You are on page 1of 137

GEOMETRIA SECUENCIAL

Para la Educacin Bsica.


SEGUNDA EDICIN ACTUALIZADA.
!" a #" $sic%s&
M. Luc'a Bri%n(s P.
Pr%)(s%ra d( Ma*(+*icas.
Uni,(rsidad d( C-il(.
T(.*% d( A/%0% a l%s (s*udian*(s d( Educacin
Bsica1 r(ali2ad% /%r M. Luc'a Bri%n(s P.3
Pr%)(s%ra d( Ma*(+*icas. Uni,(rsidad d( C-il(.
Dis(4% d( /%r*ada r(ali2ad% /%r.
M. 5(rnica Ru*llan* Bri%n(s.
Dis(4ad%ra Gr)ica C%+/u*aci%nal
As(s%r C%+/u*aci%nal.
6uan A. Ru*llan* Bri%n(s
I+/r(s% /%r7
R(8is*r% d( Pr%/i(dad In*(l(c*ual N"9:;.<;=
2
In*r%duccin
El *(.*% G(%+(*r'a S(cu(ncial /ara la Educacin Bsica -a sid% cr(ad%1 d(s/u>s d( %$s(r,ar a
*ra,>s d( a4%s1 ?u( las +a*(rias c%nc(rni(n*(s a G(%+(*r'a si(+/r( s( (ncu(n*ran dis/(rsas
(n ,arias /ar*(s d( cada li$r% d( Ma*(+*icas1 sin c%ns*i*uir una unidad cu0% %$@(*i,% s(a
ar*icular a l% lar8% d(l *i(+/% una (./(ri(ncia d( a/r(ndi2a@(.
En (s*( *(.*% s( -a /r%curad% ?u(1 al -ac(r un r(cu(n*% d( l% ?u( s( n(c(si*a /ara un +an(@%
ad(cuad% d( la 8(%+(*r'a $sica 0 al incluir nu+(r%s%s (@(+/l%s d( ac*i,idad(s1 (@(rcici%s 0
/r%$l(+as1 su +ul*i/licidad a$ra 0 (nri?u(2ca /%si$ilidad(s1 0a ?u( n% s%la+(n*( (s A*il (n (l
+%+(n*% (n ?u( s( (s* u*ili2and%1 sin% *a+$i>n /ara a?u(ll%s @,(n(s ?u( s( -an ,is*% (n la
*ransicin d( d%s sis*(+as 0 n% *i(n(n clar% a dnd( acudir /ara d(s/(@ar sus dudas1 si(nd% un
-(c-% c%n%cid% /%r *%d% d%c(n*( ?u( d( un a4% al %*r%1 (n (l /(r'%d% d( /r(3ad%l(sc(ncia 0
ad%l(sc(ncia1 (ll%s %l,idan )cil+(n*( (n c%r*% *i(+/%.
S( (nc%n*rarn (n (s*( *(.*% d( a/%0%1 las +a*(rias (./u(s*as (n una s(cu(ncia l8ica 0 d(
acu(rd% a l% ?u( s( n%s /id( (n cuan*% a cr(a*i,idad. Cada alu+n% /u(d( (nc%n*rar (n >l l%s
c%n*(nid%s /ar*icular(s ?u( (s*> n(c(si*and% s(8An su curs%. C%n (s*% s( cu+/l( c%n l%s
O$@(*i,%s Bunda+(n*al(s 5(r*ical(s d( la R()%r+a.

Ad(+s1 s( -a c%nsid(rad% (n l%s /r%$l(+as /lan*(ad%s1 la $As?u(da 0 a/licacin d( l%s 5al%r(s
Bunda+(n*al(s Trans,(rsal(s ?u( *an*% s( n(c(si*an (n nu(s*ra s%ci(dad. Ta+$i>n (ll%s (s*n
3
/r(s(n*(s (n la c%%/(racin -%ri2%n*al a/%r*( d( id(as 0 c%rr(cci%n(s& ?u( d($(n a/licar l%s
alu+n%s al r(s%l,(r cu(s*i%nari%s1 l%s cual(s (s*n (s/(cial+(n*( dis(4ad%s /ara *ra$a@%s d(
8ru/% %1 si (l /r%)(s%r l% (s*i+a c%n,(ni(n*(1 c%+% (,aluaci%n(s /arcial(s.
Cr(% ?u( c%n (s*( +%d% d( ,(r la G(%+(*r'a 0 c%n (l c%l%rid% a/licad% /ara -ac(rla al(8r(1
cada alu+n% /%dr (nc%n*rar (n una )%r+a 8ra*a1 (s*%s c%n%ci+i(n*%s ?u( s%n indis/(nsa$l(s1
0a ?u( las Ma*(+*icas 0 +u0 (s/(cial+(n*( (n (llas la G(%+(*r'a1 s( (ncu(n*ra (n cada rincn
d( las ac*i,idad(s ?u( s( r(ali2an (n nu(s*ra ,ida.
4
Presentacin e ndice (Pgs16)
INDICE
Ca/'*ul% P8ina
I El(+(n*%s d( G(%+(*r'a ..........................................................C 3 #
E@(rcici%s....................................................................................# 3 9<
II Di,(rsas clas(s d( n8ul%s.........................................................9< 3 9;
9 M(dicin d( (ll%s 0 (@(rcici%s.................................................9: 3 9=
; Pr(s(n*acin d( P%l'8%n%s 0 su P(r'+(*r%............................9!
E@(rcici%s....................................................................................9C 3 ;:
III R(c*as DD 0 R(c*as DD c%r*adas /%r Trans,(rsal........................;E 3 ;C
E@(rcici%s....................................................................................;C 3 ;#
I5 El Trin8ul% Clasi)icaci%n(s.....................................................;# 3 :9
9 T(%r(+as 0 E@(rcici%s............................................................:; 3 :=
5 Trans,(rsal(s d(l Trin8ul%.....................................................:! 3 E9
9 Al*uras
; Bis(c*ric(s
: Si+(*ral(s
E Trans,(rsal(s d( 8ra,(dad
= Cu(s*i%nari%s...........................................................................E; 3 E=
! Es?u(+a s%$r( clasi)icacin d( ......................................E!
C Calcul% d(l Fr(a d(l ...................................................EC
# Clcul% d( r(a d( /%l'8%n%s.................................................E# 3 EG
G T(%r(+a d( Pi*8%ras 0 a/licaci%n(s....................................=< 3 =:
5I Cuadril*(r%s
9 Cuadrad%
; R(c*n8ul% ..........................................................................=E 3 =C
: R%+$%
E R%+$%id(
= Carac*(r's*icas d( las dia8%nal(s...........................................=E 3 =C
! Tra/(ci%s.................................................................................=#
C Tra/(2%id( 0 (@(rcici%s d( a+$%s..........................................=G 3 !;
# Es?u(+a s%$r( clasi)icacin d( cuadril*(r%s.....................!:
G Cu(s*i%nari% 0 (@(rcici%s........................................................!E 3 !!
5
5II Clcul% d( Fr(as 0 P(r'+(*r%s d(
cuadril*(r%s ac-urad%s............................................................!C 3 C<
E@(rcici%s
5III B%r+a d( r(ali2ar /r%$l(+as s%$r( /%l'8%n%s........................C9
a& Pr%/i(dad(s d( l%s /%l'8%n%s................................................C;
$& Clcul% d( l%s lad%s d( un /%l'8%n%.....................................C:
c& E@(rcici%s................................................................................CE 3 CC
IH La circun)(r(ncia 0 (l C'rcul% 0 sus (l(+(n*%s.......................C# 3 #<
9 Cu(s*i%nari% 0 (@(rcici%s........................................................#9 3 #:
; Clcul% d( Fr(as 0 P(r'+(*r%s
: A/licacin d(l us% d( sus (l(+(n*%s
E Clcul% d( /%rc(n*a@(s (n (l circul%......................................#E
= E@(rcici%s.................................................................................#= 3 #C
H P%li(dr%s.....................................................................................##
9 Clcul% d( 5%lA+(n(s d( P%li(dr%s......................................#G 3 G<
HI Cu(r/%s r(d%nd%s )r+ulas&...................................................G9
HII Sis*(+a +>*ric%..........................................................................G;
I Trans)%r+acin d( unidad(s lin(al(s....................................G: 3 GE
9 Pr%$l(+as........................................................................G=
II Trans)%r+acin d( unidad(s d( r(a..................................G!
9 E@(rcici%s 0 /r%$l(+as..................................................GC 3 G#
III Trans)%r+acin d( unidad(s d( ,%lu+(n..........................GG
9 E@(rcici%s 0 /r%$l(+as..................................................9<< 3 9<9
I5 Trans)%r+acin d( unidad(s d( +asa................................9<;
5 Trans)%r+acin d( unidad(s d( ca/acidad.........................9<:
R(lacin (n*r( +asa ca/acidad 0 ,%lu+(n.............................9<E
E@(rcici%s c%+$inad%s...............................................................9<= 3 9<!
HIII Al8unas In*(rs(cci%n(s i+/%r*an*(s........................................9<C
HI5 R(d(s d( al8un%s /%li(dr%s /ara r(c%r*ar 0 ar+ar................9<G 3 99:
H5 S%luci%nari% En la /ar*( /%s*(ri%r d(l li$r%
Indicaci%n(s d( /8inas 0 nA+(r%s d( /8ina&.....................99=
5%ca$ulari%7 Si8ni)icad% d( l%s s'+$%l%s usad%s (n (l *(.*%.............9::
Bi$li%8ra)'a............................................................................................9:E
6
CAPITULO I.3
GEOMETRIA BASICA.3
EL /un*% (s un (n*( +a*(+*ic% cr(ad% /%r (l -%+$r( /ara /%d(r r(/r(s(n*ar las )i8uras
8(%+>*ricas. El /un*% n% *i(n( /(s%1 ni )%r+a ni %l%r ni sa$%rI sl% *i(n( /%sicin. S( r(/r(s(n*a
/%r la in*(rs(ccin d( ; l'n(as 0 s( n%+$ra c%n una l(*ra +a0Ascula /ara di)(r(nciar un% d(
%*r%.
E@(+/l%7
A D

B C

Es/aci%.- Es un c%n@un*% in)ini*% d( /un*%s.3
L'n(a r(c*a.- Es un c%n@un*% in)ini*% d( /un*%s %rd(nad%s si8ui(nd% la +is+a
dir(ccin.3
R R
9

L'n(a Cur,a.- Es un c%n@un*% in)ini*% d( /un*%s
%rd(nad%s ca+$iand% d( dir(ccin.3 C
S(8+(n*% % Tra2%.- Es la d( l%s /un*%s A 0 B c%n l%s /un*%s J(n*r(K A 0 B
A B Tra2% AB s( d(n%+ina AB
Ra0%.3 Es la d( una s(+i 3r(c*a c%n (l /un*% )r%n*(ra.3
O N
Ra0% ON s( d(n%+ina ON
7
R(c*as s(can*(s.3 S%n las ?u( s( in*(rs(c*an1 (s d(cir1 *i(n(n un /un*% (n c%+An.
R(c*as /aral(las.- S%n las ?u( (s*n (n un +is+% /lan% 0 *i(n(n in*(rs(ccin ,ac'a&

E@(rcici%7 Di$u@a (n (l si8ui(n*( r(cuadr%1 l%s s(8+(n*%s indicad%s.

AB1 CD1 DB1 EG1 BL1 LI AE
A M B M E M G M
I M
C M D M B M L M
O$s(r,a la )i8ura 0 c%+/l(*a (l cuadr% ?u( si8u( (n la /8ina si8ui(n*(.3

A B D B
I L M N

6 N L
8
COMPLETAR E@.
Pun*%s B1 A
S(8+(n*%s LM1
Ra0%s LM1
R(c*as LM
S(8+(n*%s / / BD / / IL
R(c*as / / AD / / LM
R(c*as
s(can*(s
AB B6
Pin*ar La r(8in in*(ri%r (n*r( las /aral(las
En (l si8ui(n*( Plan% s( -an di$u@ad% di,(rs%s (l(+(n*%s ?u( d($(s id(n*i)icar.3
P


D

C

E



A



B

M(nci%na7
a& Cua*r% /un*%s O P1 O P1 O P1 O P
$& Cua*r% r(c*as
c& Cinc% s(8+(n*%s
d& Cinc% ra0%s

(& R(c*as /aral(las 0 r(c*as /(r/(ndicular(s.

9
En (l si8ui(n*( (@(rcici% r(su(l,(7
A B C D
9& AB AC !& BA BC
;& AB CD C& A & AC
:& BA CD #& BC BD
E& CD CA G& BC AB
=& AB BC
CAPITULO II.3
DI5ERSAS CLASES DE ANGULOS

I I I Si *ra2a+%s una r(c*a -%ri2%n*al ?u(

s( in*(rs(c*( c%n una r(c*a ,(r*ical
s( )%r+an E n8ul%s d( la +is+a
+(dida1 ?u( (s G<
"
. Las r(8i%n(s ?u(
I I I I 5 s(/aran (s*as r(c*as s( lla+an
CUADRANTES7 I1 II1 III. I5.3
A cada un% d( l%s n8ul%s ?u( s( )%r+an d( (s*a +an(ra1 s( l(s lla+a Fn8ul%s R(c*%s.
D().3 ANGULO RECTO (s (l ?u( +id( G<
<
. S( di$u@a c%n la (scuadra&
G<"

1
D().3 ANGULO AGUDO Es *%d% n8ul% +(n%r ?u( G<
<
.3





D().3 ANGULO OBTUSO.3 Es *%d% n8ul% +a0%r ?u( G<
<
0 +(n%r ?u( 9#<
<
.3



D().3 ANGULO EHTENDIDO.3 Es (l n8ul% ?u( +id( 9#<
<
. Sus ra0%s )%r+an una l'n(a r(c*a


D().3 ANGULO COMPLETO.3 Es (l ?u( +id( :!<
<
1 (s d(cir1 da la ,u(l*a c%+/l(*a a la
circun)(r(ncia.3

ANGULO ES LA UNION DE DOS RAQOS RUE
TIENEN UN PUNTO BRONTERA COMUN.3

11
D().3 ANGULOS COMPLEMENTARIOS.3 S%n l%s ?u( su+an G<
<
S T G<
<


D().3 COMPLEMENTO DE UN ANGULO.3 S%n l%s 8rad%s ?u( l( )al*an a un n8ul% a8ud%
/ara c%+/l(*ar G<".3
.

(s (l c%+/l(+(n*% d(

E@(+/l%7 Si +id( :=
<
1 (n*%nc(s su c%+/l(+(n*% (s G<
<
3 :=
<
T ==
<
D().3 ANGULOS SUPLEMENTARIOS. S%n l%s ?u( su+an 9#<
<
.


S T 9#<
<


D().3 SUPLEMENTO DE UN ANGULO.3 S%n l%s 8rad%s ?u( l( )al*an /ara c%+/l(*ar 9#<
<
T 99;
<

9#<
<
U 99;
<
T !#
<


T

!#
<
(s (l su/l(+(n*% d(
MEDICIN DE ANGULOS !" $sic%&
E.is*( una unidad uni,(rsal /ara +(dir n8ul%s1 (s*a unidad d( +(dida s( lla+a 8rad%.3
12
Si di,idi+%s una circun)(r(ncia (n :!< /ar*(s i8ual(s1 cada una d( (sas /ar*(s (s un 8rad%.
Para +(dir s( c%ns*ru0 un ins*ru+(n*% lla+ad% *rans/%r*ad%r. VC+% s( usaW
D($(s /%n(r (l c(n*r% d(l *rans/%r*ad%r (n (l ,>r*ic( d(l n8ul% 0 (l c(r% (n un% d( l%s lad%s
d(l n8ul%
La +(dida d( (s*( (s d( E=
<
9#<" <


O$s(r,a

VCul d( (s*%s n8ul%s *i(n( +a0%r +(didaW
Si l%s +id(s c%n *u *rans/%r*ad%r *( dars cu(n*a ?u( l%s d%s +id(n :<
<
1 % s(a1 *i(n(n i8ual
+(dida.
C%nclusin7 El lar8% d( l%s lad%s d( un n8ul% n% in)lu0( (n su +(dida1 l% i+/%r*an*( (s
la a$(r*ura (n*r( l%s lad%s.3
Pr(,i% a la +(dicin1 (l /r%)(s%r d($(r (./licar (n ?u( %rd(n s( l((n las l(*ras1 d(@and%
si(+/r( (n (l c(n*r% la d(l ,>r*ic(.
E@(rcici%s7
13
9& Usa *u *rans/%r*ad%r /ara +(dir cada un% d( l%s si8ui(n*(s n8ul%s.3




+ T + T
;& S(a CAN un n8ul% cual?ui(ra. C/ial% a?u' usand% r(8la 0 c%+/s
N

C A

:& C%ns*ru0( un ABC. D + ABC T !=
<
Lu(8% clasi)'cal%.3
E& N%+$ra l%s si8ui(n*(s n8ul%s 0 sin usar *u *rans/%r*ad%r1 an%*a cual(s s%n a8ud%s1
%$*us%s1 r(c*%s % (.*(ndid%s.3
I II III I5 5 5I
D().3 FNGULOS OPUESTOS POR EL 5ERTICE. S%n l%s ?u( s( )%r+an al /r%l%n8ar
l%s lad%s d( un n8ul% +s all d(l ,>r*ic(.3

14





(s %/u(s*% /%r (l ,>r*ic( c%n I (s %/u(s*% /%r (l ,>r*ic( c%n X
L%s n8ul%s %/u(s*%s /%r (l ,>r*ic( s%n d( la +is+a +(dida.
D().3 ANGULOS CONTIGUOS.3 S%n l%s ?u( *i(n(n un lad% c%+An



D().3 FNGULOS ADQACENTES.3 S%n n8ul%s c%n*i8u%s1 c%n ; d( sus lad%s )%r+and%
una l'n(a r(c*a 9#<"&.

