1

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman

TRK SANAL HAVA KUVVETLER KOMUTANLII AGM-65 MAVERICK

nemli Notlar:
1. 6000 feet = 1 Nautical Mile (Deniz Mili) = 1,8288 kilometre 2. Gerek Operasyonlar iin hazrlanmamtr. Baz bilgiler sadece Falcon BMS 4 simlasyonu iindir, gerek hayatta doru olmayabilir. 3. Dokmanda dzeltilmesini istediiniz bilgiler iin benimle iletiime geiniz. www.turkishairforce.org ahin Filo 113-Vega

1.1 AGM-65 MAVERICK TEKNK BLGLER

ekil 1: AGM-65 Maverick - ltfen cama dokunmayn demiler ama herkes dokunmu!

1. GR:
AGM-65 Maverick taktik hava-kara,infra-red,lazer veya elektro-optik gdml fzedir.Yakn hava destei iin tasarlanm olsa da anti-zrhl tatlarda, SEAD ve Interdiction grevlerinde, statik baz hedeflerde de ayn derecede etkilidir.

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman

2. TARHE:
Bir silah kullanmadan nce tarihesini ve zelliklerini bilmemiz, bizi o silah kullanmada bir adm ne geirecektir. Onun iin sizleri skmadan ksaca Maverick'in tarihesinden ve zelliklerinden bahsedeceim. AGM-65 Maverick program Vietnam'da komuta gdml Bullpup fzesinin kt performans sayesinde 1965'te balatld. Rockwell firmas ile yaran Honeywell firmas ihaleyi Haziran 1968'de kazand. Yeni dizaynn kompakt boyutlarda, birden fazla tanabilen,otomatik ateleme sistemli ve yksek yok etme oranl (high PK) olmas amalanmaktayd. Bylece AGM-65A domu ve 1972 ylnda operasyonel olmutur. lk 1221 attan sonra Maverick AGM-65A, %86 yok etme oran ile orta menzilde 1 metre hata ile kullanlabilen bir fze olarak kendinin kantlamtr. lerleyen zamanlarda yeni versiyonlarn gelitirilmesi ile menzili ve PK yzdesi artarak gnmze kadar gelmitir.

3. YAPISI:
Temelde fzenin 4 adet dk aspekt oranl delta kanatlar vardr ve 4 adet kuyruk kontrol ve ift itili motor kanatlarn arkasna konulandrlmtr.

ekil 2: AGM-65 Maverickin Yaps

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman

4. VARYASYONLAR:
AGM-65 A
Bu ilk ve standart modelde basit elektro-optik TV gdm kullanlmtr(optik gdml) ve atelenmesi iin daha uygun hava ve arazi artlar gereklidir. TV gdmnn basitliinden dolay A modeli sk sk kilit krar.AGM-65 A'nn optik gdm fzenin nndeki 5 derecelik koniyi kapsar ve kabaca standart 35 mm kamera zerindeki 200 mm'lik lense karlk gelir. 130 lb (59 kg) patlayc tar.

AGM-65 B
AGM-65 B'de yeni optikler kullanlm (ama yine optik gdml), gimbal limitleri arttrlm ve elektronikler revize edilmitir.Yeni optikler daha ok bytme yani 2.5 derecelik koni sunmakta, bu da 35 mm'lik kamera zerinde 400 mm'lik lense tekabl etmektedir. Bu da pilotun AGM-65 A'dan daha uzak menzillerde hedefi tespit edip kilitlenmesini salar.

AGM-65 C
AGM-65 C Lazer Maverick (lazer gdml) zellikle Yakn Hava Destei iin dizayn edilmitir. Yer ekipleri tarafndan Lazer kullanarak farkl hedefler iin farkl frekanslar ile aydnlatma yaparak birden fazla hedefe ayn anda at yaplabilir.

AGM-65 D
AGM-65 E Infra Red (Kzltesi gdml) Maverick, Hughes tri kzltesi gdm bal kullanr ve bu da uaa monte edilmi FLIR veya Lazer pod ile beraber kullanlabilir. Bylece Maverick'in menzili uygun hava artlarnda iki katna km olur. 65 D, LANTIRN hedefleme ve Navigasyon podlar iin standart mhimmattr. Kzltesi alc Maverick'in gnn her saati, kt hava artlarnda bile atelenebilmesini salar.

AGM-65 E
Lazer gdmldr ve yer ekiplerinin hedefi sizin iin iaretleyebilmesini salar. Bu da sava ua pilotunun hedefi bulmasn ve doru dman hedeflerine at yapabilmesini salar(C versiyonundaki gibi). Savabal daha genitir ve 300 lb (136 kg) patlayc tar.

