Professional Documents
Culture Documents
j
VHh tF
Kj gUt
a xW
br
thJ
gid aif itj
ggnd ngh ngh
bgik jhik itj
bgand ngh ngh
tikia c itj
tsny ngh ngh
cik Uif itj
cwtnd ngh ngh.
- U. . fahzRjudh
bghU : iria aifnahL izj gghsnd! bgfSF jhikah
bgUik nrj bgUikFatnd! bfhiljikia cdfSF jj
ts jik cilatnd! cs cikia itj cwilnahnd!
cid thJnw.
brhbghU : g-ir;tik - bfhiljik;ngh - thJnw.
Ma F
bga
:
bgnwh
kdghlgF
U..fahzRjudh
(Uth% Ujhrydh kfdh
fahzRjudh vgj
RUfnk U..f.vgJ.)
: Ujhrydh - dikah.
wj C :
w
:
g
: brid uhangil bt g jHhauhf, etr
Kjyhd jf Mauhf gahdh.
fhy
: 26.08.1883 - 17.09.1953
F :
thJ gF lbgWs ghl, U. . f.
aa bghJik ntl vD ngh vD jiy
lbgWsJ. ehL, kj, d , bkh, w midij
flJ cyfij xU FLgkhf fUJtnj bghJik ntl.
bjtra Kjyhf ngh <whf cs ehgJ ehF jiyf, eh}W
KgJ ghfsh MdJ .
ga : iy fghF ehL, kj, bkh, d ntWikf yF;
rKjha xWik tsU; kj nea kyU; cyf jGa xUikghLz
clhF.
kh dhf
m) wtadhf
m) U. . fahzRjudh wj C
2. bfhiljik
3. tsik
M) FWdhf
1. U. . f. bgnwh aht?
2. U. . f. aa f ehfid vGJf.
) Wdhf
1. U. . f. g F vGJf.
UFw
thik
1.
bghU :
2.
bghU :
wF Fwkw
cikahf fUjgL.
eikia
jUkh,
bgh
3.
4.
bghU :
5.
bghU :
6.
bghU :
jt
7.
8.
bghU :
9.
bghU :
10.
bghU :
kj kjdhf thH,
kj kjDF Ta
mwiujh UFw.
kh dhf
m) wtadhf
1. nfhol
lij uf.
m) Fw btghfsh Md
M) UFw
mfhuf csd.
3. gbrh
2. wTwhik 3. gTwhik
3. J vGJf.
m) ahbj M) bghahbjhG ) wik
4. nrJ vGJf.
m) j + beR M) f + iy
5. tU brhfis brhbwhl mikf.
aif, bgik, thik, cs.
M) FWdhf
1. bghik thikahtJ vnghJ?
2. tSt FL ikg FLf.
3. mfUis nghF sF vJ?
) Wdhf
1. thik yfzkhf tSt FLtJ ahJ?
2. cikia ngRnth waf ahit?
3. mfUis nghF sif Fwt sFf.
4. cyfjh csJ Ughiug tSt TWtJ vd?
vd
ciueil
cyf bkhf
cyf MwhuJF nkgl bkhf csd. mtW
gy ngRbkhfns. vGJbkhfshf csdtW ya ts
iwjit f ynt. v ngr, v ghl aw aifahf
mikjJ bjbkhaha j xnw vW tsyh mUwh. cyf
bkhf wjJ jbkhna vd mPf FLwhf.
brbkhf
Ua braf bghUa bkhf brbkhf vdgL.
nuf, y, rkUj, d, vnua, mu, <U Matiw
brbkhf vd goaLwh bkha mP r.mfaf.
tW nuf, y, rkUj Ma bkhf W
ngRtH iy.
brbkh j w
cy W tHF bkhf njhWtjF Kghfnt
vzw yfz ya tsfis bfhljhf saJ jbkh.
bjhfha, gJghL, vLbjhif, gbdfzF,
ygfhu, knkfiy, Kbjhshu, iwadh mfbghU
Ma bra yaf, jiH brbkh vd iyehLtjF
ca rhWfshf fwd.
gbdfz xwhd UFwSF izahd ntW
cy iy.
mjdhjh lhl bus, jbkh mHfhd u ntiy
ghlikj btjL; UFw m itfgLs jf M;
j vid <jJ; Fwnsh vid GjJ vW bkhJ wh.
j jbgUjikf
aghf njha jbkh caa gf, jikfg
xbthU jHD mJbfhSj ntL.
brbkh j
m) bjhik
cy fgiHikahd ygF Fkfl. mygF
flnfhsh _lJ. mbjhyjh j njhabjd
joayfhu nknfh br TWwJ.
M) bkik
j bknyhir bkhahUgjdhnyna, m~J cyf Kj
bkhah njh tHbfhahk W sik khwhk
fjHh UJ tUwJ. jiH jhbkhahf bfhshjtU
Ka tUj vjhf mjid ff ngr aYwJ.
vfhyJ
cs vHToa fUJfis vyh bjfjf
brhfis bfhljhf jbkh sFwJ.
) jhik
bgnwhiu FF mik, mg vD ehehL j
brhf, tlbkh cgl cyf bgUbkhf gytY to J
tH tUwd. jbrh yhj cyf bgUbkh ahbjhW
iy vgJ kWf Koahj cik.
<)
ik
fhLbt
C) Kik
v) aif ts
vyhbrhY bghU Fjdnt vgJ bjhfha gh.
j LF bgaf f Fiw.
xUik, gik vD
Utif v kLnk j cL. Mdh, tlbkh xUik, Uik,
gikbad _tif v csd. j cfSF kLnk ghntWghL
cL; bghUfSF ghntWghL iy.
Mdh, wbkhf
jifa gFKiw iy.
