TRK SANAL HAVA KUVVETLER KOMUTANLII

1.HAVA KUVVET KOMUTANLII ETM DKMANLARI

FALCON BMS 4.32 AGM154 JSOW ATI ETM

113-TREX

AGM-154 Joint Standoff Weapon (JSOW) Raytheon (eski Texas Instruments) tarafndan ABD Hava ve Deniz Kuvvetleri iin gelitirilen Mterek Menzil-D Mhimmat (JSOW) ailesi, dkmaliyetli ancak olduka etkili bir menzil-d (stand-off) silah sistemidir. Tepki motoru bulunmayan JSOW hedefe havada szlerek ulamaktadr.

JSOW Kabiliyetleri

AGM-154 JSOW Kara ve deniz hedeflerine kar kullanlabilen JSOW, pilot 'AT ve Ayril' kabiliyeti salamaktadr. Gece, gndz ve her trl hava artnda byk bir hassasiyetle hedef umasn salayan GPS/INS destekli seyrsefer sistemi ile terminal (son yaklama) safhasnda kullanlan kzltesi arayc ve veri balants (data link) sayesinde JSOW, hedefine nokta vuruu gerekletirebilmektedir.ok alak ve ok yksek irtifalardan braklabilen ve dk radar kesit alan ve IR izine sahip olan JSOW, pilota tek geite birden fazla hedefe, birden fazla mhimmatla taaruz kabiliyeti salamaktadr. Hassas hava tarruzlarnn dman hava savunma sistemlerinin etkili menzillerinin ok tesinden icra edilebilmesine imkn taniyan bir sistemdir.

Teknik Veriler

Uzunluk: 4,06m Kanat Akl: 2,69 Arlk: 483-681 kg Azami Etkili Menzili: 130 km ap: 330 mm tki Tipi: o AGM-154A/B/C: Yok o AGM-154D/E: Turbojet Williams J400 iti gc 1,1 kn Harp Bal o AGM-154A/D:145 adet BLU-97/B CEB bombac o AGM-154A-1:227-kg BLU-111 o AGM-154B:4x6 BLU-108/B zrh delici o AGM-154C/E:250 kg BLU-111/B veya 246 kg Broach

Kinematik etkili ve dk izli bir gvdeye sahip olan AGM-154 JSOW'nn tadklar harp balklarna gre A,B ve C olmak zere deiik versiyonu bulunmaktadr.
AGM-154A JSOW (Cluster bomb)

Temel model olan AGM-154A JSOW, herbiri Zirkonyum yanc emberine ve para tesirli ve yangn karc ukur imlal patlaycya sahip 145 adet BLU-97/B CEB (Combined Effects Munitions) tamaktadr. Yeni gelitirilen ve birim maliyetleri, daha az para kullanm ve retim srelerinde gerekletirilen iyiletirmeler sayesinde kayda deer oranda (yaklak %40) azaltan Block II konfigrasyonunda kartrmaya mukavemetli yeni Raptor GPS sistemi kullanlmakta ve JSOW A modeli BLU-111 (MK-82) harp bal AGM-154A-1 opsiyonu ile sunulmaktadr.
AGM-154B JSOW (Zrhl Hedeflere Kar)

AGM-154B JSOW , tanksavar hedeflere kar herbiri 4 adet mermiye sahip 6 adet BLU108/B bombac ile donatlmtr.
AGM-154C JSOW

AGM-154C JSOW ise 250 kg arlndaki BLU-111/B harp balna sahiptir. Hassas tarruzlar iin grntleyici kzltesi (IIR) arayc sensr ile terminal safhasnda hedefe 2km kala aktive edilen Otomatik Hedef Tespiti (ATA) teknolojilerine sahiptir. Otomatik Hedef Tespiti , JSOW'nn kendi hedefini operatrn mdahlesine gerek kalmadan uu ncesinde hafzasna yklenen referans grntlerin karlatrlmasn yapmak suretiyle hassas bir ekilde bulabilmektedir.
AGM-154C JSOW Broach

ABD Deniz Kuvvetleri iin zel olarak gelitirilen ve Balang Hareket Kabiliyeti (IOC)'ne ubat 2005 tarihinde ulaan 468 kg arlndaki AGM-154C Broach (Bomb Royal Ordnance Augmented CHarge) ad verilen ve arka arkaya yerletirilmi 2 adet patlaycdan oluan para tesirli ve zrh delici harp bal sayesinde tahkimatlandrlm hedeflere kar kullanlabilmektedir.

