Professional Documents
Culture Documents
TM TT
TM TT
Hawa, 12 tui, (th hai t tri sang) gn y c i hc tr li, sau khi c s can thip ca Mng li Quc gia ca Hip Hi Cc Ngi M dnh cho Tr Em Gi - mt mng li vn ng v gio dc dnh cho tr em gi Cameroon. Th ba, u t vo tr v thnh nin c th gip y nhanh cuc u tranh chng i ngho, bt bnh ng kinh t - x hi v phn bit i x gii. Bt bnh ng thng bc l rt r rng tui v thnh nin: tr em ngho hoc sng bn l x hi t c kh nng c hc ln cp trung hc v c nhiu kh nng phi tri qua nhng s lm dng nh to hn, tnh dc sm, bo lc v lao ng gip vic gia nh c bit l i vi cc em gi. Vic chi b quyn ca tr v thnh nin c gio dc v c chm sc sc khe mt cch c cht lng, c bo v v c tham gia s ko di mi ci vng lun qun ca ngho i v tnh trng b gt ra ngoi l tc i ca cc em c hi c pht trin ti a tim nng ca mnh. Th t, u t vo tr v thnh nin s gip tng cng cc n lc ca chng ta nhm gii quyt cc thch thc
UNICEF/NYHQ2009-2036/Sweeting
ln ca thi i: bin i kh hu, bt n nh kinh t, th ha v di c bng n, HIV/AIDS, v cc khng hong nhn o ang tng ln v tn sut v mc nghim trng. c th gii quyt hiu qu cc hu qu qua nhiu th h ca nhng thch thc ny, tr v thnh nin cn phi c i x nh nhng i tc bnh ng, v cn c trang b nhng k nng, nng lc v hiu bit ph hp. Cui cng, mc d tr v thnh nin thng c gi l th h tng lai, nhng chng ta khng nn qun rng cc em cng l mt phn ng k ca th h cc cng dn ton cu hin ti ang sng, lao ng, v ng gp cho cc gia nh, cng ng, x hi v nn kinh t. Khng km g tr em, tr v thnh nin cng xng ng c cng nhn, c bo v v chm sc, c s dng cc hng ha v dch v thit yu, c to c hi v c h tr. Thc t l trong mt s hon cnh c bit lin quan n nhng nguy c trong cng tc bo v tr em nh to
hn, khai thc tnh dc v mc ch thng mi, v vi phm php lut th trong s tt c cc tr em di 18 tui, tr v thnh nin c th l i tng c nhu cu c bo v v h tr ln nht. Tuy nhin hin nay c rt t s u t v h tr trong cc lnh vc quan trng ny, i khi l v nhng l do nhy cm lin quan n chnh tr, vn ha v x hi. Do c mi lin h rt cht ch gia cng tc bo v, gio dc v s sng cn ca tr em, nn r rng l vic u t vo ngi cha thnh nin, c bit l cc em gi, c kh nng lm gim t l t vong tr em, ci thin iu kin dinh dng v gii quyt ng k cc vn bo lc, lm dng, bc lt tr em v ph n. V nhng l do k trn, v hng ng Nm Quc t Thanh thiu nin ln th hai bt u vo thng 8/2010, UNICEF dnh ring n bn bo co Tnh hnh Tr em Th gii nm 2011 ca mnh cho i tng tr v thnh nin. Bo co ny trnh by nhng thch thc m cc em trai v gi phi i mt khi bc vo thp nin th hai ca cuc i, nu ln khng ch nhng nguy c v kh nng b tn thng ca thi k c vai tr mu cht ny, m c nhng c hi him c m tui v thnh nin mang li, c cho bn thn tr v thnh nin v cho x hi m cc em ang sng. Rt nhiu bng chng thu thp c cho thy rng u t vo tr v thnh nin em li cho chng ta hy vng ln nht v kh nng ph v vng i ngho lun qun truyn t th h ny sang th h khc v gii quyt tnh trng bt bnh ng lm suy yu cc cng ng v quc gia v gy tn hi n s pht trin v quyn ca v s tr em. Bng vic hnh ng ngay lc ny, chng ta s c th nui dng mt th h c trao quyn thc hin quyn ca chnh mnh, t nn mng cho mt th gii ha bnh hn, v tha hn v bnh ng hn, trong mi th h tr em tip ni u c th c cuc sng tt p.