V) yfz iw
vyh bkhfS vGJF brhYF yfz TW. Mdh,
j mtWl nrJ thaYfhd bghUyfzij TWwJ.
mjid mf, w vd Utifahf gFJsJ.
I) br w
gil j yafS yfzfS br tonyna
Ujd. fgh Kjyhd br tiff ntW vbkhY iy.
x) mw
ytf brSF w nrf ctik, cUtf Kja
mfis gagL ghlfis ashf.
X) w
Mufzfhd j f aif wfsh mJnghd.
iljdtW rffhy f jHj bkhia gghil
sFtdthf fwd.
jifa Ga ajF gghLfis fis bfhlJ
jbkh. mjifa caj brbkhah jbkhia czJ
fW ngh fhngh.
kh dhf
m) wtadhf
m) cy fgiHikahd ygF
M) j
bgaf f Fiw.
yfz TW.
<) ytf brSF w nrf ctik,
mHF nrjd.
gagL
2. ca ilia nj brf.
1. jbkh
2.
tlbkh
3. ehehL
1. tlbkh
2. bjYFbkh 3. jbkh
M) FWdhf
) Wdhf
<)beLdh
kiyahs
1. bfhFehL 2. tUrehL
3.
j jbgUjikfis sFf.
10
Jizghl
CU ngU
fh
nfhyhy
f
k
#d
b#
n#h
Cf
11
12
bej y Cf
muR CfS
bgUntjU FWy kdU muf mikJ kfis
fhjd.
mufS nfhil xW. nfhil NHUj Cfns
fjtnfhil, nfhil, njtnfhil, ehlurnfhil,
y
nfhil, gLnfhil, Jnfhil vd tHfyhd.
ir CfS
ehir bgafS CfSl Ffbgwd. j CUF Hnf
vGj CgFia > vd, nknf mikj CgFia nk
vd bgaL tHd. bjnf csJ bjgHahf tlnf
csJ tlgHahf bga bgwd.
ehaf kdf jHfij vGguL ghisafshf J
j MSifFgLdhf. mtf CbgafSl ghisaij
nrJ tHdhf. mthW bgabgw Cf Mughisa,
uhrghisa, fzfghisa,
Fkhughisa, nfhbroghisa,
nfhghisa, nkLghisa vd gythF.
fhyRH, Mkhw, ntdfy Kja fhuzfsh
Kjiy CbgafS jjikf CbgafS ijJ, J,
kU, kh tHfyhd.
fbtLf fhzgL kiu kUijah W kJiuahf
khsJ.
nfht
vD bga nfhaK M, W
nfhitahf kUsJ. njnghy, cf CbgaU khljh?
iy, fjHh khwh siknahL tHFwjh vd jid
brf.
kh dhf
fLiu dhf
1. F, Kiy y Cbgafis ca rhWfSl sFf.
2. kUj, bej y CbgafSfhd fhuzfis vGJf.
13
yfz
rhbgGJf tiff
khztf : tzf, Iah.
Ma
: FHijfns tzf! ky, c o ahbuyh
Uf?
ky
Ma
: r, o Kjikahdtf c jkh?
ky
Ma
: mgoah... j...
ky
Ma
:
nty
:
Ma
:
+ m = l. vD bkbaGJ, m vD c
vGJ nrJ, l vD cbk vGjhf wjJ.
jidnghnw kw cbk vGJfS ciu
bkia rhJ tU.
M) fl
14
<) mkh
c) j
kh dhf
2. rhbgGJf
tifgL.
m) 10 M) 18 ) 12
3. KjbyGJf vif
m) 216 M) 30 ) 247
M) FWdhf
1. KjbyGJ vwh vd?
2. KjbyGJf ahit?
3. rhbgGJ vwh vd?
4. rhbgGJ vjid tifgL? mit ahit?
5. uL brh lbgWs rhbgGJfis vGJf.
6. rhbgGJf lbgwhj ehF brhfis vGJf.
tFgiwwf
mogil wf g bgWtjfhf tFgiw wf mikf
gLsd. gF ngRj, goj, vGJj, gilghw, fyJiuahl,
brhngh Kjad, bkhw gfS csd. jbHfis mnth,
thifw, kf, g, jaf jnyna ngRnth Ma gFfS
izfgLsd.
m) ngRj w
1 . bkhna ekF Kft jiy IJ kJ ngRf.
2. thikna btY vD jiy fyJiuahLf.
M) goj w
tU
15
m) wtadhf
nfhol l ca ilia vLJ vGJf.
1. Mj
vGJtifia rhjJ.
m) Kj vGJ M) bkbaGJ ) rhbgGJ
) vGJj w
dhf :
ilf :
1. vgo fntL?
2. vthW cik ngrntL?
3. ahiu kfntL?
4. ahUila brhiy nffntL?
5. ghlYnfw jiy jUf.
1. be tGthk fntL
2. kdka cik ngrntL.
3. f, nff wj rhnwhiu kfntL.
4. xgw Mrh brh nffntL.
5. thG Kiw - ghlYnfw jiy.
g
1.
cajk f - m
c fl m ntQ - bjt
dhf : 1.
2.
3.
4.
5.
jh ca brhy ght
- ghuah
vJ ght?
nknyh vjika?
ahl m brYJj ntL?
thG Kiw ahJ?
ghlYnfw jiy jUf.
.<) bral :
go vd Ko Cbgafis bjhFf.
