Buku Kerja Hubungan Etnik

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2
BUKU KERJA
MODUL HUBUNGAN ETNIK
EDISI KE-2
Ketua Editor
Shamsul Amri Baharudin
Institut Kajian Etnik (KITA)

Universiti Kebangsaan Malaysia
Bangi
2012
Cetakan Pertama / First Printing, 2012

Hak cipta / Copyright Penulis / Author
Institut Kajian Etnik (KITA)
Universiti Kebangsaan Malaysia, 2012
Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula, disimpan untuk pengeluaran
atau ditukarkan ke dalam sebarang bentuk atau dengan sebarang alat juga pun, sama ada dengan cara elektronik,
gambar serta rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada Institut Kajian Etnik (KITA), Universiti
Kebangsaan Malaysia terlebih dahulu.
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means,
electronic or mechanical including photocopy, recording, or any information storage and retrieval system, without
permission in writing from the Institute of Ethnic Studies (KITA), Universiti Kebangsaan Malaysia.
Diterbitkan di Malaysia oleh / Published in Malaysia by

Institut Kajian Etnik, Universiti Kebangsaan Malaysia
43600 Bangi, Selangor D.E., Malaysia
Dicetak di Malaysia oleh / Printed in Malaysia by

Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia
43600 UKM Bangi,Selangor D.E Malaysia
http:/pkukmweb.ukm.my/~penerbit/
Ilustrasi Grafik oleh Amirul Mukminin Mohamad
Muka Hadapan oleh Ahmad Zul Hakimi Hassim
Perpustakaan Negara Malaysia
Data-Pengkatalogan-dalam Penerbitan
Cataloguing-in-Publication-Data
ISBN: xxxxxxxxxxxxxxx
Pengenalan
i - ii
BAB 1 : Malaysia: Kesepaduan Dalam Kepelbagaian
1. Terjah Minda
2. Eksplorasi dan Uji Minda
3. Terokai Minda
BAB 2 : Potret Hubungan Etnik

1. Terjah Minda
3. Terokai Minda
BAB 3 : Limpahan Kemakmuran Merentasi Etnik

1. Terjah Minda
3. Terokai Minda
BAB 4 : Perlembagaan Persekutuan Tiang Seri Hubungan Etnik

1. Terjah Minda
3. Terokai Minda
BAB 5 : Permuafakan Politik Dalam Konteks Hubungan Etnik

1. Terjah Minda
3. Terokai Minda
BAB 6 : Kepelbagaian Agama Mencari Titik Pertemuan
1
3
5
6
6
8
12
16
16
19
20
21
21
23
29
30
30
32
35
36
1. Terjah Minda
3. Terokai Minda
36
38
39
BAB 7 : Dari Segregasi Ke Integrasi
41
1. Terjah Minda
3. Terokai Minda
41
43
46
BAB 8 : Pemerkasaan Pendidikan Ke Arah Kesepaduan Sosial

1. Terjah Minda
3. Terokai Minda
BAB 9 : Pengalaman Harian Menjalin Kesepaduan Dan

Melahirkan Keharmonian
1. Terjah Minda
3. Terokai Minda
Senarai Editor dan Penulis
47
47
52
53
54
54
56
60
62
Pengenalan
Buku kerja ini bermatlamat menyediakan sumber sokongan pengajaran dan pembelajaran
kepada Modul Hubungan Etnik untuk tenaga pengajar menjadikan kuliah mereka lebih interaktif
dan dalam menyediakan persekitaran pembelajaran yang berpusatkan pelajar. Justeru itu, Buku
Kerja ini menggunapakai aktiviti-aktiviti berkaitan hal-hal hubungan etnik yang pelajar dapat
kaitkan dengan diri mereka. Maka, kandungan Buku Kerja ini berkisar tentang persoalanpersoalan dalam konteks memahami dan mengaplikasi konsep-konsep hubungan etnik yang
spesifik dalam kehidupan harian.
Buku Kerja ini juga turut berperanan sebagai rangka kontekstual bagi eksplorasi yang terpandu.
Justeru itu, aktiviti-aktiviti bagi setiap satu tajuk dalam Buku Kerja Hubungan Etnik ini
dibahagikan kepada tiga bahagian iaitu Terjah Minda; Eksplorasi dan Uji Minda; dan Terokai
Minda. Setiap bahagian ini memfokuskan kepada soalan-soalan spesifik dan dengan menjawab
soalan-soalan ini pelajar memperolehi kefahaman yang diperlukan tentang hubungan etnik.
Setiap bahagian ini mengandungi aktiviti-aktiviti sama ada di dalam kelas mahupun di luar
kelas.
Bahagian pertama iaitu Terjah Minda mengandungi aktiviti yang membolehkan pelajar menilai
kefahaman mereka terhadap tajuk-tajuk dalam Modul Hubungan Etnik. Aktiviti-aktiviti di
bahagian ini termasuklah tontonan video, bacaan teks, diskusi terpandu dan lain-lain yang
dapat menunjukkan kepentingan tajuk tersebut. Setiap aktiviti ini disertakan dengan soalansoalan atau arahan-arahan untuk pelajar jawab atau lakukan secara individu ataupun kumpulan
sebelum kelas atau semasa di dalam kelas.
Bahagian kedua iaitu Eksplorasi dan Uji Minda mengandungi aktiviti yang agak fleksibel. Tenaga
pengajar boleh memilih mana-mana aktiviti eksplorasi dan uji minda yang memenuhi matlamat
pengajaran dan pembelajaran tajuk-tajuk Modul Hubungan Etnik dan sesuai dengan sumbersumber yang sedia ada di institusi pengajian masing-masing. Aktiviti-aktiviti di bahagian ini
bertujuan membolehkan pelajar belajar sesuatu perkara yang penting dan perlu tentang tajuktajuk dalam Modul Hubungan Etnik ataupun boleh juga menjangkau sehingga ke tahap
membincangkan dan mempertimbangkan idea-idea lain yang berkaitan dengan tajuk-tajuk
dalam Modul Hubungan Etnik. Aktiviti-aktiviti di bahagian ini termasuklah diskusi yang boleh
dilakukan secara individu mahupun dalam kumpulan kecil, mengkaji data sebenar daripada
penyelidikan tentang hubungan etnik yang boleh dilakukan secara berpasangan mahupun
dalam kumpulan kecil, dan aktiviti di luar kelas seperti memberikan pelajar masalah hubungan
etnik untuk difikirkan dan dibincangkan sebagai kerja rumah. Aktiviti-aktiviti di bahagian ini
boleh dilakukan dengan menggunakan sama ada pendekatan pembelajaran aktif mahupun
pembelajaran koperatif. Adalah juga amat berguna jika tenaga pengajar dapat meminta pelajar
menghubungkaitkan apa yang mereka pelajari tentang tajuk-tajuk yang dipersembahkan oleh
Modul Hubungan Etnik kepada konteks-konteks lain. Ini memberikan peluang kepada mereka
untuk melakukan proses pemikiran yang lebih lanjut dan menggalakkan mereka meneroka
bahan-bahan bacaan lain tentang isu yang sama dan seterusnya membolehkan mereka
mengaplikasikan pengetahuan dan kemahiran baru mereka dalam konteks yang berbeza.
Bahagian ketiga iaitu Terokai Minda mengandungi aktiviti-aktiviti yang membolehkan pelajar
menggunakan apa yang telah mereka pelajari tentang tajuk-tajuk dalam Modul Hubungan Etnik
dalam menjawab soalan-soalan tentang tajuk-tajuk tersebut di bahagian ini. Maka, adalah amat
berguna jika tenaga pengajar dapat meminta pelajar-pelajar memikirkan jawapan-jawapan
mereka secara kritikal dan mempertahankannya dengan hujah-hujah yang kukuh melalui
aktiviti-aktiviti seperti perbahasan, mesyuarat, forum dan lain-lain lagi. Ini boleh dilakukan
dengan meminta pelajar-pelajar mempertimbangkan aspek-aspek yang lebih luas tentang
soalan-soalan yang diberikan seperti aspek sosial, politik, ekonomi, fakta dan data empirikal.
Buku Kerja ini bukanlah bertujuan menghadkan kreativiti tenaga pengajar mahupun pelajar
dalam melakukan aktiviti-aktiviti pengajaran dan pembelajaran mereka tentang hubungan
etnik. Buku Kerja ini sekadar berperanan sebagai sumber sokongan kepada Modul Hubungan
Etnik dan aktiviti pengajaran dan pembelajaran tenaga pengajar dan pelajar kursus Hubungan
Etnik. Tenaga pengajar dan pelajar digalakkan untuk memikirkan secara kreatif dalam
membentuk aktiviti-aktiviti yang paling sesuai dengan situasi pelajar mereka termasuk dari segi
saiz kelas dan dari segi sumber-sumber yang sedia ada di institusi pengajian masing-masing.
Sidang Editor
ii
TERJAH MINDA
A.
Upin & Ipin mengisahkan kehidupan kembar anak yatim piatu iaitu Upin & Ipin di Kampung Durian Runtuh. Mereka
yang tinggal bersama kakak mereka, Kak Ros dan Opah belajar di Tadika Mesra yang turut disertai Jarjit, Mei-Mei,
Ehsan, Mail, Fizi dan rakan-rakan yang lain. Sebagai rakan baik, mereka selalu membaca dan bermain bersamasama.
Bincangkan impak watak Upin dan Ipin dalam memupuk kesepaduan sosial di Malaysia.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
B.
Perkembangan sains dan teknologi telah memudahkan perhubungan pada hari ini. Ia juga
membantu memudahkan proses penyuaraan rasa tidak puas hati etnik-etnik tertentu terhadap
etnik yang lain. Apakah kesan fenomena ini terhadap kesepaduan sosial?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
C. Tunjukkan contoh rantaian saling melengkapi dan saling bergantungan dalam konteks
hubungan etnik di Malaysia.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
EKSPLORASI DAN UJI MINDA

