Tp ch ngn hng | S 6 | thng 3/2013 33

ngn hng VI S nghIP Pht tRIn nng nghIP V nng thn

TS. Nguyn Th Thanh Hng *
NgN hNg hp tc x -
M hNh Mi troNg h thNg t chc tN dNg Vit NaM
* nhnn
nn cho vay nng li nng
thn. Cc QTDND tuy mi ra
i nhng to dng c c s
vt cht tng i n nh, p
ng c phn ln cc yu cu
ca thnh vin v phc v pht
trin kinh t a phng, xy
dng c i ng cn b bc
u p ng c cc i hi
v nghip v. Hot ng ca h
thng QTDND to c nim
tin ca nhn dn, s ng tnh
ng h ca cc ngnh, cc cp.
Do vy, hot ng ca QTDND
ngy cng i vo n nh v pht
trin ln mnh.
Hot ng ca h thng
QTDND thi gian qua gp
phn khai thc ngun vn ti ch
p ng nhu cu v vn phc v
sn xut kinh doanh, dch v
v ci thin i sng ca thnh
vin; gp phn hn ch nn cho
vay nng li v thc hin c hiu
qu mc tiu xo i, gim ngho
nng thn. Hot ng ca h
thng QTDND khng nh
ch trng ng n ca ng
v Nh nc v pht trin loi
hnh kinh t hp tc hot ng
trong lnh vc tin t - tn dng
Cng vi s khng nh ti Lut cc t chc tn dng nm 2010, Thng
t 31/2012/TT-NHNN ngy 26/11/2012 quy nh v Ngn hng Hp tc
x l c s php l quan trng cho s ra i Ngn hng Hp tc x ti Vit
Nam - y c xem l chuyn ng mi trong h thng cc t chc tn
dng vi mc tiu nng cao hiu qu hot ng, an ton v bn vng ca
h thng cc t chc tn dng l hp tc x trong giai on ti.
1. Thc trng hot ng ca h
thng Qu tn dng nhn dn thi
gian qua
Ngy 27/7/1993, Th tng
Chnh ph ban hnh Quyt
nh s 390/TTg cho php trin
khai th im thnh lp Qu tn
dng nhn dn (QTDND). Sau
gn 20 nm trin khai, n nay
hnh thnh v pht trin m
hnh QTDND - mt loi hnh
kinh t hp tc hot ng trong
lnh vc tin t, tn dng trn
a bn nng thn. n nay,
h thng QTDND c QTDND
Trung ng (QTDTW) v gn
1200 QTDND hot ng ti
56/63 tnh, thnh ph. Bn cnh
, Hip hi QTDND Vit Nam
c thnh lp nm 2005 to
iu kin thun li h tr cho h
thng QTDND pht trin. Cc
QTDND khng ngng pht
trin v khai thc c ngun
vn ti ch, gp phn p ng
nhu cu vn cho sn xut, kinh
doanh, dch v v i sng ca
thnh vin, thc hin mc tiu
xo i gim ngho, hn ch
- ngn hng. Nhng kt qu t
c ca h thng QTDND trong
nhng nm qua chng t y
l mt loi hnh t chc tn dng
hp tc ph hp vi iu kin
thc tin nc ta, mang li li
ch thit thc gp phn tch cc
pht trin kinh t - x hi v s
nghip cng nghip ho, hin
i ho nng nghip - nng thn.
Trong nhng nm qua, m hnh
t chc ca h thng QTDND
dn c xc lp, nh du mt
bc quan trng trong giai on
hon thin v pht trin h thng
QTDND. nh gi v t chc v
hot ng ca h thng QTDND
trong nhng nm qua cho thy
ni bt ln mt s kt qu ng
khch l nh sau:
Mt l, s hnh thnh v pht
trin ca h thng QTDND
phn no san lp l hng trong
hot ng ngn hng vng
nng thn, vng su, vng xa,
cung ng dch v ngn hng i
vi cc i tng trc y cha
tng c cc ngn hng quan
tm.
Hai l, mi quan h lin kt
gia QTDTW vi cc QTDND
c s trong h thng QTDND
c thit lp v ngy cng gn
b cht ch. QTDTW l u mi
iu ho vn cho ton h thng,
cho vay h tr cc QTDND c
s p ng kp thi nhu cu chi
ngn hng VI S nghIP Pht tRIn nng nghIP V nng thn
Tp ch ngn hng | S 6 | thng 3/2013 34
tr, cho vay m rng tn dng.
