987776

987776
987776
987776
ISBN 978-83-242-1109-8
987776
5
Spis treci
Wstp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Cz I
w. do planszy 1: Mapa Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
w. do planszy 2: Przepraszam, gdzie jest...? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
w. do planszy 3: Ulica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
w. do planszy 4: Ile to kosztuje? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
w. do planszy 5: Kiosk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
w. do planszy 6 i 7: Rodzina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
w. do planszy 8: Posiki w domu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
w. do planszy 9: W kawiarni i w restauracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
w. do planszy 10: Sklepy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
w. do planszy 11: Na poczcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
w. do planszy 12: Ktra godzina? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
w. do planszy 13: Na dworcu kolejowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
w. do planszy 14 i 15: Ubranie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
w. do planszy 16: Pogoda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
w. do planszy 17: Pory roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
w. do planszy 18 i 19: Meble i meblowanie mieszkania . . . . . . . . . . . . . . . 83
w. do planszy 20: Sport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
w. do planszy 21 i 22: Postaci z bajek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Spis plansz (czci I, II i III) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
987776
6
987776
7
WSTP
I. Podrcznik
Zestaw plansz i wicze pt. Sowa i swka nie jest w zasadzie typowym
podrcznikiem, ale pomoc naukow do nauczania sownictwa i pod
staw gramatyki na kursach jzyka polskiego dla pocztkujcych.
Pierwsza grupa plansz suy do nauczania sownictwa tematyczne
go, druga ma na celu uatwienie zapamitywania osobliwoci gramaty
ki polskiej, natomiast wiczenia praktyczne maj za zadanie aktywizo
wanie sownictwa tematycznego, wystpujcego w pierwszej grupie
plansz.
Tak opracowana pomoc naukowa powstaa jako efekt konkretne
go zapotrzebowania, wynikajcego z niedostatecznej liczby ilustracji
w podrcznikach dla pocztkujcych.
II. Dobr materiau
Selekcji materiau sownikowego dokonano na podstawie podrczni
kw dla pocztkujcych i Listy Sw do SownikaMinimum jzyka pol
skiego. Wykorzystano te wasne dowiadczenia autorek, ktre s lek
torkami.
Pierwszy zestaw plansz (22) ilustruje te podstawowe tematy spoty
kane w podrcznikach dla pocztkujcych, ktre nie zostay wystarcza
jco opracowane. Wrd przygotowanych plansz nie ma na przykad
tematu Czowiek czci ciaa, poniewa to zagadnienie zostao wy
czerpujco przedstawione w co najmniej trzech podrcznikach (np.
B. Bartnicka, Uczymy si polskiego, B. Rudzka, Z. Goczoowa, Wrd Pola
kw czy W. Miodunka, J. Wrbel, Polska po polsku). Znalazy si za to
w zestawie plansze, ktre ilustruj sownictwo nie pojawiajce si w ad
nym z podrcznikw, np. Postaci z bajek.
Druga cz plansz ma za zadanie przybliy problemy tzw. maej
gramatyki jzyka polskiego, ilustrujc zagadnienia takie, jak np. Rze
czowniki rodzaju mskiego zakoczone na a. Starano si wykorzysta
sownictwo z Listy Sw do SownikaMinimum H. Zgkowej i ze Sow
nictwa tematycznego jzyka polskiego, Z. CygalKrupowej.
Do zestaww plansz doczone s wiczenia praktyczne, odnoszce
si tylko do grupy rysunkw obejmujcych sownictwo tematyczne. Uzna
no bowiem, e liczba wicze gramatycznych zamieszczonych w pod
987776
8
rcznikach jest wystarczajca, podczas gdy wicze sownikowych jest
nieproporcjonalnie mniej.
Cz wicze ma charakter tzw. cywilizacyjnokulturowy, czyli s
to wiczenia przybliajce studentom realia polskie.
III. Przeznaczenie podrcznika
Skrypt Sowa i swka jest przeznaczony zasadniczo dla studentw roz
poczynajcych nauk jzyka polskiego. Materia jzykowy w nim zawar
ty poszerza i utrwala sownictwo wystpujce w podrcznikach dla po
cztkujcych. Autorki sdz, e omawiana pomoc naukowa moe by
take uyteczna w czasie zaj, ktre maj zachca do mwienia po
polsku.
Z podrcznika mog take korzysta studenci rednio zaawanso
wani, poniewa znajduj si w nim specjalnie dla nich opracowane
i oznaczone (gwiazdk) zestawy wicze. Std te sownictwo prezen
towane w czci wiczeniowej wykracza poza tzw. sownictwo elemen
tarne i obejmuje cz sownictwa podstawowego. Chciano w ten spo
sb powikszy skal uytecznoci podrcznika i uczyni go pomocnym
w aktywizowaniu sownictwa studentw bardziej zaawansowanych.
Plansze i wiczenia mog by take uywane jako tzw. przerywni
ki, czyli krtkie zadania urozmaicajce normalny tok zaj.
IV. Ukad podrcznika i jego funkcje
W pierwotnym zaoeniu Sowa i swka miay stanowi tylko pomoc
naukow uzupeniajc inne podrczniki. Jednak w czasie pracy nad
skryptem rozszerzony zosta znacznie zakres materiau i wzrosa liczba
wicze, tote autorki sdz, e w obecnym ksztacie Sowa i swka mog
funkcjonowa jako samodzielny podrcznik sucy do ilustracji no
wych struktur gramatycznych i leksykalnych.
Poniewa w omawianej pozycji znajduje si sownictwo elementar
ne i podstawowe, moe ona by uywana komplementarnie z podrcz
nikami kursowymi (np. Wrd Polakw czy W Polsce po polsku M. Grali
i W. Przywarskiej) oraz z podrcznikiem specjalistycznym do naucza
nia sownictwa Brak mi sw autorstwa M. Chopickiej i P. Fornelskiego.
Podrcznik Sowa i swka skada si z dwch czci: wicze do
sownictwa tematycznego oraz 70 plansz rysunkowych. Dwadziecia dwie
plansze su do nauczania sownictwa tematycznego, wystpujcego
w podrcznikach dla pocztkujcych. Zadaniem tych plansz jest zilu
strowa, poszerzy i uporzdkowa potrzebne sownictwo. Druga gru
pa plansz (48) suy do nauczania gramatyki i zostaa przygotowana
987776
9
dla tych studentw, ktrych zniechcaj i przeraaj widoki tabel gra
matycznych. Autorki maj nadziej, e studenci korzystajcy z tych
plansz, przyswajajc sobie nowe sowa, zechc rwnie zapamita od
powiednie reguy gramatyczne.
Plansze zawierajce sownictwo ilustrujce rne problemy grama
tyczne opisano przy uyciu polskiej terminologii gramatycznej, ponie
wa w wikszoci dostpnych podrcznikw wystpuje terminologia
aciska.
wiczenia przygotowane do plansz tematycznych wykorzystuj
wszystkie sprawnoci jzykowe: czytanie, pisanie, mwienie i suchanie.
Ich zadaniem jest poszerzanie, porzdkowanie oraz aktywizowanie na
bywanego sownictwa. Kada grupa tematyczna obejmuje:
1) list sw (uporzdkowanych wedug czci mowy),
2) krtki tekst do przeczytania i omwienia, oraz
3) rnorodne wiczenia leksykalne i gramatyczne.
W kolejnych jednostkach nie wraca si do tematw ju przerobio
nych, nie ma te wicze powtrkowych ani testw.
V. Metody pracy dydaktycznej z podrcznikiem
Uywajc plansz rysunkowych, studenci mog gono nazywa naryso
wane przedmioty, podpisywa je, kolorowa, wycina, porzdkowa,
a nawet krytykowa. Plansze powinny zawiera notatki studentw.
Wszystkie wiczenia umieszczone bezporednio na planszach rysunko
wych powinny by wykonane w klasie lub przynajmniej zaczte.
W przypadku wicze praktycznych odnoszcych si do plansz te
matycznych wane jest dokonanie przez lektora wyboru sw potrzeb
nych na zajciach. Zestaw sw jest podany na pocztku kadej jednost
ki tematycznej, przed tekstem i wiczeniami. Nie zawiera on jednak
wszystkich wyrazw wystpujcych w wiczeniach. W zalenoci od po
ziomu jzykowego i potrzeb grupy nauczyciel zadecyduje, czy i ktre
sowa naley wprowadzi.
Dobrze byoby, gdyby nauczyciel przeczyta gono tekst, ktry znaj
duje si przed wiczeniami zwaszcza w grupach pocztkujcych. Wa
ne jest take sprawdzenie zadanych wicze, a omwienie niektrych
z nich (krzywek, amigwek, itp.) wrcz wskazane. Podrcznik, cho
cia moe by wykorzystany do samodzielnej pracy studenta ze sowni
kiem (np. Cz III, Sownictwo i ortografia), nie jest samouczkiem
i przeznaczony jest do pracy z lektorem.
Materiay zebrane w Sowach i swkach byy uywane na zajciach
z tzw. kursu podstawowego i sownictwa w Instytucie Studiw Polonij
987776
10
nych i Etnicznych i w czasie Szkoy Letniej. Studenci i lektorzy chtnie
z nich korzystali. Autorki maj wic nadziej, e przygotowana w ten
sposb pomoc naukowa okae si przydatna w praktycznym nauczaniu
jzyka polskiego jako obcego.
Autorki pragn podzikowa Panu dr. Przemysawowi Turkowi
jego pomysy byy inspiracj do powstania plansz z wiczeniami do miej
scownika.
987776
11
Plansza 1
MAPA POLSKI
Sowa: mapa, pastwo, granica, kraj, miasto, wie, jezioro, rzeka, mo
rze, gry, pnoc, poudnie, wschd, zachd, centrum, stolica,
Polska, Warszawa, Krakw, Wisa, Odra, Batyk, Tatry, Ukraina,
Czechy, Sowacja, Niemcy,
duy, may, dugi, krtki,
by, znajdowa si, lee,
to, te, bardzo, na, nad, koo, z.
wiczenie 1
Przeczytaj:
To jest mapa. To jest mapa Polski. Polska to pastwo.
Warszawa to stolica Polski. Krakw to due miasto.
Lublin i Pozna to te due miasta.
Wisa to rzeka. Batyk to morze. Tatry to gry.
Polska to may kraj. Niemcy to duy kraj.
wiczenie 2
Uzupenij wedug wzoru, wpisujc odpowiedni rzeczownik.
Wzr: Odra to rzeka.
Polska to __________________ Czechy to ____________________
Niemcy to _________________ Warszawa to __________________
Wisa to ___________________ Tatry to______________________
Batyk to __________________ Ukraina to ___________________
Toru to __________________ Krakw to ____________________
wiczenie 3
Dopisz odpowiedni przymiotnik: atrakcyjny, dugi, duy, interesujcy,
may, nowy, pikny, stary, zabytkowy, znany, itd.
Wzr: Krakw jest duy.
Polska jest ____________________ Wisa jest _________________
Ukraina jest ______________________ Batyk jest ________________
Niemcy s ____________________ Toru jest ________________
Tatry s ______________________ Odra jest _________________
Granica z Ukrain jest __________ Wie jest _________________
987776
12
Gdask
U
K
R
A
I
N
A
RP
Warszawa
Morskie
Oko
wiczenie 4
Zaznacz cztery strony wiata.
wiczenie 5
Odpowiedz na pytania.
Wzr: Gdzie jest granica z Ukrain? Na wschodzie.
Gdzie jest granica z Czechami? ____________________________
Gdzie jest Batyk? ________________________________________
Gdzie s Tatry? __________________________________________
Gdzie jest granica z Niemcami? ____________________________
Gdzie jest Olsztyn? _______________________________________
wiczenie 6
Podpisz rysunki wedug wzoru.
To s gry.____
987776
13
wiczenie 7
To jest polska flaga narodowa. Kolor biay i czerwony to polskie barwy
narodowe.
biay kolor
czerwony kolor
Narysuj flag swojego kraju.
wiczenie 8
Odpowiedz na pytania.
1. Co ci si kojarzy ze sowem: Polska? ______________________
2. Co jest godem Polski? _________________________________
3. Tak wyglda herb jednego z polskich miast:
Jest to stary redniowieczny herb. Na bkitnej tarczy znajduje si
czerwony mur obronny z trzema wieami i otwart w rodku bra
m. W bramie jest biay orze z koron na gowie.
Zgadnij, jak nazywa si to miasto.
wiczenie 9
Na tej mapie s herby rnych miast polskich. Uzupenij map, wpisu
jc nazwy miast.
Miasta: Biaystok Katowice Rzeszw Warszawa
Bydgoszcz Krakw Supsk Wrocaw
Gdask Lublin Szczecin
987776
14
wiczenie 10
Gdzie ley to miasto?
Wzr: Krakw ley nad Wis.
Gdask ley nad____________________
Warszawa ley nad __________________
Pozna ley nad ____________________
Wrocaw ley nad ___________________
Toru ley nad_____________________
wiczenie 11
Pocz odpowiednie fragmenty zda.
W Gdasku i Szczecinie s kopalnie i huty.
Koo Katowic s fabryki, w ktrych produkuje
si materiay na ubranie.
W Krakowie jest pikny barokowy paac
w Wilanowie.
W odzi s porty i stocznie.
Niedaleko Warszawy jest Zamek Krlewski na
Wawelu.
wiczenie 12
Narysuj map swojego kraju. Zaznacz na mapie: stolic kraju, gwne
miasta, rzeki, gry etc.
987776
15
Plansza 2
PRZEPRASZAM, GDZIE JEST...?
(plan Krakowa pytanie o drog)
Sowa: ulica, sklep, kino, park, teatr, rynek, kawiarnia, restauracja, bar,
dworzec, zabytek, szpital, ratusz, muzeum, koci, hotel, bank,
stadion, szkoa, most, plac, wiea, konsulat, pomnik, galeria,
przeprasza/przeprosi, prosi/poprosi, skrca/skrci, do
chodzi/doj, przechodzi/przej, i, by, mona,
tu, tutaj, tam, w prawo, w lewo, potem,
daleko, blisko, prosto, bardzo, do.
wiczenie 1
Odszukaj te miejsca na planszy 2.
1. Brama Floriaska (naley do najstarszych budowli w miecie).
2. Kawiarnia Jama Michalika (wntrze kawiarni typowe dla sztuki
Modej Polski).
3. Muzeum Czartoryskich (galeria malarstwa obcego; s tam ob
razy Leonarda da Vinci oraz Rembrandta).
4. Hotel Francuski.
5. Koci Mariacki (z wiey co godzin grany jest na trbce red
niowieczny hejna; w kociele znajduje si olbrzymi gotycki
otarz Wita Stwosza).
6. Pomnik Adama Mickiewicza.
7. Sukiennice (w rodku s sklepy z pamitkami, a na pitrze znaj
duje si galeria malarstwa polskiego).
8. Wiea Ratuszowa.
9. Stary Teatr (jeden z najciekawszych teatrw w Polsce).
10. Koci w. Anny (kolegiata uniwersytecka).
11. Collegium Maius (dawna siedziba, a obecnie muzeum Uniwer
sytetu Jagielloskiego).
12. Restauracja Wierzynek.
13. Konsulat Generalny USA.
14. Wawel (Zamek Krlewski).
987776
16
wiczenie 2
Przeczytaj:
To jest plan Krakowa. Miasto Krakw to dawna stolica Polski. WKra
kowie jest duo zabytkw. Jest tu Wawel zamek krlw polskich,
koci Mariacki z otarzem Wita Stwosza, Barbakan i Brama Flo
riaska. W Krakowie s te interesujce muzea. W jednym z nich
jest obraz Leonarda da Vinci Dama z asiczk. W centrum miasta
znajduj si kawiarnie i restauracje, kina i teatry, hotele, banki,
konsulaty i rne sklepy.
wiczenie 3
Opowiedz o swoim rodzinnym miecie.
wiczenie 4
Popatrz na plansz 2. Jeste teraz w punkcie numer 1, przy Bramie Flo
riaskiej.
Uzupenij te zdania wedug wzoru i odpowiedz na pytania.
Wzr: Jama Michalika jest blisko.
Collegium Maius jest daleko.
Wawel jest ____________________________________
Konsulat amerykaski jest ______________________
Rynek jest ____________________________________
Co jest blisko? ________________________________
Co jest bardzo blisko? __________________________
Co jest daleko? ________________________________
Co jest bardzo daleko? _________________________
wiczenie 5
Uzupenij zdania przyswkami: blisko, daleko, bardzo blisko, bardzo
daleko, do blisko, do daleko.
100 km 1000 km
blisko daleko
Z Krakowa do Tarnowa jest blisko (70 km)
Z Krakowa do Gdowa jest ______________________ (20 km)
Z Krakowa do Zakopanego jest _________________ (110 km)
Z Krakowa do Warszawy jest ____________________ (380 km)
Z Krakowa do Gdaska jest ____________________ (600 km)
Z Krakowa do Wrocawia jest ___________________ (258 km)
987776
17
wiczenie 6
Popatrz na rysunek i uzupenij dialogi. Zawsze jeste w punkcie ozna
czonym kropk.
poczta
przystanek autobusowy
przystanek tramwajowy
postj takswek
koci
Wzr: Turysta: Przepraszam, gdzie jest poczta?
Ty: Prosz i prosto. Poczta jest po lewej stronie.
Turysta: Przepraszam, gdzie jest koci w. Marka?
Ty: Prosz i ________. Koci jest po ________ stronie.
Wzr: Turysta: Przepraszam, gdzie jest najbliszy przystanek tramwajowy?
