Bi 1

Sn xut hng ha - khi im ra i

ca ch ngha t bn
I. iu kin ra i t!n t"i ca #n xut hng ha
$. Sn xut hng ha iu kin ra i % t!n
t"i ca #n xut hng ha
Sn xut hng ha l sn xut ra sn phm bn.
Hay ni cch khc, sn xut hng ha l kiu t chc sn
xut, m tr!ng sn phm lm ra kh"ng phi l p
ng nhu c#u ti$u %&ng c'a ch(nh ng)i tr*c ti+p sn xut ra
n m l p ng nhu c#u ti$u %&ng c'a ng)i khc,
th"ng ,ua -i.c tra! i, mua bn.
Sn xut hng ha ra )i, t/n t0i %*a tr$n hai i1u
ki.n2
Th nht, c s* ph3n c"ng la! 4ng x5 h4i. 6h3n
c"ng la! 4ng x5 h4i l s* chuy$n m"n ha sn xut, ph3n
chia la! 4ng x5 h4i -! cc ngnh, cc l7nh -*c sn xut
khc nhau.
6h3n c"ng la! 4ng x5 h4i lm ch! m8i ng)i, m8i c9
s: ch; sn xut m4t h!<c m4t -i th sn phm nht
=nh, nhng nhu c#u c'a cu4c s>ng ?i h@i hA phi c
nhi1u l!0i sn phm khc nhau, %! , hA phi c#n +n
sn phm c'a nhau bBng cch tra! i -Ci nhau. D<t khc,
nh) c ph3n c"ng la! 4ng x5 h4i, chuy$n m"n ha sn
xut lm ch! nEng sut la! 4ng tEng l$n, sn phm Fc
sn xut ra ngy cng nhi1u - tra! i sn phm ngy
cng ph bi+n.
G
Hh -Iy, ph3n c"ng la! 4ng x5 h4i l c9 s:, l ti1n
1 c'a sn xut hng ha. 6h3n c"ng la! 4ng x5 h4i
cng pht trin, thJ sn xut - tra! i hng ha cng
m: r4ng h9n, a %0ng h9n.
Th hai, c s* tch bi.t t9ng >i giKa nhKng ch'
th sn xut 4c lIp nht =nh. S* tch bi.t ny %! ,uan
h. s: hKu khc nhau - s* pht trin x5 h4i ha : nhKng
mc 4 khc nhau c'a s: hKu -1 t li.u sn xut ,uy
=nh. L! , sn phm lm ra thu4c ,uy1n s: hKu h!<c
chi ph>i c'a hA, ng)i ny mu>n ti$u %&ng sn phm la!
4ng c'a ng)i khc c#n phi th"ng ,ua tra! i, mua bn
hng ha.
M l hai i1u ki.n c#n - ' c'a sn xut hng
ha. Nhi+u m4t tr!ng hai i1u ki.n sO kh"ng c sn
xut hng ha.
&. 'h(ng u th) ca #n xut hng ha
S! -Ci sn xut t* cung, t* cp, sn xut hng ha c
nhKng u th+ h9n hPn. M l2
Th nht, sn xut hng ha ra )i tr$n c9 s: c'a
ph3n c"ng la! 4ng x5 h4i, chuy$n m"n ha sn xut, %!
, n khai thc Fc nhKng lFi th+ -1 t* nhi$n, x5 h4i, kQ
thuIt c'a tRng ng)i, tRng c9 s: cSng nh c'a tRng -&ng, tRng
=a ph9ng. Thi sn xut - tra! i hng ha m: r4ng
giKa cc ,u>c gia, thJ n c?n khai thc Fc lFi th+ c'a cc
,u>c gia -Ci nhau.
Th hai, tr!ng n1n sn xut hng ha, ,uy m" sn
xut kh"ng c?n b= giCi h0n m n Fc m: r4ng, %*a tr$n c9
s: nhu c#u - ngu/n l*c x5 h4i. Mi1u l0i t0! i1u ki.n
U
thuIn lFi ch! -i.c ng %Vng nhKng thnh t*u kh!a hAc kQ
thuIt -! sn xut..., thWc y sn xut pht trin.
Th ba, tr!ng n1n sn xut hng ha, s* tc 4ng
c'a nhKng ,uy luIt ->n c c'a sn xut - tra! i hng
ha nh ,uy luIt gi tr=, cung X c#u, c0nh tranh..., bu4c ng)i
sn xut phi lu"n lu"n nEng 4ng, nh0y bYn, t(nh t!n,
ci ti+n kQ thuIt, hFp lZ ha sn xut, n3ng ca! nEng sut,
cht lFng - hi.u ,u kinh t+.
Th t, sn xut hng ha pht trin lm ch! )i s>ng
-It cht, -En ha, tinh th#n cSng Fc n3ng ca! h9n, ph!ng
phW a %0ng.
Nuy nhi$n, b$n c0nh m<t t(ch c*c, sn xut hng ha
cSng c nhKng m<t tri c'a n nh ph3n ha nhKng ng)i
sn xut thnh giu ngh[!, ti1m n nhKng kh nEng kh'ng
h!ng, ph h!0i m"i tr)ng sinh thi, x5 h4i -.-...
II. *ng ha
$. *ng ha % hai thu+c t,nh ca n
Hng ha l sn phm c'a la! 4ng, c th th@a m5n
nhu c#u n! c'a c!n ng)i - Fc sn xut ra tra!
i, bn.
Hng ha c th : %0ng hKu hJnh nh2 l9ng th*c,
th*c phm, s\t, thYp,... h!<c : %0ng -" hJnh nh nhKng
%=ch -V ]s* phVc -V^, -In ti, th9ng m0i hay s* phVc -V c'a
gi! -i$n, bc s7, ngh. s7...
Hng ha c hai thu4c t(nh2 gi tr= s_ %Vng - gi tr=.
a) Gi tr s dng ca hng ha
`
ai tr= s_ %Vng c'a hng ha l c"ng %Vng c'a hng
ha - n c th th@a m5n nhu c#u n! c'a c!n ngX
)i.
bt c hng ha n! cSng c m4t hay m4t s> c"ng
%Vng nht =nh. ch(nh c"ng %Vng ]t(nh c (ch ^
lm ch! n c gi tr= s_ %Vng. d( %V, g0! En, !
m<c, xe i...
c9 s: c'a gi tr= s_ %Vng c'a m8i hng ha l %!
nhKng thu4c t(nh t* nhi$n ]lZ, ha hAc^ c'a th*c th hng
ha ,uy+t =nh. Nuy nhi$n, -i.c pht hi.n ra tRng
thu4c t(nh t* nhi$n c (ch l0i phV thu4c -! s* pht
trin c'a x5 h4i, c'a c!n ng)i.
f5 h4i cng ti+n b4, kh!a hAc X kQ thuIt, ph3n c"ng
la! 4ng x5 h4i - ni chung, l*c lFng sn xut cng pht
trin thJ s> lFng gi tr= s_ %Vng ngy cng nhi1u, ch'ng
l!0i gi tr= s_ %Vng cng ph!ng phW, cht lFng gi tr= s_
%Vng ngy cng ca!.
dJ sn xut hng ha l sn xut ra sn phm
bn, n$n gi tr= s_ %Vng c'a hng ha kh"ng phi l gi tr=
s_ %Vng ch! ng)i sn xut tr*c ti+p m l ch! ng)i khc,
ch! x5 h4i, th"ng ,ua tra! i, mua bn. ch(nh -J -Iy, gi
tr= s_ %Vng c'a hng ha l gi tr= s_ %Vng x5 h4i. Mi1u
?i h@i ng)i sn xut hng ha phi lu"n lu"n ,uan t3m
+n nhu c#u c'a x5 h4i.
ai tr= s_ %Vng c'a hng ha l ph0m tr& -7nh -ign
- l -It mang gi tr= tra! i.
b) Gi tr ca hng ha
h
Du>n hiu gi tr= c'a hng ha phi i tR gi tr= tra!
i. ai tr= tra! i l m4t ,uan h. -1 s> lFng, l m4t ti
l. the! m4t gi tr= s_ %Vng l!0i ny Fc tra! i -Ci
nhKng gi tr= s_ %Vng l!0i khc.
Nh( %V2 Gm -i j k kg thc.
Nc Gm -i c gi tr= tra! i bBng k kg thc.
dn 1 l2 N0i sa! -i - thc l0i c th tra! i Fc
-Ci nhau, - h9n nKa, l0i tra! i the! m4t ti l. nht
=nh ]G2 k^l
Hai hng ha khc nhau ]-i - thc^ c th tra! i
Fc -Ci nhau thJ giKa chWng phi c m4t c9 s: chung n!
. ci chung kh"ng phi l gi tr= s_ %Vng c'a chWng,
b:i -J, gi tr= s_ %Vng c'a -i l m<c, h!n t!n khc
-Ci gi tr= s_ %Vng c'a thc l En. ci chung l2 c
-i - thc 1u l sn phm c'a la! 4ng, 1u c la!
4ng k+t tinh tr!ng . Hh) c c9 s: chung m cc
hng ha c th tra! i Fc -Ci nhau. dJ -Iy, ng)i ta
tra! i hng ha ch! nhau chPng ,ua l tra! i la!
4ng c'a mJnh n giu tr!ng nhKng hng ha y. ch(nh
la! 4ng ha! ph( t0! ra hng ha l c9 s: chung c'a
-i.c tra! i - t0! thnh gi tr= c'a hng ha.
Hh -Iy, gi tr ca hng ha l lao ng x hi ca
ngi sn xut hng ha kt tinh trong hng ha. c?n gi tr=
tra! i m chWng ta 1 cIp : tr$n, chPng ,ua ch; l
hJnh thc biu hi.n ra b$n ng!i c'a gi tr=, gi tr= l n4i
%ung, l c9 s: c'a gi tr= tra! i. M/ng th)i, gi tr= biu
hi.n m>i ,uan h. x5 h4i giKa nhKng ng)i sn xut hng
ha. cSng ch(nh -J -Iy, gi tr= l m4t ph0m tr& l=ch s_, n
t/n t0i tr!ng kinh t+ hng ha.
k
c) Mi quan h gia hai thuc tnh
Hai thu4c t(nh c'a hng ha c ,uan h. ch<t chO -Ci
nhau, -Ra th>ng nht, -Ra m3u thumn -Ci nhau.
D<t th>ng nht th hi.n : ch82 hai thu4c t(nh ny
c&ng /ng th)i t/n t0i tr!ng m4t hng ha, tc, m4t -It
phi c #y ' hai thu4c t(nh ny mCi l hng ha. H+u
thi+u m4t tr!ng hai thu4c t(nh -It phm sO kh"ng phi
l hng ha. chPng h0n, m4t -It c (ch ]tc c gi tr= s_
%Vng^, nhng kh"ng %! la! 4ng t0! ra ]tc kh"ng c k+t
tinh la! 4ng, nh2 kh"ng kh(, nh sng t* nhi$n thJ sO
kh"ng phi l hng ha^.
D3u thumn giKa hai thu4c t(nh c'a hng ha th
hi.n : ch82 th nht, -Ci t cch l gi tr= s_ %Vng thJ cc
hng ha kh"ng /ng nht -1 cht. Hhng ngFc l0i, -Ci t cch
l gi tr= cc hng ha l0i /ng nht -1 cht, 1u l nk+t
tinh /ng nht c'a la! 4ng m th"in, tc 1u l s* k+t
tinh c'a la! 4ng, hay l la! 4ng 5 Fc -It hao th hai,
tuy gi tr= s_ %Vng - gi tr= c&ng t/n t0i tr!ng m4t hng
ha, nhng ,u trJnh th*c hi.n, chWng l0i tch r)i nhau c
-1 m<t kh"ng gian - th)i gian2 gi tr= Fc th*c hi.n trCc X
tr!ng l7nh -*c lu th"ng, c?n gi tr= s_ %Vng Fc th*c hi.n
sau, Xtr!ng l7nh -*c ti$u %&ng. L! , n+u gi tr= c'a hng
ha kh"ng th*c hi.n Fc, tc hng ha kh"ng bn Fc, thJ
gi tr= s_ %Vng c'a n cSng kh"ng Fc th*c hi.n. Mi1u
Fc th hi.n rp nht khi b&ng n kh'ng h!ng nsn xut
thRan.
&. -,nh cht hai m.t ca /a0 +ng #n xut
hng ha
q
ra! 4ng c'a ng)i sn xut hng ha c t(nh cht
hai m<t2 -Ra mang t(nh cht l la! 4ng cV tho l0i -Ra
mang t(nh cht l la! 4ng trRu tFng. c.Dc l ng)i #u
ti$n pht hi.n ra t(nh cht hai m<t .
a) a! "ng c th#
ra! 4ng cV th l la! 4ng c (ch %Ci m4t hJnh
thc cV th c'a nhKng ngh1 nghi.p chuy$n m"n nht
=nh.
D8i la! 4ng cV th c mVc (ch, ph9ng php, c"ng
cV la! 4ng, >i tFng la! 4ng - k+t ,u la! 4ng ri$ng.
ch(nh nhKng ci ri$ng ph3n bi.t cc l!0i la! 4ng cV
th khc nhau. chPng h0n, la! 4ng c'a ng)i thF may -
la! 4ng c'a ng)i thF m4c l hai l!0i la! 4ng cV th khc
nhau. ra! 4ng c'a ng)i thF may thJ t0! ra ,u#n !, c?n
la! 4ng c'a ng)i thF m4c thJ t0! ra bn gh+... Mi1u c
ngh7a l, la! 4ng cV th t0! ra gi tr= s_ %Vng c'a hng
ha.
b) a! "ng tr$u t%ng
ra! 4ng trRu tFng l la! 4ng c'a ng)i sn xut
hng ha khi 5 g0t b@ nhKng hJnh thc cV th c'a n,
hay ch(nh l s* ti$u ph( sc la! 4ng ni chung ]ti$u
ha! sc b\p th=t, th#n kinh^ c'a ng)i sn xut hng ha.
ra! 4ng trRu tFng t0! ra gi tr= c'a hng ha. !i tr
ca hng ha l lao ng x hi tr"u t#ng ca ngi sn xut
hng ha kt tinh trong hng ha. M ch(nh l m<t cht
c'a gi tr= hng ha.
ra! 4ng cV th - la! 4ng trRu tFng -Ra th>ng
nht, -Ra m3u thumn -Ci nhau. D<t th>ng nht biu hi.n :
s
ch8, chWng l hai m<t c'a c&ng m4t la! 4ng sn xut
hng ha ]-Ra l la! 4ng cV th l0i -Ra l la! 4ng trRu tX
Fng^. D<t m3u thumn th hi.n : ch8 -Ci t cch l la! 4ng
cV th, la! 4ng c'a ng)i sn xut hng ha 5 t0! ra m4t
gi tr= s_ %Vng -Ci s> lFng - cht lFng nht =nh ch! x5 h4io
nhng -Ci t cch l la! 4ng trRu tFng, s* ha! ph( sc la!
4ng c'a ng)i sn xut hng ha c th kh"ng ph& hFp ]lCn
h9n h!<c nh@ h9n^ s! -Ci mc ha! ph( la! 4ng c'a x5
h4i.
D3u thumn c9 bn c'a n1n sn xut hng ha X
m3u thumn giKa la! 4ng t nh3n - la! 4ng x5 h4i c?n
Fc th hi.n : m3u thumn la! 4ng cV th - la! 4ng
trRu tFng, giKa gi tr= s_ %Vng - gi tr= c'a hng ha.
HhKng m3u thumn thWc y sn xut hng ha -Ra
-In 4ng pht trin -Ra ti1m n kh nEng kh'ng h!ng
kinh t+.
1. 23ng gi4 tr5 ca hng ha
a) &h'i gian (a! "ng )* hi c+n thi,t
ai tr= c'a hng ha l lao ng x hi, tr"u t#ng c'a
ng)i sn xut hng ha kt tinh tr!ng hng ha. dIy, lFng
gi tr= c'a hng ha phi t(nh the! lFng la! 4ng ha! ph(
sn xut ra hng ha . rFng la! 4ng ha! ph( y X
Fc t(nh bBng th)i gian la! 4ng. dIy lFng gi tr= phi t(nh
the! th)i gian la! 4ng.
H+u nh -Iy nthJ ng)i ta c th l#m t:ng rBng ng)i
sn xut ra hng ha cng l)i bi+ng hay cng -Vng -1 ba!
nhi$u thJ lFng gi tr= hng ha c'a anh ta l0i cng lCn by
nhi$u. Hhng ci la! 4ng t0! thnh th*c th c'a gi tr= l
t
th la! 4ng gi>ng nhau c'a c!n ng)i, l chi ph( c'a c&ng
m4t sc la! 4ng c'a c!n ng)i..., n c t(nh cht m4t sc
la! 4ng x5 h4i trung bJnh..., %! sn xut ra m4t
hng ha nht =nh, n ch; %&ng m4t th)i gian la! 4ng
trung bJnh c#n thi+t hay th)i gian la! 4ng x5 h4i c#n
thi+tn
]G^
. rFng gi tr= c'a hng ha kh"ng phi %! mc ha!
ph( la! 4ng c bi.t hay th)i gian la! 4ng c bi.t ,uy
=nh, m n Fc ! b:i ],uy =nh b:i^ th)i gian la! 4ng
x5 h4i c#n thi+t.
Nh)i gian la! 4ng x5 h4i c#n thi+t ]NarMfHcN^ l
th)i gian la! 4ng c#n thi+t sn xut ra m4t hng ha
n! tr!ng nhKng i1u ki.n sn xut bJnh th)ng c'a
x5 h4i -Ci m4t trJnh 4 thnh th0! trung bJnh, -Ci m4t
trJnh 4 trang thi+t b= trung bJnh - m4t c)ng 4 la!
4ng trung bJnh tr!ng x5 h4i .
Nh*c cht, NarMfHcN ch(nh l mc ha! ph( la! 4ng
x5 h4i trung bJnh ]th)i gian la! 4ng x5 h4i trung bJnh^
sn xut ra hng ha. Nh"ng th)ng NarMfHcN g#n st
-Ci th)i gian la! 4ng c bi.t ]mc ha! ph( la! 4ng c
bi.t^ c'a ng)i sn xut hng ha n!, m cung cp 0i b4
phIn hng ha tr$n th= tr)ng.
Hh -Iy, nch; c lFng la! 4ng x5 h4i c#n thi+t, hay
th)i gian la! 4ng x5 h4i c#n thi+t sn xut ra m4t gi
tr= s_ %Vng, mCi ,uy+t =nh 0i lFng gi tr= c'a gi tr= s_
%Vng yn
]U^
.
]
G^ c. Dc - 6h. ung ghen, Ton t$%, tIp U`, Hfb cNva, H H4i, Gww`, tr. qs.
]
U^ &', tr. qt.
w
b) -hng .,u t /nh h0ng ",n (%ng gi tr ca
1t "2n 3
hng ha
Nt c nhKng y+u t> n! nh h:ng tCi NarMfHcN 1u
nh h:ng tCi s> lFng gi tr= c'a hng ha. H5y xYt +n ba
y+u t> c9 bn, l2
nEng sut la! 4ng, c)ng 4 la! 4ng - mc 4 gin
9n hay phc t0p c'a la! 4ng.
X HEng sut la! 4ng l nEng l*c sn xut c'a ng)i
la! 4ng. H Fc ! bBng s> lFng sn phm sn xut ra
tr!ng m4t 9n -= th)i gian h!<c s> lFng th)i gian la!
4ng ha! ph( sn xut ra m4t 9n -= sn phm
]hng ha^.
HEng sut la! 4ng tEng l$n lm ch! th)i gian la!
4ng c#n thi+t sn xut ra m4t 9n -= hng ha
gim xu>ng, h!<c cSng tr!ng m4t th)i gian la! 4ng nh
-Iy, nhng kh>i lFng hng ha sn xut ra tEng l$n. L! ,
khi tEng nEng sut la! 4ng tEng l$n thJ lFng gi tr= c'a
m4t hng ha gim xu>ng, - ngFc l0i. Hh -Iy, lFng gi tr=
c'a m4t 9n -= hng ha ti l. ngh=ch -Ci nEng sut la!
4ng.
HEng sut la! 4ng l0i phV thu4c -! nhi1u y+u t> nh2
trJnh 4 khY! lY! ]thnh th0!^ trung bJnh c'a ng)i la!
4ngo mc 4 pht trin c'a kh!a hAc c"ng ngh. - s*
ng %Vng nhKng thnh t*u -! sn xuto trJnh 4 t
chc ,un lZo ,uy m" - hi.u sut c'a t li.u sn xut, -
cc i1u ki.n t* nhi$n. Du>n tEng nEng sut la! 4ng phi
khai thc cc y+u t> tr$n.
Gx
( c)ng 4 la! 4ng l khi ni.m ni l$n mc 4
khn tr9ng la! 4ng tr!ng m4t 9n -= th)i gian. H ch!
thy mc 4 n<ng nhAc hay cEng thPng c'a la! 4ng.
c)ng 4 la! 4ng tEng l$n l mc ha! ph( sc la!
4ng tr!ng m4t 9n -= th)i gian tEng l$n, mc 4 khn trX
9ng, n<ng nhAc hay cEng thPng c'a la! 4ng tEng l$n.
H+u c)ng 4 la! 4ng tEng l$n thJ s> lFng ]h!<c kh>i lFng^
hng ha sn xut ra tEng l$n, -J tEng c)ng 4 la! 4ng,
th*c cht, cSng gi>ng nh -i.c kY! %i th)i gian la! 4ng,
c nhi1u sn phm h9n. M/ng th)i ha! ph( la! 4ng
trRu tFng ]t0! ra gi tr=^ c&ng tEng l$n. L! lFng gi tr= c'a
m4t 9n -= sn phm kh"ng i.
Hh -Iy, tEng nEng sut la! 4ng - tEng c)ng 4 la!
4ng gi>ng nhau : ch82 1u thu4c nsc sn xut c'a la!
4ngno 1u %mn +n s> lFng ]h!<c kh>i lFng^ sn phm
sn xut ra tr!ng m4t 9n -= th)i gian tEng l$n. Hhng khc
nhau : ch82 tEng nEng sut la! 4ng kh"ng ch; lm ch! s>
lFng sn phm ]hng ha^ sn xut ra tr!ng m4t 9n -=
th)i gian tEng l$n, m c?n lm ch! lFng gi tr= c'a m4t hng
ha gim xu>ng ]gi thnh ry h9n^. H9n nKa, tEng nEng
sut la! 4ng %*a tr$n c9 s: -In %Vng nhi1u nh3n t>, %!
, n g#n nh l m4t y+u t> c nsc sn xutn -" h0no c?n
tEng c)ng 4 la! 4ng, l ha! ph( th$m la! 4ng trRu tFng
c s> lFng sn phm sn xut ra nhi1u h9n. L! m
lFng gi tr= c'a m4t hng ha kh"ng i. H9n nKa, tEng cX
)ng 4 la! 4ng phV thu4c nhi1u -! th cht - tinh
th#n c'a ng)i la! 4ng, %! , n l m4t y+u t> nsc sn
xutn c giCi h0n nht =nh. ch(nh -J -Iy, tEng nEng sut
GG
la! 4ng c Z ngh7a t(ch c*c h9n >i -Ci s* pht trin
kinh t+.
Dc 4 phc t0p c'a la! 4ng cSng nh h:ng khc
nhau +n s> lFng gi tr= c'a hng ha. Nhe! mc 4 phc
t0p c'a la! 4ng c th chia la! 4ng thnh la! 4ng
9n gin - la! 4ng phc t0p.
X ra! 4ng gin 9n l la! 4ng m bt kz m4t ngX
)i la! 4ng bJnh th)ng n! kh"ng c#n phi tri ,ua !
t0! cSng c th th*c hi.n Fc.
X ra! 4ng phc t0p l la! 4ng ?i h@i phi Fc
! t0!, hun luy.n thnh chuy$n m"n lnh ngh1 nht
=nh mCi c th ti+n hnh Fc.
Nr!ng c&ng m4t th)i gian, la! 4ng phc t0p t0! ra
nhi1u gi tr= h9n la! 4ng gin 9n. fYt -1 m<t lFng gi
tr= thJ la! 4ng phc t0p l la! 4ng gin 9n Fc nh3n
b4i l$n. Nr!ng ,u trJnh tra! i hng ha, mAi la! 4ng
phc t0p 1u Fc ,uy thnh la! 4ng gin 9n trung
bJnh. Ni l. ,uy i Fc ti+n hnh m4t cch t* pht sau lX
ng nhKng sn xut hng ha, t* =nh tr$n th= tr)ng ]the!
kinh nghi.m c'a l=ch s_^.
M+n 3y, c th =nh ngh7a gi tr= hng ha m4t
cch #y ' l2 !i tr ca hng ha l lao ng x hi,
tr"u t#ng, gin )n trung b*nh ca ngi sn xut hng
ha kt tinh trong hng ha. ai tr= l ,uan h. x5 h4i n
cha, k+t tinh tr!ng hng ha. c?n lFng gi tr= c'a m4t
hng ha l2 Thi gian lao ng x hi c+n thit c'a ng)i
sn xut hng ha k+t tinh tr!ng hng ha .
GU
III. -in t
$. 'gu!n g6c bn cht ca tin t
ai tr= kh"ng t* b4c l4, m phi Fc th hi.n th"ng
,ua gi tr= tra! i, mua bn giKa nhKng ng)i sn xut
hng ha. Hghi$n cu ,u trJnh pht trin c'a cc hJnh
thi biu hi.n c'a gi tr= mCi hiu ngu/n g>c, bn cht c'a
ti1n t.. c h hJnh thi biu hi.n c'a gi tr=.
a) 45nh thi gi/n "2n ha. ng6u nhi7n ca gi
tr
HJnh thi ny l nhKng nm#m m>ng #u ti$n c'a
tra! i, khi m cc sn phm la! 4ng ch; bi+n thnh
hng ha tr!ng nhKng hnh -i 9n nht - ngmu nhi$nn
]G^
.
Nh( %V2 G ci ! j k u thc.
: 3y, gi tr= c'a hng ha ny ]ci !^ ch; biu
hi.n 9n nht : m4t hng ha khc ]thc^, - ,uan h.
tra! i mang t(nh cht ngmu nhi$n, tr*c ti+p hng ly
hng, ti l. tra! i cSng ngmu nhi$n Fc hJnh thnh.
Hng ha th nht ]!^ ng -ai tr? hJnh thc gi
tr= t9ng >i.
Hng ha th hai ]thc^ ng -ai tr? -It ngang gi.
D<c %&, lWc #u ,uan h. tra! i mang t(nh cht
ngmu nhi$n, nhng %#n %#n n tr: thnh m4t ,u trJnh x5
h4i 1u <n, th)ng xuy$n thWc y sn xut hng ha ra
)i - pht trin. Thi , xut hi.n hJnh thi th hai {
hJnh thi #y ' hay m: r4ng c'a gi tr=.
b) 45nh thi "+. " ha. 10 rng ca gi tr
]
G^ c. Dc - 6h. ung ghen, Ton t$%, tIp U`, Hfb cNva, H H4i, Gww`, tr. Gxq.
G`
HJnh thi ny th hi.n khi m m4t sn phm la!
4ng n! , Fc tra! i -Ci nhi1u hng ha khc m4t
cch th"ng th)ng r/i, nch kh"ng phi %Ci hJnh thc m4t
ng!0i l. nKan
]G^
.
Nh( %V2 j k u thc
G ci !
j G u ch[
j U u c ph$
j x,U gam -ng...
: 3y, gi tr= c'a m4t hng ha ]G ci !^ Fc biu
hi.n : nhi1u hng ha khc nhau ng -ai tr? lm -It
ngang gi. M/ng th)i, ti l. tra! i kh"ng c?n mang t(nh
cht ngmu nhi$n nKa m %#n %#n %! ha! ph( la! 4ng ,uy
=nh. dJ : 3y, ngay tR #u ng)i ta sn xut ra -Ci mVc
(ch l tra! i, %! , tr!ng tra! i hA phi t(nh
t!n +n mc la! 4ng 5 ha! ph(.
Thi sn xut - tra! i hng ha pht trin h9n
?i h@i phi c m4t -It ngang gi chung, xut hi.n hJnh
thi th ba { hJnh thi chung c'a gi tr=.
c) 45nh thi chung ca gi tr
Nh( %V2 G ci
! j
k u thc
G u ch[ j
U u c ph$
j
x,U gam -ng
j
]
G^ &', tr. Gxq.
Gh
: 3y gi tr= c'a mAi hng ha 1u biu hi.n :
m4t hng ha ng -ai tr? lm -It ngang gi chung n-It
ngang gi ph bi+nn ]k u thc^. rWc ny, cc hng ha
1u Fc i ly -It ngang gi chung trCc, sau mCi
mang i ly hng ha c#n %&ng, nh) kh\c phVc Fc
nhFc im c'a hJnh thi trCc 3y, -It ngang gi tr: thnh
m"i giCi, thnh ph9ng ti.n tr!ng tra! i hng ha.
Nuy nhi$n, : hJnh thi ny -It ngang gi chung cha
c> =nh : m4t hng ha n! c - -mn tra! i tr*c ti+p,
hng i hng ]H X H|^.
Sn xut - tra! i hng pht trin h9n nKa thJ
-It ngang gi chung Fc ng\n m4t cch -Kng ch\c -Ci m4t
s> l!0i hng ha <c th&n
]G^
, khi xut hi.n hJnh thi th
t X hJnh thi ti1n.
d) 45nh thi ti8n
Nh( %V2 k u
thc j
x,x` gam -ng G ci ! j
G u ch[ j
U u c ph$ j
: 3y, gi tr= c'a tt c mAi hng ha 1u Fc
biu hi.n : m4t hng ha ng -ai tr? ti1n t. ]x,x` gam
-ng^.
rWc #u, c nhi1u l!0i hng ha ng -ai tr? ti1n t.,
- nnhKng %3n %u mVc l nhKng ng)i #u ti$n pht trin
hJnh thi ti1nn
]U^
. Hhng %#n %#n -ai tr? ti1n t. Fc chuyn
]
G^, ]U^ c. Dc - 6h. ung ghen, Ton t$%, tIp U`, Hfb cNva, H H4i, Gww`, tr. GGx.
Gk
sang cc kim l!0i ,uZ ]ti1n kim l!0i^ nh /ng, r/i b0c -
-ng, - cu>i c&ng l : -ng.
Thi b0c - -ng c&ng lm chc nEng ti1n t. thJ ch+
4 ti1n t. Fc gAi l ch+ 4 s!ng bn -=. Thi ch; c?n
-ng 4c chi+m -ai tr? ti1n t. thJ ch+ 4 ti1n t. Fc gAi
l ch+ 4 bn -= -ng.
N0i sa! -ng - b0c, <c bi.t l -ng l0i c Fc -ai tr?
ti1n t. nh -Iyl
Th nht, n cSng l m4t hng ha, cSng c gi tr= s_
%Vng - gi tr=. ai tr= s_ %Vng c'a -ng, b0c l %&ng lm
/ trang sco gi tr= c'a -ng, b0c cSng Fc ! bBng lFng
la! 4ng x5 h4i c#n thi+t sn xut ra n ] tJm
ki+m, khai thc, tinh luy.n...^.
Th hai, n c nhKng u th+ tR thu4c t(nh t* nhi$n,
<c bi.t th(ch hFp -Ci -ai tr? ti1n t., nh2 thu#n nht, %g
chia nh@, kh"ng h h@ng, %g b! ,un, h9n nKa -Ci m4t lFng
- th t(ch nh@ nhng c gi tr= lCn ]-J -ng - b0c l
nhKng kim l!0i hi+m, phi t>n nhi1u c"ng sc mCi c Fc^.
Hh -Iyo ti1n ra )i l k+t ,u pht trin l3u %i c'a
sn xut - tra! i hng ha. Ni1n l hng ha <c bi.t
Fc tch ra lm -It ngang gi chung c> =nh ch! tt c cc
hng ha, l s* th hi.n chung c'a gi tr=, /ng th)i n
biu hi.n ,uan h. sn xut giKa nhKng ng)i sn xut
hng ha. M ch(nh l bn cht c'a ti1n.
bn cht c'a ti1n c?n Fc th hi.n rp ,ua k chc
nEng c'a n.
&. 74c ch8c n9ng ca tin
Gq
a) &h9c "! gi tr
Nh*c hi.n chc nEng ny ti1n %&ng ! l)ng -
biu hi.n gi tr= c'a cc hng ha khc. M th*c hi.n chc
nEng ny ch; c#n m4t lFng ti1n t:ng tFng, kh"ng c#n thi+t
phi c ti1n m<t.
Thi ti1n th*c hi.n chc nEng thCc ! gi tr=, thJ gi
tr ca hng ha #c bi,u hi-n b.ng /t l#ng ti0n nht
nh l gi c hng ha. Hay ni cch khc, gi c hng
ha l h*nh thc bi,u hi-n b.ng ti0n ca gi tr hng ha.
Hh -Iy, gi tr= l c9 s: c'a gi c. Nr!ng cc i1u
ki.n khc kh"ng i, gi tr= c'a hng ha cng ca! thJ
gi c c'a n cSng cng ca! - ngFc l0i. ai c hng ha c
th l$n xu>ng x!ay xung ,uanh gi tr= ]phV thu4c -!
nhKng y+u t> khc^, nhng tng s> gi c -mn lu"n bBng
tng s> gi tr=.
b) :h2ng tin (u th;ng
Nh*c hi.n chc nEng ny ti1n lm m"i giCi tra! i
hng ha.
Ni1n lm ph9ng ti.n lu th"ng ?i h@i phi c ti1n
m<t tr$n th*c t+ ]-ng th!i, b0c nYn, ti1n Wc, ti1n giy,
ti1n t(n %Vng,...^ - khi tra! i hng ha -In 4ng
the! c"ng thc2 H X N X H. 123 ch4nh l c5ng thc lu th5ng
hng ha gin )n ]H X N X H|^.
dCi chc nEng l ph9ng ti.n lu th"ng, lWc #u ti1n
xut hi.n tr*c ti+p %Ci hJnh thc -ng th!i, b0c nYno sau
l ti1n Wc - cu>i c&ng l ti1n giy ra )i. Ni1n giy
ch; l kZ hi.u gi tr= %! nh nCc pht hnh - bu4c x5 h4i
Gs
c"ng nhIn. Ni1n giy kh"ng c gi tr= th*c ]kh"ng k gi
tr= c'a -It li.u giy - ha! ph( la! 4ng in ti1n^.
Nh*c hi.n chc nEng ny, ti1n lm ch! ,u trJnh
mua bn %ign ra Fc thuIn lFi, nhng /ng th)i n cSng lm
ch! -i.c mua bn tch r)i nhau c -1 kh"ng gian - th)i
gian, %! 5 ba! hm kh nEng kh'ng h!ng.
c) :h2ng tin c<t tr
Nh*c hi.n chc nEng ny ti1n Fc rWt kh@i lu th"ng
- ct giK khi c#n thJ em ra s_ %Vng.
ch; c ti1n -ng, ti1n b0c, cc c'a ci bBng -ng,
b0c c gi tr= th*c mCi lm Fc chc nEng ny.
Ni1n lm ph9ng ti.n ct trK c?n c tc %Vng <c
bi.t l %* trK ti1n ch! lu th"ng.
d) :h2ng tin thanh t!n
Nh*c hi.n chc nEng ny, ti1n Fc %&ng chi tr
sau khi c"ng -i.c gia! %=ch, mua bn 5 h!n thnh, -(
%V2 tr ti1n mua hng ch=u, tr nF, n4p thu+...
Ni1n lm ph9ng ti.n thanh t!n c tc %Vng p ng
k=p th)i nhu c#u c'a ng)i sn xut h!<c ti$u %&ng ngay c
khi hA cha c ti1n, h!<c cha c ' ti1n.
Nr!ng ,u trJnh th*c hi.n chc nEng ph9ng ti.n
thanh t!n, xut hi.n m4t l!0i ti1n mCi X ti1n t(n %Vng %Ci
cc hJnh thc, nh2 giy b0c ng3n hng, ti1n ghi s, ti
kh!n c th pht hnh sYc, ti1n i.n t_, thy ]car%^ thanh
t!n... Mi1u cSng c ngh7a l cc hJnh thc thanh t!n
c'a ti1n 5 Fc pht trin h9n.
=) &i8n t th, gi9i
Gt
chc nEng ny xut hi.n khi tra! i hng ha m:
r4ng ra b$n ng!i bi$n giCi ,u>c gia, - hJnh thnh ,uan h.
bu"n bn giKa cc nCc.
Nh*c hi.n chc nEng ny, ti1n lm nhi.m -V2 thCc !
gi tr=, ph9ng ti.n lu th"ng, ph9ng ti.n thanh t!n, t(n
%Vng, %i chuyn c'a ci tR nCc ny sang nCc khc.
rm chc nEng ny phi l ti1n -ng ]trCc kia c b0c^,
h!<c ti1n t(n %Vng Fc c"ng nhIn l ph9ng ti.n thanh
t!n ,u>c t+.
di.c tra! i ti1n c'a nCc ny ra ti1n c'a nCc khc
Fc ti+n hnh the! ti gi h>i !i. M l gi c /ng ti1n
c'a nCc ny Fc thanh t!n bBng ti1n c'a nCc khc.
T/ l6i, ti1n t. c k chc nEng, nhKng chc nEng ny
ra )i c&ng -Ci s* pht trin c'a sn xut - lu th"ng hng
ha. HEm chc nEng ,uan h. mIt thi+t -Ci nhau -
th"ng th)ng ti1n lm nhi1u chc nEng c&ng m4t lWc.
1. :u; /u<t /u th=ng tin t % /"m >h4t
a) >u. (u?t (u th;ng ti8n t
vuy luIt lu th"ng ti1n t. l ,uy luIt ,uy =nh s> lFng
ti1n c#n thi+t ch! lu th"ng hng ha : m8i th)i kz nht
=nh.
Thi ti1n mCi ch; th*c hi.n chc nEng l ph9ng ti.n lu
th"ng, thJ s> lFng ti1n c#n thi+t ch! lu th"ng Fc t(nh the!
c"ng thc2
D j
V
P.Q
Trong 2
D2 r lFng ti1n c#n thi+t ch! lu th"ng.
62 r mc gi c.
Gw
v2 r kh>i lFng hng ha em ra lu th"ng.
d2 r s> -?ng lu3n chuyn trung bJnh c'a m4t 9n
-= ti1n t..
Nc2 D
j
Nng gi tr= hng ha em ra lu th"ng
S> -?ng lu3n chuyn trung bJnh c'a m4t
9n -= ti1n t.
Thi ti1n th*c hi.n c chc nEng ph9ng ti.n thanh
t!n thJ s> lFng ti1n c#n thi+t ch! lu th"ng Fc xc =nh
nh sau2
S> lFng
ti1n
c#n
thi+t
ch! lu
th"ng
j
Nng
gi c
hng
ha
X
Nng gi
c hng
ha
bn ch=u
}
Nng gi c
hng ha
khu trR ch!
nhau
}
Nng gi c
hng ha bn
ch=u +n kz
thanh t!n
S> -?ng lu3n chuyn trung bJnh c'a m4t 9n -= ti1n t.
b7 86/ %ht
Thi -ng - b0c Fc %&ng lm ti1n thJ s> lFng ti1n
-ng hay b0c Fc th(ch ng m4t cch t* pht -Ci s> lFng ti1n
c#n thi+t ch! lu th"ng. H+u nh s> lFng ti1n -ng hay ti1n
b0c lCn h9n h!<c nh@ h9n s> lFng ti1n c#n thi+t ch! lu
th"ng hng ha thJ -i.c t(ch trK ti1n tEng l$n - ngFc l0i.
c th ni nHhKng b cha ti1n t(ch trK -Ra %&ng lm k$nh
ti$u nCc, l0i -Ra %&ng lm k$nh tCi nCc ch! s> ti1n ang nBm
tr!ng k$nh lu th"ng, -J -Iy m chWng kh"ng ba! gi) lm
ngIp nhKng k$nh lu th"ng cn
]G^
.
Thi s> lFng ti1n giy a -! lu th"ng -Ft ,u s> lFng
ti1n c#n thi+t ch! lu th"ng thJ sO %mn +n hi.n tFng l0m
]
G^ c. Dc - 6h. ung ghen, Ton t$%, tIp U`, Hfb cNva, H H4i, Gww`, tr. Uxh.
Ux
pht. r0m pht l m4t hi.n tFng kh'ng h!ng ti1n t., /ng
ti1n b= mt gi. L! , biu hi.n c'a l0m pht l mc gi
chung c'a t!n b4 n1n kinh t+ tEng l$n.
cEn c -! mc gi tEng l$n c th chia l0m pht ra
thnh l0m pht -Ra phi ]ch; s> gi c tEng l$n %Ci Gx~ m4t
nEm^, l0m pht phi m5 ]tr$n Gx~ m4t nEm^ - si$u l0m pht
]ch; s> gi c tEng l$n hng trEm, hng nghJn l#n - h9n
nKa^.
r0m pht %mn tCi s* ph3n ph>i l0i cc ngu/n thu nhIp
giKa cc t#ng lCp %3n c, khuy+n kh(ch #u c9 hng ha,
cn tr: sn xut kinh %!anh, cc h!0t 4ng kinh t+ b= mY!
m bi+n %0ng, t3m lZ ng)i %3n h!ang mang, c tc 4ng
ti$u c*c +n )i s>ng kinh t+ x5 h4i. L! , -i.c ch>ng
l0m pht l m4t tr!ng nhKng mVc ti$u hng #u c'a cc nCc
tr$n th+ giCi.
Hgy nay, lZ thuy+t kinh t+ hAc hi.n 0i c?n ph3n
bi.t cc l!0i l0m pht khc nhau, nh2 l0m pht %! c#u kY!,
l0m pht %! chi ph( y, %! m: r4ng t(n %Vng ,u mc.. L&
cch ph3n l!0i c th nh th+ n! i chEng nKa, thJ
nguy$n nh3n %mn +n l0m pht -mn l %! s* mt c3n >i
giKa hng - ti1n %! s> lFng ti1n giy -Ft ,u mc c#n thi+t
ch! lu th"ng ]sc mua c'a /ng ti1n giy b= gim sWt
nghi$m trAng^.
I?. :u; /u<t gi4 tr5 c"nh tranh % cung c@u
$. :u; /u<t gi4 tr5
a) -i dung @.7u c+u) ca qu. (u?t gi tr
vuy luIt gi tr= l ,uy luIt kinh t+ c9 bn c'a sn
xut - tra! i hng ha. vuy luIt gi tr= y$u c#u2 sn
UG
xut 9 trao :i hng ha %hi ';a tr<n c) s= gi tr ca
n tc l hao %h4 lao ng x hi c+n thit.
} Trong sn xut, ,uy luIt gi tr= bu4c ng)i sn xut
phi lm sa! ch! mc ha! ph( la! 4ng c bi.t c'a mJnh
phi ph& hFp -Ci mc ha! ph( la! 4ng x5 h4i c#n thi+t, c
nh -Iy, hA mCi c th t/n t0i Fc.
} Trong trao :i, ha3 lu th5ng, ,uy luIt gi tr= y$u
c#u phi th*c hi.n the! nguy$n t\c ngang gi. Hai hng
ha Fc tra! i -Ci nhau khi c&ng k+t tinh m4t lFng la!
4ng nh nhau, h!<c tra! i, mua bn thJ gi c hng
ha phi %*a tr$n c9 s: gi tr= c'a n.
b) &c "ng ca >u3 lu$t gi tr
Nr!ng n1n sn xut hng ha, ,uy luIt gi tr= c ba
tc 4ng sau2
Th nht2 Mi1u ti+t sn xut - lu th"ng hng ha
} vuy luIt gi tr= t* 4ng i1u ti+t sn xut th
hi.n : ch8 thu hWt ->n ]t li.u sn xut - sc la! 4ng^
-! cc ngnh sn xut khc nhau ]the! s* bi+n 4ng
cung, c#u, gi c^ nhBm p ng nhu c#u c'a x5 h4i.
} Nc 4ng i1u ti+t lu th"ng hng ha c'a ,uy luIt
gi tr= th hi.n : ch8, n thu hWt hng ha tR n9i c gi c
thp +n n9i c gi c ca!, - %! , gp ph#n lm ch!
hng ha giKa cc -&ng c s* c3n bBng nht =nh.
Th hai2 T(ch th(ch ci ti+n kQ thuIt, hFp lZ ha sn
xut, tEng nEng sut la! 4ng, h0 chi ph( sn xut.
cc hng ha Fc sn xut ra tr!ng nhKng i1u ki.n
khc nhau, %! , c mc ha! ph( la! 4ng c bi.t khc
nhau, nhng tr$n th= tr)ng thJ cc hng ha 1u phi Fc
UU
tra! i the! mc ha! ph( la! 4ng x5 h4i c#n thi+t ]the!
gi tr= x5 h4i c'a n^. dIy ng)i sn xut hng ha n! c
mc ha! ph( la! 4ng thp h9n mc ha! ph( la! 4ng
c'a x5 h4i, thJ sO thu Fc nhi1u l5i - cng thp h9n cng
l5i. Mi1u k(ch th(ch nhKng ng)i sn xut hng ha ci
ti+n kQ thuIt, hFp lZ ha sn xut, ci ti+n t chc ,un lZ,
th*c hi.n ti+t ki.m... nhBm tEng nEng sut la! 4ng, h0 chi
ph( sn xut.
Th ba2 6h3n ha nhKng ng)i sn xut hng ha
thnh giu, ngh[!
HhKng ng)i sn xut hng ha n! c mc ha! ph(
la! 4ng c bi.t thp h9n mc ha! ph( la! 4ng x5 h4i
c#n thi+t, khi bn hng ha the! mc ha! ph( la! 4ng x5
h4i c#n thi+t ]the! gi tr=^ sO thu Fc nhi1u l5i, giu l$n, c
th mua s\m th$m t li.u sn xut, m: r4ng sn xut kinh
%!anh +n mc tr: thnh "ng ch' s_ %Vng la! 4ng lm
thu$.
HgFc l0i, nhKng ng)i sn xut hng ha n! c mc
ha! ph( la! 4ng c bi.t lCn h9n mc ha! ph( la! 4ng x5
h4i c#n thi+t, sO r9i -! tJnh tr0ng thua l8, ph sn, tr:
thnh ng)i phi bn sc la! 4ng lm thu$.
ch(nh %! cc tc 4ng c'a ,uy luIt gi tr= 5 lm
ch! sn xut hng ha th*c s* l kh:i im ra )i c'a
cHNb.
Hh -Iy, ,uy luIt gi tr= -Ra c tc 4ng t(ch c*c, -Ra
c tc 4ng ti$u c*c, %! , /ng th)i -Ci -i.c thWc y
sn xut hng ha pht trin, c#n c nhKng bi.n php
pht huy m<t t(ch c*c, h0n ch+ m<t ti$u c*c c'a n.
&. 7"nh tranh % Auan h cung c@u
a) ABnh tranh
U`
c0nh tranh l s* ganh ua -1 kinh t+ giKa nhKng
ch' th tr!ng n1n sn xut hng ha nhBm ginh giIt
nhKng i1u ki.n thuIn lFi tr!ng sn xut, ti$u thV h!<c
ti$u %&ng hng ha tR thu Fc nhi1u lFi (ch nht ch!
mJnh.
c0nh tranh c th %ign ra giKa ng)i sn xut -Ci ng)i
ti$u %&ngo h!<c giKa ng)i ti$u %&ng -Ci ng)i ti$u %&ngo h!<c
giKa ng)i sn xut -Ci ng)i sn xut nhBm ginh giIt
nhKng i1u ki.n thuIn lFi tr!ng sn xut - ti$u thV hng
ha. Nr!ng c0nh tranh ng)i ta c th %&ng nhi1u bi.n php
khc nhau2 c0nh tranh gi c nh gim gi c hng ha
nh b0i >i th', h!<c c0nh tranh phi gi c, nh2 %&ng
th"ng tin, ,ung c! sn phm, ,ung c! %3y chuy1n sn
xut... k(ch th(ch ng)i ti$u %&ng.
c0nh tranh l m4t tr!ng nhKng 4ng l*c m0nh mO
nht thWc y sn xut pht trin. H bu4c ng)i sn xut
phi th)ng xuy$n nEng 4ng, nh0y bYn, th)ng xuy$n ci
ti+n kQ thuIt, p %Vng ti+n b4 kh!a hAc, c"ng ngh., n3ng
ca! tay ngh1, h!n thi.n t chc ,un lZ... n3ng ca!
nEng sut, cht lFng - hi.u ,u kinh t+. Nh*c t+ ch! thy,
: 3u thi+u c0nh tranh h!<c c biu hi.n 4c ,uy1n thJ
: th)ng trJ tr., b! th', kYm pht trin.
b$n c0nh m<t t(ch c*c, c0nh tranh cSng c nhKng
m<t ti$u c*c, th hi.n : nhKng th' !0n -i ph0m 0! c
h!<c -i ph0m php luIt nhBm thu Fc nhi1u lFi, g3y tn
h0i +n lFi (ch c'a tIp th, x5 h4i, c4ng /ng ]lm hng
gi, bu"n lIu, tr>n thu+, En c\p bn ,uy1n, tung tin ph
h!0i uy t(n >i th', h!<c c0nh tranh lm tEng s* ph3n ha
Uh
giu ngh[!...^. c#n khuy+n kh(ch c0nh tranh lnh m0nh, h0n
ch+ c0nh tranh kh"ng lnh m0nh.
b) >uan h cung c+u 3 gi c/ hng ha
( c#u l nhu c#u c kh nEng thanh t!n. c#u ni :
3y kh"ng phi nhu c#u bt kz, m l nhu c#u Fc m
b! bBng s> lFng ti1n c kh nEng thanh t!n. vuy m" c'a
c#u phV thu4c -! nhi1u nh3n t>, ch' y+u l2 thu nhIp,
sc mua c'a /ng ti1n, gi c hng ha, l5i sut, th= hi+u
c'a ng)i ti$u %&ng... tr!ng , gi c l y+u t> c Z ngh7a
<c bi.t ,uan trAng.
X cung l tng s> hng ha c : th= tr)ng h!<c c
kh nEng th*c t+ cung cp ch! th= tr)ng. cung biu hi.n
k+t ,u sn xut %Ci hJnh thc hng ha. Hh -Iy, cung %!
sn xut ,uy+t =nh, nhng cung kh"ng phi lWc n! cSng
/ng nht -Ci sn xut. cV th, lFng cung phV thu4c ch'
y+u -! s> lFng, cht lFng cc y+u t> sn xut, chi ph( sn
xut, gi c hng ha, tr!ng cSng nh c#u, gi c l y+u
t> c Z ngh7a <c bi.t ,uan trAng.
cung - c#u c m>i ,uan h. ch<t chO -Ci nhau. c#u
xc =nh cung - ngFc l0i, cung xc =nh c#u.
cung X c#u kh"ng ch; c m>i ,uan h. -Ci nhau m
c?n nh h:ng tCi gi c2
Thi cung bBng c#u, thJ gi c bBng gi tr=.