Senaraikan lima kumpulan etnik yang anda ketahui dengan lengkap mengikut item
dalam jadual di bawah.
Bil.
1.
2.
3.
4.
5.
Kumpulan etnik
Ciri fizikal
Makanan tradisi
Pakaian tradisi
Berdasarkan jadual di atas, senaraikan sub-etnik/suku, bahasa dan dialek di Malaysia dan kenal
pasti serta terangkan berkenaan kumpulan etnik dan dialek yang anda ketahui dengan contoh
serta deskripsi di bawah:
Bil.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Sub-etnik/Suku
Bahasa/Dialek
Contoh: Ucap
selamat
Lain-lain contoh
TEROKAI MINDA
Gambar 1: Datuk Lee Chong Wei
Gambar 2: Datuk Nicol Ann David
Bentuk kumpulan perbincangan dan bincangkan peranan ikon sukan dalam memupuk
kesepaduan sosial di Malaysia.
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
TERJAH MINDA
Berdasarkan gambar di atas dan kefahaman anda mengenai konsep hubungan etnik, sila jawab
soalan-soalan berikut:
A. Bincangkan ramuan untuk membentuk bangsa Malaysia yang harmoni.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
B. Apakah kekuatan dan cabaran untuk merealisasikan konsep 1 Malaysia?

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

Tandakan jawapan yang betul.
1. Sewaktu perayaan Tahun Baru China, En. Rahim, En. Raju, En. Londoh dan keluarga
masing-masing telah melawat rumah En. Chan. Keluarga En. Chan sangat senang hati
dan menghidangkan pelbagai juadah sempena meraikan perayaan tersebut. Sikap ini
mempamerkan nilai _________________ dalam masyarakat Malaysia.
A. etnosentrik
B. diskriminasi
C. integrasi
D. prejudis
E. bangsa
2. Secara umumnya akomodasi merujuk kepada__________

A. pengiktirafan diplomatik.
B. perasaan kekitaan.
C. individu yang mengadaptasi keadaan.
D. autoriti pemimpin.
E. kejiranan.
3. Apabila seseorang individu diminta menyerap budaya dominan dan menghapuskan

amalan etnik masing-masing, tingkah laku ini dinamakan sebagai ..
A. akomodasi.
B. asimilasi.
C. ras.
D. integrasi.
E. segregasi.
4. Kontrak Sosial 1957 merujuk kepada .....

A. keadilan sosial di Tanah Melayu.
B. persetujuan kerjasama antara golongan etnik.
C. pakatan membina Negara Bangsa.
D. kebebasan bersuara.
E. tuntutan hak kerakyatan bagi semua golongan etnik.
5. Proses pembinaan negara (dalam konteks hubungan etnik) pada awal kemerdekaan
Tanah Melayu dipenuhi dengan pelbagai cabaran seperti yang berikut:
I. pengukuhan budaya setiap golongan etnik
II. pembentukan dasar pendidikan negara
III. pengukuhan kuasa elit
IV. konflik antara golongan etnik
V. cabaran dalaman setiap golongan etnik
A. II
B. V
C. I, II, IV
D. I, II, V
E. I, II, III, IV
6. Akulturasi merujuk kepada .....

A. pengekalan identiti etnik masing-masing tetapi berkongsi kebudayaan yang
sama.
B. proses penyatuan antara kelompok berlainan etnik menjadi satu kelompok
dengan identiti yang sama.
C. proses penyesuaian dengan matlamat mengekang konflik antara kelompok.
D. proses penyatuan pelbagai kumpulan etnik khususnya dari aspek biologi.
E. kepercayaan bahawa nilai budaya sesuatu kelompok lebih tinggi daripada
kelompok lain.
7. Konsep layanan yang berbeza terhadap individu atau kelompok atas dasar-dasar
tertentu seperti ras, gender, kaum, agama, kebudayaan dan kelas sosial disebut sebagai:
A. stereotaip
B. ekstrimisme
C. chauvinist
D. perkauman
E. diskriminasi
8. Aspek subjektif dalam etnik merujuk kepada

A. kesedaran terhadap kewujudan satu identiti etnik, perasaan kekitaan dan
kesedaran terhadap kepentingan bersama.
B. kesedaran terhadap ciri-ciri kebudayaan seperti bahasa, kesenian dan pakaian
tersendiri yang boleh dilihat dan dirasakan.
C. kesedaran terhadap kepentingan negara yang mengamalkan prinsip demokrasi.
D. kesedaran terhadap kepentingan bersama dalam kemajuan ekonomi.
E. kesedaran terhadap kepentingan individu atau kumpulan dalam memonopoli
aspek kebudayaan.
9. Menurut _______________________, kebudayaan merupakan gabungan ilmu

pengetahuan, kepercayaan, kesenian, kesusilaan, undang-undang, adat resam,
kemahiran lain dan kebiasaan yang diperolehi oleh manusia sebagai anggota
masyarakat.
A. J.S. Furnival
B. Edward B. Taylor
C. Milton J. Eastmont
D. Van den Berghe
E. W.G. Summer
10. Dalam analisis sosiologi hubungan ras, keadaan ini menjelaskan satu proses di mana
individu-individu membuat penyesuaian dengan situasi konflik tanpa perlu mengubah
sistem ketidaksamaan yang sedia ada. Keadaan ini disebut sebagai...
A. akomodasi.
B. akulturasi.
C. adaptasi.
D. alienasi.
E. akauntabiliti.
10
Cuba Fikirkan
Sila jawab soalan-soalan di bawah:

1. Jelaskan bagaimana penjajahan British mencorakkan bentuk masyarakat di Tanah
Melayu.
2. Bagaimana boleh munculnya unsur-unsur negatif seperti stereotaip dan prasangka
yang merupakan sebahagian daripada cabaran dalam kehidupan masyarakat
majmuk di negara ini.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
11
A.
TEROKAI MINDA
A. Tokoh-tokoh Negara
Pembentukan bangsa Malaysia merangkumi banyak perkara lain. Antaranya ialah

menegakkan sistem politik demokratik yang matang yang dapat memelihara hak dan
kepentingan individu di samping mengimbanginya dengan hak dan kepentingan
masyarakat.
( Tun Dr. Mahathir bin Mohamad, ucaptama Majlis Perasmian Mesyuarat Panel Penasihat Perpaduan
Negara, Carcosa Seri Negara, Kuala Lumpur, 27 Mei 1991)
Sehubungan dengan kenyataan di atas, senaraikan tokoh-tokoh dan sumbangan mereka

dalam pembangunan negara dan pemupukan perpaduan.
(Nota: Tokoh-tokoh meliputi pelbagai bidang seperti politik, seni dan budaya,
pendidikan, sasterawan, ekonomi, sukan, aktivis sosial, dll)
Nama Tokoh
Bidang
Sumbangan Tokoh
Tunku Abdul Rahman
Politik
Bapa Kemerdekaan Malaysia.

