Professional Documents
Culture Documents
Lm L Trinh
(Tin s Lm L Trinh nguyn l i s Vit Nam Cng Ha ti Th Nh K, Liban, Syria, Jordan, Irak
v Iran, B trng Ni V di chnh quyn Ng nh Dim. Trc nm 1975 ng l gio s Hc Vin
Quc Gia Hnh Chnh Si Gn v Phn khoa Chnh Tr v Kinh T i Hc Lt. T nm 1996 ng
ch trng tp ch Nhn Quyn bng Anh v Php ng, pht hnh ti California hng tam c nguyt).
Cch y vi thng Nh Xut bn Chnh tr Quc gia H ni cho pht hnh, vi nhiu hnh nh, quyn
hi c 700 trang Mt trn Dn tc Gii phng, Chnh ph Cch Mng Lm thi ti Hi ngh Paris v
Vit Nam ca Nguyn Th Bnh v tp th tc gi Nguyn Vn Hiu, Dng nh Tho, L Vn Su, H
ng, on Huyn, Nguyn Ngc Dung, Nguyn Bnh Thanh, Phan Nhn, Phm Vn Ba, L Mai,
Trng Tng..v..v.., mt danh sch kh di binh tm tng c cn sng st ca Phong tro Dn tc Gii
phng Min Nam (GPMN) b ng CS khai t sau 1975. Ban Bin tp gm c Nguyn Th Bnh (cu
Ngoi trng v Trng on i biu Chnh ph Cch mng lm thi ti Hi ngh Paris), L Vn Su
(nguyn y vin v pht ngn vin ca on), Hong Phong tc Hong Huy Chu v H ng tc ng
Ninh ng ( c hai l chuyn vin).
Snh vi hi k 1982 Kt thc cuc chin tranh 30 nm ca Thng tng Trn Vn Tr (do Nhm
Nghin cu Vit s xut bn nm 1987 Houston, Texas v b cm ti Vit Nam) v b sch dy 980
trang Chung Mt Bng C- Mt trn Dn tc GPMN ca Nguyn Hu Th, Trn Nam Trung, Trn
Bch ng v Cng ty (Nh xut bn Chnh tr Quc gia H ni, 1993), hi c mun mng ca Nguyn
Th Bnh v mt s ng ch - vit 28 nm sau ngy k kt Hip nh Paris - tit l mt s suy t v ti
liu cha ai bit.
Nhng li cn dn v xi by ca H
Nguyn Th Bnh - Ph trng on t 16.12.1968 n 6.6.1969, ln thay Trn bu Kim trong chc v
Trng on ti ha m Paris, t 10.6.1969 cho n khi k kt - khoe Mt trn c i din ti trn hai
chc nc tnh n cui 1967. H ni dn cnh Quc t tng Mt trn l mt thc th chnh tr ring
r vi Dn ch Cng ha Min Bc (VNDCCH) v chin tranh di v tuyn 17 l mt cuc ni chin.
Ngy 22.3.1965, Mt trn ra tuyn co 5 im. Vi hm sau - ngy 8.4.1965 - H ni tung nhp nhng
tuyn co 4 im. i cng, c hai i Hoa K rt qun khi Min Nam. CS tng tn cng Tt Mu
thn u 1968 v cuc m phn Paris m mn ngy 13 thng 5 nm . Hoa K ph nhn MTGPMN
tm nm nhng cui cng, do th on ma gio ca H v v nhu cu chm dt chin cuc, phi chp
nhn tp on c mi ny ngi vo bn hi ngh ngang hng vi Chnh ph Vit Nam Cng ha
(VNCH).
Theo Nguyn Th Bnh, trong phin hp ngy 15.7.1971, Trng on Si gn Phm ng Lm tuyn
b ln u tin, chnh quyn Nguyn vn Thiu sn sng trc tip ni chuyn ring vi MTGPMN. Ni
trang 36 ca Hi c, Nguyn Th Bnh th nhn: Vic cao v tr quc t ca MTDTGP c ngha ln.
