Beden Etm Ret. Kongre Zet Ktapii

DAVETL KONUMACILAR
(Konferanslar)
8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

(25-27 Nisan 2013, MERSN) HOW TO REACH AND TEACH ALL CHILDREN IN PE? Wim van GELDER
(Inholland Hight School, Amsterdam, Holland) mrt@quicknet.nl
In the Netherlands there has been a sport and movement policy for some decades which is aimed at sports for all and increasing participation rates of children. The government and colleges of education are trying to change the thinking in the traditional sport and gymnastics culture. By means of video recordings Wim van Gelder presents the latest developments in the Netherlands. Mr. Van Gelder is a distinguished designer of course books for Physical Education and of pupil tracking systems (motor skills tests) and an expert in the field of stimulating children with poor motor skills proficiency to movement. Most schools in the Netherlands work with his course books on a daily basis. What has changed in Physical Education lessons during the past twenty years? 1. the amount and the intensity of movement has increased extensively 2. the variety within a lesson has increased 3. the variation in the manner of repetition has increased 4. the way of giving feedback has changed 5. children move more independently. 1. The amount of movement (intensity) Practice makes perfect is an age-old saying that has been pursued by trainers in the world of gymnastics and sports. In this way more hours of physical education, more training and a starting age as early as possible have been pursued. Of course the number of jumps and the amount of contact with the ball during one training session also determine the final learning outcome. This development is outlined below.
Old school. One central activity. One place of practice. Children wait and watch 95% of the time. The number of repetitions in one lesson is limited. Between 10 and 25 repetitions in 45 minutes. One repetition in 4,5 1,8 minutes. The number of times that this activity is offered in one school year is limited. The activity is offered 2 to 4 times a year Number of repetitions in one year: 20 - 100
New school. Larger range of activities (more places of practice) and more variety in performance. Children move 100% of the time. The number of repetitions in one lesson (in 4 groups) is large. Between 30 and 150 repetitions in 12 minutes. One repetition per 24 - 5 seconds. The number of times that this activity is offered in one school year is 4 times larger. One activity is offered 8 16 times a year
New school The activity can be done outside (on playground equipment).
New school The activity can be done outside (without specific equipment).
Weekly repetitions.
Weekly repetitions.
The activity is offered daily.
The activity is offered daily.
Number of repetitions in one year: 240 - 2400
Number of repetitions in one year: 0 - thousands
Number of repetitions in one year: 0 - ?

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Extra effects for children with poorer motor skills proficiency and overweight children: Children with poor motor skills proficiency and overweight children show the largest increase in the number of repetitions by this way of working. With the new mode of working the show-case effect also decreases, i.e. the effect that looking on has on (failing) moving children. In this respect children with poor motor skills proficiency and overweight children profit from this extensively. 2. Variation in the range of activities has increased During most lessons of physical education various activities are offered simultaneously. The (outer) space is divided into three or four sections (areas). In every section another activity is done. For instance: Basketball ( 3 x 3) Throwing at a target Balancing High jumping These activities are offered 8 10 minutes, after which the children move on to the next activity. At the end of the lesson all children have participated in the four activities. 3. Variation in the manner of repetitions has increased (differentiated learning) He who varies learns! Recent research (of a.o. Schllhorn 2009, Frank 2008) shows that beginners and average performers (school attending youth) learn more if the repetitions of the movements are not identical, but vary a lot. The repeated imitation of the ideal movement (drilling) leads to considerably less learning outcome than the continuous variation of the movement. In science this form of learning is called differentiated learning. 4. The way of giving feedback has changed (from internal to external focus) The way in which a teacher or a trainer gives feedback is important for the learning process of the child. A large part of this feedback is directed at the way in which a body (part) should move. If you throw with your right hand, you put your left foot forward or hit the ball with the inside of your foot. If a performer is focused on his own body, it is called internal focus. If a performer focuses on a target or on the result, it is called external focus. In the examples mentioned above an external focus is realized by aiming at targets such as : throw the ball over the hedge en shoot the ball into the goal. In the past decade a lot of research (Wulf 2003 & 2007) has been done into focus both with top athletes and with children. In almost all results external focus appears to be superior to internal focus. 5. Children move more independently To effectuate the changes mentioned under the points 1 up to and including 3 the roles of the teacher and of the children had to be changed. The independence of the children was strongly enhanced and the teacher became more of a coach than an instructor. In many lessons teachers work with multiple activities which are carried out at the same time. The number of children in a group varies between 5 and 9 children. Within this group size all children are given the opportunity to move (permanently) and there is a large chance that children can keep a game up and running independently.

(25-27 Nisan 2013, MERSN) The following three activities are examples:
rope swinging Layout
support jumping/vaulting
playing tag
In the outside space (play area or playground) children are divided into small groups, so that they can play and move optimally.
The developments which have been described are realized at progressive schools in the Netherlands. Most schools are developing. Some schools still work in a traditional way. Bibliography
Frank, T. M. (2008). A quantitative dynamical systems appraoch to differential learning. Biological Cybernetics, 98, 19-31. Gelder, W. v. (2000). Leerlingvolgsysteem bewegen en spelen. Maarssen: Elsevier. Gelder, W. v. (2003). Basislessen bewegingsonderwijs deel 2. Maarssen: Elsevier. Gelder, W. v. (2008). Zorg voor beweging. Heeswijk - Dinther: Esstede. Gelder, W. v. (2009). Basislessen bewegingsonderwijs deel 1. Amsterdam: Reed Business. Gelder, W. v. (2009). Werkladen Basislessen bewegingsonderwijs deel 1. Amsterdam: Reed Business.

(25-27 Nisan 2013, MERSN)
Schllhorn, W. M.-K. (2009). Time scales of adaptive behavior and motor learning in the presence of stochastic perturbatios. Human Movement Science, 28, 319 - 333. Wulf, G. &. (2003). Simply distracting learners is not enough: more evidence for learning benefits of an external focus of attention. European Journal of Sports Science, 3, 1 - 13. Wulf, G. &. (2007). An external focus of attention enhances golf shot acurancy in beginners and experts. Research Quarterly for Exercise and Sport, 78, 384 - 389. Wulf, G. (2007). Attentional focus and motor learning: A review of 10 years research. E-journal Beweggung und Training, I, 4 - 14. Wulf, G. Z. (2007). Increases in jump-and-reach height through an external focus of attention. Internbational Journal of Sports Science & Coaching, 2, 275 - 284.
BEDEN EITIMINDE BTN OULARA NASIL ULAILIR VE NASIL EITILIR? Wim van GELDER
(Inholland Hight School, Amsterdam, Holland) mrt@quicknet.nl ev. Gizem PEHLEVAN
Getiimiz son birka on yl ierisinde, Hollandada herkes iin sporu ve ocuklarn spora katlm orann artrmay hedefleyen bir spor ve hareket politikas ortaya kmtr. Hkmet ve eitim kurumlar, geleneksel spor ve beden eitimi kltrn deitirmeye almaktadrlar. Video kaytlar araclyla, Wim van Gelder Hollandadaki en son gelimeleri sizlere sunmaktadr. Sayn Gelder, Beden Eitimi ve okul andaki ocuklar izleme (motor beceri testleri) konusunda ders kitaplar tasarmcsdr ve motor becerisi zayf olan ocuklarn harekete geirilmesi alannda uzmandr. Hollandadaki okullarn byk bir ocunluu ders kitab olarak Sayn Gelderin kitaplarn kullanmaktadr. Getiimiz son yirmi yl ierisinde Beden Eitimi derslerinde neler deiti? 1. Hareketin miktar ve younluu nemli lde artt. 2. Ders ii eitlilik artt. 3. Tekrar yntemindeki eitlilik artt. 4. Geri dnt verme ekli deiti. 5. ocuklar daha bamsz bir ekilde hareket etmeye balad. 1. Hareketin Miktar (Younluk) Egzersiz mkemmelletirir beden eitimi ve spor dnyasnda antrentler tarafndan ezelden beri sylenegelmi bir deyitir. Bu sayede, daha fazla beden eitimi saati, daha fazla antrenman ve daha gen spora balama ya gerekletirilmeye allmaktadr. Elbette bir antrenman zaman boyunca atlamalarn says ve top ile temasn miktar da nihai renme sonucunu belirlemektedir. Bu geliim aada resimlerle aklanmaktadr.

Eski Okul. Tek bir Merkez aktivite. Tek egzersiz yeri. ocuklar zamann %95ini bekleyerek ve izleyerek geiriyorlar. Bir ders ierisindeki tekrar says snrl. 45 dakikada yaklak 10 ila 25 tekrar. Her bir tekrar 4,5 1,8 dakika sryor. Bir eitim retim yl ierisinde bu aktivite imkan kstldr. Bir yl ierisinde aktivite 2 ila 4 kez gerekletirilir. Bir yl ierisindeki tekrar says: 20 - 100
Yeni Okul. Daha fazla aktivite imkan (daha fazla egzersiz alan) ve performans da eitlilik. ocuklar zamann %100n hareket ederek geiriyorlar. Bir ders ierisindeki tekrar (4 grupta) says fazla. 12 dakika ierisinde 30 ila 150 tekrar. 24 ila 5 saniyede bir tekrar.
Yeni Okul Aktiviteler darda yaplabilir (parkta yer alan aletler kullanlabilir).
Yeni Okul Aktiviteler darda yaplabilir (herhangi bir alet olmakszn).
Haftalk tekrarlar.
Haftalk tekrarlar.
Bir eitim retim yl ierisinde bu aktivite imkan 4 kat daha fazladr. Bir aktivite ylda 8 ila 16 kere gerekletirilir. Bir yl ierisindeki tekrar says: 240 - 2400
Aktivite gnlk gerekletirilir.
olarak
Aktivite gnlk gerekletirilir.
olarak
Bir yl ierisindeki tekrar says: binlerce kez
Bir yl ierisindeki tekrar miktar: 0 - ?
Motor beceri yeterlilii zayf olan ve ar kilolu ocuklar asndan ek etkileri: Bu tarz bir alma ile, tekrar saysnda en fazla art motor beceri yeterlilii zayf olan ve ar kilolu ouklarda grlmektedir. Bu yeni alma metodu sayesinde vitrin etkisi azalmaktadr. rnein; hareket halindeki (baarsz) ocuu izlenmesinden kaynaklanan etki. Bu balamda, motor beceri yeterlilii zayf olan ve ar kilolu ocuklar en fazla fayday salayanlardr. 2. Aktivite aralndaki eitlilik artt Beden eitimi derslerinin byk bir ounluunda eitli aktiviteler ayn anda gerekletirilir. (D) alan veya drt blgeye (alana) ayrlr. Her bir blgede farkl aktivite gerekletirilir. rnein: Basketbol ( 3 x 3) Hedef vurma Denge Yksek atlama Bu aktiviteler 8 ila 10 dakika boyunca yaplr ve sonrasnda ocuklar dier aktiviteye geerler. Dersin sonunda btn ocuklar bu drt aktivitenin hepsine katlm olurlar. 3. Tekrar ynetimde eitlilik artt (fakllatrlm renme) Farkllk yaratan renir! Son dnemde yaplan bir aratrmaya gre ( Schllhorn 2009, Frank 2008), tekrar yntemlerinin ayn olmas yerine eitlendirilmesi halinde, yeni balayanlarn ve ortalama katlmclarn daha fazla rendii ortaya kmaktadr. Ideal hareketin tekrarlanm taklidi, hareketin devaml eitliliine oranla ok daha

(25-27 Nisan 2013, MERSN) az renme sonucu karmaktadr. Bilim dnyasnda bu tarz bir renme formu farkllatrlm renme olarak adlandrlmaktadr. 4. Geri dnt verme yntemi deiti (i odaktan d odaa) Bir retmenin veya antrenrn geri dnt verme biimi, ocuun renme sreci asndan olduka nemlidir. Bu geri dntn byk bir ksm, vcudun bir parasnn hareket etmesini salayacak ekilde ynlendirilmitir. rnein; sa elinle atarsan, sol ayan nde tut veya topa ayann i ksmyla vur. Hareketi gerekletiren kii kendi vcuduna odaklanm ise bu durum i odakolarak adlandrlr. Hareketi gerekletiren kiinin bir hedefe veya sonuca odaklanmas halinde ise bu durum d odak olarak adlandrlr. Yukarda bahsi geen rneklerde, d odak bir hedef ile ortaya kar: topu itin zerinden at veya topu kaleye at. Son on yl ierisinde, hem nde gelen sporcular ile hem de ocuklar ile odaka ilikin pek ok aratrma yaplmtr. Hemem hemen btn sonularda, d odak i odaktan stn grnmektedir. 5. ocuklar daha bamsz hareket etmektedir 1 ve 3 numaral balklarda bahsi geen deiiklikleri gerekletirmek iin retmenin ve ocuklarn roller deimek zorundadr. Bylece ocuklarn bamszlklar byk lde gelitirilir ve retmen, bir kotan ziyade bir yol gsterici haline gelir. Pek ok derste, retmenler ayn anda gerekletirilen oklu aktiviteler zerinde almaktadr. Bir grupta yer alan ocuk says 5 ila 9 arasnda deimektedir. Bu grup ierisinde btn ocuklara hareket imkan salanr (daimi olarak) ve ocuun bir oyuna balama ve bamsz olarak oyunu devam ettirme imkan olur. Aada baz rnekler sunulmutur:
Halatla sallanma Plan
destekli atlama/atlama
elim sende
D alanda (oyun alan veya park) ocuklar kk gruplara ayrlrlar. Bylece uygun bir ekilde oynama ve hareket etme imkanlar olur.

Yukarda belirtilen gelimeler, Hollandada yer alan ileri dzey okullarda gerekletirilmektedir. Okullarn byk bir ounluu gelimektedir. Baz okullar ise geleneksel eitime devam etmektedir.
KAYNAKA Frank, T. M. (2008). A quantitative dynamical systems appraoch to differential learning. Biological Cybernetics, 98, 19-31. Gelder, W. v. (2000). Leerlingvolgsysteem bewegen en spelen. Maarssen: Elsevier. Gelder, W. v. (2003). Basislessen bewegingsonderwijs deel 2. Maarssen: Elsevier. Gelder, W. v. (2008). Zorg voor beweging. Heeswijk - Dinther: Esstede. Gelder, W. v. (2009). Basislessen bewegingsonderwijs deel 1. Amsterdam: Reed Business. Gelder, W. v. (2009). Werkladen Basislessen bewegingsonderwijs deel 1. Amsterdam: Reed Business. Schllhorn, W. M.-K. (2009). Time scales of adaptive behavior and motor learning in the presence of stochastic perturbatios. Human Movement Science, 28, 319 - 333. Wulf, G. &. (2003). Simply distracting learners is not enough: more evidence for learning benefits of an external focus of attention. European Journal of Sports Science, 3, 1 - 13. Wulf, G. &. (2007). An external focus of attention enhances golf shot acurancy in beginners and experts. Research Quarterly for Exercise and Sport, 78, 384 - 389. Wulf, G. (2007). Attentional focus and motor learning: A review of 10 years research. E-journal Beweggung und Training, I, 4 - 14. Wulf, G. Z. (2007). Increases in jump-and-reach height through an external focus of attention. Internbational Journal of Sports Science & Coaching, 2, 275 - 284.
MOTIVATION IN PHYSICAL EDUCATION: CHALLENGES, INTERVENTIONS AND POLICIES FOR INTRODUCING INNOVATIONS Prof. Dr. Athanasios G. PAPAIOANNOU
(University of Northumbria, UK, and University of Thessaly, Greece) (adjunct position)
athanasios.g.papaioannou@gmail.com
BACKGROUND Extensive research in the last two decades established the positive effects of mastery-oriented climate and the negative effects of performance-oriented climate on students motivation in Physical Education (PE) classes. A mastery-oriented climate places emphasis on students effort, personal progress, individualized instruction and cooperation, self-referenced standards of evaluation and students involvement in decision making about the learning process such as the pace of ones learning and the selection of skills for learning and improvement. A performance oriented climate places emphasis on normative ability and normative evaluation, intra-class competition and it can be also controlling by diminishing students autonomy during the learning process. Accordingly, the traditional whole-class teaching including many competitive activities in PE is suggested to be replaced by more individualized teaching, increased number of inclusive and cooperative activities, PE teachers emphasis on effort and personal improvement and students encouragement to participate

(25-27 Nisan 2013, MERSN) in decision making about various aspects of the learning process. This is particularly needed because research indicates that as students grow up they lose their motivation in PE and this coincides with a simultaneous decrease in the perceived mastery-oriented climate during the school years. Further analyses of these data indicate that if there was no decrease in perceived mastery-oriented climate the decrease in students motivation in PE would be much lower. Accordingly, several interventions have been made across different countries aiming to create a more mastery-oriented and less performance-oriented climate in PE. Some of these interventions are presented here, with particular emphasis on the teaching practices which were used to manipulate the motivational climate in PE. The more recent interventions placed emphasis on holistic and life skills development through participation in PE and students uncovering of meaning for learning in PE. One of the challenges during these interventions was students resistance to reduce the temporary fun stemming from participation in competitive games in favour of skill practice and other activities aiming to promote learning and skill improvement. This made the work of teachers even more difficult because they felt that they had to be more controlling in order to keep going with the intervention. A second challenge was PE teachers tiredness with the implementation of several innovations that they had to implement one after the other. This demanded several hours of extra preparation for teaching on a daily basis, something which was entirely new to them. Hence, an important part of contemporary motivational research is teachers motivation to implement interventions. Recent studies indicate that teachers might have both intrinsic and extrinsic motives to participate in seminars introducing innovations in education but while autonomous oriented motives are predictors of teachers intentions to implement innovations in education, controlling oriented motives are not. These findings are in line with motivational theories suggesting that policies facilitating teachers competence development and mastery orientation, peer support and autonomy in the implementation of innovations are the most likely to promote mastery-oriented climates in schools that will benefit both teachers and students motivation in school and in PE.
BEDEN ETMNDE GDLENME: YENLKLERN TANITILMASI N ZORLUKLAR, GRMLER VE LKELER Prof. Dr. Athanasios G. PAPAIOANNOU
(University of Northumbria, UK, and University of Thessaly, Greece (adjunct position)
athanasios.g.papaioannou@gmail.com
ev: Dr. Elif Nilay DADAN ADA
ZET Son yirmi yldaki kapsaml aratrmalar; beden eitimi snflarnda rencilerin gdlenmeleri zerine, ustalk ynelimli iklimin pozitif etkileri ile performans ynelimli iklimin negatif etkilerini ortaya koymutur. Ustalk ynelimli iklim, rencilerin abasn, kiisel geliimini, kiiselletirilmi renim ve ibirliini, z-referansl deerlendirme kriterlerini ve renme sreleri hakknda karar vermede rencinin ilgisini yani kiinin renme hz ile renme ve geliim iin becerilerin seimini vurgulamaktadr. Performans ynelimli iklim kurallara dayal yetenek ve deerlendirmeyi, snflar aras rekabeti ve hatta renme sreci boyunca rencilerin zerkliine zarar vererek hkimiyetin salanmasn vurgulamaktadr. Dolaysyla, beden eitiminde pek ok yarma niteliindeki aktiviteleri ieren, geleneksel olan tm snfn dahil olduu retimin; daha ok kiiselletirilmi retim, kapsaml ve ibirliki aktivitelerin saysnn artrlmas, beden eitimi retmenlerinin abaya ve kiisel geliime vurgu yapmas, rencilerin renme srelerinin eitli ynleri hakknda karar vermelerine katlmalar iin cesaretlendirilmesi ile deitirilmesi nerilmektedir. Bu zellikle gereklidir; nk aratrmalar rencilerin bydke motivasyonlarn kaybettiklerini ve okul yllar boyunca alglanan ustalk ynelimli iklimde de ezamanl bir azalmann meydana geldiini gstermektedir. Bu verilerin devamndaki analizlerde, eer alglanan ustalk ynelimli iklimde bir azalma yoksa, rencilerin beden eitimine gdlenmede ki azalmasnn ok daha dk olacan gstermektedir. Bu nedenle, baz giriimler beden eitiminde daha az performans ynelimli iklim ve daha ok ustalk ynelimli iklim gelitirmeyi amalayan farkl lkeler arasnda yaplmtr. Bu giriimlerin bazlar, zellikle beden eitiminde gdsel iklimi maniple etmek iin kullanlm retme uygulamalarn vurgulayanlar burada sunulmutur. Daha yeni giriimler ise beden eitimine katlm yoluyla btnsellik ve yaam becerilerinin gelitirilmesine, rencilerin beden eitiminde renme iin anlam bulmalarna vurgu yapmaktadr. Bu giriimler sresince yaanan zorluklardan bir tanesi, rencilerin becerinin uygulanmas ve renme ile becerinin gelimesini tevik etmeyi amalayan dier aktivitelerin lehine, rekabete dayal oyunlara katlmdan kaynaklanan

(25-27 Nisan 2013, MERSN) geici hazz azaltmaya direnmeleriydi. Bu retmenlerin iini daha da zor hale getirmektedir, nk onlar giriimde bulunmaya devam etmek iin daha kontroll olmak gerektiini hissetmektedirler. kinci bir zorluk ise, beden eitimi retmenlerinin baz birbiri ardna uygulamak zorunda olduklar yeniliklerin uygulanmas ile ilgili yaadklar yorgunluklaryd. Bu durum, tamamen yeni bir ey retmek iin gnlk olarak onlara ekstradan birka saat gerektirdi. Bu nedenle ada gdsel aratrmalarn nemli bir ksm, retmenlerin uygulama giriimleri iin gdlenmeleridir. Son aratrmalar, retmenlerin eitimde yenilik ieren seminerlere katlmak iin hem isel hem de dsal gdlere sahip olabileceklerini gstermitir. Ama zerk (otonom-bamsz) ynelimli gdler, retmenlerin eitimdeki yeniliklerin uygulanmas iin niyetlerinin ncelleriyken; kontrol ynelimli gdler ise deildir. Bu bulgular, retmenlerin yetenek gelitirme ve ustalk ynelimini kolaylatran ilkelerin, akran destei ve yeniliklerin uygulanmasndaki bamszln okullarda ustalk ynelimli iklimleri tevik etmesinin daha muhtemel olduunu neren gdsel kuramlarla uyumludur ve beden eitimi ile okulda hem renci hem de retmen gdlenmesine yarar olacaktr. THE ROLE AND RESPONSIBILITIES OF THE SIGNIFICANT ADULTS IN SCHOOL-AGE YOUTH PHYSICAL ACTIVITY Prof. Dr. Attilio Carraro
(Department FISPPA (Philosophy, Sociology, Education and Applied Psychology) University of Padua, Italy)
attilio.nicola.carraro@vodafone.it
BACKGROUND The crucial role of physical activity (PA) in reducing the burden of chronic diseases and enhancing quality of life all over the life span is solidly established, as well as sedentary behaviour is widely recognized as a global health concern. Despite different national and international Organizations elaborated evidence-based guidelines for promoting PA, scant information exists on the dissemination of effective interventions (Brownson et al., 2007). The recent IOC (International Olympic Committee) consensus statement on Health and fitness of young people through physical activity and sport concluded that: a) the assessment and interpretation of youngsters PA is extremely difficult and that current methodology might not evaluate all PA domains; b) only 30-40% (subjectively assessed PA) or even 25% (objectively assessed PA) of young people satisfies the current health-related PA recommendations; c) there is no meaningful relationship between habitual PA and aerobic fitness (Mountjoy et al., 2011; Armstrong, 2011). So that, most young people are fit but not physically active (Armstrong, Ekelund & Tomkinson, 2011). Recommendations suggest that school-age youth should participate daily in a minimum of 60 minutes of moderate to vigorous PA, that is developmentally appropriate, enjoyable, and involves a variety of activities (Strong et al., 2005). In many European schools it is not possible for students to reach the minimum recommended quantity of PA through the physical education (PE) classes alone, and the development of extraschool programmes (mainly sport activities) is very common. To sustain youngsters participation in PA, the alliance of different actors is required: parents, physical education teachers and sport coaches are all called to guarantee positive and stimulating conditions to motivate children and adolescents to be physically active. The role and responsibilities of parents Parents play a central role in the development of childrens health behaviours, including PA habits. The family constitutes the most proximal source of influence, just after biological and personal characteristics of children, and parents represent the first and main model in relation to a number of behaviours, included healthy habits and the adoption of correct lifestyles. Parents have been considered fundamental agents of socialization of PA, they influence children by teaching them (directly and indirectly) skills, introducing beliefs, shaping attitudes and actions linked with PA (Bauer et al., 2008; Beets et al., 2010), so that the social and instrumental support provided by parents is considered one of the main antecedents of children and adolescents PA. The encouragement of parents determines the levels of PA in their offspring by increasing the perceived physical, psychological and social benefits and reducing the perceived barriers (Gobbi & Carraro, in preparation; Sallis et al., 2000).
10

(25-27 Nisan 2013, MERSN) The role and responsibilities of PE teachers PE teachers who demonstrate/promote fitness, limit general instruction and management of students, dedicate much time to the direct demonstration of movements, have more positive attitudes towards PA practice and regularly practice PA and sport in their leisure time are more likely to have students involved in PA than teachers who favor verbal teaching and declare less positive attitudes towards PA. (Martin & Kulinna, 2005; Carraro, 2008; Carraro et al., 2010). PE teacher is the key-point, the mainstay, of every action oriented to change the physical behaviour of young people, they have unique educative responsibilities to ensure that students are physically active in and out the physical education setting. By adopting inclusive and task-oriented strategies, PE teachers should teach significant, meaningful skills and activities that could be transferred into PA behaviour outside the school (Rink, Hall &Williams, 2010). At today, it is necessary to look at the PE teachers role not only in terms of the didactic organization and traditional school lessons conduction, but also as a figure responsible for coordinating a variety of behaviours, a sort of lifestyle coach with the responsibility to help, sustain and guide people in opportunities for PA in everyday life. The role and responsibilities of sport coaches Organized sport plays a fundamental role in psychological and physical development during childhood and youth. Approximately 80 to 85% of ten years old children in European countries is involved in extra-school sport activities (Brandl-Bredenbeck, et al. 2009), this rate declines rapidly with increasing age. At the end of the secondary school it is estimated that less than 35% of adolescents are still members of a sport club, with significant lower levels in girls. Different individual, psychosocial and environmental reasons co-occur to this phenomenon, but when hearing at the youth voice the relation with the coach appears one of the most cited causes of dropout (Fraser-Thomas & Deakin, 2008; Carraro, Held & Bresolin, in press). In qualitative research, different characteristics and behaviours of coaches are cited by young athletes as prominent causes for dropout. In particular, it seems that coaches who are unsupportive, ignore weaker athletes and demonstrate some favoritism, limit one-on-one coaching, adopt poor communication skills and are not able of open communication about withdrawal are perceived in the most negative way. On the other hand, adolescents and children report that the most appreciated behaviours of the coach are constructive feedback, clear technical information, praise, and good general instruction (Ct & Fraser-Thomas, 2007). Some practical suggestions Significant adults could be a focus of intervention strategies to indirectly affect youth PA habits. Specific educational actions oriented to parents should be included in projects aimed at increasing PA participation of children, carefully considering motivational and support aspects also through the direct participation of adults in PA and exercise programs. PE teachers, with particular relevance of primary school teachers, have to consider their important function in the socialization of PA among children and adolescents when teaching, and generally when meeting pupils. The important role-modeling that they play and the significant support that they can provide could be key elements to increase the proportion of youth regularly involved in PA. Regarding the role of sport coaches, it seems necessary a general re-thinking on the purposes of sport activities among youth. Sport coaches should demonstrate interest for all their young athletes and not only for the most skilful or for those with the best performances, carefully considering their fundamental social responsibility in the contemporary society. Sport should be addressed to all the youngsters, trying to involve higher rates possible of them, ensuring positive and enjoyable experiences and avoiding frustration. For these reasons, specific training on PA motivation and support should be regularly included in the initial and continuous preparation of PE teachers and sport coaches.
REFERENCES Armstrong, N. (2011). Children are still fit, but not active! Education and Health, 29(3), 43-45. Armstrong, N., Ekelund U. & Tomkinson G. (2011). Aerobic fitness and its relationship to sport, exercise training and habitual physical activity during youth. British Journal of Sports Medicine, 45(11), 849-858.
11

Bauer, K., Nelson, M., Boutelle, K., & Neumark-Sztainer, D. (2008). Parental influences on adolescents' physical activity and sedentary behavior: longitudinal findings from project EAT-II. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 5(12), 8-12. Beets, M., Cardinal, B., & Alderman, B. (2010). Parental social support and the physical activity-related behaviors of youth: a review. Health Education and Behavior, 37(5), 621-644. Brandl-Bredenbeck, H. P., Stefani, M., Kessler, C., Brettscneider, W. D., Kussin, U., Bortoli, L., Carraro, A., Laskiene, S., Seghers, J., Vanreusel, B., Shpakov, A., Sudeck, G., Szczepanowska, E., Umiastowska, D. (2009). Children today: couch potatoes, fast-food junkies, media freaks? Lifestyles and health behaviour - first results of an international comparison. International Journal of Physical Education, 46(1), 31-39. Brownson, R. C., Ballew, P., Dieffenderfer, B., Haire-Joshu, D., Heath, G. W., Kreuter, M. W., & Myers, B. A. (2007). Evidence-based interventions to promote physical activity what contributes to dissemination by state health departments. American Journal of Preventive Medicine, 33(1S), S66-78. Carraro, A. (2008). Stress and burnout in physical education teachers: exploring the determinants. In J. Seghers and H. Vangrunderbeek (Eds.), Physical education research whats the evidence. Leuven/Voorburg: Acco, 125-138. Carraro, A., Held, M., & Bresolin, S. (in press). Prolonged engagement and dropout in high level water polo players: a qualitative study. Carraro, A., Scarpa, S., Gobbi, E., Bertollo, M., & Robazza, C. (2010). Burnout and self-perception of physical fitness in a sample of Italian physical education teachers. Perceptual & Motor Skills, 111 (3), 79-798. Ct, J., & Fraser-Thomas J. (2007). Youth involvement in sport. In P. R. Crocker (Ed.), Introduction to sport psychology: a Canadian perspective (pp. 266294). Toronto: Pearson Prentice Hall. Fraser-Thomas, J. C., & Deakin, J. (2008). Understanding dropout and prolonged engagement in adolescent competitive sport. Psychology of Sport and Exercise, 9, 645662. Gobbi E., Brandl-Bredenbeck, H. P., & Carraro A. (in preparation). Correlates of physical activity in school-aged children: parents role in active living. Martin, J. J. & Kulinna, P. H. (2005). Social cognitive perspective of physical-activity-related behavior in physical education. Journal of Teaching in Physical Education, 24, 265-281. Mountjoy, M., et al. (2011). International Olympic Committee consensus statement on the health and fitness of young people through physical activity and sport. British Journal of Sports Medicine, 45, 839-848. Rink, J. E., Hall, T. J., & Williams, L. H. (2010). Schoolwide physical activity: a comprehensive guide to designing and conducting programs. Champaign, IL: Human Kinetics. Sallis, J. F., Prochaska, J. J., & Taylor, W. C. (2000). A review of correlates of physical activity of children and adolescents. Medicine and Science in Sports and Exercise, 32, 963-975. Strong, W. B., Malina, R. M., Blimkie, C. J. R., Daniels, S. R., Dishman, R. K., Gutin, B., Hergenroeder, A. C., Must, A., Nixon, P. A., Pivarnik, J. M., Rowland, T., Trost, S., & Trudeau, F. O. (2005). Evidence based physical activity for schoolage youth. Journal of Pediatrics, 146(6): 732-737.
OKUL AI GENLIININ FIZIKSEL AKTIVITESINDE NEMLI YETIKINLERIN ROL VE SORUMLULUKLARI Prof. Dr. Attilio Carraro
(Department FISPPA (Philosophy, Sociology, Education and Applied Psychology), University of Padua, Italy)
eviren: Dr. Elif Nilay DADAN ADA DURUM Kronik hastalklarn azaltlmasnda ve tm hayat boyunca yaam kalitesinin arttrlmasnda, bunun yannda sedanter davranlarn da global bir salk endiesi olarak olduka kabul grmesi, fiziksel aktivitenin (FA) hayati roln olduka salam ekilde oluturmutur. Farkl ulusal ve uluslararas organizasyonlar, FAyi tevik etmek iin kanta dayal talimatlar dikkatlice hazrlam olmalarna rame, etkili mdahalelerin yaylmasnda snrl dzeyde bir bilgi varln srdrmektedir (Brownson et al., 2007).
12

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Son zamanlarda Uluslararas Olimpiyat Komitesi (International Olympic Committee-IOC) fiziksel aktivite ve spor yoluyla gen insanlarn salk ve fiziksel uygunluklar zerinde bir fikir birliine varmlardr. Bunlar a) genlerin fiziksel aktiviteyi yorumlamas ve deerlendirmesi olduka gtr ve gnmz metodolojisi tm FA alanlarn deerlendiremeye bilir; b) genlerin sadece %30-40 (FAyi subjektif olarak deerlendiren) yada hatta %25i (FAyi objektif olarak deerlendiren) salkla ilikili gncel tavsiyelere uyuyor; c) allm FA ve fiziksel uygunluk arasnda ise anlaml bir iliki bulunmamaktadr (Mountjoy et al., 2011; Armstrong, 2011). Bu yzden, pek ok gen insan fittir ancak fiziksel olarak aktif deildir (Armstrong, Ekelund & Tomkinson, 2011). Okul andaki genliin, geliimsel olarak uygun, elenceli ve eitlilik ieren youn aktivitelere, gnlk ortalama en az 60 dk. katlmas gerektii tavsiye edilmitir (Strong et al., 2005). Pek ok Avrupa okulunda, yalnzca Beden eitimi dersleri yoluyla FAnin tavsiye edilen minimum miktarna ulamak renciler iin mmkn deildir ve ekstra okul programlar (ounlukla spor aktiviteleri) olduka yaygndr. Genlerin FAye katlm iin farkl aktrlerin birlemesi gereklidir: aileler, beden eitimi retmenleri ve kolar, ergen ve ocuklar fiziksel olarak aktif olmalar iin motive ederek olumlu ve uyarc koullar olutururlar. Ailelerin Rol ve Sorumluluklar Anne ve babalar, ocuklarn FA alkanlklarn ieren salk davranlarnn geliiminde merkezi bir rol oynarlar. Aile, ocuklarn biyolojik ve kiisel zelliklerini en yakn etkileyen kayna olutururlar ve aileler doru yaam tarzn benimseyen ve salkl alkanlklar ieren davranlarn says ile ilgili ilk ve temel modeli sunarlar. Aileler FAnin kamulatrlmasnda temel ajanlar olarak kabul edilmilerdir ve onlar becerileri reterek (dorudan yada dolayl o olarak), inanlar tantarak, FA ile ilgili tutum ve eylemleri ekillendirerek ocuklar etkilerler (Bauer et al., 2008; Beets et al., 2010), bu nedenle aileler tarafndan salanan sosyal ve arasal destek, ergen ve ocuklarn FAsinin ana ncellerinden biri olarak kabul edilmektedir. Ailelerin cesareti, alglanan engellerin azaltlmas ve alglanan fiziksel, psikolojik ve sosyal yararlarn arttrlmasyla onlarn ocuklarnn FA dzeylerini belirler (Gobbi & Carraro, in preparation; Sallis et al., 2000). Beden Eitimi retmenlerinin Rol ve Sorumluluklar Fiziksel uygunluu tevik eden, genel retimi ve rencilerin ynetimini snrlayan, hareketlerin dorudan gsterimine ok fazla zaman ayran, FA uygulamalarna daha pozitif tutumlara sahip olan, kendi bo zamanlarnda dzenli olarak FA ve spor yapan beden eitimi retmenlerinin, szel retimi tercih eden ve FAye kar daha az pozitif tutumlar sergileyen retmenlere gre FAye katlan rencisi muhtemelen daha fazladr (Martin & Kulinna, 2005; Carraro, 2008; Carraro et al., 2010). Beden eitimi retmeni gen insanlarn fiziksel davrann deitirmek iin her eylemi ynlendiren kilit nokta, temel dayanaktr. Onlar rencilerin beden eitimi ortamlarnn iinde ve dnda fiziksel olarak aktif olmalarn salamak iin esiz sorumluluklara sahiptirler. Kapsayc ve grev- ynelimli stratejiler benimseyerek, beden eitimi retmenleri nemli, anlaml becerileri ve aktiviteleri retmelidirler ve okul dnda ki FA davrann ieri transfer edebilmelidirler (Rink, Hall &Williams, 2010). Gnmzde retmenin rolne bakldnda, sadece retici/didaktik dzenleme ve geleneksel okul derslerini aktarmak deil, ayrca davranlarn eitliliini koordine etmek iin bir model olarak, gnlk hayatmzdaki FA iin frsatlarn insanlara sunulmas ve rehberlik edilmesine yardm etme sorumluluuyla bir yaam tarz kou olmalar gereklidir. Spor Kolarnn Rol ve Sorumluluklar Organize sporlar ocukluk ve genlik boyunca psikolojik ve fiziksel geliimde nemli bir rol oynar. Avrupa lkelerinde 10 yandaki ocuklarn yaklak %80-85i ekstra okul spor aktivitelerine katlrlar (Brandl-Bredenbeck, et al. 2009), ve bu oran yan artmasyla beraber hzla azalr. Ortaokulun sonunda, ergenlerin %35inden daha az, hala bir spor kulbnn yesidirler ve bunun kzlarda daha dk dzeylerde olduu tahmin edilmektedir. Farkl bireysel, psiko-sosyal ve evresel nedenler bu fenomenin olumasna yardmc olur ancak ko ile ilgili ses genlikte duyulduunda spordan ayrlmada en ok sz edilen nedenlerden biri olarak da ortaya kar (FraserThomas & Deakin, 2008; Carraro, Held & Bresolin, in press). Nitel aratrmalarda gen sporcular tarafndan kolarn farkl zellikleri ve davranlar sporu brakmann en gze arpan sebebi olarak ortaya konmutur. zellikle desteki olmayan, istikrarsz sporcular umursamaya, adam kayran, bire bir kolua snr koyan, kt iletiim becerilerini benimseyen kolarn, spordan geri ekilme hakknda onlarla ak iletiim mmkn deildir ve ok negatif ynde alglanrlar. Dier bir deile, ergenler ve ocuklar en ok takdir ettikleri ko davranlarnn yapc geri bildirim, net taktik bilgisi, iyi genel bilgilendirme veren ve ven olduunu bildirmilerdir (Ct & FraserThomas, 2007).
13

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Baz kullanl neriler Anlaml yetikinler genliin FA alkanlklarn dolayl olarak etkileyen stratejilere mdahalenin bir oda olabilirler. Ailelere ynelik zel eitici eylemler, FA ve egzersiz programlarnda yetikinlerin dorudan katlm yoluyla, motivasyon ve destek ynlerini de dikkate alarak, ocuklarn FAye katlmn arttrmay amalayan projelere dahil edilmelidir. Beden eitimi retmenler, ilkokul retmenlerine zel ilgiyle, genellikle renciler toplandklarnda ve rettiklerinde, ergenler ve ocuklar arasnda FAnin kamulatrlmasnda onlarn nemli bir fonksiyona sahip olduklar gz nne alnmaldr. renciler FAye katlmda genliin orann arttrmak iin temel olabilecek unsurlar salayabilen anlaml destektirler ve nemli bir rol model olabilirler. Spor kolarnn rol ile ilgili olarak, genler arasndaki spor aktivitelerinin amalar zerinde genel olarak bir yenden dnmeye ihtiya vardr. Spor kolar, tm gen sporcular iin ilgi uyandrmaldrlar ve sadece en ok yetenekli olan yada en iyi performansl olanlar deil, dikkatli bir ekilde ada bir toplumda temel sosyal sorumluluklar gz nnde bulundurmaldrlar. Spor tm genlere hitap etmelidir, onlar en yksek oranda dahil etmeye almal, olumlu ve elenceli deneyimler salamal ve hayal krklndan kanlmaldr. Bu nedenle fiziksel aktiviteye gdlenme ve destek salama zerine zel eitim, dzenli olarak beden eitimi retmenleri ve kolarn en bataki ve srekli hazrlklarnda ierik olmaldr.
KAYNAKLAR Armstrong, N. (2011). Children are still fit, but not active! Education and Health, 29(3), 43-45. Armstrong, N., Ekelund U. & Tomkinson G. (2011). Aerobic fitness and its relationship to sport, exercise training and habitual physical activity during youth. British Journal of Sports Medicine, 45(11), 849-858. Bauer, K., Nelson, M., Boutelle, K., & Neumark-Sztainer, D. (2008). Parental influences on adolescents' physical activity and sedentary behavior: longitudinal findings from project EAT-II. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 5(12), 8-12. Beets, M., Cardinal, B., & Alderman, B. (2010). Parental social support and the physical activity-related behaviors of youth: a review. Health Education and Behavior, 37(5), 621-644. Brandl-Bredenbeck, H. P., Stefani, M., Kessler, C., Brettscneider, W. D., Kussin, U., Bortoli, L., Carraro, A., Laskiene, S., Seghers, J., Vanreusel, B., Shpakov, A., Sudeck, G., Szczepanowska, E., Umiastowska, D. (2009). Children today: couch potatoes, fast-food junkies, media freaks? Lifestyles and health behaviour - first results of an international comparison. International Journal of Physical Education, 46(1), 31-39. Brownson, R. C., Ballew, P., Dieffenderfer, B., Haire-Joshu, D., Heath, G. W., Kreuter, M. W., & Myers, B. A. (2007). Evidence-based interventions to promote physical activity what contributes to dissemination by state health departments. American Journal of Preventive Medicine, 33(1S), S66-78. Carraro, A. (2008). Stress and burnout in physical education teachers: exploring the determinants. In J. Seghers and H. Vangrunderbeek (Eds.), Physical education research whats the evidence. Leuven/Voorburg: Acco, 125-138. Carraro, A., Held, M., & Bresolin, S. (in press). Prolonged engagement and dropout in high level water polo players: a qualitative study. Carraro, A., Scarpa, S., Gobbi, E., Bertollo, M., & Robazza, C. (2010). Burnout and self-perception of physical fitness in a sample of Italian physical education teachers. Perceptual & Motor Skills, 111 (3), 79-798. Ct, J., & Fraser-Thomas J. (2007). Youth involvement in sport. In P. R. Crocker (Ed.), Introduction to sport psychology: a Canadian perspective (pp. 266294). Toronto: Pearson Prentice Hall. Fraser-Thomas, J. C., & Deakin, J. (2008). Understanding dropout and prolonged engagement in adolescent competitive sport. Psychology of Sport and Exercise, 9, 645662. Gobbi E., Brandl-Bredenbeck, H. P., & Carraro A. (in preparation). Correlates of physical activity in school-aged children: parents role in active living. Martin, J. J. & Kulinna, P. H. (2005). Social cognitive perspective of physical-activity-related behavior in physical education. Journal of Teaching in Physical Education, 24, 265-281. Mountjoy, M., et al. (2011). International Olympic Committee consensus statement on the health and fitness of young people through physical activity and sport. British Journal of Sports Medicine, 45, 839-848.
14

Rink, J. E., Hall, T. J., & Williams, L. H. (2010). Schoolwide physical activity: a comprehensive guide to designing and conducting programs. Champaign, IL: Human Kinetics. Sallis, J. F., Prochaska, J. J., & Taylor, W. C. (2000). A review of correlates of physical activity of children and adolescents. Medicine and Science in Sports and Exercise, 32, 963-975. Strong, W. B., Malina, R. M., Blimkie, C. J. R., Daniels, S. R., Dishman, R. K., Gutin, B., Hergenroeder, A. C., Must, A., Nixon, P. A., Pivarnik, J. M., Rowland, T., Trost, S., & Trudeau, F. O. (2005). Evidence based physical activity for schoolage youth. Journal of Pediatrics, 146(6): 732-737.
MACERA TEMELL RETM YAKLAIMI
Prof. Dr. Hasan KASAP

Gedik niversitesi Spor Bilimleri Fakltesi retim yesi Salk Bilimleri Enstits Mdr ZET Gnmzde macera eitimi olarak bilinen retim yaklam, 1940l yllarda askere hazrlk amacyla uygulanmaya balanan Outward Bound programna dayanmaktadr (Priest and Gass 2005). Bir aylk daa trmanma ve arama kurtarma etkinlikleri ile balayan bu kurslar, zamanla eitli oyun ve aktivitelerle takm ruhu vurgulanarak, eitim alanyla btnletirilen ve bireylerin eitimine ynelen bir yaklama dnmtr. Karl Rohnke ve Dick Prouty, Amerika Birleik Devletlerindeki 400 okulun, akhava ve evre eitimi temelli iki farkl alanda gelien Macera Projesi almalarna, 1981 ylna kadar, alt yl kadar liderlik yapt belirtilmektedir (Priest and Gass 2005). Uygulamal retim yaklamlarndan birisi olan macera eitimi, kiilerin yaparak yaayarak renme yntemi zerine yaplandrlmtr. Yaklamn renmeye aktif olarak katlma frsat salad belirtilmektedir. Macera etkinlikleri, rencilerin birbirlerine soru sormay ieren basit aktiviteler olabilecei gibi hayali olgular iereni kompleks aktivitelerde olabilmektedir (Frank ve Panico 2000). Etkinliklerin merkezinde takm arkadayla iletiim, problem zme, gven geliimi ve fiziksel geliim aktiviteleri yer alr. Program, sosyal etkileim ve bireysel renci davranlar zerine pozitif etki salayabilmektedir (Miles ve Priest 1990, Dyson ve Brown 2005, Cosgrif ve Schouser 1999). Alanda alan birok aratrmac macera eitimi yaklamnn eitimde bir yenilik olduunu kabul etmektedirler (Hammersley, 1992; Henton, 1996; Horwood, 1995; Miles ve Priest, 1990; Project Adventure, 1991; Robinson, 1992; Warren, Sakofs, & Hunt, 1995). Ayn ekilde Henton (1996) deneysel renmeyi ieren macera eitiminin, eitimde yeni bir yntem olduunu ifade etmi ve kiisel geliim iin macera programlarn nermitir. Beden eitimi derslerinde macera projesi prensiplerine ynelik gven, risk, ibirlii, problem zme, sorgulama gibi renci alglarn ilikilendiren Dyson, beden eitimi derslerindeki bu yaklamn rencilerin elenme ve renmelerini artrd sonucuna varmtr (Dyson (1995). Macera temelli eitimin, beden eitimi derslerine katlan engelli ve engelsiz bireylerin sosyal etkileimleri zerine etkisini aratran Bethany ve Hersman iletiim, gven, problem zme etkinliklerini uyguladklar almalarnda, macera temelli retim programnn rencilerin sosyal etkileimlerini artrdn ifade etmilerdir (Bethany ve Hersman (2007).
15

(25-27 Nisan 2013, MERSN) BEDEN ETM RETMENL VE ANTRENRLK KLEM Prof. Dr. Caner AIKADA
Hacettepe niversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yksekokulu
ZET
Bu almann amac, beden eitimi retmenlii ve antrenrlk ikilemini yaratan etkenlerin incelenmesidir. Genel bir eilim olarak, spor okullarnn ilgili blmlerine bavuran rencilerin ortalama daha yksek SS puanna sahip ve elit sporculuu daha ok olan rencilerin beden eitimi ve spor retmenlii (BE) blmlerine bavurduklar gzlenmektedir. Bu tercihi iki nedenle yaptklar anlalmaktadr. Birincisi, BEni bir garanti i kaps olarak grp, bir devlet veya zel okulda ie girmenin, gelecek ynnden daha gvenli bir kariyer frsat olarak grenlerin saysnn yksek olmasdr. kincisi ise; BEne girenlerin de antrenr olabildikleri ve bu ynden de ilerleyebileceklerini dnmeleridir. Spor Genel Mdrlnn (SGM) yrrlkte olan Antrenr Eitimi Ynetmeliinin 20. Maddesi uyarnca Beden Eitimi ve Spor retmenlii Blm mezunlar be kademeli antrenrlk modeline gre 1. Kademe (Stajer Antrenr) hakkna sahip olmaktadrlar. Bu kademe antrenr, tam olarak bir antrenr olarak nitelendirilmemekte ve daha yksek kademeli bir antrenrn yannda yardmc olarak almas ngrlmektedir. 1. Kademeyi baaran anternrler, 2. Kademe antrenrle terfi edebilmektedirler. Bu kademe antrenrler, ocuk ve genler arlkl, spora yeni balayan sporcular olmaktadrlar. Bu ynyle, antrenrn iyi bir spor dal teknik bilgisi ile yeni balayan sporcular ynlendirme ynyle iyi bir antrenrlk pedagojisi alt yapsna gerek duyulduu grlmektedir. SGMnn BEne antrenrlk vermesinin temel nedenlerinden birisinin, yetenekli sporcu alt yapsnn BE retmeninin elinde olduu gerekesi olmasdr. Ancak bu durum, BE retmenlerinin bir ksmnda mesleki nceliklerin nne geerek birincil ncelik olmu ve performans sporu iin performans sporu aday sporcu seimi yapsna dnmtr. Bu durum, ou zaman okullar aras yarmalarla ve okul ynetimlerinin tutumu ile de ekillenmi ve benimsenmitir. BE retmeni bu almalar ile ou zaman bir spor dal alt yaps almalar ierisinde veya bir spor dal takm alt yaps ierisinde yer alr olmutur. Bu almalar ou zaman BE retmenine ek gelir oluturmas ynnden de cazip gelmi, ayrca, sportif baar okul ynetimlerini ve SGMn de memnun etmitir. Bu nedenle, maddi ve manevi olarak daha cazip hale gelen performans sporu ve antrenrlk, okulda birok retmenin BE retmenliine kyasla ncelikli alan haline gelmitir.
BEDEN ETM VE SPOR RETMEN OLMAK! Prof. Dr. Gyasettin DEMRHAN (Hacettepe niversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi YO) ZET renmenin klavuzlanmas olan retme iini yapan kii retmendir. retmen ise, resm ya da zel bir eitim kurumunda ocuklarn, genlerin ya da yetikinlerin istenilen renme yaantlar kazanmalarna klavuzluk etmek ve yn vermekle grevlendirilmi kimsedir (TDK Szlk, 2013). Her retmen uzman olduu konu alanna ilikin bilgi, beceri ve tutumlar rencilere kazandrma abas ierisindedir. Beden eitimi ve spor retmeni de beden eitimi ve spor ile ilgili olanlar retir. retmenin, konu alanna ilikin bilgi, beceri ve tutumlar rencilere kazandrabilmesi iin belli nitelik ve yeterliklere sahip olmas ve aratran retmen olmas gerekir. retmen yeterlikleri balca drt alanda toplanmaktadr. Bunlar; alan bilgisi, retme-renme srecini ynetme, renci kiilik hizmetleri ile kiisel ve mesleki zelliklerdir. retmen nitelikleri arasnda ise esprili olmaktan konusunu sevmeye kadar birok zellik bulunmaktadr. Sz edilen yeterlik ve niteliklere sahip beden eitimi retmeni mesleki icra ettii srete srekli renme ve aratrma etkinlii ierisinde ise retim srelerini daha etkili ve verimli ekilde ynetmekte ve etkili retim yapabilmektedir. Bu nedenle, beden eitimi ve spor retmeni aratran ve renen zelliklerine de sahip olmaldr.
16

SZEL BLDRLER
17

(25-27 Nisan 2013, MERSN) LKRETM 2. KADEMEDE OKUYAN RENCLERE UYGULANAN BREYSEL REKABET VE BRLKL HEDEF YNELMLERNN BEDEN ETM DERSLERNE YNELK TUTUMLARINA ETKS *Begm RESN **Melih BALYAN
* Ege niversitesi Salk Bilimleri Enstits Beden Eitimi ve Spor retimi Yksek Lisans rencisi * Ege niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu Beden Eitimi ve Spor retimi Anabilim Dal
ZET Ama: ilkretim 2. kademede okuyan rencilerin beden eitimi derslerinin planlamasnda kullanlan hedef ynelimlerinden, bireysel ve ibirlikli hedef ynelimlerinin rencilerin beden eitimi dersine ynelik tutumlarna etkilerinin belirlenmesidir. Yntem: almann rneklem grubu 7. snflarda okuyan 47 ilkretim 2. Kademe rencisi oluturmutur. Veri toplama arac olarak; Demirhan ve Altay (2001) tarafndan gelitirilen Beden Eitimi ve Spor Dersi Tutum lei Spora Ynelim lei kullanlmtr. Kullanlacak envanter, alma ncesi ve sonras olmak zere n test ve son test eklinde uygulanmtr. n test uygulandktan sonra 6 hafta boyunca beden eitimi dersleri ilenmitir. ki gruba ayrlan rencilerin; birinci grubunda (n = 24) rekabeti hedef ynelimi ile beden eitimi dersi ilenirken, ikinci grupta (n = 23) ibirlikli hedef ynelimi ile dersler yaplmtr. Verilerin analizinde Mann-Whitney U test ve Wilcoxon eletirilmi iki rneklem testi kullanlmtr. Bulgular: Rekabeti hedef ynelimi uygulamas yapan grubun ilk test ortalamas ile ibirlikli hedef ynelimi uygulamas yapan grubun ilk testi arasnda fark olup olmad incelendiinde, istatistiksel olarak anlaml fark olmad belirlenmitir. Uygulamalar sonrasnda iki grup iin elde edilen puan ortalamalarnda da fark olmad tespit edilmitir. Bunun yannda, rekabeti hedef ynelimi uygulamas yapan grubun ilk testi ve son testileri ve ibirlikli hedef ynelimi uygulamas yapan grubun ilk ve son testleri arasnda da istatistiksel olarak anlaml farkllk olmad gzlenmitir. Sonu: ki farkl hedef ynelimi ile gerekletirilen derslerin, rencilerin beden eitimi derslerine ynelik tutumlarn etkilemedii sylenebilir. Anahtar kelimeler: Beden eitimi dersi, ynelim, tutum. Not: Bu alma Begm RESNin Yksek Lisans tez almasdr. EFFECTS OF INDIVIDUAL COMPETITIVE AND COOPERATIVE TARGET ORIENTATIONS APPLIED IN PHYSICAL EDUCATION AND SPORTS LESSONS ON 2ND LEVEL ELEMENTARY SCHOOL STUDENTS ATTITUDE TOWARDS PHYSICAL EDUCATION AND SPORT LESSONS *Begm RESN ** Melih BALYAN
* Ege University Institute of Health Sciences Physical Education and Sports Coaching Masters Degree Student ** Ege University School of Physical Education and Sports
ABSTRACT Purpose: Aim of this project is to determine the effects of individual and cooperative target orientation which are two of orientations used for planning physical education classes for 2nd level elementary school students, on students attitude towards physical education and sport class. Method: 47 (7th grade) students participated in this study. Attitude Toward Physical Education and Sport Lesson scale was used.. Quastionaire was applied as pre-test and post-test. During the period of six weeks between pre-test and post-test physical education classes are organized. Sample group was divided into 2 groups. While physical education class with competitive target orientation was held in first group (n = 24), physical education class with cooperative target orientation was held in second group (n = 23). Mann-Whitney U Test and Wilcoxon analyses were used. Results:There is no significant differences between the groups in pre-test and post-test. Conclusion: Physical education classes organized with the methods of competitive target orientation and cooperative target orientation do not affect students attitudes towards physical education and sports lessons.. Keywords: Physical education lesson, orientation, attitude.
18