Perdana Menteri Malaysia yang pertama.
Dato Dr. Usman Awang
Sastera
Seorang Sasterawan Negara.

Juga dikenali sebagai Tongkat Warrant.
Penulis buku Tulang-tulang Berserakan.
12
B. Aplikasi Konsep: Latihan Kendiri

Berpandukan modul Hubungan Etnik dan sumber-sumber rujukan yang berkaitan,
para pelajar diminta untuk memikirkan pemahaman berkaitan konsep-konsep asas
hubungan etnik dan hubungannya dengan keadaan sebenar dalam kehidupan. Anda
boleh bekerja secara individu atau berkumpulan. Rencanakan pemikiran anda
berasaskan beberapa contoh isu seperti yang berikut:
No
Tajuk
Bidang
Perubatan tradisional
Kesihatan
Sukan tradisional mengikut kaum
Sukan dan rekreasi
Upacara kelahiran, perkahwinan

dan kematian
Agama, budaya,
adat resam dan
kepercayaan
Makanan/Minuman tradisional
Makanan dan
budaya
Perjuangan kemerdekaan
Politik
Pemodenan dan pembangunan

negara
Politik dan sosioekonomi
Laporan/Catatan ringkas
13
C. Lakaran Minda
Fikir dan lakarkan catatan ringkas isu-isu berikut:

1. Apakah sumbangan media (elektronik dan cetak) dalam hubungan etnik?
2. Apakah objektif kandungan buku-buku teks dalam memupuk hubungan etnik?
3. Penggunaan sumber-sumber alam untuk perubatan dan kesihatan dalam kalangan
masyarakat pelbagai budaya di Malaysia.

4. Industri hiburan sebagai mekanisme pemupukan jalinan hubungan dalam kalangan
masyarakat pelbagai budaya di Malaysia.
5. Apresiasi seni (seni lakon, seni tampak, seni suara, seni reka, dll) dalam masyarakat
pelbagai kaum.
6. Apakah kawalan-kawalan yang diperlukan dalam memupuk perpaduan kaum di
Malaysia?
7. Orientasi parti politik yang ada sekarang lebih cenderung ke arah polarisasi kaum atau
perpaduan?
8. Orientasi Organisasi Bukan Kerajaan (NGO) yang ada sekarang lebih cenderung ke
arah polarisasi kaum atau perpaduan?
9. Permainan tradisional masyarakat Malaysia sebagai warisan dan wadah memupuk
persefahaman.
10. Politik serantau dan antarabangsa yang ada hubungan dengan isu keetnikan di
Malaysia.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
14
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
15
TERJAH MINDA
A. AKTIVITI 1
LANGKAH 1
Sila tonton video berkaitan pembangunan ekonomi di Malaysia.

Rancangan Malaysia ke 10 Transformasi ke arah Wawasan 2020
Model Ekonomi Baru Malaysia
LANGKAH 2
Tuliskan refleksi tentang video yang anda tonton tadi.
i) Huraikan video yang anda tonton mengikut kronologi termasuk:

Masa
Tempat
Individu yang terlibat
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
16
ii) Nyatakan perasaan positif dan negatif anda:

Gembira, ceria serta memperoleh sesuatu bermanfaat daripada video.
Kecewa, sedih dan menerima pengaruh buruk daripada video.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
iii) Kaitkan pengalaman anda dengan perkara yang terkandung dalam video tersebut.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
iv) Apakah yang dapat anda pelajari daripada video tadi?

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
17
18
B. AKTIVITI 2: MENGHASILKAN VIDEO

LANGKAH 1
Bincang dalam kumpulan dan pilih satu tajuk berkaitan ekonomi dan
hubungan etnik di Malaysia.
LANGKAH 2
Pelajar menghasilkan video secara berkumpulan.
LANGKAH 3
Pelajar berkongsi video yang dihasilkan dengan rakan sekelas.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