V tr quc t vng chc ca Cch mng min Nam l mt trong nhng nhn t bo m thng li. M
buc phi ni chuyn vi MTDTGP ti Ha ngh bn bn v on i biu MTDTGP tham gia Hi ngh
bn bn vi t cch mt on c lp l mt thng li ngoi giao to ln ca Cch Mng min Nam.. Tuy
nhin, v cch lm vic Nguyn Th Bnh cng khng du dim (HU, trang 40): Hai on chng ta ti
Hi ngh Paris - VNDCCH v MTGPMN (tr thnh Chnh ph Cch Mng Lm thi Min Nam ngy
8.6.1969 do Hunh Tn Pht lm ch tch, Nguyn Hu Th, ch tch Hi ng c vn v Nguyn Th
Bnh, B trng Ngoi giao) - tuy hai m mt, tuy mt vn l hai: cng chu s ch o chung t trong
nc, nhng l hai on c lp gi sc thi ring ca mi on, lun lun c s phi hp cht ch gia
hai on. Hng tun hai on da vo s ch o ca bn nh, trao i, bn bc v ni dung m phn,
thng bo cc cuc gp ring, khi ti Choisy-le-Roi, (tr s on min Bc), khi ti Verrires-le-Buisson
(tr s on min Nam. Mt iu nn ghi: trong thi gian Hi ngh, B trng Ngoi giao Xun Thy trng on min Bc - v c bit, c vn L c Th lun lun km cht Nguyn Th Bnh v ch v
ng li. Xun Thy thng nhc li vi cc cng s vin li nhn nh (thm su) ca Bc: Hai on
nh mt nhng mi on c c im ring; cc anh ch em min Nam rt tt, rt thng thn, c sao ni
vy, nn cn ch ng cng tc nhng li phi ht sc ch khim tn, chan ha vi anh ch em, ci g
v min Nam m mnh khng bit th phi hi cho bit (HU, trang 505).. Nguyn Th Bnh v von: on
M ln lt thay bn trng on: Harriman, Cabot Lodge, Bruce v Porter, cn ta trc sau on
min Bc ch c mt trng on l anh Xun Thy v on min Nam, ch yu l ti..
V chin thut chung ti bn hi ngh, Nguyn Th Bnh ni trng: ..T gia nm 1968, ti cng mt s
anh ch em c ch nh vo mt trn a mi va nh va m. Lc by gi ti cng cha hnh dung
ra c cuc u tranh ny nh th no v ko di bao lu, m ch ngh thm rng phi c gng lm ht
sc mnh theo yu cu ca cch mng. (HU, trang 36). Nguyn Th Bnh nhc thm ni trang 37: Bc
H tng cn dn: trong u tranh phi gi lp trng vng vng ng ph vi mi tnh hung. D bt
bin ng vn bin. bc cn cn dn; vch trn ti c ca nh cm quyn M, nhng phi tn trng nhn
dn M.
Ngy 2.9.1969, H v chu Cc Mc sau mt cn bo bnh. Nguyn Th Bnh v Xun Thy tr li H
ni chu tang.
Trong bi Nhng k nim khng bao gi qun, (HU, trang 477), L Mai, cu thnh vin on i biu
CS ti Hi ngh Paris, tng ph trch m phn 18 nm (1977-1995) vi Hoa K bnh thng ha
ngoi giao gia hai nc, k li: Nm 1983, anh L c Th, y vin B Chnh tr, ngi trc tip i
thoi vi Kissinger, bo ti vit cho anh mt bi k nim 10 nm k Hip nh Paris. Ti hi nn vit
ci g v liu lng ra sao. Anh bo: Cu vit sao c gi trong nc v nc ngoi nhn thc c
thng li c ngha nht ca Hip nh Paris l qun M phi rt ra khi min Nam Vit Nam, cn qun
min Bc th vn li min Nam, dn n vic thay i so snh lc lng c li cho ta, cho php ta
nh nho qun ngy gii phng min Nam Vit Nam, thng nht t nc. Ni tm tt, Hoa K
b bp. H ni quyt tm vi phm Hip nh bng v lc, sau gii tn con c th MTGPMN khi t
mc tiu, bt chp gii thng Nobel Ha bnh dng cho L c Th.