BEDEN ETM RETMEN ADAYLARININ DEERLENDRME TERCHLERNN GENEL Z YETERLKLERYLE LKS Zekai PEHLVAN
(Mersin niversitesi, BESYO) zpehlivan_59@hotmail.com
GR ve AMA Deerlendirme, lme sonularn bir ltle karlatrarak bir deer yargsna ulama veya bir karar verme ilemi (baarl-baarsz, iyi-kt v.b) olarak tanmlanamaktadr (Turgut, 1990: 224; Tekin, 1996: 39; zelik, 2010:1). Kullanlan deerlendirme yntemlerine bal olarak renenler ierii yzeysel ezberleyebilmekte veya derinliine anlayabilmektedirler (Glbahar ve Bykztrk, 2008). Deerlendirme tercihleri, renenlerin renme kavramna nasl yaklatklarna bal olarak deimektedir. Ezbere dayal renme yaklamn benimseyenler yzeysel ve basit deerlendirme yntemlerini tercih ederken, daha derin renmeler gerekletiren rencilerin becerilerini ve anlama dzeylerini gsterebildikleri karmak ve oluturmac deerlendirme yntemlerini tercih etmektedirler (Gijbels ve Dochy, 2006). Kulm (1993)un yapt almada retmenlerin lme ve deerlendirme yaklamlaryla birlikte kullandklar retim stratejileri de deimi, buna bal olarak rencilerin st dzey dnme becerileri ve yaptklar etkinlikler daha anlaml hale gelmitir (Akt. Bal, 2012). Deerlendirme konusundaki gelimeler yksekretimde de karln bulmaktadr (Birenbaum, 1997; Struyven, Duchy ve Janssens, 2005). niversitelerde geleneksel lme ve deerlendirme modellerinin yan sra alternatif lme ve deerlendirme modelleri de kullanlmaya balanmtr (Atlgan, 2006; Atkin, Black ve Coffey, 2001). Deerlendirme tercihlerinin renme stilleri, ya, snf ve cinsiyet deikenleri asndan farkllat da yaplan aratrmalarda rapor edilmitir (Bal, 2012; Bykztrk ve Glbahar, 2010; Karaduman ve Yanpar, 2011). Genel zyeterlilik Genel zyeterlilik, bir kiinin gereksinimi olan ve ulamak istedii kazanmlar elde etmek iin belirli davranlar ynetmek ve organize etme yeteneine olan inanc olarak tanmlanmaktadr (Bosscher & Smit, 1998). zyererlilik teorisine gore (Self-efficacy theory); kiinin zorluklar karsndaki srar, kiinin harcad abann dzeyi ve kiinin giriimde bulunduu aktivite tipleri yeterlilik inancn etkilemektedir (Bandura, 1986). zyeterlilik kiinin yeteneklerine deil, kiinin kendi kaynaklarna gvenmesine karlk gelmektedir. Gl bir zyeterlilik, baar ve iyilik halinin olumasn ve en nemlisi de kiisel geliimi ve becerilerin eitlenmesini salar (Yldrm ve lhan, 2010). Buradan hareketle almann amac; beden eitimi retmen adaylarnn deerlendirme tercihlerini baz deikenlere gore belirlemek ve ayn zamanda da deerlendirme tercihleri ile genel zyeterlilikleri arasnda bir iliki aramaktr. YNTEM Aratrma betimsel trde ve tarama modelinde bir arastirmadir. Arastrmaya Beden Eitimi ve Spor retmenlii blmnn 1-4. snflarnda okuyan toplam 148 retmen aday katlmtr (Erkek= 76, Kadn= 72). Erkek katlmclarn ya ortalamas X= 22.182.12, kadn katlmclarn ya ortalamas ise X=20.831.99dr. Deerlendirme tercihlerine ilikin veriler Deerlendirme Tercihleri lei (DT), zyererliklere ilikin veriler ise Genel zyererlilik lei ile toplanmtr. Deerlendirme Tercihleri lei (DT), Birenbaum (1997) tarafndan gelitirilmitir. lein Tkeye uyarlamas Glbahar ve Bykztrk (2008) tarafndan yaplm, ana boyut ve bunlara bal sekiz alt lekten olumaktadr (Alternatif Deerlendirme, Klasik Deerlendirme, Basit/Semeli, Karmak/Oluturmac, Deerlendirmeye Hazrlk, Bilisel Sreler ve renci Rol/Sorumluluklar, Snav Alma, Notlandrma ve Raporlatrma). 72 madde ieren ve Likert tipi olan lein her bir alt lei bamsz deerlendirilmektedir. Alt leklerin i tutarllk gvenirlik katsays Cronbach Alpha .74-.85 arasnda deimektedir.
19

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Genel zyeterlik lei -General Self-Efficacy Scale- Sherer ve arkadalar (1982) tarafindan gelitirilmitir. Genel Ozyeterlik lei 17 maddeden olusmaktadir. Beli Likert tipinde olan lcekten alnabilecek puan aral 17-85 arasndadr. Yuksek puan, ozyeterlilik inancnn arttn gstermektedir. Olcek, Balama, Ylmama ve Srdrme abas/Israr faktrlerinden olusmaktadr. Trkeye uyarlamas Yldrm ve lhan (2010) tarafindan yaplmtr. Orijin lekle uyumluluk gosteren maddelerden silinen olmamtr. Bu faktrl yap toplam varyansn % 41.47sini acklamakta olup, factor ykleri .43-.70 arasnda deimektedir. lcein ic tutarlik gvenirlik katsays (Cronbach Alpha) .80 olarak bulunmutur. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerin (frekans ve yzde deerler) yansra, gruplar arasndaki farkn anlamll iin t-testi ve Tek Ynl Varyans Analizi (ANOVA), gruplar arasndaki farkn kaynan belirlemek iin ise Post-Hoc-LSD testi yaplmtr. ki bamsz deiken arasndaki iliki iin de Pearson Momentler arpm Korelasyon (r) teknikleri kullanlm, hata payna 0.01 ve 0.05 dzeyinde baklmtr. BULGULAR Beden eitimi retmen adaylarnn deerlendirme tercihleri ve genel zyeterlilikleri arasndaki ilikiyi belirlemek amacyla yaplan bu aratrma bulgular incelendiinde (Tablo 1); alt faktrlerde cinsiyete gre puan farkllklar arasnda anlaml bir farklln olmad gzlenmitir (p>0.05). rencilerin deerlendirme tercihlerine gre puan aral X= 2.39 ve 4.20 arasnda deimektedir. En az tercih edilen deerlendirme yntemi Klasik Deerlendirme, en fazla ise Deerlendirmeye Hazrlk faktrnde olduu grlmektedir. Deerlendirme tercihlerine ilikin sonular snf deikeni asndan analiz edildiinde; alternatif deerlendirme alt faktrnde snflar arasndaki puan farkll anlaml bulunmutur (F(3,144)= 2.957, p<0.05). Farklln kayna Post-Hoc-LSD testiyle analiz edildiinde; drdnc snf rencileri (X= 3.71) birinci snf (X= 3.21) ve ikinci snf (X= 3.36) rencilerinden anlaml biimde daha fazla alternatif deerlendirme yntemini tercih ettikleri gzlenmektedir. Snav Alma, Notlandrma ve Raporlatrma (SNR) alt boyutunda da gruplar arasnda farkllk anlaml bulunmutur (F(3,144)= 3.037, p<0.05). Farkn kayna incelendiinde; drdnc snf rencileri (X= 3.96), birinci (X= 3.66) ve nc snf (X= 3.64) rencilerinden anlaml biimde daha fazla SNRyu tercih ettikleri anlalmaktadr. Aratrmaya katlanlarn deerlendirme tercihleri alt lekleri ile genel zyeterlilikleri arasndaki ilikiye ynelik yaplan korelasyon tablosu (Tablo 2) incelendiinde; rencilerin Genel zyeterlilikleri ile Alternatif Deerlendirme (r= .259, p<0.01), renci Rol/Sorumluluklar (r= .195, p<0.05) ve Snav Alma, Notlandrma ve Raporlatrma boyutunda (r= .184, p<0.05) pozitif bir ilikinin olduu anlalmaktadr. Dier bir ifadeyle, rencilerin genel zyeterliliklerine olan inanlar arttka alternatif deerlendirme, renci rol/sorumluluklar ve snav alma, notlandrma ve raporlatrma boyutuna ynelik tercihleri de artmaktadr. Tablo 1. Deerlendirme tercihlerinin cinsiyet deikenine gre analiz sonular.
Boyutlar Faktrler Alt Faktrler Sex Erkek Alternatif Deerlendirme Basit / Semeli Karmak / Oluturmac Deerlendirmeye Hazrlk rencilere likin Boyutlar (B) Bilisel Sreler Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn renci Rol/ Sorumluluklar Snav Alma, Notlandrma ve Raporlatrma (SNR) Erkek Kadn Erkek Kadn N 76 72 76 72 76 72 76 72 76 72 76 72 76 72 76 72 X 2,42 2,39 3,32 3,56 3,69 3,84 2,87 2,88 4,11 4,20 3,70 3,84 3,69 3,88 3,72 3,87 Ss ,87 ,83 ,72 ,74 ,69 ,69 ,71 ,60 ,71 ,70 ,73 ,79 ,65 ,58 ,53 ,60 1,799 1,568 146 146 ,074 ,119 t 2,74 1,95 1,343 ,185 ,773 1,130 Sd 146 146 146 146 146 146 p ,785 ,053 ,181 ,854 ,441 ,260 Deerlendirme Deerlendirme Trleri Yntemlerine likin Boyutlar (DTA) Madde Biimi/lem Tr
20

Tablo 2. Genel zyeterlilik ve Deerlendirme Tercihleri alt faktrlerine ilikin korelasyon (r) tablosu
Deikenler 1. Genel zyeterlilik 2. Klasik Deerlendirme 3. Alternatif Deerlendirme 4. Basit/semeli 5. Karmak / Oluturmac 6. Deerlendirmeye Hazrlk 7. Bilisel Sreler 8. renci Rol / Sorumluluklar 9. Snav Alma, Notlandrma ve Raporlatrma *p<0.01, **p<0.05 1 1 .009 .259** .058 .142 .084 .158 .195* .184* 2 1 -.206* .047 -.053 .366** -.286** .260** .048 3 4 5 6 7 8 9
1 .145 .382** .011 .612** .277** .499**
1 .187* .328** .138 .278** .237**
1 -.13 .51** -.11 .16* 1 -.113 .427** .158 1 .154 .37**
1 .63**
TARTIMA Beden eitimi retmen adaylarnn en az tercih ettikleri deerlendirme yntemi klasik deerlendirme yntemidir (Tablo 1). Klasik deerlendirme, oktan semeli testler dahil yazl ve szl snavlar kapsamaktadr. Daha ok ezber bilgiyi lmede kullanlan bu yntemin derinliine renme srecini lmemektedir. renciler en yksek oranda tercih ettikleri deerlendirme yntemi ise deerlendirmeye hazrlk boyutundadr (Tablo 1). Deerlendirmeye hazrlk; deerlendirmenin nasl yaplacann, testin nasl hazrlanacann aklanmas, testten nce benzer sorularn rencilere verilmesi ve test sorular ierisinden seilen bir soru listesinin rencilere sunulmas ynndeki tercihin en yksek puan alm olmas; klasik deerlendirme ynteminde olduu gibi rencilerin derinliine bir renme sreci ierisine girmeden yzeysel alma isteklerinin varlna iaret etmektedir. Yaplan korelasyon analizinde; rencilerin genel zyeterliliklerine olan inanlar arttka alternatif deerlendirme, renci rol/sorumluluklar ve snav alma, notlandrma ve raporlatrma boyutuna ynelik tercihleri de artmaktadr (Tablo 2). Bu sonu, genel zyeterlilik inancnn klasik deerlendirme yntemlerinin dnda kalan ve renciyi ie koan, srecinde deerlendirme kapsamna alnmasna ynelik tercihlerinde bir artn olduunu, ayn zamanda derinliine renme abas sonucu bilgi birikiminin ve deneyimin artmasyla birlikte ibirlii ve etkileim ortamlarnn oalmas genel zyeterlilik zerine olumlu bir etki yapt biiminde aklanabilir.
KAYNAKLAR Atlgan, H. (2006). Deerlendirme ve Not Verme (Ed. H. Atlgan), Eitimde lme ve Deerlendirme, Ankara: An Yayclk. Atkin, J., Black, P. ve Coffey, J. (2001). Classroom Assessment and the National Science Education Standards, Washington, DC: National Academis Press. BAL, A. P. (2012) rencilerin Matematik Dersine likin Deerlendirme Tercihleri, Seluk niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 27, 59-73. Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: PrenticeHall. Birenbaum, M. (1997). Assessment preferences and their relationship to learning strategies and orientations. Higher Education, 33, 71-84. Bosscher, R. J., & Smit, J. H. (1998). Confirmatory factor analysis of the General Self-Efficacy Scale, Behaviour Research and Therapy, 36, 339-343. Gijbels, D. & Dochy, F. (2006). Students assessment preferences and approaches to learning: can formative assessment make a difference?, Educational Studies, 32(4), 399-409. Glbahar, Y., Bykztrk, S. (2008). Deerlendirme tercihleri oleinin Trkeye uyarlanmasi. H. . Eitim Fakltesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 35, 148-161.
21

Karaduman, B., ve Yanpar, T. (2011). retmen adaylarnn deerlendirme tercihleri ile lme ve deerlendirme genel yeterlik alglarnn belirlenmesi, I. Uluslararas Eitim Programlar ve retim Kongresi, 05-08 Ekim 2011, Eskiehir, http://www.pegem.net/akademi/arama_sonuc.aspx zelik, D. A. (2010). Okullarda lme ve Deerlendirme: retmen El Kitab. (Birinci Bask), Ankara: Pegem Akademi Yaynlar. Sherer, M.,Maddux, J. E.,Mercandante, B., Prentice-Dunn, S., Jacobs, B., & Rogers, R.W. (1982).The self-efficacy scale: Construction and validation. Psychological Reports, 51, 663671. Struyven, K., Dochy, F. & Janssens, S. (2005). Students perceptions about evaluation and assessment in higher education: a review. Assessment & Evaluation in Higher Education, 32(3), 355-371. Tekin, H. (1996). Eitimde lme ve Deerlendirme. (9. Bask, Ankara: Yarg Yaynlar. Turgut, M. F. (1990). Eitimde lme ve Deerlendirme. (7. Bask), Ankara: Saydam Matbaaclk. Yldrm, F., ve lhan, . . (2010). Genel zyeterlilik lei: Trke formunun geerlik ve gvenirlik alismas. Trk Psikiyatri Dergisi, 21 (4), 301-8.
BEDEN ETM VE SPOR RETMEN ADAYLARININ MKEMMELYETLK PUANLARI LE FKE DURUMLARI ARASINDAK LKNN NCELENMES Fatma EPKKURT
(Mersin niversitesi BESYO, MERSN) fcepikkurt@hotmail.com
GR En genel anlamyla mkemmeliyetilik kusursuza ulamak iin abalama olarak tanmlanmaktadr (Flett & Hewitt, 2002). Frost ve ark. (1990) ise mkemmeliyetilii olduka yksek performans standartlar belirleme eilimi ve olduka eletirisel benlik deerlendirmelerinin elik ettii eilimler olarak ifade etmektedirler (Frost, Marten, Lahart & Rosenblate, 1990). ou kuramc mkemmeliyetilii nispeten kalc, ok boyutlu kiilik zellii olarak kabul etmekte (Hewitt et.al. 2003) ve mkemmeliyeti bireylerin de ya hep ya hi dnme biimine sahip bireyler olduklarn ifade etmektedirler (Burns, 1980). Yukardaki tanmlardan da anlald zere kusursuza ulama abas ve olduka yksek performans standartlar koyma eilimiyle nitelendirilen, kiinin kendi davranlarn deerlendirirken olduka eletirisel olma eiliminin elik ettii bir kiilik zellii olan mkemmeliyetilik (Flett & Hewitt, 2002) kiisel standartlarla ilgili bir zellik olduu kadar kiiler aras ilikilerde de etkili olabilecek bir kiilik zelliidir (Hewitt & Flett, 1991). Dolaysyla mkemmeliyetilik kiinin bakalar ile olan ilikilerinde de nemli roller oynamaktadr. fke ise kiinin belirli bir saldr, eletiri, engel ya da korku karsnda doal olarak yaad isel ve evrensel bir duygu olup, kprme ad verilen ar derecede bilin bulanklna ve davran bozukluklarna yol aabilmektedir (Balkaya, 2001, Kknel, 2000). Spielberger (1991)e gre ise fke basit bir sinirlilik ve kzgnlk halinden, youn hiddet durumuna kadar deien dereceli, gerek veya varsaylan bir engellenme olarak tanmlamaktadr. Hewitt ve Flett (1991-b)e gre sosyal bir duygu olarak ifade edilen fke duygusu dier insanlarn niyetli olarak kt davranlarna maruz kalnd algs olutuunda orta kmaktadr ve bu ynyle mkemmeliyetilikle ve zellikle de sosyal olarak dayatlan mkemmeliyetilikle ilikili olmas beklenmektedir. rnein Hewitt ve Flett (2001) tarafndan yaplan almada fke duygusunun kendine ynelik mkemmeliyetilik ile dk dzeyde, sosyal olarak dayatlan mkemeliyetilik ile de orta dzeyde korelasyona sahip olduu bulunmutur. ngen (2010) tarafndan yaplan bir dier almada mkemmeliyetiliin yksek standartlar belirleme boyutunun saldrganln negatif yordaycs olduu ancak szel iddetin ise pozitif yordaycs olduu bulunmutur. Besharat ve Shahidi (2010) ise niversite rencileriyle yaptklar almalarnda fke ile pozitif mkemmeliyetilik arasnda negatif, pozitif mkemmeliyetilik arasnda da pozitif ynde iliki olduunu ortaya koymulardr. Dolaysyla bu almann amac, Beden Eitimi retmen adaylarnn mkemmeliyetilik puanlar ile fke durumlar arasndaki ilikinin incelenmesidir.
22

(25-27 Nisan 2013, MERSN) YNTEM almaya Mersin niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunda renim gren, yalar 18 ile 37 arasnda deien 66 kadn ve 64 erkek olmak zere toplam 130 renci katlmtr. almaya katlan retmen adaylarn ya ortalamalar X=21.73 2.39dur. almaya katlanlarn % 57si (n=74) aktif olarak spor yaptklarn %43 ise aktif sporcu olmadklarn ifade etmilerdir. Katlmclarn mkemmeliyetilik puanlarn lmek zere Hewitt ve Flett (1991) tarafndan gelitirilen ve Trkeye uyarlamas Oral (1999) tarafndan yaplan ok Boyutlu Mkemmeliyetilik lei kullanlmtr. lek, "kendine ynelik mkemmeliyetilik, "dierlerine ynelik mkemmeliyetilik" ve "sosyal olarak dayatlan mkemmeliyetilik" olmak zere alt lek ve toplam 45 maddeden olumaktadr. lein Cronbach Alpha i tutarlk katsays ''kendine ynelik mkemmeliyetilik" alt lei iin .91 "dierlerine ynelik mkemmeliyetilik" alt lei iin .80 "toplum tarafndan dayatlan mkemmeliyetilik" alt lei iin ise .73 olarak bulunmutur. Bu alma kapsamnda yaplan gvenirlik analizi sonular katsays ''kendine ynelik mkemmeliyetilik" alt lei iin .82 "dierlerine ynelik mkemmeliyetilik" alt lei iin .47 "toplum tarafndan dayatlan mkemmeliyetilik" alt lei iin ise .43 olarak bulunmutur. Aratrmaya katlan retmen adaylarnn srekli fke ve fke tarzlarnn belirlenmesi iin Spielberger (1983) tarafndan gelitirilen ve Trkeye uyarlamas zer (1994) tarafndan yaplan Srekli fke fke Tarz lei-S-T (The State - Trait Anger Scale-STAS) kullanlmtr. Ergen ve yetikinlerde fke ve fke tarzlarnn belirlenmesi amac ile kullanlan lek Srekli fke, fke te, fke Da ve fke Kontrol olmak drt alt lek ve toplam 34 maddeden olumaktadr. Bu alma kapsamnda Cronbach Alpha ile hesaplanan i tutarlk katsaylar srekli fke alt lei iin . 84; fke ite alt lei iin .65; fke dta alt lei iin .77 ve fke kontrol alt lei iin .82 olarak hesaplanmtr. VERLERN ANALZ Elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistikler ve Pearson Momentler arpm Korelsyon Analizi Teknii kullanlmtr. BULGULAR Katlmclarn ok Boyutlu Mkemmeliyetilik lei ve Srekli fke-fke Tarz leinden aldklar puanlara ilikin ortalamalar ve standart sapma deerleri Tablo 1de sunulmutur Tablo 1: BM VE STne ilikin ortalama ve standart sapma deerleri
LEKLER Kendine Ynelik Mk. Dierlerine Ynelik Mk Sosyal Olarak Day. Mk. Srekli fke fke te fke Dta fke Kontrol Toplam(n=130) S.S. 79.56 65.11 60.94 22.87 16.13 16.77 22.07 13.65 9.60 9.11 6.21 4.04 4.50 5.05 Erkekler (n=66) S.S. 78.26 64.86 60.07 2.29 2.06 2.09 2.93 14.54 9.50 9.70 .68 .52 .57 .63 Kadnlar (n=64) S.S. 80.98 66.39 61.83 2.28 1.97 2.10 2.58 12.64 9.71 8.43 .56 .49 .56 .59
ok Boyutlu Mkemmelliyetilik lei alt lekleri ile Srekli fke-fke Tarz lei alt lekleri arasndaki ilikiyi belirlemek amacyla yaplan PearsonMomentler arpm Korelasyon Analizi sonular Tablo 2de sunulmutur. Tablo2: Mkemmeliyetilik ve fke arasndaki ilikiyi gsteren korelasyon sonular
ALT LEKLER Kendine Ynelik Mkemmeliyetilik Dierlerine Gre Mkemmeliyetilik Sosyal Ol. Dayatlan Mkemmeliyetilik Srekli fke .17 .16 .30** fke te .09 .08 .28** fke Dta .05 .09 .31** fke Kontrol .03 -.10 -.19*
** p <.05; * p< .01
23

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Tablo 2de de grld gibi sosyal olarak dayatlan mkemmeliyetilik puan ile srekli fke, fke ite ve fke dta alt lekleri arasnda pozitif, fke kontrol alt lei ile de negatif iliki bulunmaktadr. TARTIMA Yaplan analiz sonucunda sosyal olarak dayatlan mkemmeliyetilik alt lei ile srekli fke, fke ite ve fke dta alt lekleri arasnda pozitif ynde anlaml iliki bolduu, fke kontrol alt lei ile de negatif ynde anlaml iliki olduu bulunmutur. Bu bulgular sosyal olarak dayatlan mkemmeliyetilik puan arttnda fkenin de arttn ve fkenin kontrol edilmesinin zorlatn gstermektedir. Toplum tarafndan dayatlan mkemmeliyetilik alt boyutu kiinin kendisi iin anlaml olan insanlar tarafndan belirlendiine inand yksek standartlar ler. Dier bir deyile kii kendi iin nemli olan insanlarn kendisinden yksek standartlar beklediine inanr. Dolaysyla bu tr alglara sahip bireylerin de bu insanlara kar olumsuz duygular beslemesi beklenebilir. Nitekim Hewitt ve Flett (1991-b)in de belirttii gibi fke sosyal bir duygudur ve fke duygusu dier insanlarn niyetli olarak kt davranlarna maruz kalnd algs olutuunda orta kmaktadr ve bu ynyle mkemmeliyetilikle ve zellikle de sosyal olarak dayatlan mkemmeliyetilikle ilikili olmas beklenmektedir. Elde edilen bulgular beklentilerle tutarl ve daha nceki aratrma bulgularn (Hewitt ve Flett, 2001; Hewitt ve ark. 2002; Besharat ve Shahidi, 2010; Kkbayraktar, 2011) byk lde destekler niteliktedir. rnein Hewitt ve Flett (2001) tarafndan yaplan almada fke duygusunun kendine ynelik mkemmeliyetilik ile dk dzeyde, sosyal olarak dayatlan mkemeliyetilik ile de orta dzeyde korelasyona sahip olduu bulunmutur. Besharat ve Shahidi (2010) ise niversite rencileriyle yaptklar almalarnda fke duygusu ile pozitif mkemmeliyetilik arasnda negatif, pozitif mkemmeliyetilik arasnda da pozitif ynde iliki olduunu ortaya koymulardr. Bulgularn aksine Saboonchi ve Lundh (2003) srekli kaygnn sosyal olarak dayatlan mkemmeliyetilikten ok kendine ynelik mkemmeliyetilikle ilikili olduunu ortaya koymulardr. Sonu olarak bulgular gz nnde bulundurulduunda iki kavramn birbiri ile ilikili olduu dnlerek mkemmeliyetilik ya da fke ile ilgili sorun yaayan bireylere fkelerini kontrol etmeleri ve uyum salanabilir mkemmeliyeti eilimler edinmeleri ynnde destek salanabilir.
SELM KAYNAKLAR Balkaya, F. (2001). ok Boyutlu fke Envanterinin Gelitirilmesi ve Baz Semptom Gruplarndaki Etkisi. Yksek Lisans Tezi, Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Ankara. Besharat, M.A. & Shahidi, S. (2010). Perfectionism, anger, and anger rumination, Internatinal Journal of Psychology, 45 (6), 427-434. Erol ngen, D. (2010). The relationships between adaptive and maladaptive perfectionism and aggression among Turkish adolescents, Australian Journal of Guidance & Counselling, 20 (1),99-108. Flett, G. L. & Hewitt, P. L. (2002). Perfectionism: Theory, Practice and Treatment. American Psychological Association, Washington, D C. Frost, R.O., Marten, P., Lahart, C.&Rosenblate, R.(1990). The dimensions of perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 14: 449-468. Hewitt, P. L.., Caelian C.F., Flett, G. L., Sherry, S.B., Collins, L., Flynn, C. A.(2002). Perfectionism in children: associasions with depression, anxety, and anger. Personality and Individual Differences, 32, 1049-1061. Kknel, . (2000). Bireysel ve Toplumsal iddet (2.Bask). stanbul: Altn Kitap Yaynlar. Spielberg, C. D. Crane, R. S., Kearns, W. D. (1991). Anger and Anxiety in Essential Hypertension. Stress and Emotion: Anxiety, Anger and Curiosity (Ed.Spielberg C. D.). New York: TaylorFrancis.
24

BEDEN ETM RETMEN ADAYLARININ DERS ALIMA YAKLAIMLARININ VE RENME BEMLERNN BAARI HEDEF YAPILARI ZERNE ETKS Ferudun DORAK A.Meliha CANPOLAT Lale YILDIZ
(Ege niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, zmir) ferudun.dorak@ege.edu.tr, monursal@yahoo.com, laleyildiz84@gmail.com
GR inde bulunduumuz ada retmenlerin kendi grev ve fonksiyonlarn salkl bir ekilde yerine getirebilmeleri, rencilerinin renme srecinde kullandklar farkl zellikleri dikkate almalaryla salanabilmektedir (imek, 2002). Bu balamda bireyin davranlarn belirleyen gdlerin, baarya gtren faktrlerin ve baarl olma duygusunun eitim srecinde ne derece etkili olduu tartlmaktadr. Akn(2010)a gre Baar Ynelimleri Teorisi, Bireylerin baarya ynelik nasl bir inan ve tepkilere sahip olduklarn ve performanslarn nasl deerlendirdiklerini ortaya koyan bir lttr.Uzun yllardan beri aratrmalarda kullanlan bu lt renme ve Performans ynelimi eklinde farkl davranlar ve kiilik zellikleriyle ilikili iki alt boyuta sahiptir (Senko ve ark., 2011). lerleyen almalarda lt 2x2 baar ynelimleri modeli olarak gelitirilmitir. Bu model renme-yaklama, renme-kanma, performans-yaklama ve performans-kanma eklinde drt baar ynelimi iermektedir (Akn, 2010). renme srecinde bulunan bireylerin farkl renme yaklamlarna da sahip olduklar bilinmektedir (Prosser ve ark., 1999). renme yaklamlar temel amalar yksek not almak olan: Yzeysel renme ve bilgiyi tam anlam ile alglamak olan: Derin renme eklinde ikili modelde aklanmaktadr (Chan, 2003). renme yaklamlarnn yannda, rencinin baarya ulamasnda nemli rol oynayan faktrlerden bir dieri de renme stilleridir. Bunlar rencinin renmesinde evresini psikolojik olarak nasl algladn ve nasl tepki gsterdiini ortaya koyan renme stilleridir. Snf iinde rencilerin eitli ihtiyalarna uygun mfredat gelitirebilmek renme stillerinin yaplarn, kuram ve amalarn bilmeyi gerektirmektedir (Pallapu, 2007). Tm bu faktrler renme Biemleri olarak adlandrlmaktadr. Genel olarak kabul edilen renme biemi; Grsel, itsel ve Bedensel olarak e ayrlr. renci zaman iinde bu biemlerden birinde ustalama eilimi tar(imek, 2002). Her bir bireyin sahip olduu bir renme yolu bulunduunu, bu balamda renme biemlerinin ve ders alma yaklamlarnn nemli olduu sylenebilir. Aratrmann Amac Bu almada beden eitimi retmenlik blmnde okuyan rencilerin, Ders alma Yaklamlarnn ve renme Biemlerinin Baar Hedef zerindeki etkilerini aratrmak amalanmaktadr. Bu da rencilerin ders alma yaklamlarnn nasl olduunu renme, retme srelerinin ne lde etkili ve yeterli gerekletirildiinin ortaya konulmas asndan nemli grlmektedir (Entwistle ve McCure, 2004). Aratrma Yntemi Bu almaya, Beden Eitimi ve Spor Yksekokullarnn Beden Eitimi retmenlii Blmlerinde renim gren 272 bayan ve 405 erkek, toplam 677 gnll renci katlmtr. rencilerin Ders alma Yaklamlarnn ve renme Biemlerinin Baar Hedefi zerindeki etkilerini belirlemek iin Ders alma Yaklamlar lei, renme Biemleri envanteri ve 2x2 Baar Ynelimi lei kullanlmtr. Ders alma Yaklamlar lei, 1987 ylnda Biggs tarafndan gelitirildi(Akt.,Ylmaz ve Orhan, 2011). Daha sonra, Biggs, Kember ve Leung (2001) tarafndan lek tekrar revize edilerek, 20 madde ve 2 alt boyutlu yeni bir lek oluturuldu. Ylmaz ve Orhan (2011) tarafndan da Trke geerlik ve gvenirlik almas yapld. lek, Derin renme Yaklam (10 madde) ve Yzeysel renme Yaklam (10 madde) olmak zere 2 alt boyuttan oluan 5li likert tipi bir lme aracdr. Temel iki alt boyut olan derin ve yzeysel renme yaklamn korelasyon katsaylar srasyla; .82 ve .86 olduu bulunmutur (Ylmaz ve Orhan, 2011). renme Biemleri Envanteri, 2002 ylnda imek tarafndan gelitirilmitir. 48 madde ve 3 alt boyuttan olumaktadr. Bunlar, Bedensel (16 madde), itsel (16 madde) ve Grsel (16 madde). Envanterde, 5li likert tipi kullanlmaktadr. Envanterden elde edilen puanlarn gvenirlii i tutarlk lm ve Cronbah alpha katsays ile hesaplanmtr. Hesaplanan gvenirlik katsaylar Bedensel alt testi iin .68, itsel alt testi iin .77 ve Grsel alt testi iin .79 olarak bulunmutur. 2x2 Baar Ynelimi lei, 2006 ylnda Akn tarafndan geerlii ve gvenirlii yaplarak analiz edilmitir. Bu lek 26 madde 4 alt boyuttan olumaktadr. Bunlar, renme-Yaklama hedef ynelimi (8
25

(25-27 Nisan 2013, MERSN) madde), renme-Kanma hedef ynelimi (5 madde), performans yaklama hedef ynelimi (7 madde) ve Performans-Kanma hedef ynelimi(6 madde). lekte, 5li likert tipi kullanlmaktadr. tutarlk gvenirlik katsaylar srasyla. 92, .97, .97 ve. 95 ve 3 haftalk test-tekrar gvenirlik katsaylar ise .77, .82, .84 ve. 86dr. Verilerin istatistiksel analizi ve deerlendirilmesinde, betimsel istatistikler, t testi, Pearson korelasyon analizi, regresyon analizi ve path analizi kullanlmtr. Elde edilen veriler SPSS 15.0 ve LISREL 8.51 programlar kullanlarak analiz edilmitir. BULGULAR VE SONULAR lekler arasnda, ortalama puanlara ilikin olarak yaplan t testi sonucunda, Performans-Yaklama Hedef Ynelimi ve Performans-Kanma Hedef Ynelimi dnda, dier tm alt boyutlarn ortalama puanlar arasndaki farkn anlaml olduu bulunmutur. Buna gre, aratrmaya katlan kadn beden eitimi retmen adaylarnn Bedensel(t = 2.79, p<.01), itsel (t = 4.76, p<.001), Grsel (t = 3.54, p<.001) renme Biemleri, Derin renme Yaklam(t = 5.61, p<.001), renme-Yaklama Hedef Ynelimi(t = 3.53, p<.001) ve renmeKanma Hedef Ynelimi(t = 4.07, p<.001) ortalama puanlarnn, erkeklerin ortalama puanlarndan istatistiksel olarak anlaml bir ekilde daha yksek olduu belirlenmitir. Erkek beden eitimi retmen adaylarnn Yzeysel renme Yaklam (t = -4.46, p<.001) ortalama puannn, kadnlarn ortalama puanndan istatistiksel olarak yksek olduu bulunmutur. lekler arasnda korelasyonlara ilikin Pearson korelasyon katsaylar incelendiinde, renme Biemlerinin Bedensel alt boyutunda, Derin renme Yaklam (r = .13, p<.01) ve renme-Yaklama Hedef ynelimi(r = .17, p<.01) ile pozitif ynde dk bir iliki varken, Performans-Kanma Hedef ynelimi (r = -.11, p<.01) ile arasnda negatif ynde dk bir ilikinin olduu belirlenmitir. renme Biemlerinin itsel ve Grsel alt boyutlarna ilikin veriler incelendiinde, Derin renme Yaklam ve renme-Yaklama Hedef Ynelimi ile pozitif ynde dk bir iliki varken, Yzeysel renme Yaklam ve Performans-Kanma Hedef Ynelimi ile arasnda negatif ynde dk bir ilikinin olduu saptanmtr. Ders alma Yaklamlar leinin alt boyutlarndan biri olan Derin renme Yaklamnn, renme-Yaklama(r = .54, p< .01), renme-Kanma Hedef Ynelimleri (r = .40, p< .01) ile orta dzeyde ve Performans-Yaklama Hedef Ynelimi(r = .13, p< .01) ile ise dk dzeyde ve pozitif ynde bir iliki olduu belirlenmitir. Yzeysel renme Yaklam alt boyutunda, renme-Yaklama Hedef Ynelimi (r = -.26, p<.01) ile negatif ynde dk bir iliki varken, PerformansYaklama(r = .17, p<.01) ve Performans-Kanma Hedef Ynelimleri(r = .30, p<.01) ile arasnda pozitif ynde dk bir ilikinin olduu belirlenmitir. Baar hedef ynelimini ngrme bakmndan renme Biemleri envanteri ve Ders alma Yaklamlar leinin alt boyutlarnn incelenmesine ynelik admsal oklu regresyon analizi sonular, Derin renme Yaklam (= .48, t = 13.97, p < .001) ve renme Biemlerinin itsel (= .15, t = 4.63, p < .001) alt boyutunda, pozitif ngr salarken, Yzeysel renme Yaklam (= -.09, t = -2.56, p < .01) yaplarnn PerformansYaklama Hedef Ynelimi boyutuna negatif ngr salad belirlenmitir. Derin renme Yaklam yapsnn toplam varyansn %29unu, aklad grlmektedir. Performans-Kanma Hedef Ynelimi alt boyutu ele alndnda, Derin renme Yaklam (= .43, t = 11.45, p < .001), ve Yzeysel renme Yaklam (= .08, t = 2.24, p < .05), alt boyutlarnn renme-Kanma Hedef Ynelimi alt boyutuna pozitif ngr salad belirlenmitir. Derin renme Yaklam yapsnn toplam varyansn %16sn aklad bulunmutur. Baar hedef yneliminin dier bir alt boyutuna baktmzda, Yzeysel renme Yaklam(= .24, t = 5.93, p < .001), ve Derin renme Yaklam (= .21, t = 5.24, p < .001) alt boyutlarnn Performans-Yaklama Hedef Ynelimi boyutuna pozitif ngr salad belirlenmitir. Yzeysel renme Yaklam yapsnn ise varyansn % 3n, Derin renme Yaklam yapsnn toplam varyansn %4n aklad grlmektedir. Son olarak, Yzeysel renme Yaklam (= .35, t = 9.08, p <.001) ve Derin renme Yaklam (= .15, t = 3.91, p <.001) yaplarnn Performans-Kanma Hedef Ynelimi alt boyutunun pozitif belirleyicisi olduu, buna karn Bedensel renme Biem (= -.13, t = -3.65, p <.001) yapsnn negatif belirleyicisi olduu bulunmutur. Yzeysel renme Yaklam yapsnn toplam varyansn %9unu aklad grlmektedir. renme Biemleri ile Baar Hedef Ynelimi arasnda Ders alma Yaklamlarnn arabuluculuk etkisinin bulunup bulunmadn ve ne dzeyde etkili olduunu belirlemek iin path analizi kullanlmtr. Bu analiz sonucunda elde edilen bulgular, renme Biemleri ile Baar Hedef Ynelimi arasnda Ders alma Yaklamlarnn arabuluculuk etkisinin, anlaml olduunu gstermektedir. Modele ait uyum indeksleri ( (15) = 48.70, p = .00, NFI= .98, CFI=.99, GFI = .98, SRMR = .49, RMSEA = .58)modelin iyi uyum gsterdiini ortaya koymaktadr.
26

KAYNAKA 1. Akn A. (2006). 2X2 Baar ynelimleri lei: geerlik ve gvenirlik almas. Sakarya niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, 12, 113. 2. Akn A. (2010). Baar ynelimleri ve akademik kontrol oda: yapsal eitlik modeli. Eurasian Journal of Educational Research, 38, 1-18. 3. Biggs J., Kember D.,Leung D.Y.P.(2001). The revised two factor study process questionnaire: R-SPQ-2F. British Journal of Educational Psychology. 71: 133149. 4. Chan K.W. (2003). Hong Kong teacher education students epistemological beliefs and approaches to learning. Research in Education, 69 :(1), 36-50. 5. Entwistle N., McCure V. (2004). The Conceptual bases of study strategy inventories. Educational Psychology Review, 16(4). 6. Pallapu P. (2007). Effects of visual and verbal learning styles on learning. Institute for Learning Styles Journal. Volume 1. Page 34-39. 7. Prosser M., Trigwell K. (1999). Relational perspectives on higher education teaching and learning in the science. Studies in Science Education, 33, (1) 31-60. 8. Senko C., Hulleman C.S., Harackiewicz, J. M. (2011). Achievement goal theory at the crossroads: Old controversies, current challenges, and new directions. Educational Psychologist, 46, 2647. 9. imek N. (2002). BG16 renme biemleri envanteri, Eitim Bilimleri ve Uygular, 1(1), 33-47.
10. Ylmaz B.,Orhan F. (2011). Ders alma yaklam leinin Trke formunun geerlik ve gvenirlik almas. Education and Science, 36: (159), 70-85.
BE TEMEL FELSEFE VE BEDEN ETM DERSNDEK YER Fatma ABUA*, Blent ABUA**
(*Pamukkale niversitesi, Fen Edebiyat Fakltesi, Denizli) (** Pamukkale niversitesi, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yksekokulu, Denizli) fagbuga@yahoo.com
ZET Kelime olarak felsefe, bilgelik sevgisi, hikmet sevgisi anlamna gelmekle birlikte felsefenin tanm her filozofa gre deiebilecei gibi, felsefenin ele ald konulara gre de deiebilmektedir (Bolay, 2010). rnein, antik ada Aristo felsefeyi, varlk olmak bakmndan varln ilmidir eklinde tanmlarken, modern ada William James, felsefi gr pratiklik, faydallk ve verimlilik kavramlarna dayandrr. Ona gre gre bilgi, kiilik, bilin, gerek dnce gibi eyler faydallk, verimlilik, pratiklik lsyle deerlendirilir. Bu kadar farkl felsefe tanmlar yaplmasnn temel nedeni olarak, felsefi dncenin aratrmaya, sorgulamaya ve eletirel bir tavra dayanan bir dnce olmasndandr denilebilir (Cevizci, 2009; p.15). Yani, felsefi dnce, kendisine veri olarak ald her tr malzemeyi akln eletirici szgecinden geirir. Her eyi olduu gibi kabul eden, merak etmeyen ve kendisine sunulan ile yetinen bir insan iin, felsefe sz konusu olamaz (Cevizci, 2009; p.15). Kaygsza (1997) gre eitim sisteminin dayand felsefe anlay ile yetien retmen, ynetici ve hizmetli, sistemin (rn, ekonomik, politik ve toplumsal ) dzenli almasn etkileyecektir. Snmezin (2002) iaret ettii gibi eitimin nesnesi (objesi) insandr. Ayn zamanda insan, felsefenin de konusudur. nsana bak as; hedefleri, ierii, eitim ve snama durumlarn etkileyebilir. Eer insana, doutan tm bilgilerle donank, Tanr'ya zgr ve bilinlice ulamak isteyen akll bir varlk olarak baklrsa, hedefler, ierik, eitim ve snama durumlar buna gre dzenlenir. Bu bak as, felsef niteliktedir; idealist bir felsefenin insana bak asdr. Hangi felsefe (ler) temele alnrsa, insana yle baklr ve eitim sistemi ona gre dzenlenir. Nitekim eitim sisteminin dayand felsefe(ler)nin insan anlayn belirlemeden, hedef, davran, ierik, eitim ve snama durumlarnn tutarll konusunda salkl bir karara varlamaz. Bu adan da felsefe, eitime katk getirir. Beden eitimi ise bir yandan, yanllkla, yarma sporu ya da bo vakitleri geirecek bir aktivite eklinde tanmlarken te yandan bireylerin ruh saln, toplumsal/fiziksel becerilerini, psikomotor geliimlerini arttran ve onlarn yaam boyu fiziksel aktivite anlayn kazandran geni tabanl bir etkinlik olarak dnlmektedir. Beden
27

(25-27 Nisan 2013, MERSN) eitimi dersleri zellikle fiziksel aktivite alkanln kazandrmada en uygun ortamlar salayabilmektedir. Ancak, bu her zaman gerekleememektedir. Beden eitimi derslerinin istenilen etkililikte gememesinin en nemli nedenlerinden biri, beden eitimi retmenlerinin derslerini ynlendirecek bir felsefe anlayna tamamen sahip olmamalardr. Biliyoruz ki beden eitimi retmenlerinin retmedeki etkilerini, davranlarn, nasl bir ders plan gelitireceklerini, beden eitimi ve sporun deerlerini topluma kazandrp kazandrmayacana felsefe yn verir. Ayrca, retmenlerin hedeflerinin ne olduuna karar vermelerine, ders programlarna ne koyup ne koymayacaklarna ve dersleri nasl ileyeceklerini de belirler. Bunun sonunda, yaplacak derslerin amalar da ak ve net olacak ve dolaysyla dersin ilenmesine rehberlik edecek prensipleri daha da kolay edineceklerdir. Bu yzden, bu almann amac, be temel felsefeyi (idealizm, realizm, pragmatizm, natralizm ve varoluuluk) ksaca inceleyerek, zellikle beden eitimi retmen adaylarna ve yeni atanmlara felsefenin beden eitimi ile olan ilikisini anlatmak ve bu felsefi grleri derslerinde nasl kullanabilecekleri hakknda dnmelerini salamaktr. Anahtar Kelimeler. Beden eitimi, felsefe, spor
KAYNAKLAR Bolay, S.H. (2010) Felsefeye Giri, Aka Basn Yayn, Ankara. Cevizci, A. (2009). Felsefeye giri, Sentez yaynlar, Bursa. Kaygsz, . (1997). Eitim felsefesi ve Trk eitim sisteminin felsefi temelleri. Eitim ve Yaam, K, 5-15. Snmez, V. (2002). Eitim Felsefesi, , An Yaynclk, Ankara.
MODERN VE POSTMODERN SPORUN OKUL SPORUNA YANSIMALARI Nurullah CANDAN

(Celal Bayar niversitesi, BESYO Manisa ) nurullah_candan@hotmail.com
Giri: Modern olimpiyatlar ekseninde ortaya kan modern spor beklenmeyen bir hzla gelimi ve bloklar aras rekabete sahne olacak dzeyde siyasi ve ekonomik anlam kazanmtr. Bu balamda ikinci dnya sava sonrasnda ou toplumsal ekonomik hareketlerden etkilenmi ve biim deitirmitir. Modernleme terimi ounlukla sanayileme ile temellendirilmi toplumsal gelime aamalarna gnderme yapmak amac ile kullanlr. Modernleme genileyen kapitalist dnya pazarnn srkledii bilimsel teknolojik ilerlemeler ile buna bal nfus hareketleri, kentleme, ulus devletin ve kitlesel siyasal hareketlerin oluumuyla birlikte ortaya kan sosyoekonomik deiimlerin eitliliinin birliidir. Modern spor 19.yy da modernleme hareketinin iinde ekillenmi olan modern olimpiyatlar balamnda tesis edilmi ve geliip ekillenerek modern eitim ve kent yaamna gl bir ekilde balanm kltrel bir olaydr. Toplumsal, kltrel bir kurum olarak spor modernleme sreci iinde zellikle 20.yy n ikinci yarsnda siyasal ve kltrel atmalarnda nemli bir unsuru olarak eitim ve toplum yaamna etkin bir yer almtr. Bu almada ama modern spor organizasyonun okul, eitim ve toplum yaamna etkileri ile son yllarda farkllk arz eden postmodern deiimler sreci kaynak tarama yntemi ile ele alnacaktr. Bu arada spor hareketine hem okul sporu hem de yaygn spor organizasyonlar bakmndan farkl bir yorum ve bak getirmektir.
KAYNAKA 1 AKAY, Ali Postmodernizmin ABC si, Say Yaynlar, stanbul 2010 2 ERDEML, H.Atilla Olimpik aa Doru Olimpik Akademi Dergisi, st. 1993 3 KORYREK, E.Cneyt Olimpiyadlar, stanbul Ocak 2003 4 RUSSEL, Bertrand Bilimden beklediimiz, Varlk Yaynlar, stanbul 1969
28

(25-27 Nisan 2013, MERSN) BEDEN ETM RETMENLERNN YAPILANDIRMACI RETM YAKLAIMI HAKKINDAK GRLERNN NCELENMES Blent ABUA ada MAVOLU ehmus ASLAN (Pamukkale niversitesi, Denizli) bakboga@pau.edu.tr ZET Yaplandrmac yaklamda retmenler, zgr dnceyi, uygun iletiimi, ders eitlendirmelerini, ibirliini, soru sormay, fikirleri aka ifade etmeyi, aratrmay arttracak renme ortamlar salamak durumundadr. Bu hedefe kilitlenen Milli Eitim Bakanl 2005-2006 eitim-retim ylndan itibaren lke genelindeki tm okullarda yaplandrmac yaklamnn temel alnd eitim-retim programlar gelitirmitir. retmenlerin yaplandrmac yaklam yntemini kullanarak uyguladklar bir ders ortamnn deerini anlamalar ve ne kadar uygulayabildiklerini bilmeleri bu yntemin devam asndan nemlidir. Bundan dolay yaplan aratrmalar retmenlerin ve yneticilerin yaplandrmac retimden ne anladklar zerine younlamtr. rnein, Arslan, Orhan ve Krba (2010) Trke retmenlerinin derslerinde yaplandrmac yaklam yntemini uygulayp uygulamadklarn ve bu yaklamnn kendilerine ykledii rolleri yerine getirip getirmediini ynetici grleri dorultusunda incelemilerdir. Ancak, Trkiyede beden eitimi derslerinde uygulanan yaplandrmac yaklam yntemi zerinde rencilerin grlerini deerlendiren almalar yok denilecek kadar azdr (rn; Agbuga, 2011, 2013). Bundan dolay, bu aratrmann amac kadn ve erkek beden eitimi retmenlerinin sosyal ibirlii, kiisel ilgi ve oyunlar/beceriler alt boyutlarn ieren yaplandrmac yaklama ynelik grlerini tespit etmektir. Aratrmaya, 2011-2012 eitim-retim ylnda, farkl okullarda grev yapan, 87 kadn ve 102 erkek olmak zere toplam 189 retmen gnll olarak katlmtr. Aratrmada, veri toplama arac olarak lkretim Beden Eitimi Yaplandrmac retim Yaklam lei (BE-YY) kullanlmtr. Chen, BurryStock ve Rovegno (2000) tarafndan gelitirilen ve Agbuga (2013) tarafndan Trkeye uyarlanan bu 25 maddelik lek, 5li derecelendirmeye sahip Likert tipli bir lektir. Dereceleme maddeleri 5-Her zaman, 4-Genellikle, 3-Sk sk, 2-Ara sra, 1- Asla seeneklerinden olumaktadr. Aratrmann yaplaca okullar iin gerekli izinler alndktan sonra belirlenen okullara gidilerek BE-YY aratrmac tarafndan beden eitimi retmenlerine uygulanmtr. Uygulama sonucu toplanan 196 lek tek tek incelenmi; eksik doldurulan ya da hibir ekilde doldurulmayan lekler aratrma kapsamndan karlm ve geriye kalan 189 lek aratrma kapsamna alnmtr. lek doldurulmadan nce doru ya da yanl yant olmad; verdikleri yantlar yneticilerin ya da okulla ilgili birilerinin grmeyecei; anlayamadklar sorular olduu takdirde aratrmacya sormalar gerektii kendilerine hatrlatlmtr. lein doldurulmas ortalama 10 dakika srmtr. Elde edilen bulgulara gre, kadn ve erkek beden eitimi retmenleri derslerinde sosyal ibirlii (Xkadn = 4.228, Ss = .565; Xerkek = 4.190, Ss = .519), kiisel ilgi (Xkadn = 4.154, Ss = .529; Xerkek = 4.155, Ss = .446) ve oyunlar/beceriler (Xkadn = 4.050, Ss = .648; Xerkek = 4.068, Ss = .598) alt boyutlarn ieren yaplandrmac yaklam yntemini kullandklar tespit edilmitir. Ayrca, sosyal ibirlii (F = .625, p = .626), kiisel ilgi (F = 2.546, p = .986) ve oyunlar/beceriler (F = .1.428, p = .840) alt boyutlarna gre kadn ve erkek beden eitimi retmenlerinin yaplandrmac yaklam yntemlerini kullanma dzeyinde istatistiksel olarak anlaml bir fark olmad belirlenmitir. Bu alma sayesinde, Milli Eitim Bakanlnn zellikle zerinde durduu yaplandrmac retim yaklamnn derslerde yer alp almad retmenlerin grleri deerlendirilerek, en azndan bu alt boyut iin tespit edilmitir. Anahtar Kelimeler: Beden eitimi, yaplandrmac yaklam, cinsiyet
KAYNAKLAR Abua, B. (2011). rencilere Ynelik Yapilandirmaci retim Yaklaimi lei: Bir Geerlilik Ve Gvenirlilik alimasi, H. . Spor Bilimleri Dergisi, 21 (3), 103-109. Abua, B. (2013). lkretim Beden Eitimi Yaplandrmac retim Yaklam leinin Trke Versiyonu: Bir geerlik ve Gvenirlik almas . Pamukkale Journal of Sport Science, 4 (1), 118-126. Arslan, A., Orhan S., Krba A. (2010). Trke Dersinde Yaplandrmac renme Yaklamnn Uygulanmasna likin Ynetici Grleri. Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 14, 85-100. Chen, W., Burry-Stock JA., & Rovegno, I. (2000). Self-evaluation of expertise in teaching elementary physical education from constructivist perspectives. Journal of Personnel Evaluation in Education, 14, 25-45.
29

(25-27 Nisan 2013, MERSN) ILKOGRETIM BEDEN EGITIMINDE OGRENCI TAKIP/GOZLEM YONTEMI Wim Van GELDER Devrim GENCER GR Beden Egitimi ogretmeni sadece spor ogretimi degil ayni zamanda iyi bir gozlemcidir. Bildigimiz uzre ogrencilerimiz arasinda yetenek cesitlilikleri soz konusudur.Bir beden egitimi ogretmeni olarak bu farkliliklari goz ardi etmeyerek onlara cevap verebildigimiz takdirde ogrencilerimize yardimci olabilir ve verimli ders verebiliriz. Nasil? Bunun icin oyun ve hareket alaninda ogrenci takip/gozlem yontemi gelistirilmistirBu yontem 2 ila 16 yas arasini kapsamaktadir.(16 yas dahil) Bu sistemi 4 anabaslikta toplamamiz mumkun. 1234Motoriek yetenekler Oyun kavrama yetisi Davranis Kucuk motoriek yetenegi (yazi yazma)
Ogrenci takip sisteminin amaclarini su sekilde siralayabiliriz 1- Ogrencileri etkin bir sekilde gozlemleyerek tescil ettikten sonra; bizim acimizdan hakim olma ve kavrama, ogrenciler acisindan onlara sunacagimiz olanaklar acisindan buyuk onem tasimaktadir 2- Gozlemlerden cikarak baglanti kurmak 3-grenci gelisimindeki yapilacak olan onerilerin ogrenciye spesifik olarak desteklemesi ve hitap etmesi acisindan onem tasimaktadir. Birkac Ornek: -Beden Egitimi ogretmeni olarak bir ogrencinin ekstra ozen, yonlendirme gereksinimi nasil anlayacaksiniz ve ispat edeceksiniz? - Ogrencinin durumunui nasil kavrayip gelismesinde yardimci olacaksiniz?; - Derslerinizde homojen guruplari nasil olusturacaksiniz? - Ogrencinin hareket sinirlarini nasil belirleyeceksiniz? OGRENCI TAKIP/GOZLEM YONTEMI ILE (Kullaninlan Materyal) Ogrenci takip sistemi ile her ogrenciye optimal esit ve mutlu bir sekilde hareket etmesine ve gelismesine yardimci olacak bir aractir. Varsayimlara gore oyun ve hareketin cocuk gelisiminde onemi buyuktur. Ogrenci takip sisteminin icerisinde hareket-davranisinin cesitli bolumlerini gozlemlemek mumkundur. Asagidaki figurde genel bir bakis/rapor belirtilmistir.
Buyuk Motorik Motorik (yetenek ve korkular) Kucuk motorik Kucuk Motorik (yazi yazma)
Oyunda kavram Hareket konumlarinda davranis Oyunda yetenek
30

(25-27 Nisan 2013, MERSN) BULGULAR 1996 da 600 ilkogretim ogrencileri nin yetenekleri arastirildi. Cikan sonuclara gore bu ogrencilerin yetenekleri yas sinirlandirilmasina gore bir seviye belirlendi.1999/2000 yilinda 2700 ogrenci (ilk/orta greti ogrencisi) bu arastirmaya katilmistir ve kayitlari bulunmaktadir.Bu arastirma icin 24.300 ogrenci gozlemlendi. Arastirmanin ozetive bulgular asgidaki tablolarda belirtilmistir. Olusturulan bu yontemin ayriltili sekli 8 beceride toplanmisitr.CD de butun arastirmalarin tablolari mevcuttur. Birkac hareket becerisinin seleksiyonu yapilir ve bu beceriler diger bircok hareket becerisine isik tutar. Kisacasi bu beceriler olcum yapmak icin baz alinir. En onemli cikis nokatalari: 1. Ogrencilerimizin motorik yeteneklerinin seviyelerini bilmemiz, kaliteli beden egitimi dersi vermemizin sartlarindan birisidir. 2. Motorik yetenekler acik bir sekilde guruplandirarak asagidaki figurde basite indirgenmistir. Ana Motorik Guruplar
Ana Motorik Guruplar Denge statik Gozlem yetenekleri Dengede durma Olculendirmek Saniye
dinamik Kordinasyon Goz-Vucut Kordinasyonu
Sicrama Gucu Sicrama Kordinasyonu Sektirme(cesitli toplar, balon)
Sayi Oluyor-olmuyor Sayi
Neden bu gozlem yetenekleri tercih ediliyor? - Motorik guruplandirmada bu yetenekler yon gostericidir - Bu yetenekler basit bir sekilde gozlemlenebilir.tercihen sayisal olarak.(saniye,sayi,..) - Spesifik bir materyal kullanilmamaktadir. 3. Dort basal yetenek.(Dengede durma, Sicrama-gucu, Sicrama-kordinasyonu, ve Sektirme) diger hareket poziyonlarinda yetenekleri belirlemede transfer konumunu olusturur. Ornek 1 Yavas bir cocuk icin kovalamaca oynamak digerlerine nazaran daha zordur.Bu sistemde ogrencinin hiz ve manevra kolayligini, Sicrama-gucunu olcerek belirlenir.Bu yetenekler hakkkinda edindigimiz bilgi, mantikli bir sekilde ogrencileri guruplastirmamiza ve oyun formunu belirlememizde yardimci olur. Ornek olarak:Okul oncesi ogrencilerimizi sicrama gucunde test ettigimizde her iki ayak uzerinde 10 kez sekebilen ogrencileri ayni gurupta oynatmak dogru olur.(ortalama 6 yas seviyesi).O seviyeye ulasamayanlari ayri bir gurupta toplamak, kendilerine guvenilir bir sekilde hareket ettikleri kacinilmaz bir gercektir.Cunku kendisinden cok buyuk farklilik gosteren kimse olmayacaktir gurubunda ve hayal kirikligina sebep olmayacaktir. rnek 2 'Sektirme ' hareketi Goz-el kordinasyonunu ve top yetenengini gelistirebilecek olcum birimi olarak alinir.Topu sektiremeyen bir cocuk balon ile baslayan alistirmalar yapabilir.,ki goz-el kordinasyonu gelissin. Tabiki buna benzer bircok goz-el kordinasyonunu gelistirecek alistirmalar vardir. 3. Bu bilgilere sahip olmak ve biriktirmek fazla vakit almayacaktir. Ogrenci basina 5 dakika yeterli bir suredir. Motorik becerilerin gozlem ve kayit sitemi Beceri Seviyesi: Asgidaki tabloda 4 cesitli becerileri 9 seviyede guruplandirilmisir.
31

GOZLEM NASIL YAPILIR?