Ty: Prosz i prosto i skrci w lewo. Nastpnie prosz i dalej
prosto. Przystanek jest po lewej stronie.
Turysta: Przepraszam, gdzie jest hotel Europa?
Ty: Prosz ________ prosto i skrci ________.
Nastpnie ________ i dalej ___________.
Hotel jest po ________ stronie.
Turysta: Przepraszam, czy jest tu gdzie niedaleko __________ ?
Ty: Prosz i prosto i skrci w prawo, nastpnie dalej pro
sto. ____________ jest po prawej stronie.
Turysta: Przepraszam, jak doj do przystanku autobusowego?
Ty: Trzeba i_________________, a nastpnie skrci
w _____________. Potem dalej _____________.
Przystanek jest ________________.
HOTEL
ty
A
A
T
T
T
A
X
I
TAXI
987776
18
wiczenie 7
Popatrz na plansz 2 i uzupenij dialogi.
Wzr: Jeste teraz w punkcie nr 1, przy Bramie Floriaskiej.
Turysta: Przepraszam, jak mona doj do restauracji Wierzynek?
Ty: Prosz i ulic Floriask do koca, do Rynku. Nastpnie
prosz przej przez Rynek i wej w ulic Grodzk. Tam, na
samym pocztku znajduje si restauracja Wierzynek.
Jeste nadal w punkcie nr 1, przy Bramie Floriaskiej.
Turysta: Przepraszam, gdzie jest kawiarnia Jama Michalika?
Ty: ____________________________________________
Jeste teraz w punkcie nr 10, przy kociele w. Anny.
Turysta: Przepraszam, gdzie jest Collegium Maius?
Ty: ____________________________________________
Jeste nadal w punkcie nr 10.
Turysta: Przepraszam, gdzie jest Stary Teatr?
Ty: ____________________________________________
Jeste teraz w punkcie nr 13, koo konsulatu amerykaskiego.
Turysta: Przepraszam, gdzie jest koci Mariacki?
Ty: ____________________________________________
Jeste nadal w punkcie nr 13.
Turysta: Przepraszam, gdzie jest muzeum Czartoryskich?
Ty: ____________________________________________
Muzeum mieci si na rogu ulic w. Jana i Pijarskiej.
Zaznacz na planie Krakowa ulic Pijarsk.
wiczenie 8
Od 15 czerwca do 31 sierpnia w centrum Krakowa jed stylizo
wane omnibusy konne z obsug w uniformach z minionej epoki.
Sprbuj zaznaczy na planszy 2 tras omnibusu.
Trasa: Brama Floriaska ul. Floriaska Rynek Gwny
ul. Grodzka Wawel.
Trasa powrotna: ul. Straszewskiego ul. Franciszkaska
ul. Bracka Rynek Gwny ul. Floriaska Brama Floriaska.
Czy znalaze ul. Franciszkask i ul. Brack?
987776
19
wiczenie 9
Co znacz te skrty?
ul. = ulica_________________ UJ = ____________________
G. = _____________________ w. Anny = ______________
Pl. = _____________________ Os. = ___________________
Stary Teatr im. Heleny Al. = ____________________
Modrzejewskiej = __________
wiczenie 10
Zacznij od pola nad godzin 12.00 i przeskakujc zawsze t sam liczb
liter, odczytaj haso skadajce si z wszystkich liter na rysunku.
wiczenie 11
Przeczytaj uwanie instrukcje i zaznacz na planie, gdzie znajduje si
hotel, bank, biuro podry, kawiarnia i teatr.
jeste tutaj
987776
20
Wzr: Prosz i prosto i skrci w pierwsz przecznic w prawo.
Poczta jest po prawej stronie ulicy.
Instrukcja 1.
Zacznij od punktu oznaczonego na planie: jeste tutaj. Prosz i pro
sto i skrci w pierwsz ulic w lewo. Nastpnie dalej prosto i w pierwsz
ulic w prawo, potem prosto i w drug ulic w prawo, w ulic Dug.
Prosz i prosto ulic Dug prawie do koca i skrci w lewo. Po pra
wej stronie, na rogu jest hotel.
Instrukcja 2.
Zacznij znowu od punktu oznaczonego na planie: jeste tutaj. Prosz
i prosto, przej przez skrzyowanie, a nastpnie dalej prosto a do
ulicy Wskiej. Tam na rogu, po prawej stronie znajduje si Teatr Naro
dowy. Prosz skrci w ulic Wsk w lewo i i prosto. Po drodze, po
lewej stronie miniesz kawiarni Niespodzianka. Za Niespodziank
prosz skrci w lewo, w ulic Dug i i prosto. Zobaczysz tam dwa
due budynki: bank i biuro podry. Bank jest po tej samej stronie co
hotel.
987776
21
Plansza 3
ULICA
(pojazdy)
Sowa: ulica, skrzyowanie, rodki komunikacji, samochd, autobus,
trolejbus, tramwaj, takswka, rower, motocykl (motor), samo
lot, d, metro, przystanek tramwajowy/autobusowy, postj
takswek, stacja metra, budka telefoniczna, jezdnia, chodnik,
trawnik (trawa), drzewo, parking, przechodzie (pieszy), pasa
er, bilet tramwajowy/autobusowy, przejcie dla pieszych (pasy),
sygnalizacja wietlna (wiata), konduktor,
szybki, przyjemny, wygodny, mczcy, krtki, dugi, nowoczesny,
i/chodzi, jecha/jedzi, lecie/lata, pyn/pywa, prze
chodzi/przej, podrowa, sta,
ostronie, wolno, szybko,
na, nad, po, przez.
wiczenie 1
Przeczytaj:
To jest ulica. Tu jest jezdnia, chodnik i przejcie dla pieszych.
To jest skrzyowanie. Na skrzyowaniu s wiata sygnalizacyjne:
czerwone, te i zielone. Na rodku skrzyowania jest trawnik.
Po jezdni jad: tramwaj, autobus, motocykl, rower i samochd.
Nad ulic leci samolot. Po chodniku chodz ludzie. Ludzie na
ulicy to przechodnie. Ludzie przechodz przez ulic na przej
ciach. Te przejcia to pasy lub zebry.
wiczenie 2
Ponumeruj przedmioty na planszy 3 i wpisz ich nazwy w puste miejsca
z prawej strony.
wiczenie 3
Uzupenij wedug wzoru.
Wzr: Kto moe i? Przechodzie, czowiek, ludzie,...
Kto moe jecha? ____________________________________
Co
987776
22
Kto moe lecie? _______________________________________
Co
Kto moe sta? _________________________________________
Co
wiczenie 4
Popatrz na plansz 3 i odpowiedz na pytania.
Wzr: Gdzie jest przechodzie? Na przejciu.
Gdzie jest rower? _______________________________________
Gdzie jest autobus? _____________________________________
Gdzie jest takswka? ____________________________________
Gdzie jest pies? _________________________________________
Gdzie jest tramwaj? _____________________________________
Gdzie jest d? ________________________________________
Gdzie jest motocykl? ____________________________________
Gdzie s wiata?________________________________________
wiczenie 5
Opisz przedmioty.
Wzr: Jaki jest rower? Rower jest stary i brzydki.
Jaki jest autobus? Autobus jest _________________
Jaki jest przechodzie? Przechodzie jest_____________
Jaki jest samolot? Samolot jest _________________
Jaka jest ulica? Ulica jest ____________________
Jaka jest d? d jest ____________________
Jaki jest pies? Pies jest _____________________
wiczenie 6
Popatrz na plansz 3 i uzupenij zdania.
Przedmioty, ktre s nieruchome, to: ______________________
Przedmioty, ktre mog si porusza, to: ___________________
wiczenie 7
Odpowiedz na pytania, uywajc podanych wyrazw.
Wyrazy do uycia: kierowca, matka, motocyklista, pies, pilot, rowerzy
sta, takswkarz.
Wzr: Kto prowadzi tramwaj? Motorniczy.
987776
23
Kto prowadzi motocykl? _________________________________
Kto prowadzi rower? ____________________________________
Kto prowadzi takswk? _________________________________
Kto prowadzi autobus? __________________________________
Kto prowadzi samolot? __________________________________
*Kto prowadzi niewidom
kobiet przez skrzyowanie? ______________________________
*Kto prowadzi mae dziecko
za rk przez jezdni? ___________________________________
Uwaga:
W pytaniach oznaczonych * czasownik prowadzi oznacza zaopie
kowa si kim w trudnej dla niego sytuacji.
wiczenie 8
Uzupenij wedug wzoru.
Wzr: Jecha pocigiem.
_________________________ autostopem.
_________________________ samolotem.
_________________________ statkiem.
_________________________ pieszo.
_________________________ abk.
jecha, lata, pyn, chodzi, pywa
wiczenie 9
Gdzie mona usysze te zdania?
1. Prosz mi skasowa bilet z jednej strony.
2. Prosz jecha na ulic Dug.
3. Co dla pana? Kawa czy herbata?
4. Dzie dobry. Kontrola biletw.
5. Dwa bilety i Dziennik prosz.
wiczenie 10
Kto uywa jakich pojazdw?
Wzr: rolnik traktor
krl ____________________ robotnik ______________
biznesmen ______________ kolarz _________________
biedny urzdnik _________ kierowca rajdowy _______
prezydent _______________ niemowl ______________
milioner ________________ ty _____________________
987776
24
wiczenie 11
Jakie s te pojazdy? Uzupenij tabel.
r
o
w
e
r
s
a
m
o
l
o
t
a
u
t
o
b
u
s
j
a
c
h
t
s
a
m
o
c
h

d
c
i

a
r
o
w
y
h
e
l
i
k
o
p
t
e
r
m
e
t
r
o
s
t
a
t
e
k
wiczenie 12*
Przeczytaj (wiczenie fonetyczne):
Przechodnie napisa Juliusz Wasilewski
Po wszystkich ulicach w miecie
od rana chodz przechodnie,
w powszednie dni i witeczne,
w pogodne i niepogodne.
Chodz i grubi, i szczupli,
doroli, modzie i dzieci,
weseli chodz i smutni,
blondyni oraz bruneci.
Chodz i latem i zim,
wyspani i nie wyspani,
wysocy chodz i niscy,
spokojni, zdenerwowani.
Wszdzie ich moesz zobaczy,
oni nadaj rytm miastu:
alejom, skwerom i placom,
szerokim ulicom i ciasnym.
Po wszystkich ulicach w miecie
od rana chodz przechodnie,
mog i wolno lub szybko,
lecz zawsze musz ostronie.
szybki
wygodny
kosztowny
haaliwy
tani
ciki
nie zatruwa rodowiska
987776
25
wiczenie 13
Wstaw czasowniki: i/chodzi, jecha/jedzi.
Wzr: Marek chodzi codziennie do instytutu.
1. On zawsze ___________ tramwajem, ale dzisiaj wyjtkowo
____________ autobusem.
2. Czy ty czsto ____________ do kina?
3. My bardzo rzadko _______ do teatru.
4. Oni co tydzie __________ samochodem do Zakopanego.
5. Ja co niedziel __________ do Gdaska.
6. Oni zawsze _____________ na obiad do restauracji.
7. Bardzo lubi ____________ pocigiem.
8. Ja co miesic____________ do Warszawy.
wiczenie 14
Uporzdkuj te wyrazy:
auto, balon, tramwaj, rower, statek, samolot, autobus, kajak,
trolejbus, aglowiec, autokar, miota, d, motocykl, migowiec.
Transport ldowy Transport morski Transport powietrzny
wiczenie 15*
Przeczytaj tekst i wykonaj wiczenia.
W Krakowie jest bardzo duy ruch uliczny. Jedzi si tutaj bardzo
trudno. Krakw to stare miasto. Ma wskie ulice i za mae jezdnie
na tak duy ruch. Ruchem ulicznym kieruj zazwyczaj wiata sy
gnalizacyjne. Czasem robi to policjanci, zwaszcza wtedy, gdy sy
gnalizacja wietlna zepsuje si lub gdy zdarzy si wypadek. W cigu
dnia s dwa nasilenia ruchu ulicznego: gdy ludzie jad do pracy
i kiedy wracaj z pracy. S to tak zwane godziny szczytu. Wtedy zda
rzaj si korki i jedzie si bardzo powoli. Taka jazda jest niezwykle
987776
26
denerwujca. Wielu ludzi woli wic chodzi do pracy pieszo. Cza
sem musz i dugo, ale lepsze to ni stanie w korku. Poza tym
w Krakowie jest mao parkingw i nie ma gdzie zostawi auta. Wy
godniej jest wic jedzi tramwajem lub autobusem.
A. Poszukaj w tekcie wyrae i zwrotw, ktre oznaczaj:
Wzr: przewanie = zazwyczaj
1. przestanie dziaa = _________________________________
2. dojdzie do =________________________________________
3. natenie ruchu =___________________________________
4. ogromnie = ________________________________________
5. na wasnych nogach = _______________________________
6. korzysta z komunikacji miejskiej = ____________________
7. zaparkowa = _______________________________________
8. nie mc jecha = ____________________________________
B. Parking moe by strzeony lub niestrzeony. Czy jest jaka rnica
midzy nimi?
Jak wyglda komunikacja miejska w twoim miecie? Czy czsto z niej
korzystasz?
wiczenie 16*
Co znacz te wyraenia?
i jak na cicie =_____________________________________
i po trupach = ______________________________________
i gsiego =__________________________________________
chodzi wasnymi drogami = ____________________________
chodzi z kim = ______________________________________
chodzi komu po gowie = _____________________________
987776
27
Plansza 4
ILE TO KOSZTUJE?
(pienidze)
Sowa: pienidze, zoty (zotwka), grosz, moneta, banknot, czek, kar
ta kredytowa, inflacja, procent, skarbonka, portfel, portmonet
ka, torebka, bilet, znaczek, papierosy (paczka papierosw), ga
zeta, zapaki (pudeko zapaek), plan miasta, cena, waluta,
bogaty, biedny, drogi, tani, drobne,
liczy/policzy, zarabia/zarobi, wydawa/wyda, mie, kosz
towa mao, duo, mniej, wicej, bardzo.
Przeczytaj:
To s pienidze. To s banknoty, a to jest bilon.
Kady kraj posiada wasn walut. W Polsce pienidzem obie
gowym jest zotwka. Pienidze s w yciu bardzo potrzebne.
Musisz mie pienidze na dom, rodzin, samochd, wakacje,
hobby i od czasu do czasu na kwiaty dla ony. Czy masz duo
pienidzy? Liczymy: sto, dwiecie, trzysta, czterysta, piset
zotych... Masz szczcie. Jeste bogaty!
wiczenie 1
Sprbuj to przeczyta:
pi, dziewi, pidziesit, dziewidziesit, dwanacie, dwa
dziecia, dwiecie, trzy, trzydzieci, trzysta, trzysta czysta, trzy
czy, trzech Czech, z czeskich strzech szo Czechw trzech, pac
i pacz.
Uzupenij.
Tydzie ma ________________________________ dni.
Samochd ma ______________________________ koa.
Rower ma__________________________________ koa.
Sze i trzy to jest ___________________________ .
Rok ma___________ miesicy i ________________ dni.
987776
28
wiczenie 2
Na polskich banknotach widniej podobizny krlw polskich. Czy ich
znasz? Pocz imiona krlw z odpowiednim tekstem po prawej stro
nie.
Dziesi zotych Ksi litewski i krl Polski.
Mieszko I Pokona Krzyakw pod Grunwaldem.
Dwadziecia zotych Wielki reformator i budowniczy.
Bolesaw Chrobry Zaoy w Krakowie pierwszy w Polsce
uniwersytet.
Pidziesit zotych
Kazimierz Wielki Pierwszy historyczny wadca Polski.
Sto zotych Jego panowanie doprowadzio kraj do
Wadysaw Jagieo rozkwitu i zapocztkowao zoty wiek.
Dwiecie zotych Pierwszy koronowany krl Polski.
Zygmunt Stary
wiczenie 3
1. Odczytaj wartoci na banknotach i monetach na planszy 4.
2. W czym trzymamy pienidze?
3. Nazwij przedmioty na planszy 4 i powiedz ile one kosztuj.
wiczenie 4
Napisz sowami:
Wzr: 333333 z = trzysta trzydzieci trzy tysice trzysta trzydzieci trzy zote
666666 z = _________________________________________________
999999 z = _________________________________________________
455643 z = _________________________________________________
569956 z = _________________________________________________
872278 z = _________________________________________________
1300721 z =________________________________________________
wiczenie 5
Jakie pienidze obowizuj w tych krajach?
Wzr: Argentyna peso
Japonia _______________ Rosja __________________
Grecja ________________ Chorwacja ______________
Bugaria _______________ Niemcy _________________
987776
29
Czechy _________________ Stany Zjednoczone ______
Indie ___________________ Wgry _________________
Rumunia _______________ Wielka Brytania ________
jen, drachma, leva, rubel, euro, korona, rupia, leje, dolar, forint, funt, kuny
wiczenie 6
Odpowiedz na pytania.
1. Czy czsto gubisz pienidze?
2. Czy kiedykolwiek znalaze jakie pienidze? Ile?
3. Czy zwykle nosisz przy sobie due sumy pienidzy? Ile masz dzisiaj?
4. Czy zawsze dajesz napiwki kelnerom w restauracji?
5. Czy zapisujesz swoje wydatki? Ile wydae w tym tygodniu?
6. Czy dajesz pienidze np. ulicznym grajkom, ebrakom etc.?
7. Czy atwo zosta bogatym czowiekiem w twoim kraju?
wiczenie 7
Na co wydajesz najwicej pienidzy?
