Cm bin o lu lng

Cm bin o lu lng
Bi:
Khoa CNTT HSP KT Hng Yn

Lu lng v n v o
Lu lng cht lu l lng cht lu chy qua tit din ngang ca ng trong mt n v
thi gian. Tu theo n v tnh lng cht lu (theo th tch hoc khi lng) ngi ta
phn bit:
- Lu lng th tch (Q) tnh bng m3/s, m3/gi ...
- Lu lng khi (G) tnh bng kg/s, kg/gi ...
Lu lng trung bnh trong khong thi gian t = t2 - t1 xc nh bi biu thc:

(20.27)
Trong V, m l th tch v khi lng cht lu chy qua ng trong thi khong
gian kho st.
Lu lng tc thi xc nh theo cng thc:

(20.28)
o lu lng ngi ta dng cc lu lng k. Tu thuc vo tnh cht cht lu, yu
cu cng ngh, ngi ta s dng cc lu lng k khc nhau. Nguyn l hot ng ca
cc lu lng k da trn c s:
- m trc tip th tch cht lu chy qua cng t trong mt khong thi gian xc nh
t.
- o vn tc cht lu chy qua cng t khi lu lng l hm ca vn tc.
1/10

Cm bin o lu lng

- o gim p qua tit din thu hp trn dng chy, lu lng l hm ph thuc
gim p.
Tn hiu o bin i trc tip thnh tn hiu in hoc nh b chuyn i in thch hp.

Mt s loi cm bin o lu lng

Cng t th tch
Cng t th tch o th tch cht lu chy qua cng t bng cc m trc tip lng th
tch i qua bung cha c th tch xc nh ca cng t.
S nguyn l ca cng t th tch kiu bnh rng hnh van trnh by trn hnh 20.13.
Cng t gm hai bnh rng hnh van (1) v (2) truyn ng n khp vi nhau (hnh
20.13a). Di tc ng ca dng cht lng, bnh rng (2) quay v truyn chuyn ng
ti bnh rng (1) (hnh 20.13b) cho n lc bnh rng (2) v tr thng ng, bnh rng
(1) nm ngang. Cht lng trong th tch V1 c y sang ca ra. Sau bnh rng (1)
quay v qu trnh tng t lp li, th tch cht lng trong bung V2 c y sang ca
ra. Trong mt vng quay ca cngt th tch cht lng qua cng t bng bn ln th tch
V0 (bng V1 hoc V2). Trc ca mt trong hai bnh rng lin kt vi c cu m t
ngoi cngt.

Hnh 20.13: S nguyn l cng t th tch

Th tch cht lu chy qua cngt trong thi gian t = t2 - t1 t l vi s vng quay xc
nh bi cng thc:

(20.29)
Trong :
qV - th tch cht lu chy qua cng t ng vi mt vng quay.
2/10

Cm bin o lu lng

N1, N2 - tng s vng quay ca cng t ti thi im t1 v t2.

Thng thng th tch cht lu chy qua cng t c biu din di dng:

(20.30)
qc - h s cng t (th tch cht lu chy qua cng t ng vi mt n v ch th trn
cng t).
Nc1, Nc2 - s trn ch th cng t ti thi im t1 v t2.
Lu lng trung bnh:

(20.31)
Lu lng tc thi:

(20.32)
Vi

l tc quay trn trc cng t.

m s vng quay v chuyn thnh tn hiu in ngi ta dng mt trong ba cch
di y:
- Dng mt nam chm nh gn trn trc quay ca ca cng t, khi nam chm i qua mt
cun dy t c nh s to ra xung in. m s xung in theo thi gian s tnh c
tc quay ca trc cng t.
- Dng tc k quang.
- Dng mch o thch hp o tn s hoc in p.

3/10

Cm bin o lu lng

Gii hn o ca cng t loi ny t 0,01 - 250 m3/gi, chnh xc cao (0,5 - 1)%, tn
tht p sut nh nhng c nhc im l cht lng o phi c lc tt v gy n khi
lm vic.

Hnh 20.14: Cng t kh kiu quay

1) V 2, 4,7&8) Cnh 3) Tang
quay 5) Con ln 6) Cam
o lu lng dng kh ngi ta s dng cng t kh kiu quay. Cng t (hnh 20.14)
gm v hnh tr (1), cc cnh (2,4,7,8), tang quay (3) v cam (6). Khi cnh (4) v tr
nh hnh v , p sut cht kh tc ng ln cnh lm cho tang (3) quay. Trong qu trnh
quay cc cnh lun tip xc vi mt ngoi cam (6) nh cc con ln (5). Trong mt vng
quay th tch cht kh bng th tch vnh cht kh gia v v tang. Chuyn ng quay
ca tang c truyn n c cu m t bn ngoi v cng t.
Cng t kh kiu quay c th o lu lng n 100 - 300 m3/gi, cp chnh xc 0,25;
0,5.
b. Cng t tc
Hnh 20.15 trnh by s cu to ca mt cng t tc tuabin hng trc. B phn
chnh ca cng t l mt tuabin hng trc nh (2) t theo chiu chuyn ng ca dng
chy. Trc tuabin c t b chnh dng chy (1) san phng dng ri v loi b xoy.
Chuyn ng quay ca tuabin qua b bnh rng - trc vt (3) truyn ti thit b m (4).