Y Z
15
D().3 POLIGONO Es una )i8ura 8(%+>*rica )%r+ada /%r la unin d( : % +s s(8+(n*%s d(

r(c*a.3
TRIANGULO.3 Es un /%l'8%n% d( *r(s lad%s
CUADRILFTERO.3 Es un /%l'8%n% d( cua*r% lad%s.3
PENTAGONO.- Es un /%l'8%n% d( cinc% lad%s.3
LEHAGONO.3 Es un /%l'8%n% d( s(is lad%s.3
LEPTAGONO.3 Es un /%l'8%n% d( si(*( lad%s.3
OCTOGONO.3 Es un /%l'8%n% d( %c-% lad%s.3 PERIMETRO DE TODO POLIGONO .
NONAGONO.3 Es un /%l'8%n% d( nu(,( lad%s.3 ES LA SUMA DE SUS LADOS.
DECAGONO.3 Es un /%l'8%n% d( di(2 lad%s.3 E@(+/l%7
UNDECACONO.3 Es un /%l'8%n% d( %nc( lad%s.3 Calcular (l P. D( un *rin8ul%.
C
DODECAGONO.3 Es un /%l'8%n% d( d%c( lad%s.3
POLIGONO DE 9: LADOS.3
POLIGONO DE 9E LADOS.3

POLIGONO DE 9= LADOS.3
ETC.................. A B

AB T Gc+.I BC T 9<c+.I CA T =c+.I P T Gc+. S 9<c+. S =c+. T ;Ec+.
16
E6ERCICIOS SOBRE FNGULOS.3
Pr(,i% a l%s si8ui(n*(s clcul%s1 (l /r%)(s%r (./licar la %/(ra*%ria c%n nA+(r%s c%+/l(@%s.
9& Calcula (l c%+/l(+(n*% d( un ?u( +id( 9E
<
;#[.3
;& Si la + T 9#
<
:G[ =#J1 su c%+/l(+(n*% (s
:& Si la + T CE
<
9#J. El c%+/l(+(n*% d( (s
E& Si la + T E=
<
CG[ #=J. Su c%+/l(+(n*% (s
=& Calcular (l su/l(+(n*% d(7
si la + T 9E=
<
;C[ 9=J
si la + T EC
<
9=[ 9;J
si la + T G<
<
9<X ;<J
si la + T 9E=
<
;CJ
si la + T 9C=
<
;[
!& Calcular (l c%+/l(+(n*% 0 su/l(+(n*% d( l%s si8ui(n*(s n8ul%s7
+ T ;C
<
E#[ !J I + T =#
<
;E[ :#J I + T #C
<
=#[ :#J
17

E6ERCICIOS SOBRE ANGULOS !
<
$sic%&
9& Mid( l%s si8ui(n*(s n8ul%s 0 clasi)'cal%s.3


+ T 33333333 + T 33333333 + T 333333
;& Di$u@a un n8ul% %$*us%1 un% a8ud% 0 un% r(c*%.3
:& Di$u@a un n8ul% d( =<
<
1 %*r% d( G<
<
1 0 %*r% d( 9;<
<
.
E& C%+/l(+(n*% d( un n8ul% (s\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
=& Fn8ul%s c%+/l(+(n*ari%s s%n\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
!& Di$u@a (l c%+/l(+(n*% d( un n8ul% a8ud% cual?ui(ra.3
18
C& Su/l(+(n*% d( un n8ul% (s\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
#& Fn8ul%s su/l(+(n*ari%s s%n\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
G& Di$u@a (l su/l(+(n*% d( un n8ul% cual?ui(ra.3
9<& Dad%s l%s n8ul%s 7 ABC I DEB I GLI 1 c/ial%s.3

C D G


A B E B L I
99& Di$u@a un n8ul% d( E<
<
1 %*r% d( ;=
<
0 *a+$i>n (l n8ul% su+a.3
9;& Di$u@a la su+a d( l%s si8ui(n*(s n8ul%s.3
A C

19
B O D E
9:& Encu(n*ra (l c%+/l(+(n*% 0 (l su/l(+(n*% d( cada n8ul% s(8An +(dida.3
+ C%+/l(+(n*% Su/l(+(n*%
:=
<
!<
<
;#
<
:;
<
9E& C%ns*ru0( un n8ul% d( =<
<
0 %*r% d( :<
<
0 c%n c%+/s c%ns*ru0( (l n8ul% su+a.
9=& C%ns*ru0( un n8ul% d( C<
<
0 %*r% d( ;<
<
0 c%n c%+/s c%ns*ru0( (l n8ul% di)(r(ncia.3
9!& Di$u@a un /ar d( n8ul%s %/u(s*%s /%r (l ,>r*ic( 0 %*r% /ar d( n8ul%s ad0ac(n*(s.3
2
E6ERCICIOS SOBRE ANGULOS C
<
0 #
<
$sic%s&
9& Si al)a T ;=
<
. Calcular (l c%+/l(+(n*% d( al)a.3
a& C=
<
$& !=
<
c& 9==
<
d& 9<<
<
(& ;=
<
;& Calcular (l su/l(+(n*% d(l c%+/l(+(n*% d( =<
<
.
a& E<
<
$& 9E<
<
c& G<
<
d& 9:<
<
(& !<
<
:& Al)a 0 B(*a s%n c%+/l(+(n*ari%s. Si Al)a (s (l d%$l( d( B(*a. VCun*% +id( Al)aW
a& !<
<
$& :<
<
c& 9;<
<
d& 9#<
<
(& O*r%
E& Al)a 0 B(*a s%n su/l(+(n*ari%s. Si Al)a (s = ,(c(s B(*a VCun*% +id( B(*aW
a& :<
<
$& 9=<
<
c& !<
<
d& #<
<
(& E=
<
=& Al)a 0 B(*a s%n su/l(+(n*ari%s. Si Al)a (s ! ,(c(s B(*a VCun*% +id( Al)aW
a& 9;=
<
$& ;C1=
<
c& ;=1C
<
d& 9=E1;
<
(& 9=<
<
!& AB BC. Si (l ABD (s la *(rc(ra /ar*(
D(l DBC. VCun*% +id( (l ABDW A D
a& E=
<
$& ;;1=
<
c& :<
<
d& =<
<
(& #<
<
B D C
C& A1 B1 C1 c%lin(al(s. BD $is(c*ri2 d(l n8ul%
E
ABCI BE $is(c*ri2 d(l n8ul% ABD. BB $is(c3 B

*ri2 d(l n8ul% EBD VCun*% +id( ABBW
A C

21

B
a& ;<
<
$& E=
<
c& ;;1=
<
d& !C1= (& G<
<
#& D(*(r+inar (l ,al%r d(l n8ul% Al)a.
a& :<
<
$& E=
<
c& !<
<
d& G<
<
; :
)& %*r%
G& D(*(r+inar (l ,al%r d(l n8ul% cu0% su/l(+(n*% (s i8ual a la +i*ad d( su c%+/l(+(n*%.
a& ;;1=
<
$& =<
<
c& :<
<
d& !<
<
(& %*r%
9<& La +(dida d( un n8ul% (s = ,(c(s la +(dida d( su c%+/l(+(n*%. Enc%n*rar la +(dida d(l
n8ul%.3
a& C=
<
$& 9=
<
c& 9=<
<
d& :<
<
(& %*r%
99& La +(dida d(l su/l(+(n*% d( un n8ul% (s = ,(c(s la +(dida d(l c%+/l(+(n*% d(l +is+%
n8ul%. Enc%n*rar la +(dida d(l n8ul%.

a& !C1=
<
$& ;;1=
<
c& 99;1=
<
d& 9:=
<
(& N.R.A.
9;& Si (l n8ul% T !:
<
(l n8ul% T 99C
<
VRu> /u(d( c%ncluirs( ac(rca d(l n8ul%
d(l n8ul% W
A& Su/l(+(n*ari%s B& C%+/l(+(n*ari%s C& O/u(s*%s /%r (l ,>r*ic(
D& C%rr(s/%ndi(n*(s E& O*r%
9:& Si ; n8ul%s su/l(+(n*ari%s *i(n(n +(didas i8ual(s VCul (s la +(dida d( cada n8ul%W
A& G<
<
0 !<
<
B& E=
<
0 E=
<
C& G<
<
0 G<
<
D& !<
<
0 !<
<
E& O*r%
22
9E& Si la +(dida d( un n8ul% (s : ,(c(s la +(dida d( su su/l(+(n*% VCul (s la +(dida d(l
n8ul%W
a& E=
<
$& 9:=
<
c& G<
<
d& !<
<
(& <*r%
9=& La +(dida d( un n8ul% (s ;E
<
+s ?u( la +(dida d( su su/l(+(n*%. Enc%n*rar la +(dida
d( cada n8ul%.
a& C#
<
$& 9<;
<
c& C:
<
d& 9<C
<
(& O*r%
9!& Si la +(dida d( un n8ul% (s ; ,(c(s la +(dida d( su c%+/l(+(n*% VCul (s la +(dida d(
cada n8ul%W
a& G<
<
$& 9;<
<
c& :<
<
d& !<
<
(& O*r%
9C& Si T #=
<
I T :<
<
D(*(r+inar la
+(dida d(l n8ul% .
a& 9<=
<
$& !=
<
c& #=
<
d& :<
<


(& O*r%
9#& En (l ,>r*ic( d(l n8ul% 1 s( -an *ra2ad% ; ra0%s /(r/(ndicular(s. VCun*% su+arn
(l n8ul% )%r+ad% /%r (s*%s ra0%s & 0 (l n8ul% W VP%r ?u> ra2nW
P%r l% *an*% s%n n8ul%s\\\\\\\\\\\\\\\\\\



23

CAPITULO III .3 RECTAS PARALELAS ( ! ! &
D().3 RECTAS PARALELAS s%n a?u(llas ?u( (s*and% (n un +is+% /lan%1 *i(n(n
in*(rs(ccin ,ac'a.3 &
R
9
R
9
DD R
;
R
;
D().3 La r(8in d(l /lan% c%+/r(ndida (n*r( ; /aral(las s( lla+a CINTA.3

R
9

R
;
RECTAS PARALELAS CORTADAS POR UNA TRANS5ERSAL.3
9 ; 9 ad0ac(n*( al ;
: E ; ad0ac(n*( al E
E ad0ac(n*( al :
: ad0ac(n*( al 9
= !
C # = ad0ac(n*( al !
! ad0ac(n*( al #
# ad0ac(n*( al C
C ad0ac(n*( al =
9 %/u(s*% /%r (l ,>r*ic( al E 9 ;
: E
; %/u(s*% /%r (l ,>r*ic( al :
= %/u(s*% /%r (l ,>r*ic( al # = !

! %/u(s*% /%r (l ,>r*ic( al C C #
D().3 ANGULOS CORRESPONDIENTES.3 S%n l%s ?u( c%incid(n /%r *raslacin /aral(la.3
Si *raslada+%s la r(c*a R
;
/%r la Trans,(rsal
d( +an(ra ?u( c%incida c%n R
9
1 (l /un*% B
24

9

A

;

:

E

=

B

!

C

#

R
9

R
;


T
?u(da s%$r( (l /un*% A1 (n*%nc(s7
= ?u(da s%$r( (l 9
! ?u(da s%$r( (l ;
C ?u(da s%$r( (l :
# ?u(da s%$r( (l E
L%s n8ul%s c%rr(s/%ndi(n*(s
s%n d( la +is+a +(dida.3
D().3 ANGULOS ALTERNOS INTERNOS.3 S%n l%s ?u( (s*n d(n*r% d( la cin*a 0 a dis*in*%
lad% d( la *rans,(rsal.3
: (s al*(rn% in*(rn% c%n !
E (s al*(rn% in*(rn% c%n = 9 ;
: E
S%n i8ual(s (n*r( si /%r?u(7
! T ; c%rr(s/%ndi(n*(s& = !
: T ; %/. P%r (l ,>r*ic( C #
! T : ; can*idad(s i8ual(s a
una *(rc(ra1 s%n i8ual(s (n*r( s'&
T
D().3 ANGULOS ALTERNOS EHTERNOS.3 S%n l%s ?u( (s*n )u(ra d( la cin*a 0 a dis*in*%
9 ; lad% d( la *rans,(rsal.3

: E S%n Al*(rn%s E.*(rn%s7
9 c%n #
= ! ; c%n C

C # S%n i8ual(s (n*r( s'.3

D().3 ANGULOS INTERNOS DEL MISMO LADO.3 S%n l%s ?u( (s*n d(n*r% d( la cin*a 0
al +is+% lad% d( la *rans,(rsal.3
9 ; S%n In*(rn%s d(l +is+% lad%7
25
: E
: c%n =
E c%n !
S%n su/l(+(n*ari%s /%r?u(7
= ! : S 9 T 9#<
<
su/l(+(n*ari%s&
C #
= T 9 c%rr(s/%ndi(n*(s &
T : S = T 9#<
<
can*idad(s i8ual(s
/u(d(n r((+/la2ars( una /%r %*ra &
D().3 ANGULOS EHTERNOS DEL MISMO LADO.3 S%n l%s ?u( (s*n )u(ra d( la cin*a 0
al +is+% lad% d( la *rans,(rsal.3
S%n E.*(rn%s d(l +is+% lad%.3 9 ;
; c%n # : E
9 c%n C
= !
S%n su/l(+(n*ari%s.3 C #

D().3 ANGULOS CONTRARIOS O CON6UGADOS.3 S%n l%s ?u( (s*n un% d(n*r% 0 %*r%
)u(ra d( la cin*a 0 a dis*in*% lad% d( la *rans,(rsal.3

9 ;
: E S%n C%n*rari%s % C%n@u8ad%s7
9 c%n !
= ! ; c%n =
C

# : c%n #
E c%n C
S%n n8ul%s su/l(+(n*ari%s.
26
D().3 ANGULOS DE LA MISMA NATURALEZA.3 L%s n8ul%s ?u( *i(n(n sus lad%s
r(s/(c*i,a+(n*( DD s%n d( i8ual +(dida si s%n d( i8ual na*ural(2a.3
L
:

L& L
9
DD L
; I
L
:
DD L
E

L
E
L
9





L;
T& s%n d( i8ual +(dida.3
D& +(d T +(d c%rr(s/%ndi(n*(s (n*r( DD &
+(d T +(d c%rr(s/%ndi(n*(s (n*r( DD &
+(d T +(d Transi*i,idad &
E6ERCICIOS CON RECTAS DD CORTADAS POR TRANS5ERSAL.3
En cada )i8ura si8ui(n*(1 (nc%n*rar . ( 0.3
9& L
9
DD L
;
;& L
9
DD L
;
DD L
:
L
9
L
9
. 0 .
L
;
9:<
<
==
<
L
;
L
:
0

:& L
9
DD L
;
E& L
9
DD
D
L
; I
L
: D
DD

L
E
L
9
. L
:
L
E
27
0
0
L
9
#<
<
C<
<

L
;
. 99<
<
=& L
9
DD L
; I
L
:
DD L
E
!& L
9
DD L
;
.
L
9
L
:
L
E
0
L
9
:<
<
=<
<
T T

L
;
. 0 !=
<
L
;


CAPITULO I5.3
EL TRIANGULO

"e#.- Es un /%l'8%n% )%r+ad% /%r la unin d( *r(s s(8+(n*%s d( r(c*a.3
C


$ a

A c B
28
El(+(n*%s d(l *rin8ul%.3
Lad%s7 a1 $1 c.
Fn8ul%s7 1 1 .
$%
La a+arilla (s la R(8in In*(ri%r d(l *rin8ul%.3 El *rin8ul% +is+% (s la
Br%n*(ra s(/arad%ra
La ,(rd( (s la R(8in E.*(ri%r d(l *rin8ul%.3 (n*r( las d%s r(8i%n(s.3

CLASIBICACIN DE LOS TRIANGULOS SEG]N
SUS ANGULOS.
D().3 TRIANGULO ACUTFNGULO (s (l ?u( *i(n( sus : n8ul%s a8ud%s.3
C


A B
29

D().3 TRIANGULO RECTFNGULO (s (l ?u( *i(n( 9 n8ul% r(c*% 0 d%s a8ud%s.3
C

G<
<


A B
D().3 TRIANGULO OBTUSANGULO Es (l ?u( *i(n( 9 n8ul% %$*us% 0 d%s a8ud%s.3
C
> G<
<

A B
CLASIBICACION DE LOS TRIANGULOS SEG]N SUS LADOS.3
D().3 TRIANGULO ERUILATERO (s (l ?u( *i(n( sus : lad%s d( la +is+a +(dida.
Ta+$i>n sus in*(ri%r(s s%n d( i8ual +(dida 0 cDu +id( !<
<
.3
C
$ a

3
A c B
D().3 TRIANGULO ISOSCELES (s (l ?u( *i(n( d%s lad%s d( i8ual +(dida 0 sus n8ul%s
$sal(s *a+$i>n s%n d( i8ual +(dida.3
C

a $
A c B
BASE
D().3 TRIANGULO ESCALENO (s (l ?u( *i(n( sus *r(s lad%s d( dis*in*a +(dida c%+%
*a+$i>n sus n8ul%s.3 C

A B
T(%r(+a.3 Es una ,(rdad ?u( n(c(si*a s(r d(+%s*rada .3 C%ns*a d( : /ar*(s Li/*(sis1
T(sis 0 D(+%s*racin&.3
La Li/*(sis s%n l%s da*%s1 (s d(cir1 l% ?u( c%n%c(+%s +(dian*( (l (nunciad% d(l *(%r(+a.3
La T(sis (s la ?u( dic( ?u( (s l% ?u( ,a+%s a d(+%s*rar.3
La D(+%s*racin (s un ra2%na+i(n*% $asad% (n d()inici%n(s1 a.i%+as 0 *(%r(+as
an*(ri%r+(n*( a/r(ndid%s1 ?u( n%s /(r+i*(n ll(8ar a una c%nclusin.3
A.i%+a.3 Es una ,(rdad (,id(n*( /%r si +is+a. C%+% /%r (@(+/l%1 Jla dis*ancia +s
c%r*a (n*r( d%s /un*%s (s la l'n(a r(c*a J.3 Un A.i%+a n% n(c(si*a d(+%s*racin.
5(r(+%s a c%n*inuacin (@(+/l%s d( *(%r(+as ?u( a*a4(n a l%s *rin8ul%s.3
31
T(%r(+a7 LA SUMA DE LOS : ANGULOS INTERIORES DE TODO TRIFNGULO ES
9#<
<

Di$u@a+%s un cual?ui(ra 0 /%r C1 *ra2a+%s la DD a AB
C R
[ &


A B
L& ABC *rin8ul% cual?ui(ra.
R DD AB
T& S S T 9#<
<
[ S S [ T 9#<
<
Su/l(+(n*ari%s &
P(r% T [ al*. in*(rn%s (n*r( DD &
0 T [ al*. in*(rn%s (n*r( DD &
S S T 9#<
<

T(%r(+a.3 EL ANGULO EHTERIOR DEL 5ERTICE1 ES IGUAL A LA SUMA DE LOS
FNGULOS INTERIORES NO ADQACENTES A EL.3
S( di$u@a un cual?ui(ra 0 /%r C1 s( *ra2a una DD a AB
C [

R
[

A B
32
L& ABC cual?ui(ra.3
R DD AB.
T& [ T S
D& T [ c%rr(s/%ndi(n*(s (n*r( DD&
T [ al*. in*(rn%s (n*r( DD&
[ S [ T [
[ T S
E@(rcici%s.3 M(didas d( n8ul%s (n /%l'8%n%s c%n,(.%s.
Trin8ul%s Issc(l(s1 Trin8ul%s (?uil*(r%s.3
9& ABC Issc(l(s
Bas( AB

' (((((((((((((
[ C
[ T (((((((((((((
[ T \\\\\\\\\\\\\
[ ==
<
[ T \\\\\\\\\\\\\
A B
;& S(a ABC (?uil*(r% 0 BD $is(c*ri2 d(l ABC.3
[ C [ T \\\\\\\\\\\\\\

T \\\\\\\\\\\\\\

T \\\\\\\\\\\\\\
D
T \\\\\\\\\\\\\\
T \\\\\\\\\\\\\\
[ [
[ T \\\\\\\\\\\\\\
33
A B
9&
AC T BC T \\\\\\\
[ T \\\\\\\
9E<
<
C T \\\\\\\

T \\\\\\\
[ T \\\\\\\

[ [
A B
;&
El ABC (s (?uil*(r% 0 AD (s al*ura.

C T \\\\\\\

[ T \\\\\\\
D
T \\\\\\\
T \\\\\\\
[
A B

:&
C
[

X B

A C=
<
El ABC (s issc(l(s
d( $as( BC 1 BE (s E
Bis(c*ri2 d(l ABD
[ T \\\\\\ T \\\\\\ T \\\\\\
[ T \\\\\\ T \\\\\\ T \\\\\
=&
L
9
DD L
;
T !=
<
T #=
<
. T
L
9
.