Ngun: Lin Hp Quc, Ban Kinh t v X hi,Division de la population, Phn chia Dn s, Trin vng Dn s Th gii: Chnh sa nm 2008, <www.esa.un.org/unpd/wpp2008/index.htm>, truy cp thng 10/2010.
TM TT
Dinh dng
B xao nhng thi k u ca tui nin thiu, nhng khc bit v gii trong chm sc dinh dng tr nn r rng la tui v thnh nin, v c bit r nt cc khu vc Ty Phi, Trung phi v Nam . Nhng tc ng ca dinh dng yu km c th c bit nghim trng i vi cc em gi v thnh nin: rt nhiu em sng cc khu vc c t l thiu mu v thiu ht dinh dng cao lp gia nh v c thai tui v thnh nin, v do c nhiu hn kh nng t vong hoc b bin chng trong thai k hoc trong khi sinh.
Y t
Nhn chung, tr v thnh nin trn khp th gii ngy nay khe mnh hn so vi trc y. Nh mt phn ln vo nhng khon u t cho tr em giai on u v gia ca thi nin thiu, nhng em bc sang thp nin th hai ca cuc i vt qua c nhng nm thng c nguy c t vong ln nht. Tai nn chim trn 1/3 s ca t vong tr v thnh nin: nm 2004, gn 400.000 tr v thnh nin t vong v nhng thng tch khng ch . Rt nhiu trong s cc v tai nn ny c th c ngn nga bng cch ci thin an ton giao thng ng b, c bit l nhng ni c t l th ha nhanh chng cng vi s lng tr v thnh nin ln. Cc em trai thng l nn nhn ca tai nn giao thng ng b hn, v cng c nhiu kh nng hn b thng tch hoc t vong do bo lc, bao gm cc trng hp bo lc ngu nhin v c t chc. Tnh d b tn thng ca tr v thnh nin mt phn xut pht t xu hng t nhin ca cc em l thch mo him v th nghim ranh gii ca cc hnh vi c x hi chp nhn.
S ph bin ca chng thiu mu cc em gi v thnh nin (15-19) tui ti mt s quc gia c t l cao
80% 70 60 50 40 30 20 10 0 68 66 63 59
57
56
52
51
51
49
*Dng k m mc 40% th hin ngng thiu mu c coi l mt vn sc khe nghim trng ca quc gia. Ngun: DHS v cc kho st quc gia, 20032009.
na
ga
ni
go on
ha
In
Bu
de
al
Mt em gi ang hi mt cu hi ti mt hi ngh c bit t chc ti Trng Lnh o Ph n tr East Harlem, New York City, Hoa K.
cnh sinh l hc m cn do cc em thng thiu s kim sot trong nhng tnh hung lin quan n tnh dc v s dng bao cao su; bo lc tnh dc, c trong v ngoi hn nhn, dn n vic tng nguy c ly nhim HIV ca cc em. u t vo cc dch v chm sc sc khe sinh sn v ph bin kin thc v HIV s gip nng cao nng lc cho tr v thnh nin trong vic la chn v hnh vi ca bn thn, v c th thy nhng n lc ny ang bt u em li kt qu - mc d y cng tn ti s khc bit gia hai gii. Mc d c nhiu em gi v thnh nin i xt nghim HIV hn so vi cc em nam, nhng cc em nam c nhiu kh nng c hiu bit ton din hn v bin php phng trnh. Vic cung cp nhng dch v v thng tin ny cho tr em giai on u ca tui v thnh nin (10 14 tui) l mt vic lm cp thit nhm gim s ly lan ca HIV; i vi giai on cui ca tui v thnh nin (15 19 tui), nguy c ly nhim cc quc gia c t l ly nhim cao hin gi rt ng k.