Soalan Esei
Bagaimanakah kedudukan ekonomi Bumiputera / Kaum Cina / Kaum India / Kaum lain
(pilih salah satu) sebelum dan selepas Dasar Ekonomi Baru? Sila pertimbangkan impak
jawapan anda ke atas keadaan politik, ekonomi dan sosial semasa.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
19
B.
TEROKAI MINDA
Bincangkan salah satu tema atau agenda berikut dalam bentuk forum atau mesyuarat.
Globalisasi dan impaknya kepada keadaan ekonomi multi-etnik Malaysia.
Kekuatan kepelbagaian etnik di Malaysia (yang tiada pada negara lain) dalam
menyumbang kepada kelestarian ekonomi Malaysia.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
20
TERJAH MINDA
A. Berikan komen anda terhadap gambar-gambar berikut dan kaitkan dengan unsur-unsur
tradisi dalam perlembagaan.
Yang Di-Pertuan Agong
Agama
Etnik Bumiputera
Bahasa Kebangsaan
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
21
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
B. Main Peranan Anda dikehendaki membuat lakonan semula babak penentangan rakyat Tanah
Melayu terhadap Malayan Union.
22
A. Baca petikan wawancara Jangan Ada Prasangka antara Prof. Datuk Dr. Zainal Kling dan
wartawan Mingguan Malaysia, Ku Seman Ku Hussein yang bertarikh 23 Disember 2007.
MINGGUAN: Kenapa persoalan tentang hubungan kaum sering timbul dan tidak pernah dapat
diselesaikan sekalipun sudah setengah abad negara ini merdeka?
ZAINAL: Timbulnya persoalan terhadap isu yang berkaitan kedudukan kaum bukan Melayu di Malaysia
terutama sekali Cina dan India bagi saya, pertamanya kerana kesempatan yang dibuka oleh kerajaan
dalam dua tahun terakhir ini. Tujuannya untuk berbincang tentang pelbagai perkara mengenai
masyarakat walaupun perkara itu agak sensitif yang menyentuh isu agama dan kaum, serta peranan
yang dimainkan dalam hubungan antara kaum di Malaysia. Selama ini perbincangan begini dianggap
sebagai sensitif dan perkara-perkara ini tidak harus dibincangkan terbuka apa lagi melalui akhbar dan
televisyen dan sebagainya. Maka perbincangan tentang isu kaum dan agama terkurung dalam
perbincangan secara ilmiah. Misalnya melalui penulisan ilmiah dalam jurnal-jurnal akademik. Tetapi
setelah ada keterbukaan, sudah berlaku perbincangan dalam akhbar dan media lain dan disertai oleh
orang awam termasuk oleh persatuan-persatuan yang bersifat perkauman dalam negara ini.
MINGGUAN: Adakah sejak dulu ada kecenderungan kalangan akademik untuk membahas isu kaum dan
agama?
ZAINAL: Memang sejak dulu lagi sudah ada keinginan dalam penulisan akademik supaya orang boleh
berbincang mengenai isu-isu mengenai hubungan kaum, masalah perkauman dan sikap-sikap
perkauman dan pandangan-pandangan antara kaum sebagai bangsa di Malaysia. Tetapi ketika itu
kerana tidak digalakkan berbincang secara terbuka maka kebanyakan penulisan itu berlaku secara
ilmiah di jurnal. Maknanya ia tidak berlaku sebagai perbincangan awam. Ia merupakan perbincangan
kalangan sarjana-sarjana. Jadi sering kali Malaysia dituduh dengan berbagai-bagai tuduhan dalam
kalangan sarjana bahawa Malaysia melakukan penindasan, diskriminasi dan sebagainya. Saya fikir
disebabkan adanya keterbukaan seperti sekarang ini kita dapati banyak sekali orang menulis
memorandum.
MINGGUAN: Adakah keterbukaan kerajaan membenarkan isu ini dibincang secara terbuka telah
disalahgunakan atau sengaja diambil kesempatan oleh pihak tertentu?
ZAINAL: Iya. Ada pihak menggunakan sepenuhnya kesempatan untuk berbincang dan mengetengahkan
apa yang difikirkan mereka sebagai penindasan, diskriminasi, kekurangan peluang dan sebagainya
walaupun secara rasmi kerajaan mengatakan kekurangan peluang itu adalah kaum-kaum bumiputera.
Ini kerana kebanyakan masyarakat yang miskin dan mempunyai paras kehidupan yang rendah adalah
kaum bumiputera. Dan secara relatifnya kaum Cina dan India mendapat pendapatan purata yang lebih
tinggi serta peluang penyertaan dalam politik terbuka untuk semua. Maka pemikiran rasmi kita tidak
berlaku penindasan di kalangan kaum lain. Tetapi dalam kaum-kaum itu sendiri memang terdapat
golongan yang berada dan tidak berada. Ada golongan India yang miskin, golongan India yang kaya.
Malah orang yang paling kaya adalah daripada golongan India di Malaysia. Tetapi terdapat juga orang
miskin kalangan India. Ketidakpuasan hati seperti ini dialihkan sasarannya bukan kepada orang atasan
23
India tetapi kepada kerajaan. Seolah-olah kerajaan yang menyebabkan berlakunya masalah kemiskinan
itu.
MINGGUAN: Saya sangat yakin bahawa kestabilan orang Melayu adalah kestabilan negara ini. Apabila
orang Melayu berasa tidak selamat, ini menggugat kestabilan negara. Apa pula pandangan Prof.
mengenai hal ini?
ZAINAL: Saya sangat setuju tentang itu. Orang Melayu adalah penduduk yang terbesar, maka apabila
ada golongan yang menggugat, orang Melayu itu sebagai menggugat keselamatan mereka kerana bagi
orang Melayu, Malaysia masih Tanah Melayu, masih negeri Melayu. Segala gugatan terhadap
keselamatan Malaysia, orang Melayu menganggap itu sebagai gugatan keselamatan Melayu. Orang
Melayu tak ada negeri lain, ini adalah satu-satunya negeri mereka. Orang lain mungkin boleh pergi India,
China atau ke mana-mana saja. Tetapi orang Melayu tidak ada pilihan. Kerana itu apabila Hindraf
mereka memusuhi UMNO, UMNO itu adalah orang Melayu. Orang Melayu menanggap bahawa itu
adalah ancaman terhadap keutuhan dan kesenangan mereka. Apabila mereka rasa tergugat, itu adalah
gugatan terhadap negara.
MINGGUAN: Kalau kita tengok dalam kontrak sosial pun orang Melayu banyak berkorban misalnya
membenarkan pendatang diberi taraf warganegara. Apa lagi yang tidak adil?
ZAINAL: Mengenai kontrak sosial ini ada hal yang kita harus fikirkan secara mendalam. Istilah kontrak
sosial itu tidak ada di mana-mana pun. Ini adalah istilah deskriptif yang memberikan gambaran
perhubungan orang Melayu dan bumiputera lainnya dengan orang lain sebagai pendatang pada masa
dulu yang sekarang sudah dianggap penduduk kerana kelahiran. Tahun 1946 masa berbincang
mengenai perlembagaan terhasillah perundangan dimana orang yang lahir di negara ini adalah
penduduk. Maka pada pemikiran generasi muda mereka bukan lagi pendatang. Di sini saya mendapati
ada jurang persepsi yang amat besar. Bagi orang Melayu kehadiran kaum-kaum bukan Melayu
ditanggap sebagai kehadiran orang asing tetapi pada pihak lain yakni golongan bukan Melayu mereka
adalah penduduk kerana dilahir dan dibesarkan di sini. Maka telah berlaku dua persepsi yang berbeza
antara golongan muda Melayu dan bukan Melayu. Ini adalah masalah kita. Kita harus mendidik
golongan muda bukan Melayu bahawa dalam undang-undang perlembagaan kita pengiktirafan yang
amat kuat tentang kebumiputeraan Melayu dan bumiputera lain. Ini memberikan mereka keistimewaan
kerana berdasarkan sejarah dan juga berdasarkan realiti politik kerajaan yang ada raja, ada birokrasi dan
sebagainya. Ini merupakan landasan bagi orang Melayu menuntut bahawa ini adalah negeri mereka.
MINGGUAN: Tetapi bukan Melayu juga ada keistimewaan dalam kontrak ini bukan?
ZAINAL: Undang-undang dalam perlembagaan membenarkan generasi muda menjadi warganegara
sepenuhnya. Tidak ada orang yang boleh mempersoalkan bahawa mereka itu bukan warganegara.
Mereka mendapat hak dan kebebasan sepenuhnya. Mereka dilandaskan oleh perlembagaan tidak boleh
dibuang negeri tanpa sebab dan sebagainya itu. Istilah kewarganegaraan mereka setaraf dengan Melayu
kecuali perbezaan yang ditetapkan oleh perlembagaan. Misalnya bahasa kebangsaan adalah bahasa
Melayu, bahasa lain bukan bahasa kebangsaan. Maknanya, orang tidak boleh menuntut bahasa lain
misalnya bahasa Cina atau bahasa Tamil sebagai bahasa kebangsaan. Raja adalah raja Melayu dan orang
tidak boleh menuntut ada raja lain. Agama Islam adalah agama persekutuan. Orang tidak boleh
menuntut agama lain sama taraf dengan Islam walaupun dibenarkan diamalkan secara aman tetapi
tidak berstatus sebagai agama persekutuan. Taraf agama persekutuan lebih tinggi dan agama lain
sebagai agama yang dibenarkan diamalkan secara aman. Kerana itu semua warganegara baik yang
muda ataupun yang tua mesti memahami sedikit sebanyak perbezaan-perbezaan ini. Mereka kena
faham itu bukan diskriminasi atau peminggiran berlandaskan susunan sejarah masyarakat dan realiti
semasa.
24
Biarpun Islam diletakkan sebagai agama persekutuan, agama lain boleh diamalkan secara aman tetapi
segala upacara-upacara agama secara rasmi mesti berlandaskan Islam. Ini kerana Islam adalah agama
persekutuan. Maka perkara-perkara yang dibantah oleh Islam seharusnya tidak berlaku dalam Malaysia.
Misalnya membina patung yang sebesar-besarnya dalam negara ini. Membina patung yang tinggi-tinggi
dalam negara di mana Islam sebagai agama negara adalah tidak wajar. Maka orang harus menghormati
Islam yang membenarkan orang lain mengamalkan agama mereka. Ini adalah kontrak tetapi kebebasan
tetap ada. Mereka seharusnya menghormati sikap Islam dan tidak membina patung yang besar-besar
dan sebagainya di negara yang menjadikan Islam sebagai agama negara.
MINGGUAN: Bagaimana Prof. Datuk melihat cadangan penubuhan Jabatan Hal Ehwal Bukan Islam?
ZAINAL: Bagi saya itu bukan satu kewajipan. Sebenarnya ia tidak perlu kerana bukan kewajipan yang
harus diadakan oleh kerajaan negeri. Hal ehwal agama adalah hal kerajaan negeri. Hal kerajaan
persekutuan di bawah Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) itu hanya untuk membolehkan
kerajaan persekutuan menjadi penasihat mengenai Islam. Tetapi segala hal keagamaan bukan Islam
tidak menjadi satu kewajipan kerajaan negeri. Itu hanya untuk memudahkan pengurusan saja. Jadi
mungkin boleh diadakan jawatankuasa perhubungan di bawah Jabatan Agama Islam, itu tak jadi
masalah sebab itu bukan satu kewajipan yang dituntut oleh perundangan. Kerana kita mempunyai
agama-agama lain maka panel atau jawatankuasa boleh dibentuk tetapi bukan sebagai satu jabatan.
Kerana apabila mengadakan satu jabatan ataupun majlis, itu akan menuntut peruntukan kewangan dan
akan menyamaratakan dengan kedudukan agama Islam. Ini tidak berlaku dalam perlembagaan. Maka
tuntutan sedemikian harus diteliti tentang kewajarannya kerana bukan suatu yang wajib. Kita boleh
mewujudkan satu panel di bawah Jabatan Perpaduan Negara misalnya untuk memikirkan hubungan,
memahami tentang masalah negara di kalangan semua kaum.
MINGGUAN: Bagi Prof. adakah tuntutan yang dibangkitkan itu disebabkan tidak faham atau
disengajakan untuk mengambil peluang?
ZAINAL: Saya fikir kedua-duanya sekali. Pertamanya mengambil peluang yang terbuka. Mereka akan
menggunakan sepenuhnya dan meneliti dalam perlembagaan, memang tidak ada kontrak. Orang
bercakap tentang kontrak sosial. Tetapi ada undang-undang yang menetapkan beberapa perkara yang
secara deskriptif kita boleh anggap sebagai kontrak antara kaum walaupun tidak ada undang-undang
kontrak. Jadi diadakan corak perhubungan sebagai implikasi dan natijah daripada perundangan yang
sedia ada itu. Maka itu membuatkan kita terpaksa menghormati dan memikirkan kebajikan bersama
sebagai rakyat walaupun satu kontrak yang formal di segi undang-undang tidak ada.
Yang kedua, orang mempergunakan ini sepenuhnya dan mentafsirkan sesuka hati mereka tentang
undang-undang yang amat luas tentang peranan-peranan dalam perlembagaan itu. Kerana itu orang
mentafsirkan apabila mereka dibenarkan mengamalkan agama secara bebas, boleh guna bahasa secara
bebas dan boleh diajar secara bebas maka mereka mempunyai kebebasan. Memang benar keadaan itu
berlaku tetapi kebebasan tidak berlaku secara bebas sendiri-sendiri. Ia mesti berlaku dalam hubungan
dengan orang lain sebab kita saling berhubungan.
MINGGUAN: Adakah kontrak sosial ini masih relevan selepas 50 tahun merdeka?
ZAINAL: Sikap sebagai kontrak itu tetap relevan. Pemikiran bahawa ini sebagai kontrak sosial dan bukan
kontrak di segi undang-undang adalah relevan. Kontrak sosial bermakna kesefahaman bahawa kita
saling berhubungan antara satu dengan lain dan setiap perkara yang kita lakukan mempunyai hubungan
serta natijah kepada orang lain dalam negara kita. Dari sudut itu kontrak sosial tetap relevan.
25
MINGGUAN: Apa nasihat Prof. supaya generasi selepas merdeka memahami kontrak ini dan tidak lagi
mempersoalkan pada masa akan datang?
ZAINAL: Saya fikir kita mesti mendidik anak-anak sekolah tentang bentuk masyarakat yang ingin kita
capai. Dulu kita ada tatanegara kemudian kita buang tatanegara. Kita ajar semua ini dalam mata
pelajaran yang dicampuradukkan sehingga anak-anak tidak faham. Mereka tidak faham tentang
peranan mereka sebagai warganegara yang harus faham tentang sejarah, raja dan perlembagaannya
serta memahami kedudukan kaum-kaum di dalam negara. Saya fikir kita wajib mengadakan suatu
sistem pendidikan yang saya namakan sebagai kursus rukun negara berdasarkan lima prinsip rukun
negara. Kita bina kursus-kursus dari sekolah rendah, menengah sampai universiti. Semua orang mesti
dididik bukannya sekadar lima prinsip saja tetapi kita tulis buku teks yang tebal menjelaskan apa makna
raja, sejarah kerajaan. Isi kandung perlembagaan yang harus difahami oleh anak-anak kita sebagai nilainilai tatasusila kalangan kaum di sekolah menengah dan juga universiti. Jangan dinamakan kursus
perhubungan etnik sebab itu akan meruncingkan perhubungan kita. Bila bercakap pasal etnik, kita
belajar tentang etnik India, Cina, Kadazan dan sebagainya seolah-olah kita terasing. Kita harus bercakap
tentang perpaduan di dalam rangka kursus rukun negara. Di situ kita bercakap tentang nilai bersama,
undang-undang bersama, pelajaran bersama, raja bersama dan sejarah bersama. Maknanya kita
bercakap tentang kebersamaan daripada perbezaan-perbezaan yang meruncing.
MINGGUAN: Tetapi Prof. sepatutnya 50 tahun merdeka, isu bahasa kebangsaan sudah tidak jadi
masalah lagi. Kenapa perkara begini berlaku?
ZAINAL: Sebab kita tidak menegaskan bahasa kebangsaan sebagai bahasa perpaduan. Banyak orang
pandai bahasa lain tetapi bahasa kebangsaannya buruk. Ini masalah terbesar kerana teras perpaduan itu
sudah hilang. Maka kerajaan mesti menegaskan bahasa perpaduan adalah bahasa kebangsaan, bukan
bahasa lain. Bahasa lain itu hanya boleh menambah kesefahaman. Kalau kita nak faham kebudayaan
Cina, kita belajar bahasa Cina misalnya. Kalau nak lebih faham kebudayaan India kita belajar bahasa
Tamil. Kalau tidak ditegaskan selama-lamanya kita akan berfikir saya orang asing, Bahasa Melayu
hanya untuk orang Melayu. Sebenarnya tidak ada lagi bahasa Melayu untuk orang Melayu kerana sudah
jadi bahasa kebangsaan untuk negara.
MINGGUAN: Apakah yang membimbangkan Prof. daripada senario yang berlaku sebelum dan ketika ini?
ZAINAL: Saya sangat bimbang sekali apabila kita berasa tidak selamat. Apabila ada kumpulan-kumpulan
kecil yang bertindak sesuka hati dan melihat dengan penuh prasangka kepada kaum asing, itu sekali gus
boleh menyebabkan jenayah. Itu adalah suatu masalah yang amat besar dan setiap warganegara
terancam. Mereka berasa bimbang terhadap orang lain. Apabila sesuatu kaum berasa tidak selamat
berada di tengah yang bukan kaumnya, itulah kebimbangan saya yang terbesar.
MINGGUAN: Bagaimana pula peranan yang harus dimainkan oleh parti-parti politik kaum?
ZAINAL: Kerana parti politik kita disusun di atas nama perkauman mereka terpaksa memperjuangkan
kaum, mereka akan bercakap dalam bahasa-bahasa yang keras menuntut hak-hak kaum dan
sebagainya. Tetapi itu juga ada baiknya kalau mereka dapat disatukan dalam barisan nasional yang
terdiri daripada pelbagai kaum. Ini sebagai satu konsep bahawa seluruh kaum di Malaysia merupakan
satu barisan. Barisan itu mestilah terdiri daripada pelbagai kaum. Kita juga harus menganggap bahawa
kita semua adalah satu barisan dan memperjuangkan hak yang sama sebagai satu bangsa Malaysia. Jadi,
ideologi kesatuan barisan itu yang mesti ditanam kepada generasi baru. Maknanya kita tidak hanya
memperjuangkan kepentingan kaum sendiri tetapi juga memperjuangkan kepentingan kaum-kaum lain
supaya tidak terpinggir. Kalau ideologi itu boleh ditanam sejak peringkat awal lagi saya fikir kita boleh
hidup bersama-sama.
26
Arahan:
a.
Bahagikan artikel di atas kepada beberapa kumpulan perbincangan. Lantik seorang