16
bkhw g
uL brhf xwhf nrUnghJ il , , , Ma ehF td
bkbaGJf vbfF F vgJ FJ mnth.
m, , c vgd RblGJf vgjid Mwh tF ff.
j vGJfK td vGJfis Kjyhf cila brh tJ nrjh,
il mbtG bkbaGJ njhW. jid tbyhW Fj vg.
m + iga = miga
( m K ig vD gfu tUf vGJ tjjh, mbtG bkbaGjha
njhaJ.)
m + ril = mril
ehnd brnt
+ njhl = njhl
+ Fs
= Fs
c + gf
= cgf
( c vD RblGjhdJ
jbghGJ tHf iy)
v vD dh vGJFK
td vGij Kjyhf cila
brhf tjhY td F.
m + Fl
m + Tl
m + bgo
v + g
v + rl
v + FHij
+ W
+ njh
=
=
=
=
=
=
=
=
v + Fl
= vFl
+ jf
v + ril
= vril
M) j vfis mnth
mu
v
1
2
3
4
5
j
v
1
2
3
4
5
mu
v
6
7
8
9
10
gfl
j
v
6
7
8
9
10
) fLiu vGJj : vf C
F rlf : KDiu, Cbgafhuz, C viyf, C mik, wf,
Koiu.
v, xs, <, c, I, C, M, m, x, , V, X.
17
m) td F lf
Fl.
thifw
jidaj
(jl cs wikfis mJ bragLjny jidaj)
Kig j FLg xW thJ tjJ. mFLg vL taJ ua
W Ujh. mWF ehoa Fj <LghL UjJ; vL tanyna
munfw; guL taJF ehoa fnr gFbgW bgUfiH miljh;
ehoa br vD glK bgwh. Mdh, gbdL ta mbgQF
vghuhjtif Vgl bfhoa gjh mtsJ tyfhiy vLf ntoajhW.
stanyna ngUfG bgw mbg j vfhynk ULlJ vd
_iy Klliy. j iyikia eF czJ bfhlh; kUJtl
brwh. braiffh bghU bfhlh elfyh, jyh, V ehoa Tl
Mlyh vW kUJt Tdh.
kUJt Tiw nfl mbg, eh L ehoa <LgLnt, bt
bgWnt vW jdF NSiuJ bfhlh. Kj braiffhiy bghU
bfhL MLnghJ, mjdh Vgl bgUJgij bghWJ bfhlh.
kUJt CfK jlKs wik lhKa mbgiz Kndw
ghijF miHJ brwd.
unl MLf ehoa ngbuh vD glK mtiu njo tjJ. mtiu
f bgw eoifahf milahs fhoaJ.
midJF fhuz mbg lhKa CfK jdifjh.
eljjidna idJbfhoUfhk, mUJ btnatu xbthUtU Ka
brj ntL. Hjjidnah fljfhyijnah v bfhoUgJ ntiy.
mLjJ vdbtd J thif KndWj ntL. cflKs ts,
wik, thf Matiw gagL jilfis jfbjJ KndWf.
mJjh thif; mJjh gaz; mJnt Kndw. nfFah thHhk
aFah thJfhLf. ifjLgtuhf yhk, ifjl bgWgtuhf
thGf.
1. fitnghW f ntW VnjD nfgoUfsh?
2. mbg iyUJ fgid brJ, cf braghLfis vGJf.
18
kf
v vfhy lf
( tUfhy eh...)
19
tsu braghLf
nfl w
braghL - 1
(cik /bgh)
(cik/bgh)
(cik /bgh)
20
ngRj w
braghL - 2
bga
:
wj ML
:
ehL
:
jHf thj l :
:
jbjhL
aa
:
kiwj C
:
kiwj ML
:
fhLbt
1815
mayhJ
ilaFo
(Ubent khtl)
uhlbkhf jh
j vd cyFF
giwrhaJ.
uhlbkhf
xyfz
bfhilfhd
1891
vGJj w
mfutirgLJj w
braghL - 3
21
Ua tHF brhf mj
braghL - 4
ngR tHF
1.
jyfh
2.
ntit
3.
4.
bty
5.
6.
btsF
vGJ tHF
jiyaiz
mj w
braghL - 5
10.
2.
11.
3.
12.
4.
13.
5.
14.
6.
15.
7.
16.
8.
17.
9.
18.
22
flj
braghL - 6
bjhFj
braghL - 7
1. jehL
bkh
khy
4.
2. nfush
5.
3.
6.
23
bkh
brhfsa bgUFj
braghL - 8
ik vD vG Ko brhfis cUthFf.
(v.fh.) bgik
ik
ik
ik
ik
ik
ik
ik
ik
ik
brhfis uj
braghL - 9
7
11
12
8
10
9
24
kbg: 10
m) bghU TWf.
2x1=2
1. g
2. mf
M) J vGJf.
1. ahbjhW
2x1=2
2. gaFbk
2x1=2
1. cy fgiHikahd ygF
m) jfhz l M) Fkfl
.
2. jJ aF vGJf
m) rhbgGJ
) jhghiytd
M) MjvGJ ) KjbyGJ
2x1=2
j Mauhf Ujh.
vd kUsJ .
2. M ngRtH
c) XU brhf ilaf.
1. cyfjh csf vyh Ugt ah?
2. jbkh bra yaf ehfid vGJf
25
2x1=2
br
a uL
weh}W
beY cunw Uc
kd cnj kyjiy
mjdh ahc
vgJ
ntF jhid ntjF
unw
cyf
mif
flnd.
- nkhudh
26
kh dhf
m) wtadhf
1. nfhol lij uf.
m) weh}W
fS xW.
.
2. ca ilia nj brf.
m) n k h u d h c l n r h d h K u R f o c w a n g h J
ft a kd
1. ghoa beLbra
3. nfhbgUnrhH
be, c, , ntj.
) FWdhf
1. weh}W - W F vGJf.
2. nkhudhiu g F jUf.