C ba loi thuc khi X hi ch ngha v Th gii T do (m qung), gip nhit tnh Bc Vit v
MTGPMN trong giai on thng thuyt ti Paris: qun chng, chnh ph v gii truyn thng.
Nguyn Ngc Dung, thnh vin on i biu GPMN ti Paris, k vi nhiu chi tit trong bi Mt thi
nh ca Hi c (trang 335-389) nhng cuc tip xc thng xuyn, ngoi phng m phn gia on
ny v hng nghn ngi cng dn M, nhiu v tr khc nhau, trn t Php v nhiu nc khc,
nhng c cng mc dch, tm kim ha bnh. Thnh phn phn chin gm hng ngi: tr thc, u
tranh nhn quyn, i din cng on, bo gii, sinh vin, lnh o tn gio, gia nh chin binh, chnh
tr gia, vn ngh s, ti t in nh... Phn chin l khuynh hng thi i n khch! Nhng c hi tip
xc nh th cng thng c t chc ti Canada gip cho cc cng dn M di chuyn d dng, t
hp v biu din show off.
c) Gii truyn thng v tr thc quc t thin v. Ti Hoa K, bng nhng bi iu tra v bnh lun,
cc t bo ln nh The New York Times, the Washington Post... ch trch di di chnh sch Vit Nam
ha chin tranh ca Nixon, ph vai tr ca Qun i M v khng b qua dp bi nh chnh ph Si
gn. Th d, nh bo Don Luce c NGUYN TH BNH ca tng nh ngi gp phn quan trng
vo vic phanh phui ti c ca M v chnh quyn Saigon i vi nhng ngi yu nc b nht trong
cc chung cp Cn o v sau , ng li cng mt ngi bn dch v in mt tuyn tp th Vit Nam,
t Nguyn Tri, Nguyn Du.. n H Ch Minh, T Hu, Huy Cn, Giang Nam... (HU,trang 118). Jane
Fonda, Barbara Dane v Joan Baez ra tn Bc Vit vit bi v nhng v di bom ca M v y lo chin
s CS. Phng vin Seymour Hersh, cui 1969, cng b trong New York Times mt lot nh chp cuc
thm st t M Lai ti Qung Ngi ngy 16.3.1968. Gio s s hc Gabriel Kolko phn tch t m s tt
thng ca CS v s tt bi ca Hoa K trong tc phm Gii phu mt cuc chin tranh (c dch ra
ting Vit). Dave Dillinger v Cora Weiss hp bo New York ng h k hoch 7 im ca MTGPMN
i M rt qun.
Ti u chu, Uc chu v Phi chu, hot ng phn chin ca gii tr thc v truyn thng nh Jean Paul
Sartre, Madeleine Riffaud, Sara Lidman, Jean Lartguy, Lopold Senghor, Genevive Tabouis, Wilfred
Burchett cng tai hi khng t. u nm 1966, hc gi Hun tc Bertrand Russell gi th cho Hi ngh
on kt A-Phi-M Latinh La Havane ca ngi MTGPMN v ku gi thnh lp Ta n Quc t x ti
c chin tranh ca Hoa K Vit Nam. Thng 5.1967, Ta n ny hp phin u Stockhom gm 15
thm phn Php, Anh, M, Nht, Cuba, Th Nh K, Pakistan, Philippines..vv... Thng 11.1968, ti
Roskilde, an Mch, Ta n tuyn Hoa K tin hnh chin tranh xm lc v nm bom hy dit cc
mc tiu dn s (HU,trang 32). V kin c khoai ny tuy khng i n u v php l nhng to c hi
tt cho H ni tuyn truyn rm m.