Ngun vn ca QTDTW gip
cc QTDND c s c iu kin
tng cng pht trin thnh vin
v p ng nhu cu v vn pht
trin sn xut - kinh doanh - dch
v ca thnh vin. ng thi
QTDTW cng bc u thc
hin c vai tr h tr thng tin
v t vn, chm sc i vi cc
QTDND c s.
Ba l, sau giai on cng c,
chn chnh cc QTDND c s
hot ng tng i n nh, an
ton v ngy cng pht trin. Hu
ht cc QTDND vt qua kh
khn trong hot ng, c bit l
nhng kh khn trong thanh ton,
chi tr trc nhng bin ng bt
n ca th trng, c tch ly
u t xy dng tr s lm vic
v trang b c s vt cht k
thut phc v cho hot ng kinh
doanh. Nh , quy m hot ng
ca nhiu QTDND ngy c m
rng v hot ng c tnh chuyn
nghip hn.
Bn l, QTDTW vi vai tr l
t chc u mi ca h thng
QTDND pht trin tng i
vng chc vi Hi s chnh ti
H Ni v 26 chi nhnh, gn 70
phng giao dch hot ng theo
cc vng, min trong c nc
gp phn tch cc trong vic
iu ho vn v h tr nng cao
hiu qu hot ng ca h thng
QTDND.
Nm l, h thng c ch, chnh
sch iu chnh hot ng ca
QTDND tng i hon chnh v
ng b to iu kin thun li
cho QTDND hot ng v ngy
cng ph hp hn vi c th ca
QTDND. Trnh cn b c
bit l cn b qun tr, iu hnh,
kim sot ca QTDND c s dn
c nng ln qua cc kho o
to, tp hun nghip v.
Su l, s ra i ca Hip hi
QTDND Vit Nam nh du
bc khi u ca giai on
hon thin v pht trin h thng
QTDND. Hip hi QTDND Vit
Nam tng bc pht huy vai
tr i din bo v quyn li cho
cc QTDND hi vin v trin
khai mt s hot ng lin kt
pht trin h thng QTDND nh:
thng tin, tuyn truyn, t vn, l
cu ni i thoi vi cc c quan
chc nng ca Nh nc, trin
khai phn mm tin hc qun l
nghip v ngn hng...
Nhng kt qu trn y tuy mi
ch bc u nhng c ngha
ht sc quan trng i vi vic
to ra tin xy dng v pht
trin bn vng h thng QTDND.
Vi nhng kt qu t c cho
n nay h thng QTDND
khng nh c ch trng ng
n ca ng v Nh nc v
ngnh Ngn hng v pht trin
QTDND; ng thi QTDND
cng khng nh c vai tr,
v tr ca mnh trong h thng cc
TCTD Vit Nam cng nh ng
gp tch cc vo s nghip pht
trin kinh t - x hi khu vc
nng nghip, nng thn.
H thng QTDND thi gian qua thc hin c hiu qu mc tiu
xa i, gim ngho nng thn.
ngn hng VI S nghIP Pht tRIn nng nghIP V nng thn
Tp ch ngn hng | S 6 | thng 3/2013 35
Bn cnh nhng kt qu t
c, hot ng ca h thng
QTDND cng bc l mt s hn
ch, tn ti i hi phi c
khn trng khc phc nhm
m bo pht trin an ton v
hiu qu hn trong giai on ti.
C th:
Mt l, cc QTDND c
thnh lp vi mc tiu ch yu
l tng tr gia cc thnh vin
pht huy sc mnh tp th,
gip thnh vin pht trin sn
xut, kinh doanh, dch v v nng
cao i sng. Tuy nhin, mt b
phn QTDND cha bm st mc
tiu hot ng. Cc QTDND ny
c biu hin chy theo ng c
kinh doanh n thun, cha chp
hnh nghim chnh quy trnh tn
dng bo m an ton nn vn
cn tim n nhng ri ro trong
hot ng v gy nh hng n
s an ton ca h thng.
Hai l, nhiu QTDND c s
vt cht cn ngho nn, vn t
c thp, trnh cn b hn ch,
mn vay nh trong khi chi ph
tc nghip ln nn hn ch kh
nng t tch lu ti chnh, tng
cng ngun lc m rng quy m
pht trin an ton bn vng.
Bn cnh , cc nghip v cn
n gin l huy ng cho vay;
thc hin cc dch v ngn hng
phi tn dng cn hn ch nn kh
nng m rng, pht trin cc sn
phm dch v, tng thu nhp,
tng cng nng lc cnh tranh
i vi cc loi hnh TCTD khc
cn nhiu yu km. y l mt
trong nhng yu t quan trng i
vi vic duy tr s pht trin bn
vng ca h thng QTDND.