L
;

E&
El ABC d( la )i8ura (s (?uil*(r% 0 AB 0
BB s%n $is(c*ric(s d( l%s EAC 0 ABC.
B C
. D ^
2
0
E A B
. T \\\\ 0 T \\\\ 2 T \\\\ ^ T \\\\\
. S 0 S 2 S ^ T \\\\\\\\\\\\\\\\
ABC (?uil*(r% C !&
M DD BC
. T


A . B
34
Calcular . (n7 9&
9:<
<
.
!<
<
Calcular . (n7 ;&
. .
. =E
<

O

Calcular . (n7 :& Calcular . 0 (n7 E&
0 9;=
<
35
C;
<
.

.
#=
<
Si AB (s c%n8ru(n*( c%n BC1 calcular =&
1 . C

99;
<


A
Si AB c%n8ru(n*( c%n AC calcular !&
.1 0 2. C
Z
A H
Q
En la )i8ura1 l%s : s%n (?uil*(r%s. C&
Calcular . Q
. 0


BDE (?uil*(r%I AB c%n8. c%n AC #&
Calcular . 0.
E
C

C<
<
.
0
A B D
CAPITULO 5 TRANS5ERSALES DEL TRIFNGULO
ALTURAS.3
D().3 Al*ura (s la /(r/(ndicular $a@ada P
d(sd( un /un*% a una r(c*a.
R
36
Al*uras (n un *rin8ul%.3
P(r/(ndicular $a@ada d(sd( un ,>r*ic( al lad% %/u(s*%.3
Al*uras (n un *rin8ul% acu*n8ul%.3

C

-
c
-
a
-
$

A B
En un *rin8ul% acu*n8ul% las *r(s al*uras s( in*(rs(c*an (n un s%l% /un*% d(n*r% d(l .
C
Al*uras (n un *rin8ul% r(c*n8ul%.3
-
$
T$ -
c
-
a
T a
En un *rin8ul% r(c*n8ul% las *r(s
al*uras s( in*(rs(c*an (n un s%l%
A c B
/un*% (n (l ,>r*ic( d(l r(c*%3

Al*uras (n un *rin8ul% %$*usn8ul%.3

C
-
a
-
$

a -
c
$
A B
D
37
En un *rin8ul% %$*usn8ul% 1 si /r%l%n8a+%s las al*uras1 s( in*(rs(c*an (n un /un*% )u(ra
d(l .
L%s /un*%s d( in*(rs(ccin d( las al*uras d( *%d% *rin8ul% s( lla+an ORTOCENTRO.
BISECTRICES.3
D()7 Bis(c*ri2 d( un n8ul% (s (l ra0%
?u( l% di,id( (n ; /ar*(s i8ual(s.
C
$is(c*ri2
$

T R%
$

$

Es (l radi% d( la
inscri*a
A B





38
En *%d% *rin8ul%1 las : $is(c*ric(s s( in*(rs(c*an (n un s%l% /un*% d(n*r% d(l *rin8ul%. Es(
/un*% (s (l c(n*r% d( una circun)(r(ncia *an8(n*( a l%s : lad%s1 lla+ada JCircun)(r(ncia
Inscri*aK 0 (l /un*% s( lla+a INCENTRO.3
SIMETRALES.3
Si+(*ral d( un *ra2%7 (s la r(c*a ?u(
l% di,id( (n d%s /ar*(s i8ual(s.3

A M B
R
Si+(*ral(s d( un *rin8ul% acu*n8ul%.3
C
S
$
S
a

M
:
M
;
A B
M
9
S
c
En un *rin8ul% acu*n8ul%1 las : si+(*ral(s s( in*(rs(c*an (n un s%l% /un*% d(n*r% d(l .3
39
Si+(*ral(s d( un *rin8ul% r(c*n8ul%.3
C S
a
S
$
A B
S
c
En un *rin8ul% r(c*n8ul%1 las : si+(*ral(s ( in*(rs(c*an s%$r( la -i/%*(nusa.3
Si+(*ral(s d( un *rin8ul% %$*usn8ul%.3
C
S
$
S
a
A B
S
c
En un *rin8ul% %$*usn8ul% las : si+(*ral(s s( in*(rs(c*an (n un /un*% )u(ra d(l .3
El /un*% c(n*r% d( la circun)(r(ncia (.incri*a s( lla+a CIRCUNCENTRO.3
TRANS5ERSALES DE GRA5EDAD.3
Trans,(rsal d( 8ra,(dad d( un *rin8ul% (s un *ra2% ?u( un( un ,>r*ic( d(l c%n (l /un*%
+(di% d(l lad% %/u(s*%.3 C


*
c

M
:

M
;

*
a
*
$
A M
9
B
4
Las : *rans,(rsal(s d( 8ra,(dad s( in*(rs(c*an (n un s%l% /un*% d(n*r% d(l *rin8ul%1
lla+ad% JC(n*r% d( 8ra,(dad) % BARICENTRO. Es*( /un*% di,id( a la *rans,(rsal (n la
ra2n ;79 (s d(cir1 si di,id(s la *an8(n*( (n *r(s /ar*(s1 ; d( (llas ?u(dan d(sd( (l /un*%
-acia (l ,>r*ic( 0 la %*ra d(sd( (l /un*% -acia (l lad%
MEDIANAS DE UN TRIANGULO.3
M(diana d( un *rin8ul% (s un *ra2% ?u( un( l%s /un*%s +(di%s d( l%s lad%s.
Cada +(diana (s DD a un% d( l%s lad%s 0 (s (?ui,al(n*( a 9 d( dic-% lad%.3
C ;
M
;
M
:

A B


M
9
E@(rcici%s c%n *rans,(rsal(s d( 8ra,(dad 0 +(dianas.
41
9&
AE1 BB 0 CD s%n *rans,(rsal(s d( 8ra,(dad
AG T ;9 c+.1 GD T :c+. 0 BG T Ec+.
C
B E
G
A D B
*% ' ((((((((((((((
B+ ' ((((((((((((((
,* ' ((((((((((((((
;&
El ABC (s (?uil*(r%1 AE1 BB 0 CD s%n
Trans,(rsal(s d( 8ra,(dad 0 BG T 9;c+.
C AE T\\\\\\\\\\

GE T \\\\\\\\\\

B E BB T \\\\\\\\\\
G
GD T \\\\\\\\\\
A D B
CD T \\\\\\\\\\
:&
AE1 BB 0 CD s%n *rans,(rsal(s d( 8ra,(dad
AE T E#c+.1 BB T E=c+. 0 CD T E;c+.
C
AG T\\\\\\\\\
GE T \\\\\\\\\
B E
G BG T \\\\\\\\\
BG T \\\\\\\\\
A D B GC T \\\\\\\\\

E&
DE1 DB 0 BE s%n +(dianas1 AB T ;Ec+.
BC T ;<c+. 0 AC T ;Cc+.
C
B E
A D B
DE T \\\\\\\\EB T \\\\\\\ BD T\\\\\\\
=&
AC BCI AE1 BB 0 CD s%n *rans,(rsal(s
C AG T \\\\\\\\\
GE T \\\\\\\\\
BB T \\\\\\\\\
B E
A D B
BG T\\\\\\\\ BGT \\\\\\\\ GDT\\\\\\\
!&
DEI DB 0 BE s%n +(dianas.
T C=" 0 T E!"
C T \\\\\\\\\

. T \\\\\\\\\
0 T \\\\\\\\\
.
B 2 ^ E 2 T \\\\\\\\\
0 ^ T \\\\\\\\\

A D B
CUESTIONARIO.3
9& N%+$ra las *rans,(rsal(s d( un *rin8ul% cual?ui(ra. D()'n(las.3
42
;& D()in(7
a& Si+(*ral d( un *ra2%7
$& Bis(c*ri2 d( un n8ul%7
:& VEn ?u> c%incid(n *%das las *rans,(rsal(sW
E& VDnd( s( u$ica (l %r*%c(n*r% d( un r(c*n8ul%W
=& VDnd( s( u$ica (l circunc(n*r% (n un r(c*n8ul%W
!& VDnd( s( u$ica (l %r*%c(n*r% (n un %$*usn8ul%W
C& VEn ?u> (l inc(n*r% 0 (l circunc(n*r% c%incid(nW
#& VEn ?u( la al*ura d( la $as( (s a la ,(2 $is(c*ri2 d(l n8ul% d(l ,>r*ic( J C J&W
G& VCul (s (l radi% d( la circun)(r(ncia inscri*a a cual?ui(r W
9<& VCul (s (l radi% d( la circun)(r(ncia circunscri*a a cual?ui(r W
99& VRu> clas( d( (s a?u(l (n ?u( la + T :<" 0 la + T !<"W
9;& VRu> clas( d( (s a?u(l (n ?u( + T 9!<" 0 + T !<"W
9:& VRu> clas( d( (s a?u(l (n ?u( + T 9!< 0 + T 9<"W
9E& VRu> (s (l c(n*r% d( Gra,(dad d( un W
O*r%s E@(rcici%s7
I Id(n*i)ica (l n%+$r( d( un *rin8ul% ?u( *i(n(7
a& 9 n8ul% r(c*%
43
$& 9 n8ul% %$*us%
c& : n8ul%s a8ud%s
d& T%d%s sus n8ul%s in*(ri%r(s i8ual(s
II Id(n*i)ica las a)ir+aci%n(s )alsas7
a& En un *rin8ul% r(c*n8ul% -a0 ; n8ul%s a8ud%s
$& En un *rin8ul% %$*usn8ul% -a0 un n8ul% %$*us%
c& En un *rin8ul% r(c*n8ul% -a0 ; n8ul%s r(c*%s
d& L%s : n8ul%s d( un *rin8ul% s%n si(+/r( a8ud%s
(& En un *rin8ul% acu*n8ul% l%s : n8ul%s s%n a8ud%s
)& 9 *rin8ul% r(c*n8ul% *i(n( 9 n8ul% r(c*% 0 d%s a8ud%s
III Id(n*i)ica (l *rin8ul% ?u( *i(n(7
a& : lad%s d(si8ual(s
$& ; lad%s T (n*r( si
c& : lad%s T (n*r( si
I5 Encu(n*ra l%s (rr%r(s7
a& Trin8ul% r(c*n8ul% (scal(n%
$& Trin8ul% r(c*n8ul% issc(l(s
c& Trin8ul% r(c*n8ul% (?uil*(r%
d& Trin8ul% %$*usn8ul% issc(l(s
(& Trin8ul% %$*usn8ul% (scal(n%
)& Trin8ul% acu*n8ul% (scal(n%
5 S(4ala ?u( (l(+(n*%s s(cundari%s d(l *rin8ul% )%r+an l%s si8ui(n*(s /un*%s7
a& El Or*%c(n*r%
$& El C(n*r% d( Gra,(dad
44
c& El Inc(n*r%
d& El Circunc(n*r%
5I S(4ala si s%n 5 % B las si8ui(n*(s a)ir+aci%n(s7
a& La $is(c*ri2 di,id( al n8ul% (n ; n8ul%s c%n8ru(n*(s
$& La si+(*ral (s la /(r/(ndicular (n (l /un*% +(di% d( un *ra2%
c& La al*ura (s (l s(8+(n*% ?u( un( (l /un*% +(di% d( un *ra2%
c%n (l ,>r*ic( %/u(s*%
d& El /un*% d( in*(rs(ccin d( las $is(c*ric(s s( lla+a J $ic(n*r% J
5II S(4ala d%nd( s( (ncu(n*ra (l %r*%c(n*r% (n
a& 9 *rin8ul% r(c*n8ul%
$& 9 *rin8ul% acu*n8ul%
c& 9 *rin8ul% %$*usn8ul%
5III VRu> /u(d(s d(cir s%$r( las al*uras1 si+(*ral(s1 $is(c*ric(s 0 *rans,(rsal(s d( 8ra,(dad
d( un +is+% *rin8ul% (?uil*(r%W\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
IH Si ABC (s un *rin8ul% r(c*n8ul% issc(l(s (n C1 indica d%nd( s( (ncu(n*ran l%s si8ui(n*(s
/un*%s7
a& El Or*%c(n*r%
$& El circunc(n*r%
c& El Inc(n*r%
d& El C(n*r% d( Gra,(dad
H VCun*% +id( cDu d( l%s n8ul%s $asal(s d( un *rin8ul% issc(l(s si (l n8ul% d(l ,>r*ic(
+id( E<"W
HI Si l%s n8ul%s d( un *rin8ul% (s*n (n la ra2n 9 7 ; 7 9 VRu> *i/% d( *rin8ul% (sW
45
HII Si 9 n8ul% d( 9 *rin8ul% r(c*n8ul% +id( :<" VCun*% +id( (l %*r% n8ul% a8ud%W

HIII Si ; n8ul%s su/l(+(n*ari%s (s*n (n la ra2n 9 7 ; VCul (s la +(dida d( cada n8ul%W
HI5 Si (l P(r'+(*r% d( un *rin8ul% (?uil*(r% (s ;a VCun*% +id( 9 lad% d( (s( *rin8ul%W
H5 En un *rin8ul% r(c*n8ul% (n C1 s( *i(n( ?u( 9 n8ul% (s la +i*ad d(l n8ul% VCul
(s (l ,al%r d(l n8ul% W
H5I En un *rin8ul% cual?ui(ra1 S T 9;<". Si T = VCul (s (l ,al%r d(l
W
H5II Si ; n8ul%s c%+/l(+(n*ari%s (s*n (n la ra2n ; 7 : VCun*% +id( cada n8ul%W
H5III VCun*% +id( cDn8ul% d( un *rin8ul% r(c*n8ul% issc(l(sW
HIH Si (l P(r'+(*r% d( un *rin8ul% (?uil*(r% (s : a VCul (s su r(aW
-- ABC issc(l(sI T E<" I D1 inc(n*r% C
C
D
2
--. Si AC T CB . 0
AE / BB $is(c*ri2 d(*(r+ina A B
. 1 01 2 B 0 2 E
D

.
A B
46

T
i
(
n
(

s
u
s

:

l
a
d
%
s

i
8
u
a
l
(
s
.


T
i
(
n
(

;

l
a
d
%
s

i
8
u
a
l
(
s
.


T
i
(
n
(

s
u
s

:

l
a
d
%
s

d
(
s
i
8
u
a
l
(
s
.


S
E
G
]
N

S
U
S

L
A
D
O
S


T
i
(
n
(

s
u
s

:

n
8
u
l
%
s

a
8
u
d
%
s
.


T
i
(
n
(

9

n
8
u
l
%

r
(
c
*
%


T
i
(
n
(

9

n
8
u
l
%

%
$
*
u
s
%


S
E
G
]
N

S
U
S

A
N
G
U
L
O
S

47
CALCULO DEL FREA DE UN TRIFNGULO.3
Para calcular (l r(a d( cual?ui(r *rin8ul%1 s( +ul*i/lica la $as( /%r la al*ura 0 (s( /r%duc*% s( di,id( /%r ;.3
C


-

A D B
9=
E@(+/l%7 AB T :<+ CD T 9=+ Fr(a d(l *rin8ul% T :< M 9= T;;= +
;
;
9
E@(rcici%s7 Calcular las r(as r(s/(c*i,as d( l%s si8ui(n*(s *rin8ul%s.
9& AB T E=c+.I CD T ;; c+. Fr(a T
;& AB T = N+. CD T ;1: N+. Fr(a T
Fr(a d( un *rin8ul% r(c*n8ul%7 (s i8ual al /r%duc*% d( l%s ca*(*%s1 di,idid% /%r ;.
C
A B
En (s*( cas% la $as( (s (l ca*(*% AB 0 la al*ura (s (l ca*(*% AC
E@(+/l%7 AB T C1C c+. AC T E1! c+. A T C1C M E1! T 9C1C9 c+.
;
;
48
CALCULO DEL FREA DE UN POLIGONO
Si (l /%l'8%n% n% (s r(8ular1 s( *ra2an las dia8%nal(s d(sd( un% d( l%s ,>r*ic(s1 l% ?u( di,id(
al /%l'8%n% (n *rin8ul%s. S( di$u@an las al*uras d( cada un% d( (ll%s1 lu(8% s( calcula (l
r(a *a+$i>n d( cada un% 0 s( su+an1 l% ?u( n%s da (l r(a *%*al.
E M(didas.


B I -
9
II D BD T # c+..
-
9
T ;1: c+..
-
;
III
I5
C BC T G c+..
-
:
-
;
T :1; c+..
-
E
A B BB T G1; c+..
-
:
T E c+..
E -
E
T E1E c+..
Fr(a d(l I T BD M -
9
T # M ;1: T G1; c+.
;

; ;
9
Fr(a d( II T BC M -
;
T G M :1; T 9E1E c+.
;
; ;
;
Fr(a d(l III T BB M -
:
T G1; M E T 9#1E c+.
;
; ;
9
;1;
Fr(a d(l I5 T BB M -
E
T G1; M E1E T ;<1;E c+.
;
; ;
9
Fr(a *%*al T G1; S 9E1E S 9#.E S ;<1;E T !;1;E c+.
;
49
CALCULO DEL FREA DE UN POLIGONO REGULAR.
En (s*( cas%1 *a+$i>n s( di,id( (l /%l'8%n% (n *rin8ul%s1 /(r% s%n *%d%s issc(l(s 0 d( la
+is+a r(a. S( calcula (l r(a d( un% d( (ll%s 0 >s*a s( +ul*i/lica /%r (l nA+(r% d(
*rin8ul%s (n ?u( s( -a0a di,idid% (l /%l'8%n%.
B

G E
L D
-
A C

B
4
En (s*( cas%1 (l r(a *%*al d(l %c*8%n% r(8ular s(r'a7 AB M - M #
;
9
E@(rcici%s7
9& Calcular (l r(a *%*al d( un /(n*8%n% r(8ular cu0% lad% +id( E c+. 0 su - T :c+.
;& Di$u@a un -(.8%n% r(8ular 0 la al*ura d( un% d( sus *rin8ul%s s(8An +%d(l%.
:& Mid( un lad% 0 la al*ura 0 calcula (l r(a *%*al.
E& Calcula (l /(r'+(*r% d(l /%l'8%n% d(l (@(rcici% an*(ri%r.
5
TEOREMA PARTICULAR DE PITAGORAS.3 C
<
$sic%&
D().3%n t0d0 tring120 rectng1203 2a s14a de 20s c1adrad0s c0nstr1id0s s05re 20s catet0s.

es ig1a2 a2 c1adrad0 c0nstr1id0 s05re 2a 6i70ten1sa.-

E@(+/l%7 S(a ABC1 r(c*n8ul% (n C. Calcula la + d( la -i/%*(nusa si sa$(+%s ?u(7
A
AC T # c+. CB T E c+..3
c
; T
E
;
S #
;
c
c
; T
9! S !E # c+.
c
; T
#< D
c T #<
C E c+. B
51
E@(rcici%s7
9& S(a ABC *rin8ul% r(c*n8ul% (n C7 AC T ! c+. 0 BC T # c+.. Calcula AB
;& S(a ABC *rin8ul% r(c*n8ul% (n C7 c T ;< c+.I a T 9; c+.. Calcula $.
:& S(a ABC *rin8ul% r(c*n8ul% (n C. a T = c+.I c T 9: c+.. Calcula $
E& S(a ABC *rin8ul% r(c*n8ul% (n C. a T Cc+.I $ T G c+. . Calcula c.
52
=& En un *rin8ul% r(c*n8ul% (n C1 calcula la + d(l lad% ?u( )al*a
a T # c+.I c T 9: c+. Calcula $
$ T = c+.I c T 9; c+. Calcula a
a T E c+.I $ T E c+. Calcula c
a T 9! c+.I c T ;< c+. Calcula $
!& VCul (s (l P d( un *rin8ul% r(c*n8ul% dad%s a T # c+. 0 $ T = c+.W

C& Calcula la dia8%nal d( un cuadrad% d( lad% = c+.
#& S(a ABC *rin8ul% r(c*n8ul% (n C. c T 9< c+.I a T E c+. VCun*% +id( $W
53
G& En l%s si8ui(n*(s *rin8ul%s r(c*n8ul%s1 calcula (l lad% ?u( )al*a.3
II
I . C
G c+. 9= c+. ;< c+. 9! c+.
C .
I5
III

9: c+. E c+. .
9; c+.
C . C E c+.
9<&Calcula (l P(r'+(*r% 0 (l Fr(a d( la )i8ura ac-urada (n (l N
<
9< 0 (n *%da la N
<
99.3
D A 99& 9; c+.
G c+. = c+.
C 9; c+. B
P(r'+(*r% T
Fr(a ' ! c+. P(r'+(*r% T
Fr(a T
54
CAPITULO 5I CUADRILATEROS
D().3 S%n /%l'8%n%s )%r+ad%s /%r la unin d( cua*r% s(8+(n*%s d( r(c*a.