Thi cung lCn h9n c#u, thJ gi c nh@ h9n gi tr=.
Thi cung nh@ h9n c#u, thJ gi c lCn h9n gi tr=.
M/ng th)i, gi c cSng c tc 4ng l$n cung - c#u.
HhJn chung, tr!ng c9 ch+ th= tr)ng s* bi+n 4ng -1 gi
Uk
c c tc 4ng i1u ti+t a cung - c#u tr: -1 xu hCng
c3n bBng nhau. chPng h0n, cung lCn h9n c#u, gi c sO
gim xu>ng, khi gi c gim thJ c#u sO tEng %#n l$n, ngFc
l0i, cung sO gim %#no - nh -Iy cung - c#u l0i tr: -1 xu
th+ c3n bBng. M cSng ch(nh l c9 ch+ t* i1u ch;nh c'a
n1n kinh t+ th= tr)ng.
?. -h5 trng
Sn xut hng ha lu"n g\n li1n -Ci th= tr)ng.
$. -h5 trng
Nhe! ngh7a hp, th= tr)ng l n9i %ign ra s* tra!
i - mua bn hng ha, d( %V2 chF, c_a hng, s: gia!
%=ch..
Nhe! ngh7a r4ng, th= tr)ng l tng th tt c cc
m>i ,uan h. c0nh tranh, cung X c#u, gi c, gi tr=..., m
tr!ng gi c - sn lFng hng ha ti$u thV Fc xc =nh.
c th ph3n th= tr)ng the! nhi1u cch khc nhau2
X Nhe! >i tFng gia! %=ch, mua bn cV th, c th= trX
)ng tRng l!0i - %=ch -V nh th= tr)ng lWa g0!, th= tr)ng %#u
m@, th= tr)ng ng!0i t., th= tr)ng chng kh!n...
X Nhe! Z ngh7a - -ai tr? c'a cc >i tFng mua bn,
gia! %=ch, c th= tr)ng cc y+u t> sn xut, nh2 th= tr)ng t
li.u sn xut, th= tr)ng la! 4ng, th= tr)ng ->n, th= tr)ng
kh!a hAc X c"ng ngh., th= tr)ng t li.u ti$u %&ng...
Nhe! t(nh cht - c9 ch+ -In hnh, c th= tr)ng t*
%!, th= tr)ng c0nh tranh kh"ng h!n h!, th= tr)ng 4c
,uy1n mang t(nh c0nh tranh, th= tr)ng c0nh tranh mang
Uq
t(nh 4c ,uy1n, th= tr)ng t* %! -Ci s* i1u ti+t c'a ch(nh
ph'...
Nhe! ,uy m" - ph0m -i c'a cc ,uan h. kinh t+, c
th= tr)ng =a ph9ng, th= tr)ng khu -*c, th= tr)ng tr!ng nX
Cc, th= tr)ng nCc ng!i, th= tr)ng ,u>c t+...
&. 7h8c n9ng ca th5 trng
HhJn chung, th= tr)ng c ` chc nEng ch' y+u sau2
X chc nEng thRa nhIn c"ng %Vng x5 h4i c'a hng ha
]gi tr= s_ %Vng x5 h4i^ - la! 4ng 5 chi ph( sn xut
ra n, th"ng ,ua -i.c hng c bn Fc hay kh"ng, - bn
-Ci gi nh th+ n!. H+u hng ha bn Fc -Ci gi c bBng gi
tr=, c ngh7a l x5 h4i thRa nhIn c"ng %Vng c'a n, - thRa
thRa nhIn ha! ph( la! 4ng sn xut ra n l ph& hFp
-Ci mc ha! ph( la! 4ng x5 h4i c#n thi+t, - gi tr= hng
ha Fc th*c hi.n. HgFc l0i, n+u hng ha kh"ng bn Fc,
c ngh7a l, h!<c %! cht lFng kYm h!<c ,uy cch, mmu
m5 kh"ng ph& hFp..., h!<c %! chi ph( sn xut ca! h9n mc
trung bJnh c'a x5 h4i.
( chc nEng cung cp th"ng tin ch! ng)i sn xut -
ng)i ti$u %&ng, th"ng ,ua nhKng bi+n 4ng c'a nhu c#u x5
h4i -1 s> lFng, cht lFng, ch'ng l!0i, c9 cu cc l!0i hng
ha, gi c, tJnh hJnh cung X c#u -1 cc l!0i hng ha...
X chc nEng k(ch th(ch h!<c h0n ch+ sn xut -
ti$u %&ng. Nr$n c9 s: nhKng th"ng tin thu Fc ng)i sn xut
- ng)i ti$u %&ng sO c nhKng ng x_, i1u ch;nh k=p th)i
ch! ph& hFp -Ci s* bi+n i c'a th= tr)ng, nh) sn xut
- ti$u %&ng Fc k(ch th(ch h!<c h0n ch+.
Us
Ut
Bi C
Sn xut gi4 tr5 th.ng B - :u; /u<t tu;t 6i
ca ch ngha t bn
$. SC chu;n ha ca tin thnh t bn % #8c
/a0 +ng thnh hng ha
a) A;ng thDc chung ca t b/n
Ni1n l sn phm c'a lu th"ng hng ha, /ng th)i
l hJnh thc biu hi.n #u ti$n c'a t bn.
c"ng thc lu th"ng hng ha gin 9n l2 H X N X H|
c"ng thc chung c'a t bn l2 N X H X N|
Hay xem xYt hai c"ng thc ny2
Nr!ng lu th"ng hng ha gin 9n ]H X N X H^, im
xut pht - im k+t thWc 1u l hng ha, ti1n ch;
ng -ai tr? trung gian. c?n lu th"ng c'a ti1n -Ci t cch l
t bn the! c"ng thc N X H X N|, ti1n -Ra l im xut pht
-Ra l im k+t thWc c'a ,u trJnh, c?n hng ha ch;
ng -ai tr? trung gian. DVc (ch c'a lu th"ng hng ha
gin 9n l gi tr= s_ %Vng, n$n cc hng ha tra! i -Ci
nhau phi c gi tr= s_ %Vng khc nhau -1 cht. c?n mVc
(ch c'a lu th"ng t bn l gi tr=, n$n s> ti1n thu -1 phi lCn
h9n s> ti1n ng ra, n+u kh"ng thJ s* -In 4ng c'a ti1n tr:
thnh -" ngh7a.
bn th3n ti1n cha phi l t bn. Ni1n ch; tr: thnh
t bn khi Fc s_ %Vng bc l4t la! 4ng c'a ng)i khc,
khi Fc nYm -! lu th"ng nhBm mVc (ch em l0i ti1n
phV th$m X tc em l0i thu nhIp kh"ng la! 4ng ch! ng)i
s: hKu ti1n t..
Uw
Nr!ng c"ng thc N X H X N|2 N| j N } to t l s> ti1n tr4i
h9n s! -Ci s> ti1n ng ra ban #u, Fc gAi l gi tr= th<ng
% ]kZ hi.u bBng m^.
c"ng thc N X H X N| ]c"ng thc chung c'a t bn^, biu
hi.n t bn l gi tr= mang l0i gi tr= th<ng %.
dIy %! 3u m c gi tr= th<ng %l
ai tr= th<ng % kh"ng th sinh ra tR hnh -i mua ]N X
H^ h!<c hnh -i bn ]H X N^, tc l tR l7nh -*c lu th"ng. dJ
n+u mua, bn ngang gi thJ ch; c s* thay i hJnh thi
tR ti1n sang hng ha hay tR hng ha thnh ti1n, c?n
tng s> gi tr= kh"ng thay i. Nr)ng hFp tra! i kh"ng
ngang gi thJ ng)i ny Fc lFi ng)i kia b= thi.t, nhng tng
gi tr= -mn kh"ng tEng l$n. S!ng n+u kh"ng a ti1n -! lu
th"ng, kh"ng c hnh -i mua - bn, m ti1n tr!ng
kYt, hng ha tr!ng kh!, thJ kh"ng th c gi tr=
th<ng %.
dIy m3u thumn c'a c"ng thc chung c'a t bn l gi
tr= th<ng % -Ra kh"ng th sinh ra tR lu th"ng -Ra kh"ng th
sinh ra ng!i ,u trJnh lu th"ng.
ch; c?n m4t gi thi+t2 ng)i c ti1n phi mua Fc
m4t th hng ha ]H^ <c bi.t m khi ti$u %&ng n sO em
l0i gi tr= th<ng % X th hng ha l hng ha X sc la!
4ng.
b) 4ng ha E sDc (a! "ng
Sc la! 4ng l t!n b4 nhKng nEng l*c th cht -
tinh th#n t/n t0i tr!ng m4t c!n ng)i ang s>ng - Fc ng)i
em ra -In %Vng m8i khi sn xut ra m4t gi tr= s_
%Vng n! .
`x
Nr!ng mAi x5 h4i, sc la! 4ng 1u l y+u t> sn
xut ch' y+u, nhng sc la! 4ng ch; tr: thnh hng ha
khi c hai i1u ki.n sau 3y2
?t l, ng)i la! 4ng l ng)i t* %! s: hKu nEng l*c
la! 4ng c'a mJnh, th3n th c'a mJnh - ch; bn sc
la! 4ng tr!ng m4t th)i gian nht =nh.
@ai l, ng)i la! 4ng kh"ng c?n t li.u sn xut
tr*c ti+p k+t hFp -Ci la! 4ng c'a bn th3n mJnh nhBm
sn xut ra hng ha bn n$n bu4c phi em bn
ch(nh ngay sc la! 4ng c'a mJnh sinh s>ng.
fYt the! ti+n trJnh l=ch s_, -i.c tch ng)i sn xut
nh@ ra kh@i t li.u sn xut - bi+n hA thnh ng)i la! 4ng
lm thu$ phi bn sc a! 4ng c'a mJnh %ign ra %Ci tc
4ng c'a ,uy luIt gi tr= - b0! l*c c'a ci gAi l nt(ch lSy
nguy$n th'yn lm ch! hai i1u ki.n ni tr$n %ign ra nhanh
chng.
Thi sc la! 4ng tr: thnh hng ha, n cSng c hai
thu4c t(nh l gi tr= - gi tr= s_ %Vng, nhng n l hng
ha <c bi.t c -1 gi tr= - c -1 gi tr= s_ %Vng s! -Ci
nhKng hng ha khc.
!i tr ca hng ha ( sc lao ng cSng %! s> lFng
th)i gian la! 4ng x5 h4i c#n thi+t sn xut - ti sn
xut ra n ,uy+t =nh. Sn xut - ti sn xut sc la!
4ng Fc th*c hi.n th"ng ,ua ti$u %&ng c nh3n c'a ng)i
la! 4ng. b:i -Iy, gi tr= hng ha X sc la! 4ng bBng gi
tr= c'a t!n b4 nhKng t li.u sinh h!0t c#n thi+t ti sn
xut sc la! 4ng. ai tr= c'a hng haX sc la! 4ng ba!
g/m c nhKng y+u t> tinh th#n - phV thu4c -! h!n
`G
cnh l=ch s_, =a lZ, kh( hIu -.- 6h3n t(ch cV th h9n
sO thy gi tr= hng ha X sc la! 4ng, ba! g/m2
} ai tr= nhKng t* li.u sinh h!0t c#n thi+t '
%uy trJ sc la! 4ng c'a c"ng nh3n : tr0ng thi sinh h!0t
bJnh th)ngo
} ch( ph( ! t0! t&y the! t(nh cht phc t0p c'a la!
4ngo
} ai tr= nhKng t li.u sinh h!0t ch! nhKng ng)i thay
th+, tc l c!n c'a c"ng nh3no
!i tr sA 'Bng ca hng ha ( sc lao ng ch; th
hi.n ra tr!ng ,u trJnh ti$u %&ng sc la! 4ng, tc l ,u
trJnh la! 4ng t0! ra hng ha. Nr!ng ,u trJnh y, ch(nh
la! 4ng t0! ra m4t lFng gi tr= mCi lCn h9n gi tr= c'a bn
th3n hng ha { sc la! 4ng, tc l t0! ra gi tr= th<ng
%.
&. Sn xut ra gi4 tr5 th9ng B
a) &nh ch<t hai 1Ft ca qu tr5nh s/n )u<t hng
ha t b/n ch nghGa
L! la! 4ng sn xut hng ha c t(nh cht hai
m<t2 la! 4ng cV th - la! 4ng trRu tFng, n$n ,u trJnh
sn xut hng ha t bn ch' ngh7a cSng c t(nh cht hai
m<t2 ,u trJnh la! 4ng - ,u trJnh t0! ra - lm tEng
gi tr=. Nr!ng c&ng m4t th)i gian, bBng la! 4ng cV th, ngX
)i c"ng nh3n s_ %Vng nhKng t li.u sn xut t0! ra gi
tr= s_ %Vng c'a hng ha mCi - chuyn gi tr= c'a nhKng
t li.u sn xut 5 Fc ti$u %&ng y sang hng ha mCi,
/ng th)i, bBng la! 4ng trRu tFng ng)i c"ng nh3n 5
c4ng th$m -! sn phm mCi m4t lFng gi tr= mCi lCn h9n gi
tr= sc la! 4ng. 6h#n lCn h9n y l gi tr= th<ng %.
`U
Nh( %V2 M sn xut sFi, nh t bn 5 mua ]gi =nh
the! Wng gi tr=^ G kg b"ng tr= gi k SL, khu ha! my
mc kY! G kg b"ng thnh sFi l U SL, mua sc la!
4ng tr!ng m4t ngy Gx gi) l ` SL. Nr!ng m8i gi) la!
4ng ng)i c"ng nh3n t0! ra m4t lFng gi tr= mCi t9ng X
9ng x,q SL. d, c k gi) thJ kY! Fc G kg b"ng thnh sFi.
Hh -Iy, gi tr= c'a G kg sFi bBng2
} ai tr= c'a b"ng chuyn sang2 k SL
} Thu ha! my mc2 U SL
} ai tr= mCi Fc c4ng th$m -!2 ` SL
Nng c4ng2 Gx SL
Nr!ng khi , gi tr= nh t bn phi tra ch! hng ha
sc la! 4ng tr!ng ngy l ` SL ] Fc ,uy1n s_ %Vng
sc la! 4ng tr!ng G ngy2 Gx gi)^
H+u ng)i c"ng nh3n ngRng la! 4ng : im ny
thJ gi tr= sn phm bBng gi tr= c'a t bn ng trCc,
kh"ng c gi tr= th<ng %. Hhng nh t bn mua sc la!
4ng c ngy Gx gi), ch kh"ng phi k gi). b:i -Iy, tr!ng
k gi) ti+p the! nh t bn -mn chi ti1n mua b"ng k SL,
khu ha! my mc U SL - -mn c G kg sFi. fYt c ngy,
nh t bn c U kg sFi thu Fc2 U kg x Gx SL j Ux SL. fYt
-1 m<t chi, tng s> ti1n nh t bn chi ra sn xut U
kg sFi l2
} Ni1n mua b"ng2 Gx SL
} Thu ha! my mc2 h SL
} Ni1n c"ng2 ` SL
Nng c4ng2 Gs SL
``
ry thu trR i chi, nh t bn 5 c2 Ux SL X Gs SL
j ` SL.
Hh t bn bn U kg sFi -Ci gi Ux SL, - thu Fc lFng
gi tr= th<ng % bBng ` SL. C$3 gi tr thDng ' l /t b
%h$n gi tr /Ei 'o lao ng ca c5ng nh2n t6o ra, %"i ra
ng!i gi tr= sc la! 4ng, l k+t ,u la! 4ng kh"ng c"ng
c'a ng)i la! 4ng.
Hh -Iy, n+u ,u trJnh la! 4ng %Rng l0i : im m
gi tr= mCi Fc t0! ra ch; ' b& \p gi tr= sc la! 4ng
thJ ch; c sn xut gi tr= gin 9n, khi ,u trJnh la!
4ng -Ft ,u im mCi c sn xut gi tr= th<ng %.
b) & b/n b<t bi,n 3 t b/n Hh/ bi,n
Nh( %V tr$n ch! thy, t li.u sn xut ch; chuyn gi
tr= sang sn phm mCi ch kh"ng lm tEng th$m gi tr=, tc
l kh"ng t0! ra gi tr= th<ng %. b:i -Iy, b4 phIn t bn chi
ra mua t li.u sn xut Fc gAi l t bn bt bi+n, kZ
hi.u bBng c.
c?n -i.c s_ %Vng sc la! 4ng l0i t0! ra gi tr= mCi lCn
h9n gi tr= c'a bn th3n n. H$n b4 phIn t bn chi ra
mua sc la! 4ng Fc gAi l t bn kh bi+n, kZ hi.u bBng
d. bn th3n b4 phIn t bn chi ra mua sc la! 4ng lWc
#u cSng ch; l m4t s> ti1n nh t bn chi ra mua t li.u sn
xut, nhng nh) mua Fc sc la! 4ng m t0! ra gi tr=
th<ng %, n$n tr: thnh lFng kh bi+n.
S* ph3n chia t bn thnh t bn bt bi+n - t bn kh
bi+n cng ch; rp ngu/n g>c c'a gi tr= th<ng % kh"ng phi
l my mc hay t li.u sn xut m ch; c la! 4ng th<ng
% c'a c"ng nh3n mCi t0! ra gi tr= th<ng % ch! nh t bn.
`h
cSng ,ua th( %V tr$n, chWng ta thy ngy la! 4ng
Fc chia lm hai ph#n, m4t ph#n b& l0i gi tr= sc la! 4ng
gAi l th)i gian la! 4ng tt y+u - m4t ph#n t0! ra gi tr=
th<ng % gAi l th)i gian la! 4ng th<ng %.
c) 4ai Ih2ng IhI s/n )u<t gi tr thFng d
M biu hi.n mc 4 bc l4t gi tr= th<ng % ng)i ta
t(nh ti l. ph#n trEm giKa gi tr= th<ng % - t bn kh
bi+n ]m-^, hay l giKa th)i gian la! 4ng th<ng % - th)i
gian la! 4ng tt y+u, gAi l ti sut gi tr= th<ng %, kZ
hi.u l m|.
% 100
v
m
' m =
Ni sut gi tr= th<ng % ni rp mc 4 bc l4t c"ng
nh3n.
c hai ph9ng php sn xut ra gi tr= th<ng %2 sn
xut gi tr= th<ng % tuy.t >i - sn xut gi tr= th<ng %
t9ng >i.
ai tr= th<ng % tuy.t >i Fc sn xut ra bBng cch
kY! %i ngy la! 4ng h!<c tEng c)ng 4 la! 4ng tr!ng
khi gi tr= sc la! 4ng - th)i gian la! 4ng tt y+u
kh"ng thay i. TY! %i ngy la! 4ng hay tEng c)ng 4
la! 4ng 1u l tEng ha! ph( la! 4ng trRu tFng.
Nh( %V2 Hgy la! 4ng l t gi), g/m th)i gian la!
4ng tt y+u2 h gi) - th)i gian la! 4ng th<ng %2 h gi).
b3y gi) kY! %i ngy la! 4ng thnh Gx gi) m th)i gian
la! 4ng tt y+u kh"ng i thJ th)i gian la! 4ng th<ng
% tEng tR h gi) l$n q gi).
Nr!ng th( %V tr$n, ti sut gi tr= th<ng % 5 tEng tR
% 100 % 100
4
4
' m = =
l$n
% 150 % 100 x
4
6
' m = =
`k
Hhng -i.c kY! %i ngy la! 4ng m4t m<t b= kh>ng
ch+ b:i ngy t* nhi$n ]Uh gi)^ - giCi h0n sinh lZ c'a c"ng
nh3no m<t khc s* phn khng - u tranh c'a giai cp
c"ng nh3n bu4c giai cp t sn phi rWt ng\n ngy la!
4ng. Thi 4 %i ngy la! 4ng 5 Fc xc =nh, nh t
bn tJm m4t ph9ng php khc sn xut ra gi tr=
th<ng %, gAi l sn xut gi tr= thEng % t9ng >i. ai tr=
th<ng % t9ng >i Fc sn xut ra bBng cch h0 thp gi tr=
sc la! 4ng, nh) rWt ng\n th)i gian la! 4ng tt y+u
- tEng 4 %i th)i gian la! 4ng th<ng %. dJ gi tr= sc
la! 4ng bBng gi tr= nhKng t li.u sinh h!0t ginh ch! ti$u
%&ng c'a c"ng nh3n ]g/m ba b4 phIn nh 5 ni : tr$n^, n$n
h0 thp gi tr= sc la! 4ng phi gim gi tr= nhKng t
li.u sinh h!0t bBng cch tEng nEng sut la! 4ng x5 h4i :
nhKng ngnh sn xut ra t li.u sinh h!0t - : nhKng ngnh
sn xut ra t li.u sn xut sn xut t li.u sinh h!0t.
Du>n tEng nEng sut la! 4ng phi ci ti+n sn xut, i
mCi c"ng ngh.. HhKng %!anh nghi.p n! i #u tr!ng
-i.c ng %Vng c"ng ngh. mCi sO thu Fc gi tr= th<ng % si$u
ng0ch, biu hi.n %Ci hJnh thi lFi nhuIn si$u ng0ch.
Nh( %V2 -1 gi tr= th<ng % t9ng >i2 Hgy la! 4ng
t gi) tr!ng h gi) l th)i gian la! 4ng tt y+u, h gi) la!
4ng th<ng %. Hh) gim gi tr= t li.u sinh h!0t, th)i gian
la! 4ng tt y+u b& l0i gi tr= sc la! 4ng rWt xu>ng
c?n U gi), n$n th)i gian la! 4ng th<ng % tEng tR h gi) l$n
q gi). L! , ti sut gi tr= th<ng % tR Gxx~ tEng l$n `xx~
]qU x Gxx~ j `xx~^
Nh( %V -1 gi tr= th<ng % si$u ng0ch2 ai %V tr!ng
m4t ngnh sn xut c ` x( nghi.p , b, c ]xem bng G^
B/ng 1 ]gi =nh cung j c#u^.
`q
f(
nghi.
p
Sn lX
Fng
ai tr=
c
bi.t
Nng
gi tr=
c bi.t
ai tr= th=
tr)ng c'a
m4t hng
ha
Nng gi
tr= th= trX
)ng
rFi
nhuIn
si$u
ng0ch

b
c
sx
Ux
Gx
U
`
h
Ghx
qx
hx
U,h
U,h
U,h
Gqt
ht
Uh
} Ut
X GU
X Gq
Gxx Uhx Uhx
f( nghi.p i #u tr!ng -i.c ng %Vng c"ng ngh.
mCi, tEng nEng sut la! 4ng, h0 gi tr= c bi.t thp h9n gi
tr= th= tr)ng ]gi tr= x5 h4i^, nh) khi bn the! gi tr= th=
tr)ng 5 thu Fc lFi nhuIn si$u ng0ch ]}Ut^, c?n cc x(
nghi.p b - c sn xut ra hng ha c gi tr= c bi.t ca!
h9n gi tr= th= tr)ng n$n kh"ng thu l0i ' ha! ph( la!
4ng 5 b@ ra, thIm ch( b= thua l8, ph sn. Nr!ng c9 ch+
th= tr)ng c0nh tranh %ign ra gay g\t, c lCn nu>t c bY,
m0nh Fc y+u thua. Ty chi+n th\ng Fc nth:ngn, ky tht b0i
b= nph0tn. Th!n th:ng ]} Ut^ -Ra Wng bBng kh!n ph0t ]X
GU^ } ]XGq^
cc x( nghi.p y+u kYm phi phn u -9n l$n, ng
%Vng c"ng ngh. mCi t/n t0i. ai %V cc x( nghi.p b, c
1u h0 Fc gi tr= c bi.t c'a hng ha xu>ng bBng x(
nghi.p ]xem bng U^.
B/ng C ]gi =nh cung j c#u^
f(
nghi.
p
Sn lX
Fng
ai tr=
c
bi.t
Nng
gi tr=
c bi.t
ai tr= th=
tr)ng c'a
m4t hng
ha
Nng gi
tr= th= trX
)ng
rFi
nhuIn
si$u
ng0ch

b
sx
Ux
U
U
Ghx
hx
U
U
Ghx
hx
x
x
`s
c Gx U Ux U hx x
Gxx Uxx UXx
Thi cc x( nghi.p 1u ng %Vng c"ng ngh. mCi - h0
gi tr= c bi.t c'a hng ha thJ gi tr= th= tr)ng sO gim
xu>ng, ng)i ti$u %&ng Fc mua hng ha ry h9n trCc, nh)
sO h0 Fc gi tr= sc la! 4ng thu gi tr= th<ng % t9ng
>i, nhng kh"ng ng)i sn xut n! thu Fc lFi nhuIn si$u
ng0ch nKa. Nuy -Iy, 4ng c9 ch0y the! lFi nhuIn si$u ng0ch
l0i thWc y cc x( nghi.p tJm t?i, ng %Vng c"ng ngh.
mCi - m4t -?ng c0nh tranh mCi l0i ti+p %ign. ch(nh -J th+,
c9 ch+ th= tr)ng tt y+u kh"ng ngRng k(ch th(ch ti+n b4
kQ thuIt - %mn +n ph3n ha giu ngh[!.
bng G ch! thy tuy my mc kh"ng tr*c ti+p t0! ra
gi tr= th<ng %, nhng my mc ti$n ti+n t0! i1u ki.n
tEng sc sn xut c'a la! 4ng, h0 gi tr= c bi.t c'a hng
ha thp h9n gi tr= th= tr)ng, nh) m thu Fc lFi
nhuIn si$u ng0ch.
Nh( %V tr$n cSng ch! thy, -ai tr? ,uan trAng c'a la!
4ng tr( tu., la! 4ng ,un lZ tr!ng ,u trJnh sn xut
- -ai tr? c'a -i.c ng %Vng c"ng ngh. ti$n ti+n.
ai tr= th<ng % -1 bn cht l m4t b4 phIn c'a gi tr=
mCi %! sc la! 4ng t0! ra, % ra ng!i gi tr= sc la! 4ng, l
la! 4ng kh"ng Fc tr c"ng, nhng tr$n b1 m<t x5 h4i n l0i
Fc biu hi.n ra l m4t kh!n %"i ra ng!i t!n b4 t bn ng
trCc, gAi l lFi nhuIn. L! ph3n c"ng la! 4ng, t bn cSng Fc
ph3n chia thnh t bn c"ng nghi.p, t bn th9ng nghi.p, t
bn ch! -ay -.-., n$n lFi nhuIn cSng Fc ph3n chia thnh
nhSng hJnh thi cV th nh2 lFi nhuIn c"ng nghi.p, lFi nhuIn
th9ng nghi.p, lFi tc, =a t" -.-...
`t
M>i -Ci ng)i sn xut hng ha nh@, mVc ti$u ch' y+u
l gi tr= s_ %Vng. L7 nhi$n, hA cSng mu>n Fc lFi tr!ng tra!
i, thu -1 nhi1u gi tr= s_ %Vng, n3ng ca! )i s>ng c'a
mJnh, - n+u la! 4ng k+t tinh tr!ng hng ha c'a hA
thp h9n gi tr= th= tr)ng thJ khi bn hng ha c'a mJnh
hA cSng thu Fc gi tr= th<ng % %! ch(nh la! 4ng th<ng
% c'a hA t0! rao nhng tr!ng nhKng h!n cnh kh khEn,
nhi1u khi thu nhIp c'a hA ch; ' bKa rau bKa ch! ,ua
ngy hA -mn c phi bm ly sn xut n+u cha tJm Fc
ngh1 khc. dJ -Iy, >i -Ci sn xut hng ha nh@, gi tr=
th<ng % kh"ng phi l ,uy luIt tuy.t >i.
c?n >i -Ci nh t bn thJ n4ng c9 thWc y -
mVc (ch ,uy+t =nh c'a ,u trJnh sn xut t bn ch'
ngh7a l s* tEng l$n cng nhi1u cng t>t c'a t bn, tc l
s* sn xut ra gi tr= th<ng % cng nhi1u cng t>t, %! ,
l -i.c nh t bn bc l4t sc la! 4ng cng nhi1u cng
t>tn
]G^
.
M l ,uy luIt tuy.t >i c'a ch' ngh7a t bn. vuy
luIt ny ,uy+t =nh tt c nhKng <c im, t(nh cht
- ph9ng hCng pht trin c'a n1n sn xut . chRng n!
kh"ng c kh nEng thu lFi nhuIn thJ hA sO Jnh ch; kinh
%!anh. dJ -Iy, nsn xut gi tr= th<ng % hay lFi nhuIn l
,uy luIt tuy.t >in c'a ph9ng thc sn xut ny
]U^
.
1. -,ch /D; t bn
a) &hJc ch<t ca tch (K. t b/n
Sn xut - ti sn xut ra c'a ci -It cht l i1u
ki.n t/n t0i - pht trin c'a x5 h4i l!i ng)i. c!n ng)i
kh"ng th ngRng ti$u %&ng n$n cSng kh"ng th ngRng sn
]
G^ c.Dc - 6h.ungghen, Ton t$%, tIp U`, Hxb cNva, H.Gww`, tr. htx.
]
U^ &', tr. tsU.
`w
xut. vu trJnh sn xut Fc l<p i l<p l0i - i mCi
kh"ng ngRng, l ,u trJnh ti sn xut.
Nr!ng bt c x5 h4i n!, ti sn xut cSng ba! g/m ba
m<t2
X Ni sn xut ra c'a ci -It chto
X Ni sn xut sc la! 4ngo
X Ni sn xut ,uan h. sn xut nht =nh.
Ni sn xut ba! g/m ti sn xut gin 9n ]tc l ti
sn xut -Ci ,uy m" nh cS^ - ti sn xut m: r4ng. M<c trX
ng c'a ch' ngh7a t bn l ti sn xut m: r4ng.
Du>n ti sn xut m: r4ng c#n tEng th$m s> t bn
ng trCc mua th$m t li.u sn xut - sc la! 4ng. dJ
-Iy, gi tr= th<ng % phi Fc chia lm U ph#n2 m4t ph#n
nh -! mVc (ch ti$u %&ng c nh3n c'a nh t bn, m4t
ph#n tEng th$m t bn ng trCc. S* chuyn ha m4t
ph#n gi tr= th<ng % thnh t bn gAi l t(ch lSy t bn.
b) -hng nhLn t qu.,t "nh qu. 1; tch (K.
t b/n
dCi m4t kh>i lFng gi tr= th<ng % nht =nh thJ ,uy
m" t(ch lSy t bn phV thu4c -! ti l. ph3n chia kh>i lFng
gi tr= th<ng % thnh t(ch lSy - ti$u %&ng c'a nh t bn.
H+u ti$u %&ng tEng thJ ,uy m" t(ch luQ sO gim - ngFc l0i.
H+u ti l. ph3n chia giKa t(ch lSy - ti$u %&ng 5 Fc
xc =nh thJ ,uy m" t(ch lSy t bn phV thu4c -! kh>i lFng
gi tr= th<ng %. L! , mAi nh3n t> lm tEng kh>i lFng gi
tr= th<ng % 1u sO nh h:ng tCi ,uy m" t(ch lSy.
c h nh3n t> nh h:ng +n ,uy m" t(ch lSy2
hx
?t l, n3ng ca! trJnh 4 bc l4t c"ng nh3n bBng
cch kY! %i th)i gian la! 4ng - n3ng ca! c)ng 4 la!
4ng, h!<c c\t xYn ti1n c"ng.
Thi nghi$n cu ngu/n g>c gi tr= th<ng % chWng ta
phi gi =nh sc la! 4ng Fc bn the! Wng gi tr=. HhX
ng, tr!ng. th*c t+, nht l khi 4i ,u3n tht nghi.p "ng
!, thJ nh t bn th)ng tJm mAi cch h0 ti1n c"ng
thp h9n gi tr= sc la! 4ng, %! , m4t b4 phIn ,uQ ti$u
%&ng thi+t y+u c'a c"ng nh3n 5 Fc chuyn thnh ,uQ
t(ch lSy t bn.
@ai l, n3ng ca! sc sn xut c'a la! 4ng nh)
tEng nEng sut la! 4ng x5 h4i.
NEng nEng sut la! 4ng x5 h4i sO h0 thp gi tr= sc la!
4ng nh) m t0! ra gi tr= th<ng % t9ng >i. cSng tR
, -Ci m4t lFng t bn kh bi+n nh t bn c th mua nhi1u
sc la! 4ng h9n, /ng th)i nh t bn c th %nh ph#n gi
tr= th<ng % ch! t(ch lSy nhi1u h9n m -mn c th ti$u %&ng
xa h!a h9n trCc. D<t khc, nh) h!n thi.n - h0 thp gi
tr= t li.u sn xut, n$n c&ng m4t kh>i lFng gi tr= th<ng % 5
Fc t(ch lSy c th chuyn thnh m4t kh>i lFng t li.u sn
xut lCn h9n m: r4ng ,uy m" sn xut. Sc sn xut
c'a la! 4ng tEng l$n c?n t0! i1u ki.n ng %Vng cc thnh
t*u kh!a hAc - c"ng ngh. tIn %Vng ph+ li.u, ph+ thi
tEng ,uy m" sn xut.
Fa l, ch$nh l.ch giKa t bn s_ %Vng - t bn ti$u
%&ng.
N bn s_ %Vng l t!n b4 t bn ng trCc th hi.n
tr!ng gi tr= cc t li.u la! 4ng. cc t li.u la! 4ng ny X
Fc s_ %Vng t!n b4 tr!ng ,u trJnh sn xut nhng ch;
chuyn gi tr= tRng ph#n -! sn phm t&y the! mc 4
hG
khu ha!. N bn ti$u %&ng l b4 phIn gi tr= khu ha!
tr!ng m4t th)i gian nht =nh.
vuQ khu ha! tr!ng khi cha +n th)i h0n i mCi t
li.u la! 4ng %Ci hJnh thi hi.n -It sO Fc s_ %Vng m:
r4ng ,uy m" sn xut. D<t khc, s* ch$nh l.ch giKa t bn
s_ %Vng - t bn ti$u %&ng l thCc ! ti+n b4 kQ thuIt. Sau
khi trR i nhKng ph( tn hng ngy ngh7a l trR i gi tr=
m s* ha! m?n c'a nhKng t li.u la! 4ng y chuyn trung
bJnh -! sn phm, thJ chWng phVc -V kh"ng c"ng nh
m4t l*c lFng t* nhi$n2 nCc, h9i nCc, kh"ng kh(... nHhKng s*
phVc -V kh"ng c"ng c'a la! 4ng ,u kh, Fc la!
4ng s>ng n\m ly - lm s>ng l0i, ang Fc t(ch lSy l0i
c&ng -Ci ,uy m" ngy cng tEng c'a t(ch lSyn
]G^
G^.
FGn l, ,uy m" t bn ng trCc.
dCi m4t mc 4 bc l4t la! 4ng nht =nh thJ kh>i
lFng gi tr= th<ng % l %! s> c"ng nh3n Fc s_ %Vng ,uy+t
=nh. N bn tEng l$n sO thu$ Fc nhi1u c"ng nh3n h9n n$n
sO thu Fc nhi1u gi tr= th<ng % h9n, nh) c th tEng
,tty m" t(ch lSy.
c) >u. (u?t chung ca tch (K. t b/n
X vu trJnh t(ch lSy t bn l ,u trJnh t(ch tV - tIp
trung t bn ngy cng tEng.
N(ch tV t bn l tEng ,uy m" t bn c bi.t bBng t(ch
lSy t bn. N(ch tV t bn l k+t ,u tt y+u c'a t(ch lSy t
bn - l ?i h@i khch ,uan c'a -i.c m: r4ng sn xut,
ng. %Vng ti+n b4 kQ thuIt - c0nh tranh.
NIp trung t bn l s* hFp nht m4t s> t bn nh@ thnh
m4t t bn c bi.t lCn.
]
G^ c.Dc { 6h.ungghen, &', Gww`, tIp U`, tr. tks.
hU
c0nh tranh - t(n %Vng l hai ?n by m0nh nht c'a
tIp trung t bn. Nr!ng c0nh tranh nhKng %!anh nghi.p
m0nh sO th"n t(nh nhKng %!anh| nghi.p y+u. H!<c l
ng -Kng, nhi1u %!anh nghi.p y+u phi t* nguy.n li$n
k+t l0i thnh %!anh nghi.p lCn. N(n %Vng l ph9ng ti.n huy
4ng cc ngu/n ->n tr!ng x5 h4i tEng ,uy m" t bn.
N(ch tV lm ch! t bn c bi.t - t bn x5 h4i 1u
tEng l$n. c?n tIp trung t bn ch; lm tEng ,uy m" t bn c
bi.t m kh"ng tEng t bn x5 h4i. Hhng tIp trung t bn sO t0!
ti1n 1 m: r4ng sn xut, ng %Vng c"ng ngh. mCi, nh)
, tEng gi tr= th<ng %, tEng t(ch lSy - t(ch tV t bn.
X vu trJnh t(ch lSy t bn l ,u trJnh tEng cu t0!
hKu c9 t bn.
Sn xut ba! gi) cSng l s* k+t hFp hai y+u t>2 t li.u
sn xut - sc la! 4ng. Ni l. giKa kh>i lFng t li.u sn
xut %Ci %0ng hi.n -It -Ci sc la! 4ng c#n thi+t s_
%Vng nhKng t li.u sn xut gAi l cu t0! kQ thuIt. cu
t0! kQ thuIt phn nh trJnh 4 pht trin c'a sc sn xut
c'a la! 4ng - trJnh 4 kQ thuIt. Hhng, thCc ! cu t0!
kQ thuIt c'a m8i ngnh sn xut khc nhau, -J -Iy, mu>n
s! snh trJnh 4 ti+n b4 kQ thuIt phi xYt cu t0! gi tr=.
cu t0! gi tr= c'a t bn l ti l. giKa t bn bt bi+n ]gi tr=
c'a t li.u sn xut^ - t bn kh bi+n ]gi tr= c'a sc la!
4ng^ c#n thi+t ti+n hnh sn xut. Hhng kh"ng phi
ba! gi) cu t0! gi tr= cSng phn nh Wng s* bi+n i
c'a cu t0! kQ thuIt -J nhKng y+u t> b$n ng!i tc 4ng,
nh bi+n 4ng tht th)ng c'a gi c t li.u sn xut - ti1n
c"ng. b:i -Iy, nghi$n cu ch(nh xc, phi %*a -! cu
t0! hKu c9 c'a t bn. cu t0! hKu c9 c'a t bn l cu t0!
h`
gi tr= c'a t bn %! cu t0! kQ thuIt ,uy+t =nh - phn
nh Wng s* thay i c'a cu t0! kQ thuIt.
Nr!ng ,u trJnh t(ch lSy t bn ti sn xut m:
r4ng, %! tc 4ng c'a ti+n b4 kh!a hAc X kQ thuIt, b4 phIn
t bn mua t li.u sn xut ]t bn bt bi+n^ tEng nhanh
h9n b4 phIn t bn mua sc la! 4ng ]t bn kh bi+n^,
%! cu t0! hKu c9 t bn kh"ng ngRng tEng l$n.
X vu trJnh t(ch lSy t bn l ,u trJnh ph3n ha hai
c*c.
vu trJnh t(ch lSy t bn lm ch! giai cp t bn ngy
cng giu l$n, c?n giai cp -" sn ch=u b#n c&ng ha t9ng
>i - tuy.t >i.
b#n c&ng ha t9ng >i th hi.n : ch8, c&ng -Ci s*
pht trin c'a l*c lFng sn xut, kh>i lFng lFi nhuIn c'a giai
cp t bn tEng nhanh h9n, thu nhIp c'a giai cp c"ng
nh3n tEng chIm h9n, %! , kh!ng cch giu ngh[! giKa
hai giai cp c9 bn tr!ng x5 h4i t sn ngy m4t xa h9n.
b#n c&ng ha tuy.t >i th hi.n rp nht tr!ng n0n
tht nghi.p. Nht nghi.p tr: thnh b0n )ng c'a ch'
ngh7a t bn. cu t0! hKu c9 t bn tEng l$n %Ci tc 4ng c'a
cch m0ng kh!a hAc - c"ng ngh. cng lm tEng 4i ,u3n
tht nghi.p, ba! g/m c tht nghi.p tRng ph#n. NrF cp
tht nghi.p cSng kh"ng th b& \p nhKng tn tht -1
-It cht - tinh th#n c'a nhKng ng)i b= sa thi kh@i ,u|
trJnh sn xut. cu4c u tranh c'a giai cp c"ng nh3n 5
lm gim xu hCng b#n c&ng ha tuy.t >i, bu4c giai cp t
sn phi ,uan t3m gii ,uy+t -i.c lm ch! ng)i la! 4ng.
N(ch lSy, t(ch tV, tIp trung t bn m4t m<t lm tEng
trJnh 4 x5 h4i ha c'a l*c lFng sn xut, m<t khc l0i
th3u tm ph#n lCn t li.u sn xut -! tay m4t nhm nh@
hh
nhKng nh t bn lCn, n$n lm gay g\t th$m m3u thumn c9
bn tr!ng ch' ngh7a t bn. M ch(nh l m3u thumn giKa
trJnh 4 x5 h4i ha sn xut -Ci ch+ 4 s: hKu t nh3n -1
t li.u sn xut. N(ch lSy, t(ch tV - tIp trung t bn cSng
lm s3u th$m h> ngEn cch giKa ng)i giu - ng)i ngh[!,
lm gay g\t th$m m3u thumn giKa giai cp t sn - giai
cp -" sn. Hh) pht hi.n Fc cc ,uy luIt c'a n1n sn
xut t bn ch' ngh7a, c.Dc 5 n$u l$n %* !n kh!a hAc2
s* -In 4ng c'a nhKng m3u thumn tr$n 3y tt y+u %mn
+n s* thay th+ ph9ng thc sn xut t bn ch' ngh7a
bBng m4t ph9ng thc sn xut mCi l ph9ng thc sn xut
c4ng sn ch' ngh7a m giai !0n #u c'a n l ch'
ngh7a x5 h4i.
hk
Bi M
-u@n h0n % chu chu;n ca - bn
. -u@n h0n ca - bn
$. Ea giai 0"n %<n +ng % ba hFnh th4i bi)n
Gi ca t bn tr0ng Au4 trFnh %<n +ng
N bn lu"n lu"n -In 4ng. vu trJnh -In 4ng c'a
N bn ,ua ba giai !0n - tr!ng m8i giai !0n t bn mang
m4t hJnh thi khc nhau.
!iai o6n th nhtH M3y l giai !0n mua, giai !0n
chuyn ti1n t. thnh hng ha. c"ng thc c'a giai !0n
ny l2
NrSf
NXH
SrM
Nr!ng giai !0n ny nh t bn b@ t bn %Ci hJnh thi
ti1n t. mua cc y+u t> c#n thi+t ch! ,u trJnh sn
xut NbcH, ba! g/m t li.u sn xut - sc la! 4ng tr$n
hai th= tr)ng khc nhau2 th= tr)ng hng ha th"ng th)ng
]mua t li.u sn xut^ - th= tr)ng <c bi.t ]mua hng
ha sc la! 4ng^. Du>n ch! ,u trJnh sn xut NbcH 0t
hi.u ,u, thu Fc nhi1u gi tr= th<ng %, -i.c mua hai l!0i
hng ha ny phi the! m4t ti l. hFp lZ -1 lFng the! c9 cu
t&y the! tRng ngnh ngh1.
T+t ,u c'a ,u trJnh lu th"ng ny l t bn ti1n t. bi+n
thnh t bn sn xut.
hq
!iai o6n th haiH M3y l giai !0n sn xut. c"ng
thc c'a giai !0n ny l2
NrSf
H ... Sf ... H|
SrM
Sau khi 5 h4i ' hai y+u t> c#n thi+t c'a ,u trJnh
sn xut, nh t bn ti$u %&ng chWng bBng -i.c k+t hFp sc
la! 4ng - t li.u sn xut tr!ng sn xut. Nr!ng ,u trJnh
sn xut NbcH, ng)i c"ng nh3n bBng la! 4ng c'a mJnh
5 sn xut ra nhKng hng ha mCi, c gi tr= lCn h9n tng
gi tr= nhKng y+u t> a -! sn xut.
T+t ,u c'a giai !0n ny l t bn sn xut 5
chuyn thnh t bn hng ha.
!iai o6n th baH M3y l giai !0n bn. c"ng thc
c'a giai !0n ny l H|XN||.
Nr!ng giai !0n ny, nh t bn xut hi.n tr$n th= trX
)ng kh"ng phi mua nh giai !0n G m l bn s>
hng ha 5 sn xut ra. dCi hnh -i bn nh t bn 5
chuyn hJnh thi hng ha sang hJnh thi ti1n t.. vu
trJnh bn hng ha %ign ra tr$n th= tr)ng mua bn th"ng
th)ng. M<c trng NbcH ch; th hi.n : ch8, gi tr= th<ng %
Fc t0! ra tr!ng sn xut sO Fc th*c hi.n th"ng ,ua hnh
-i bn. dJ th+, hnh -i H|XNn tr: thnh m4t giai !0n th*c
hi.n gi tr= - gi tr= th<ng %. T+t ,u c'a giai !0n ny
l t bn hng ha chuyn thnh t bn ti1n t..
Hh -Iy, s* -In 4ng c'a t bn NXH...Sf...H|XN| l s*
-In 4ng c t(nh cht tu#n h!n2 tR hJnh thi ti1n #u
tu#n h!n ,uay l0i tr0ng thi ti1n cu>i tu#n h!n nhng -Ci lX
Fng nhi1u h9n. vu trJnh tu#n h!n ,ua ba giai !0n,
tr!ng m8i giai !0n t bn mang m4t hJnh thi - th*c hi.n
hs
m4t chc nEng. NR t bnXti1n t. chuyn thnh t bnXsn
xut, sau sang t bnXhng ha.
Nr!ng ba giai !0n , giai !0n th nht - giai
!0n th ba %ign ra tr!ng lu th"ng, c?n giai !0n th hai
%ign ra tr!ng sn xut. S* -In 4ng li$n tVc tR giai !0n ny
sang giai !0n khc l tt y+u khch ,uan, cSng nh s* th>ng
nht giKa lu th"ng - sn xut tr!ng ,u trJnh -In 4ng
c'a t bn...
dIy l2 &; 9$n ng ca t bn >ua ba giai o6n, l+n
l#t /ang ba h*nh thi rIi >ua3 tr= 90 h*nh thi ban +u 9Ei
gi tr kh5ng nhJng #c bo tIn / cKn tLng l<n gMi l s;
tu+n hon ca t bn.
Hghi$n cu s* tu#n h!n c'a t bn ,ua ba giai !0n,
tri ,ua ba hJnh thi ch! ta thy t bn lu"n lu"n -In 4ng,
n kh"ng phi l -It m l m4t ,uan h. x5 h4i.
Nr!ng ,u trJnh sn xut - lu th"ng, kh"ng phi lWc
n! s* -In 4ng c'a t bn cSng su"n sy. L! i1u ki.n
khch ,uan h!<c ch' ,uan n! , ,u trJnh -In 4ng
c th b= ch t\c h!<c gin !0n. Thi s* ch t\c
h!<c s* gin !0n xy ra, ,u trJnh tu#n h!n c'a t bn
sO b= Jnh tr., th)i gian -In 4ng c'a tRng giai !0n sO
b= nh h:ng, hi.u ,u h!0t 4ng c'a t bn sO b= h0 thp.
Du>n m b! t bn tu#n h!n m4t cch bJnh thX
)ng thJ phi c ' hai i1u ki.n2
X N!n b4 t bn, tr!ng c&ng m4t lWc, phi t/n t0i : c
ba hJnh thi.
X N bn : m8i hJnh thi 1u phi -In 4ng kh"ng
ngRng ,ua ba giai !0n.
Hh -Iy, tr!ng ,u trJnh h!0t 4ng, t bn lu"n -In
4ng - lu"n t/n t0i %Ci ba hJnh thi. cHNb cng pht trin
ht
thJ ba hJnh thi c'a t bn cng tch r)i nhau, hJnh thnh t
bn h!0t 4ng tr!ng l7nh -*c th9ng nghi.p, t bn h!0t
4ng tr!ng l7nh -*c ng3n hng - t bn h!0t 4ng tr!ng
l7nh -*c c"ng nghi.p. Nr!ng ch; c t bn c"ng nghi.p
]-Ci ngh7a l ngnh sn xut -It cht^ mCi c hJnh thi tu#n
h!n #y ' g/m ba giai !0n, t bn l#n lFt ng -ai -
trWt b@ ba hJnh thi c'a n. N bn c"ng nghi.p cSng l t bn
%uy nht kh"ng ch; chi+m !0t gi tr= th<ng % m c?n t0!
ra gi tr= th<ng %.
&. 74c hFnh th4i tu@n h0n ca t bn c=ng
nghi>
Nr!ng ,u trJnh -In 4ng c'a t bn c"ng nghi.p,
m8i hJnh thi c'a t bn 1u c th l im kh:i #u -
l im k+t thWc c'a tu#n h!n, t0! n$n ba hJnh thi tu#n
h!n c'a t bn c"ng nghi.p.
a) &u+n h!n ca t b/n ti8n t
NrSf
c"ng thc2 NXH ... Sf ... H|N ]-i+t gAn2
NXN|^
SrM
Mim xut pht - im k+t thWc 1u l N ]ti1n^,
hng ha hay sn xut ch; l trung gian. dJ -Iy, hJnh thi
tu#n h!n ny biu th= rp r.t nht 4ng c9 - mVc (ch
-In 4ng c'a t bn l lm tEng th$m gi tr= thu Fc gi
tr= th<ng %. Hhng hJnh thi ny cSng c biu hi.n b1
ng!i l lu th"ng y ra gi tr= th<ng % ]N Fc ng ra tr!ng lu
th"ng - N| thu Fc tR tr!ng lu th"ng^. L! , hJnh thi -In
4ng ny cSng l hJnh thi phi+n %i.n nht, che giu
,uan h. bc l4t tr!ng -In 4ng c'a t bn c"ng nghi.p.
hw
Hh th+, hJnh thi tu#n h!n c'a t bn ti1n t. l
hJnh thi <c trng nht ch! s* -In 4ng c'a t bn.
b) &u+n h!n ca t b/n s/n )u<t
NrSf
c"ng thc2 SfXH|XNXH ... Sf
SrM
Mim m: #u - im k+t thWc 1 l sn xut ]Sx^,
hng ha - ti1n t. ch; l nhKng y+u t> trung gian, l
i1u ki.n ch! ,u trJnh sn xut. Hh -Iy tu#n h!n ny
ch; ra Fc ngu/n g>c c'a t bn - ngu/n g>c c'a t(ch lSy
t bn l tR sn xut -J gi tr= th<ng % Fc t0! ra tR ,u
trJnh sn xut NbcH.
c) &u+n h!n ca t b/n hng ha
NrSf
c"ng thc2 H|XNXH ... Sf ... H|
SrM
Mim m: #u - im k+t thWc l hng ha ]H|^ -
s* -In 4ng c'a t bn biu hi.n ra : s* -In 4ng c'a
hng ha. Sn xut - ti1n t. ch; l y+u t> trung gian l
i1u ki.n ch! s* -In 4ng c'a hng ha.
