MODUL ORGAN KARDIOVASKULER

KELOMPOK 8
030 06 240 Seprianto (ketua)
030 06 241 Septian Dwi Nurcahyo
030 06 242 Septianto Halim
030 06 243 Shella Sukova
030 06 244 Sherina Intan Irawan
030 06 24 Shinta !yu "oerniawaty
030 06 246 Shita Hayyunin# !$titi
030 06 24% Sona Sartina
030 06 24& Spica !'hara
030 06 24( Sri Nin'ita
030 06 20 Sri )ulantini
030 06 21 Ste*any )i+aya
030 06 22 Stephanie Salim
030 06 23 Su,ana !'hanin#tya$ -
030 06 24 .e'uh /arama'ina
030 06 2 .e#oeh )inan'ar
030 06 26 .eravica Sahani
030 06 2% .here$ia "arina ($ekertari$)
030 06 34 Shakirah 0inti !0 Halim
030 06 346 Siti -au,iah 0inti Hamim

FAKULTAS KEDOKTERAN
UNIVERSITAS TRISAKTI
JAKARTA
Selasa, 23 Oktobe 2!!"
T#$%a&a$ P&staka
!'apta$i $elama hamil antara lain peru1ahan2peru1ahan kar'iova$kuler
(hemo'inamik) 1eraki1at toleran$i terha'ap kehamilan pa'a pen'erita penyakit +antun#
kuran# 1aik3
/eru1ahan hemo'inamik pa'a kea'aan i$tirahat 4
Cardiac output 'ipen#aruhi oleh po$i$i tu1uh3!pa1ila uteru$ makin 1e$ar5venous
return 'ari ek$tremita$ 1awah menurun3/a'a kea'aan $upine ( terlentan#) 67 akan
menurun le1ih 1anyak 'i1an'in# 'en#an pi$i$i lateral 'an 'apat menye1a1kan hipoten$i3
"eluhan aki1at hipoten$i pa'a po$i$i terlentan# 'i$e1ut 8symptom of supine hypotensive
syndrome of pregnancyyan# 'apat 'ikorek$i apa1ila po$i$i mirin# ke kiri3
/em1a#ian kar'iomiopati4
13 kar'iomiopati 'ilata$i
'ilata$i ventrikel5 menin#katnyanya en' 'ia$olic volume 'an en' $i$tolic
volume5 9- menurun
a'a 2 +eni$ 4
i3 primer 4 i'iopatik
ii3 $ekun'er 4 'iketahui penye1a1 (in*ek$i kelainan meta1olik)
macam2macam kar'iomiopati 'ilata$i
i3 kar'iomiopati i$kemik
ii3 kar'iomiopati hiperten$i*
iii3 kar'iomiopati valvula
iv3 kar'iomiopati alkoholik
v3 kar'iomiopati 'ilata$i i'iopatik
vi3 kar'iomiopati anthracycline : karena o1at kanker
vii3 kar'iomiopati peripartal
viii3 kar'iomiopati pa'a kelainan hormon
23 kar'iomiopati re$trikti*
a'a 2 +eni$ 4
o primer 4 i'iopatik
o $ekun'er 4 penyakit $i$temik yan# men#enai miokar' 4 multiple
mieloma5 amiloi'o$i$5 tran$planta$i +antun#5 hiperten$i
karakteri$tiknya4
o *un#$i 'ia$tolik menurun
o volume ventrikel normal atau 1erkuran#
o 'apat 'i$ertai re#ur#ita$i mitral
o ;</ menin#kat
o 0unyi +antun# +auh
o /enurunan =pen#i$ian ventrikel
o 6ar'iac output menurun
o -illin# pre$$ure meni#kat
o .er'en#ar S3 'an S4
o Impul$ apek$ mu'ah tera1a
33 kar'iomiopati hipertro*i
karakteri$tik
o 'in'in# ventrikel kiri (miokar') te1al5 terutama $eptum5 apek$5 ti'ak
a'a 'ilata$i ventrikel kiri
o kontrak$i ventrikel kiri normal atau hiperkontraktil
o o1$truk$i out*low ventrikel kiri
43 !rrhythmo#enic ri#ht ventricel (!><6)
3 uncla$$i*ie'
tekanan 'arah 'ia$tolik yan# menin#kat pa'a wanita hamil merupakan aki1at 'ari
volume overloa' yan# menin#kat $ehin##a ter+a'i 'ilata$i ventrikel untuk
men#kompen$a$i 1anyaknya 'arah yan# ma$uk3