PARALELOGRAMOS.3
D().3 S%n cuadril*(r%s ?u( *i(n(n ; /ar(s d( lad%s /aral(l%s.3
CUADRADO.3
D().3 Es un /aral(l8ra+% # & ?u( *i(n( sus E lad%s i8ual(s 0 sus n8ul%s r(c*%s.3
D C
E


( )
A a B
P(r'+(*r% T a S a S aS a T E a Fr(a T a M a T a
;

D().3 Dia8%nal d( un /%l'8%n% (s (l *ra2% ?u( un( d%s ,>r*ic(s n% c%ns(cu*i,%s.
Pr%/i(dad(s d( las dia8%nal(s d( un cuadrad%.
9& Ti(n(n la +is+a +(dida
;& S( di+idian cDu di,id( a la %*ra (n d%s /ar*(s i8ual(s&
:& S%n $is(c*ric(s d( l%s n8ul%s in*(ri%r(s
55
E& S( in*(rs(c*an )%r+and% E n8ul%s r(c*%s.
RECTANGULO.3
D().3 Es un /aral(l8ra+% ?u( *i(n( lad%s /aral(l%s ( i8ual(s d( ; (n ; 0 E r(c*%s.3
D c C

d E $
( )
A a B
P(r'+(*r% T aS$ScSd I /(r% a T c $ T d P T ; a S $ &
Fr(a T lar8% M anc-% A T a M $
Pr%/i(dad(s d( las dia8%nal(s d( un r(c*n8ul%.3
9& Ti(n(n i8ual +(dida
;& S( di+idian.
:& N% s%n $is(c*ric(s d( l%s n8ul%s in*(ri%r(s.
E& S( in*(rs(c*an )%r+and% n8ul%s %$licu%s ; a8ud%s 0 ; %$*us%s &
La su+a d( l%s n8ul%s in*(ri%r(s d( *%d% /aral(l8ra+% (s d( :!<"
L%s n8ul%s (.*(ri%r(s d( un # & s( )%r+an alar8and% lad%s. E@.7
56
ROMBO.3
D().3 Es un /aral(l8ra+% ?u( *i(n( sus E lad%s i8ual(s 0 sus n8ul%s %$licu%s1.
D C
-
D
( )
A a B
P(r'+(*r%7 a S a S a S a T E a Fr(a T $as( M al*ura T a M -
Ta+$i>n (l Fr(a d( un r%+$% /u(d( calculars( +ul*i/licand% sus dia8%nal(s 0 di,idi(nd% (l
/r%duc*% /%r ; . Fr(a T ( M )
;
Pr%/i(dad(s d( las dia8%nal(s d(l r%+$%.3
9& Ti(n(n dis*in*a +(dida.
;& S( di+idian
:& S%n $is(c*ric(s d( l%s n8ul%s in*(ri%r(s.
E& S( in*(rs(c*an )%r+and% E n8ul%s r(c*%s.
C%ns*ruccin d( un r%+$% dadas sus dia8%nal(s. Si ( T : c+. 0 ) T G c+.1 c%ns*ruir (l
r%+$%.
57
R<MBOIDE.3
D().3 Es un /aral(l8ra+% ?u( *i(n( sus lad%s /aral(l%s i8ual(s 0 sus n8ul%s %$licu%s.
c
D C
d E $

( )
A a B
P(r'+(*r%7 (s (l +is+% cas% d(l r(c*n8ul% & P T ; a S $ &
Fr(a7 $as( +ul*i/licada /%r al*ura & A T $ M -
Pr%/i(dad(s d( las dia8%nal(s d(l r%+$%id(.3
9& Ti(n(n dis*in*a +(dida.
;& S( di+idian
:& N% s%n $is(c*ric(s d( l%s n8ul%s in*(ri%r(s.
E& S( in*(rs(c*an )%r+and% n8ul%s %$licu%s.
58
TRAPECIOS.3
D()1. S%n cuadril*(r%s ?u( *i(n(n un /ar d( lad%s /aral(l%s.3
P(r'+(*r%s7 Para *%d%s (ll%s1 (l P(r'+(*r% s( calcula su+and% l%s lad%s P T a S$ Sc Sd
Fr(as7 Para *%d%s (ll%s (l Fr(a s( calcula +ul*i/licand% la s(+isu+a d( las $as(s /%r la
al*ura.
A T $ S $X M - % $i(n M(diana M al*ura
;
TRAPECIO ISOSCELES.3
Ti(n( l%s lad%s n% /aral(l%s i8ual(s.3 D $as( $_ C
La al*ura d( un *ra/(ci% s( d()in(
-
c%+% (l s(8+(n*% *ra2ad%
M M(diana M
9

/(r/(ndicular+(n*( (n*r( l%s
lad%s /aral(l%s.
A $as( $ B
TRAPECIO RECTFNGULO.3
Ti(n( ; n8ul%s r(c*%s.3 D C
A B
TRAPECIO ESCALENO.3
Ti(n( l%s lad%s n% /aral(l%s d(si8ual(s.3 D C
A B
59
TRAPEZOIDE.3
D().3 Es un cuadril*(r% ?u( n% *i(n( nin8An /ar d( lad%s /aral(l%s.3
D
C
A B
MEDIDAS DE ANGULOS DE UN CUADRILATERO.3
9&

u 0
. T \\\\\\\\\\\\\

0 T \\\\\\\\\\\\

.

99="
u T \\\\\\\\\\\

:;" ,
, T \\\\\\\\\\\
;&

99;"
.

T

(((((((((((((((

0
9<;"
0 T \\\\\\\\\\\\\\\

u

u T \\\\\\\\\\\\\\\
. , C!

, T \\\\\\\\\\\\\\\

:&

E#
. T \\\\\\\\\\\

,
0 T \\\\\\\\\\\
99="

.
u T \\\\\\\\\\\

u

0
, T \\\\\\\\\\
E&



99:"
. T \\\\\\\\\\\\
=9" .

0 T \\\\\\\\\\\\
u
,
u T \\\\\\\\\\\\\
#C"

0
, T \\\\\\\\\\\\
6
Fn8ul%s (n /aral(l8ra+%s.3 Calcular .1 01 u1 , (n cada )i8ura.3
9&
. 0 . T \\\\\\\\\\
0 T \\\\\\\\\\
, u E9" 0 u T \\\\\\\\\\
, T \\\\\\\\\\
;&
. T \\\\\\\\\\

. u
0 T \\\\\\\\\\


, 0
u T \\\\\\\\\

9EG"
, T \\\\\\\\\
:&
. T \\\\\\\\\

u

,
0 T \\\\\\\\\

. E9" 0
u T \\\\\\\\\
, T \\\\\\\\\
E&
. T \\\\\\\\\
.
0 0 T \\\\\\\\\

:!"
, u T \\\\\\\\\

u




, T \\\\\\\\\
=& . T \\\\\\\\\
0 T \\\\\\\\\
, .
u T \\\\\\\\\


0 99C" u
, T \\\\\\\\\
!& . T \\\\\\\\\

. , u 0 T \\\\\\\\\
u T \\\\\\\\\
=!"
;#"
0 , T \\\\\\\\\
C&
. T \\\\\\\\\
.

:#"
0 T \\\\\\\\\
0
, u T \\\\\\\\\

=;"
u
, T \\\\\\\\\
#& . T \\\\\\\\\

,
0 0 T \\\\\\\\\
u T \\\\\\\\\
#9" .
u
, T \\\\\\\\\
G& . T \\\\\\\\\

u
0 T \\\\\\\\\

0
u T \\\\\\\\
.

,
, T \\\\\\\\
9<& . T \\\\\\\\\

u
. 0 T \\\\\\\\\
,
0 u T \\\\\\\\\

;="

, T \\\\\\\\\
61
M(diana d( un *ra/(ci%.3
En la )i8ura ABCD (s un *ra/(ci% d( $as(s AB 0 CD. MN (s la +(diana 0 R (s (l /un*% d(
in*(rs(ccin d( la dia8%nal BD 0 la +(diana MN. La dia8%nal %ri8ina l%s ABD 0 DBC.
El Fr(a d( (s%s (s7
D C
I ABD T AB M -
;
II DBC T DB M - - R -
; M N
III ABD S DBC T
- AB S DB & T
; A B
Fr(a d(l *ra/(ci% T M(diana M al*ura

C%+/l(*a la *a$la c%n las +(didas indicadas (n c+..3
+AB& +CD& +MN& +MR& +RN&
:# ;;
9= G
;< 9!
MAB& MCD& M - & Fr(a ABCD& 33333333333
=; E! ;<
E! =E :!
9G 9= G1;
9= G 9<
:; 9#1E ;:1=
!< E: :=

Fn8ul%s in*(ri%r(s 0 (.*(ri%r(s d( un *ra/(ci%.3
9&
. T \\\\\\\\\
. 2 0 T \\\\\\\\
2 T \\\\\\\\
=<" 0 9E="
;&
. T \\\\\\\\\
.

2 0
0 T \\\\\\\\\

2 T \\\\\\\\\
E#" !;"
62
9& ;& . ' (((((((((
. T \\\\\\\\\
0 T \\\\\\\\\

0 .
0 ' (((((((((

99<8
2 ' ((((((((( 2 T \\\\\\\\\
2 C=" . 0 2
:& E&

2
. T \\\\\\\\\

. =:"

. 0 E<" .. T \\\\\\\\\
9;C"
0 T \\\\\\\\\
2 0 T \\\\\\\\\ 2 T \\\\\\\\\

2 T \\\\\\\\\
0
E<"


=& !&
. T \\\\\\\ . T \\\\\\
!<" 2 2 . G#"

0 T \\\\\\
0 T \\\\\\\
. 9:<" 0
. 9E;" 0 2 T \\\\\\\ 2 T \\\\\\
C& #&
0
. 2
. T \\\\\\\\ 2 0 E<" . T \\\\\\\
0 T \\\\\\\\ 0 T \\\\\\\
99C"
2 T \\\\\\\\ #<" .
2 T \\\\\\
63
64

(

9

?
u
(

*
i
(
n
(

s
u
s

E

l
a
d
%
s

i
8
u
a
l
(
s


0

s
u
s

n
8
u
l
%
s

r
(
c
*
%
s

&


`

?
u
(

*
i
(
n
(

s
u
s

l
a
d
%
s

c
%
n
*
i
8
u
%
s


d
(
s
i
8
u
a
l
(
s

0

s
u
s

n
8
u
l
%
s

%
$
l
i
c
u
%
s
&





`

?
u
(

*
i
(
n
(

s
u
s

E

l
a
d
%
s

i
8
u
a
l
(
s

0

s
u
s

n
8
u
l
%
s

%
$
l
i
c
u
%
s
&


`

?
u
(

*
i
(
n
(

s
u
s

l
a
d
%
s

c
%
n
*
i
8
u
%
s

d
(
s
i
8
u
a
l
(
s

0

s
u
s

a
n
8
u
l
%
s

r
(
c
*
%
s
&



(
t
i
e
n
e

s
1
s

2
a
d
0
s

n
0

!
!

d
e
s
i
g
1
a
2
e
s
)


*
i
(
n
(

;

n
8
u
l
%
s

r
(
c
*
%
s

&


*
i
(
n
(

s
u
s

l
a
d
%
s

n
%

D
D

i
8
u
a
l
(
s
&


S
%
n

c
u
a
d
r
i
l

*
(
r
%
s

?
u
(

*
i
(
n
(
n

;

/
a
r
(
s

d
(

l
a
d
%
s

D
D


S
%
n

c
u
a
d
r
i
l

*
(
r
%
s

?
u
(

*
i
(
n
(
n

u
n

/
a
r

d
(


l
a
d
%
s

D
D


C
u
a
d
r
i
l

*
(
r
%

?
u
(

n
%

*
i
(
n
(

n
i
n
8
A
n

/
a
r

d
(

l
a
d
%
s

D
D


P
0
2
:
g
0
n
0
s

d
e

4


2
a
d
0
s

65
E6ERCICIOS QCUESTIONARIOS.3
1) Calcula la + . si7 ABCD (s un cuadrad% E
D . C
ABE (s issc(l(s

+ ^ T ;="
^
A B
;& Calcula + . si7 ABCD (s un r(c*n8ul% D C
DB su dia8%nal. !<"

.
A
9="
B
:& En (l r%+$%id( ABCD7 BC BB D B C
EB DD AD
BB AB
CalculaI
+ T
+ T
+ T A B
+ T
+ T
D C
E& S(a ABCD un cuadrad%7 AC CE
.
Calcula + .
A B E
5) S(a ABCD un *ra/(ci%7
DC T : c+. 0 AB T =c+. D C
99<" 9;<"
En*%nc(s la +(diana d(l *ra/(ci% +id(\\\\\\
Calcular + T +_ T _ #<"
66
A B
CUESTIONARIO
R(s/%nd( las si8ui(n*(s /r(8un*as7
9& VRu> n%+$r( r(ci$( cual?ui(r )i8ura d( E lad%sW \\\\\\\\\\\\\\\\\\\
;& VRu> n%+$r( r(ci$( un cuadril*(r% ?u( *i(n( ; /ar(s d( lad%s DD 0 W\\\\\\\\\\\\\
:& VRu> n%+$r( r(ci$( (l cuadril*(r% ?u( sl% *i(n( 9 /ar d( lad%s DDW\\\\\\\\\\\\\\\\
E& VCun*%s 8rad%s su+an las +(didas d( *%d%s l%s n8ul%s in*(ri%r(s d( 9 cuadril*(r%W
=& VCun*%s 8rad%s su+an las + d( *%d%s l%s in*(ri%r(s d( un *ra/(ci%W\\\\\\\\\\\\
!& A*(ndi(nd% a su l%n8i*ud VC+% s%n (n*r( s' l%s lad%s %/u(s*%s d( un #W\\\\\\\\\\\\
C& A*(ndi(nd% a sus +(didas VC+% s%n (n*r( si l%s %/u(s*%s d( 9 #W\\\\\\\\\\\\\\\
#& VRu> r(lacin s( cu+/l( /ara l%s ad0ac(n*(s (n *%d% #W\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
G& VRu> r(lacin s( cu+/l( /ara las dia8%nal(s (n *%d% #W\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
9<& N%+$ra *%d%s l%s # \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
99& Escri$( ; carac*(r's*icas d( las dia8%nal(s d(l cuadrad% \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
9;& VRu> clas( d( d(*(r+inan (n (l r(c*n8ul% sus dia8%nal(sW\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
9:& Escri$( : s(+(@an2as (n*r( (l cuadrad% 0 (l r%+$% a/ar*( d( *(n(r E lad%s 0 ;
dia8%nal(s\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
67
9E& D(scri$( (l r%+$%id( \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
9=& Clasi)ica l%s *ra/(ci%s. Eli8( un% d( (ll%s 0 d(scr'$(l%\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
9!& VC+% s( d(*(r+ina la +(diana d( un *ra/(ci%W N%s (s*n dand% las +(didas d( sus

$as(s&\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\
9C& C%ns*ru0( un r%+$%id( cu0% n8ul% a8ud% +id( !<"1 su lad% +a0%r +id( !c+. 0 (l
+(n%r +id( E c+.. N% %l,id(s l(0(nda&.
Pr%$l(+as.3
Calcular (l Fr(a 0 (l P(r'+(*r% d( cada un% d( l%s r(c*n8ul%s /r%/u(s*%s7
A& 9.3 Lar8% T = c+.I anc-% T ! c+.
;.3 Lar8% T <1# + anc-% T ;1: +
:&.3 Lar8% T d+ anc-% T d+
B& Calcular (l Fr(a d( cada un% d( l%s cuadrad%s /r%/u(s*%s7
9.3 + T : ++ ;.3 n T G c+. :.3 s T = +
C& A c%n*inuacin s( dan la $as( 0 la al*ura d( al8un%s #. Calcular (l Fr(a d( (ll%s.
9.3 a T : c+. ;.3 a T ;1C + :.3 a T :a +
$ T ! c+. $ T E1= + E.3 a T b +
D& a T $as( in)(ri%r d(l *ra/(ci%I $ T $as( su/(ri%rI c T al*ura d(l *ra/(ci%3
Calcular (l Fr(a d( l%s si8ui(n*(s *ra/(ci%s7
9& a T E c+.I $ T : c+.I c T ; c+.I ;& a T # +I $ T ! +I c T C +.
68
CAPITULO 5II
CALCULO DE FREAS Q PERIMETROS DE CUADRILATEROS ACLURADOS

P S
I En la )i8ura1 PRRS (s un r(c*n8ul% 0 ABCD un cuadrad% 9 c4.
2
A d(l T G< c+.
;
I A d(l T :! c+.
;
R D A R
:! c+.
;
;Cun*% +id( (l P d( la )i8ura s%+$r(adaW
C B
L G
II En la )i8ura1 l%s r(c*n8ul%s ABCD 0 EBGL s%n D C
Sus lad%s +id(n ; c+. 0 9: c+. r(s/(c*i,a+(n*(.
A B
VCul (s (l Fr(a d( la su/(r)ici( c%l%r(adaW
E B
III En la )i8ura1 PRRS (s un cuadrad% d( lad% a. S R
El P d( la /ar*( s%+$r(ada (s1
a

P R
I5 En la )i8ura s( -an unid% l%s /un*%s +(di%s D C
d( l%s lad%s d(l cuadrad% 0 s( -an di$u@ad%
las dia8%nal(s d( l%s cuadrad%s +(n%r(s.
VRu> /ar*( d(l *%*al r(/r(s(n*a la /ar*( s%+$r(a A B
5 En la )i8ura -a0 E cuadrad%s d( lad% a.
E D
El P d( la )i8ura ABCDEBA (s7
B C