HJnh thi tu#n h!n ny phn nh rp -ai tr? c'a lu
th"ng hng ha cSng nh t(nh li$n tVc c'a lu th"ng hng
ha. D<t khc, ngay tR #u n 5 biu hi.n l s* -In
4ng c'a t bn hng ha ]H|^, m4t hJnh thi c'a sn xut
hng ha NbcH. S* chuyn ha H|XN| ngay tR #u tu#n
h!n 5 ba! g/m c ti$u %&ng sn xut ]HXN^ - ti$u %&ng c
nh3n ]HXN^. L! hJnh thi ny kh"ng ch; l hJnh thi
-In 4ng c'a t bn c"ng nghi.p m c?n l hJnh thi
th(ch hFp ph3n t(ch s* -In 4ng c'a t bn x5 h4i.
kx
Nm l0i, s* -In 4ng c'a t bn c"ng nghi.p l s*
th>ng nht c'a ba hJnh thi tu#n h!n c'a t bn ti1n t., t
bn sn xut - t bn hng ha. H cSng l s* -In 4ng
th>ng nht giKa ,u trJnh sn xut - ,u trJnh lu th"ng.
ch; c s* th>ng nht thJ ,u trJnh -In 4ng c'a t
bn mCi li$n tVc kh"ng ngRng.
Ni l. ph3n chia t bn thnh ba hJnh thi phV thu4c
-! nhi1u y+u t>, nhi1u h!n cnh khc nhau : tRng
ngnh khc nhau. Nr!ng nhKng nEm g#n 3y, : cc nCc
NbcH c nhKng y+u t> lm tEng ,uy m" c'a t bn ng trCc
nh c0nh tranh, c"ng ngh. hi.n 0i, kh khEn -1 th= tr)ng
ti$u thV... Hhng, cSng c nhKng y+u t> ngFc l0i, lm gim
,uy m" c'a t bn ng trCc nh t chc ,un lZ kh!a hAc, t(n
%Vng m: r4ng...
II. 7hu chu;n ca t bn
$. 7hu chu;n ca t bn. -hi gian chu chu;n
N bn lu"n -In 4ng kh"ng ngRng, cSng c ngh7a l
tu#n h!n kh"ng ngRng. &; tu+n hon ca t bn kh5ng
%hi 'iNn ra /t l+n / lD% i lD% l6i /t cch nh kO
th* gMi l chu chu3,n ca t bn. c. Dc -i+t2 nNu#n h!n
c'a t bn, khi Fc c!i l m4t ,u trJnh =nh kz, ch kh"ng
phi l hnh -i c bi.t, thJ gAi l -?ng chu chuyn c'a t
bnn
]G^
.
chu chuyn c'a t bn ni l$n t>c 4 -In 4ng c'a t
bn nhanh hay chIm. M biu th= t bn chu chuyn nhanh
hay chIm, ng)i ta %&ng khi ni.m th)i gian chu chuyn.
Thi gian chu chu3,n ca t bn l khong thi gian t" khi t
bn ng ra 'Ei /t h*nh thi nht nh Pti0n t-, sn xut,
]
G^ c.Dc X 6h.ungghen2 Ton t$%, tIp Uh, Hxb cNva, H H4i, Gwwh, tr. U`hXU`k.
kG
hng ha7 cho n khi tr= 90 ta3 nh t bn 'Ei h*nh h*nh
thi nh th nhng c th</ gi tr thDng '.
Nh)i gian chu chuyn c'a t bn c hai giai !0n2 Nh)i
gian sn xut - th)i gian lu th"ng.
} &h'i gian s/n )u<t l th)i gian t bn nBm tr!ng
l7nh -*c sn xut, ba! g/m2
( Thi gian lao ng ]l th)i gian ng)i la! 4ng sn
xut ra sn phm^. M3y l th)i gian m ng)i la! 4ng %&ng
t li.u la! 4ng tc 4ng -! >i tFng la! 4ng t0! ta
sn phm. Nh)i gian la! 4ng l th)i gian hKu (ch nht -J
n t0! ra gi tr= - gi tr= th<ng %.
( Thi gian gin o6n lao ng2 l th)i gian >i tFng
la! 4ng h!<c bn thnh phm ch=u s* tc 4ng c'a t*
nhi$n m kh"ng c#n bn tay la! 4ng c'a ng)i la! 4ng
tc 4ng -! nh th)i gian c3y lWa t* lCn l$n, th)i gian '
rFu l$n men.... M4 %i c'a th)i kz ny t&y thu4c -! trang b=
c"ng ngh. - t&y thu4c t(nh cht ngnh ngh1 sn xut.
( Thi gian '; trJ sn xut2 l th)i gian t bn nBm %Ci
%0ng nguy$n li.u %* trK. Nh)i gian %* trK sn xut phV
thu4c -! s> lFng nguy$n -It li.u %* trK m s> lFng nguy$n
-It li.u %* trK l0i t&y thu4c -! <c im ngnh sn xut,
-! tJnh hJnh th= tr)ng, -! nEng l*c t chc,,un lZ sn
xut...
} &h'i gian (u th;ng l kh!ng th)i gian m t bn
chuyn tR hJnh thi ti1n t. sang hJnh thi sn xut ]th)i
gian mua^ - tR hJnh thi hng ha sang hJnh thi ti1n t.
]th)i gian bn^.
Nh)i gian chu chuyn %i hay ng\n t&y thu4c -!
t(nh cht ngnh ngh1. Nr!ng m4t ngnh ngh1 thJ th)i gian
kU
chu chuyn t&y thu4c -! trang b= c"ng ngh. - -i.c ng
%Vng cc thnh t*u c'a kh!a hAc, -! kh nEng t chc
,un lZ - -! tay ngh1 c'a ng)i la! 4ng c'a tRng %!anh
nghi.p.
N>c 4 chu chuyn c'a t bn Fc t(nh bBng sG 9Kng
chu chu3,n. c"ng thc t(nh -?ng chu chuyn c'a t bn l2
Ch
CH
n =
Nr!ng 2 X n l s> -?ng chu
chuyn
X cH2 Nh)i gian m4t nEm
X ch2 th)i gian G -?ng chu
chuyn
&. - bn c6 5nh % t bn /u +ng
Nr!ng ,u trJnh chu chuyn c'a t bn, cc b4 phIn
c'a t bn sn xut chuyn gi tr= -! sn phm the! phX
9ng thc khc nhau, th)i gian chu chuyn khc nhau. dJ
-Iy, ng)i ta chia t bn sn xut thnh t bn c> =nh - t
bn lu 4ng.
& b/n c "nh l m4t b4 phIn t bn sn xut m
bn th3n n tham gia t!n b4 -! ,u trJnh sn xut nhX
ng gi tr= c'a n thJ chuyn %#n tRng ph#n -! sn phm.
M<c im c'a t bn c> =nh l, -1 m<t hi.n -It, n lu"n
c> =nh tr!ng ,u trJnh sn xut, ch; c gi tr= c'a n l
chuyn -! sn phm nhng cSng ch; chuyn tRng ph#n
the! mc 4 ha! m?n c'a n. Sau khi bn sn phm, ng)i
ta thu h/i Fc tRng ph#n gi tr= %Ci %0ng ,uQ khu ha!.
N bn c> =nh ba! g/m t bn bt bin %Ci %0ng nhKng t
li.u la! 4ng nh nh x:ng, thi+t b=, my mc lCn. c
nhKng t bn xYt -1 m<t chuyn gi tr= cSng gi>ng nh t
li.u la! 4ng ]nh cht ci t0! t^ cSng Fc x+p -! t bn
k`
c> =nh, ch; c khc l tr)ng hFp ny ng!i m4t ph#n gi
tr= Fc chuyn -! sn phm thJ m4t ph#n hi.n -It cSng
Fc chuyn -! sn phm.
& b/n (u "ng l m4t b4 phIn c'a t bn sn xut
m gi tr= c'a n Fc chuyn t!n b4 -! sn phm sau
m4t ,u trJnh sn xut. Hh t bn c th thu h/i t!n b4
gi tr= c'a n %Ci hJnh thc ti1n t. sau khi bn hng ha.
N bn lu 4ng g/m t bn bt bi+n %Ci %0ng nguy$n li.u,
nhi$n li.u, -It li.u phV... T bn kh bin cSng Fc x+p -!
t bn lu 4ng -J ph9ng thc chuyn gi tr= -! sn phm
cSng gi>ng nh nguy$n, nhi$n li.u ni tr$n.
Nr!ng ,u trJnh h!0t 4ng, t bn c> =nh b= ha!
m?n i. c hai l!0i ha! m?n l ha! m?n hKu hJnh - ha!
m?n -" hJnh.
@ao /Kn hJu h*nhH l s* ha! m?n c -1 gi tr= -
gi tr= s_ %Vng %! -i.c s_ %Vng h!<c %! s* ph h'y c'a t*
nhi$n.
@ao /Kn 95 h*nh2 l s* gim gi tr= %! ti+n b4 kQ
thuIt tr!ng khi my mc thi+t b= -mn c?n nguy$n gi tr= s_
%Vng m 5 gim mt gi tr= i ]%! ti+n b4 kh!a hAc c"ng
ngh. n$n my mc mCi ra )i -Ci gi tr= thp h9n m t(nh
nEng s_ %Vng ca! h9n khi+n my mc ang s_ %Vng gim
gi tr=^
1. H ngha % >hIng >h4> t9ng t6c + chu
chu;n ca t bn
NEng t>c 4 chu chuyn c'a t bn c Q nghRa to lEn
tr<n nhi0u /DtH
X Ni+t ki.m Fc chi ph( s_a chKa, b! ,un t bn c>
=nh -J trnh Fc ha! m?n -" hJnh - hKu hJnh.
kh
X Ni+t ki.m Fc t bn ng trCc khi ,uy m" sn xut
nh cS h!<c m: r4ng ,uy m" sn xut m kh"ng c#n c t
bn phV th$m.
X cc nh t bn sO tEng Fc ti sut gi tr= th<ng % -
kh>i lFng gi tr= th<ng % hng nEm %! ch; -Ci m4t s> ->n
nht =nh nhng bc l4t Fc nhi1u la! 4ng s>ng h9n.
dJ -Iy, cc nh t bn 5 c nhi0u gii %h% ,
gi/ thi gian sn xut 9 thi gian lu th5ng, tLng tGc
chu chu3,n ca t bn.
M gi/ thi gian sn xut c#n cc bi.n php2
X p %Vng kQ thuIt c"ng ngh. mCi tEng nEng sut,
rWt ng\n th)i gian sn xut ra sn phm.
X ng %Vng nhKng thnh t*u kh!a hAc c"ng ngh. mCi
rWt ng\n th)i gian tc 4ng c'a thi$n nhi$n ]rWt ng\n
th)i gian gin !0n sn xut^
X ci ti+n t chc ,un lZ sn xut.
X NIn %Vng c"ng sut c'a my mc ]ch0y h+t c"ng
sut - b> tr( ba ca sn xut tr!ng m4t ngy^.
X Nr!ng nhKng h!n cnh nht =nh, cc nh t bn
-mn p %Vng bi.n php tEng c)ng 4 la! 4ng
M gi/ thi gian lu th5ng c#n cc bi.n php2
X chW trAng n3ng ca! cht lFng - ci ti+n mmu m5
hng ha.
X NEng c)ng ph9ng ti.n -In chuyn a hng +n g#n
ng)i ti$u %&ng.
X NEng c)ng c"ng tc xWc ti+n th9ng m0i.
kk
Bi N
74c hFnh th8c biu hin ca gi4 tr5 th.ng B
I. SC chu;n ha gi4 tr5 th.ng B thnh /3i nhu<n % tJ
#ut gi4 tr5 th.ng B thnh tJ #ut /3i nhu<n
$. 7hi >h, #n xut -E7'
Du>n sn xut ra hng ha phi chi ph( m4t lFng la!
4ng nht =nh. rFng la! 4ng ny g/m hai b4 phIn2
- ra! 4ng ,u kh ]c?n gAi l la! 4ng 5 -It ha^,
biu th= bBng gi tr= t li.u sn xut chuyn -! sn phm
]t9ng ng -Ci c^.
- ra! 4ng s>ng c'a ng)i c"ng nh3n. ra! 4ng s>ng
c'a ng)i c"ng nh3n t0! ra gi tr= mCi ch! sn phm hng
ha]t9ng ng -Ci -}m^.
Hh -Iy hng ha Fc sn xut ra c gi tr= l c}-}m
]^.
Hhng >i -Ci nh t bn, sn xut ra m4t hng
ha, ch; phi chi ph( l2
- b4 phIn t bn mua t li.u sn xut ]t9ng ng -Ci c^.
- b4 phIn t bn thu$ nh3n c"ng ]t9ng ng -Ci -^
Hh -Iy sn xut ra m4t hng ha c gi tr= l
c}-}m, nh t bn ch; phi b@ ra c c}- m c. Dc gAi l
chi ph( sn xut NbcH, kZ hi.u l kjc}-.
c th nh nghRa chi %h4 sn xut TFST nh sau2
Ahi Ih s/n )u<t &BA- ( Ih+n t b/n "* chi th# hin
0 gi c/ nhng t (iu s/n )u<t 3 gi c/ hng ha sDc
kq
(a! "ng "* ti7u dOng "# s/n )u<t ra hng ha 35 (%i
ch ca nh t b/nP
Hh -Iy, chi ph( sn xut NbcH - gi tr= hng ha c
s* khc nhau c -1 m<t lFng - -1 m<t cht2
d1 m<t lFng2 chi ph( sn xut nh@ h9n gi tr= hng
ha ]k ^.
d1 m<t cht2 chi ph( t bn l chi ph( m nh t bn
b@ ra sn xut hng ha c?n gi tr= hng ha l chi ph(
th*c t+ sn xut ra hng ha , Fc ! bBng chi ph(
la! 4ng. Dc -i+t2 n...ph0m tr& chi ph( sn xut kh"ng c
,uan h. gJ -Ci s* hJnh thnh gi tr= hng ha cSng nh
kh"ng c ,uan h. gJ -Ci ,u trJnh lm ch! t bn tEng th$m
gi tr=n
]G^
.
6h0m tr& chi ph( NbcH c Z ngh7a2
- che giu bn cht bc l4t c'a cHNb2 ph0m tr& ny
kh"ng nhKng lm ch! ng)i ta kh"ng thy Fc gi tr= th<ng
% sinh ra nh th+ n! m c?n lm ch! chi ph( t bn c -y b1
ng!i l ngu/n g>c sinh ra gi tr= th<ng %.
- chi ph( sn xut l b4 phIn gi tr= m %!anh
nghi.p tr!ng bt c x5 h4i n! cSng phi thu h/i sau khi bn
hng ha. b:i -Iy, n l m4t tr!ng nhKng ti$u ch( t(nh
hi.u ,u sn xut kinh %!anh. Ni+t ki.m chi ph( sn xut
l nhi.m -V ,uan trAng c'a nh ,un lZ tr!ng ,u trJnh
i1u hnh m4t %!anh nghi.p.
&. 23i nhu<n
aiKa gi tr= hng ha - chi ph( sn xut NbcH c s*
ch$nh l.ch -1 lFng. Sau khi bn hng ha the! gi tr= th= trX
]
G^ c.DcX6h.ungghen2 T bn, Uu3,n V, NIp G, Hxb S* thIt, nEm Gwst, tr. ht.
ks
)ng ]bBng gi tr= c'a hng ha^ nh t bn thu Fc m4t
kh!n ti1n l)i, gAi l lFi nhuIn, kZ hi.u l p.
&o snh gi tr thDng ' 9 l#i nhu$n, chWng ta thy c
s* khc nhau -1 lFng - -1 cht2
X C0 l#ng2 n+u gi c hng ha bBng gi tr= c'a n
thJ lFi nhuIn bBng gi tr= th<ng %. H+u gi c hng ha
thp h9n gi tr= c'a n thJ lFi nhuIn nh@ h9n gi tr= th<ng
%. H+u gi c hng ha ca! h9n gi tr= c'a n thJ lFi nhuIn
lCn h9n gi tr= th<ng %. Nuy nhi$n, tr!ng t!n x5 h4i thJ
tng lFi nhuIn -mn bBng tng gi tr= th<ng %.
X C0 cht2 n+u nh gi tr= th<ng % l n4i %ung b$n
tr!ng, %! la! 4ng kh"ng Fc tr c"ng c'a c"ng nh3n
tr!ng sn xut t0! ra thJ lFi nhuIn l biu hi.n b$n ng!i
c'a gi tr= th<ng %, Fc ,uan ni.m l c!n y c'a t!n b4
t bn ng trCc.
Thi gi tr= th<ng % ]m^ chuyn ha thnh lFi nhuIn
]p^ thJ gi tr= c'a hng ha ]j c}-}m^ chuyn ha
thnh chi ph( sn xut NbcH c4ng -Ci lFi nhuIn ]j k}p^.
dIy, (%i nhu?n ( h5nh thi chu.#n ha ca gi
tr thFng dQ d! (a! "ng sng ca c;ng nhLn tB! ra
nhng "%c quan ni1 ( d! t!n b t b/n Dng tr9c sinh
raP
Thi ni.m lFi nhuIn n$u ra tr$n 3y 5 ph#n n! che
giu bn cht bc l4t c'a cHNb khi n lm ch! ng)i ta l#m tX
:ng l t bn y ra lFi nhuIn.
1. -J #ut /3i nhu<n % nh(ng nhKn t6 nh hng
)n nL
kt
Thi gi tr= th<ng % chuyn ha thnh lFi nhuIn thJ ti
sut gi tr= th<ng % ]m|^ cSng chuyn ha thnh ti sut lFi
nhuIn ]p|^.
&R su<t (%i nhu?n l tW l- %h+n trL/ giJa t:ng sG
gi tr thDng ' 9Ei ton b t bn ng trEc , sn xut kinh
'oanh.
Na c2
( ) ( )
% 100 % 100 '
+
=
+
=

v c
p
v c
m
p
Nr!ng th*c t+, ng)i ta th)ng t(nh ti sut lFi nhuIn
hng nEm bBng ti l. t(nh the! ph#n trEm giKa tng s> lFi
nhuIn thu Fc tr!ng nEm -Ci tng t bn ng ra tr!ng nEm2
( )
~ |
nEm hng
nEm hng
nEm hng
100 =

+9 c
k
%
%
aiKa ti sut lFi nhuIn - ti sut gi tr= th<ng % c s*
khc nhau -1 m<t lFng - -1 m<t cht2
d1 lFng2 ti sut lFi nhuIn lu"n nh@ h9n ti sut gi tr=
th<ng % ]
9
/
9 c
/
<<
+
^.
d1 cht2 ti sut lFi nhuIn ni l$n mc %!anh lFi c'a
%!anh nghi.p c?n ti sut gi tr= th<ng % ni l$n mc 4
bc l4t c'a t bn >i -Ci la! 4ng.
Ac nhLn t /nh h0ng ",n tR su<t (%i nhu?nS
dCi c"ng thc2
9 c
/ %
%
+
=
^ ]
|
]G^, m
9
/
/= |
, %! 9 / / = |
]U^. Nhay ]U^ -a! ]G^ ta c2
1
1
+
=
+
=
+

=
9
c
/
9 c
9
/
9 c
9 /
% | |
|
|
]`^
NR ]`^ ch! thy cc nh3n t> sau 3y nh h:ng +n
ti sut lFi nhuIn2
?t l, ti sut lFi nhuIn ]p|^ ti l. thuIn -Ci m|.
kw
@ai l, ti sut lFi nhuIn ti l. ngh=ch -Ci cu t0! hKu
c9 ]
9
c
^. Nc l, cu t0! hKu c9 cng ca!, thJ ti sut lFi
nhuIn cng c xu hCng gim.
Fa l, s> -?ng chu chuyn t bn tEng, sut lFi nhuIn
tr$n m4t s> ->n nht =nh tEng cng lm ch! ti sut lFi
nhuIn tEng.
FGn l, ti+t ki.m t bn bt bi+n. dJ tr!ng c"ng thc ti
sut lFi nhuIn
9 c
%
%
+
= |
, c tEng thJ p| gim, n+u gim Fc c
thJ p| sO tEng ]ti l. ngh=ch^.
II. SC hFnh thnh /3i nhu<n bFnh AuKn % gi4 tr5 hng
ha thnh gi4 c #n xut
$. 7"nh tranh tr0ng n+i b+ ngnh
c0nh tranh tr!ng n4i b4 ngnh l c0nh tranh giKa cc
%!anh nghi.p c&ng sn xut kinh %!anh m4t l!0i hng ha
nhBm ginh ly i1u ki.n sn xut - ti$u thV c lFi nht
thu lFi nhuIn si$u ng0ch. T+t ,u c'a s* c0nh tranh ny
l hJnh thnh gi tr= th= th= tr)ng. !i tr th trng, the!
Dc, n m4t m<t, phi c!i gi tr= th= tr)ng l gi tr= bJnh
,u3n c'a nhKng hng ha Fc sn xut ra tr!ng m4t khu
-*c sn xut n! o m<t khc,l0i phi c!i gi tr= th= tr)ng
l gi tr= c bi.t c'a nhKng hng ha Fc sn xut ra tr!ng
nhKng i1u ki.n trung bJnh c'a khu -*c - chi+m
m4t kh>i lFng lCn tr!ng s> nhKng sn phm c'a khu -*c
nyn
]G^
.
&. 7"nh tranh gi(a c4c ngnh #C hFnh thnh /3i
nhu<n bFnh AuKn % gi4 c #n xut
S6nh tranh giJa cc ngnh l s* c0nh tranh giKa cc
nh t bn kinh %!anh tr!ng cc ngnh khc nhau nhBm
]
G^ c.DcX6h.ung2 Ton t$%, tIp Uk, Hxb cNva, H n4i, nEm Gwwh, tr. UsG.
qx
ginh giIt n9i #u t c lFi nht. T+t ,u c'a s* c0nh tranh
ny l hJnh thnh l#i nhu$n b*nh >u2n.
d( %V2 c ba ngnh kinh %!anh -Ci ti sut lFi nhuIn
khc nhau nh bng sau2
Hgnh
sn xut
chi ph(
sn xut
m|
]~^
Th>i lFng
m
p|
]~^
c9 kh( txxc}Uxx
-
Gxx Uxx Ux
L.t sxxc}`xx
-
Gxx `xx `x
La qxxc}hxx
-
Gxx hxx hx
H+u ti sut lFi nhuIn c'a ba ngnh tr$n 3y thJ cc
nh t bn sO %/n -! kinh %!anh ngnh %a, b@ ngnh
c9 kh(. L! ngnh %a c nhi1u ng)i kinh %!anh, cung sn
phm tEng l$n m c#u kh"ng tEng, -J -Iy, gi c sn phm
c'a ngnh %a sO gim xu>ng, lFi nhuIn gim. Hgnh c9 kh(
%! (t ng)i kinh %!anh, cung (t nhng c#u l0i ca!, gi c tEng,
lFi nhuIn tEng. T+t ,u l, sau m4t ,u trJnh c0nh tranh
bBng %i chuyn #u t t bn, %mn tCi : c ba ngnh c9 kh(,
%.t, %a 1u c ti sut lFi nhuIn bBng nhau, hJnh thnh ti
sut lFi nhuIn bJnh ,u3n.
TW sut l#i nhu$n b*nh >u2n l c!n s> trung bJnh
c'a tt c nhKng ti sut lFi nhuIn : cc ngnh khc nhau.
Thi hJnh thnh ti sut lFi nhuIn bJnh ,u3n thJ nh
t bn sO thu Fc lFi nhuIn bJnh ,u3n. 8#i nhu$n b*nh
>u2n l s> lFi nhuIn thu Fc bBng nhau -Ci s> t bn #u t
bBng nhau tr!ng cc ngnh khc nhau.
dCi s* hJnh thnh lFi nhuIn bJnh ,u3n, gi tr= c'a
hng ha j c}-}m chuyn ha thnh gi c sn xut.
qG
!i c sn xut ca hng ha bBng chi ph( sn xut
c4ng -Ci lFi nhuIn bJnh ,u3n.
X k !csx + =
Thi hJnh thnh gi c sn xut thJ gi c th= tr)ng
x!ay ,uanh gi c sn xut. c9 s: c'a gi c sn xut -mn
l gi tr=, n+u xYt tr$n ph0m -i t!n x5 h4i thJ tng s> gi
c c'a hng ha -mn bBng tng s> gi c sn xut - -mn
bBng tng s> gi tr= hng ha.
6h0m tr& lFi nhuIn bJnh ,u3n c Z ngh7a2
X che giu bn cht bc l4t c'a cHNb -J n c biu
hi.n b1 ng!i l lFi nhuIn m cc nh t bn thu Fc ch;
phV thu4c -! s> lFng t bn hA ng ra kinh %!anh -
-! ti sut lFi nhuIn bJnh ,u3n. Nh*c ra ch; l gi tr=
th<ng % %! c"ng nh3n t0! ra - Fc ph3n chia giKa cc
nh t bn th"ng ,ua c0nh tranh, b= bJnh ,u3n ha the! ti
l. t bn ng ra.
di.c hJnh thnh lFi nhuIn bJnh ,u3n phn nh l$n
,uan h. giKa cc nh t bn -Ci nhau2 /t /Dt, phn nh
m3u thumn giKa cc nh t bn tr!ng -i.c ph3n chia gi tr=
th<ng %, /Dt khc, l0i th@a hi.p -Ci nhau bc l4t t!n
b4 giai cp c"ng nh3n.
III. - bn thIng nghi> % /3i nhu<n thIng nghi>
$. - bn thIng nghi>
N bn th9ng nghi.p l t bn h!0t 4ng tr!ng l7nh
-*c lu th"ng. N bn th9ng nghi.p 5 tRng t/n t0i tr!ng cc
ch+ 4 x5 h4i c sn xut - lu th"ng hng ha nh n" l.,
ph!ng ki+n. Nuy nhi$n, lFi nhuIn c'a t bn th9ng nghi.p
tr!ng cc x5 h4i ny l %! mua ry, bn \t.
qU
T bn th)ng nghi-% trong STTF l /t b %h$n ca
t bn x hi, #c tch ra t" s; tu+n hon ca t bn c5ng
nghi-% , chu3<n ho6t ng trong lRnh 9;c lu th5ng.
N bn th9ng nghi.p c -ai tr? <c bi.t ,uan tr!ng
>i -Ci t bn c"ng nghi.p, th hi.n :2
X N bn th9ng nghi.p h!0t 4ng tr!ng l7nh -*c lu
th"ng. L! chuy$n m"n ha tr!ng l7nh -*c ny, cc nh t
bn th9ng nghi.p gp ph#n y nhanh -i.c ti$u thV hng
ha, rWt ng\n th)i gian chu chuyn c'a t bn. dJ -Iy, s> t
bn ginh ch! lu th"ng tr!ng t!n x5 h4i sO gim i, s> t bn
x5 h4i ginh ch! sn xut sO nhi1u h9n, t0! ra nhi1u gi tr=
th<ng % h9n.
X N bn th9ng nghi.p gp ph#n m: r4ng ,uy m" ti
sn xut.
X N bn th9ng nghi.p gp ph#n m: r4ng th= tr)ng,
t0! i1u ki.n ch! t bn c"ng nghi.p pht trin.
X Hh) t bn th9ng nghi.p m nhIn kh3u lu th"ng
m t bn c"ng nghi.p Fc nrnh rangn tIp trung -! sn
xut lm ch! nEng sut la! 4ng tEng l$n, lFi nhuIn tEng
l$n.
Nm l0i, t bn th9ng nghi.p tuy kh"ng tr*c ti+p t0! ra
gi tr= thEng % nhng gp ph#n lm tEng nEng sut la!
4ng, tEng lFi nhuIn, lm ti sut lFi nhuIn chung c'a x5 h4i
tEng l$n, lFi chung ch! cc nh t bn
&. 23i nhu<n thIng nghi>
N bn th9ng nghi.p h!0t 4ng tr!ng l7nh -*c lu
th"ng m xYt m4t cch thu#n tWy thJ lu th"ng kh"ng t0! ra
gi tr= th<ng %. Hhng nh t bn th9ng nghi.p b@ t bn ra
q`
kinh %!anh -mn thu Fc lFi nhuIn. 8#i nhu$n ca t bn th)ng
nghi-% l /t %h+n gi tr thDng ', #c t6o ra trong lRnh
9;c sn xut, / nh t bn c5ng nghi-% YnhngY cho nh t
bn th)ng nghi-% th5ng >ua gi bn hng ha 'Ei gi tr x
hi ca hng ha .
Nh( %V2 D4t nh t bn c"ng nghi.p ng wxx tri.u
sn xut hng ha. ai =nh cu t0! hKu c9 ]c2-^ l h2G,
m|jGxx~ - t bn chu chuyn h+t tr!ng nEm. ai tr= hng
ha sn xut ra sO l2 sUxc}Gtx-} Gtxmj Gxtx. Ni sut lFi
nhuIn c'a nh t bn c"ng nghi.p l Ux~ ]p|jGtx2 wxx^.
H+u nh t bn c"ng nghi.p m nhi.m c kh3u lu th"ng
s> hng ha , anh ta sO phi #u t th$m m4t s> t bn
h!0t 4ng th9ng nghi.p, gi =nh l Gxx, n$n s> t bn
m anh ta ng ra sO l wxx}GxxjGxxx. dJ -Iy ti sut lFi
nhuIn c'a anh ta ch; c?n Gt~ ]p|jGtx2 Gxxx^. L! c nh
t bn m nhi.m kh3u lu th"ng n$n nh t bn c"ng
nghi.p phi nhFng lFi nhuIn c'a Gxx tri.u ch! nh t bn
th9ng nghi.p -Ci gi bn bu"n l GxqU ]sUxc}Gtx-}
wxx.Gt~^. Hh t bn th9ng nghi.p bn hng ha Wng
gi tr= l Gxtx, anh ta sO thu Fc s> lFi nhuIn bBng2 Gxtx X
GxqUjGt ]tc Gt~ c'a s> t bn Gxx m anh ta b@ ra^. ]ru Z
l, tr!ng -( %V tr$n 9n gin chWng ta kh"ng 1 cIp
+n chi ph( lu th"ng thu#n tWy^
Nh( %V tr$n 3y ch! thy rBng l#i nhu$n th)ng
nghi-% TFST l /t %h+n ca gi tr thDng ' 'o c5ng
nh2n t6o ra trong sn xut, th;c hi-n trong lu th5ng 9 (
#c cc nh t bn c5ng nghi-% Y nhng Y l6i cho nh t bn th(
)ng nghi-%.
1. 7hi >h, /u th=ng % /a0 +ng ca nhKn %iMn
thIng nghi>
qh
Nr!ng ,u trJnh h!0t 4ng th9ng nghi.p nh t bn
th9ng nghi.p phi chi ph( m4t s> t bn nht =nh, gAi l
chi %h4 lu th5ng. c hai l!0i chi ph( lu th"ng2 chi ph( lu
th"ng thu#n tWy - chi ph( ti+p tVc ,u trJnh sn xut
tr!ng lu th"ng.
Shi %h4 lu th5ng thu+n tZ3 l chi ph( c li$n ,uan tr*c
ti+p +n -i.c mua bn hng ha nh s sch k+ t!n, th
tR, i.n b!, ,ung c!, l9ng nh3n -i$n th9ng
nghi.p...chi ph( lu th"ng thu#n tWy kh"ng lm tEng th$m
gi tr= c'a hng ha. ra! 4ng c'a nh3n -i$n th9ng
nghi.p : cc kh3u ny ]k+ t!n, mua bn hng ha, ti+p
th=...^ kh"ng t0! ra gi tr= - gi tr= th<ng %. cc nh t bn
th9ng nghi.p s_ %Vng ph#n gi tr= th<ng % m nh t bn
c"ng nghi.p nh)ng ch! trang tri cc kh!n chi ph(
ny.
Nuy la! 4ng c'a nh3n -i$n th9ng nghi.p kh"ng t0!
ra gi tr= - gi tr= th<ng % nhng -mn b= bc l4t. Nh)i gian
la! 4ng c'a hA cSng chia thnh hai ph#n2 th)i gian la!
4ng c#n thi+t - th)i gian la! 4ng th<ng %.
Nr!ng th)i gian la! 4ng tt y+u, hA bn Fc m4t s>
hng, th*c hi.n Fc m4t s> gi tr=, tr!ng c m4t b4
phIn gi tr= th<ng % Fc ph3n b ngang -Ci gi tr= sc la!
4ng c'a nh3n -i$n th9ng nghi.p.
Nr!ng th)i gian la! 4ng th<ng %, hA bn Fc m4t s>
hng, th*c hi.n Fc m4t s> gi tr= tr!ng c m4t b4
phIn gi tr= th<ng % Fc ph3n b ngang -Ci s> lFi nhuIn
m nh t bn th9ng nghi.p thu Fc.
Shi %h4 ti% tBc >u tr*nh sn xut trong lu th5ng l
chi ph( b! t/n - %i chuyn gi tr= s_ %Vng hng ha nh
qk
chi ph( -In chuyn, b! ,un, ng gi, ph3n l!0i -.-..
HhKng chi ph( ny Fc t(nh th$m -! gi tr= hng ha. ra!
4ng c'a c"ng nh3n : cc kh3u ny l la! 4ng sn
xut, t0! ra gi tr= - gi tr= th<ng %. L! hA cSng b=
bc l4t nh c"ng nh3n lm -i.c tr!ng l7nh -*c sn xut
khc.
I?. - bn ch0 %a; % /3i t8c ch0 %a; tr0ng 7'-E.
$. - bn ch0 %a; % ngu!n g6c /3i t8c ca t bn
ch0 %a;
tr0ng 7'-E
N bn ch! -ay c trCc cHNb, tR khi xut hi.n kinh t+
hng ha - ti1n t.. Hhng l t bn ch! -ay n<ng l5i.
T bn cho 9a3 trong STTF l /t b %h$n ca t bn
ti0n t- trong tu+n hon ca t bn c5ng nghi-% tch ra 9
9$n ng c l$%. M l t bn ti1n t. m ng)i ch' s: hKu
n ch! ng)i khc s_ %Vng Fc nhIn m4t s> ti1n l)i n!
gAi l lFi tc. S: %7 c t bn ch! -ay -J -Ci cc nh t
bn, ti1n phi y ra ti1n. L! khi c t bn nnhn r8in, t
bn cha %&ng +n thJ cc nh t bn bi+n n thnh t bn
ch! -ay.
dCi t bn ch! -ay, ,uy1n s: hKu tch kh@i ,uy1n s_
%Vng. c"ng thc -In 4ng c'a t bn ch! -ay l NXN|.
N bn ch! -ay l m4t l!0i hng ha <c bi.t m gi
c c'a n l s> lFi tc m ch' s: hKu thu Fc khi ch! -ay.
Hgu/n c'a t bn ch! -ay l s> t bn t0m th)i r8i
tr!ng ,u trJnh chu chuyn2 ti1n l9ng cha %&ng +n, ,uQ
khu ha! cha mua my mCi, ,uQ %* trK mua nguy$n -It
li.u, gi tr= th<ng % cha t bn ha...c#n em ch! -ay
qq
sinh lFi - cSng p ng nhu c#u c#n ->n c'a cc nh
t bn.
8#i tc l m4t b4 phIn gi tr= th<ng % m nh t bn
i -ay phi tr ch! ch' s: hKu c'a s> t bn ch! -ay khi
s_ %Vng s> t bn c'a anh ta, c!i nh gi c c'a s> hng ha
t bn ch! -ay. Ni sut lFi tc l ti s> t(nh the! ph#n trEm
giKa tng s> lFi tc thu Fc - s> t bn ti1n t. ch! -ay
tr!ng m4t nEm2
^ ]
|
c9
[
\
\=
Ni sut lFi tc t&y thu4c -! cc nh3n t> sau 3y2
X Ni sut lFi nhuIn bJnh ,u3n.
X Ni l. ph3n chia lFi nhuIn thnh lFi tc - lFi nhuIn
c'a x( nghi.p ]c'a nh t bn h!0t 4ng^
X vuan h. cung c#u -1 t bn ch! -ay. dJ l gi c
c'a hng ha t bn ch! -ay n$n lFi tc cSng the! ,uy luIt
cung c#u2 n+u cung nhi1u, c#u (t thJ lFi tc sO gim - ngX
Fc l0i. Nuy nhi$n, khc -Ci cung c#u hng ha th"ng th)ng, -J
th+ ti sut lFi tc nBm tr!ng giCi h0n2 x |6|
b,
.
Nr!ng cHNb ti sut lFi tc c xu hCng gim -J2
X Ni sut lFi nhuIn bJnh ,u3n c xu hCng gim.
X cung t bn ch! -ay c xu hCng tEng nhanh h9n c#u,
m<t khc, ch+ 4 t(n %Vng NbcH ngy cng m: r4ng, thu
hWt Fc ngu/n ->n tR tr!ng nh3n %3n
&. -,n BNng % ngKn hng -E7'
a) &n dng
qs
N(n %Vng l hJnh thc -In 4ng c'a t bn ch! -ay.
H l ph0m tr& kinh t+ phn nh m>i ,uan h. giKa nh t bn
s: hKu t bn - nh t bn s_ %Vng t bn ch! -ay tr$n nguy$n
t\c h!n tr Wng kz h0n k[m the! lFi tc.
c hai hJnh thc t(n %Vng c9 bn2 t(n %Vng th9ng
m0i - t(n %Vng ng3n hng.
T4n 'Bng th)ng /6i2 hJnh thc t(n %Vng giKa cc
nh t bn tr*c ti+p kinh %!anh mua, bn ch=u hng ha -Ci
nhau. M>i tFng c'a t(n %Vng th9ng m0i l hng ha. Hg)i
mua ch=u phi mua hng ha -Ci gi ca! h9n gi tr ngay
bBng ti1n m<t. 6h#n ch$nh l.ch gi ch(nh l l5i c'a s>
gi tr= mua ch=u.
Nr!ng t(n %Vng th9ng m0i, ng)i bn hng ha kh"ng
ly ti1n ngay m ly m4t kh+ Cc hn +n kz h0n n!
tr ti1n, gAi l kz phi+u. Tz phi+u c th Fc s_ %Vng nh
m4t ph9ng ti.n thanh t!n bBng cch sang t$n kz phi+u
. Thi c#n thi+t, ch' kz phi+u c th mang kz phi+u +n
ng3n hng chi+t khu ly ti1n m<t. Hg3n hng giK l0i
m4t ph#n l5i the! l5i sut hi.n hnh. M+n kz h0n thanh t!n,
ng3n hng sO thu nF : ng)i pht hnh kz phi+u.
N(n %Vng th9ng m0i t0! i1u ki.n thuIn lFi ch! s*
-In 4ng - pht trin c'a n1n kinh t+ th= tr)ng NbcH nhX
ng cSng hm cha nhi1u phc t0p, nguy c9 ch! n1n kinh
t+.
T4n 'Bng ng2n hng2 hJnh thc t(n %Vng th"ng ,ua
-ai tr? trung gian c'a ng3n hng p ng y$u c#u c'a
ng)i ch! -ay - ng)i i -ay.
N(n %Vng ng3n hng l hJnh thc t(n %Vng giKa
ng3n hng -Ci cc nh t bn tr*c ti+p kinh %!anh - cc
qt
t#ng lCp %3n c tr!ng x5 h4i. N(n %Vng ng3n hng ra )i -
pht trin tr$n c9 s: pht trin c'a t(n %Vng th9ng m0i,
+n lFt n, l0i t0! i1u ki.n ch! t(n %Vng th9ng m0i pht
trin ca! h9n ]kz phi+u Fc chi+t khu %g %ng, Fc tr:
thnh ph9ng ti.n lu th"ng...^
b) -gLn hng 3 (%i nhu?n ngLn hng
c&ng -Ci s* ra )i c'a t(n %Vng ng3n hng, Tg2n
hng tr: thnh m4t %!anh nghi.p kinh %!anh ti1n t..
Hg3n hng c hai chc nEng2 nhIn g_i - ch! -ay.
Nr!ng nghi.p -V nh3n g_i, ng3n hng thu hWt ->n
c'a ng)i g_i ti1n, tr lFi tc nhIn g_i. Nr!ng nghi.p -V ch!
-ay, ng3n hng cp ->n ch! ng)i -ay, thu lFi tc ch! -ay.
Hgu/n ti1n ch! -ay c'a ng3n hng trCc h+t l ->n t*
c c'a ch' ng3n hng, sau nKa l t bn ch! -ay t0m th)i
r8i c'a cc nh t bn kinh %!anh c"ng th9ng nghi.p,
ti1n ti+t ki.m tr!ng nh3n %3n m ch' ng3n hng huy
4ng Fc.
rFi nhuIn c'a ng3n hng l ph#n ch$nh l.ch thu Fc
giKa lFi tc ch! -ay s! -Ci lFi tc nhIn g_i c&ng chi ph( nghi.p
-V ng3n hng. 8#i nhu$n ng2n hng c]ng l /t %h+n gi
tr thDng ' #c t6o ra trong sn xut.
Nr!ng kinh %!anh ti1n t., ng3n hng cSng tham gia
-! ,u trJnh bJnh ,u3n ha lFi nhuIn. L! , lFi nhuIn
ng3n hng cSng ngang bBng -Ci lFi nhuIn bJnh ,u3n.
N(n %Vng c -ai tr? t! lCn tr!ng -i.c pht trin l*c lFng
sn xut - x5 h4i ha sn xut tr!ng n1n kinh t+ NbcH
/ng th)i cSng lm s3u s\c th$m nhKng m3u thumn ->n
c c'a cHNb.
?. - bn kinh B0anh n=ng nghi> % 5a t= -E7'
qw
$. - bn kinh B0anh n=ng nghi>
Nr!ng n"ng nghi.p cHNb pht trin bBng hai c!n X
)ng2
Mt (, lm cch m0ng t sn, xa b@ ch+ 4 s: hKu
ph!ng ki+n - pht trin kinh t+ NbcH nh : 6hp.
4ai (, -mn %uy trJ s: hKu ru4ng t ph!ng ki+n
nhng th*c hi.n ci cch thay ph9ng thc kinh %!anh
ru4ng t the! l>i ph!ng ki+n sang kinh %!anh the! l>i
NbcH nh : Hga, Mc....
L& the! cch n! thJ tr!ng n1n n"ng nghi.p NbcH c
ba giai cp c9 bn ,uan h. -Ci nhau2 =a ch', nh t bn
kinh %!anh n"ng nghi.p - c"ng nh3n n"ng nghi.p.
Nuy -mn %uy trJ s: hKu t nh3n -1 t ai nhng -Ci
ph9ng thc kinh %!anh the! l>i NbcH, cHNb n5 bi+n ngh1
n"ngX tR ch8 l m4t c"ng -i.c c t(nh cht thu#n tWy kinh
nghi.m... thnh m4t s* ng %Vng n"ng hAc m4t cch kh!a
hAc - t* gic, tr!ng chRng m*c i1u ni chung c th
th*c hi.n Fc tr!ng i1u ki.n c'a ch+ 4 t hKun
]G^
. vuan
h. 5 bi+n ,uy1n t hKu thnh t hKu thu#n tWy hX
:ng =a t".
&. 5a t= -E7'
Nr!ng sn xut n"ng nghi.p NbcH cSng gi>ng nh tr!ng
c"ng nghi.p NbcH, ng)i c"ng nh3n n"ng nghi.p t0! ra gi
tr= th<ng % ch! nh t bn %Ci hJnh thc lFi nhuIn n"ng
nghi.p. Hh t bn kinh %!anh n"ng nghi.p giK l0i ch!
mJnh m4t ph#n gi tr= th<ng % bBng lFi nhuIn bJnh ,u3n.
6h#n gi tr= th<ng % c?n l0i anh ta tr ch! =a ch' %Ci %0ng
=a t". Du>n thu Fc lFi nhuIn bBng lFi nhuIn bJnh ,u3n,
l0i tr Fc ch! =a ch' =a t" thJ lFi nhuIn n"ng nghi.p
]
G^ &', tIp UkX6, tr. Uhh.
sx
phi lCn h9n lFi nhuIn bJnh ,u3n, ba! g/m lFi nhuIn bJnh
,u3n c4ng -Ci lFi nhuIn si$u ng0ch.
Hh -Iy a t5 TFST l %h+n l#i nhu$n si<u ng6ch
ngoi sG l#i nhu$n b*nh >u2n ca t bn kinh 'oanh n5ng
nghi-%, 'o c5ng nh2n n5ng nghi-% t6o ra / nh t bn
thu< t n% cho a ch.
M=a t" NbcH khc -Ci =a t" ph!ng ki+n2
X M=a t" ph!ng ki+n ba! g/m t!n b4 la! 4ng th<ng
% ]hay sn phm th<ng %^ c'a n"ng %3n c?n =a t" NbcH
ch; l m4t ph#n c'a gi tr= th<ng % %! c"ng nh3n n"ng
nghi.p t0! ra ]ph#n c?n l0i c'a gi tr= th<ng % nh t bn
kinh %!anh n"ng nghi.p h:ng, ph#n ny ngang bBng -Ci lFi
nhuIn bJnh ,u3n^
X M=a t" ph!ng ki+n biu hi.n ,uan h. c'a hai giai
cp2 =a ch' - n"ng %3nX c?n =a t" NbcH biu hi.n
,uan h. c'a ba giai cp2 =a ch'X t bn kinh %!anh n"ng
nghi.pX c"ng nh3n n"ng nghi.p.
c hai l!0i =a t" NbcH c9 bn2 =a t" ch$nh l.ch -
=a t" tuy.t >i.
a) Ta t; ch7nh (ch
Thc -Ci c"ng nghi.p, gi c sn phm n"ng nghi.p
Fc ,uy+t =nh b:i i1u ki.n sn xut xu nht. Hguy$n
nh3n l, n+u ch; canh tc tr$n ru4ng t t>t - trung
bJnh thJ kh"ng th p ng nhu c#u n"ng phm ngy
cng lCn c'a nh3n %3n, -J th+ phi canh tc tr$n c ru4ng
t xu nht. L! , chi ph( tr$n ru4ng t xu sO ,uy+t
=nh gi c sn xut chung c'a n"ng phm. dJ -Iy, canh
tc tr$n ru4ng t t>t - trung bJnh sO c lFi nhuIn si$u
ng0ch. Ta t; ch7nh (ch ( Ih+n (%i nhu?n si7u ngBch
sG
ng!i (%i nhu?n b5nh quLn thu "%c tr7n nhng tha
"<t tt 3 trung b5nhQ ( s ch7nh (ch gia gi c/
s/n )u<t chung ca n;ng IhU1 "%c qu.,t "nh b0i
"i8u Hin s/n )u<t tr7n rung "<t )<u nh<t 3 gi
c/ c bit tr7n rung "<t tt 3 trung b5nh. ]xem
bng sau^
*"ng
ru+ng
t
7hi
>h,
trung
bFnh
23i
nhu<
n
bFnh
AuKn
-Gng
#6 gi4
c
#n
xut
Sn /-
3ng
Ot"P
Qi4 c
#n
xut
c4
bit $
t"
Qi4 c #n
xut chung
5a t=
chMnh
/ch
7a
$ t"
7a
tGng
#n /-
3ng
fu Gxx Ux GUx h `x `x GUx x
Nrung
bJnh
Gxx Ux GUx k Uh `x Gkx `x
N>t Gxx Ux GUx q Ux `x Gtx qx
1a t5 ch<nh l-ch ^ l =a t" thu Fc tr$n nhKng th_a
ru4ng c 4 m#u m trung bJnh - t>t h!<c tr$n nhKng
th_a ru4ng c -= tr( g#n th= tr)ng ti$u thV, l =a t" thu
Fc tr$n ru4ng t c i1u ki.n t* nhi$n thuIn lFi. M=a t"
ch$nh l.ch %! ch' ru4ng t h:ng.
1a t5 ch<nh l-ch ^^ l =a t" %! th3m canh m c.
Du>n -Iy phi #u t th$m t li.u sn xut - la! 4ng tr$n
c&ng m4t kh!nh t, phi p %Vng ph9ng thc canh tc
ti$n ti+n n3ng ca! nEng sut tr$n th_a t , nh)
-Iy sO thu Fc lFi nhuIn si$u ng0ch.]xem bng sau^
2@n
@u t
- bn
@u t
Sn /-
3ng
Ot"P
Qi4 c
#n
xut c4
bit
Qi4 c #n xut
chung
5a t=
chMnh
/ch
7a $
t"
7a
tGng
#n /3ng
sU
r#n G Gxx h Uk Uk Gxx x
r#n U Gxx k Ux Uk GUk Uk
Thi hFp /ng thu$ t c?n hi.u l*c, nh t bn kinh
%!anh n"ng nghi.p h:ng =a t" ch$nh l.ch . Hhng khi
h+t hFp /ng, ch' t sO tJm cch n3ng mc =a t"
ginh ly k+t ,u th3m canh. dJ -Iy ch' t mu>n hFp
/ng ch! thu$ ng\n h0n c?n nh t bn thJ mu>n thu$ %i
h0n. M c lFi nhuIn ca!, cc nh t bn kinh %!anh n"ng
nghi.p tJm cch khai thc tri.t m#u m c'a t tr!ng
th)i h0n hFp /ng. Dc 5 ch! rBng, m8i m4t bCc ti+n c'a
n1n n"ng nghi.p NbcH kh"ng nhKng l m4t bCc ti+n tr!ng
ngh. thuIt bc l4t c"ng nh3n m /ng th)i c?n l m4t bCc
ti+n tr!ng ngh. thuIt bc l4t t ai. Hh -Iy, t ai
ngy cng b0c mu c nguy$n nh3n c9 bn l s* tranh
ginh lFi nhuIn giKa =a ch' - t bn kinh %!anh n"ng
nghi.p ch kh"ng phi l %! ,uy luIt c'a t* nhi$n nh cc
nh kinh t+ hAc t sn khPng =nh.
b) Ta t; tu.t "i
M=a t" tuy.t >i l =a t" m cc nh t bn kinh
%!anh n"ng nghi.p phi tr ch! =a ch' khi thu$ ru4ng %&
ru4ng t>t hay xu.