AGM-65 F
Amerikan donanmas tarafndan kullanlr ve neredeyse 65D ile ayn zellikleri tar. Sadece 65E'deki gibi 300lb'lik geni savabal tar ve 65E'nin optimum uu yetenekleri gelitirilerek deniz hedeflerine kar daha etkili olmas salanmtr. Yazlm gelitirilmi ve deniz hedefleri iin optimize edilmitir. Ayrca fze, su zerindeki hedefleri de vurabilir.

AGM-65 G
D Modelindeki gibi kzltesi taraycl ve 300lb sava bal tayan, 65F'nin hava kuvvetleri versiyonudur. Bunkerler iin dizayn edilmi olup kpr,fabrika,bina vb. statik hedefler zerinde de etkilidir.

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman

5. F16'ya MONTAJI:
Maverick birok uak tarafndan kullanlabilir. 3'l salkmlar halinde veya tekli olarak tanabilir.

F16 'da LAU-88 3'l ateleyiciler ile 3. ve 7. istasyonlarda kullanlabilir. Tekli olarak LAU-117/A ateleyicisi ile 3,4,6 ve 7. istasyonlarda kullanlr.

ekil 3: F16 mhimmat montaj

6. ATELEME PROSEDR(TEKNK BLG), MENZLLER VE VARYASYONLARIN ZELLKLER:

Fze pilot tarafndan seilir. Pilot grsel olarak HMD ekranndan hedefi seer ve kilitlenir. Fze atelendikten sonra btnleik imaj ilemcisi (onboard image processor) yksek kontrastl alanlar analiz eder ve eer hedef hareket ediyorsa hareketi alglar ve gerekli dzeltmeleri otomatik olarak yapar. A ve B versiyonunun TV taraycs kullanmas sebebi ile menzili daha azdr. 7Nm(13 km) gibi bir menzilde atlabilir. En kt hava artlarnda ve alak irtifada ve yava bir uaktan atldnda optimum menzili 3 Nm(5.5 km) dir. 65A kilitlenmek iin 4-8 saniye sreye ihtiya duyar ve bu da modern sava alannda sonsuz bekleyi anlamna gelir.

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman Dier modeller kzltesi hedefleme(65D) ve lazer hedefleme(65C) imkan sunarlar.

7. AGM-65 MAVERICK ATI RTFASI HAKKINDA

ekil 4: At ykseklii ve menzil

At esnasnda 5000 ft altna inilmemesi tavsiye olunur. En iyi irtifa aral 10000-15000 fttir. Menzil, uan hz ve irtifas arttka artmaktadr.

8. AGM-65 MAVERICK SPESFKASYON KARTI

Kullanm Alan: Hava-Kara taktik fzesi Motor: Thiokol solid motoru TX-481. Sonraki versiyonlarda duman azaltmas iin TX-633 motoru kullanlmaya baland. Uzunluk: 98 in (2.5 metre) Toplam Arlk: 65A: 463 pounds (210 kg), 65E: 635 lb(288-307 kg),65D: 485 lb(220 kg) ap: 12 in (30 cm) Kanat akl: 28.3 in (72 cm)

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman Menzil: 0.6-19 Nm (deniz mili) veya 1-16 km Hz: Spersonik Seyrsefer sistemi: Optik (65 A,B), IIR (imaj kzltesi, 65 D,F,G), lazer(65 C,E) Fiyat(1 adet): 65A 48000$, 65B 64100$,65C 110.000 $, 65D 111.000 $, 65E 101.000 $ ve 65G 269.000 $

2.1 BMS 4 MAVERICK MEKANZASYONU

AGM-65 Maverick at prosedr olduka kolaydr. Bu blmde BMS4-Dark Falcon simlasyonu ile Maverick at prosedrn inceleyeceiz (BMS versiyonu 4.32-ilk versiyon).

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman lk olarak Training (Altrma) grevlerinden Mavericki ayoruz. Burada bizim iin zel olarak hazrlanm tatbikat sahasnda atlarmz gerekletireceiz. Fakat dikkat, yksekliimizi ve hzmz kontrol amacyla kara-hava savunma sistemleri alr vaziyettedir. ok alalr ve yavalar isek vurulmamz iten bile deildir Kokpite girmemizin ardndan hemen shift+P tuuna basarak simlasyonu donduruyoruz. Bu ilemin pause (P) ileminden fark, zamann hala ilemeye devam etmesi ve kokpit enstrmanlarnn alr vaziyette olmasdr. lk olarak yapacamz ilem Master Arm dmesini kontrol etmek. Kokpit enstrman ve dmelerini bildiinizi varsayyorum. Eer kokpiti tanmyorsanz, kokpit eitimine bir gz atmanz tavsiye ederim. Grevde hazr olarak Master Arm ak olarak geliyor. Aadaki resimde simlasyon Freeze modunda ve steerpoint 4e doru ilerleyen sa MFDde uamz grmekteyiz. Vuracamz hedefler SP4te yer almaktadr. Yaklak 18 mil kala simi dondurmuum.