Sc khe tm thn
i vi nhiu ngi, cc vn v sc khe tm thn ln u tin xut hin t giai on v thnh nin. nhiu quc gia ang c s gia tng cc trng hp trm cm, ri lon hnh vi n ung (c bit l cc em gi) v cc hnh vi t hy hoi bn thn. Mc d cc vn ny thng bt ngun t s t ti v p lc phi tha mn nhng k vng thiu thc t, nhng bn cnh cn c cc yu t khc c cho l gy nn tnh trng ny, nh bo lc, i x ti t, lm dng, sao nhng, v bt nt.
HIV/AIDS
LHIV/AIDS l mt mi e da ln i vi sc khe v s sng ca th h tr v thnh nin hin ti. Cc em gi c nhiu nguy c nhim HIV hn rt nhiu so vi cc em trai, khng nhng do kh nng ly bnh ln hn xt kha
UNICEF/NYHQ2009-1416/Markisz
Tha cn v bo ph cng gy tc ng tiu cc i vi sc khe ca nhiu tr v thnh nin c cc quc gia cng nghip ha v cc quc gia ang pht trin.
TM TT
Khuyt tt
Khng ai bit c c bao nhiu tr v thnh nin b khuyt tt tm thn hay vn ng. Thng b chia tch khi x hi hoc b coi l i tng ca vic t thin, tr v thnh nin khuyt tt c t hn kh nng c i hc v hon thnh vic hc v do c nhiu hn nguy c tr nn ngho khi tui trng thnh; nhiu em tr thnh nn nhn ca bo lc v lm dng. Vic p dng mt cch tip cn da trn s bnh ng i vi vn khuyt tt c th lm thay i mt cch hiu qu cc cch nhn nhn v xa b mt s tr ngi m tr em v tr v thnh nin khuyt tt phi i mt. Kh nng tip cn vi giao thng, cc ta nh, cc c s, phng tin gio dc v cc ngun lc khc l yu t rt quan trng trong vic m bo cc em thuc nhm ny c th c nhng c hi m bn b cng trang la c c.
v kinh t ch l mt s trong nhng tr ngi khin cho tr em khng th tip tc vic hc hnh. Gio dc em li nhiu li ch lu di, c bit l cho cc em gi v thnh nin, gp phn gip cc em lp gia nh mun hn, t l sinh thp hn v gim bo lc gia nh cng nh gim t l t vong tr s sinh v ci thin dinh dng tr em. hu ht cc khu vc trn th gii, t l i hc cc em gi thp hn so vi cc em trai. Trong khi , hu ht cc quc gia pht trin v khu vc chu M Latinh, vng Ca-ri-b cng nh khu vc ng v Thi Bnh Dng, cc em gi thng c thnh tch hc tp tt hn so vi cc em trai. Tr v thnh nin thuc cc nhm thit thi nht thng khng c i hc ngay c khi ni cc em sinh sng c trng trung hc. to cho cc em c hi c c nhng k nng to dng mt cuc sng tt p, v nhng hiu bit cc em cn c bo v bn thn v thc hin quyn ca mnh, cn a ra nhng gii php gio dc a dng hn. Nhng tr v thnh nin chu thit thi trong vic hc hnh c th gt hi li ch t gio dc khng chnh quy hoc hc t bn b, cc kha hc ngh v k thut, v cc chng trnh hc ui linh hot cho nhng em m vic hc b gin on. Qua vic tp trung nhiu hn vo s bnh ng trong gio dc, chng ta c th lm tt hn vic a gio dc n vi nhng i tng tr v thnh nin d b tn thng b gt ra ngoi l do ngho i, HIV/AIDS, khuyt tt hoc dn tc.