*
Ph bnh i phng M v i din ca Vit Nam Cng Ha
Theo Nguyn Th Bnh, Nixon l mt con ngi mu lc, tro tr, ngoan c, iu ngoa, lt lng -
th danh t! - v lun lun h da di bom ri thm Bc Vit nhng Bc H sn sng p ng (T
u nm 1968, Bc H dn: Sm mun g th quc M cng a B52 ra nh H ni, ri c thua
n mi chu thua, HU, trang 100).. Nguyn Th Bnh v von: Ngy 19.12.1972, nhn tin H ni h c
chic B52 u tin, chng ti u reo mng sung sng n khc ln c... Ri lin tip c bit ta
h chic th hai, th ba n chic th 33... Chin thng ln trong chin dch in Bin Ph trn khng
ko di 12 ngy m, t 18 n 30.12. 1973 H ni to th vng mnh cho hai on m phn ca
ta. (HU,trg 103). Nhc n v Nixon ving Mao thng 2. v Lin X thng 5.1972 cu cu, Nguyn
Th Bnh vit: iu ny khng ngn c bc tin ca cc lc lng khng chin Vit, Lo, Min...
ng ta (Nixon) cng cay c, tuyn b: Th tht bi trong cuc bu c Tng thng M cn hn thua cuc
chin tranh Vit Nam. D sao, - Nguyn Th Bnh th nhn - chin thut va bom va xoa ca Nixon c
lc gy nn ch cho nhiu ngi phn chin u tranh M (HU, trg 83). May thay, ngy 9.8.1974,
Nixon t chc v v Watergate.
TT Nguyn Vn Thiu "gian c, l lm, lun lun thc gy bnh xe v tm cch cn chn Nixon..., c lc
(Thiu) tuyn b vi Kissinger " ng t chc v tin on vi bo gii "Vit Nam s tm mu khi
CS chim Saigon". Rt cuc, trong gi pht hp hi ca Saigon, (Thiu) mau chn rt chy v khng
tic li nguyn ra M b ri (HU,trg 88, 93, 135). Cn Ngoi trng Trn Vn Lm th lc no cng...
trn vo, khi th chi khng vi phm Hip nh, khi li t i phng vi phm 4.595 ln, v trong bui
tic ru mng Hip nh k kt, nh Nguyn Th Bnh chuyn li thm anh Pht, tc Hunh Tn
Pht, Ch tch Chnh ph Cch mng lm thi.(HU,trg 112). i s Phm ng Lm, trng on
VNCH, c b Bnh xem nh c tt ni dai, tr li lng bng lc kt l hay b ng minh Kissinger
gi vo th kh. Nguyn Triu an, pht ngn vin bao sn cho on VNCH, ni nng nh nh nhng b
nh bo Richard Eder qut (mt cch thin v) nh sau, ngy 10.11.1972 trn t New York Times: Trong
phn ln thi gian 4 nm qua, c my ai n ng ny u, c cn bit ng ta ni g u, tr ci ln
ng ta va m ming nh ni g th nhn vin k thut truyn hnh g mt ci micro trc mt
(HU, trang 522)
y l phn tit l kh thch th, cho thy b mt tht ca mt s nhn vt di v tuyn 17. S tr li
phn tch trong mt bi ring. Nhiu on ca quyn hi c, di ngi bt ca Nguyn Th Bnh v
c bit, ca hai i din khc ca MTGPMN: Phm Vn Ba (tc gi bi Nc mt ca Nim vui v
Hnh phc), v Phan Nhn (trong bi Thm vi hiu bit v hot ng ca on), bt m cc chnh khch
ny tm cch mc ni vi MTGP khi tnh th xoay chiu, trc v sau ha m Paris. Thnh phn nhn
vt va ni gm c:
b) nhm cu s quan Php hay Quc gia phn thng: Trn nh Lan, Khc Mai, Nguyn Hu
Khng, Nguyn Vn Chu, Vng Vn ng,...