Ile procent przeznaczasz na:
a) jedzenie _____ %
b) transport ____ %
c) czynsz za mieszkanie _____%
d) opaty za gaz i elektryczno _____%
e) telefon ______ %
f) podatki ______ %
g) ubranie _____ %
h) rozrywki _____ %
i) rodki czystoci/kosmetyki _____%
j) lekarstwa ____ %
k) inne jakie? _ %
wiczenie 8
W tym prostokcie literowym znajduje si 10 wyrazw zwizanych z te
matem: pienidze.Wyrazy s uoone poziomo i p . Odszukaj te wy
razy.
i
o
n
o
w
o
987776
30
1. _____________________
2. _____________________
3. _____________________
4. _____________________
5. _____________________
6. _____________________
7. _____________________
8. _____________________
9. _____________________
10. _____________________
wiczenie 9*
Jak zdoby pienidze? Uzupenij wedug wzoru.
Wzr: Mona je zarobi zarobione pienidze.
ukra _______________________________________________
wygra ______________________________________________
odziedziczy __________________________________________
wyudzi _____________________________________________
znale ______________________________________________
sfaszowa ____________________________________________
poyczy _____________________________________________
Ktry z wymienionych sposobw uwaasz za: najbardziej skuteczny; naj
mniej skuteczny; najtrudniejszy/najatwiejszy; etyczny/nieetyczny?
wiczenie 10
Co mona robi z pienidzmi? Dokocz zdania.
Wzr: Mona je gubi na zatoczonej ulicy w deszczowy dzie.
Mona je wydawa na ___________________________________
Mona je rozdawa _____________________________________
Mona je inwestowa w __________________________________
Mona je oszczdza na _________________________________
Mona je bra od _______________________________________
Mona je dostawa w __________________od ______________
wiczenie 11
Gdzie ludzie trzymaj pienidze?
W skarbonce, w skarpetce, w ______________, w ______________,
w ______________.
987776
31
wiczenie 12
Ile kosztuje w twoim kraju:
obiad dla 2 osb w niedrogiej restauracji,
samochd,
wizyta u dentysty,
litr benzyny,
butelka dobrego wina,
mieszkanie/dom w eleganckiej dzielnicy,
bilet do kina/teatru,
bilet na mecz pikarski?
wiczenie 13*
Uyj w zdaniach: mie pienidzy jak lodu, za adne pienidze, wyrzu
ca pienidze w boto, robi co dla pienidzy.
wiczenie 14
Dzieci rozmawiaj o pienidzach. Komu s bardziej potrzebne pieni
dze?
Tomek: Kobiecie, bo lubi je wydawa.
Ania: Mczynie, bo lubi je mie.
A co ty o tym sdzisz?
987776
32
Plansza 5
KIOSK
(Co mona kupi w kiosku?)
Sowa: pika, ekierka, maszynka do golenia, szczoteczka do zbw, za
bawki, karta pocztowa, mydo, proszek do prania, zeszyty, pa
sta do zbw, grzebie, yletka, szampon do wosw, kalen
darz, dugopis, linijka, widokwki, papierosy, guma owkowa,
balon, owek, krem, proszki od blu gowy, bilety komunika
cji miejskiej, kartka imieninowa, plan miasta, gazety, sodycze,
komiksy,
drogi, tani,
prosi/poprosi, podawa/poda, kupowa/kupi, sprzeda
wa/sprzeda, paci/zapaci, wydawa/wyda reszt, dziko
wa/podzikowa, czeka/zaczeka, mie drobne/nie mie
drobnych, kosztowa
Przeczytaj:
Kioski s bardzo popularne w Polsce. W kiosku mona kupi
prawie wszystko. S tam gazety i czasopisma, myda i szampo
ny, bilety autobusowe i tramwajowe, oraz wiele innych rzeczy.
Na og nie s to drogie przedmioty. W kiosku zawsze paci si
gotwk. Tylko w duych sklepach mona paci kart kredy
tow lub czekami.
wiczenie 1
Nazwij przedmioty na planszy 5 i wypenij wiczenie.
wiczenie 2
Podaj nazwy przedmiotw na planszy 5 w porzdku alfabetycznym.
Bilety, balon, dugopis, ekierka, ______________________
__________________________________________________
wiczenie 3
Popatrz na przedmioty narysowane na planszy 5 i u wasne dialogi
wedug podanych wzorw.
Prosz Dziennik i 5 biletw tramwajowych.
Bilety normalne czy ulgowe?
Normalne.
987776
33
Prosz bardzo.
Ile pac?
5 zotych 60 groszy.
Prosz.
Dzikuj.
Czy s Carmeny?
Nie ma.
A czy jest proszek do prania Pollena 2000?
Tak, jest.
To prosz.
Dzie dobry. Prosz yletki i pudeko zapaek.
Prosz uprzejmie.
Ile pac?
Paci pan/pani 4 zote.
Prosz. Przepraszam, ale nie mam drobnych.
Nic nie szkodzi. Oto reszta.
Dzikuj.
wiczenie 4
Uporzdkuj przedmioty na planszy 5 wedug ich wartoci.
tanie: __________________________________________________
bardzo tanie: ___________________________________________
drogie: _________________________________________________
bardzo drogie: __________________________________________
Uporzdkuj przedmioty na planszy od najtaszego do najdroszego.
_______________________________________________________
wiczenie 5
Wymie przybory toaletowe, ktre mona kupi w kiosku.
Wzr: Maszynka do golenia,
wiczenie 6
Odpowiedz na pytania.
1. Co mona kupi w kiosku dla kobiety? ____________________
2. Co mona kupi w kiosku dla mczyzny? _________________
3. Co mona kupi w kiosku dla turysty? ____________________
4. Co mona kupi w kiosku dla maej dziewczynki?___________
987776
34
5. Co mona kupi w kiosku dla maego chopca? ____________
6. Co mona kupi w kiosku dla ucznia/uczennicy? ___________
7. Czy w twoim kraju s podobne kioski?
Co mona w nich kupi? ________________________________
8. Czego nie powinno si sprzedawa w kiosku? ______________
wiczenie 7
Uzupenij wedug wzoru.
zeszyt w linie _____________________
zeszyt w_________________________
zeszyt __________________________
w szerok _______________________
w wsk ________________________
987776
35
Plansze 6 i 7
RODZINA
Sowa do obu plansz:
pan mody, panna moda, m, ona, ojciec, syn, matka, crka,
dziecko (dzieci), niemowl, bliniak, brat, siostra, dziadek, babcia,
wnuczek, wnuczka, te, teciowa, zi, synowa, szwagier, bratowa,
szwagierka, wujek, ciotka, siostrzeniec, siostrzenica, bratanek, bra
tanica, kuzyn, kuzynka, krewni, mio, lub, pomoc, mieszkanie,
dom, ktnia, rozwd,
miy, uczynny, duy, may, dobry, wesoy, kochany, szczliwy, ro
dzinny, spokojny, bogaty, przyjemny, ktliwy, serdeczny, sympa
tyczny, nowoczesny,
lubi/polubi, kocha/pokocha, pomaga/pomc, opiekowa
si/zaopiekowa si, kci si/ pokci si, y/przey, umie
ra/umrze, zgadza si/zgodzi si, mie.
wiczenie 1
Przeczytaj tekst do planszy 6 (Rodzina).
Wska na planszy wszystkie wymienione w tekcie osoby.
Cze. Jestem Ewa. A to jest mj brat bliniak, Adam. To s rodzi
ce: mama i tata. A to babcia Halinka i dziadek Stefan. Aha, jest
jeszcze jeden brat, ale on jest bardzo may. Ma na imi Krzy.
wiczenie 2
Uzupenij wedug wzoru.
Wzr: dziadek i babcia to dziadkowie.
Ojciec i _____________________ to rodzice.
____________________________ i siostra to rodzestwo.
Rodzice i dzieci to ____________ .
Syn i ________________________ to dzieci.
_______________ i ____________ to pastwo modzi.
987776
36
wiczenie 3
Odpowiedz na pytania wedug wzoru.
Wzr: Czy masz babci?
Tak, mam.
Jaka ona jest?
Ona jest stara,
ale bardzo sympatyczna.
wiczenie 4
Przeczytaj tekst do planszy 7 (Stopnie pokrewiestwa) i zaznacz na plan
szy, ile maj lat wszystkie wymienione w tekcie osoby.
Krysia ma osiem lat. Czsto spotyka si ze swoj kuzynk Irenk,
ktra ma sze lat. Krysia jest podobna do swojego ojca. Jej tata
Filip te ma czarne wosy. Ma rwnie brod i wsy. Ma dokadnie
trzydzieci pi lat. Jego ona Dorota ma jasne wosy i jest bardzo
sympatyczna. Ma tyle samo lat co m. Krysia bardzo lubi wujka
Emila i cioci Cecyli. Ciocia Cecylia ma dwadziecia dwa lata i du
o wolnego czasu. Nie ma jeszcze swojej rodziny. Wujek Emil ma
ju prawie czterdzieci lat, ale jest bardzo zabawny. Zawsze chcia
mie syna i moe dlatego bardzo lubi swojego siostrzeca dziesi
cioletniego Henia. Krysia uwielbia swoich dziadkw. Babcia Basia
ma pidziesit osiem lat, a dziadek Adam chyba sto. Tak myli
Krysia, ale nie jest tego pewna. Babcia Basia bardzo lubi swoj cr
k Dorot, ale dziadek Adam woli swoj synow Grayn. Twier
dzi, e chocia Grayna ma dopiero dwadziecia cztery lata, jest
bardzo mdr kobiet.
wiczenie 5
Popatrz na plansz 7 i uporzdkuj czonkw rodziny Krysi od najstar
szego do najmodszego. Nastpnie wykonaj zadanie po prawej stronie
planszy.
Czy masz brata/siostr?
Czy masz du rodzin?
Czy masz ma/on?
Czy masz ojca/matk?
Czy masz crk/syna?
987776
37
wiczenie 6
Narysuj drzewo genealogiczne swojej rodziny. Podaj informacje doty
czce stopnia pokrewiestwa, imienia, zawodu oraz wieku poszczegl
nych czonkw rodziny.
dziadek nr 1 = babcia nr 1 dziadek nr 2 = babcia nr 2
tata = mama
siostra, ty, brat...
Opowiedz o swojej rodzinie wedug wzoru.
Wzr: Mam liczn rodzin. Mam rodzicw, trzech braci i dwie siostry.
Mj ojciec ma na imi Jan. On jest lekarzem i ma 57 lat...
wiczenie 7
Uporzdkuj te zdania tak, aby tworzyy jedn historyjk.
Ania kcia si z Piotrem.
Ania bya szczliwa.
Ania zakochaa si w Piotrze.
(1) Ania spotkaa Piotra.
Ania bya nieszczliwa.
Ania bya w ciy.
Ania rozwioda si z Piotrem.
Ania urodzia dziecko.
Ania wysza za Piotra.
987776
38
wiczenie 8
Uzupenij tabel.
noworodek
niemowl
dziecko
chopiec
chopak
(nastolatek)
mody mczyzna
mczyzna
w rednim wieku
stary mczyzna
wiczenie 9
Zaznacz na wykresie poszczeglne okresy ycia czowieka: okres dojrze
wania, staro, niemowlctwo, wiek redni, dziecistwo, modo.
Ktry okres w yciu czowieka uwaasz za najbardziej szczliwy?
Dlaczego? Kiedy najlepiej zakada rodzin?
okres dojrzewania
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70
987776
39
wiczenie 10
Wpisz do krzywki brakujce wyrazy.
1. brat i _________________
2. ciotka i _______________
3. wnuczka i _____________
4. dziadek i _____________
5. kuzynka i _____________
6. m i _________________
7. matka i _______________
8. syn i _________________
wiczenie 11
Pewien pan postanowi wyda obiad w rodzinnym gronie. Zaprosi szwa
gra swego ojca, tecia swego brata, brata swego tecia i ojca swego szwa
gra.
Ile osb byo zaproszonych na obiad?
wiczenie 12*
Przeczytaj tekst.
W Polsce rodzina jest bardzo wana. Dua rodzina to prawdziwe
szczcie. Niestety, nie zawsze. Krewni czsto pomagaj sobie w ko
potach. Babcie wychowuj wnuki, gdy rodzice musz pracowa.
Kuzyni zaatwiaj i organizuj rne rzeczy, ktre trudno zdo
by. Wujkowie i ciotki daj prezenty, a przynajmniej powinni. Sio
stry i bracia poyczaj pienidze (najchtniej od ciebie). W wita
wszyscy spotykaj si na uroczystym obiedzie (te najchtniej u cie
bie). Wtedy martwi si, e tak le ci idzie, e twoje dzieci s le
wychowane, e jeste mao operatywny, e... Ale, nie przejmuj si.
Nie jeste sam! Wspczucie rodziny jest z tob. A jak to wyglda
w twojej rodzinie? Wylicz dobre i ze strony posiadania rodziny.
s i o s t r a 1
2
3
4
5
6
7
8
987776
40
wiczenie 13
Sprbuj zmieci histori twojej rodziny w 5. datach.
wiczenie 14
Kto w twoim domu robi zakupy? __________________________
pierze? ___________________________
gotuje? __________________________
sprzta? __________________________
prasuje? __________________________
najwicej zarabia? _________________
robi najwikszy baagan?____________
decyduje o wszystkim? ______________
987776
41
Plansza 8
POSIKI W DOMU
Sowa: posiek, jedzenie, ywno, niadanie, obiad, kolacja, drugie nia
danie, podwieczorek, woda, herbata, kawa, mleko, kakao, chleb,
buka, kanapka, maso, ser, jajko, szynka, sos, kiebasa, zupa,
miso, ziemniaki, warzywa, kompot, deser, ciasto, owoc, sok,
wino, wdka, piwo, przyjcie, urodziny, imieniny, rocznica
(lubu), danie (zimne i gorce), go, gospodarz,
smaczny, gorcy, dobry, poywny, zimny, sodki, wiey, ciepy,
apetyczny, kaloryczny, obfity, gorzki, sony, pikantny, tusty, ostry,
kwany, zdrowy, orzewiajcy, wystawny, skromny,
je/zje, pi/wypi, gotowa/ugotowa, przyrzdza/przyrz
dzi, smay/usmay, podawa/poda, kroi/pokroi, piec/
upiec, przygotowywa/przygotowa, smakowa.
wiczenie 1
Przeczytaj:
W Polsce przewanie je si trzy posiki dziennie: niadanie, obiad
i kolacj. niadanie jest na og nieduym posikiem, ale obiad
skada si z dwch da: zupy i tak zwanego drugiego dania. Nie
ktrzy jedz ma kolacj, inni lubi duo je wieczorem, szcze
glnie jeeli obiad jedz wczenie. Dzieci jedz czciej dostaj
jeszcze drugie niadanie do szkoy i podwieczorek w domu.
wiczenie 2
Odpowiedz na pytania.
Wzr: Co jesz na niadanie? Na niadanie jem chleb i jajka.
Co jesz na drugie niadanie? _________________________
Co jesz na obiad? _________________________
Co jesz na podwieczorek? _________________________
Co jesz na kolacj? _________________________
wiczenie 3
Popatrz na plansz 8 i powiedz, co oni jedz na niadanie, na obiad i na
kolacj.
987776
42
wiczenie 4
Popatrz na plansz 8 i wymie wszystko, co znajduje si na stole na
przyjciu. Nastpnie dokocz zdania.
Co lubisz pi? Ja lubi pi wod mineraln, pepsi
z lodem, _______________________
_______________________________
_______________________________
Co najchtniej pijesz na przyjciu? ________________________
Szampana, _____________________
wiczenie 5
Uzupenij zdania wyrazami: deser, posiek, napj, owoc, warzywo, da
nie.
1. Obiad to _______________ 4. Banan to______________
2. Pomidor to _____________ 5. Herbata to ____________
3. Sernik to _______________ 6. Zupa to _______________
wiczenie 6
Wpisz podane wyrazy do odpowiedniej grupy.
Wyrazy: buraki, banan, parwki, kaszanka, orzechy, liwki, marchew,
cielcina, pomaracza, agrest, cytryna, ogrek, szynka, mali
ny, jabka, wieprzowina, pietruszka, saata, salceson, truskaw
ki, kapusta, koper, baranina, groch, poziomki, winogrona, fa
sola, ananas, winie, porzeczki, woowina, kiebasa, kalafior,
cebula.
Warzywa Miso i wdliny Owoce
987776
43
wiczenie 7
Czy wiesz z czego robi si zupy?
Wzr: zupa grzybowa = zupa z grzybw
1. barszcz czerwony = __________________________
2. zupa jarzynowa = ____________________________
3. kapuniak = ________________________________
4. krupnik = __________________________________
5. ros = _____________________________________
6. zupa ogrkowa = ____________________________
7. zupa owocowa = _____________________________
8. zupa pomidorowa =__________________________
9. zupa ziemniaczana = _________________________
10. urek = ___________________________________
wiczenie 8
Podziel znane ci warzywa wedug kolorw: warzywa biae, te, zielo
ne i czerwone oraz wpisz ich nazwy do tabelki.
warzywa
biae te zielone czerwone
wiczenie 9
Na pewno czsto jesz zielon saat. A czy znasz jakie saatki?
Wzr: np. saatka owocowa,
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
987776
44
wiczenie 10
Co lubisz je? Uzupenij zdania.
Bardzo lubi _________________________
Lubi _______________________________
Dosy lubi __________________________
Jem czasami _________________________
Nie lubi ____________________________
Nigdy nie jem________________________
wiczenie 11
Uzupenij zdania wyrazami: gorzki, kwany, ostry, pikantny, sodki, so
ny, tusty.