imdi backspace tuuna basarak Hava-Kara moduna geiyoruz. Backspace tuuna bastmz an, sol MFDmiz yer tarama(GM) moduna geer ve sa MFDmizde SMS sayfas grnr. MFD ayarlar ile ilgili skntnz var ise, ncelikle veri kartuundan veya manuel olarak MFDlerinizi ayarlamay renmenizi tavsiye ederim. Aadaki resimde u andaki durumumuz grnmektedir.

Sa Mfd2de Maverick silah sistemini aktif hale getirmek iin PWR OFF dmesine tklyoruz. Bu dme silah sistemini aktif hale getiriyor ve PWR ON olarak deiiyor. BMS4te, AFden farkl olarak Maverick sistemin aktif hale gelmesi iin gereken sre 3-4 dakika civarndadr. Bundan dolay hesabmz iyi yapmal ve hedef blgesine girmeden yaklak 4 dakika nce sistemi aktif hale getirmeliyiz. Peki ya unutursak? Felaket mi, hayr!

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman AG-65 MAVERICK SSTEMNN OTOMATK AILMASI

BMS4te gerek hayata uygun olarak Maverick sistemini belli bir Steerpointten (navigasyon noktas) sonra aktif hale getirebiliriz. Yandaki ekli inceleyiniz. SMS ekrannda CNTL tuuna bastmzda sol tarafta iki komut grnr. ekilde STPT 12 yazan komut, hangi SPden sonra Maverick sisteminin alacan gsterir. stteki NORTH OF ksm ise, ayarladmz SPden hangi yne doru gittiimizde sistemin alacan syler. rnek olarak, burada SP 4 noktas brifingte vurmamz gereken hedeflerin olduu yer. Ben bu greve kalktan balasaydm,SP 2yi mteakip ve NORTH OF (kuzey) ynne gidilince silah sisteminin almasn isterdim. NORTH OF a karlk gelen OSB tuuna bastnzda 4 ana yn seeneinden birini semek iin yn bilgileri kar (NORTH OF- kuzey, SOUTH OF-gney, WEST OF-bat, EAST OF-dou).Ayar yapmadan nce brifingten navigasyon zamanlamalarna baknz ve ona gre ayar yapnz. Bu konu ile ilgili son belirtmek istediim, silah sisteminin almas iin SPye en az 2Nm yaklamamz gerektii ve yn artnn salanmas gerektiidir. En son olarak ta AUTO PWR dmesini ON(ak) yaparak otomatik almay aktif hale getirip CNTL tuu ile kyoruz. Bu ilemi kalk Ramp Start prosedrleri iinde deerlendirmek en iyisi olacaktr. Bir kez manuel olarak Maverick silah sistemi alrsa, CNTL tuu almaz ve dolaysyla otomatik alma parametreleri ekrana gelmez. Ya Ramp Start prosedrlerinde ya da taksiden hemen nce ayarlamak en mantklsdr. Kark geldiyse ya da sreyi hesaplayamam diyorsanz, kalktan hemen nce sistemi manuel olarak anz. Power (g) dmemize basmamz mteakip yaklak 3-4 dakikalk sremiz balar. Bu sre iinde ekrana grnt alamayz ve sistem aktive olmaz. Biz bu arada sa MFDden ayarlarmz yapmaya devam ediyoruz. ncelikle WPN sistemini MFDmizde aktif hale getirmemiz gerekiyor. Sa MFDden bende TGP olan alttaki 3. fonksiyon tuundan en sadakine basarak Blank (bo) bir MFD grnts elde ediyoruz. Sizin sa MFD fonksiyon sralamanz farkl olabilir. Ama WPN(weapon-silah/mhimmat) fonksiyonunu MFDye getirmektir.

10

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman

TGP nin altndaki OSB tuuna bir kere daha basyoruz. Karmza fonksiyon listesi kacak:

Buradan WPN ismine karlk gelen OSB tuuna basarak WPN fonksiyonunu sa MFD mize yerletirmi oluyoruz.