6ara pen#ukuran ;</4
13 pa$ien 'alam kea'aan $emivolar : $eten#ah ti'ur 30
o
pa'a eleva$i thorak$
23 $inari 'an perik$a ke'ua $i$i leher untuk mencari vena +u#ulari$ interna
33 ukur cm 'i1awah an#ulu$ lu'ovici untuk mencari pu$at 'ari atrium kanan
43 cari titik tertin##i pul$a$i pa'a vena +u#ulari$ interna3
3 pen##ari$ 'iletakkan te#ak luru$ pa'a an#ulu$ lu'ovici 'an 'itarik #ari$
hori,ontal 'ari titik pul$a$i tertin##i pa'a vena +u#ulari$ interna ke pen##ari$5
ukur +arak 'an +arak ter$e1ut menentukan ;</
63 1ila mele1ihi 324 cm 'iata$ an#ulu$ lu'ovici atau &2( cm 'iata$ atrium kanan5
'ikatakan ;</ menin#kat
+a'i pa'a pa$ien ini5 penin#katan ;</ ? cm menun+ukkan #a#al +antun# kanan3
/emerik$aan *i$ik $ecara palpa$i pa'a hepatome#ali kon#e$ti* a'alah letak5
kon$i$ten$i (lunak5 kenyal5 kera$)5 permukaan (licin5 ka$ar)5 tepi (tumpul5 ta+am)5 a'a
ti'aknya nyeri tekan3
/ato#ene$i$ ronki 1a$ah4
"ar'iomiopati 'ilata$i 'ilata$i ventrikel kiri tekanan atrium kiri menin#kat
tekanan vena pulmonali$ menin#kat hiperten$i pulmonal oe'ema paru
ter+a'i tran$u'a$i ke 'alam alveoli ronki 1a$ah
/ato#ene$i$ hemopti$i$
>uptura arteri pulmonali$ 'an vena paru $u1muko$a hemopti$i$
/ato#ene$i$ *rothy $putum
Hiperten$i pulmonal oe'ema paru menin#katnya tekanan kapiler paru
ruptura kapiler paru *rothy $putum
!nemia pa'a kehamilan ter+a'i karena a'anya penin#katan volume 'arah yan#
ti'ak $e1an'in# 'en#an penin#katan +umlah eritro$it (1@220@) 'an penin#katan pla$ma
(4 @20@) $ehin##a ka'ar H1 'alam 'arah menurun3
"on$entra$i Normal .rime$ter
pertama
.rime$ter
ke'ua
.rime$te
r keti#a
Aelahirkan
H1 1350 1252 105( 1150 1254
Serum iron (050 1065 %53 650 %50
Serum -erritin 6350 (%54 2252 145% 2%50
Statu$ /a$ien
Dari rekam me'ik 'i'apatkan $eoran# pen'erita
Nama4 Ny3 .ati
Bmur4 40 tahun
;eni$ kelamin4 wanita
/eker+aan4 i1u rumah tan##a5 $uami 1eker+a $e1a#ai 1uruh 1an#unan
!lamat4 ;alan !n##rek II No3 6ipete5 ;akarta Selatan
>iwayat penyakit $ekaran#4
Dalam kea'aan ini partu$ anak ke lima5 'atan# ke ICD kemu'ian $e#era 'ipin'ah ke
kamar 1er$alin3 Se+ak 1 1ulan terakhir $erin# cepat lelah5 $e$ak napa$5 'okter menetapkan
partu$ 'en#an ek$trak$i vacuum po$t partum pen'erita 'ipin'ah ke hi#h care unit untuk
pen#o1atan $e$ak napa$nya3
>iwayat penyakit 'ahulu4
"ontrol $elama hamil ti'ak teraktur5 riwayat kehamilan 'an kelahiran $e1elumnya
menurut pen#akuan pen'erita ti'ak a'a ma$alah3 Hiperten$i 'i$an#kal5 ti'ak pernah $akit
a$ma3
/emerik$aan -i$ik4
.an'a <ital4
.ekanan 'arah4 110:(0 mmH#
Na'i:H>4 130:menit
-rekuen$i perna*a$an424:menit
"ea'aan Bmum4
.in#kat ke$a'aran4 Sa'ar
Celi$ah
"ulit4 'in#in
;u#ular venou$ pre$$ure (;</)4 ?cm
.horaD4
;antun# 4 S1 'an S 2 teratur5 S3 Callop5 ka'an#2ka'an# ter'en#ar ek$tra
$i$tole
/aru2paru 4 ronki 1a$ah
!1'omen 4 hepatome#ali 4 +ari5 a$ite$ (2)
9k$tremita$ 4 oe'ema tun#kai (?)