1. Mid jest __________________ 6. Czekolada jest ___________
2. Lekarstwo jest ______________ 7. Sos jest _________________
3. Cytryna jest ________________ 8. led jest _______________
4. Ogrek jest ________________ 9. Herbata jest _____________
5. Boczek jest _________________ 10. Winia jest ______________
wiczenie 12
Jakie s te produkty ywnociowe? Uzupenij tabel.
niezbdne
do ycia
tuczce
tanie
spoywane
w nadmiarze
wiczenie 13
Odpowiedz na pytania.
1. Jaka jest twoja ulubiona potrawa?
2. O ktrej godzinie je si w twoim kraju posiki?
3. Jaki jest w twoim kraju gwny posiek dnia?
4. Co smakuje ci w Polsce?
5. Co nie smakuje ci w Polsce?
c
h
l
e
b
c
u
k
i
e
r
c
z
e
k
o
l
a
d
a
m
a
s

o
m
i

s
o
m
l
e
k
o
r
y
b
y
s

l
w
o
d
a
z
i
e
m
n
i
a
k
i
987776
45
wiczenie 14
W kwadracie literowym znajduje si 6 nazw warzyw i 6 nazw owocw.
Wyrazy s uoone poziomo i p . Odszukaj te wyrazy.
wiczenie 15
Zgadnij, co to jest.
Wzr: Nigdy nie pij pno wieczorem, bo potem nie mog w nocy spa.
czarna kawa
1. Zawsze kiedy kroj, pacz. _______________________________
2. Kiedy wypij wicej ni cztery, mam kaca. __________________
3. Nigdy nie jem na twardo, czasem jem
na mikko, ale najbardziej lubi sadzone. __________________
4. Nie pij gorcego, bo nie lubi kouchw. _________________
5. Nie lubi czerstwego. Wol wiey. ________________________
6. Biay jem rzadko, ale ty po prostu uwielbiam. ____________
wiczenie 16
Podaj wyrazy zwizane z tematem: przyjcie.
Wzr: prezent, bukiet kwiatw, skada yczenia,
________________________________________________________
i
o
n
o
w
o
Owoce:
1. ________________________
2. ________________________
3. ________________________
4. ________________________
5. ________________________
6. ________________________
Warzywa:
1. ________________________
2. ________________________
3. ________________________
4. ________________________
5. ________________________
6. ________________________
987776
46
wiczenie 17
Odpowiedz na pytania.
1. Z jakich okazji urzdza si przyjcia w domu w twoim kraju?
2. Jak wyglda typowe przyjcie w twoim kraju?
3. W Polsce jest zwyczaj, e jeeli idziesz do kogo z wizyt po raz
pierwszy, przynosisz pani domu kwiaty w prezencie. A w twoim
kraju?
wiczenie 18
Chcesz urzdzi skromne przyjcie w domu dla 4 osb.
U jadospis.
Chcesz urzdzi wystawne przyjcie w domu dla 4 osb.
U jadospis.
wiczenie 19
Przyjcie imieninowe.
Pan Dugi ma dzisiaj imieniny i zaprosi 7. goci na kolacj. Oto
lista goci: pastwo Czarni, pastwo Czerwoni, pani Niebieska, pan
Biay i pani ta. Pastwo Czarni i pastwo Czerwoni s przyjaci
mi i chc siedzie przy stole obok siebie. Pani Niebieska nie lubi
ani pastwa Czarnych, ani pastwa Czerwonych i nie chce siedzie
obok nich. Pani Czerwona chce siedzie naprzeciwko pani tej
i obok pana Biaego. Panu Biaemu jest obojtne, gdzie bdzie sie
dzia. Pani ta chce rozmawia podczas kolacji z panem Dugim.
Pan Dugi jest guchy na lewe ucho i ona musi siedzie po jego
prawej stronie.
Jak bd siedzie gocie przy stole?
987776
47
wiczenie 20
Chcesz zaprosi znajom polsk rodzin na obiad. W jadospisie
uwzgldnij potrawy typowe dla twojego kraju. Przygotuj te list pro
duktw, ktre musisz kupi, eby przygotowa obiad.
wiczenie 21*
Podaj przepis na swoj ulubion potraw. Uyj nastpujcych wyrazw:
potrzebowa, kroi/pokroi, gotowa/ugotowa, miesza/
wymiesza, dodawa/doda, prbowa/sprbowa, soli/posoli,
etc.
987776
48
Plansza 9
W KAWIARNI I W RESTAURACJI
Sowa: kawiarnia, restauracja, szatnia, sala, stolik, kelner, kelnerka, cie
reczka, obrus, serwetki, jadospis (karta), zupa, danie, drb, ryba,
miso, dodatek (do da), ciastko, tort, lody, koktajl, alkohol,
wino, szampan, koniak, talerz (pytki i gboki), szklanka, spodek,
filianka, sztuce, butelka, puszka, kieliszek, rachunek, napiwek,
szybki, uprzejmy, elegancki, dobry, czysty, przytulny, pyszny, wy
mienity, wspaniay, chodzcy, owocowy, alkoholowy, smaczny,
wyciera/wytrze, wybiera/wybra, zamawia/zamwi, nakry
wa/nakry, podawa/poda,
nakada/naoy, nalewa/nala, je/zje, pi/wypi, paci/
zapaci.
wiczenie 1
Popatrz na plansz 9 i odpowiedz na pytania.
1. Ilu klientw jest w kawiarni?
2. Co oni robi?
3. Co jest w bufecie?
4. Co robi kobieta, ktra stoi za lad w bufecie?
5. Opisz dokadnie rysunek: W restauracji.
6. Opisz osoby, ktre siedz przy stoliku. Co one robi?
7. Co znajduje si na stoliku?
8. Co robi kelnerzy?
wiczenie 2
W Krakowie jest wiele interesujcych kawiar
ni. Najbardziej znana to Jama Michalika.
Popatrz na ulotk reklamow tej kawiarni
i odpowiedz na pytania:
1. Gdzie mieci si Jama Michalika?
2. Czy kawiarnia jest czynna
w niedziel i wita?
3. Co moesz powiedzie
o kelnerach, ktrzy pracuj
w Jamie Michalika?
4. Jakie desery wymienione s w tej ulotce?
987776
49
wiczenie 3
Przeczytaj:
W roku tysic osiemset dziewidziesitym pitym (1895) Jan Apo
linary Michalik otworzy przy ulicy Floriaskiej Cukierni
Lwowsk. Nowa cukiernia bardzo szybko zdobya popularno i wie
lu klientw. Michalik podawa w swojej cukierni wietn kaw i do
skonae ciastka o wyszukanych nazwach, np. Flirt, Mickiewicz,
Paderewski. Czsto przychodzili tu artyci. Wkrtce w lokalu Mi
chalika powsta kabaret literacki Zielony Balonik. Bya to szopka
satyryczna z kukiekami, ktra krytykowaa konserwatywny Krakw.
Artyci dekorowali ciany cukierni swoimi obrazami, rysunkami, ka
rykaturami i witraami. Pierwsza wojna wiatowa przerwaa brutal
nie rozwj Jamy i jej kabaretu. Jan Michalik sprzeda swoj cu
kierni. Kawiarnia powoli tracia popularno. Po drugiej wojnie
wiatowej lokal odrestaurowano. Powsta nowy kabaret literacki
Jama Michalika. W kawiarni przy ulicy Floriaskiej znw jest we
soo i gwarnie.
wiczenie 4
U te zdania w odpowiedniej kolejnoci.
Wchodzisz do sali restauracyjnej.
Jesz drugie danie.
Czytasz jadospis.
Szukasz wolnego stolika.
Dajesz kelnerowi napiwek.
Jesz deser.
(1)Postanawiasz zje obiad w restauracji Wierzynek.
Wychodzisz z restauracji.
Wchodzisz do restauracji.
Jesz zup.
Siadasz przy stoliku.
Zamawiasz obiad.
Prosisz o rachunek.
Pijesz kaw.
Zostawiasz paszcz w szatni.
Podchodzi kelner.
Kelner zmienia brudny obrus na stoliku.
Odbierasz paszcz z szatni.
987776
50
wiczenie 5
Podaj nazwy oglne: ciastka, desery, koktajle owocowe, lody, napoje
alkoholowe, napoje chodzce, napoje gorce, torty.
MENU
(w kawiarni)
napoje gorce__ _________________
Capuccino Lody waniliowe
Kawa z ekspresu Lody kakaowe
Kawa po wosku Lody mieszane
ze mietank Lody z czekolad
Kawa parzona
Herbata ekspresowa _________________
Koktajl truskawkowy
_________________ Koktajl poziomkowy
Kremwka delikatesowa Koktajl jagodowy
Pty z bit mietan Koktajl malinowy
Sernik wiedeski
Pczek _________________
Woda mineralna
_________________ Pepsi Cola
Tort orzechowy Tonik
Tort makowy Sok ananasowy
Tort czekoladowy
Tort owocowy z bit mietan _________________
Egri Bikawer
_________________ Sangria
Krem pomaraczowy Cinzano
Krem truskawkowy Napoleon Martineau
Galaretka winiowa
Galaretka liwkowa
wiczenie 6
U dialog w kawiarni wedug wzoru.
Wzr: Kelner: Dzie dobry. Co dla pana/pani?
Klient: Prosz kaw ze mietank, tort orzechowy i mineraln.
Kelner: Prosz bardzo.
987776
51
wiczenie 7
Przeczytaj gono:
W roku tysic trzysta szedziesitym czwartym (1364) kupiec i ban
kier krakowski Mikoaj Wierzynek wyda w swojej kamienicy w Ryn
ku pod numerem szesnastym (16) wielk uczt dla krlw i ksi
t. W tej uczcie udzia wzili: krl Polski Kazimierz Wielki, ce
sarz niemiecki Karol IV, krl Wgier Ludwik, krl Danii Walde
mar i krl Cypru Piotr de Lusignan. Na uczcie potrawy podawa
no na zotych i srebrnych pmiskach, a dostojni gocie otrzymali
wspaniae prezenty. Obecnie w Rynku pod numerem szesnastym
mieci si restauracja Wierzynek, ktra przyjmuje swoich goci
naprawd po krlewsku. Ma w podziemiach miodosytni, na
parterze kawiarni i drinkbar, a na pitrze kilka sal restauracyj
nych.
wiczenie 8
U dialog w restauracji wedug wzoru.
Wzr: Klient: Prosz (o) kart.
Kelner: Prosz. Sucham pana/pani.
Co dla pana/pani?
Klient: Prosz ros z makaronem, piecze woow
i ma kaw.
(Po godzinie).
Klient: Prosz (o) rachunek.
Kelner: Prosz bardzo_____________ z
Klient: Prosz bardzo. Reszty nie trzeba.
Reszta dla pana/pani.
Kelner: Dzikuj bardzo. Do widzenia!
wiczenie 9
Jaka moe by kawiarnia/restauracja? Maa, przytulna, _______________
_____________________________________________________________
Jaki moe by obiad? Dobry, smaczny, __________________________
____________________________________________________________
wiczenie 10
Uzupenij wedug wzoru.
Wzr: szklanka (czego?) mleka
talerz______________________________
filianka ___________________________
butelka ____________________________
puszka ____________________________
kieliszek ___________________________
987776
52
wiczenie 11
Na karcie da dopisz nazwy oglne:
dania jarskie, dania misne, dania z drobiu, dania z ryb, dodatki do
da, napoje, zupy, saatki
JADOSPIS OBIADOWY
zupy__________________ _________________
Ros z makaronem Naleniki z deme
Krupnik Naleniki z serem
Zupa pomidorowa z ryem Pierogi ruskie
Barszcz czerwony z jajkiem Pierogi leniwe
Omlet z pieczarkami
_______________________ Placki ziemniaczane
Kurczak pieczony ze mietan
Indyk pieczony Pieczarki z patelni
Kaczka pieczona z jabkami
G pieczona __________________
Saata zielona
_______________________ Czerwona kapusta
Filet z dorsza Kiszona kapusta
Karp Biaa kapusta
Pstrg Marchewka z groszkiem
Buraczki
_______________________ Surwka z marchewki
Kotlet schabowy Saatka z pomidorw
Sznycel
Piecze woowa __________________
Befsztyk z cebulk Kawa
Sztuka misa Herbata ekspresowa
Woda mineralna
_______________________ Pepsi Cola
Frytki Kompot z jabek
Ry Tonik
Ziemniaki z wody Piwo
Kasza Sok z czarnej porzeczki
Makaron
987776
53
wiczenie 12
Prosz wymieni.
Wzr: nakrycie to: talerz pytki, gboki, deserowy, sztuce, szklanka, serwetka
1. Sztuce to ____________________________________________
2. Przyprawy to __________________________________________
3. Desery to_____________________________________________
4. Napoje to ____________________________________________
5. Alkohole to___________________________________________
wiczenie 13
1. Przeczytaj ten jadospis i zaznacz, ktre z wymienionych potraw lu
bisz je.
MENU OBIADOWE
galaretka z drobiu z octem lub cytryn
jajka na twardo
kukurydza z papryk i ogrkiem
szynka, kiebasa, baleron, poldwica
ser ty, musztarda, keczup, chrzan
urek z jajkiem
indyk z nadzieniem z wtrbki, ziemniaki z pietruszk, brusznice,
do tego biae wino
kompot z ananasw
banany, mandarynki, pomaracze, kiwi
kawa, koniak
babki, mazurki, serniki, makowce, a take soki i wody mineralne
Obiad trwa cztery i p godziny.
By to obiad witeczny wydany w Krakowie przez pani E.R. i pana F.P.
Jaka to bya okazja?
2. Odszukaj wszystkie wymienione w jadospisie:
ciasta, drb, napoje, owoce, przyprawy, warzywa, wdliny, zupy.
wiczenie 14
Odpowiedz na pytania.
1. Czy czsto chodzisz do restauracji? Z jakiej okazji?
2. Co lubisz je w restauracji?
3. Czy restauracje w twoim kraju s drogie?
4. Jaki powinien by dobry kelner?
5. Ktr kuchni uwaasz za najlepsz?
6. Co mylisz o polskiej kuchni?
987776
54
Plansza 10
SKLEPY
(zakupy)
Sowa: sklep: spoywczy, jarzynowy (owocowowarzywny), rybny, mis
ny, papierniczy, monopolowy, obuwniczy, galanteryjny, samo
obsugowy (sam), meblowy, dom towarowy, drogeria, cukier
nia, delikatesy, komis, piekarnia, ksigarnia, apteka, antykwa
riat, jubiler, Desa, kiosk, kwiaciarnia, sprzedawca, sprzedawczy
ni, klient, klientka, kolejka, stoisko, lada,
uprzejmy, grzeczny, kulturalny, cierpliwy, zadowolony,
robi/zrobi zakupy, kupowa/kupi, sprzedawa/sprzeda, ob
sugiwa/obsuy, czeka/zaczeka, pomaga/pomc, prosi/
poprosi, pokazywa/pokaza, way/zway, pakowa/zapako
wa, bra/zabra/wzi, liczy/policzy, wydawa/wyda, kosz
towa.
wiczenie 1
Przeczytaj:
W Polsce jest coraz wicej wielkich magazynw handlowych (czyli
super lub/i hipermarketw). Mona w nich kupi ywno, ubra
nie, artykuy przemysowe (telewizory, radia, lodwki, odkurza
cze, maszyny do szycia, aparaty fotograficzne, talerze, szklanki,
garnki, materiay papiernicze, zabawki, przybory szkolne i wiele
innych rzeczy). Typowych polskich Domw Towarowych jest ju
niewiele. Codziennie ludzie robi zakupy w sklepach, kioskach
i na targu (placach handlowych). W sklepach pracuj sprzedawcy
(ekspedienci), ktrzy podaj towar i inkasuj pienidze. S te
sklepy samoobsugowe, gdzie klient sam wybiera towar, a na
stpnie paci w kasie.
wiczenie 2
Wykonaj wiczenia umieszczone na planszy 10.
987776
55
wiczenie 3
Uzupenij zdania wedug wzoru.
Wzr: ywno kupujemy w sklepie spoywczym.
Buty sportowe kupujemy w______________________________
Ubranie kupujemy w___________________________________
Papier kupujemy w ____________________________________
Alkohole kupujemy w __________________________________
Chleb i buki kupujemy w_______________________________
(Prawie) wszystkie towary moemy kupi __________________
wiczenie 4
Podaj nazwy sklepw.
Wzr: Sklep z kwiatami to kwiaciarnia.
Sklep z ksikami to ___________________________________
Sklep z biuteri to ____________________________________
Sklep z antycznymi meblami to __________________________
Sklep z lekarstwami to__________________________________
Sklep ze starymi ksikami to ____________________________
wiczenie 5
Uzupenij opowiadanie.
Dla mnie najwaniejszy sklep to __________________, potem
____________________, a nastpnie _____________________. Sklepy
________________________ mog dla mnie w ogle nie istnie. Lubi
kupowa w ______________________. Nie lubi robi zakupw
w ____________________ .
wiczenie 6
Jubilat to nazwa duego domu handlowego w Krakowie. Wyobra so
bie, e musisz zrobi tam zakupy. To jest lista twoich zakupw. Na kt
rym pitrze kupisz te rzeczy?