Seviye -1 2 yas Seviye 0 3 yas Seviye 1 4 yas Seviye 2 5 yas Seviye 3 6 yas Seviye 4 7 yas Seviye 6 9 yas Seviye 8 11 yas Seviye 10 13 yas
Dengede durma
4cmlikesi Dusmede gin n topa uzerinden vurabilme gecebilme
3 sn bir ayak uzerinde durma
10 sn bir ayak uzerinde durma Stabiel olmayan 10x sekme
10 sn bir ayak uzerinde durma (stabil)
30sn bir ayak uzerinde Stabil olmayan
30 sn bir ayak uzerinde Stabil
60 sn bir ayak uzerinde
10 sn bir ayak uzerinde (gozler kapali)
Sicrama gucu
20 cmlik yukseklit en adim atma
30 cm lik bir esikten atlama (dengede durma)
3x sekme
10 x sekme diger ayak
9 m. uzerinde n sekme 11x 12x
9 m. uzerinde n sekme 9x 10x
9m uzerinde n sekme 7x 8x
9m uzerinde n sekme 5/6 x 6/7 x
Sicrama coordina syonu
Sicramak 2 ayak ile istedigind sicriyor e sekme gosteriyor sa
Kanguru gibi 3x one dogru sicrama
Sekerek kosma
Bir cizgi uzerinde 10x kayak sicramasi
15 degisken sicrama
Ritim uzerinde sekerek kosma
Ritim icinde carprazayrikcarprazsi crama ve alkis 10 sn topa bakmada n sektirme
Ritim icinde ayrikcarpraz, ayrikda alkis 30 sn icinde 12x dripling yapabilm e
sektirme
Oynanilan balona dokunabil me
Balonu 3/ 5 kez havada turma
Balonu 6 x sektirme havada
Topu yere dusurup tutma
15 x se Ktirmes Sag sol
15x araka arkaya giger elle
Dripling yapabilm e
Sonu olarak, derslerimizi verirken farkliklarin oldugunu unutmayalm. Ve bunlari guruplandirarak ders vermek hem bizim ogrenci hakkindaki bakis acimizi degistirecek hem de cocuklarin mutlu bir sekilde derse katilimini saglamis oluruz. Cunku basarinin oldugu yerde mutluluk vardir. Beden egitimi derlerinde basari saglamanin sartlarindan birisi, herkezin yetenegi sinirinda esit sartlar altinda hareket etmesini saglamaktir.
KAYNAKA Wim van Gelder, Hans Stroes, Hareket ve oyunda ogrenci takip/gozlem sistemi (ilk ogretim okullarinda).
ORTAOKUL RENCLER N HENTBOL TUTUM LE GELTRLMES lyas GRGT* Mehmet GLL**

*Kastamonu niversitesi BESYO, Kastamonu, ilyasgorgut@hotmail.com ** nn niversitesi BESYO, Malatya,mgullu44@gmail.com
GR Tutum; kendisi gzlenemeyen, fakat gzlenebilen baz davranlara yol at varsaylan baz eilimlerdir.(Katba, 2005:104). Bir baka tanma gre tutum, baz nesnelere, kavramlara ve durumlara kar yaklamakla ya da uzaklamakla birlikte, bunlara kar belirli bir davran gstermeye hazr olay ifade eder (Hilgard, Atkinson ve atkinson, 1971:523). Bu tanmlardan yola karak ortaokul rencileri de okullarnda beden eitimi derslerinde uygulamal olarak karlatklar hentbol branna veya okul hentbol takm almalarnda izledii veya uygulad bu spor branna kar tutum oluturabilir. Bunun yannda basl veya grsel medyada da hentbol haberleri ile karlam
32

(25-27 Nisan 2013, MERSN) veya hentbol karlamalarn izlemi olabilir. Bylece renciler hentbol branna kar bir tutum oluturmu olabilirler. Ancak rencilerin bu tutumlarnn yn ve iddeti rencinin deneyimlerine gre deiiklik gsterebilir. Franzoya (2003:156) gre tutum, bireyin bir nesneyi olumlu ya da olumsuz deerlendirmesidir. Olumsuz tutumlar; nesne ya da fikirlere kar olumsuz inan tama, onlar kabul etmeme veya sevmeme gibi ekillerde ortaya kabilir. Olumlu tutumlar ise; nesneler ya da fikirler konusunda daha mspet bir yaklam tama, onlar benimseme ve sevme olarak kendini gsterebilir. (Demirhan ve Altay, 2001). Dolays ile ortaokul rencileri okul iindeki gerek beden eitimi derslerindeki hentbol uygulamalar gerekse okul hentbol takm almalarndaki izlenim veya deneyimleri sonucunda hentbola ilikin olumlu veya olumsuz tutum gelitirebilir. Hentbola ilikin olumlu tutum gelitiren renci beden eitimi derslerinde hentbol bran etkinliklerine istekli bir ekilde katlr, bir hentbol takmnn destekleyicisi veya taraftar olabilir, herhangi bir kulpte aktif bir hentbol sporcusu olabilir veya arkadalarna hentbol bran faaliyetlerine katlmalar iin destekte bulunur veya onlar tevik eder. Bunun tersine hentbola ilikin olumsuz bir tutum gelitiren renci beden eitimi derslerinde hentbol bran etkinliklerine ve okul hentbol takm faaliyetlerine katlmak istemez veya arkadalarn hentbol bran faaliyetlerine katlmak iin onlar desteklemez ve daha tesi arkadalarnn katlmalarn engelleyebilirler. ARATIRMANIN AMACI VE YNTEM Bu almann amac ortaokul rencilerinin hentbola ilikin tutumlarn len geerli ve gvenilir bir lek gelitirmektir. Aratrma grubunda 2012-2013 eitim ve retim ylnda Elaz il merkezinde 4 ortaokulda 5, 6, 7 ve 8. snflarda eitim gren ve rastgele yntemle seilmi 174 kz ve 226s erkek toplam 400 renci yer almaktadr. Hazrlanan anket taslann geerlilik ve gvenirlii iin aklayc faktr analizi ve dorulayc faktr analizi yntemleri kullanlmtr. BULGULAR VE SONU alma kapsamnda 50 soruluk madde havuzu oluturulmu ve uzman grleri dorultusunda 20si olumlu ve 20si olumsuz 40 madde taslak formuna alnmtr. Taslak 400 renciye uygulanm ve olumsuz sorular ters evrilerek istatistik programna Aklayc faktr analizi (AFA) iin kayt edilmitir. Elde edilen verilerin uygunluu iin yaplan Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) deeri 0,94 ve Bartlett Testi sonucu anlaml (p<0,01) bulunmutur. Analiz sonucunda birinci faktr yk deeri 0,45 ve zeri olan 20 madde seilmi ve faktr yk deerlerinin 0,45 ile 0,73 arasnda deitii grlmtr. (Tablo 1). Tek faktrn aklad varyans %37,18 olarak bulunmutur. Tablo 1: lein Aklayc Faktr Analizi Sonular
Madde Says 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Madde Numaralar Madde 1 Madde 2 * Madde 4 * Madde 7 Madde 8 * Madde 12* Madde 13 Madde 14 * Madde 17 Madde 19 Madde 22* Madde 23 Madde 25 Madde 27 Madde 29 Madde 31 Madde 32* Madde 33 Madde 37 Madde 39 Temel Bileenler Analizi 1. Faktr Yk Deerleri ,696 ,450 ,595 ,538 ,660 ,583 ,621 ,548 ,536 ,532 ,626 ,722 ,613 ,675 ,491 ,663 ,563 ,725 ,648 ,622 Madde - Toplam Korelasyonu (r) ,642 ,399 ,540 ,481 ,607 ,527 ,566 ,492 ,480 ,475 ,568 ,669 ,555 ,621 ,437 ,608 ,505 ,672 ,594 ,565 Aritmetik Ortalama Deerleri (X) 2,95 3,43 3,94 2,87 3,52 3,82 3,35 3,83 2,96 3,06 3,59 3,34 3,30 3,31 3,48 3,62 3,54 3,20 2,79 3,23
* Olumsuz Maddeler
33

(25-27 Nisan 2013, MERSN) AFA sonucunda lekte kalan 20 madde Lisrel 8.8 paket programna Dorulayc Faktr Analizi (DFA) iin yklenmitir. DFA iin uyum indekslerinin asgari artlar salad grlmtr (Tablo 2). Mardia ok deikenli normallik testi yaplm ve normal dalm grlmediinden Arlklandrlm en kk Kareler (WeightedLeastSquares) yntemi kullanlmtr. Tablo 2: Dorulayc Faktr Analizi Uyum lmleri
Uyum ls X2/sd p RMSEA Yakn uyum testi iin p deeri Deeri 2.00 0.000 0.05 0.48 Uyum yi Uyum Kabul Edilebilir Uyum yi Uyum Kabul Edilebilir Uyum
Analizi sonucunda uyum indekslerini drc etkiye sahip 27, 32, 37 ve 29. maddeler sra ile analizler sonucunda kartlmtr. lekte son olarak 6s olumsuz ve 10u olumlu olmak zere toplam 16 madde kalmtr (Tablo 3). Tablo-3: lein Dorulayc Faktr Analizi sonular
Acklanan Varyans 0,64 Standartlatrlm ykleri (mad. yk.) Madde numaras Taslak lekteki Madde numaras Yap gvenirlilik katsays 0,68 Hata katsays Cronbach Alfa katsays 0,89
1 Madde 1 2 Madde 2 * 3 Madde 4 * 4 Madde 7 5 Madde 8 * 6 Madde 12* 7 Madde 13 8 Madde 14 * 9 Madde 17 10 Madde 19 11 Madde 22* 12 Madde 23 13 Madde 25 14 Madde 29 15 Madde 31 16 Madde 33 * Olumsuz Maddeler
0,74 0,52 0,76 0,60 0,84 0,69 0,63 0,71 0,51 0,53 0,75 0,78 0,61 0,51 0,69 0,70
0,45 0,73 0,42 0,64 0,29 0,52 0,60 0,49 0,74 0,72 0,44 0,39 0,63 0,74 0,52 0,51
24,03 12,17 24,30 15,66 29,68 20,67 17,19 18,63 12,02 14,16 22,08 26,76 16,40 12,37 19,29 22,05
Bu bulgulara gre 16 maddeden oluan lek, AFA ve DFA sonucunda geerlilii salanm bir lektir. Ayrca lein tutarllk katsays (cronbach Alfa) 0,89; yap gvenirlilii katsays 0,68; aklanan varyans 0,64 ile gvenilirlii salanm bir lektir. Sonu olarak ortaokul rencileri iin gelitirilen hentbol tutum lei geerli ve gvenilir bir lektir.
KAYNAKA Demirhan, G. Ve Altay, F. (2001). Lise Birinci Snf rencilerinin Beden Eitim Ve Spora likin Tutum lei II. Spor Bilimleri Dergisi, 12, (2), 9-20. Franzo, S.L. (2003). SocialPsychology. (Third Edition). Boston: Mc.GrawHill. Hilgard, E.R.,Atkinson, R.C. andAtkinson, R.L. (1971). IntroductiontoPsyochology. (Fifth Edition). New York: HarcourtBroceJovanich. Katba, . (2005). Yeni nsan Ve nsanlar. (Onuncu Basm). stanbul: Evrim Yaynevi
t-deeri
34

(25-27 Nisan 2013, MERSN) BEDEN ETM DERSLERNDE DSPLN SALAMA STRATEJLER LENN TRK RENCLER N GEERLK VE GVENRLK ALIMASI Zekai PEHLVAN* Elif Nilay DADAN ADA*
*Mersin niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksek Okulu zpehlivan_59@hotmail.com
GR retmenler okul ve snf ortamnda eitli rollere sahiptirler. Bu rollerin en nemlisi ise etkili snf yneticiliidir. Snf ynetiminin zayf olduu bir snf ortamnda etkili renme ve retimin olmas beklenemez (nl ve Aydos, 2008). yi bir snf atmosferinin olmamas en bata disiplinle ilgili sorunlara neden olabilmektedir. Bununla birlikte ocuklar arasndaki akademik ve sportif rekabet, dierlerinin baarlarn kendisine kar tehdit kabul eden renciler arasnda disiplin sorunlarnn bir nedeni olabilmekte ve akranlarn etkisi de ocuklarda sorunlu davranlar yaratmada etkin bir rol oynayabilmektedir (Humphreys, 2001, s.42). rencilerin beden eitimi snflarnda hr iradeleri zerinde en byk etkili faktr retmen ve onun retme stili, retme yaklamlar ve snfta disiplini salamak iin bavurulan stratejilerdir. retmenler, doal yapsnda kontrol salayamam rencilere arzulanan davranlar iin belirli stratejiler kullanmak zorundadrlar (Gutierrez, Ruiz ve Lopez, 2010). Disiplinin en rahat kaybolabilecei ortamlardan birisi de beden eitimi dersleridir. rencilerin fiziksel olarak birbirlerine yaknlamalar, rekabet ortam, retmenin ayn anda pek ok yerde olamamas ve fiziksel ortamn etkisi gibi nedenler disiplinsizlik kayna olarak grlebilir. Bu amala alan yazn taranm ancak disiplin salama stratejileriyle ilgili beden eitimi derslerine zg bir lme aracna rastlanmamtr ve bu nedenle bu almann amac; Papaioannou (1998) tarafndan gelitirilmi Disiplin Salama Stratejileri leinin-DSS Trk rneklemi zerinde geerlik ve gvenirlik almas yapmaktr. MATERYAL ve YNTEM Aratrma Grubu almaya Mersin ili merkezindeki drt ayr okuldan 298i kz (XYa=12.841.16), 278i erkek (XYa=12.901.10) olan ve toplam 575 (XYa=12.861.13) ortaokul rencisi (5. 6. 7. ve 8. snf) gnll olarak katlmtr. Veri Toplama Arac Disiplin Salama Stratejileri lei-DSS (Strategies to Maintain Discipline Scale-SSDS): lek toplam 26 maddelidir (Spray, 2002) ve lek, snflarda disiplini salamak iin retmenler tarafndan kullanlan stratejilerin renciler tarafndan alglamasn lmektedir (Spray, 2002). lek 5li Likerte gre cevaplandrlmaktadr. lek, Beden eitimi retmeni derste disiplini salamak iin nasl davranr? sorusunu nitelendiren genel bir soru ile balamaktadr. Cevaplar 1- kesinlikle katlmyorum ile 5- kesinlilikle katlyorum arasnda deimektedir. Papaioannou (1998)nun belirttiine gre lek 4 faktrldr: (1) retmenlerin disiplini salamak iin isel nedenleri vurgulamas (r. dersi ilgin hale getirip dikkatimizi canl tutarak disiplini salamaya alr), (2) retmenlerin disiplini salamak iin ie yanstlm nedenleri vurgulamas (r. derste nasl gelitiimize dikkatimizi ekerek dersi retir), (3) retmenlerin disiplini salamak iin aldrmaz/ilgisiz olmas (r. disiplini salamak iin hibir ey yapmaz) ve (4) retmenlerin disiplini salamak iin dsal nedenleri vurgulamas (r. uygunsuz davrandmzda bizi cezalandrmakla korkutarak disiplini salamaya alr). lein Alpha katsaylar srasyla, .93, .76, .62 ve .76dr (Gutirrez ve di., 2010; Zounhia ve di., 2003). Verilerin analizi Bu almada orijinal lein faktr yapsnn Trk rneklemi iin uygun olup olmadn belirlemek iin Amlayc Faktr Analizi (AFA) ve toplanan verilerin rneklem yaps iin uygunluunu belirlemek iin ise Dorulayc Faktr Analizi (DFA) yaplmtr. Analizlerde en ok olabilirlik (Maximum Likelihood, ML) yntemi kullanlmtr. Modelin uyum iyiliini deerlendirmek iin eitli uyum indeksi kriterleri kullanlmtr. AFA iin temel bileenler faktr analizi (Varimax Rotation) metodu, AFA sonras lek ve alt boyutlarnn gvenirliini aratrmak zere de Cronbachs Alpha katsays kullanlmtr. Analizlerde hata pay p<0.05 olarak kabul edilmitir.
35

(25-27 Nisan 2013, MERSN) BULGULAR Disiplin Salama Stratejileri leinin geerliine ilikin bulgular Amlayc faktr analizi uygulamasnda nce rneklem byklnn faktrlemeye uygun olduunu test etmek amacyla Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi uygulanmtr. Analiz sonucunda KMO deerinin .94 olduu belirlenmitir. Bu bulgu dorultusunda, rneklem byklnn faktr analizi yapmak iin mkemmel derecede yeterli olduu sonucuna ulalmtr (okluk, ekerciolu ve Bykztrk, 2010, s.207). Ayrca Bartlett Kresellik Testi sonular incelendiinde elde edilen ki-kare deerinin manidar olduu grlmtr (2(325) = 6196.5; p<.01). bu dorultuda verilerin ok deikenli normal dalmdan geldii kabul edilmitir. Yaplan analiz sonucunda, analize temel olarak alnan 26 madde iin z deeri 1in zerinde olan be bileen olduu grlmtr. Bu bileenlerin toplam varyansa yaptklar katk %57dir. Sz konusu bu be bileen, gerek aklanan toplam varyans tablosu ve gerekse yama-birikinti grafii de incelenerek, toplam varyansa yaptklar katknn nemi erevesinde deerlendirildiinde, drt bileenin varyansa nemli bir katk yapt, 4. bileenden sonra katknn hem ok kk ve hem de yaklak olarak ayn olduu grlmtr. Bu erevede analizin drt faktr iin tekrarlanmasna karar verilmitir. Ayrca bu karar, aracn uyarlanmas srecinde orijinal lein faktr yapsna uyumlu olmas asndan da anlaml olduu grlmtr. Drt faktr iin tekrarlanan analizde, aklanan toplam varyans %53tr. Tablo 1. Disiplin Salama Stratejileri leinin Faktr Deseni (Dik (varimax) Dndrme)
Madde No 1 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 5 8 9 13 15 16 2 4 6 10 12 14 3 7 11 Toplam Varyansn % z deerler Faktr 1 .46 .69 .61 .75 .66 .71 .76 .73 .63 .71 .72 Faktr 2 Faktr 3 Faktr 4 Faktr Ortak Varyans .41 .65 .54 .67 .53 .57 .61 .62 .45 .57 .60 .51 .52 .54 .50 .51 .60 .57 .48 .45 .23 .34 .56 .58 .59 .57
.63 .59 .58 .64 .62 .58 .60 .63 .65 .39 .56 .74 -.68 -.71 -.59 4.27 1.11
34.16 8.88
9.01 2.34
5.51 1.43
lein yap geerliini belirlemede, ayn yapy ya da nitelii len deikenleri bir araya toplayarak lmeyi ve az sayda faktr ile aklamay amalayan faktr analizi yaplmtr. Faktr analizinde ise Temel Bileenler Analizi (Principle Compenent Analysis) yntemi kullanlmtr. Faktr analizi sonularn deerlendirmede temel lt faktr ykleridir. Faktr yklerinin yksek olmas, deikenin sz konusu faktr altnda yer alabileceinin bir gstergesi olarak grlr. Bu aratrmada bir maddenin bir faktrde gsterilebilmesi iin en az .35lik faktr ykne sahip olmas gerekli grlmtr. Bununla birlikte madde seiminde maddelerin
36

(25-27 Nisan 2013, MERSN) bulunduklar faktrdeki yk deerleri ile dier faktrlerdeki yk deerleri arasndaki farkn .10 ve daha yukar olmasna dikkat edilmitir. Orijinal lek yapsna uygun olarak, lein drt faktr altnda topland grlmtr. Tablo 1de faktrlere ait yk deerleri ile maddelere ait varyanslar Tablo 1de verilmitir. Tablo 1 incelendiinde yapnn orijinal lekteki faktr yaps gibi drt faktr altnda topland grlmektedir. Faktr yk deerleri byklk asndan incelendiinde 10. maddenin yk deerinin olduka dk olduu ortaya kmtr. AFA sonucunda, faktr 1 altnda 11 madde (1, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26), faktr 2 altnda 6 madde (5, 8, 9, 13, 15, 16), faktr 3 altnda 6 madde (2, 4, 6, 10, 12, 14) ve faktr 4 altn 3 madde (3, 7, 11) toplanmtr. Buna gre faktr 1e ait maddeler isel alt boyutu, faktr 2ye ait maddeler dsal alt boyutu, faktr 3e ait maddeler ie yanstlm alt boyutu ve faktr 4e ait maddeler ilgisizlik/aldrmazlk boyutunu oluturmutur. lee ait dorulayc faktr analizi ilk bulgular (2/sd= 2.99, RMSEA= 0.059, NFI= 0.96, GFI= 0.89, AGFI=0.87, CFI=0.97 ve NNFI= 0.97) tatmin edici dzeyde geerli bulunmadndan, modelin hata kovaryanslarnn ilikilendirilmesine ilikin olarak nerdii dzeltme indekslerinden kuramsal olarak uygun olan madde 17 ile 18, madde 17 ile 19 ve madde 25 ile 26 arasnda bildirilen dzeltmeler yaplarak model tekrar snanmtr. Dzeltme indeksleri ki-kare deerinde azalmaya neden olduundan, uyum iyilii indekslerinde de iyileme salamaktadr. Dzeltme sonras model tekrar snandnda, modelin uygunluu iin hesaplanan /sd= 2.23dr. deerinin serbestlik derecesine orannn 3den kk olmas mkemmel uyumu gstermektedir. Dier uyum iyilii indeks deerleri ise RMSEA= 0.046, GFI= 0.92, AGFI= 0.90, NFI= 0.97; NNFI= 0.98, CFI= 0.98 olarak hesaplanmtr. Elde edilen bu uyum indeks deerlerinin modelin olduka iyi snrlar iinde olduu grlmektedir. Dier taraftan; dorulayc faktr analizi yorumlanrken, DFAya gre maddelerin Lambda () (faktr yk), t ve R2 deerleri de nem tamaktadr. Bu deerler Tablo 2de verilmitir. Tablo 2. DFA Sonularna Gre Standardize edilmi Lambda (), t ve R2 Deerleri
Faktrler Maddeler 22 19 23 26 25 21 17 20 24 18 1 13 5 15 8 16 9 14 6 4 2 12 10 7 3 11 0.71 0.76 0.76 0.73 0.69 0.71 0.74 0.70 0.63 0.68 0.58 0.63 0.66 0.63 0.66 0.76 0.70 0.65 0.58 0.59 0.41 0.44 0.26 0.62 0.64 0.72 t 19.08 20.81 20.84 19.78 18.07 19.14 20.18 18.65 16.19 18.07 14.70 15.79 17.03 15.87 17.03 20.55 18.43 14.01 12.50 12.58 8.59 9.29 5.30 14.36 15.08 17.13 R2 0.51 0.58 0.58 0.54 0.47 0.51 0.55 0.49 0.39 0.47 0.34 0.39 0.44 0.39 0.44 0.58 0.50 0.42 0.34 0.34 0.17 0.20 0.06 0.38 0.42 0.52
Faktr 1
Faktr 2
Faktr 3
Faktr 4
Deerler incelendiinde, Lambda (), t ve R2 deerlerinin 0.05 dzeyinde anlaml olduu grlmektedir. Faktr yklerini gsteren Lambda () deerlerine bakldnda, faktr yklerinin 0.26 ile 0.76 arasnda deitii
37

(25-27 Nisan 2013, MERSN) grlmektedir. Bu deerler, maddelerin faktr yklerinin kabul edilebilir dzeyde olduuna iaret etmektedir. Gizil deikenlerin gzlenen deikenleri aklama durumlarna ilikin t deerleri ise 0.05 dzeyinde anlamldr. okluk, ekerciolu ve Bykztrke (2010) gre, yaplan analizlerde manidar olmayan t deerlerinin analiz d braklmas gerektiini ileri srmlerdir. Buna gre, ileri srlen modeldeki maddelerin t deerlerinin anlaml olmas, maddelerin modelde kalmalar gerektiine iaret etmektedir. Dier taraftan, R2 deerlerine bakldnda, alt faktrler tarafndan maddelerde aklanan varyans miktarnn ise 0.06 ile 0.58 arasnda deitii grlmektedir. Elde edilen bulgular, gzlenen deikenler ve rtk deiken arasnda tek ynl dorusal ilikiyi ifade eden parametrelerin istatistiksel olarak anlaml olduunu ortaya koymaktadr. Disiplin Salama Stratejileri leinin gvenirliine ilikin bulgular Disiplin Salama Stratejileri leinin gvenirliini bulmak iin i tutarlk katsaylar hesaplanmtr. lein i tutarlk katsaylar faktr 1 iin .92, faktr 2 iin .84, faktr 3 iin .65 ve faktr 4 iin .71 olarak bulunmutur. TARTIMA ve SONU Bu alma Papaioannou (1998) tarafndan gelitirilmi Disiplin Salama Stratejileri lei-DSS (Strategies to Maintain Discipline Scale-SSDS)nin Trkeye uyarlanmas amacyla yaplmtr. lein faktr yapsn ortaya koymak ve geerliini test etmek zere yaplan amlayc faktr analizi ve dorulayc faktr analiz sonular, lein drt alt boyutta ve lein toplam 26 maddeden oluan lee ait uyum indekslerinin kabul edilebilir dzeyde olduunu gstermitir. Model uyumunun kabul edilebilir olarak deerlendirilmesi iin kikare deerinin 0.03n ve RMSEA deerinin 0.08in altnda, NFI 0.90 - 0.95, NNFI ve CFI 0.95 - 0.97, GFI 0.90 0.95 ile AGFI deerlerinin 0.85- 0.90 aralklar arasnda olmas gerektii bildirilmitir (Ylmaz ve elik, 2009). Bu almadan elde edilen deerlere bakldnda, belirtilen aralklarda olduu ve modelin uyumluluunun kabul edilebilir dzeyde olduu gzlenmektedir. Papaioannou (1998)nun 674 (n= 319 erkek, n=355 kz) ortaokul rencisi ile yapt almada rencilerin yalar 10 ile 15 arasnda deimektedir. Bu anlamda alma orijinal lein rneklem yapsna uygun olarak belirlenmitir. Ayrca Papaioannou (1998) z deeri 1den yksek drt alt faktr elde etmitir. Yine bu almaya ait bulgular orijinal alma ile benzerlik gstermektedir. DSSnn geerlik ve gvenirliini snamak amacyla Gutierrez, Ruiz ve Lopez (2010) tarafndan da bir alma yaplmtr. Onlarn yapt almadan elde edilen bulgular ile bu almadan elde edilen bulgular arasnda benzerlik bulunmaktadr. Gutierrez, Ruiz ve Lopez (2010) yaptklar DFA analizine ait ilk bulgularda tatmin edici sonular elde edilmemi, ikinci kez tekrarlanan analizlerde elde edilen bulgular daha iyi uyum indeksleri salamtr. Ancak yaptklar almada uyum indekslerini ktletiren iki maddenin kartlmas ile lein orijinal drt faktrl yaps elde edilememi ve sonu olarak faktrl bir yap ile 24 maddeye sahip bir lek elde etmilerdir. Bu anlamda, bu almada elde edilen bulgularda ise herhangi bir madde kartlmaya gerek kalmam ve orijinal lekteki gibi drt faktrl bir yap elde edilmitir. Spray (2002) tarafndan yaplan almada ise lee temel bileenler faktr analizi yaplm ve analiz ilk bulgularnda lee ait faktrlerin says alt olarak km, daha sonra faktr yk .40 olarak sabitlenerek faktr yaps drt olarak bulunmutur. Ancak .40n zerinde 19 madde kalm ve elde edilen lein madde says azalmtr. Ayrca lein gvenirlik katsaylar ise .72 ile .85 arasnda deimektedir. Spray (2002) tarafndan yaplan alma ile karlatrldnda, bu almann gvenirlik katsaylarnn ise (.92 ile .65) bazlarnn daha yksek bazlarnn ise daha dk olduu bulunmutur. Sonu olarak; bu uyarlama almas ile elde edilen bulgular nda, Trkeye uyarlamas yaplan Disiplin Salama Stratejileri leinin geerli ve gvenilir bir leme arac olarak kullanlabilecei ortaya konulmutur.
KAYNAKA Ylmaz, V. ve H. E. elik (2009). Lisrel ile Yapsal Eitlik ModellemesiI: Temel Kavramlar, Uygulamalar, Programlama, PEGEM Akademi, Ankara. s.47. Jreskog, K. G., ve Srbom, D. (2004). LISREL 8.7 for Windows [Computer software]. Lincolnwood, IL: Scientific Software International,Inc. Papaioannou, A. (1998). Goal perspectives, reasons for being disciplined and self-reported discipline in physical education lessons, Journal of Teaching in Physical Education, 17, 421-441.
38

Spray, C. (2002). Motivational climate and perceived strategies to sustain pupils discipline in physical education, European Physical Education Review, 8, 5-20. okluk, ., ekerciolu, G. & Bykztrk, . (2010). Sosyal Bilimler iin ok Deikenli statistik: SPSS ve LISREL Uygulamalar. (s.270-271), Ankara: Pegema Yaynclk. Humphreys,T. (2001). Disiplin nedir? Ne deildir? Orijinal ad: A different kind of discipline. (2. Bask), ev. Berat ELK, stanbul: Epsilon. Gutirrez, M.Ruiz,L.M. ve Lpez,E. (2010).Perceptions of Motivational Climate and Teachers Strategies to Sustain Discipline as Predictors of Intrinsic Motivation in Physical Education. The Spanish Journal of Psychology, 13(2): 597608. nl, H. ve Aydos, L. (2008). Beden Eitimi Dersinde Snf Ynetimi. Uluslararas nsan Bilimleri Dergisi. 5(1), 1-7. Zounhia, K., Hatziharistos, D. & Emmanouel, K. (2003). Greek Secondary School Pupils Perceived Reasons for Behaving Appropriately and Perceived Teachers Strategies to Maintain Discipline, Educational Review, 55(3), 289-303.
ORTARETMDE BEDEN ETM RETMENLK MESLENE YNELK TUTUM LE GELTRLMES *Mehmet YANIK *Hatice AMLIYER
*Celal Bayar niversitesi,Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Manisa mehmettyanik@gmail.com
GR Toplumlarn modern ada var olan hzl deiime ayak uydurabilmeleri ancak bireylerini nitelik olarak iyi yetitirmesiyle mmkn olacaktr. Nitelikli bireylerin yetitirilmesinde en nemli grev eitim sistemine dmektedir.Buna paralel olarak eitim sistemi ierisinde aktif uygulayc olan retmenlerinde alanlarnda iyi yetimi olmas ile hedeflenen gelimeyi gerekletirmek mmkn olacaktr.retmenlerin yetitirilmesi tartmasz son derecede nemlidir.Bunun iin, bu alan ierisinde yetiecek olan retmen adaylarnn seiminde de en bata ilgi ve istekli rencilerin seimi bu meslein etkiliini artracaktr.retmenlik meslei istedii alanda baarl olamayp ta en azndan retmen olaym dncesini tayan rencilerin tercih ettii bir meslek olmamaldr.retmenlik mesleinde baarl olmak iin ncelikle bu meslei sevmek gereklidir.Bu da retmenlik mesleklerine kars olumlu tutumlar karlanabilir.Tutum, bireyin kendine ya da evresindeki herhangi olay yada olguya kar deneyim, motivasyon ve bilgilerine dayanarak oluturduu zihinsel, duygusal ve davransal bir n eilimidir (nceolu 2004). Baka bir tanma gre de tutum,bireye atfedilen ve onun belli bir nesne, birey ya da belli bir konu ile ilgili duygu, dnce ve davranlarn oluturan eilimlerdir (Katba,1992) . Ortaretim dzeyinde renim grmekte olan rencilerin beden eitimi retmenlik mesleine ynelik tutumlarn ortaya koyan aratrma saysnn azl gz nne alndnda bu aratrmann sonucunda elde edilecek bulgularn ilgili alan yazna nemli katklar salayaca umulmaktadr. Bu balamda; bu aratrmann amac ortaretim kurumlarnda renim gren rencilerin beden eitimi retmenliine ynelik tutumlarn lmek iin Likert tipi bir lek gelitirmektir. YNTEM Bu aratrmada ortaretim dzeyinde renim gren rencilerinin beden eitimi retmenlii mesleine ynelik tutumlarn lmekte kullanlabilecek bir lek gelitirilmesi amalanmtr. Bunun iin ilgili literatr taranm, tutum ve beden eitimi aratrmalarnda kullanlan eitli tutum deikenleri aratrlmtr. Bu blmde aratrmada kullanlan alma grubu, lme aracnn gelitirilmesi ve veri analizinde kullanlan teknikler anlatlacaktr alma Grubu Aratrmann evrenini, Balkesir ili ve ilelerinde ortaretim dzeyinde renim gren renciler, rneklem grubunu ise tesadf rneklem metoduna gre seilen il merkezindeki toplam 10 ortaretim kurumunda 20122013 eitim- retim ylnda renim gren 11.snf rencileri oluturmaktadr. Burada zellikle 11.snf rencilerinin aratrma kapsamna alnmasndaki sebep, bu rencilerin beden eitimi
39

(25-27 Nisan 2013, MERSN) retmenlik mesleine ynelik tutumlarnn dier snflara gre daha objektif olaca dncesinden kaynaklanmtr. lme Aracnn Gelitirilmesi Aamalar Horowitz ve Bordens (1995)'e gre tutum bireyin, insanlar, durumlar ve nesnelere ynelik gsterdii tepkilerdir. Eitimde bu tepkileri belirlemek eitimin ilevselliini artracaktr.Tezbaaran (1997); tutumlarn llmesinde bir lein hazrlanarak mevcut durumun tespitinin izlenen en sk yaklam olduunu belirtmitir.Bu amala; beden eitimi retmenlii mesleine ynelik tutum lei, ortaretim dzeyinde renim gren rencilerinin beden eitimi retmenlii mesleine ynelik tutumlarn tespit etmek amacyla gelitirilmi bir lektir. lein gelitirilmesi aamasnda ncelikle aratrmac tarafndan benzer trdeki lekler incelenerek ilgili literatr taranmtr. Bu aamada zellikle nl (2011) tarafndan beden eitimi retmenlik mesleini semi ve bu okullarda eitim gren renciler ile alarak gelitirilmi olan Beden Eitimi retmenlii Mesleine Ynelik Tutum lei model olarak alnmtr.Ayrca retmenlik mesleine ynelik tutumla ilgili daha nceden yaplm almalar (Akar ve Erden, 1987; etin, 2006; zbek, Kahyaolu ve zgen, 2007; Temizkan, 2008; Tufan ve Gdek, 2008; Erku ve ark., 2000;) incelenmi, retmenlik mesleine ynelik tutumla ilgili maddeler listelenmitir. Bunun yannda Balkesir ilinde grev yapan toplam 30 beden eitimi retmenine ve yine Balkesir niversitesi Beden Eitimi Spor Yksekokulu Beden Eitimi retmenlii blmnde renim gren 40 retmen adayna Beden eitimi retmenlii mesleini semenizde etki eden faktrler nelerdir?, Beden eitimi retmenlii meslei size gre nasl bir meslektir? ve Beden eitimi retmenlik mesleini kimler semelidir? eklinde ak ulu sorular yneltilmi, bu sorulara kompozisyon eklinde cevap vermeleri salanmtr. Literatrde belirtilen zellikler ve kompozisyon uygulamasnn sonular aratrmac tarafndan tutum cmlelerine dntrlm ve listelenmi,toplam 40 maddenin yer ald bir madde havuzu oluturulmutur.Ortaya kan cmleler beden eitimi retmenlii alanndan uzmana inceletilmitir.Ayrca cmlelerin dil bakmndan anlalabilirlii iin Trk dili ve edebiyat retmenlerinin grlerine bavurulmutur. Uzman grleri ve dzeltmeleri sonucu baz maddelerin birbirleri ile benzerlik gstermesi, beden eitimi retmenlii mesleine ynelik tutum iermemesi, dil ve anlatm bakmnda yeterli olmamas gibi sebeplerden dolay lekteki cmle says 24e indirilmitir. Verilerin Analizi Verilerin analizinde, katlmclarn demografik zelliklerinin analizinde frekans ve yzde analizi kullanlacaktr. Yap geerlii iin amlayc ve dorulayc faktr analizi yaplacaktr. Gvenirlik almas iin i tutarllk katsays (Cronbach alfa) ve madde analizi kullanlacaktr.. Aratrmadan elde edilen verilerin istatistiksel zmlemeleri IBM-SPSS 20 paket program kullanlarak yaplacaktr. Verilerin analiz edilmesinde en az .05 anlamllk dzeyi benimsenecektir. lem Aratrmada veriler, grup uygulamas eklinde toplanacaktr.. Veriler kurumlarda ders saatleri iinde bata kurum amiri ve dersin yrtcsnn izni ve yardmyla toplanacaktr. Veriler toplanrken gnlllk ilkesi esas alnacak, katlmclara ncelikle aratrmann amacna ynelik ksa bir bilgi verilecek ve ardndan aratrmaya katlmak isteyen katlmclara lekler verilecektir. Katlmclardan kimlik bilgileri istenmeyecektir. Anahtar Szckler: Tutum, Beden Eitimi retmenlik Meslei, retmen yetitirme,
KAYNAKA 1. 2. 3. 4. 5. 6. nceolu M.( 2004) Tutum, Alg, letiim. Ankara, Kesit Tantm Ltd. ti, 19. Katba, . nsan ve insanlar. stanbul: Evrim Basm Yaym; 1992 Horowitz, I. A. & Bordens, K. S. (1995). Social Psychology. London: Mayfield Publishing Company. p.234 Tezbaaran, A. A. (1997). Liket tipi lek gelitirme klavuzu. Ankara: Trk Psikologlar Dernei Yaynlar. nl,H.(2011). Beden Eitimi retmenlii Mesleine Ynelik Tutum lei (BEYT) Gelitirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eitim Bilimleri.(4).Gz. s.2005-2020 Akar, P. ve Erden, M. (1987). retmen adaylarnn meslee ynelik tutumlar. ada Eitim Dergisi, 121, 8-11.
40

7. 8. 9. etin, . (2006). retmenlik meslei tutum leinin gelitirilmesi (geerlik ve gvenirlik almas). Gazi niversitesi Endstriyel Sanatlar Eitim Fakltesi Dergisi, 18, 28-37. Erku, A., Sanl, N., Bal, M. T. ve Gven, K. (2000). retmenlie ilikin tutum lei gelitirilmesi. Eitim ve Bilim, 25 (116), 27-33. zbek, R., Kahyaolu, M. ve zgen, N. (2007). retmen adaylarnn retmenlik mesleine ynelik grlerinin deerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, IX (2), 221-232.
10. Temizkan, M. (2008). Trke retmeni adaylarnn retmenlik mesleine ynelik tutumlar zerine bir aratrma. Trk Eitim Bilimleri Dergisi, 6 (3), 461-486. 11. Tufan, E. ve Gdek, B. (2008). Mzik retmenlii mesleine ynelik tutum leinin gelitirilmesi. Trk Eitim Bilimleri Dergisi, 6 (1), 25-40.
BEDEN ETM VE SPOR RETMEN ADAYLARI LE ETM FAKLTESNDE OKUYAN RETMEN ADAYLARININ BENLK SAYGISI DZEYLERNN BAZI DEKENLER AISINDAN NCELENMES Tuba DAVARCI *Hseyin NL Mustafa Kayhan ERBA
(*Aksaray niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Aksaray) kayihan.besyo@gmail.com
GR VE AMA Benlik kavram, bireyin kendi kimliinin farknda olarak tanmlanmaktadr (kizler, Karagzolu, 1997). Benlik saygs ise, bireyin kendisini ne olarak grdnn ve kabul edilme veya reddedilme beklentilerinin bir sonucudur; bireyin kendini deerli bulup bulmad ya da ne kadar deerli bulduunu gsteren bir kavram olarak ortaya kmaktadr ( Adana ve Kutlu, 2006). Bu dorultuda, beden eitimi ve sporun olumlu benlik gelimesine de katksnn olduu bilinmekle beraber, benlik saygsnn yksek olmasnn da spor alannda baarl olmay salad ne srlmektedir (A, 1999, Gn 2006). Bu aratrmada, beden eitimi ve spor yksekokulu retmenlik blm ve eitim fakltesi ilkretim blm rencilerinin baz sosyo-demografik zellikleri, benlik saygs dzeyleri ve bu dzeylerin eitim grdkleri blmlere ve sporla ilgilenme deikeni asndan incelenmesi amalanmtr. YNTEM Bu alma, kesitsel tarama modeli trnde bir aratrmadr. Aratrma gurubunu, Aksaray niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu ile Eitim Fakltesi lkretim Blmnde renim gren, toplam 453 renci oluturmutur. retmen adaylarnn 232si bayan (%51), 221i erkek (%49) , yalar ise 18 ve 36 arasnda deimektedir. Veri toplama arac olarak; rencilere sosyo-demografik bilgi formu ile Tafarodi ve Swan (2001) tarafndan gelitirilen ve Doann (2011) Trke adaptasyonunu gerekletirdii, iki alt boyuttan oluan (Kendini Sevme / z-yeterlik) Benlik Saygs lei uygulanmtr. Verilerin analizlerinde, bulgularn aritmetik ortalama hesaplamalar yaplm, tek ynl varyans analizi ve bamsz guruplarda aritmetik ortalamalar aras fark belirlemeye ynelik t-testi uygulanmtr (istatiksel analizlerde SPSS 17.0 paket program kullanlmtr). BULGULAR retmen adaylarnn 232si bayan (%51), 221i erkek(%49) , yalar ise 18 ve 36 arasnda deimektedir. Adaylarn 270 i(%60) sporla ilgilenmektedir, 183 (%40) ise sedanterdir. Aratrma gurubunda yer alan retmen adaylarnn benlik saygs leinden ve alt leklerden elde ettikleri dzeylerin aritmetik ortalamalar tespit edilmitir. Buna gre; retmen adaylarnn kendini sevme alt lei puanlar X = 3.60, z-yeterlik alt lei puanlar X = 3.20, benlik saygs leinin genelinde puanlar ise X = 3.40 olarak tespit edilmitir. retmen adaylarnn renim grd blm deikeni asndan farkllk olup olmadn test etmek amacyla tek ynl varyans analizi yaplmtr. Buna gre; retmen adaylarnn renim grd blm deikeni asndan anlaml farklla rastlanmtr (p< 0.05). retmen adaylarnn sporla
41

(25-27 Nisan 2013, MERSN) ilgilenme deikeni asndan benlik saygs dzeylerini tespit etmek amacyla bamsz gruplarda aritmetik ortalamalar aras fark belirlemeye ynelik t- testi yaplmtr. Buna gre sporla ilgilenme deikeni asndan benlik saygs leinde elde ettikleri ortalamalar asndan anlaml farklla rastlanmtr (p< 0.05). TARTIMA VE SONU Aratrmann sonucunda, rencilerin benlik saygsnn orta-yksek dzeyde olduu, Kendini sevme alt boyut dzeyinin( =3,60), z yeterlik dzeyine gre daha yksek olduu grlmtr. retmen adaylarnn renim grd blm deikeni asndan benlik saygs dzeylerinde anlaml farkllklarn bulunduu grlmtr. Buna gre; beden eitimi ve spor retmenlii blm rencilerinin benlik saygs dzeylerinin ( =3,54), dier blmlerdeki rencilere nazaran daha yksek olduu grlmtr.Bir ok aratrma bu sonucu destekler niteliktedir. Vincent (1976) ve Solokun (1990) sporcularn sporcu olmayanlardan daha yksek zsaygya sahip olduklarn belirlemilerdir(akt: Haslofa ve ark., 2003). Sporla ilgilenme deikeni asndan ise, benlik saygs dzeylerinde anlaml farkllklar tespit edilmitir. Buna gre; spor ile uraan kiilerin benlik saygs dzeyleri ( =3,53), sedanterlere gre daha yksektir. Elde edilen bu sonu, ayn zamanda rencilerin eitim aldklar blmlere gre elde edilen sonucu destekler niteliktedir. Bu durum, yaplan bir ok aratrma ile paralellik arz etmektedir (Aine ve Lester, 1989, Weinberg ve Gould, 1995, A, 1999, Tiryaki, 2000, Gn 2006, ten ve ark., 2006 ). Fiziksel olarak daha iyi duruma gelmenin psikolojik geliimi etkilediine rnek olarak birok aratrma gsterilebilir. Olrich (1992) vcut gelitirme sporunun bireylerin ruhsal ve fiziksel geliimine etkisini aratrm, kas ktlesindeki ve kuvvetteki art sonucunda zsayg ve erkeklik duygularnda art olduunu ortaya karmtr. Aratrma sonucunda; beden eitimi ve spor faaliyetlerinin bir ok alanda olduu gibi, benlik saygs zerinde de pozitif etkisi olduu, faaliyetler ierisinde bulunma dzeylerinin, benlik saygs dzeyleri zerinde o derece etkili olduu sonucuna varlmtr.
KAYNAKLAR Adana, F., Kutlu Y. (2006). stanbul linde 12-15 Ya Grubu rencilerde Benlik Kavramnn Aratrlmas Hemirelik Forumu Dergisi, Eyll-Aralk 96-101. Aine, D., Lester, D. (1989) Exercise, depression, and self esteem. Percept Motor Skills, 68(1):283-287. Aktop, A., Erman, K.A. (2002) Takm ve bireysel sporcularn baar motivasyonu benlik saygs ve srekli kayg dzeylerinin karlatrlmas. 7. Uluslararas Spor Bilimleri Kongresi, Antalya. A, F. H. (1999) Benlik kavram ve spor. Spor Psikolojisi Kursu, P Bayar (Der), Ankara, Bargan Yaynevi. Doan, T. (2011). ki Boyutlu Benlik Saygs: Kendini Sevme/z yeterlik lei'nin Trke Uyarlamas, Geerlik ve Gvenirlik almas. Eitim ve Bilim, 36 (162), 126-137. Gn, E. (2006) Spor Yapanlarda ve Spor Yapmayan Ergenlerde Benlik Saygs. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Adana. Haslofa, E., Kutlay, E., Haslofa, F., zkol, M.Z.( 2003). Alt Haftalk Yaz Spor Okulu Eitiminin 6-13 Ya Gurubu ocuklarda Fiziksel Uygunluk Geliimine Etkileri Performans cilt 9., Say: 3-4. Yl.. ten, B., Koru, Z., Kocaeki, Z. (2006) 6 haftalk egzersiz ncesi ve sonras 12-15 ya aralndaki ocuklarn benlik saygsndaki deiim. 9. Uluslar aras Spor Bilimleri Kongresi, Mula. kizler, C., Karagzolu, C. Sporda Baarnn Psikolojisi. stanbul: Alfa Basm Yaym Datm, 1997:185. Kulakszolu, A. Ergenlik Psikolojisi. 7. Bask, stanbul: Remzi Kitapevi, 2005. Muratl, S. (1997) ocuk ve Spor. Bargan Yaynevi, 1. Bask, Ankara. zkan, . (1994). Benlik Saygsn Etkileyen Etkenler, Dnen Adam Psikiyatri ve Nrolojik Bilimler Dergisi, C. VII, sy. 3, s.4-9. Tafarodi, R. W., & Swann, W. B. Jr. (2001). Two-dimensional self-esteem: Theory and measurement. Personality and Individual Differences, 31, 653-673 Tiryaki, S. Spor Psikolojisi Kavramlar, Kuramlar ve Uygulama. 1.Bask, stanbul: Eyll Yaynevi, 2000:109. Weinberg, R.S, Gould, D. (1995). Foundations of Sport and Exercise Psychology. Human Kinetics, Champaign, U.S. Yrkolu, A. (1988) Genlik a Ruh Sal Eitimi ve Ruhsal Sorunlar. 5.Bask, stanbul: Trkiye Bankas Kltr Yaynlar Sosyal ve Felsefi Eserler Dizisi.
42

(25-27 Nisan 2013, MERSN) LKRETM I. KADEME RENCLERNN BEDEN ETM VE SPOR DERSNE LKN GRLERNN NCELENMES Samet AHN **Murat KANGALGL
(*Beden Eitimi ve Spor retmeni, Burdur) (**Cumhuriyet niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Sivas) mkangalgil@cumhuriyet.edu.tr
GR VE AMA Bu alma ilkretim I. kademede renim gren rencilerin beden eitimi ve spor kavramlar ile beden eitimi ve spor dersi hakkndaki grlerini ortaya koymak amacyla planlanmtr. YNTEM Aratrma, nitel bir aratrma olup aratrmann evrenini 20112012 eitim retim yl 2. Dneminde Sivas il merkezinde Milli Eitim Mdrlne bal resmi ilkretim okullar I. kademede (1-5 snflar) renim gren renciler oluturmaktadr. Aratrmann rneklemini ise Sivas il merkezinde renim gren ve tesadf yntemle seilen ilkretim okullarndan; 5. snflardan 51 (25 erkek, 26 kz), 4. snflardan 51 (20 erkek, 31 kz) ve 3. snflardan 28 (10 erkek, 18 kz) renci olmak zere toplam 130 renci oluturmutur. Veri toplama arac, beden eitimi nedir? , spor nedir?, beden eitimi ve spor arasndaki fark nedir?, beden eitimi dersi sizce nasl ilenmelidir? eklinde 4 sorudan olumaktadr. Aratrmac tarafndan sorular rencilere sorulmu, renci yantlar kayt altna alnm ve verilerin analizinde ierik analizi yntemi kullanlmtr. Elde edilen veriler frekans ve yzdelerle en fazladan en aza doru sralanmtr. BULGULAR Beden eitimi nedir? sorusuna aratrmaya katlan rencilerin verdikleri yantlar nemlilik srasna gre ilkretim 5. snf rencileri (19 kii %37.2) ilk srada spor dallarn rendiimiz bir derstir, 4. snf rencileri (18 kii %35.2) ilk srada oyun oynamak, elenmektir, 3. snf rencileri ilk srada (10 kii %35.7) spor yapmaktr yantn vermitir. spor nedir? sorusuna aratrmaya katlan rencilerin verdikleri yantlar nemlilik srasna gre ilkretim 5. snf rencileri (19 kii %37.2) ilk srada salk yaamak iin yaplan hareketlerdir, 4. snf rencileri (23 kii % 45) ilk srada salkl yaamak iin yaplan hareketler, 3.snf rencileri (11 kii %39.2) ilk srada salkl olmak iin yaplan hareketlerdir yantlar vermitir. Beden eitimi ve spor arasndaki fark nedir? sorusuna aratrmaya katlan rencilerin verdikleri yantlar nemlilik srasna gre ilkretim 5. snf rencileri (11 kii %21.5) ilk srada beden eitimi bir derstir, spor ise yaptmz hareketlerdir, 4.snf rencileri (12 kii %23.5) ve 3.snf rencileri (8 kii %28.5) ilk srada her ikisi de ayndr, fark yoktur cevaplarn vermilerdir. Beden eitimi dersi sizce nasl ilenmelidir? sorusuna aratrmaya katlan rencilerin verdikleri yantlar nemlilik srasna gre ilkretim 5. snf rencileri (23 kii %45) ilk srada oyun oynayarak, elenerek, 4.snf rencileri (20 kii %39.2) ilk srada oyun oynayarak, koarak, elenerek, 3.snf rencileri ise (11 kii %39,2) ilk srada oyun oynayarak ilenmelidir yantn vermitir. SONU Aratrma sonularna gre elde edilen cevaplardan yola klarak renci gz ile beden eitimi; Spor dallar hakknda bilgi vermek amacyla okulda yaplan, oyunlar oynanan elenceli bir derstir eklinde tanmlanabilir. Spor ise insanlarn salkl olmak, vcutlarn gelitirmek, saln korumak iin yaptklar hareketlerdir eklinde tanmlanabilir. Beden eitimi ve spor arasndaki fark yine tam olarak ortaya konulamamtr. renciler beden eitimi ve spor arasndaki fark; rencilerin byk bir ksm her ikisinin de ayn olduunu arasnda fark olmadn belirtmilerdir. Beden eitimi ve spor dersi sizce nasl ilenmelidir sorusuna renciler oyunlar oynayarak eklinde yantlamlardr. Anahtar Szckler: ilkretim, beden eitimi, spor, ders
43