69


A B
D C
5I El cuadrad% d( la )i8ura s( -a di,idid% (n
cuadrad%s +(n%r(s d( 9 c+. d( lad%. VRu>
/%rc(n*a@( d(l cuadrad% +a0%r (s la /ar*(

s%+$r(adaW A B
5II L%s r(c*n8ul%s I1 II1 III1 s%n 0 d( D C
lad%s DD. Dis*an ; c+. (n*r( s' 0 a l%s
; ; ; ;
lad%s d(l r(c*n8ul% ABCD. AB T E9c+.
AD T ;E c+.. El Fr(a s%+$r(ada +id(1 A B
s
5III PRRS s%n l%s /un*%s +(di%s d(l cuadrad% D C
d( lad% a d( la )i8ura. El P d( la /ar*(

P R
s%+$r(ada +id(1



R
D

,
IH S%$r( la dia8%nal d(l cuadrad% ABCD
d( lad% a1 s( -a di$u@ad% un r(c*n8ul%.
a
El P d( la /ar*( s%+$r(ada (s1
A B
D C
# c+. H El /(r'+(*r% d( la )i8ura
inscri*a (n (l r(c*n8ul%
A 9; c+. B +id(1
Calcular (l P(r'+(*r% d( las si8ui(n*(s )i8uras7
7
9& C
ABC issc(l(s
Cc+. P ABC T

A !c+. B
;&
A P ABC T
=1:c+.
E19c+.
A ;1= c+. B
:& PRR issc(l(s
C PR T E PR
:
P PRR T
A 9; c+. B
E& ABCD #
EB DD BC
D B C AE T 9<c+.
BC T ! c+.
DC T 9= c+.
P # EBCB T
A E B
P ABC T :! c+.. Clasi)ica (l si =&
C
. S :
. S 9
A B
. S ;
!& S(a DEB.3 A1 B C /un*%s +(di%s d( l%s
lad%s D AB T # c+.
BC T ! c+.
AC T E c+.
A B
P EBD T
E C B
Calcula (l A d( las si8ui(n*(s )i8uras7
9& D( un cuadrad% d( lad% a& a T =c+. $& a T 91= c+. c& a T <1# c+.
A T A T A T
d& a T ; c+. (& a T E + )& a T : +
: = E
A T A T A T

;& Calcular (l A a+arilla si ABCD 0 EBGL s%n
cuadrad%s d( #c+. 0 E c+. d( lad% r(s/(c*i,a+(n*( # c+
71
.
9& En (l cuadrad% MNPR1 S T s%n /un*%s +(di%s d( sus lad%s. VRu> /ar*( d(l Fr(a d(l
cuadrad% (s (l Fr(a d(l RSTW
T
R P A& 9 B& : C& : D& 9 E& 9
# E # ; E
R S
M N
;& En (l ABC s( *ra2ar%n las +(dianas EB1 BD ED. En (l BDE s( *ra2ar%n las +(dianas
IG1 GL LI VRu> )raccin d(l Fr(a d(l ABC (s (l Fr(a d(l IGLW
C
A& 9 B& 9 C& 9 D& 9 E& N.A.
# 9; 9! E
L
D C E D
I G


A B B
E B
:& VA ?u> )raccin c%rr(s/%nd( (l r(a ac-urada d( la
)i8uraW

A& 9 B& : C& : D& : E 9
: 9! E # E

A B
72
CAPITULO 5III
BORMA DE REALIZAR PROBLEMAS SOBRE POLIGONOS.3
Q REPASO SOBRE CUADRILFTEROS.
Gra)icar un -(.8%n% r(8ular d( lad% !c+. 0 %$*(n(r7
a& An8ul% d(l c(n*r%.
$& An8ul% in*(ri%r.
c& An8ul% (.*(ri%r.
d& Radi% d( la circun)(r(ncia
(& A/%*(+a
)& L%n8i*ud d( la dia8%nal.
S%lucin d( a&
C%+% s( *ra*a d( un -(.8%n% r(8ular1 sa$(+%s ?u( (l /%l'8%n% *i(n( ! lad%s i8ual(s. P%r l%
*an*% l%s :!<" d( la circun)(r(ncia c%rr(s/%ndi(n*( l%s di,idi+%s /%r !1 l% ?u( n%s
/r%/%rci%na un n8ul% d(l c(n*r% % n8ul% )unda+(n*al & d( :!< 7 ! T !<".
En la +is+a )%r+a s( calcula /ara cual?ui(r %*r% /%l'8%n%1 c%n%ci(nd% (l N" d( lad%s.
S%lucin d( $& 0 c& E D

5(+%s ?u( (l in*(ri%r
+id( 9;<"1 uni(nd% ;
$asal(s d( l%s *rin8ul%s.
!<"
El (.*(ri%r CBG s( B C
!<" !<"
)%r+a c%n (l lad% d( 9
0 la /r%l%n8acin d(l lad% M
ad0ac(n*( 0 (s c%n (l d(l !<"
!<"
c(n*r%. A B G
73
S%lucin d( d&
En (s*( cas%1 (l radi% d( la circun)(r(ncia (s* dad%1 0a ?u( (s i8ual al lad% 0 (s*( +id( ! c+..
S%lucin d( (&
La a/%*(+a (s la /(r/(ndicular $a@ada d(sd( (l c(n*r% d( la circun)(r(ncia al lad% d(l
*rin8ul%. Para calcular su +a8ni*ud1 usa+%s (l *(%r(+a d( Pi*8%ras

O
;
S :
;
T !
;

;
T :! 3 G

;
T ;C D
! c+.
T : M G
T :M: c+.
B M : c+. A Es la l%n8i*ud d(l a/%*(+a
S%lucin d( )&
La l%n8i*ud d( la dia8%nal s( calcula ..............................................................................
PROPIEDADES DE LOS POLcGONOS.
9& La su+a d( las +(didas d( l%s n8ul%s in*(ri%r(s d( un /%l'8%n% T 9#<" M n U ;&
;& La su+a d( las +(didas d( l%s n8ul%s (.*(ri%r(s d( un /%l'8%n% T :!<"
:& El nA+(r% d( dia8%nal(s ?u( s( /u(d(n *ra2ar d(sd( un ,>r*ic( d( un /%l'8%n% d(

n lad%s (s n U :.
E& El nA+(r% *%*al d( dia8%nal(s ?u( s( /u(d(n *ra2ar (n un /%l'8%n% d( n lad%s (s
D T n M n U : &
;
74
PROPIEDADES DE LOS POLcGONOS REGULARES.
9& Cada n8ul% in*(ri%r d( un /%l'8%n% r(8ular d( n lad%s +id(7
in*(ri%r T 9#<" M n U ;&
n
;& Cada n8ul% (.*(ri%r d( un /%l'8%n% r(8ular d( n lad%s +id(7
(.*(ri%r T :!<"
n
:& A *%d% /%l'8%n% r(8ular s( l( /u(d( inscri$ir 0 circunscri$ir una circun)(r(ncia.
E& El n8ul% d(l c(n*r% (s c%n8ru(n*( c%n (l n8ul% (.*(ri%r.
=& La su+a d( l%s n8ul%s $asal(s d(l *rin8ul% )unda+(n*al (?ui,al( al in*(ri%r.

CALCULO DE LOS LADOS DE LOS POLcGONOS REGULARES INSCRITOS EN
BUNCIN DEL RADIO DE LA CIRCUNBERENCIA.
En (l clcul% s( usarn las si8ui(n*(s a$r(,ia*uras7
n T nA+(r% d( lad%s d( un /%l'8%n% r(8ular.
l
n
T lad% d(l /%l'8%n% r(8ular inscri*% d( n lad%s

n
T a/%*(+a d(l /%l'8%n% inscri*% (s la d(sd( (l c(n*r% d( la circun)(r(ncia1 al lad%

d(l /%l'8%n% inscri*%.. Ca( (n (l /un*% +(di% d(l lad%&.
P
n T
/(r'+(*r% d(l /%l'8%n% r(8ular inscri*% d( n lad%s
75
E@(rcici% I
Calcular (l lad% d(l cuadrad% inscri*% (n )uncin d(l radi% r d( la circun)(r(ncia
C%ns*ruccin7
Di$u@a+%s una circun)(r(ncia 0 d%s di+(*r%s /(r/(ndicular.
Lu(8% las *an8(n*(s a dic-%s di+(*r%s. Si r T C c+.1 (l lad%
+id( 9E c+. 0a ?u( d T ;r

r T C c+.
E@(rcici% II Calcular (l lad% d(l cuadrad% inscri*% (n )uncin
d( (l radi% d( la circun)(r(ncia circunscri*a.
C%ns*ruccin7 S( *ra2an d%s di+(*r%s /(r/(ndicular(s 0 s( un(n sus (.*r(+%s. El
)unda+(n*al AOB d(l cuadrad% (s r(c*n8ul% issc(l(s. Lu(8% r(sul*a7 AB T l
E
D
D(/(ndi(nd% d( la +(dida d(l radi% 0 a/licand% (l T(%r(+a
d( Pi*8%ras1 s( /u(d( calcular la +(dida d(l lad%.

O
A

C
G<"

4
l
E

M



B
II.3 Calcular (l lad% l
!
lad% d(l -(.8%n% inscri*% &
C%ns*ruccin7
A /ar*ir d(l /un*% a d( la circun)(r(ncia s( a/lica (l radi% c%+% cu(rda. El )unda+(n*al
d(l -(.8%n% (s (?uil*(r%1 % s(a T !<". Lu(8% AB T l
!
0 c%+% AB T OA T r1
r(sul*a ?u( l
!
T r (s d(cir1 (l lad% (s i8ual al radi%& En (s*( +is+% -(.8%n%
c%ns*ruir(+%s un /%l'8%n% d( 9; lad%s 0 un /%l'8%n% circunscri*% a la +is+a
circun)(r(ncia d(l /ri+(r%.
76
C%+% s( /u(d( ,(r (n (l di$u@%1 si ?u(r(+%s un /%l'8%n% ?u( *(n8a (l d%$l( d( lad%s ?u( (l
%ri8inal1 $as*a /r%l%n8ar la a/%*(+a -as*a in*(rs(c*ar la circun)(r(ncia 0 lu(8% unir (s(
/un*% c%n cada un% d( l%s ,>r*ic(s d(l *rin8ul% (sc%8id%.
Si ?u(r(+%s un /%l'8%n% (.inscri*%1 c%n (l +is+% nA+(r% d( lad%s ?u( (l %ri8inal1 $as*a
*a+$i>n /r%l%n8ar la a/%*(+a -as*a la circun)(r(ncia 0 (l /un*% d( in*(rs(ccin1 s(r'a (l
/un*% d( *an8(ncia /ara una *an8(n*( *ra2ada (n*r( las /r%l%n8aci%n(s d( l%s lad%s d(l
*rin8ul% %ri8inal. Es*% s( r(/i*( cuan*as ,(c(s s(a n(c(sari% -as*a c%+/l(*ar la )i8ura.
77
E@(rcici%s7
9& En (l cuadrad% ABCD d( la )i8ura ad@un*a1 AE T AC. VCun*% +id( (l n8ul% .W
D C
A& E="
B& !<"
C& !C1=
.
D& C<" A B E
E& C="
;& VCun*as dia8%nal(s s( /u(d(n *ra2ar (n un %c*8%n%W
A& #
B& ;<
C& E<
D& 9!
E& ;E

:& El n8ul% in*(ri%r d( un /%l'8%n% r(8ular +id( 9EE". VRu> /%l'8%n% r(8ular (sW
A& En(8%n%
B& Oc*8%n%
C& D(c8%n%
D& L(/*8%n%
E& D%d(c8%n%
E& VCul d( las si8ui(n*(s a)ir+aci%n(s (s ,(rdad(ra /ara *%d%s l%s /aral(l%8ra+%s.
A& L%s n8ul%s c%n*i8u%s s%n c%+/l(+(n*ari%s
B& Las dia8%nal(s s%n c%n8ru(n*(s
78
C& L%s n8ul%s %/u(s*%s s%n su/l(+(n*ari%s.
D& Las $is(c*ric(s s%n /(r/(ndicular(s
E& Las dia8%nal(s s( di+idian.
=& En la )i8ura1 ABCD (s un cuadrad%. AC (s dia8%nal 0 (l *rin8ul% ABE (s
(?uil*(r%. La +(dida d(l n8ul% . (s7
D C
A& !<" E
B& !C1="
.

C& C="
D& G<"
E& 9<=" A B
!& En la )i8ura ad@un*a1 ABCD (s un /aral(l%8ra+%. C%n l%s da*%s indicad%s1 la +(dida
d(l n8ul% . (s7
D C
!<"

.

#<"
:<"

C<"
#<"
E<"
=<"

C& VCul(s d( las si8ui(n*(s /r%/i(dad(s s( cu+/l(n (n un /aral(l%8ra+% cual?ui(raW
I Sus lad%s %/u(s*%s s%n c%n8ru(n*(s
II Sus n8ul%s %/u(s*%s s%n c%n8ru(n*(s
III Sus dia8%nal(s s%n c%n8ru(n*(s
I5 Sus dia8%nal(s s%n $is(c*ric(s d( l%s n8ul%s in*(ri%r(s
A& Sl% III B& Sl% I 0 III C& Sl% I1 II 0 IIII D& Sl% I1 II 0 I5 E& I1 II1 III 0 I5.
79
CAPITULO IH LA CIRCUNBERENCIA Q EL CIRCULO.3
D().3 La Circun)(r(ncia (s un c%n@un*% in)ini*% d( /un*%s 0 *%d%s (ll%s (?uidis*an d(l /un*%
lla+ad% C(n*r%.3
Para calcular (l P(r'+(*r% d( la circun)(r(ncia d($(+%s c%n%c(r /ri+(r% (l
si8ni)icad% d( .3
D()7 (s (l nA+(r% d( ,(c(s ?u( (l di+(*r% ca$( (n la (s*irada 0 ,al( :19E9!............
P

T ; M M r % $i(n P

T M d


Circun)(r(ncia

Di+(*r%
Cu(rda
Radi%
D().3 Radi% 7 (s un s(8+(n*% d( r(c*a ?u( un( (l /un*% c(n*r% c%n un /un*% cual?ui(ra d(
la Circun)(r(ncia.
D().3 Cu(rda7 (s un s(8+(n*% d( r(c*a ?u( un( d%s /un*%s cual?ui(ra d( la circun)(r(ncia.
D().3 Di+(*r% 7 (s la +a0%r cu(rda. Un( d%s /un*%s d( la circun)(r(ncia /asand% /%r (l
c(n*r%. Un di+(*r% T ; radi%s.
8
La Circun)(r(ncia 0 sus (l(+(n*%s.3
An8ul% d(l c(n*r%
An8ul% inscri*%
Tan8(n*(
O
inscri*% c%n *an8(n*(
Radi% d( *an8(ncia
B
S(can*(
A Arc% AB
D().3 An8ul% d(l c(n*r% 7 (s (l n8ul% )%r+ad% /%r ; radi%s d( la +is+a circun)(r(ncia.3
D().3 An8ul% Inscri*%7 a& (s (l n8ul% )%r+ad% /%r ; cu(rdas ?u( /ar*(n d( un +is+% /un*%
d( la circun)(r(ncia. $& (s 9 )%r+ad% /%r una cu(rda 0 una *an8(n*(.
D().3 Tan8(n*(7 (s una r(c*a ?u( in*(rs(c*a a la circun)(r(ncia (n un /un*%1 lla+ad% /un*%
d( *an8(ncia. La *an8(n*( (s /(r/(ndicular al radi% d( *an8(ncia.
D().3 S(can*(7 (s una r(c*a ?u( in*(rs(c*a a la circun)(r(ncia (n ; /un*%s.
D().3 Arc%7 (s un s(8+(n*% d( circun)(r(ncia c%+/r(ndid% (n*r( ; /un*%s d( (lla.
D().3 S(+i3circun)(r(ncia . (s un arc% i8ual a la +i*ad d( la circun)(r(ncia.
81
El C'rcul% 0 sus (l(+(n*%s.3
El c'rcul%
Fr(a d(l c'rcul%
A T M r
;
D().3 C'rcul%7 Es la r(8in in*(ri%r d(l /lan% li+i*ad% /%r la circun)(r(ncia1 la cual (s la
)r%n*(ra s(/arad%ra d( la r(8in in*(ri%r 0 (.*(ri%r.
S(8+(n*% circular
S(c*%r circular
D().3 S(8+(n*% circular7 (s una /ar*( d(l c'rcul% li+i*ada /%r una cu(rda 0 un arc%.
D().3 S(+i3c'rcul%7 (s la +i*ad d(l c'rcul%1 li+i*ad% /%r una s(+i3circun)(r(ncia 0 un di+(*r%.
82
D().3 S(c*%r circular7 (s una /ar*( d(l c'rcul% li+i*ada /%r ; radi%s 0 un arc%.
E@(rcici%s c%n r(s/(c*% al C'rcul% 0 a la Circun)(r(ncia
S( r(c%+i(nda u*ili2ar (s*( (@(rcici% c%+% *ra$a@% d( 8ru/%. S( -a c%nsid(rad% . = 3,14 )
9& Dada una O1 #c+. & calcula7
Es*a a$r(,ia*ura s( l((7 dada una circun)(r(ncia& d( c(n*r% O 0 radi% # c(n*i+(*r%sd
a) La l%n8i*ud d( la su /(r'+(*r% &
$& El c'rcul% su Fr(a&
c& El s(+i/(r'+(*r%
d& El s(+ic'rcul%
2) Dadas ; 1 una d( radi% : c+. 0 %*ra d( r T ! c+. indica7
a& El P d( la d( +a0%r radi%
a
$& El P d( la d( +(n%r radi%

c& La ra2n (n*r( la l%n8i*ud +a0%r 0 la l%n8i*ud +(n%r

El A d(l c'rcul% & +(n%r
El A d(l c'rcul%& +a0%r
d& La ra2n (n*r( (l c'rcul% +a0%r 0 (l c'rcul% +(n%r
(& C%+/ara las ra2%n(s %$*(nidas (n c& 0 (n d&
:& Indica si s%n 5 % n%1 las si8ui(n*(s a)ir+aci%n(s VP%r ?u>W
a& El n8ul% inscri*% (s (l )%r+ad% /%r ; radi%s
$& T%d% d(l c(n*r% (s* )%r+ad% /%r 9 di+(*r%
c& d(l c(n*r% (s (l )%r+ad% /%r ; radi%s
d& El inscri*% +id( (l d%$l( ?u( (l d(l c(n*r% si su$*i(nd(n (l +is+% arc%
83
(& El d(l c(n*r% +id( (l d%$l( ?u( (l inscri*% si su$*i(nd(n (l +is+% arc%.
E& Indica si (l c(n*r% d( la Circunscri*a a un s( (ncu(n*ra d(n*r% %
)u(ra d(l % (n (l
a& En un (?uil*(r%
$& En un r(c*n8ul%
c& En un %$*usn8ul%
d& En un acu*n8ul%
=& S(4ala si s%n 5 % B las si8ui(n*(s a)ir+aci%n(s1 @us*i)icand% las B
a& T%d% r(c*% su$*i(nd( 9 di+(*r% inscri*% &
$& Si un inscri*% su$*i(nd( un arc% d( 9#<"1 (s( (s r(c*%
c& ; radi%s si(+/r( )%r+an 9 di+(*r%
d& La su+a d( las l%n8i*ud(s d( ; radi%s (s i8ual a la l%n8i*ud d(l di+(*r%
!& S(a O1 E c+.& inscri*a (n (l cuadrad% ABCD. Encu(n*ra
a) P d( la
$& P d(l cuadrad%
c& A d(l c'rcul%
d& A d(l cuadrad%
(& A c%l%r(ada a2ul
C& S (a ABCD un r(c*n8ul% cu0% anc-% +id( # c+. 0 su lar8% +id( 9! c+.. Calcula
a& P d(l r(c*n8ul%
$& A d(l r(c*n8ul%
c& P d( una circun)(r(ncia
d& P d( la su+a d( las s(+icircun)(r(ncias
84
(& A d( l%s c'rcul%s 0 )& A c%l%r c(l(s*(
#& D(*(r+ina A 0 P d( la )i8ura c%l%r(ada1 sa$i(nd% ?u( AB T !< c+. I OA T radi% 0
OA (s (l di+(*r% d( la /(?u(4a
E
A :< c+. O B
G& Calcula (l A s%+$r(ada sa$i(nd% ?u( OA T :< c+. 0 OB T ;< c+.
Radi% OA
Radi% OB
9<& Calcula P 0 A d( la /ar*( s%+$r(ada d( la )i8ura sa$i(nd% ?u( ABCD (s un cuadrad% 0
?u( (l lad% d(l cuadrad% +id( 9< c+..
99& Encu(n*ra (l P d( l% s%+$r(ad% sa$i(nd% ?u( ABCD (s un cuadrad% 0 ?u( AB T ;< c+.