<) Wdh
27
KJbkhfh
wj gJ
(wjbjd TwgL gJ bghUis
jdfnj bfhoUgJ wj gJ.)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Mf cyfJ kf bfyh
Xj wj(W) xGf cilik.
fhj wjW fzr gLj.
nkij wjW fwJ kwthik.
tik wjW thik ilik.
sik wjW bk ik.
eyDil ik ehQ wjW.
FyDil ik f wjW.
fw fwhiu tgLj wjW.
brwhiu brWj jbrif wjW.
KbgU f Wfhik wjW.
- kJiu TlHh
bghU : 1. f l N j
yf kf midtF fwiyl
xGfKilikna wjJ. 2. wF mfhLtY brafsh mt
nghWgo eljny nkyhdJ. 3. mEgD fwbghUis kwthik
nkikahdJ. 4. tskhd thifiafhoY thik cilatuhf
thtJ cajJ. 5. sikia fhoY nehaw thnt wjJ.
6. mHFilatuhf UgD ehzKilatuhf Ugnj nkyhdJ.
7. FybgUikial xGfKilikna wjJ. 8. wj fis
fwiyl fwj bgahiu g bahGFj wghdJ. 9. giftiu
jogjidl, mtUF eikbrj wjJ. 10. KfhyJ bgUa brtij
d Fiwglhk fhjny wjJ.
brhbghU : Mf - iwj Xirila fl; fhj - m, Ug;
nkij - m Eg; tik - <if, bfhil; - neh; bk - cl;
ehz - bra Tlhjjid bra mrgLj; wjW - wjJ;
tgLj - ngh tzFj.
28
kh dhf
m) wtadhf
1 .
iz JiwfS xW.
.
wjJ.
2. nfhol l ca ilia vLJ vGJf.
m) KJbkhfh
vd tHfbgW.
1. ebd
2. mw
3. mwiunfhit
M) fwiyl wjJ
1. milik
2. bghiwilik
3. xGfKilik
3. J vGJf.
m) kfbfyh
M) ik
) FyDilik
4. tU brhfis brhbwhl mikf.
cyf, kf, xGf, tgLj.
M)
FWdhf
1. KJbkhfh - WF vGJf.
2. kJiu TlHh g F vGJf.
3. nkij, tik tiw fhoY wjd ahit?
4. eyDilik wjJ vJ?
Wdh
29
Ma F
bga
: kJiu TlHh
wj C : Tl
w
: tj ghlfis edha Kja eYiuahaf
nknfhfshf ifahLshf.
fhy
: rf fhyJF thjt.
F : KJbkhfh vgJ fhiz JiwfS xW.
gbd fzF fS xwhd , cya cikfis bjthf
vLJ awJ. , mwiunfhit vd tHfgLwJ. gJ
mfhuf csd. xnth mfhuY gJ brf csd.
W ghlfsh MdJ.
ciueil
kfhJth dhRjudh
ah fhgh vW jHid
Va
nghJ
eh
fhng
vW vGjh xUt mtjh,
c.nt.rhehj. dh mtnu
midtuhY
jjhjh
vW miHfglh. jifa
khztiu cUtha bgUik
mtj Mauhd kfhJth
dh Rjudhiuna rhU.
Mauh
khzt
wgiltJnghynt XuhaU
ey khztfsh bgUikailwh
vgjF UtUnk rhwht.
dhRjudh
eaK
Rit f ghlfis a
JJ fis giljjh.
jghl brh brh khztfis jgh <jh. mjdh,
khztf jJ uhfhjbfhL jiH <LghLl fwhf.
mkhztf njkJu jiH cybfyh gut brjhf.
sik f
dhRjudh 1815M ML Vuf Mwh ehsW
U khtlij nrj vbzuhk wjh. mtj
bgnwh jgu -mdjhah Mt. dhRjudh sik
jkJ jijahl j fwh; ya yfz f eF yik
bgwh. Wtanyna br aW Mw iftu bgwh.
fna thif
dhRjudh Ukz brJbfhL FLgJl
uu (Uuhg) thjh. mjdh, mtiu
uu dhRjudh vnw miHjd. mtl, ffntL
vw ntif jahjjhf UjJ. mjdh, vbghGJ fis
30
31
j fj
2. nehF kUJ
3. dhRjudh
vgh dhRjudh.
ghLt tyt.
M) FWdhf
) Wdh
<)
beLdhf
32
jhbkh mUik
j gojh...
mw bgUF jgojh, mf xbgUF
w bgUF cu bgUF, ik bf F
mw bgUF Mik tU kUy nghF
w bgaU bghik bayh, Jik bgW thnt!
- bgUudh.
33
Jizghl
nfhHh
35
j
Kndh bgUikia idodh nfhuh. mjdh,
tst jh braUj bgUiHia jjh. Wt Utiu
ahid KUJ Lj nfhHh, isfis kiyakh
UKofhl xJ kjh.
sjjdhiu iwl brk
nrhH beL ciw Ujh. nrhH eyia
gho gR bgw ytuhd sjjdh beLia eho brwh.
mtid gho gRbgw idjh. beLia fJ gy ghlf
ghodh. yt, jkF gR ilF vd vghjh. beLnah
khwhf idjh. j gift eylUJ tj xw vd
ytiu Iabfhlh. mur Iaij nghf, mnghJ mt mU
xUtUy. Mfnt, ytiu iwyilJ bfhy J
bfhlh. nfhHh brajh; iuJ brwh; beL
K wh. mt, cikia mrhk ciujh.
36
kh dhf
fLiu dhf
1. beL, eyia nfhHh vthW mikgLdh?
2.
37
yfz
cbk, Mj
Ma
bgh
: gJ tifgL, Iah.
Ma
KUf
: cbk, Mj, cusbgil, xwsbgil, Fafu,
FaYfu, IfhuFWf, xsfhuFWf, kfuFWf,
MjFWf, Iah.
