Η ποικιλία των εμβίων όντων (Από το άρθρο του Th.

Dobzhansky, «Τίποτε στη Βιολογία δεν έχει νόημα,

παρά υπό το φως της Εξέλιξης»

Η ποικιλομορφία και η ενότητα της ζωής είναι οι δύο εξίσου

ενδιαφέρουσες και σημαντικές πλευρές του έμβιου κόσμου. Έχουν
περιγραφεί και μελετηθεί 1,5 με 2 εκατομμύρια διαφορετικά είδη
φυτών και ζώων και ίσως ο αριθμός των νέων ειδών που μένουν να
περιγραφούν να είναι το ίδιο μεγάλος. Η ποικιλομορφία των
μεγεθών, των δομών και των τρόπων ζωής μας ζαλίζει αλλά και
μας συναρπάζει. Εδώ παρατίθενται μερικά παραδείγματα.

Ο ιός του αφθώδους πυρετού είναι μια σφαίρα διαμέτρου 8-12

μm. Η μπλε φάλαινα φθάνει το μήκος των 30 m και τους 135
τόνους βάρος. Οι απλούστεροι ιοί είναι παράσιτα κυττάρων άλλων
οργανισμών και ουσιαστικά αποτελούνται από τις απολύτως
απαραίτητες μικροποσότητες DNA και RNA, ώστε να υπονομεύσουν
το βιοχημικό μηχανισμό των κυττάρων του ξενιστή τους,
προκειμένου να αντιγράψουν τις δικές τους γενετικές πληροφορίες
και όχι του ξενιστή τους.

Είναι ζήτημα άποψης ή ορισμού αν οι ιοί πρέπει να λογαριάζονται

έμβια όντα ή ιδιαίτερες χημικές ουσίες. Το γεγονός ότι μπορούν να
υπάρχουν τέτοιες διαφορές απόψεων, είναι από μόνο του ένα
σημαντικό γεγονός. Αυτό σημαίνει ότι η διαχωριστική γραμμή
μεταξύ της έμβιας και της άβιας ύλης, είναι αδιόρατη. Στο
αντίθετο άκρο του φάσματος απλότητας-πολυπλοκότητας
υπάρχουν τα σπονδυλωτά, συμπεριλαμβανομένου και του
ανθρώπου. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει περί τα 12
δισεκατομμύρια νευρώνων, ενώ οι συνάψεις μεταξύ των νευρώνων
είναι χίλιες φορές περισσότερες.

Μερικοί οργανισμοί ζουν σε μια μεγάλη ποικιλία περιβαλλόντων.

Ο άνθρωπος είναι στην κορυφή της κλίμακας από την άποψη αυτή.
Δεν είναι μόνο ένα πραγματικά κοσμοπολιτικό είδος, αλλά χάρις
στην τεχνολογική πρόοδο του, μπορεί να επιβιώσει για ένα
τουλάχιστον περιορισμένο χρόνο, στην επιφάνεια του φεγγαριού
και στο κοσμικό διάστημα. Αντιθέτως, μερικοί οργανισμοί είναι
εκπληκτικά εξειδικευμένοι. Ίσως το περισσότερο περιορισμένο από
άποψη οικολογικού ενδιαιτήματος είδος να είναι ένα είδος μύκητα
της οικογένειας των Laboulbeniaceae, που αναπτύσσεται
αποκλειστικά στο πίσω τμήμα των ελύτρων του σκαθαριού
Aphenops cronei, που βρίσκεται μόνο σε μερικά ασβεστολιθικά
σπήλαια της Νότιας Γαλλίας. Η προνύμφη της μύγας Psilopa
petrolei αναπτύσσεται στα ιζήματα του ακατέργαστου πετρελαίου
των πετρελαιοφόρων περιοχών της Καλιφόρνιας και όσο μπορούμε
να ξέρουμε, πουθενά αλλού. Αυτό είναι το μοναδικό έντομο το
οποίο μπορεί να ζει και να τρέφεται από το πετρέλαιο και η ενήλικη
μορφή του μπορεί να βαδίζει στην επιφάνεια του πετρελαίου, μόνο
όσο κανένα τμήμα του σώματός της δεν έρχεται σε επαφή με αυτό,
πλην των ταρσών του. Η προνύμφη της μύγας Drosophila
carciniphila αναπτύσσεται μόνο στα νεφριτικά αυλάκια που
διανοίγονται από το τρίτο ζεύγος γναθικών ποδιών του χερσαίου
καβουριού Geocarcinus ruricola, το οποίο με τη σειρά του
περιορίζεται σε ορισμένα μόνο νησιά της Καραϊβικής.