Ba l, thi gian qua mc d
cng tc o to c quan tm
nhng trnh ca mt s cn b
QTDND vn cha p ng c
cc tiu chun theo quy nh ca
Ngn hng Nh nc nhm m
bo qun l vn hnh QTDND
pht trin an ton, bn vng. Bn
cnh , kh nng thu ht ngun
nhn lc c trnh v duy tr i
ng cn b, nhn vin c nng
lc nghip v QTDND thnh
tho cn rt hn ch.
Bn l, t chc lin kt pht
trin h thng c hnh thnh
nhng cha thc s cht ch v
hiu qu, cha c s h tr tch
cc cho cc QTDND c s trong
qu trnh n nh v pht trin;
cc thit ch v t chc lin kt,
c bit l v thng tin, kim sot
ni b v thit ch m bo an
ton cha c hon thin. iu
ny i hi phi sm c khc
phc nhm m bo cho s pht
trin an ton bn vng ca tng
QTDND cng nh c h thng
QTDND.
Nm l, QTDTW do hn ch
v nng lc ti chnh, trnh
cng ngh cng cn hn ch nn
cha c iu kin m rng quy m,
nghip v. V vy, kh nng pht
trin cc sn phm dch v ngn
hng cha thc s a dng.
2. nh hng v mc tiu hot
ng ca ngn hng hp tc x
trong giai on ti
Ti k hp Quc hi ln th
7 kha XII nm 2010, Quc hi
nc Cng ha x hi ch ngha
Vit Nam thng qua Lut Cc t
chc tn dng s 47/2010/QH12.
Theo :
- Khon 7 iu 4 quy nh: Ngn
hng Hp tc x (NHHTX) l ngn
hng ca tt c cc QTDND do
cc QTDND v mt s php nhn
gp vn thnh lp theo quy nh
ca Lut ny nhm mc tiu ch
yu l lin kt h thng, h tr ti
chnh, iu ha vn trong h thng
cc QTDND.
- iu 73 quy nh: T chc tn
dng hp tc l loi hnh t chc
tn dng c t chc theo m hnh
hp tc x hot ng trong lnh vc
ngn hng nhm mc ch ch yu
l tng tr gia cc thnh vin thc
hin c hiu qu cc hot ng sn
xut, kinh doanh dch v v ci
thin i sng. T chc tn dng
l Hp tc x bao gm NHHTX,
QTDND.
Ti Quyt nh 254/Q-TTg ngy
01/3/2012 v vic Ph duyt n
C cu li h thng cc TCTD giai
on 2011-2015, nh hng v
gii php cng c pht trin cc
QTDND ch r: Tip tc hon
thin m hnh QTDND 2 cp hin
nay gn lin vi tng cng cc
thit ch an ton hot ng v to
iu kin thun li cho QTDND
pht trin. y mnh chn chnh,
cng c v nng cao mc an
ton, hiu qu cc QTDND hin
c i i vi tip tc m rng vng
chc cc QTDND mi khu vc
nng thn; bo m QTDND
tun th ng theo quy nh ca
Lut Cc t chc tn dng v Lut
Hp tc x; tn trng nguyn tc
t nguyn, t ch, t chu trch
nhim, cng c li, hp tc v pht
trin cng ng hng ti mc tiu
ch yu tng tr gia cc thnh
vin ca QTDND gp phn xa
i, gim ngho, pht trin nng
nghip, nng thn v hn ch tnh
ngn hng VI S nghIP Pht tRIn nng nghIP V nng thn
Tp ch ngn hng | S 6 | thng 3/2013 36
trng cho vay nng li.
V gii php n ch r:
Chuyn i QTDND Trung ng
sang hot ng theo m hnh
NHHTX. Pht trin QTDND
Trung ng mnh v quy m,
nng lc ti chnh, trnh qun
tr, cng ngh thc s ng vai
tr lm u mi iu ha, cn i
vn trong h thng QTDND v
c kh nng chm sc, h tr c
hiu qu cho cc QTDND c s
v chuyn mn nghip v, vn v
ti chnh; tip tc m rng mng
li chi nhnh ca QTDND
Trung ng n cc a phng
c nhiu QTDND c s tng
kh nng tip cn, h tr v chm
sc cc QTDND c s; i mi
v hon thin m hnh iu ha
vn trong h thng cc QTDND;
QTDND Trung ng tp trung
ngun vn u tin cho vay i
vi cc QTDND c s.