L! nhKng i1u ki.n -1 gi nh3n c"ng, -1 ,uy1n t
hKu ru4ng t n$n %Ci cHNb, n"ng nghi.p l0c hIu h9n c"ng
nghi.p c -1 kinh t+ - kQ thuIt. b:i -Iy, cu t0! hKu c9
tr!ng n"ng nghi.p lu"n thp h9n tr!ng c"ng nghi.p. L! ,
n+u ti sut gi tr= th<ng % bBng nhau, -Ci m4t t bn ngang
nhau em #u t -! n"ng nghi.p sO s_ %Vng nhi1u t bn
kh bi+n h9n s! -Ci c"ng nghi.p - sO sinh ra nhi1u gi tr=
th<ng % h9n c"ng nghi.p. Nh( %V2
s`
Nr!ng c"ng nghi.p2 txxc } Uxx- } Uxxm j GUxx
Nr!ng n"ng nghi.p2 qxxc }hxx- } hxxm j Ghxx
ai tr= th<ng % t0! ra tr!ng n"ng nghi.p lCn h9n
tr!ng c"ng nghi.p l hxxmXUxxm j Uxxm.
dJ ch+ 4 4c ,uy1n t hKu ru4ng t, kh"ng %g
t* %! %i chuyn t bn, %! kh"ng th bJnh ,u3n ha ti
sut lFi nhuIn giKa c"ng nghi.p - n"ng nghi.p. H"ng
phm Fc bn the! gi th= tr)ng. Hh t bn phi n4p ph#n
lFi nhuIn si$u ng0ch ch! =a ch'.
dIy a t5 tu3-t Gi c]ng l l#i nhu$n si<u ng6ch
ngoi l#i nhu$n b*nh >u2n h*nh thnh 'o cu t6o hJu c)
ca t bn trong n5ng nghi-% th% h)n trong c5ng nghi-%
/ bt c nh t bn kinh 'oanh n5ng nghi-% no c]ng
%hi n% cho a ch.
Nr!ng n"ng nghi.p NbcH ng!i hai l!0i =a t" c9 bn
n$u tr$n c?n a t5 c >u30n, m4t hJnh thc <c bi.t
c'a =a t" NbcH. M l =a t" thu Fc tr$n nhKng ru4ng
t c i1u ki.n thi$n nhi$n <c bi.t c th tr/ng Fc
nhKng c3y ,uZ hi+m m sn phm c'a n c gi rt ca!
tr$n th= tr)ng. Hg)i ti$u %&ng phi tr =a t" ny khi mua
cc sn phm -Ci gi ca!.
LCi ch+ 4 NbcH, t ai cc l!0i X t x3y %*ng,
t h#m m@ X cSng mang l0i ch! ch' s: hKu =a t", b:i
-J, chWng cSng mang l0i ch! cc nh t bn lFi nhuIn si$u
ng0ch. Hh t bn kinh %!anh tr$n t thu$ cSng phi tr
ch! =a ch' s> lFi nhuIn si$u ng0ch . d1 c9 bn, =a t"
tr$n t x3y %*ng - t h#m m@ cSng Fc hJnh thnh
gi>ng nh =a t" t n"ng nghi.p. M l =a t" ch$nh l.ch
- =a t" tuy.t >i. dCi t x3y %*ng, -= tr( c'a th_a
sh
t ng -ai tr? ,uan trAng nht hJnh thnh =a t"
ch$nh l.ch. dCi t h#m m@, gi tr= c'a kh!ng sn, hm lX
Fng - trK lFng kh!ng sn, -= tr( - i1u ki.n khai thc
ng -ai tr? ,uy+t =nh.
1. Qi4 c ru+ng t
Nr!ng ch+ 4 NbcH t ai Fc bn nh hng ha.
Nuy nhi$n, xYt m4t cch thu#n tWy t* nhi$n thJ t ai
kh"ng l sn phm c'a la! 4ng, %! kh"ng c gi tr=.
dJ th+ gi c c'a t ai phn nh ,uan h. kinh t+ phi
sinh <c bi.t. ai c ru4ng t Fc t(nh the! s* bi+n
4ng c'a =a t" - ti sut lFi tc ti1n g_i ng3n hng. ai
c m4t th_a t bBng lFng =a t" thu Fc hng nEm chia
ch! ti sut lFi tc hng nEm c'a ti1n g_i ng3n hng.
Nh( %V2 m4t mnh t hng nEm em l0i m4t kh!n
=a t" l kxx SL - ti sut lFi tc ng3n hng l k~ thJ
mnh t Fc bn -Ci gi2
_&` 000 10 100
5
500
. =
Hh -Iy, gi c ru4ng t ti l. thuIn -Ci =a t" - ti
l. ngh=ch -Ci l5i sut ng3n hng. !i c rung t l a
t5 t bn ha.
rZ luIn -1 =a t" c'a Dc kh"ng ch; -0ch ra ,uan h.
sn xut NbcH tr!ng n"ng nghi.p m c?n l c9 s: kh!a hAc
x3y %*ng cc ch(nh sch kinh t+ li$n ,uan +n thu+
n"ng nghi.p, +n -i.c gii ,uy+t cc ,uan h. -1 t ai
nhBm gii ,uy+t hi h?a cc lFi (ch, khuy+n kh(ch th3m
canh - ti+t ki.m ru4ng t...

sk
Nr$n 3y, chWng ta 5 nghi$n cu cc hJnh thi biu
hi.n gi tr= th<ng % tr!ng ,u trJnh -In 4ng c'a t bn.
Sn xut NbcH l s* th>ng nht giKa ,u trJnh sn xut -
,u trJnh lu th"ng /ng th)i cSng l s* th>ng nht giKa
,u trJnh t0! ra gi tr= th<ng % - ,u trJnh ph3n chia gi
tr= th<ng % c'a cc tIp !n t bn.
rZ luIn c'a Dc -1 cc hJnh thi biu hi.n c'a gi
tr= th<ng % l s* pht trin - h!n ch;nh hAc thuy+t c'a
Hg)i -1 gi tr= - gi tr= th<ng %. dJ th+ c Z ngh7a lZ
luIn - th*c tign s3u s\c. H lm chWng ta hiu s3u s\c
h9n -1 -i.c t!n th giai cp t sn bc l4t t!n th giai
cp c"ng nh3n. H cung cp c9 s: lZ luIn kh!a hAc ch!
-i.c pht trin n1n kinh t+ th= tr)ng =nh hCng fHcH m
chWng ta ang x3y %*ng.
sq
Bi V
ch ngha t bn hin "i
cu>i th+ ki ff - #u th+ ki ff, nht l sau cu4c
kh'ng h!ng kinh t+ th+ giCi Gwxx X Gwx`, ch' ngh7a t bn
c0nh tranh t* %! th*c s* chuyn thnh ch' ngh7a t bn
4c ,uy1n, ch' ngh7a + ,u>c. d.. r$nin 5 pht trin
hAc thuy+t kinh t+ c'a Dc tr!ng th)i 0i + ,u>c ch'
ngh7a, 5 ch; ra m4t cch s3u s\c c h. th>ng lZ luIn -1
ch' ngh7a + ,u>c.
I. 7h ngha t bn +c Au;n
$. 'gu;Mn nhKn hFnh thnh ch ngha t bn
+c Au;n
n... N* %! c0nh tranh y ra tIp trung sn xut - s*
tIp trung sn xut ny, khi pht trin tCi m4t mc 4 nht
=nh, l0i %mn tCi 4c ,uy1nn
]G^
.
vu trJnh mang t(nh ,uy luIt ni tr$n 5 %ign ra %!
nhKng nguy$n nh3n ch' y+u sau 3y2
Mt (, s* pht trin c'a l*c lFng sn xut %Ci tc
4ng c'a ti+n b4 kh!a hAc X kQ thuIt, /t /Dt, lm xut
hi.n nhKng ngnh sn xut mCi ]luy.n kim, c9 kh(, -In ti
lCn -.-...^ ?i h@i nhKng hJnh thc kinh t+ t chc mCi,
l nhKng x( nghi.p ,uy m" lCn. ?Dt khc, n %mn +n
tEng nEng sut la! 4ng, tEng sn xut gi tr= th<ng % tX
9ng >i, thWc y s* pht trin sn xut lCn, tEng t(ch lSy,
t(ch tV t bn - tIp trung sn xut.
]G^
d.. r$nin, Ton t$%, Hxb Ni+n b4, Datxc9-a, Gwtx, tIp Us, tr. hxU.
ss
4ai (, c0nh tranh t* %! tc 4ng m0nh +n tIp
trung sn xut. ?t /Dt, n bu4c cc nh t bn phi ci
ti+n kQ thuIt, tEng ,uy m" sn xut ginh lFi nhuIn t>i
a. ?Dt khc, c0nh tranh t* %! kh>c li.t lm nhi1u %!anh
nghi.p nh@, b= th"n t(nh, h!<c bu4c phi li$n k+t -Ci nhau.
NJnh hJnh lm ch! s> lFng %!anh nghi.p 4c lIp thJ
gim i, ,uy m" %!anh nghi.p c bi.t l0i tEng l$n. HhKng t
bn c ,uy m" lCn n\m =a -= th>ng tr= tr!ng m4t ngnh
hay tr!ng m4t s> ngnh c"ng nghi.p.
Ba (, kh'ng h!ng kinh t+ %mn +n nhi1u x(
nghi.p nh@ - -Ra b= ph sno nhKng x( nghi.p - c"ng ty
lCn phi i mCi kQ thuIt th!t kh@i kh'ng h!ng, %!
cng thWc y ,u trJnh tIp trung sn xut. N(n %Vng
t bn ch' ngh7a m: r4ng, tr: thnh ?n by m0nh mO thWc
y tIp trung sn xut, nht l hJnh thnh cc c"ng ty c
ph#n, t0! ti1n 1 ch! s* ra )i c'a cc t chc 4c
,uy1n.
Bn (, nhKng x( nghi.p - c"ng ty lCn, c ti1m l*c
kinh t+ m0nh ti+p tVc c0nh tranh -Ci nhau -" c&ng kh>c li.t,
kh ph3n th\ng b0i, s> phIn c'a cc %!anh nghi.p lCn
ng trCc s* e %Aa kh'ng h!ng gay g\t. Nt c cc
nguy$n nh3n kinh t+ ni tr$n 5 %mn tCi s* ny sinh xu hCng
th@a hi.p, tR hJnh thnh cc t chc 4c ,uy1n -Ci
nhi1u hJnh thc, mc 4 tR thp +n ca!, tR gin 9n
+n phc t0p, tR ,u>c gia +n t#m ,u>c t+. HhKng i1u
nh %u m4t giai !0n pht trin mCi c'a ch' ngh7a t
bn X ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n.
&. .c im kinh t) cI bn ca ch ngha t
bn +c Au;n
st
TFc "i#1 thD nh<tS &?I trung s/n )u<t 3 sJ
h5nh thnh cc tW chDc "c qu.8n
NIp trung sn xut ca! %mn +n hJnh thnh cc t
chc 4c ,uy1n l <c trng kinh t+ c9 bn c'a ch' ngh7a
+ ,u>c. T: chc c >u30n l li<n /inh giJa nhJng nh
t bn lEn , t$% trung 9o trong ta3 /t %h+n lEn Pth$/
ch4 ton b7 sn %ha/ ca /t ngnh, cho %hb% li<n /inh
n3 %ht hu3 nh h=ng >u3t nh n >u tr*nh sn
xut 9 lu th5ng ca ngnh nh./ thu l#i nhu$n c
>u30n.
HhKng li$n minh 4c ,uy1n, th!0t #u hJnh thnh
the! s* li<n kt ngang, tc l s* li$n k+t nhKng %!anh
nghi.p tr!ng c&ng ngnh, %Ci nhKng hJnh thc ccten,
xanhica, t)rCt.
X ccten l hJnh thc t chc 4c ,uy1n %*a tr$n s*
kZ k+t hi.p =nh giKa cc x( nghi.p thnh -i$n th@a
thuIn -Ci nhau -1 gi c, ,uy m" sn lFng, th= tr)ng ti$u
thV, kz h0n thanh t!n... c?n -i.c sn xut - th9ng nghi.p
-mn %! bn th3n m8i thnh -i$n th*c hi.n.
X fanhica l hJnh thc t chc 4c ,uy1n tr!ng
c m4t ban ,un tr= chung m nhi.m -i.c mua -
bn, c?n sn xut -mn l c"ng -i.c 4c lIp c'a m8i thnh
-i$n.
X ccten - fanhica %g b= ph -, -J m8i khi t9ng
,uan l*c lFng thay i, m8i thnh -i$n th)ng ch0y the! lFi
(ch cVc b4 %mn +n -i ph0m nhKng cam k+t. b:i -Iy, 5 ra
)i m4t hJnh thc t chc 4c ,uy1n ca! h9n l
t)rCt. N)rCt th>ng nht c -i.c sn xut - th9ng nghi.p
sw
-! tay m4t ban ,un tr= chung, c?n cc thnh -i$n tr:
thnh cc c "ng.
Ni+p , xut hi.n s* li<n kt 'Mc, ngh7a l s* li$n
k+t kh"ng ch; nhKng x( nghi.p lCn m c nhKng
xanhica, t)rCt... thu4c cc ngnh khc nhau nhng c li$n
,uan -Ci nhau -1 kinh t+ - kQ thuIt, hJnh thnh cc
c"ngx!cxi!m.
NR giKa th+ ki ff pht trin m4t kiu li$n k+t mCi X
li$n k+t a ngnh X hJnh thnh nhKng c"nggl"m$rat
]c!ngl!merat^ hay c!ns9n ]c!ncern^ khng l/ th3u tm
nhi1u c"ng ty, x( nghi.p thu4c nhKng ngnh c"ng nghi.p
rt khc nhau, /ng th)i ba! g/m c -In ti, th9ng
nghi.p, ng3n hng - cc %=ch -V khc -.-...
Hh) n\m Fc =a -= th>ng tr= tr!ng l7nh -*c sn
xut - lu th"ng, cc t chc 4c ,uy1n c kh nEng
=nh ra gi c c >u30n. ai c 4c ,uy1n l gi c
hng ha c s* ch$nh l.ch rt lCn s! -Ci gi c sn xut. HA
=nh ra gi c 4c ,uy1n ca! h9n gi c sn xut >i -Ci
nhKng hng ha m hA bn ra - gi c 4c ,uy1n thp %Ci
gi c sn xut >i -Ci nhKng hng ha m hA mua, trCc
h+t l nguy$n li.u. vua hA thu Fc l#i nhu$n c
>u30n.
cc /ng minh 4c ,uy1n chi+m c th %&ng cc
ph9ng php khc nhau m b! lFi nhuIn 4c ,uy1n
ca!. Nh' !0n ,uan trAng nht l thi hnh ch(nh sch
thu+ ,uan ca! b! h4 cc t chc 4c ,uy1n tr!ng nX
Cco s_ %Vng b4 my nh nCc b! m gi c 4c ,uy1n
ch! nhKng sn phm cung cp the! 9n <t hng c'a
nh nCc. Nuy nhi$n, gi c 4c ,uy1n kh"ng th' ti$u Fc
tx
tc 4ng c'a ,uy luIt gi tr= - ,uy luIt gi tr= th<ng %.
dJ xYt t!n b4 x5 h4i thJ tng gi c - tng lFi nhuIn
-mn bBng tng s> gi tr= - gi tr= th<ng % tr!ng cc nCc t
bn ch' ngh7a. HhKng gJ m cc t chc 4c ,uy1n
k+ch s& thu Fc cSng l nhKng gJ m cc t#ng lCp t sn
-Ra - nh@, nh3n %3n la! 4ng : cc nCc t bn ch' ngh7a
- nh3n %3n : cc nCc thu4c =a - phV thu4c mt i.
M4c ,uy1n - c0nh tranh t/n t0i s!ng s!ng - th>ng
nht -Ci nhau m4t cch bi.n chng. Nr!ng th)i 0i ch'
ngh7a + ,u>c, t(nh cht c0nh tranh cng gay g\t h9n.
M l s* c0nh tranh kh>c li.t giKa nhKng t chc 4c
,uy1n lCn tr!ng n4i b4 ngnh, giKa c ngnh tr!ng m4t
,u>c gia t bn ch' ngh7a, giKa cc ,u>c gia t bn ch'
ngh7a -Ci nhau.
TFc "i#1 thD haiS & b/n ti chnh 3 bXn "+u
sY ti chnh
c&ng -Ci ,u trJnh t(ch tV - tIp trung sn xut tr!ng
c"ng nghi.p, cSng %ign ra ,u trJnh t(ch tV, tIp trung t
bn tr!ng ng3n hng, %mn +n s* hJnh thnh cc t chc
4c ,uy1n tr!ng ng3n hng. Hg3n hng c m4t -ai tr?
mCi2 tR ch8 ch; lm trung gian tr!ng -i.c thanh t!n - t(n
%Vng nay %! n\m Fc ph#n lCn t bn ti1n t. tr!ng x5 h4i,
ng3n hng 5 tr: thnh ng)i c ,uy1n l*c -0n nEng chi
ph>i cc h!0t 4ng kinh t+ X x5 h4i.
vuan h. giKa t bn ng3n hng - t bn c"ng nghi.p
cSng c nhKng bi+n i khc trCc. Hai b$n 1u ,uan t3m
+n h!0t 4ng c'a nhau, tJm cch th3m nhIp -! nhau.
NR hJnh thnh m4t l!0i t bn mCi gAi l t bn ti ch(nh.
T bn ti ch4nh l s; th2/ nh$% 9 'ung h#% 9o nhau
tG
giJa t bn c >u30n trong ng2n hng 9 t bn c >u30n
trong c5ng nghi-%.
S* pht trin c'a t bn ti ch(nh %mn +n s* hJnh
thnh m4t nhm nh@ 4c ,uy1n chi ph>i t!n b4 )i s>ng
kinh t+ - ch(nh tr= c'a t!n x5 h4i t bn, bAn #u s@ ti
ch(nh. bAn #u s@ ti ch(nh th*c hi.n s* th>ng tr= c'a
mJnh bBng nch+ 4 tham %*n. Hh) n\m Fc s> c phi+u
kh>ng ch+ - chi ph>i Fc c"ng ty lCn X nc"ng ty mn. c"ng
ty m l0i chi ph>i cc nc"ng ty c!nn, cc c"ng ty ny l0i chi
ph>i cc nc"ng ty chun -.-... b:i -Iy, -Ci m4t s> t bn nht
=nh, m4t #u s@ t bn ti ch(nh c th chi ph>i Fc
nhKng l7nh -*c sn xut r4ng lCn.
TFc "i#1 thD baS Zu<t HhUu t b/n
fut khu hng ha l mang hng ha ra nCc ng!i
th*c hi.n gi tr= - gi tr= th<ng %. c?n xut khu t
bn l mang t bn #u t : nCc ng!i sn xut gi tr=
th<ng % n9i s: t0i.
Nr!ng nhKng nCc t bn pht trin 5 t(ch lSy Fc m4t
kh>i lFng t bn lCn - ny sinh tJnh tr0ng nthRa t bnn. M3y
kh"ng phi l thRa tuy.t >i, m l thRa t9ng >i. :
nhKng nCc kYm pht trin -1 kinh t+, nht l : cc nCc
thu4c =a, %/i %! nguy$n li.u - nh3n c"ng gi ry nhng l0i
thi+u ->n - kQ thuIt. di.c xut khu t bn ra nCc ng!i tr:
thnh m4t nhu c#u tt y+u n3ng ca! ti sut - kh>i lX
Fng lFi nhuIn.
c th ph3n chia xut khu t bn thnh xut khau t
bn tr;c ti% - xut khau t bn gin ti%. fut khu t bn
tr*c ti+p l a t bn ra nCc ng!i tr*c ti+p kinh %!anh
tU
thu lFi nhuIn ca!. fut khu t bn gin ti+p l ch! -ay
thu lFi tc. fYt -1 ch' s: hKu t bn, c th ph3n chia
thnh xut khau t bn nh nEc - xut khau t bn t nh2n.
di.c xut khu t bn l s* m: r4ng ,uan h. sn xut
t bn ch' ngh7a ra nCc ng!i, l c"ng cV ch' y+u bnh
trCng s* th>ng tr= c'a t bn ti ch(nh, tr: thnh h. th>ng
n" %=ch c'a t bn ti ch(nh tr$n ph0m -i t!n th+ giCi. cc
nCc nhIp khu t bn tr: thnh >i tFng b= bc l4t -1 kinh
t+ - n" %=ch -1 ch(nh tr= %Ci nhKng hJnh thc - mc
4 khc nhau. Nuy nhi$n, -i.c xut khu t bn, -1 khch
,uan cSng c nhKng tc 4ng t(ch c*c +n n1n kinh t+
cc nCc nhIp khu, nh thWc y ,u trJnh chuyn kinh t+
t* cung, t* cp thnh kinh t+ hng ha, thWc y s*
chuyn bi+n tR c9 cu kinh t+, thu#n n"ng thnh c9 cu
kinh t+ n"ng X c"ng nghi.p, m<c %& c9 cu ny c?n ,u[
,u<t, l. thu4c -! n1n kinh t+ c'a ch(nh ,u>c.
TFc "i#1 thD tS [J IhLn chia th, gi9i gia cc
(i7n 1inh ca cc nh t b/n
di.c xut khu t bn tEng l$n -1 ,uy m" - m: r4ng
ph0m -i tt y+u %mn +n -i.c ph3n chia th+ giCi -1 m<t
kinh t+, ngh7a l ph3n chia l7nh -*c #u t t bn, ph3n
chia th= tr)ng th+ giCi. HhKng cu4c Vng #u tr$n tr)ng
,u>c t+ giKa cc t chc 4c ,uy1n ,u>c gia c sc m0nh
kinh t+ h&ng hIu l0i Fc s* 'ng h4 c'a nh nCc nc'a mJnhn
- cc cu4c c0nh tranh kh>c li.t giKa chWng tt y+u %mn
+n xu hCng th@a hi.p, kZ k+t hi.p =nh c'ng c> =a
-= 4c ,uy1n c'a chWng tr!ng nhKng l7nh -*c - nhKng
th= tr)ng nht =nh. NR hJnh thnh cc li$n minh 4c
,uy1n ,u>c t+ %Ci %0ng ccten, xanhica, t)rCt ,u>c t+...
t`
ch! +n nEm Gw`h, 5 c `kx ccten ,u>c t+ lCn, nh h:ng
s3u s\c +n )i s>ng kinh t+, ch(nh tr= c'a t!n th+
giCi.
TFc "i#1 thD n\1S [J IhLn chia (*nh thW th,
gi9i gia cc c'ng quc
rFi (ch c'a -i.c xut khu t bn thWc y cc c)ng
,u>c t bn i x3m chi+m thu4c =a, -J tr$n th= tr)ng
thu4c =a %g %ng l!0i trR Fc cc >i th' c0nh tranh, %g
%ng n\m Fc 4c ,uy1n nguy$n li.u - th= tr)ng ti$u
thV. M>i -Ci t bn ti ch(nh, kh"ng phi ch; nhKng ngu/n
nguy$n li.u ang c Z ngh7a, m c nhKng ngu/n nguy$n
li.u hy -Ang c th tJm Fc l0i cng h+t sc ,uan trAng,
%! t bn ti ch(nh c khuynh hCng m: r4ng l5nh th
kinh t+ - thIm ch( c l5nh th ni chung. ch' ngh7a t
bn pht trin cng ca!, nhu c#u nguy$n li.u cng lCn, s*
c0nh tranh cng gay g\t thJ cu4c u tranh chi+m
thu4c =a cng ,uy+t li.t. bCc -! th+ ki ff, -i.c ph3n
chia th+ giCi -1 m<t l5nh th 5 h!n thnh, nhng -i.c
ph3n chia kh"ng th ch; %ign ra m4t l#n l x!ng. L!
tc 4ng c'a ,uy luIt pht trin kh"ng 1u c'a ch'
ngh7a t bn, cc + ,u>c ra )i mu4n h9n u tranh ?i
chia l0i th+ giCi. M l nguy$n nh3n ch(nh %mn +n cc cu4c
chi+n tranh th+ giCi l#n th nht GwGh X GwGt - l#n th hai
Gw`w X Gwhk, - nhKng xung 4t nng : nhi1u khu -*c tr$n
th+ giCi.
Thi ni +n ch' ngh7a th*c %3n, d.. r$nin 5 -i+t2
nN bn ti ch(nh - ch(nh sch ,u>c t+ th(ch ng -Ci n...
5 t0! n$n hng l!0t hJnh thc l. thu4c c t4nh cht >u
c'a cc nCc..., kh"ng nhKng ch; c hai l!0i nCc ch' y+u2
th
nhKng nCc chi+m thu4c =a - nhKng nCc thu4c =a, m
c?n nhi1u nCc phV thu4c -Ci nhKng hJnh thc khc nhau,
nhKng nCc ny tr$n hJnh thc thJ Fc 4c lIp -1 ch(nh
tr=, nhng th*c t+ l0i m\c -! ci lCi phV thu4c -1 ti ch(nh
- ng!0i gia!n
]G^
. NR nhKng nEm kx tr: i, ph!ng tr! gii
phng %3n t4c %3ng l$n m0nh mO 5 lm sVp - tan r5
h. th>ng thu4c =a kiu cS, -J th+ nhKng hJnh thc l.
thu4c c t(nh cht ,u 4 ni tr$n tr: thnh ph bi+n -
hJnh thnh ci gAi l ch' ngh7a th*c %3n mCi.
NR nEm <c im tr$n 3y c th rWt ra k+t luIn
rBng, ch nghRa >uGc 90 /Dt kinh t l s; thGng tr
ca ch nghRa t bn c >u30nc 90 /Dt ch4nh tr l s;
x2/ l#c nEc ngoi, l h- thGng thuc a n3 sinh t" 3<u
c+u kinh t ca ch nghRa t bn c >u30n.
H+u =nh ngh7a m4t cch -\n t\t thJ ch nghRa
>uGc l giai o6n c >u30n ca ch nghRa t bn.
M=nh ngh7a cV th h9n thJ ch nghRa >uGc gI/ nL/
Dc trng c) bn2
X S* tIp trung sn xut - t bn 0t tCi m4t s* pht
trin ca! khi+n n t0! ra nhKng t chc 4c ,uy1n c -ai
tr? ,uy+t =nh tr!ng h!0t 4ng kinh t+o
X S* %ung hFp giKa t bn 4c ,uy1n ng3n hng -Ci t
bn 4c ,uy1n c"ng nghi.p lm xut hi.n nt bn ti
ch(nhn - bAn #u s@ ti ch(nho
X di.c xut khu t bn ]khc -Ci -i.c xut khu hng
ha^, mang m4t Z ngh7a ,uan trAng <c bi.to
]
G^ d.. r$nin, Ton t$%, Hxb Ni+n b4, Datxc9-a, Gwtx, tIp Us, tr. htk.
tk
X S* hJnh thnh nhKng li$n minh 4c ,uy1n ,u>c t+
c'a bAn t bn 4c ,uy1n chia nhau th= tr)ng th+ giCio
X di.c cc c)ng ,u>c t bn ch' ngh7a chia nhau t
ai th+ giCi the! t9ng ,uan l*c lFng giKa chWng - s* thay
i cc t9ng ,uan +n mc g3y n$n nhKng xung 4t
?i chia l0i giKa cc th+ l*c t bn 4c ,uy1n.
&1 (Bi, s* ra )i ch' ngh7a + ,u>c 5 thWc y
l*c lFng sn xut, kinh t+ th+ giCi pht trin. ch' ngh7a +
,u>c, l giai !0n pht trin ca! h9n ch' ngh7a t bn
t* %! c0nh tranh ph& hFp -Ci s* pht trin c'a l*c lFng sn
xut. Nuy nhi$n, cSng l m4t giai !0n m cc m3u
thumn ->n c c'a ch' ngh7a t bn ngy cng pht trin -
tr: n$n h+t sc gay g\t.
II. 7h ngha t bn +c Au;n nh nRc
ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n nh nCc l m4t nc
thang pht trin ca! h9n c'a ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n.
$. 'gu;Mn nhKn ra i bn cht ca ch ngha
t bn +c Au;n nh nRc
a) -gu.7n nhLn ra "'i ca ch nghGa t b/n
"c qu.8n nh n9c
ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n nh nCc ra )i %!
nhKng nguy$n nh3n ch' y+u sau 3y2
?t l, t(ch tV - tIp trung t bn cng lCn thJ t(ch tV
- tIp trung sn xut cng ca!, %! y ra nhKng c9 cu
kinh t+ lCn ?i h@i m4t s* i1u ti+t x5 h4i >i -Ci sn xut
- ph3n ph>i, m4t s* k+ h!0ch ha tIp trung tR m4t trung
t3m. r*c lFng sn xut x5 h4i ha ngy cng ca! cng m3u
thumn gay g\t -Ci hJnh thc chi+m hKu t nh3n t bn ch'
tq
ngh7a, %! tt y+u ?i h@i m4t hJnh thc mCi l ch'
ngh7a t bn 4c ,uy1n nh nCc.
@ai l, s* pht trin c'a ph3n c"ng la! 4ng x5 h4i
5 lm xut hi.n m4t s> ngnh m cc t chc 4c ,uy1n
t bn t nh3n kh"ng th h!<c kh"ng mu>n kinh %!anh -J
#u t lCn, thu h/i ->n chIm - (t lFi nhuIn, Hh nCc t sn
mCi c kh nEng m nhi.m kinh %!anh nhKng ngnh .
Fa l, s* th>ng tr= c'a 4c ,uy1n 5 lm s3u s\c
th$m s* >i khng giKa giai cp t sn -Ci giai cp -" sn -
nh3n %3n la! 4ng. Hh nCc phi c nhKng ch(nh sch
x!a %=u nhKng m3u thumn , nh trF cp tht nghi.p,
i1u ti+t thu nhIp ,u>c %3n, pht trin phWc lFi x5 h4i...
FGn l, c&ng -Ci xu th+ ,u>c t+ ha )i s>ng kinh t+,
s* bnh tr)ng c'a cc li$n minh 4c ,uy1n ,u>c t+ -p
phi nhKng hng r! ,u>c gia %3n t4c - xung 4t lFi (ch
-Ci cc >i th' tr$n th= tr)ng th+ giCi. NJnh hJnh ?i
h@i phi c s* i1u ti+t cc ,uan h. ch(nh tr= - kinh t+
,u>c t+o nh nCc t sn c -ai tr? ,uan trAng gii ,uy+t
cc ,uan h. .
Hg!i ra, -i.c thi hnh ch' ngh7a th*c %3n mCi, cu4c
u tranh -Ci ch' ngh7a x5 h4i hi.n th*c - tc 4ng c'a
cch m0ng kh!a hAc - c"ng ngh. cSng ?i h@i s* can
thi.p tr*c ti+p c'a nh nCc -! )i s>ng kinh t+.
b) B/n ch<t ca ch nghGa t b/n "c qu.8n
nh n9c
} fYt -1 bn cht, ch nghRa t bn c >u30n nh
nEc l s; kt h#% sc /6nh ca cc t: chc c >u30n t
nh2n 9Ei sc /6nh ca nh nEc t bn thnh /t thit ch
9 th, ch thGng nht nh./ %hBc 9B l#i 4ch ca cc t:
ts
chc c >u30n 9 cu ngu3 cho ch nghRa t bn. ch'
ngh7a t bn 4c ,uy1n nh nCc l nc thang pht trin mCi
c'a ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n.
: 3y, nh nEc t sn th, hi-n nh /t ch s= hJu t
bn, /t nh t bn x hi, Ing thi l6i l ngi >un lQ x
hi b.ng %h% lu$t 9Ei b /3 b6o l;c to lEn. Hh nCc tr:
thnh c"ng cV trCc h+t -J lFi (ch c'a t chc 4c ,uy1n.
Hh -Iy, ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n nh nCc l m4t
,uan h. kinh t+, ch(nh tr=, x5 h4i, ch kh"ng ch; l m4t
ch(nh sch tr!ng giai !0n 4c ,uy1n c'a ch' ngh7a t
bn. Thi ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n nh nCc th>ng tr=, cc
,u trJnh kinh t+ %ign ra tr!ng ch' ngh7a t bn kh"ng ch;
ch=u tc 4ng c'a nhKng ,uy luIt kinh t+ th= tr)ng, m
c?n ch=u s* i1u ti+t c'a nh nCc t sn. S* i1u ti+t ny
ba! g/m tt c cc kh3u c'a ,u trJnh ti sn xut x5 h4i
- Fc th*c hi.n bBng c cc bi.n php kinh t+ lmn hnh
ch(nh, php ch+, ng!0i gia!, ,u3n s* -.-...
&. 'h(ng hFnh th8c ch ;)u ca ch ngha t
bn +c Au;n nh nRc
S* -In 4ng c'a ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n nh nX
Cc Fc biu hi.n %Ci nhKng hJnh thc ch' y+u %Ci 3y2
Mt (Q sJ H,t h%I 38 nhLn sJ gia cc tW chDc
"c qu.8n 3 nh n9c t s/n
d.. r$nin 5 tRng nhn m0nh rBng, s* li$n minh -1
nh3n s* c'a cc ng3n hng -Ci c"ng nghi.p Fc b sung
bBng s* li$n minh -1 nh3n s* c'a ng3n hng - c"ng
nghi.p -Ci ch(nh ph' the! kiu2 h"m nay l b4 tr:ng, ngy
mai l ch' ng3n hng. H"m nay l ch' ng3n hng, ngy mai
l b4 tr:ng.
tt
S* k+t hFp -1 nh3n s* Fc th*c hi.n th"ng ,ua cc
ng phi t sn. ch(nh cc ng phi ny 5 t0! ra ch! t
bn 4c ,uy1n m4t c9 s: x5 h4i th*c hi.n s* th>ng tr=
- tr*c ti+p x3y %*ng 4i ngS c"ng chc ch! b4 my nh
nCc. c&ng -Ci cc ng phi t sn l cc h4i ch' %!anh
nghi.p mang nhKng t$n khc nhau, th( %V2 H4i c"ng
nghi.p t!n ,u>c DQ, Nng li$n !n c"ng nghi.p talia,
ri$n !n cc nh kinh t+ HhIt bn, ri$n minh ri$n bang
c"ng nghi.p Mc, H4i /ng ,u>c gia giCi ch' 6hp, Nng
li$n !n c"ng th9ng nh... cc h4i ch' x( nghi.p ny c
nhi.m -V lm ch! s* th>ng tr= c'a t bn 4c ,uy1n th(ch
ng -Ci nhKng i1u ki.n mCi, k+t hFp nhKng mVc ti$u trCc
m\t -Ci mVc ti$u l3u %i c'a t bn 4c ,uy1n. dJ th+,
chWng tr: thnh trung t3m chi+n lFc, b4 tng tham mu c'a
cc t chc 4c ,uy1n. D4t tr!ng nhKng k$nh chuyn sc
m0nh kinh t+ c'a cc 4c ,uy1n thnh ,uy1n l*c ch(nh
tr= l s* tham gia c'a h4i ch' %!anh nghi.p -! -i.c thnh
lIp b4 my nh nCc : cc cp. H4i ch' %!anh nghi.p h!0t
4ng th"ng ,ua cc ng phi c'a giai cp t sn. chWng
cung cp kinh ph( ch! cc ng, ,uy+t =nh kh"ng
nhKng s> lFng ng c_ -i$n -! ngh= -i.n tR m8i ng m
c thnh ph#n nh3n s*. Sau khi b#u ngh= -i.n, cc h4i ch'
%!anh nghi.p c?n tham -! -i.c thnh lIp ch(nh ph'.
dai tr? c'a cc h4i lCn +n mc % luIn th+ giCi 5
gAi chung l nch(nh ph' tr!ng ch(nh ph'n, m4t ,uy1n l*c
th*c t+ Bng sau ,uy1n l*c c'a ch(nh ph'. Nh"ng ,ua cc
h4i ch' %!anh nghi.p, /t /Dt, cc 0i biu c'a cc t
chc 4c ,uy1n tham gia -! b4 my nh nCc -Ci nhKng cX
9ng -= khc nhauo /Dt khc, cc ,uan chc - nh3n -i$n
ch(nh ph' Fc ci -! cc ban ,un tr= c'a cc t chc
4c ,uy1n, n\m giK nhKng chc -V trAng y+u ch(nh thc
tw
h!<c %anh %*, h!<c tr: thnh nhKng ng)i #u cc t
chc 4c ,uy1n. S* th3m nhIp -! nhau ny ]c?n gAi l
s* k+t hFp^ 5 t0! ra nhKng biu hi.n mCi tr!ng m>i ,uan
h. giKa cc t chc 4c ,uy1n - c9 ,uan nh nCc tR
trung 9ng +n cc =a ph9ng : cc nCc t bn.
4ai (Q sJ h5nh thnh 3 Iht tri#n ca s0 hu
t b/n "c qu.8n nh n9c
ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n nh nCc th3m nhIp -!
mAi l7nh -*c c'a )i s>ng, nhng nYt ni bIt nht l sc
m0nh c'a 4c ,uy1n - c'a nh nCc k+t hFp -Ci nhau tr!ng
l7nh -*c kinh t+. c9 s: c'a nhKng bi.n php 4c ,uy1n
nh nCc tr!ng kinh t+ l s* thay i cc ,uan h. s: hKu.
H biu hi.n kh"ng nhKng : ch8 s: hKu nh nCc tEng l$n m
c : s* tEng c)ng m>i ,uan h. giKa s: hKu nh nCc - s:
hKu 4c ,uy1n t nh3n, hai l!0i s: hKu ny an k+t -Ci
nhau tr!ng ,u trJnh chu chuyn c'a tng t bn x5 h4i.
S: hKu nh nCc kh"ng ch; ba! g/m nhKng 4ng sn
- bt 4ng sn c#n ch! h!0t 4ng c'a b4 my nh nCc, m
g/m c nhKng %!anh nghi.p nh nCc tr!ng c"ng nghi.p -
tr!ng l7nh -*c k+t cu h0 t#ng kinh t+ X x5 h4i, nh gia!
th"ng -In ti, gi! %Vc, y t+...
S: hKu nh nCc hJnh thnh %Ci nhKng hJnh thc sau
3y2
a^ f3y %*ng %!anh nghi.p nh nCc bBng ->n c'a
ng3n scho
b^ vu>c hKu ha cc x( nghi.p t nh3n bBng cch
mua l0io
c^ Hh nCc mua c phi+u c'a cc %!anh nghi.p t
nh3no
wx
%^ D: r4ng %!anh nghi.p nh nCc bBng ->n t(ch lSy
c'a cc %!anh nghi.p t nh3n.
6h0m -i, mc 4 pht trin s: hKu t bn nh nCc t&y
thu4c -! lFi (ch c'a giai cp t sn th>ng tr=, trCc h+t l cc
tIp !n 4c ,uy1n tr!ng tRng giai !0n cV th c'a m8i nX
Cc. chPng h0n, tr!ng nhKng thIp ki sau chi+n tranh th+ giCi
l#n th hai, hAc thuy+t c'a ai.D.T$nx9 ].D.Teynes^ giK
=a -= th>ng tr= tr!ng cc nCc t bn ch' ngh7a pht trin,
ch' tr9ng ,u>c hKu ha Fc th*c hi.n r4ng r5i : nhi1u nCc,
lm ch! khu -*c kinh t+ nh nCc tEng nhanh. Hhng tr!ng
nhKng thIp ki ti+p the!, s* can thi.p ,u s3u -! kinh t+
c'a nh nCc - khu -*c %!anh nghi.p nh nCc ,u lCn l0i t@ ra
bt lFi ch! giai cp t bn 4c ,uy1n. HAc thuy+t T$nx9 b=
c"ng k(ch tR nhi1u ph(a.
Ba (Q sJ "i8u ti,t Hinh t, ca nh n9c t s/n
bn th3n s* i1u ti+t c'a nh nCc cSng c m<t t(ch
c*c - m<t ti$u c*c. HhKng sai l#m tr!ng s* i1u ti+t c'a
nh nCc c khi l0i a +n hIu ,u tai h0i h9n l tc 4ng
ti$u c*c c'a c0nh tranh t %! - 4c ,uy1n t nh3n. dJ th+,
h. th>ng i1u ti+t kinh t+ c'a nh nCc 5 %ung hFp c ba
c9 ch+2 th= tr)ng, 4c ,uy1n t nh3n - i1u ti+t c'a nh
nCc nhBm pht huy m<t t(ch c*c - h0n ch+ m<t ti$u c*c
c'a tRng c9 ch+. fYt +n c&ng - -1 bn cht, h. th>ng
i1u ti+t phVc -V ch! ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n.
H. th>ng i1u ti+t kinh t+ c'a nh nCc t sn hJnh
thnh nh m4t tng th nhKng thi+t ch+ - th ch+ kinh
t+ c'a nh nCc. S* i1u ti+t kinh t+ c'a nh nCc Fc th*c
hi.n %Ci nhi1u hJnh thc2 hCng %mn, kim s!t, u>n n\n
nhKng l.ch l0c, bBng cc c"ng cV kinh t+ - cc c"ng cV
hnh ch(nh X php lZ, bBng c u 5i - trRng ph0to bBng
nhKng gii php chi+n lFc %i h0n nh lIp ch9ng trJnh, k+
wG
h!0ch tng th php ,uy1n - ch' ngh7a t bn 4c
,uy1n nh nCc 5 Fc trJnh by : ch9ng tr$n.
III. 'h(ng biu hin mRi ca ch ngha t bn ng; na;
$. 'h(ng biu hin mRi tr0ng n9m .c im
ca ch ngha t bn +c Au;n
a) &?I trung s/n )u<t 3 h5nh thDc "c qu.8n
19iH s; xut hi-n nhJng c5ng t3 c >u30n xu3<n >uGc
gia b<n c6nh s; %ht tri,n ca cc x4 nghi-% 9"a 9 nhd
Hi.n tFng li$n k+t a %0ng ti+p tVc pht trin, sc
m0nh c'a cc c!ns9n ]c!ncern^ - c"nggl"m$rt
]c!ngl!merat^ ngy cng Fc tEng c)ng. Hhng %! tc 4ng
c'a cc 0! luIt ch>ng 4c ,uy1n hay luIt ch>ng h0n ch+
c0nh tranh 5 lm xut hi.n ph bi+n cc hJnh thc t
chc 4c ,uy1n lCn h9n, ca! h9n2 hJnh thc "lyg"p"ly
]!lig!p!ly X 4c ,uy1n c'a m4t -i c"ng ty^ hay p"lyp"ly
]p!lyp!ly X 4c ,uy1n c'a m4t s> kh nhi1u c"ng ty tr!ng
m8i ngnh^. S* ra )i c'a cc "lyg"p"ly - p"lyp"ly -Ra
kh\c phVc Fc tJnh tr0ng c0nh tranh -" ch(nh ph', -Ra
ngEn ch<n Fc tJnh tr0ng 4c ,uy1n ]m!n!p!ly^ %mn tCi
c*c ,uy1n l nguy$n nh3n sinh ra trJ tr. - th>i nt ]nh
d.. r$nin 5 ch; rp^ nh) , lFi %Vng Fc tc 4ng t(ch c*c
c'a c c0nh tranh - 4c ,uy1n.
c hai xu hCng >i lIp nhau nhng th*c ra l th>ng
nht -Ci nhau2 xu hCng tIp trung - xu hCng phi tIp trung
ha. ?t /Dt, 5 hJnh thnh nhKng c"ng ty khng l/,
nhKng c!ns9n hay c"nggl"m$rt bnh trCng h!0t 4ng ra
ng!i bi$n giCi ,u>c gia, tr: thnh nhKng c"ng ty 4c
,uy1n xuy$n ,u>c gia c cc chi nhnh : hng trEm nCc tr$n
wU
th+ giCi -Ci %!anh s> 0t Fc hng trEm ti SL - s_ %Vng
hng chVc -0n la! 4ng.
?Dt khc, tr!ng cc nCc t bn lCn l0i pht trin rt
nhi1u cc c"ng ty -Ra - nh@. Nh( %V, : DQ tr!ng nhKng
nEm tx, hng nEm s> %!anh nghi.p -Ra - nh@ tEng tR
kxx.xxx +n sxx.xxx - t0! ra Ux tri.u ch8 lm -i.c,
tr!ng khi cSng th)i gian kxx c"ng ty lCn l0i gim `,k
tri.u ch8 lm -i.c. : HhIt bn, s> %!anh nghi.p -Ra -
nh@ chi+m tCi ww,h`~ tng s> cc %!anh nghi.p - s_ %Vng
tCi sx~ s> la! 4ng lm -i.c tr!ng cc %!anh nghi.p ni
chung, sn xut ra tr$n kt~ m<t hng - chi+m ,u n_a lX
Fng hng ha xut khu : c4ng h?a ri$n bang Mc, tCi giKa
nEm Gwwx c U,G tri.u %!anh nghi.p -Ra - nh@ chi+m
ww~ tng s> cc %!anh nghi.p c'a c nCc, thu hWt U` s>
la! 4ng - hk s> hAc sinh hAc ngh1, t0! ra GU tng sn
phm ,u>c %3n, thu nhIn nhi1u la! 4ng b= y ra tR cc
%!anh nghi.p lCn.
S* xut hi.n nhi1u %!anh nghi.p -Ra - nh@ l %!2
Th nht, -i.c ng %Vng cc thnh t*u cch m0ng
kh!a hAc - c"ng ngh. ch! phYp ti$u chun ha -
chuy$n m"n ha sn xut ngy cng s3u r4ng, %mn tCi
hJnh thnh h. th>ng gia c"ng, nht l tr!ng nhKng
ngnh sn xut "t", my bay, / i.n, c9 kh(, %.t, may
m<c, / trang sc, x3y %*ng nh :.
cc c"ng ty lCn - cc h5ng nhIn gia c"ng hJnh thnh
m4t h. th>ng g\n b -Ci nhau b:i hng l!0t m>i ,uan h.2
ng)i mua, ng)i bn, ng)i -ay, ng)i ch! -ay, b:i ph9ng ti.n
sn xut chung, c&ng nhau chia sy c"ng -i.c, b( ,uy+t sn
w`
xut - thIm ch( c c nhKng ban gim >c an ci -!
nhau.
c9 cu t"n ty trIt t* c'a h. th>ng ni tr$n tr!ng
ngnh "t" the! hJnh kim t* thp l <c trng c'a h. th>ng
gia c"ng HhIt bn ni chung. HhJn b1 ng!i, %)ng nh
l hi.n tFng nphi tIp trung han, nhng th*c cht ch; l
m4t biu hi.n mCi c'a s* tIp trung sn xut, tr!ng cc
h5ng -Ra - nh@ l. thu4c - ch=u s* chi ph>i c'a cc ch'
h5ng lCn -1 c"ng ngh., ->n, th= tr)ng -.-...
Th hai, nhKng u th+ c'a %!anh nghi.p -Ra - nh@
tr!ng c9 ch+ th= tr)ng.
HhKng %!anh nghi.p -Ra - nh@ nh0y cm -Ci thay
i tr!ng sn xut, linh h!0t ng ph -Ci tJnh hJnh bi+n
4ng c'a th= tr)ng, m0nh %0n tr!ng -i.c #u t -! nhKng
ngnh mCi ?i h@i s* m0! him, k c nhKng ngnh lWc
#u (t lFi nhuIn - nhKng ngnh sn phm p ng nhu
c#u c bi.t. cc %!anh nghi.p nh@ %g %ng i mCi trang
b= kQ thuIt m kh"ng c#n nhi1u chi ph( b sung.
b) [J tha. "Wi tr!ng cc h5nh thDc tW chDc 3
c2 ch, thng tr ca t b/n ti chnh
Nh(ch ng -Ci s* bi+n i mCi, hJnh thc t chc -
c9 ch+ th>ng tr= c'a t bn ti ch(nh 5 thay i. S* thay
i %ign ra ngay tr!ng ,u trJnh li$n k+t - th3m nhIp
-! nhau giKa t bn ng3n hng - t bn c"ng nghi.p.
Hgy nay, ph0m -i li$n k+t Fc m: r4ng ra nhi1u ngnh, %!
cc tIp !n ti ch(nh th)ng t/n t0i %Ci hJnh thc
nhKng t hFp a %0ng kiu c"ng X n"ng X th9ng X t(n X
%=ch -V hay c"ng nghi.p X ,u3n s* X %=ch -V ,u>c ph?ng.
wh
H4i %ung c'a s* li$n k+t cSng a %0ng h9n, tinh -i h9n,
phc t0p h9n.
N bn ti ch(nh m: r4ng th= tr)ng chng kh!n -
tham gia -! -i.c y m0nh h!0t 4ng tr!ng cc s: gia!
%=ch tr$n th= tr)ng tr!ng - ng!i nCc. dai tr? kinh t+ -
ch(nh tr= c'a t bn ti ch(nh ngy cng lCn, kh"ng ch;
tr!ng khu"n kh ,u>c gia m c?n nh h:ng m0nh mO tCi cc
nCc khc tr$n th+ giCi.
M bnh trCng ra th+ giCi - th(ch ng -Ci ,u trJnh
,u>c t+ ha )i s>ng kinh t+, cc tIp !n t bn ti ch(nh
5 thnh lIp cc ng3n hng a ,u>c gia - xuy$n ,u>c
gia, t0! i1u ki.n ch! cc c"ng ty xuy$n ,u>c gia th3m
nhIp -! cc nCc khc, <c bi.t l Hg3n hng Nh+ giCi
]b^ - vuQ ti1n t. ,u>c t+ ]D^. H!0t 4ng c'a cc tIp
!n ti ch(nh ,u>c t+ 5 %mn +n s* ra )i cc trung
t3m ti ch(nh c'a th+ giCi nh HhIt bn, DQ, Mc, H/ng
T"ng, Singap!...
c) Zu<t HhUu t b/n 36n ( c2 s0 ca "c qu.8n
quc t, sau chi,n tranhQ nhng qu. 1;Q chi8u h9ng 3
H,t c<u ca 3ic )u<t HhUu t b/n "* c b9c Iht tri#n
19i
chi1u hCng xut khu t bn cSng c nhKng thay i
rp r.t. NrCc kia, lu/ng t bn xut khu ch' y+u tR c nCc t
bn ch' ngh7a pht trin sang cc nCc kYm pht trin
]kh!ng sx~^. Hhng tR sau chi+n tranh th+ giCi l#n th hai,
<c bi.t sau nhKng nEm sx, `h t bn xut khu Fc #u
t tr!ng cc nCc pht trin, m: #u bBng -i.c t bn ,uay tr:
l0i N3y u. Hi.n tFng %! hai nguy$n nh3n ch' y+u. ?t
l, -! th)i kz ny, ph!ng tr! gii phng %3n t4c %3ng
wk
l$n m0nh mO, nhi1u nCc mCi ginh Fc 4c lIp %3n t4c ti+n
hnh ,u>c hKu ha t bn nCc ng!i, lm nn l?ng cc nh
#u t. @ai l, cc nCc N3y u c#n ->n kh>i phVc kinh t+
sau chi+n tranh. c&ng -Ci -i.c ti+p nhIn %?ng #u t tR b\c
DQ tCi the! k+ h!0ch Dcsan, hA tJm cch nh/i h9ngn m4t
b4 phIn t bn tR cc thu4c =a cS h!<c chuyn sang
nhKng n9i c m"i tr)ng #u t n =nh, an t!n h9n.
NR #u nhKng nEm sx, 0i b4 phIn %?ng t bn l0i
chy ,ua chy l0i giKa cc nCc t bn ch' ngh7a pht trin
-Ci nhau. Nr!ng nhKng nEm qx, cc nCc ang pht trin c?n
nhIn Fc trung bJnh tR `x +n hx~ kh>i lFng t bn xut
khu, nhng +n cu>i nhKng nEm tx ti l. ch; c?n
kh!ng Ux~, h9n nKa tr$n `h s> ny l0i hCng -! Gt nCc
ng #u -1 trJnh 4 pht trin tr!ng tng s> tr$n Gxx
nCc ang pht trin.