(25-27 Nisan 2013, MERSN) (NVERSTEL SPORCULARIN GDLENME DZEYLERNN BRAN GURUPLARINA GRE KARILATIRILMASI N. HAIL KORKMAZ1 F. HASLOFA2 E. HASLOFA3
(1Uluda niversitesi Eitim Fakltesi Beden Eitimi ve Spor retmenlii Blm-Bursa) ( 2-3Ege niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksek Okulu-zmir) 1 nhasil@uludag.edu.tr 2 fehime.haslofca@ege.edu.tr 3 ercan.haslofca@ege.edu.tr
GR VE AMA Sporda st dzeyde baarnn, yetenekli sporcularn bulunmas ve kaliteli antrenman ortamnda uzun sreli bir eitimle yetitirilmelerine bal olduu bilinmektedir. Kaliteli antrenman ortamnn temel geleri ise donanml tesis ve malzeme ile yaa ve brana uygun antrenman ve yarma programlar, antrenr ve sporculara salanan bilimsel destek, bilgi ve kiilik zellikleriyle iyi yetitirilmi antrenrlerdir. Burada yetenekli sporcuyu tanmlarken baar iin, brana zg genetik yapsnn yannda, en az onun kadar nemli grlen brana adanmlk, zorlu antrenmanlar, kamplar ve tekrarlayan yarmalarn fiziksel ve psikolojik basklarna direnme gibi gdsel yaps dikkate alnmaktadr (Bompa 2007). Bu nedenle gdlenme spor psikolojisi alannn temel konular ierisinde yer almakta ve spor ortamndaki davranlarn aklanmasnda nemli yere sahip bulunmaktadr. Spor psikolojisi alannda yaplan aratrmalara gre bireylerin isel ya da dsal nedenlerden dolay sportif aktiviteye katldklar belirtilmektedir. Le ve Harmer 1996, Vlachopoulos, Karageorghis ve Terry 2000ye gre bir kii, bir baka kii ya da bir ey olmakszn kendi hr iradesi ile bir aktiviteye katlyor ve Willis ve Campbell 1992e gre de uyarc zellii olan bir durumla karlamakszn mcadele ediyorsa o kiinin isel olarak gdlendii varsaylr. sel gdlenmeden farkl olarak kii aktiviteye hr iradesi olmakszn dl gibi dsal nedenlerden dolay katlyor, haz almaktan ok dsal dzenlemeler onun davrann ynlendiriyor ise o zaman kiinin dsal olarak gdlendii varsaylr. Gdlenmenin isel ve dsal gdlenme boyutlar dnda ele alnan gdlenmeme ise, isel ve dsal olarak gdlenen kiileri ifade etmemekte, yetersizlik duyumu ve kontrol eksiklii ile tanmlanmaktadr (Kazak 2004). Bu almann amac niversiteli sporcularn bran guruplarna gre gdlenme dzeylerini belirlemek ve aralarndaki ilikileri incelemektir. YNTEM Aratrmann evreni Trkiyede niversitelerde renim gren ve deiik spor branlarnda faaliyet gsteren sporculardr. rneklem grubunu ise dokuz niversiteden, ya ortalamas 21,6 2,33 olan kadn (n=200) ve erkek (n=230) toplam 430 sporcu oluturdu. Veri toplama arac olarak Pelletier ve ark. (1995) tarafndan gelitirilen, Trk sporcular iin Kazak (2004) tarafndan gvenirlik ve geerlik almas yaplan Sporda Gdlenme lei (SG) kullanld. Verilerin analizinde SPSS 17.0 program kullanlarak, bran guruplar arasnda gdlenme dzeylerindeki farkllamalar incelemek iin Mann-Whitney U Testi ile Kruskal Wallis Testi uyguland. BULGULAR Takvim ya ile spor yann, gdlenme dzeyleriyle ilikisi deerlendirildiinde; tm kadnlarda yalnzca spor ya ile gdlenmeme-GMM deerleri arasnda negatif yndeki farkllama istatistiksel olarak anlaml bulundu (p< .01). Tm erkeklerde ise yine spor ya ile isel gdlenmenin uyaran yaamak iin isel gdlenme-UYG alt boyutu deerleri arasndaki farkllama istatistiksel olarak anlamlyd (p< .05). Tm guruplar dikkate alndnda da spor ya ile UYG alt boyutu deerleri arasndaki ve dsal gdlenmenin ie atm-A alt boyutu arasndaki farkllama istatistiksel olarak anlaml bulundu (p< .05). Bran guruplar arasndaki farkllamalar deerlendirildiinde; takm sporlar ile mcadele sporlar arasnda, dsal gdlenmenin dsal dzenleme-DD alt boyutu ve GMM deerleri arasndaki takm sporlar lehine olan farkllama istatistiksel olarak anlaml bulundu (p< .05). Takm sporlar ile raket sporlar arasnda raket sporlar lehine, mcadele sporlar ile bireysel sporlar arasnda da bireysel sporlar lehine, DD deerleri arasndaki farkllamalar istatistiksel olarak anlaml bulundu (p< .05). Mcadele sporlar ile raket sporlar arasnda da raket sporlar lehine, DD ile GMM deerleri arasndaki farkllamalarn istatistiksel olarak anlaml olduu grld (p<
44

(25-27 Nisan 2013, MERSN) .01). Tm bran guruplarnn sra ortalamalar (mean rank) dikkate alndnda; DD dzeyleri asndan tm bran guruplar arasnda anlaml bir fark olduu grld (p< .05). DD dzeyi en yksek raket sporlarnda bulundu. kinci srada bireysel sporlar, nc srada takm sporlar ve son olarak mcadele sporlar seklinde sraland. Sra ortalamalarna gre kadnlarla erkekler arasnda grlen farklar istatistiksel olarak anlaml deildi. SONU Hem kadnlarda hem de erkeklerde takvim yann gdlenme dzeylerine etkisi belirlenemedi. Buna karlk kadnlarda spor ya arttka gdlenmeme dzeylerinin azald, erkeklerde ise spor ya arttka isel gdlenme dzeylerinin ykseldii saptand. Bran gruplar arasnda, yalnzca dsal dzenleme dzeyi raket sporlarnda dier bran guruplarna gre daha yksekti.
Seilmi Kaynaklar Bara FM, Andrade D, Miranda R, Nez JL, Martn-Alb J & Ribas PR (2011) Preliminary Validation of a Brazilian Version of the Sport Motivation Scale, Universitas Psychologica, Bogot-Colombia, Issn 1657-9267, 10 (2), 557-566. Bompa TO (2007), Antrenman Kuram ve Yntemi-Dnemleme, Spor Yaynevi ve Kitapevi, Ankara, 18-19 Kazak Z, (2004), Sporda Gdlenme lei-SG-nin Trk Sporcular in Gvenirlik ve Geerlik almas, Spor Bilimleri Dergisi, Hacettepe of Sport Sciences, 2004, 15 (4), 191-206 Mladenovic M, Marjanovic A (2011) Some Differences in Sports Motivation of Young Football Players From Russia, Serbia and Montenegro, SportLogia ISSN 1986-60897(2), 145153 / www.SportLogia.com Monazami M, Hedayatikatooli A, Neshati A, Beiki Y (2012), A Comparison of the Motivation of Male and Female Competitive Athletes in Golestan, Iran, Scholars Research Library, ISSN 0976-1233, Coden (USA): Abrnbw, Annals of Biological Research, 2012, 3 (1):31-35 / (http://scholarsresearchlibrary.com/archive.html) Pelletier LG, Fortier MS, Vallerand RJ, Tuson KM, Brikre NM, Blais MR (1995), Toward a New Measure of Intrinsic Motivation, Extrinsic Motivation, and Amotivation in Sports: The Sport Motivation Scale (SMS), Journal of Sport & Exercise Psychology, Human Kinetics Publishers, Inc.1995, 17,35-53 Pelletier LG, Vallerand RJ, Sarrazin P (2007), The revised six-factor Sport Motivation Scale (Mallett, Kawabata, Newcombe, Otero-Forero, & Jackson, 2007): Something Old, Something New, and Something Borrowed, Psychology of Sport and Exercise 8 (2007) 615621
BEDEN ETM VE SPOR YKSEKOKULU RENCLERNN SOSYAL KARILATIRMA AISINDAN NCELENMES Mehmet BLBEK*, Cem Y. YILMAZ*, Leyla SARA**
(*ukurova niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Adana) (** Mersin niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Mersin) cyyilmaz@cu.edu.tr
GR VE AMA Bireylerin zaman zaman kendileri ile ilgili bir fikre ulamak istediklerinde kendilerini bakalar ile kyaslama yoluna gittiklerinden yola klarak Festinger (1954) tarafndan Sosyal karlatrma kuram ortaya atlm ve Sosyal karlatrma bireylerin bakalar ile kyaslandnda kendisini eitli boyutlarda nasl grdne ilikin algs olarak tanmlanmtr. Bu kuram kapsamnda bireylerin kendilerini yukar ya da aa doru karlatrma yoluna gittikleri; yukar doru yaplan karlatrmalarda bireyin kendisini kendinden daha stn baka bireylerle karlatrd, aa doru olan karlatremalarda ise bireyin kendisini daha aa seviyede olan bireylerle karlatrd belirtilmitir (Festinger, 1954). Beden eitimi ve sporun bireylerin kendilerini tanmalar, deerlendirmeleri ve olumlu kiilik gelitirmeleri zerinde etkisi vardr. Bu nedenle beden eitimi ve spor alanndaki bireylerin sosyal karlatrma asndan kendilerini olumlu ya da olumsuz olarak deerlendirmeleri konusunda yaplm alma says kstldr. Bu nedenle bu almann amac Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunda renim gren rencilerin sosyal karlatrma asndan deerlendirilmesidir.
45

YNTEM Katlmclar Aratrmaya 2012-2013 Egitim- gretim yl Gz dneminde ukurova niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunun Beden Eitimi retmenlii, Antrenrlk ve Spor Yneticilii blmlerinde renin gren 208 kadn (xya= 21.652.40), 357 erkek (xya= 22.862.84) olmak zere toplam 565 renci (xya= 22.412.74) katlmtr (Tablo 1). Tablo 1. Katlmclarn cinsiyet ve blmlerine gre dalm
Cinsiyet Blm Beden Eitimi retmenlii Antrenrlk Spor Yneticilii Toplam Kadn 59 95 54 208 Erkek 103 167 87 357 Toplam 162 262 141 565
Veri Toplama Arac Aratrmada veri toplamak amac aratrmaclar tarafndan hazrlanan Kiisel Bilgi Formu ile Gilbert, Allan ve Trent (1991) tarafndan kiilerin kendilik alglarn lmek amac ile iki kutuplu 5 zellik ierecek biimde hazrlanan, ahin ve ahin (1992) tarafndan Trke uyarlamasnn yapm aamasnda bir zellik daha eklenerek (baarsz-baarl) 6 maddelik lek haline getirilen ve son olarak 1994 ylnda ahin ve ark. tarafndan baz maddelerin eklenmesi ile 18 maddelik bir lek haline getirilen Sosyal Karlatrma legi (SK) Social Comparison Scale (SCS) kullanlmtr. 16 arasnda puanlanan Likert tipi lekte yksek puanlar olumlu, dk puanlar ise olumsuz benlik algsn ifade etmektedir. lekten alnabilecek en yksek puan 108, en dk puan ise 18dir. ahin, Durak ve ahin (1993) SKnin alfa deerini .89 olarak bulmutur. Bu almada ise alpha deeri .90 olarak ortaya kmtr. Veri Toplama lemi Bu aratrmada kullanlan Sosyal Karlarma lei 2012-2013 Egitim- gretim yl Gz dneminde uygulanmtr. lek uygulanmadan nce Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu ve Eitim Fakltesi ders program incelenmi ve uygun ders saatleri belirlenmitir. Belirlenen derslerin retim elemanlarna lek hakknda bilgi verilmi, uygulama sresi belirtilmi ve retim elemanlarndan uygulama iin izin istenmitir. grencilere de uygulanmadan nce lek hakknda bilgi verilmi, grencilerin cevaplamalarn iten ve samimi bir sekilde yapmalar ve verdikleri cevaplarn gizlilii zerine vurgu yaplmtr. lek sadece katlmaya gnll olan grencilere uygulanmtr. Verilerin Analizi Sosyal Karlatrma legi ile toplanan verilerin analizinde SPSS 11.5 (Statistical Package for Social Science) istatistik paket program kullanlmtr. lek ve kisisel bilgilerle ilgili verilerin zmlenmesinde t-testi ve tek ynl varyans analizi (ANOVA) teknikleri kullanlmtr. BULGULAR Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunun farkl blmlerinde (beden eitimi retmenlii, antrenrlk, spor yneticilii) renim gren rencilerin SK puanlar arasnda fark olup olmadnn belirlenmesi amac ile uygulanan tek-ynl varyans analizi (ANOVA) sonular katlmclarn SK puanlar arasnda istatistiksel olarak anlaml bir fark olmadn ortaya koymutur, F (2, 558)= 1.30, p= .27. Bu bulgulara gre beden eitimi retmenlii (x= 86.65, SS= 15.10), antrenrlk (x= 88.84, SS= 13.50) ve spor yneticilii (x= 87.34, SS= 14.28) blmlerinde renim gren rencilerin SK puanlar birbirine yakn olmakla birlikte yksektir (Tablo 2). Bununla birlikte rencilerin snflarna gre SK puanlar arasnda fark olup olmadnn belirlenmesi amac ile uygulanan ANOVA sonular 1. snf (x= 89.86, SS= 13.69), 2. snf (x= 86.53, SS= 15.88), 3. snf (x= 86.99, SS= 14.32) ve 4. snf (x= 88.38, SS= 11.94) rencilerinin SK puanlarnn istatistiksel olarak anlaml bir fark ortaya koymadn gstermitir, F (3, 557)= 1.59, p= .19 (Tablo 2). Aileleri farkl gelir seviyesine (1000 ve alt, 10013000, 3001 ve zeri) sahip rencilerin SK puanlarnn farkllk gsterip gstermediini belirlemek amac ile
46

(25-27 Nisan 2013, MERSN) uygulanan ANOVA sonular, aile geliri 1000 ve altnda (x= 88.31, SS= 13.38), 1001-3000 arasnda (x= 87.02, SS= 15.13) ve 3001 ve zerinde (x= 93.30, SS= 9.01) olan rencilerin SK puanlar arasnda fark olmadn ortaya koymutur, F (2, 554)= 2.09, p= .13 (Tablo 2). Baar dzeyleri zayf, orta ve iyi olan rencilerin SK puanlar arasnda fark olup olmadnn belirlenmesi amac ile uygulanan ANOVA analizi, istatistiksel olarak anlaml bir fark olduunu ortaya koymutur, F (2, 558)= 7.10, p= .001. Farkn kaynan ortaya koymak iin uygulanan Tukey testi baar dzeyi zayf (x= 83.43, SS= 12.11) ve orta (x= 86.86, SS= 13.96) olan rencilerin SK puanlarnn baar dzeyi iyi (x= 91.00, SS= 14.55) olan rencilerin SK puanlarndan anlaml derecede dk olduunu ortaya koymutur (Tablo 2). Tablo 2. Katlmclarn SK puanlarnn eitli deikenler asndan analiz sonular
N Blm Beden Eitimi retmenlii Antrenrlk Spor Yneticilii Snf 1. Snf 2. Snf 3. Snf 4. Snf Aile Geliri 1000 ve alt 1001-3000 3001 ve zeri Baar Dzeyi Zayf Orta yi 159 262 140 134 150 158 119 287 250 20 40 354 167 x 86.65 88.84 87.34 89.86 86.53 86.99 88.38 88.31 87.02 93.30 83.43 86.86 91.00 SS 15.10 13.50 14.28 13.69 15.88 14.32 11.94 13.38 15.13 9.01 12.11 13.96 14.55 F 1.30
1.59
2.09
7.10*
*p<.05 Aratrmaya katlan kadn ve erkek rencilerin SK puanlar arasnda fark olup olmadnn belirlenmesi amac ile yaplan bamsz t-testi analizi, kadn rencilerin (x= 89.61, SS= 13.18) erkek rencilere (x= 86.82, SS= 14.64) oranla SK puanlarnn istatistiksel olarak anlaml derecede yksek olduunu ortaya koymutur, t (559)= 2.26, p= .02. Bununla birlikte, belirli bir arkada grubu olan ve olmayan rencileirin SK puanlar da istatistiksel olarak anlaml fark ortaya koymu ve arkada grubu olan rencilerin (x= 88.27, SS= 13.98) SK puanlar olmayan rencilerle (x= 84.44, SS= 15.43) karlatrldnda daha yksek bulunmutur, t (558)= 02.2, p= .04. Aktif olarak spor yapan (x= 89.11, SS= 14.14) ve yapmayan (x= 86.93, SS= 14.17), hobiye sahip olan (x= 88.35, SS= 14.15) ve olmayan (x= 85.29, SS= 14.11), ailesinin yannda ikamet eden (x= 88.05, SS= 14.28) ve ailesinden ayr ikamet eden (x= 87.22, SS= 13.87), renim grd blmden memnun olan (x= 88.60, SS= 14.08) ve memnun olmayan (x= 86.05, SS= 14.32), renim grd blm isteyerek seen (x= 88.36, SS= 13.99) ve istemeden seen (x= 86.06, SS= 14.77) rencilerin SK puanlar arasnda istatistiksel olarak anlaml bir fark olup olmadn belirlemek amac ile uygulanan bamsz t-testi sonular anlaml bir fark olmadn ortaya koymutur. SONU Aratrma sonular Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunun Beden Eitimi retmenlii, Antrenrlk ve Spor Yneticilii Blmlerinde renim gren rencilerin sosyal karlatrma dzeyleri yksek bulunmakla birlikte; akademik baar dzeyi, cinsiyet ve arkada grubuna dahil olma asndan fark ortaya kmtr.
KAYNAKLAR Festinger, L. (1954). A Theory of Social Comparison Processes. Human Relations, 7, 117-140. Gilbert, P. S., Allan, S., Trent, D. (1991). A social comparison scale: Psychometric properties and relationship to psychopathology. Personality and Individual Differences, 19(3), 293-299. Psychology 29( 3). 387418.
47

ahin, N. H., ahin, N. (1992). Adolescent guilt, shame and depression in relation to sociotropy and autonomy. Paper presented at the World Congress of Cognitive Therapy, June 17-21, Toronto, Canada. ahin, N. H., Durak, A. ahin, N. (1993). Sosyal karlatrma lei: Bilisel davran terapilerde deerlendirme. Ankara: Trk Psikologlar Dernei Yaynlar.
ORTARETM KURUMLARINDA ALIAN BEDEN ETM VE SPOR RETMENLERNN 19 MAYIS ATATRK ANMA GENLK VE SPOR BAYRAMINA LKN GRLER Selda Eraslan Belgin GKYREK
(Beden Eitimi retmeni) (G.. BESYO) inanb@gazi.edu.tr
ZET Milli bayramlarn lke genelinde cokulu olarak kutlanmas,o lkedeki yaayan insanlarn ve yetimekte olan ocuk ve genliin birbirlerine ballklar, o lkenin gelecekteki milli tarih ve milli bilinci iin ok nemlidir.Bu sebeple 19 Mays Atatrk Anma ve Genlik ve Spor Bayramnn kutlamalarna ilikin beden eitimi retmenlerinin grlerini renmek zere bu konuda anket uygulanmtr. Aratrmann evreni Ankara li, rneklemi ise Keiren lesidir.Bu ilede grev yapan beden eitimi retmenlerine 25 soruluk anket uygulanmtr.Ankette yer alan 25 sorunun korelasyonu .89 olarak hesaplanmtr. Eitim aratrmalarnda yaplan lmlerin gvenli sonular verdiini syleyebilmek iin i tutarllk katsaysnn .70 ve zerinde olmas gerekmektedir. Sonu olarak ankette yer alan sorular llmek istenen hedef davran yksek bir i tutarllkla lmtr. Ortaretim kurumlarnda alan beden eitimi retmenlerinin 19 Mays Atatrk Anma ve Genlik ve Spor Bayramna ilikin grlerinin; bayramlarn stadlarda kutlanmas gereklilii, bayramlarn rencilerin sosyal ve ruhsal ynden gelimelerine katk salad, bayramlarn stadlarda kutlanmasnn milli bilinci olumlu ynde etkiledii ynnde olumlu, bayram kyafetlerinin ve ara-gerecin temin edilmesi ynnde ise olumsuz olduu sylenebilir. Anahtar kelime : Milli Bayramlar, 19 Mays Atatrk Anma, Beden Eitimi retmenleri
BEDEN ETM VE SPOR RETMENLERNN RETMEN YETERLKLER LE LGL GRLER Murat KANGALGL (Cumhuriyet niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Sivas) mkangalgil@cumhuriyet.edu.tr GR VE AMA retmenlik mesleinin niteliklerinin ykseltilmesi, ncelikle retmenlerin sahip olmas gereken yeterliklerin bilinmesi, daha sonra bu yeterliklerin hizmet ncesi ve hizmet ii eitim programlaryla retmenlere ve retmen adaylarna kazandrlmas ile mmkndr. Eitim ve retimin btn boyutlaryla dinamik bir yapya sahip olmas, bu srete nemli bir rol stlenen retmenin grevinin ve bu grevin gerektirdii niteliklerin srekli sorgulanmasn ve gelitirilmesini gerekli klar (MEB, 2006). Yeterlik bir meslek alanna zg grevlerin yaplabilmesi iin gerekli olan mesleki bilgi, beceri ve tutumlara sahip olma durumu olarak tanmlanrken, retmen yeterlikleri ise retmenlerin retmenlik mesleini etkili ve verimli bir ekilde yerine getirebilmek iin sahip olunmas gereken bilgi, beceri ve tutumlar olarak tanmlanmaktadr (MEB, 2008). Bir kiiye, grevinin gerektirdii belirli bir rol oynayabilme gc kazandran zellikler olarak tanmlanan yeterlik tm meslekler iin sz konusudur. nk mesleklerin geliip, kendini yenilemelerinde yeterlik nemli bir unsurdur (Snbl, Arslan, 2007). retmenlerin sahip olduu ve artan sorumluluklar sahip olmas gereken yeterlilikleri de deitirmektedir. retmen yeterliliklerinin dzeyi rencinin renmesini etkileyecektir. retmen ne kadar yeterli ise renci renmeleri ve renmelerin kalcl da o kadar artacaktr (Celep, 1996).
48

(25-27 Nisan 2013, MERSN) retmen Yeterlikleri; Mill Eitim hedeflerinin desteklenmesine katk salamak, ulusal i birlii ve bilgi paylamn daha etkin olarak gerekletirmek, retmenlerin nitelii ve kalitesi iin kyaslama, karlatrma yaplabilecek bir yap / sistem oluturmak, retmenlik mesleinin stats ve kalitesi asndan toplumsal beklentilerde tutarllk oluturmak, retmenlerin mesleki geliimlerinde esas alnacak ak, anlalr ve gvenilir bir kaynak oluturmak,ulusal dzeyde profesyonel retmenlik seviyesinin tartlmasnda kullanlacak ortak terim ve tanmlamalar ieren bir dil birlii salamak,retmenlerin bilgi, beceri, tutum ve deerlerini tanmlayarak, toplum tarafndan fark edilmesini ve toplumun gznde statlerinin ykseltilmesini salamak,rencilerin renmeyi renmesi iin frsatlar salamak,retmenlerin grevlerini effaflatrarak veliler ve toplum iin kalite gvencesini oluturmak gibi pek ok amacn gerekletirilmesi iin hazrlanmaktadr (meb.gov.tr). Yeterlikler; retmenlik meslei genel yeterlikleri ve zel alan yeterlikleri olarak ikiye ayrlmaktadr (MEB, 2008). retmenin kendi alannda genellemelerin ve karmlarn nasl yapldn anlamas ve dier alanlardan farkn grmesi gerekir. retmenin alan bilgisi dier insanlarn ayn konudaki bilgisinden farkllk gsterir. retmenin bilgisi, yalnzca bilginin yapsna gre deil, ayn zamanda renecek olan renciye gre de dzenlenecek bilgidir. retmen bilginin toplumsal olarak deeri, gnlk yaam ile ilikisi ve gnlk yaamda kullanmn da bilmek zorundadr (TED, 2009). Trkiyede son yllarda retmenlerin ya da retmen adaylarnn zel bir alann retimine ilikin ya da genel olarak retmenlik mesleine ilikin z yeterlik dzeylerini belirlemeye dnk pek ok alma yaplmtr. Ancak bu almalarn ounun fen, matematik vb. gibi belli branlarda yapld, beden eitimi ile ilgili yaplan almalarn ise zyeterlik inanlar zerine yapld ve beden eitimi yeterlikleri ile ilgili aratrma yaplmad grlmtr. YNTEM Aratrma, tesadf rneklem yntemine gre gnll olarak katlmay kabul eden 267 beden eitimi ve spor retmeni ile yaplm ancak 267si deerlendirmeye alnmtr. Aratrmaya katlan retmenlerin 182si (%68.2) erkek, 85i (%31,8) bayandr. retmenlerin yalar; 25 ya alt 38 (%14,2) kii, 26-30 ya aras 152 (%56,9) kii, 31-35 ya aras 58 (%21,7) kii, 36-40 ya aras 11 (%4,1) kii ve 41 ya st 8 (%3) kiidir. retmenlerin 240 (%89,9) lisans, 27si (%10,1) yksek lisans mezunudur. retmenlerin 102si (%38.2) ilkretim okulunda, 163 (%61) lisede, 2si (%0,7) her iki okulda grev yaptklarn beyan etmilerdir. retmenlerin hizmet ylna gre dalmlar ise 1-5 yl aras 64 (%24) kii, 6-10 yl aras 149 (%55,8) kii, 11-15 yl aras 42 (%15,7) kii, 16 yl ve zeri 12 (%3,5) kiidir. Aratrmada veri toplama arac olarak Milli Eitim Bakanl Yenilik ve Eitim Teknolojileri Genel Mdrlnden (YETEK) 2008 tarihinde yrrle koyulan Beden Eitimi ve Spor retmeni zel Alan Yeterliklerinin kullanm iin aratrma izini alnmtr. Beden Eitimi retmeni zel Alan Yeterlikleri alt boyuttan ve 30 alt yeterlikten olumaktadr. Alt boyut ve alt yeterlikler soru haline getirilmi ve n alma yaplmtr. n almada sonucunda 6 demorafik bilgi ve 30 yeterlik maddesi olmak zere toplam 36 maddeden oluan lme arac oluturulmutur. lek; kapsam geerlii iin uzman grne sunulmu ve kapsam asndan uygun hale getirilmitir. Yap geerlii iin faktr analizi uygulanm, KMO lt .968 olarak bulunmu (p<0.05) ve verilerin faktr analizine uygun olduu grlmtr. Varimax dnm kullanlarak yaplan temel bileenler faktr analizinde 30 soru 3 faktr altnda toplanmtr. Bu faktrler ierisinde tek faktrn toplam ierisindeki aklama yzdesi 45.50 olarak bulunmutur. lein cronbach alfa i tutarllk katsays () yeterliklere katlma dzeyinde .76, yeterliklere sahip olma dzeyinde .85 olarak bulunmutur. lme arac 5 li likert tipinde 2 aamal olarak planlanmtr. Her soruda yeterliklere katlma dzeylerini belirten bir stun ve yeterliklere sahip olma dzeyini belirten bir stun bulunmaktadr. lekteki ifadeler yeterliklere katlma dzeyinde; 1=Kesinlikle Katlmyorum, 2=Katlmyorum, 3=Fikrim Yok, 4=Katlyorum ve 5=Kesinlikle Katlyorum eklinde iken yeterliklere sahip olma dzeyinde; 1= Hibir zaman, 2=Nadiren, 3=Arasra, 4=Sklkla ve 5=Herzaman eklinde puanlanmtr. Verilerin analizinde, frekanslar, yzdeler ve t testi, kullanlarak zmlenmitir. statistiksel hesaplamalarda anlamllk dzeyi 0.05 olarak belirlenmitir.
49

BULGULAR Tablo 1. Beden Eitimi ve Spor retmenlerinin Yeterliklere Katlma ve Sahip olu Dereceleri Ortalama ve Standart Sapma Deerleri Tablosu
YETERLKLERE KATILIM x Sd A- RETM SRECN PLANLAMA VE DZENLEME A1- retime uygun plan yapabilme A2- retime uygun renme ortamlar dzenleyebilme A3- retim srecine uygun ara-gere ve kaynaklar kullanabilme A4- Okul takm almalarn planlayabilme A5- retimin amalarn gerekletirme srecinde teknolojik kaynaklar kullanabilme A6- retimde zel eitime gereksinim duyan ve zel gereksinimli rencilere ynelik planlamalar yapabilme B- FZKSEL PERFORMANS GELTRMEY SALAMA VE KORUMA B1- rencilerin temel ve zellemi hareket bilgi ve becerilerini gelitirebilme B2-rencilerde dzenli fiziksel etkinlik ve salkl yaam bilinci oluturabilme B3- rencilerin msabakalara katlmalarn ve almalarnn yrtlmesini salayabilme B4- rencileri salkl beslenme konusunda bilinlendirebilme B5- Spor sakatlanmalarnda ilk yardm kurallarn uygulayabilme B6- rencilerin liderlik, sorumluluk alma, paylama ve birlikte i yapma becerilerini gelitirebilme B7- Doay tanma ve evreyi koruma bilinci oluturabilme B8- Kiisel gvenlik ve kazalardan korunma bilgi ve becerisini kazandrabilme B9- rencilere spor ve spor organizasyonlar bilinci ve sevgisi kazandrabilme B10- Beden eitimi dersi ve retiminde eitsel oyunlar etkili kullanabilme B11- zel eitime gereksinim duyan rencilere etkinlikler dzenleyebilme C- ULUSAL BAYRAMLARI ANLAM VE NEMNE YARAIR EKLDE KUTLAMA C1- Atatrkn beden eitimi ve spor ile ilgili duygu ve dncelerini uygulamalarna yanstabilme C2- Ulusal bayramlarda ve zel gnlerde sportif etkinlikler yapabilme D- GELM PERFORMANSLARINI ZLEME VE DEERLENDRME D1- Yapaca lme ve deerlendirme uygulamalarnn amalarn belirleyebilme D2- lme deerlendirme ara ve yntemlerini kullanabilme D3- rencilerin bedensel geliimlerini belirlemeye ynelik yaplan lme sonularn yorumlama ve geribildirim salayabilme E- OKUL, ALE VE TOPLUMLA BRL YAPMA E1- rencilerin zihinsel, fiziksel ve ruhsal ynden gelitirilmesinde aileler ve toplumla ibirlii yapabilme E2- rencilerin ve evrenin, ulusal bayram ve trenlerin anlam ve neminin farkna varmalarn ve aktif katlmlarn salayabilme E3- Ulusal bayram ve trenlerin ynetimini ve organizasyonunun yapabilme E4- Okulun kltr ve renme merkezi haline getirilmesinde toplumla ibirlii yapabilme F- MESLEK GELM SALAMA F1- Mesleki yeterliklerini belirleyebilme F2- Beden eitimi dersi retimine ilikin kiisel ve mesleki geliimini salayabilme F3- Mesleki geliime ynelik uygulamalarda bilimsel aratrma yntem ve tekniklerinden yararlanabilme F4- Liderlik yapabilme 4,04 3,38 4,00 4,24 4,14 4,26 3,87 4,06 4,09 3,69 4,03 4,00 4,00 3,94 3,96 3,95 4,21 4,26 4,71 4,28 4,35 4,47 0,21 0,65 0,65 0,93 0,78 0,82 0,70 0,87 0,72 1,21 0,91 0,98 0,86 0,99 0,94 1,03 0,66 0,45 0,48 0,50 0,76 0,58 SAHP OLU DERECES x Sd 3,23 3,62 3,72 3,65 3,86 3,76 3,39 3,77 3,81 3,68 4,01 3,67 3,89 3,77 3,72 3,79 4,04 3,85 4,41 3,66 4,18 4,36 1,01 0,82 0,96 1,04 0,94 0,97 1,20 0,75 0,88 1,19 0,98 1,20 1,04 0,91 1,06 1,06 0,76 0,80 0,61 0,92 0,66 0,78
4,05 4,45 4,04 4,36 4,13 4,55 4,22 4,50
0,59 0,66 0,73 1,06 0,62 0,59 0,75 0,80
3,34 4,07 3,90 4,25 3,51 4,04 4,04 4,44
1,10 0,76 0,86 0,94 0,98 0,90 0,91 0,67
Tablo 1 incelendiinde beden eitimi ve spor retmenlerinin retmen yeterliklerine katlm puan ortalamalarnn sahip olu derecesi puan ortalamalarna gre daha yksek kmtr.
50

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Tablo 2. Yeterliklere Katlma ve Sahip Olma Oranlar Arasndaki t Testi Sonular Durum Katlma Sahip Olma *(p<0.01) Tablo 2de t testi sonularna gre yeterliklere katlma puan ortalamalar (4,17,28) ile sahip olu derecesi (3,85,41) puan ortalamalar arasndaki fark anlaml bulunmutur (p<0.01). SONU Aratrma bulgularndan yola karak beden eitimi ve spor retmenleri Milli Eitim Bakanl Beden Eitimi retmenleri zel alan yeterliklerine katlma oranlar, yeterliklere sahip olma oranlarna gre daha yksektir. Bu da beden eitimi retmenlerinin zel alan retmen yeterliklerine tam olarak sahip olmadklar ve alanda tam olarak uygulamadklar eklinde yorumlanabilir.
SELM KAYNAKLAR 1. 2. 3. 4. 5. 6. http://oyegm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri/icerik/39 MEB, (2006) retmenlik Meslei Genel Yeterlikleri Temel Eitime Destek Projesi retmen Eitimi Bileeni Mill Eitim Bakanl retmen Yetitirme Ve Eitimi Genel Mdrl: Ankara. MEB, (2008). retmen yeterlikleri: retmenlik meslei genel ve zel alan yeterlikleri. Ankara: Devlet Kitaplar Mdrl. Celep, C. (1996). Snf Ynetimi ve Disiplini. Ankara: An Yaynclk Snbl A. M., Arslan C. (2007). retmen Yeterlik leinin Gelitirilmesi ve Bir Aratrma rnei. Seluk niversitesi Teknik Eitim Fakltesi Dergisi. http://tef.selcuk.edu.tr/salan/sunbul/f/f17.pdf TED (2009) Trk Eitim Dernei, retmen Yeterlikleri Ankara: Adm Okan Matbaaclk, 1. Bask, ISBN 978-99445128-6-2
N 267 267
x
4,17 3,85
Sd ,28 ,41
t 13,51
p 0,001*
LKRETM BRNC DEVRE OCUKLARININ TEMEL HAREKET BECERLERNN GELTRLMESNDE RTM VE MZK ETMNN LKS Zeynel TURAN 1 Fisun KSE 2 Hatice AMLIYER 3
(1Celal Bayar niversitesi Gzel Sanatlar Blm- zeynelturan@hotmail.com) (2Celal Bayar niversitesi Eitim Fakltesi- fusunkose@gmail.com) 3 ( Celal Bayar niversitesi Beden Eitimi Spor Yksekokulu- haticcam@gmail.com)
ZET Bu aratrmann amac, ilkretim birinci devre ocuklarnn temel hareket becerilerinin gelitirilmesinde ritim ve mzik eitiminin ilikisini incelemektir. Bu almada tarama modeli kullanlarak, ilkokul birinci devre ocuklarnda ritim, mzik eitiminin nemi ve gerei zerine durulmutur. Ayrca, ilkretim a ocuklarnn hareket geliimlerinde gerekli olan temel hareket eitiminin nemi ile ilgili yazlm makaleler incelenmi ve konu ile ilgili anlaml bir senteze varlmaya allmtr. ncelediimiz aratrma sonularna gre; snf retmenlerinin, mzik ve beden eitimi dersindeki planlama ve uygulama blmlerindeki yeterlikleri, rencilerin yaparak yaayarak renmesini salayacak materyal gelitirme ve kullanm, ritmik hareket etkinliklerini planlama ve dzenlemedeki gereklerini tam olarak yerine getiremedikleri ve bu alanda da kendilerini yeterli grmedikleri grlmtr. Okul ncesi dnemdeki mzik ve ritim eitiminin nemi hakknda yaplan almalarn younluu gz nne alndnda, ilkretim dneminde mzik ve ritim eitimini vurgulayan almalarn sayca yok denecek kadar az olmas bu durumu incelemeyi deer klmaktadr. Gerek uygulamal gerekse gzleme dayal yaplan birok almada ilkretim dnemi ocuklar iin mzik ve ritim eitiminin nemi vurgulanm, ancak temel hareket becerilerinin gelitirilmesi ile ilgili yaplm almalara pek fazla rastlanlamamtr.
51

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Ritim, mzik ve hareket konularnda incelenen aadaki almalar bu konunun nemini vurgulamaktadr: ocuklarn sosyal ve duygusal geliimi, bedensel ve psiko-motor geliimi, dil geliimi, bilisel geliimi, konsantrasyon ve meslek seimi zerindeki olumlu etkileri yaplan birok aratrmada da vurgulanan mzik eitimi, ok ynl, hogrl ve bilinli vatandalarn yetitirilmesi asndan eitimin ayrlmaz bir paras olmaldr(31). almaya birinci snftan balama olana varsa bu snf seviyesinde, ritim ve hareket eitimi ile ilgili temel kavramlarn oyun kurgusu iinde arlkl olarak verilmesi daha uygun olacaktr. ocuklar ncelikle kendi bedenlerini kullanarak, ritim, tempo, tn gibi mzik eleri hakknda deneyim kazanmlardr. Bu almann ritmik algy ve ritim duygusunu gelitirme yolunda nemli katklar getirdii sylenebilir. almann ritim alglar ile desteklenmesi ilgiyi artrd kadar, ocuklarn bu alglarla ilgili temel teknikleri kazanmalarna da yardmc olmutur. Drdnc snflarla dier iki snf seviyesi arasnda, hazr bulunuluk ile motor beceriler asndan belirgin farklar vardr. zellikle ritim ve hareket eitimi anlamnda ok olumlu sonular elde edilmitir(21). Bedensel becerilerin gelitirilmesinde uygulanacak her trl tekniin temelinde ritim vardr. Dzenli hareketler, sinir sistemi ve hareket isteminin bir kurallar dizisi iinde meydana geldii kompleks olaylardr. Bu kompleks iinde hareketin ritmi bal bana nem tamaktadr. nk hareketlerin akndaki dzeni salayan ritimdir(4). Konuya ilikin yaptmz bu tarama almasnda, ritim ve hareket balantlarnn nemi vurgulanmtr. Ayrca, yaplan bu almann konuyla ilgili daha sonra yaplacak uygulamal almalara ve alanda alma yapacak dier aratrmaclara da k tutaca dnlebilir. Anahtar Kelimeler: ocuk, Temel Hareket, Mzik, Ritim
KAYNAKA 1.Gn, E., (2009), lkretim Okulu Mdrlerinin Mzik Dersine likin Yaklamlar Burdur ve Isparta lleri rnei, 8. Ulusal Mzik Sempozyumu, Ondukuz Mays niversitesi 2. Toksoy, A.C., Beirolu, ., (2006), Orff Yaklam erevesinde lkretim I. Kademesinde Mzik ve Hareket Eitimine Balang in Bir Model nerisi, T Dergisi/B Sosyal bilimler, Cilt 3, Say 2. 3. Gerek,Z.,Katkat,D. (2006), Elit Sporcularn ve Sedanterlerin Ritim Duygular Bakmndan Karlatrlmas Atatrk niversitesi Beden Eitimi Spor Bilimleri Dergisi, Cilt 8, Say 1 4. amlyer ve amlyer, 1999, ocuk Hareket Eitimi ve Oyun, Can Ofset, zmir 5. Arslan,Y. Altay, F., (2008),Snf retmenlerinin Beden Eitimi Ders Program ve Ders Uygulamalarna likin Grleri, Hacettepe J. Of Sport Sciences Spor Bilimleri Dergisi, Cilt 19, Say 2. 6. Erturan, A.A.,Gde,O.,(2008), lkretim Drdnc Snf rencilerinin Bedensel/Kinestetik Zeka Eriilerinin Cinsiyet ve Spor Yapma Durumlarna Gre Karlatrlmas, Hacettepe J. Of Sport Sciences Spor Bilimleri Dergisi, Cilt 19, Say 1. 7. Tongu, K., ocuklar ve Ritim Eitimi, http://www.ritimci.com/index.php?option=com Eriim:12Kasm 2012 tarihinde alnd. 8. Erdal, G., (2005), Sporda Performansn Arttrlmasnda Mziin Etkisi, 4. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Sempozyumu, Bursa. 9. Karkn, A.M., Kl, I., (2011), Oyun, Dans ve Mzik Dersinin Mzik retmenlii Meslei Asndan Yeri ve nemi, Kastamonu Eitim Dergisi, Cilt 19, Say 1, S 103-112 10. Bar, A.D., zata, E., (2009), Snf retmenlii Anabilim Dalnda Alnan Mzik-Mzik retimi Derslerinin retmenlik Uygulamalarndaki Yansmalar, Mehmet Akif Ersoy niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, Yl 9, Say 18, S 27-42. 11. Dndar, M., 2003, Anaokulu ve lkretimin Birinci Snfnda Ritim Eitimi, G.. Gazi Eitim Fakltesi Dergisi, Cilt 23, Say 2, S-171/180 12. Gler, N., 2006, Okulncesi retmenlerin Mzik Etkinliklerini Gerekletirme Durumlar ve Eitimin Gereksinimlerinin Belirlenmesi, Anadolu niversitesi Eitim Bilimleri Enstits, Yksek Lisans Tezi, Eskiehir.
52

10-16 YALARINDAK OCUKLARIN SPORA KATILIM GDLER VE BAARI ALGILARI ARASINDAK LKNN NCELENMES Fatma EPKKURT
(Mersin niversitesi BESYO, MERSN) fcepikkurt@hotmail.com
GR 1980li yllardan bu yana ocuk ve gen sporuna olan ilginin artmasyla beraber, ocuk ve genlerin spora katlm gdlerinin neler olduu birok aratrmann konusu olmutur. ocuk ve genlerin spor ve fiziksel aktivite yoluyla fiziksel olarak daha aktif olmak istemelerinin altnda yatan nedenlerin anlalmas onlarn bu temel ihtiyalarnn karlanmas ve motivasyonlarnn da anlalmasn kolaylatracaktr (Marwat ve ark. 2011; Brustad, Babkes & Smith, 2001; Gill, Gross & Huddleston, 1983). Yaplan almalar sonucunda ocuk ve genlerin baarl olma, takm atmosferi, enerji harcama, beceri geliimi, arkadalk ve elence gibi nedenlerden dolay spora katldklarn ortaya koymutur (Gill, Gross & Huddleston, 1983; Gross ve ark.1985). Yaplan aratrmalar spora katlm gdleri ile hedef ynelimleri arasnda iliki olduunu ortaya koymaktadr (Duda, 1992; Nicholls, 1989). Hedef ynelim kuramna gre, insanlar hedeflere ulatklar anda baar duygusu yaarlar ve baar duygusu hedeflerin baarlmasnn sonucu olarak elde edilir (Nicholls, 1989). Baar veya baarszlk algs sporcunun hedef ynelimine baldr ve iki trl hedef yneliminden bahsedilmektedir. Bunlar, grev ynelimli hedefler ve ego ynelimli hedefler olarak adlandrlmaktadr (Duda ve Nicholls, 1992; Nicholls, 1989). Grev ynelimi yksek olan sporcular, yarmalar becerisini gelitirmek iin bir ans olarak grr. Rakip ne kadar iyi olursa, geliim iin bireysel becerisini artrmak da o kadar byktr. Grev ynelimli hedeflere sahip sporcu iin baarszlk, en iyi performanstan daha azn yapmaktr. Ego ynelimli sporcu, bakalarna gre stnlk saladnda baar duygusunu yaar. Onun iin en iyi olarak nitelendirilmek haz verir. Yukarda ifade edilenler dorultusunda bu almann amac 10-16 yalarndaki ocuklarn basketbola katlm gdlerini belirlemek ve basketbola katlm gdleri ile baar alglar arasndaki ilikiyi incelemektir. YNTEM rneklem almann rneklemini 2012-2013 Eitim-retim ylnda Mersin linde, 10-16 ya ocuklarna ynelik olarak dzenlenen zel basketbol turnuvasna katlan ocuklar oluturmaktadr. almaya katlan sporcularn ya ortalamalar 13.06 2.08 ve spor deneyim ortalamalar ise 3.19 1.54 olarak hesaplanmtr. Veri Toplama Aralar almaya katlan sporcularn spora katlm gdlerini belirlemek zere Spora Katlm Motivasyonu Envanteri ve spor ortamnda kendi baar alglarn deerlendirmek zere de Baar Algs Envanteri-ocuk formu kullanlmtr. Spora Katlm Motivasyonu Envanteri (KME): KME Gill, Gross ve Huddleston (1983) tarafndan gelitirilmi ve Trkeye uyarlamas Oyar ve ark. (2001) tarafndan yaplmtr. lek bireylerin spora katlm nedenlerini ieren 30 madde ve 8 alt lekten olumaktadr. Oyar ve ark. (2001) tarafndan yaplan gvenirlik analizi sonular Cronbach Alpha ile hesaplanan i tutarlk katsaylarnn. 61 (beceri gelitirme) ile .78 (baar/stat) arasnda deitiini ortaya koymutur. Bu alma kapsamnda, Cronbach Alpha ile hesaplanan gvenirlik katsaylar .44 (yarma) ile .78 (takm yelii/ruhu) arasnda deimektedir. Baar Algs Envanteri (BAE-V): BAE-V Roberts, Treasure ve Balague (1998) tarafndan gelitirilmi ve Trkeye uyarlamas Kazak etinkalp (2006) tarafndan yaplmtr. lek 6s grev, 6s ego ynelimi olmak zere 12 maddeden olumaktadr ve Grev Ynelimi ve Ego Ynelimi olmak zere iki alt lei iermektedir. Kazak etinkalp tarafndan cronbach Alpha ile hesaplanan i tutarlk katsaylar grev ynelimi alt boyutu iin .79 ve ego ynelimi alt boyutu iin .77 olarak bulunmutur. Bu alma kapsamnda, Cronbach Alpha ile hesaplanan gvenirlik katsaylarnn grev ynelimi alt boyutu iin .78 ve ego ynelimi alt boyutu iin .79 olduu grlmtr.
53

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Verilerin Analizi Elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistikler ve Pearson Momentler arpm Korelsyon Analizi Teknii kullanlmtr. BULGULAR Katlmclarn Baar Algs Envanteri (BAE-V) ve Spora Katlm Motivasyonu Envanteri (KME)nden aldklar puanlara ilikin ortalamalar ve standart sapma deerleri Tablo 1de sunulmutur. Tablo 1: Katlmclarn BAE-V ve KMEnden aldklar puanlara ilikin ortalama ve standart sapma deerleri
Kadnlar (n=27) LEKLER SPORA KATILIM GDS Baar/Stat Fiziksel Uygunluk Takm yelii/Ruhu Arkadalk Elence Yarma Beceri Gelitirme Hareket/Aktif Olma BAARI ALGISI Grev Ynelimi Ego Ynelimi Erkekler (n=41) S.S. .39 .23 .10 .33 .48 .38 .15 .29 .58 .86 Toplam (n=68) S.S. .45 .34 .36 .40 .39 .40 .23 .41 .43 .74
1.57 1.28 1.04 1.39 1.50 1.55 1.04 1.12 1.53 2.48
1.34 1.33 1.17 1.41 1.37 1.39 1.08 1.26 1.39 2.00
1.43 1.31 1.12 1.40 1.43 1.45 1.06 1.21 1.45 2.19
S.S. .44 .30 .29 .37 .43 .39 .20 .37 .50 .81
Gen kadn ve erkek sporcularn SKG alt leklerinden aldklar puanlar incelendiinde, gen kadnlar iin en nemli gdnn srasyla baarl/stat, yarma ve elence gdleri olduu; erkekler iinse en nemli gdnn arkadalk, yarma ve baarl/stat gdleri olduu grlmektedir. Spora Katlm Motivasyonu Envanteri (KME) alt lekleri ile Baar Algs Envanteri (BAE-V) alt lekleri arasndaki ilikiyi belirlemek amacyla yaplan Pearson Momentler arpm Korelasyon Analizi sonular Tablo 2de sunulmutur. Tablo2: Katlm gds ile baar algs arasndaki ilikiye dair korelasyon sonular
ALT LEKLER Baar Fiziksel Uy. Takm Ruhu Arkadalk Elence Yarma Beceri Gel. Hareketlilik Grev Ynelimi .25* .03 .13 .23 .32** .21 .20 .29* Ego Ynelimi .46** -.11 .15 .15 .25* .17 .06 .47**
** p <.05 * p <.01 Tablo 2de de grld gibi Baar Algs Envanterinin grev ynelimi alt lei ile Spora Katlm Gds Envanterinin baarl olma, elence ve hareketli olma gdleri arasnda pozitif ynde anlaml iliki olduu; ego ynelimi alt lei ile de baarl olma ve yarma alt boyutlar arasnda pozitif ynde anlaml iliki olduu bulunmutur.
54

TARTIMA Yaplan bu almada, gen kadnlar iin spora katlmada en nemli gdnn srasyla baarl/stat, yarma ve elence gdleri olduu; erkekler iinse en nemli gdlerinin arkadalk, yarma ve baar/stat gdleri olduu grlmektedir. Bu bulgular ortaya kan gdlerin daha ok isel gdler olduunu ortaya koymaktadr. Aratrmada elde edilen bu bulgular daha nceki aratrma bulgularyla ksmen paralellik gstermektedir (Gill ve ark. 1983; Gould ve ark. 1985; Oyar ve ark. 2001; irin ve ark. 2008; Marwat ve ark. 2011). Katlm gdleri ile baar algs arasndaki ilikiyi ortaya koymak amacyla yaplan korelasyon analizi sonular Baar Algs Envanterinin grev ynelimi alt lei ile Spora Katlm Gds Envanterinin baar/sat, elence ve hareketlilik gdleri arasnda pozitif ynde anlaml iliki olduunu; ego ynelimi alt lei ile de baar /stat ve yarma alt boyutlar arasnda pozitif ynde anlaml iliki olduunu ortaya koymutur. Bu bulgular, kendini referans alan grev ynelimli bireylerin daha ok isel odakl gdlerden (elenme ve hareketli olma) dolay spora katldklarn; dierlerini (bakalarn) referans alan ego ynelimli bireylerin ise baar ve yarma gdleriyle spora katldklarn gstermektedir. Elde edilen bu bulgular daha nceki aratrma bulgularn ksmen destekler niteliktedir. rnein, Altnta ve ark. (2010) futbolcularla yaptklar almalarnda ego yneliminin yarma gdsyle ilikili olduunu bulmulardr. Ayrca, yaplan almada ego yneliminin baar/stat gdsyle pozitif ilikili olduu ynnde ortaya kan bulgular Ommundsen ve Roberts (1996) ve White ve Duda (1994)nn bulgularn destekler niteliktedir. Aratrmada grev yneliminin hareketlilik gdsyle pozitif ilikili olduu ynnde ortaya kan bulgular da nceki almalar destekler niteliktedir. rnein White, Duda ve Keller (1998) ve Biddle, Soos ve Chatzisarantis (1999) tarafndan yaplan almalarda grev yneliminin fiziksel olarak aktif olma gdsyle pozitif ilikili olduu bulunmutur. Bu almada elde edilen bulgulara dayanarak kadn ve erkeklerin farkl katlm gdlerine ve grev ynelimli bireylerin daha isel odakl gdlere sahip olduklar ifade edilebilir. Dolaysyla, antrenrler ve beden eitimi retmenlerinin spora katlm gdlerini dikkate alarak alma ortamn dizayn etmeleri sayesinde ocuk ve genlerin spora katlmlar ve devam etmeleri salanabilir.
SELM KAYNAKLAR Duda, J. L. (1989). The relationship between task and ego orientation and the perceived purpose of sport among male and female high school athletes. Journal of Sport & Exercise Psychology. Kazak, etinkalp, Z. (2006). Baar Algs Envanterinin ocuk Versiyonu-BAE-nin Trk Sporcular iin geerlik ve Gvenirlik almas. Uluslar aras Spor Bilimleri Kongresi, Bildiri Kitab.3-5 Kasm, Mula. Ommundsen, Y., & Roberts, G. C. (1996). Goal orientations and perceived purposes of training among elite athletes. Perceptual and Motor Skills,83(2), 463-471. Oyar, Z. B., Asci, F. H., Celebi, M., & Mulazimoglu, . (2001). Spora Katlm Gds leinin geerlik ve gvenirlik almas. Hacettepe niversitesi spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 21-32. White, S. A., & Duda, J. L. (1994). The relationship of gender, level of sport involvement, and participation motivation to task and ego orientation. International Journal of Sport Psychology, 25(1), 4-18. White, S. A., Duda, J. L., & Keller, M. R. (1998). The relationship between goal orientation and perceived purposes of sport among youth sport participants. Journal of Sport Behavior, 21 (4), 474-483.
55

BATMAN L MERKEZNDE SOSYO - EKONOMK DZEYLER FARKLI OLAN 14-18 YA ARASI LSE RENCLERNN OBEZTE DURUMLARININ DEERLENDRLMES Mustafa ATLI* M.Blent ASMA* M.mer EREN** *YY Eitim Fakltesi Beden Eitimi retmenlii Blm **Beden Eitimi retmeni, mustafaatli65@hotmail.com ZET Bu alma, modern toplumlarda ortaya kan ar kilolu olma nedenini aratrmaktr. Bu nedenle obezite durumlar ve obeziteye neden olan etmenler bulunmaya allmtr. Batman ilinde toplam 26.523 renci arasndan gnll 12 lise de renim gren 3199 renci ile yaplm olup bu renci grubu toplam renci grubunun %12.06sn oluturmutur. rencilerin sosyo-demografik zellikleri, beslenme ve fiziksel aktivite alkanlklarn ieren anketler uygulanm ayrca boy ve kilo lmleri alndktan sonra beden kitle indeksi deerleri 25 ve zeri kan rencilerde caliper cihaz ile biceps, triceps, subskapular ve subrailliac blgelerinden lmleri alnmtr. Aratrmada elde edilen veriler SPSS 17.0 program kullanlarak analiz edilmitir. Verileri deerlendirilirken tanmlayc istatistiksel metotlardan t testi ve Anova kullanlmtr. Aratrma sonucunda beden kitle indeksi deerleri ile; Fiziksel aktivite skl, Beslenme eitimi alma, Yeterli ve dengeli beslenme, Kendini salkl ve zinde hissetme durumlar arasnda anlaml ynde bir iliki bulunmutur. Beden kitle indeksi 25 ve zeri kan 189 rencimizden Caliper chaz ile alnan lm deerlerindeki ya gruplarna gre; biceps, triceps, subskapular arasnda pozitif ynde bir iliki saptanmtr, subrailliac lmnde ise bir iliki saptanmamtr. Batman ilimizde yaplan 14-18 ya grubu lise rencilerimizin obezite durumlarnn deerlendirilmesindeki tm veriler dikkate alndn da u anda bir risk faktrnn grlmedii fakat giderek artan bir sorun haline gelmeden, rencilere obezite ve beslenme hakknda eitimlere alnmas, yeterli ve dengeli beslenme alkanlnn kazandrlmas, sedanter yaam eklinden uzaklap, fiziksel aktivite sklnn tm yaamlar boyunca devam ettirmeleri gerekliklilii zerinde durulmas gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Beslenme, Obezite, Fiziksel Aktive, Beden Kitle ndeksi, Sedanter THE ASSESSMENT OF OBESITY STATUS OF HIGH SCHOOL STUDENTS BETWEEN THE AGES OF 14-18 WHO HAVE DFFERENT SOCO-ECONOMK LEVELS A THE CTY CENTRE OF BATMAN SUMMARY This study aims to find the reasons of occurrence of overweight in modern societies. So the states of obesity and the causes of obesity have been studied. This study also has been researched among a total of 26.523 students, 3199 students who study in volunteered 12 schools in Batman city. This student group constitutes %12.06 of total student group. Socio- demographic features of students have been applied surveys consisting of nutrition and physical activity habits. After measuring height and weight, students whose body mass index rates are 25 and over have been taken measurement from their bicepss, tricepss, subskapular and subrailliac parts with caliper device. The data obtained in this study has been analyzed by using SPSS 17.0 program. While evaluating the data, descriptive statistics -t test and Anova have been used. As a result of the research, a positive relevance between body mass index rates and states of frequency of physical activity, getting dietetics, adequate and balanced nutrition, feeling healthy and energetic has been observed. Measurement values obtained with the Caliper device from 189 students whose body mass index are 25 and over by age group; a positive relevance between biceps, tricepss and subskapular has been determined but at subrailliac measurement only one relevance hasnt been determined. When all datum which are obtained from assessment of obesity situation between the high school students age group 14-18 are taken into consideration, there is no any risk factor for now. But before it becomes an increasingly problem, it is important to accentuate on necessity of getting training about obesity and nutrition, adequate and balanced nutrition, recede from sedentary life style and continue to frequency of physical activity lifelong. Keywords: Nutrition, Obesity, Physical Activity, Body Mass ndex, Sedantary
56