pembentang dan pencatat.
b. Perbincangan kumpulan mestilah bertemakan Kontrak Sosial sebagai Tiang Seri
Perlembagaan.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
27
B. Tugasan berkumpulan Cari keratan akhbar tentang isu-isu Melayu dan agama Islam
dalam perlembagaan dan bincangkan keratan akhbar tersebut dengan rakan-rakan anda.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
28
TEROKAI MINDA
AKTIVITI: DEBAT/FORUM
Bentuk beberapa kumpulan kecil dan bincangkan tajuk Perlembagaan Persekutuan
merupakan Tiang Seri Hubungan Etnik. Bentangkan hasil perbincangan dalam bentuk
debat atau forum.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
29
TERJAH MINDA
30
A. Apakah yang anda faham tentang gambar-gambar di atas?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
B. Apakah peranan yang dimainkan oleh individu-individu tersebut?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
C. Bincangkan faktor-faktor yang membawa kepada permuafakatan tersebut.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
31

Sila jawab soalan-soalan berikut.
1. Dato Onn Jaafar telah mengasaskan tiga buah parti politik. Nyatakan ketiga-tiga parti
politik tersebut:
i. ____________________
ii. ____________________
iii. ____________________
Soalan 2 adalah berdasarkan gambar tokoh berikut:
2. Apakah sumbangan tokoh di atas:

i. _____________________________________________________________________
ii. _____________________________________________________________________
iii. _____________________________________________________________________
32
3. Senaraikan tiga nama pengasas parti politik di Sarawak semasa penubuhan Persekutuan
Malaysia.
Nama Parti
Nama Pengasas
a.
b.
c.
4. Senaraikan kebaikan pemuafakatan politik antara kaum yang menjadi teras kepada
pembentukan Kerajaan Persekutuan di negara ini.
i. _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ii. _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
iii. _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
33
Cuba Fikirkan
i. Pakatan murni dan tolak ansur antara kaum telah mempercepatkan lagi proses
kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu. Bincangkan.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
ii. Sejauh manakah pakatan politik di Sabah dan Sarawak dapat membantu
mempercepatkan lagi proses pembentukan Persekutuan Malaysia?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
34
TEROKAI MINDA
AKTIVITI: MENGHASILKAN PELAN PENGAJARAN
Sila hasilkan satu pelan pengajaran yang meliputi perkara-perkara berikut bagi keperluan
seorang guru di sekolah menengah aliran agama, jenis kebangsaan Cina dan Tamil:
i. Perkembangan parti politik di Malaysia.