Nh vy, sau gn hai mi nm
hnh thnh v pht trin h thng
QTDND tng bc khc phc
nhng bt cp v hn ch, pht
trin n nh, ngy cng pht
trin. Nh nc v Chnh ph
c nhng nh hng mi i vi
h thng cc QTDND. Theo ,
Lut cc TCTD 2010 v Quyt
nh 254/Q-TTg v n C
cu li h thng cc TCTD giai
on 2011-2015 a ra m
hnh NHHTX l ngn hng ca tt
c cc QTDND, do cc QTDND
v mt s php nhn gp vn
thnh lp. NHHTX l m hnh
mi v c vai tr l ngn hng u
mi ca h thng QTDND. Mc
tiu hot ng chnh ca NHHTX
l: lin kt, bo m an ton ca
h thng thng qua vic h tr ti
chnh v gim st hot ng trong
h thng qu tn dng nhn dn.
Hot ng ch yu l iu ha
vn v thc hin cc hot ng
ngn hng i vi thnh vin l
cc qu tn dng nhn dn.
Vi nh hng, vai tr mi -
ngn hng u mi ca h thng
- NHHTX c trao trch nhim
kh nng n i vi h thng
QTDND, vi hot ng ch yu
l iu ha, h tr vn cho cc
QTDND thnh vin. Ngoi ra,
NHHTX cn c trch nhim h
tr cc QTDND v hot ng, v
nghip v thng qua vic o to,
hng dn nghip v, h tr kim
ton; tham gia x l i vi qu
tn dng nhn dn thnh vin gp
kh khn hoc c du hiu mt an
ton trong hot ng; qun l tin
gi iu ha vn ca h thng qu
tn dng nhn dn... Tuy nhin,
thc hin c vai tr ny,
trong thi gian ti NHHTX cn
phi ng thi gii quyt hai vn
t ra:
(i) Bn thn NHHTX phi
mnh v quy m, nng lc ti
chnh, trnh qun tr, cng
ngh m trch vai tr l ngn
hng u mi ca h thng cc
QTDND;
(ii) C quyn hn x l
cc mi quan h trong hot ng
gia hai php nhn (NHHTX v
QTDND thnh vin). NHHTX cn
ch ng, chun b ngun lc, c
ch, iu kin trin khai thc
hin tt quyn, trch nhim trong
thng t quy nh v ngn hng
hp tc x nhm m bo cho
h thng pht trin vng mnh,
tp trung, thng nht. Thng qua
cc quyn hn nu trn, NHHTX
c th cn c vo kt qu trin
khai quyn hn ca mnh tin
hnh chm sc, h tr (v chuyn
mn nghip v, vn v ti chnh)
c hiu qu hn cho cc QTDND
thnh vin. ng thi, y cng
l mt knh gim st ni b
pht hin sm cc ri ro tim n
ca h thng QTDND.
C th ni, xut pht t nhng
i hi xy dng mt m hnh
mi i vi h thng cc TCTD
l hp tc x, ngy 26/11/2012,
NHNN ban hnh Thng t s
31/2012/TT-NHNN quy nh v
ngn hng hp tc x. Theo ,
Thng t c nhng quy nh
mi v quyn hn v trch nhim
ca NHHTX i vi cc QTDND
thnh vin. y c xem l
nhng quy nh ph hp, kp
thi khi QTDNDTW chuyn i
thnh NHHTX v cng l c s
php l quan trng xy dng
mt h thng cc TCTD l hp
tc x c tnh lin kt cht ch,
tng tr gia cc thnh vin tt
hn, to nn sc mnh chung ca
ton h thng cng pht trin
an ton, bn vng trong gian on
ti.
TI LIU THAM KHO:
- Thng t s 31/2012/TT-NHNN ngy
26/11/2012 quy nh v ngn hng hp tc
x.
- ti: nh hng chin lc pht trin
h thng Qu tn dng nhn dn trong thi
k mi, m s: KHB (2010) -15; Ch nhim
ti: CVC. Nguyn Hu Hi, VPTW ng.
- ti Gii php chuyn i m hnh hot
ng ca Qu tn dng nhn dn trung ng
thnh ngn hng hp tc x, m s: KNH
2011-08, ch nhim ti TS. Trn Quang
Khnh.
- Bi hc v s pht trin nhanh, bn vng
ca QTDND th trn Nng trng Mc Chu,
Sn La; Ths. Phm Xun He; TCNH s 4 thng
2 nm 2013.