GR Obezite vcutta ar ya depolanmas ile ortaya kan, enerji metabolizmas bozukluu olarak tanmlanr. Fiziksel ve ruhsal sorunlara neden olmakla birlikte, gcnn azaltmas, lke ekonomisini etkilemesi ve kiiyi toplumdan soyutlamas nedeniyle sosyal bir sorundur. Obezitenin sebepleri olarak genetik, beslenme ekli ve evresel faktrler rol oynamaktadr. Sedanter hayatn verdii rahatlk ve fiziksel aktivitelerin azalmas, hazr gdalara yneli, besin tketim ekli ve abuk yeme alkanlklar, fazla kiloluk ve obezlerin artna neden olmaktadr (Barak ve ark., 2003). Obezitede genetik yatknln %25-70 dolaylarnda etkili olduu tahmin edilmektedir (Arslan ve ark., 1999). Obezitenin kronik ve dejeneratif hastalklara yol at ve bu hastalklardan lenlerin imanlar arasnda daha ok grld bilinmektedir (Bertan ve Gler, 1997). Obezite kresel boyutta bir halk sal sorunudur. Sklk oranlar tm dnyada artmaktadr. Hem endstrilemi hem de gelimekte olan lkelerde 2003 yl verilerine gre son 10 ylda obezite %10-40 artmtr (Barak ve ark., 2003). Klinik olarak obezite yaamn ilk ylnda, 5-6 yalarnda ve adlesan dnemde sklkla grlmektedir. Obezite, ocuklar ve adlesanlar arasnda kresel bir sorun olarak karmza kmaktadr (Bjrntorp, 2001). Trkiyedeki obezite skl gelimi batl lkelerden aa deildir. 24.788 kiinin tarand Trkiye Diyabet Epidemiyolojisi alma Sonularna gre obezite skl kadnlarda %30, erkeklerde %13, genelde ise %22.3 dzeyindedir (Satman ve ark., 2002). YNTEM Aratrma Batman il merkezindeki 12 lisede, l Milli Eitim Mdrlnden gerekli izinler alndktan sonra yaplmtr. Okullarda anket formlar rencilere grme esnasnda datlm, ayn anda doldurmalar istenmi ve sonrasnda boy ve kilo lmleri yaplarak anket formlarna yazlmtr. lmleri yaplrken, rencilerin ayakkab ve ceketleri kartlarak yksek kga duyarl hassasiyetli Sinbo marka dijital tart ile tartlmtr. Boy lmleri ayakkabsz, topuk ve oksipital blge duvara deecek ekilde tek mesure ile yaplmtr. Aratrmada iki sayfadan oluan anket formu kullanlmtr. Anket formunda, okullara ait bilgiler, genel kimlik bilgileri, ailevi bilgileri, anne ve baba eitim dzeyleri, fiziksel aktivite dzeyleri ve beslenme alkanlklar sorgulanmtr. VERLERN DEERLENDRLMES 1. Boy-kilo lmlerinin deerlendirilmesi 3199 rencimizin 1351i bayan, 1848i erkek rencimizin boy ve kilo lmleri ile beden kitle indeksi deerleri hesaplanmtr. Hesaplamalar sonucu 67 bayan rencimizin, 122 erkek rencimizin beden kitle indeksi 25 ve zeri ckmtr. Bu lmlere gre de 189 rencimizin caliper cihaz ile Durnin/Womersley (caliper metot) yntemi biceps, triceps, subskapular ve subrailliac blgelerinin anatomik lm noktalar nerilen yntemlerle belirlenmi ve lm iin nerilen hususlar dikkate alnarak lmler yaplmtr. Daha sonra beden kitle indeksi ile caliper cihaz lmne ilikin bulgular deerlendirilmitir. 2. Sosyodemografik, beslenme ve fiziksel aktivite alkanlklar anket verilerinin deerlendirilmesi almada rencilerin kiisel, aile, beslenme, maddi, fiziksel aktivite durumlarna ilikin bilgilerine anket almalar uygulanarak ulalm ve deerlendirmeler anket sonularna gre yaplmtr. 3. Verilerin istatistiksel deerlendirilmesi Aratrmada elde edilen veriler Statistical Package for Social Sciences (SPSS) for Windows 17.0 program kullanlarak analiz edilmitir. Verileri deerlendirilirken tanmlayc istatistiksel metotlar (Say, Yzde, Ortalama, Standart sapma) kullanlmtr. Hipotez testleri olarak Niceliksel verilerin karlatrlmasnda iki grup durumunda, parametrelerin gruplar aras karlatrmalarnda bamsz rnekler (Independent samples) t testi kullanld. Niceliksel verilerin karlatrlmasnda ikiden fazla grup durumunda, parametrelerin gruplar aras karlatrmalarnda tek ynl (One way) Anova testi kullanld. Elde edilen bulgular %95 gven aralnda 0.05 anlamllk dzeyinde yorumlanmtr.
57

BULGULAR Aratrma sonucunda beden kitle indeksi deerleri ile; Fiziksel aktivite skl, Beslenme eitimi alma, Yeterli ve dengeli beslenme, Kendini salkl ve zinde hissetme durumlar arasnda anlaml ynde bir iliki bulunmutur. Beden kitle indeksi 25 ve zeri kan 189 rencimizden Caliper chaz ile alnan lm deerlerindeki ya grublarna gre; biceps, triceps, subskapular arasnda pozitif ynde bir iliki saptanmtr, subrailliac lmnde ise bir iliki saptanmamtr. Aratrmaya 12 okuldan 3.199 renci dahil olmutur. Katlan rencilerin %42.23 kz (1351 kii), %48.7si erkek (1848 kii)tir. Katlan 3199 renciden %5.9unun (189 kii) beden kitle indeksi dzeyi 25 ve st km olup bunlarn %35.44 kz (67 kii), %64.55i erkek (122 kii)tir. 1351 kz rencinin %4.95inin (67 kii), 1848 rencinin %6.6sinin (122 kii) beden kitle indeksi hafif iman ve obez kmtr. Tablo 1. Beden kitle indeksi deerlerinin yaplan fiziksel aktivite sklna gre dalm.
Fiziksel aktivite skl Her gn Haftada 3-4 gn BK Haftada 2-3 gn Haftada 1-2 gn 15 gnde bir N 581 951 566 577 521 Ort 20.010 19.957 20.228 19.952 20.425 Ss 2.906 2.743 3.204 2.677 3.429 2.863 0.022 F p
Aratrmaya katlan ocuklarn beden kitle indeksi dzeyleri ortalamalarnn fiziksel aktivite skl deikenine gre anlaml bir farkllk gsterip gstermediini belirlemek amacyla yaplan tek ynl varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamalar arasndaki fark istatistiksel adan anlaml bulunmutur (F=2.863; p=0.022<0.05). Farkllklarn kaynaklarn belirlemek amacyla yaplan tamamlayc post-hocTukey analizi sonucunda; haftada 3-4 gn fiziksel aktivite yapan ocuklarn beden kitle indeksi dzeyleri, 15 gnde bir fiziksel aktivite yapan ocuklarn beden kitle indeksi dzeylerinden dk bulunmutur. Tablo 2. Beden kitle indeksi deerlerinin beslenme eitimi alma durumuna gre dalm.
Beslenme eitimi BK Evet Hayr N 830 2369 Ort 19.854 20.175 Ss 2.759 3.039 t -2.804 p 0.005
Aratrmaya katlan ocuklarn beden kitle indeksi dzeyleri ortalamalarnn beslenme alkanlklar ile ilgili eitim alma deikenine gre anlaml bir farkllk gsterip gstermediini belirlemek amacyla yaplan t-testi sonucunda grup ortalamalar arasndaki fark istatistiksel adan anlaml bulunmutur (t=-2.80; p=0.005<0.05). Beslenme eitimi almayan ocuklarn beden kitle indeksi dzeyleri, beslenme eitimi alan ocuklarn beden kitle indeksi dzeylerinden yksek bulunmutur. Tablo 3. Beden kitle indeksi deerlerinin yeterli ve dengeli beslenme durumuna gre dalm.
Yeterli ve dengeli beslenme BK Evet Hayr N 1889 1310 Ort 19.969 20.269 Ss 2.710 3.307 t -2.711 p 0.007
Aratrmaya katlan ocuklarn beden kitle indeksi dzeyleri ortalamalarnn yeterli ve dengeli beslenme deikenine gre anlaml bir farkllk gsterip gstermediini belirlemek amacyla yaplan t-testi sonucunda grup ortalamalar arasndaki fark istatistiksel adan anlaml bulunmutur (t=-2.71;p=0.007<0.05). Yeterli ve dengeli beslenmeyen ocuklarn beden kitle indeksi dzeyleri, yeterli ve dengeli beslenen ocuklarn beden kitle indeksi dzeylerinden yksek bulunmutur.
58

Tablo 4. lm deerlerinin yaa gre dalm.

Yaa gre farkllama 14 15 Biceps 16 17 18 14 15 Triceps 16 17 18 14 15 Subskapular 16 17 18 14 15 Subrailliac 16 17 18 N 9 43 56 57 24 9 43 56 57 24 9 43 56 57 24 9 43 56 57 24 Ort 13.222 16.093 14.518 12.737 12.042 21.444 23.419 22.500 19.351 19.250 26.222 26.721 24.804 23.088 23.625 24.889 24.977 24.643 23.614 22.083 Ss 1.922 6.240 4.659 3.451 3.557 6.106 7.105 7.173 5.218 4.494 2.279 6.345 6.306 5.329 6.064 2.934 5.484 7.222 5.240 6.064 1.161 0.329 2.695 0.032 3.757 0.006 4.719 0.001 F P
Aratrmaya katlan ocuklarn biceps, triceps, subskapular dzeyleri ortalamalarnn ya deikenine gre anlaml bir farkllk gsterip gstermediini belirlemek amacyla yaplan tek ynl varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamalar arasndaki fark istatistiksel adan anlaml bulunmutur (F=4.719; p=0.001<0.05), (F=3.757; p=0.006<0.05), (F=2.695; p=0.032<0.05). Farkllklarn kaynaklarn belirlemek amacyla yaplan tamamlayc post-hoc Tukey analizi sonucunda; 15 yandaki ocuklarn biceps dzeyleri, 17 ve 18 yandaki ocuklarn biceps dzeylerinden yksek, , 15 ve 16 yandaki ocuklarn triceps dzeyleri 17 yandaki ocuklarn triceps dzeylerinden yksek, 15 yandaki ocuklarn subskapular dzeyleri, 17 yandaki ocuklarn subskapular dzeylerinden yksek bulunmutur. Aratrmaya katlan ocuklarn subrailliac dzeyleri ortalamalarnn ya deikenine gre anlaml bir farkllk gsterip gstermediini belirlemek amacyla yaplan tek ynl varyans analizi (Anova) sonucunda grup ortalamalar arasndaki fark istatistiksel adan anlaml bulunamamtr (F=1.161; p=0.329>0.05). Biceps, triceps, subskapular, subrailliac ile beden kitle indeksi arasndaki ilikiyi belirlemek zere yaplan korelasyon analizi sonucunda, puanlar arasnda srasyla %30.6, %31.4, %45.2, %48.1 dzeyinde pozitif ynde anlaml iliki bulunmutur. (r=0.306; p=0.000<0.05), (r=0.314; p=0.000<0.05), (r=0.452; p=0.000<0.05), (r=0.481; p=0.000<0.05). Buna gre biceps, triceps, subskapular, subrailliac oran arttka beden kitle indeksi artmaktadr. Tablo 5. lm deerlerinin beden kitle indeksi ile ilikisi.
lm deerlerinin BK ile ilikisi r Biceps Triceps p N r p BK 0.306 0.000 189 0.314 0.000
59

N r Subskapular p N r Subrailliac p N 189 0.452 0.000 189 0.481 0.000 189
TARTIMA Aratrmaya katlan rencilerin fiziksel aktivite sklklarna gre beden kitle indeksi deerlerinin farkllat saptanmtr. Fiziksel aktivite skl artka beden kitle indeksi dzeyinde dme olduu tespit edilmitir. 15 gnde bir fiziksel aktivite yapan rencilerin beden kitle indeksi deerleri daha fazla fiziksel aktivite yapanlardan daha yksek olduu belirlenmitir. Gmler (2006) ve Korkmaz (2008) fiziksel aktivite ile beden kitle indeksi arasnda anlaml bir iliki saptamazlarken, ztora ve arkadalar (2006), yaptklar almada sportif aktivitelere ayrlan srenin azalmasyla obezite sklnn arttn tespit etmilerdir. ztora ve arkadalarnn bulgular bizim bulgularmz bulgular desteklemektedir. Aratrmaya katlan rencilerin beslenme eitimi alma durumlarna gre beden kitle indeksi deerlerinin farkllat saptanmtr. Beslenme eitimi alma ile beden kitle indeksi arasnda anlaml bir iliki olduu tespit edilmitir Beslenme eitimi alan rencilerin beden kitle indeksi deerlerinin, beslenme eitimi almayan rencilerden daha dk olduu belirlenmitir. Dzenli olarak kalori azaltlmas, egzersiz programlar ve davranlarn dzenlenmesini ieren multidisipliner arlk azaltma programlar obez ocuk ve ergenlerde etkili bulunmutur (Sothern ve ark., 2000). Aratrmaya katlan rencilerin yeterli ve dengeli beslenme durumlarna gre beden kitle indeksi deerlerinin farkllat saptanmtr. Yeterli ve dengeli beslenen rencilerin beden kitle indeksi deerlerinin, yeterli ve dengeli beslenmeyen rencilerden daha dk olduu belirlenmitir. Bu sonu Kaya (2008) aratrma sonucuyla rtmektedir. Aratrmada rencilerin yalar ile ilgili grup ortalamalar arasndaki fark istatistiksel adan anlaml bulunmutur. rencilerin yalar artka beden kitle indeksi dzeylerinde de art tespit edilmitir. 15 yandaki rencilerin 16-17-18 yandaki, 16 yandaki rencilerin 17-18 yandaki, 17 yandaki rencilerin 18 yandaki rencilerden beden kitle indeksi deerlerinin daha dk olduu belirlenmitir. ner ve ark.nn (2004) Edirnede yaptklar aratrmada 12 yandaki kz ve erkek ocuklarnn 17 yandakilerden daha zayf olduklar saptanmtr. rencilerin geliim anda bulunmalarndan dolay, yksek yataki rencilerin beden kitle indeksi deerlerinin daha yksek olmasnn doal bir sonu olduu dnlmektedir. almaya alnan 189 rencinin deri kvrm lleri ile beden kitle indeksi deerleri arasndaki ilikiler incelenmi, rencilerin biceps, triceps, subskapular ve subrailliac lleri arttka beden kitle indeksi deerlerinin de artt tespit edilmitir. Obezite ile birlikte vcut hacminde meydana gelen genilemeye paralel olarak bu durumun deri kvrm llerinde yansd grlmtr. Yapm olduumuz almada rencilerin biceps, triceps, subskapular, subrailliac ve beden kitle indeksi arasndaki ilikiyi tespit etmek iin yapm olduumuz istatistiksel analizler sonucunda pozitif ynde anlaml bir iliki olduu belirlenmitir. Sonu olarak; T.C Salk Bakanlnn, T.C Devlet statistik Enstits (DE)nn, Dnya Salk rgt (DS)nn, Dnyada ve Trkiyede yapt almalara bakldnda Nisan, Mays, Haziran 2011 tarihinde ilimizde yaplan alma ile karlatrldnda, ilimizdeki obezite skl Dnyadaki ve Trkiyedeki obezite sklndan daha dk bulunmutur. Ancak obezitenin Dnya ve Trkiye genelinde nemli bir salk problemi olduu bilinmekte buna ynelik nleyici almalarn ve tedbirlerin ilimizde de alnmas gerektii dnlmektedir. alma sonucunda elde edilen deerler dorultusunda obezitenin nlenmesi iin almalar yaplmas gerekmektedir. rencilere fiziksel aktivitenin ve beslenme alkanlklarnn obezite asndan nemi anlatlmal. Gelir seviyesi yksek olan ailelerde obezitenin artt tespit edilmitir. Beslenme konusunda bilgi eksikliinin
60

(25-27 Nisan 2013, MERSN) olduu bundan dolay beslenme eitiminin yaplmas gerekmektedir. Yeterli ve dengeli beslenmenin nemi vurgulanmal, gereksiz ve yanl besin tketiminden kanlmaldr. Obezitenin nlenmesi ve beslenme eitimleri aileleri de kapsayacak biimde planlanmaldr. Aile, okul, salk personeli ve toplum el ele vererek giderek bir halk sal sorununa dnen obeziteye kar savamaldr. nlem iin adlesan dnemde arlk art izlenmeli ve kontrol altnda tutulmal, okul eitimi yoluyla salkl yaam desteklenmelidir.
KAYNAKLAR Arslan M, Bakal N, orak A, Grpe U, Korugan , Orhan Y, zbey N, zer E. (1999). Ulusal Obezite Rehberi. Trkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Dernei alma Grubu. s: 1-24. Barak N, Grpe U, Yiit H, Karaolu N, Ouz A, Yumuk V, Yldz C, Kaynak H, Arslan P. (2003). Diyabet ve Obezite Eitim Kursu Notlar. Trk Diyabet Cemiyeti- Trkiye Obezite Aratrma Derg, Trk Diyabet ve Obezite Vakf. s:117-177. stanbul. Bertan M, Gler . (1997). Halk Sal Temel Bilgiler. Gne Kitabevi Ltd. ti. s: 198-305. Ankara. Bjrntorp P, (2001). International Textbook of Obesity. John Wiley and Sons Ltd., pp: 3-71. Ersoy G, (2001). Okul a ve Spor Yapan ocuklarn Beslenmesi. s: 3-94. Ankara. Gmler A, (2006). Rize li ayeli lesindeki Lise rencilerinde Obezite Skl ve Beslenme ekilleri. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik niversitesi Salk Bilimleri Enstits, Trabzon. Kaya R, (2008). Edirne l Merkezinde lkretim Okullarndaki rencilerde Beslenme-Obezite-Fiziksel Aktivite likisinin Deerlendirilmesi. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi, Trakya niversitesi Salk Bilimleri Enstits, Edirne. Korkmaz A, (2008). Kocaeli li Gebze lesindeki lkretim II. Basamak (678. Snflar) rencilerinde Obezite Skl ve Beslenme Davranlar. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi, Seluk niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Konya. ner N, Vatansever , Sari A, Ekuklub G. (2004). Prevalence of Underweight, Overweight and Obesity In Turkish Adolescents. Swiss Med Wkly, 134, 52933. ztora S, Hatipolu S, Barutugil MB, Saliholu B, Yldrm R, evketolu E. (2006). lkretim andaki ocuklarda Obezite Prevalansnn Belirlenmesi ve Risk Faktrlerinin Aratrlmas. Bakrky Tp Derg. 2, 11-14. Satman I, Ylmaz T, Sengl A. (2002). Population based study of diabetes and risk characteristics in Turkey result of the Turkish Diabetes Epidemiology study (TURDEP). Diabetes Care, 25, 1551-1556. Sothern M, Udall J, Suskind R, Vargas A, Blecke U. (2000). Weight loss and growth velocity n obese children after very low calorie diet, exercise, and behavior modification. Acta Paediatr, 89, 1036-1043.
BEDEN ETM VE SPOR BLM RENCLERNN OKUL DENEYM DERSNE LKN GRLERNN NCELENMES Mehmet Gll*; Cenk Temel*
(*nn niversitesi, BESYO, retim yesi) cenk.temel@inonu.edu.tr
GR retmen yetitiren kurumlarn lisans programlarnda yaplan son deiiklikler ile retmen adaylarnn okullardaki almalarna arlk verilmektedir. Okullardaki almalar 2. dnemde Okul Deneyimi I (1:4:3), 7. dnemde Okul Deneyimi II (1:4:3) ve 8. dnemde retmenlik Uygulamas (2:6:5) dersleri olmak zere dersten oluacak ekilde yeniden dzenlenmitir. Tezsiz yksek lisans programlarnda ise bu dersler ayn kredilerle 1, 2 ve 3. dnemlerde verilmektedir (YK, 1998). Bylelikle retmen adaylarna hizmet ncesinde devam ettikleri blmlerde kazandklar genel kltr bilgilerini, zel alan bilgi ve becerileri ile retmenlik mesleiyle ilgili bilgi ve becerilerini gerek eitim ve retim kurumlarnda gzlemleme, onlar kullanabilme ortamn yakalayarak retmenlik meslei ile ilgili tecrbelerini gerek ortamlarda artrmalar salanmtr. rencilerin okul deneyimi derslerinde uygulama okullarnda ne yapaca hakknda aday retmenlere uygulama retim eleman tarafndan ayrntl bilgi verilmektedir. Eitim fakltelerinde, uygulama okullar ile
61

(25-27 Nisan 2013, MERSN) almalar kapsayan bir faklte-okul ibirlii plan bulunmaktadr. retmen adaylarna bu ibirlii plan kapsamnda yer alan uygulama retmenleri, retim elemanlar ve rencilerin rolleri ve sorumluluklarna ilikin ilgili bilgi verilir (YK, 1998). Okul deneyimi dersi, retmen adaylarna, okul rgt ve ynetimi ile okullardaki gnlk yaam tanma, eitim ortamlarn inceleme, ders d etkinliklere katlma deneyimli retmenleri grev banda gzleme, rencilerle bireysel ve kk gruplar halinde alma ve ksa sreli retmenlik deneyimleri kazanma olanam veren, onlarn retmenlik mesleini doru alglayp benimsemelerini salayan faklte retim programnda yer alan bir derstir (MEB, 1998). Yine Yksekretim Kurumunun yaynlad Aday retmen Klavuzunda (YK, 1998) retmenlik uygulamas dersi yle ifade edilmitir: retmen adaynn uygulama yapaca okulu, rencileri, program ve retmenleri genel olarak tanmasn salamak iin sunulan gzlem ve grmelere dayal bir derstir. Bu derste retmen adaynn, okulu, rencileri ve retmenlik mesleini deiik ynleriyle tanmas ve lisans programnda alaca derslere bir temel oluturmas amalanmaktadr. Okul Deneyimi I dersi tamamlandnda retmen adaylar aadaki zellikleri kazanm olmaldr (YK, 1998): - Okulun retimini ve rgtlenmesini sistemli bir yaklamla tanm olma, Okul ynetimi, - Okullarda dzenli olarak yaplan iler ve okulun olanaklarna ilikin bilgi sahibi olma, - Dersliklerdeki etkinlikleri gzlem yoluyla tanyabilme yetenei kazanm olma. Okul deneyimi dersleri lkemizde uygulanmakta olan beden eitimi ve spor retmenlii retim program uyarnca; okul deneyimi dersi 4 pratik ve 1 teorik ders saati olarak 3.snf ikinci dnemde verilmektedir. Bu almann amac beden eitimi ve spor retmenlii 3.snfta renimlerini srdren rencilerin okul deneyimi dersi uygulamalar ile ilgili karlatklar problemleri, nerilerini ve bu derse ilikin dncelerini incelemek amac ile yaplmtr. YNTEM Aratrmada betimsel yntem benimsenmitir. Aratrma grubunu 2011-2012 eitim ve retim ylnda okul deneyimi dersini alm 44 normal retim ve 40 ikili retim olmak zere 84 renci oluturmaktadr. rencilerden okul deneyimi dersi sonrasnda bu derse ilikin sorunlarn, nerilerini ve dncelerini kapsayan yar yaplandrlm bir form verilmitir. Bu formu elektronik ortamda doldurup e-posta ile gnderen 67 rencinin formlar deerlendirmeye alnmtr. Bu formlar Nvivo 9.00 paket programna yklenmi ve ierik analizi yaplmtr. BULGULAR VE SONU Aratrmada ierik analizi sonucunda drt ana tema ortaya kmtr. Birinci tema rencilerin uygulama retmeni hakkndaki grleri ele alnmtr. Bu tema da uygulama retmeninin nitelikleri (anlayl, disiplinli, mesleki deneyim ve tecrbesi olan, iletiim becerisi, mesleini seven, saygl, arkadaa davranan) ve uygulama retmeninin olumsuz davranlar (derse hazrlksz gelme, deneyimsiz, ders ilememe) alt temalar ele alnmtr. kinci tema olarak rencilerin uygulama okulu hakkndaki grleri ele alnmtr. Bu tema da uygulama okulunun zellikleri, uygulama okulunun olumsuzluklar ve uygulama okul seim nerileri olarak 3 alt tema ele alnmtr. Uygulama okulunun nitelikleri ksmnda okulun konumu (ulam rahat, merkeze uzak), tesis durumu (spor malzemeleri, dier okulun imknlar, spor salonu, spor alanlar) ve renci says durumlar ortaya kmtr. Uygulama okulunun olumsuzluklar ksmnda ulam sorunu, renci says fazla, beden eitimi dersleri akyor, spor salonu yok, renciler beden eitimi dersine isteksiz (lakayt davranlar, klk kyafet uygun deil), okulda genel disiplin problemi durumlar tespit edilmitir. Uygulama okulu seimi nerilerinde okul takmlar baarl, spor etkinliklerinde aktif, merkeze yakn, spor salonu olan, disiplinli, okul ynetimi spora destekli ve renci says az kavramlar ne kmtr. nc temada okul deneyimi ders etkinlikleri ile ilgili grleri ele alnmtr. Bu tema da rencilerin olumsuz grdkleri ders etkinlikleri (rencinin bir gn, retmenin bir gn, okul mdr ve okul kurallar), tecrbe ve deneyim (gerek okul atmosferi yaama, evrak bilgisi, rencilerle iletiim, mesleki geliim) ve etkinlik nerileri (spor kulb gzlemi, okul takm almas gzlemi, teknoloji ve beden eitimi dersi etkinlii, spor ara ve gereleri etkinlii) ve ders saati yeterlilii konular ele alnmtr.
62

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Drdnc temada uygulama retim elemanna ilikin neriler ele alnmtr. Bu tema da devamdevamszlk (okul uygulama denetimi, srekli devamlara art puan), etkinlik raporlar (ayrntlara taklma, esneklik tannmal), snav yapma ve okul seimi (renci adreslerine yakn okullar, semeli okul tercihleri) konular ele alnmtr. Sonu olarak aday beden eitimi retmenlerinin okul deneyimi dersi ile ilgili grlerinin genel olarak olumlu olduu, ancak ulam ve uygulama retmeni saysnn yetersizliine ilikin olumsuz grlerinin olduu belirlenmitir. Anahtar Kelimeler: Okul deneyimi dersi, aday beden eitimi retmeni, nitel veri analizi,
KAYNAKA MEB (1998). retmen Adaylarnn Milli Eitim Bakanlna Bal Eitim retim Kurumlarnda Yapacaklar retmenlik Uygulamasna likin Ynerge, 2493 sayl Tebliler Dergisi, Ankara. YK, (1998). Aday retmen Klavuzu, Ankara. (http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik//journal_content/56_INSTANCE_rsRqRmHtxKK6/10279/18471)
ORTARETM KURUMLARINDAK LSE SON SINIF RENCLERN FZKSEL AKTVTE ALIKANLIKLARININ ve LGLENDKLER SPOR BRANLARININ SAPTANMASI ( ANAKKALE RNE ) Sabiha Gizem ENGN
(anakkale Onsekiz Mart niversitesi ) s.gizemengin@gmail.com
ARATIRMANIN KONUSU, NEM VE AMACI Spor, hem rahatlama hem de pek ok ynmzn geliimi asndan byk nem tar, ite bu durumda gerek gnlk hayatn yorucu temposunun getirdiklerini absorbe etmek, gerekse okullardaki rencilerin daha istekli hale gelmesini salamak amacyla spora ynlendirmek ok nemlidir. Bu aratrmada ama; lise son snf rencilerin spor yapp yapmadklarn, yapyorsa hangi branlarla ilgilendiklerini ve zellikle snav stresiyle baa kabilmek iin egzersize zaman ayrp ayrmadklarn belirlemektir. Trkiyede rencilerin byk bir blm yaad gelecek ve snav kayglar nedeniyle stres altndadr ve bu sebepler yannda eitli salk problemlerini de getirebilmektedir. Byle bir ortamda sporun nemi daha da artmaktadr. Sporun gerek amac ve toplumsal ilevi bir bakma kiiyi sknt ve stresten kurtarmak olduuna gre, imkanlar deerlendirmek ve ocuklarmz kk yalardan itibaren spora ynlendirmemiz gerekmektedir. Bu zorunluluk salt spor asndan deil; salk, kalknma ve eitim retim alanndaki baarnn arttrlmas bakmndan da nemlidir. Spor ile ilikinin genellikle izleyici, taraftar boyutunda olduu Trkiyede toplu spor ya da sporu da ieren elenceler ile ocuklarmza canllk ve heyecan getirmek mmkn olacaktr. Bylece toplumun deer yarglar deiecek, moral gc artacak ve toplumun spora olan bak asnn gelimesiyle byme ve adalamas da hz kazanacaktr. Trkiyede erkekler asndan spora olan ilgi ne yazk ki medya ve basn organlar sayesinde genellikle futbol ve basketbol gibi branlar zerinde younlamtr ve bununla balantl olarak da bireysel sporlardan ok takm sporlarna doru bir ynelim gstermektedir. Bayanlarda ise spor; genellikle step, aerobik, pilates gibi poplaritesi yksek fiziksel egzersizlere ynelimler gstererek ilerlemektedir, nk pek ok nl bay ve bayan bu egzersizleri tercih etmektedir. zellikle lkemizde belirli bir yatan sonra elit spor braklarak kitle sporuna gei grlmektedir. Bunun sebepleri arasnda en byk yeri tabii ki eitim sistemimiz oluturmaktadr, oysaki lkemizin elit sporculara son derece ihtiyac vardr. Kiilerin iinde yaadklar sosyal evreleri, kltrleri, dilleri, davranlar, mensup olduu sosyal gruplar, cinsiyetleri, yalar, sahip olduu ekonomik imkanlar ve bo zamanlarnda spor yapmalarna olanak salayacak ortamn varl, tercih ettii spor branlarn ve bu branlarn geliimini etkilemektedir.
63

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Bu alma, anakkalede ortaretim rencilerinin eitim sistemimizin getirdii zorluklar ve snavlar erevesi iinde hayatlarnda sporun yerini koruyup koruyamadna bal olarak, fiziksel aktivite dzeylerinin ne durumda olduunu saptamak ve setikleri spor branlarn belirlemek asndan nemlidir. YNTEM ve ANALZ Aratrma anakkaledeki Liselerde gerekletirilmitir. Aratrmann amac; ortaretim kurumlarmzdaki son snf rencilerinin niversite snavna hazrlanrlarken hayatlarnda spora yer verip vermediklerini ve spor yapyorlarsa hangi branlarla ilgilendiklerini tespit edebilmektir. Aratrmann rneklemini oluturacak olan 4. snf rencilerinden 100 lise rencisi, kolay rneklem yntemi ile seilmi ve anket uygulamtr. lmler gnlllk esasna dayanm. Katlmak isteyen rencilere almann amac ve ankete ilikin bilgilendirme yaplmtr. Aratrma; 06-17 ubat 2012 tarihleri arasnda yaplm, 2011-2012 eitim retim ylndaki rencileri kapsamaktadr. Verilerin analizi SPSS 15.0 paket programnda yaplmtr. BULGULAR Deneklerin %61 ini kadnlar, % 39 unu ise erkek bireyler oluturmaktadr. Deneklerin %3 nn geliri 0-450 TL arasnda, %14 nn 451-850 TL arasnda, %22 sinin 851-1250 TL arasnda, %40 nn 1251-2000 TL arasnda ve %21 ininde 2000 TL zerindedir. Deneklerin %49 u gnlk hayatnda egzersize yer verdiini sylerken %51 egzersize zaman ayramadn sylemi. Deneklerin %12 si bir haftann 7 gn spor yaptn, %3 haftann 3 gn spor yaptn, %16 s haftann 1 gn spor yaptn, %50 i ise bir haftada hi spor yapmadn sylemi. Deneklerin spor bran olarak %2 si serbest koular, %2 si atletizmi, %13 yry, %4 basketbolu, %2 si bisikleti, %1 i fitness, %15i futbolu, %1 i boksu, %1 i halk oyunlarn, %1 i pilatesi, %1 i dans, %2 si masa tenisini, %1 i step-aerobii, %1 i voleybolu %1 i yzmeyi semitir. %2 lik ksm dier bir spor bran ile urarken %50 lik ksm ise hibir bran ile uramadn sylemitir. SONU Bu aratrmann problemini, anakkale ortaretim kurumlarndaki lise son snf rencilerin fiziksel aktivite alkanlklarnn ve ilgilendikleri spor branlarnn saptanmas ifadesi oluturmaktadr. Yaptmz alma sonunda problemlerin tespiti ve zm yollarna ynelik bulgular elde ettiimizi dnmekteyiz. Aratrmamz sadece anakkale merkezindeki spor durumunun tespitine ynelik olmasna ramen, sonularn Trkiye genelindeki spor durumunu ortaya kartmtr. rencilerin ncelikli tercih ettii spor brann semeye etki eden sebeplerin en basnda spor brannn salad maddi imknlarn etkisinin olduu gzlenmitir. Ekonomik sebeplerin etkisi ile tesis says ve yeterliinin etkisinin de ncelikli spor bran seiminde nemli rol oynad grlmtr. Deneklerin, spora ynlenmesi ve spor etkinliklerine katlmasndaki etkenlerin neler olduu konusundaki sorumuzda, spora duyduklar ilginin bunda etkili olduu grlmtr. Ayrca aile ve arkada evresinin de spora ynlenme ve spor etkinliklerine katlmada etkili olduu grlmtr. lgi duyulduu halde spor yaplmasna engel tekil eden faktrlerin banda, bo vaktin olmamas ve yerel kurumlarn desteki olmamas gelmektedir. Sporun her dalnda benzer problemler yaand iin verilen cevaplar da her kesim ayn dorultuda gr bildirmitir. Yaptmz almann Trkiyenin spor durumu hakknda aydnlatc bilgiler sunduunu dnyoruz.
KAYNAKA 1) ahin , M. ( 2007 ). Karaman lindeki ncelikli Spor Branlarnn Tespiti le Bu Branlarn Seimine Etki Eden Sebeplerin Aratrlmas ve Kitle Sporunun Yaygnlamas Asndan Deerlendirilmesi, Yksek Lisans Tezi, Ktahya, S.67. 2) Klcgil, E. (1998 ). Sosyal evre ve Spor likisi, Ankara S. 19 3)formsante.com.tr/fitness/314-turkiyede-cok-populer-unlulerle-pilates.html (15.10.2009) 4) KZLER, H. C, Sporda sosyal Bilimler, Alfa Yaynlar, stanbul, 2000. 5) KILCIGL, E., Sosyal evre Spor ilikileri, Ankara, 1998. 6) Milli Eitim Dergisi, 2001 7) KARAKK, Suat, Rekreasyon, Bargan Basmevi, nc Bask, Ankara, 1999. 8) anakkale Valilii, Brifing Dosyas, anakkale 2006. 9) anakkale Valilii, anakkale Yll, TBMM Basmevi, anakkale, 1997. 10) www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=CANAKKALE 11) http://canakkale.gsb.gov.tr/Sayfalar/default.aspx
64

FUTBOL OYUNCULARININ STRESLE BAA IKMA TARZLARININ NCELENMES ehmus ASLAN Blent ABUA
(Pamukkale niversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yksekokulu, Denizli) Sehmus1@hotmail.com
ZET Bu aratrma, PTT 1. ve 2. lig futbol oyuncularnn stresle baa kma tarzlarnn incelenmesi amacyla gerekletirilmitir. Bu amala, almaya katlan faal kulplerde oynayan gnll 95 2. lig ve 32 1. lig olmak zere toplam 127 futbol oyuncular katlmtr. Aratrmada veri toplama arac olarak Folkman ve Lazarus tarafndan gelitirilen, ahin ve Durak (1995) tarafndan ksaltmas ve niversite rencilerine uyarlamas yaplan 30 maddelik Stresle Baa kma Tarzlar lei (SBT) kullanlmtr. lein be tane alt boyutu bulunmaktadr. Bu alt boyutlardan kendine gvenli yaklam, iyimser yaklam ve sosyal destee bavurma stresle baa kma asndan etkili yollar olarak deerlendirilirken, aresiz yaklam ve boyun eici yaklam etkisiz yollar olarak deerlendirilmektedir. Verilerin normal bir dalma sahip olup olmadn renmek iin tek rneklem Kolmogorov-Smirnov testi kullanlm ve verilerin normal bir dalma sahip olmad tespit edilmitir. Daha sonra verilerin homojen olup olmadn deerlendirmek iin Levene testi uygulanmtr ve verilerin homojen olduu belirlenmitir. Bu ilk incelemeden sonra verilerin istatistiksel analizinde nonparametrik test ynteminin kullanlmasna karar verilmitir. Tanmlayc istatistik ve ikiden fazla deiken arasndaki farkll belirlemek iin Mann-Whitney U test analizi kullanlmtr. Aratrma sonucunda, PTT 1. ve 2. lig futbol oyuncularnn stresle baa kma tarzlar arasnda kendine gvenli yaklam (z = -2.728, p = .006) ve aresiz yaklam (z = -1.995, p = .046) alt boyutunda 1. lig futbol oyuncular lehine istatistik bir farkllk olduu bulunmutur. te yandan, boyun eici yaklam (z = 1.609, p = .108), sosyal destee bavurma z = -.421, p = .674) ve iyimser yaklam (z = -.866, p=.386) alt boyutlarnda istatistik olarak anlaml bir farkllk bulunmamtr. Aratrmamzn sonucunda, futbol oyuncularnn stresle baa kma yntemlerini etkiledii grlmtr. PTT 1. lig futbol takmlar lehine sporcularn stresle ba etme yntemlerini daha etkin kullandklar saptanmtr. Elde edilen sonularn futbol oyuncularnn stresle baa kma yntemlerine ve sportif baarya, takm ruhunun olumasna katk salayaca dnlmektedir. Anahtar Kelimeler: Futbol, stres, stresle baa kma tarz
GZEL SANATLAR VE SPOR LSELER SPOR BLM 12. SINIF RENCLERNN YGS ve LYSYE YNELK BEKLENTLERNN TESPT EDLMES Bilal OBAN Zeki COKUNER Hseyin ada BATMAZ Fatih KIRGL
(Frat niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksek Okulu ELAZI) mezre_23@hotmail.com
ZET Aratrmann evreni, Gzel Sanatlar ve Spor Liseleri spor blm 12. Snf rencileridir. rneklemi ise Elaz, Malatya, Mersin ve Uak Gzel Sanatlar ve Spor Liseleri olup, 104 bay ve 51 i bayan renci olmak zere toplam 155 kiidir. Aratrma sonunda veriler SPSS 15.0 programnda analiz edilmi, verilerin istatistiki anlamda geerlilii iin 0,05 anlamllk dzeyi kabul edilmitir. Aratrma sonularna gre; rencilerin niversiteye hazrlk snavlarnda daha ok Yksek retime Gei Snavna, ksaca YGS ye ynelik beklentilerinin olduu ortaya konulmutur. Ayrca, spor msabakalarna hazrlanmalar ve il d turnuvalara gitmelerinin niversite snavlarna hazrlanma motivasyonlarn olumsuz etkiledii sonucuna varlmtr. Anahtar Kelimeler: Eitim, Beden Eitimi ve Spor, Yksekretim, YGS ve LYS
65

GR VE AMA Eitim, kiinin toplumsal yeteneklerinin ve optimum kiisel gelimesinin salanmas iin, sekin ve kontroll bir evre ve okul etkinliklerini iine alan sosyal bir sretir[1]. Baka bir tanmla eitim, yeni kuaklarn, toplum yaamnda yerlerini alma iin hazrlanrken, gereken bilgi, beceri ve anlaylar elde etmelerine ve kiiliklerini gelitirmelerine yardm etmek etkinliidir. Eitim, bireyin doumundan lmne kadar devam eden bir sretir. Eitim srecini, birbirini izleyen ve birbiri zerine biriken renme ve retme olaylar oluturur. Bu srete bireylere eitli bilgi, beceri, tutum ve deerlen kazandrlr. Bunlar bireyin davranlarnda gzle grlebilir deiikliklere neden olur[2]. retim ise eski alardan beri filozof ve bilim adamlarnn farkl biimlerde aklamaya altklar bir kavramdr[3]. Beden eitimi, insanln maddi ve manevi kltrnn bir paras olarak, tarih sreci ierisinde insan altrma, yerleme, beslenme, giyim, vcut bakm ve dinlenme etkinlikleriyle balayarak insann zgr dncesiyle gerekletirdii serbest oyun eylemleriyle, planl programl yapt her trl beden egzersizleri ve dans ile dier ifade biimlerini kapsar[4]. Dier bir tanmlamayla beden eitimi, etkinlik demektir. Beden eitiminde beden ara olup, ama tm kiiliin eitimidir. Salkl, gl, mutlu olma, kiilik, karakter, etik deerler kazanma, kltrleme, toplumsallama ve vatandalk eitimidir[5]. Spor, belirli kurallar altnda aral veya arasz, ferden veya grupla, bo zaman veya tm zamann alacak ekilde meslek olarak yapt, sosyalletirici, ruh ve fizii gelitiren rekabeti, dayanmac ve kltrel bir kavram olarak ortaya konulmaktadr[6]. Bir baka tanmda spor, birey ya da gruplarn; salk, elence, gsteri ya da macera amal yaptklar, bireylerin bilisel, duyusal, ve psikomotor zelliklerinin planl ve programl gelitirilerek, belirli kurallar erevesinde gerekletirildii, rekabete ve yarmaya dayal olup, fiziksel ve zihinsel aktivite gerektiren etkinlikler olarak tanmlanabilmektedir[7]. nsan hayatn nemli bir paras olan beden eitimi ve spor, kiinin hem ruh hem de beden yapsn ve saln ve saln glendirerek dengeli bir kiilie sahip olmasn salar[8]. 1739 sayl Milli Eitim Temel Kanununa gre Trk Milli Eitim Sistemi, rgn ve yaygn eitim olmak zere iki ana blmden oluur. rgn eitim; okul ncesi, ilkokul, ortaokul, lise ve yksekrenimden oluur. Yaygn eitim ise; rgn eitimin yaynda veya dnda dzenlenen eitim faaliyetleridir[9]. Her bir renim kademesinin amac rencileri bir st renime hazrlamaktr. Lise reniminin temel amalarndan biri de, yksekretime renci hazrlamaktr[10]. MATERYAL VE YNTEM Bu aratrmann evrenini, Gzel Sanatlar ve Spor Liseleri spor blmnde okuyan 12. snf rencileri oluturmaktadr. rneklemini ise Elaz, Malatya, Mersin ve Uak Gzel Sanatlar ve Spor Liselerinde okuyan 104 erkek, 51i bayan olmak zere toplam 155 renci oluturmaktadr. Aratrmada veri toplama arac olarak anket kullanlmtr. Sz konusu anket uzmanlarn grleri dorultusunda gzden geirilmitir. Bu anket almasna toplam 155 rencinin katlm salanm, deikenlerin deerlendirilmesi neticesinde ise hatal anket tespit edilmemitir. Anket sorular ankete katlan rencilere rasgele verilmi, deerlendirme aamasnda ise ayrm yaplmtr. Bu alma 3 blmden olumaktadr. Birinci blmde kiisel bilgilere, ikinci blmde renim bilgilerine, nc blmde ise rencilerin YGS ve LYS ye ynelik beklentilerini belirlemeyi ieren anket sorularna yer verilmitir. Aratrma sonunda elde edilen veriler SPSS 15.0 programnda analiz edilmi ve verilerin istatistiki geerlilii iin 0,05 anlamllk dzeyi kabul edilmitir. Bu aratrmada kiisel zellikler, renim bilgileri ve rencilerin YGS ve LYS ye ynelik gr ve beklentilerine ilikin deikenler frekans yzdelerle aklanm bu dorultuda tartma ve sonu karm yaplmtr. BULGULAR Anketlerden elde edilen bilgiler bu almann bulgularn oluturmutur. Tablo 1: Kiisel Bilgiler
66

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Tablo 1, incelendiinde bu anket almasna katlan rencilerin kiisel bilgileri ile ilgili olarak; cinsiyetleri, yalar, baba ve annelerinin renim dzeyleri ile meslek bilgileri ve aile gelir dzeylerinin frekans ve yzdelik dalmlar grlmektedir. Tablo 2: renim Bilgileri Tablo 2, incelendiinde rneklemi oluturan rencilerin renim bilgileri ile ilgili olarak; spor bran bilgileri, snf tekrar etme durumu, okumak istedikleri yksekretim program; burs alma, dershaneye gitme, kulplerde oynama, milli sporcu olma durumu, YGS de hedefledikleri puan, LYS ye girme durumu ve LYS den hedefledikleri puan bilgilerine ilikin frekans ve yzdelik dalmlar grlmektedir. Tablo 3: rencilerin YGS ve LYS ye Ynelik Beklentileri Tablo 3, incelendiinde bu anket almasna katlan rencilerin YGS ve LYS ye ynelik beklentilerine ilikin frekans ve yzde dalm ile aritmetik ortalama ve standart sapma deerleri verilmitir. SONU Aratrmaya katlan renciler, niversiteye giri snavlarnn kendileri iin nemli (X= 4,71) ve niversite snavlarna giriteki tek amalarnn Beden Eitimi retmenlii Blmn kazanmak olduu (X=4,37), ynnde gr belirtmilerdir. Bu sonuca gre; Gzel Sanatlar ve Spor Liseleri spor blm son snf rencilerinin byk ounluu iin niversite snavlarnn ok nem tad anlalmaktadr. rencilerin snava bilinli olarak hazrlandklar ve baarlarn ansa brakmadklar grlmektedir[12]. lkemizde genler iin eitim yaamlarndaki en nemli olan kukusuz ki niversiteye giritir. Bu nedenle onlar iin en kayg veren olay da niversite snavlardr. Genellikle ebeveynlerin tela ve basksyla, gen bu kaygy yllarca nceden hissetmeye balar. ounlukla akta kalma korkusu yle rktc gelir ki akta kalmayaym da neresi olursa olsun kabullenmesi iine girilir. Bylece gen salksz ve gereki olmayan kararlar verebilir[14]. Hzla byyen gen nfus, genellikle yetersiz bir ortaretimden sonra, byk bir snava girmekte, kazanlrsa bir yksekretim kurumuna kaydolmaktadr [15].niversiteler eitim sisteminin en st kademesini oluturur. niversiteler toplumlarn gelimesi ve kalknmasnda nclk eder. Sosyal, ekonomik, siyasal ve bilimsel hayatta en etkin rol oynayan kltrel iletiim merkezleri olma zelliini gsterirler. niversitelerin bu zellii gnmzde en st seviyeye ulamtr[16]. Bu nedenlerle Gzel Sanatlar ve Spor Liseleri spor blm rencilerince, bu liselere geli amalarna uygun olarak ilgi ve beklentileri dorultusunda hem niversite snavlarnn hem de beden eitimi retmenlii blmnn kendileri iin ok nemli olduu anlalmaktadr. renciler, ders yl sresince msabakalara katlmann ve il d turnuvalara gitmenin, niversite snavlarna hazrlanmalarn olumsuz etkiledii (X=4,35) ynnde gr belirtmilerdir. Gzel Sanatlar ve Spor Liselerinde spor uygulamalar ve bunlarla ilgili etkinlikler, rencilerin ilgi, istek ve yeteneklerine gre bireysel veya takm sporlarna ynelik retmen gzetiminde yaplan serbest almalardr. Bu almalarda okul ynetimi, rencilerin okulun spor salonu, spor sahas ve dier spor alanlar, kitaplk ve konferans salonu gibi imkanlarndan yararlanmalar iin gerekli nlemleri alr. renciler retmenlerin gzetim, rehberlik ve sorumluluunda uygulama almalarna, spor yarmalarna, konferans, panel ve dier etkinliklere katlrlar [17]. rencilerin byk bir ksm kulplerde aktif olarak spor yapmaktadr. Bunun yan sra okullar aras msabakalarn da olmas ve il d turnuvalara gidilmesi rencilerin ders almasn olumsuz etkilemektedir. zellikle 11. Snftan itibaren antrenman saylar kademeli olarak azaltlmal ve 12. snfta en minimum seviyeye indirilmelidir. Antrenmanlar ve msabakalar rencilerde doal olarak bir yorgunlua ve zaman kaybna sebep olmaktadr. rencilerin kayg dzeyleri kontrol altnda tutulmaldr. Bu durum olumsuz bir ekle dnmemelidir. Hatta kayg dzeyi ok dk ve gereinden fazla olan renciler tespit edilmeli ve onlara bu dorultuda gerekli telkinler snf rehber retmenleri ve rehberlik servislerince yaplmaldr. renciler okullarnda verilen eitim durumunun yetersiz olduunu dndnden ve antrenmanlarn sklndan dolay dershaneye gitmektedir. Okul ynetimi olarak gerekli almalar yaplmaldr. Eitim ve retimin en verimli olduu yerin okul olduu n planda tutulmaldr. renciler okul rehberlik servisinden tam olarak istifade edememektedir. Bunun iin Gzel Sanatlar ve Spor Liselerinde grev yapan rehberlik ve psikolojik danmanlarn says arttrlmaldr. Rehberlik servislerine verilen nem artmaldr. Okullarda rehberlik servislerinin daha iler hale gelmesi iin gerekli nlemler alnmaldr.
67

(25-27 Nisan 2013, MERSN) BEDEN ETM VE SPOR YKSEKOKULU RENCLERNN STBL SRELER VE SREKL KAYGI DZEYLERNN CNSYET, BLM VE BAARI ALGILARINA GRE DEERLENDRLMES *Esin KAPLAN **Zehra CERTEL
(* Akdeniz niversitesi, Salk Bilimleri Enstits, Beden Eitimi ve Spor Bilimleri Yksek Lisans rencisi ANTALYA esinkaplan@ymail.com) (**Akdeniz niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, ANTALYA zcertel@akdeniz.edu.tr )
ZET Giri: stbili, son 30 yldr dnyada ok sk aratrmaya konu olmasna karn lkemizde 2000li yllardan itibaren tartlmaya balanm bir kavramdr ve psikolojik sorunlarla ilgili stbilisel modelleri aratran aratrmalarn says son yllarda hzla art gstermektedir. stbili kavram ilk olarak Flavell (1979) tarafndan; girdileri bilinli ekilde yaplandrma ve bellee alma, bellekte bulunan bilgileri tarama ve iinden gerekli olan bulup karma ilemi; bellekte bulunan bilgileri izleme ilemleri ve depolanm bu bilgilerin farknda olma olarak aklanmtr(zsoy, 2008). Kayg kavram ise psikoloji alanna yzyln ilk yarsnda girmi, bu alanda ilk aratrma ve almalar 1940l yllarn sonunda yaplmtr. Spielberger kaygy; gerginlik hissi, korku ve sinirlilik, ho olmayan dnceler ve fizyolojik deikenlerin bir kombinasyonunu ieren heyecansal tepkiler olarak tanmlamtr (Erdoan, 2009). Psikolojik bozukluklardaki baz ilevsel olmayan dnce ve baa kma tarzlarna stbilisel bir takm ilevlerin yol at ileri srlmektedir (Cartwright-Hatton ve Wells 1997). Bu yaklama gre, kiiler ilevsel olmayan bilileri hakknda bir takm olumlu ve olumsuz inanlara (stbililere) sahiptirler. Bunlar da kiinin uyuma ynelik olmayan tepki tarzlar gelitirmelerine yol amaktadr(Irak, 2011). Literatrde stbili ve srekli kaygy ele alan almalara ok fazla rastlanmamaktadr. Buradan hareketle bu aratrmann amac beden eitimi ve spor yksekokulu rencilerinin stbili srelerinin kayg ile ilikisini incelemek ve bunun cinsiyet-blm ve akademik baar ile ilikisini deerlendirmektir. Ama: Bu aratrmada, Beden Eitimi Ve Spor Yksekokulu rencilerinin stbili sreleri ve srekli kayg dzeylerinin cinsiyet, blm ve baar alglarna gre deerlendirilmesi amalanmtr. Yntem: Aratrma, 2012-2013 retim ylnda Akdeniz niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksekokullarnn Beden Eitimi retmenlii, Antrenrlk eitimi, spor yneticilii ve rekreasyon blmlerinin 1 ve 2. snflarnda renim gren 181 renci zerinde gerekletirilmitir. Aratrmada veri toplama arac olarak, stbilisel sreleri lmek iin Cartwright-Hatton ve Wells (1997) tarafndan gelitirilmi ve lkemiz iin geerlik ve gvenirlik almalarn Tosun ve Irak (2008) tarafndan yaplan stbili lei-30 puanlar 30 ile 120 arasnda deimekte ve puann ykselmesi patolojik tarzda stbilisel faaliyetin arttna iaret etmektedir (Tosun&Irak,2008). rencilerin srekli kayglarn betimlemeye ynelik ise Spielberger, Gorsuch ve Cushene (1970) tarafndan gelitirilen ve ner ve Le Compe (1976) un Trkeye evirdii srekli kayg envanteri kullanlmtr. Verilerin analizinde, normal dalm ve homojenlik koullar yerine geldii iin t-testi, Anova kullanlmtr. Bulgular: rencilerin stbili ve kayg puanlar cinsiyet ve akademik baarya gre istatistiksel adan anlaml farkllk gstermemektedir (p>.05). rencilerin stbili ve kayg puanlarnn blme gre ANOVA analiz sonular tablo 1 de verilmitir. Tablo 1. rencilerin stbili ve kayg puanlarnn blme gre ANOVA analiz sonular
LEK Olumlu inan Blm retmenlik Antrenrlk Rekreasyon Yneticilik retmenlik Antrenrlk Rekreasyon Yneticilik retmenlik n 54 50 36 41 54 50 36 41 54 14.85 13.90 13.92 14.19 13.20 14.52 12.03 13.78 16.46 ss 3.81 3.84 3.92 3.33 4.44 3.96 4.31 3.77 4.53 F .711 p .546 Tukey
Bilisel gven
2.682
.048*
2-3
2.623
.052
68