D C
85

A B
9;& Indica ?u( e r(/r(s(n*a (l Fr(a ac-urada % s%+$r(ada (n cada 8r)ic% circular.
G<"
9#<" ;C<" :!<"
9;<"
:<<" !<"
9:& Gra)ica 8r)ic% circular & las si8ui(n*(s si*uaci%n(s7
a& Una )a+ilia d(s*ina (l ;< e d(l /r(su/u(s*% )a+iliar a la (ducacin d( su -i@%.
$& Una /(rs%na du(r+( # -%ras1 ,a al C%l(8i% ! -%ras1 (s*udia ; -%ras 0 (l r(s*% d(l d'a l%

d(s*ina a %*ras ac*i,idad(s. Pin*a d( dis*in*%s c%l%r(s.
9E& VRu> n8ul% d(l c(n*r% r(/r(s(n*an l%s si8ui(n*(s /%rc(n*a@(s (n un 8r)ic%W
a& 9< e
$& ;< e
c& 9= e
d& :< e
86
(& !< e
9=& S(a O1 E c+. &. Calcula (l r(a d( l% ?u( s( indica a c%n*inuacin7
I II III I5
I Fr(a d(l *rin8ul% ,(rd(
II Fr(a ac-urada
III Fr(a s%+$r(ada c(l(s*(
I5 Fr(a ac-urada
9!& Calcula la +(dida d( l%s n8ul%s /(did%s si T (s *an8(n*( (n D a la circun)(r(ncia.
a& 2
$& 0
O T
c& .
.
A
0
2
d& . S 0
!<"

D
(& . S 2
9C& OC T OA T r d( la O1 OC &. Si BAO T :<" OCB T E<" calcula
a& + .
$& + 0 B /
48
C
<
c& + 2
87

68

A
9#& Calcular (l Fr(a d( una cu0% P (s #9 +. VCul (s su radi%W
9G& En las )i8uras si8ui(n*(s d(*(r+ina .1 01 2 s(8An c%rr(s/%nda.

AC DD BD

A B

<

458

658
O
r

998
O O
2


0 :<"
C
0

r

D
;<& En las )i8uras si8ui(n*(s c(n*r% O & d(*(r+ina ,1 ^1 2.3


=="
O
;<"
O O

= ^ #<"

2

!<"
;9& D(*(r+ina (l ,al%r d( JaK 0 J$K ;;& D(*(r+ina (l ,al%r d( .. T *an8(n*( &
T

G="

9<<" .
O
!="

$

a
88
;:& c(n*r% O &1 RP *an8(n*( D(*. OP ;E& ABC issc(l(s. D(*. .1 0.3

P R
. 0

O

O
;=&VEs 5 % B la si8ui(n*( a)ir+acin J El r%+$% 0 (l r%+$%id( n% s%n inscri/*i$l(s (n una

circun)(r(ncia. 6us*i)ica.3
;!& En la )i8ura s( -an di$u@ad% : di+(*r%s. ROP T :<". OP (s $is(c*ri2 d(l SOR.
VCun*% +id( (l SOAW S A
P B
:<"

R C
;C& Si O_ (s (l c(n*r% d( la d( radi% 9< c+.I O (s (l c(n*r% d( la d( radi% # c+..
D(*(r+ina cuan*% +id( (l s(8+(n*% OP si OP (s *an8(n*( a la d( c(n*r% O_.
P
O_X O
89

CAPITULO H POLIEDROS.3
S%n cu(r/%s li+i*ad%s /%r /%l'8%n%s. La0 /%li(dr%s c%n,(.%s 0 /%li(dr%s r(8ular(s.
P%li(dr%s r(8ular(s.3
Sus caras s%n /%l'8%n%s r(8ular(s i8ual(s. L%s /rinci/al(s /%li(dr%s
r(8ular(s s%n7
E caras T *(*ra(dr% ! caras T -(.a(dr%
# caras T %c*a(dr% 9; caras T d%d(ca(dr%
;< caras T ic%sa(dr%
P%li(dr%s c%n,(.%s.3
S%n cu(r/%s li+i*ad%s /%r /%l'8%n%s lla+ad%s caras1 d( +an(ra ?u(
(l /lan% d( cada cara d(@a a un +is+% lad% a la )i8ura.
Fr(a d( l%s /%li(dr%s.3
%s 2a s14a de2 rea 2atera2 4s 2a s14a de2 rea de 2as 5ases.
Fr(a la*(ral.3
Es su+a d( las r(as d( las caras la*(ral(s.
PRISMAS Q PIRAMIDES.3
Pris+a.3
Es un /%li(dr% li+i*ad% /%r ,ari%s /aral(l8ra+%s 0 d%s /%l'8%n%s i8ual(s cu0%s
/lan%s s%n /aral(l%s.3
B
E D
B

9
A C
Aris*as la*(ral(s.3 N% /(r*(n(c(n a las $as(s.3 E@7 AE1 BB1 CD.
Al*ura d( un /ris+a.3 Dis*ancia (n*r( l%s /lan%s d( sus $as(s.
PARALELEPIPEDO.3
Pris+a cu0as $as(s s%n /aral(l8ra+%s. # &
CUBO7 % -(.a(dr% r(8ular &
T%das sus aris*as s%n i8ual(s.
Sus ! caras s%n cuadrad%s.
Ti(n( # ,>r*ic(s 0 9; aris*as.
ORTOEDRO.3 Un /aral(l(/'/(d% s( lla+a r(c*% si sus aris*as la*(ral(s s%n /(r/(ndicular(s a
las $as(s. Si las $as(s d( un /aral(l(/'/(d% s%n r(c*n8ul%s1 s( lla+a
/aral(l(/'/(d% r(c*% r(c*an8ular % *a+$i>n ORTOEDRO. Las ! caras d( un
%r*%(dr% s%n r(c*n8ul%s.
PIRAMIDE.3
Es un /%li(dr% ?u( *i(n( una cara lla+ada $as(1 ?u( (s un /%l'8%n% cual?ui(ra 0 las %*ras1
lla+adas caras la*(ral(s1 s%n *rin8ul%s ?u( *i(n(n un ,>r*ic( c%+An lla+ad% cAs/id( d( la
/ir+id(.
T a/%*(+a la*(ral % al*ura c%rr(s/%ndi(n*(
a las caras la*(ral(s.
- - T al*ura $a@ada d(sd( la cAs/id( d( la
91
/ir+id( -as*a (l c(n*r% d( la $as(
5OLUMENES DE LOS POLIEDROS.3
El ,%lu+(n d( un ORTOEDRO (s i8ual al /r%duc*% d( sus : di+(nsi%n(s1 (s d(cir
5 T a M $ M c
P%r l% *an*% (l ,%lu+(n d( un PARALELEPIPEDO cual?ui(ra (s i8ual al /r%duc*% d(l r(a d(
la $as( /%r la l%n8i*ud d( la al*ura.
El ,%lu+(n d( la PIRAMIDE (s i8ual a un *(rci% d(l /r%duc*% d(l r(a d( la $as( /%r la +(dida
d( la al*ura.
5 T 9 $as( M -
:
E@(rcici%s.3
9& Calcula (l ,%lu+(n d( una ca@a d( )s)%r%s1 sa$i(nd% ?u( su lar8% (s d( = c+.1 su anc-% (s
:1C c+. 0 su al*% (s 91= c+..
;& Calcula (l r(a la*(ral d( la +is+a ca@a.
:& Calcula (l Fr(a *%*al d( la +is+a ca@a.
E& Calcula (l /(r'+(*r% d( cada una d( las caras di)(r(n*(s.
92
CAPITULO HI CUERPOS REDONDOS.3
CILINDRO CONO ESBERA
r
8
Al*ura -
-
G 8
R r
A
9
T Fr(a la*(ral
A
9
T ; M M r M 8 A
9
T M r M 8 A
9
T E M M r
;
R T radi% $asal
G T 8(n(ra*ri2
Fr(a $asal T ; M M r
;
A
*
T Fr(a *%*al
A
*
T ; M M r 8 S r & A
*
T M r 8 S r &
5 T 5%lu+(n
5 T M r
;
M 8 5 T 9D: M M r
;
M - 5 T E D : M M r
:
93
94
CAPITULO HII SISTEMA METRICO.3
UNIDADES DE LONGITUD.3
Escala +>*rica 5ar'a d( 9< (n 9<.

Unidad(s d( l%n8i*ud.3
9 fil+(*r% N+. & T 9.<<< +(*r%s
9 -(c*+(*r% L+ & T 9<< +(*r%s
9 d(c+(*r% D+ & T 9< +(*r%s
9 +(*r% + & 9 +(*r% unidad /rinci/al d( l%n8i*ud &
9 d(c'+(*r% d+ & T <19 +(*r%
9 c(n*'+(*r% c+. & T <1<9 +(*r%
9 +il'+(*r% ++ & T <1<<9 +(*r%
Ta+a4% d( un d(c'+(*r%7
9< c(n*'+(*r%s
Ta+a4% d( un c(n*'+(*r%7
9 c+.
Mul*i/lica Di,id(
N+
L+
D+
+
d+
c+.
++
95
TRANSBORMACIONES LINEALES DE UNIDADES.3
E./r(sar7
9& : + T D+

9C + T D+
E1=:! + T D+
<1E=G + T D+
E./r(sar (n +(*r%s7
;&
a& :E d+ T $& E+ Cc+. T
G d+ T 9 d+ =++ T
!:#c+. T !c+. G++ T
C c+. T
G.:#! ++ T
#E ++ T
c& ;+ Ed+ T
:+ Ec+. T
9 + =c+. #++ T
:&
a& : d+ = c+. 9 ++ T $& G + E; c+. # ++ T
E + ; d+ = ++ T 9;g c+. T
Ca c+. T
c& :1E d+ T
#=1! c+.
E&
a& =# N+. T $& C L+ : D+ # + T
C! D+ T G L+ = + : c+. T
E=: N+. T E D+ ;# ++ T
#:1E N+. T 91#=; N+. T
9;# N+. C D+ T :<1E# c+. T
!: L+ ; + T !: L+ Cc+. = d+ T
== D+ 9: c+. T ;E N+. :+ 9# c+. T
=&
a& ! d+ C c+. T d+
= d+ G c+. T +
# d+ E ++ T c+.
96
; c+. G ++ T d+
:1E + T c+.
<1:! + T D+
C.= + T L+
#E + T N+.
:1;E N+. T d+
E;C L+ T N+.
:1E; D+ T c+.
;g + T ++
=< c+. T D+
:=< ++ T c+.
:1;# N+. T +
PROBLEMAS.3
9& Su+ar7 :E + S C! c+. S G N+. S C D+ = ++3
;& Un +(*r% d( 8>n(r% ,al( h E#<<. VCun*% ,al(n a& ;= c+. $& ;< c+. c& =< c+. d& 9;=
++W
:& Un c%r*( d( : + d( casi+ir ,al( h 9#.<<<. Una /(rs%na dic( ?u( l( $as*a c%n ;1G< +.
VCun*% ,al( (n *al cas%W
97
=& VA c%+% r(sul*a (l + d( un 8>n(r% si 9< c+. ,al(n h ;C<W VQ %*r% (n ?u( E< c+. ,al(n
h9.<#<W
!& El di+(*r% *(rr(s*r( +id( 9;.CE< N+. 0 (l +%n*( +s al*% E,(r(s* & #.#E# +. VCun*as
,(c(s ca$( (l E,(r(s* (n dic-% di+(*r%W r(d%nd(( al (n*(r% &
!& Mid( las di+(nsi%n(s d( una ca@a d( )s)%r%s. E./r>salas (n +(*r%s.
C& La (s*r(lla +s /r.i+a dis*a d( n%s%*r%s E a4%s Ulu2. Si la lu2 r(c%rr( :<<.<<< N+. /%r
s(8und%1 calcula (n N+. (l ,al%r d( un a4%3lu2. E./r(sa (l r(sul*ad% a0udnd%*( c%n las
/%*(ncias d( 9<.
UNIDADES DE FREA.3
TRANSBORMACION DE UNIDADES.3
Escala +>*rica.3 5ar'a d( 9<< (n 9<<
Unidad(s d( Fr(a
N+
;

L+
;

D+
;

+
;

d+
;

c+.
;

++
;

Mul*i/lica Di,id(
98
9 Nil+(*r% cuadrad% N+
;
& T 9.<<<.<<< +
;
9 L(c*r(a L & % L+
;
& T 9<.<<< +
;
9 D(c+(*r% cuadrad% T 9<< +
;
9 +(*r% cuadrad% +
;
& T Unidad /rinci/al d( r(a
9 d(c'+(*r% cuadrad% d+
;
& T <1<9 +
;
9 c(n*'+(*r% cuadrad% c+.
;
& T <1<<<9 +
;
9 +il'+(*r% cuadrad% ++
;
& T <1<<<<<9 +
;
Ta+a4% a/r%.i+ad% d( 9 c+.
;




Trans)%r+acin d( unidad(s d( Fr(a.3
9& E./r(sar (n d+
;
1 c+.
;
1 ++
;
.
a& C +
;
$& E1! +
;
a&
$&
;& E./r(sar (n c+.
;
a& G +
;
$& E1C! +
;
c& G c+.
;
d& = ++
;
:& E./r(sar (n c+.
;
0 ++
;
99
a& E: d+
;
$& =1; d+
;
c& E d+
;
d& : c+.
;
E& E./r(sar (n +
;
a& E d+
;
T $& :.#CC d+
;
T
c& =:! c+.
;
T d& 9.=#;.C:< ++
;
T
(& ; +
;
T )& : d+
;
T
8& :1G c+.
;
T -& EC L T
i& :#1E L T @& <1EC N+
;
T
f& GL :.C#< +
;
T
l& C +
;
= d+
;
:# c+.
;
T
=& E./r(sar (n L
a
&
=C.<<< +
;
$& #.E<< +
;
c& !L E#<+
;
d& 9# N+
;
(& ;1! N+
;
!& E./r(sar (n unidad(s (n*(ras.
a
&
b d( 9 +
;
$& g d(9
d+
;
c& 9<e d(9
L
d& 9DEd(9c+.
;
(& =< e d( 9
N+
;
PROBLEMAS.3
1
C& Calcular (l r(a d( un cuadrad% cu0% lad% (s7 R(,isar clcul% d(l r(a d( 9 &
a
&
G c+. $& C + c& 9E
N+.
d& # ++ (& = D+
#& Calcular (l r(a d( un r(c*n8ul% ?u( +id(7
a
&
Lar8% :+ $& L :1# c+. c& L E d+ d& L =< c+. (& L ;#< +
Anc-% =+ A ;1=
c+.
A :< c+. A !C=++ A EC; +
R(cu(rd(n ?u( a+$as can*idad(s d($(n (s*ar (./r(sadas (n la +is+a unidad. Usar la
(scala +>*rica.
G& VCun*% ,al( (l si*i% d( la l(*ra a&1 /r%$l(+a #& si (l +
;
cu(s*a h =;.#<<W
UNIDADES DE 5OLUMEN.3
TRANSBORMACION DE UNIDADES.3
Escala +>*rica. 5ar'a d( 9.<<< (n 9.<<<.

E@(rcici%s7
9& E./r(sar (n d+
:
1 c+.
:
1 ++
:
7 a& :9 +
:
$& !1E: +
:
Mul*i/lica Di,id(
+
:

d+
:

c+.
:

++
:

11
a&
$&

;& E./r(sar (n +
:
c%+% (s* indicad%7
a& = d+
:
T +
:
(& C;# d+
:
T +
:
$& E# d+
:
T +
:
)& ;G c+.
:
T +
:
c& =.C<< d+
:
T +
:
8& E.=#:.G!<++
:
T +
:
d& G.:<< c+.
:
T +
:
-& #+
: :Gd+
: T +
:
:& E./r(sar (n las unidad(s indicadas7
a& !+
:
T d+
:
)& :;C c+.
:
T d+
:

$& #C! ++
:
T c+.
:
8& #+
:
G:d+
:
T d+
:
c& G c+.
:
T d+
:
-& G+
:
C:c+.
:
T d+
:
d& G.E;#.:;C++
:
T c+.
:
i& 9 d+
:
9 c+.
:
T d+
:
(& =1E +
:
T d+
:
@& G;c+.
:
:!++
:
T d+
:
E& E./r(sar (n c+.
:
cada una d( las si8ui(n*(s can*idad(s7
a& 9! +
:
T $& ;1=C +
:
T
c& G d+
:
T d& :1= d+
:
T
(& E ++
:
T )& =.G<< ++
:
T
=& Su+ar7 R(cu(rda r(ducir a la +is+a unidad1 an*(s d( -ac(r la %/(racin &
a& E+
:
S #+
:
C;d+
:
S :Cd+
:
E=c+.
:
T
$& C!+
:
S =;Cd+
:
S #.C<<c+.
:
S !.G;9++
:
T
12
c& ;!+
:
9Cd+
:
S 9:d+
:
;Cc+.
:
S ;Ec+.
:
#!++
:
T
PROBLEMAS.3
9& Mid( las aris*as 0 calcula (l ,%lu+(n d( una ca@a d( )s)%r%s. R(/asa clcul% d(
,%lA+(n(s&
;& Calcula (l ,%lu+(n 0 (l r(a *%*al d( cada cu$%1 cu0as aris*as +id(n

r(s/(c*i,a+(n*(7
a& ; c+. $& : d+ c& E + d& 9;1:++
13
:& Calcula la aris*a d( cada cu$% cu0% ,%lu+(n (s r(s/(c*i,a+(n*(7
a& 9;= c+.
:
$& C;G d+
:
c& !E +
:
E& Calcular (l ,%lu+(n A*il d( un cl%s(* cu0as aris*as +id(n7
Lar8% T 9 + ; c+.I Anc-% T E d+I Al*% T 9 + :< c+..