Lista: dwa przecierada, dziesi metrw biaej firanki, igy, kaseta z na
graniami muzyki ludowej, krem do golenia, mi dla syna, napi
si kawy, nici, notes, okulary przeciwsoneczne, piama, panto
fle, rkawiczki skrzane, tapczan, zrobi kopi artykuu dla re
dakcji, sze szklanek i spodkw, koszula na lato z krtkimi rka
wami i dwie opony.
987776
56
JUBILAT
III p. meble i komplety meblowe, radio i tv,
fotooptyka, artykuy samochodowe, cafe bar Delicje
II p. tkaniny, pociel, dywany, obuwie, zabawki,
artykuy muzyczne, galanteria skrzana
I p. konfekcja (mska i damska), bielizna (mska, damska,
dziecinna), pasmanteria, kosmetyki, krysztay, szko,
porcelana, optyk, usugi kserograficzne (ekspres),
artykuy pimiennicze i krelarskie
parter sklep spoywczy, stoisko z misem i wdlin,
wyroby garmaeryjne
wiczenie 7
U wasne dialogi wedug podanych wzorw.
W sklepie spoywczym
Sprzedawca: Sucham pani.
Klientka: Prosz chleb, pi buek, maso, p kilograma (kilo)
biaego sera i dem truskawkowy.
W sklepie jarzynowym
Sprzedawca: Prosz.
Klientka: Prosz dwa kilo ziemniakw, jeden kalafior i p kilo
cebuli.
W kwiaciarni
Sprzedawczyni: Co dla pana?
Klient: Trzy rowe godziki z przybraniem*.
* Z przybraniem, to znaczy z asparagusem i kolorow wsteczk.
W Polsce wrcza si kwiaty bez opakowania. Kupuje si zawsze niepa
rzyst liczb kwiatw (jeden kwiat, trzy kwiaty, pi kwiatw).
987776
57
wiczenie 8
Przeczytaj ten dialog. Wytuszczone w dialogu zwroty i wyraenia zastp
innymi o podobnym znaczeniu.
Klient: Dzie dobry.
Pani Ola: Dzie dobry panu. Sucham.
Klient: Mam pewien problem. Moja ona pojechaa na kurs jzyka
polskiego do Szkoy Letniej i teraz musz sobie sam gotowa obiady.
Co moe mi pani zaproponowa?
Pani O: A na co pan ma ochot? Mamy dzisiaj bardzo adne kotlety.
Klient: Pani jest bardzo uprzejma, ale do gotowania to ja mam dwie
lewe rce.
Pani O: Prosz si nie martwi. Mamy te konserwy.
Klient: No dobrze, ale co na to moja wtroba?
Pani O: A co by pan powiedzia na potrawk z kury?
Klient: O Boe! Potrawk z kury jadem wczoraj.
Pani O: W takim razie prosz kupi ryb w galarecie, buki i piwo.
Klient: No tak, ale mj lekarz nie pozwala mi pi alkoholu.
Pani O: Prosz wzi koszyk i wybra to, co si panu podoba.
wiczenie 9
Odszukaj na planszy wszystkie produkty spoywcze.
987776
58
wiczenie 10
Odpowiedz na pytania.
1. Czy lubisz robi zakupy?
2. Czy masz swj ulubiony sklep?
3. Czy czsto zamawiasz rne produkty przez telefon?
4. Czy pracowae kiedykolwiek w sklepie?
Czy chciaby pracowa w sklepie?
5. Co robi sprzedawca w sklepie? Czeka na klienta, ____________
_________________________________________________________
6. Jaki powinien by dobry sprzedawca?
Z podanej listy wybierz 5 najwaniejszych, twoim zdaniem, cech.
Lista: kompetentny, realista, zgrabny, elegancki, dobry aktor, powinien
lubi ludzi, optymista, przystojny, uprzejmy, powinien zna jzy
ki obce, szybki, spokojny, otwarty, pracowity, energiczny, dobry
obserwator, inteligentny, taktowny, uczciwy, wesoy, kulturalny,...
7. Jakie s godziny otwarcia sklepw w twoim kraju?
W Krakowie sklepy spoywcze s otwarte od 6.00 lub od 7.00 do
19.00, sklepy z towarami przemysowymi od 11.00 do 19.00, a domy
towarowe z reguy od 9.00.
wiczenie 11
U list 15. rzeczy, ktre mona kupi w rnych sklepach. Ostatnia
litera kadego wyrazu musi by jednoczenie pierwsz liter nastpnego.
Wzr: ra ananas ser r...
987776
59
Plansza 11
NA POCZCIE
Sowa: poczta, urzdnik, urzdniczka, okienko, telefon, telegraf, bud
ka telefoniczna, kabina telefoniczna, telefonistka, rozmowa, li
stonosz, list, znaczek, koperta, telegram, paczka, przesyka ku
rierska, przekaz, pienidze, opata, stempel, kod, waga, skrzyn
ka, faks, blankiet, nadawca, adresat, adres, korespondencja, pocz
twka, widokwka, yczenia,
pocztowy, zwyky, lotniczy, szybki, ekspresowy, byskawiczny, po
lecony, duy, may, ciki, dugi, drogi, sprawny, (rozmowa) mi
dzymiastowa i midzynarodowa,
pracowa (na poczcie), siedzie (w okienku), urzdowa (za biur
kiem), sta (w kolejce), czeka/zaczeka, denerwowa si/zde
nerwowa si, przyjmowa/przyj, kupowa/kupi, zamawia/
zamwi, rozmawia/porozmawia, pisa/napisa, wypenia/
wypeni, wysya/wysa, way/zway.
wiczenie 1
Przeczytaj:
Poczta jest bardzo wan instytucj w kadym kraju. Pomaga po
rozumiewa si z innymi ludmi bez potrzeby podrowania.
Na poczcie mona zaatwi mnstwo spraw: mona wysa list
do kuzynki i paczk do brata w wojsku, nada telegram z ycze
niami imieninowymi oraz przekaz pieniny do Gdaska. Na
poczcie kupuje si te znaczki i koperty, paci rachunki za gaz,
elektryczno i telefon, podejmuje pienidze z ksieczki, a tak
e realizuje czeki i przekazy pienine. Czy wiat moe istnie
bez poczty?
wiczenie 2
Podpisz rysunki umieszczone na planszy 11.
wiczenie 3
Wymie sowa, ktre kojarz ci si z hasami:
1. korespondencja list, _________________________________
2. listonosz cika torba, _______________________________
987776
60
3. nadawa paczka, ____________________________________
4. poczta okienko _____________________________________
5. telefon ___________________________________________
wiczenie 4
Do podanego przymiotnika dopisz rzeczownik.
Wzr: znaczek pocztowy
1. ___________ pieniny 4. _____________ lotniczy
2. ___________ midzymiastowa 5. _____________ pantoflowa
3. ___________ polecony 6. _____________ telefoniczna
wiczenie 5
Czy to prawda?
1. Poczta jest realizacj marze o szybkiej
komunikacji z drug osob. TAK NIE
2. Listonosz to najbardziej romantyczny
urzdnik na wiecie. TAK NIE
3. Kolekcjonowanie znaczkw pocztowych
to jedyny sensowny sposb na spdzanie
wolnego czasu. TAK NIE
Uzasadnij swj wybr.
wiczenie 6
Z podanych wyrazw u zdania.
1. list na pi koperty i trzy znaczkw prosz
2. Nowego chciabym Jorku rozmow do zamwi
3. do telegram chc Warszawy nada
4. Francji list na ile znaczek do kosztuje
wiczenie 7*
Przeczytaj:
Faksomania
Faks may cud techniki ostatnich lat, szybszy ni list, taszy ni
telegram, bardziej niezawodny ni telefon sta si niezbdny
w wiecie interesw. Obowizkowy w kadym powanym przedsi
biorstwie. W 30 sekund (a wkrtce w 4 sekundy) dokumenty lub
zdjcia pokonuj kontynenty. Koszty s niewielkie rwnaj si
cenie rozmowy telefonicznej. Faks jest take obecny w naszym yciu
987776
61
prywatnym. Ju teraz niektre restauracje wysyaj t drog karty
da, hotele potwierdzaj rezerwacj. Jeeli wic zaprosisz przyja
ci na weekend na dziak, nie tumacz im, jak maj dojecha.
Przelij mapk faksem.
Napisz haso reklamowe dla faksu.
wiczenie 8
Odpowiedz na pytania.
1. Czy usugi pocztowe w twoim kraju s drogie?
2. Czy moesz y bez poczty?
3. Jak dziaa poczta w twoim kraju?
4. Czy chciaby pracowa na poczcie? Dlaczego tak? Dlaczego nie?
5. Czy lubisz pisa listy?
6. Czy lubisz otrzymywa listy?
7. Czy zawsze odpisujesz na listy?
wiczenie 9
Uzupenij to opowiadanie.
Wzr: Jutro musz i na poczt. Mam duo spraw do zaatwienia.
Musz 1. _ ____________ znaczki pocztowe, 2. _ _____________ pi lis
tw, nada 3. _ ______________ z yczeniami urodzinowymi do cioci
Ernestyny i jeszcze nada 4. _ _____________ z ksikami do Pekinu.
Musz te zapaci rachunek za 5. _ ________________ .
987776
62
Plansza 12
KTRA GODZINA?
Sowa: godzina, minuta, moment, chwila, zegar, zegarek, budzik, tar
cza, (maa i dua) wskazwka, poudnie, pnoc,
punktualny, spnialski, dokadny,
wskazywa/wskaza, spnia si/spni si, pieszy si/po
pieszy si, nakrca/nakrci, nastawia/nastawi, dzwoni/
zadzwoni, budzi/obudzi, chodzi (zegarek chodzi, idzie).
wiczenie 1
Przeczytaj:
Czy masz zegarek? Ktra godzina? Trzecia? U mnie jest ju wp
do czwartej. Twj zegarek strasznie si spnia. Musisz go do
kadnie nastawia, jeeli chcesz by punktualny. W Polsce lu
dzie nie zawsze s punktualni, ale zawsze si piesz: rano, po
poudniu i wieczorem, do pracy, do szkoy, do sklepu, do domu,
na dworzec. Stale patrz na zegarek i mwi, e na nic nie maj
czasu. A podobno czas to pienidz. Jak mylisz?
wiczenie 2
5:20 5:20 5:20
zegarek chodzi dokadnie zegarek spnia si zegarek pieszy si
Zegarek spnia si = zegarek idzie za wolno.
Zegarek pieszy si = zegarek idzie za szybko.
Jak chodzi twj zegarek?
wiczenie 3
Popatrz na plansz 12 i wpisz nazwy godzin pod zegarami umieszczony
mi po lewej stronie.
987776
63
wiczenie 4
Popatrz na plansz 12 i zaznacz godziny na tarczach zegarw umiesz
czonych po prawej stronie.
wiczenie 5
Jeeli zegar w Warszawie wskazuje dziesit trzydzieci rano, to ktra
godzina bdzie w tym samym czasie w Sydney, Rio de Janeiro, Ottawie,
Pekinie i Bombaju? Zaznacz to na zegarach (plansza 12), podajc por
dnia. Rnice w godzinach w stosunku do czasu w Polsce: Australia +9,
Brazylia 4, Chiny +7, Indie +4,5, Kanada 6.
Pory dnia: rano, przed poudniem, w poudnie, po poudniu, wieczo
rem, w nocy.
wiczenie 6
Zgadnij ktra godzina.
1. Godzin temu byo wp do pitej. Ktra teraz jest godzina?
2. Teraz jest za pitnacie druga. Ktra godzina bdzie za p
godziny?
3. Dziesi minut temu bya trzecia. Ktra godzina bdzie za
godzin?
Odpowiedz na pytania.
1. O ktrej godzinie jest nadawany przez radio hejna z Wiey
Mariackiej?
2. Jak czsto moesz usysze hejna z Wiey Mariackiej w Rynku
Gwnym?
3. O ktrej godzinie s nadawane w telewizji Wiadomoci?
wiczenie 7
Uzupenij.
Co robi zegar? Zegar chodzi. ______________________________
Jakie mamy zegary? Zegar na cian, ________________________
wiczenie 8
Popatrz na ten zegar. To nie jest zegar typowy, to jest zegar alfabetycz
ny. Na jego tarczy zamiast cyfr s litery uoone w porzdku alfabetycz
nym.
987776
64
Litery oznaczaj tu godziny i minuty. Regua jest nastpujca: pierwsza
litera dowolnego wyrazu oznacza pene godziny, ostatnia litera ozna
cza minuty. Na przykad wyraz: zegar. Z jest pierwsz liter tego wyra
zu i oznacza na rysunku godzin jedenast. R jest ostatni liter tego
wyrazu i oznacza czterdzieci minut. Ktra jest godzina? Jest 11.40
jedenasta czterdzieci. Jeszcze jeden przykad.
Wyraz budzik oznacza pierwsz dwadziecia pi. A teraz ty wybierz
dowolny wyraz i sprbuj odgadn na jego podstawie: Ktra godzina?
Powodzenia!
wiczenie 9
Przeczytaj ten dialog i odpowiedz na pytania.
A: Znowu si pani spnia!
B: Ja si spniam? A ktra jest godzina?
A: Ju wp do smej. To ju drugi raz w tym tygodniu.
B: Drugi raz? Niemoliwe!
A: Pani si za czsto spnia. Nie zamierzam tego tolerowa.
B: Tylko prosz na mnie nie krzycze.
A: Ja na pani krzycz?
Kim s A i B? Gdzie oni rozmawiaj?
wiczenie 10*
Przeczytaj:
Tu mwi... zegarek
W swoim najnowszym filmie aktor amerykaski Warren Beatty nosi
na rku zegarek, ktry jest rwnoczenie radioodbiornikiem i ra
diowym nadajnikiem. Gangsterzy s w porcie woa na przykad
zegarek. Zaraz tam bd odpowiada bohater filmu.
987776
65
To na razie tylko fantazja. Ale znana firma Seiko wyprodukowaa
niezwyky zegarek, ktry za porednictwem fal radiowych przeka
zuje swojemu wacicielowi rne wiadomoci, ktre ukazuj si na
tarczy zegarka. Na przykad: Zatelefonowa do domu, Szybko
do biura. Ile taki zegarek bdzie kosztowa, na razie nie wiadomo.
Czy chciaby mie zegarek, ktry mwi?
wiczenie 11*
Przeczytaj to opowiadanie.
Budzik
y sobie Budzik. Mia wsy i serce. I postanowi oeni si. Posta
nowi oeni si, kiedy wybije wp do dziewitej.
Za pitnacie sma zoy propozycj dzbanowi z wod. Dzban
z wod pomyla i po pitnastu minutach zgodzi si. Ale pi mi
nut pniej dzban z wod wydano za m za kurek wodocigowy.
Sprawa bya zaatwiona; dzban z wod wrci na st jako zamna
dama.
Dziesi po smej Budzik zoy propozycj okularom. Okulary byy
ju stare i niejednokrotnie wychodziy za m za uszy. Pomylay
dziesi minut i zgodziy si, ale znowu je wydano za uszy.
Byo dwadziecia minut po smej. Pozostawao ju niewiele czasu.
Wtedy Budzik zoy propozycj ksice. Ksika zgodzia si na
tychmiast.
Budzik zacz czeka na godzin wp do dziewitej. Serce mu bio
bardzo mocno i nakryto go poduszk, bo dzieci kady si spa.
I dokadnie wp do dziewitej Budzik nieoczekiwanie dla siebie
oeni si z poduszk.
L. Pietruszewska (Przekrj z 18.03.1990 r.)
Wypisz wszystkie oznaczenia godzinowe z tego opowiadania.
Wzr: wp do dziewitej 8.30,
Z podanych niej wyrazw i zwrotw wybierz te, ktrych mona uy
mwic:
1. tylko o mczynie_____________________________________
2. tylko o kobiecie _______________________________________
3. tylko o mczynie i kobiecie razem______________________
4. i o mczynie, i o kobiecie _____________________________
oeni si, zawrze zwizek maeski, pobra si, wyj za m, polu
bi, zawrze maestwo
987776
66
Plansza 13
NA DWORCU KOLEJOWYM
(przy kasie i na peronie)
Sowa: kolej, komunikacja (kolejowa), dworzec (kolejowy), zegar (dwor
cowy), pasaer/podrny, poczekalnia, restauracja, bufet, infor
macja, mapa, rozkad jazdy, baga, przechowalnia (bagau),
walizka, torba (podrna), plecak, biuro rzeczy znalezionych,
kasa (biletowa), okienko, kasjerka, bilet, (pierwsza i druga) kla
sa, stacja, pocig, ekspres, intercity, peron, tor, szyna, wagon,
przedzia, miejscwka, miejsce, kuszetka, wagon sypialny, tok,
dyurny ruchu, konduktor, lokomotywa, maszynista,
kolejowy, elektryczny, zwyky, przyspieszony, pospieszny, ekspre
sowy, dalekobieny, podmiejski, towarowy, bagaowy, pocztowy,
sypialny, restauracyjny, subowy, ulgowy, zajty, wolny, pusty,
przepeniony, zatoczony, punktualny, opniony, spniony,
przyjemny, wygodny, luksusowy, bezpieczny, dugi, mczcy,
uciliwy, nudny, daleki, krtki, drogi, tani, duy, may,
kupowa/kupi, czeka/zaczeka, egna si/poegna si, wsia
da/wsi, wysiada/wysi, przesiada si/przesi si, sp
nia si/spni si, odchodzi/odej, jecha/jedzi, spraw
dza/sprawdzi bilety, przyjecha/przyjeda/nadjeda/
wjeda/odjeda, podrowa, sta, siedzie.
wiczenie 1
Przeczytaj:
Podrowanie pocigiem nie zawsze jest przyjemne. Najpierw
podrny stoi w dugiej kolejce do kasy biletowej. Kiedy ma ju
bilet w kieszeni, patrzy na zegarek. Wanie odjecha jego po
cig. Nastpny bdzie dopiero za dwie godziny. Podrny idzie
do bufetu na herbat i buk z serem. Potem czeka w poczekal
ni dworcowej. Siedzi na niewygodnej awce, oglda telewizj
i prbuje spa. Nastpnie idzie na peron i tam czeka na pocig.