Kontrol edilemezlik ve tehlike Antrenrlk Rekreasyon Yneticilik retmenlik Antrenrlk Rekreasyon Yneticilik retmenlik Antrenrlk Rekreasyon Yneticilik retmenlik Antrenrlk Rekreasyon Yneticilik 50 36 41 54 50 36 41 54 50 36 41 54 50 36 41 18.04 15.86 17.76 15.07 14.10 15.28 14.17 16.09 16.14 15.86 15.98 49.00 47.46 42.31 44.29 3.84 4.32 4.05 3.11 2.57 3.38 2.70 3.48 3.03 3.32 2.63 6.78 7.13 9.05 8.12
1.871
.136
Bilisel farkndalk
.066
.978
Kontrol ihtiyac
6.774
.000*
Kayg TOPLAM
1-3 1-4 2-3 2-4
Tablo incelendiinde, rencilerin blme gre olumlu inan (F (df)=711 (3,177); P=.546, p>.05), kontrol edilemezlik ve tehlike(F (df)=.2.623 (3,177); P=.0,52; p>.05), bilisel farkndalk (F (df)=1871 (3,177); P=.136; p>.05), ve kontrol ihtiyac (F (df)=.066 (3,177); P=.978; p>.05), boyutlarnda istatistiksel adan anlaml bir farkllk bulunmazken; bilisel gven (F (df)=2682 (3,177); P=.048; p<.05) ve kayg toplam da (F (df)=6774 (3,177); P=.000; p<.05) istatistiksel adan anlaml bir fark bulunmutur. Bilisel gven alt boyutunda ise antrenrlk blmnn ortalamas(X=14,52) rekreasyon blmnn ortalamasndan(X=12,03) yksek kmtr. ki blm arasndaki bu fark istatiksel olarak anlaml bulunmutur. Sonu: Aratrma sonularna gre, rencilerin st bili sreleri ve kayg dzeyi ile cinsiyet ve akademik baar algs arasnda istatistiksel adan anlaml iliki bulunmamtr (p>.05). Anlaml farkn hangi gruplardan kaynaklandn belirlemek amacyla Tukey Testi yaplmtr. Tukey testine gre kayg toplamda beden eitimi ve spor retmenlii blm rencilerinin kayg dzeyi dier blmlere gre daha yksek kmtr. Bunun yannda rencilerin renim grdkleri blm ile kayg dzeyleri ve bilisel gven alt boyutunda istatistiksel adan anlaml iliki bulunmutur (p<.05). Anahtar Kelimeler: stbili, kayg, olumlu inan, bilisel gven
Kaynaklar 1) 2) 3) 4) 5) Erdoan,D,P, (2009) Bireysel ve takm sporlaryla uraan sporcularn hayal etme ve kayg dzeylerinin karlatrlmas; sakarya niversitesi yksek lisans tezi Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive-developmental inquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911. Irak, M., (2011) stbili lei ocuk ve ergen formunun Trke standardizasyonu, kayg ve obsesif-kompulsif belirtilerle ilikisi; Trk Psikiyatri Dergisi 2011;22 zsoy,G.,(2008) stbili, Trk Egitim Bilimleri Dergisi Gz 2008, 6(4), 713-740 Tosun, A., Irak, M.; (2008). st bili lei-30un Trke Uyarlamas, Geerlii, Gvenirlii, Kayg ve ObsesifKomplsif Belirtilerle likisi; Trk Psikiyatri Dergisi; 19(1):67-80
BEDEN ETM VE SPOR RETMENL BLM RENCLERNN TEKNOLOJ KULLANIMINA YNELK TUTUMLARININ NCELENMES Grol ZIRHLIOLU
(Yznc Yl niversitesi Eitim Fakltesi), gurolyyu@gmail.com
ZET Gnmzde bilim ve teknoloji alannda gelimeler hzla yaanmaktadr. Bu sre ierisinde bilginin geleneksel yntemler ile aktarlmas ise sz konusu deildir. zellikle renci merkezli eitim sisteminde rencilerin zgr, yaratc ve bilimsel dnebilmelerini salamak kanlmazdr. Tm dnyada yaanmakta teknoloji alanndaki gelimelere paralel olarak eitim alannda da yeni araylar srekli devam etmektedir. Bu almann amac beden eitimi ve spor retmenlii blmnde okumakta olan rencilerin teknolojik ara ve gerelere kar tutumlarn belirlemektir. almada kullanlan veriler 2012-2013 eitim-retim dneminde
69

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Yznc Yl niversitesi Beden Eitimi be Spor retmenlii blmne devam eden rencilerden elde edilmitir. Aratrmada 2005 ylnda Yavuz (2005) tarafndan gelitirilen, 5 faktr ve 19 maddeden oluan Teknoloji Tutum lei ve ayrca rencilere ait demografik bilgileri elde edebilmek ve eitli karlatrmalar yapabilmek iin aratrmac tarafndan hazrlanan bilgi formu kullanlmtr. Verilerin analizi iin normal dalma uygunluk belirlendikten sonra parametrik ve parametrik olmayan istatistiksel yntemlerden yararlanlmtr. almann sonucunda rencilerin retimde teknolojik ara ve gereleri kullanmaya ynelik tutumlar ve fikirleri belirlenmitir. Anahtar kelimeler : Teknoloji, tutum, parametrik yntem, parametrik olmayan yntem
ANADOLU LSELERNDE OKUYAN RENCLERN SPORA VE BEDEN ETM DERSNE BAKI AILARININ DEGERLENDRLMES (Elaz l rnei) Serdar ORHAN Vedat INAR Mesut AL Hseyin ada BATMAZ
(Frat niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksek Okulu) mesutal23@hotmail.com
ZET renci, eitim ihtiyac olan ve bu ihtiyacn karlamak zere okula devam eden bireydir. Okul iinde dzenlenen tm etkinlikler, renciye yneliktir. Dier bir deile, okullarn varlk nedeni rencilerdir. yle ki renci olmazsa okul da olmaz. Beden eitimini, rencilerin geliim zellikleri gz nnde bulundurularak fiziksel, ruhsal ve zihinsel niteliklerini bulunulan yan ve genetik yeterliliin gerektirdii verim gcne ulatrmak amacyla rekabet olmakszn yaplan etkinlikler btndr, eklinde tanmlamak mmkndr. Sporu ise, ferdin kabiliyetlerini gelitiren, belirli kurallar altnda, rekabete dayal, sosyalletirici, kltrel bir olgudur, eklinde tanmlayabiliriz. Bu balamda yaplan bu alma ile, Anadolu liseleri rencilerinin beden eitimi ve spor dersine kar bak alarn belirleyebilmek amalanmtr. Aratrmann evreni, Anadolu liselerinde okuyan rencilerdir. rneklemi ise, Elaz Kaya Karakaya Anadolu Lisesidir. Bu lek almasna, 208 i erkek ve 194 kz renci olmak zere, toplam 402 kii katlmtr. Aratrma sonunda veriler, SPSS 15.0 programnda analiz edilmi; verilerin istatistiki anlamda geerlilii iin 0,05 anlamllk dzeyi kabul edilmitir. Aratrma sonularna gre; rencilerin sporu daha ok elenme amacyla yaptklar, sal ise ikinci plana attklar gzlenmitir. Ayn zamanda spor yapmada en nemli etkenlerden biri olan evre spor tesisleri ile okul spor tesislerinin yetersiz olduu sonucuna varlmtr. Anahtar Kelimeler: Beden Eitimi ve Spor, Spor, Bak as GR Beden eitimi; insann fiziksel, ruhsal ve zihinsel niteliklerini bulunulan yan ve genetik yeterliliin gerektirdii verim gcne ulatrmak amacyla rekabet olmakszn yaplan etkinlikler btndr[3]. 18. yzylda Fransz dnrlerinden Jean-Jacques Rousseau Emil adl yaptnda (1762) beden eitiminin okul dersleri arasna alnmas gerektii grn ne srd. Danimarka 1814te okullarda beden eitimi derslerini uygulamaya koyan ilk lke oldu[4]. Trkiyede Beden Eitimi; Avrupay saran yeniliklere daha fazla direnemeyen Osmanl Devletinde, 1839da ilan edilen Tanzimat Ferman ile okullarda jimnastik ad altnda bedensel etkinlikler yaplmaya baland. lk olarak askeri okullarda uyguland[3]. Tm dnyada olduu gibi, yurdumuzda da toplumumuzun byk bir blm, beden eitimi ve spor ile direkt ya da dolayl olarak ilgilenmektedir. Canlln tek belirtisi olan hareket, ayn zamanda vcut eitiminin de balca vastalarndan birisidir. Hareket, canlln grnts olup, ilkel zamanlarda zorunlu yaama faaliyetleri eklinde kendini gsterir. Bu hareketlerin eidi ve deeri, insanlarn yaadklar corafi blge ve artlar ile bulunduklar toplumun uygarlk seviyelerine gre deimektedir[7].
70

(25-27 Nisan 2013, MERSN) MATERYAL VE METOT Bu alma Anadolu liseleri rencilerinin beden eitimi ve spor dersine kar bak alarn belirleyebilmek amacyla yaplmtr. Aratrmada veri toplama arac olarak anket kullanlmtr. Sz konusu anket, uzmanlarn grleri dorultusunda gzden geirilmitir. Anket, kiisel blm, spora bak as blm ve beden eitimi dersine bak as ksmlarndan olumaktadr. Anket ilk etapta 42 kiilik bir renci grubuna uygulanm ve deikenlerin deerlendirilmesi neticesinde, hatal anket sorusu tespit edilmemitir. Anket sorular, ankete katlan rencilere rastgele verilmi, deerlendirme aamasnda ise ayrm yaplmtr. Gvenirlik almas iin cronbachalpha istatistiksel ilemi yaplm ve uygulanan lein gvenirlik katsays Alpha=,732 olarak hesaplanmtr. Bu almamz 3 ksmdan olumaktadr. Birinci ksm kiisel bilgileri, ikinci ksm spora bak asn, nc ksmda ise rencilerin beden eitimi dersine kar tutumlarn belirleyen leklere yer verilmitir. Aratrma sonunda elde edilen veriler, SPSS 15.0 programnda analiz edilmi ve verilerin istatistiki geerlilii iin 0,05 anlamllk dzeyi kabul edilmitir. Bu aratrmada rencilerin kiisel zellikler; spora bak alar incelenmitir. Ayn zamanda rencilerin beden eitimi dersine kar tutum ve davranlarna ilikin deikenler, frekanslarla ve yzdelerle aklanm bu dorultuda tartma ve sonu karm yaplmtr. BULGULAR Bu blmde aratrmann konusu erevesinde elde edilen bulgular tablolar halinde sunulmutur. Tablo 1. Aratrmaya katlan Anadolu Lisesi rencilerinin demografik bilgileri Tablo 1, incelendiinde bu anket almasna katlan rencilerin cinsiyetleri, yalar, baba ve annelerinin renim dzeyleri, meslek bilgileri ve aile gelir dzeyleri gibi kiisel bilgilerin frekans ve yzdelik dalmlar grlmektedir. Tablo 2. Aratrmaya katlan Anadolu Lisesi rencilerinin Spora Bak Alar Tablo 2, incelendiinde bu anket almasna katlan rencilerin spor yapmalar, spor yapmama nedenleri, hangi branlarla ilgilendikleri, ailenin sporla ilgisi ve evredeki spor tesislerine ilikin frekans ve yzdelik dalmlar grlmektedir. Tablo 2.1. Aratrmaya katlan Anadolu Lisesi rencilerinin Beden Eitimi Dersine Bak Alar Tablo 2.1 incelendiinde bu anket almasna katlan rencilerin beden eitimi dersini sevip sevmeme durumlar, bu dersin ka saat olmasn istedikleri, okul spor tesislerinin yeterlilik dzeyi ve sporun YGS LYS snavlarna hazrlanlmasna ynelik etki dzeylerine ilikin frekans ve yzdelik dalmlar grlmektedir. TARTIMA VE SONU Aratrmann bu blmnde elde edilen bulgulara bal olarak tartma ve sonuca yer verilmitir. Teknolojinin gelimesi sporu da etkilemitir. Birok spor dal ilk doduklar toplumlardan baka toplumlara kadar ulamlardr[17]. Yaplan aratrmalar gstermitir ki, insan spora ynlendiren en temel etkenler ilgi, merak ve setii spor daln yapabilme yetisidir. Kk yalarda babas farknda olmasa da ocuk onu izler ve eer babas futbolla ilgiliyse bunu grr, kendiside futbola ilgi duymaya balar[8]. Gnmzde ulusal ve uluslararas spor alannda sz sahibi olan lkelerin byk ounluunun spor tesisiyle ilgili problemlerini nemli lde zmlemi olduklar grlmektedir[18]. zel beden eitimi Ve spor tesisleri ynetmeliinin amac; Trk sporunun gelitirilmesi, yaygnlatrlmas, sporcu saysnn artrlmas iin sporla ilgili btn kaynaklar en etkili ekilde devreye sokmak zere gerek veya tzel kiilerce beden eitimi ve spor tesisleri kurulmas ve bu tesislerin iletilmesi ile ilgili usul ve esaslar dzenlemektir[19]. Erol ve arkadalarnn (2003), Bursa Nilfer ilesi ilkretim okullarndaki renci velilerinin beden eitimi ve spora bak alarnn incelenmesi ile ilgili aratrmalarnda da velilerin beden eitimi ve spor etkinliklerinde gereken ilgiyi gstermedikleri, ailelerin ocuklarn belirli zamanlarda spor faaliyetlerini yapmalarn hatrlatmadklar, ocuklarn ok iyi yapt spor faaliyeti iin dllendirmedikleri, spor geliimleri hakknda konumadklar, beden eitimi ve spor etkinliklerine tevik etmedikleri ve spor geliimlerini takip etmedikleri bulunmutur[24]. Almanyada (Stucke ve Heim, 2006), spor dersinin durumunun incelenmesi iin yaplan aratrmada velilerin spor dersinin ocuklarn geliimi iin anlamnn ve neminin deerlendirmeleri u ekilde
71

(25-27 Nisan 2013, MERSN) bulmulardr: Velilerin ezici bir ounluu, spor dersini ocuklarnn geliimi iin nemli bulmaktadrlar[25]. Almanyada yaplan alma bizim almamzla paralellik gstermektedir. Erol ve arkadalarnn yapt alma lkretim okullarna ynelik bir aratrma olduundan ayn sonucu almam olabilir. Aratrma sonularna gre; rencilerin sporu daha ok elenme amacyla yaptklar, salk ynn ikinci plana attklar grlmektedir. Milli eitim mfredatndaki konular gz nnde bulundurularak, beden eitimi derslerinde teorik ksmda sporun salk zerine etkileri zerinde durulmas faydal olabilir. Ayrca, spora ynlendirme ve spor bran tercihinde, yakn evrenin etkili olduu, yakn evredekilerin ve toplumda popler olan sporlarn tercih edildii grlmtr. Spor yapmada, en nemli etkenlerden biri olan evre spor tesisleri ile okul spor tesislerinin yetersiz olduu sonucuna varlmtr. Belirtildii zere Kanun ve Ynetmeliklerde devlet kat zerinde her tr tedbiri alm fakat uygulamada sknt olduu ve yeterince zen gsterilmedii tespit edilmitir. evre spor tesisleri ve okul spor tesislerine biraz daha hassasiyet gsterilmesi sporun yaygnlamas ve sportif baarlarn artmasna sebep olabilecei dnlebilir.
KAYNAKLAR 3. Morpa spor ansiklopedisi (2005), 1, s.140,141, Morpa kltr yaynlar Ltd.., stanbul. 4. Temel Britanica (1992). Temel eitim ve kltr ansiklopedisi, cilt 3, s.114, stanbul, Ana Yaynclk A.. 7. nal A.N. (1998). Beden eitimi ve spor bilimine giri, s.1,4, Seluk niversitesi yaatma ve gelitirme vakf yaynlar:4, Konya. 8. Tkenmez M. (2011). Toplumbilim ve spor, Kaynak Yaynlar 2.basm, s.31,41, stanbul. 17. Balolu, B., Davutolu, A. (2009). Sporun Deien Yz, Derin Yaynlar, s.30, stanbul. 18. Ramazanolu F., Ramazanolu N.(2000). Spor tesislerinin planlandrlmas ve iletmesi, Spor Aratrmalar Dergisi, 4(3), 2-7. 19. zel Beden Eitimi Ve Spor Tesisleri Ynetmelii Resmi Gazete 15.10.1999/23847 24. Erol, s., Arabac r., Acar Z. A. (2003), Bursa Nilfer lesi lkretim okullarndaki renci velilerinin beden eitimi ve spora bak alarnn incelenmesi, III. Ulusal beden eitimi ve spor retmenlii olimpik eitim ve spor kltr sempozyumu, 23-24 Mays, s. 33-41, Bursa. 25. Stucke C. und Hem R. (2006), Sportunterricht aus Elternsicht, Dsb-Sprnt-Stude Eline Untersuchung zur Situation des Schulsports in Deutschlands, Deutscher Sportbund, Meyer und Meyer Verlag, s. 181-203.
OKUL SPOR KULPLERNN GELRLERNN NCELENMES VE BU GELRLERNN ARTIRILMASINA YNELK NERLER Faruk AKINAR, Mehmet GLL, Serpil AKINAR, Ziya BAHADIR
(nn niversitesi BESYO / MALATYA) farukakcinar44@hotmail.com
GR renciler okullarda an gerektirdii bilgileri edinmekte, eitli beceriler kazanmakta ve olumlu tutum ve davranlar edinmektedirler. Okullarda bu nitelikler ders ii ve ders d almalarla kazandrlmaktadr. Ders ii almalar, haftalk ders izelgelerde belirtilen eitli derslerin belirli ders saatlerinde programnda belirtilen konu almalarn kapsarken; ders d almalar ise belirli gn ve hafta kutlamalar, sosyal kulp almalar, milli bayram kutlamalar vs. kapsamaktadr. Bu ders d almalar ierisinde en uzun soluklu olanlar ise sosyal kulp almalardr. Sosyal kulp almalar, rencilerde gven ve sorumluluk duygusu gelitiren, onlarda yeni ilgi alanlar oluturmaya alan ve eitli beceriler kazandran bilimsel, sosyal, kltrel, sanatsal ve sportif almalardr. Sosyal kulpler, Trk Mill Eitiminin genel ama ve temel ilkelerine uygun olarak rencilerin Atatrk lke ve nklplarna, Anayasann balangcnda ifadesini bulan Atatrk milliyetiliine bal yurttalar olarak
72

(25-27 Nisan 2013, MERSN) yetimelerine, yeteneklerini gelitirerek gerekli donanm kazanmalarna katkda bulunmay amalamaktadr. Bu amala sosyal kulpler okullarda rencilere aada saylan tutum, davran ve becerilerin kazandrlmasna allr (2569 STD. 2005): a) nsan haklarna ve demokrasi ilkelerine sayg duyabilme, b) Kendini tanyabilme, bireysel hedeflerini belirleyebilme, yeteneklerini gelitirebilme, bunlar kendisinin ve toplumun yararna kullanabilme, c) evreyi koruma bilinciyle hareket edebilme, d) Kendine ve evresindekilere gven duyabilme, e) Planl alma alkanl edinebilme, serbest zamanlarn etkin ve verimli deerlendirebilme, f) Giriimci olabilme ve bunu baar ile srdrebilme, yeni durum ve ortamlara uyabilme, g) Savurganl nleme ve tutumlu olabilme, h) Bireysel farkllklara saygl olabilme; farkl gr, dnce, inan, anlay ve kltrel deerleri hogr ile karlayabilme, ) Ald grevi istekle yapabilme, sorumluluk alabilme, j) Bireysel olarak veya bakalaryla i birlii iinde evresindeki toplumsal sorunlarla ilgilenebilme ve bunlarn zmne katk salayacak nitelikte projeler gelitirebilme ve uygulayabilme, k) Grupa yaplan grevleri tamamlamak iin istekle alabilme ve gruba kar sorumluluk duyabilme Her ders yl banda yaplan retmenler kurulu tarafndan okulda hangi sosyal kulplerin (Sivil ve Savunma Kulb, Kzlay Kulb, Yeilay Kulb, Kltr ve Edebiyat Kulb, Spor Kulb vs.) alma yapaca belirlenir. Bu sosyal kulplerin snf duyuru panosuna aslr. Her renci ilgi, istek ve yetenekleri dorultusunda snf retmeni tarafndan bir sosyal kulbe seilir. Sosyal kulpler danman bir retmen nezaretinde ayn birka kez toplanarak sosyal kulbn alma planna gre eitli almalarda bulunurlar. Bu sosyal kulplerden biride spor kulbdr. Spor kulb bir beden eitimi retmeni danmanlnda yl boyunca yeleri ile birlikte eitli faaliyetlerde bulunur. Okul spor kulb bu faaliyetleri 2336 sayl Tebliler Dergisinde yer alan Okul Spor Kulb Ynetmeliinde belirtilen gre grev ve yetkileri dorultusunda yrtr. Spor kulbnn balca grevleri unlardr (2336 STD, 1991): - Snflar aras yarmalar programa balar ve uygulanmasn salar. - Her yl, yllk faaliyet programlar ile mill eitim mdrlnce (lig heyetinde) gnderilen program ve emirlere gre okul alma programlarn yapar, okullar aras yarmalarda okulun katlaca spor bran ve kategorileri tespit eder, okul mdrnn onayna sunar ve ilgililere duyurur. - Onaylanan yllk alma programlarnn bir rneini okulun retime balad tarihi takip eden bir ay iinde mill eitim mdrlne gnderilmesini salar. - Okullar aras spor faaliyetlerinin istenilen biimde dzenlenmesine katkda bulunur. - Halk oyunlar, elenceli oyunlar, mzikli ve mziksiz jimnastik ve spor gsterileri ile gelir getirici dier faaliyetleri dzenler, yaplacak harcamalar iin karar verir. - zel spor yarmalar, inceleme gezileri ve spor geliim kamplar dzenler. - Spor disiplinine uymayan renciler hakknda gerekli nlemleri alr ve lgili kurullara iletir. Okul spor kulb bu faaliyetleri yerine getirebilmesi iin iyi bir bteye sahip olmas gerekir. Okul Spor Kulb Ynetmeliinin 25. Maddesinde okul spor kulb btesi, gelir ve giderleri hakknda aada belirtilen dzenlemeyi yapmtr: Okul spor kolunun yllk btesi bir retim yl iin dzenlenir. Spor kolunun gelirleri T.C. Merkez Bankasnda, Merkez Bankasnn ubesi bulunmayan yerlerde T.C.Ziraat Bankasnda saklanr. Paralar bankadan ynetim kurulu bakan veya yardmcs ile saymann ortak imzalar ile ekilir. Gelir ve giderleri aada gsterilmitir.
73

(25-27 Nisan 2013, MERSN) a) Gelirler: 1) Bakanlk tarfindan gnderilecek deneklerden, 2) (Deiik; Haziran 1997 - 2477 s.T.D.) Kii bana ylda, devlet memurlar aylna uygulanan kat say x 50 gsterge tutar TL'n gememek zere spor kolu yelerinin aidatlarndan, 3) Okul kooperatifleri krnn % 5'inden, 4) Koruma derneklerinden, 5) yelerin, velilerin, zel ve resm kurulularn balarndan, 6} Okul iinde ve dnda dzenlenecek piyango ve yarma gelirlerinden, 7) Banka faizlerinden, 8) ay, elence, len gibi faaliyetlerden elde edilen gelirlerden salanr, b) Giderler; 1) Okula ait saha, tesis yapm ve onarmna, 2) Yarmalarn dzenlenmesi ve ynetiminde grev alanlarn zorunlu harcamalarna, 3) Beden eitimi dersleri, spor kolu faaliyetleri iin gerekli grlen malzemelere, 4) Yarmalar sonunda derece alan takm ve sporculara verilecek dllere, 5) Sporcu rencilerin anternman, msabaka, ulam, salk ve beslenme masraflarna, harcanr. Spor kollan, gelirlerini aan harcamalar yapamazlar ve bir sonraki bte ylna bor devredemezler. Okul spor kulpleri yukarda belirtilen artlar dorultusunda her eitim ve retim ylnda gelir ve giderlerini iyi ayarlamak zorundadrlar. nk okul spor kulpleri bir sonraki eitim ve retim ylna bor devredemezler. Bu nedenle okul spor kulpleri bir ders yl boyunca elde ettii gelirler erevesinde harcamalarn yapmak zorundadr. Bu harcamalar beden eitimi dersi spor malzemeleri (eitli branlarda toplar, huniler, pompa vs.), okul bahesindeki veya spor salondaki oyun alan izgilerinin yeniden boyanmas, oyun malzemelerinin bakm ve onarm, okul takmlarnn giderleri (giyim, ulam vs.), snflar aras veya okullar aras yarmada dereceye giren takmlarn dllendirilmesi vs. oluturmaktadr. Okul spor kulplerinin bir eitim ve retim yl boyunca gelir ve giderleri iyi ayarlamad takdirde okul ynetimi ve spor kulbn denetleyen mfettilerce eitli inceleme ve soruturmalar almaktadr. Bu inceleme ve soruturmalar neticesinde de beden eitimi retmeni bata olmak zere eitli cezalar (uyar, knama vs.) verilmektedir. Bu nedenle okul spor kulpleri gelir ve giderlerini iyi ayarlamak zorundadrlar. Gelirleri dorultusunda harcamalar yapmak zorundadrlar. Ancak okul spor kulplerinin gelirleri bellidir. Bu gelirler artrld oranda okul spor kulpleri daha fazla ihtiyalarn karlayaca ortadadr. Yani bir okulda, okul spor kulbnn gelirleri ne kadar ok artarsa o okulda spor kulb o oranda faaliyetlerini artracaktr. AMA Bu almann amac mevcut kanun ve ynetmelikler dahilinde okul spor kulplerinin gelirleri incelemek ve okul spor kulplerinin gelirlerinin artrc neriler sunmaktr. YNTEM Aratrma mevcut olan bir durumu tanmlamaya ve aklamaya altndan, aratrma betimsel bir aratrmadr. Aratrma Grubunu Malatya, Elaz, Diyarbakr, Kahramanmara ve Adyaman illerinde grev yapan 25i bayan ve 188i erkek olmak zere toplam 213 beden eitimi retmeni oluturmaktadr.
74

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Aratrmada veri toplama arac olarak anket kullanlmtr. Aratrmac tarafndan gelitirilen anket, 2si beden eitimi retmenlerin kiisel zellikleriyle ve 30u konu ile olmak zere 32 sorudan meydana gelmitir. Gelitirme aamasnda ilk olarak 15 beden eitimi retmeniyle okul spor kulb gelirleri ile ilgili mlakat yaplmtr. Mlakat sonucunda elde edilen bilgiler dzenlenerek 50 maddelik anket tasla oluturulmutur. 4 akademisyen tarafndan incelenen anket tasla 30 maddeye drlmtr. Maddelerin cevaplar Katlmyorum, Kararszm, Katlyorum eklinde l likert tipi lek halinde hazrlanmtr. Aratrmada elde edilen ham veriler dzenlenerek apraz tablolarda yzdeler halinde verilmitir. Ayrca beden eitimi retmenlerinin cinsiyet ve hizmet yllarna gre anket sorularna verdikleri cevaplar arasnda fark olup olmadn 0,05 anlamllk dzeyinde Chi-Square (X2) testi ile snanmtr. BULGULAR Aratrmada elde edilen ham veriler eitli istatistiksel ilemlerden geirilmi anlaml bir hale getirilerek tablolar halinde sunulmutur. Tablo 1: Ankete Katlan Beden Eitimi retmenlerin Cinsiyet ve Hizmet Yllar Dalmlar
Cinsiyet Bayan Erkek Toplam f 25 188 213 % 11,7 88,3 100 Hizmet Yl 1-5 yl 6-10 yl 11-20 yl Toplam f 85 100 28 213 % 39,9 46,9 13,1 100
Tablo 1de grld zere ankete katlan beden eitimi retmenlerinin % 11,7si (25 kii) bayan ve %88,3 (188 kii) erkektir. Beden eitimi retmenlerinin %39,9u (85 kii) 1-5 hizmet yln, %46,9u (100 kii) 610 hizmet yln ve %13,1i (28 kii) 11-20 hizmet yln almaktadr. Bu sonu ankete katlan beden eitimi retmenlerinin ounun erkek ve 6-10 hizmet yl altklarn gstermektedir. Tablo 2: Spor Kulb Gelirlerinin Yeterliliine Ynelik retmen Grleri
ANKET CEVAPLARI SIRA SORULAR N Katlmyorum f 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Mevcut spor kulb gelirlerinin yeterli olduuna inanyorum. Spor kulb gelir kaynaklarnn yeterli olduuna inanyorum. yelerin, velilerin, zel ve resmi kurulu balarnn yeterli olduuna inanyorum. Bakanlk tarafndan gnderilecek deneklerin yeterli olduuna inanyorum. Kii bana ylda devlet memurlar aylna uygulanan katsay X 50 gsterge tutar TLyi gememek zere toplanan aidatlarn yeterli olduuna inanyorum. Okul kooperatifleri karnn %5inden elde edilen gelirin yeterli olduuna inanyorum. Koruma derneklerin elde edilecek gelirlerin yeterli olduuna inanyorum. Okul ii ve dnda dzenlenecek piyango ve yarmalardan salanacak gelirlerin yeterli olduuna inanyorum. Banka faizlerinden salanacak gelirlerin yeterli olduuna inanyorum. ay, elence, len gibi faaliyetlerden salanacak gelirlerin yeterli olacana inanyorum. 213 213 213 213 213 191 196 199 202 198 % 89,7 92,0 93,4 94,8 93,0 Kararszm f 17 13 10 6 9 8 7 8 12 9 % 8,0 6,1 4,7 2,8 4,2 3,8 3,3 3,8 5,6 4,2 Katlyorum f 5 4 4 5 6 3 6 6 7 5 % 2,3 1,9 1,9 2,3 2,8 1,4 2,8 2,8 3,3 2,3
213 213 213 213 213
202 200 199 194 199
94,8 93,9 93,4 91,1 93,4
Tablo 2de okul spor kulpleri ynetmeliinin 25. Maddesinde belirtilen gelir kalemleri ve bu gelir kalemlerinin yeterliliine ilikin beden eitimi retmenlerinin grleri yer almaktadr. Tabloya bakldnda beden eitimi retmenlerinin byk bir ounluunun spor kulplerinin gelir kalemlerinin tamamnda elde edilen gelirin yeterli olduuna katlmadklar grlmektedir. Bu sonu beden eitimi retmenlerinin bir eitim ve retim
75

(25-27 Nisan 2013, MERSN) yl boyunca okulun beden eitimi ve spor faaliyetleri iin gerekli giderleri iin okul spor kulpleri ynetmelinde belirtilen gelirlerin yetersiz geldiini gstermektedir. Ayrca beden eitimi retmenlerinin cinsiyetlerine ve hizmet yllarna gre okul spor kulpleri gelirlerinin yeterliliine ilikin cevaplar arasnda farkllk olaca dnlerek Chi-Square (X2) Testi ile =0,05 anlamllk dzeyinde test edilmitir. Ancak test sonucunda hem retmenlerin cinsiyetleri arasnda hem de hizmet yllar ile okul spor kulplerinin gelirlerinin yeterliliine ilikin cevaplar arasnda istatistiksel adan anlaml bir fark olmad (P>0,05) grlmtr. Bu durum retmenlerin cinsiyetleri ve hizmet yllar farkl olsa da okul spor kulpleri gelirlerinin yetersiz olduu sonucunda hem fikir olduklarn gstermektedir. Tablo 3: Spor Kulb Gelirlerinin Artrlmasna Ynelik retmen Grleri
SORULAR Okulda masa tenisi ile ilgili alt yapnn kurularak rencilere kiralanmas ile gelir elde edileceine inanyorum Varsa okulun spor salonu veya bu amala kullanlan mekanlarn; dn salonu, davetler vb. amalarla kiralanarak gelir elde edileceine inanyorum Varsa okulun spor salonu veya bu amala kullanlan mekanlarn; takm almalar, Beden Eitimi ve Spor hazrlk kurslar vb. amala kiralanarak gelir elde edileceine inanyorum Okul bahesinin veya okula ait alanlarn okul saatleri dnda, hafta sonlar veya yaz tatillerinde otopark amal kiralanarak gelir elde edileceine inanyorum Okul ii turnuvalar dzenleyerek gelirlerin arttrlacana inanyorum Okul Spor Kulplerinde lisansl sporcularn amatr veya profesyonel takmlara verilmesi ile gelir elde edileceine inanyorum. Okulun bulunduu il veya ilede kamu kurulularnn imkanlarndan faydalanarak gelir elde edileceine inanyorum. Okul kulbnde faaliyet gsteren takmlara sponsor bulunarak gelir elde edileceine inanyorum Turizm blgesinde bulunan okullardaki okul spor kulpleri yelerinin turistlere rehberlik faaliyetlerinden salanacak gelirle katk salanacana inanyorum Turizm blgelerinde bulunan okullarn pansiyon ve bahelerinin turistlere kiralanmas ile gelir elde edileceine inanyorum Okul kantinin iletilmesi veya kiralanmasndan salanacak gelirlerin belli bir yzdesinin spor kulplerine aktarlmas ile gelirlerin arttrlacana inanyorum. Meslek Liselerinde bulunan Metal, Mobilya vb. gibi blmlerin yapt rnlerin sat ile gelirlerin arttrlacana inanyorum. Ekonomik durumu iyi olan renci velilerinden salanacak katklarla gelirlerin arttrlacana inanyorum. Okula renci kaytlar srasnda velilerin gnll yardmlar ile gelirlerin arttrlacana inanyorum. Okul kantinine Spor Kulbne Yardm Kutusu ad altnda bir kutu konularak gelirlerin arttrlacana inanyorum. SYM veya vb. kurumlar tarafndan okulda yaplan snavlarda okul nnde snava ynelik ihtiyalarn salanaca stantlarn almas ile gelirlerin arttrlacana inanyorum. Okulun adnn ve ambleminin bulunduu kyafet, hediyelik eya vb. rnler yaptrlarak bu rnlerin sat ile gelirlerin arttrlacana inanyorum. Okuldaki jimnastik takmnn, al veya davetlerde yapaca gsteriler ile gelirlerin arttrlacana inanyorum. Tiyatro kulbnden faydalanarak belli aralklarla okulda veya okullarda tiyatro gsterileri ile gelirlerin arttrlacana inanyorum. Milli bayramlarda Atatrk posterleri veya o gnn nemini belirten bayrak vb. sat ile gelirlerin arttrlacana inanyorum. n ANKET CEVAPLARI Katlmyoru Kararszm Katlyorum m f % f % f % 20 23 9,4 10,8 10 12 4,7 5,6 183 178 85,9 83,6 SIRA 1 2
213 213
213
21
9,9
4,2
183
85,9
4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
213 213 213 213 213 213 213 213 213 213 213 213 213
22 24 20 19 20 26 24 27 26 23 18 25 18
10,3 11,3 9,4 8,9 9,4 12,2 11,3 12,7 12,2 10,8 8,5 11,7 8,5
10 13 2 13 8 17 12 12 10 9 12 11 9
4,7 6,1 0,9 6,1 4,2 8,0 5,6 5,6 4,7 4,2 5,6 5,2 4,2
181 176 191 181 184 170 177 174 177 181 183 177 186
85,0 82,6 89,7 85,0 86,4 79,8 83,1 81,7 83,1 85,0 85,9 83,1 87,3
17 18 19 20
213 213 213 213
15 19 22 22
7,0 8,9 10,3 10,3
8 10 12 9
3,8 4,7 5,6 4,2
190 184 179 182
89,2 86,4 84,0 85,4
76

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Tablo 3te beden eitimi retmenlerinin okul spor kulplerine haricen gelir artrc kalemler nerilmi ve bu nerilen gelir kalemlerine beden eitimi retmenlerinin grleri yer almaktadr. Tablo 3e genel olarak bakldnda beden eitimi retmenlerinin byk bir ounluunun yksek oranlarda spor kulplerine haricen nerilen gelir artrc kalemlerin kendi spor kulplerinin gelirlerini artracaklarna inandklar grlmektedir. Tablo 3te dikkat ekici bir dier konu ise beden eitimi retmenlerinin %89,7i (191 kii) gelir artrc nerilerden en ok Okul Spor Kulplerinde lisansl sporcularn amatr veya profesyonel takmlara verilmesi ile gelir elde edileceine inanyorum nerisine (6. Madde) katldklar grlmtr. Bu durum aslnda ok manidar bir sonutur. nk amatr veya profesyonel takmlarn alt yaplarnn byk bir ounluu ilkretim veya ortaretim okullarnda okuyan rencilerden olumaktadr. Bu kulplerin yetitirme creti veya lisans izin ilemleri ad altnda belli bir creti okullarn spor kulplerine vermeleri durumunda belki okul spor kulbnn bir yllk btesi kadar gelir byle salanacaktr. Yani bu nerinin yaama geirilmesi halinde okul spor kulpleri byk oranda gelirlerini artrm olacaklardr. Tablo 3te de anlald zere beden eitimi retmenleri okul spor kulpleri ynetmeliinde belirtilen gelir kalemleri dnda nerilen gelir artrc kalemlere byk oranda scak bakmaktadrlar. Ayrca beden eitimi retmenlerinin cinsiyetlerine ve hizmet yllarna gre okul spor kulpleri gelirlerinin arttrlmasna ilikin cevaplar arasnda farkllk olaca dnlerek Chi-Square (X2) Testi ile =0,05 anlamllk dzeyinde test edilmitir. Ancak test sonucunda hem retmenlerin hem cinsiyetleri hem de hizmet yllar ile okul spor kulplerinin gelirlerinin arttrlmasna ilikin cevaplar arasnda istatistiksel adan anlaml bir fark olmad (P>0,05) grlmtr. Bu durum retmenlerin cinsiyetleri ve hizmet yllar farkl olsa da okul spor kulpleri gelirlerinin arttrlmas ynndeki nerilerde hem fikir olduklarn gstermektedir. SONU Bu aratrma beden eitimi retmenlerinin grleri dahilinde okul spor kulpleri gelirlerinin yeterliliinin incelenmesi ve okul spor kulp gelirlerin artrlmasna ynelik nerileri iermektedir. Aratrma sonucunda beden eitimi retmenlerinin okul spor kulpleri ynetmeliinin 25. Maddesinde belirtilen gelirler grubunun, beden eitimi ve spor faaliyetleri giderlerinin karlamada yetersiz kaldn gstermektedir. Bunlarla birlikte beden eitimi retmeni okul spor kulb btesine gelir getirecek her neriye olumlu bakt grlmektedir.
KAYNAKA Tebliler dergisi, 2336 Sayl, 1991. Tebliler Dergisi, 2569 sayl, 2005.
ORTAOKULDA ALIAN BEDEN ETM RETMENLERNN OKULLARDA TUTULAN EVRAK VE DOSYALAR HAKKINDAK DNCELER S. URA1 M.GLL1 E.EROLU2 G.ZEN2
(Alpaslan Ortaokulu MALATYA, nn niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksek Okulu) sinanugras@gmail.com
GR ve AMA Gnmzde sisteminin bir gerei olarak eitim ve retim hizmetlerinin belli bir ablon ve dzen dhilinde hayata geirilmesi gerekmektedir. Eitim ve retimin planlama aamasnda, uygulanma safhasnda ve bu uygulamalarn deerlendirme kayda gemesi byk nem arz etmektedir. Bu kaytlar sayesinde verilen eitim hizmetlerin durumunun tespiti ve deerlendirilmesi daha kolaylar. Tutulan evraklar retmenlerin yaptklar ilerin birer kantdr. Bu yzden eitim srecinde retilen ok sayda yazl ve elektronik belgenin, rencilerin ve sistemin performansn izlemek, retmenler, renciler, veliler ve yneticilerle iletiim kurmak, neyin ne iin yapldn rapor etmek zere saklanmas gerekir. Bu dorultuda eitim kurumlarnda belgelerin sistematik bir ekilde ynetilmeleriyle faydalar salanabilir. Bunlar, politikalarn oluturulmasn desteklemek, okulda yaplan ilerin tutarl ve adaletli olmasna yardmc
77

(25-27 Nisan 2013, MERSN) olmak, hukuki destek salamak, verimsizliin ve israfn azalmas ile maliyet, yer, malzeme ve zaman tasarrufu salamak, karar verme yeteneinin ve kantlanabilirliin artmas ile karar vermeyi desteklemek, yasal artlara uyulmasn salamak gibi birok yarar saylabilir. (TMER ve KLC 2010). Beden eitimi retmenlerinin, dosya ve evraklarn tutulmas ile ilgili tutumlarn, bu evraklar hazrlamada kullandklar kaynaklar, hazrlama evresinde karlatklar problemleri, bu kaytlara verdikleri nem hakknda dncelerini renebilmektir. Bu almann amac retmenlerin hazrlamalar gereken bu evraklar hakknda dncelerini renmektir. Bu sayede beden eitimi retmenlerinin hazrladklar bu dosyalar hakknda olumlu ya da olumsuz dncelerinin tespiti amalanmaktadr. YNTEM Bu aratrmada nitel aratrma deseni olarak durum almas deseni kullanlmtr. Durum almas, gncel bir olguyu kendi gerek yaam erevesi iinde alan, olgu ve iinde bulunduu ierik arasndaki snrlarn kesin hatlaryla belirgin olmad ve birden fazla kant veya veri kaynann mevcut olduu durumlarda kullanlan grgl bir aratrma desenidir (MEK ve YILDIRIM 2011). Aratrma rneklemini Malatya il merkezinde bulunan 12si resmi ve 8i zel okulda alan beden eitimi retmeni oluturmaktadr. Aratrma rneklemini oluturan ilkretim okullarnda grev yapan 20 beden eitimi retmeni ile ortalama 1 (bir) saatlik ayr ayr grme yaplmtr. Grmeler aratrmac tarafndan gelitirilen yar yaplandrlm grme formu ile yaplm ve ses kayt cihaz ile kayt altna alnmtr. Beden eitimi retmenleri ile grmeler yapldktan sonra retmenlerden aratrma konusu ile ilgili olan ve son sene ierisinde hazrlam olduklar evrak ve dokmanlar (yllk plan, gnlk plan, zmre toplant tutanaklar vs.) istenmitir. Elde edilen bu veriler, nitel veri analizlerinden betimsel analiz ve ierik analizi ile zmlenmitir. BULGULAR almada beden eitimi retmenlerinin verdii cevaplar sonucunda 5 ana tema ve bunlarn alt temalar ortaya kmtr. Bunlar, Plan, lme ve deerlendirme, rehberlik, spor kulb, retmen grleri olarak ortaya kmtr. Plan kavram :Beden eitimi retmenlerinin yllk plan, ders plan, zmre toplant tutanaklar, ube retmenler kurulu tutanaklar ile ilgili dncelerini yanstan veriler tablo 1de gsterilmitir. Tablo 1
Dorudan alntlar nternetten indirdiim planlar, okulum salonsuz olduu iin birde malzeme durumuna gre uyarlayp kendi okul artlarma uygun hale getiriyorum (B.E..4). nternetten salonlu okul ablonu olan hazr planlar var onlar kullanyorum (B.E..7). Fazladan bir i yk olduunu dnmyorum. nternetten aldm ablonu salonsuz okul olduu iin kendi okuluma uyarlyorum. Bran derslerine arlk veriyorum (B.E..8). Bence gerekliliine inanyorum. Dersin daha dzenli olmas asndan nemli. nternetten yararlanyorum( B.E..12). Gnlk plan zorunluluktan yapyorum (B.E..10) Ortaya kan kavramlar *Arkada * Uyarlama *nternet *Salonlu okul *Salonsuz okul *Malzeme durumu *Gerekli grme *Zorunluluk
. lme ve deerlendirme kavram: Tablo2

Dorudan alntlar Bu formlar kullanyorum. Gereklilii konusunda bazen pheye dyorum (B.E..3). Kat zerinde olmas gerektii iin yapyorum. Angarya i baka bir ey deil. Herhangi bir faydas Ortaya kan kavramlar * yk * rencinin geliiminin takibi
78

olduunu dnmyorum (B.E..4). Gerekliliine inandm iin yapyorum. Ben rencinin ders ii performansnn llmesi gerektiini dnyorum. Performans devlerini ise rencinin teorik olarak gelitirdiini dnyorum. renci geliimi asndan nemli (B.E..7). Akas mfetti ister diye bunlar hazrlyorum. nk derste yeterince deerlendirme ansmz oluyor. Yeterince dnt alabiliyoruz. Bence bu lek ve formlara gerek yok *Gerek yok *dare basks *Mfetti basks
Rehberlik Kavram: Katlmclarn cevaplar dorultusunda rehberlik temas bununla ilgili baz alt kavramlar ortaya kmtr. Bunlarla ilgili veriler tablo 3te verilmitir. Tablo 3. Rehberlik temas
Dorudan alntlar Baz evraklar ok gerekli ama bazlarnn zaman kaybndan baka bir ey olduunu dnmyorum. rnek olarak rencilere zorla kitap okumalarn isteyip onlardan zetlerini her ay karmalarn istiyoruz. Bunun gibi birok rnek var. Yapmam gereken birok i varken bu evraklarn bazlarn gereksiz gryorum (B.E..1). Bence bazlar gerekli ama yaparken biraz fazla zaman alyor. Baz formlar idare ve mfettile sknt yaamamak iin zorunluluktan yapyorum Bir de sorumluluu ok fazla. dare vermese hi yapmam. Bu yzden snf retmenlii almamaya alyorum (B.E..14). * Bence hemen hemen hepsi gerekli ama yaparken biraz fazla zaman alyor. Bir de sorumluluu ok fazla. Bu yzden snf retmenlii almamaya alyorum (B.E..10). Ortaya kan kavramlar *Gerekli *dare ve mfetti basks *ok fazla evrak *Zaman kayb *Sorunlu snflar
SONU Bu almann sonucunda u sonulara varlabilir. Beden eitimi retmenleri yllk plan, ders plan, egzersiz plann gerekliliine inanmaktadrlar. Beden eitimi retmenleri, kaynak olarak internetten temin ettii planlar kullanmaktadrlar. Ancak almaya katlan retmenlerin hemen hemen hepsinin planlarn gerekliliine inanmalarna ramen baz beden eitimi retmenlerinin planlara uymad gzlemlenmitir. Spor kulb ile ilgili verilerde katlmclar, bu evraklar dzenli tutmaya zen gsterdikleri ve nemli bulduklarn belirtmilerdir. zel okullarda alan retmenlerde ise bu evraklardan tutulmasndan ziyade sosyal etkinlikleri nemli bulmalar devlet ve zel okullar arasnda ynetim anlaylar farknn olduunun bir kant olarak gsterilebilir. Bu alma sonucunda birok retmeninin dosyann gereksiz i yk ve zaman kayb olarak grmesi deerlendirilmesi gereken bir konudur. Bu almann geniletilerek gereksiz grlen evraklarn net bir ekilde tespit edilmesi salanabilir. Bu sonular gz nnde bulundurulduunda u nerilerde bulunulabilir. Milli eitim bakanlnn bu dosya ve evraklarn gereklilii zerine retmenleri eitici bilgilendirme almalar veya seminerler yapmas nerilebilir. retmenlerin hangi dosyalar gerekli ve gereksiz grdklerinin tespit edilerek ve onlarnda grleri alnarak yeni bir dzenlemenin yaplmas dnlebilir. E-okul sisteminin getirdii avantajlar dier alanlarda da kullanlmas nerilebilir. zellikle snf rehberlii ile ilgili dokmanlarn says azaltlabilir. Lisans dneminde dosya ve evraklarn tutulmas ile Mebbis hakknda yeterli bilginin verilmesi nerilebilir.
79

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. KAYNAKA ALAB, T.O. (2008). Methods of record keeping,storage and retrievalsystem. Yahaya L.A, Shenu R.A.ve Oniye O.A. (Ed.). DEMRDEN(2006)retmen Grev ve Sorumluluklar, Nevehir. Ders d eitim almalar ynetmelii MEK, H. ve YILDIRIM, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Aratrma Yntemleri. Ankara: Sekin Yaynclk Mill Eitim Bakanl lkretim Okul Spor Kulpleri Ynetmelii. Milli Eitim Bakanl Rehberlik Hizmetleri Ynetmelii. TMER ve KLC ( 2010 ) lk ve Ortaretim Okullarnda Belge Ynetimi Programlar ve Trkiyedeki Durumuhttp://tk.kutuphaneci.org.tr/index.php/tk/article/view/2220)
ZEL RENME GL OLAN HAFF ZHNSEL ENGELL OCUKLARIN KABA VE NCE MOTOR BECERLERNN DEERLENDRLMES Nevzat Demirci, Erdal Demirci, Pervin Topta Demirci, Ali Osman Engin
(Kafkas niversitesi, Eitim Fakltesi, zel Eitim Blm/ KARS) nevzatdemirci44@hotmail.com
GR renme gl, kiinin zihinsel gerilii olmamasna karn akademik geriliinin olmasdr. renme gl ak olmayan psikolojik ve nrolojik etmenler sonucu ocuun akademik programlarda, dilde, zihinsel srelerde ve motorsal geliim dzeylerinde normal geliiminin nemli lde bozulmas durumudur (zmen, 2010: 336). Bu nedenle, eitimden beklenen bireylerin, gizil glerini ve yeteneklerini ortaya kararak en st dzeyde gelitirilmesine yardm edebilmektir. Bireyleri bedensel, zihinsel, duygusal ve toplumsal ynleriyle bir btn olarak yetitirmek, modern eitimin temel ilkelerindendir (Yaylac, 1998). renme gl olan ocuklarn aktif ve salkl bir yaam biimi iin gerekli olan bilgi, beceri ve tutumlar kendiliinden gelitiremezler. Bu geliim ancak renme sreci ierisinde mmkn olabilmektedir. renme, ocukluk dneminde bir yaam bimi haline getirilmelidir (Education, 2006). Dolaysyla; zel renme gl olan ocuklarn yetersizlii, engeli, ne olursa olsun her yata ve cinsiyette temel hak olan eitim hizmeti mutlak yaplmaldr. Aratrmann Amac Bu aratrmada; Kars Rehberlik ve Aratrma Merkezin (RAM) den raporlu, zel renme gl olan ocuklarn kaba ve ince motor becerilerinin deerlendirilmesi amalanmtr. MATERYAL VE YNTEM Aratrmann alma evrenini Kars Rehberlik ve Aratrma Merkezin (RAM) den raporlu olan ve rehabilitasyon merkezlerinde eitim alan renme gl olan 99 renci oluturmaktadr. almadan nce gerekli izinler alnmtr. Veri toplama arac olarak zel Eitim Rehberlik ve Aratrma Hizmetleri Genel Mdrlnn zel renme gl destek eitim programnda belirtilen eitim program ierisinde kaba ve ince motor becerilerin deerlendirmesi ile ilgili motor koordinasyon alan testi uyguland. zel renme Gl Destek Eitim Programndaki lme ve deerlendirme sreci; kaba deerlendirme, retim ncesi deerlendirme, retim srecini (ders saati) deerlendirme, son deerlendirme ve retim sonras (dnem sonu) deerlendirme aamalarndan olumaktadr. Verilerin zmlenmesinde; Aratrmann temel amac dorultusunda alnan yantlar nda SPSS paket istatistik program kullanlarak nce veri taban oluturulmutur. Elde edilen verilerin istatistiksel olarak frekans (f) ve yzde (%) dalm hesaplanmtr ve ilikilendirmelerde ise t-testi analizi yaplarak sonularn yorumlanmasnda 0.05 anlamllk dzeyi dikkate alnmtr. BULGULAR VE SONU zel renme gl eken ocuklarn kaba deerlendirme sonucuna gre, rencilerin %76nn kaba motor ve ince motor beceriler ile ilgili eitli sorunlar yaad grlmektedir. zel renme gl olan rencilerin tekrarladka otomatiklemesi ngrlen motor becerilerde sorun yaadklar, el tercihinde geciktikleri (sa ve sol eli kark kullanmak), yap boz, kpler, lego gibi oyuncaklarla oynamada zorlandklar belirlendi. Kaba motor becerilerde ve koordinasyonda (ritmik hareket etmek, el rpmak, merdiven inip-kmak, sek sek oynamak,
80

(25-27 Nisan 2013, MERSN) zplamak, top atmak yakalamak, ip atlamak ve bisiklet srmek vb.) sorunlar yaadklar gzlendi. Kaba deerlendirme, retim ncesi deerlendirme, retim srecini (ders saati) deerlendirme, son deerlendirme ve retim sonras (dnem sonu) deerlendirme sonular karlatrldnda retim ncesi ile retim sonras deerlendirme arasnda p< 0.05 dzeyinde anlaml sonular elde edildi. Sonu olarak; renme gl eken ocukta, en iyi tedavi eitimdir. Bahsedilen yntem okulda alnan eitimden farkldr. Daha ok zel bir eitim iermektedir. Bu eitimde ocuun yaad kaba ve ince motor beceriler ve koordinasyon gibi geliimleri desteklenerek, ilerleme kaydetmek amalanmaldr. Anahtar Kelimeler: ocuklarda renme Gl, Kaba ve nce Motor, Beceri
KAYNAKLAR EDUCATION, Alberta, ( 2006). Daily Physical Activity: A Handbook for Grades 1-9 Schools. Alberta, Canada. ZMEN, Rya Gzel (2010). zel Eitime Gereksinimi Olan renciler ve zel Eitim, renme Gl Olan renciler, Pegem Yaynevi. YAYLACI, Filiz (1998). lkretim okullar beden eitimi dersi retim programnn deerlendirilmesi. Afyon Kocatepe niversitesi-Sosyal Bilimler Dergisi, (1): 95-106.
BEDEN ETM VE SPOR YKSEKOKULU RENCLERNN SERBEST ZAMAN ETKNLKLERNN NCELENMES zlem SUSAMI, Ali AKTA, Leyla SARA
(Mersin niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Mersin) e-posta: aliaktas@mersin.edu.tr
GR VE AMA Rekreasyon serbest zamanlarn deerlendirilmesi olarak yaygn bir biimde kullanlmaktadr. Bireylerin bu zaman diliminde vakit ayracaklar aktivitelerin bireyin eitli alardan geliimine katkda bulunmas nemlidir. Gelecein retmen adaylarnn da serbest zamanlarn ne ekilde deerlendirdikleri rencilerine model olacaklar iin nem tamaktadr. Bu nedenle bu aratrmann amac Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunda renim gren kadn ve erkek rencilerin serbest zaman etkinliklerinin incelenmesidir. YNTEM Katlmclar Aratrmaya 2011-2012 Egitim- gretim yl Bahar dneminde Mersin niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunda renin gren 72 kadn (xya= 21.543.04), 77 erkek (xya= 21.882.05) olmak zere toplam 149 renci (xya= 21.722.58) katlmtr. Veri Toplama Arac Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu rencilerinin bo zamanlarn ne ekilde deerlendirdiklerine ynelik bilgilerin toplanmas amac ile Mftler (2008) tarafndan gelitirilmi olan Rekreasyon Tercih Listesi kullanlmtr. Bu listede 49 farkl etkinlik ierilmi ve rencilerden okul, ders ve alma dnda kalan serbest zamanlarnda yapmay en ok tercih ettikleri etkinlikleri iaretlemeleri istenmitir. 49 etkinlik sosyo-kltrel etkinlikler (11 etkinlik), sanatsal etkinlikler (7 etkinlik), sportif etkinlikler (21 etkinlik), ve bireysel etkinlikler ana balklar altnda toplanmtr. Veri Toplama lemi Bu arastrmada kullanlan Rekreasyon Tercih Listesi 2011-2012 Egitim- gretim Bahar dneminde uygulanmstr. lek uygulanmadan nce Beden Egitimi ve Spor Yksekokulu ders program incelenmis ve uygun ders saatleri belirlenmistir. Belirlenen derslerin gretim elemanlarna lek hakknda bilgi verilmis, uygulama sresi belirtilmis ve retim elemanlarndan uygulama iin izin istenmistir. grencilere Rekreasyon Tercih Listesi uygulanmadan nce liste hakknda bilgi verilmis ve sadece katlmaya gnll olan grencilere uygulanmstr.
81