Mi1u ng chW Z l, tr!ng nhKng thIp ni$n sx X tx,
m4t s> nCc xut khu %#u m@ ]6c^ - cc n1n kinh t+ mCi
c"ng nghi.p ha ]Hs^ : ch3u cSng tham gia xut khu
t bn, nhng ph#n lCn t bn c'a hA cSng l0i hCng -! cc nCc t
bn ch' ngh7a pht trin.
c&ng -Ci s* i hCng, c9 cu xut khu t bn -! cc
nCc ang pht trin cSng c s* thay i, xut hi.n -i.c
xut khu t bn nh nCc %Ci hJnh thc n-i.n trFn, nhFp tcn.
b4 phIn t bn #u t -! k+t cu h0 t#ng - kinh t+ n"ng
tr0i gim t9ng >i. dJ cc ngnh thu4c l7nh -*c ny 5 tr:
n$n kYm hp %mn >i -Ci t bn t nh3n, n$n ch' y+u %*a
-! ngu/n L c'a cc ch(nh ph' hay ngu/n ->n c'a cc
t chc ti ch(nh ,u>c t+ nh2 vuQ ti1n t. ,u>c t+ ]D^,
wq
Hg3n hng Nh+ giCi ]b^, Hg3n hng 6ht trin ch3u
]Lb^. S* thay i tr$n c?n %! ch(nh sch c'a cc c)ng
,u>c. Nh( %V, ch(nh ph' DQ X ky c ,uy1n ph' ,uy+t tr!ng
D - b X 5 g3y sc Yp bu4c nhKng t chc ny ngRng
cp t(n %Vng ch! cc % n x3y %*ng k+t cu h0 t#ng -
kinh t+ n"ng tr0i khuy+n kh(ch t bn t nh3n #u t.
Nuy nhi$n, m4t l!0t c"ng ty nh, 6hp, H ran... 5 -Ft ,ua
c l.nh cm -In c'a DQ #u t -! cc nCc ang pht
trin. chPng h0n hA #u t thEm %? - khai thc %#u kh( :
di.t Ham X l bBng chng rp r.t chng minh ch! xu hX
Cng tr$n. S: %7 nh -Iy l -J tJnh tr0ng thi+u %#u kh( -
nhKng kim l!0i ,uZ hi+m -mn ang l ngt ch3n sinn c'a
n1n kinh t+ cc nCc t bn ch' ngh7a pht trin, tr!ng khi
cc nCc ang pht trin giu ti nguy$n l0i thi+u ->n -
kQ thuIt khai thc, - ngu/n lFi ca! tR l7nh -*c ny >i
-Ci c hai ph(a.
d) [J IhLn chia th, gi9i gia cc (i7n 1inh ca
ch nghGa t b/nS )u h9ng quc t, haQ t!n c+u ha
ng. cng t\ng b7n cBnh )u h9ng Hhu 3Jc ha n8n
Hinh t,
Sc m0nh - ph0m -i bnh trCng c'a cc c"ng ty 4c
,uy1n xuy$n ,u>c gia tEng l$n cng thWc y xu hCng ,u>c
t+ ha )i s>ng kinh t+ - s* ph3n chia ph0m -i nh h:ng
giKa chWng -Ci nhau, /ng th)i thWc y -i.c hJnh thnh
ch nghRa t bn c >u30n nh nEc >uGc t.
c&ng -Ci xu hCng ,u>c t+ ha, t!n c#u ha )i s>ng
kinh t+ l0i %ign ra hi.n tFng khu -*c ha, hJnh thnh ngy
cng nhi1u li$n minh kinh t+ khu -*c nh ri$n hFp ch3u u
]^, Hi.p h4i cc nCc M"ng Ham ]SH^, N chc hFp tc
ws
kinh t+ ch3u ]6c^... Hgy cng c nhi1u nCc tham gia
-! cc ri$n minh mIu %=ch t* %! ]N^ h!<c cc ri$n minh
thu+ ,uan ]c^. N l khu -*c tr!ng cc nCc thnh -i$n
cam k+t xa b@ hng r! thu+ ,u3n >i -Ci hng ha c'a
nhau.
Nr$n m4t mc 4 n! , nkh"ng gian th9ng m0i
xuy$n 0i %9ngn cSng l m4t b4 phIn c'a chi+n lFc tEng cX
)ng nh h:ng c'a cc c)ng ,u>c sau khi chi+n tranh l0nh
k+t thWc. N bn 4c ,uy1n ,u>c t+ l th+ l*c ang chi
ph>i ,u trJnh t!n c#u ha th"ng ,ua cc t chc kinh t+
,u>c t+ - ang ra sc h0n ch+ s* pht trin c'a cc t
chc khu -*c.
=) [J IhLn chia th, gi9i gia cc c'ng quc 36n
ti,I tc d9i nhng h5nh thDc cBnh tranh 3 thng tr
19i
Nuy ch' ngh7a th*c %3n cS 5 h!n t!n sVp -
ch' ngh7a th*c %3n mCi 5 suy y+u, nhng cc c)ng ,u>c t
bn ch' ngh7a, khi ngm ng#m, lWc c"ng khai, -mn tranh
ginh nhau ph0m -i nh h:ng bBng cch th*c hi.n nchi+n lFc
bi$n giCi m1mn, ra sc bnh trCng nbi$n giCi kinh t+n r4ng
h9n bi$n giCi =a lZ, rng bu4c, chi ph>i cc nCc kYm pht
trin tR s* l. thu4c -1 ->n, c"ng ngh. i +n s* l. thu4c
-1 ch(nh tr= -! cc c)ng ,u>c.
chi+n tranh l0nh k+t thWc, nguy c9 chi+n tranh th+
giCi b= y l&i, nhng l0i Fc thay th+ bBng nhKng cu4c
chi+n tranh khu -*c, chi+n tranh th9ng m0i, nhKng cu4c
chi+n tranh s\c t4c, t"n gi! m ng tr!ng h!<c nWp sau
cc cu4c Vng 4 l cc c)ng ,u>c + ,u>c.
wt
T/ l6i, %& c nhKng biu hi.n mCi, ch' ngh7a t bn
9ng 0i -mn l ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n. HhKng biu
hi.n mCi ch(nh l s* pht trin c'a nEm <c im c9
bn c'a ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n m r$nin 5 ch; ra tR
nhKng nEm #u th+ ki ff.
&. 'h(ng biu hin mRi tr0ng cI ch) iu ti)t
kinh t) ca ch ngha t bn +c Au;n nh nRc
M<c im ni bIt nht, ,uan trAng nht c'a tt c
mAi s* bi+n i c'a ch' ngh7a t bn sau chi+n tranh th+
giCi l#n th hai l s; %ht tri,n cha t"ng c 9 rng khe%
ca ch nghRa t bn c >u30n nh nEc. biu hi.n ch'
y+u l2
a^ Ni trAng c'a kinh t+ thu4c nh nCc tr!ng n1n kinh
t+ ,u>c %3n t bn ch' ngh7a Fc n3ng l$n rp r.t, ph0m -i
c'a n -Ra ba! g/m cc x( nghi.p thu4c nh nCc tr!ng cc
ngnh sn xut -It cht, -Ra ba! g/m cc c9 cu ng3n
hng ti ch(nh thu4c ng3n hng, ngnh kinh t+ th ba
]%=ch -V^, c&ng nhKng c"ng trJnh c9 s: h0 t#ng x5 h4i mCi
x3y %*ng %! nh nCc #u t.
b^ Tinh t+ thu4c nh nCc - t nh3n k+t hFp tEng l$n
m0nh mO. HEm Gwsw, tr!ng hx c"ng ty c"ng nghi.p lCn nht
c'a N3y u c s c"ng ty h8n hFp ->n giKa nh nCc - t
nh3n, tr!ng ->n nh nCc chi+m kh!ng m4t n_a. Nr!ng
c"ng ty %#u l_a c'a DQ, c ph#n %! ch(nh ph' n\m l
hq~. : c4ng h?a ri$n bang Mc 5 c G.xxx x( nghi.p
thu4c nh nCc - t nh3n k+t hFp.
c^ chi ti$u ti ch(nh c'a cc nh nCc t bn pht trin
%&ng i1u ti+t ,u trJnh ti sn xut x5 h4i tEng l$n
nhi1u. NrCc chi+n tranh th+ giCi l#n th nht, kh!n chi ny
ww
chi+m kh!ng Gx~ ti trAng tng gi tr= sn phm ,u>c
%3n. M+n #u nhKng nEm tx, kh!n chi ny 5 chi+m
h9n `x~, c bi.t c nCc -Ft ,u kx~.
%^ S* i1u ti+t ,u trJnh kinh t+ c'a nh nCc t sn
cSng c nhKng biu hi.n mCi2
} &; i0u tit ca nh nEc kt h#% 9Ei c) ch th tr(
ng c6nh tranh t; 'o 9 t4nh nLng ng ca t bn c
>u30n t nh2n
NrCc 3y, s* m: r4ng s: hKu nh nCc - s* can thi.p
tr*c ti+p ,u s3u c'a nh nCc -! ,u trJnh sn xut x5 h4i
5 %mn +n tJnh tr0ng trJ tr.. fu hCng ch' y+u c'a s*
i mCi l gim s: hKu nh nCc, gim s* can thi.p tr*c ti+p
c'a nh nCc, tEng t(nh nEng 4ng c'a kinh t+ t nh3n the!
ph9ng ch3m nnh nCc (t h9n, t nh3n nhi1u h9nn, hCng s*
i1u ti+t c'a nh nCc -! t#m -7 m" bBng cc c"ng cV ti
ch(nh, ti1n t.. NR , hJnh thnh ci gAi l n1n kinh t+
h8n hFp hay n1n kinh t+ th= tr)ng c s* i1u ti+t c'a nh
nCc, k+t hFp t(nh linh h!0t c'a c9 ch+ th= tr)ng c0nh tranh
t %! -Ci s* h!0t 4ng c'a cc t chc 4c ,uy1n t nh3n
- s* i1u ti+t c'a nh nCc.
} Xh)ng thc i0u tit ca nh nEc linh ho6t, /0/
'fo h)n 9Ei %h6/ 9i rng h)n
X 1i0u tit b.ng ch)ng tr*nh 9 k ho6ch. Nh( %V2 chi
ng3n sch Fc th*c hi.n the! cc ch9ng trJnh kinh t+ X x5
h4i trung h0n - %i h0n, nh ch9ng trJnh phVc h/i kinh t+,
ch9ng trJnh pht trin - ng %Vng ti+n b4 kh!a hAc -
c"ng ngh., ch9ng trJnh ci bi+n c9 cu kinh t+, ch9ng
trJnh pht trin k+t cu h0 t#ng.
Gxx
X 1i0u tit c) cu kinh t bBng ,uan h. th= tr)ng
th"ng ,ua hFp /ng, /ng th)i h8 trF nhKng ngnh truy1n
th>ng c#n Fc ti+p tVc %uy trJ - nhKng ngnh mSi nhAn
-Ci c"ng ngh. ca!. Hh -Iy, nhu c#u c'a nh nCc 5 tr:
thnh m4t c"ng cV tc 4ng -! chuyn %=ch c9 cu kinh
t+ m4t cch ch' 4ng.
X 1i0u tit tin b khoa hMc 9 c5ng ngh- bBng tEng
chi ng3n sch ch! nghi$n cu - pht trin ]L^, tEng ti
trF ch! nghi$n cu ng %Vng c'a cc c"ng ty t nh3n, 1
xut nhKng hCng u ti$n nghi$n cu kh!a hAc h!<c mua
c"ng ngh. c'a nCc ng!i.
X 1i0u tit th trng lao ng. di.c ng %Vng cc
thnh t*u c'a cch m0ng kh!a hAc - c"ng ngh. -! sn
xut - thay i c9 cu kinh t+ th(ch ng -Ci c"ng ngh.
mCi tr!ng ch+ 4 t bn ch' ngh7a tt y+u %mn +n tEng s>
ng)i tht nghi.p. dJ -Iy, x!a %=u m3u thumn giKa t
bn - la! 4ng, nh nCc t bn phi i1u ti+t th= tr)ng la!
4ng.
X 1i0u tit th trng ti ch4nh, ti0n t-, ch>ng l0m pht,
i1u ti+t gi c.
X 1i0u tit cc >uan h- kinh t Gi ngo6i, h. th>ng
ti ch(nh X ti1n t. ,u>c t+...
I?. 'h(ng thnh tCu giRi h"n % xu hRng %<n +ng ca
ch ngha t bn ng; na;
$. 'h(ng thnh tCu ch ngha t bn "t 3c
tr0ng #C %<n +ng @; mKu thuSn
Thi ch' ngh7a t bn -Ra pht trin tCi giai !0n 4c
,uy1n, d.. r$nin 5 ch; rp, s* pht trin nhanh chng c'a
GxG
n1n kinh t+ c'a ch' ngh7a + ,u>c - s* trJ tr. th>i nt
c'a hai xu th+ c&ng t/n t0i s!ng s!ng. Nr!ng th)i 0i ngy
nay, s* -In 4ng pht trin tr!ng m3u thumn c'a ch'
ngh7a t bn 4c ,uy1n biu hi.n rt ni bIt.
Mt (S Zu th, Iht tri#n nhanh chng ca n8n
Hinh t,. biu hi.n : ch82 sau chi+n tranh th+ giCi l#n th
hai, <c bi.t l -! nhKng nEm kx - qx c'a th+ ki ff,
tr!ng n1n kinh t+ t bn ch' ngh7a th+ giCi 5 xut hi.n
th)i kz tEng tr:ng -Ci t>c 4 ca! hi+m thy tr!ng n1n kinh
t+. Hguy$n nh3n c'a xu th+ ny l %!2 y$u c#u n4i t0i - xu
th+ tEng nhanh t>c 4 c'a -i.c pht trin l*c lFng sn xut
g#n -Ci cu4c cch m0ng kh!a hAc - c"ng ngh.o ,u trJnh
-In hnh c'a n1n kinh t+ t bn ch' ngh7a ba! hm nhKng
nh3n t> k(ch th(ch s* pht trin kinh t+o tc %Vng can
thi.p -! i1u ch;nh cVc b4 >i -Ci ,uan h. sn xut c'a
ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n nh nCco -i.c m: r4ng th= trX
)ng tr!ng nCc - ,u>c t+o <c bi.t l tc %Vng k(ch th(ch
c'a cu4c u tranh giKa hai h. th>ng kinh t+ th+ giCi.
4ai (S Zu th, tr5 tr ca n8n Hinh t, ]hay xu th+
trJ tr., th>i nt m d.. r$nin 5 ch; ra^. M l -J s* th>ng
tr= 4c ,uy1n 5 t0! ra nhKng nh3n t> ngEn cn s* ti+n
b4 kQ thuIt - pht trin sn xut. N bn 4c ,uy1n c
th th"ng ,ua nhKng bi.n php nh gi c 4c ,uy1n, h0n
ch+ sn lFng - mua pht minh kQ thuIt... th"ng ,ua t
chc 4c ,uy1n - cc th' !0n tra! i kh"ng ngang
gi... thu lFi nhuIn ca! m4t cch n =nh tR tr!ng -
ng!i nCc. Nt c nhKng ci 5 lm mt tc %Vng : mc
4 nht =nh nhKng nh3n t> thWc y kQ thuIt, sn xut
ti+n b4. Hgy nay, nhKng nh3n t> n$u tr$n -mn t/n t0i -
GxU
ti+p tVc tc 4ng, biu hi.n l2 t>c 4 tEng tr:ng kinh t+
l0c hIu nhi1u s! -Ci kh nEng m kh!a hAc - c"ng ngh.
hi.n 0i ch! phYp ]hi.u sut s_ %Vng thi+t b= : cc nCc +
,u>c ch; kh!ng qx X sx~, tht nghi.p bJnh ,u3n h,s~^,
tr0ng thi ntrJ tr. l0m phtn, ,u3n s* ha n1n kinh t+ ,u>c
%3n, s* pht trin t9ng >i chIm ch0p c'a n1n kinh t+
cc nCc t bn h&ng hIu nht.
Nr!ng th*c t+ -In hnh c'a n1n kinh t+ t bn ch'
ngh7a ngy nay ang t/n t0i s!ng s!ng hai xu th+ tri ngFc
nhau y. H1n kinh t+ c'a m4t ngnh c bi.t, thIm ch( t!n
b4 th+ giCi t bn ch' ngh7a, -Ci nhKng mc 4 khc nhau
lWc biu hi.n xu th+ ny, lWc l0i biu hi.n xu th+ khc. HhX
ng, nhJn chung, %Ci s* thWc y c'a cu4c cch m0ng kh!a
hAc - c"ng ngh., s* pht trin c'a n1n kinh t+ t bn ch'
ngh7a tLng nhanh h)n so 9Ei trEc. Hhng s* pht trin ny l0i
kh"ng c3n >i - /ng 1u : cc nCc, kh"ng tri.t ti$u X
Fc nhKng nh3n t> kJm h5m khi+n ch! s* trJ tr. -mn l
m4t xu th+ khch ,uan.
S* t/n t0i s!ng s!ng c'a hai xu th+ tr!ng ch'
ngh7a t bn ngy nay /t /Dt ni l$n rBng, ch, " t
b/n ng. na. 36n c sDc sng, ,uan h. sn xut t bn
ch' ngh7a tr!ng m4t th)i kz nht =nh c th t* i1u
ch;nh - : mc 4 nht =nh c?n c th th(ch ng -Ci
y$u c#u pht trin c'a l*c lFng sn xut - thWc y x5 h4i
t bn pht trin. ?Dt khc, i1u cSng ni l$n rBng,
1Lu thu6n c2 b/n ca ch nghGa t b/n ng. na.
36n Hh;ng h8 "%c gi/i qu.,t. Nri l0i, n cng b&ng n
gay g\t ,uy+t li.t h9n. chPng h0n, sau s* ki.n GGwUxxG
xy ra : He !rk, DQ - th+ giCi t bn ch' ngh7a l0i cng
%n s3u -! m3u thumn kinh t+, ,u3n s* s3u s\c h9n.
Gx`
&. QiRi h"n % h<u Au ch ngha t bn gK; ra
D<c %& ch' ngh7a t bn ngy nay 5 c s* i1u
ch;nh nht =nh tr!ng nhKng hJnh thc ,uan h. s: hKu,
,un lZ - ph3n ph>i nhng -mn kh"ng th kh\c phVc Fc
m3u thumn khch ,uan ny.
D3u thumn c9 bn ni tr$n biu hi.n ra thnh nhKng
m3u thumn cV th sau 3y2
Mt (S MLu thu6n gia t b/n 3 (a! "ng.
S* ph3n c*c giu X ngh[! - tJnh tr0ng bt c"ng x5 h4i
tEng l$n, chng t@ bn cht bc l4t gi tr= th<ng % -mn t/n
t0i, %& Fc biu hi.n %Ci nhKng hJnh thc tinh -i h9n. c s*
b#n c&ng ha tuy.t >i lmn t9ng >i c'a giai cp c"ng
nh3n -mn ang t/n t0i. Nuy 0i b4 phIn t#ng lCp tr( thc -
la! 4ng c kQ nEng ang c -i.c lm Fc ci thi.n mc
s>ng - gia nhIp -! t#ng lCp trung lu, nhng -mn kh"ng xa
Fc s* ph3n ha giu X ngh[!.
Nr!ng x5 h4i t bn ngy nay, s* bt bJnh Png -
cc t. n0n x5 h4i -mn t/n t0i m4t cch ph bi+no s* suy /i
-1 x5 h4i, -En ha - 0! c ngy cng tr#m trAng. : DQ,
t. ph3n bi.t ch'ng t4c -mn t/n t0i ngang nhi$n. Nhe!
th>ng k$, hi.n nay : DQ c U try em %a en thJ G phi
s>ng tr!ng cnh ngh[! tuy.t >io tr!ng `k,s tri.u ng)i
ngh[! c `x~ l ng)i %a en ]m<c %& hA ch; g/m GU~
%3n s>^. NJnh tr0ng bt c"ng 5 lm tEng cc t. n0n x5 h4i,
tr: thnh m4t thch thc gay g\t. N4i c - b0! l*c trn lan.
N4i ph0m gi+t ng)i : DQ tEng nhanh tr!ng thanh ni$n, nht
l : 4 tui Gk X Gw. Hgy nay, tr!ng x5 h4i t bn, s* tha
ha kh"ng ch; %ign ra tr!ng la! 4ng m c?n %ign ra
tr!ng mAi m<t c'a )i s>ng x5 h4i.
Gxh
4ai (Q 1Lu thu6n gia cc dLn tc thuc "a
3 Ih thuc 39i ch nghGa ", quc.
Hgy nay, m3u thumn ny ang chuyn thnh m3u
thumn giKa cc nCc chIm pht trin b= l. thu4c -Ci nhKng nX
Cc + ,u>c. Hhi1u ti li.u c"ng b> tr$n cc ph9ng ti.n
truy1n th"ng 5 ch; rp cc nCc th ba kh"ng nhKng b= -9
-Yt c0n ki.t ngu/n ti nguy$n thi$n nhi$n, m c?n m\c nF
kh"ng th n! tr Fc. Hng nEm, cc nCc chIm pht trin
-ay nF phi tr ch! cc nCc ch' nF s> ti1n l5i tR G`x +n Gkx
ti SL. Min hJnh l braxin, nF nCc ng!i 5 l$n tCi GUh ti
SLo tr!ng nhKng nEm GwsU X Gwtt 5 phi tr l5i Gsq ti
SL, ngh7a l -Ft tng s> nF kU ti SL. D4t ti li.u c'a
nh th) Tit" ch! bi+t2 ri$ng s> l5i m braxin phi tr nEm
Gwtt bBng Utt tri.u sut l9ng t>i thiu : nCc ny, h!<c
bBng gi tr= x3y %*ng tG.sxx lCp hAc, hay x3y nh ch! `x
tri.u ng)i, tr!ng khi Cc t(nh c t` tri.u %3n braxin ]U`
s> %3n^ thi+u En. Th"ng nhKng th+, : cc nCc th ba c?n
%ign ra n0n nchy mu ->nn - nchy mu cht xmn. Nh(
%V, lFng t ban rWt i tR t!n b4 th+ giCi th ba tr!ng cc nEm
Gwsh X Gwtk l kh!ng `xx ti SL, tr!ng c Gxx ti SL
tR ngu/n tham nhSng.
Mi1u ny cSng 5 Fc Hg3n hng Nh+ giCi khPng
=nh2 : ch3u 6hi, DQ ratinh... hng trEm tri.u ng)i 5 nhIn
thy, i c&ng -Ci tEng tr:ng l s* suy tn -1 kinh t+, pht
trin nh)ng ch8 ch! suy th!io : m4t -i nCc DQ ratinh, aH6
the! #u ng)i hi.n nay thp h9n s! -Ci Gx nEm trCc 3y.
Nr!ng nhi1u nCc ch3u 6hi, n c?n thp h9n cch 3y Ux
nEm2 n... m4t th+ giCi m tr!ng tR Ux nEm nay : ch3u 6hi,
tR w nEm nay : DQ ratinh mc s>ng kh"ng ngRng gim, tr!ng
Gxk
khi mc s>ng tr!ng cc -&ng khc ti+p tVc tEng l$n tuy c
chIm h9n, l i1u h!n t!n kh"ng th chp nhIn Fcn
]G^
.
Ba (S MLu thu6n gia cc n9c t b/n ch nghGa
39i nhauP
ch' y+u l giKa ba trung t3m kinh t+, ch(nh tr=
hng #u c'a th+ giCi t bn, giKa cc tIp !n t bn
xuy$n ,u>c gia. D3u thumn ny c ph#n %=u i tr!ng th)i
kz c?n t/n t0i s* >i #u giKa hai h. th>ng th+ giCi t bn
ch' ngh7a - x5 h4i ch' ngh7a, nay c chi1u hCng %ign
bi+n phc t0p sau khi chi+n tranh l0nh k+t thWc. ?t /Dt,
s* pht trin c'a xu hCng ,u>c t+ ha )i s>ng kinh t+ -
?i h@i c'a cch m0ng kh!a hAc - c"ng ngh. khi+n cc nX
Cc phi li$n k+t -Ci nhau. ?Dt khc, %! tc 4ng c'a ,uy
luIt pht trin kh"ng 1u - lFi (ch cVc b4 c'a giai cp
th>ng tr= : m8i nCc, cc nCc 5 tr: thnh >i th' c0nh
tranh -Ci nhau, tranh ginh ,uy1n l*c - ph0m -i nh h:ng
tr$n th+ giCi, nht l giKa ba trung t3m DQ, HhIt bn -
N3y u. biu hi.n c'a m3u thumn giKa cc nCc y trCc h+t
l cc cu4c chi+n tranh th9ng m0i, c0nh tranh giKa cc c"ng
ty xuy$n ,u>c gia %Ci nhi1u hJnh thc, tr$n th= tr)ng chng
kh!n, n9i #u t c lFi... T/ l6i, tr!ng nhKng nEm g#n
3y, giKa cc c)ng ,u>c t bn 5 - ang c s* i1u
ch;nh lFi (ch nht =nh nhBm lm %=u nhKng xung 4t
giKa t bn -Ci t bn, s!ng giKa hA -mn kh"ng trnh kh@i
m3u thumn, khi thJ 3m i, khi thJ gay g\t ,uy+t li.t.
Bn (S MLu thu6n gia ch nghGa t b/n 3
ch nghGa )* hi.
]
G^ 9n$ Muym"ng, ?t th giEi kh5ng th, ch% nh$n #c, HAc -i.n Hguygn i vu>c
xut bn, H H4i, Gwwx, tr. `xU.
Gxq
D3u thumn ny l m3u thumn xuy$n su>t th)i 0i
,u 4 l$n ch' ngh7a x5 h4i tr$n ph0m -i t!n th+ giCi. ch+
4 x5 h4i ch' ngh7a : ri$n f" - M"ng u sVp khi+n
ch' ngh7a x5 h4i t0m th)i l3m -! th!i tr!, nhng bn
cht th)i 0i kh"ng h1 thay i. r!i ng)i -mn : tr!ng ,u
trJnh ,u 4 tR ch' ngh7a t bn l$n ch' ngh7a x5 h4i m:
#u bBng cch m0ng thng D)i Hga -7 0i. L! , m3u
thumn giKa ch' ngh7a t bn - ch' ngh7a x5 h4i -mn t/n t0i
m4t cch khch ,uan.
Nr!ng th*c t+, m3u thumn ny biu hi.n tr!ng mu
/ c'a cc th+ l*c + ,u>c ang lFi %Vng s* sVp c'a
ch' ngh7a x5 h4i : m4t s> nCc y m0nh cu4c phn
k(ch ,uy+t li.t bBng mAi th' !0n ]kh"ng l!0i trR s* can
thi.p bBng ,u3n s*^ nhBm xa b@ cc nCc x5 h4i ch' ngh7a
c?n l0i.
Hhng %! i1u ki.n ,u>c t+ c nhKng thay i, %!
giKa m4t s> nCc x5 h4i ch' ngh7a - t bn ch' ngh7a 5
thi+t lIp ,uan h. ch(nh thc -1 m<t nh nCc, c ,uan h.
-Ra hFp tc -Ra u tranh -1 nhi1u m<t, ch! n$n m3u
thumn giKa ch' ngh7a x5 h4i - ch' ngh7a t bn ngy nay
biu hi.n ch' y+u bBng n%ign bi+n h?a bJnhn - ch>ng
n%ign bi+n h?a bJnhn. Nuy hJnh thc biu hi.n c khc trX
Cc, nhng u tranh giKa ch' ngh7a x5 h4i - ch' ngh7a t
bn -mn l cu4c u tranh rt ,uy+t li.t.
ch' ngh7a t bn ngy nay X -Ci nhKng thnh t*u
ng k c'a n, l s* chun b= t>t nht nhKng i1u ki.n,
ti1n 1 ch! s* ra )i c'a ch' ngh7a x5 h4i tr$n ph0m -i
t!n th+ giCi. Hhng bCc chuyn tR ch' ngh7a t bn l$n ch'
ngh7a x5 h4i -mn phi th"ng ,ua cu4c cch m0ng x5 h4i ch'
ngh7a. d.. r$nin nhn m0nh rBng n... -i.c ch' ngh7a t bn
Gxs
y nti+p cInn -Ci ch' ngh7a x5 h4i phi l m4t bBng chng
ch; ra rBng cch m0ng x5 h4i ch' ngh7a 5 +n g#n,
5 %g th*c hi.n, 5 c kh nEng th*c hi.n, 5 c#n k(p r/i,
ch kh"ng phi l m4t ci cC %ung th -i.c ph' nhIn
cu4c cch m0ng n
]G^
. L7 nhi$n, cu4c cch m0ng x5 h4i ch'
ngh7a sO %ign ra bBng ph9ng php n! X h?a bJnh hay b0!
l*c, i1u h!n t!n t&y thu4c -! nhKng h!n cnh
l=ch s_ cV th c'a tRng nCc - b>i cnh ,u>c t+ chung
tr!ng tRng th)i im, -! s* l*a chAn c'a cc l*c lFng cch
m0ng.
1. Tu hRng %<n +ng ca ch ngha t bn +c
Au;n
Mnh gi xu hCng -In 4ng c'a ch' ngh7a t bn 4c
,uy1n cSng ch(nh l lm rp =a -= l=ch s_ c'a ch' ngh7a
t bn 4c ,uy1n tr!ng ti+n trJnh pht trin ti+n b4 c'a
nh3n l!0i.
NR s* ph3n t(ch nhKng <c trng kinh t+ ch(nh tr=
c'a ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n, d.. r$nin 5 rWt ra nhKng
k+t luIn -1 =a -= l=ch s_ c'a ch' ngh7a t bn tr!ng giai
!0n pht trin mCi c'a n2 giai !0n + ,u>c ch' ngh7a.
M l giai !0n cu>i c&ng c'a ch' ngh7a t bn, l $m trCc
c'a cch m0ng x5 h4i ch' ngh7a. M=a -= l=ch s_ c'a ch'
ngh7a t bn : giai !0n ny th hi.n : ba m<t sau 3y2
Mt (S Ah nghGa ", quc ( ch nghGa t b/n
"c qu.8n
ch' ngh7a + ,u>c l s* pht trin - k+ tVc tr*c
ti+p c'a nhKng <c t(nh c9 bn c'a ch' ngh7a t bn ni
]
G^ d.. r$nin, Ton t$%, Hxb Ni+n b4, Datxc9-a, Gwsq, tIp ``, tr. th.
Gxt
chung. d1 m<t kinh t+, s* 4c ,uy1n t bn ch' ngh7a 5
thay th+ s* c0nh tranh t* %! t bn ch' ngh7a.
M4c ,uy1n sinh ra tR c0nh tranh t* %!, thay th+ c0nh
tranh t* %!, nhng kh"ng th' ti$u c0nh tranh t* %!, b:i -Iy
kh"ng c ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n thu#n tWy. Hgay c
tr!ng nhKng nCc t bn pht trin, b$n c0nh nhKng t chc
4c ,uy1n -mn c?n nhi1u x( nghi.p -Ra - nh@ ng!i 4c
,uy1n - nhKng thF th' c"ng, n"ng %3n c th.
Nr!ng giai !0n 4c ,uy1n, %& 5 c nhKng biu
hi.n mCi, cc ,uy luIt kinh t+ c'a ch' ngh7a t bn ni
chung -mn pht huy tc %Vng, cc <c im thu4c -1 bn
cht c'a ch' ngh7a t bn nh kh'ng h!ng kinh t+, tht
nghi.p, s* b#n c&ng ha giai cp -" sn... -mn kh"ng thay
i.
4ai (S Ah nghGa ", quc ( ch nghGa t b/n
\n b1 3 thi nt
S* th>ng tr= c'a 4c ,uy1n tt y+u sinh ra xu hCng
trJ tr. - th>i nt. di.c =nh ra nhKng gi c 4c ,uy1n,
%& ch; l t0m th)i, tr$n m4t mc 4 n! cSng l nhKng
nguy$n nh3n h0n ch+ k(ch th(ch ti+n b4 kQ thuIt - kJm
h5m s* pht trin c'a l*c lFng sn xut. S* bc l4t thu4c
=a 5 tr: thnh ngu/n lm giu ch! giai cp th>ng tr= :
m4t nhm nh@ nhKng nCc + ,u>c. cu4c tranh ginh thu4c
=a 5 %mn +n ch0y ua -S trang, pht trin ch' ngh7a
,u3n phi.t, thu hWt m4t b4 phIn ngy cng lCn thu nhIp
,u>c %3n. HhKng cu4c chi+n tranh + ,u>c ch' ngh7a
-Ra tn st ba! sinh m0ng c!n ng)i, -Ra h'y h!0i -" s> c'a
ci - la! 4ng x5 h4i.
S* th>ng tr= c'a 4c ,uy1n kh"ng l!0i trR s* pht
trin sn xut - kQ thuIt, -J 4c ,uy1n kh"ng l!0i trR
c0nh tranh. dJ -Iy, tr!ng giai !0n + ,u>c ch' ngh7a,
Gxw
/ng th)i t/n t0i hai xu hCng tri ngFc nhau2 xu hCng ti+n b4
kQ thuIt - xu hCng th>i nt kJm h5m s* pht trin kQ
thuIt.
d.. r$nin 5 ch; rp2 n... n+u ch! rBng xu hCng i +n th>i
nt l!0i trR s* pht trin nhanh chng c'a ch' ngh7a t
bn, thJ nh th+ l sai l#mo kh"ng, tr!ng th)i 0i ch' ngh7a
+ ,u>c, m4t s> ngnh c"ng nghi.p n! , m4t s> t#ng
lCp n! tr!ng giai cp t sn, m4t s> nCc n! , 1u
biu hi.n, h!<c (t h!<c nhi1u, khi thJ xu hCng ny, khi
thJ xu hCng kia. fYt t!n b4, ch' ngh7a t bn pht trin -"
c&ng nhanh h9n trCc, nhng ni chung thJ s* pht trin
kh"ng nhKng tr: thnh kh"ng /ng 1u h9n trCc, m s*
pht trin kh"ng /ng 1u ny ni ri$ng biu hi.n c : s*
th>i nt c'a cc nCc c nhi1u t bn nht ]nCc nh^n
]G^
.
S* pht trin kh"ng 1u -1 kinh t+ %mn +n s* pht
trin kh"ng 1u -1 ch(nh tr=, ngh7a l nhKng ti1n 1
ch(nh tr= c'a cch m0ng -" sn ch(n mu/i kh"ng 1u
nhau tr!ng cc nCc khc nhau, b:i -Iy nch' ngh7a x5 h4i c
th th\ng trCc h+t l tr!ng m4t s> (t nCc t bn ch' ngh7a
h!<c thIm ch( ch; tr!ng m4t nCc t bn ch' ngh7a, tch
ri$ng ra m nin
]G^
.
Ba (S Ah nghGa ", quc ( ch nghGa t b/n
"ang tr!ng qu tr5nh dit 3!ng
M4c ,uy1n t nh3n - ch' ngh7a t bn 4c ,uy1n
nh nCc l biu hi.n s* ?i h@i pht trin ca! c'a l*c lFng
sn xut, c'a t(nh cht x5 h4i ha sn xut kh"ng nhKng
tr: thnh c#n thi+t m 5 l hi.n th*c - ngy cng m3u
thumn -Ci s* chi+m hKu t nh3n t bn ch' ngh7a. n... ch'
ngh7a t bn 4c ,uy1n nh nCc l s* chun b= 9$t cht
]
G^ d.. r$nin, Ton t$%, Hxb Ni+n b4, Datxc9-a, Gwtx, tIp Us, tr. k`q.
]
G^ d.. r$nin, Ton t$%, Hxb Ni+n b4, Datxc9-a, Gwtx, tIp Uq, tr. Ghs.
GGx
#y ' nht ch! ch' ngh7a x5 h4i, l %hKng ch i 9o
ch' ngh7a x5 h4i, l nc thang l=ch s_ m giKa n ]nc
thang ^ -Ci n3ng thang Fc gAi l ch' ngh7a x5 h4i thJ
kh5ng c /t nc no = giJa cn
]U^
.
Mi1u kh"ng c ngh7a l ch' ngh7a t bn 4c
,uy1n nh nCc 5 thay i bn cht, 5 l ch' ngh7a x5
h4i, m ch; c ngh7a l cc m3u thumn tr!ng l?ng ch'
ngh7a t bn th)i kz ngy cng gay g\t, t0! nhKng ti1n
1 ch! cch m0ng -" sn.
HhKng k+t luIn c'a d.. r$nin -1 =a -= l=ch s_ c'a
ch' ngh7a + ,u>c 5 Fc th*c tign l=ch s_ #u th+ ki
ff chng minh. ch' ngh7a t bn 5 b= xa b@ : nCc Hga
sau cch m0ng thng D)i nEm GwGs - sau : m4t s> nCc
M"ng u, ch3u - ch3u DQ ratinh, s* hJnh thnh h.
th>ng x5 h4i ch' ngh7a th+ giCi 5 thc t;nh - c -S cc
%3n t4c b= p bc ginh 4c lIp %3n t4c, lm sVp ch'
ngh7a th*c %3n, lm suy y+u ch' ngh7a th*c %3n mCi.
Nuy nhi$n, th*c tign cSng ch; ra rBng, kh"ng th
nhIn thc m4t cch 9n gin nhKng k+t luIn c'a r$nin
tr$n 3y -1 ,u trJnh %i.t -!ng c'a ch' ngh7a +
,u>c. ch' ngh7a + ,u>c nht =nh sO b= thay th+ b:i
ch' ngh7a x5 h4i, nhng ,u trJnh thay th+ l m4t ,u
trJnh u tranh ,uy+t li.t, ,uanh c! khWc khuiu, c ca!
tr! - c th!i tr! ch kh"ng phi l m4t ,u trJnh
tr9n tru, thPng t\p. L& ch! ch' ngh7a t bn : giai !0n
+ ,u>c ch' ngh7a -mn c?n c nhi1u kh nEng th(ch
nghi, t* i1u ch;nh pht trin -1 kinh t+, nhng sCm
hay mu4n n -mn sO b= ch' ngh7a x5 h4i thay th+ tr$n
ph0m -i t!n th+ giCi. HAc thuy+t c'a r$nin -1 ch' ngh7a
]
U^ d.. r$nin, Ton t$%, Hxb Ni+n b4, Datxc9-a, Gwsq, tIp `h, tr. Ukt.
GGG
+ ,u>c -1 c9 bn -mn giK nguy$n Z ngh7a ch; 0! >i
-Ci th*c tign u tranh c'a giai cp c"ng nh3n, cc %3n
t4c b= p bc - nh3n l!0i ti+n b4 ngy nay.
7Ku hUi hRng BSn =n t<>
G. 6h3n t(ch cc <c im kinh t+ c9 bn c'a cHNb
4c ,uy1n
U. Hguy$n nh3n ra )i, bn cht c'a cHNb 4c ,uy1n
nh nCc.
`. HhKng biu hi.n mCi c'a cHNb 4c ,uy1n hi.n nay.
h. fu hCng -In 4ng c'a cHNb 4c ,uy1n.
GGU
Bi ]
-hi kV Au4 + /Mn ch ngha xW h+i ?it 'am
$. -,nh tt ;)u kh4ch Auan ca thi kV Au4 +
/Mn ch ngha xW h+i ?it 'am
Nh)i kz ,u 4 l$n ch' ngh7a x5 h4i l th)i kz l=ch s_
tt y+u m bt c ,u>c gia n! cSng phi tri ,ua tr$n c!n
)ng i tCi x5 h4i mCi X x5 h4i c4ng sn ch' ngh7a. Nuy nhi$n
t0i m8i nCc, t&y thu4c -! trJnh 4 pht trin c'a l*c lFng
sn xut - nhKng i1u ki.n l=ch s_, cV th mc 4
thuIn lFi - kh khEn khc nhau m th)i kz ,u 4 : m8i nCc
sO c nhKng s* khc nhau. S! -Ci cc nCc 5 tri ,ua th)i kz
pht trin c'a ch' ngh7a t bn, m4t nCc n"ng nghi.p l0c
hIu nh di.t Ham i l$n ch' ngh7a x5 h4i b@ ,ua ch+ 4 t
bn ch' ngh7a l0i cng phi tri ,ua m4t th)i kz ,u 4
l3u %i -Ci nhi1u kh khEn, phc t0p h9n.
Hgay tR nhKng nEm #u, khi mi1n b\c bCc -! th)i
kz ,u 4 l$n ch' ngh7a x5 h4i, ch' t=ch H/ ch( Dinh 5
khPng =nh rBng2 nnhi.m -V ,uan trAng nht c'a chWng
ta l phi x3y %*ng n1n tng -It cht - kQ thuIt c'a ch'
ngh7a x5 h4i...ti+n %#n l$n ch' ngh7a x5 h4i, c c"ng
nghi.p - n"ng nghi.p hi.n 0i, c -En ha, kh!a hAc ti$n
ti+n. tr!ng ,u trJnh cch m0ng x5 h4i ch' ngh7a, chWng ta
phi ci t0! n1n kinh t+ cS - x3y %*ng n1n kinh t+ mCi,
m x3y %*ng l nhi.m -V ch' ch>t l3u %in
]G^
.
S* l*a chAn c!n )ng i l$n ch' ngh7a x5 h4i c'a
di.t Ham l m4t tt y+u khch ,uan. b:i -J2
]
G^ H/ ch( Dinh, Ton t$%, Hxb cNva, H H4i, Gwwq, tIp Gx, tr. G`.
GG`
Th nht, pht trin the! c!n )ng x5 h4i ch' ngh7a
l ph& hFp -Ci xu th+ c'a l=ch s_ khi m ch' ngh7a t bn tuy
-mn c?n u th+ -1 ->n, kh!a hAc, c"ng ngh. s!ng n -mn
kh"ng th gii ,uy+t Fc nhKng m3u thumn c9 bn c'a
n. HgFc l0i tr!ng i1u ki.n c'a cch m0ng kh!a hAc X c"ng
ngh. hi.n 0i, ch' ngh7a t bn l0i cng chng t@ n l m4t
ch+ 4 x5 h4i kh"ng c t9ng lai. M t/n t0i ch' ngh7a t bn
phi chp nhIn s* lCn l$n c'a nhKng nl8 hng tr!ng l?ng
nn m c. Dc 5 tRng %* b!. ch' ngh7a x5 h4i %& c
nhKng tht b0i c'a m" hJnh ny hay m" hJnh khc s!ng
cSng ch; l nhKng tht b0i t0m th)i, xYt -1 bn cht
ch' ngh7a x5 h4i -mn l m4t ch+ 4 x5 h4i t>t p h9n s!
-Ci ch(nh ch' ngh7a t bn 9ng 0i.
Th hai l >i -Ci cch m0ng di.t Ham, ngay tR cu>i
nhKng nEm Ux c'a th+ ki ff ch! +n nay, 4c lIp %3n
t4c lu"n lu"n g\n li1n -Ci ch' ngh7a x5 h4i nh m4t tt y+u
l=ch s_. Nh\ng lFi c'a cch m0ng Nhng Nm - hai cu4c
khng chi+n ch>ng x3m lFc cSng nh nhKng thnh t*u t! lCn
c'a c"ng cu4c i mCi 5 chng minh m4t cch rt rp rng
ch3n lZ . Hh) ki$n trJ c!n )ng x5 h4i ch' ngh7a m
ngay c tr!ng nhKng th)i kz kh khEn nht, 4c lIp %3n
t4c -mn Fc giK -Kng. D<t khc, Fc 4c lIp %3n t4c Fc
m b! cng lm ch! c"ng cu4c x3y %*ng ch' ngh7a x5
h4i -Ft ,ua Fc th_ thch - thu Fc nhKng thnh t*u ,uan
trAng. Hgy nay %& mCi ch; -Ft ,ua Fc ch<ng )ng #u
c'a th)i kz ,u 4, trCc m\t cSng nh l3u %i sO c?n c
nhi1u kh khEn, thch thc nhng >i -Ci nh3n %3n di.t
Ham rp rng l ch; c i the! c!n )ng x3y %*ng ch'
ngh7a x5 h4i mCi p ng #y ' Fc y$u c#u -9n tCi m4t
GGh
x5 h4i %3n giu, nCc m0nh, c"ng bBng, %3n ch' - -En
minh.
&. .c im ca thi kV Au4 + /Mn ch ngha
xW h+i bU Aua ch) + t bn ch ngha ?it 'am
a) -hng "i8u Hin tr!ng n9c 3 quc t, "#
qu " (7n ch nghGa )* hi bY qua t b/n ch nghGa
vu 4 l$n ch' ngh7a x5 h4i b@ ,ua ch+ 4 t bn
ch' ngh7a tR m4t nCc n"ng nghi.p l0c hIu nh di.t Ham l
m4t s* l*a chAn kh thi tr$n c!n )ng pht trin t nCc.
S* l*a chAn b\t ngu/n tR nhKng ph3n t(ch cc ti1n
1 lZ luIn c'a ch' ngh7a Dc X r$nin - t t:ng H/ ch(
Dinh k+t hFp -Ci nhKng ph3n t(ch nh gi th*c tign cc
i1u ki.n tr!ng nCc - ,u>c t+ c'a Mng c4ng sn di.t
Ham.
ThJng i0u ki-n trong nEc bao gI/H
Th nht, ,uy1n l5nh 0! t nCc thu4c -1 Mng c4ng
sn di.t Ham X m4t ch(nh ng ly ch' ngh7a Dc X r$nin
- t t:ng H/ ch( Dinh lm n1n tng t t:ng - kim ch; nam
tr!ng h!0t 4ng. r 4i ti1n ph!ng c'a cch m0ng di.t
Ham, Mng 5 a %3n t4c di.t Ham ginh Fc nhKng
th\ng lFi -y -ang tr!ng s* nghi.p gii phng %3n t4c, gii
phng giai cp - nh3n %3n la! 4ng. y t(n c'a Mng
tr!ng x5 h4i, tri ,ua nhi1u th_ thch -mn li$n tVc Fc thRa
nhIn r4ng r5i - b1n ch\c. M l nh3n t> ,uan trAng nht
m b! s* thnh c"ng c'a th)i kz ,u 4 l$n ch' ngh7a
x5 h4i b@ ,ua ch+ 4 t bn ch' ngh7a.
Th hai, t nCc di.t Ham nBm : m4t -= tr( =a lZ
thuIn lFi tr!ng ,uan h. kinh t+ ,u>c t+ - nhKng i1u
GGk
ki.n t* nhi$n a %0ng ' ch! phYp di.t Ham c th
pht trin +n mc tr: thnh m4t nCc giu m0nh, chi+m u
th+ tr$n m4t s> sn phm ,uan trAng >i -Ci th+ giCi. Nr!ng
l=ch s_, di.t Ham Fc c th+ giCi ghi nhIn l m4t %3n t4c
anh h&ng, %Sng cm, tr!ng chi+n tranh gii phng %3n t4c
5 tRng Fc nh3n %3n th+ giCi h+t l?ng chi -i.n, giWp
thJ tr!ng h?a bJnh x3y %*ng, pht trin kinh t+ cSng
h!n t!n c th pht huy Fc : mc ca! nhKng ti1m nEng
c'a mJnh. M>i -Ci nh3n l!0i ti+n b4, di.t Ham c m4t -= tr(
rt ng tr3n trAng. D4t nCc di.t Ham nh -Iy rt c thuIn
lFi tr!ng h4i nhIp, lm b0n, lm >i tc tin cIy -Ci tt c cc
nCc tr!ng c4ng /ng ,u>c t+.
Th ba, nh3n t> c!n ng)i di.t Ham, -Ci bn cht c#n
c&, sng t0!, lu"n lu"n s>ng rt th'y chung -Ci b0n b[ ,u>c
t+, bi+t cm nhIn ,ua nhi1u th+ h. nhKng \ng cay c'a
i ngh[! - l0c hIu, l ngu/n l*c c sc -9n l$n m0nh mO
tr!ng cu4c u tranh nhBm x3y %*ng m4t t nCc n%3n
giu, nCc m0nh, x5 h4i, c"ng bBng, %3n ch' - -En minhn.
ThJng i0u ki-n >uGc tH
Th nht, bt chp s* tht b0i c'a m" hJnh ch'
ngh7a x5 h4i kiu ri$n f" - M"ng 3u lm mt i ch8 %*a
,uan trAng -1 -It cht - tinh th#n ch! m4t s> nCc kinh t+
l0c hIu, di.t Ham -mn ki$n trJ pht huy n4i l*c - bi+t khai
thc cc i1u ki.n ,u>c t+ thuIn lFi nhBm ti+p tVc c!n X
)ng i l$n ch' ngh7a x5 h4i. Hgy ny kh"ng c bt kz m4t
,u>c gia n! c th t/n t0i bi.t lIp kh"ng c#n phi t(nh
+n lFi (ch c'a nCc khc - c'a c4ng /ng ,u>c t+. ch'
,uy1n - lFi (ch ,u>c gia c'a cc nCc tr!ng ba! g/m c
,uy1n t* %! l*a chAn c!n )ng pht trin - ch+ 4
ch(nh tr= X x5 h4i 5 Fc c4ng /ng ,u>c t+ thRa nhIn.
GGq
Nr!ng b>i cnh nCc di.t Ham x5 h4i ch' ngh7a c th h4i
nhIp -1 kinh t+ -Ci c4ng /ng ,u>c t+ nhBm khai thc
nhKng kinh nghi.m, lFi th+ c'a cc nCc pht trin h9n -1
kh!a hAcX c"ng ngh., -1 pht trin cc ngu/n l*c th*c
hi.n cc mVc ti$u pht trin c'a mJnh m kh"ng c#n phi
c nhKng cam k+t bt lFi -1 ch(nh tr=.
Th hai, cc c)ng ,u>c tr$n th+ giCi 1u 5 bJnh thX
)ng ha ,uan h. -Ci di.t Ham, k c nhKng nCc 5 tRng
x3m lFc - b= di.t Ham nh b0i. dCi ph9ng ch3m chi+n lX
Fc nt6/ gc l6i >u kh , hEng tEi t)ng laiY -i.c thu hWt
#u t nCc ng!i - k[m the! l chuyn gia! c"ng ngh.,
m: r4ng th= tr)ng ch! phYp nCc ta c th y nhanh ,u
trJnh c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha t nCc, ti+n nhanh
- ti+n -Kng ch\c tr$n c!n )ng x3y %*ng ch' ngh7a x5
h4i.