Btn at prosedrnn ve Maverick grntsnn alnaca ekran budur. imdi WPN ekrann inceleyelim. NOT TIMED OUT(zaman dolmad) uyars, henz sistemin aktif olmadn gsterir. Sistemin yaklak 3-4 dakikada aktif olduundan az nce bahsetmitik. NOT SOI, sa MFDmizin aktif olmadn gsterir. leride bu konuyu akla kavuturacaz. HOC souk zerinde scak-Hot Over Cold anlamna gelir. Is yayan objelerin siyah, s vermeyen objelerin ak gri/beyaz gsterileceini belirtir. Tamamen grnty alglamaya ynelik bir fonksiyondur. Hedefleri seemiyorsanz, HOC tuuna basarak COH moduna geiniz. COH modu scak zerinde souk-Cold over Hot s veren objeleri beyaz, vermeyenleri siyah gsterir. CNTL: Maverick otomatik al ekranna gemeyi salar, yukarda bahsetmitik FOV(Field of View-Gr Alan), normal gr modudur. zerine tklandnda EXP moduna geilir, grnt bytlr. Hedefleri bulmada ok ie yarar. PRE: Maverick atm iin 3 mod vardr. PRE-VIS-BORE. VIS ile BORE prosedr ve at ekli ayndr, simde bir farklar yoktur. leride tm bu modlar inceleyeceiz. Sol alttaki 3-4 ve sadaki 6-7 at yaplacak paylonlar gsterir. Daha nce istasyonlar konusunda bahsetmitik. 003:11 u andaki hzmz ile ayarladmz Steerpointe(burada 4) varmamz iin geecek olan sreyi belirtir. Sistem gerekli sre getikten sonra aktive olur. Bunu NOT TIMED OUT yazsn kaybolmasndan anlarz.

11

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman

Artk uyar kalkt ve nihayet MFDmizden grnt alabileceiz PRE(SLAVE) MODDA ATI

Bu modda sol MFDdeki yer radarmzdan hedefe kilit atmamz gereklidir. Kara radar kullanmn bildiinizi varsayyorum. Eer bilmiyorsanz, nce kara radar eitimine gz atnz. Kara radarnda ilgili modumuzu seiyoruz. GM, GMT veya SEA. Hedefler Steerpoint 4 te olduu iin ben burada Steerpoint modda hedefe kilitleniyorum. Num 0 veya contol+st ok (TMS UP) tularndan biri ile hedefin zerinde gelip kilit atyoruz.

Kilidimizi attk. imdi dikkat edeceimiz husus, sol MFDnin beyaz olan ve hangi MFDnin aktif olduu gsteren erevesi. Kilit attktan sonra bu beyaz ereve sa MFDye geer ise problem yok. Gemez ise DMS DOWN(shift+num pad 2) tuu ile sa MFDye gei yapyoruz. DMS DOWN tuu MFDler aras gei yapmamz salar.

12

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman Sa MFDmiz aktif oldu ve dikkat ederseniz sol MFDmizde NOT SOI yazyor ve sa MFDmizde NOT SOI yazs kalkt yani aktif. imdi sa MFDde ilem yapabiliriz anlamna geliyor. AGM-65 Maverickin gz d etkenlere kar olduka hassastr. Bunun iin zel bir koruma bal ile paylona monte edilir. u anda sa MFDden grnt almamza engel olan da ite budur. Klavyeden U tuuna basarak korumay kartyoruz. Ben hep nce sol MFDden kilit atar sonra bal kartrm. Ama siz nce koruyucu bal kartp sonra kilit atma prosedrne geebilirsiniz.

Grnt MFD ekranmzda belirdi. imdi bu ekran inceleyelim. Maverick ekran olduka sadedir. Saat 12,3,6 ve 9 ynlerinde uzayan ve ortasnda 4 adet yana yatm L iaretlerinden oluan bir kutu olan ve hedefleri iaretlemekte kullandmz eklin ad Tracking Gatestir. Onun hemen altnda yanp snen + iareti ise Pointing Crosstur. Merkezden aaya doru ise 3 adet yatay izgi yer alr. Hedefler sol MFDde kilitlendikten sonra, sa MFDdeki grnt zerinden yeniden hedef belirlemesi ve kilitlenmesi yapmak gerekir. Bunun iin Tracking Gates ekran zerinde gezdirilir, ekran gerekirse bytlr(EXP mod) ve hedefler ekran zerinde tespit edilir. Hedef tespit edildikten sonra tekrar TMS UP butonuna baslarak hedef ikinci kez, bu defa WPN ekran zerinden kilitlenir. Hedefin kilitlendiini Pointing Crossun yanp snme ilemini brakp sabit olarak kalmasndan anlayabiliriz.