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Verilerin Analizi Rekreasyon Tercih Listesi ile toplanan verilerin analizinde SPSS 11.5 (Statistical Package for Social Science) istatistik paket program kullanlmstr. Verilerin zmlenmesinde tanmlayc istatistik teknikleri kullanlmstr. BULGULAR Aratrma bulgular kadn katlmclarn en fazla tercih ettikleri 3 sosyo-kltrel etkinliin ise sras ile kitap, gazete veya dergi okumak (N= 59), arkadalarla elence yerlerine gitmek (N= 48) ve seyahat etmek (N= 48) olduunu; erkek katlmclar tarafndan en fazla tercih edilen 3 sosyo-kltrel etkinliin ise sras ile arkadalarla spor msabakalarna gitmek (N= 58), arkadalarla elence yerlerine gitmek (N= 56) ve kitap, gazete veya dergi okumak (N= 55) olduunu ortaya koymutur. Bunun yannda hem kadn hem de erkek katlmclar tarafndan en fazla tercih edilen 3 sosyo-kltrel etkinlik sras ile kitap, gazete veya dergi okumak (N= 114), arkadalarla elence yerlerine gitmek (N= 104) ve arkadalarla spor msabakalarna gitmek (N= 104) olarak belirlenmitir (Tablo 1). Sanatsal etkinliklerden hem kadn hem de erkek katlmclar tarafndan en fazla tercih edilen 3 etkinlik sras ile mzik dinlemek (Nkadn= 62, Nerkek= 63), sinema, konser vb. gitmek (Nkadn= 50, Nerkek= 50) ve fotoraflk ile uramak (Nkadn= 24, Nerkek= 19) olarak bulunmutur (Tablo 1). Kadn katlmclarn en fazla tercih ettikleri 3 sportif etkinlik etkinlik sras ile egzersiz yapmak (N= 44), futbol, basketbol vb. takm sporlar (N= 39) ve parkta veya doada yry (N= 34) olarak bulunmu; erkek katlmclarn en fazla tercih ettikleri 3 etkinlik ise sras ile futbol, basketbol vb. takm sporlar (N= 60), egzersiz yapmak (N= 42) ve tenis, masa tenisi, badminton, squash (N= 41) olarak bulunmutur. Hem kadn hem de erkek katlmclar tarafndan en fazla tercih edilen 3 etkinlik de sras ile basketbol vb. takm sporlar (N= 99), egzersiz yapmak (N= 86) ve tenis, masa tenisi, badminton, squash (N= 70) olarak ortaya kmtr. Kadn katlmclar tarafndan en az tercih edilen 3 sportif etkinlik boks veya gre (N= 4), kaya veya yapay duvar trman (N= 4) ve yoga yapmak (N= 5) olarak bulunurken, erkek katlmclarn en az tercih ettikleri 3 sportif etkinlik yoga yapmak (N= 6), kaya veya yapay duvar trman (N= 6), boks veya gre ve aerobik, aerobik dans, step-aerobik (N= 8) olarak ortaya konmutur (Tablo 1). Bireysel etkinliklerden kadn katlmclar tarafndan en fazla tercih edilen 3 etkinlik sras ile evde vakit geirmek (N= 47), televizyon seyretmek (N= 45) ve ev ileri ile uramak ve yemek yapmak (N= 41) iken; erkek katlmclar tarafndan en fazla tercih edilen 3 etkinlik sras ile televizyon seyretmek (N= 51), evde vakit geirmek (N= 50), bilgisayar oyunlar oynamak (N= 42) olarak bulunmutur. Hem kadn hem de erkek katlmclar tarafndan en fazla tercih edilen 3 etkinlik sras ile evde vakit geirmek (N= 97), televizyon seyretmek (N= 96) ve ev ileri ile uramak (N= 68) olarak ortaya kmtr (Tablo 1). SONU Aratrma sonucunda, kadn ve erkek katlmclar tarafndan en fazla tercih edilen rekreasyon etkinliklerinin benzerlik gsterdii ortaya kmtr. niversite rencilerinin rekreatif etkinliklerinin eitlilik gstermesi iin gerekli programlarn organize edilmesi gereklidir. Tablo 1. Kadn ve erkek rencilerin rekreasyon tercihlerine gre dalm
Kadn (N) Sosyo-kltrel etkinlikler Kitap, gazete veya dergi okumak Arkadalarla elence yerlerine gitmek Arkadalarla spor msabakalarna gitmek Seyahat etmek Arkadalarla piknie gitmek ve/veya kamp yapmak Aile, arkada veya akraba toplantlarna katlmak zel ilgi alan kurslarna katlmak Sosyal ve gnll ilerde almak Arkadalarla kat oyunlar oynamak Klp, parti veya dernee aktif olarak katlmak Koro almalarna katlmak Sanatsal etkinlikler Mzik dinlemek Sinema, konser vb. gitmek 59 48 46 48 45 41 36 28 14 21 1 62 50 Erkek (N) 55 56 58 52 43 44 27 30 41 27 12 63 50 Toplam (N) 114 104 104 100 88 85 63 58 55 48 13 125 100
82

Fotoraflk ile uramak Mzik aleti almak Resim, heykel veya seramik yapmak El sanat ile uramak iir, hikaye vb. yazmak Sportif etkinlikler Takm sporlar (futbol, basketbol vb.) Egzersiz yapmak Tenis, masa tenisi, badminton, squash Hafif tempolu kou (jogging) Parkta veya doada yry Cimnastik Bisiklete binmek Egzersiz amal yry Dans almalarna gitmek Su sporlar (yzme, srf, dal vb.) Bilardo, dart veya satran oynamak Fitness/fiziksel antrenman Aerobik, aerobik dans, step-aerobik Vcut gelitirme Avclk veya balklk Daclk Savunma sporlar (judo, karate vb.) Ata binmek Boks veya gre Yoga yapmak Kaya veya yapay duvar trman Bireysel etkinlikler Evde vakit geirmek Televizyon seyretmek Ev ileri ile uramak Yemek yapma Bilgisayar oyunlar oynamak Kendi kendine almak Dinlenme, hibir ey yapmamak Doa ile i ie olmak Bahe ile uramak El-ii (rg, t, diki-nak vb.) ile uramak 24 20 14 12 13 39 44 29 29 34 33 30 31 29 22 19 24 27 7 9 11 11 10 4 5 4 47 45 41 41 23 33 27 21 15 7 19 17 11 9 7 60 42 41 37 28 29 28 19 17 24 26 20 8 26 18 16 13 13 8 6 6 50 51 27 25 42 29 30 26 22 6 43 37 25 21 20 99 86 70 66 62 62 58 50 46 46 45 44 35 33 27 27 24 23 12 11 10 97 96 68 66 65 62 57 47 37 13
KAYNAKLAR Mftler, M. (2008). Mula niversitesinde okuyan rencilerin oklu zeka alanlarna gre rekreasyon tercihlerinin belirlenmesi. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Mula niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits.
BEDEN ETM RETMEN ADAYLARININ NAMUS ADINA KADINA UYGULANAN DDETE YNELK TUTUMLARININ NCELENMES Emrah ZER Leyla SARA Eda MUTU
(Mersin niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Mersin) e-posta: eda.mustu@hotmail.com
GR VE AMA Szlk anlam ile bir toplum iinde ahlak kurallarna ve toplumsal deerlere ballk (TDK, 2013) olarak tanmlanan namus kavram cinsel davrana ilikin ve cinsel saknmay gerektiren gelenek ve grenekler olarak da aklanmaktadr (Bilgili ve Vural, 2011). Bu kapsamda kadnlara baka erkeklerle konumama, iletiim kurmama, ailenin onaylad erkeklerle evlenme, evlilik d hamile kalmama, erkeklerle el ele tutumama, sinemaya gitmeme vb. rol yklenirken, erkeklere de kadnlarn beklenen rollere aykr davranlar sergilemelerini salama (namusu koruma) rol yklenmektedir. Bunun salanmas iin de gerektiinde iddet uygulanmas, hatta cinayet ilenmesi olaan bir davran gibi alglanmaktadr (Bilgili ve Vural, 2011). Polis raporlarna gre 2000-
83

(25-27 Nisan 2013, MERSN) 2005 yllar arasnda tre kavram iinde meydana gelen cinayet olaylarnn nedenleri arasnda namus %29 oranla ilk srada yer almaktadr. Namus adna kadna uygulanan iddet toplumumuzda nemli bir sorun olarak gze arpmaktadr. Bu nedenle bu almann amac Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunda renim gren kadn ve erkek rencilerin namus adna kadna uygulanan iddete ynelik tutumlarnn incelenmesidir. YNTEM Katlmclar Aratrmaya 2012-2013 Egitim-gretim yl Gz dneminde Mersin niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunda %26.6s 1., %27.4 2., %21i 3. ve %25i 4. snfta renim gren 58 kadn (xya= 20.641.70), 67 erkek (xya= 21.852.01) olmak zere toplam 124 renci (xya= 21.281.96) katlmtr. Veri Toplama Arac Aratrmada veri toplamak amac ile Ik ve Sakall-Uurlu (2009) tarafndan gelitirilen Namus adna Kadna Uygulanan iddete ynelik Tutumlar lei-NKUT kullanlmtr. lekte 14 madde bulunmakta ve katlmclardan her bir maddeye ne derece katldklarn 6l (1= hi katlmyorum, 6= ok katlyorum) Likert tipinde gelitirilen lekte belirtmeleri istenmitir. lekten alnabilecek en dk puan 14, en yksek puan ise 84tr. lekten elde edilen yksek puanlar namus adna kadna uygulanan iddete ilikin olumlu tutumu ifade etmektedir. Ik ve Sakall-Uurlu lein Cronbach Alfa katsaysn .91 olarak bulmulardr. Bu almada ise alfa deeri .80 olarak bulunmutur. Veri Toplama lemi Bu aratrmada kullanlan Namus adna Kadna Uygulanan iddete ynelik Tutumlar lei 2012-2013 Egitim-gretim yl Gz dneminde uygulanmtr. lek uygulanmadan nce Beden Egitimi ve Spor Yksekokulu ders program incelenerek uygun ders saatleri belirlenmitir. Belirlenen derslerin retim elemanlarndan lein uygulanmas iin izin istenmitir. rencilere de uygulanmadan nce alma hakknda bilgi verilmi, rencilerin cevaplamalarn iten ve samimi bir ekilde yapmalar ve verdikleri cevaplarn gizlilii zerine vurgu yaplm ve lek yalnzca katlmaya gnll olan rencilere uygulanmtr. Verilerin Analizi Namus adna Kadna Uygulanan iddete ynelik Tutumlar lei ile toplanan verilerin analizinde SPSS 11.5 (Statistical Package for Social Science) istatistik paket program kullanlmtr. lek ve kiisel bilgilerle ilgili verilerin zmlenmesinde t-testi ve tek ynl varyans analizi (ANOVA) teknikleri kullanlmtr. BULGULAR Aratrmaya katlan kadn ve erkek beden eitimi retmen adaylarnn namus adna kadna uygulanan iddete ynelik tutum puanlar arasnda fark olup olmadnn belirlenmesi amac ile bamsz t-testi uygulanm ve elde edilen sonular kadn ve erkek rencilerin tutum puanlar arasnda istatistiksel olarak anlaml bir fark olduu bulunmutur, t(122)= 2.58, p= .01. Erkek adaylarn tutum puanlar (x= 35.2312.63) kadn adaylarn puanlarndan (x= 29.989.60) daha yksek ve olumludur (Tablo 1). Tablo 1. Katlmclarn namus adna kadna uygulanan iddete ynelik tutum puanlarnn cinsiyete gre dalm
Cinsiyet Kadn Erkek N 58 66 x 29.98 35.23 SS 9.60 12.63 t 2.58*
*p<.05 Aratrmaya katlan 1., 2., 3. ve 4. snf retmen adaylarnn namus adna kadna uygulanan iddete ynelik tutum puanlar arasnda fark olup olmadnn belirlenmesi amac ile tek ynl varyans analizi (ANOVA) uygulanm ve elde edilen sonular 1., 2., 3. ve 4. snf rencilerinin tutum puanlar arasnda istatistiksel olarak anlaml bir fark olmadn ortaya koymutur, F(3, 120)= 1.17, p= .33. 1. snf (x= 31.8511.61), 2. snf (x= 31.569.94), 3. snf (x= 31.5410.06) ve 4. snf rencilerinin tutum puanlar (x= 36.1314.03) benzerlik gstermitir (Tablo 2). Tablo 2. Katlmclarn namus adna kadna uygulanan iddete ynelik tutum puanlarnn snflara gre dalm
84

Snf 1. snf 2. snf 3. snf 4. snf Toplam N 33 34 26 31 124 x 31.85 31.56 31.54 36.13 32.77 SS 11.61 9.94 10.06 14.03 11.57 1.17 F
SONU Aratrma sonular Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunda renim gren kadn ve erkek rencilerin namus adna kadna uygulanan iddete ynelik tutum puanlar arasnda fark bulunmu ve kadn katlmclarn tutum puanlarnn erkeklere oranla daha dk (olumsuz) olduu ortaya konmutur. Bu bulgular namus adna kadna uygulanan iddet konusunda kadnlarn daha tutucu olduklar eklinde yorumlanabilir. Bu durum da, gnmze dek sregelen namus ve buna bal olarak iddet konularnn kadnlarn sahiplenmesi sonucu ortadan kalkmadn dndrmektedir. Snflara gre incelendiinde de rencilerin namus adna kadna uygulanan iddete ynelik tutum puanlar arasnda fark bulunmamtr. Bunun nedeni olarak da rencilerin 4 yl sresince aldklar eitim kapsamnda namus adna kadna uygulanan iddete ynelik herhangi bir eitim almadklar gsterilebilir.
KAYNAKLAR Bilgili, N., Vural, G. (2011). Kadna ynelik iddetin en ar biimi: Namus cinayetleri. Anadolu Hemirelik ve Salk Bilimleri Dergisi, 14(1) 66-72. Gztepe, E. (2005). Namus cinayetlerinin hukuki boyutu: Yeni trk ceza kanununun bir deerlendirmesi. TBB Dergisi, 59, 29-48. Ik, R., Sakalli-Uurlu, N. (2009). Namusa ve namus adna kadna uygulanan iddete ilikin tutumlar leklerinin renci rneklemiyle gelitirilmesi. Trk Psikoloji Yazlar, 12(24), 16-24.
BEDEN ETM RETMEN ADAYLARININ NTERNET BAIMLILII DZEYLERNN NCELENMES Didem DURGA, Nejat EVRMEC, Leyla SARA
(Mersin niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Mersin) e-posta: nejatcevirmeci@gmail.com
GR VE AMA nternet bamll internetin kontrol d ve zararl kullanm biiminde tanmlanmaktadr (ztrk, Odabaolu, Eraslan, Gen, Kalyoncu, 2007). Dnyada olduu gibi Trkiyede de bilgisayar ve internet kullanmnn artmas ile internet bamll zellikle gen nfusu tehdit eden bir sorun halini almtr. nternet bamllnn tedavisinde spor aktiviteleri nemli bir yer tutmaktadr (ztrk ve ark., 2007; Arsoy, 2009) Beden eitimi ve sporla ilgilenen bireylerin internet bamll dzeylerine ynelik yaplm aratrma olduka kstldr. Bu nedenle bu almann amac beden eitimi ve spor retmen adaylarnn internet bamll dzeylerinin cinsiyet ve snf deikenleri asndan karlatrlmasdr. YNTEM Katlmclar Aratrmaya katlan toplam 125 rencinin %46.4n kadn, %53.6sn ise erkek renciler oluturmutur. Kadn katlmclarn ya ortalamas 21.31.60, erkek katlmclarn ya ortalamas 22.612.95dir. Katlmclarn %28i 1. snf, %23.2si 2. snf, %29.6s 3. snf ve %19.2si 4. snf rencisidir. Veri Toplama Arac
85

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Aratrmada retmen adaylarnn internet bamll dzeylerinin incelenmesi amac ile Young (2008) tarafndan gelitirilen ve Bayraktar (2001) tarafndan Trkeye adaptasyonu yaplan nternet Bamll leiB kullanlmtr. Toplam 20 sorudan oluan lek Likert tipinde hazrlanm olup, katlmclardan her bir madde iin Hibir zaman ve Her zaman aralnda deien seeneklerden birini semeleri istenmektedir. lekten alnabilecek en dk puan 20, en yksek puan ise 100dr. lekten toplamda 70-100 puan alanlar baml, 40-69 aras puan alanlar muhtemel baml ve 39 puan ve altnda alanlar baml olmayan olarak tanmlanmaktadr. Bayraktar (2001) lein Cronbach alfa deerini .91 olarak bulmutur. Bu aratrmada elde edilen alfa deeri ise .93 olarak bulunmutur. Veri Toplama lemi Aratrma verileri 2011-2012 Egitim-gretim yl Bahar dneminde toplanmtr. lein uygulanmas aamasnda uygun derslerin retim elemanlarndan alma hakknda bilgi verilerek izin alnm, dersteki grencilere de alma hakknda bilgi verilmi, ve yalnzca almaya katlmaya gnll rencilere lek uygulanmtr. Verilerin Analizi Verilerin analizinde SPSS 11.5 (Statistical Package for Social Science) istatistik paket program kullanlmstr. Verilerin analizinde bamsz t-testi, ve tek ynl varyans analizi-ANOVA kullanlmtr. BULGULAR Beden Eitimi ve spor Yksekokulu kadn ve erkek rencilerinin internet bamll dzeyleri arasnda fark olup olmadnn belirlenmesi amac ile Bamsz t-testi uygulanmtr. Analiz sonular kadn (x= 31.5217.62) ve erkek (x= 31.3017.05) rencilerin internet bamll lei ile elde edilen puanlar arasnda bir fark olmadn ortaya koymutur; t(123)= 0.70, p= .94 (Tablo 1). Tablo 1. Katlmclarn internet bamll puanlarnn cinsiyete gre dalm
Cinsiyet Kadn Erkek N 58 67 x 31.52 31.30 SS 17.62 17.05
Ortalama puanlar erkek ve kadn rencilerin yaamlarnda internet kullanmna bal herhangi bir sorun yaamadklarn, internet bamll puanlarnn dk olduunu ortaya koymutur (Grafik 2).
32.0 31.8
TOPLAM PUAN ORTALAMASI
31.6 31.4 31.2 31.0 30.8 30.6 30.4 30.2 30.0 KADIN ERKEK 31.5 31.3
CINSIYET
Grafik 2. Katlmclarn cinsiyetlerine gre internet kullanmlar
86

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu 1., 2., 3. ve 4. snf rencilerinin internet bamll puanlar arasnda bir fark olup olmadnn belirlenmesi amac ile Tek Ynl Varyans Analizi kullanlmtr. Analiz sonular 1. (x= 35.2616.73), 2. (x= 29.5218.04), 3. (x= 32.4118.75) ve 4. (x= 26.5013.77) snf rencilerinin internet bamll lei ile elde edilen puanlar arasnda bir fark olmadn ortaya koymutur, F(3, 121)= 1.40, p= .25 (Tablo 2). Tablo 2. Katlmclarn internet bamll puanlarnn cinsiyete gre dalm N 35 29 37 24 125 x 35.26 29.52 32.41 26.50 31.40 SS 16.73 18.04 18.75 13.77 17.25
1. SINIF 2. SINIF 3. SINIF 4. SINIF Toplam
Buna ek olarak, 1., 2., 3. ve 4. snf rencilerinin yaamlarnda internet kullanmna bal herhangi bir sorun yaamadklarn ve internet bamll puanlarnn dk olduunu da ortaya koymutur (Grafik 3).
40 38 36 35 34
TOPLAM PUAN ORTALAMASI
32 30 30 28 26 24 22 20 1. SINIF 2. SINIF
32
27
3. SINIF
4. SINIF
SINIF
Grafik 3. Katlmclarn snflarna gre internet kullanmlar SONU Bu aratrmada beden eitimi retmen adaylarnda internet kullanmnn zararl dzeyde olmad, internet bamll dzeylerinin cinsiyet ve snf deikenine gre farkllk gstermedii ortaya konmutur. Bulgulardan yola karak beden eitimi ve sporla ilgilenen genlerin internet kullanm konusunda sorun yaamadklar dnlmekte ve genlerin internetin zararl etkilerinden uzak kalmalar iin spora ynelnedirilmeleri nerilmektedir.
KAYNAKA
Arsoy, . (2009). nternet bamll ve tedavisi. Psikiyatride Gncel Yaklamlar, 1(1), 55-67. Bayraktar, F. (2001). nternet Kullanmnn Ergen Geliimindeki Rol. Ege niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Psikoloji Anabilim Dal, Yksek Lisans Tezi, zmir. ztrk, ., Odabaolu, G., Eraslan, D., Gen, Y., Kalyoncu, . A. (2007).nternet bamll: Klinii ve tedavisi. Bamllk Dergisi, 8(1), 36-41. Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology & Behavior, 1(3), 237-244.
87

(25-27 Nisan 2013, MERSN) RETMEN ADAYLARININ MERAKLILIK DZEYLERNN CNSYET, BLM VE AKADEMK BAARIYA GRE NCELENMES *Ziya BAHADIR **Zehra CERTEL ***zer YILDIZ
(*Erciyes niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, KAYSER) ( **Akdeniz niversitesi, Beden Eitimi ve Spor yksekokulu, ANTALYA ) (***Mustafa Kemal niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, HATAY ) oyildiz74@gmail.com ziyabahadir40@hotmail.com ) zcertel@akdeniz.edu.tr
ZET Bu almann amac; Akdeniz, Erciyes ve Mustafa Kemal niversitelerinde renim gren retmen adaylarnn merakllk dzeylerinin cinsiyet, renim grlen blm ve akademik baar asndan incelenmesidir. Aratrma, 2012-2013 retim yl gz dneminde Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu beden eitimi retmenlii ve eitim faklteleri snf retmenlii blmlerinde renim gren 504 renci zerinde gereklemitir. rencilerin ya ortalamalar ( ya=21.801.70)dr. Aratrmada veri toplama arac olarak Ainley (1987) tarafndan gelitirilen ve Trkeye uyarlama almalar Demirel ve Cokun (2009) tarafndan yaplan Merakllk lei (CI-3) kullanlmtr. Verilerin analizinde kiisel bilgiler iin betimsel istatistik yntemleri frekans (n), yzde (%), aritmetik ortalama ( ) ve standart sapma (Ss), normal dalm gsterdii iin t-testi ve ANOVA testi kullanlmtr. Analiz sonularna gre; retmen adaylarnn merakllk dzeyi renim grlen blme gre anlaml bir fark bulunmazken, cinsiyet ve akademik baarya gre istatistiksel adan anlaml fark bulunmutur. Anahtar Kelimeler: Merakllk, derinlik, genilik, retmen aday
7-9 YA ARASI LKRETM RENCLERN ZEK DZEYLER, SOLUNUM PARAMETRELER, EL-GZ KOORDNASYONLARI VE BEDEN KTLE NDEKSLER ARASINDAK LKNN NCELENMES Faruk AKINAR, Mehmet GLL, Serpil AKINAR, Cengiz ARSLAN
( nn niversitesi BESYO / MALATYA) farukakcinar44@hotmail.com
GR nsanolunun her konuda olduu gibi zihinsel ve fiziksel olarak da snrlarn kefetme konusundaki merak insanoluyla yattr. Canl organizmay yani insan, ister salk isterse de fiziksel, fizyolojik ve zihinsel performans olarak deerlendirelim organizmay oluturan soyut ve somut tm yap ve kavramlar bir arada ele almak bir zorunluluktur. ou bilim dallar bireyleri incelerken genellikle zihinsel, duyusal ve fiziksel olarak ksma ayrarak incelemekte ve ounluklada sadece bireyin bir zelliini alarak yalnzca onu incelemektedirler. Ancak kendi iinde bamsz fakat dier yaplarla da organize alan ve bu zellikler arasnda hem yap hem de fonksiyon olarak organik bir ba vardr. Birbirileri ile iletiim halindedirler, bir birbirlerini etkileyebilir ve birbirilerinden etkilenirler. Dolays ile yaplan almalardaki tek ynl bak as canl insan organizmasn ayr ayr birok paradan oluan ve birbirlerinden bamsz alan bir yap olarak ele alnd iin organizmada var olan btncl organizasyon, soyut ve somut yaplar dikkate alnmamtr Gnmzde performans sporu snrlarn zorlamakta, performans artrm iin fiziksel, fizyolojik, psikolojik ve sosyal faktrlerin oluturduu etmenler olarak grlmekte ve insan organizmas bir btn olarak ele alnmaktadr. Tm bu faktrlerin pozitif ynde katlmlar sonunda organizmada fiziksel, fizyolojik performans hem de zihinsel performans asndan olumlu bir gelimeler salanmaktadr. Genel olarak bakldnda zellikle fiziksel ve fizyolojik parametrelerdeki art kiinin kondisyon seviyesi yannda zihinsel faaliyetlerine olan etkileri de aka grlmektedir. Sportif oyunlarn doasnda bulunan abuk
88

(25-27 Nisan 2013, MERSN) ve doru karar verebilme, farkl deikenlerin birbirleriyle olan ilikilerini hzl ve doru deerlendirebilme vs. gibi zihinsel faaliyetlere etkisi zaman zaman ok yksek dzeyde olabilmektedir. O halde soyut ve somut birok yap ve fonksiyonu iinde barndran insan organizmas btn olarak ele alnmal, deikenler arasndaki ilikiler birlikte deerlendirilmelidir. Bu almada zellikle zihinsel yapnn fiziksel ve fizyolojik yaplar zerindeki etkine ve aralarndaki ilikiye bu adan baklmaya allmtr. ARATIRMANIN AMACI VE YNTEM Bu almann amac 7-9 ya aras ilkretim dzeyindeki rencilerin zek dzeyleri, solunum parametreleri, el-gz koordinasyonlar, beden Kitle indeksleri arasndaki ilikiyi incelemektir. Aratrmada betimsel yntem benimsenmitir. Aratrma evrenini 2009-2010 eitim ve retim ylnda Malatya ilinde snf retmenleri tarafndan gzlem sonucunda stn yetenekli renci davran sergileyen ve Malatya Bilim ve Sanat Merkezine seilen 2. snfta okuyan 124 renci oluturmaktadr. Aratrma rneklemini ise bu renciler arasndan tarama srasnda ulalan 37 kz ve 36 erkek olmak zere toplam 73 renci oluturmaktadr. Veri toplama aralar olarak rencilerin zeka dzeylerini belirlemek iin Wechsler ocuklar in Zek lei (Savar ve ahin, 1995) uygulanm, akcier fonksiyonlarnn lm iin Mir Spirolab III marka spirometre kullanlm, el-gz kordinasyonu iin dart at yaptrlm ve Beden Kitle ndeksi (BK) iin kilo ve boy lm alnmtr. Wechsler ocuklar in Zek lei (WISC-R; Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised) 1949 ylnda Wechsler tarafndan gelitirilerek tekrar 1974 ylnda gzden geirilmitir. WISC-R; Szel ve Performans olmak zere iki blmden olumaktadr. WISC-Rn Trk ocuklar zerinde standardizasyonu Savar ve ahin (1995) tarafndan, 6-16 ya grubunda 1639 kiilik bir rneklem zerinde gerekletirilmitir. ki yarm test gvenirlii, Szel Zeka Blm iin 0.97, Performans Zeka Blm iin 0,93 ve Toplam Zeka Blm iin 0,97 olmutur. WISC-R uygulama sertifikas olan 4 rehber retmen tarafndan zeka testi uygulanmtr. Spirometre lmlerinde renciler bir sandalyeye oturmu, burunlarna mandal taklm ve maksimum nasl nefes verilmesi gerektii konusunda bilgi verilerek altrma yaplmtr. Daha sonra renciden iki lm alnm ve en iyi lm deerlendirmeye alnmtr Spirometre lmlerinde FVC (zorlu vital kapasite), FEV1% (zorlu ekspirasyonda 1.saniyede kan hava miktar) ve PEF lmleri deerlendirmeye alnmtr. rencilerin el gz koordinasyonu iin 2m uzaklnda yerden 1m yksekliinde duvara asl darta 6 at yaplmas salanmtr. rencinin dart atnda ald puanlarn ortalamas alnmtr. rencilerin BKni saptamak iin arlk lmlerinde 0,1kg duyarllnda tanabilir dijital banyo terazisi kullanld ve boy uzunluu iin metre kullanlmtr. statistiki karlatrmalarda ikili snamalarda bamsz T-Testi ve iliki snamalarnda Pearson Korelasyon Katsays kullanlmtr. Anlamllk dzeyi olarak =0,05 seilmitir. BULGULAR VE SONU Aratrma bulgularnda rencilerin Wechsler ocuklar in Zek leinden wisszelde ortalama 128,9612,47; winperformansta ortalama 122,2211,62; toplamda ortalama 128,0811,22 aldklar tespit edilmitir. Kzlarn lekten wisszelde 126,4313,47; winperformansta 122,1412,38; toplamda 126,4111,99 puan alrken, erkekler wisszelde 131,5610,95; winperformansta 122,3110,96; toplamda 129,8110,25 puan aldklar grlmtr. rencilerin cinsiyetlerine gre WISC-R winszel, winperformans ve wintoplam puanlar arasnda istatistiki adan anlaml bir fark bulunamamtr (p>0,05). rencilerin Spirometre lmleri sonucunda FVC ortalamalar 1,940,28; FEV1% ortalamalar 1,710,27; PEF ortalamalar 3,130,74 olduu grlmtr. Kzlarn FVC ortalamalar 1,890,27; FEV1% ortalamalar 1,680,26; PEF ortalamalar 2,960,74 olduu tespit edilirken; erkeklerin FVC ortalamalar 1,990,27; FEV1% ortalamalar 1,750,27; PEF ortalamalar 23,310,71 olduu tespit edilmitir. rencilerin cinsiyetlerine gre FVC ve FEV1% ortalama puanlar arasnda istatistiki adan anlaml bir fark bulunamamken (p>0,05); rencilerin cinsiyetlerine gre PEF ortalama puanlar arasnda istatistiki adan anlaml bir fark bulunmutur (p<0,05).
89

(25-27 Nisan 2013, MERSN) rencilerin dart at ortalama puanlar 3,51 2,16dr. Kzlarn at ortalamas 2,751,64 ve erkeklerin 4,302,35tir. rencilerin cinsiyetlerine gre dart at ortalama puanlar arasnda istatistiki adan anlaml bir fark vardr (p<0,05). rencilerin BK ortalamalar 17,822,99dir. Kzlarn BK ortalamalar 17,443,00 iken, erkeklerin BK ortalamalar 18,222,91dir. rencilerin cinsiyetlerine gre BK ortalama puanlar arasnda istatistiki adan anlaml bir fark bulunamamtr (p>0,05). rencilerin zek dzeyleri, solunum parametreleri, dikkat dzeyleri ve BK arasnda iliki Pearson Korelasyonu katsays ile snanm ve bu snama sonucunda BK ve FCV arasnda pozitif ynl anlaml zayf bir iliki (r=0,33, p<0,01) olduu; BK ve FEV1% arasnda pozitif ynl anlaml zayf bir iliki (r=0,26, p<0,05) olduu grlmtr. Sonu olarak amac 7-9 ya aras ilkretim dzeyindeki rencilerin zek dzeyleri, solunum parametreleri, dikkat dzeyleri ve BK arasnda istatistiki adan anlaml bir iliki bulunamamtr. Ancak solunum parametreleri (FCV ve FEV1%) ile BK arasnda pozitif ynl anlaml bir iliki olduu grlmtr.
KAYNAKA Savar, I. ve ahin, N. (1995). Wechsler ocuklar in Zek lei (WISCR) El Kitab. Trk Psikologlar Dernei Yaynlar. Ankara.
BEDEN ETM VE SPOR YKSEKOKULU RENCLERNN KADININ ALIMASINA YNELIK TUTUMLARININ NCELENMES Serkan YDOAN, Leyla SARA, Eda MUTU
(Mersin niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Mersin) eda.mustu@hotmail.com
GR VE AMA Kadnlarn toplum iindeki yerlerinin cinsiyet eitsizliine yer verilmeden belirlenmesi ve retime katksnn salanmas nem tamaktadr. Trkiye statistik Kurumu verilerine gre 2011 yl itibari ile kadnlarn igcne katlma oran %28.8 olarak belirlenmitir. Erkeklerin igcne katlma oran ise %71.7 olarak rapor edilmitir. gcne dahil olmayan kadnlarn %61.2sini ev hanmlar oluturmaktadr. Bu veriler Trkiyede kadnlara atfedilen toplumsal cinsiyet rollerine bal olarak kadnn retimdeki yerinin ne derece eit bir dalm gsterdiinin belirtisidir. Kadnlarn almasna ynelik olumlu ya da olumsuz tutumlarn ortaya konmas ve devamnda elde edilecek verilre gre eitli dzenlemeler yaplmas gereklilii gze arpmaktadr. Bu nedenle bu almann amac Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunda renim gren rencilerin kadnn almasna ynelik tutumlarnn eitli deikenler asndan incelenmesidir. YNTEM Katlmclar Aratrmaya 2012-2013 Egitim-gretim yl Gz dneminde Mersin niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunda renim gren 57 kadn xya= 20.951.96), 53 erkek (xya= 22.382.06) olmak zere toplam 110 renci (xya= 21.632.12) katlmtr (Tablo 1). Tablo 1. Katlmclarn snf ve cinsiyetlerine gre dalmlar
cinsiyet 1. Snf 2. Snf 3. Snf 4. Snf Erkek 10 8 11 24 53 Kadn 17 12 9 19 57 Toplam 27 20 20 43 110
Snf
Toplam
90

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Veri Toplama Arac Aratrmada veri toplamak amac ile Kuzgun ve Sevim (2004) tarafndan gelitirilen 15 maddelik Kadnn almasna Kar Tutum lei kullanlmtr. lekte katlmclardan her bir madde ile ne derecede hemfikir olduklarn 6 dereceli Likert tipindeki lekte belirtmeleri istenmektedir. Bu lekte 1 hi katlmyorum, 6 ise ok katlyorum anlamndadr. lekte orta nokta bulunmamaktadr. Katlmclarn katlmyorum ya da katlyorum derecelemelerinden birini semeleri salanmtr. lekten alnabilecek en dk puan 15, en yksek puan ise 90dr. lekten elde edilen yksek puanlar kadnn almasna ilikin olumlu, dk puanlar ise olumsuz tutumu yanstmaktadr. Kuzgun ve Sevim (2004) lein Cronbach Alfa deerini .93 olarak bulmulardr. Bu almada cronbach alfa deeri ise .88 olarak bulunmutur. Veri Toplama lemi Bu arastrmada kullanlan Kadnn almasna Kar Tutum lei-KKT 2012-2013 Egitimgretim yl Gz dneminde uygulanmtr. lek uygulanmadan nce Beden Egitimi ve Spor Yksekokulu uygun ders saatleri belirlenmi ve belirlenen derslerin gretim elemanlarna alma hakknda bilgi verilmi ve retim elemanlarndan uygulama iin izin istenmitir. zin alndktan sonra ders ncesi rencilere alma hakknda bilgi verilmi ve lek sadece katlmaya gnll olan rencilere uygulanmtr. Verilerin Analizi Kadnn almasna Kar Tutum lei ile toplanan verilerin analizinde SPSS 11.5 (Statistical Package for Social Science) istatistik paket program kullanlmstr. lek ve kisisel bilgilerle ilgili verilerin zmlenmesinde t-testi ve tek ynl varyans analizi (ANOVA) teknikleri kullanlmtr. BULGULAR Kadn ve erkek rencilerin kadnn almasna ynelik tutumlar arasnda bir fark olup olmadnn belirlenmesi amac ile uygulanan bamsz t-testi analiz sonular, tutum puanlar arasnda istatistiksel olarak anlaml bir fark olduunu ortaya koymutur, t (101)= -7.67, p= .001 (Tablo 2). Bulgulara gre kadn rencilerin kadnn almasna ynelik tutum puanlar (x= 61.709.10) erkek rencilerin tutum puanlarndan (x= 46.2711.31) anlaml derecede yksek bulunmutur. Tablo 2. Katlmclarn kadnn almasna ynelik tutum puanlarnn cinsiyete gre dalm
N Kadn Erkek 54 49 x 61.70 46.27 SS 9.10 11.31 t -7.67*
*p< .001 rencilerin snflarna gre kadnn almasna ynelik tutum puanlar arasnda istatistiksel olarak anlaml bir fark olup olmadnn belirlenmesi amac ile tek ynl varyans analizi (ANOVA) uygulanmtr. Analiz sonular 1. snf, 2. snf, 3. snf ve 4. snf rencilerinin kadnn almasne ynelik tutum puanlar arasnda istatistiksel olarak anlaml bir fark bulunmamtr. Buna gre 1. snf (x= 56.529.84), 2. snf (x= 51.6516.82), 3. snf (x= 55.1512.80), ve 4 snf rencilerinin tutum puanlar (x= 54.0812.16) benzerlik gstermitir (Tablo 3). Tablo 3. Katlmclarn kadnn almasna ynelik tutum puanlarnn snflara gre dalm
N 1. Snf 2. Snf 3. Snf 4. Snf Toplam 23 20 20 40 103 x 56.52 51.65 55.15 54.08 54.36 SS 9.84 16.82 12.80 12.16 12.78 .54 F
SONU Bu almada ortaya kan bulgular Beden Eitimi retmen adaylarnn kadnn almasna ynelik tutumlarnn cinsiyete gre deitiini ve kadn adaylarn kadnn almasne ynelik tutumlarnn erkek adaylara
91

(25-27 Nisan 2013, MERSN) oranla daha olumlu olduunu ortaya koymutur. Kuzgun ve Sevim (2004) yaptklar aratrmada kadnn almasna ynelik tutum asndan cinsiyete gre fark olmadn ortaya koymulardr. Aratrmaya katlan beden eitimi retmen adaylarnn snflarna gre tutumlar deiiklik gstermemitir. Bu da deiik snflarda alnan eitimin kapsamnda kadnn almasna ynelik tutumu etkileyecek bir bilginin dersler kapsamnda verilmedii eklinde yorumlanabilir. Kuzgun ve Sevim (2004) yaptklar aratrmada eitim dzeyi ile kadnn almasna ynelik tutum arasnda iliki olduunu ve eitim dzeyi arttka tutumun da olumlu ynde arttn bulmutur.
KAYNAKLAR Kuzgun, Y., Sevim, S. A. (2004). Kadnlarn almasna kar tutum ve dini ynelim arasndaki iliki. Ankara niversitesi Eitim Bilimleri Fakltesi Dergisi, 37 (1), 14-27. Trkiye statistik Kurumu (2011). Istatistiklerle Kadn 2011. Trkiye statistik Kurumu Bilgi Datm Grubu, Ankara.
ORTARETM KURUMLARINDA VOLEYBOL OYNAYAN SPORCULARIN BEKLENT VE MEMNUNYET DZEYNN LLMES (ELAZI L RNE) Hseyin ada BATMAZ Fethi YILDIRIM Zeki COKUNER Mustafa KARADA Mesut AL
(Frat niversitesi Salk Bilimleri Enstits Elaz) mezre_23@hotmail.com
ZET Beden eitimi, insann zgr dncesiyle gerekletirdii serbest oyun eylemleriyle, planl programl yapt her trl beden egzersizlerini kapsar. Beden eitimi, insanln maddi ve manevi kltrnn bir parasdr. Tarih sreci ierisinde insann sosyallemesinde, kendini ifade edebilmesinde etkin bir rol oynamtr. Spor, belirli kurallar altnda aral veya arasz, ferden veya grupla, bo zaman veya tm zamann alacak ekilde meslek olarak yaplr. Spor, sosyalletirici, ruh ve fizii gelitiren rekabeti, dayanmac ve kltrel bir kavram olarak ortaya konulmaktadr. Bu aratrmada, orta retim kurumlarnda renim gren ve voleybol ile uraan farkl ya grubundaki sporcularn beklenti ve memnuniyet dzeylerinin belirlenmesi amalanmtr. Aratrmann evreni Elazdaki ortaretim kurumlar olup, rneklemi ise milli eitim mdrl ile genlik hizmetleri ve spor il mdrl tarafndan dzenlenen orta retim kurumlar okullar aras voleybol il msabakalarna katlan 66 s erkek ve 56 s bayan olmak zere toplam 122 sporcudur. Aratrma sonunda veriler SPSS 15.0 programnda analiz edilmi, verilerin istatistiki anlamda geerlilii iin 0,05 anlamllk dzeyi kabul edilmitir. Aratrma sonularna gre; sporcularn voleybolu herhangi bir maddi karlk gzetmeden, severek ve belirli hedefleri olduu iin yapt, ancak motivasyon dzeylerinin arttrlmas, ders durumlarnn ise iyiletirilmesi gerektii ynnde grler ortaya koyulmutur. Anahtar Kelimeler: Beden eitimi ve spor, motivasyon, beklenti, memnuniyet GR Beden eitimi, insanln maddi ve manevi kltrnn bir paras olarak, tarih sreci ierisinde insan altrma, yerleme, beslenme, giyim, vcut bakm ve dinlenme etkinlikleriyle balayarak insann zgr dncesiyle gerekletirdii serbest oyun eylemleriyle, planl programl yapt her trl beden egzersizleri ve dans ile dier ifade biimlerini kapsar[1]. Dier bir tanmlamayla beden eitimi, etkinlik demektir. Beden eitiminde beden ara olup, ama tm kiiliin eitimidir. Salkl, gl, mutlu olma, kiilik, karakter, etik deerler kazanma, kltrleme, toplumsallama ve vatandalk eitimidir[2]. Spor, belirli kurallar altnda aral veya arasz, ferden veya grupla, bo zaman veya tm zamann alacak ekilde meslek olarak yapt, sosyalletirici, ruh ve fizii gelitiren rekabeti, dayanmac ve kltrel bir kavram olarak ortaya konulmaktadr[3]. Bir baka tanmda spor, birey ya da gruplarn; salk, elence, gsteri ya da macera amal yaptklar, bireylerin bilisel, duyusal, ve psikomotor zelliklerinin planl ve programl gelitirilerek, belirli kurallar erevesinde gerekletirildii, rekabete ve yarmaya dayal olup, fiziksel ve zihinsel aktivite gerektiren etkinlikler olarak tanmlanabilmektedir[4]. nsan hayatn nemli bir paras olan beden eitimi ve spor, kiinin hem ruh hem de beden yapsn ve saln ve saln glendirerek dengeli bir kiilie sahip olmasn salar[7].
92

Bu tanmlamalar nda beden eitimi ve sporun, bireylere salam olduu birok avantaj vardr. Beden eitimi ve sporun; bireylerin, sosyallemesinde, kendilerini ifade edebilmelerinde, bir btn olarak insann geliimine katkda bulunmalarnda etkisi vardr. Netice itibariyle, beden eitimi ve sporun kiilik geliimine ve bireylerin kendilerini tanmalarna olanak salayan geni tabanl etkinlikler olduu unutulmamaldr. Kkeni Franszcadan treyen ve baarmak anlam tayan performans szc, belirli bir zaman birimi ierisinde retilen mal veya hizmet miktar olarak tanmlanmakta ve alan yaznda etkinlik, verim, kt kavramlaryla birlikte anlmaktadr[11]. Bunun yan sra performans, bireyin yetenei ve motivasyonu arasndaki etkileimin bir sonucu eklinde ifade edilebilmektedir[12]. Spor ve performans kavramlarnn bir araya getirilmesiyle oluan, spor performans kavram bireysel ve rgtsel balamda iki trde ele alnabilir[13]. Sporculardan istenilen performansn alnabilmesi iin onlarn, hedef, vizyon ve misyon almalar dorultusunda sporcuya kendini tanma, yeteneini gelitirme, motivasyon, konsantrasyon, kendini kontrol, rahatlama ve geveme gibi genel psikolojik hazrlk almalar yaplmaldr[5]. Bu almalar yapabilmek iin de sporcularn beklenti ve memnuniyetlerinin tespit edilmesi gereklidir. nsanlar beklenti ierisinde bir hayat srerler. Bu beklentiler psikolojik, sosyal, ekonomik ve kiisel olma ynyle deerlendirilebilir. Beklentiler, bireyden bireye farkllk gsterir. nemli olan ortak bir beklenti dairesi oluturmaktr. Bu sayede etkili ve verimli bir spor hizmet anlay gelitirilebilir. Sporda memnuniyet ise sporcularn yapm olduklar spordan, beklentilerinin karlanmas sonucu ortaya kan bir kavramdr. Beklentilerin karlanma derecesi, ayn zamanda bireylerin memnuniyet dzeyini de ifade eder. Buna gre sporda memnuniyet ya da memnuniyetsizlik durumu sporcularn beklentileri ve alglamalar ile oluan bir denge olarak karmza kar. Sporcu yapm olduu spordan, beklenti noktasnda ne denli fayda grrse memnuniyette o denli artm olacaktr. Bu durum sporcu performansn da arttrc bir zellik olarak kendini gsterecektir. Aratrmamzn amac ortaretim kurumlar voleybol takmnda yer alan sporculara, daha verimli ve etkin bir alma ortam sunulabilmektir. Bunun iin sporcularn, kiisel zelliklerine paralel sporcu beklenti dzeylerinin belirlenmesi amalanm ve evresel faktrlerin sporcuyu etkileme dzeylerinin ortaya karlmas hedeflenmitir Bu almada 14-17 ya grubunu oluturan sporcularn; geliim zellikleri, ilgi ve ihtiyalar dikkate alnarak anket sorular hazrlanmtr. Ayrca bu dorultuda eitli bilimsel tekniklerden faydalanlarak bu bir realitedir denebilecek bir tablo ortaya sunulmutur. Bu makalede ortaya karlmak istenen durum, sporcularmzn spor tesislerinden ne derece faydalanabildiklerini tespit edebilmek, kamunun ve dier tzel ve gerek kiiliklerin sporculara maddi adan katk salamalar gerektiini belirleyebilmektir. Her eyden nce sporcular tm ynleriyle tanyp onlarn, beklentilerine kar zm nerileri sunmaktr. Sonu olarak Elaz iline ynelik olarak aratrmas yaplan bu almada; ortaretim kurumlarnda voleybol oynayan sporcularmzn, iyi bir sporcu olma noktasnda daha verimli olabilmelerini salamak amalanmtr. Sporcularn Trk eitim sistemi iinde etkin bir ekilde yetiip salkl, bilinli, kendini yenileyebilen, belirli bir spor kltryle yetien sporcular olup toplum iinde hak ettikleri deeri almalarn salamak amalanmtr. Ayrca ortaretim kurumlarndaki voleybolculara, yukarda izah yaplan niteliklerin kazandrlmasn salayacak almalarn yaplabilmesi iin de, onlarn kiiliini, ailevi yaplarn, eitim durumlarn ve belediyelerden, okullardan, sivil toplum rgtlerinden v.b. kurululardan beklentilerinin neler olduunu bilmemiz gerekecektir. MATERYAL VE METOT Elaz iline ynelik olarak hazrlanan bu anket almas, 9-12. snf dzeyine ve 14-17 ya gruplarna uygulanmtr. Yaplan bu aratrma almasna 122 sporcu katlm ve bu sporcularn 66s erkek, 56s da kz voleybolcudan olumutur. almaya 125 sporcunun katlm salanm, deikenlerin deerlendirilmesi neticesinde hatal olan 3 anket almaya dahil edilmemi, 122 anket deerlendirmeye tabi tutulmutur. Anket sorular ankete katlan sporculara kark olarak verilmi, deerlendirme aamasnda ayrm yaplmtr. Anket sorularna katlma derecesi bakmndan; Tamamen Katlyorum, Katlyorum, Ksmen Katlyorum, Katlmyorum, Hi Katlmyorum olarak beli likert tipi lek kullanlmtr. Katlm snrlar veri toplama arac, beli likert tipi derecelendirme lei esas alnarak gelitirilmitir. Deer aralklar, olumludan olumsuza doru; 5.00- 4.21 aral Tamamen Katlyorum, 4.203.41 aral Katlyorum 3.402.61 aral Ksmen Katlyorum 2.601.81 aral
93

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Katlmyorum 1.80 1.00 aral Hi Katlmyorum olarak derecelendirilmitir. Gvenirlik almas iin cronbach alpha istatistiksel ilemi yaplm ve uygulanan lein gvenirlik katsays Alpha=,781 olarak hesaplanmtr. Bu almamz 3 blmden olumaktadr. Birinci blmde kiisel bilgilere, ikinci blmde sporcu beklenti dzeyine, nc blmde ise evresel faktrlerin sporcuyu etkileme dzeyini belirleyen anket sorularna yer verilmitir. Aratrma sonunda elde edilen veriler SPSS 15.0 programnda analiz edilmi ve verilerin istatistiki geerlilii iin 0,05 anlamllk dzeyi kabul edilmitir. Bu aratrmada kiisel zellikler, sporcu beklenti dzeyi ve evresel faktrlerin sporcuyu etkileme dzeyi deikenleri frekans ve yzdelerle aklanm bu dorultu da tartma ve sonu karm yaplmtr. BULGULAR Anketlerden elde edilen bilgiler bu almann bulgularn oluturmutur. Tablo 1: Kiisel Bilgiler Statistics Tablo 2. Voleybolcularn Beklenti Dzeyinin nem Srasna Gre Dalm Tablo 3: evresel Faktrlerin Voleybolcular Etkileme Dzeyi TARTIMA VE SONU Sonu olarak; Sporcularn beklenti ve memnuniyet durumu iki ekilde kendini gstermitir. Birincisi, sporcunun hayalini kurduu beklenti ve memnuniyet, ikincisi ise realite diyebileceimiz sporcunun aktif spor hayat iinde karlat ve kendince lmn yapt beklenti ve memnuniyet durumudur. Beden eitimi ile spor, her ne kadar farkl anlamlar ifade etse de etkili olduklar ou alanda ayn zincirin halkalar gibi birbirinden ayrlmayacak bir yapdadrlar. Beden eitimi dersinin zellii ve beden eitimi retmenlerinin liderlik ynnn olmas sporcularn kefedilmesinde ve ynlendirilmesinde etkin bir rol alabilir. Ortaretim kurumlar arasnda dzenlenen spor yarmalarnda beden eitimi retmenlerinin antrenrlk becerilerini kullanmalaryla; renciler sosyallemenin en iyi saland bu yarmalarda aktif bir oyuncu olarak yerlerini alabilirler. Belirli kriter ve deerlendirmeler sonucu seilen bu sporcular, yarmalar sresince sadece oyuncu olarak deerlendirmemeli, ayn zamanda olaya yaplan bir i, bir hizmet olarak da baklmaldr. Bu sreci, sporun bir meslek olma zelliini vurgulayarak ele almal, sporcular potansiyel bir antrenr ya da bu ii profesyonel anlamda yapan elit bir sporcu olarak deerlendirmeliyiz. Bu srete, sporcularn sorunlar, kiisel beklenti ve zellikleri belirlenmeli, belirlenen bu beklenti ve memnuniyet dzeyi, belli bir plan ve program dhilinde ele alnmaldr. Sporcular, eitim kurumlarnn ve Genlik Hizmetleri Spor Mdrlnn tesislerinden faydalanabilmeli, belediyelerden ve eitli sivil toplum rgtlerinden burs alabilme imkanna sahip olabilmelidir.
KAYNAKLAR 1. ORHUN, A. Spor, Estetik ve Estetik Eitimi, Gazi Beden Eitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1998, Say:4, Ankara. 2. Yaln, H.F.(1995) Beden Eitimi retmeni El Kitab, 1. Bask, Gazi niversitesi Yaynlar, Ankara. 3. Bompa, T.O. (1998). Antrenman Kuram ve Ynetimi, eviri: lknur KESKN, A. Burcu Tuner, Bargan Yaynevi, Ankara. 4. Sunay H. (2010). Sporda Organizasyon, 1. Bask, Gazi Kitabevi, Ankara. 5. Azboy, O. Erer, O. Oymak, . Tun, . (2008). Spor Psikolojisi, 1. Bask, Kelebek Matbaaclk, stanbul. 6. Erdemli A. (2006). Spor Felsefesi, 2. Bask, E Yaynlar, stanbul. 7. zbayraktar, F. Kurt, T. Ycel, E. Kvan, C. Han, A. Kl, M. (2008) 1. Bask, Kelebek Matbaaclk, stanbul.
94

8. Adair, J. (2003). Etkili Motivasyon, 1. Bask. eviren: UYAN, S. Babali Kltr Yayncl, stanbul. 9. Srekli, D. Tevrz, S. (1997). Davran Dzeltmede Gd Teorilerinin Katks, Trk Psikologlar Dernei ve Kalder Yaynlar, Ankara. 10. Feldman, R.S. (1996). UnderstandingPsychology, 4th Edition, McGrawHillCompany, USA. 11. Chaplepet, J. ve Bayle, E. (2005). Strategic and Performance Management Of Olympic Sport Organisations, Champaign: Human Kinetics Illionis. 12. TORRNGTON, L. ve HALL, L.(1995). Personnel Management, HRM in Action, (3rd Edition), Prentice Hall, New Jersey. 13. Basm, N. ve Argan M. (2009). Spor Ynetimi, 1. Bask, Detay Yaynclk, Ankara. 14. Ramazanolu, F ve Ramazanolu, N. Spor Tesislerinin Planlandrlmas ve letmesi, Spor Aratrmalar Dergisi, 2000;4 (3):71-79. 15. zel Beden Eitimi ve Spor Tesisleri Ynetmelii, Resmi Gazete Tarihi: 15/10/1999 Resmi Gazete No: 23847
BEDEN ETM RETMEN ADAYLARINDA YAAM DOYUMU DZEYLER VE YORDAYICILARI Ali NSAL
(Yahya Turan Anadolu retmen Lisesi REYHANLI/HATAY) unsal-ali@hotmail.com
GR Yaam doyumu, znel iyi-oluun bilisel ya da yarglamaya ynelik bir boyutu olarak kavramsallatrlmaktadr. Yaam doyumunun bugne ve gelecee dair ama ve isteklerle, ayn zamanda bu ama ve isteklere ulamak konusunda kiinin beklentisiyle dorudan ilikili olduu belirtilmektedir. niversite rencilerinde yaam doyumunun ilikili olduu deikenler ve yaam doyumunun yordayclar hakknda ok sayda aratrma yaplmtr. nceki aratrmalarn sonular, yaam doyumu ile sosyo-ekonomik dzey, finans davran, evli olma, kltr, uyku bozukluklar ve baz kiilik zellikleri arasnda anlaml ilikiler olduunu gstermitir. niversite rencilerinin yaam doyumlarnn aratrlmas eitli nedenlerle nem tamaktadr. ncelikli olarak niversite rencileri topluma gei srecinde bulunmakta ve bu srete pek ok karmak ve zorlayc durumlarla kar karya gelmektedirler. Ayrca pek ok niversite rencisi ailelerinden ayr yaamakta, yeni bir evreye uyum salamalar, btelerini uygun ekilde idare etmeleri ve akademik yaantlarnda baarl olmalar beklenmektedir. Geliim grevleri yaklam erevesinde, kendileri iin bir e semeleri, bir ie yerlemeleri ve toplumsal sorumluluk almalar gibi bir dizi grevi yerine getirmeleri beklenmektedir. Yksek renim dneminin tm bu zelliklerinin niversite rencilerinin yaam doyumlar zerinde etkileri olmas beklenebilir. ARATIRMANIN AMACI Bu aratrmann iki amac vardr. Birincisi, retmen adaylarnn yaam doyumu dzeylerini deerlendirmek ve ikincisi yaam doyumunun ilikili olduu deikenleri ve yaam doyumunun yordayclarn belirlemektedir. Bu alma zellikle retmen adaylarnn yaam doyumlarna odaklanmaktadr. retmenlerin ocuk ve genlerin yetimeleri konusunda sorumluluk almalar ve onlar iin nemli birer rol modeli olmalar dikkate alndnda, retmen adaylarnn yaam doyumu dzeylerinin ve yaam doyumu dzeylerini yordayan deikenlerin belirlenmesi ve yaam doyumlarnn gelitirilmesine ynelik almalarn zellikle nem tad sylenebilir. ARATIRMANIN YNTEM Aratrma Mustafa Kemal niversitesi Beden Eitimi ve Spor retmenlii blmlerine devam eden renciler arasndan random olarak seilen toplam 162 retmen aday ile yrtlmtr. Katlmclarn 91i kz (% 71) ve 77si (% 28.6) erkektir. Katlmclarn ya ortalamas 21.52dir (SD = 2.11). Aratrmada veri toplama arac olarak Beck Depresyon lei, ok Boyutlu Alglanan Sosyal Destek lei, Yaam Doyumu lei ve aratrmac tarafndan hazrlanan bir demografik bilgi formu kullanlmtr. Bilgi formu araclyla katlmclarn cinsiyeti, snf dzeyi, blm, aylk aile geliri ve yaad yer hakknda veri
95