/emerik$aan penun+an#
9"C 4 $inu$ takikar'ia5 premature ventricular 1eat:<9S (?) 10 D:menit
-oto thorak$ 4 car'iome#ali5 6.> %0 @5 vena2vena pulmonali$ mele1ar
9kokar'io#ram 4 'ilata$i ruan#2ruan# +antun#5 hipokinetik miokar' menyeluruh5
9- menurun3
Ea1oratorium klinik4 hipokalemia 'an anemia rin#an
!nali$i$ "a$u$
I'enti*ika$i ma$alah yan# men'a$ari perkiraan 'ia#no$i$4
2 $erin# cepat lelah
2 $e$ak na*a$
2 partu$ 'en#an ek$trak$i vacuum
2 kontrol hamil ti'ak teratur
/erkiraan 'ia#no$i$ pen'erita ter$e1ut4
/enyakit +antun# kehamilan kate#ori ke'ua merupakan penyakit +antun# yan#
'i$e1a1kan karena kehamilan3
2 /reklam$ia5eklam$ia#an##uan hiperten$i
2 "ar'iomiopati
2 /enyakit trom1oem1oli(aki1at em1oli pulmonal)
2 Di$ek$i aorta
Dia#no$i$ 1an'in# pen'erita ter$e1ut
/enyakit +antun# kehamilan kate#ori II
2 Eow car'iac output
2 6H-
2 "omplika$i throm1oem1oli
2 !ritmia
2 AS
2 A>
2 !S
2 !>
2 .>
2 "atup /ulmonal
2 6!I
2 6ar'iomyopati
In'ika$i i1u 4
Dilakukan ek$trak$i vacum untuk mempercepat kelahiran5 karena i1u $u'ah ti'ak kuat
men#e+an3
In'ika$i +anin 4 #awat +anin
Dia#no$i$ pen'erita
9tiolo#i 4 kar'iomiopati peri partal
!natomi 4 'ilata$i ruan# +antun#5 oe'ema tun#kai5 kar'iome#ali5 hepatome#ali
-i$iolo#i 4 #a#al +antun# kanan 'an kiri
-un#$ional 4 NFH! kela$ I<
/rin$ip pen#elolaan : pen#o1atan pa'a pa$ien ini 4
13 ok$i#eni$a$i untuk mempertahankan $atura$i ok$i#en 'alam 'arah G(0@
'en#an mem1erikan ok$i#en 40@20@ $elama & liter:menit
23 pema$an#an in*u$ untuk mema$ukkan o1at2o1at5 yaitu4
H 2 1loker
'iuretik 4 *uro$emi'
antiaritmia 4 amio'aron
arterio'ilator 4 hi'rola,in
33 pem1erian "6l $ecara oral
/a$ien ti'ak 1oleh hamil la#i karena penyakit pa$ien 1i$a recurrent : kam1uh3 ;a'i5
penyuluhan keluar#a 1erencana pa'a pa$ien 'an $uaminya $an#at 'iperlukan3 /a'a
pa$ien5 1i$a 'ilakukan tu1ektomi atau 'ilakukan va$ektomi pa'a $uaminya3 .etapi5
pence#ahan kehamilan 'en#an men##unakan pil "0 ti'ak 'ian+urkan pa'a pa$ien ini5
karena pen##unaan pil "0 ter'apat kontrain'ika$i $eperti memper1erat hiperten$i 'an
ter+a'i reten$i Natrium 'an air3
DAFTAR PUSTAKA
/aluppi S39395 "hairani >ita (e'itor)3 Kumpulan kuliah kardiologi3 0a#ian Ilmu /enyakit
Dalam -akulta$ "e'okteran Bniver$ita$ .ri$akti3
Su'oyo !ru )5'kk3 Buku Ajar Ilmu Penyakit Dalam. disi I!3 /u$at /ener1itan
Departemen Ilmu /enyakit Dalam -akulta$ "e'okteran Bniver$ita$ In'one$ia3 ;akarta 4
20063