Gio dc
Gio dc trung hc c vai tr ht sc quan trng i vi s pht trin v an sinh ca ngi cha thnh nin. c th gii quyt thnh cng rt nhiu cc nguy c i vi s pht trin v cc quyn ca mnh, tr v thnh nin cn c trang b nhiu kin thc v k nng thit yu, trong c k nng gii quyt vn mt cch sng to, tm hiu v nh gi thng tin da mt cch t duy v giao tip hiu qu. nhng ni c gio dc trung hc, cc trng tiu hc thng c cht lng cao hn v c nhiu hc sinh hn, ng thi a phng c s tham gia ln hn ca ngi dn, mc xy ra bo lc thanh thiu nin thp hn, ngho i gim v nng lc x hi ln hn. Hu ht tr em bt u hc cp trung hc giai on u ca tui v thnh nin. Tuy nhin trong nhm tui ny, c 5 em th c 1 em khng i hc ( khu vc Chu Phi cn Sahara, t l ny l 1/3) trong tng s gn 71 triu tr v thnh nin. Trong khi , 1/3 s tr v thnh nin i hc ang hon thnh cp tiu hc. Mc d t c nhng tin b ng k trong thp k va qua nhng nhiu triu tr v thnh nin vn khng c hc ln cp trung hc. Cha hon thnh cp tiu hc, ch ph cao hn, khong cch t nh n trng xa hn v nhng mi quan tm cp bch
Bo v
Rt nhiu trong s cc mi e da chnh i vi tr em nh bo lc, lm dng v bc lt cao im trong giai on v thnh nin. Tr v thnh nin, hu ht l cc em trai, chnh l nhng i tng ch yu b buc tham gia trong cc cuc xung t vi t cch l cc chin binh tr em, hoc b bt lao ng trong iu kin nguy him, tr thnh lao ng tr em, tc ot mt cch nghim trng c hi hon thnh vic hc hnh hoc thot ngho ca cc em. Hng triu tr v thnh nin vi phm php lut; rt nhiu em khc b khc t quyn c bo v do cc h thng php l cha y
hoc cc chun tc x hi cho php s bc lt v lm dng tr em din ra. Cc hnh vi bo lc v mt th cht, tnh dc hoc tm l xy ra trong gia nh, nh trng v cng ng, gy ra bi bn b ng trang la hoc ngi ln. Tr v thnh nin khuyt tt, lang thang, vi phm php lut, t nn, v phi di b ni sinh sng l nhng i tng c bit d b tn thng. Vic hiu bit ton din mc tr v thnh nin c kh nng tr thnh nn nhn ca bo lc, lm dng, bc lt, sao nhng v phn bit i x b hn ch do khng c y cc s liu ng tin cy. Rt kh thu thp cc thng tin ny bi v cc nguy c i vi tr v thnh nin din ra di nhiu hnh thc b mt, trong cc mi trng nm ngoi phm vi kim sot ca php lut v rt t trong s nhng ngi c lin quan sn sng hoc c kh nng bo co v nhng s vic . Bun bn tr em d l cng p lao ng, kt hn, mi dm hay gip vic
gia nh l mt lnh vc trong s ny. Trong thp k va qua nhiu quc gia a vo p dng cc iu lut mi nhm hn ch tnh trng bun bn tr em, mc d mt s i tng vi phm vn khng b a ra truy t. Cc mi e da i vi quyn ca tr v thnh nin tr nn trm trng di tc ng ca hin tng phn bit i x gii v loi tr gii. T l b bo hnh gia nh v bo hnh tnh dc cc em gi cao hn so vi cc em trai; nhng s lm dng ny cng cng c a v thng tr ca nam gii trong gia nh v cng ng, gy cn tr cho vic nng cao v th cho n gii. Khong 1/3 s ph n cc quc gia ang pht trin (tr Trung Quc) kt hn trc tui 18. Vic to hn thng khin cho cc em gi b c lp v khng c quyn g trong gia nh chng, khin cho cc em d c nguy c b lm dng hn v thng buc cc em phi chu mt gnh nng cng vic gia nh qu ln. Tp tc ct m h tr em gi, mc d ang suy gim, nhng vn din ra ti 29 quc gia.