(25-27 Nisan 2013, MERSN) toplanmtr. Ayrca katlmclara devam ettikleri blm ne dzeyde tercih ettikleri ve mezuniyet sonras i bulma olaslklarn ne dzeyde deerlendirdikleri sorulmutur. Aratrmaya ait veriler 2011-2012 akademik ylnn bahar dneminde toplanmtr. Verilerin analizi srecinde, aratrmada ele alnan deikenlere ilikin betimsel istatistikler hesaplanmtr. Yaam doyumu ile depresyon, alglanan sosyal destek toplam ve alt lekleri arasndaki ilikiler Pearson korelasyon teknii ile hesaplanmtr. Yaam doyumu puanlarnn cinsiyete gre anlaml olarak farkllap farkllamadn deerlendirmek iin bamsz rneklem t-testi, aratrmada ele alnan sosyo-demografik deikenlere gre anlaml olarak farkllap farkllamadn deerlendirmek amacyla ise tek ynl varyans analizi kullanlmtr. Yaam doyumunun yordayclarn bulmak amacyla oklu regresyon analizi (stepwise yntemi) yaplmtr. Aratrmaya ait veriler SPSS 15.00 paket programnda deerlendirilmitir. ARATIRMANIN BULGULARI Aratrmadan elde edilen yaam doyumu dzeyine ilikin bulgular, katlmclarn yaam doyumu puan ortalamalarnn 22.34 olduunu ortaya koymutur. Pavot ve Dienerin lein ntr puan olarak verdikleri 20.0 puan gz nne alndnda, Trk retmen adaylarnn yaam doyumu dzeylerinin biraz yksek olduu sylenebilir. Yaam doyumu zerine nceki aratrmalarn sonular, bireyci kltrn egemen olduu Batl lkelerde yaayan niversite rencilerinin yaam doyumu dzeylerinin, kolektivist kltre sahip olan lkelerde yaayan niversite rencilerinin puanlarndan yksek olduunu gstermektedir. Aratrmadan elde edilen sonular, Trk retmen adaylarnn yaam doyumu dzeylerinin Batl lkelerde yaayan niversite rencilerinin yaam doyumu dzeylerinden dk, in ve Kore gibi kollektivist kltre sahip olarak deerlendirilen lkelerde yaayan niversite rencilerinin yaam doyumu dzeylerinden yksek olduunu gstermektedir. Aratrma kapsamnda yaplan korelasyon analizi sonular, yaam doyumu ile depresyon puanlar arasnda negatif ynde, alglanan sosyal destek toplam ve alt lek puanlar arasnda ise pozitif ynde anlaml ilikiler olduunu gstermitir. Ayrca, yaam doyumu puanlarnn cinsiyete gre anlaml olarak farkllat, kzlarn yaam doyumu puanlarnn erkeklere gre daha yksek olduu bulunmutur. Yaam doyumu puanlarnn katlmclarn blm tercihlerine ve i bulma olaslklarn deerlendirmelerine gre de anlaml olarak farkllat bulunmutur. Devam ettikleri blmn en ok istedikleri blm olduunu belirten katlmclarn yaam doyumu puanlar, geriye kalan dier katlmclarn puanlarndan; i bulma olaslklarn ok yksek olarak deerlendiren katlmclarn yaam doyumu puanlar ise i bulma olaslklarn daha dk dzeylerde deerlendiren dier katlmclardan anlaml olarak daha yksek bulunmutur. Son olarak, aamal regresyon analizi sonular, depresyon puanlar, blm tercihi, sosyal destek toplam puanlar ve cinsiyetin birlikte yaam doyumu puanlarndaki varyansn % 34n akladn gstermitir. ARATIRMANIN SONULARI VE NERLER Aratrmadan elde edilen sonularn niversite rencileri ile alan ruh sal uzmanlarna ynelik baz nemli dourgular vardr. Aratrmadan elde edilen depresyon ve yaam doyumu arasndaki ilikiye dair bulgular, niversite rencileriyle alan psikolojik danmanlarn, niversite rencilerinin yaam doyumlarn artrmak amacyla, depresif zellikler gsteren rencileri ivedilikle yardm almalar konusunda bilgilendirmeleri ve niversitelerin psikolojik danma merkezlerine ya da dier ruh sal merkezlerine ynlendirmelerinin nemine iaret etmektedir. Dier taraftan bulgular, niversitelerin psikolojik danma merkezlerinin niversite rencilerine yeni girdikleri bu ortamda, yeni sosyal destek sistemleri gelitirmeleri ve etkili kiileraras ilikiler kurmalarna ynelik yardm hizmetleri sunmalarnn gereini vurgulamaktadr. niversitelerin psikolojik danma merkezlerinde grev yapan uzmanlarn, balca sosyal destek kaynaklarndan biri olarak bu gei srelerinde niversite rencilerine yardmc olmalar beklenmektedir. Aratrmadan elde edilen bulgularn lise rencileri ile alan psikolojik danmanlar asndan da nemli dourgulara sahip olduu sylenebilir. Aratrma sonular, blm tercihinin retmen adaylarnn yaam doyumu dzeylerinin anlaml bir yordaycs olduunu gstermitir. Aratrmadan elde edilen bu bulgu, liselerde sunulan mesleki danma ve rehberlik hizmetlerinin nemine iaret etmektedir. Buna gre, okul psikolojik danmanlarnn rencilere meslek seiminin nemi, kiisel farkndalklarnn arttrlmas, mesleki tercih yapma ve karar verme becerilerinin gelitirilmesi ve rencilerin meslek seimi ile yaam doyumu arasndaki ilikilerin farknda olmalar konusundaki almalara zellikle nem vermeleri nerilmektedir. Anahtar Szckler: Yaam doyumu; retmen adaylar; yordayclar.
96

KAYNAKA 1-CCELOLU, D. (1994): Yeniden nsan nsana, Remzi Kitabevi, stanbul. 2-KULAKSIZOLU, A. (1999): Ergenlik Psikolojisi, Remzi Kitabevi, Ankara. 3-SELUK, Z. (1989): niversite rencilerinin Kendini Ama Davranlar, Doktora Tezi, H Sosyal Bilimler Enstits, Ankara. 4- Erku, A. (1994) Psikolojik Terimler Szl, Ankara, Doruk Yaynlar. 5- www.genclik.com (18/10/2012 tarihinde eriilmitir.
BEDEN ETM RETMENLERNN DERS PLANINA LKN TUTUMLARI: Mersin li rnei Ferhat F*, Osman INAR*, Behet GRBZ**, Celal TATAR***
(* Akdeniz Ticaret Meslek Lisesi, Mersin (cifciferhat@hotmail.com) (** Yeniehir Adnan zelik Anadolu Lisesi, Mersin) (*** Mersin Camspor Kulb)
ZET Bu aratrmann amac, Mersin`de grev yapan beden eitimi retmenlerinin ders planna ilikin tutumlarn farkl deikenler asndan ortaya karmaktr. almaya 79 kadn, 115 erkek olmak zere toplam 195 beden eitimi retmeni katlmtr. Veriler, Beden Eitimi retmenlerinin Ders Planna likin Tutum lei ile toplanmtr. Verilerin istatistiksel zmlenmesinde frekans, yzde deerleri, t testi ve tek ynl varyans analizi (ANOVA)`nden yararlanlmtr. Aratrma sonucunda retmenlerin % 78,9`unun ders plan yapt, % 21,1`inin ise yapmad belirlenmitir. Beden eitimi retmenlerinin ders planna ilikin tutum puanlarna; cinsiyet ve okul tr asnda t testi ile baklm ve istatistiksel olarak anlaml bir fark bulunamamtr (p>.05). retmenlerin kdemi asndan yaplan tek ynl varyans analizi sonucunda ise kdem yl az retmenler lehine anlaml bir fark bulunmutur (p<.01). ABSTRACT The purpose of this study is to understand the attitudes of physical education teachers on lesson plan with regard to some variables. Participants of this study consisted of 79 female and 115 male physical education teachers, 194 in total. Data is collected by using The Scale of Physical Education Teachers Lesson Plan Attitude. In the analyses of the data, descriptive statistics and t-test and one-way ANOVA tests are used. According to results, 78.9 per cent of the participants indicated that they make lesson plan, while 21.1 per cent of the participant do not make lesson plan. T-test results showed that physical education teachers do not differ significantly according to their gender and school type on (p>.05). However ANOVA results showed that physical education teachers attitudes on lesson plan significantly differs according to year of experience in teaching variable (p<.01). BEDEN ETM ETMENLERNN BEDEN ETM DERS VE DII ETKNLKLERNDE TEKNOLOJK ARA VE GERE KULLANIMI LE LGL GRLER Gkmen zen*; Mehmet Gll**; Sinan Ura*
(*nn niversitesi, Salk Bilimleri Enstits Yksek Lisans rencisi) (**nn niversitesi, BESYO, Yrd.Do.Dr.) gokmenozen@mynet.com
ZET Bu almann amac beden eitimi retmenlerinin beden eitimi ders ii ve d etkinliklerinde teknolojik ara ve gere kullanm ile ilgili grlerini incelemektir.
97

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Aratrmada nitel alma deseni kullanlmtr. Aratrma grubunu maksimum eitlilik rnekleme trne gre (ya, hizmet yl, mezuniyet durumu vs.) seilmi 25 beden eitimi retmeni oluturmaktadr. Veri toplama teknii olarak yar yaplandrlm grme formu kullanlmtr. Grmeler aratrmaclar ve retmenlerle birebir yaplm ve grmeler ses veya yazl olarak kayt altna alnmtr. Veri zmlenmesinde kayt altna alnan ham veriler Nvivo 9.00 paket programna yklenmi ve ierik analizi yaplmtr. Aratrma bulgularnda drt ana tema ortaya kmtr. Birinci temada retmenlerinin beden eitimi ders ii ve d uygulamalarnda kullandklar teknolojik ara ve gereler ele alnmtr. retmenler beden eitimi derslerinde kamera, fotoraf makinesi, internet ve projeksiyonu kullandklar ortaya kmtr. Kameray ve fotoraf makinesini okul takm almalarnda hatra amal, ma analizleri ve takm almas iin kullanmaktadrlar. nterneti, mebbis uygulamalar (e-okul, personel ileri), dokman temini ve EBA (elektronik bilgi a) uygulamalar iin kullanmaktadrlar. Projeksiyonu slayt gsterimleri ve video izlemek iin kullanmaktadrlar. kinci temada beden eitimi retmenlerin altklar okullarn teknolojik alt yap durumlar ele alnmtr. retmenler grev yaptklar okullarda TV, medya oynatclar (eitim cdleri, cd/dvd player vs), kamera, fotoraf makinesi, akll tahta, internet balants, bilgisayar (PC, notebook vs), projeksiyon, bilgisayar snflar ve projeksiyon cihaznn mevcut olduu belirlenmitir. Bunlar iinde bilgisayar, projeksiyon ve internet balants ise ou okullarda olduu ancak bilgisayar snflar ile akll tahta snflarnn ok az olduu belirlenmitir. nc temada beden eitimi retmenlerinin gnlk yaantlarnda teknoloji kullanma dzeyleri ele alnmtr. retmenlerin byk ounluunun kiisel bilgisayarlar vardr. Cep telefonlarn internete balanmak ve iletiim iin kullanmaktadrlar. Evlerinde televizyonu mzik dinlemek, haber ve film izlemek iin kullanmaktadrlar. nterneti elence amal ( oyunlar, video izleme, mzik dinleme vs), bilgi edinme (bankaclk ilemleri, gazeteler, dokman indirme), mebbis uygulamalar, al-veri yapma, sosyal paylam (facebook, twitter vs), spor haberleri takibi (hakem grevlendirmeleri takibi, lig takibi, beden eitimi ile ilgili siteler takibi vs) ve eposta takibi iin kullanmaktadrlar. Ayrca retmenlerin evlerinde medya oynatclar (dvd/cd player, uygu alcs, playstation vs) ve mzik alar mevcuttur. Drdnc temada beden eitimi retmenlerinin teknolojik ara ve gereleri beden eitimi ders ii ve d etkinliklerinde kullanma ile ilgili nerileri ele alnmtr. retmenler teknolojik ara ve geerleri beden eitimi ders ii ve d etkinliklerinde kullanma nerilerini balk altnda incelemek mmkndr. Birinci balk olarak beden eitimi derslerinde teknoloji kullanm alan ele alnm ve teknolojiyi beden eitimi derslerinde spor beceri retiminde ve spor bilgi retiminde kullanlmasn nermektedirler. Spor beceri retiminde teknolojiyi destekleyici olarak kullanlaca ve beceri retiminde teknolojinin fazla etkili olmayacan ifade etmilerdir. zellikle glle atma, yzme gibi branlarda teknik retiminde hareket analizleri iin video gsteriminin renmeyi destekleyici olacan belirmilerdir. Similasyon cihazlar (3d grnt, hareket sensorlar vs) beden eitimi derslerinde kullanmas iin daha erken olduunu ifade etmilerdir. Ancak spor bilgilerinin retiminde ise teknoloji kullanmnn kalc renme salayacan ifade etmilerdir. zellikle fatih projesi (akll tahta, tablet bilgisayar vs) ve EBAnn etkin kullanlmas ile ihtiya duyulan bilgilere daha abuk ulalacan ve spor bilgilerini daha etkili renileceini sylemektedirler. kici alt balk ise retmenlerin beden eitimi ders ii ve d etkinliklerinde teknoloji kullanma yntem nerileridir. retmen nerilerine gre beden eitimi ve spor ile ilgili olarak video, yaz, resim, fotoraf vs. ortak veri havuzu EBA iinde oluturulmaldr. nc alt balkta ise beden eitimi ders ii ve d uygulamalarnda teknolojiyi lme ve deerlendirmede kullanma nerileri yer almaktadr. retmenler rencilerin fiziksel geliimlerinde doru ve hassas lm almak iin bilimsel lm aletlerinden (biyoimpedanse, fotosel, skinfold, tredmil vs) faydalanmak gerektiini belirtmilerdir. Ayrca yetenek seimleri iinde (renci somototip belirlemede, vital kapasite lmlerine, motorik zellikler vs) antropometrik malzemelerden yararlanlmas gerektiini ifade etmektedirler. Sonu olarak beden eitimi retmenleri beden eitimi ders ii ve d uygulamalarnda teknoloji kullanma konusunda iki temel gre sahiplerdir. Birinci gre gre retmenler uygulama sz konusu olduu iin spor beceri retiminde teknoloji kullanmnn sadece destekleyici olacan ve fazla bir etkisinin olmayacan ileri srmlerdir. kinci gre gre spor bilgi retiminde ise teknoloji kullanmnn (akll tahta, slayt, resim, video vs) kalc ve etkili renmeyi saladnda hem fikirlerdir. Anahtar Kelimeler: Beden Eitimi Dersi, Teknoloji, retmen
98

OKULUMDA DANS RENYORUM Selim Kkarpac, Seher Berber, Nevin Gndz Nevin.Gunduz@ankara.edu.tr ZET Bu almada ama, okulumda salsa reniyorum projesi ad altnda Cumhuriyet Lisesinde dans konusunda istekli rencilere temel salsa eitimi vermek ve Cumhuriyet Lisesi Salsa Gsteri grubunu oluturmak. Ankara Cumhuriyet Lisesinin 9-10-11 ve 12. snflarndan toplanan yaklak 30 ift (60 renci) ile ilk hafta tanma, salsa nedir, nasl yaplr, ve temel salsa admlar hakknda konuma yapld ve ilk uygulamalara baland. Dans almas, toplam 7 hafta srmtr , gnde 1 saat 15 dakika olmak zere haftada 2 gn, toplam 2.30 saat dans eitimi verilmitir. lk hafta salsa tanm temel admlar tantldktan sonra bu dans severek yapabileceine inanan yaklak 30 ift eitimlere katlmaya devam etti. Eler arasnda dansn daha kolay renimi asndan e deiimleri ve baz ufak dzeltmelerden sonra eitime devam edildi. Temel salsa hareketlerinden sonra 2. ve 3. hafta dnler ve pozlar gsterildi ve uyguland. Yeni eler birbirlerine almaya balad. Yeni elerin birbirine uyumu daha iyi bir stil oluturdu. Bayan dn gsterildi. Eitime devam eden e says 4. haftada 15 ifte drld ve gsteri grubu iin en yetenekli 10 e seilecei duyurusu yaplarak eitimin zorluk derecesi artrld. Bunun iin estetik dnler, erkek ve kadnn ayn anda poz verilmesi retildi. 5. Hafta gsteri gurubu oluturulmadan nceki son eitim haftasyd bu hafta yetenekli 10 ift belirlenerek son iki hafta sadece gsteri grubuyla eitim yaplacakt. Dier eler iin eitim gsteri grubu dnda devam etti. 6. ve 7. Hafta Ankara Cumhuriyet Lisesi salsa gsteri grubunu oluturan 10 ift seildi ve bu grup ile son iki hafta gsteri ve koreografi almalar yapld. Sonu olarak Okulumda Salsa Dans reniyorum Projesi ad altnda gnll katlan 30 ift (60 renci) kz ve erkek renci temel dzeyde salsa dansn renmi oldular. Admlama, ritim, dn gibi. Okulun dans gsteri grubunu oluturan renciler ise orta ve ileri dzey eitime ak hale geldiler. Kendilerini bu ynde gelitirebilecek temel dn, poz, adm ve geileri rendiler. Dans grubuna katlan renciler ayn zamanda ritim duygusu, birlikte hareket, uyum, estetik, farkl mzikleri dinleme gibi zellikleri de kazanm oldular.
ETMENLER: Selim KKARPACI, Seher BERBER
99

POSTER BLDRLER
100

POS 01 KK YA GRUBUNDAK ATLETLERN SPRNT PERFORMANSLARININ ETL DEKENLER AISINDAN NCELENMES Derya Selda SINAR., Manolya AKIN
(Mersin niversitesi/MERSN) derya.sinar@hotmail.com
ZET Bu alma atletizm sporu ile uraan kk ya grubundaki atletlerin; sprint performanslarnn, eitli deikenler ile herhangi bir ilikisinin olup olmadnn belirlenmesi amacyla yaplmtr. almann rneklemi Mersin 700.yl ilkretim okulunda renim gren rencilerden 9 kz 16 erkek olmak zere toplam 25 rencinin gnlllk esasna gre seilmitir. Sporcular (ACSM) kriterlerine gre en az bir yl ve haftada kez antrenman yapm olan rencilerden seilmitir. lmlerde sprint geliimi ile ilikili olabilecek; antropometrik lmler, ap, evre ve deri kvrm kalnlklar, durarak uzun atlama, dikey srama, esneklik ve denge deerleri alnmtr. Vcut ya yzdelerini deerlendirmek iin Durnin Womersley kullanlrken, somatotip deerler iin Healt Carter denklemi kullanlmtr. Beden kitle indeksleri hesaplanmtr. Dikey srama Abalakov testi ile deerlendirilirken, esneklik deerlendirmesi iin ise, Beighton kriterleri kesim noktas 5 olarak alnmtr. 30 metre sprint lmleri kronometre ile yaplmtr. Dinamik denge Tecno Body (Prokin PK 200W) cihazyla iki ayr lmde alnmtr. Bu lmler Slalom testi ve Equlibrium testidir. Tm verilerin tanmlayc istatistikleri aritmetik ortalama ve standart sapma deerleri alnmtr. Buna gre deneklerin srasyla ya, vcut arl ve boy deerleri kzlarda (12,67 1,22., 36,6 6,18., 145,4 7,95) ve erkeklerde (12,94 1,00., 43,76 10,07., 154,9 12,39) bulunmutur. Ortalama 30 metre sprint dereceleri kzlarda 5,218 0,188, erkeklerde ise 5,016 0,299 saniyedir. Durarak uzun atlama deerleri kzlarda;144,0 16,63 erkeklerde; 154,56 16,00 metredir. Dikey srama deerleri ise, kzlarda; 30,67 6,58 erkeklerde; 32,31 4,90 metre dir. Hipermobilite deerleri kzlarda;3,44 1,74 bulunurken erkeklerde; 4,31 1,01 bulunmutur. Endomorfi mezomorfi ve ektomorfi deerleri kzlarda 2,62-3,75-3,59 erkeklerde 2,57-4,08-3,81dir. rneklem says parametrik varsaymlar yerine getirmedii iin Sprint performans ile deikenler arasndaki ilikiye Speraman Sra Farkl correlasyon katsays ile baklmtr Dikey srama deerleri (r=-0,393; p>0,05) ile sprint deerleri arasnda negatif ve ok dk bir korelasyon gzlemlenmi ancak, istatistiksel olarak manidar bulunmamtr. Dier taraftan, sprint deerleri ile; denge lm slalom testi (r=-0,054; p>0.05), beden kitle endeksi (BK) (r=-305; p>0,05), vcut ya yzdesi(r=266; p>0,05) deerleri arasnda istatistiksel olarak manidar bir iliki bulunmamtr. Cinsiyetin denge lmleri zerindeki etkisi manidardr (p<0,05) ve erkeklerin slalom denge deerleri kzlar dan daha yksektir. Esneklik almasnda hipermobil ve nonhipermobil olan sporcularn sprint derecelerinde herhangi bir farkllk bulunmamtr (p<0,05). Aratrmamz sonucunda sadece sporcularn sprint deerleri ile durarak uzun atlama deerleri (r=-0,436; p<0,05) arasnda; negatif ve orta dzey bir iliki olduu gzlemlenmi ve bu iliki istatistiksel olarak manidar bulunmutur. Sonu olarak allan rneklemdeki kk ya grubundaki atletlerin; durarak uzun atlama hari dikey srama, denge, beden kitle endeksi, vcut ya yzdesi ve esneklik deerlerinin sprint performans zerindeki etkisi anlaml bulunmamtr. Denge lmlerinde bilinenin aksine kzlarn erkeklerden daha dk deerler alm olmas da dikkat eken bir nokta olmutur. Kz ve erkeklerin hzl geliim dnemlerinin birbirinden farkl (kzlarda; 11,5-12, erkeklerde; 13,5-14) olmasndan kaynakl olabilecei dnlmektedir. Anahtar Kelimeler: Sprint, Antropmometri, Dinamik Denge, Biyomotor Yetiler.
101

(25-27 Nisan 2013, MERSN) POS 02 CEZA NFAZ KURUMLARINDAK MAHKMLARIN BEDEN ETM VE SPORA BAKI AILARI VE BEKLENT DZEYLERNN BELRLENMES (ELAZI E TP KAPALI CEZA NFAZ KURUMU RNE ) F. YILDIRIM, Y. SAVUCU, Y. Sreyya BER2, M. KARADA
( Mili Eitim Bakanl-fethi23yildirim@hotmail.com) ( Frat niversitesi-ysavucu@hotmail.com)
ZET Bu aratrma, ceza infaz kurumlarnda kalan mahkmlarn Beden Eitimi ve Spora bak alarnn ve beklenti dzeylerinin belirlenmesini amalamtr. Aratrmann evreni, Adalet Bakanlna bal ceza infaz kurumlarnda kalan mahkmlardan, rneklemi ise Elaz ilinde bulunan E tipi kapal cezaevinde kalan 147 erkek mahkmdan olumutur. Aratrma sonunda veriler bir istatistik programnda geerlilii p<0,05 anlamllk dzeyi olarak analiz edilmitir. Aratrma sonularna gre; mahkmlar da genel olarak spora ilginin yksek olduu, spor yapma srelerinin uzatlmas gerektii, daha dzenli bilinli spor yaplabilmesi iin mutlaka uzman bir kiinin kendilerine bu konuda yardmc olmalar gerektii, ayn zamanda dzenli spor yapan mahkmlara Adalet Bakanl ya da eitli sivil toplum kurulular tarafndan, cezaevinde kendi ihtiyalarn karlayabilecek kadar belli bir miktar cret denmesinin mahkmlar spor yapma konusunda tevik edici olaca grlmtr. Ayrca spor yaplan alanlarn iyiletirilmesi ve mahkmlarn spor yaptktan sonra dzenli beden temizliklerini yapmalarn konusunda gerekli hassasiyetin gsterilmesi ile beklentilerin karlanabilecei ynnde grler ortaya koyulmutur. Anahtar Kelimeler: Mahkm, Beden Eitimi, Spor, Cezaevi, Beklenti DETERMINATION OF THE PERSPECTIVES TO PHYSICAL EDUCATION AND SPORT AND EXPECTATIONS OF PRISONERS IN PRISON (SAMPLE OF ELAZI E TYPE CLOSED PRISON) ABSTRACT The study was aimed to determine the perspectives to Physical Education and Sport and expectations of Prisoners in prison. The population of the study was composed of prisoners in prison of Ministry of Justice and sample of the study composed of 147 prisoners totally in Elaz E type closed prison. At the end of the research, data were analyzed using a statistical program at level of p<0.05 significance. According to the results, it has been seen that the number of prisoners have an interest to sports, need extending the duration of sports, need an expert who help them to perform the sports consciously, want to paid a certain fee to their own needs in prison. In addition, it has been presented that expectations related to the improvement of the sports fields and taking a shower regularly for prisoners. Keywords: Prisoner, Physical Education, Sport, Prison, Expectation POS 03 OTSTK OCUU OLAN EBEVEYNLERN SPORA BAKI AILARI VE SPORUN OCUKLARININ YAAM BECERLER ZERNE ETKLERNN ARATIRILMASI Gonca NCE*
(*ukurova niversitesi Beden Eitimi ve Spor Y.O. /Spor-Salk Bilimleri A.B.D. /Adana), gince@cu.edu.tr
GR Otizm, yaam boyu sren sosyalleme, dil, iletiim ve dier birok etkinlik alann etkileyen bir bozukluktur. Otistik ocuklara sahip ebeveynlerin, Adanada otizm tedavisinde spordan ne kadar destek ald, ocuklarnn yaam becerileri zerindeki etkileri ve spora bak alarnn deerlendirilmesi ile ilgili literatrde bir almaya rastlanmamtr. Bu alma, otistik ocuu olan ebeveynlerinin, spora bak alarnn deerlendirilmesi ve sporun ocuklar zerine etkilerinin tespiti amacyla yaplmtr.
102

(25-27 Nisan 2013, MERSN) YNTEM almaya, farkl zel eitim merkezlerinde eitim alan rencilerin, 41 ebeveyni gnll olarak katlmtr. almada, aratrmac tarafndan oluturulmu 33 soruluk bir anket kullanlmtr. lk blm; ebeveyn ve otistik ocuklarnn demografik zelliklerini iermektedir. kinci blm ise; spor eitimi ile ilgili oluturulmutur. Son blm ise; otistik ocuklarnn aldklar spor eitiminin, gnlk yaam becerilerine katk derecelerini sorgulamaktadr. Anket sorular hazrlandktan sonra, alanla ilgili uzmanlar tarafndan gzden geirilmesi salanm olup, dzeltmeleri yaplmtr. statistiksel analizlerde; SPSS 11.5 paket program (ortalamalar, standart sapmalar, frekans dalmlar) kullanlmtr. BULGULAR Ankete belirtilen otistik ocuklarn ya ortalamalar; 10.174.99 yl, vcut arlk ortalamalar; 42.5520.93 kg, boy ortalamalar: 138,2730,77 cm, olarak tespit edilmitir. Ayrca ocuklarn 31nin erkek (%75.6) ve 10unun ise kz (%24.4) olduu bildirilmitir. Yaplan istatistiksel lmler sonucunda; ankete katlan 41 ebeveynden 21 kiininin (%51.2) ocuklarna spor eitimi aldrdklar grlmtr. Bu 21 ebeveynin ocuklarnn yaam becerilerine sporun etkileri sorgulandnda ise; en fazla iletiim (14 kii %66.7) ve dil geliim (11 kii %52.4) becerilerine katklarnn ok olduu belirtilmitir. ocuklarna spor eitimi aldramayan ebeveynlerin (20 kii % 48.8) ise en fazla maddi imknszlklar (6 kii %30) ve otizme ynelik spor eitim tesislerinin yetersizlii (5 kii %25) gibi nedenlerden yakndklar tespit edilmitir. Ayrca ankete katlan 27 kiinin (%65.9), ocuklarnn eitim aldklar zel eitim merkezlerinde spor eitmenlerinin olmad bildirilmitir. SONU Sonu olarak, otistik bireylerin yaam becerilerine, sporun katklar gz nne alnarak zellikle zel eitim merkezlerinde spor eitmenlerinin altrlmas ve bu merkezlerde spor tesislerinin yeterli dzeye getirilmesi gereini vurgulayabiliriz. Anahtar Kelimeler: Otizm, spor eitmenlii, iletiim becerisi, dil geliim becerisi OBSERVATIONS OF PARENTS OF AUTISTIC CHILDREN ON THE EFFECTS OF PARTICIPATION IN PHYSICAL EDUCATION AND SPORTS ON THEIR CHILDRENS LIFE SKILLS Gonca NCE* (*ukurova University , Physical Education and Sport/ Sport-Health Science/Adana/TURKIYE) gince@cu.edu.tr BACKGROUND: Autism is a disorder that affects socialization, language, communication, and other essential life skills. There are no surveys in the literature evaluating observations of parents who have autistic children on their available autism treatment options that include physical education and sports and effects of such activities on their children's life skills. This study is conducted in Adana province in Turkey. OBJECTIVE: This study investigates the observations of parents with autistic children on physical education and sports as part of treatment options to develop needed life skills and their perception of the effects of participating in such physical education or sports on their childrens life skills. METHODS: A total of 41 parents participated in this study on a voluntary basis. The study included parents of students studying in various special education centers for autistic children. In the study, the researcher created and used a questionnaire that included 33 questions. The first part was designed to capture demographic characteristics of the participating family. The second part focused on physical education and sports training. The last part was designed to capture the parents perceptions of the effects of sports training on their autistic childs daily life skills. After the preparation of survey questions, experts in relevant fields reviewed the questionnaire, and the researcher incorporated any needed corrections. For statistical analyses, the SPSS 11.5 computer packet program (averages, standard deviations, frequency distributions) was used.
103

(25-27 Nisan 2013, MERSN) RESULTS: The average age of the children of surveyed parents was found to be 10.17 4.99 years. The average body weight was 42.55 20.93 kg, and the average height was 138.27 30.77 cm. In addition, 31 children were male (75.6%) and 10 were female (24.4%). The results of the statistical measurements analyses were as follows: Out of the 41 parents participating in the survey, 21 (51.2%) had children taking physical education or sports training. With respect to questions on the effects of physical education and sports training on children's life skills, among these 21 parents, 14 (66.7%) indicated that physical education and sports training contributed highly to their childrens communications skills. Similarly, 11 parents (52.4%) stated that physical education and sports training contributed highly to their childrens language development. Among the parents with autistic children (20 parents 48.8%) who did not participate in any physical education or sports training, the top reasons for not allowing their children to participate in such activities were lack of affordable options (financial difficulties) (6 parents 30%) and lack of facilities (5 parents %25) that focus on physical education and sports training for autistic children. In addition, 27 parents (65.9% of all parents) indicated that the special education centers where their children received special education did not have any physical education teacher or sports trainers. CONCLUSION: In conclusion, taking into account the importance of physical education and sports participation on physical and emotional development and growth and its expected contribution to life skills of autistic individuals, special education centers must reevaluate the need for hiring physical education teachers or sports trainers and improving their facilities to include physical education for autistic children into their curriculum. Keywords: Autism, sports trainer, communication skills, language development skills BULGU TABLOLARINDAN RNEKLER Tablo I. Ankete Katlan Ebeveynlerin ocuklarnn Demografik zellikleri
Cinsiyet ocuk Says n 10 31 41 % 24.4 75.6 100 Ya n ss 11 5.68 9.90 4.82 10.17 4.99 Boy n ss 137.16 33.06 141.70 23.40 138.27 30.77 Vcut arl n ss 41.00 14.87 43.05 22.73 42.55 20.93
Kz Erkek Toplam
II. Ankete Katlan Ebeveynlerin Otizm Tedavisinde Kullandklar Yntemler

Katlmc Says 1 10 2 5 9 14 41 % Dalm 2,4 24,4 4,9 12,2 22,0 34,1 100,0
Yalnzca ila zel eitim Spor ile eitim zel eitim+spor la+zel eitim la+zel eitim+spor Toplam
Tablo III. Ankete Katlan Ebeveynlerden ocuklarna Spor Eitimi Aldramayanlarn Nedenleri
Yetimi eitmen yok ocuum spor yapamaz Maddi imknszlklardan Katlmc Says 3 2 6 % Dalm 7,3 4,9 14,6
104

Tesis yetersizlii Yann kk olmasndan Dier Bo Toplam 5 2 2 21 41 12,2 4,9 4,9 51,2 100,0
Tablo IV. Ankete Katlan Ebeveynlerden ocuklarna Spor Eitimi Aldranlarn ocuklarn Yaam Becerilerine Katklar
Yaam Becerileri letiim zbakm Taknt Dil Akademik n 3 3 3 Olmad % 7.3 7.3 7.3 Az n 1 3 1 1 % 2.4 7.3 2.4 2.4 n 7 10 7 6 11 Biraz % 17.1 24.4 17.1 14.6 26.8 n 14 10 8 11 6 ok % 34.1 24.4 19.5 26.8 14.6 n 20 20 20 20 20 Bo % 48.8 48.8 48.8 48.8 48.8
POS 04 YALILIK VE EGZERSZ *Blent ABUA *Halit EGESOY

(*Pamukkale niversitesi, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yksekokulu) hegesoy1@hotmail.com
ZET Egzersiz kiilerin yaamnda birok deiiklikleri beraberinde getirirken, kiiye zel iyilik halini ve yaam kalitesini de arttrd bilinmektedir. Tm ya gruplarnda olduu gibi bu durum yal bireyler iin de geerlidir ve genlerde olduu gibi yal bireylerde de dzenli egzersizin ok sayda yarar bulunmaktadr. Kardiyovaskler, nrofizyolojik, kas iskelet sistemi sal zerine etkileri yannda vcut kompozisyonu ve metabolizma zerine de kantlanm birok faydas bulunmaktadr. Egzersiz kas iskelet sisteminde, kas ktlesinde ve kuvvetinde artma, eklem hareket aklnda dzelme, dengeyi dzelterek dmede azalma, gibi faydalar salamaktadr. Egzersizin faydalar yannda baz riskleri de bulunmaktadr. Yadan bamsz olarak tm ya gruplarnda kiinin ar ve ani yklenmelerle balayan hzl, kontrolsz egzersiz programlar sonrasnda oluabilecek yumuak doku ve eklem yaralanmalar yannda dk enerjili veya yksek enerjili krklar meydana gelebilir. Egzersiz ncesi tm deerlendirmeler yapldktan sonra oluturulacak egzersiz reetesi, kiinin salk hikayesi, kiisel hedefleri, egzersiz zellikleri ve spesifik egzersiz gereksinimlerini yannda yaplmas gereken yaam tarz deiiklikleri ile beraber oluturulan program, egzersiz trne ynelik, snma, egzersiz younluu, egzersiz tipi, sresi ve skl bilgisini iermelidir. Hazrlanan programda egzersizin sresi, younluu ve skl olduka nemlidir. Sre ve younluk art lml dzeyde olmaldr. zellikle 80 ya st kiiler iin hazrlanan programda, kademeli diren egzersizlerine arlk vermenin daha gvenli olduu ynnde grler bulunmaktadr. Yallara uygulanan fiziksel aktivite programlar; kuvveti ve esneklii artrmak, dayankll gelitirmek, denge ve koordinasyonu dzenlemek iin belirlenmi aktiviteleri iermelidir. Bu programlarn, kiinin yaam tarzna uygun olmas gerekir. Yaplan bu almada, yalln organizmaya etkileri, yallarda fiziksel aktivite ve egzersiz uygulamalarnn(programnn) nasl olmas gerektii konusunda literatrde yaplan almalarn bir derlemesinin yaplmas hedeflenmektedir.
105

(25-27 Nisan 2013, MERSN) POS 05 MLL ETM BAKANLIINA BALI LSELERDE SPOR YAPAN BREYLERN BENLK SAYGISI DZEYLERNN BELRLENMES (ELAZI L RNE) Kubilay ENBAKAR ZET Benlik saygs yksek genler, baarya ok nem verir ve yarma gerektiren uralar seerler. Kiinin benlik saygsnn yksek olmas bakalar tarafndan da deerli bulunduu inancn pekitirir. Benlik saygsnn dk olmas ise bakalarnca olumsuz deerlendirildii inancn pekitirir(8). Bu aratrma, Milli Eitim Bakanlna bal Liselerde spor yapan bireylerin benlik sayglarnn belirlenerek, bu bireylerin benlik sayg dzeyleri arasndaki farklarn anlamllk dzeylerini incelemek amacyla gerekletirilmitir. Aratrmann evreni Milli Eitim Bakanlna bal Liseler olup rneklemi Elz l Milli Eitim Mdrl bnyesindeki liselerde spor yapan ve farkl branlarda olan 161i erkek ve 77 bayan olmak zere toplam 238 gnll kiiden olumutur. Verilerin toplanmasnda Cooper Smith Benlik Saygs lei kullanlmtr. Demografik zellikleri belirlemek iin, aratrmac tarafndan hazrlanm, kiisel bilgi formu kullanlmtr. Verilerin analizinde, SPSS 15,0 paket program kullanlmtr. (p< 0,05). Bu alma sonucunda, spor yapan bireylerin, benlik saygs dzeylerinin yksek olduu grlmektedir. Sonu olarak spor bireylerin benlik sayglar zerine olumlu etkilerinin olduu sylenebilir. Anahtar Kelimeler: Spor, Benlik saygs, Lise, Lise rencileri POS 06 ZEL RENME GL OLAN HAFF ZHNSEL ENGELL OCUKLARIN KABA VE NCE MOTOR BECERLERNN DEERLENDRLMES Nevzat Demirci, Erdal Demirci, Pervin Topta Demirci, Ali Osman Engin
(Kafkas niversitesi, Eitim Fakltesi, zel Eitim Blm/ KARS) nevzatdemirci44@hotmail.com
GR renme gl, kiinin zihinsel gerilii olmamasna karn akademik geriliinin olmasdr. renme gl ak olmayan psikolojik ve nrolojik etmenler sonucu ocuun akademik programlarda, dilde, zihinsel srelerde ve motorsal geliim dzeylerinde normal geliiminin nemli lde bozulmas durumudur (zmen, 2010: 336). Bu nedenle, eitimden beklenen bireylerin, gizil glerini ve yeteneklerini ortaya kararak en st dzeyde gelitirilmesine yardm edebilmektir. Bireyleri bedensel, zihinsel, duygusal ve toplumsal ynleriyle bir btn olarak yetitirmek, modern eitimin temel ilkelerindendir (Yaylac, 1998). renme gl olan ocuklarn aktif ve salkl bir yaam biimi iin gerekli olan bilgi, beceri ve tutumlar kendiliinden gelitiremezler. Bu geliim ancak renme sreci ierisinde mmkn olabilmektedir. renme, ocukluk dneminde bir yaam bimi haline getirilmelidir (Education, 2006). Dolaysyla; zel renme gl olan ocuklarn yetersizlii, engeli, ne olursa olsun her yata ve cinsiyette temel hak olan eitim hizmeti mutlak yaplmaldr. Aratrmann Amac Bu aratrmada; Kars Rehberlik ve Aratrma Merkezin (RAM) den raporlu, zel renme gl olan ocuklarn kaba ve ince motor becerilerinin deerlendirilmesi amalanmtr. MATERYAL VE YNTEM Aratrmann alma evrenini Kars Rehberlik ve Aratrma Merkezin (RAM) den raporlu olan ve rehabilitasyon merkezlerinde eitim alan renme gl olan 99 renci oluturmaktadr. almadan nce gerekli izinler alnmtr. Veri toplama arac olarak zel Eitim Rehberlik ve Aratrma Hizmetleri Genel Mdrlnn zel renme gl destek eitim programnda belirtilen eitim program ierisinde kaba ve ince motor becerilerin deerlendirmesi ile ilgili motor koordinasyon alan testi uyguland. zel renme Gl Destek Eitim Programndaki lme ve deerlendirme sreci; kaba deerlendirme, retim ncesi deerlendirme, retim srecini (ders saati) deerlendirme, son deerlendirme ve retim sonras (dnem sonu)
106

(25-27 Nisan 2013, MERSN) deerlendirme aamalarndan olumaktadr. Verilerin zmlenmesinde; Aratrmann temel amac dorultusunda alnan yantlar nda SPSS paket istatistik program kullanlarak nce veri taban oluturulmutur. Elde edilen verilerin istatistiksel olarak frekans (f) ve yzde (%) dalm hesaplanmtr ve ilikilendirmelerde ise t-testi analizi yaplarak sonularn yorumlanmasnda 0.05 anlamllk dzeyi dikkate alnmtr. BULGULAR VE SONU zel renme gl eken ocuklarn kaba deerlendirme sonucuna gre, rencilerin %76nn kaba motor ve ince motor beceriler ile ilgili eitli sorunlar yaad grlmektedir. zel renme gl olan rencilerin tekrarladka otomatiklemesi ngrlen motor becerilerde sorun yaadklar, el tercihinde geciktikleri (sa ve sol eli kark kullanmak), yap boz, kpler, lego gibi oyuncaklarla oynamada zorlandklar belirlendi. Kaba motor becerilerde ve koordinasyonda (ritmik hareket etmek, el rpmak, merdiven inip-kmak, sek sek oynamak, zplamak, top atmak yakalamak, ip atlamak ve bisiklet srmek vb.) sorunlar yaadklar gzlendi. Kaba deerlendirme, retim ncesi deerlendirme, retim srecini (ders saati) deerlendirme, son deerlendirme ve retim sonras (dnem sonu) deerlendirme sonular karlatrldnda retim ncesi ile retim sonras deerlendirme arasnda p< 0.05 dzeyinde anlaml sonular elde edildi. Sonu olarak; renme gl eken ocukta, en iyi tedavi eitimdir. Bahsedilen yntem okulda alnan eitimden farkldr. Daha ok zel bir eitim iermektedir. Bu eitimde ocuun yaad kaba ve ince motor beceriler ve koordinasyon gibi geliimleri desteklenerek, ilerleme kaydetmek amalanmaldr. Anahtar Kelimeler: ocuklarda renme Gl, Kaba ve nce Motor, Beceri
KAYNAKLAR EDUCATION, Alberta, ( 2006). Daily Physical Activity: A Handbook for Grades 1-9 Schools. Alberta, Canada. ZMEN, Rya Gzel (2010). zel Eitime Gereksinimi Olan renciler ve zel Eitim, renme Gl Olan renciler, Pegem Yaynevi. YAYLACI, Filiz (1998). lkretim okullar beden eitimi dersi retim programnn deerlendirilmesi. Afyon Kocatepe niversitesi-Sosyal Bilimler Dergisi, (1): 95-106.
POS 07 SPORUN TME ENGELLLERN GELMLER ZERNDEK ROL

*Amasya
ule KIRBA* Sebiha GLNK** niversitesi Eitim Fakltesi Beden Eitimi ve Spor retmenlii, Amasya **Afyon Kocatepe niversitesi Beden Eitimi ve Spor retmenlii, Afyonkarahisar
ZET Bu aratrmada sporun iitme engellilerin geliimleri zerindeki rol ele alnmaya allmtr. Aratrma literatr taramas eklinde gerekletirilmitir. alma yaplrken sporun iitme engellilere ne ynde etkilerinin olduu, bu etkilerin engellinin fiziksel performansna, geliimine nasl yansdnn belirlenmesi ve ilgililerin bu konuda bilgilendirilmesi amalanmtr. itmenin nasl gerekletii, iitme engelinin nasl, ne zaman, ne ekilde ortaya kt ve iitme engellilerde sporla ilgili genel baz bilgilere yer verildikten sonra, yaplan baz almalar dikkate alarak sporun engelliler zerindeki etkisi deerlendirilmitir. Uygulanabilecek trde baz sportif aktivite ve etkinliklere yer verilmi, ayn zamanda aktiviteler retilirken eitimcilerin dikkate almas gereken hususlarda ifade edilmitir. Yaplan almalar incelendiinde iitme engelliler iin engel tekil eden, sosyalleme, gven duygusunun gelimesi, dil geliimi, dzgn bir postr kazanma ve salkl geliim gibi konularda sporun olumlu ynde etkilerinin olduu gzlemlenmitir. Sonu olarak, sporun iitme engellilerin geliimi zerinde olduka nemli bir rol olduu ifade edilmitir. Says gz ard edilmeyecek kadar nemli olan iitme engellilerde gzlenen problemlerin etkisini azaltmak ya da
107

(25-27 Nisan 2013, MERSN) gidermek iin eitimcilerin motor etkinliklere ve ayn zamanda sportif aktivitelere daha fazla yer vermelerinin gereklilii belirtilmitir. itme engellilerin hayatnda sporun daha iyi bir yer edinmesi iin gereken tedbirlerin alnmas konusunda nerilerde bulunulmutur. Anahtar Kelimeler: itme Engelli, Spor. THE ROLE OF SPORTS ON THE DEVELOPMENT OF THE HEARNG MPARED Abstract The aim of this study is to determine role of sports on the development of hearing impaired persons. This research was carried out through literature scan.While the study was being carried out, in what terms sports effect the hearing impaired and how it reflects to their development and informing the officials is aimed. After some information is given such as how hearing is realised,how and when deafness occurs and sports at the hearing impaired ; the effects of sports on the hearing impaired is evaluated by paying attention to some studies. Some examples of applicable sportive activities were given and then some particular points that the educators should consider while teaching the activities were stated. When the previous studies were examined, it was observed that sports has positive effects in terms of socializing trust, language development. A proper posture and healty development which are all hinders to the hearing impaireds. In conclusion, it was stated that sports has positive effects on the development of the hearing impaireds. In order to reduce the effects of the observable problems of the hearing impaireds, it was stated that educators should give more priority to the motor activities . Such suggestions as the necessary precautions should be taken about sports in the life of the hearing impaireds were made. Key Words: The hearing impaired, Sports. POS 08 MERSN VE ADANA LLERNDEK 1. LG KADIN BASKETBOLCULARIN MSABAKA NCES KAYGI DZEYLERNN NCELENMES Glen ZGL, Leyla SARA
(Mersin niversitesi, Beden Eitimi ve Spor Yksekokulu, Mersin lylsrc@gmail.com
AMA Bu almann amac Mersin ve Adana illerindeki 1. lig kadn basketbolcularn msabaka ncesi kayg dzeylerinin incelenmesidir. YNTEM Katlmclar Aratrmann rneklemini 2012-2013 sezonunda Trkiye Basketbol Federasyonunun faaliyet program kapsamnda gerekleen Trkiye Kadnlar Birinci Liginde basketbol oynayan yalar 18 ile 33 arasnda deien (xya= 24.944.14) 33 kadn basketbolcu oluturmutur. Katlmclarn takmlara gre dalm Tablo 1de verilmitir. Tablo 1. Kadn Basketbolcularn takmlara gre dalm.
TAKIMLAR Mersin Bykehir Belediyesi Spor Kulb Tarsus Belediyesi Spor Kulb Ceyhan Belediyesi Spor Kulb Adana Bota Spor Kulb TOPLAM N 9 10 7 7 33
108

(25-27 Nisan 2013, MERSN) Veri Toplama Arac Aratrmada kadn basketbolcularn msabaka ncesi kayg dzeylerini lmek iin Marthens ve ark. (1990) tarafnda gelitirilen Yarmasal Durumluk Kayg Envanteri kullanlmtr. lek alt lek (bilisel kayg, somatik kayg, kendine gven) ve toplam 27 maddeden olumaktadr. lekteki yarglar 4l deerlendirme basamana gre yaplmakta ve 27 maddenin puan aral 9 ile 36 arasnda deimektedir. lein Trkeye uyarlamas Koru (2003) tarafndan yaplmtr. lein gvenirlik katsaylar bilisel kayg iin .96, bedensel kayg iin.93 ve kendine gven iin .95 olarak hesaplanmtr. Bu alma kapsamnda yaplan gvenirlik almalarnda, Yarmasal Durumluk Kayg Envanterinin i tutarlk katsaylarnn bilisel kayg iin .74, somatik kayg iin .84 ve kendine gven iin .83 olduu grlmtr. Veri Toplama lemi Bu aratrmada veri toplama ileminde Adana ve Mersin ehirlerinde oynanan 1. Lig msabakalarna gidilmi, takm antrenrlerinden izin alnm ve izin alnan takmlarn sporcularna alma hakknda bilgi verildikten sonra Yarmasal Durumluk Kayg Envanteri almaya katlmaya gnll olan sporculara uygulanmtr. Verilerin Analizi Yarmasal Durumluk Kayg Envanteri ile toplanan verilerin analizinde SPSS 11.5 (Statistical Package for Social Science) istatistik paket program kullanlmstr. Verilerin zmlenmesinde tanmlayc istatistikler kullanlmtr. BULGULAR Aratrmaya katlan kadn basketbolcularn Yarmasal Durumluk Kayg Envanteri ile toplanan puanlar incelendiinde en yksek puann Kendine Gven (x= 26.703.24) alt boyutundan alnd grlmektedir. Kadn basketbolcular daha sonra sras ile Bilisel (x= 20.643.22) ve Somatik (x= 17.463.56) alt boyutlarndan yksek puan almlardr. Tablo 2. Katlmclarn yarmasal durumluk kayglarna ynelik ortalama puan dalmlar
N Bilissel Somatik Kendine Gven 33 33 33 Ort. 20.64 17.46 26.70 Std. Sap. 3.22 3.56 3.24
SONU Aratrma sonucunda kendine gven alt boyutunda kadn basketbolcular en yksek deeri elde etmilerdir. Bunun nedeninin kadn sporcularn Trkiyenin en st liginde oynamalar ve gemiteki spor deneyimleri olduu dnlmektedir. Yine bulgulara bal olarak kadn basketbolcularn st dzey sporcu olmalarnn, oyun deneyimlerinin olduka fazla olmasnn da somatik kaygy az yaamalarna neden olduu dnlmektedir.
KAYNAKLAR Martens, R., Burton, D., Vealey, R. S., Bump, L. A., & Smith D. (1990). Development and validation of the Competitive State Anxiety Inventory-2. In R. Martens, R. S. Vealey, & D. Burton (Eds.), Competitive anxiety in sport (pp. 117-190). Champaign, IL: Human Kinetics. Koru, Z. (1998). CSAI-2nin Trkiye Uyarlamas, n alma I. V. Spor Bilimleri Kongresi. Ankara: Hacettepe niversitesi.
109

POS 09 OCUKLARINI TENS BRANINA YNLENDREN VELLERN BEKLENTLERNN BELRLENMES Erdal AKKAYA, Nevin GNDZ ZET Bu aratrmann amac, velilerin 8-16 ya grubundaki ocuklarn tenis branna ynlendirmedeki beklentilerini belirlemektir. alma grubu Ankara linde tenis sporu yapan ve turnuvalara katlan lisansl sporcu velilerinden olumaktadr (160). almada veri toplama arac olarak Veli Keski (2006) tarafndan hazrlanan anket kullanlmtr. Bu almamzda otuz beklenti sorusu ierisinden on dokuz tanesi kullanlm olup ayr bir geerlilik ve gvenirlilik hesaplamas yaplarak alfa deeri : %87 olarak belirlenmitir. Anket 5li Likert tipi leklidir. Anket iki blmden olumaktadr: Birinci blm, kiisel bilgilere ynelik (11 soru), ikinci blm ise velilerin, ocuunu tenis branna ynlendirme beklentilerini belirlemeye ynelik (19 soru) olmak zere toplam ( sorudan) olumaktadr. Elde edilen veriler istatistik paket programnda tanmlayc istatistikler kullanlarak analiz edilmitir. Analiz sonucunda tenis branna ynlendirmede en etkili unsurlar olarak saptanmtr. almamzda ayrca t-testi ve varyans (Anova) analizi kullanlmtr. Bu aratrmann sonularna gre veliler, ocuklarn tenis sporuna ynlendirme beklentileriyle ilgili anket grlerine katldklarn ( X =4,13) belirtmilerdir. Velilerin en fazla katldklar iki gr; ( X = 4,53) ile Tenis etkinliiyle ocuum yeni insanlarla karlamasna ve yeni arkadalklar edinmesine yardmc olacan inanyorum sorusu ( X = 4,53) ile ocuum, tenis etkinliiyle aktif yaam tarz gelitireceini dnyorum. Sorusuna katldklarn belirtmilerdir. Aratrmada, velilerin ocuklarn tenis branna ynlendirme beklentilerine ilikin tutumlarnn ocuklarnn cinsiyetine, velilerin aylk gelir dzeylerine ve velilerin spora olan ilgi dzeylerine gre anlaml bir farkllk gstermedii belirlenmitir (p > 0,05). Ayrca sporcularn tenisle uratklar yl arttka veli beklenti puanlarnn ortalamalarnda da anlaml bir fark grlmedii (p > 0,05) tespit edilmitir. SUMMARY The purpose of this research, the parents of 8-16 age group is to determine the expectations of their tennis branch routing. Working Group participating in the sport of tennis and tournaments in the province of Ankara-licensed sports consists of parents (160). Study data collection tool was used in the survey prepared by Veli Keskin (2006). In this study, the question of expectations within the thirty-nine out of ten have been used by a separate calculation of validity and reliability alpha value (a) (%87), Respectively. 5-point Likert scale questionnaire survey based on the results obtained is given its final form. The survey consists of two parts: the first section, personal information (11 questions), the second part of parents, the child the expectations of tennis industry to determine the orientation (19 questions) and a total (30 questions) is composed. The data obtained were analyzed using descriptive statistics statistical package. Analysis of the most effective elements has been identified for tennis branch. We can also ' ' t-test ' ' and ' ' Variance ' ' (Anova) is used in the analysis. According to the results of this research, the survey asked parents their children tennis sports orientation (X = 4.13) expressed their views on that. Most attended vision X = 4.53 with '' Tennis activity my child to gain new friends, meeting new people, event, and I believe you'll still help with the question with X = 4.53 my child, I think combining the tennis activity. ' active lifestyle that they are ' question. Parents of children based on the gender of their children's provisions for the expectations of the tennis branch routing, according to monthly income levels and expectations interest levels do not represent a meaningful difference (p > 0.05). Parents of children with regard to the attitude scores parents sports tennis branch routing (p > 0.05) do not represent a meaningful difference. We also have years of increases, the parents of the athletes tenisle ortalamalarnda also noticed a meaningful expectation scores provision (p > 0.05).
110

Beden Etm Ret. Kongre Zet Ktapii

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Beden Etm Ret. Kongre Zet Ktapii

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DAVETL KONUMACILAR

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

The activity is offered daily.

The activity is offered daily.

Number of repetitions in one year: 240 - 2400

Number of repetitions in one year: 0 - thousands

Number of repetitions in one year: 0 - ?

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

rope swinging Layout

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

Yeni Okul Aktiviteler darda yaplabilir (herhangi bir alet olmakszn).

Aktivite gnlk gerekletirilir.

Aktivite gnlk gerekletirilir.

Bir yl ierisindeki tekrar says: binlerce kez

Bir yl ierisindeki tekrar miktar: 0 - ?

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

Halatla sallanma Plan

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

MACERA TEMELL RETM YAKLAIMI

Prof. Dr. Hasan KASAP

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

1 .145 .382** .011 .612** .277** .499**

1 .187* .328** .138 .278** .237**

1 -.13 .51** -.11 .16* 1 -.113 .427** .158 1 .154 .37**

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

** p <.05; * p< .01

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

MODERN VE POSTMODERN SPORUN OKUL SPORUNA YANSIMALARI Nurullah CANDAN

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

Oyunda kavram Hareket konumlarinda davranis Oyunda yetenek

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

dinamik Kordinasyon Goz-Vucut Kordinasyonu

Sicrama Gucu Sicrama Kordinasyonu Sektirme(cesitli toplar, balon)

Sayi Oluyor-olmuyor Sayi

8. Ulusal Beden Eitimi ve Spor retmenlii Kongresi

GOZLEM NASIL YAPILIR?

4cmlikesi Dusmede gin n topa uzerinden vurabilme gecebilme

3 sn bir ayak uzerinde durma

10 sn bir ayak uzerinde durma Stabiel olmayan 10x sekme

10 sn bir ayak uzerinde durma (stabil)

30sn bir ayak uzerinde Stabil olmayan

30 sn bir ayak uzerinde Stabil

1 .145 .382 .011 .612 .277 .499

1 .187* .328 .138 .278 .237**

1 -.13 .51** -.11 .16* 1 -.113 .427 .158 1 .154 .37