Wreszcie pocig wjeda na peron. Podrny wsiada do wago
nu, znajduje swj przedzia i swoje miejsce. Pocig rusza. Uff!
Do przedziau wchodzi konduktor. Prosz bilety do kontroli
mwi. Podrny podaje bilet. Konduktor dugo oglda bilet.
987776
67
Ale prosz pana, ten pocig jedzie do Tarnowa, a pan ma bilet
do Katowic. Paski pocig stoi jeszcze na stacji. To co ja mam
teraz zrobi? pyta podrny. Musi pan si przesi i to szyb
ko albo wykupi bilet do Tarnowa. Tak, podrowanie poci
giem nie zawsze jest przyjemne.
wiczenie 2
Popatrz na plansz 13 i podpisz rysunki.
wiczenie 3
U wasne dialogi wedug podanych wzorw.
W informacji
Podrny: O ktrej godzinie odchodzi najbliszy pocig do
Poznania?
Urzdnik: O dziewitnastej dwadziecia pi.
Podrny: Z ktrego peronu?
Urzdnik: Z trzeciego.
W informacji
Podrny: Przepraszam, o ktrej godzinie s pocigi do Poznania?
Urzdnik: Do Poznania? Chwileczk... Jest jeden o 15.40, a potem
o 20.27, 21.20 i 22.55.
Podrny: Czy ten o 22.55 to pospieszny?
Urzdnik: Nie, przyspieszony.
Podrny: A o ktrej przyjeda do Poznania?
Urzdnik: O 7.45 rano.
Podrny: Dzikuj.
W kasie
Podrny: Prosz bilet do Katowic, druga klasa, dla niepalcych.
W kasie
Podrny: Prosz bilet na ekspres do Warszawy na jutro, na 6.40,
pierwsza klasa.
Kasjerka: Normalny?
Podrny: Nie, ulgowy. Jestem studentem.
W kasie
Podrny: Prosz jedn kuszetk do Gdaska na 25 lipca.
Kasjerka: Niestety, wszystkie kuszetki zostay wyprzedane.
Podrny: W takim razie prosz jeden bilet w pierwszej klasie.
987776
68
Uwaga: w dialogach wystpiy sowa: pocig pospieszny, przyspieszony,
ekspres. Jest take pocig osobowy. Czym te pocigi rni si midzy
sob?
Na peronie
Podrny: Przepraszam pana. Oto moja miejscwka, ale nie
mog odczyta numeru miejsca.
Pracownik
kolejowy: Wagon 8, miejsce 38.
W przedziale
Kobieta: Przepraszam, ale to jest moje miejsce.
Mczyzna: Jak to?
Kobieta: O prosz, tu jest mj bilet. Wagon 6, miejsce 28.
Mczyzna: Przepraszam bardzo, pomyliem wagony.
W przedziale
Konduktor: Dzie dobry. Kontrola biletw.
Student: Prosz.
Konduktor: A legitymacja?
Student: Prosz.
Konduktor: Dzikuj, do widzenia.
wiczenie 4
Na peronie moesz usysze przez megafony rne komunikaty.
U wasne komunikaty na podstawie wzorw.
Wzr 1. Uwaga, uwaga, pocig ze Szczecina, planowy przyjazd godzina
7.54, jest opniony o okoo trzydzieci minut. Opnienie
pocigu moe ulec zmianie. Za opnienie pocigu przepra
szamy.
Wzr 2. Uwaga, uwaga, pocig pospieszny do Poznania, planowy od
jazd godzina 15.40, stoi na torze drugim przy peronie pierw
szym.
Wzr 3. Uwaga, uwaga, pocig ekspresowy do Warszawy Krakus
wjeda na tor pierwszy przy peronie pierwszym. Pocig jest
objty cakowit rezerwacj miejsc. Prosz zachowa ostrono
i odsun si od toru.
Wzr 4. Uwaga, uwaga, pocig ekspresowy do Warszawy Krakus, pla
nowy odjazd godzina 6.40, odjeda z toru pierwszego przy pe
ronie pierwszym. Prosz zachowa ostrono i odsun si od
toru.
987776
69
wiczenie 5
Podaj wyrazy, ktre kojarz ci si z hasami.
pocig zwyky, ekspresowy, _____________________________
baga walizka, ciki, __________________________________
dworzec kolejowy, zatoczony, ___________________________
wagon _______________________________________________
wiczenie 6
Podaj antonimy (wyrazy o znaczeniu przeciwnym) do podanych okre
le.
Wzr: duga podr =/ krtka podr
1. wolne miejsce =/ ______________ miejsce
2. normalny bilet =/ _____________ bilet
3. duy ruch =/ __________________ ruch
4. pusty przedzia =/ _____________ przedzia
5. punktualny pocig =/__________ pocig
6. wygodna podr =/ ___________ podr
wiczenie 7
Odpowiedz na pytania.
1. Co oznaczaj skrty: PKP, PKS, PLL LOT, PLO?
2. Jaki transport jest najtaszy, a jaki najdroszy?
3. Czego nie mona przewozi w pocigach?
4. Czy pies moe w Polsce podrowa pocigiem? A w twoim kraju?
5. Czy lubisz podrowa pocigiem? Dlaczego tak? Dlaczego nie?
6. Czy transport kolejowy ma przed sob przyszo?
wiczenie 8
Uzupenij.
Co mona robi na dworcu kolejowym?
Na dworcu mona kupi bilet kolejowy, czeka na pocig, ______
_________________________________________________________
wiczenie 9
Wstaw brakujce sowa.
Wzr: Jestem na Dworcu Gwnym w Krakowie.
1. Jad do Warszawy __________ Krakus.
2. Bilety kupiam wczoraj w ____ Orbisu.
3. Czekam na pocig na _______ trzecim.
987776
70
4. Wsiadam do _______________ pierwszej klasy.
5. Mj pocig ________________ z Krakowa punktualnie o 6.40.
wiczenie 10*
Opisz, jak moe wyglda superluksusowy pocig przyszoci, ktrym
chciaby podrowa.
wiczenie 11
W pocigu mona spotka interesujcych ludzi, rozmawia z nimi, a na
wet si zaprzyjani. Opisz najciekawsz osob, ktr spotkae podczas
podry pocigiem.
wiczenie 12
Zgadnij, ile wagonw.
Kiedy na zakrcie linii kolejowej wyjrzaem przez okno pocigu, zoba
czyem, e przede mn jest osiem wagonw, a za mn pi. Z ilu wago
nw skada si pocig, ktrym jechaem?
987776
71
Plansze 14 i 15
UBRANIE
Sowa ubranie, paszcz, kurtka, futro, beret, czapka, kapelusz, chust
ka, szalik, rkawiczki, szlafrok, koszula nocna, piama, sweter,
koszula, bluzka, spdnica, sukienka, suknia wieczorowa,
spodnie, marynarka, frak, smoking, ubranie mskie/garnitur
(spodnie + marynarka), kamizelka, pasek, krawat, podkoszu
lek, bielizna, poczochy, rajstopy, skarpetki, obuwie/buty,
kozaczki, botki, niegowce, pbuty, teniswki, trampki, adi
dasy, pantofle, torebka,
elegancki, szykowny, gustowny, ekstrawagancki, skromny, wy
godny, funkcjonalny, sportowy, luny, lekki, ciki, ciepy,
adny, brzydki, drogi, tani, nowy, czysty,
ubiera si/ubra si, wkada/woy, zdejmowa/zdj, mie
rzy/zmierzy, szy/uszy, kupowa/kupi, dba/zadba,
pra/upra, prasowa/wyprasowa, czyci/wyczyci, domi
nowa/zdominowa, nosi.
wiczenie 1
Przeczytaj
Recepta na elegancj.
Jakie kolory obowizuj w tym sezonie? Jaka dugo jest naj
modniejsza? Co si nosi w Paryu? Takie pytania zadaje kady,
kto chce by modnie i elegancko ubrany. Znana polska pro
jektantka mody, Grayna Hase, twierdzi, e w Warszawie za
wsze dominowa bdzie indywidualny styl ubierania si, o kt
ry kada elegancka kobieta i kady elegancki mczyzna po
winni dba. Bo wanie od stylu wszystko si zaczyna mwi
pani Grayna. Nie wolno by modnym za wszelk cen. Oso
ba, ktra chce by modna i elegancka, zawsze powinna wybie
ra spord propozycji dyktatorw mody to, w czym jest jej
najlepiej i w czym najlepiej si czuje.
wiczenie 2
Popatrz na plansz 14 i podaj nazwy wszystkich czci garderoby.
do
planszy
14:
987776
72
wiczenie 3
Nazwij czci garderoby, ktre masz na sobie.
Wzr: Dzisiaj mam na sobie brzow sukienk, brzowe buty na obcasie
i beow kamizelk.
1. _____________________________________________________
2. _____________________________________________________
3. _____________________________________________________
4. _____________________________________________________
5. _____________________________________________________
wiczenie 4
Pocz odpowiednio te wyrazy.
klipsy
rkawiczki talia
skarpetki rce
chustka uszy
krawat palce
pasek stopy
piercionek szyja
czapka gowa
botki nogi
naszyjnik
wiczenie 5
Pocz odpowiednio wyrazy. Zwr uwag na rodzaj gramatyczny przy
miotnika.
Wzr: gruby weniany paszcz
gruby weniany paszcz
cienki baweniany garnitur
ciepy skrzany krawat
dugi lniany spdnica
krtki jedwabny bluzka
wski nylonowy szalik
szeroki kretonowy spodnie
kolorowy dinsowy rkawiczki
lekki sztruksowy podkoszulek
dopasowany pcienny marynarka
987776
73
wiczenie 6
spdnica, sukienka, suknia, bluzka z dugim rkawem,
bluzka z krtkim rkawem, spodnie,
wski, szeroki, dugi, krtki,
w kratk, w kwiaty, w kropki, w paski.
Popatrz na plansz 15 i podpisz rysunki. Zaprojektuj strj dla eleganc
kiego mczyzny i eleganckiej kobiety.
wiczenie 7
Opisz swj ulubiony codzienny strj.
Wzr: Ja bardzo lubi nosi __________________________________
Podobaj mi si ____________________________________________
wiczenie 8
Opisz swoj letni i zimow garderob.
Wzr: W lecie nosz lekkie rzeczy. S to: __________________________
W zimie nosz ciepe rzeczy, takie jak: ___________________________
wiczenie 9
Zaprojektuj superciuch na aktualny sezon.
wiczenie 10
Wymie czci garderoby, ktre nosz mczyni i kobiety.
Panowie nosz ___________________________________________
A panie? ________________________________________________
Odpowiedz na pytania.
1. Jaki by twj najdroszy ubir?
2. Jaki by twj najbardziej wytworny strj?
3. Czy bye kiedy ubrany nieodpowiednio? W jakiej sytuacji?
4. Czy moda jest dla ciebie wana?
5. Jaka cz ubrania jest dla ciebie najwaniejsza?
6. Ile powinno si mie par butw?
7. Ile garniturw powinien mie elegancki mczyzna?
8. Czy kady moe nosi kapelusz?
Sowa
do
planszy 15:
987776
74
wiczenie 11
U wasny dialog wedug podanego wzoru.
W sklepie obuwniczym
Klient: Chciabym kupi
Klientka: Chciaabym kupi
jakie buty na lato
Sprzedawca: Ktry numer (rozmiar)?
K.: Czterdzieci dwa.
S.: Niestety, nie mamy nic w tym rozmiarze.
numeracja butw
wiczenie 12
Odpowiedz na pytania.
1. Jaki jest twj rozmiar butw?
2. Jaki nosisz rozmiar paszcza?
3. Jakie wzory na materiaach lubisz?
4. Czy wolisz materiay gadkie czy w dese?
5. Jakie s twoje ulubione kolory?
6. Jaka to jest marynarka?
w paski
W. Brytania 3 4 5 6 7 8 9 10
Stany Zjednoczone 4,5 5,5 6,5 7,5 8,5 9,5 10,5 11,5
Europa 36 37 38 39 40 41 42 43
987776
75
wiczenie 13*
Podobno nie ubir wiadczy o czowieku. A jednak...
Umiejtno stosownego ubierania si, w zalenoci od miejsca i oko
licznoci, wiele mwi o kulturze osobistej czowieka, jego cechach cha
rakteru i upodobaniach. Znany polski projektant mody, Jerzy Antko
wiak, twierdzi, e elegancja jest obowizkiem kadego wobec innych
i wobec siebie. Polega na kreowaniu wasnego stylu, jest wic wiernym
odbiciem osobowoci.
Zadzwonilimy do kilku znanych osb i spytalimy: Gdzie si pan/pani
ubiera? Na podstawie odpowiedzi na to pytanie scharakteryzuj naszych
rozmwcw. Sprbuj okreli ich pe, wiek, zawd, cechy charakteru
oraz stosunek do mody.
Osoba 1 Jego sekretarka powiedziaa, e nie zwraca on uwagi na swj
wygld. Kupuje ubiory w do przypadkowych miejscach. Ostat
nio nowy garnitur kupi w ubiegym roku, tu przed wizyt
rzdow w USA. Lubi klasyczne garnitury, dobre na kad oka
zj, w odcieniach szaroci. Od czasu do czasu nosi czerwony
szalik do granatowego paszcza.
Osoba 2 Najwicej rzeczy kupuj w firmowych sklepach. Lubi ubiera
si oryginalnie nie tak jak wszyscy. Czsto nawet szokujco
i ekstrawagancko. W ogle ubieranie si i malowanie sprawia
mi przyjemno, nie tylko na scenie. W moim wydaniu grani
czy to nawet z przebieraniem. Im bardziej ryzykownie wygl
dam, tym lepiej czuj si psychicznie.
Osoba 3 Przywizuj du wag do wygldu zewntrznego, ale niestety
nie znam si na modzie. Ubiera mnie ona i ona decyduje
o moim stylu. Kupuje koszule, kurtki, garnitury, skarpetki etc.
Dobiera wszystko, a ja tylko to nosz i bardzo auj, e tak
niewiele wida.
Osoba 4 Kupuj to, co lubi i w czym czuj si dobrze. Najlepiej mi si
pisze w dinsach i rozcignitym swetrze. Moja szafa nie pka
w zawiasach. Mam zaledwie kilka zestaww, lecz wszystkie s
w dobrym gatunku. Jako jest podstawowym kryterium. Ku
puj mao, ale rzeczy drogie, ktre nosz latami. Ogromn
wag przywizuj do obuwia. Ostatnio moja wnuczka kupia
mi buty z Salamandry.
987776
76
Osoba 5 Od pewnego czasu nie kupuj nowych rzeczy. Moda zmienia
si za szybko, a adna garderoba jest coraz drosza. W moim
przypadku ma to istotne znaczenie. W przeciwiestwie do wik
szoci Polakw podrujcych duo po wiecie, nie ubieram
si na tzw. przecenach. Kupuj rzeczy, ktre mi si podobaj,
niezalenie od ceny. Na przykad ostatnio moi koledzy z ze
spou jazzowego nie mogli zrozumie, wrcz miali si ze mnie,
gdy kupiem w Oslo jedwabn marynark za 500 (piset)
dolarw.
Podobaj mi si rzeczy bardzo rne. Uwielbiam dinsy i sk
rzane kurtki takie, jakie nosi teraz modzie. Mam jednak pew
ne obiekcje, czy kilkudziesicioletni, szpakowaty pan moe si
tak ubiera?
987776
77
Plansza 16
POGODA
Sowa: pogoda, temperatura, termometr, niebo, soce, ksiyc, gwiaz
da, chmura, deszcz, burza, ulewa, parasol, byskawica, grzmot,
grad, tcza, wiatr, mga, upa, nieg, mrz, ld, cinienie, pro
gnoza pogody,
soneczny, deszczowy, gorcy, ciepy, umiarkowany, ulewny, zim
ny, pochmurny, adny, mrony, wilgotny, suchy, brzydki, chod
ny, pogodny, wietrzny, mglisty, upalny, pikny, zachmurzony,
przyjemny,
przepowiada/przepowiedzie pogod, zmienia si/zmieni
si, mierzy/zmierzy temperatur lub cinienie, wieci/zawie
ci, opala si/opali si, grzmie/zagrzmie, byska si/by
sn si, pada, la, wia, sypa.
wiczenie 1
Przeczytaj:
W Polsce pogoda jest zmienna i czsto pada deszcz. Ludzie nie
lubi deszczu i chodu, a take bota, ktre zawsze jest na uli
cach, gdy pada deszcz. Narzekaj take, gdy pogoda jest upalna
albo wieje silny wiatr. Najprzyjemniejsza pogoda jest wtedy, gdy
wieci soce, ale nie za mocno i wieje lekki wiatr. Taka pogoda
zdarza si najczciej na wiosn. Ludzie rozpinaj paszcze, umie
chaj si i chtnie id pieszo do domu.
wiczenie 2
Popatrz na plansz 16, podpisz rysunki i dokocz zdania.
wiczenie 3
Uzupenij wedug wzoru.
Wzr: soce wieci.