c) nhm tn gio thn cng ti u chu v Vit Nam: Thng ta Thch Thin Chu, Linh mc Nguyn
nh Thi, Lm Trng B Cn, Lm Vng nh Bch (ty c), Lm Trn Tam Tnh (Canada), Ni s
Mn La, TT Thch Thin Hoa, TT Thch Thin Ho, Thch n Hu, Ni s Hunh Lin,..
d) nhm t xng ng gia hay Lc lng th ba, a s l dn biu khi x hi ti H vin Saigon quan
h mt thit vi tng Dng Vn Minh: Ng Cng c, H Ngc Nhun, H Vn Minh, Dng Vn
e) Vn phng i din ti Paris ca Dng Vn Minh do ngi con trai l Dng Minh c m nhim.
f) mt nhm khc, ti Vit Nam, gm c Ls Trn Ngc Ling, Chu Tm Lun, L Chnh Trung, Lm
Chn Tn, Nguyn Ngc Lan, inh Vn , tng Nguyn Hu Hnh, Ls Triu Quc Mnh, Nguyn
nh u.., tng cng tc vi Mt trn trc 1975 mc d sng trong vng quc gia.
CS cho rng vic lp mt Hi ng ha gii ha hp ba thnh phn khng cn c l do. Chnh ph Cch
mng Lm thi ngng nhm ngy 15.5.1974, sau 47 phin, ti La Celle- Saint - Cloud v Bc Vit quyt
nh tng tn cng bng chin dch H Ch Minh nut trn min Nam.
Kt lun:
Ngy 27.3.1973, lc 17 gi 45, ti sn bay Tn Sn Nht, cc s quan M cui cng ri Vit Nam dui
s gim st ca T Lin hp qun s bn bn v y ban quc t. TT Thiu ra i cui thng 4.1975. Trn
Vn Hng nhm chc Tng thng c 5 ba th gii php Dng Vn Minh thnh hnh. tn ti
khng y hai hm! Qua trung gian B Ngoi giao Php, i s M ti Paris n gp Phm Vn Ba,
gim c Thng tin ca chnh ph cch mng lm thi, ti Vn phng, nh can thip ngng bn my
hm Hoa K rt ht qun khi Vit Nam.
Tra 29.4.1975, Ph Tng thng Nguyn Vn Huyn gi ba ln lin tip - ln cht lc 14 gi 30, mi
c tip - mt phi don gm c Trn Ngc Ling, Chu Tm Lun v Lm Chn Tn vo tri Davis,
Tn Sn Nht, cu khn phi on CS trong Ban Lin hp qun s dn xp cho vic nh chim
Saigon khng mu v bt tn hi vt cht. Ngy 30.4.75, lc 11 gi 30, xe tng v b binh Bc Vit
tin chim Dinh c Lp.
CS Vit Nam thnh cng v bit u tranh trc din trn bn m phn v bit hot ng nhiu phng
din trn mt trn d lun, bo ch. Ni cch khc, h kt hp tt u tranh ngoi giao, u tranh qun
s v u tranh chnh tr, Trong khi , Hoa K b p lc ni b v quc t kt thc bng mi gi mt
cuc chin dng dai, khng quyt thng.
c nhn xt khch quan khi y pht biu ni trang 479: Chng ta u bit rng cc th h cm quyn
M khng d dng qun i tht bi trong cuc chin tranh Vit Nam. Ri y, h s cn gy nhiu tr
ngi trong quan h v thng mi; h cn tip tc x dng con bi nhn quyn, c bit l chin lc
din bin ha bnh t nht cng lm chm tr s pht trin ca t nc ta. Du sao, thit lp c
quan h ngoi giao l mt thng li quan trng.
LM LE TRINH
Ngy 18.8.2001
Thy Hoa Trang,
Huntington Beach, Californie