60 44 44 49 50 51 51
40 25 16 13 13 29 32
36
39
20
0
A du friq Sw Su ue az d ila N nd am Sr ibie iL an R ka w a C nd ap a V Pa ert ki st G an ha Le na so th o Ke ny G a ab C on on go Li b r N ia ig r d ia m B oc ra n tiq R Sn in ue du pub gal C liqu on e g M Zam o ad R p a bi Si ga e ub er sc liq ra a ue Le r -U on ni e th e de io Ta pie nz a r nie yt hr e In O ug de an da N p G a Ba ui l ng ne la de sh N ig er M a Tc li ha d
TM TT
UNICEF/NYHQ2004-1027/Pirozzi
Mt em gi ang c phng vn bi mt nh bo 16 tui thuc Mng li Bo ch Thanh thiu nin mt mng li hot ng nhm thc y vic xy dng cc mng li thanh thiu Nin Tbilisi, Georgia. Ngoi vic l mt quyn c bn, s tham gia ca tr em gip thc y s pht trin ti a nhn cch v nng lc ca tr. Thng qua s tham gia c ngha vo i sng cng dn, thanh thiu nin c th hiu bit thm v quyn ca mnh, khm ph rt nhiu cc mi quan h x hi v chun b tr thnh nhng cng dn tch cc trong tng lai, mang nng lng, s nhit tnh v nhng cch nhn mi m n vi s pht trin ca cng ng mnh. Cch truyn thng thanh thiu nin bc vo i sng cng dn l qua vic tham gia vo cc t chc chnh thc nh cc on, hi thanh nin v quc hi; ngy nay tr v thnh nin cng ngy cng c xu hng la chn cc hot ng trn mng Internet v c tnh tng tc. L nhng cng dn k thut s, quen vi mt th gii tng tc v vi vic giao tip bng phng tin k thut s, tr v thnh nin c bit l cc quc gia cng nghip ha ang hnh thnh nn mt phong cch hot ng chnh tr mi c xy dng da trn nhng mng li ph hp v nhanh nhy trn mng. Bt c khi no c th, tr v thnh nin cn c khuyn khch xy dng cc t chc ca chnh mnh, do chnh tr v thnh nin ng u, m qua h c th to mt khng gian cho s tham gia v i din mt cch c ngha. Nu c s dng mt cch hp l th Internet, mng x hi v cc cng ngh lin lc khc c th tr thnh nhng cng c rt tt to kh nng cho tr em ni ln quan im v nhng vn quan trng i vi mnh, to v thit lp phm vi a l rng ri cho cc hot ng do tr em ng u. To iu kin cho mi thanh thiu nin by t quan im ca mnh thng qua mt sn chi chung c th gip gii quyt tnh trng bt bnh ng v phn bit i x, c bit l i vi tr v thnh nin khuyt tt, tr em gi hoc cc em sng nhng khu vc nng thn c th khng c s tn ti ca cc on, hi thanh nin.
Vic u tranh chng li nhng hnh vi gy tn hi ch yu cho ph n v tr em i hi phi c cc chng trnh da trn quyn nhm thc y s tho lun v s tham gia ln hn nh mt cng c em li s ng thun v to nn s thay i trong x hi. Bn cnh vic thc y s bnh ng ln hn gia ph n v nam gii, nhng n lc ny c th gip ci thin sc khe b m, gim t l t vong tr em, xa b nhng thit thi trong gio dc v tng cng s bo v cho tr em v ph n.
S tham gia
Tr v thnh nin khng th tr thnh cc cng dn tch cc v c trch nhim trong mt sm mt chiu; cc em cn c to kh nng hc tp v thc hnh t cch cng dn trong giai on chun b bc sang tui trng thnh. c cng nhn l 1 trong 4 nguyn tc ch o ca Cng c LHQ v Quyn Tr em, quyn ca tr em c t do by t quan im v tt c cc vn c tc ng n mnh l mt phn khng th thiu i vi s sng cn, s pht trin v hc hnh ca cc em. c nhng n lc ng k nhm xy dng cc lut v chnh sch h tr s tham gia ca tr v thnh nin, nhng vic thc hin cc lut v chnh sch ny khng phi lc no cng hiu qu v nht qun. Nhiu hnh vi v thi tn ti t lu, cng nh nhng ro cn chnh tr v kinh t, vn ang tip tc cn tr vic thc hin quyn ca tr v thnh nin trong vic ni ln quan im ca mnh v cc quan im ny c cn nhc n mt cch y . Quyn t do by t quan im cng cha c thc hin y i vi nhng tr em c th gp kh khn trong vic din t quan im ca mnh, trong c cc em gi, tr v thnh nin khuyt tt v thuc dn tc thiu s, tr em bn a v tr em di c.