1. deszcz _________________ 4. ksiyc i gwiazdy ___________
2. wiatr __________________ 5. mga _____________________
3. nieg __________________ 6. grad _____________________
987776
78
wiczenie 4
Od podanych rzeczownikw utwrz przymiotniki.
Wzr: soce soneczny
1. deszcz ________________ 4. mga _________________
2. ulewa ________________ 5. upa _________________
3. pogoda _______________ 6. mrz _________________
wiczenie 5
Podpisz rysunki.
Wzr: Niebo jest pochmurne
1. Podczas burzy ___________ 5. Na niebie jest ___________
2. Pada ___________ 6. Jest 40
o
C ___________
3. Pada ___________ 7. Jest jasna ___________
4. Jest ___________ 8. Jest 10
o
C. Brr! ___________
wiczenie 6
Dopisz antonimy (wyrazy o przeciwnym znaczeniu) do podanych okre
le.
Wzr: przyjemna pogoda =/ nieprzyjemna pogoda
1. zimny wiatr =/ _____________________________ wiatr
2. brzydka pogoda =/ _________________________ pogoda
3. suche powietrze =/ _________________________ powietrze
4. mglisty ranek =/ ___________________________ ranek
5. plusowa temperatura =/ ____________________ temperatura
wiczenie 7
Przeczytaj dialogi. Wytuszczone zwroty i wyraenia zastp synonima
mi.
987776
79
Dialog 1. A: Ale pogoda! To jest nie do wytrzymania.
B: Podobno leje w caym kraju.
A: Czy w radiu zapowiadali jak zmian?
B: A skd! Mwili, e to opady cige.
Dialog 2. A: Boe, co za cudowny dzie! Ani jednego oboczka.
B: Ale do niedzieli si nie utrzyma. Lunie jak nic, zobaczy
pan.
A: Nie prosz pana, pogoda nie moe by inna.
W niedziel planujemy wycieczk za miasto.
Dialog 3. A: Prosz tylko popatrze. Cigle sypie i sypie.
B: Dzieci si ciesz, bo bd jedzi na sankach.
A: Za to my przestaniemy jedzi z powodu duej iloci niegu.
B: Hm, moe MPO zdy usun nieg.
wiczenie 8
Przeczytaj prognoz meteorologiczn na dzie dzisiejszy.
Gdzie bdzie w Polsce najnisza, a gdzie najwysza temperatura?
Czy bdzie pada nieg?
987776
80
Plansza 17
PORY ROKU
Sowa: dzie, noc, doba, tydzie, miesic, kwarta, rok (pl. lata), sezon,
rano, wieczr, poudnie, popoudnie, wit, pnoc, pora roku,
klimat, wiosna, lato, jesie, przedzimie, przedwionie, babie lato,
temperatura, szaruga jesienna,
wiosenny, letni, jesienny, zimowy, krtki, dugi, minimalny, mak
symalny,
zaczyna si/zacz si, koczy si/skoczy si, przychodzi/
przyj, spada/spa, opada/pa, podnosi si/podnie si,
kwitn/zakwitn, rosn/urosn, zieleni si/zazieleni si,
rozwija si/rozwin si, schn/uschn, kn/pokn,
obumiera/obumrze, trwa.
wiczenie 1
Przeczytaj:
Klimat Polski
Cech charakterystyczn klimatu polskiego jest rnorodno
typw pogody. W Polsce mona wyrni 6 pr roku: zim, przed
wionie, wiosn, lato, soneczn jesie oraz mgliste i ddyste
przedzimie. Przedwionie (marzec) jest najkrtsz por roku.
Jest to okres zimy i wiosny. Wiosna trwa przez kwiecie i maj.
Dni s dusze, wiej ciepe wiatry. Lato trwa okoo trzech mie
sicy. Najcieplejszym miesicem jest lipiec. Jesie zaczyna si we
wrzeniu. Ciepe dni wczesnej jesieni to tak zwane babie lato.
We wrzeniu i padzierniku pogoda jest czsto agodna, sonecz
na czasem s upay. Po jesieni jest okres przedzimia, okres
chodny i deszczowy, potem przychodzi zima (grudzie, stycze,
luty). Po deszczach pada nieg. Temperatura spada poniej zera
i zaczynaj si mrozy. Stycze jest najzimniejszym miesicem
roku. Temperatura w styczniu moe wynosi nawet 30
o
C.
wiczenie 2
Popatrz na plansz 17, podpisz rysunki i odpowiedz na pytanie.
987776
81
wiczenie 3
Uzupenij brakujce nazwy miesicy.
Stycze,____________ , ____________, kwiecie, maj, ____________,
lipiec, sierpie, _____________, padziernik, listopad, _____________.
Kiedy si urodzie?
Wzr: Urodziem si dwudziestego pitego marca.
wiczenie 4
Z jakimi kolorami kojarz si poszczeglne pory roku? Wypisz jak naj
wicej kolorw.
Wiosna jest np. zielona i _________, a czasem nawet _________
Lato jest ______________________________________________
Jesie jest _____________________________________________
Zima jest ______________________________________________
wiczenie 5
Z niektrymi nazwami miesicy s zwizane przysowia. Na przykad
takie:
Gdy mrz w lutym ostro trzyma, wtedy jest nieduga zima.
Na luty wdziej dobre buty.
Spyta ci luty, czy masz dobre buty.
W marcu jak w garncu.
Kwiecie plecie, bo przeplata troch zimy, troch lata.
Suchy kwiecie, mokry maj bdzie yto jak gaj.
Czy znasz podobne przysowia w swoim jzyku?
wiczenie 6
Co to znaczy?
Wzr: babie lato kilkanacie ciepych dni jesiennych
zota polska jesie _____________________________________
sezon ogrkowy _______________________________________
miodowy miesic ______________________________________
wiczenie 7
Przeczytaj dialogi. U wasny dialog o lecie.
Lubi wiosn. Lubi, kiedy przyroda budzi si do ycia.
A mnie wiosn zawsze boli gowa. Pogoda zbyt czsto si zmienia.
987776
82
Zim jest tak biao i czysto. Kiedy wreszcie spadnie nieg?
Tak, ja te lubi, kiedy nieg przykrywa szare ulice.
Jesie to najgorsza pora roku. Mam wraenie, e wszystko
umiera.
No wiesz! Tak mio si siedzi w domu wieczorem, gdy pada
deszcz.
wiczenie 8
Ktra pora roku jest: deszczowa, ciepa, cika, duga, lekka, agodna,
chodna, adna, gorca, mokra, mrona, pogodna, pikna, ostra, su
cha, okropna, surowa, niena, soneczna, upalna, zimna, zmienna,
wietrzna, wstrtna, krtka?
Zima: _________________________________________________
Lato: _________________________________________________
Jesie: ________________________________________________
Wiosna: _______________________________________________
wiczenie 9*
Oto przykad opisu zjawiska przyrody. Jakie to zjawisko?
Deszcz jeszcze kropi, pluska, a ju od zachodu pojawio si so
ce. Krople deszczu byszczay na liciach drzew, kiedy na poudnio
wowschodniej czci nieba pojawi si wielobarwny uk. Najpierw
by ledwo widoczny, blady, a w chwil pniej nabra blasku i barw.
Na tle wyranego bkitu nieba ostro rysowa si zieleni, ci,
pomaraczem, fioletem i czerwieni. Wydawao si, e stoi. Zjawi
sko nie trwao jednak dugo. Ju po chwili pikne, pastelowe barwy
pojaniay, zblady. Deszcz przesta pada.
wiczenie 10
Odpowiedz na pytania.
1. Jak pogod lubisz najbardziej?
2. Jaka pogoda jest dzisiaj?
3. Jakiej pogody nie lubisz?
4. Jaka pogoda jest dla ciebie najzdrowsza?
5. W jakich krajach nie mona ulepi bawana?
6. Ktre zwierzta przesypiaj zim (zapadaj w sen zimowy)?
7. Dlaczego dzieci lubi zim?
8. Gdzie wolaby mieszka: w Szwecji czy w Grecji?
9. Czy jesie jest mia?
10. Co robisz zawsze na wiosn?
987776
83
Plansze 18 i 19
MEBLE I MEBLOWANIE MIESZKANIA
Sowa mebel (pl. meble), ko, tapczan, wersalka, kanapa, biurko,
szuflada, krzeso, fotel, taboret, st, stolik, szafa na ksiki/
ubranie, szafka, kredens, biblioteczka, rega, pka na ksiki,
lampa (nocna, wiszca, stojca), zegar, obraz, lustro, okno,
firanka, zasona, kwiat, wazon, dywan, radio, telewizor, lodw
ka, pralka, wieszak, kosz na mieci,
funkcjonalny, estetyczny, praktyczny, kolorowy, nowy, nowo
czesny, modny, stary, stylowy, pikny, brzydki,
meblowa/umeblowa, ustawia/ustawi, przenosi/prze
nie, transportowa/przetransportowa, przewozi/prze
wie.
wiczenie 1
Popatrz na plansz 18 i podaj nazwy narysowanych przedmiotw.
wiczenie 2
Jakie meble masz w swoim pokoju? Jakie chciaby mie?
wiczenie 3
Czy musisz mie te wszystkie rzeczy w swoim domu?
Podkrel wybran odpowied.
W moim domu musi by:
1. telewizor TAK NIE
2. wideo TAK NIE
3. telefon TAK NIE
4. domofon TAK NIE
5. kuchenka
mikrofalowa TAK NIE
6. komputer TAK NIE
7. maszyna do
zmywania naczy TAK NIE
8. gaz TAK NIE
9. elektryczno TAK NIE
10. centralne
ogrzewanie TAK NIE
do
planszy
18:
987776
84
Sowa dom, piwnica, parter, pierwsze/drugie/trzecie/czwarte/pi
te pitro, strych, winda, schody, korytarz, mieszkanie, drzwi
wejciowe, przedpokj, pokj, sypialnia, gabinet, jadalnia, kuch
nia, kuchenka gazowa/elektryczna, zlew, azienka, wanna,
umywalka, toaleta, balkon, ciana, podoga, sufit,
komfortowy, ciepy, przestronny, duy, soneczny, jasny, wygod
ny, przytulny, miy, adny, przyjemny, may, ciasny,
mieszka, kupi, wynaj, wprowadza si, wyprowadza si,
przeprowadza si z mieszkania do mieszkania, meblowa, urz
dza, malowa, lakierowa, tapetowa, ustawia, przesuwa,
lee, wisie, sta.
wiczenie 4
Przeczytaj:
Nie jest atwo umeblowa mieszkanie. Nowe i adne meble s
bardzo drogie i nie zawsze funkcjonalne. Stare, antyczne me
ble s drosze ni nowe i trzeba o nie szczeglnie dba. Osoby
zamone czsto wynajmuj dekoratorw wntrz, ktrzy mar
twi si ju o wszystko: gdzie i co kupi, i jak ustawi. Najcz
ciej jednak robimy wszystko sami: malujemy, lakierujemy, ta
petujemy, dobieramy meble i sprzty, a nastpnie ozdabiamy
mieszkanie rolinami i pamitkami rodzinnymi. I takie wa
nie mieszkania lubimy najbardziej.
wiczenie 5
Opisz plansz 19 wedug wzoru.
Wzr: W tym mieszkaniu jest: przedpokj,
__________________________________________________
__________________________________________________
wiczenie 6
Umebluj mieszkanie na planszy 19 meblami z planszy 18.
do
planszy
19:
987776
85
sufit
ciana
kt podoga
wiczenie 7
Wstaw czasowniki: sta, wisie, lee, by
w odpowiedniej formie.
Wzr: To jest mj pokj. W pokoju jest st, tapczan
i biurko.
To jest podoga. Na pododze _________ dywan.
To jest ciana. Na cianie _____________ obrazy.
To jest sufit. Na suficie_______________ lampa.
To jest kt. W kcie _________________ szafa.
wiczenie 8
Przeczytaj te dialogi i sprbuj na ich podstawie uoy wasne.
Dialog 1. Gdzie powinna sta szafa?
Pod oknem.
Co ty! Szafa pod oknem? A gdzie wersalka?
Przy kaloryferze. Albo tam w rogu.
Szafa w rogu? A gdzie st?
Moe na rodku?
Dialog 2. Trzeba udekorowa t pust cian.
Moe powiesi obraz?
Wolaabym jaki kilim.
Kilim? Ee, lepiej duy plakat.
A moe stary zegar? Taki z kukuk?
eby tyka i nie da mi spa?
wiczenie 9
Wpisz brakujce wyrazy.
Wzr: To jest pokj Ewy.
To jest pokj Ewy. Po prawej stronie stoi wygodny 1. _ _____________
___________, a na nim dwie poduszki, kodra i koc. Po lewej stro
nie stoi dua 2. _ _________________ na ubranie. Na rodku pokoju
stoi okrgy 3. _ _____________________ i cztery krzesa. Na suficie
4. _ _________________ dwie ogromne 5. _ _________________. Na pod
odze 6. _ ________________ duy puszysty 7. _ _________________ i dwa
mae chodniki. Na cianie wisi antyczny zegar z kukuk i trzy
987776
86
8. _ ___________________ Picassa. To s oczywicie tylko reprodukcje.
Ewa ma w oknie biae 9. _ _____________________ i ciemnobrzowe
10. _ ____________________________.
wiczenie 10
Co najbardziej chciaby mie w swoim domu? Z podanych moliwoci
wybierz tylko jedn. Uzasadnij swj wybr.
1. Du sypialni.
2. Du nowoczesn kuchni.
3. Duy korytarz.
4. Du azienk.
5. Duy gara.
6. Duy balkon.
7. Saun.
wiczenie 11
Odpowiedz na pytania. Uyj nastpujcych wyrazw: gara, pokj, przed
pokj, kuchnia, jadalnia, azienka, sypialnia, balkon.
Wzr: Gdzie jesz obiad? W jadalni.
1. Gdzie suchasz muzyki? _______________________________
2. Gdzie najchtniej odpoczywasz? _______________________
3. Gdzie myjesz zby? __________________________________
4. Gdzie robisz kaw? __________________________________
5. Gdzie wieszasz kurtk? _______________________________
6. Gdzie trzymasz swj samochd? _______________________
7. Gdzie hodujesz kwiaty? _______________________________
8. Gdzie pisz? ________________________________________
9. Gdzie kcisz si z bratem/siostr? _____________________
10. Gdzie masz telefon? _________________________________
wiczenie 12
Ktrych z wymienionych przedmiotw nie bdzie w XXV wieku?
Czym one zostan zastpione?
Przedmioty: telewizor, lampa, ko, krzeso, radio, pka, biurko, kom
puter.
987776
87
wiczenie 13
W kadej linijce znajduje si jeden wyraz, ktry nie pasuje do pozostaych
wyrazw. Odszukaj te wyrazy.
Wzr: wanna balkon umywalka prysznic
1. tapczan wersalka ko biurko
2. pokj kuchnia podoga azienka
3. szafa obraz zegar plakat
4. schody podoga ciana sufit
5. okno pka firanka zasona
wiczenie 14
Opisz, jak wyglda typowy dom w twoim kraju.
987776
88
Plansza 20
SPORT
Sowa: sport, dyscyplina, dziedzina, ga sportu, sportowiec, zawodnik,
amator, zawodowiec, trener, trening, mecz, zawody, spartakia
da, olimpiada, sdzia, wynik, sukces, rekord, medal, mistrz,
kibic, kondycja, kontuzja, zdrowie,
sportowy, amatorski, zawodowy, wyczynowy, rekreacyjny, masowy,
zimowy, letni, zdrowy, wysoki, silny, sprawny, szybki, zmczony,
trenowa/wytrenowa, wiczy/wywiczy, wygrywa/wygra,
przegrywa/przegra, pywa/pyn, strzela/strzeli, skaka/
skoczy, rzuca/rzuci, gimnastykowa si/pogimnastykowa si,
kibicowa/pokibicowa, oglda/ogldn, biec/pobiec, biega,
jedzi, walczy, uprawia sport, zajmowa si sportem.
wiczenie 1
Przeczytaj:
Co si z panem dzieje? pyta Renata Mikoajczyk.
Odpowiada JACEK WSZOA lekkoatleta, 11krotny mistrz Pol
ski w skoku wzwy, zoty medalista Olimpiady w Montrealu.
Od roku nie trenuj. Byem zmczony sportem, dokuczay mi
moje liczne kontuzje. To wcale jednak nie znaczy, e zamierzam
odej od sportu. Od tego tak atwo si nie odchodzi. Zreszt ja
nie umiabym odej. Nie wiem, moe bd jedzi na rowerze.
Moe bd trenowa tylko dla przyjemnoci. Sport przez wiele
lat by moim drugim zawodem, cho uprawiaem go jako ama
tor. Na pewno go nie porzuc. Mam 34 lata, w tym wieku spor
towcy nie osigaj ju wiele. By moe ja jednak sprbuj si
jeszcze sprawdzi. Ciesz mnie moje dotychczasowe osignicia,
to co byo. Ale co przede mn? Nie wiem. Pewnie co wymyl.
Na razie nie mam adnej koncepcji na swoje ycie. Kocz bu
dow domu, ktra trwaa kilka lat. Wanie maluj ogrodzenie.
Tym take czuj si ju zmczony.
Wypisz wszystkie zwroty i wyraenia zwizane ze sportem.
987776
89
wiczenie 2
Popatrz na plansz 20, podaj nazwy przedstawionych dyscyplin sporto
wych i wykonaj wiczenie w ramce na dole.
wiczenie 3
Popatrz na plansz 20 i podaj nazwy zawodnikw, ktrzy uprawiaj te
dyscypliny sportu.