JSOW'un gelitirme Program

Raythoeon ve ABD Deniz Kuvvetleri silahn, bir veri hatt ilavesi ve iylletirmeler sayesinde, kt hava artlarnda ve uzun menzillerden hareketli kara ve deniz hedeflerine kar kullanlabilmesine imkn tanycak Block III mhimmatnn 2009 ylnda retilmesi bekleniyor.

JSOW ve Trkiye
AGM-154A-1 JSOW Block II ve AGM-154C JSOW modernize edilecek F-16C/D uaklarnda kullanlmak zere Trk Hava Kuvvetleri tarafndan sipari edilmitir.

Kullanan lkeler

ABD Trkiye Singapur (Katalanca) Polonya Yunanistan

AGM-154 Eitimi iin ilk olarak simde TACTCAL ENGAGEMENT blmnden 30 numaral JSOW eitimine tklyoruz. Ardndan COMMIT butonuna tklyoruz.

Ardndan LOADOUT sekmesine tklayarak uamza yklenen mhimmatlara bakabiliriz. Grld gibi F 16 uamza 4 adet AGM-154 A mhimmat yklenmi durumda.

lk olarak AG radar moduna geerek ( 1 )master arm on konumuna alarak silah sistemlerini aktif hale getiriyoruz.( 2 )

Ag moda getiimiz zaman sol MFD de GM mod ve 80 mil tarama pozisyonu beliriyor. Sol mfd deki ilgili tu yardm ile tarama alann arttrabilir yada azaltabiliriz. Sa mfd de ise ag mod mhimmat olan 4 adet AGM-154 a seili ve pwr osb tuu off konumunda. Bu osb tuuna tklayarak PWR ON yapyoruz.

Ardndan sa mfd deki sms tuuna basyoruz ve gelen mfd grntsnden wpn yazl osb tuuna basyoruz. Gelen sa mfd grnts aadaki gibi olacaktr.

NOT TIMED OUT(zaman dolmad) uyars, henz sistemin aktif olmadn gsterir. Sistemin yaklak 8-9 dakikada aktif olacan gsteriyor. NOT SOI, sa MFDmizin aktif olmadn gsterir.

HOC souk zerinde scak-Hot Over Cold anlamna gelir. Is yayan objelerin siyah, s vermeyen objelerin ak gri/beyaz gsterileceini belirtir. Tamamen grnty alglamaya ynelik bir fonksiyondur. Hedefleri seemiyorsanz, HOC tuuna basarak COH moduna geiniz.

COH modu scak zerinde souk-Cold over Hot s veren objeleri beyaz, vermeyenleri siyah gsterir.

FOV(Field of View-Gr Alan), normal gr modudur. zerine tklandnda EXP moduna geilir, grnt bytlr. Hedefleri bulmada ok ie yarar. PRE: AGM-154 atm iin 3 mod vardr. PRE-VIS-BORE. VIS ile BORE prosedr ve at ekli ayndr, simde bir farklar yoktur.

PRE(SLAVE) MODDA ATI Bu modda sol MFDdeki yer radarmzdan hedefe kilit atmamz gereklidir Kara radarnda ilgili modumuzu seiyoruz. GM, GMT veya SEA. Hedefler Steerpoint 5 te olduu iin ben burada Steerpoint modda hedefe kilitleniyorum. Num 0 veya contol+st ok (TMS UP) tularndan biri ile hedefin zerinde gelip kilit atyoruz.

Kilidimizi attk. imdi dikkat edeceimiz husus, sol MFDnin beyaz olan ve hangi MFDnin aktif olduu gsteren erevesi. Kilit attktan sonra bu beyaz ereve sa MFDye geer ise problem yok. Gemez ise DMS DOWN(shift+num pad 2) tuu ile sa MFDye gei yapyoruz. DMS DOWN tuu MFDler aras gei yapmamz salar.