=& Calcular (l ,%lu+(n d( un asc(ns%r ?u( +id(7
9 + :< c+. (n cada aris*a $asal 0 ;1;= + d( al*%.
!& VCun*% ,al(n l%s ladrill%s d( :< c+. d( lar8%1 9= c+. d( anc-% 0 ! c+. d(
(s/(s%r c%n ?u( s( -ac( una +uralla cu0as di+(nsi%n(s s%n7 Lar8% #+ E<c+.
:< c+. d( anc-% 0 E1; + d( al*%1 si (l /r(ci% d( 9.<<< ladrill%s (s h 9:=.<<<W
C& Calcular (l r(a d( una cara d( un cu$% d( ; d+ d( aris*a1 su r(a *%*al 0
su ,%lu+(n.
14
UNIDADES DE MASA.3
TRANSBORMACION DE UNIDADES.3
Escala +>*rica.3 5ar'a d( 9< (n 9<.3
Es*a (scala s( +an(@a (n la +is+a )%r+a (n ?u(
s( -i2% /ara la c%n,(rsin d( unidad(s lin(al(s.
T%n. M>*rica T T%n(lada +>*rica T 9.<<< f8
?? +>*ric% T Ruin*al +>*ric% T 9<< f8
E.is*( a?u' un -u(c% sin n%+$r(1 /(r% n(c(sari% /ara ?u( la (scala )unci%n(&.
f8 T fil%8ra+% T 9.<<< 8ra+%s 8r &
-8 T -(c*%8ra+% T 9<< 8ra+%s 8r &
d8 T d(ca8ra+% T 9< 8ra+%s 8r &
Gr T 8ra+% T Unidad /rinci/al d( +asa
d8 T d(ca8ra+% T <19 8r &
c8 T c(n*'8rad% T <1<9 8r &
+8 T +ili8ra+% T <1<<9 8r &
T%n. M>*rica
??. M>*ric%
f8
-8
d8
8
d8
c8
+8
Mul*i/lica Di,id(
15
UNIDADES DE CAPACIDAD.3
TRANSBORMACIN DE UNIDADES.3
Escala M>*rica .3 5ar'a d( 9< (n 9<.

Es*a (scala s( +an(@a (n la +is+a )%r+a (n ?u( s( -i2% /ara la c%n,(rsin
d( unidad(s lin(al(s.3
Nl T fil%li*r% T 9.<<< li*r%s l &
Ll T -(c*%li*r% T 9<< li*r%s l &
Dl T d(cli*r% T 9< li*r%s l &
l T li*r% T Unidad /rinci/al d( ca/acidad
dl T d(c'li*r% T <19 l &
cl T c(n*ili*r% T <1<9 l &
+l T +il'li*r% T <1<<9 l &
P%d(+%s (s*a$l(c(r al8unas r(laci%n(s (n*r( las dis*in*as unidad(s ?u( aca$a+%s d( ,(r1
si(+/r( ?u( (l c%n*(nid% al ?u( n%s (s*(+%s r()iri(nd% s(a a8ua (n c%ndici%n(s (s/(cial(s
*(+/(ra*ura 0 al*ura &. Es*% s( /r%duc( d($id% a ?u( si usa+%s %*r% c%n*(nid%1 ,ar'a la
d(nsidad. Un (@(+/l% si+/l(7 VOcu/a (l +is+% ,%lu+(n un fil% d( al8%dn ?u( un li*r% d(
+(rcuri%W Si n%s r()(ri+%s al a8ua1 las (?ui,al(ncias s(r'an las si8ui(n*(s7
Mul*i/lica Di,id(
Nl
Ll
Dl
l
dl
cl
+l
16
RELACION ENTRE MASA1 CAPACIDAD Q 5OLUMEN.3
Si8ni)icad% d( las (?ui,al(ncias7

5(+%s ?u(7 9 T%n +>*rica T 9.<<< f8
9 filli*r% T 9.<<< l 9 T%n +. T 9 Nl T 9 +
:
Si (s a8ua&
9 +
:
T 9.<<< d+
:
Ta+$i>n 9 f8 T 9 li*r% T 9 d(c'+(*r% cA$ic% Si (s a8ua &
As' +is+% 9 8r T 9 +l T 9 c+.
:
Si (s a8ua &
+
:
Nl T%n +>*.
?? +(*. Ll
Dl
N8 l d+
:

L8 dl
D8 cl
8r +l c+
:

d8
c8
+8 ++
:

17
E6ERCICIOS Q PROBLEMAS.3
9& E./r(sar (n 8ra+%s7
a& G f8 $& :1E f8 c& =1C9 f8 d& ;! d8 (& # -8
a& C.G;< +8 $& = c8 c& 9 d8 G+8 d& !c8 E+8 (& C-8 !8 :c8
a& 9;f8 C=8 $& G-8 :d8 c& Ef8Cd8;8 d& !f8=-8Gd8 (& #-8Ed8Cc8

;& E./r(sar (n fil%8ra+%s7
a& :.=<< 8r $& E: 8r c& C d8 d& G-8 ;d8 (& C f8 #d8
a& !f8 #8r $& 9f8:d8=8r c& Ef8#-8Gd8 d& 9; T%n + (& #:??
a& C1; T%n + $& 9= T%n !?? c& <1= ?? d& a T%n + (& g ??
:& E./r(sar (n d(ca8ra+%s7
a& : d8 $& =8r #c8
E& E./r(sar ;< f8 (n cada unidad d( +asa7
\\\\\\ \\\\\\ \\\\\\ \\\\\\ \\\\\\ \\\\\\ \\\\\\ \\\\\\ \\\\\
=& E./r(sar C; 8r (n *%d%s l%s +Al*i/l%s 0 su$+Al*i/l%s d(l 8ra+%
\\\\\\ \\\\\ \\\\\\ \\\\\\ \\\\\\ \\\\ \\\\\\ \\\\\\
18
!& VRu> ,%lu+(n 0 ca/acidad %cu/an1 si (s a8uaW R(ducir /r(,ia+(n*( a 9 unidad &
a& ; f8 $& =1C f8 c& Ef8 :!8r d& Gf8 =d8 (& 9; T +
5%l.
Ca/.
a& #T+ :?? $& C1; ?? c& =< 8r d& :-8 Ed8 (& :f8 C+8
5%l.
Ca/
C& VCun*% /(san1 si (s a8uaW
a& C li*r%s $& G d+
:
c& =1; li*r%s d& # li*r%s = dl
a& : li*r%s Gcl ;+l $& :!< c+.
:
c& E1= Ll d& ;C Dl
Pr%$l(+a 9& El (+$als( d( la La8una d(l Maul( *i(n( una (.*(nsin d( #! N+
;
(s*and%
ll(n%.VCun*as *%n(ladas d( a8ua ca(rn s%$r( >l (n una llu,ia d( !< ++W
Pr%$l(+a ;& VCun*% /(sa (l a8ua d( un (s*an?u( ?u( +id( # + d( lar8%I =1E + d( anc-%
0 ;+ =c+. d( al*%1 (s*and% ll(n% -as*a (l #<e d( su ca/acidad.
19
CAPITULO HIII ALGUNAS INTERSECCIONES IMPORTANTES.3
In*(rs(ccin (n*r( d%s /lan%s7
Si la in*(rs(ccin (s ,ac'a1 l%s Si (.is*( in*(rs(c. (n*r( (ll%s1 Si /ara *%d% /un*% (.is*(
/lan%s s%n /aral(l%s (s una l'n(a r(c*a. In*(rs(c1 s%n c%incid(n*(s


In*(rs(ccin d( d%s r(c*as (n un /lan%7
Las r(c*as /aral(las (s*n (n un R(c*as s(can*(s s%n las ?u( R(c*as c%incid(n*(s
+is+% /lan% 0 *i(n(n in*(rs(ccin s( in*(rs(c*an ( 9 /un*% s( in*(rs(c*an. En *%d%s
,ac'a sus /un*%s.
I
In*(rs(ccin (n*r( ; circun)(r(ncias7
Pu(d(n *(n(r in*(rs(ccin Circun)(r(ncias *an8(n*(s Circun)(r(ncias s(can*(s
5ac'a s%n las ?u( s( in*(rs(c*an s%n las ?u( s( in*(rs(c*an
En un s%l% /un*%. (n ; /un*%s


11
111
CAPITULO HI5 MODELOS DE POLIEDROS PARA RECORTAR Q ARMAR.3
C%n (ll%s (s*udiar(+%s caras1 aris*as 0 ,>r*ic(s.
En (s*( cas% *(ndr(+%s un -(.a(dr% r(8ular % CUBO.
112
113
MODELO DE PIRFMIDE PARA RECORTAR Q ARMAR.3
T(*ra(dr% r(8ular. PIRAMIDE.
114
115
116
PARALELEPIPEDO DE BASE RECTANGULAR
117
118
SOLUCIONARIO.3
Ca/i*ul% I.3
P8inas C1 # 0 G l%s (@(rcici%s d($(rn s(r 8uiad%s /%r (l /r%)(s%r.
Ca/'*ul% II.
Unidad 9& La +(dicin d( n8ul%s *a+$i>n n(c(si*a su/(r,isin 0 us% d( (scuadra1 c%+/s
0 *rans/%r*ad%r.
P8ina 9E
9& + T 9;<" +T :<"
E& I T a8ud% I II T %$*us% I III T %$*us%I I5 T a8ud%

5 T r(c*% I 5I T %$*us%.
P8ina 9C.E./licar /r(,ia+(n*(1 c+% s( *ra$a@a c%n nA+(r%s c%+/l(@%s1.
9& C=" :;_ ;& C9" ;<_ <;__ :& E=" =G_E;__ E& =:":G_E=__
=& a& :E" :;_E=__ $& 9:;" EE_E#__ c& #G" EG_E<__
d& :E" =G_::__ (& ;" =C_!<__
!& c%+/l . T !;" 99_!E__ su/l. T 9=;" 99_=E__
c%+/l. T :9" :=_;;__ su/l. T 9;9" :=_;;__
c%+/l. T ;" 9_ ;;__ su/l. T G;" 9_ ;;__
P8ina 9#.3
9& + T 9==" + T E=" + T G<"
;&
E& .......l%s 8rad%s ?u( )al*an a un n8ul% a8ud% /ara c%+/l(*ar un% r(c*%.3
=& .......l%s ?u( su+an G<"
119
!& C%+/l(+(n*%
C&....... l%s 8rad%s ?u( )al*an a un n8ul% /ara c%+/l(*ar 9#<".
9& ......L%s ?u( su+an 9#<"
P8ina 9G

G& Su/l(+(n*%

99& 0 9;& La c%ns*ruccin1 su+a 0 di)(r(ncia d( n8ul%s1 n(c(si*a su/(r,isin d(l /r%)(s%r.
P8ina ;<.3
9:&
+ C%+/l. Su/l(+.
:=" ==" 9E="
!<" :<" 9;<"
;#" !;" 9=;"
:;" =#" 9E#"
P8ina ;9.3
9& $ ;& $ :& a E& a =& d !& $ C& c
P8ina ;;.3
#& a G& ( 9<& a 99& a 9;& A 9:& C
P8ina ;:.3
9E& $ 9=& $ 9!& d 9C& $ 9#& S T 9#<" S%n su/l(+(n*ari%s.
12
Ca/'*ul% III.3
P8ina ;C.3
9& - ' 138 > ' 58
;& - ' 558 > ' 1258
P8ina ;#.3
:& - ' 78 > ' 88
E& - ' 78 > ' 118
=& - ' 38 > ' 1
!& - ' 658 > ' 658
Ca/'*ul% I5.3
P8ina::.3
9& T ==" ;& T 9;<"
T 9;=" T G<"
T 9;=" T !<
T C<" T :<"
T !<"
T 9;<"
P8ina :E.3
9& T C<" ;& T !<" :& T !<" E& H T :<"
T 99<" T 9;<" T 9;<" Q T !<"
T E<" T :<" T :<" Z T G<"
T C<" T :<" T 9=<" i T !<"
T 99<" T C=" S ;E<"
T :<"
=& H T :<" !& H T !<"
P8ina :=.3
9& H T C<" ;& H T E;" :& H T 9#" E& H T =="
Q T :<"
=& T !#" !& H T E=" C& H T !<" #& H T =<"
T =!" 0 T 9:=" Q T !<" Q T E<"
T =!" Z T 9:="
121
Ca/'*ul% 5.3
P8ina E9.
9& GET9<1= c+ ;& AET9#c+ :& AGT:;c+ E& DET9:1=c+ =& AGT:;c+ !& T=G"
BBT 9;c+ GET ! c+ GET9!c+ EBT9;c+ GET 9!c+ HTC="
CG T !c+ BBT9#c+ BGT:<c+ BDT9<c+ BBTE=c+ QT=G
GDT !c+ BGT9=c+ BGT:<c+ ZTC="
CDT9#c+ GCT;#c+ BGT 9=c+ iT=G"
GDT9Ec+
P8ina E;. Cu(s*i%nari%.

9& a& Al*uras1 $& Bis(c*ric(s1 c& Si+(*ral(s1 d& Trans,(rsal(s d( Gra,(dad1 (& M(dianas.
a. Al*ura.3 Es la /(r/(ndicular $a@ada d(sd( un ,>r*ic( al lad% %/u(s*% d(l
*rin8ul%3
5. Bis(c*ric(s d( 9 s%n ra0%s ?u( di,id(n a cada n8ul% d(l (n ; /ar*(s
c. Si+(*ral(s d( 9 7 s%n a l%s /un*%s +(di%s d( l%s lad%s.
d. Trans,(rsal(s d( Gra,(dad d( 9 7 s%n *ra2%s ?u( un(n cada ,>r*ic( c%n (l
/un*% +(di% d(l lad% %/u(s*%.
(. M(dianas d( 9 7 s%n *ra2%s ?u( un(n l%s /un*%s +(di%s d( l%s lad%s.
;&
a. Si+(*ral d( un *ra2%7 (s la r(c*a ?u( l% di,id( (n d%s /ar*(s .
$. Bis(c*ri2 d( un n8ul%7 (s (l ra0% ?u( l% di,id( (n ; /ar*(s .
:& ..... (n (l (?uil*(r%
E& ......(n (l ,>r*ic( d(l n8ul% r(c*%.
=& ......s%$r( la -i/%*(nusa
!& ......)u(ra d(l .
C& ......(n (l (?uil*(r%.
#& ......(n (l (?uil*(r% 0 (n (l issc(l(s.
G& ......la $a@ada d(sd( (l inc(n*r% a un lad% cual?ui(ra d(l .
9<& ......s(8+(n*% *ra2ad% d(sd( (l circunc(n*r% a un ,>r*ic( cual?ui(ra d(l .
122
99& ...... r(c*n8ul%.
9;& ......n% -a0 . Sl% s( )%r+ar'a un n8ul% (.*(ndid%.
9:& ......issc(l(s1 /%r?u( (l %*r% n8ul% d($( +(dir *a+$i>n 9<".
9E& ......(l /un*% d( d( las Trans,(rsal(s d( Gra,(dad.
P8ina E:.3
OTROS E6ERCICIOS.
I a& r(c*n8ul%.
$& %$*usn8ul%.
c& acu*n8ul%.
d& (?uil*(r%.
II a& 5 $& 5 c& B d& B (& 5 )& 5
III a& Escal(n% $& Isscsl(s c& E?uil*(r%.
I5 El (rr%r (s* (n c&
P8ina EE.3
5 a& Las al*uras $& Las T. d( Gra,(dad. c& Las $is(c*ric(s d& Las si+(*ral(s.
5I a& 5 $& 5 c& B d& B
5II a&......(n (l ,>r*ic( d(l n8ul% r(c*%.
$&......(n (l in*((ri%r d(l .
c&......)u(ra d(l .
5III C%incid(n.
IH a& En (l ,>r*ic( C. $& En la -i/%*(nusa. c& D(n*r% d(l d& D(n*r% d(l .
123
P8ina E=.3
H C<" HI Issc(l(s HII !<"
HIII !<" HI5 ;a H5 !<"
:
H5I ;<" H5II 9#" H5III T E="
T E="
T G<"
HIH a
;
: HH . T :=" HHI . T ;:"
E 0 T :=" 0 T 9:E"
2 T 99<" 2 T !G"
P8ina EC. 9& Ar(a T EG= c+
;
;& Ar(a T =1C= N+
;
P8ina EG.
9& A. T%*al T :< c+
;

2) U*ili2and% (l c%+/s1 s%$r( una s( c%ns*ru0( (l -(.8%n% r(8ular 0 (n >l1 un
*rin8ul%
:& S(8An (l di$u@%1 s( calcula (l r(a *%*al.
E& Ta+$i>n s(8An (l di$u@% s( calcula (l /(r'+(*r% d(l /%l'8%n%
Pa8ina =9.3
9& . T 9< ;& . T 9! :& . T 9; E& . T 9:< 991E
P8ina =;.3
=& $ T 9<= 9<1; a T 99G

9<1G

c T :;

=1!