TM TT
bit ln trong kh nng tip cn v cc k nng s dng cc phng tin k thut s, khng ch gia cc nc cng nghip ha v cc nc ang pht trin, c bit l nhng nc km pht trin nht, m cn gia ngi giu v ngi ngho trong cng mt quc gia. Tr v thnh nin khuyt tt, tr v thnh nin thuc cc nhm i tng thit thi nht, dn tc thiu s v trong mt s x hi tr em gi v thnh nin rt kh c c hi tip cn v c o to k nng v lnh vc k thut s. By gi l thi im cn u t vo vic pht trin cc k nng m tr v thnh nin cn c cho li bn thn v nn kinh t ca t nc hng ti an sinh v thnh vng. Nhiu quc gia ang pht trin, c bit l cc quc gia c thu nhp thp, hin ang vo mt thi im vi c hi c mt khng hai v phng din dn s. Tr v thnh nin chim t l ln trong dn s, to ra mt lc lng lao ng di do, m ra mt cnh ca xuyn sut hai thp k cho s pht trin kinh t mnh m hn. Bn lnh vc chnh sch trng im kh nng to vic lm, s kinh doanh, c hi bnh ng cho thanh thiu nin nam v n v c hi vic Xu hng ton cu v tht nghip thanh thiu nin
Chu Phi cn Sahara Bc Phi Trung ng Chu M Latinh v Carib Nam ng Nam v TBD ng Trung v ng Nam Chu u & CIS Cc nn kinh t pht trin & LM Chu u Th gii 0 5 10
12 9 9 9 10 12 12
lm cn c a vo cc k hoch hnh ng quc gia nhm gii quyt tnh trng ngho i v tht nghip ngi cha thnh nin.
14 24 23 23 14 16 27
2009 1998
15
21 14 13 18
23
25
30
Ngun: T chc Lao ng Quc t, Xu hng Ton cu v Vic lm cho Thanh thiu nin, ILO, Geneva, 2010, Ph lc 1, Bng A5
UNICEF/PAKA2008-1423/Pirozzi
cng ng quc t ngy cng ghi nhn v tm cch ng ph vi tc ng ca xung t v trang i vi tr em v thanh thiu nin. Cng c LHQ v Quyn Tr em quy nh rng tr em di 15 tui khng nn tham gia vo cc hot ng chin s, v cn phi bo v cc em khi cc tc ng ca xung t v trang. Ngh nh Th khng bt buc v S tham gia ca Tr em trong Xung t v trang sau nng tui ti thiu tham gia thc hin ngha v qun s l 18, v quy nh vic tuyn m tr em lm binh lnh chin u ca cc nhm phin lon l mt ti phm. Mc d tr v thnh nin khng c nhiu nguy c b t vong hay bnh tt nh tr nh do hu qu ca xung t v trang, nhng cc em phi i mt vi cc nguy c ln hn theo nhng cch khc. Cc em c th l i tng tuyn m lm binh lnh ca cc nhm v trang, c th b buc mang vc v kh v tham gia thc hin cc hnh vi tn bo hoc b gi lm n l tnh dc hay cc loi n l khc. Xung t v trang v cc tnh hung khn cp cng khin cho nhiu tr v thnh ninphi ngng vic hc hnh, do nhng s tn ph ca chin tranh, do nhng cn nhc v kinh t hoc cc nhim v chm sc mi m cc em phi tip nhn. C cc hon cnh xung t v trang v khn cp u lm tng nguy c i ngho v khin cho tr v thnh nin d c kh nng tham gia vo cc hot ng ti phm, bo lc v bc lt hn. Nhng vo nhng thi im khng hong, tr v thnh nin khng nht thit ch l nn nhn hay nhn chng nu c to c hi, cc em cng c th gp phn trong vic gii quyt hu qu chin tranh v ti thit x hi thi k hu chin. S tham gia ca tr v thnh nin trong cc hon cnh thch thc va l phng tin v cng l gii php. Vic cho php tr em tham gia gii quyt tnh hnh cng lc thc hin cc bin php nhm trnh to ra nhng tnh hung phin toi hay c hi gip tr v thnh nin c c s kim sot i vi cuc sng ca mnh v i ph c vi nhng hu qu v mt tm l, ng thi pht trin cc k nng v thc y s phc hi ca cng ng.
