8.

predavanje TEORIJA SIGNALA

Melita Ahi-oki
102


5.5. Hilbertova transformacija

( ) ( ) ( )
1
H f t f t f t
t

= =


(5.111)

Fourierova transformacija Hilbertove transformacije funkcije f(t) je:

( ) { } ( )
{ }
( ) ( ) F H f t F f t F j j sgn F j

= = =

$
(5.112)

w
w w
w
w
w
R( ) w
-sgn( ) w sgn( ) w
I( ) w
I( ) w
R( ) w

Sl.5.20. Realni i imaginarni dio Fourierove transformacije i
realni I imaginarni dio F.T. Hilbertove transformacije funkcije f(t).

( ) ( ) R I sgn

= (5.113)
( ) ( ) I R sgn

= (5.114)

5.5.1. Hilbertova transformacija harmonijskih funkcija

Hilbertova transformacija funkcije
0
cos t nalazi se polazei od Fourierove transformacije te funkcije:

( ) ( )
0 0
F.T. j t j t
0 0 0
1 1 2 2
cos t e e
2 2 2 2


= + + +

( ) ( ) ( )
F.T.
0 0 0
cos t R + + = (5.115)

Na osnovu relacija (5.113) i (5.115), za realni i imaginarni dio Fourierove transformacije Hilbertove transformacije
funkcije
0
cos t dobije se:

( ) ( )
( )
( )
0
R 0
R 0 I 0
R 0

>

= = >

+ <

(5.116)





8. predavanje TEORIJA SIGNALA
Melita Ahi-oki
103

Fourierova transformacija Hilbertove transformacije funkcije
0
cos t je:
( ) ( ) ( ) ( )
0 0
F j j I j j

= = + +

( )
( ) ( )
0 0
F j
j

+
= (5.117)

Kako je Fourierova transformacija funkcije
0
sin t , prema relaciji (5.77):

( ) ( )
0 0
F.T. j t j t
0 0 0
1 1
sin t e 1 e 1
2j 2j j j


= + (5.118)

na osnovu relacije (5.117) Fourierova transformacija Hilbertove transformacije funkcije
0
cos t je Fourierova
transformacija funkcije
0
sin t .

[ ] { } { }
0 0
F H cos t F sin t = (5.119)

{ }
0 0
H cos t sin t = (5.120)

w
w
pd w ( +w )
0
pd w ( +w )
0
- ( - pd w w )
0
pd w ( -w )
0
w
w
0
-w
0
-w
0
w
0
-sgn( ) w
( ) w
R( ) w

Sl.5.21. Imaginarni dio Fourierove transformacije Hilbertove transformacije funkcije
0
cos t

Slino se izvodi Hilbertova transformacija funkcije
0
sin t :

( ) ( ) ( ) ( )
F.T.
0 0 0
sin t jI I = +

(5.121)

( ) ( )
( )
( )
( ) ( ) ( ) ( )
0
0 0
I 0
I 0 R 0
I 0
R I sgn

+ >

= = >

<

= = +

( ) ( ) ( ) ( ) { }
0 0 0
F j R F cos t

= = + = (5.122)

{ } [ ] { }
0 0
F cos t F H sin t =
odnosno:




8. predavanje TEORIJA SIGNALA
Melita Ahi-oki
104

{ }
0 0
H sin t cos t = (5.123)

Koristei rezultate data relacijama (5.120) i (5.123), moe se nai Hilbertova transformacija eksponencijalne funkcije:

{ } { }
0 0
j t j t
0 0 0 0
H e H cos t j sin t sin t j cos t je

= + = = (5.124)

U vezi s Hilbertovom transformacijom izvodi se i definie sistem nazvan kvadraturni ili Hilbertov filter (sl.5.22).

h(t)
f(t) f(t) g(t)
h(t)=
pt
1
g(t)=f(t)

Sl.5.22. Hilbertov filter

Ako je impulsna funkcija linearnog i stacionarnog sistema ( ) h t 1 t = , tada na izlazu iz sistema imamo Hilbertovu
transformaciju ulaza ( ) f t

.
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
1

f t h t f t f t g t
t
= = =

(5.125)
( ) H j j sgn = (5.126)
odnosno, iz (5.125) Fourierova transformacija odziva g(t) je:

( ) ( ) G j j sgn F j = (5.127)
Ako je ulaz u ovaj filter
0
cos t , izlaz je:
( ) { }
0 0 0
g t H cos t sin t cos t
2

= = =


(5.128)
5.5.2. Analitika funkcija

Analitika funkcija neke funkcije f(t) je uvijek kompleksna funkcija i definie se kao:
( ) ( ) ( ) z t f t j f t

= + (5.129)
Fourierova transformacija analitike funkcije je:

( ) ( ) ( ) ( ) [ ] ( )
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
Z j F j jF j F j j j sgn F j
F j sgn F j 1 sgn F j 2F j U

= + = + =
= + = + =
(5.130)

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Z j 2U R j2U I R Z j jI Z j = + = +

(5.131)

w
w
w
w
R( ) w
R Z [ (j )] w
I( ) w
I[Z(j )] w
1
2 2
1

Sl.5.23. Realni i imaginarni dio Fourierove transformacije analitike funkcije





8. predavanje TEORIJA SIGNALA
Melita Ahi-oki
105


5.5.3. SSB modulacija ili modulacija sa jednim bonim opsegom (AM-1BO)

Modulacija:
( ) { } ( )
0
j t
0
F f t e F j j

= (5.132)