4/10

Cm bin o lu lng

Hnh 20.15: S cu to cng t tc tuabin hng trc

1) B chnh dng chy 2) Tuabin
3) B truyn bnh rng-trc vt 4) Thit b m
Tc quay ca cng t t l vi tc dng chy:

Trong :
k - h s t l ph thuc cu to cng t.
W- tc dng chy.
Lu lng th tch cht lu chy qua cng t:

(20.33)
Vi:
F - tit din dng chy.
n - tc quay ca tuabin (s vng quay trong mt giy).
Nu dng c cu m m tng s vng quay ca cng t trong mt khong thi gian
t t1 n t2 s nhn c th tch cht lng chy qua cng t:

5/10

Cm bin o lu lng

Hay:

(20.34)

Cng t tc tuabin hng trc vi ng knh tuabin t 50 - 300 mm c phm vi o

t 50 - 300 m3/gi, cp chnh xc 1; 1,5; 2.
o lu lng nh ngi ta dng cng t tc kiu tip tuyn c s cu to nh
hnh 20.16.
Tuabin cng t (1) t trn trc quay vung gc vi dng chy. Cht lu qua mng lc
(2) qua ng dn (3) vo cng t theo hng tip tuyn vi tuabin lm quay tuabin. C
cu m lin kt vi trc tuabin a tn hiu n mch o.

Hnh 20.16: Cng t tc kiu tuabin tip tuyn

1) Tuabin 2) Mng lc 3) ng dn
Cng t kiu tip tuyn vi ng knh tuabin t 15 - 40 mm c phm vi o t 3 - 20
m3/gi, cp chnh xc 2; 3.
Lu lng k mng chn
* Nguyn l o

6/10

Cm bin o lu lng

Cc cm bin loi ny hot ng da trn nguyn tc o gim p sut ca dng chy

khi i qua mng ngn c l thu hp. Trn hnh 20.17 trnh by s nguyn l o lu
lng dng mng ngn tiu chun.
Khi chy qua l thu hp ca mng ngn, vn tc cht lu tng ln v t cc i (W2)
ti tit din B-B, do to ra s chnh p trc v sau l thu hp. S dng mt p k vi
sai o chnh p ny c th xc nh c lu lng ca dng chy.
Gi s cht lng khng b nn, v dng chy l lin tc, vn tc cc i ca dng chy
ti tit din B-B c xc nh theo biu thc:

Trong :
p1, p2 - p sut tnh ti tit din Aa v B-B.
- t trng cht lu.
- h s tn tht thu lc.
m - t s thu hp ca mng ngn, m = F0/F1.
- h s thu hp dng chy, = F2 /F0 .

Hnh 20.17: Phn b vn tc v p sut

7/10

Cm bin o lu lng

ca mt dng chy l tng qua l thu hp

Thng ngi ta khng o gim p p = p1 - p2 tit din Aa v B-B, m o
gim p p = p1 - p2 ngay trc v sau l thu hp. Quan h gia p v p c dng:

Khi :

v lu lng khi lng ca cht lu:

Hay:

(20.35)
Vi

gi l h s lu lng.
T cc biu thc trn v F0 = d2/4, ta nhn c cng thc xc nh lu lng khi
(G) v lu lng th tch (Q) ca dng cht lu:

(20.36)

8/10

Cm bin o lu lng

(20.37)
Trong trng hp mi trng cht lu chu nn, th khi p sut gim, cht lu gin n,
lm tng tc dng chy so vi khi khng chu nn, do phi a thm vo h s
hiu chnh ( < 1), khi cc phng trnh trn c dng:

(20.38)

(20.39)
y:

- t trng cht lu ti ca vo ca l thu hp.

i vi cc dng cht lu c tr s Reynol nh hn gi tr ti hn, khi o khng th dng
mng ngn l thu hp tiu chun v khi h s lu lng khng phi l hng s. Trong
trng hp ny, ngi ta dng cc mng ngn c l thu hp c bit nh mng ngn c
l cn (hnh 10.18a), gicl hnh tr (hnh 20.18b), gicl cong (hnh 20.18c) ... Trn c
s thc nghim ngi ta xc nh h s lu lng cho mi l thu hp v xem nh khng
i trong phm vi s Reynol gii hn.

Hnh 20.18: Cu to mng ngn l thu hp c bit

dng o lu lng dng chy cht lu c s Reynol nh
* S h thng o

9/10

Cm bin o lu lng

Tu theo yu cu s dng, ngi ta c th s dng h thng o thch hp. Trn hnh

20.19 trnh by s khi ca mt s h thng o dng mng chn.

Hnh 20.19: S h thng o lu lng dng mng ngn

1) Mng ngn 2) Lu lng k vi sai 3) B bin i gim p
4) Dng c o th cp5) B tch phn lu lng
6) Dng c tnh khi lng cht lu 7) Thit b tnh ton
8) Bin i t trng cht lu trong iu kin lm vic
9) B bin i nhit 10) B bin i p sut
11) B bin i t trng trong iu kin nh mc
12) B bin i t trng cht lu 20 o C

10/10