1. 'h(ng nhim %N kinh t) cI bn tr0ng thi kV
Au4 + /Mn ch ngha xW h+i ?it 'am
M x3y %*ng thnh c"ng ch' ngh7a x5 h4i, tr!ng th)i
kz ,u 4 c#n phi t0! n$n nhKng bCc pht trin -Ft bIc -1
l*c lFng sn xut /ng th)i tRng bCc x3y %*ng nhKng ,uan
h. sn xut ph& hFp -Ci l*c lFng sn xut . L! -Iy th)i kz
,u 4 phi th*c hi.n nhKng nhi.m -V c9 bn sau2
&hD nh<tQ :ht tri#n (Jc (%ng s/n )u<tQ c;ng
nghiI haQ hin "Bi ha "<t n9c
L! im xut pht l m4t n1n kinh t+ n"ng nghi.p
l0c hIu i l$n ch' ngh7a x5 h4i n$n nhi.m -V n$u tr$n Fc
c!i l nhi.m -V trung t3m c'a c th)i kz ,u 4. Ni$u ch(
c'a -i.c th*c hi.n thnh c"ng nhi.m -V ny l x3y %*ng
thnh c"ng c9 s: -It cht X kQ thuIt c'a ch' ngh7a x5 h4i.
GGs
M th*c hi.n Fc nhi.m -V tt y+u phi ti+n
hnh c"ng nghi$p ha, hi.n 0i ha t!n b4 )i s>ng kinh
t+X x5 h4i c'a t nCc. M l ,u trJnh chuyn i m4t
cch t!n %i.n cc h!0t 4ng kinh t+X x5 h4i tR s_ %Vng sc
la! 4ng th' c"ng sang s_ %Vng sc la! 4ng k+t hFp -Ci
kh!a hAc - c"ng ngh. hi.n 0i, t0! ra nEng sut la! 4ng
ca!.
L! b@ ,ua ch' ngh7a t bn ch! n$n c"ng nghi.p ha,
hi.n 0i ha c' di.t Ham -Ra c thuIn lFi s!ng cSng -Ra c
nhKng kh khEn. NhuIn lFi l c th ti+n hnh c"ng nghi.p
ha nrWt ng\nn nhBm ni t\t, n #un -1 c"ng ngh.
tr!ng m4t s> ngnh, m4t s> l7nh -*c tr$n c9 s: ti+t
ki.m Fc th)i gian - cc ngu/n l*c. Th"ng phi ch=u
nhKng chi ph( lCn -1 nghi$n cu kh!a hAc c9 bn, tIp
trung -! nghi$n cu ng %Vng. aim Fc nhKng chn
4ng x5 h4i tr!ng cc th)i kz chuyn i c9 cu kinh t+
the! cch tu#n t*,...Nuy nhi$n nhKng kh khEn cSng rt lCn.
M l nhKng bt cIp -1 ->n, ngu/n nh3n l*c trJnh 4 ca!,
c9 s: h0 t#ng y+u kYm, tIp ,un sn xut nh@ c'a ng)i la!
4ng c?n ph bi+n, s* kh>ng ch+ -1 c"ng ngh. c'a cc
>i tc nCc ng!i, nhKng r! cn th9ng m0i, kQ thuIt, m"i
tr)ng,...
Thi - ch; khi h!n thnh nhi.m -V c"ng nghi.p
ha, hi.n 0i ha mCi c th n3ng ca! nEng sut la! 4ng
+n mc cha tRng c tr!ng l=ch s_ - tr!ng ,uan h. s!
snh -Ci cc nCc t bn pht trin, mCi c th khPng =nh X
Fc s* thnh c"ng c'a c"ng cu4c x3y %ng ch' ngh7a x5 h4i.
&hD haiQ ZL. dJng t$ng b9c quan h s/n )u<t
19i th=! "nh h9ng )* hi ch nghGa.
N&y thu4c -! trJnh 4 pht trin c'a l*c lFng sn
xut tr!ng th)i kz ,u 4 phi x3y %*ng Fc nhKng ,uan
GGt
h. sn xut ph& hFp -Ci l*c lFng sn xut . Ni$u ch(
xc =nh s* ph& hFp c'a bt kz m4t ,uan h. sn xut n!
l : ch8 n t0! mAi i1u ki.n l*c lFng sn xut pht
trin, khai thc tri.t cc ti1m nEng c'a l*c lFng sn
xut . DAi biu hi.n kJm h5m c'a ,uan h. sn xut
>i -Ci l*c lFng sn xut k c nhKng hJnh thc ,uan h.
sn xut mCi Fc x3y %*ng m cSng c#n phi Fc k=p th)i
pht hi.n - l!0i b@. Nr!ng x3y ,uan h. sn xut mCi phi
lu"n lu"n ,un tri.t Wc rWt kinh nghi.m tR nhKng bi hAc
sai l#m %! ch' ,uan, nng -4i, gi! i1u - %uy Z ch(
tr!ng ,u kh trCc 3y, tng k+t ch! Fc nhKng thnh
c"ng tr!ng th*c tign i mCi c'a t nCc.
L! -Iy, tr!ng th)i kz ,u 4 -i.c thRa nhIn s* t/n
t0i l3u %i c'a n1n kinh t+ nhi1u thnh ph#n l c#n thi+t
s!ng cha '. Mi1u ,uan trAng l phi t0! mAi i1u ki.n
cc thnh ph#n kinh t+ c&ng pht trin nht l nhKng
thnh ph#n kinh t+ c?n nhi1u ti1m nEng, kh"ng m<c cm
h!<c thi$n -= tr!ng ,un lZ - i1u ti+t nh nCc -1 kinh
t+. M/ng th)i i mCi m4t cch c hi.u ,u kinh t+ nh nCc
- tIp th hai thnh ph#n ny pht huy Fc t(nh u
-i.t, th*c s* tr: thnh n1n tng c'a n1n kinh t+ ,u>c
%3n.
&hD baQ M0 rng 3 nLng ca! hiu qu/ Hinh t,
"i ng!BiP
Tinh t+ >i ng!0i l n9i c th khai thc m4t cch
tri.t cc lFi th+ s! snh c'a kinh t+ tr!ng nCc bi+n
chWng thnh lFi (ch kinh t+ cV th c'a t nCc.M/ng th)i c
th kh\c phVc m4t cch c hi.u ,u nhKng bt lFi c'a m4t
n1n kinh t+ l0c hIu tr!ng ,u trJnh i l$n ch' ngh7a x5
h4i. ch(nh -J -Iy m: r4ng - n3ng ca! hi.u ,u kinh t+
GGw
>i ng!0i ch! phYp th*c hi.n nhi.m -V x3y %*ng c9 s:
-t cht X kQ thuIt c'a ch' ngh7a x5 h4i.
Nr!ng xu th+ m: c_a - h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+
hi.n nay th)i c9 - thch thc 1u s!ng s!ng t/n t0i. M
khai thc t>t cc th)i c9 - >i ph c hi.u ,u -Ci cc
thch thc c#n th*c hi.n a %0ng ha - a ph9ng ha
,uan h. kinh t+ >i ng!0i tr$n c9 s: cc nguy$n t\c bJnh
Png, c&ng c lFi, kh"ng can thi.p -! c"ng -i.c n4i b4
c'a nhau. D4t m<t ch' 4ng tr!ng h4i nhIp -! cc t
chc ,u>c t+, m<t khc tranh th' m: r4ng, lm s3u s\c
ha cc hJnh thc hFp tc kinh t+ -Ci cc nCc, cc >i tc
hi.n c nhBm t0! lIp nhKng c9 ch+, th@a thuIn ,u>c t+
thuIn lFi ch! xut nhIp khu hng ha, ->n - chuyn gia!
c"ng ngh..
Nr!ng ,u trJnh h4i nhIp phi -Ra u tranh gp
ph#n thi+t lIp trIt t* kinh t+ ,u>c t+ mCi -Ra t(ch c*c m
phn c Fc nhng ,uy ch+ u 5i ph cIp h!<c <c th&
ginh ch! cc nCc kYm pht trin. NRng bCc n3ng %#n nEng
l*c c0nh tranh c'a n1n kinh t+ - c'a m8i hng ha, x_ lZ
k=p th)i nhKng tranh chp ny sinh tr!ng ,uan h. kinh t+
,u>c t+ kh"ng g3y cn tr: h!<c thi.t h0i ch! s*
nghi.p c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha t nCc.
GUx
Bi ^
S h(u % t /iu #n xut % c4c thnh >h@n tr0ng
thi kV Au4 + /Mn ch ngha xW h+i ?it 'am
I. ? # h(u t /iu #n xut tr0ng thi kV Au4 + /Mn ch
ngha xW h+i ?it 'am
$. 'h(ng /u<n im cI bn nh<n th8c %n
# h(u % t /iu #n xut
?t l2 vuy luIt ,uan h. sn xut ph& hFp -Ci t(nh
cht - trJnh 4 pht trin c'a l*c lFng sn xut l ,uy
luIt kinh t+ khch ,uan c'a mAi giai !0n pht trin kinh
t+ X x5 h4i. M>i -Ci nCc ta, m>i ,uan h. t9ng tc giKa l*c lFng
sn xut - ,uan h. sn xut tr!ng th)i kz ,u 4 <t ra
nhi1u -n 1 lZ luIn - th*c tign h+t sc ,uan trAng. di.c
gii ,uy+t Wng, sai -n 1 s: hKu c nh hCng lCn +n
t(nh t(ch c*c hay ti$u c*c ch! s* pht trin n1n kinh t+
,u>c %3n.
vuan h. giKa ng)i - ng)i tr!ng ,u trJnh sn xut
Fc gAi l ,uan h. sn xut. vuan h. sn xut th hi.n
tr$n ba m<t ch' y+u2 ,uan h. s: hKu -1 t li.u sn xuto
,uan h. t chc ,un lZo ,uan h. ph3n ph>i sn phm.
Nr!ng , ,uan h. s: hKu t li.u sn xut ,uy =nh mVc
(ch c'a sn xut, hJnh thc t chc sn xut, ph9ng
thc ,un lZ, ph3n ph>i sn phmo ,uy+t =nh c9 cu
giai t#ng, giai cp. aiai cp n! n\m ,uy1n s: hKu nhKng
t li.u sn xut ch' y+u thJ cSng n\m ,uy1n ph3n ph>i
sn phm x5 h4i. aiai cp n! n\m ,uy1n chi ph>i l7nh
-*c sn xut cc gi tr= -It cht thJ giai cp cSng n\m
,uy1n th>ng tr= )i s>ng tinh th#n c'a x5 h4i.
GUG
vu 4 l$n cHfH l ,u trJnh ti+n tCi m4t ch+ 4 x5
h4i mCi -Ci n1n kinh t+ pht trin c l*c lFng sn xut hi.n
0i %*a tr$n n1n tng c'a ch+ 4 c"ng hKu -1 nhKng t
li.u sn xut ch' y+u. ch+ 4 c"ng hKu l c9 s: c'a
cHfH. dJ -Iy, hJnh thnh tRng bCc ch+ 4 s: hKu c"ng
c4ng ]c"ng hKu^ l nhi.m -V tt y+u c'a su>t th)i kz ,u
4.
} S: hKu -Ra l k+t ,u, -Ra l i1u ki.n ch! s*
pht trin c'a l*c lFng sn xut, l hJnh thc x5 h4i c tc
%Vng thWc y h!<c kJm h5m l*c lFng sn xut. Du>n
nhIn bi+t - ph3n bi.t s* gi>ng - khc nhau c'a cc giai
!0n l=ch s_ x5 h4i thJ kh"ng th b@ ,ua nhIn thc -1 s:
hKu, phi truy nguy$n mAi hi.n tFng kinh t+ X x5 h4i -1 ci
g>c l ,uan h. s: hKu. Nuy -Iy m8i l!0i hJnh, hJnh thc s:
hKu cha th mt i khi chWng c?n ph& hFp -Ci trJnh 4
pht trin c'a l*c lFng sn xut, - cSng kh"ng th t&y ti.n
%*ng l$n, h!<c th' ti$u chWng khi l*c lFng sn xut kh"ng
?i h@i. L! -Iy, khi =nh hCng ,u 4 l$n cHfH phi t(nh
+n s* bi+n i phc t0p tR ,uan h. sn xut, tr!ng
tr*c ti+p l ch+ 4 s: hKu. Thi ni th' ti$u ch+ 4 t hKu
l m4t cch ni -\n t\t nht, tng ,ut nht -1 -i.c ci
t0! t!n b4 ch+ 4 x5 h4i, -i.c ci t0! ny l k+t ,u tt
y+u c'a s* pht trin l*c lFng sn xut. ch! n$n, nhKng ngX
)i c4ng sn h!n t!n Wng khi 1 ra -i.c th' ti$u ch+
4 t hKu thnh y$u c#u ch' y+u c'a mJnh hCng tCi
x3y %*ng ch+ 4 mCi, ti+n b4 tr!ng t9ng lai c'a nh3n l!0i.
} M<c trng c'a ch' ngh7a c4ng sn kh"ng phi l xa
b@ ch+ 4 s: hKu ni chung, m l xa b@ ch+ 4 s: hKu t
bn, xa b@ nt(nh cht bi thm c'a cc ph9ng thc chi+m
hKu n khi+n ch! ng)i c"ng nh3n ch; s>ng lm tEng
GUU
th$m t bn, - ch; s>ng tr!ng chRng m*c m lFi (ch c'a giai
cp th>ng tr= ?i h@in. nch' ngh7a c4ng sn kh"ng tCc b@
c'a ai ci ,uy1n chi+m hKu nhKng sn phm c'a x5 h4i c.
ch' ngh7a c4ng sn ch; tCc b@ ,uy1n %&ng s* chi+m hKu y
n" %=ch la! 4ng c'a ng)i khcn... S: hKu c'a ng)i tiu
sn xut, c'a ng)i tiu n"ng, l %! ch(nh s* ti+n b4 c'a
c"ng nghi.p tr!ng x5 h4i NbcH 5 xa b@ - hng ngy, -mn
ti+p tVc xa b@ ci .
@ai l2 vuan ni.m c'a Dc X r$nin mu>n thay th+ ch+
4 t hKu bBng ch+ 4 c"ng hKu l nhBm t0! ra ns* li$n
hi.p chung c'a tt c mAi thnh -i$n tr!ng x5 h4i nhBm
mVc (ch c&ng nhau khai thc l*c lFng sn xut m4t cch c
k+ h!0ch, s* pht trin l*c lFng sn xut tCi mc c th th@a
m5n nhu c#u c'a mAi ng)i. S!ng c Fc i1u phi
tri ,ua m4t ,u trJnh pht trin l3u %i - phc t0p c'a
n1n sn xut x5 h4i.
} HhKng Z t:ng #u ti$n ch! rBng cHfH sO n ra
/ng th)i : cc nCc NbcH pht trin nht, c#n xa nhanh
ch+ 4 s: hKu NbcH. M5 c lWc ng)i ta hiu xa t hKu c
th ngay lIp tc - cSng l xa m4t tr!ng hai i1u ki.n
pht sinh - t/n t0i c'a ,uan h. hng ha X ti1n t.. S*
th*c, ,uan h. hng ti1n 5 - -mn ti+p tVc t/n t0i c trCc -
sau s* hi.n %i.n c'a ch+ 4 t hKu. d1 sau, ch(nh
ungghen 5 ni tCi s* c#n thi+t phi xa b@ t hKu m4t cch
tR tR. M>i -Ci t hKu nh@ l0i cng h+t sc thIn trAng.
S* pht trin c'a l*c lFng sn xut l nti1n 1 th*c
tign tuy.t >i c#n thi+tn ci bi+n ch+ 4 t hKu, n-J
kh"ng c n thJ tt c sO ch; l m4t s* ngh[! nn 5 tr:
thnh ph bi+n, m -Ci s* thi+u th>n thJ cSng b\t #u
tr: l0i m4t cu4c u tranh ginh nhKng ci c#n thi+t,
GU`
th+ l ng)i ta l0i kh"ng trnh kh@i r9i -! s* ti ti.n trCc
3yn
]G^
.
dJ -Iy kh"ng th th' ti$u ch+ 4 t hKu ngay lIp tc
Fc, cSng y nh th kh"ng lm ch! l*c lFng sn xut hi.n c
tEng l$n ngay lIp tc +n mc c#n thi+t x3y %*ng
n1n kinh t+ c"ng hKu. ch; c th ci t0! x5 h4i hi.n nay
m4t cch %#n %#n - ch; khi n! 5 t0! n$n Fc m4t kh>i lX
Fng t li.u sn xut c#n ch! -i.c ci t0! thJ khi y mCi
th' ti$u Fc ch+ 4 t hKu.
X Hgay c ,uan h. s: hKu NbcH cSng kh"ng ngRng
bi+n i, tr!ng i1u ki.n c'a ch' ngh7a + ,u>c 5 c
nhKng bCc nhy -At -1 l*c lFng sn xut2 t(ch tV, tIp trung
t bn thWc y tIp trung sn xut %mn tCi t bn 4c ,uy1n.
Ni+p the! l s* hJnh thnh t bn ti ch(nh, bAn #u s:
ti ch(nh. S* th>ng tr= c'a cc t chc 4c ,uy1n, s* m:
r4ng th>ng tr= ra ph0m -i ,u>c t+, hJnh thnh cc c"ng ty
xuy$n ,u>c gia, a ,u>c gia chWng chia nhau khu -*c nh
h:ng kinh t+ cSng nh ph3n chia -1 m<t l5nh th th+ giCi
-.-... Nt c 5 t0! n$n s* thay i cVc b4 -1 ,uan h. sn
xut NbcH m c9 s: l s: hKu NbcH. vuan h. s: hKu Fc
x5 h4i ha ngy cng ca!, x5 h4i ha s: hKu +n mc2 ,u>c
t+ ha s: hKu - ,un lZ 5 i trCc ,u>c t+ ha sn xut.
d %! , bAn #u s@ ti ch(nh ,u>c t+ tham -Ang th>ng
tr= kinh t+, ch(nh tr= tr!ng nCc cSng nh ng!i nCc.
Fa l2 Nng k+t c t(nh lZ luIn X th*c tign nhKng
thIp ki ,ua c'a th+ giCi 9ng 0i ch! thy c th x3y
%*ng ch+ 4 c"ng hKu fHcH m kh"ng c#n - kh"ng th
kh"ng xa ngay ,uan h. hng ha X ti1n t.. Nri l0i, phi s_
%Vng ,uan h. lm ph9ng thc ,un lZ cc %!anh nghi.p
]G^
Dc X ungghen, Ton t$%, NIp `, Hxb S* thIt, H H4i, Gwtq, tr. kt.
GUh
k c ,un lZ >i -Ci ch(nh ngay %!anh nghi.p nh nCc. :
3y th*c s* ?i h@i phi bi+t t chc nh0ch t!n kinh t+n
- -In %Vng ,uy luIt gi tr= -In hnh t!n b4 n1n kinh
t+ tr$n c9 s: ph3n t(ch s3u s\c s* -In 4ng phc t0p c'a
,uan h. s: hKu.
Nr!ng th)i kz ,u 4 l$n cHfH, r$nin 5 ch; ra s* t/n
t0i khch ,uan l3u %i c'a cc thnh ph#n kinh t+, cc l!0i
hJnh s: hKu, phi s_ %Vng ngay c s: hKu t nh3n NbcH
x3y %*ng cHfH.
ci bi+n t hKu nh@ phi l ,u trJnh l3u %i, ki$n trJ
tr$n nguy$n t\c nt* nguy.nn. M3y l -n 1 c>t lpi a
n"ng %3n la! 4ng i l$n cHfH.
&. 'h(ng nh<n th8c mRi % # h(u t /iu #n
xut /m cI # ch0 #C nghi> Gi mRi kinh t) nRc
ta
Nr!ng ,u trJnh i mCi, nhIn thc s: hKu -1 t li.u
sn xut : di.t Ham 5 c nhKng bCc pht trin lCn. LCi
3y xin n$u nhKng nhIn thc mCi -1 s: hKu t li.u sn
xut tr!ng th)i kz ,u 4 l$n cHfH : nCc ta.
Mt (L :hLn bit hai IhB1 trO s0 hu 3 chi,1
hu. S: hKu l hJnh thc nht =nh Fc hJnh thnh
tr!ng l=ch s_ -1 chi+m hKu c'a ci -It cht x5 h4i. chi+m
hKu th hi.n ,uan h. giKa ng)i -Ci t* nhi$n, l hnh -i
g\n li1n -Ci s* t/n t0i - pht trin c'a c!n ng)i. chi+m
hKu l ph0m tr& -7nh -ign tr!ng tt c cc giai !0n khc
nhau c'a l=ch s_ nh3n l!0i. S: hKu l ,uan h. giKa ng)i -Ci
ng)i -1 s* chi+m hKu c'a ci x5 h4i. S: hKu l hJnh thc
x5 h4i c'a hnh -i chi+m hKu tr!ng cc l!0i hJnh kinh t+ X
x5 h4i nht =nh. S: hKu l ph0m tr& l=ch s_, bi+n i c&ng
-Ci s* bi+n i c'a hJnh thi x5 h4i tr!ng l=ch s_. rZ luIn
GUk
kinh t+ hAc t sn 5 lFi %Vng cch hiu lIp l) giKa hai ph0m
tr& ni tr$n bi.n h4 ch! s* t/n t0i n-7nh -ignn c'a ch+
4 t hKu NbcH. HA ch! rBng s: hKu l ,uan h. giKa ng)i
-Ci -It, /ng nht s: hKu -Ci chi+m hKu, kh"ng thy ]h!<c
c> tJnh kh"ng thy^ ,uan h. giKa ng)i -Ci ng)i th"ng ,ua
chi+m hKu -It - mang t(nh <c th& tr!ng m8i hJnh thi
kinh t+ X x5 h4i, kh"ng thy trJnh 4 chi+m hKu t* nhi$n
c'a c!n ng)i g\n li1n -Ci hJnh thc x5 h4i nht =nh c'a
c!n ng)i X ci hJnh thc kh"ng phV thu4c -! Z ch( c'a c!n
ng)i. ch(nh ,uan h. s: hKu bi+n i l nsng ng#mn b$n
tr!ng ,uy+t =nh s* bi+n i c'a ch+ 4 kinh t+ X ch(nh
tr= X x5 h4i. S: hKu l ,uan h. kinh t+ ch kh"ng phi l
,uan h. Z ch( c'a c!n ng)i tr!ng x5 h4i. S: hKu ,uy+t
=nh h. th>ng ch(nh tr= ch kh"ng phi ngFc l0i.
4ai (S 1Dc " hi#u 3 3?n dng n;ng sLu
Hhc nhau 38 quan h s0 hu
X NrCc h+t, ni tCi s: hKu %g ngh7 ngay tCi nc'a ainl
D4t >i tFng c'a ci -It cht n! Fc tr l)i nc'a ain
]c'a c nh3n, nhm h!<c c'a nh nCc^ l t:ng nh -n 1
s: hKu 5 rp. S!ng mCi ch; l cch hiu gin 9n, b$n
ng!i. ch(nh -J %Rng l0i ,u l3u : mc 4 ny m m"
hJnh kinh t+ fHcH trCc 3y 5 %#n %mn +n b+ t\c,
kYm hi.u ,u khi p <t ch+ 4 c"ng hKu hJnh thc b1
ng!i.
X : mc 4 th hai, s: hKu phi Fc th ch+ ha -1
m<t php lZ, n li$n ,uan +n nhKng -n 1 thu4c ki+n
trWc thFng t#ng. S: hKu th hi.n ,ua ,uan h. php lZ c
t(nh n =nh t9ng >i s! -Ci n4i %ung kinh t+ tr!ng hi.n
th*c c'a n. d1 nguy$n t\c, kh"ng phi ,uan h. php lZ
,uy+t =nh s* t/n t0i c'a ,uan h. s: hKu, tri l0i, ch(nh
GUq
cc ,uan h. s: hKu tr$n hi.n th*c pht trin +n m4t
trJnh 4 nht =nh 5 ?i h@i nhKng ,uan h. php lZ
c'a h. th>ng phi thay i the! ch! ph& hFp.
X : mc 4 th ba, ph0m tr& s: hKu c#n Fc nhIn
thc - -In %Vng ba! g/m tr!ng nhi1u kh3u, nhi1u
m>i ,uan h. nh c'a ail i s: hKul i ,un lZ kinh %!anh
]s_ %Vng^l -.-... - th*c hi.n lFi (ch kinh t+ nh th+ n!l %Ci
hJnh thc n!l HhIn thc n4i %ung khch ,uan c'a s: hKu
m kh"ng tJm thy h. th>ng th*c hi.n lFi (ch kinh t+ t9ng
ng c'a n thJ mCi ch; %Rng l0i : mc n_a -)i. c#n phi
,ua h. th>ng lFi (ch : m8i kh3u, m8i m>i ,uan h. thy
s* -In 4ng hi.n th*c c'a h. th>ng ,uan h. khch ,uan.
vuan h. lFi (ch m4t m<t phi b! m lFi (ch ch! nhm
ch' th s: hKu, m<t khc phi m b! lFi (ch ch! nhm
ch' th ,un lZ kinh %!anh ]s_ %Vng^. d1 nguy$n t\c, h.
th>ng lFi (ch phi kh"ng ngRng b& \p ch! ch' th s: hKu
ti sn xut m: r4ng ,uan h. s: hKu th>ng tr=. Mi1u
ny 5 Fc c.Dc ph3n t(ch rt rp tr!ng hAc thuy+t t(ch
lSy t bn. M4ng l*c kinh t+ b\t ngu/n tR n4i %ung b$n tr!ng
c'a ,uan h. s: hKu th"ng ,ua h. th>ng lFi (ch cV th t0!
n$n cc l*c lFng giai cp, t#ng lCp khc nhau. cc giai t#ng
mCi tc 4ng tr*c ti+p +n h. th>ng kinh t+ X x5 h4i
-In 4ng the! nhKng xu hCng xc =nh.
Ba (S nh?n thDc "%c sJ bi,n "Wi ca "i t%ng
s0 hu ch .,u
S: hKu l ,uan h. kinh t+ lu"n : tr0ng thi -In
4ng, >i tFng c'a s: hKu ]tc l s: hKu ci gJ^ cSng lu"n
bi+n i, th(ch ng. r=ch s_ ch! thy, >i tFng ch' y+u
c'a s: hKu ]s: hKu ci gJ^ 5 tRng chuyn %=ch tR s: hKu
-It t* nhi$n ,uZ, hi+mo s: hKu n" l.o t aio ti+n +n
GUs
s: hKu t bn th hi.n %Ci %0ng ti1n, sc la! 4ng mua Fc,
t li.u sn xut hi.n 0i ]my mc^. Nr!ng , hiu ba!
,ut nht l s: hKu ->n, s: hKu t bn.
M>i tFng c'a s: hKu ngy cng Fc m: r4ng, kh"ng
ch; s: hKu -1 t li.u sn xut, -It phm ti$u %&ng m c?n
s: hKu ->n, t bn ti ch(nh, kh nEng sinh l)i -.-...^. di.c
nti1n t. han cc >i tFng s: hKu ch' y+u l m4t bCc ti+n
b4 lCn s! -Ci ,uan ni.m >i tFng s: hKu ch; l hi.n -It cV
th.
Hgy nay, %Ci tc 4ng c'a cch m0ng kh!a hAc X
c"ng ngh., l*c lFng sn xut pht trin m0nh mO, >i tFng
ch' y+u c'a s: hKu xut hi.n nh3n t> mCi2 ntr( tu.n. Nr!ng
ba! g/m s: hKu bn ,uy1n tc gi - s: hKu c"ng
nghi.p. M>i tFng c'a s: hKu c"ng nghi.p l nhKng th"ng tin
c -ai tr? <c bi.t ,uan trAng >i -Ci ,u trJnh sn xut ra
c'a ci -It cht x5 h4i. HhKng th"ng tin thu4c s: hKu c"ng
nghi.p ba! hm nhKng pht minh, sng ch+, gii php
c"ng ngh., b( ,uy+t kQ thuIt, kiu %ng c"ng nghi.p, mc
nh5n c"ng nghi.p, t$n cc h5ng -.-... HhKng ntr( tu.n X
Fc m5 ha g_i -! cVc b! h4 sng ch+ ,u>c gia c ch' s:
hKu, ch' ,un lZ kinh %!anh, Fc nh nCc b! h4 -1 m<t
php lZ. cu4c cch m0ng kh!a hAc c"ng ngh. cng pht
trin thJ ntr( tu.n ]the! cch hiu nh tr$n^ cng tr: thnh
>i tFng s: hKu ,uan trAng. Nuy nhi$n, kh"ng th ly s:
hKu ntr( tu.n thay ch! mAi >i tFng s: hKu khc.
Nr!ng i1u ki.n nCc ta, nhJn chung, >i tFng ch'
y+u c'a s: hKu c?n l nhKng t li.u sn xut ,uan trAng
nh t ai, ti nguy$n, nh my, h#m m@, ti1n ->n, cc
ph9ng ti.n kQ thuIt hi.n 0i -.-... dJ th+ s* lm ch'
nhKng >i tFng s: hKu y l nhKng i1u ki.n ti$n ,uy+t
GUt
ch! -i.c lm ch' cc ,uan h. kinh t+ khc. Mi1u ,uan trAng
l phi bi+t n\m >i tFng s: hKu ch' y+u tc 4ng,
i1u ch;nh ,uan h. kinh t+ the! nhKng =nh hCng x5 h4i
nht =nh.
Bn (S [J tch bit t2ng "i gia qu.8n s0
hu 3 qu.8n qu/n (_ Hinh d!anh @s dng)
vuan h. s: hKu Fc th hi.n bBng h. th>ng php
luIt ]k c cc n4i ,uy, ,uy =nh %Ci luIt^ t0! n$n ch+ 4
s: hKu. ch+ 4 s: hKu ba! g/m cc ,uy1n nh ,uy1n s:
hKu, ,uy1n ,un lZ kinh %!anh ],uy1n s_ %Vng^, ,uy1n
i1u ti+t, ,uy1n th*c hi.n lFi (ch kinh t+ -.-...
X Nr!ng tIp hFp cc ,uy1n , c th chia l hai nhm
,uy1n ,uan trAng l ,uy1n s: hKu - ,uy1n ,un lZ kinh
%!anh ],uy1n s_ %Vng l ph#n ,uan trAng nht nBm tr!ng
,uy1n ,un lZ kinh %!anh^.
X Hai nhm ,uy1n ny c th th>ng nht : m4t ch'
th, cSng c th ph3n chia, tch bi.t t9ng >i : nhKng
ch' th khc nhau.
X rZ luIn -1 s* tch bi.t t9ng >i giKa hai nhm
,uy1n ni tr$n m: ra m4t bJnh %i.n mCi ch! -i.c -In %Vng
,uan h. s: hKu -! th*c tign.
di.c thRa nhIn s* tch bi.t t9ng >i giKa ,uy1n s:
hKu thu4c -1 nh nCc - ,uy1n ,un lZ kinh %!anh thu4c
cc %!anh nghi.p l nhIn thc cEn bn lm sng t@ ba
-n 1 lZ luIn th*c tign ,uan trAng.
Th nht, thRa nhIn t(nh khch ,uan c'a ,uan h.
hng ha X ti1n t. giKa cc %!anh nghi.p nh nCc -Ci nhau
- giKa hA -Ci nh nCc. ruIn im ny ch! thy ,uan h.
GUw
hng X ti1n t. tr!ng n1n kinh t+ fHcH c c9 s: khch ,uan
: ch(nh ngay ,uan h. s: hKu c9 bn c'a n.
Th hai, l c9 s: gii ,uy+t ,uan h. t
ai, pht trin n1n n"ng nghi.p hng ha nhi1u thnh
ph#n the! =nh hCng fHcH.
Th ba, luIn im l hCng cEn bn, l3u %i
x_ lZ ci cch ,un lZ %!anh nghi.p nh nCc the! c9 ch+
th= tr)ng.
-\1 (S "a dBng ha (!Bi h5nh 3 h5nh thDc s0
hu tr!ng th'i H` qu "
D8i ph9ng thc sn xut ba! gi) cSng c m4t l!0i
hJnh s: hKu <c trng, giK -ai tr? ch' 0!, /ng th)i c?n
t/n t0i cc l!0i hJnh thc s: hKu khc, c&ng t/n t0i. Nh*c
tign c'a th+ giCi 9ng 0i ch! thy, : bt c nCc n!, %&
mc 4 pht trin - ch+ 4 ch(nh tr= c khc nhau, -mn
t/n t0i khch ,uan nhi1u l!0i hJnh s: hKu tr!ng c m4t
l!0i hJnh s: hKu giK -ai tr? th>ng tr= - l t$n gAi chung
c'a ch+ 4 s: hKu . d( %V ch+ 4 s: hKu n" l., ph!ng
ki+n, NbcH -.-... Nr!ng th)i kz ,u 4 l$n cHfH : nCc ta t/n
t0i ba l!0i hJnh s: hKu c9 bn2 S: hKu t!n %3n, s: hKu
tIp th, s: hKu t nh3n.
D8i l!0i hJnh s: hKu l0i c nhi1u hJnh thc s: hKu
nht =nh, l0i -Ra c m4t l!0i hJnh s: hKu <c trng,
h!<c an xen hJnh thc s: hKu khc nhau. S!ng tr!ng
ba! gi) cSng c m4t l!0i hJnh s: hKu th>ng tr= chi ph>i
cEn bn h. th>ng kinh t+ x5 h4i. NrCc 3y, ,u 4 l$n
cHfH Fc ,uan ni.m l ,u trJnh lm gin 9n ha l!0i
hJnh, hJnh thc s: hKu, nng -4i mu>n c ngay ch+ 4
G`x
c"ng hKu %Ci hai hJnh thc nh nCc - tIp th. D8i l!0i
hJnh s: hKu l0i c nhi1u hJnh thc s: hKu cV th khc
nhau. d( %V2 r!0i hJnh c"ng hKu c th t/n t0i %Ci hJnh
thc s: hKu t!n %3n, s: hKu nh nCc, s: hKu tIp th
-.-...o l!0i hJnh s: hKu t nh3n ba! g/m t hKu nh@, t hKu lCn,
t hKu c'a m4t nhm ]c"ng ty trch nhi.m hKu h0n...^o l!0i
hJnh s: hKu h8n hFp g/m2 s: hKu tr!ng %!anh nghi.p t
bn nh nCc, tr!ng cc li$n %!anh gp ->n c'a Hh nCc, t
nh3n - tIp th -.-... HhKng hJnh thc s: hKu cV th
lu"n bi+n 4ng, linh h!0t - ngy cng xut hi.n th$m
nhKng hJnh thc s: hKu mCi, h!n thi.n h9n.
HhIn thc mCi c#n phi xc lIp m4t ch+ 4 a %0ng
cc l!0i hJnh - hJnh thc s: hKu. Hgy nay, the! nhIn
thc mCi, ,u 4 l$n cHfH l ,u trJnh -In %Vng a %0ng
l!0i hJnh, hJnh thc s: hKu lm ch! cc hJnh thc s: hKu
cV th ph& hFp -Ci t(nh cht, trJnh 4 pht trin c'a l*c lX
Fng sn xut. Hh) m khai thc mAi ti1m nEng c'a l*c lX
Fng sn xut hi.n th*c c'a n1n kinh t+.
Nr$n th*c t+ c'a h9n m)i lEm nEm i mCi, : nCc ta
5 %ign ra ,u trJnh kh\c phVc ch+ 4 c"ng hKu hJnh
thc, c t(nh p <t, 5 lm xut hi.n nhi1u l!0i hJnh,
hJnh thc s: hKu ngy cng ph!ng phW. Hh) m khai
thc mAi ti1m nEng c'a cc thnh ph#n kinh t+, lm ch!
,uan h. s: hKu ph& hFp, k(ch th(ch s* pht trin c'a l*c lX
Fng sn xut. aii ,uy+t Wng ,uan h. s: hKu ch(nh l
giK Fc ngu/n nu"i %ng 4ng l*c kinh t+ ch! s* n =nh
kinh t+ X x5 h4i.
Nr$n gc 4 gii phng sc sn xut, khai thc mAi
ti1m nEng pht trin kinh t+ thJ c th c!i -i.c s_
G`G
%Vng cc l!0i hJnh s: hKu nh l ph9ng ti.n pht trin
kinh t+. S!ng, xYt bn cht, =nh hCng l3u %i thJ phi
c!i -i.c c'ng c>, h!n thi.n ch+ 4 c"ng hKu fHcH nh l
mVc (ch x3y %*ng n1n tng kinh t+ ch! s* pht
trin the! =nh hCng fHcH : nCc ta.
II. ch,nh #4ch kinh t) nhiu thnh >h@n tr0ng thi kV
Au4 +
$. SC t!n t"i kh4ch Auan nhiu thnh >h@n kinh
t) tr0ng -X:
a) &nh t<t .,u ca Hinh t, nhi8u thnh Ih+n
Nh)i kz ,u 4 l m4t th)i kz l=ch s_ <c bi.t tr!ng
k+t cu kinh t+ X x5 h4i -Ra ba! hm nhKng y+u t> c'a
x5 h4i mCi ra )i -Ra c nhKng y+u t> cS. N(nh cht ,u 4
5 Fc d..r$nin -i+t2 nLanh tR ,u 4 c ngh7a l gJl
dIn %Vng -! kinh t+, c phi n c ngh7a l tr!ng ch+ 4
hi.n nay c nhKng thnh ph#n, nhKng b4 phIn, nhKng
mnh c'a cHNb - cHfH kh"ngl bt c ai cSng 1u thRa
nhIn l cn
]G^
.
X Thi giai cp c"ng nh3n - nh3n %3n la! 4ng
ginh Fc ch(nh ,uy1n - bCc -! c!n )ng x3y %*ng
cHfH thJ m4t ?i h@i khch ,uan l phi tRng bCc x3y
%*ng c9 s: kinh t+ X x5 h4i c'a ch+ 4 mCi X ch+ 4 s: hKu
fHcH -1 t li.u sn xut %Ci nhi1u hJnh thc th(ch hFp.
X L! l*c lFng sn xut pht trin kh"ng /ng 1u
giKa cc -&ng, cc ngnh tr!ng n4i b4 tRng -&ng, %! t(nh cht
,u 4 tR m4t thu4c =a, n_a ph!ng ki+n i l$n cHfH, tt
y+u c?n c kinh t+ t bn t nh3n, kinh t+ c th c'a n"ng
]
G^ d..r$nin, Ton t$%, tIp h`, Hxb Ni+n b4, D. Gwst, tr. Uht.
G`U
%3n, thF th' c"ng - ng)i lm th9ng nghi.p, %=ch -V - kinh
t+ t* nhi$n -.-...
} M pht trin kinh t+ nhi1u thnh ph#n the! =nh
hCng fHcH, cc thnh ph#n kinh t+ phi Fc ci bi+n.
Th"ng th nxa b@n hay nchuyn in cc thnh ph#n kinh
t+ m4t cch ch' ,uan %uy Z ch(, m phi cEn c -! trJnh
4 pht trin c'a l*c lFng sn xut, t(nh cht c'a tRng
ngnh ngh1 m tRng bCc hJnh thnh ,uan h. sn xut mCi
tR thp +n ca! -Ci s* a %0ng -1 cc hJnh thc s: hKu.
di.c gii ,uy+t cc thnh ph#n kinh t+ t nh3n phi
xut pht tR y$u c#u - trJnh 4 x5 h4i ha sn xut, t&y
thu4c -! kh nEng t chc - ,un lZ c'a Hh nCc fHcH.
dIn %Vng t t:ng c'a r$nin, khi b\t tay -! kh"i phVc -
pht trin kinh t+ th)i kz #u nhKng nEm kx bc H/ 5
n$u rp2 nHi.n nay, kinh t+ : nCc ta ]-&ng t* %!^ c nhKng
thnh ph#n kinh t+ sau2
X Tinh t+ =a ch' ph!ng ki+n bc l4t =a t".
X Tinh t+ ,u>c %!anh c t(nh cht fHcH.
X cc hFp tc x5 ti$u thV, HNf cung cp c t(nh cht
n_a fHcH.
X Tinh t+ c'a n"ng %3n - c'a th' c"ng ngh..
X Tinh t+ t bn t nh3n.
X Tinh t+ t bn ,u>c gia l nh nCc h&n ->n -Ci t nh3n
- nh nCc l5nh 0!. Nr!ng l!0i ny t bn t nh3n l cHNb, t
bn c'a Hh nCc l cHfHn
]G^
.
Thi ch(nh ,uy1n nBm tr!ng tay giai cp c"ng nh3n
- nh3n %3n la! 4ng thJ -i.c xa b@ hJnh thc s: hKu
ny - thay th+ bBng hJnh thc s: hKu khc kh"ng phi l
]
G^ H/ ch( Dinh, Ton t$%, Hxb cNva, H H4i, Gwwk, tIp s, tr. UUG.
G``
kh, m kh khEn phc t0p l : ch8 phi lm ch! t li.u sn
xut ch' y+u Fc s_ %Vng t>t h9no lm ch! -i.c x3y %*ng,
pht trin l*c lFng sn xut, b! m ch! n1n kinh t+ x5
h4i tEng tr:ng - pht trin c hi.u ,u ca! h9n. dJ -Iy
c#n phi th*c hi.n nht ,un th*c hi.n ch(nh sch kinh t+
nhi1u thnh ph#n x3y %*ng n1n kinh t+ mCi.
Nhnh ph#n kinh t+ l khu -*c kinh t+, kiu ,uan h.
kinh t+ Fc <c trng b:i nhKng hJnh thc s: hKu nht
=nh. Nhnh ph#n kinh t+ t/n t0i : nhKng hJnh thc t
chc kinh t+ nht =nh, tr!ng cEn c -! ,uan h. sn
xut ]m h0t nh3n l ,uan h. s: hKu^ n! th>ng tr=
xc =nh tRng thnh ph#n kinh t+. N chc kinh t+ l
nhKng 9n -=, t chc php nh3n, c th*c ]nh x( nghi.p,
%!anh nghi.p, c"ng ty, c"ng ty c ph#n...^ m : cc
thnh ph#n kinh t+ Fc th hi.n. vuan h. sn xut, thnh
ph#n kinh t+ 1u t/n t0i : nhKng hJnh thc t chc nht
=nh.
X NrCc 3y, tr$n th*c t+ : nCc ta 5 tRng xa b@ kinh t+
nhi1u thnh ph#n m4t cch nng -4i, t0! %*ng l$n bc t)ng
ngEn cch giKa kinh t+ c"ng hKu fHcH - cc thnh ph#n
kinh t+ t bn t nh3n, c th, %mn +n khuynh hCng ti$u
c*c, l*c lFng sn xut x5 h4i b= l5ng ph(, kinh t+ hng ha
b= kJm h5m, - %! , )i s>ng kinh t+ X x5 h4i g<p nhi1u
kh khEn.
Mi mCi kinh t+ kh"ng ch; thRa nhIn s* t/n t0i khch
,uan ,ua nhi1u thnh ph#n kinh t+, m c?n phi th*c hi.n
nht ,un l3u %i ch(nh sch c9 cu kinh t+ nhi1u thnh
ph#n the! =nh hCng fHcH.
b) Mc ti7u Hhu.,n Hhch 3 c2 c<u c th# cc
thnh Ih+n Hinh t,
G`h
} ?Bc ti<u khu3n kh4ch %ht tri,n /Mi thnh %h+n
kinh t l , gii %hng sc sn xut, kh)i '$3 /Mi ti0/
nLng ni l;c c]ng nh ngo6i l;c nh./ % ng 3<u c+u ca
c5ng nghi-% ha, hi-n 6i ha t nEc.
X Mi mCi h!n thi.n - pht trin kinh t+ nh nX
Cc, kinh t+ tIp th c hi.u ,u kinh t+ X x5 h4i ca!, th*c s*
tr: thnh n1n tng c'a n1n kinh t+ ,u>c %3n.
X 6ht trin cc thnh ph#n kinh t+ phi g\n -Ci
kh"ng ngRng n3ng ca! =a -= lm ch' c'a ng)i la! 4ng
tr!ng n1n sn xut x5 h4i, ci thi.n )i s>ng -It cht -En
ha c'a nh3n %3n, th*c hi.n c"ng bBng - ti+n b4 x5 h4i.
} S) cu cB th, cc thnh %h+n kinh t
X Nhe! nguy$n lZ chung, tr!ng th)i kz ,u 4 c ba
thnh ph#n kinh t+ c9 bn. Tinh t+ fHcH, kinh t+ sn xut
hng ha nh@o kinh t+ t bn t nh3n. Nuy -Iy, t&y i1u ki.n,
h!n cnh l=ch s_ ph#n cV th nht =nh c th xc =nh
c9 cu cc thnh ph#n ch! ph& hFp.
Nr$n c9 s: c9ng l7nh - hi+n php, /ng th)i tri
,ua tng k+t th*c tign i mCi c'a cc kz M0i h4i d, d,
d, M0i h4i f c'a Mng 5 ch; rp2 nNR cc hJnh thc s: hKu
c9 bn2 S: hKu t!n %3n, s: hKu tIp th - s: hKu t
nh3n hJnh thnh nhi1u thnh ph#n kinh t+ -Ci nhKng
hJnh thc s: hKu a %0ng, an xen, h8n hFpn
]G^
. Nhe!
M0i h4i 5 xc =nh hi.n nay : di.t Ham c q thnh ph#n2
Tinh t+ nh nCco kinh t+ tIp tho kinh t+ c th, tiu ch'o
kinh t+ t bn t nh3no kinh t+ t bn nh nCc - kinh t+ c
->n #u t nCc ng!i.
]
G^ CLn ki-n 16i hi 6i bi,u ton >uGc l+n th ^g, Hxb cNva, H H4i, UxxG, tr. wq.
G`k
&. .c trng cI bn tYng thnh >h@n kinh t) %
m6i /iMn h gi(a c4c thnh >h@n kinh t)
a) TFc trng c2 b/n ca t$ng thnh Ih+n Hinh
t,
?t l, kinh t nh nEc ba! g/m cc %!anh nghi.p
nh nCc, ng3n sch, t(n %Vng, ng3n hng nh nCc, cc ,uQ
%* trK ,u>c gia, cc ,uQ b! him nh nCc, c9 s: -It cht
c'a ,u>c ph?ng, an ninh - cc ti sn thu4c s: hKu nh nX
Cc c th a -! -?ng chu chuyn kinh t+.
Tinh t+ nh nCc %*a tr$n ch+ 4 s: hKu c"ng c4ng
]c"ng hKu^ -1 t li.u sn xut ]s: hKu t!n %3n - s: hKu
nh nCc^. Tinh t+ nh nCc giK -ai tr? ch' 0! tr!ng n1n kinh
t+ ,u>c %3n, l nh3n t> m: )ng ch! s* pht trin kinh
t+, l l*c lFng -It cht ,uan trAng - c"ng cV Hh nCc
=nh hCng - i1u ti+t -7 m" n1n kinh t+.
Tinh t+ nh nCc r4ng - m0nh h9n %!anh nghi.p nh
nCc. f3y %*ng khu -*c kinh t+ nh nCc th*c s* giK Fc
-ai tr? ch' 0! tr!ng n1n kinh t+, t0! sc m0nh -It cht
c#n thi+t nh nCc c th*c l*c hKu hi.u lm chc nEng
=nh hCng.
Tinh t+ nh nCc c#n tIp trung pht trin tr!ng nhKng
ngnh, l7nh -*c trAng y+u nh2 T+t cu h0 t#ng kinh t+,
ng3n sch, t(n %Vng, ng3n hng, b! him, nhKng c9 s:
sn xut - th9ng m0i %=ch -V then ch>t, m4t s> %!anh
nghi.p nh nCc, nhKng c9 s: c nhi.m -V c ,uan h. <c
bi.t +n ,u>c ph?ng X an ninh, c ,uy m" ni chung thu4c
l!0i -Ra - lCn, c"ng ngh. hi.n 0i, kinh %!anh c hi.u ,u
c'a Hh nCc.
} aii ,uy+t Wng m>i ,uan h. giKa ,uy1n s: hKu
c'a Hh nCc - ,uy1n ,un lZ kinh %!anh c'a cc ch' th
G`q
%!anh nghi.p nh nCc nhBm th*c hi.n h0ch t!n kinh %!anh
nh nhKng %!anh nghi.p thu4c cc thnh ph#n khc, c0nh
tranh pht trin, b! t!n - tEng th$m ->n nh nCc
gia!, lm En c l5i, th*c hi.n #y ' ngh7a -V ti ch(nh
-Ci nh nCc.
X dCi cc ch' th kinh t+ thu4c khu -*c nh nCc h!0t
4ng kh"ng -J mVc (ch lFi nhuIn l ch(nh ]tr)ng hAc,
b.nh -i.n, gia! th"ng c"ng c4ng -.-...^ c#n c ch(nh sch,
c9 ch+ ri$ng lm sa! -Ra m b! mVc ti$u x5 h4i -Ra
s_ %Vng c hi.u ,u ca! tr!ng cc ngu/n l*c x5 h4i.
X fc =nh rp ,uy1n h0n - trch nhi.m c'a nhKng
%!anh nghi.p mang t(nh 4c ,uy1n, h!<c nhKng %!anh
nghi.p c chc nEng ch(nh i1u ch;nh th= tr)ng gi
c m4t s> l!0i m<t hng thi+t y+u n! ]nh xi mEng,
i.n, cCc ph( bu i.n -.-...^, nh) gp ph#n th*c s* ch!
=nh hCng n1n kinh t+. : 3y c#n th*c hi.n nH0n ch+ -
kim s!t 4c ,uy1n kinh %!anhn
]G^
.
X Ni+p tVc s\p x+p, b> tr( l0i cc %!anh nghi.p nh nX
Cc the! hCng2 khuy+n kh(ch, t0! i1u ki.n pht trin h9n
nKa nhKng %!anh nghi.p ang h!0t 4ng t>t, c hi.u ,u
ca!, chn ch;nh nhKng %!anh nghi.p c?n y+u kYm, x3y
%*ng mCi %!anh nghi.p c#n thi+t. HhKng %!anh nghi.p
kh"ng c?n kh nEng phVc h/i c hi.u ,u thJ x_ lZ the!
Wng luIt ph sn %!anh nghi.p h!<c tJm ki+m nhKng
hJnh thc th(ch hFp. chPng h0n2 ch! thu$, nhFng bn, chuyn
i s: hKu n+u thy kh"ng c#n %uy trJ hJnh thc %!anh
nghi.p nh nCc.
X N(ch c*c, thIn trAng lm th( im ti+n tCi m:
r4ng %i.n c ph#n ha m4t b4 phIn c#n thi+t %!anh
]
G^ CLn ki-n 16i hi 6i bi,u ton >uGc l+n th ^g, Hxb cNva, H H4i, UxxG, tr. Gxx.
G`s
nghi.p nh nCc. Hg!i nhKng %!anh nghi.p Gxx~ ->n c'a
nh nCc kh"ng Fc phYp h!<c cha c#n thi+t c ph#n ha,
nhKng %!anh nghi.p nh nCc khc 1u c th c ph#n
ha the! nhi1u mc 4 khc nhau. dCi nhKng l!0i %!anh
nghi.p ny, nh nCc ch; c#n n\m ti l. c ph#n c#n thi+t
' chi ph(, ph#n c?n l0i Fc bn r4ng r5i ch! ng)i la! 4ng
t0i %!anh nghi.p h!<c ch! t chc kinh t+, x5 h4i - c
nh3n ng!i %!anh nghi.p -Ra t0! 4ng l*c huy
4ng th$m ->n, m: r4ng ,uy m" kinh %!anh c hi.u ,u
ca!.