( ) { } ( ) ( )
0 0 0
1 1
F f t cos t F j j F j j
2 2
= + + (5.133)

Mnoenje f(t) funkcijom
0
cos t , u vremenskom domenu, rezultira dvjema translacijama spektra u frekventnom domenu
za
0
+ i
0
, pri emu je opseg uestanosti rezultirajuih spektara jednak dvostrukoj vrijednosti maksimalne
uestanosti u spektru. Poto modulisani signal ima dva bona opsega, ovaj tip amplitudno-modulisanog signala naziva
se AM signalom sa dva bona opsega (AM-2BO). Sa sl.5.24. je jasno da i vii (VBO) i nii boni opseg (NBO) imaju oblik
spektra moduliueg signala.
w
-w
c
w
c
F(j ) w
1
-w
0
w
0
2w
c
NBO VBO
F j j ( ) w w
0
2
1
2
1
0
w

Sl.5.24. Spektar signala f(t) sa dva bona opsega (AM-2BO)

Modulacija sa jednim bonim opsegom naziva se SSB (engl. Single Side Band) modulacija. Kod mnoenja neke funkcije
sa
0
j t
e

, njen spektar se translira za
0
udesno, te da bismo dobili modulaciju sa jednim bonim opsegom, definiemo
funkciju ( )
SSB
f t , koja ima analitiku funkciju:
( ) ( ) ( ) SSB
SSB SSB
z t f t j f t

= + (5.134)

Kako elimo modulaciju sa jednim bonim opsegom, analitika funkcija treba da ima oblik:
( ) ( )
0
j t
SSB
z t z t e

= (5.135)
Fourierova transformacija funkcije ( )
SSB
z t je:
( ) ( )
SSB 0
Z j Z j j = (5.136)

Ako izraz (5.134) izjednaimo sa izrazom (5.135), dobiemo:
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) SSB
SSB 0 0
f t j f t f t j f t cos t j sin t


+ = + +


(5.137)

Zbog prirode signala, potreban nam je samo realni dio relacije (5.137):
( ) ( ) ( )
SSB 0 0
f t f t cos t f t sin t

= (5.138)
Ovako modulisan signal ima spektar ( )
SSB
F j :
( ) ( ) { } ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
SSB 0 0 0 0 0 0
1 1
F j F f t cos t F f t sin t F j j 1 sgn F j j 1 sgn
2 2

= = + + + +










8. predavanje TEORIJA SIGNALA
Melita Ahi-oki
106

( )
( )
( )
0 0
SSB 0 0
0 0
F j j
F j 0
F j j
>

= < <

+ <

(5.139)
Na sl.5.25.a) je amplitudni spektar analitike funkcije z(t) modulisane kompleksnom eksponencijalnom funkcijom oblika
0
j t
e

, na osnovu relacije (5.136), a na sl.5.25.b) je spektar ( )
SSB
F j dobiven na osnovu relacije (5.139). Na osnovu te
relacije zakljuujemo da je spektar sastavljen iz dva dijela. Desni dio je nastao pomakom desne strane spektra ( ) F j
(desni ili vii bini opseg) za
0
udesno, a lijevi je nastao pomakom lijeve strane spektra ( ) F j za
0
ulijevo (lijevi ili
nii boni opseg).
w
0
w
0
-w
0
w
c
w
w
(w +
0
w
c
) -w -
0
w
c
w
c
VBO
Z (j ) = Z(
SSB
w j j ) w- w
0
F (j )
SSB
w
a)
b)

Sl.5.25. a) Amplitudni spektar analitike funkcije modulisane kompleksnom eksponencijalnom funkcijom
b) Spektar signala f(t) sa jednim bonim opsegom (AM-1BO)

Prednost SSB modulacije je to modulisani signal ne zauzima pojas dvostruke maksimalne uestanosti primarnog
signala. Nedostatak je to zahtijeva komplikovanije i skuplje ureaje za modulaciju i demodulaciju.

5.5.4. Generalisana anvelopa

Generalisana anvelopa se izvodi pomou analitike funkcije i definie se kao apsolutna vrijednost analitike funkcije.
a) Anvelopa modulisanog signala ( )
0
j t
m
f t e


Neka je spektar moduliueg signala ( ) ( )
F.T.
m m
f t F j frekventno ogranien, tj. ( )
m
F j 0 = , za
c
i neka je
0 c
> . Modulisana funkcija f(t) ima lik:
( ) ( ) ( ) ( )
0
F.T. j t
m m o
f t f t e F j j F j

= = (5.140)

Iz relacije (5.130) je:
( ) ( ) ( )
m o
Z j 2U F j j = (5.141)

( ) ( )
0
j t
m
z t 2f t e

= ( ) ( )
m
z t 2 f t = (5.142)

b) Anvelopa modulisanog signala ( )
m 0
f t cos t
( ) ( )
( ) ( ) ( )
F.T.
m 0
F.T.
m 0 m 0
f t f t cos t
1 1
F j j F j j F j
2 2
=
+ + =
(5.143)

Iz relacije (5.130) je:
( ) ( ) ( ) ( )
m o
Z j 2 U F j F j j = = (5.144)

( ) ( )
0
j t
m
z t f t e

= ( ) ( )
m
z t f t = (5.145)