c thit lp ca ngi trng thnh, vn ha ny c xu hng du nhp cc vai tr v gii truyn thng. Hu ht tr v thnh nin vi phm php lut vn l tr em, m theo Cng c LHQ v Quyn Tr em, quyn ca cc em cn c tn trng. Theo c tnh ca UNICEF, vo mt thi im bt k, c hn 1 triu tr em b giam gi bi cc cn b thc thi php lut. Trong nh t v cc c s tp trung trn khp th gii, tr em v thanh thiu nin thng b chi b quyn c chm sc y t, c hc hnh v cc c hi pht trin c nhn; vic giam gi ng thi cng khin cho cc em c nhiu nguy c b bo lc v lm dng nghim trng. Mc d vic giam gi l khng th trnh khi trong mt s trng hp, nhng cn phi tm hiu cc bin php qun thc thay th cho vic x pht bng hnh thc giam gi bt c khi no c th. Mc tiu ca cc h thng t php v thnh nin cn l ha gii v ti ha nhp, hng dn thanh thiu nin hng ti vic thc hin t cch cng dn mt cch c trch nhim hn.
10
TM TT
UNICEF/NYHQ2006-2506/Pirozzi
Mt em trai 16 tui ang thc hnh lm bnh sandwich di s quan st ca thy gio ti mt lp hc Trung tm Nh Ht Wan Smolbag, ti Tagabe,Vanuatu
u t vo gio dc v o to
Gio dc trung hc gip ci thin tim nng thu nhp ca c nhn v thc y tng trng kinh t ni chung. Trong
11
mt th trng lao ng ngy cng c nhiu s ng dng cng ngh, gio dc cc bc cao cung cp nhng k nng cn thit nhm tng nng sut v thc y u t nc ngoi. Gio dc trung hc cng c th c tc ng mnh n vic thc y bnh ng gii v ci thin sc khe b m, qua gp phn thc hin cc Mc tiu Pht trin Thin nin k 3, 4 v 5. Cc em gi v thnh nin c i hc cp trung hc t c kh nng lp gia nh sm hn 6 ln v t c kh nng mang thai sm hn 3 ln so vi cc bn ng trang la. Vic u t vo gio dc trung hc c th c chia thnh 3 hnh ng chnh: m rng phm vi hc tp bt buc ln cp trung hc; bi b hc ph c cp tiu hc v trung hc; m bo mi tr v thnh nin u c c hi tip cn bnh ng vi gio dc. Gio dc trung hc bt buc to mt c ch mnh m hn buc tr phi hon thnh gio dc tiu hc v to iu kin cho nhiu tr hn c tip thu nhng k nng cn thit c th cnh tranh trong nn kinh t ton cu, thc y tng trng kinh t. Vic xa b hc ph thc y s bnh ng trong vic tr nhp hc v cho php nhiu tr em hn c tip tc hc tp. Thm vo , vic thc y s cng bng qua vic to kh nng tip cn bnh ng vi gio dc sau tiu hc cho nhng em hin ang nm ngoi l c tim nng gip xa b s phn bit i x v ph v ci vng lun qun ca ngho i t th h ny sang th h khc. Cui cng, nh nc v cc bn lin quan khc cn u t vo cht lng gio dc, cng nh m ra cc con ng hc tp thay th cho nhiu tr v thnh nin b buc phi sm phi ngh hc.
mnh, tr v thnh nin cn c to c hi hnh ng theo nng lc bn thn. C rt nhiu li ch m s tham gia em li cho mi c nhn. C hi c mi gia kh nng ra quyt nh v hc cch truyn t quan im ca mnh gip cho thanh thiu nin chn la trn c s s hiu bit v c th vt qua nhiu th thch trn con ng tin ti tui trng thnh. Cc y ban thanh thiu nin, din n thanh thiu nin, cc sng kin phc v cng ng, hot ng phong tro trn mng Internet v mt s c ch khc to iu kin cho tr v thnh nin ni ln ting ni ca mnh. Nhng nhng mi quan h tng tc hng ngy cng khng km phn quan trng: nh vic ng gp vo cc quyt nh ca gia nh, i din cho mt nhm, mt lp hoc mt trng thc hin mt ti, tham gia hot ng tnh nguyn trong cng ng v gp g cc i din chnh quyn a phng. c th g b nhng ro cn php l, chnh tr, kinh t, x hi v vn ha i vi s tham gia ca tr em, i hi phi c s thin ch trong vic nh gi li nhng gi nh v tim nng ca cc em nhm to mt mi trng trong tr em c th thc s pht trin, xy dng nng lc cho cc em trong tin trnh ny.