Ma
: eW. ewhf id itUwh! tsth! f,
fh, t KjYs vGJfis TW.
tst
: f, fh, Iah.
Ma
mgu
Ma
mgu
: cbuGJ bkbaGJ nrjh cbk vGJ
njhW, Iah.
Ma
:
38
ej
Ma
: m~nfdij TJ nehFf. ~ vD btGJ
_W fis bgWsJ. Mfnt, jid K,
K g h v d F L t . ~ J c n u h L
bknahL nruhk jnj Ugjh, jiy
vd TWt. ngh uf gagLJ jfh Mj
(nfla) fhzgL _W FfnghW Ujyh
Mj vd TWt. fhnt..! MjvGJ lbgW
brhf uL TW.
fhnt
Ma
: f eW. MjvGJ xU brh il kLnk
tU. mbtG K FY, mj td
cbk FY tU.
g : Gs brhf rhbgGJfis tlLf.
m) mz M) v~F
) bfh
<) g
c) brt
kh dhf
m) wtadhf
cbk vGJf
1. rhbgGJ
tif mlF.
2.
RblGJ
3.
Kj vGJ
1. + - = F
3. + v = -
5. - + m = r
7. + < = -
2. + V = -
4. - + I = ig
6. + - = bts
8. - + - =
M) FWdhf
1. m~nfd
ntWbgafis vGJf.
l bgW?
39
tFgiwwf
m) ngRj w
fiugh fiujh fY fiu - jiy IJ kJ ngRf.
M) vGJj w
fhQ ciu gFia goJ dhfSF ilaf.
gilfhy mur ngh bra fUal, mtdJ nghgiw KHF.
mgiw Xir ehiria mu br. mnthiria nfl nghuf
nghnfhy L f MtnjhL nghUF wgLthf. njgil, ahidgil,
Fiugil, fhyhgil Ma ehgilfS ublG. mur giljiytnuhL brW
mtiw ghJ kth.
ngh bra wgLtjF Kghf mur, j mukid ufSF
bgUUJ mgh. mjid bgUnrhW mj vg. nrid wgL brY
t murD giljiytfS jFjFa gho Lf mikfgoUF. mF
murD uU isghWt. mbghGJ MlY ghlY eilbgW.
dhf
1. ehir, ehgil
- bjhifbrhfis bjGJf.
bkhw g
td F lf
1. Xl, ghl, fhz, bra, vGj, ngr, isahl Kja mfu <W idbarfSF
K , , , bkbaGJf tUf vGJ brhf (idbrhf) tUkh, ca
tbyGJf njhW.
(v.fh.)
Xl + fhUwh
Xl fhUwh.
ghl + nfnl
ghl nfnl.
fhz + bfhLjh
fhz bfhLjh.
bra + brhdh
bra brhdh.
vGj + bjhldh
vGj bjhldh.
ngr + brjh
ngr brjh.
isahl + ghjh
isahl ghjh.
40
(v.fh.)
eho + brwh
eho brwh.
ng + gHdh
ng gHdh.
njo + jh
njo jh.
brJ + bfhLjh
brJ bfhLjh.
C + gojh
C gojh.
jG + bfhlh
jG bfhlh.
bfho + lwJ
bfho lwJ.
g
1. mfu <W brhf IJ vGJf.
m) fhz
<)
M)
c)
C)
, 8,
m)
To + brwh
M)
gJ + bfhlh =
brh + ghjh
<) y + jh
c) m + bfhLjh =
=
=
1.
1,
, 4, 5,
6,
4. mfutir mikj
bkbaGJf, cbuGJfnshL nrJ cbk vGjhwJ vd ghnjh.
brhf, cbkbaGJfshf tU brhfis mfutir mikngh.
mfutir
(v.fh.) f, fh, , , FLit, Tif, bfil, nf, if, bfh, nfhL, bfsit.
5. Gs brhfis mfutir mikf.
z, Tl, W, fh, flik, Fl, bfR, nf, ifFil, bfhF, nfhil,
bfsf.
6. bral : E ghlgF VnjD xU ghlij vLJbfhL mYs rfu
tUf brhfis bjhFJ, mtiw mfutirgLJf.
7. foj vGJj : RWyh bry mDk nto jijF foj
41
thifw
KobtLj w
(xU bra eh vLF Ko Mffhdjh, mfhdjh vd J
Ko vLj ntL. Vbd, isfisg fhk eh vLF y
Kof eKila elijia, cl eyij uF.)
KUf, o j jhF cWJizahf y ntiyfis brJL
gF wglh. mt g, oUJ uL nyhl bjhiy
UjJ. iuthf eljh k mogjF Kdjhf gF brWlyh.
jhl ilbgW jfigia RkjthW iuthf eljh. KfhgF bjhiy
fljhW.
mbghGJ t TGj bgat xUt
CWnfhiy ojgo
elfKoahk jshoago brW bfhoUgjid ghjh. ght! j taY
mt
vF ngh bfhoUwh? vd vago mtiu flJ brwh
KUf. g knahir nfL Xl bjhldh.
mj neu jlh vw rj nfL U ghjh. bgat
CWnfh rnw j lf, mt jiu GJ ljh.
j iy KUf l Ujh vd brth?
gF brthah? bgatF cjthah?
kf
kdfLghL
bgk xU, jDila kfid miHJbfhL bgat xUtiu
fhz brwh. mtl, j kf mfkhf fis U cgjhf, mj
gHfij LtjF miu brhYkhW nflh.
mj bgat, ehgJ eh fJ tJ jik ghFkhW Tdh. L
mbgk kfDl mtiu rjh. bgat mWtl, j, fis
mfkhf czhnj; cl eyF nfL isF vW Tdh.
mjid nfl mbgk, jid f mbghGnj TUfyhnk, V
ehgJ eh fJ brhf vW nflh.
mj bgatnuh, mkh, vdnf mfkhf cQ gHf UjJ.
eh Kj vid Ubfhl dnu, wUF miu Tw Ko. ehgJ
ehSF wF nghJjh cgjid eh FiwUnw. mjdhjh
c kfDF miu Tnd vwh mbgat.
eik ehnk fLgLbfhL thHntL; iybawh, gytWF eh
moikahLnth. ydlfnk vyhF f nrF.