Pointing Cross Maverickin gznn bakt yerdir. Maverick fzesi nmzdeki 60 derecelik koni iinde kalan blgeyi grebilir fakat 30 derecelik koni iinde olan blgeye at yapabilir. Yani hedefi tam karmza almak zorunda deiliz. Biraz nce bahsettiim 3 yatay izgi de srasyla 10-20 ve 30 derecelik alar ifade eder. Pointing Cross bu limitlerin dnda ise Maverick at etkili olmaz veya kilit krlr at yapamazsnz. Yandaki ekli inceleyiniz.

13

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman Hedefimi sadaki MFDden tespit ediyorum, hatta EXP moda geerek grnty yaklatryorum ve Tracking Gatesin iinde kalacak ekilde tank TMS UP tuu ile (numpad 0 veya control+st ok) kilitliyorum. Eer sa MFDde iaretleyicinizi dolaysyla Tracking Gatesi hareket ettiremiyorsanz bir kez TMS UP (control+st ok veya numpad 0) tuuna basnz. imdi iaretleyici hareket ettirebiliyor olmanz gerekir. Sonra hedefi belirleyip kilitlemek iin tekrar TMS UP tuuna bir kez daha basmanz gerekir.

Artk tek yapmam gereken kilitlenmeden sonra HUDda ve sa MFD de beliren DLZnin bana belirttii menzil bilgilerine uyarak atm yapmam. Maverick DLZsi ayn AMRAAM mant ile alr. Saa bakan ok menzil izgisine girdii an artk atm yapabilirim. Bir geite 2 ya da 3 at yapabilmek iin, menzile girmemi mteakip hemen ilk fzemi ateliyorum. Fze at tuuna basar basmaz fzemiz atelenir, AMRAAM gibi basl tutmanza gerek yoktur.

Dikkat ettiyseniz, fze at dmesine basmamz mteakip sa MFDdeki grnt kaybolur. Eer baka Maverick fzemiz var ise, hemen U tuuna basarak tekrar MFDmize grnty getiririz ve yeni bir hedef belirleme ilemine balarz ya da hedefi vurup vurmadmza bakabiliriz. Eer baka fzemiz yok ise artk WPN ekranndan grnt alamayz.

14

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman

AGM-65 Maverick atelendi ve yolda(D versiyonu)

Fzemiz yola ktktan sonra yapacak baka bir ilem yoktur. Yukarda bahsettiimiz gibi Maverick tamamen otomatik olarak hedefi bulacaktr (fire and forget). Bu arada, tam isabet

BORE veya VIS MODDA ATI

Bu at prosedrlerinden birine getiimizde, hem sol hem de sa MFDde NOT SOI yazar ve deaktif hale gelir. Ama DTOSStaki gibi sadece HUD ekranndan ilk kilitlemeyi yapmaktr.

15

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman HUD umuza bakarak at yapacamz blgeyi tayin ediyoruz. VIS modunda aadaki resimde grlen kare eklinde kutuyu istediimiz blgeye getirip TMS UP tuu ile kilit atyoruz.

Kilit attktan sonra kare kutu (Target designating box-hedef belirleme kutusu) yuvarlak eklini alyor. Aada grebilirsiniz.

Bundan sonra sa MFDden WPN ekrannda PRE/SLAVE mod ile ayn ekilde hedefimizi belirleyip ikinci kilidi atp fzemizi ateliyoruz. Bore modunda da prosedr ayndr, tek fark hedef belirleme kutusunun ekli deiiktir. Grdnz gibi PRE/SLAVE modu arasndaki fark, birinci kilitlenmeyi kara radarndan deil HUDdan yaparak imleci yere ve istediimiz blgeye indirmek ve WPN ekranna transfer olmak! Grsel olarak hedefleri bulmak istediinizde veya kara radarn kullanamadnzda, ya da kilit atmak iin gerekli artlar salayamadnzda faydas olacaktr.

16

TSHKK AGM-65 Maverick Eitim Dkman

SON SZLER

Maverick hava artlarndan etkilenen bir fze olduu iin, greve kmadan nce brifingden bulutlarn seviyesine ve havann durumuna bakmadan mhimmatnz yklemeyin. Baz durumlarda zellikle ok bulutlu havalarda ve bulut seviyesinin ok aada olduu anlarda Maverick ile hedef grnts almak imkansz hale gelebilir. Grnt almak iin ok alalmanz gerekebilir ve bu da sizi kara savunma sistemleri ile kar karya getirip ekibinizi ve sizi tehlikeye sokabilir. Herkesin anlayaca bir dilde anlatmaya altm. Hepinize iyi uular diliyorum.

TSHKK ahin Filo 113-Vega 19-Ekim-2011