Wzr: biegi biegacz, biegaczka
wiczenie 4
Ktre ze sportw wymienionych na planszy 20 s letnie, ktre zimowe,
a ktre mog by uprawiane przez cay rok?
Wzr: tenis stoowy sport caoroczny
wiczenie 5
Nazwy sportw z planszy 20 pocz z nazwami odpowiednich obiektw
sportowych.
Wzr: ring boks
1. lodowisko ______________ 9. sala gimnastyczna ________
2. kort ___________________ 10. pywalnia _______________
3. skocznia _______________ 11. ulica ___________________
4. ujedalnia ____________ 12. stadion _________________
5. bienia ________________ 13. trampolina ______________
6. hala sportowa __________ 14. boisko __________________
7. rzeka __________________ 15. tor _____________________
8. tor przeszkd __________ 16. teren otwarty ____________
wiczenie 6
Wstaw przyimki: w, o, do, przez, na (o ile to konieczne).
1. skok w dal 5. skok _________ wzwy
2. bieg________ przeaj 6. jazda _________ ywach/wrotkach
3. skok _______ tyczce 7. skok _________ wody
4. bieg________ potki 8. rzut __________ oszczepem/dyskiem
987776
90
wiczenie 7
Wpisz do tabeli nazwy sprztu i ubrania sportowego potrzebnego do
uprawiania danej dyscypliny.
nazwa sportu sprzt sportowy, ubir
boks buty, koszulka, rkawice, spodenki
biegi
hokej
narciarstwo
pika nona
pingpong
pywanie
tenis
wdkarstwo
Sprzt sportowy i ubranie:
buty, czepek, dres, getry, kask, kije, kijki, kostium kpielowy, ko
szulka, krek, ywy, narty, ochraniacze, pika, pika nona, rakie
ta, rakietka, rkawice, siatka, spodenki, st, wdka.
wiczenie 8*
Czy znasz te zwroty i wyraenia?
Wzr: zapa gum = przebi opon np. samochodow/rowerow
1. sucha zaprawa = ____________________________________
2. pj za ciosem = ___________________________________
3. by w dobrej formie = _______________________________
4. zrobi co dla sportu = _______________________________
wiczenie 9
Z jakim sportem kojarz ci si te przymiotniki? Uzupenij wedug wzoru.
Wzr: ywiarstwo figurowe to pikny sport.
1. ______________________ to pasjonujcy sport.
2. ______________________ to trudny sport.
3. ______________________ to przyjemny sport.
4. ______________________ to widowiskowy sport.
5. ______________________ to mczcy sport.
987776
91
6. _______________________ to nowoczesny sport.
7. _______________________ to wspaniay sport.
8. _______________________ to kosztowny sport.
wiczenie 10
Odpowiedz na pytania.
1. Czy uprawiasz jaki sport? Jak dugo go uprawiasz?
Jak czsto wiczysz?
2. Jakiego sportu chciaby si nauczy?
3. Jaki jest twj ulubiony sport?
4. Czy jeste kibicem jakiej druyny sportowej?
5. Jak czsto chodzisz na imprezy sportowe?
6. A moe wolisz oglda sport w telewizji?
7. Ktre dyscypliny sportowe uwaasz za niebezpieczne
i dlaczego?
8. Ktre dyscypliny sportowe uwaasz za brutalne?
9. Czy olimpiady powinny by zachowane?
10. Czy sport powinien by uprawiany tylko amatorsko
czy zawodowo?
11. Jaki sport jest najbardziej popularny w twoim kraju?
12. Czy w twoim kraju sport rekreacyjny jest propagowany?
13. Jaki powinien by dobry sportowiec? Podaj cechy oglne.
14. Sport to zdrowie czy kalectwo?
987776
92
Plansze 21 i 22
POSTACI Z BAJEK
Sowa bajka, ba, legenda, kraina, krl, krlowa, krlewicz, krlew
na, ksi, ksiniczka, zamek, duch, paac, rycerz, smok (np.
wawelski, ale nie tylko), czarownica (wiedma, BabaJaga),
czarodziej, czarnoksinik, wrka, pirat, statek, morze, ol
brzym, krasnoludek, skarb, czary,
dobry, zy, smutny, szczliwy, olbrzymi, silny, odwany, krtki,
dugi, okrutny, zaklty, barwny, wesoy, grony, ponury,
opowiada/opowiedzie (bajk), sucha/posucha/wysu
cha (bajki), mieszka/zamieszka, y/przey, walczy/wy
walczy, broni/obroni, pomaga/pomc, pokonywa/poko
na, zabija/zabi, czarowa/zaczarowa/odczarowa, zamie
nia/zamieni, caowa/pocaowa.
wiczenie 1*
Przeczytaj legend o smoku wawelskim.
1 U podna Wawelu znajduje si synna Smocza Jama. Stanowi
ona wielk atrakcj dla turystw i zwiedzajcych.
Przy wejciu do Jamy, niedaleko Wisy, stoi ogromna rzeba smo
4 ka. Legenda gosi, e
5 w dawnych czasach na Zamku Wawelskim y krl Krak. W Smo
czej Jamie za mieszka
6 ogromny i straszny smok. ywi si owcami, krowami i napada
na ludzi. Nikt nie wiedzia, jak
8 go zgadzi i krl Krak chodzi bardzo zmartwiony. Ani dzielni
9 rycerze, ani uczeni mowie
nie potrafili pomc krlowi i miastu. Wtedy to zjawi si krakow
ski szewc Skuba i postanowi zabi
smoka. Woy siark w skr z owcy i podrzuci j smokowi. Smok
12 natychmiast poar owc.
13 Po zjedzeniu owcy z siark smok by bardzo spragniony. Rzuci
si do Wisy i dugo pi wod
15 z rzeki. Pi, pi, pi, a w kocu pk. Taki by koniec strasznego
smoka.
Wszyscy bardzo si cieszyli, a krl Krak da w nagrod dzielne
mu Skubie swoj crk za
on. Po smoku zostaa tylko jaskinia i ta legenda.
do obu
plansz:
987776
93
Sowniczek do legendy o smoku wawelskim:
u podna Wawelu (1) = w dole wzgrza wawelskiego
gosi (4) = mwi
Krak (5) = wedug legendy zaoy miasto Krakw
ywi si (6) = jad
napada (6) = atakowa
zgadzi (8) = zabi, zamordowa
dzielni (8) = odwani, nie boj si
uczeni mowie (9) = bardzo mdrzy i wyksztaceni mczyni
poar (12) = zjad bardzo szybko
spragniony (13) = bardzo chciao mu si pi
pk (15) = z duego smoka zrobiy si mae kawaki
wiczenie 2
Zgadnij, kto to jest.
1. To jest bardzo maa istota. Ma du gow, czerwone ubranie
i dug bia brod.
To jest ______________________________
2. Czowiek w zbroi. Ma miecz i tarcz. Jedzi konno i czsto bierze
udzia w zamkowych turniejach.
To jest ______________________________
3. Mieszka na wysokiej grze. Ma niezwyk rdk i potrafi
zamieni piasek w zoto.
To jest ______________________________
4. Czsto podruje na miotle. Ma czarnego kota i jest bardzo,
bardzo za.
To jest ______________________________
5. Pywa na statku. Ma dugi n, opask na oku i drewnian nog.
To jest ______________________________
wiczenie 3
Z czym kojarz ci si te hasa?
1. Krlewna nieka, _____________________________________
2. Ksi Hamlet, ________________________________________
3. Ksiniczka na grochu, _________________________________
4. Krl Krak, ____________________________________________
5. Krlowa niegu, _______________________________________
6. Rycerz Okrgego Stou, ________________________________
987776
94
wiczenie 4
Napisz, co oni robi.
1. Duch (na zamku) chodzi po korytarzach i straszy, _________
______________________________________________________
2. Rycerz walczy ze smokiem, ___________
3. Pirat napada, ________________________________________
4. Dobra wrka pomaga, opiekuje si, ____________________
5. Ksiniczka, _________________________________________
wiczenie 5
Okrelenie jak w bajce czy jak z bajki znaczy: cudownie, fantastycz
nie, piknie. I taka moe by bajka: cudowna, fantastyczna, pikna. Ale
bajka moe te by smutna, okrutna,____________________________
____________________________________________________________
Podaj wasne okrelenia. Czy bajki dla dzieci powinny by okrutne?
wiczenie 6
Podaj znaczenia zwrotw.
Wzr: Krlowa kwiatw ra.
Krlowa serca ___________________
Krlowa mody ___________________
Pirat drogowy ___________________
Pi wod jak smok _______________
Krlowa wieczoru ________________
wiczenie 7
Podaj synonimy.
Wzr: olbrzymi duy
zy ______________________ may _____________________
pikny __________________ straszny __________________
niezwyky ________________ odwany _________________
wiczenie 8*
Przeczytaj:
O hejnale mariackim
Wspaniay gotycki koci Mariacki w Rynku Gwnym w Krakowie
ma dwie wiee. Jedna z wie tego kocioa jest najwysz wie w mie
cie. Ma osiemdziesit jeden metrw wysokoci. Na jej szczycie znaj
987776
95
duje si zocona korona. Z tej wiey co godzin grany jest na trbce
redniowieczny hejna. Pikna melodia hejnau urywa si gwatow
nie, jak gdyby niedokoczona. Dlaczego?
Dawno, dawno temu Tatarzy napadali na polskie wsie i miasteczka.
Palili domy, zabierali dobytek mieszkacom, porywali kobiety i m
czyzn. Nieraz docierali a pod Krakw. Na wiey Mariackiej przeby
wa stale stranik miejski, ktry gr na trbce sygnalizowa miesz
kacom miasta poar lub zbliajce si niebezpieczestwo. Pewne
go razu, kiedy do miasta zbliali si Tatarzy, stranik zacz trbi
na alarm. Nagle tatarska strzaa przeszya mu gardo i melodia urwa
a si. Mieszkacy Krakowa usyszeli hejna, zamknli bramy mia
sta, stanli na murach i odparli atak Tatarw. Od tego czasu nikt
ju nie gra hejnau krakowskiego do koca.
wiczenie 9
Czy znasz jak legend zwizan ze swoim rodzinnym miastem?
987776
96
987776
97
BIBLIOGRAFIA
Allen V. F., Techniques in Teaching Vocabulary, Oxford University Press 1983.
Bartnicka B., Jzyk polski dla cudzoziemcw. wiczenia leksykalne, Wydawnictwa Uni
wersytetu Warszawskiego 1974.
Bartnicka B., Buttler D., Jzyk polski dla cudzoziemcw. wiczenia leksykalnostylistycz
ne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1973.
Bartnicka B., Sinielnikoff R., Sownik podstawowy jzyka polskiego dla cudzoziemcw,
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1979.
CelceMurcia M., Rosensweig F., Teaching Vocabulary in the ESL Classroom, w: Te
aching English as a Second or Foreign Language, red. M. CelceMurcia i L. Mc
Intosh, Newbury House Publishers, Inc., Rowley, Massachusetts 1979, s. 241
257.
Chopicka M., Fornelski P., Brak mi sw. Podrcznik do nauczania obcokrajowcw
sownictwa jzyka polskiego, red. W. Miodunka. Cz 1. Sownictwo tematyczne,
UJ, Krakw 1984.
CygalKrupa Z., Sownictwo tematyczne jzyka polskiego. Zbir wyrazw w ukadzie ran
gowym, alfabetycznym i tematycznym, UJ, Krakw 1986.
Gairns R., Redman S., Working with Words. A guide to teaching and learning vocabu
lary, Cambridge University Press 1986.
Harmer J., The Practice of English Language Teaching, Longman Group Ltd. 1991.
Kawka M., Sownik syntaktycznosemantyczny czasownikw polskich. Cz l. Czasowniki
bezprzedrostkowe, UJ, Krakw 1980.
Komorowska H. (red.), wiczenia komunikacyjne w nauce jzyka obcego, WSiP, War
szawa 1988.
Komorowska H., Utrwalanie materiau leksykalnego wiczenia komunikacyjne, Jzy
ki obce w szkole, 1987, z. 5, s. 387396.
Marton W., Optymalizacja nauczania jzykw obcych w szkole. Teoria i praktyka, WSiP,
Warszawa 1979.
Martyniuk W., Samo ycie! Materiay do nauczania jzyka polskiego, UJ, Krakw 1986.
Miodunka W., Teoria pl jzykowych. Spoeczne i indywidualne ich uwarunkowania,
Zeszyty Naukowe UJ, 1980 a, z. 67.
Miodunka W., Badania wspczesnego jzyka polskiego z punktu widzenia potrzeb na
uczania jzyka polskiego jako obcego. Stan i potrzeby, Przegld Polonijny, 1980,
z. 3, s. 2333.
Miodunka W., Lingwistyczne podstawy nauczania jzyka polskiego jako obcego,
w: Poradnik metodyczny dla nauczycieli polonijnych, UMCS, Lublin 1980.
Redman S., Ellis R., A Way with Words. Vocabulary development activities for learners
of English. Book 1, Cambridge University Press 1990.
Rybicka E., Nie taki diabe straszny..., Podrcznik frazeologii polskiej dla obcokrajowcw,
UJ, Krakw 1990.
Seal B., Vocabulary Builder 12, Longman Group Ltd. 1989.
Szelc M., Sowa i rzeczy. Plansze do nauczania polskiego sownictwa tematyczne
go, UJ, Krakw 1989.
WatcynJones P., Test Your Vocabulary. Book 14, Penguin Group 1987.
Zgkowa H., Ilociowa charakterystyka sownictwa wspczesnej polszczyzny. Wybrane
zagadnienia, Pozna 1987.
987776
98
Spis plansz
CZ PIERWSZA
Sownictwo tematyczne
1. Mapa Polski
2. Przepraszam, gdzie jest...? (plan Krakowa pytanie o drog)
3. Ulica (pojazdy)
4. Ile to kosztuje? (pienidze)
5. Kiosk (Co mona kupi w kiosku?)
6. Rodzina (portrety rodzinne)
7. Rodzina (stopnie pokrewiestwa)
8. Posiki w domu
9. W kawiarni i w restauracji
10. Sklepy (zakupy)
11. Na poczcie
12. Ktra godzina?
13. Na dworcu kolejowym (przy kasie i na peronie)
14. Ubranie (czci garderoby)
15. Ubranie (fasony i desenie)
16. Pogoda
17. Pory roku
18. Meble
19. Meblowanie mieszkania
20. Sport (dyscypliny sportowe)
21. Postaci z bajek (cz. 1.)
22. Postaci z bajek (cz. 2.)
CZ DRUGA
Sownictwo i gramatyka
Rzeczownik
23. Mianownik: kto? co?
24. Mianownik (historyjki obrazkowe)
25. Mianownik (zwierz zwierzta)
26. Dopeniacz: kogo? czego? czyj? (Czego on/ona nie ma?)
27. Dopeniacz (Czego on/ona uywa? cz. 1.)
28. Dopeniacz (Czego uywa...? cz. 2.)
29. Dopeniacz (Czyje to nogi?)
987776
99
30. Celownik: komu? czemu? (Komu Marek kupi co na Gwiazdk?)
31. Biernik: kogo? co? (Co on/ona ma?, Co on/ona lubi?)
32. Biernik (Kogo ona lubi?, Co on kupi?, Co on czyta?)
33. Biernik (Co Ewa chtnie nosi?)
34. Narzdnik: kim? czym? (Kim on/ona jest?)
35. Narzdnik (Kim on/ona jest i co on/ona robi?)
36. Narzdnik (Czym oni to robi?)
37. Narzdnik (Czym oni podruj?)
38. Miejscownik (o, w, przy, na, po): kim? czym? (Gdzie oni s?,
Gdzie s myszy?)
39. Miejscownik: gdzie to jest?
40. Miejscownik: na czym? w czym?
41. Opowiedz o... (wiczenia integrujce)
42. Rzeczowniki tylko w liczbie mnogiej (tzw. pluralia tantum)
(cz. 1.)
43. Rzeczowniki tylko w liczbie mnogiej (cz. 2.)
44. Rzeczowniki mskie zakoczone na a (cz. 1.)
45. Rzeczowniki mskie zakoczone na a (cz. 2.)
46. Rzeczowniki zdrobniae
47. Rzeczowniki zdrobniae i zgrubiae
48. Homonimy (tzw. wyrazy jednobrzmice)
49. Rzeczowniki zbiorowe
Rzeczownik i przyimek
50. Przyimki (w, na, przed, pod, nad, przy, obok, przez)
51. Przyimki (Gdzie to jest?)
52. Przyimki (Ktry z panw? cz. 1.)
53. Przyimki (Ktry z panw? cz. 2.)
Przymiotnik
54. Przymiotnik: jaki? jaka? jakie? (Ssiedzi cz. 1.)
55. Przymiotnik (Ssiedzi cz. 2.)
56. Stopniowanie przymiotnikw
Czasownik
57. Czasownik (koniugacje)
58. Czas teraniejszy (codzienne czynnoci czowieka)
59. Czas teraniejszy (plan dnia)
60. Czas przeszy (Co pan robi/pani robia wczoraj o smej wie
czorem?)
987776
100
61. Aspekt czasownikw
62. Czas przyszy
63. Czasowniki zakoczone na owa
64. Strona zwrotna
65. Strona bierna
CZ TRZECIA
Sownictwo i ortografia
66. Wyrazy na liter k
67. Wyrazy na liter k
68. wiczenia z wyrazami na liter k (przykad)
69. Wyrazy na liter p
70. Wyrazy na liter p
71. Wyrazy na liter s
72. Wyrazy na liter s
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776
987776