To mt mi trng h tr cho vic thc hin quyn ca tr em v ngi cha thnh nin
Cn phi c mt mi trng h tr nhm pht huy vic thc hin cc lut, chnh sch v chng trnh thc y vic thc hin quyn ca tr v thnh nin. iu ny i hi phi c nhng thay i mang tnh h thng mi cp . Bn cnh vic tng cng sc khe v ci thin cc c hi gio dc, chnh ph cc nc cn s dng h thng php l, cc ngun ngn sch, cc chnh sch v chng trnh, cc hot ng gio dc tuyn truyn nng cao nhn thc nhm xa b cc ro cn i vi cc dch v thit yu v s bo v dnh cho ngi cha thnh nin, v g b nhng tr ngi v gii gy cn tr s pht trin ca tr v thnh nin.
UNICEF/NYHQ2009-0970/Caleo
Cc i biu thanh thiu Nin tho lun cc vn Ton cu trong mt bui Tho lun nhm ti Hi Ngh Thng nh J8 nm 2009 ti Rome,
TM TT
sc khe, dinh dng v thnh tu hc tp ca tr em m cn gip gim nguy c lm dng v bc lt. Bt cng bng l mt ro cn ln khc i vi vic thc hin quyn ca ngi cha thnh nin. Cc chnh sch v chng trnh nhm thc hin cc Mc tiu Pht Trin Thin nin k t khi t trng tm vo vic m bo cc c hi bnh ng cho tt c tr v thnh nin. To iu kin cho c nhng tr v thnh nin ngho nht v chu thit thi nht hng cc quyn c hc hnh, c chm sc sc khe v c gii tr; c sng trong mt mi trng khng c bo lc; v c ni ln ting ni ca mnh trong cc qu trnh ra quyt nh l nhng vic lm rt quan trng c th hnh thnh nn nhng cng dn ng gp tch cc cho x hi, m bo cng bng x hi v thc y tng trng kinh t bn vng.
nin v thit lp mt mi trng da trn quyn c th em li nhng li ch to ln. Vic t trng tm vo i tng tr v thnh nin c th gip y nhanh tin b t c trong cng tc gim ngho v gii quyt tnh trng bt cng bng trong nhng thp k ti, ng thi n nh cc nn kinh t v kch thch tng trng. Mt iu ang tr nn r rng l pht trin bnh ng v bn vng phi da trn c s tn ti mt mi trng trong tr v thnh nin c th thc hin quyn v xy dng nng lc ca mnh. Tui v thnh nin l tui ca nhng c hi. By gi chnh l lc chng ta cn nhn thc c tm quan trng c ngha trung tm ca giai on c tnh hnh thnh nhn cch ny, qua vic cng nhau hnh ng t nn mng cho mt tng lai cng bng hn, thnh vng hn.
13
c ton vn bo co v cc thng tin cp nht sau khi xut bn bo co, vui lng truy cp trang web ca chng ti ti <www.unicef.org/publications> Qu Nhi ng Lin Hp Quc S 3 To nh Lin Hp Quc New York, NY 10017, Hp Chng Quc Hoa K Email: pubdoc@unicef.org Website: www.unicef.org United Nations Childrens Fund (UNICEF) Thng 2/2011 nh ba: Tr cha thnh nin tham d mt cuc hi tho do mt t chc phi chnh ph a phng t chc ti Salvador, Brazil, 2006. (UNICEF/NYHQ2006-1326/Versiani) ISBN: 978-92-806-4558-3 Thit k: Prographics, Inc. ISBN: 978-92-806-4558-3