42
tsu braghLf
braghL - 1
braghL - 2
43
nfl w
braghL - 3
It flik
- weh}W
braghL - 4
44
j
: mzh, mzh! mnf gh! vts bga ahid! mjid
fhz vdF mrkhf csJ, mzh!
: j, mrhnj! mJ glJ ahid, eik xW brahJ.
j
: mgobawh, mJ eik neh V iuJ tUwJ,
mzh!
mz
: Mkh, j! mJjh vdF sfiy; mU tuL
bjhL ghngh.
(Wtfis beUFwJ ahid. mbghGJ, ObuW xU Fu.
ghfnd, WJ ahidia!
Fu tj irneh U ghwh, kd tst.)
tst : ahuJ? X, nfhHhuh! thUf, ytnu! vjfhf Wj
brhYf ahidia!
nfhHh : kdh, Jth c ? xWkah gsFHijfis
bfhy vthW Jjh?
tst : ytnu, vd brhYf? gift isfS
giftfns! mtfis mgJjh Kiw. mtf
tsjh, vfhy v dijna mJ Lthf
myth? isjhf Kku bfhf vd cnghw yt
xUt ghoajid mUnu!
nfhHh : kdh! cid khbgU ubdW idnj; Mdh,
khbgUnfhiHahf myth Uwh. mj FHijf
Kfij gh. mtfsh c gifahf? jik ahid bfhy
tUwJ vgjidTl mahk, mtf ifJ gjid
gh.
tst : ytnu! ghFof, Fofjh vwhY mt gf
eR Ufhjh vd?
nfhHh : na, whF gRF cw Jauij ngha nrhH ku
wjt ! isfnsh tnjhF th tHF
ts kuwjtf. isfis bfhW,
mahj fsfij VgL bfhshnj. mthW
45
mz
braghL - 5
braghL - 6
thuh.
2. FHijf
mahjtf.
3. kf
U cH brjd.
4. eik brjtfis
nghW.
5. fQF voa u
iwJsd.
46
brhtjid vGJj
braghL - 7
braghL - 8
ig
FU
UJ
sF
RF
Jnghw brhkhiyia c egfSl nrJ cUthFf.
47
fwyil WkL
kbg: 10
m) nfhol l ca ilia vLJ vGJf.
m) weh}W
M) IFWW
2. nrhHUFa khiy
3x1=3
m) gd
.
) gHbkh eh}W
M) ntg
) M
m) 30
M) 216
.
) 247
1. eyDilik
wjW.
2. fw fwhiu
wjW.
3. KbgU f
wjW.
) rah, jtwh?
3x1=3
4x 1 = 4
1. giftiu jogjidl, mtUF eik brjny wjJ.
( r / jtW )
3.
4.
48
a _W
br
uLwbkhj
XL RRj clhF Jdyiu
rhL gth jiyrhF - ehla
njL fHh Ukiyuh atiu
MLg fhah nk.
- fhsnkf yt
: fhsnkfyt
m) FWdhf
1. fhsnkf yt - F vGJf.
M) Wdh
49
jghl
fF viy iy
cyfsbt(W)
- xsitah
1. xsitah - F vGJf.
2. fiykf vd brJbfhoUwh?
M) Wdh
50
ciueil
nfhks
jijah,
g
f h u z k h f
51
fjnkij uhkhD#
Myuhf
yhlhY
uhkhD#
Fiwjgr
xU #hnfh.
- oL
1880M Mo ylUj fh
vgt gidjh tanyna fj
wJ sajidnghy uhkhD#K wJ
sdh. caiy g gYnghnj
f khztfSF fj bjhlghd
Iafis nghdh.
My vgt
Rryhijnrj
18M who
izaw
fjnkij.
#hnfh vgt
19M who
brUk thj
fjnkij.
glgoY fj KGikahd
kbg bgwnghY w ghlf ftd
Fiwjjh, uhkhD#jh njaila
Koaiy.
jij thr Kaah
brid JiwKf vGj g nrjh;
vD, jDila fj Muhia mt
liy.
jh fLoj
njwfis,
vLnfhfis dhfshf bjhFJ a
fj fHf gifF brid
52
fj wikah
Phd cyid
uf brJ
tuyh
Fljf
X lij bgw
w fjnkij.
- uhfh
53
uhkhD#
rhjhuz kjuy.
mt
iwt jj gR.
- nguh.<.o.bg
uhkhD# Kjjukhd
fj nkij
yl MSe
yhbk y.
uhkhD#jh
j 20 M who
fbga fjnkij
- nguha Na fR
bjJbfhnth
1962 rg 22M ehsW uhkhD# 75MtJ
wj ehis KL eLtzuR gidJ fhR
mrjiy UgijJ yr btlJ.
btl mnw mjid mrjiyfS W
Jld.
54
kh dhf
m) wtadhf
m) cafbgw uhkhD#
brwh.
vd bgalglJ.
.
1. Fgnfhz
M) uhkhD# Mal
1. xW
2. fhu
) uhkhD#
1. f
.
3. <nuhL
kilaJ vd thlh.
2. W
3. Ra
vGj gjh.
2. JiwKf
3. g
M) FWdhf
Wdhf
<)
beLdh
55
Jizghl
egR
57
kh dh
fLiu dh
Wfij thyhf kUJgho gid btgLJf.
