGJra&Smifom yg&SdaerSm aocsmygonf/ usaemfwkdY\ tm;enf;csuf
rsm;ukd rnfolrqkd axmufjy a0zefapvkdygonf/ tm;enf;csufrsm;ukd axmufjya0zefjcif;
rjyKrSmukdyif usaemfwkdY txl;pkd;&drfrdygonf/
xkdYaMumifh csdKU,Gif;tm;enf;csufrsm;ukd jyifqifEkdif&ef? jznfhqnf;Ekdif&eftwGuf
vkdtyfaom orkdif;tcsuftvufrsm;? pmrlrsm;? a0zeftMuHay;pmrsm; ay;ykdYjcif;? tzuf
zufrS ukd,fwwfEkdifonfhykHpHESifh ulnDjcif;jzifh tkd;a0*sme,fukd ausmif;om;? jynfolw&yf
vk;H u 0kid ;f 0ef;aqmif&u G af eonfh ppftmPm&Sif pepfqefUusiaf &;? 'Dru dk a&pDa&;wku d yf 0JG if
pmapmifwpfcktjzpf oabmxm;Mu&ef yefMum;tyfygonf/

tdk;a0*sme,f

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


31 tdk;a0 *sme,f

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


32 tdk;a0 *sme,f

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf

You might also like