Sa MFDmiz aktif oldu ve dikkat ederseniz sol MFDmizde NOT SOI yazyor ve sa MFDmizde NOT SOI yazs kalkt yani aktif. imdi sa MFDde ilem yapabiliriz anlamna geliyor. Klavyeden U tuuna basarak sa mfd den grnt almaya balyoruz. Grnt MFD ekranmzda belirdi. imdi bu ekran inceleyelim. AGM 154 ekran olduka sadedir. Saat 12,3,6 ve 9 ynlerinde uzayan ve ortasnda 4 adet yana yatm L iaretlerinden oluan bir kutu olan ve hedefleri iaretlemekte kullandmz eklin ad Tracking Gatestir. Onun hemen altnda yanp snen + iareti ise Pointing Crosstur. Merkezden aaya doru ise 3 adet yatay izgi yer alr. Hedefler sol MFDde kilitlendikten sonra, sa MFDdeki grnt zerinden yeniden hedef belirlemesi ve kilitlenmesi yapmak gerekir. Bunun iin Tracking Gates ekran zerinde gezdirilir, ekran gerekirse bytlr(EXP mod) ve hedefler ekran zerinde tespit edilir. Hedef tespit edildikten sonra tekrar TMS UP butonuna baslarak hedef ikinci kez, bu defa WPN ekran zerinden kilitlenir. Hedefin kilitlendiini Pointing Crossun yanp snme ilemini brakp sabit olarak kalmasndan anlayabiliriz

Hedefimi sadaki MFDden tespit ediyorum, hatta EXP moda geerek grnty yaklatryorum ve Tracking Gatesin iinde kalacak ekilde TMS UP tuu ile (numpad 0 veya control+st ok) kilitliyorum. Eer sa MFDde iaretleyicinizi dolaysyla Tracking Gatesi hareket ettiremiyorsanz bir kez TMS UP (control+st ok veya numpad 0) tuuna basnz. imdi iaretleyici hareket ettirebiliyor olmanz gerekir. Sonra hedefi belirleyip kilitlemek iin tekrar TMS UP tuuna bir kez daha basmanz gerekir.

Artk tek yapmam gereken kilitlenmeden sonra HUDda ve sa MFD de beliren DLZnin bana belirttii menzil bilgilerine uyarak atm yapmam. AGM 154 DLZsi ayn AMRAAM mant ile alr. Saa bakan ok menzil izgisine girdii an artk atm yapabilirim. Bir geite 2 ya da 3 at yapabilmek iin, menzile girmemi mteakip hemen ilk mhimmatm brakyorum. Fze at tuuna basar basmaz mhimmat uaktan ayrld, AMRAAM gibi basl tutmanza gerek yoktur.

Dikkat ettiyseniz, fze at dmesine basmamz mteakip sa MFDdeki grnt kaybolur. Eer baka agm 154 mhimmat var ise, hemen U tuuna basarak tekrar MFDmize grnty getiririz ve yeni bir hedef belirleme ilemine balarz ya da hedefi vurup vurmadmza bakabiliriz. Eer baka fzemiz yok ise artk WPN ekranndan grnt alamayz.

BORE veya VIS MODDA ATI Bu at prosedrlerinden birine getiimizde, hem sol hem de sa MFDde NOT SOI yazar ve deaktif hale gelir. Ama DTOSStaki gibi sadece HUD ekranndan ilk kilitlemeyi yapmaktr.

HUD umuza bakarak at yapacamz blgeyi tayin ediyoruz. VIS modunda aadaki resimde grlen kare eklinde kutuyu istediimiz blgeye getirip TMS UP tuu ile kilit atyoruz.

Kilit attktan sonra kare kutu (Target designating box-hedef belirleme kutusu) yuvarlak eklini alyor. Aada grebilirsiniz.

Bundan sonra sa MFDden WPN ekrannda PRE/SLAVE mod ile ayn ekilde hedefimizi belirleyip ikinci kilidi atp mhimmatmz brakyoruz. Bore modunda da prosedr ayndr, tek fark hedef belirleme kutusunun ekli deiiktir. Grdnz gibi PRE/SLAVE modu arasndaki fark, birinci kilitlenmeyi kara radarndan deil HUDdan yaparak imleci yere ve istediimiz blgeye indirmek ve WPN ekranna transfer olmak! Grsel olarak hedefleri bulmak istediinizde veya kara radarn kullanamadnzda, ya da kilit atmak iin gerekli artlar salayamadnzda faydas olacaktr. 113-TREX

(BU DOKMANDAK BTN HARF, SYLEM, ANLATIM TARZI VE BLGLER TAMAMEN KEND TECRBEM SAYESNDE ANLATILMI OLUP SADECE TRK SANAL HAVA KUVVETLER KOMUTANLIGINA ATTR)