Υπάρχει άραγε κάποια ερμηνεία που κάνει κατανοητή αυτήν την

κολοσσιαία ποικιλομορφία των εμβίων όντων; Από πού προήλθαν
όλα αυτά τα εξαιρετικά, φαινομενικά ιδιότροπα και περιττά
πλάσματα, όπως ο μύκητας Laboulbenia, το σκαθάρι Aphenops, η
μύγα του πετρελαίου και άλλες πολλές βιολογικές
εκκεντρικότητες;

Η μόνη εξήγηση που έχει νόημα είναι ότι η οργανική

ποικιλομορφία έχει εξελιχθεί ανταποκρινόμενη στην ποικιλομορφία
των περιβαλλόντων του πλανήτη γη.
Δεν υπάρχει κανένα είδος, όσο τέλειο και ευπροσάρμοστο να
είναι , που να μπορούσε να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες για
ζωή που του παρέχει ο πλανήτης. Καθένα από τα εκατομμύρια
ειδών έχει τον δικό του τρόπο ζωής και αξιοποίησης των πόρων
συντήρησής του από το περιβάλλον. Υπάρχουν αναμφίβολα πολλοί
άλλοι πιθανοί τρόποι ζωής που είναι ως τώρα ανεκμετάλλευτοι από
οποιαδήποτε από τα υπάρχοντα είδη, αλλά ένα πράγμα είναι σαφές:
Αν υπήρχε λιγότερη οργανική ποικιλομορφία, μερικές ευκαιρίες για
τη ζωή θα παρέμεναν ανεκμετάλλευτες. Η εξελικτική διαδικασία
τείνει να γεμίσει τα διαθέσιμα οικολογικά ενδιαιτήματα. Δεν το
κάνει ωστόσο συνειδητά ή σκόπιμα καθώς οι σχέσεις μεταξύ της
εξέλιξης και του περιβάλλοντος είναι περισσότερο διεξοδικές και
ενδιαφέρουσες από κάτι τέτοιο. Το περιβάλλον δεν επιβάλλει τις
εξελικτικές αλλαγές στους κατοίκους του, όπως υποστηριζόταν
από τις εγκαταλελειμμένες πλέον θεωρίες του Νέο-Λαμαρκισμού.
Ο καλύτερος τρόπος με τον οποίο ερμηνεύεται η κατάσταση αυτή
είναι ο ακόλουθος: Το περιβάλλον εκθέτει τις διαφορετικές
δυνατότητες για επιβίωση στα έμβια όντα, προς τις οποίες, τα
τελευταία ανταποκρίνονται αναπτύσσοντας προσαρμοστικές
γενετικές μεταβολές.

Ένα ενδιαίτημα που δεν έχει καταληφθεί, μια ανεκμετάλλευτη

δυνατότητα για επιβίωση, είναι μια πρόκληση. Αυτό συμβαίνει σε
μια περιβαλλοντική μεταβολή, όπως η μετάβαση από τις
παγετωνικές περιόδους στο θερμότερο κλίμα Η Φυσική Επιλογή
μπορεί να γίνει αιτία ώστε ένα είδος να ανταποκριθεί στην
πρόκληση με προσαρμοστικές γενετικές μεταβολές. Αυτές οι
μεταβολές μπορούν να καταστήσουν ικανά τα είδη να
καταλαμβάνουν οικολογικά ενδιαιτήματα, που ήταν προηγουμένως
άδεια, ως μια νέα ευκαιρία για επιβίωση, ή να αντισταθούν στην
περιβαλλοντική μεταβολή, αν είναι δυσμενής. Όμως η
ανταπόκριση μπορεί να είναι, ή μπορεί να μην είναι επιτυχής. Αυτό
εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ο σπουδαιότερος από τους
οποίους είναι η γενετική σύσταση του αποκρινόμενου είδους, τη
στιγμή που καλείται να ανταποκριθεί. Η απουσία επιτυχών
αποκρίσεων μπορεί να οδηγήσει τα είδη σε εξαφάνιση. Η μαρτυρία
των απολιθωμάτων δείχνει ξεκάθαρα πώς η ενδεχόμενη κατάληξη
των εξελικτικών γραμμών, είναι η εξάλειψη.
Οι οργανισμοί που επιβιώνουν σήμερα είναι οι επιτυχείς απόγονοι
μιας μειονότητας μόνο από τα είδη που έζησαν στο παρελθόν και
μια ολοένα μικρότερης μειονότητα των ειδών που έζησαν, όσο
περισσότερο πίσω στο παρελθόν, μπορεί κανείς να κοιτάξει. Εν
τούτοις, ο αριθμός των διαφορετικών ειδών δεν έχει μειωθεί, αλλά
αντιθέτως, έχει πιθανώς αυξηθεί με το πέρασμα του χρόνου.