Nh*c hi.n cc ph9ng hCng ni tr$n -Ra ngEn ch<n
khuynh hCng sai l#m c!i nh khu -*c kinh t+ nh nCc, mu>n
t nh3n ha trn lan ]t:ng nh l cu cnh chuyn
sang kinh t+ th= tr)ng^ -Ra kh\c phVc khuynh hCng b! th'
mu>n %uy trJ t!n b4 x( nghi.p ,u>c %!anh, kh"ng m0nh
%0n s\p x+p l0i khu -*c ny ch! ph& hFp -Ci h!n cnh mCi.
nTinh t+ nh nCc pht huy -ai tr? ch' 0! tr!ng n1n
kinh t+, l l*c lFng -It cht ,uan trAng - l c"ng cV
nh nCc =nh hCng - i1u ti+t -7 m" n1n kinh t+. L!anh
nghi.p nh nCc giK -Kng nhKng -= tr( then ch>t, i #u
ng %Vng ti+n b4 kh!a hAc - c"ng ngh., n$u g9ng -1
nEng sut, cht lFng, hi.u ,u kinh t+ X x5 h4i - chp hnh
php luItn
]G^
.
M lm Fc nh -Iy, tr!ng nhKng nEm tCi phi c9 bn
h!n thnh -i.c c'ng c>, s\p x+p, i1u ch;nh c9 cu,
i mCi - n3ng ca! hi.u ,u h!0t 4ng c'a cc %!anh
nghi.p hi.n c, /ng th)i pht trin th$m %!anh nghi.p
nh nCc #u t Gxx~ ->n h!<c c c ph#n chi ph>i : m4t
s> ngnh l7nh -*c then ch>t - =a bn ,uan trAng. di.c
]
G^ CLn ki-n 16i hi 6i bi,u ton >uGc l+n th ^g, Hxb cNva, H H4i, UxxG, tr. wq.
G`t
s\p x+p l0i cc %!anh nghi.p nh nCc Fc th*c hi.n the!
nhKng hCng sau2
X f3y %*ng m4t s> tIp !n kinh t+ m0nh tr$n c9 s:
cc tng c"ng ty nh nCc, c s* tham gia c'a cc thnh
ph#n kinh t+. Thn tr9ng ci thi.n tJnh hJnh ti ch(nh -
la! 4ng c'a cc %!anh nghi.p nh nCc, c'ng c> - hi.n
0i ha m4t bCc cc tng c"ng ty nh nCc.
X Nh*c hi.n t>t ch' tr9ng c ph#n ha - a %0ng
ha s: hKu >i -Ci nhKng %!anh nghi.p m Hh nCc kh"ng
c#n n\m Gxx~ ->n.
X aia!, bn, kh!n, ch! thu$ cc %!anh nghi.p l!0i nh@
m Hh nCc kh"ng c#n n\m giK.
X Sp nhIp, gii th, ch! ph sn nhKng %!anh
nghi.p h!0t 4ng kh"ng hi.u ,u - kh"ng th*c hi.n Fc
cc bi.n php tr$n.
d1 m<t ,un lZ kinh t+, Hh nCc phi ph3n bi.t
,uy1n c'a ch' s: hKu - ,uy1n kinh %!anh c'a %!anh
nghi.p. Nh*c hi.n ch+ 4 ,un lZ c"ng ty >i -Ci cc
%!anh nghi.p kinh %!anh %Ci %0ng c"ng ty trch nhi.m hKu
h0n m4t ch' s: hKu l Hh nCc - c"ng ty c ph#n c ->n
nh nCco gia! ch! h4i /ng ,un tr= %!anh nghi.p ,uy1n
0i %i.n tr*c ti+p ch' s: hKu g\n -Ci ,uy1n t* ch' kinh
%!anho ,uy =nh rp ,uy1n h0n - trch nhi.m c'a cc c9
,uan ,un lZ nh nCc >i -Ci %!anh nghi.p.
@ai l, kinh t t$% th,2 pht trin -Ci nhi1u hJnh thc
hFp tc a %0ng, tr!ng hFp tc x5 l n?ng c>t, c th %*a
tr$n s: hKu tIp th ]c s: hKu php lZ - chi+m hKu th*c
t+, nh cc ,uQ s_ %Vng chung tr!ng hFp tc x5^, cSng c th
,uy1n s: hKu php lZ -mn thu4c -1 cc thnh -i$n nhng
G`w
,uy1n chi+m hKu th*c t+ - ,uy1n s_ %Vng l0i mang t(nh
cht tIp th.
Tinh t+ tIp th l hJnh thc li$n k+t t* nguy.n, r4ng
r5i c'a nhKng ng)i la! 4ng, cc h4 sn xut, kinh %!anh,
cc %!anh nghi.p nh@ - -Ra, kh"ng giCi h0n ,uy m", l7nh
-*c - =a bn, c th kinh %!anh tng hFp, a %0ng
h!<c chuy$n ngnh.
Hh nCc giWp hFp tc x5 ! t0! cn b4, ng %Vng kh!a
hAc c"ng ngh., th"ng tin, m: r4ng th= tr)ng, x3y %*ng cc
,uQ h8 trF pht trin hFp tc x5, gii ,uy+t nF t/n Ang.
Nr!ng th*c tign cSng nh lZ luIn, Mng - Hh nCc ta
lu"n lu"n ,uan t3m +n kinh t+ thnh ph#n kinh t+ tIp
th -J 3y l thnh ph#n kinh t+ c'a nhKng ng)i la!
4ng, sn xut nh@ ba! g/m n"ng %3n, thF th' c"ng, ng)i
bu"n bn nh@ - lm %=ch -V nh@ c&ng nhau lm En tIp th.
HA t* nguy.n gp t li.u sn xut ch' y+u, gp ->n, la!
4ng tIp th c ph3n c"ng, h:ng thu nhIp the! la! 4ng
- ph#n ng gp c ph#n. cSng c th hA la! 4ng hFp
tc : m4t s> kh3u, -Ra En chia the! la! 4ng, -Ra En chia
the! c ph#n, /ng th)i -mn %uy trJ - pht trin nhKng
h!0t 4ng kinh t+ ri$ng c'a hA. Hg!i ra, c?n c ,uQ kh"ng
chia, s_ %Vng the! mVc (ch - lFi (ch chung c'a hFp tc x5
trCc h+t nhBm kh"ng ngRng ti sn xut m: r4ng.
Fa l, kinh t c th,, ti,u ch Pca n5ng '2n, th# th
c5ng, ngi l/ th)ng nghi-% 9 'ch 9B c th,7 %*a tr$n
hJnh thc s: hKu t nh3n ,uy m" nh@ -1 t li.u sn xut -
h!0t 4ng %*a -! sc la! 4ng c'a bn th3n ng)i la!
4ng - tRng h4 l ch' y+u. Tinh t+ c th, tiu ch' Fc
pht trin : c n"ng th"n - thnh th=, tr!ng ngnh ngh1
php luIt kh"ng cm. Hhng nhJn chung, +n m4t trJnh
Ghx
4 pht trin nht =nh kinh t+ c th, tiu ch' sO b4c l4
nhKng m<t h0n ch+, nht l ,uy m" ->n, trJnh 4 c"ng
ngh. - kh nEng ti+p cIn th= tr)ng, -J -Iy, m4t m<t
Hh nCc c#n t0! i1u ki.n - giWp thnh ph#n kinh t+
ny pht trin, m<t khc khuy+n kh(ch t* nguy.n t chc
nhKng hJnh thc hFp tc th(ch hFp h!<c lm -. tinh ch!
cc %!anh nghi.p thu4c cc thnh ph#n kinh t+ khc, hay
l pht trin lCn h9n.
6ht trin cc l!0i hJnh trang tr0i -Ci ,uy m" ph& hFp tr$n
tRng =a bn.
FGn l, kinh t t bn t nh2n g/m nhKng 9n -= kinh
t+ %*a tr$n s: hKu t nh3n t bn ch' ngh7a, ngh7a l ->n
thu4c ,uy1n s: hKu c'a m4t h!<c m4t s> nh t bn, - s_
%Vng la! 4ng lm thu$, %Ci hJnh thc x( nghi.p t nh3n
h!<c c"ng ty trch nhi.m hKu h0n. Tinh t+ t bn t nh3n
Fc khuy+n kh(ch pht trin tr!ng nhKng ngnh ngh1 sn
xut, kinh %!anh m php luIt kh"ng cm.
Hh nCc t0! m"i tr)ng kinh %!anh thuIn lFi -1 ch(nh
sch, php luIt thnh ph#n kinh t+ ny pht trin the!
nhKng =nh hCng u ti$n c'a Hh nCc k c #u t ra nCc
ng!io chuyn thnh %!anh nghi.p c ph#n, bn c ph#n
ch! ng)i la! 4ngo li$n %!anh, li$n k+t -Ci nhau, -Ci kinh t+
tIp th - kinh t+ nh nCc. f3y %*ng ,uan h. t>t giKa ch'
%!anh nghi.p - ng)i la! 4ng.
TL/ l, kinh t t bn nh nEc pht trin %Ci cc hJnh
thc li$n %!anh, li$n k+t a %0ng giKa kinh t+ nh nCc -Ci kinh
t+ t bn t nh3n tr!ng nCc - ng!i nCc, mang l0i lFi (ch thi+t
th*c ch! cc b$n #u t kinh %!anh.
GhG
&u l, kinh t c 9Gn +u t nEc ngoi Fc t0! i1u
ki.n pht trin thuIn lFi, hCng -! xut khu, x3y %*ng k+t
cu h0 t#ng kinh t+, x5 h4i, g\n -Ci thu hWt c"ng ngh. hi.n
0i, t0! th$m nhi1u -i.c lm. ci thi.n m"i tr)ng kinh t+
- php lZ thu hWt m0nh ->n #u t nCc ng!i.
b) Mi (i7n h gia cc thnh Ih+n Hinh t,
cc thnh ph#n kinh t+ t/n t0i tr!ng c&ng m4t n1n
kinh t+ ,u>c %3n, -Ra hFp tc -Ra c0nh tranh -Ci nhau c&ng
pht trin, kh"ng c" lIp. dJ -Iy, c#n chW trAng pht trin
cc hJnh thc t chc kinh %!anh an xen, h8n hFp nhi1u
hJnh thc s: hKu giKa cc thnh ph#n kinh t+ -Ci nhau,
giKa tr!ng nCc - ng!i nCc. 6ht trin m0nh hJnh thc t
chc kinh t+ c ph#n nhBm huy 4ng - s_ %Vng r4ng r5i
->n #u t x5 h4i. Hh3n r4ng m" hJnh hFp tc, li$n k+t c"ng
nghi.p - n"ng nghi.p, %!anh nghi.p nh nCc - kinh t+
h4 n"ng %3n.
N9ng ng -Ci m4t trJnh 4 pht trin nht =nh c'a
l*c lFng sn xut l m>i ,uan h. s: hKu th(ch hFp, tr!ng
i1u ki.n l*c lFng sn xut pht trin rt kh"ng 1u giKa
cc ngnh, giKa cc -&ng - thIm ch( ngay tr!ng n4i b4 tRng
ngnh, tRng -&ng, nh : nCc ta hi.n nay, thJ tt y+u t/n t0i
nhi1u l!0i hJnh - hJnh thc s: hKu, %! , cSng t/n t0i
nhi1u thnh ph#n kinh t+. Hh nCc c#n c ch(nh sch ph&
hFp -Ci tRng thnh ph#n kinh t+ nhBm thWc y l*c lFng sn
xut pht trin - n3ng ca! hi.u ,u kinh t+ X x5 h4i.
NR khi i mCi Mng - Hh nCc ta th*c hi.n nht
,un ch(nh sch pht trin n1n kinh t+ nhi1u thnh ph#n.
cc thnh ph#n kinh t+ tu3n the! php luIt 1u l b4
phIn cu thnh ,uan trAng - 1u l n4i l*c c'a n1n kinh
GhU
t+ th= tr)ng =nh hCng fHcH, c&ng pht trin l3u %i, hFp
tc - c0nh tranh lnh m0nho tr!ng kinh t+ nh nCc giK
-ai tr? ch' 0!, kinh t+ nh nCc c&ng -Ci kinh t+ tIp th
ngy cng tr: thnh n1n tng -Kng ch\c c'a n1n kinh t+
,u>c %3n.
1. 'h(ng gii >h4> ti)> tNc thCc hin nht Au4n
ch,nh #4ch kinh t) nhiu thnh >h@n nRc ta hin
na;
Mt (Q ti,I tc "Wi 19iQ Iht tri#n 3 nLng
ca! hiu qu/ Hinh t, nh n9c "# (1 tt 3ai tra ch
"B!
Nr!ng ,u trJnh ci t0! - x3y %*ng ch' ngh7a x5 h4i
: nCc ta trCc 3y, hng nghJn 9n -= kinh t+ nh nCc
tr!ng cc ngnh, cc l7nh -*c c'a n1n kinh t+ 5 Fc x3y
%*ng. Nr$n th*c t+, kinh t+ nh nCc 5 gp ph#n ,uan trAng
-! -i.c n =nh - pht trin kinh t+ X x5 h4i c'a t nX
Cc, ng gp ng k -! ng3n sch nh nCco l ch8 %*a
-It cht c t(nh ,uy+t =nh c'a Hh nCc x5 h4i ch' ngh7a
i1u hnh - hCng %mn s* pht trin c'a n1n kinh t+.
S!ng, trCc 3y, xut pht tR ,uan ni.m, t %uy nng -4i 5
ti+n hnh c"ng hKu ha, ,u>c %!anh ha m4t cch trn
lan, th*c hi.n c9 ch+ tIp trung, ba! cp ,uan li$u, %mn tCi
tJnh tr0ng cc %!anh nghi.p nh nCc tuy #u t nhi1u, c9
s: -It cht X kQ thuIt lCn nhng hi.u ,u kinh t+ X x5 h4i
thp. Hgy nay, kinh t+ nh nCc pht huy Fc -ai tr? ch'
0!, %mn %\t cc thnh ph#n kinh t+ khc pht trin the!
=nh hCng x5 h4i ch' ngh7a, c#n s\p x+p l0i - i mCi
cc %!anh nghi.p nh nCc the! hCng2
Gh`
X rIp nhKng Nng c"ng ty lCn %#n %#n tr: thnh
nhKng tIp !n kinh t+ m0nh c'a nCc ta ]Nng c"ng ty wxo
wG^.
X Mi mCi - pht huy nhKng u th+ -1 kQ thuIt -
c"ng ngh., li$n k+t li$n %!anh -Ci cc %!anh nghi.p thu4c
cc thnh ph#n khc nhBm n3ng ca! nEng sut la! 4ng,
n3ng ca! cht lFng - hi.u ,u kinh t+ X x5 h4i.
X Mi mCi c9 ch+ ,un lZ kinh t+ tr!ng cc %!anh
nghi.p nh nCc tr$n c9 s: b! m ch+ 4 t* ch' sn
xut X kinh %!anh c'a cc 9n -= kinh t+ c9 s:. NhIn
trAng th( im m" hJnh c"ng ty m, c"ng ty c!n. aii
,uy+t t>t m>i ,uan h. giKa cc l!0i lFi (ch kinh t+, chW Z
th(ch ng lFi (ch kinh t+ c'a ng)i la! 4ng.
X 6ht huy -ai tr? trung t3m kinh t+, kh!a hAc X c"ng
ngh., -En ha X x5 h4i c'a %!anh nghi.p nh nCc tr!ng
n"ng, l3m, ng nghi.p, nht l : mi1n nWi, hi !, -&ng
/ng b! %3n t4c (t ng)i, <c bi.t c!i trAng -i.c c
ph#n ha %!anh nghi.p nh nCc - tEng c)ng h!0t 4ng
c'a kinh t+ nh nCc tr!ng l7nh -*c ph3n ph>i lu th"ng.
X c ph#n ha kh"ng /ng nht -Ci t nh3n ha
%!anh nghi.p nh nCc. Nh*c hi.n t>t c ph#n ha kh"ng
nhKng kh"ng lm suy y+u kinh t+ nh nCc, m c?n n3ng
ca! hi.u ,u c'a %!anh nghi.p nh nCc, t0! i1u ki.n ch!
kinh t+ n3ng ca! =a -= lm ch' c'a ng)i la! 4ng -
h0n ch+ s* chi ph>i c'a ,uy1n s: hKu t nh3n.
di.c c ph#n ha Fc ti+n hnh bBng nhi1u cch
khc nhau2
X bn m4t ph#n c ph#n c'a %!anh nghi.p nh nCc
ch! c"ng nh3n -i$n tr!ng %!anh nghi.p.
Ghh
X bn m4t ph#n c phi+u ch! c ng)i tr!ng - ng!i
%!anh nghi.p.
X aiK nguy$n ti sn c'a nh nCc, pht hnh c phi+u
tEng ->n.
X L!anh nghi.p thnh lIp bBng cch bn c phi+u
ngay tR #u.
X Nch m4t b4 phIn ->n c'a %!anh nghi.p nh nCc ra
lIp c9 s: mCi - gAi c ph#n -! c9 s: -.-...
4ai (Q 10 rng cc h5nh thDc Hinh t, t?I th#
Nr!ng ph!ng tr! hFp tc ha 5 x3y %*ng Fc hng
-0n hFp tc x5 cc l!0i. HFp tc x5, nht l hFp tc x5 n"ng
nghi.p, 5 ng gp -ai tr? ,uan trAng tr!ng -i.c th*c hi.n
ch(nh sch hIu ph9ng chi -i.n ch! ti1n tuy+n nh th\ng
,u3n x3m lFc. Hhng khi chuyn sang th)i bJnh, nht l
chuyn sang th)i bJnh, nht l chuyn sang c9 ch+ mCi,
hFp tc x5 5 b4c l4 nhi1u nhFc im, y+u kYm, sn xut X
kinh %!anh kYm hi.u ,u, s> hFp tc x5 th(ch nghi -Ci c9
ch+ th= tr)ng ch; chi+m m4t ti l. nh@, sn xut chIm
pht trin, lFi (ch c'a ng)i la! 4ng - ,uy1n lm ch'
kh"ng Fc b! m.
NrCc tJnh tr0ng lm En thua l8, kYm hi.u ,u c'a kinh
t+ tIp th, 5 xut hi.n nhKng ,uan im ph' nhIn s*
c#n thi+t khch ,uan c'a hFp tc x5, 1 ca! ,u ng t(nh
u -i.t c'a kinh t+ c th. M3y l ,uan im sai l#m, hi.p
tc ha la! 4ng l xu hCng pht trin tt y+u c'a l*c lFng
sn xut. dn 1 <t ra l kinh t+ tIp th m n?ng c>t l
hFp tc x5, c#n phi Fc t chc -Ci ,uy m" tR nh@ +n lCn,
tR thp l$n ca! ph& hFp -Ci i1u ki.n cV th. 6h9ng hCng
chung nh sau2
Ghk
X di.c hFp tc ha phi cEn c -! s* pht trin c'a
l*c lFng sn xut tr!ng cc ngnh, cEn c -! <c im
c"ng ngh., trJnh 4 kQ thuIt - trJnh 4 ,un lZ.
X 6ht trin r4ng r5i - a %0ng tr!ng cc ngnh,
ngh1, -Ci ,uy m" - mc 4 tIp th ha khc nhau.
Nr!ng ,u trJnh sn xut kinh %!anh, cc hFp tc x5
tRng bCc x3y %*ng ,uQ t(ch lSy, x3y %*ng c9 s: -It cht X
kQ thuIt tEng sc m0nh kinh t+ hi.p tc, h8 trF ch! kinh
t+ h4 x5 -i$n.
Nr!ng l7nh -*c sn xut n"ng nghi.p, -Ci -i.c gia!
,uy1n s_ %Vng ru4ng t n =nh l3u %i, tEng c)ng -ai
tr? 9n -= kinh t+ t* ch' c'a cc h4 gia Jnh x5 -i$n, ban
,un lZ hFp tc x5 c#n t chc %=ch -V : nhKng kh3u, nhKng
l7nh -*c m h4 x5 -i$n kh"ng c i1u ki.n lm, h!<c lm
ri$ng ly kh"ng hi.u ,u bBng hFp tc. Hg!i ra, ban ,un lZ hFp
tc x5 c#n ph>i hFp -Ci ch(nh ,uy1n th*c hi.n cc ch(nh sch
kinh t+ X x5 h4i, x3y %*ng n"ng th"n mCi.
X Hh nCc c#n c ch(nh sch khuy+n kh(ch, u 5i giWp
kinh t+ tIp th pht trin c hi.u ,u.
Ba (Q gibI "c Hinh t, c th#Q ti#u ch Iht
tri#n
Nr!ng m4t s> ngnh kinh t+ c th, tiu ch' t@ ra u
th+ h9n cc thnh ph#n kinh t+ khc. Hhng +n m4t giCi
h0n nht =nh, nhJn chung kinh t+ khc. Hhng +n m4t
giCi h0n nht =nh, nhJn chung kinh t+ c th, tiu ch' sO
pht huy h+t ti1m nEng c'a mJnh. dJ th+, trR m4t s> l7nh
-*c hay ngnh ngh1 th(ch hFp -Ci kinh t+ c th, Hh nCc
c#n hCng %mn n, -J lFi (ch thi+t th3n - nhu c#u pht
Ghq
trin sn xut, tRng bCc i -! hFp tc x5 %Ci nhKng hJnh
thc - ,uy m" th(ch hFp.
Bn (Q Hinh t, t b/n t nhLn "%c Hhu.,n Hhch
Iht tri#n tr!ng cc ngnhQ ngh8Q (Gnh 3Jc 1 IhI
(u?t Hh;ng c<1
Tinh t+ t bn t nh3n mCi Fc kh"i phVc - khuy+n
kh(ch pht trin tr!ng th)i gian g#n 3y, s!ng s* ng
gp c'a n >i -Ci n1n kinh t+ l kh"ng nh@. L! , c#n
khuy+n kh(ch, t0! i1u ki.n - hCng %mn n pht trin
nhBm2 huy 4ng ->n, t0! -i.c lm, tEng tng sn phm x5
h4io tEng thu ch! ng3n sch nh nCc.
S* pht trin c'a kinh t+ t bn t nh3n kh"ng th l
mVc (ch t* th3n, n ?i h@i phi c s* giWp - =nh
hCng c'a Hh nCc.
M khuy+n kh(ch kinh t+ t bn t nh3n pht trin Wng
hCng c#n phi2
X fa m<c cm >i -Ci kinh t+ t nh3n2 <t l?ng tin
- g3y chK t(n giKa nh nCc -Ci cc ch' th c'a kinh t+ t
bn t nh3n. b! -. ,uy1n s: hKu - lFi (ch hFp php.
X Thuy+n kh(ch cc nh t bn t nh3n #u t -! l7nh
-*c sn xut, %&ng c"ng ngh. thu hWt nhi1u la! 4ng -Ci
cc ch(nh sch u 5i.
X NEng c)ng ,un lZ nh nCc >i -Ci kinh t+ t bn t
nh3n th"ng ,ua -i.c Eng kZ kinh %!anh, kim tra, kim
s!t the! luIt =nh. Hh nCc tEng c)ng cc bi.n php hCng
%mn cc nh t bn t nh3n lm giu Wng php luIt, ch>ng
gian %>i, lRa ! ng)i ti$u %&ng, lRa ! ng)i gp ->n kinh
%!anh, tr>n lIu thu+.
Ghs
c#n khuy+n kh(ch cc ch' %!anh nghi.p t nh3n bn
c phi+u u 5i ch! ng)i la! 4ng tr!ng %!anh nghi.p,
x3y %*ng ,uan h. hFp tc giKa ch' - thF tr$n c9 s: m
b! lFi (ch hFp php c'a c hai b$n. Thuy+n kh(ch, t0! i1u
ki.n ch! kinh t+ t bn t nh3n pht trin, /ng th)i tr!ng tX
9ng lai cSng sO kh"ng ba! gi) t=ch thu hay tCc !0t m t&y
the! s* pht trin c'a l*c lFng sn xut tRng bCc hCng n -!
cc hJnh thc kinh t+ t bn nh nCc th(ch hFp g\n li1n -Ci
,u trJnh t chc l0i n1n sn xut x5 h4i. ch; c nh -Iy
mCi b! m hJnh thnh cc ngnh kinh t+ th>ng nht
tr!ng c nCc, t0! ra c9 cu kinh t+ mCi tr$n ph0m -i c nCc,
cSng nh tRng =a ph9ng.
-\1 (Q Iht tri#n "a dBng cc h5nh thDc Hinh
t, t b/n nh n9c
p %Vng nhi1u ph9ng thc gp ->n li$n %!anh giKa
nh nCc -Ci cc nh kinh %!anh t nh3n tr!ng - ng!i nCc,
c!i trAng li$n %!anh -Ci t bn t nh3n tr!ng nCc nhBm t0! th+,
t0! l*c ch! cc %!anh nghi.p nh nCc pht trin, tEng sc
hFp tc - c0nh tranh -Ci b$n ng!i.
ci thi.n m"i tr)ng #u t - n3ng ca! nEng l*c
,un lZ thu hWt c hi.u ,u ->n #u t tr*c ti+p c'a nCc
ng!i. b! -. ,uy1n lFi - lFi (ch hFp php c'a ng)i la!
4ng tr!ng cc x( nghi.p hFp tc li$n %!anh.
[u (Q tch cJc Hhai thc ti81 n\ng ca thnh
Ih+n Hinh t, c 3n "+u t n9c ng!i
Nr!ng th*c tign 5 xut hi.n m4t tIp hFp g/m ->n %!
nCc ng!i #u t tham gia h!0t 4ng kinh t+ : nCc ta. HhKng
ngu/n ->n c khc nhau -1 ch' s: hKu cV th nhng tt
c l0i 1u l ngu/n #u t c'a nCc ng!i, 1u c lFi (ch c'a
Ght
nhKng ng)i nCc ng!i #u t -! di.t Ham. M<c bi.t nhKng
nEm g#n 3y, b4 phIn ny 5 tEng l$n -Ci t>c 4 nhanh -
chi+m ti trAng ngy cng ng k. H5y ,uan st s> li.u
th>ng k$ 5 c"ng b> cng ch! thy rp i1u 2
7I cu tGng #n >hZm tr0ng nRc th[0 gi4 tr5 hin
hnh
th[0 thnh >h@n kinh t) O\P
-- -hnh >h@n $]]^ $]]_ $]]` $]]] &aaa
Nng s> Gxx,x
x
Gxx,x
x
Gxx,x
x
Gxx,x
x
Gxx,x
x
G Tinh t+ nh nCc hx,Gt hx,ht hx,xx `t,sh `t,wt
U Tinh t+ tIp th Gx,xq t,wG t,wx t,th t,k`
` Tinh t+ t nh3n `,GU `,`t `,hG `,`s `,`x
h Tinh t+ c th, tiu ch' `q,xU `h,`U ``,t` `U,`w `U,x`
k Tinh t+ h8n hFp ]NbHH^ h,`U `,th `,t` `,tw `,wx
q Tinh t+ c ->n #u t nCc
ng!i
q,`x w,xs Gx,x` GU,Uh G`,Uk
TguInH Ti<n gi/ thGng k< nL/ hiii, Txb ThGng k<, @
Ti, hiij, tr. kV.
di.c ph3n l!0i b4 phIn ->n %! nCc ng!i #u t -! nX
Cc ta thnh m4t thnh ph#n l rt c#n thi+t. dJ n c <c
im ri$ng, ?i h@i c ch(nh sch th(ch hFp. M3y l s*
pht trin mCi c'a lZ luIn X th*c tign.
Nt c cc thnh ph#n kinh t+ -Ci nhKng hJnh thc
t chc kinh %!anh a %0ng ph!ng phW c'a chWng t0! n$n
nhKng b4 phIn hKu c9 c'a n1n kinh t+ ,u 4 l$n cHfH.
cc thnh ph#n kinh t+ 1u bJnh Png trCc php luIt, hFp
tc, c0nh tranh c&ng an xen pht trin kinh t+ the! luIt
php. Nr!ng , kinh t+ nh nCc giK -ai tr? ch' 0!, kinh t+
tIp th l ,uan trAng ang Fc tEng c)ng c'ng c>
th!t kh@i tJnh tr0ng y+u kYm hi.n nayo kinh t+ nh nCc -
Ghw
kinh t+ tIp th l n1n tng c'a n1n kinh t+ ,u>c %3n. cc
thnh ph#n kinh t+ c th, tiu ch'o kinh t+ t bn t nh3n,
kinh t+ t bn nh nCco kinh t+ c ->n #u t nCc ng!i 1u
Fc c!i l nhKng n4i l*c nhBm pht trin n1n kinh t+ th= trX
)ng =nh hCng x5 h4i ch' ngh7a : di.t Ham.
7Ku hUi hRng BSn =n t<>
G. d= tr( -n 1 s: hKu tr!ng n1n kinh t+ ,u 4 l$n
cHfH.
U. HhKng nhIn thc mCi -1 s: hKu tr!ng ,u trJnh i
mCi.
`. cc thnh ph#n kinh t+ - m>i li$n h. giKa cc N6TN : nCc
ta hi.n nay.
Gkx
Bi d
c=ng nghi> ha hin "i ha nn kinh t) Au6c BKn
bt kz ph9ng thc sn xut n! 1u phi %*a tr$n
m4t c9 s: -It cht X kQ thuIt t9ng ng. Nuy nhi$n, tr!ng th)i
kz ,u 4, tR m4t ph9ng thc sn xut thp l$n ph9ng thc
sn xut ca! h9n, ba! gi) cSng phi t0! lIp, x3y %*ng c9 s:
-It cht X kQ thuIt th(ch ng -Ci n th"ng ,ua ,u trJnh c"ng
nghi.p ha ]cHH^ h!<c hi.n 0i ha ]HMH^ hay /ng th)i
cHH, HMH. di.t Ham tR m4t n1n sn xut c trJnh 4 c?n
thp, b@ ,ua giai !0n pht trin cHNb ,u 4 l$n cHfH,
-i.c ti+n hnh cHH, HMH l m4t khch ,uan kinh t+.
I. -,nh tt ;)u kh4ch Auan % t4c BNng ca c=ng nghi>
ha hin "i ha ?it 'am hin na;
$. Xh4i nim % 7'* ** % .c im ca
7'* ** nRc ta hin na;
a) ehi ni1 38 A-4Q 4T4
NR khi ph9ng thc sn xut NbcH chi+n th\ng trCc
ph9ng thc sn xut ph!ng ki+n -! giKa th+ ki fd nh)
cu4c cch m0ng c"ng nghi.p l#n th nht +n nay, tr$n
th+ giCi 5 %ign ra hai l!0i c"ng nghi.p ha2 NbcH - fHcH.
cc l!0i c"ng nghi.p ha ny, xYt -1 m<t pht trin
l*c lFng sn xut, ]kh!a hAc kQ thuIt - c"ng ngh.^ l
gi>ng nhau. S!ng, chWng c s* khc nhau -1 mVc (ch,
ph9ng thc ti+n hnh, =nh hCng - h!n thi.n cc m<t
c'a ,uan h. sn xut ang th>ng tr=. Hg!i ra, cHH %ign
ra : cc nCc khc nhau, -! nhKng th)i im l=ch s_ khc
nhau, tr!ng nhKng i1u ki.n kinh t+ X x5 h4i khc nhau
cSng c n4i %ung <c th& ri$ng bi.t.
GkG
Nuy nhi$n, the! ngh7a chung, khi ,ut nht, cHH l
,u trJnh bi+n m4t nCc c n1n kinh t+ l0c hIu thnh nCc
c"ng nghi.p hi.n 0i -Ci trJnh 4 c"ng ngh., kQ thuIt ti$n
ti+n, c nEng sut la! 4ng ca! tr!ng cc ngnh kinh t+
,u>c %3n. HCc ta bCc -! th)i kz ,u 4 l$n cHfH, ngay tR
0i h4i 0i biu t!n ,u>c l#n th , Mng c4ng sn di.t
Ham 5 xc =nh cHH l nhi.m -V trung t3m xuy$n su>t
th)i kz ,u 4 ]NTvM^. Hgy nay, khi nCc ta 5 th>ng nht,
c nCc 1u ,u 4 l$n cHfH tr!ng i1u ki.n b&ng n c'a
cch m0ng kh!a hAc X c"ng ngh. ]THXcH^ - s* pht trin
nhanh chng c'a ,u trJnh t!n c#u ha ]NcH^. dJ -Iy
Mng ta 5 khPng =nh2 nc"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha
l ,u trJnh chuyn i cEn bn, t!n %i.n cc h!0t 4ng
sn xut, kinh %!anh, %=ch -V - ,un lZ kinh t+ X x5 h4i tR
s_ %Vng la! 4ng th' c"ng l ch(nh sang s_ %Vng m4t cch
ph bi+n sc la! 4ng c&ng -Ci c"ng ngh., ph9ng ti.n, phX
9ng php ti$n ti+n, hi.n 0i %*a tr$n s* pht trin c'a c"ng
nghi.p - ti+n b4 kh!a hAc X c"ng ngh., t0! ra nEng sut
la! 4ng x5 h4i ca!n
]G^
.
M>i -Ci nCc ta, c?n l m4t ,u trJnh th*c hi.n
chi+n lFc pht trin kinh t+ X x5 h4i nhBm ci bi+n m4t x5 h4i
n"ng nghi.p l0c hIu thnh m4t x5 h4i c"ng nghi.p /ng
th)i hJnh thnh - h!n thi.n tRng bCc ,uan h. sn xut
fHcH.
Hg!i ra, cHH, HMH phi t0! ra nhKng ti1n 1 c#n
thi+t -1 -It cht kQ thuIt, -1 c!n ng)i - kh!a hAc c"ng
ngh. thWc y, chuyn %=ch c9 cu kinh t+ nhBm huy
4ng - s_ %Vng c hi.u ,u mAi ngu/n l*c, - tEng nEng
sut la! 4ng, lm ch! n1n kinh t+ tEng tr:ng nhanh, b1n
]
G^ Mng c4ng sn di.t Ham2 CLn ki-n @i ngh l+n th b3 Fan Sh% hnh Trung (
)ng kha C^^, Hxb ch(nh tr= ,u>c gia, H H4i, Gwwh, tr. qk.
GkU
-Kng, n3ng ca! )i s>ng -It cht, -En ha c'a nh3n
%3n, th*c hi.n c"ng bBng - ti+n b4 x5 h4i, b! -. -Kng
ch\c t chc fHcH - ci thi.n m"i tr)ng sinh thi.
b) -hng "Fc "i#1 ca c;ng nghiI haQ
hin "Bi ha 0 n9c ta hin na.
S5ng nghi-% ha, hi-n 6i ha = Ci-t Ta/ hi-n na3
c nhJng Dc i,/ c) bn sauH
X c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha : nCc ta l cHH, HMH
-J mVc ti$u %3n giu, nCc m0nh, x5 h4i c"ng bBng, %3n ch'
ti+n b4, -En minh, pht trin n1n TNNN =nh hCng fHcH.
X vu trJnh th*c hi.n cHH, HMH : nCc ta tr!ng i1u
ki.n m4t nCc n"ng nghi.p l0c hIu, bJnh ,u3n ru4ng t
thp, tx~ %3n c s>ng : n"ng th"n - lm n"ng nghi.p,
thu nhIp thp, sc mua h0n ch+ ang tr!ng th)i kz ,u 4
l$n cHfH.
X NrCc i mCi, cHH Fc ti+n hnh tr!ng c9 ch+ k+
h!0ch ha tIp trung ba! cp, nay Fc ti+n hnh %Ci s* tc
4ng c'a c9 ch+ th= tr)ng c s* ,un lZ c'a Hh nCc, %!
s* ph3n b> ngu/n l*c - %=ch chuyn c9 cu kinh t+
c?n ch=u i1u ti+t b:i cc ,uy luIt th= tr)ng.
X c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha %ign ra tr!ng i1u
ki.n tc 4ng m0nh mO c'a cch m0ng kh!a hAc X c"ng
ngh. hi.n 0i. Hhi1u thnh t*u kh!a hAc X kQ thuIt mCi
xut hi.n lm ch! nhi1u ngnh kinh t+ truy1n th>ng tr:
n$n l0c hIu, c#n thay th+.
X c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha : nCc ta %ign ra
tr!ng b>i cnh xu th+ ,u>c t+ ha - NcH -1 kinh t+ ang
pht trin m0nh mO. dJ -Iy, cHH, HMH : nCc ta Fc ti+n
Gk`
hnh tr!ng chi+n lFc pht trin kinh t+ m: c -Ci b$n tr!ng
- b$n ng!i.
X c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha : nCc ta %ign ra
tr!ng b>i cnh thuIn lFi - kh khEn, th)i c9 - nguy c9 t/n
t0i an xen nhau - c&ng tc 4ng. dJ th+, chWng ta phi
ch' 4ng n\m ly th)i c9 - pht huy nhKng thuIn lFi
trin khai ,u trJnh cHH, HMH the! nhKng bCc th(ch hFp,
-Kng ch\c, t0! ra th+ - l*c mCi -Ft ,ua nhKng kh khEn,
y l&i nguy c9.
&. 7=ng nghi> ha hin "i ha / m+t Au4
trFnh kh4ch Auan ca thi kV Au4 + /Mn 7'T* ?it
'am
Na bi+t rBng, m8i ph9ng thc sn xut x5 h4i nht
=nh 1u c m4t c9 s: -It cht X kQ thuIt t9ng ng. c9
s: -It cht X kQ thuIt c'a c ph9ng thc sn xut trCc cHNb
l %*a -! c"ng cV th' c"ng, nh@ bY, l0c hIu. M<c trng c9
s: -It cht X kQ thuIt c'a cHNb l n1n 0i c"ng nghi.p c9
kh( ha. ch' ngh7a x5 h4i l giai !0n #u c'a ph9ng
thc sn xut ca! h9n cHNb, %! c9 s: -It cht X kQ
thuIt c'a n phi l n1n c"ng nghi.p lCn hi.n 0i, c c9
cu kinh t+ hFp lZ, c t(nh cht x5 h4i ha sn xut ca! %*a
tr$n trJnh 4 kh!a hAc, c"ng ngh. hi.n 0i Fc hJnh
thnh m4t cch c k+ h!0ch - th>ng tr= tr!ng t!n b4 n1n
kinh t+ ,u>c %3n.
M>i -Ci nCc ta, m4t nCc c n1n kinh t+ kYm pht trin
,u 4
l$n ch' ngh7a x5 h4i, l0i kh"ng ,ua giai !0n pht trin
cHNb, mu>n x3y %*ng c9 s: -It cht X kQ thuIt ch! cHfH
kh"ng ch; l m4t khch ,uan kinh t+, m c?n phi th*c
Gkh
hi.n tR #u, tR kh"ng +n c, tR g>c +n ngAn th"ng ,ua
cHH, HMH.
Hg!i ra, t(nh khch ,uan c'a ,u trJnh cHH, HMH
n1n kinh t+ : di.t Ham c?n xut pht tR cc y$u c#u sau2
Th nht, cHH, HMH n1n kinh t+ di.t Ham l %! ?i h@i
phi a nCc ta th!t kh@i ngh[! nn, l0c hIu, th*c hi.n mVc
ti$u %3n giu, nCc m0nh, x5 h4i c"ng bBng, -En minho Th
hai, cHH, HMH c?n %! y$u c#u pht trin n1n kinh t+ th= trX
)ng, -J sn phm hng ha mu>n c sc c0nh tranh tr!ng
c th= tr)ng tr!ng - ng!i nCc phi c cht lFng ca!, mmu
m5 p, gi thnh thp. Mi1u ch; 0t Fc nh) kQ thuIt,
c"ng ngh. ti$n ti+n %! cHH, HMH mang l0io Th ba, cHH,
HMH n1n kinh t+ di.t Ham c?n %! y$u c#u m: r4ng ,uan
h. kinh t+ ,u>c t+, tham gia -! ph3n c"ng la! 4ng c'a
khu -*c - th+ giCi thWc y ti+n trJnh h4i nhIp n1n
kinh t+ di.t Ham -! n1n kinh t+ t!n c#uo Th t, cHH,
HMH n1n kinh t+ di.t Ham c?n %! y$u c#u tEng ti1m l*c
,u>c ph?ng b! -. t ,u>c fHcH. dJ tr!ng i1u ki.n
kinh t+, ch(nh tr= th+ giCi ang %ign ra -" c&ng phc t0p,
cc l*c lFng phn 4ng kh"ng ngRng cn tr: c"ng cu4c x3y
%*ng cHfH : nCc ta bBng %ign bi+n h?a bJnh - nhKng
c!n )ng khc. L! , -i.c hi.n 0i ha ,u3n 4i, tEng cX
)ng ti1m l*c ,u>c ph?ng ch; c th th*c hi.n Fc bBng
ti+n trJnh cHH, HMH n1n kinh t+.
1. -4c BNng ca c=ng nghi> ha hin "i ha
6i %Ri nn kinh t) Au6c BKn
Nh*c hi.n Wng \n ,u trJnh cHH, HMH sO c
nhKng tc %Vng t! lCn -1 nhi1u m<t tr!ng s* pht trin
kinh t+ x5 h4i c'a t nCc.
Gkk
X N0! i1u ki.n thay i -1 cht n1n sn xut x5
h4i, tEng nEng sut la! 4ng, tEng sc ch+ ng* c'a c!n ngX
)i >i -Ci thi$n nhi$n, tEng tr:ng - pht trin kinh t+,
n3ng ca! )i s>ng nh3n %3n, n =nh tJnh hJnh kinh
t+, ch(nh tr=, x5 h4i, gp ph#n ,uy+t =nh s* th\ng lFi c'a
ch' ngh7a x5 h4i.
X N0! i1u ki.n -It cht ch! -i.c c'ng c>, tEng c)ng
-ai tr? kinh t+ c'a Hh nCc, n3ng ca! nEng l*c ,un lZ, kh
nEng t(ch lSy - pht trin sn xut, t0! ra nhi1u -i.c lm,
n3ng ca! thu nhIp, giWp ch! s* pht trin t* %! t!n %i.n
c'a c!n ng)i tr!ng mAi h!0t 4ng kinh t+ X x5 h4i.
X N0! i1u ki.n thuIn lFi ch! kh!a hAc c"ng ngh.
pht trin nhanh 0t trJnh 4 ti$n ti+n hi.n 0i. NEng cX
)ng l*c lFng -It cht X kQ thuIt ch! ,u>c ph?ng, an ninh,
m b! )i s>ng kinh t+, ch(nh tr=, x5 h4i c'a t nCc
ngy cng Fc ci thi.n. N0! i1u ki.n -It cht ch! -i.c
x3y %*ng n1n kinh t+ 4c lIp t* ch', ' sc th*c hi.n s*
ph3n c"ng - hFp tc ,u>c t+.
Hh -Iy, cHH, HMH c tc %Vng t! lCn - c Z ngh7a
,uan trAng - t!n %i.n. dJ -Iy, Mng ta xc =nh n6ht
trin l*c lFng sn xut, c"ng nghi.p ha t nCc the! hCng
hi.n 0i... l nhi.m -V trung t3mn
]G^
tr!ng th)i kz ,u 4
l$n cHfH : nCc ta.
II. bNc tiMu Auan im cI bn % n+i Bung ca 7=ng
nghi> ha hin "i ha nn kinh t) ?it 'am tr0ng
nh(ng n9m tRi
]
G^ Mng c4ng sn di.t Ham2 S)ng lRnh x23 ';ng t nEc trong thi kO >u l<n
ch nghRa x hi, Hxb S* thIt, H H4i, GwwG, tr. w.
Gkq
$. bNc tiMu ca c=ng nghi> ha hin "i ha
nRc ta
DVc ti$u c9 bn c'a cHH, HMH tr!ng th)i kz ,u 4 l
bi+n nCc ta thnh m4t nCc c"ng nghi.p c c9 s: -It cht X
kQ thuIt hi.n 0i, c9 cu kinh t+ hFp lZ, ,uan h. sn xut
ti+n b4, ph& hFp -Ci trJnh 4 pht trin c'a l*c lFng sn
xut, n3ng ca! )i s>ng -It cht - tinh th#n c'a nh3n
%3n, m b! ,u>c ph?ng, an ninh, th*c hi.n %3n giu,
nCc m0nh, x5 h4i c"ng bBng, %3n ch', -En minh.
Nr!ng thIp ni$n #u c'a th+ ki ff ]UxxGXUxGx^ tIp
trung mAi ngu/n l*c na nCc ta ra kh@i tJnh tr0ng kYm
pht trin, n3ng ca! rp r.t )i s>ng -It cht - tinh th#n
c'a nh3n %3n, t0! n1n tng +n nEm UxUx nCc ta c9
bn tr: thnh m4t nCc c"ng nghi.p the! hCng hi.n 0i.
Hgu/n l*c c!n ng)i, nEng l*c kh!a hAc - c"ng ngh., k+t
cu h0 t#ng, ti1m l*c kinh t+, ,u>c ph?ng, an ninh Fc tEng
c)ngo th ch+ kinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5 h4i ch'
ngh7a Fc hJnh thnh -1 c9 bno -= th+ c'a nCc ta tr$n trX
)ng ,u>c t+ Fc n3ng ca!n
]G^
.
&. 'h(ng Auan im cI bn % 7'* ** ca
ng
NR cc Hgh= ,uy+t c'a Mng -1 cHH, HMH c th rWt
ra nhKng ,uan im c9 bn sau2
Th nht, tr!ng i1u ki.n b&ng n c'a cch m0ng
THXcH, thJ c"ng nghi.p ha phi g\n li1n -Ci hi.n 0i
ha.
]
G^ Mng c4ng sn di.t Ham2 CLn ki-n 16i hi 6i bi,u ton >uGc l+n th ^g, Hxb
cNva, H H4i, UxxG, tr. wt X wx.
Gks
Th hai, khi ti+n trJnh t!n c#u ha kinh t+ ngy cng
m: r4ng, mu>n pht trin kinh t+ phi x3y %*ng n1n kinh t+
m:, h4i nhIp -Ci khu -*c - th+ giCi, hCng m0nh -1 sn xut,
/ng th)i thay th+ nhIp khu nhKng sn phm tr!ng nCc c
kh nEng sn xut c hi.u ,u. L! , cHH, HMH phi %*a
tr$n c9 %=ch chuyn c9 cu ngnh kinh t+ %*a tr$n ph3n
c"ng la! 4ng ,u>c t+.
Th ba, Mng ta ch' tr9ng x3y %*ng n1n kinh t+
nhi1u thnh ph#n, %! cHH, HMH l s* nghi.p c'a t!n
%3n, c'a mAi thnh ph#n kinh t+, tr!ng kinh t+ nh nCc
l ch' 0!.
Th t, ly -i.c pht huy ngu/n l*c c!n ng)i lm y+u
t> c9 bn ch! s* pht trin nhanh - b1n -Kng, tEng tr:ng
kinh t+ phi g\n li1n -Ci ti+n b4 x5 h4i.
Th nL/, kh!a hAc c"ng ngh. l 4ng l*c c'a cHH,
HMH, s!ng tr!ng i1u ki.n nCc ta c?n l0c hIu c#n k+t hFp
c"ng ngh. truy1n th>ng -Ci c"ng ngh. hi.n 0i, tranh th'
i nhanh -! hi.n 0i : nhKng kh3u ,uy+t =nh, c#n -
c th rWt ng\n th)i gian, -Ra c nhKng bCc i tu#n t*,
-Ra c bCc nhy -At.
Th su, cHH, HMH phi ly hi.u ,u lm ti$u chun
c9 bn, %! khi =nh ph9ng n pht trin, l*a chAn %*
n #u t - c"ng ngh. phi ly hi.u ,u kinh t+ x5 h4i lm
mVc ti$u.
Th b3, tr!ng i1u ki.n kinh t+, ch(nh tr= x5 h4i
tr$n th+ giCi %ign ra nhanh chng - -" c&ng phc t0p n$n
cHH, HMH phi k+t hFp kinh t+ -Ci ,u>c ph?ng an ninh.
1. '+i Bung cI bn ca 7'* ** tr0ng thi kV
Au4 + /Mn 7'T* ?it 'am
Gkt
Nr!ng th)i kz ,u 4 l$n cHfH, cHH, HMH : nCc ta c
hai n4i %ung c9 bn sau2
a) &i,n hnh 3 thbc "U. cch 1Bng e4EA- "#
t$ng b9c )L. dJng c2 s0 3?t ch<t Hf thu?t ch! A-Z4
Nr!ng i1u ki.n b&ng n c'a cu4c cch m0ng THXcH
hi.n nay, tRng bCc t0! lIp - x3y %*ng c9 s: -It cht X
kQ thuIt ch! cHfH : di.t Ham tt y+u phi y m0nh cch
m0ng THXcH. Nh*c hi.n cu4c cch m0ng ny : di.t Ham
phi c n4i %ung - bCc i th(ch hFp t0! lIp m4t h.
th>ng c"ng nghi.p hi.n 0i, c hi.u ,u m trung t3m l
c"ng nghi.p ch+ t0!, nhBm trang b= kQ thuIt, c"ng ngh.
ti$n ti+n ch! n"ng nghi.p - cc ngnh c'a n1n kinh t+
,u>c %3n.
L! <c trng ni bIt c'a cch m0ng THXcH l kh!a
hAc tr: thnh l*c lFng sn xut tr*c ti+p, n$n cHH phi g\n
li1n -Ci HMH tr!ng kh!a hAc - c"ng ngh. phi tr: thnh
n1n tng - 4ng l*c c'a ,u trJnh ny. : 3y, cHH, HMH
kh"ng ch; 9n thu#n l pht trin c"ng nghi.p, m phi
y m0nh ng %Vng kh!a hAc - c"ng ngh. -! pht trin
cc ngnh mSi nhAn nhBm th*c hi.n s* chuyn %=ch c9
cu kinh t+ tr!ng tRng ngnh, tRng l7nh -*c - t!n b4
n1n kinh t+ ,u>c %3n, nh) nEng sut, hi.u ,u kinh t+
X x5 h4i 0t Fc cht lFng ca!.
Na bi+t rBng, cch m0ng THXcH - cHH, HMH l hai
ph0m tr& c n4i %ung - -ai tr? khc nhau, s!ng : nCc ta
hi.n nay thJ hai ph0m tr& ny c mVc ti$u c9 bn t9ng
/ng. Nc l, 1u nhBm trang b= kQ thuIt - c"ng ngh.
ti$n ti+n n3ng ca! nEng sut la! 4ng, cht lFng sn
phm, hi.u ,u kinh t+ X x5 h4i ch! sn xut n"ng nghi.p
- tt c cc ngnh kinh t+ ,u>c %3n. Nr!ng ti+n trJnh
Gkw
ny, m8i bCc ti+n c'a cHH, HMH l m4t bCc ci thi.n i1u
ki.n la! 4ng, ci thi.n )i s>ng -It cht - tinh th#n
ch! mAi thnh -i$n tr!ng x5 h4i, trCc h+t l ch! nh3n %3n
la! 4ng nhBm th*c hi.n mVc ti$u =nh hCng fHcH.