$ T 9;
!& P T 89 T ;;1E c+
C& Dia8 T 50 = C1<C
#& $ T 84 = G19!
P8ina =:.
G& I.3 . T 9; II.3 . T 9; III.3 . T = I5.3 . T 32 = =1!
9<& P(r'+(*r% T :! c+ Ar(a T =E c+
;
99& P(r'+(*r% T E91E c+ Ar(a T G! c+
;
124
Ca/'*ul% 5I3
P8ina =G

9& H T !=" U T 9;:" ;& H T GE" U T C#"
Q T =C" 5 T 9E#" Q T !#" 5 T #!"
:& H T 9:#" U T !=" E& H T !C" U T ;="
Q T 9<C" 5 T E;" Q T G: 5 T 9=="
P8ina !<.3
9& H T E9" U T 9:G" ;& H T :9" U T 9EG"
Q T 9:G" 5 T E9" Q T :9" 5 T :9"
:& H T G<" U T E9" E& H T G<" U T 9;!"
Q T G<" 5 T EG" Q T :!" 5 T =E"
=& H T 99C" U T !:" !& H T ;#" U T =!"
Q T !:" 5 T !:" Q T =!" 5 T G!"
C& H T =;" U T :#" #& H T EG1=" U T EG1="
Q T G<" 5 T =;" Q T EG1=" 5 T E<1="
G& H T E=" U T E=" 9<& H T !=" U T 9:<"
Q T G<" 5 T G<" Q T !=" 5 T =<"
P8ina !9.3
+AB& +CD& +MN& +MR& +RN&
:# c+ ;; c+ :< c+ 9Gc+ 99 c+
:< c+ 9# c+ ;E c+ 9= c+ G c+
:; c+ ;< c+ ;! c+ 9!c+ 9< c+
E# c+ :! c+ E; c+ ;E c+ 9# c+
=; c+ :< c+ E9 c+ ;! c+ 9= c+
E! c+ ;! c+ :! c+ ;: c+ 9: c+
9#1E c+ 9= c+ 9!1C c+ G1; c+ C= c+
CE c+ :G c+ =!1= c+ :C c+ 9G1= c+
;C1! c+ 9#1E c+ ;: c+ 9:1# c+ G1; c+
=E c+ 9! c+ := c+ ;C c+ # c+
9& H T 9:<" ;& H T !;"
Q T :=" Q T 99#"
Z T 9E=" Z T 9:;"
125
P8ina !;.3
9& H T G<" ;& H T G<"
Q T 9<=" Q T C<"
Z T 9<=" Z T 99<"
:& H T E<" E& H T =:"
Q T 9E<" Q T =:"
Z T 9E<" Z T 9;C"
=& H T !<" !& H T #;"
Q T :#" Q T G#"
Z T :#" Z T =<"
C& H T G<" #& H T E<"
Q T 99C" Q T 9E<"
Z T !:" Z T 9<<"
P8ina !E.3
9& . T !=" ;& . T 9=" :& T E=" E& . T E=" =& T =<"
T 9:=" T 9:<"
T E="
T E="
T 9:="
P8ina !=.3
9& Cuadril*(r%
;& Paral(l8ra+%.
:& Tra/(ci%.
E& :!<".
=& :!<".
!& ......d( i8ual +(dida.
C& ......d( i8ual +(dida.
#& S%n su/l(+(n*ari%s
G& S( di+idian
9<& Cuadrad%1 R(c*n8ul%1 R%+$% 0 R%+$%id(
99& S%n $is(c*ric(s. d( l%s in*(ri%r(s. S( (n E
9;& ......%$licu%s ; a8ud%s 0 ; %$*us%s &.
9:&
a& L%s E lad%s s%n d( T +(dida
$&Las dia8%nal(s s( )%r+and% E
c& L%s %/u(s*%s s%n (n*r( si.
9E& Es un /aral(l8ra+% 0 *i(n( sus lad%s i8ual(s 0 sus %$licu%s.
126
P8ina !!.3
9=&Tra/(ci% Issc(l(s1 Tra/(ci% R(c*n8ul%1 Tra/(ci% Escal(n%.
El Tra/(ci% Issc(l(s *i(n( sus lad%s n% /aral(l%s i8ual(s.
9!&Su+and% las $as(s in)(ri%r 0 su/(ri%r 0 di,idi(nd% (s*a su+a /%r ;.
D C
9C&
A B
PROBLEMAS.3
A.3
9& Ar(a T :<c+
;
P(r'+(*r% T ;;c+
;& J T 91#E+
;
J T !1;+
:& J T <1:C=d+
;
J T ;1=d+
B.3 9& Ar(a T G++
;
;& Ar(a T #9c+
;
:& Ar(a T ;=+
;
C.3 9& Ar(a T 9#c+
;
;& Ar(a T 9;19=+
;
:& Ar(a T ;1E:C=+
;
D.3 9& Ar(a T Cc+
;
;& Ar(a T EG+
;
Ca/'*ul% 5II.3
P8ina !C.3
I P T =#c+ II Ar(a T E#c+
;
III P T Ea I5 = 5 !aS;a ;
9!
P8ina !#.3
5I La +i*ad % =<e 5II :;Ec+
;

/ar*(
5III ;aS a ; IH :a ; H E<c+

$(i8(

P8ina !G.3
9& ;<c+ ;& 991Gc+ :& EEc+ E& E;c+ =& (scal(n% !& :!c+
9& Clcul% d( Ar(as. a& ;=c+
;
$& ;1;=c+
;
c& <1!Ec+
;
d& Ec+
;
G
(& 9!c+
;
)

& G

+
;
;= 9!
;& E#c+
;
P8ina C<.3 9& E ;& C :& D
127
Ca/'*ul% 5III.3
P8ina C!.3 9& C ;&B :&C E&E
P8ina CC.3 =& E !&A C&B
Ca/'*ul% IH.3
P8ina #9.3
9& a& P T =<1;Ec+ $& ;<<1G! c+
;
c& ;=19;c+ d& 9<<1E#c+
;
;& a& P T :C1!#c+ $& P T 9#1#Ec+ c& :C1!# T ; d& A T ;#1;!c+
;
9#1#E 9
(& A T 99:1<E c+
;
)& ;#1;! T 9
99:1<E E
:& a& B (s (l )%r+ad% /%r ; cu(rdas % /%r una cu(rda 0 una *an8(n*( &
$& B sl% uni(nd% l%s ; radi%s ?u( l% )%r+an1 s(r'a (?ui,al(n*( a 9 di+(*r% &.
c& 5 /%r d()inicin &
d& B (s al r(,>s &
(& 5 /%r d()inicin &
P8ina #;.3
E& a& ......d(n*r% d(l $& ......s%$r( la -i/%*(nusa c& ......)u(ra d(l
(& ......d(n*r% d(l .
=& a& 5 $& 5 c& B d& 5
!& a& P T ;=19;c+ $& P T :;c+ c& A T =<1;Ec+
;
d& A T !Ec+
;
d& A a2ul T 9:1C!c+
;
.
C& a& P T E#c+ $& A T 9;#c+
;
c& P T ;=19;c+ d& P T ;=19;c+
d& P T ;=19;c+ (& A T 9<<1E#c+
;
)& ;C1=;c+
;
P8ina #:.3
#& A T =;G1#C= c+

P (.*(ri%r T GE1; c+ P in*(ri%r T EC19 c+ P T9E91:
G& A T 9=C< c+
;
9<& A T ;:=1=c+
;
P T GE1; c+
99& P T 9;=1!c+
128
P8ina #E.3
9;& 9& =<e ;& ;=e :& 9<<e E& C=e
=& !!e !& 9!e C& #Ee
9:& a& Di,id( (l /ri+(r c'rcul% (n = /ar*(s i8ual(s 0 /in*a una d( (llas
$& #-rs T ::e !-rs T ;=e ;-rs T #1:e
9E& a&9<e T :!" $& ;<e T C;" c& 9=e T =E" d& :<e T 9<#"
(& !<e T ;9!
P8ina #=.3
9=& I #c+
;
II E1=!c+
;
III 9!c+
;
I5 G19;c+
;
9!& a& 2 T !<" $& 0 T !<" c& . T !<" d& . S 0 T 9;<"
(& . S 2 T 9;<"

9C& a& . T !<" $& 0 T E<" c& 2 n% -a0
P8ina #!.3
9#& P T #9 + r T 9;1#G 9: +
9G& I . T :!" 0 T :!" II 0 T 9:<" III 2 T 9="
;<& I5 , T #=" 5 ^ T !<" 5I 2 T E<"
;9& a S $ T 9!="
;;& . T ;="
P8ina #C.3
;:& OP T :c+ ;E& . T E=" 0 T E="
;=& 5 /%r?u( sus dia8%nal(s s%n d( dis*in*a +(dida1 (n*%nc(s (l r d( la n% c%incid(.
;!& SOA T 9;<" ;C& OXP T 9E1G 9=c+
Ca/i*ul% H
P8ina G<
129
9& 5 T ;C1C= c+
:
;& A.la* T =;c+
;
:& A *%*. T !:19 c+
;
E& P
a
T 9<1Ec+I P
$
T 9:c+7 P
c
9C1Ec+
Ca/i*ul% HII
P8ina G:
9& : + T < 1: D+

9C + T 91C D+
E1=:! + T 91E=:! D+
<1E=G + T <1<E=G D+
;& E./r(sar (n +(*r%s7
a& :E d+ T :1E+ $& E+ Cc+ T E1<C+
G d+ T <1G+ 9 d+ =++ T <19<=+
!:#c+ T !1:#+ !c+ G++ T <1<!G+
C c+ T <1<C+
G.:#! ++ T G1:#!+
#E ++ T <1<#E+
c& ;+ Ed+ T ;1E+
:+ Ec+ T :1<E+
9 + =c+ #++ T 91<=#+
:&
a& : d+ = c+ 9 ++ T <1:=9+ $& G + E; c+ # ++ T G1E;#+
E + ; d+ = ++ T E1;<=+ 9;g c+ T <19;=+
Ca c+ T <1<C;=+ T
c& :1E d+ T <1:E+
#=1! c+ <1#=!+
P8ina GE
a& =# N+ T =#.<<<+ $& C L+ : D+ # + T C:#+
C! D+ T C!<+ G L+ = + : c+ T G<=1<:+
E=: N+ T E=:.<<<+ E D+ ;# ++ T E<1<;#+
#:1E N+ T #:.E<<+ 91#=; N+ T 9.#=;+
9;# N+ C D+ T 9;#.<C<+ :<1E# c+ T <1:<E#+
!: L+ ; + T !.:<;+ !: L+ Cc+ = d+ T !.:<<1=C+
== D+ 9: c+ T ==<19:+ ;E N+ :+ 9# c+T;E.<<:19#+
=&
13
a& ! d+ C c+ T !1C d+
= d+ G c+ T <1=G +
# d+ E ++ T #<1E c+
; c+ G ++ T <1;G d+
:1E + T :E< c+
<1:! + T <1<:! D+
C1= + T <1<C= L+
#E + T <1<#E N+
:1;E N+ T :;E<< d+
E;C L+ T E;1C N+
:1E; D+ T :.E;< c+
;g + T ;.=<< ++
=< c+ T <1<= D+
:=< ++ T := c+
:1;# N+ T :.;#< +
P8ina G=
9& G.9<E1C!= + ;& a& h9.;<<I $& h G!<I c& ;.E<<7 d& h !<<
:& h 9C.E<<.3 E&9+ T h ;.C<< (n l%s ; cas%s =& E.EE< ,(c( s
!& 91=c+ T <1<9=+ :1Cc+ T <1<:C+ = c+ T <1<=+
C& GE.!<# M 9<
#


P8ina GC
9& d+
;
c+
;
++
;
a& C<< C<.<<< C.<<<.<<<
$& E!< E!.<<< E.!<<.<<<
;&
a& G+
;
$& E1C!+
;
c& Gc+
;
d& =++
;
G<< d+
;
EC! d+
;
G c+
;
<1<= c+
;
131
:&
a& E:d+
;
$& =1;d+
;
c& Ed+
;
d& :c+
;
E.:<< c+
;
=;< c+
;
E<< c+
;
: c+
;
E:.<<< ++
;
=;.<<< ++
;
E<.<<< ++
;
:<< ++
E&
a& Ed+
;
T <1<E +
;
$& :.#CCd+
;
T :#1CC +
;
c& =:!c+
;
T <1<=:! +
;
d& 9.=#;C:<++
;
T 91=#;C:< +
;
(& ;+
;

T ; +
;
)& :d+
;
T <1<: +
;
8& :1Gc+
;
T <1<<<:G + -& ECL T EC<.<<< +
;
i& :#1EL T :#E.<<< +
;
@& <1ECN+
;
T EC<.<<< +
;
f& GL :C#<+
;
T G:.C#< +
;
l& C+
;
=d+
;
:#c+
;
T C1<=:# +
;
P8ina G#
=&
a& =C.<<<+
;
$& #.E<<+
;
c& !L E#<+
;
d& 9#N+
;
(& ;1!N+
;
=1C L <1#E L !1<E# L 9.#<< L ;!< L
!&
a& b d( 9+
;
$& g d( 9d+
;
c& 9<e d( 9L d& a d( 9 c+
;
(& =<e d( 9 N+
;
C= d+
;
=< c+
;
9< D+
;
;= ++
;
=< L
3
PROBLEMAS.3
C&
a& Gc+ $& C+ c& 9EN+ d& #++ (& = D+
#9 c+
;
EG +
;
9G! N+
;
!E ++
;
;= D+
;
#&
a& 9= +
;
$& G1= c+
;
c& 9.;<< c+
;
d& ::C.=<<++
;
(& 9:;.9!< +
;
G& h CG;.<<<.3
P8ina GG
9&
d+
:
c+
:
++
:
132
a& :9.<<< :9.<<<.<<< :9.<<<.<<<.<<<
$& !.E:< !.E:<.<<< !.E:<.<<<.<<<
;&
a& =d+
:
T <1<<= +
:
(& C;# d+
:
T <1C;# +
:
$& E# d+
:
T <1<E# +
:
)& ;G c+
:
T <1<<< <;G +
:
c& =.C<< d+
:
T =1C +
:
8& E.=#:.G!< ++
:
T <1<<E=#:G!< +
:
d& G.:<< c+
:
T <1<<G:<< +
:
-& #+
:
:Gd+
:
T #1<:G +
:
:&
a& !+
:
T !.<<< d+
:
c& Gc+
:
T <1<<G d+
:
$& #C! ++
:
T <1#C! c+
:
d& G.E;#.:;C ++
:
T G.E;#1:;C c+
:
(& =1E +
:
T =.E<< d+
:
)& :;C c+
:
T <1:;C d+
:
8& #+
:
G:d+
:
T #.<G: d+
:
-& G+
:
C:c+
:
T G.<<<1<<<<C: d+
:
i& 9 d+
:
9 c+
:
T 91<<9 d+
:
@& G;c+
:
:! ++
:
T <.<G;<:! d+
:
P8ina 9<<
E& E./r(sar
a& 9!+
:
T 9!.<<<.<<< c+
:
$& ;1=C +
:
T ;.=C<.<<< c+
:
c& G d+
:
T G.<<< c+
:
d& :1= d+
:
T :.=<< c+
:
(& E ++
:
T <1<<E c+
:
)& =.G<<++
:
T =1G c+
:
=& a& 9;+
:
9<Gd+
:
E=c+
:
$& C!1=:=C<!G;9 +
:
c& ;!+
:
:<d+
:
=9c+
:
#!++
:
PROBLEMAS.3
9& Aris*as7 = c+ I 91= c+ I :1C c+.3 5%lA+(n 7 ;C1C= c+
:
;& a& 5 T # c+
:
$&5 T ;C d+
:
c& 5 T !E +
:
d& 5 T 9.#!<1#!C++
:M
A
T T
;E c+
;
A
T
T =E d+
;
A
T
T G! +
;
A
T
T G<C1CE ++
;
P8ina 9<9
:& a& =c+ $& G d+ c& E+
E& <1=:<E +
:
=& =1C! +
:
!& h =;G.;<< C& A
cara
T E d+
;
A
T
T ;E d+
;
5 T # d+
:
133
P8ina 9<=
9&
a& G f8 $& :1E f8 c& =1C9 f8 d& ;! d8 (& # -8
G.<<< 8r :.E<< 8r =.C9< 8r ;!< 8r #<< 8r
a& C.G;<+8 $& = c8 c& 9 d8 G+8 d& !c8 E+8 (& C-8 !8 :c8
C1G; 8r <1<= 8r 9<1<<G 8r <1<!E 8r C<!1<: 8r
a& 9; f8 C=8 $& G-8 :d8 c& Ef8 Cd8 ;8 d& !f8 =-8 Gd8 (& #-8 Ed8 Cc8
9#.<C= 8r G:< 8r E.<C; 8r !.=G< 8r #E<.<C 8r
;&
a& :.=<<8r $& E:8r c& C d8 d& G-8 ; d8 (& Cf8 #d8
:1= f8 <1<E: f8 <1<C f8 <1G; f8 C1<#
a& !f8 #<8r $& 9f8 :d8 =8r c& Ef8 #-8 Gd8 d& 9;T%n + (& #: ??
!1<# f8 91<:= f8 E1#G f8 9;.<<< f8 #.:<< f8
a& C1; T%n +. $& 9= T+ !?? c& <1=?? d& a T + d& g ??
C.;<< f8 9=.!<< f8 =< f8 ;=< f8 =< f8
:&
a& :d8 $& =8r #c8
<1<: d8 <1=<# d8
E& <1<;T+ <1;?? ;< f8 ;<< -8 ;<<<d8 ;<<<<8r
;<<<<<d8 ;<<<<<<c8 ;<<<<<<<+8


=& <1<C; N8 <1C; L8 C1; da8 C; 8r C;< d8 C.;<< c8 C;.<<< +8
P8ina 9<!
!&
a& ; f8 $& =1Cf8 c& Ef8 :!8r d& Gf8 =d8 d& 9; T+
5%l. ; d+
:
=1C d+
:
E1<:! d+
:
G1<= d+
:
9;.<<< d+
:
Ca/. ; l*s =1C l*s E1<:! l*s G1<= l*s 9;.<<< l*s
a& #T+ :?? $& C1;?? c& =<8r d& :-8 Ed8 (& :f8 C+8
5%l. #.:<< d+
:
C;< d+
:
=< c+
:
:E< c+
:
:1<<C d+
:
Ca/. #.:<< l*s C;< l*s =< +l :E< +l :1<C l*s
C&
134
a& C li*r%s $& G d+
:
c& 9=1; li*r%s d& #li*r%s = dl
C f8 G f8 9=1; f8 #1= f8
a& :li*r%s Gcl ;+l $& :!< c+
:
c& E1= -l d& ;C dl
:1<G; f8 :!< 8r E=< f8 ;C< f8
9& =.9!<.<<< T%n(ladas.
;& C<.#E# T%n(ladas
135
SIMBOLOS USADOS EN EL TEHTO 5%ca$ulari% &

1) E = Es/aci% ;=& 5 T 5%lu+(n EG& < = M(n%r ?u(
;& AB T R(c*a ;!& + = Su+a =<& =
= Es i8ual
:& AB T Ra0% ;C& = R(s*a =9& > = a0%r ?u(
E& AB T Tra2% ;#& T Mul*i/licacin =;& = C%n8ru(n*(
=& T Al)a ;G& T Di,isin =:& = Ma0%r % i8ual
!& = B(*a :<& = Ra'2 =E& = S(+(@an*(
C& = Ga++a :9& .
;
T P%*(ncia ==& = Dis*in*%
#& = D(l*a :;& = Grad% 56) P T Plan%
G& = j/sil%n ::& % T P%rc(n*a@( =C& T An8ul%
9<& k T La+$da :E& = Para *%d% =#& !! T R(c*as /aral(las
99& = Pi :=& = Unin =G& 5 T 5(rdad(r%
9;& = R-% :!& = In*(rs(ccin !<& B T Bals%
9:& = )i :C& l\ T An8ul% r(c*% !9& # = Paral(l8ra+%
9E& = @i :#) = R(c*as /(r/(ndicular(s
9=& = %+(8a :G& = In)ini*%
9!& T Trin8ul% E<& - T Al*ura d( un *rin8ul%
9C& T Cuadrad% E9& $ T Bis(c*ri2 d( 9 n8ul%
9#& T R(c*n8ul% E;& S
c
T Si+(*ral d( un *ra2%
9G& T Circul% E:& *
$
T Trans,(rsal d( 8ra,(dad
;<& T Circun)(r(ncia EE& *8*( T Tan8(n*(
;9& r T Radi% d( 9 E=& M T Pun*% +(di%
;;& d T Di+(*r% E!& = As*(risc%
;:& P T P(r'+(*r% EC& = 0
;E& A T Fr(a E#& =
136
BIBLIOGRABIA.3
Pr%) 6.A.Bald%r G(%+(*r'a /lana 0 d(l Es/aci%.3
Edi*%rial 5asc% A+(ricana S.A3
Bil$a% 3 Es/a4a

Carl%s Alca0a8a P Ma*(+*ica Educacin Bsica
Pr%)(s%r d( Ma*(+*icas.

B(a*ri2 Mu@ica P.
M. An8>lica 5id(la Bru8%n( Ma*(+a*ica Educacin Bsica
ARRAQAN &
Ada/*acin Isa$(l Rauld 5. Ma*(+*ica Educacin Bsica
ARRAQAN SIGLO HHI &
Glad0s S(/Al,(da R%+(r% Ma*(+*ica Ens(4an2a Bsica
Pa+(la S%la$arri(*a Al,ar(2 Pr%0(c*% Calican*%
5(rnica 5ial R(0nal
SANTILLANA &
Manual(s Pr(/aracin P.S.U.
UNI5ERSIDAD CATOLICA&
137

You might also like