ii. Usaha yang diambil bagi mengukuhkan kesepaduan sosial melalui politik.
iii. Cabaran dalam memupuk integrasi dalam konteks politik.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
35
1-
TERJAH MINDA
A. Cari gambar tentang ritual agama di Malaysia dan buat catatan mengenainya.
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
36
B. Cari gambar rumah-rumah ibadat di Malaysia dan buat catatan mengenainya.
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
_________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
_________________________________
37
1. Salah satu daripada ciri sejagat sesuatu agama ialah kemanusiaan. Sejauh manakah anda
sebagai penganut agama sanggup memenuhi ciri yang mulia ini dalam membantu rakan
anda yang berlainan agama?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Setiap agama mempunyai pantang larang tertentu yang mesti dipatuhi oleh setiap
penganutnya. Senaraikan beberapa pantang larang utama yang diamalkan oleh masyarakat
Malaysia.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
3. Masjid, gereja, kuil dan gurdwara adalah merupakan pusat perkumpulan sosial yang
berbentuk agama yang selalui diraikan oleh penganut agama masing-masing. Sekiranya
anda pernah menyertai upacara agama lain, apakah perasaan anda?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
38
TEROKAI MINDA
A. Bentuk kumpulan dan bincangkan bagaimana dialog antara agama dapat mewujudkan
perpaduan dan toleransi antara agama.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
39
B. Agama sentiasa mengajar penganutnya erti kasih sayang dan perdamaian.

Namun demikian, mengapa sering kali berlaku konflik agama di seluruh dunia?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
40
TERJAH MINDA
A. Apakah yang anda faham tentang gambar di atas?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
41
B. Bincangkan faktor-faktor yang menyebabkan gambaran di atas berlaku.
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
C. Bagaimanakah Situasi B dapat dicapai?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
42

Bulatkan jawapan yang betul.
1. Pilih pernyataan yang benar.

I.
II.
III.
IV.
A.
B.
C.
D.
Malaysia lebih mengamalkan konsep asimilasi daripada integrasi.

Dasar Kebudayaan Kebangsaan dapat mencerminkan identiti bangsa Malaysia.
Jurang pendidikan dan ekonomi antara kaum hanya dapat dirapatkan dengan
prinsip kesamarataan.
Integrasi wilayah hanya melibatkan penduduk pelbagai kaum di Semenanjung
Malaysia sahaja.
I dan II.
III dan IV.
I, II dan IV.
I, II, III dan IV.
2. Agensi yang bertanggungjawab untuk menangani masalah hubungan etnik di Malaysia

dikenali sebagai:
A.
B.
C.
D.
Jabatan Pembangunan Luar Bandar.

Jabatan Penyiaran Persekutuan.
Kementerian Kerajaan Tempatan.
Jabatan Perpaduan dan Integrasi Nasional.
3. Strategi kerajaan Malaysia dalam usaha memupuk hubungan etnik merangkumi

beberapa perkara berikut:
I.
II.
III.
IV.
Media.
Kesukanan.
Agama.
Keselamatan.
A.
B.
C.
D.
I dan II.
III dan IV.
I, II dan III.
I, II, III dan IV.
43
4. Integrasi nasional penting kerana dapat mengikis sentimen perkauman.

Unsur integrasi itu dapat dilihat dari sudut .....
I.
II.
III.
IV.
wilayah
ekonomi
politik
pendidikan
A.
B.
C.
D.
I, II dan III.
I, III dan IV.
II, III dan IV.
Semua di atas.
Soalan 5, berdasarkan pernyataan berikut:

-
Diperkenalkan pada tahun 1975.

Mengawal keselamatan di kawasan kediaman.
Mereka yang bertugas berumur 18 hingga 55 tahun.
5. Pernyataan di atas merujuk kepada .....

A.
B.
C.
D.
Khidmat Negara.
Rukun Tetangga.
Program Latihan Khidmat Negara.
Kerahan tenaga.
44
Cuba Fikirkan
Malaysia sentiasa berusaha untuk mengekalkan keharmonian dalam negara.
Walaubagaimanapun terdapat pelbagai cabaran.
a. Bincangkan cabaran-cabaran yang dihadapi oleh kerajaan dalam melaksanakan
usaha tersebut.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
b. Bincangkan usaha-usaha yang telah dijalankan untuk mengekalkan perpaduan.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
45
C.
TEROKAI MINDA
AKTIVITI: APA KATA PAKAR?
Kawasan taman perumahan anda, Taman Setiakawan sedang menghadapi masalah di
mana jiran tetangga kurang berinteraksi antara satu sama lain. Ada di antara anggota
taman itu yang tidak mengenali antara satu sama lain. Kes samun yang berlaku pada
minggu sebelumnya memburukkan lagi keadaan.
Anda merupakan ketua penduduk Taman Setiakawan. Anda merancang untuk
mengadakan satu pertemuan di antara penduduk taman dengan wakil Jabatan
Perpaduan Negara dan Integrasi Nasional (JPNIN), wakil Pertubuhan Bukan Kerajaan
(NGO) dan jawatankuasa surau untuk membincangkan masalah yang dihadapi.
Bincangkan perkara-perkara yang akan anda ajukan dalam pertemuan tersebut.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
46
TERJAH MINDA
Baca petikan-petikan akhbar di bawah:

A. Apabila pendidikan dipolitikkan (24 Jun 2012, Utusan Online)
MASA depan anak-anak kita perlu diberi lebih perhatian daripada hanya menjadi mangsa politik pilihan raya yang
menjejaskan pendidikan dan perpaduan negara.
POLITIK berasaskan pilihan raya dalam masyarakat berbilang bangsa kadang-kala menjejaskan usaha ke
arah perpaduan negara. Tatkala ini kita sedang menyaksikan ia berlaku di Malaysia. Dalam kehangatan
persaingan menambat hati pengundi pada pilihan raya yang akan datang, pesaing utama untuk berada
di tampuk kuasa mula menggembleng seluruh tenaga dan usaha untuk menonjolkan diri mereka sebagai
juara yang memperjuangkan kepentingan kumpulan etnik tertentu. Ini amat jelas jika diamati
pendekatan berkaitan pendidikan dalam bahasa Cina. Sekolah rendah aliran bahasa Cina adalah
sebahagian daripada sistem persekolahan kebangsaan tetapi kini desakan untuk memperbanyakkan
sekolah menengah aliran Cina pula mula diketengahkan. Laungan untuk sekolah menengah persendirian
Cina di Kuantan adalah sebahagian daripadanya. Parti politik pembangkang mahupun kerajaan masingmasing menjadikan permintaan ini sebagai modal perjuangan.
47
Jika had ke atas sekolah menengah persendirian Cina yang kini berjumlah 61 buah dihapuskan, adalah
Jika had ke atas sekolah menengah persendirian Cina yang kini berjumlah 61 buah dihapuskan, adalah
dipercayai jumlah itu akan meningkat secara mendadak dalam masa yang singkat. Adakah ia akan
membawa kepada kemunculan sistem Sekolah Menengah Persendirian Cina yang sejajar dengan sistem
Sekolah Menengah Kebangsaan yang berteraskan bahasa Malaysia? Implikasi ini satu kebarangkalian
yang harus difahami dalam konteks pengiktirafan universiti-universiti di China oleh kerajaan baru-baru
ini.
Pendedahan
Jika bangsa Cina di Malaysia melalui keseluruhan sistem pembelajaran dalam bahasa Cina iaitu dari
sekolah rendah hingga ke peringkat universiti, berapa banyakkah kemungkinan pendedahan yang
mereka akan tempuhi dengan pelajar-pelajar Malaysia dan guru-guru daripada masyarakat lain? Adakah
ini akan menjejaskan sikap dan pandangannya terhadap bangsa lain? Apakah agaknya tanggapan mereka
terhadap identiti Malaysia? Ia bukan sekadar pengasingan eksklusif pendidikan Cina yang akan wujud
malah lebih kepada cabaran yang perlu kita hadapi akibat daripadanya. Ramai ibu bapa bangsa Melayu
bandar kini memilih pendidikan agama Islam di peringkat sekolah rendah dan menengah untuk anakanak mereka.
Dengan percambahan universiti dan kolej Islam di negara ini, mereka boleh memilih untuk meneruskan
pengajian tinggi mereka dalam persekitaran yang sebahagian besarnya mono etnik dan berteraskan
agama. Tidak salah jika dikatakan ia akan memberi kesan negatif kepada hubungan antara kaum dan
agama pada masa akan datang. Terdapat perkembangan semasa lain yang juga akan memberi kesan
kepada sekolah kebangsaan. Kerajaan telah membuatkan ia lebih mudah bagi rakyat Malaysia untuk
mendaftarkan diri di sekolah-sekolah swasta yang pada hakikatnya akan disahut hanya oleh mereka yang
berkedudukan tinggi dalam masyarakat. Maka ia akan memburukkan lagi pemisahan berdasarkan kelas
yang sudah lama berakar umbi dalam masyarakat kita. Segelintir rakyat Malaysia pula mahukan pihak
berkuasa untuk membenarkan pendidikan aliran Inggeris, tanpa menimbangkan kesannya terhadap
sistem sekolah yang sudah sebegitu terbahagi dalam pelbagai bentuk.
Apakah ini bermakna bahawa tidak ada komitmen yang tinggi terhadap sekolah kebangsaan? Adakah
sekolah kebangsaan telah menjadi anak tiri kepada sistem pendidikan kita? Oleh kerana Perlembagaan
Malaysia mengiktiraf bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan, logiknya sekolah kebangsaan dengan
bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utamanya harus menjadi paksi kepada sistem pendidikan kita.
Saluran
Laporan Razak 1956, iaitu satu-satunya laporan pendidikan yang komprehensif dimiliki negara, mengakui
akan perkara tersebut. Ia menekankan tentang peranan sekolah kebangsaan sebagai saluran untuk
menggalakkan perpaduan nasional. Tidak ramai rakyat kita yang menghargai peranan bahasa Melayu
sebagai lingua franca" iaitu bahasa yang memudahkan komunikasi dalam kalangan masyarakat pelbagai
etnik - merangkumi rantau yang luas yang pada hari ini digambarkan sebagai dunia Melayu. Ia berjaya
mewujudkan semangat perpaduan budaya dan melahirkan identiti-identiti Melayu yang melampaui
jaringan etnik, menjadikan bangsa Melayu sebagai salah satu bangsa yang paling kosmopolitan di muka
bumi.
Pada zaman kontemporari, bahasa Melayu, dalam bentuk bahasa Indonesia, juga telah membantu untuk
membangunkan identiti kebangsaan daripada kepelbagaian etnik di Indonesia. Bahasa Melayu juga
boleh memainkan peranan sedemikian di Malaysia, jika sekolah kebangsaan dijadikan nasional dalam
erti kata yang sebenar. Untuk menjadi nasional, sekolah berbahasa Malaysia perlu muncul sebagai
sekolah pilihan pertama untuk semua rakyat Malaysia. Kualiti perlu ditingkatkan dengan ketara. Bahasa
48
Malaysia, Bahasa Inggeris dan bahasa-bahasa lain perlu diajar dengan baik seperti juga mata pelajaran
teras seperti Matematik, Sains dan Sejarah. Ibu bapa juga akan kagum dengan sekolah jika disiplin
pelajar dikuatkuasakan dengan tegas dalam persekitaran yang penyayang.
Guru-guru yang berwibawa dan berdedikasi akan menjadi prasyarat penting untuk sistem sekolah.
Mereka bukan hanya sekadar mencurah pengetahuan dan kemahiran malah akan cuba membentuk
golongan muda di bawah jagaannya supaya menjadi manusia yang jujur dan amanah. Guru perlu
melayan semua pelajar, tanpa mengira latar belakang mereka, dengan adil dan saksama. Komuniti
tenaga pengajar sekolah kebangsaan seharusnya lebih berbilang kaum dan berbilang agama daripada
apa yang ada sekarang. Lebih ramai bukan Melayu dan bukan Islam perlu dilantik sebagai Pengetua
Sekolah dan Penolong Kanan. Di daerah, peringkat negeri dan nasional, pejabat atau jabatan pendidikan
harus mencerminkan komposisi multietnik negara. Bangsa Dayak dan Kadazan yang berkelayakan harus
diberikan peranan pentadbiran di luar Sarawak dan Sabah.
Apa yang dimaksudkan adalah dalam tiga elemen komponen sistem pendidikan - pentadbir, guru dan
pelajar - kemampuan perlu diiktiraf dan diberi ganjaran. Barulah sistem pendidikan akan dilihat
menggalakkan kebolehan dan kecemerlangan yang memberi keyakinan kepada ibu bapa untuk
menghantar anak-anak mereka ke sekolah kebangsaan. Pada masa sama, sekolah kebangsaan harus
menghulurkan bantuan kepada pelajar yang kurang bernasib baik, tanpa mengira fahaman agama atau
latar belakang budaya. Secara ringkasnya, transformasi keseluruhan sekolah kebangsaan perlu dilakukan.
Kementerian Pelajaran, saya pasti sedang berusaha ke arah matlamat ini. Ia adalah transformasi yang
akan dijalankan seiring dengan perubahan asas yang lain kepada sistem pendidikan secara keseluruhan.
Sebagai permulaan, marilah kita cuba untuk mengurangkan impak politik pilihan raya ke atas pendidikan
dan perpaduan negara.
Arahan: Bincangkan keratan akhbar di atas dalam konteks mewujudkan perpaduan di Malaysia.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
49
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
50
B. Jangan ganggu sistem pendidikan negara MPM (18 Jun 2012, Utusan Online)
KUALA LUMPUR 17 Jun - Majlis Perundingan Melayu (MPM) berpendapat bahawa sistem pendidikan
negara sudah selesai dirumuskan apabila negara menerima Penyata Razak dan Penyata Rahman Talib.
Setiausaha Agung MPM, Dr. Hasan Mad berkata, kedua-dua penyata itu kemudian diberi pengukuhan
undang-undang dalam bentuk Akta Pelajaran 1961 dan diluluskan di Parlimen. Menurutnya, pelbagai
kaum telah sebulat suara menyokong dan menerima kedua-dua penyata itu sekaligus menyelesaikan isu
tersebut. "Kemajuan negara akan sentiasa terganggu sekiranya perkara seperti pendidikan dan
kerakyatan sering dibangkitkan serta dipersoalkan. "Malah, ia juga akan membangkitkan keresahan serta
memecah-belahkan perpaduan masyarakat berbilang kaum di negara ini," katanya dalam satu kenyataan
di sini hari ini. Beliau berkata demikian sebagai mengulas beberapa tuntutan daripada pertubuhan, Dong
Zong pada 10 Jun lalu.
Dalam tuntutan berkenaan, pertubuhan tersebut menimbulkan opsyen desakan terhadap pemansuhan
kontrak sosial yang dipersetujui semasa negara ini memperoleh kemerdekaan bagi membolehkan
pembangunan sekolah-sekolah persendirian Cina di Malaysia. Opsyen ini menurut pertubuhan itu, ada
kaitan dengan persetujuan kerajaan dalam tahun 1996 yang bersetuju untuk mengekalkan status
sekolah-sekolah persendirian Cina sebagai balasan (trade off) kepada penyisihan Seksyen 21(2) Akta
Pendidikan 1961. Dr. Hasan turut mempersoalkan apa yang akan terjadi kepada kemajuan, keharmonian
dan perpaduan kaum sekiranya perkara yang sudah selesai lebih 50 tahun lalu dibangkitkan semula.
"MPM meminta supaya kerajaan tidak melayan tuntutan terbaru kumpulan itu sebaliknya meneruskan
usaha membina kemajuan negara menjelang tahun 2020. "Seandainya pihak berkenaan masih bertekad
meneruskan desakan mereka itu, ia bermakna mereka tidak berminat untuk menyumbang kepada usaha
mengukuhkan perpaduan yang sedang dinikmati," jelasnya. Jelasnya, MPM juga menyarankan agar pihak
yang berkenaan supaya berhenti membangkitkan perkara-perkara yang sudah selesai.
Arahan: Bincangkan keratan akhbar di atas dalam konteks mewujudkan perpaduan di Malaysia.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
51