58
yfz
jHu, neW V gF
jHu
Ma
jHu
Ma
: cl ah tjJ?
jHu
: v j tjh, Iah.
brt
Ma
: mkh, mgh, khef kJiu vgd vtif brhf vd
bjkh?
fz
: _W bgabrhf, Iah.
Ma
: e W . i t b g a i u F J t j j h b g a
brhf Md. eyh! mLj brh vdbtW TW?
eyh
: tjh, Iah.
Ma
: xU bghU braiy (afij) Fgjh brh
idbrh MW. ntjh, mLj brh vdbtW
TW.
ntj
Ma
: j + c. Ys c vgJ iz brhyhf
tUwJ. jid ilbrh vg.
brjz : J jahf tjh bghU jUkh? Iah.
Ma
: ewhf nflh, brjz. J jahf tjh bghU
juhJ; bgabrhf, idbrhfis rhnj tU.
59
ehtif brhf
I.
: khef, Iah.
Ma
: khef vD brhYs kh vgJ cbrh MF.
j bghU bga vgJ...
brt
: cbrh
Ma
:
khzt
g :
: e, Iah.
*****
cdF bjj bgabrhf, idbrhfis vGJf.
kh dhf
m) wta dhf
M)
<)
2. ghgD ghu gia miljd. j KWbrhbwhl
brhfis tifgLfhLf.
M)
m)
3. bghUJf.
m)
bgabrh
- tjh
M)
idbrh
- IJ MW
ilbrh
- khu
<)
cbrh
- nty
60
M) FWdhf
1. brh vjid tifgL?
2. ilbrh vwh vd? rhWjJ sFf.
tFgiwwf
m) ngRj w
1. thif btbgWtjfhd tf vD jiy IJ kJf ngRf.
2. egR fijia ehlfkhf eoJ fhLf.
M) goj w
bghUSnfwthW Fu Vw wfJl goJ fhLf.
Mfhajhkiuia gJ bfhLL mj mt fhodhiy; Mdh,
Cikfsh UJ tj kfis ngr itjh; cik KHfl brjh; gilgy
toD jilgy neoD mrh vWiujh; mrij Jiljh; Mj
jhat v c Jwf mrhjh X mtFig W fhodh;
LFUfSF tiw vL Mw Vgl brjh.
) vGJj w : FfisbfhL fij vGJj (kh)
c tf - fGijnk c_il Vw - ehnjhW filF
brW - Fiwj - kWehS Gj - c tfDF tUth Fiwj - fGij
kdiyia mj - _il bghUis khWj - mahj fGij L MW
Gj -vil TLj - cik czj.
fGij N
X C c F tf xUt Ujh. mt ehnjhW c_il fis
fGij nkny Miw flJbrW W tUth. ehnjhW mf vils
c_ilia RkJ brtJ fGijF of iy. mJ JggLbfhnl ntiy
brJ tjJ. xUeh c tf Kdh bry, fGij bkJthf mt nd brW
bfhoUjJ. mnghJ mJ, vghuhk MW jt GjJ; vGjnghJ jJs
_il vil Fiwjjid fLbfhlJ. kWehS ntLbknw jt
GjJ. _il vil FiwjJ. fGij bra ehS bjhljJ. gogoahf
tUkhd FiwJbfhnl tUtjid fl tf, cikia mJbfhlh.
avz bfhl fGijF ghl fl Udh.
kWehS fGij fh jLkh GtJnghy, GjJ. Mdh, m~J vGj
nghJ, Kigl vil Tosjid flJ. mW, Rkf Koahk RkJ brwJ.
61
m) td F lf
1. vL, gJ Ma vQbgaf kL td tUf brhf
tbyhW F.
ehnd brnt
(v.fh.) vL + fh
= vLfh
gJ + ril =
gJ + ng
= gJng
gJ + njh =
vL + Til =
vL + bjhif
= vLbjhif
gJ + ghL
vL + nj
= gJghL
tjh
ghlh + F
= ghlhF
nfsh + br
= nfshbr
Mlh + njh
= Mlhnjh
brah + bra
= brahbra
ehnd brnt
brj + jr
ghoa + fij
fhj + W
btoj + gR
=
=
=
=
td fh lf
tj, cilj, brj, j, fhj vgd KWbgwhj idbrhf. jifa
brhf bgaiubfhL KWbgW. brhfis bgabur vg.
(v.fh.)
tj + FHij
= tj FHij
62
brj + g
= brj g
j + J
= j J
vQbga
1. IJ
2.
VG
3.
vL -
4. _W -
5. gJ
vQU
8
3
7
10
5
thifw
w iy jid itJ ghj
nrhK, LF xnu is. mt nfgJ vyh clDFl ilJL.
mloJ jh Utjid vyh thLth. bgnwh trahf Ujikah,
kW vGtjF thng yhk nghlJ.
nrhK xUeh,
j jijl JfilF brwh. mF Uj
tzkakhd Mil mt kdij ftjJ. mj Miljh jdF ntL
vW tHfngh mlojh, nrhK. mtDila jij Milia th ghjh.
iy %gh vGW vW UjJ.
mgh iyia V ghf? vdF Jjh ntL. ntW vJ
vdF ntlh vW ltlkhf Tdh nrhK. mnghJ mF xU Wt,
mt bgnwhUl mnj Milia ghJbfhL wh. mWt bgnwhU
mthil iyia ghjd.
clnd mWt jij, fzh, j J ewhf iy, th eh
mLj filF nghfyh vW miHJ brwh. mWtndh mj Jia
ghJbfhnl brwh. mt ff f JjJ. mjid ftj
nrhK, mtf ViHik iyid v ghjh. xUntis,
jh mj
Wtdhf UJ, mgh th juhk UUjh vd brUngh? vW
idJ ghjh.