A. Bincangkan soalan-soalan di bawah:
i. Apakah yang dimaksudkan dengan Sekolah Wawasan?

______________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
ii. Namakan TIGA buah Sekolah Wawasan?

1)
___________________________________________
2)
___________________________________________
3)
___________________________________________
B. Jawab soalan-soalan objektif di bawah.
1. Dasar Pendidikan Kebangsaan merupakan salah satu dasar yang mengutamakan

perpaduan kaum di negara ini. Pilih yang SALAH mengenai Dasar Pendidikan
Kebangsaan.
A.
B.
C.
D.
Menggunakan acuan tempatan sama ada dari segi bahasa, sukatan dan kurikulum.
Ianya berpandukan kepada Penyata Razak 1956 dan Laporan Rahman Talib 1960.
Melahirkan modal insan yang mementingkan nilai kebendaan dan fizikal.
Melahirkan masyarakat yang bersatu padu, berdisiplin dan terlatih.
2. Pilih yang BENAR mengenai cabaran hubungan etnik dalam aspek sosial.
I.
II.
III.
IV.
Pemisahan fizikal
Sistem pendidikan yang berasingan
Polarisasi dalam kalangan pelajar
Kontrak sosial
A.
B.
C.
D.
I, II dan III
I, III dan IV
II, III dan IV
Semua di atas
52
TEROKAI MINDA
Bincangkan sumbangan sekolah vernakular terhadap kesepaduan kaum-kaum di Malaysia.

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
53
TERJAH MINDA
54
Kedai Mamak dan Kesepaduan Sosial

Bagaimanakah anda mengaitkan gambar di atas dengan kesepaduan sosial?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
55
1. Letchumi adalah dari etnik India dan beragama Hindu dan telah mengunjungi rumah
terbuka Abdullah sempena Hari Raya Aidilfitri. Dalam majlis tersebut Letchumi tidak
mengambil rendang daging untuk dimakan bersama ketupat. Dalam situasi di atas,
tindakan Letchumi adalah berkaitan dengan penyataan berikut:
A. Makanan itu tidak bersih.
B. Makanan larangan bagi agama Hindu.
C. Makanan itu menjadi alahan bagi Letchumi.
D. Makanan itu tidak digemari oleh Letchumi.
2. Jelaskan TIGA contoh kesepaduan sosial yang berlaku hasil dari aktiviti seni:
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
56
3. Kenalpasti dan padankan seni mempertahankan diri di dalam gambar-gambar di bawah

dengan etnik-etnik yang berkaitan dengannya.
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
___
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
___
57
4. Senaraikan LIMA jenis makanan dari etnik lain yang menjadi kegemaran anda.
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
5. Senaraikan SEPULUH orang rakan anda dan nyatakan hubungan anda dengan mereka
serta aktiviti-aktiviti yang dijalankan bersama mereka seperti dalam jadual di bawah.
BIL
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
NAMA
HUBUNGAN
AKTIVITI
58
6. Bayangkan anda berada di dalam situasi-situasi berikut. Apakah tindakan yang akan
anda lakukan? Mengapa?
(a)
Anda dikehendaki berkongsi bilik asrama dengan rakan yang berbeza agama dan
etnik.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
(b)
Anda dijemput menghadiri Majlis Jamuan Tahunan syarikat anda yang ada
menyediakan minuman keras dan acara tari-menari.
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
(c)
Anda ingin membeli barangan keperluan harian anda. Terdapat dua buah kedai
bersebelahan yang menjual barangan tersebut. Kedai pertama dimiliki oleh
pekedai dari etnik anda dan harganya agak mahal berbanding kedai kedua yang
dimiliki oleh pekedai dari etnik lain. Kedai manakah yang anda pilih? Mengapa?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
59
TEROKAI MINDA
1. Bayangkan anda adalah pemimpin pelajar di sebuah universiti tempatan. Bincangkan

bagaimana anda boleh menggunakan kampus sebagai ruang awam untuk menggalakkan
kesepaduan sosial di universiti berkenaan.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
60
2. Perkongsian budaya boleh menghilangkan identiti etnik. Bahaskan.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
61
Ketua Editor
Prof. Ulung Datuk Dr. Shamsul Amri Baharuddin
Editor
Prof. Dr. Mansor Mohd. Noor
Prof. Madya Dr. Fazilah Idris
Puan Rozita Ibrahim
Dr. Mashitoh Yaacob
Penulis
Prof. Madya Dr. Mohd Riduan Tee Abdullah
Universiti Pertahanan Nasional Malaysia
Prof. Madya Dr. Othman Bojo
Universiti Malaysia Sarawak
Dr. Sarjit Singh Darshan Singh
Universiti Putra Malaysia
Dr. Linda Al-Farero Lumayag
Universiti Malaya
Dr. Mohamad Zaini Abu Bakar
Universiti Sains Malaysia
Dr. Adlina Ab. Halim
Universiti Putra Malaysia
Dr. Sohaimi B. Esa
Universiti Malaysia Sabah
Dr. Nik Yusri Musa
Universiti Malaysia Kelantan
Puan Hamidah Abd. Rahman
Universiti Teknologi Malaysia
Puan Munira Abdul Razak
Universiti Malaysia Pahang
Puan Hasnah Hussin
Universiti Malaysia Pahang
Encik Mohd Azmir Mohd Nizah
Universiti Malaysia Perlis
62

Buku Kerja Hubungan Etnik

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Buku Kerja Hubungan Etnik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Institut Kajian Etnik (KITA)

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Cetakan Pertama / First Printing, 2012

Diterbitkan di Malaysia oleh / Published in Malaysia by

Dicetak di Malaysia oleh / Printed in Malaysia by

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

BAB 1 : Malaysia: Kesepaduan Dalam Kepelbagaian

BAB 2 : Potret Hubungan Etnik

BAB 3 : Limpahan Kemakmuran Merentasi Etnik

BAB 4 : Perlembagaan Persekutuan Tiang Seri Hubungan Etnik

BAB 5 : Permuafakan Politik Dalam Konteks Hubungan Etnik

BAB 6 : Kepelbagaian Agama Mencari Titik Pertemuan

BAB 7 : Dari Segregasi Ke Integrasi

BAB 8 : Pemerkasaan Pendidikan Ke Arah Kesepaduan Sosial

BAB 9 : Pengalaman Harian Menjalin Kesepaduan Dan

Senarai Editor dan Penulis

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

EKSPLORASI DAN UJI MINDA

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Gambar 1: Datuk Lee Chong Wei

Gambar 2: Datuk Nicol Ann David

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

B. Apakah kekuatan dan cabaran untuk merealisasikan konsep 1 Malaysia?

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

EKSPLORASI DAN UJI MINDA

2. Secara umumnya akomodasi merujuk kepada__________

3. Apabila seseorang individu diminta menyerap budaya dominan dan menghapuskan

4. Kontrak Sosial 1957 merujuk kepada .....

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

6. Akulturasi merujuk kepada .....

8. Aspek subjektif dalam etnik merujuk kepada

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

9. Menurut _______________________, kebudayaan merupakan gabungan ilmu

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Sila jawab soalan-soalan di bawah:

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Pembentukan bangsa Malaysia merangkumi banyak perkara lain. Antaranya ialah

Sehubungan dengan kenyataan di atas, senaraikan tokoh-tokoh dan sumbangan mereka

Tunku Abdul Rahman

Bapa Kemerdekaan Malaysia.

Dato Dr. Usman Awang

Seorang Sasterawan Negara.

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

B. Aplikasi Konsep: Latihan Kendiri

Sukan tradisional mengikut kaum

Sukan dan rekreasi

Upacara kelahiran, perkahwinan

Pemodenan dan pembangunan

Politik dan sosioekonomi

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Fikir dan lakarkan catatan ringkas isu-isu berikut:

masyarakat pelbagai budaya di Malaysia.

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Buku Kerja Modul Hubungan Etnik Edisi Ke-2

Sila tonton video berkaitan pembangunan ekonomi di Malaysia.

Tuliskan refleksi tentang video yang anda tonton tadi.