63
kf
flik
nu r, bkh fbgw X vGjhs. mtUila fijf bgU
fbgwit. nu r xUKiw cl eyyhk Ujh. Mdh, mj iyY
vGJ gid lhk brJ bfhoUjh. mjid fl mt kid, V
go cfis tU bfhf? Rt Ujh jhnd u tiua Ko. cf
cley ewhf Ujhjhnd vGj Ko; vGJtjid W cf cley
mfiw brYJf vW tW Tdh.
mikahf nfLbfhoUj nu r, xU sif V itjh x
bfhLf ntoaJ, mj flik. mjid LL, eKila xdh wUF
eikah ikah vW MuhtJ mj ntiyaW. vbz css
jhdhfnt vJ, d mizJ L vwh.
cl ey ghjnghJ vLj ntiyia KofhJ, mlijL bry
Ughk flikna bgJ vd thjh nu r.
flikF Kjl jUnth thif btbgWt. fS mwhl gfis
mwiwnf KoF gHfij nkbfhSf. cfis bty ahuhY ayhJ.
khztfns! f vgo? flikz bfhltfsh?
cf czfis btgLJf.
64
tsu braghLf
braghL - 1
65
nfl w
ngRj w
braghL - 2
j tufisg ngritj.
(v.fh.) v bga KJ. v C ehkf khtlYs kyrKu. vf
CYs muR Mf nkiy g eh VHh tF gonw.
jghl vwh vdF f oF. eh vGa ghlf g
ifbaGJ j lbgWsd. v ghliy goj jiyikaha,
mjid g MLky btLtjhf Tsh. ~J v theh
kwfKoahj xU fthF.
goj w
braghL - 3
brhtjid vGJj
braghL - 4
braghL - 5
bghU-1
fk
bghU-2
khehL
bghif
fk
itfiw
flj w
braghL - 6
bts
fhW
V
isjJ
67
bfhjJ
kiH
brjJ
nefhz
braghL - 7
: tzf, Iah.
68
eoj w
braghL - 8
m) v bga ilbrh.
M) eh, v egfshd bgabrh, idbrhYl nrJ tUnt.
) eh vnghJ jahf braglhk, egfSl nrnj bragLnt.
<) jahf Ujh bghUjukhnl.
c) izbrhyhf mirahf ntWik cUghf, ctk cUghf
egfSl iznj tUnt.
C) eh, egfSl UFnghJ, vjhf bghUis fUij
bjgLJnt.
mj w
braghL - 9
jbrh
uh#f
nja
Uff
69
jbrh
tlbrh
brhYUthf
braghL - 10
brhf
,
70
bjhl cUthf
braghL - 11
kdJ
clh
tW
thdh
eljh
Mu
eh
nflh
fhJ
Ritjh
fh
flh
4.
2.
5.
3.
6.
gilghw
braghL - 12
ciH
gif
jU
jU
Mf
Mir
cik
jU
jU
jU
jU
Ka
Kayhik
71
jU
jU
jU
fwyil WkL
kbg: 10
m) nfhol lij uf.
1. fhsnkfyt
2. uhkhD# fLiuf
2x1=2
nfh gjh.
jiy btahdJ.
4 x1 = 4
1. jghl uL vD iy bjhFjt
m) nkhudh
M) fhsnkfyt
) runrfu fuhrgoj
2. ylYs
nrjh.
m) o
M) MnghL
) AhthL
3. khef vgJ
m) bgabrh
M) idbrh ) cbrh
4. HF kUJgho mj C
m) tfif
M) Ubent
) gHnrhW FUehjndj
) fhQ brhfis bjhl mikJ vGJf.
1. tKiw
2. jthW
72
2x2=4
k xjJ. LKiwF
d
bjhlF
Kjeh
tFgiw mJ. khzt kl
Maiu vghUjd. cns
EiHj Ma fUgyif
fyJiuahl
vd vGdh;
khztiu nehdh.
jiy . . . . . ? xU khzt
Fu cuf xjJ.
f U
jiy
ciuahlyh - Ma g
khzt Mtij oaJ.
LKiw ehf - vd UifUJ xU Fu bkjhf
nflJ. tFgiw KGtJ mjid tuntwJ. eh. . . . . . vd nghold
khzt. eh ngh tj ffh FJ Twth vd JLfhf ngR
Rl Kj Tdh.
uhod Rdhah? gl ghjhah? isahL bghU thdhah?
vd ehY _iyUJ dhf bjhlJ tjd. Rl cWl, eh
ghj ffh KY khWglJ. f idgJnghy iy. eh
midtU
miyng,
fbgh,
iza
vd
midij
gagLJnwh. m xJs bjhiyf vbdd vgJ
ahUnfD bjkh?
. . . f bfLL, fhJ nfshk nghL . . . vyh bjjit
jhnd? ghu g nghoahf xjJ.
iy iy. miyngia vgo Mgyhk gagLJtJ
vgij ghnj vd Rl Tw, mw. . . FWghf tJ Gjd
Fuf.
Wt xUt vnghJ miyng isaho bfhnl Ujhdh.
mneu eilgF btna brw jhjh, nH GJ mogoUwh
vd jft tUwJ. isahLngh mt mj miyng
73
glf ghJfh
74
1. glff ahit?
76
ikf
miyng
ggiy thbdh
bjhiyfh
f
izajs (ng, ol)
<. tFgiw ngRf.
mghs : Anyh, ah ngRwJ? vUJ ngRf?
K
: Utzhkiy UJ K ngRnw.
mghs : K, vd gof?
K
: eh ehyh tF gonw.
77
eh
ghl v
ghljiy
78
braghL
Fiu