Nr!ng ti+n trJnh ny kh!a hAc - c"ng ngh. ng
-ai tr? then ch>t, n$n cHH, HMH : nCc ta hi.n nay phi g\n
li1n m4t cch ch<t chO -Ci ti+n trJnh cch m0ng THXcH.
chi+n lFc kh!a hAc - c"ng ngh. phi nhBm th*c hi.n mVc
ti$u l chuyn tR la! 4ng th' c"ng -Ci c"ng ngh. l0c hIu,
nEng sut thp sang la! 4ng s_ %Vng kQ thuIt - c"ng
ngh. ti$n ti+n c nEng sut ca!. L! , cHH, HMH : nCc ta
hi.n nay phi x3y %*ng Fc m4t h. th>ng c"ng nghi.p
hi.n 0i trAng t3m l c"ng nghi.p ch+ t0! nhBm trang b=
kQ thuIt - c"ng ngh. ti$n ti+n ch! t!n b4 n1n kinh t+
,u>c %3n. : 3y, kh"ng phi l x3y %*ng m4t n1n 0i
c"ng nghi.p c9 kh( h!n ch;nh, khYp k(n, hi.u ,u thp,
m l x3y %*ng, pht trin m4t h. th>ng c"ng nghi.p ch+
t0! hi.n 0i, ph& hFp -Ci i1u ki.n, ti1m nEng, th+ m0nh -
nhu c#u c'a n1n kinh t+ tr!ng i1u ki.n h4i nhIp -! n1n
kinh t+ khu -*c - th+ giCi. Hh nCc tIp trung sc x3y %*ng
- ,un lZ nhKng x( nghi.p trAng y+u nht, c Z ngh7a
then ch>t, huy+t m0ch c'a n1n kinh t+ ,u>c %3n, Fc
trang b= kQ thuIt X c"ng ngh. hi.n 0i. Nuy nhi$n, nh nCc
c?n phi t0! m"i tr)ng - i1u ki.n thuIn lFi -1 cc m<t2
luIt php, ch(nh sch, %=ch -V... thWc y s* h!0t 4ng
m0nh mO c'a cc thnh ph#n kinh t+ - thu hWt #u t nCc
ng!i, tR m huy 4ng nhKng l*c lFng ny -! -i.c
x3y %*ng h. th>ng c"ng nghi.p hi.n 0i %=ch chuyn
c9 cu n1n kinh t+ ,u>c %3n the! cc mVc ti$u ML5 Fc
h!0ch =nh. di.c trang b= c"ng ngh. ti$n ti+n ch! n"ng
nghi.p - cc ngnh c'a n1n kinh t+ ,u>c %3n l m4t ,u
Gqx
trJnh l3u %i, phi Fc th*c hi.n the! tRng bCc i th(ch
hFp, c trAng t3m, trAng im.
Nr!ng i1u ki.n t nCc - b>i cnh ,u>c t+ nh hi.n
nay, ta ch' tr9ng k+t hFp nhKng bCc ti+n tu#n t* tri ,ua
,u trJnh c9 giCi ha, tin hAc ha, sinh hAc ha... -Ci s_
%Vng c"ng ngh. truy1n th>ng - tranh th' nhKng c9 h4i
ni t\tn, nn #un hJnh thnh nhKng ngnh mSi
nhAn, pht trin the! trJnh 4 ti$n ti+n c'a kh!a hAc -
c"ng ngh. th+ giCi : nhKng kh3u ,uy+t =nh.
Dc 4 - t>c 4 ti+n hnh i mCi trang b= kQ
thuIt - c"ng ngh. ti$n ti+n kh"ng th trin khai m4t cch
ph3n tn, nht l!0t nh nhau giKa cc ngnh, cc -&ng, cc
kh3u tr!ng ,u trJnh ti sn xut x5 h4i, m t&y the! i1u
ki.n, y$u c#u - kh nEng c'a tRng th)i kz trin khai.
Du>n -Iy, c#n gii ,uy+t t>t b>n m>i ,uan h. c9 bn sau2
G^ vuan h. giKa ti+p thu, ng %Vng c"ng ngh. hi.n 0i -Ci
k+ thRa, pht huy, ci bi+n kQ thuIt X c"ng ngh. hi.n c.
Nr!ng , c#n u ti$n l!0i kQ thuIt, c"ng ngh. (t ->n, t0! Fc
nhi1u -i.c lm, 0t hi.u ,u kinh t+ X x5 h4i ca!, trCc h+t
tIp trung ch! nhKng kh3u c Z ngh7a ,uy+t =nh +n
-i.c n3ng ca! cht lFng sn phm, nht l >i -Ci nhKng
m<t hng xut khu - thay th+ nhIp khu. U^ vuan h.
giKa pht trin the! chi1u r4ng - chi1u s3u, tr!ng ,
c#n b! m sa! ch! -Ra m: r4ng x3y %*ng c9 s: mCi,
-Ra n3ng ca! - hi.n 0i ha cc c9 s: hi.n c, hCng
m0nh -! pht trin the! chi1u s3u khai thc c hi.u
,u t>i a nEng l*c hi.n c. `^ vuan h. giKa cc thnh
ph#n kinh t+ - cc l!0i ,uy m" x( nghi.p, tr!ng c#n
1 ca! -ai tr? ch' 0! c'a kinh t+ nh nCc, pht huy t>i
a sc m0nh ti1m tng c'a cc thnh ph#n kinh t+ khc.
ch; x3y %*ng nhKng c"ng trJnh ,uy m" lCn thIt c#n thi+t
GqG
lm #u tu thWc y s* pht trin c?n phi u ti$n x3y
%*ng cc x( nghi.p ,uy m" -Ra - nh@, lm En c hi.u
,u, - h^ l ,uan h. giKa pht trin l*c lFng sn xut -Ci
xc lIp - c'ng c> ,uan h. sn xut tr$n tt c cc m<t,
m b! 0t hi.u ,u kinh t+ X x5 h4i ngy cng ca!.
Hg!i ra, c#n chW trAng -i.c k+t hFp x3y %*ng cc
c"ng trJnh mCi - s_ %Vng chWng sa! ch! c hi.u ,uo k+t
hFp t chc l0i sn xut -Ci ph3n c"ng la! 4ng tr!ng tRng
9n -=, tRng ngnh - t!n x5 h4i. M<c bi.t, chW trAng
h!n thi.n c9 ch+ ,un lZ - ch(nh sch kinh t+, luIt php
c li$n ,uan, x3y %*ng /ng b4 4i ngS cn b4 ,un lZ
kinh %!anh -Ci 4i ngS cn b4 kh!a hAc kQ thuIt - c"ng
nh3n lnh ngh1.
b) ZL. dJng c2 c<u Hinh t,Q thJc hin IhLn
c;ng (a! "ng )* hi ng. cng h%I (_
vu trJnh t0! lIp c9 s: -It cht X kQ thuIt ch! n1n
kinh t+ lu"n g\n li1n -Ci ti+n trJnh ph3n c"ng l0i la! 4ng
x5 h4i, thWc y s* ra )i cc ngnh kinh t+ mCi /ng th)i
%=ch chuyn hJnh thnh c9 cu kinh t+ mCi.
c9 cu kinh t+ l tng th cc ,uan h. hKu c9 giKa
b4 phIn hFp thnh, c&ng -Ci -= tr(, ti trAng - ,uan h. t9ng
tc ph& hFp giKa cc b4 phIn tr!ng h. th>ng kinh t+ ,u>c
%3n. c9 cu kinh t+ Fc xem xYt %Ci gc 4 cu trWc ba!
g/m2 c9 cu ngnh ]c"ng nghi.p, n"ng nghi.p, %=ch -V...^o
c9 cu -&ng ]cc -&ng kinh t+ the! l5nh th^ - c9 cu thnh
ph#n kinh t+.
Nr!ng c9 cu kinh t+, thJ c9 cu ngnh l b4 phIn
,uan trAng, l b4 x9ng c'a c9 cu c'a n1n kinh t+.
f3y %*ng c9 cu kinh t+ mCi l y$u c#u khch ,uan
c'a m8i nCc tr!ng th)i kz cHH. dn 1 ,uan trAng l t0! ra
GqU
m4t c9 cu kinh t+ hFp lZ. c9 cu kinh t+ Fc gAi l hFp lZ
khi n p ng Fc cc y$u c#u sau2
X 6hn nh Fc - Wng cc ,uy luIt khch ,uan,
nht l cc ,uy luIt kinh t+ - xu hCng -In 4ng pht trin
kinh t+ X x5 h4i c'a t nCc.
X 6h& hFp -Ci xu hCng ti+n b4 c'a kh!a hAc - c"ng
ngh. 5 - ang %ign ra tr$n th+ giCi.
X ch! phYp khai thc t>i a mAi ti1m nEng c'a t
nCc, c'a cc ngnh, cc thnh ph#n, cc x( nghi.p c -1
chi1u r4ng lmn chi1u s3u, c trCc m\t - l3u %i. cc
ngnh ngh1 t/n t0i tr!ng c9 cu ny phi b sung Fc ch!
nhau.
X Nr!ng i1u ki.n ph3n c"ng - hFp tc ,u>c t+ pht
trin, c9 cu kinh t+ hFp lZ phi l nc9 cu m:n.
X f3y %*ng c9 cu kinh t+ l m4t ,u trJnh, tri ,ua
nhKng ch<ng )ng nht =nh, %! -Iy x3y %*ng c9 cu
kinh t+ c'a ch<ng )ng trCc phi sa! ch! t0! Fc nn ch!
ch<ng )ng sau - phi Fc b sung - h!n thi.n %#n
tr!ng ,u trJnh pht trin.
: nCc ta hi.n nay, Mng ta 5 xc =nh c#n tIp trung
x3y %*ng m4t c9 cu kinh t+ hFp lZ, m nb4 x9ngn c'a n
l nc9 cu kinh t+ c"ng X n"ng nghi.p X %=ch -Vn g\n -Ci
ph3n c"ng - hFp tc ,u>c t+ s3u r4ng.
Nr!ng ,u trJnh ny, ph3n c"ng la! 4ng x5 h4i
%=ch chuyn the! hCng2
X Ni trAng - s> tuy.t >i la! 4ng n"ng nghi.p
gim %#n, ti trAng - s> tuy.t >i la! 4ng c"ng nghi.p
ngy cng m4t tEng l$n.
Gq`
X Ni trAng la! 4ng tr( tu. ngy m4t tEng - chi+m u
th+ s! -Ci la! 4ng gin 9n tr!ng tng la! 4ng x5 h4i.
X N>c 4 tEng c'a la! 4ng tr!ng cc ngnh sn xut
phi -It cht ]%=ch -V^ tEng nhanh h9n t>c 4 tEng la!
4ng tr!ng cc ngnh sn xut -It cht.
c. 7=ng nghi> ha hin "i ha n=ng nghi>
n=ng th=n / n+i Bung Auan trdng ca 7'* **
?it 'am hin na;
a) [J c+n thi,t "U. 1Bnh A-4Q 4T4 n;ng
nghiI n;ng th;n hin na.
Hgay tR Hgh= ,uy+t bcH Nrung 9ng s kha d 5 ch;
rp2 n...Nr!ng nhKng nEm trCc m\t, kh nEng ->n c?n c h0n,
nhu c#u c"ng En -i.c lm rt bc bch, )i s>ng nh3n
%3n c?n nhi1u kh khEn, tJnh hJnh kinh t+ X x5 h4i cha
thIt n =nh -Kng ch\c. dJ -Iy, c#n tIp trung, n8 l*c
y m0nh c"ng nghi.p ha n"ng nghi.p - n"ng th"n, ra
sc pht trin cc ngnh c"ng nghi.p ch+ bi+n n"ng X l3m
X th'y sn, c"ng nghi.p hng ti$u %&ng - hng xut khu,
cc ngnh %u l=ch, %=ch -V... c : thnh th= - n"ng th"nn.
S: %7 cHH, HMH n"ng nghi.p n"ng th"n l cp thi+t
- l n4i %ung trAng y+u c'a cHH, HMH n1n kinh t+ tr!ng
nhKng nEm trCc m\t l -J2 G^ H"ng %3n, n"ng nghi.p,
n"ng th"n l -n 1 c -= tr( chi+n lFc tr!ng s* nghi.p
i mCi t nCc the! =nh hCng fHcH, U^ H"ng nghi.p,
n"ng th"n, n"ng %3n c -ai tr? - tc %Vng tr!ng -i.c y
m0nh cHH, HMH t nCc, `^ kinh nghi.m th+ giCi - th*c
tign nCc ta ch! thy y m0nh pht trin n"ng nghi.p n"ng
th"n... l gii php c9 bn chuyn n1n kinh t+ n"ng
nghi.p l0c hIu thnh n1n kinh t+ c"ng X n"ng nghi.p X
Gqh
%=ch -V, - `^ l %! th*c tr0ng kinh t+ n"ng nghi.p, n"ng
th"n nCc ta c?n nhi1u m<t y+u kYm g3y tr: ng0i ch! cHH,
HMH n1n kinh t+ tr!ng su>t NTvM, %! cHH, HMH n"ng
nghi.p n"ng th"n l n4i %ung trAng y+u hi.n nay.
b) -i dung c2 b/n ca c;ng nghiI haQ hin
"Bi ha n;ng nghiI n;ng th;n 0 n9c ta hin na.
c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha n"ng nghi.p, n"ng
th"n l ,u trJnh t0! lIp c9 s: -It cht kQ thuIt - c9 cu
kinh t+ hFp lZ pht trin sn xut n"ng nghi.p, chuyn
%=ch c9 cu kinh t+ X x5 h4i n"ng th"n the! hCng g\n n"ng
nghi.p -Ci c"ng nghi.p, %=ch -V nh) ch! phYp pht huy
c hi.u ,u mAi lFi th+ c'a n1n n"ng nghi.p nhi.t Ci
tr!ng m: r4ng gia! lu h4i nhIp ,u>c t+. vu trJnh ny ba!
g/m cc n4i %ung sau2
X My m0nh x3y %*ng c9 s: -It cht X kQ thuIt %*a
tr$n nhKng thnh t*u c'a cch m0ng THXcH, nht l c"ng
ngh. sinh hAc, c"ng ngh. ch+ bi+n - b! ,un n"ng
phm hng ha nhBm chuyn %=ch c9 cu kinh t+ n"ng
nghi.p, n"ng th"n the! hCng t0! ra kh>i lFng n"ng phm
hng ha lCn - c gi tr= xut khu ca!.
X My m0nh x3y %*ng k+t cu h0 t#ng kinh t+ X kQ
thuIt - kinh t+ X x5 h4i ch! -i.c pht trin n"ng nghi.p,
n"ng th"n the! hCng cHH, HMH ]i.n, )ng, tr)ng, tr0m...
- cc %=ch -V n#u -!n, n#u ran c'a sn xut n"ng
phm hng ha^.
X Nh*c hi.n ph3n c"ng mCi la! 4ng x5 h4i tr!ng
n"ng nghi.p, n"ng th"n tr$n c9 s: pht trin cc ngnh
ngh1 tiu th' c"ng nghi.p, cc lng ngh1 truy1n th>ng -
%=ch -V the! ph9ng ch3m ntiu c"ng nghi.p hi.n 0i, th'
c"ng nghi.p tinh x!n, tRng bCc xc lIp c9 cu kinh t+ n"ng
Gqk
nghi.p X c"ng nghi.p X %=ch -V ngay tr$n =a bn. Nh*c
hi.n chi+n lFc nli n"ng bt li h9ngn nhBm gii ,uy+t -i.c
lm ch! n"ng %3n.
X NhWc y pht trin n1n n"ng nghi.p sinh thi
tr!ng khu -*c n"ng nghi.p - t0! n$n b4 m<t n"ng th"n
mCi the! %i.n m0! c'a c"ng nghi.p - " th=.
c) -hng gi/i IhI ch .,u nhg1 thJc hin
A-4Q 4T4 n;ng nghiI n;ng th;n
M th*c hi.n cHH, HMH n"ng nghi.p n"ng th"n c#n2
Th nht, y m0nh -i.c chuyn i - x3y %*ng
mCi cc hJnh thc kinh t+ hFp tc tr$n c9 s: t* nguy.n c'a
cc h4 n"ng %3n.
Th hai, pht huy -ai tr? n3ng ca! hi.u ,u h!0t
4ng c'a kinh t+ nh nCc tr!ng n"ng nghi.p, n"ng th"n
the! hCng tIp trung -! %=ch -V nhKng kh3u m tRng h4,
t sn xut, t hFp tc - HNf... kh"ng c kh nEng lm
h!<c lm kh"ng c hi.u ,u bBng %!anh nghi.p nh nCc.
Th ba, y m0nh -i.c nghi$n cu ng %Vng THXcH
tr*c ti+p phVc -V sn xut n"ng nghi.p, n"ng th"n, <c
bi.t l c"ng ngh. sinh hAc, c"ng ngh. ch+ bi+n n"ng sn
- cc ,u trJnh kinh t+ X kQ thuIt X x5 h4i nhBm th*c hi.n
th'y lFi ha, i.n kh( ha, c9 giCi ha, sinh hAc ha l7nh
-*c sn xut ny.
Th t, t0! lIp m"i tr)ng - i1u ki.n thuIn lFi -1 mAi
m<t thWc y pht trin c"ng nghi.p n"ng th"n the!
s: tr)ng - th+ m0nh c'a tRng -&ng. Nr!ng , chW trAng
pht trin tiu th' c"ng nghi.p, c"ng nghi.p ch+ bi+n,
kh"i phVc l0i - x3y %*ng mCi cc lng ngh1 truy1n th>ng
ph& hFp -Ci nhu c#u th= tr)ng tr!ng - ng!i nCc.
Gqq
Th nL/, th*c hi.n ch(nh sch ru4ng t thWc
y pht trin n"ng nghi.p sinh thi c ti sut hng ha
ca! -Ci s* tham gia c'a nhi1u thnh ph#n kinh t+ nhBm
khai thc, pht huy c hi.u ,u mAi ti1m nEng t ai,
rRng, bin. : nhKng -&ng c nhi1u ru4ng t, nh nCc ch!
phYp pht trin trang tr0i m0nh th*c hi.n -i.c t(ch tV
- tIp trung ru4ng t tr!ng n"ng nghi.p, s!ng kh"ng lm
b#n c&ng ha m4t b4 phIn n"ng %3n g3y ra bt bJnh
Png - ph3n ha : n"ng th"n.
III. 'h(ng tin % iu kin c@n thi)t ch0 c=ng
nghi> ha hin "i ha ?it 'am hin na;
$. 'h(ng tin c@n thi)t c=ng nghi>
ha hin "i ha nn kinh t) Au6c BKn
Th nht, phi c s* n =nh -1 ch(nh tr= X x5 h4i,
-J mu>n ti+n hnh cHH, HMH, trCc h+t phi c m"i tr)ng
ch(nh tr= X x5 h4i bJnh n. M t0! lIp ti1n 1 ny, Mng
ang i mCi h. th>ng ch(nh tr=, x3y %*ng Hh nCc c4ng
h?a x5 h4i ch' ngh7a di.t Ham thnh nh nCc c'a %3n, %!
%3n - -J %3n. H9n nKa, Mng th*c hi.n %3n ch' r4ng
r5i, n3ng ca! nEng l*c l5nh 0! c'a Mng, -ai tr? ,un lZ
c'a Hh nCc nhBm huy 4ng - tIp trung cc ngu/n l*c,
y m0nh pht trin - giK -Kng n =nh kinh t+ X x5 h4i.
Th hai, phi c m"i tr)ng ,u>c t+ thuIn lFi, -J mu>n
thWc y cHH, HMH, thJ m"i tr)ng h?a bJnh - hFp tc
,u>c t+ l -" c&ng ,uan trAng, n ch! phYp m: r4ng ,uan
h. -Ci nhi1u nCc tr$n tinh th#n di.t Ham mu>n lm b0n, >i
tc tin cIy c'a cc nCc tr!ng c4ng /ng ,u>c t+.
N0! lIp Fc ti1n 1 ny ta c th ti+p thu, s_ %Vng
kh!a hAc - c"ng ngh. mCi, ngu/n ->n - kinh nghi.m
Gqs
,un lZ c'a cc nCc pht trin ti+n hnh cHH, HMH,
tham gia -! s* ph3n c"ng, hFp tc ,u>c t+.
&. 'h(ng iu kin cI bn ti)> tNc Z;
m"nh 7'* ** ?it 'am hin na;
Th nht, phi t0! Fc ngu/n ->n t(ch lSy c#n thi+t.
Du>n -Iy ta phi c ch(nh sch th(ch hFp tEng t(ch lSy
->n tR n4i b4 n1n kinh t+ ,u>c %3n - t(ch lSy ->n %*a
-! thu hWt #u t tr*c ti+p nCc ng!i ]L^, ngu/n -i.n trF
pht trin ch(nh thc ]L^ - cc l!0i ->n i -ay khc tR
b$n ng!i.
Nr!ng hai ngu/n , ngu/n t(ch lSy tR n4i b4 n1n
kinh t+ ,u>c %3n c -ai tr? ,uy+t =nh, ngu/n ->n tR b$n
ng!i l rt ,uan trAng. N(ch lSy ->n tR n4i b4 n1n kinh t+
,u>c %3n Fc th*c hi.n tr$n c9 s: ,uy m" - nEng sut
c'a ng)i la! 4ng h!0t 4ng tr!ng sn xut kinh %!anh
thu4c tt c cc thnh ph#n kinh t+ tEng ca!. Nuy nhi$n,
c#n c ph9ng thc ,un lZ, s_ %Vng ->n Wng, 0t hi.u
,u, lm ch! t(ch lSy tr: thnh t(ch lSy kYp.
Th hai, phi x3y %*ng 4i ngS cn b4 - c"ng
nh3n kQ thuIt t>t, -J 4i ngS cn b4, c"ng nh3n, -i$n
chc ' -1 s> lFng, ca! -1 cht lFng - /ng b4 -1 c9 cu
sO p ng t>t y$u c#u c'a -i.c t chc, trin khai th*c
hi.n thnh c"ng chi+n lFc cHH, HMH.
c9 cu /ng b4 c'a 4i ngS cn b4 ny th hi.n :
s> lFng cn b4 kh!a hAc t* nhi$n, kh!a hAc x5 h4i X nh3n
-En, kh!a hAc kQ thuIt, nghi.p -V c3n >i, c trJnh 4 kQ
nEng chuy$n m"n ca!, gi@i m4t ngh1, bi+t nhi1u ngh1,
trung thnh -Ci mVc ti$u x5 h4i ch' ngh7a.
Gqt
di.c x3y %*ng 4i ngS cn b4, c"ng nh3n -i$n chc
phi ti+n hnh -Ci t>c 4 - ,uy m" th(ch hFp ch! tRng th)i
kz, phi b> tr( - s_ %Vng hFp lZ, m b! pht huy t>t kh
nEng, s: tr)ng - nhi.t tJnh la! 4ng sng t0! c'a hA
t0! ra nEng sut, cht lFng, hi.u ,u kinh t+ ca!.
Th ba, phi i1u tra c9 bn, n\m -Kng ti nguy$n
- tJnh hJnh kinh t+ X x5 h4i, -J 3y l m4t tr!ng nhKng
cEn c rt ,uan trAng h!0ch =nh chi+n lFc, ch' tr9ng,
ch(nh sch, bi.n php x3y %*ng - pht trin c"ng
nghi.p, %=ch -V tr!ng cc ngnh khc c'a n1n kinh t+ ,u>c
%3n. L! , c"ng tc i1u tra c9 bn, n\m -Kng ti
nguy$n t ai, th nhng, th)i ti+t, kh( hIu - tJnh
hJnh kinh t+ X x5 h4i c'a t nCc phi i trCc nhi1u bCc,
phi 0t cht lFng ca!, b! m ch(nh xc, cV th, k=p
th)i.
Th t, phi y m0nh c"ng tc nghi$n cu ng %Vng
ti+n b4 kh!a hAc - c"ng ngh. mCi, -J n b! m t(nh
ti$n ph!ng - t(nh ch(nh xc -1 m<t kh!a hAc >i -Ci -i.c
ci bi+n c9 s: -It cht X kQ thuIt cS, ti+n hnh cch m0ng
kh!a hAc - c"ng ngh., ng %Vng r4ng r5i nhKng thnh t*u
c'a n -! -i.c t0! lIp c9 s: -It cht X kQ thuIt ch! ch'
ngh7a x5 h4i : nCc ta.
Nr!ng ,u trJnh pht trin nghi$n cu kh!a hAc -
c"ng ngh. : nCc ta hi.n nay, c#n chW trAng nghi$n cu ng
%Vng nhKng thnh ,u -1 ti+n b4 kh!a hAc - c!n ng)i
c'a th+ giCi th(ch hFp -Ci i1u ki.n c'a nCc ta, nhIp c"ng
ngh. ti$n ti+n, n\m -Kng, lm ch' nhKng c"ng ngh.
- ci ti+n, sng t0! th$m nhKng ph#n c#n thi+t. Hg!i ra
c#n i s3u nghi$n cu ng %Vng c trAng im m4t s>
Gqw
c"ng ngh. hi.n 0i, hJnh thnh nhKng ngnh mCi -Ci kQ
thuIt ca! nh c"ng nghi.p khai thc %#u kh(, ha %#u,
i.n t_, tin hAc, sinh hAc, t* 4ng ha, -It li.u mCi -
nhKng c"ng ngh. ch+ bi+n ti$n ti+n khc...
Th nL/, phi m: r4ng ,uan h. kinh t+ >i ng!0i -J,
cch m0ng THXcH - NcH kinh t+ 5 t0! ra m>i li$n h. phV
thu4c lmn nhau giKa n1n kinh t+ cc ,u>c gia %3n t4c, t0!
ra kh nEng - i1u ki.n cc nCc tham gia -! ph3n
c"ng, hFp tc ,u>c t+. Mi1u ch! phYp di.t Ham th"ng
,ua -i.c a ph9ng ha cc ,uan h. - a %0ng ha cc
hJnh thc kinh t+ >i ng!0i khai thc, s_ %Vng cc
ngu/n l*c b$n ng!i - huy 4ng Fc t>i u mAi ngu/n l*c
- lFi th+ b$n tr!ng, t0! ra cc i1u ki.n c#n thi+t y
nhanh ,u trJnh c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha t nCc.
7Ku hUi hRng BSn =n t<>
G. H4i %ung, <c im, t(nh tt y+u c'a cHH, HMH
n1n kinh t+ ,u>c %3n.
U. H4i %ung c9 bn c'a cHH, HMH n1n kinh t+ di.t
Ham.
`. S* tt y+u, n4i %ung c'a cHH, HMH n"ng nghi.p
n"ng th"n : nCc ta hi.n nay.
Gsx
Bi h
Xinh t) th5 trng 5nh hRng xW h+i ch ngha
I. kinh t) th5 trng % #C c@n thi)t kh4ch Auan >h4t
trin kinh t) th5 trng ?it 'am
$. Xinh t) th5 trng % c4c /0"i hFnh ca n
a) ehi ni1 38 Hinh t, th tr'ng
Nh= tr)ng l m4t ph0m tr& c'a kinh t+ hng ha. :
3u c sn xut - lu th"ng hng ha l : c th= trX
)ng.
Th trng thlo nghRa hm% l n9i %ign ra ,uan h.
mua bn hay m<t m<t hng Fc mua bn. Nh( %V2 th= trX
)ng H/ng T"ng, hay th= tr)ng g0!o h!<c k+t hFp c hai2 th=
tr)ng ch[ ru3n M"n
Thlo nghRa rng, th= tr)ng l l7nh -*c tra! i,
mua bn hng ha, phn nh ph3n c"ng la! 4ng x5 h4i.
Hg : 3u - khi n! c ph3n c"ng la! 4ng x5 h4i - sn
xut hng ha thJ : - khi y c th= tr)ng. vuy m" c'a
th= tr)ng g\n ch<t -Ci trJnh 4 chuy$n m"n ha c'a la!
4ng x5 h4i. Thi th= tr)ng pht trin /ng b4, h!n ch;nh
- l m4t th th>ng nht thJ xut hi.n kinh t+ th= tr)ng.
[inh t th trng l tr*nh %ht tri,n cao ca kinh
t hng ha, trong ton b cc 3u tG Y+u 9oY 9
Y+u raY ca sn xut 0u th5ng >ua th trng. Nr!ng n1n
kinh t+ th= tr)ng cc ,uan h. kinh t+ giKa cc c nh3n,
cc %!anh nghi.p 1u biu hi.n ,ua ,uan h. mua bn
hng ha - %=ch -V tr$n th= tr)ng. Nhi 4 c x_ c'a tRng
GsG
thnh -i$n tham gia th= tr)ng l hCng -! tJm ki+m lFi (ch
ch! ch(nh mJnh the! s* %mn %\t c'a gi c th= tr)ng, hay
nbn tay -" hJnhn.
b) Ac (!Bi h5nh Hinh t, th tr'ng
NR khi ra )i kinh t+ th= tr)ng +n nay c th khi
,ut ba m" hJnh2
j( [inh t th trng t; 'o c6nh tranh l n1n kinh t+
ch=u s* i1u ti+t t* pht c'a cc ,uy luIt kinh t+ c'a sn
xut hng ha. Nr!ng n1n kinh t+ ny nh nCc kh"ng tr*c
ti+p can thi.p -! pht trin kinh t+, m ch; t0! m"i tr)ng
thuIn lFi ch! s* t* %! c0nh tranh lnh m0nh, nht l m"i trX
)ng php lZ.
h( [inh t chn hu3 / i,n h*nh l kinh t k
ho6ch ha t$% trung.
cu4c kh'ng h!ng kinh t+ th+ giCi nEm GwUw X Gw``
5 chng t@ rBng khi t(nh cht x5 h4i ha sn xut 5 pht
trin tCi m4t trJnh 4 nht =nh thJ kinh t+ th= tr)ng t*
%! c0nh tranh kh"ng th pht trin m4t cch hi h?a, n
=nh, b:i -Iy c#n phi c s* i1u ti+t c'a nh nCc h0n
ch+ tc h0i c'a t(nh t* pht -" ch(nh ph' c'a n1n kinh t+
th= tr)ng. Hhng s* can thi.p thi ,u c'a nh nCc +n mc
g#n nh tri.t ti$u t(nh nEng 4ng c'a kinh t+ th= tr)ng 5
%mn +n ra )i m" hJnh kinh t+ ch; huy, m in hJnh
l n1n kinh t+ k+ h!0ch ha, tIp trung, ba! cp : ri$n f"
- M"ng u trCc 3y. D" hJnh ny c u im l tIp trung
Fc ngu/n l*c -! nhKng mVc ti$u ch' y+u, nhng n th'
ti$u c0nh tranh n$n 5 kJm h5m ti+n b4 kQ thuIt, - khi
chuyn tR pht trin kinh t+ the! b1 r4ng sang pht trin
GsU
kinh t+ the! chi1u s3u l ch' y+u thJ n cn tr: l*c lFng
sn xut, %mn +n trJ tr..
V( [inh t th trng c s; >un lQ ca nh nEc.
Nh*c tign pht trin kinh t+ th+ giCi 5 chng t@,
tr!ng th)i 0i hi.n nay c hai m" hJnh kinh t+ k tr$n
1u kYm hi.u ,u, -J th+ h#u h+t cc nCc tr$n th+ giCi
1u chuyn sang m" hJnh kinh t+ h8n hFp, ngh7a l k+t
hFp kinh t+ th= tr)ng t* %! c0nh tranh -Ci s* i1u ti+t -7
m" c'a nh nCc.
Thi ni.m kinh t+ th= tr)ng ni l$n tr0ng thi t/n t0i,
-In 4ng c'a n1n kinh t+ the! c9 ch+ th= tr)ng.
i A2 ch, th tr'ng l c9 ch+ th"ng ,ua th= tr)ng
xc =nh2 ]-1 m<t gi tr= s_ %Vng^ sn xut ci gJ,
sn xut nh th+ n!, sn xut ch! ail - ]-1 m<t gi tr=^
phi t(nh ha! ph( ba! nhi$u la! 4ng ]la! 4ng ,u kh
- la! 4ng s>ng^. D<t th nht p ng nhu c#u, th=
hi+u c'a ng)i mua, ng)i ti$u %&ng, m<t th hai ph& hFp -Ci
kh nEng thanh t!n c'a hA, ni tm l0i l p ng nhu c#u
c kh nEng thanh t!n c'a ng)i ti$u %&ng.
N(n hi.u c'a c9 ch+ th= tr)ng l gi c th= tr)ng. ai
c th= tr)ng phV thu4c -! cc nh3n t> %Ci 3y2 gi tr= th=
tr)ng c'a hng ha, gi tr= ]hay sc mua^ c'a ti1n, cung
c#u - c0nh tranh.
ai c l y+u t> c9 bn c'a c9 ch+ th= tr)ng. ai c
c cc chc nEng2 th"ng tin, i1u ti+t sn xut, lu th"ng -
ph3n b ti nguy$n, - thWc y ti+n b4 kQ thuIt.
c9 ch+ th= tr)ng t* %! c nhi1u tc 4ng t(ch c*c,
nhng cSng c nhKng tc 4ng ti$u c*c, nh2 ph3n ha giu
Gs`
ngh[!, t(nh t* pht -" ch(nh ph' c th %mn +n nhKng
mt c3n >i nghi$m trAng tr!ng n1n kinh t+ ,u>c %3n,
h!<c g3y ra kh'ng h!ng kinh t+ chu kz. c9 ch+ th= trX
)ng t* %! l m"i tr)ng lm ny sinh - gia tEng cc t. n0n
x5 h4i, l>i s>ng ch0y the! /ng ti1n, h'y h!0i m"i tr)ng,
thIm ch( c t4i c b:i -Iy, the! pht trin c'a trJnh
4 x5 h4i ha sn xut tt y+u ny sinh y$u c#u c s* i1u
ti+t c'a nh nCc. NR hJnh thnh khi ni.m c) ch th
trng c s; i0u tit ca nh nEc. M3y l c9 ch+ -In hnh
c'a n1n kinh t+ h8n hFp ba! g/m c9 ch+ th= tr)ng t* %! -
s* i1u ti+t -7 m" c'a nh nCc. ch(nh -J -Iy ng)i ta gAi
l c9 ch+ h8n hFp. Hh -Iy, n1n kinh t+ h8n hFp l n1n
kinh t+ -In 4ng the! c9 ch+ th= tr)ng c s* ,un lZ c'a
nh nCc.
i TFc trng c2 b/n ca Hinh t, th tr'ng c sJ
qu/n (_ ca nh n9cP
Tinh t+ th= tr)ng c s* ,un lZ c'a nh nCc c nhKng
<c trng c9 bn sau 3y2
j T4nh t; ch ca cc ch th, kinh t ha3 l ch th,
th trng
]c nh3n hay t chc tham gia h!0t 4ng tra! i
tr$n th= tr)ng^P cc ch' th kinh t+ Fc t* ch' -1 ti
ch(nh, t* l*a chAn hJnh thc s: hKu, t* l*a chAn ngnh
ngh1 m luIt php kh"ng cm, t* ra ,uy+t =nh kinh
%!anh - ch=u trch nhi.m -1 r'i r! c'a nhKng ,uy+t
=nh ny.
o Th trng 9"a l cLn c 9"a l Gi t#ng ca k
ho6ch.
Gsh
Nh= tr)ng c -ai tr? tr*c ti+p hCng %mn cc 9n -=
kinh t+ l*a chAn l7nh -*c h!0t 4ng - ph9ng thc t
chc sn xut X kinh %!anh, tR nhu c#u c kh nEng thanh
t!n c'a th= tr)ng -Ra x3y %*ng k+ h!0ch sn xut ci gJ,
sn xut nh th+ n!, sn xut ch! cai, ha! ph( ba! nhi$u la!
4ng -.-... Nr$n t#m -7 m" nh nCc cSng %*a tr$n ,uan h.
cung c#u c'a th= tr)ng
m lIp k+ h!0ch mang t(nh =nh hCng - i1u ti+t h!0t
4ng c'a cc
%!anh nghi.p.
o Ti0n t- ha ha3 th)ng /6i ha /Mi >uan h- kinh
t, tc l cc m>i ,uan h. kinh t+ giKa cc c nh3n, cc
%!anh nghi.p 1u biu hi.n th"ng ,ua ,uan h. hng X
ti1n.
o &; i0u tit 9R /5 ca nh nEc nh./ %ht hu3 tc
ng t4ch c;c 9 h6n ch tc ng ti<u c;c ca th trng.
S* i1u ti+t -7 m" c'a nh nCc th hi.n tr$n cc
m<t sau 3y2
?t l, nh nCc t0! m"i tr)ng php lZ thuIn lFi. Nr!ng
n1n kinh t+ th= tr)ng cc ch' th th= tr)ng Fc t* ch', nhX
ng ,uy1n t* ch' Fc th ch+ ha thnh php luIt - mAi
hnh -i 1u tu3n the! Wng php luIt. L! , nh nCc
ban hnh h. th>ng php luIt kinh t+ /ng b4 ba! tr&m mAi
h!0t 4ng kinh t+.
@ai l, nh nCc t0! m"i tr)ng kinh t+ X x5 h4i n =nh,
bBng cch x3y %*ng k+t cu h0 t#ng sn xut Pm ,uan
trAng nht l gia! th"ng -In ti, th"ng tin li$n l0c^ - k+t
cu h0 t#ng x5 h4i ]tr!ng ,uan trAng hng #u l gi!
Gsk
%Vc ! t0!^ - cc %=ch -V c"ng c4ng khc nh m b!
an ninh, %=ch -V ti ch(nh, t(n %Vng...
Fa l, nh nCc s!0n th! k+ h!0ch, ,uy h!0ch, cc chX
9ng trJnh pht trin kinh t+ X x5 h4i - ban hnh cc ch(nh
sch hCng cc ch' th kinh t+ th*c hi.n cc k+ h!0ch,
,uy h!0ch - cc ch9ng trJnh bBng cch s_ %Vng cc ?n
by kinh t+, nh u 5i -1 thu+, -1 l5i sut ch! -ay ch!
nhKng ai #u t -! nhKng ngnh, nhKng -&ng m nh nCc
c#n u ti$n pht trin.
FGn l, nh nCc s_ %Vng nhKng bi.n php hnh ch(nh
khi c#n thi+t. Nh( %V2 cm xut khu g8 b! -. rRng,
ph0t nhKng hnh -i g3y " nhigm m"i tr)ng -.-...
Nm l0i, tr!ng th)i 0i ngy nay, cc n1n kinh t+ th=
tr)ng c#n c s* ,un lZ c'a nh nCc. Mi1u khc nhau : 3y
l t&y thu4c bn cht c'a cc nh nCc X nh nCc t sn hay nh
nCc x5 h4i ch' ngh7a th*c s* c'a %3n, %! %3n - %! Mng
c4ng sn l5nh 0!, b! -. lFi (ch c'a 0i a s> nh3n %3n.
&. SC c@n thi)t kh4ch Auan >h4t trin kinh t)
th5 trng tr0ng thi kV Au4 + /Mn ch ngha xW h+i
?it 'am
Nr!ng th)i kz ,u 4 l$n ch' ngh7a x5 h4i : di.t Ham,
s* t/n t0i c'a kinh t+ hng ha l m4t tt y+u khch ,uan.
b:i -J, tr!ng n1n kinh t+ nCc ta l*c lFng sn xut x5 h4i c?n
rt thp, ang t/n t0i nhi1u thnh ph#n kinh t+ khc nhau,
s* ph3n c"ng la! 4ng x5 h4i g\n -Ci s* t/n t0i nhi1u ch'
th kinh t+ X x5 h4i khc nhau nh cc th*c th kinh t+ 4c
lIp. Nr!ng nhKng i1u ki.n , -i.c tra! i sn phm
giKa cc ch' th sn xut -Ci nhau Fc th*c hi.n bBng s*
tra! i hng ha, th"ng ,ua th= tr)ng.
Gsq
Sn xut cng x5 h4i ha, chuy$n m"n ha thJ cng
?i h@i pht trin s* hi.p tc - tra! i h!0t 4ng tr!ng
x5 h4i, cng phi th"ng ,ua s* tra! i hng ha giKa cc
9n -= sn xut m b! nhKng nhu c#u c#n thi+t
c'a cc l!0i h!0t 4ng sn xut khc nhau.
6ht trin sn xut hng ha %Ci s* tc 4ng c'a ,uy
luIt gi tr=, cung X c#u, c0nh tranh sO bu4c m8i ng)i sn
xut t* ch=u trch nhi.m -1 hng ha %! mJnh lm ra. D8i
ng)i sn xut 1u ch=u sc Yp bu4c phi ,uan t3m tCi s*
ti$u thV tr$n th= tr)ng, sa! ch! sn phm c'a mJnh Fc x5
h4i thRa nhIn - cSng tR mCi c Fc thu nhIp.
6ht trin kinh t+ hng ha l s* pht trin c'a l*c lX
Fng sn xut x5 h4i, l s* pht trin sn phm x5 h4i ngy
cng ph!ng phW, p ng nhu c#u a %0ng c'a mAi ng)i. :
n"ng th"n nCc ta, s* pht trin kinh t+ hng ha - -i.c
tEng ti l. hng ha n"ng sn 5 lm ch! hng ha bn ra
c'a n"ng %3n nhi1u l$n, thu nhIp tEng l$n, /ng th)i cc
ngnh ngh1 : n"ng th"n cSng ngy m4t pht trin, t0! ra
ch! n"ng %3n nhi1u -i.c lm.
6ht trin kinh t+ hng ha sO gp ph#n 0! t0! ngy
cng nhi1u cc nh kinh %!anh, cc cn b4 ,un lZ -.- -
n3ng ca! trJnh 4 c'a nhKng ng)i la! 4ng.
Nm l0i, pht trin kinh t+ hng ha tr!ng th)i kz ,u
4 l$n ch' ngh7a x5 h4i kh"ng ,ua ch+ 4 t bn ch'
ngh7a : nCc ta l m4t tt y+u kinh t+, /ng th)i cSng l
m4t nhi.m -V kinh t+ t! lCn c'a th)i kz ,u 4. 6ht trin
kinh t+ hng ha l c!n )ng Wng \n pht trin
l*c lFng sn xut, khai thc c hi.u ,u mAi ti1m nEng kinh
t+ c'a t nCc, tranh th' cc ngu/n l*c b$n ng!i y
m0nh c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha n1n kinh t+ ,u>c
Gss
%3n. Nh*c tign 5 %0y chWng ta rBng2 nSn xut hng ha
kh"ng >i lIp -Ci ch' ngh7a x5 h4i, m l thnh t*u pht
trin c'a n1n -En minh nh3n l!0i, t/n t0i khch ,uan c#n
thi+t ch! c"ng cu4c x3y %*ng ch' ngh7a x5 h4i - c khi
ch' ngh7a x5 h4i 5 x3y %*ng x!ngn
]G^
.
Nh*c tign Gs nEm i mCi kinh t+ : nCc ta 5 ch; ra
rBng, -i.c chuyn sang pht trin kinh t+ hng ha nhi1u
thnh ph#n -In 4ng the! c9 ch+ th= tr)ng c s* ,un lZ
c'a nh nCc l Wng \n, nh) m khai thc Fc ti1m
nEng kinh t+ tr!ng nCc, i "i -Ci thu hWt ->n, kQ thuIt, c"ng
ngh. nCc ng!i, gii phng - pht trin l*c lFng sn xut x5
h4i, gp ph#n ,uy+t =nh b! m tEng tr:ng aL6 - ci
thi.n, n3ng ca! )i s>ng nh3n %3n.
II. Xinh t) th5 trng 5nh hRng xW h+i ch ngha
$. .c trng bn cht ca kinh t) th5 trng
5nh hRng xW h+i ch ngha
a) >u tr5nh nh?n thDc "i t9i Hinh t, th tr'ng
"nh h9ng Z4A-
ban chp hnh Nrung 9ng Mng kha d ]thng ` X
Gwtw^ 5 a ra ,uan im pht trin n1n kinh t+ hng
ha c k+ h!0ch g/m nhi1u thnh ph#n i l$n ch' ngh7a
x5 h4i, c!i ch(nh sch kinh t+ nhi1u thnh ph#n c Z ngh7a
chi+n lFc l3u %i, c t(nh ,uy luIt tR sn xut nh@ i l$n
ch' ngh7a x5 h4i.
M0i h4i 0i biu t!n ,u>c l#n th d c'a Mng ta,
tr!ng S)ng lRnh x23 ';ng t nEc trong thi kO >u
l<n ch nghRa x hi 5 khPng =nh2 n6ht trin n1n kinh
t+ hng ha nhi1u thnh ph#n the! =nh hCng x5 h4i ch'
]
G^ Mng c4ng sn di.t Ham, CLn ki-n 16i hi 6i bi,u ton >uGc l+n th C^^^, Hxb
cNva, H.Gwwq. tr.ws.
Gst
ngh7a, -In hnh the! c9 ch+ th= tr)ng c s* ,un lZ c'a
nh nCcn
]G^
.
M0i h4i 0i biu t!n ,u>c l#n th f c'a Mng ]thng
h X UxxG^ 5 ch; rp2 n th*c hi.n nht ,un - l3u %i
ch(nh sch pht trin n1n kinh t+ hng ha nhi1u thnh
ph#n -In 4ng the! c9 ch+ th= tr)ng, c s* ,un lZ c'a
nh nCc the! =nh hCng x5 h4i ch' ngh7ao l n0n kinh
t th trng nh hEng x hi ch nghRaY
]U^
.
Hi kinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5 h4i ch' ngh7a c
ngh7a l n1n kinh t+ nCc ta kh"ng phi l kinh t+ ba! cp,
,un lZ the! kiu tIp trung ,uan li$u, ba! cpo nhng
cSng kh"ng phi l n1n kinh t+ th= tr)ng : cc nCc t bn
ch' ngh7a - cSng cha h!n t!n l kinh t+ th= tr)ng x5
h4i ch' ngh7a, b:i -J nCc ta ang : tr!ng th)i kz ,u 4
l$n ch' ngh7a x5 h4i, c?n c s* an xen - u tranh giKa
ci cS - ci mCi, -Ra c -Ra cha c #y ' cc y+u t> c'a
ch' ngh7a x5 h4i.
Tinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5 h4i ch' ngh7a : di.t
Ham l m4t kiu t chc kinh t+ -Ra %*a tr$n nhKng
nguy$n t\c - ,uy luIt c'a kinh t+ th= tr)ng th= tr)ng, -Ra
%*a tr$n c9 s: - Fc %mn %\t, chi ph>i b:i cc nguy$n t\c
- bn cht c'a ch' ngh7a x5 h4i, th hi.n tr$n c ba m<t2
s: hKu, t chc ,un lZ - ph3n ph>i.
bP .c trng ca nn kinh t) th5 trng 5nh hRng
xW h+i ch ngha
]
G^ Mng c4ng sn di.t Ham2 S)ng lRnh x23 ';ng t nEc trong thi kO >u l<n
ch nghRa x hi, Hxb S* thIt, H n4i, GwwG, tr.Gx.
]
U^ Mng c4ng sn di.t Ham, CLn ki-n 16i hi 6i bi,u ton >uGc l+n th ^g, Hxb
cNva, H.UxxG. tr.tq.
Gsw
H+u s! -Ci kinh t+ th= tr)ng t bn ch' ngh7a thJ
kinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5 h4i ch' ngh7a c nhKng
im khc c9 bn %Ci 3y2
p C0 /Bc ti<u P/Bc 4ch7 %ht tri,n kinh t th tr(
ng
Na bi+t, kinh t+ th= tr)ng t bn ch' ngh7a phVc -V lFi
(ch trCc h+t ch! t bn 4c ,uy1n, x3y %*ng c9 s: kinh t+
ch! ch' ngh7a t bn, b! -. ch+ 4 t bn ch' ngh7a. di.t
Ham x3y %*ng - pht trin kinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5
h4i ch' ngh7a tr!ng i1u ki.n l*c lFng sn xut c?n y+u
kYm, l nhBm pht trin l*c lFng sn xut, phVc -V -
n3ng ca! )i s>ng nh3n %3n, b! m tRng bCc x3y
%*ng thnh c"ng ch' ngh7a x5 h4i. f3y %*ng - pht trin
kinh t+ th= tr)ng, -In %Vng c9 ch+ th= tr)ng, s_ %Vng cc
hJnh thc - ph9ng php ,un lZ c'a kinh t+ th= tr)ng
k(ch th(ch sn xut, khuy+n kh(ch tinh th#n nEng 4ng,
sng t0! c'a ng)i la! 4ng, gii phng sc sn xut, thWc
y c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha, i l$n ch' ngh7a
x5 h4i. Nh*c hi.n mVc ti$u2 %3n giu, nCc m0nh, x5 h4i c"ng
bBng, %3n ch' - -En minh.
p C0 ch s= hJu 9 cc thnh %h+n kinh t
H1n kinh t+ th= tr)ng t bn ch' ngh7a %*a tr$n n1n
tng c'a ch+ 4 s: hKu t nh3n t bn ch' ngh7a -1 t li.u
sn xut, -Ci s* a %0ng cc hJnh thc s: hKu.
: nCc ta, tr!ng n1n kinh t+ th= tr)ng cSng c s* a
%0ng ha cc hJnh thc s: hKu, nhng tr$n c9 s: ch+ 4
c"ng hKu x5 h4i ch' ngh7a -1 cc t li.u sn xut ch' y+u.
Tinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5 h4i ch' ngh7a : nCc ta
hi.n nay c nhi1u thnh ph#n kinh t+, tr!ng c c kinh
Gtx
t+ t bn t nh3n, nhng %! nh nCc x5 h4i ch' ngh7a ,un lZ,
kinh t+ nh nCc giK -ai tr? ch' 0!, kinh t+ nh nCc c&ng -Ci
kinh t+ tIp th ngy cng tr: thnh n1n tng -Kng ch\c.
p C0 ch >un lQ
Nr!ng th)i 0i ngy nay, kinh t+ th= tr)ng t bn ch'
ngh7a - kinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5 h4i ch' ngh7a
1u c#n c s* ,un lZ c'a nh nCc, kh"ng mu>n ch!
bn tay -" hJnh, c9 ch+ th= tr)ng chi ph>i. Mi1u khc nhau
: 3y l bn cht hai nh nCc. Hh nCc t sn, %3n ch' t
sn, b! -. lFi (ch c'a thiu s> giai cp t sn trCc h+t l
c'a cc #u s@ ti ch(nh. : nCc ta, nh nCc cSng ,un lZ
n1n kinh t+ th= tr)ng, nh nCc x5 h4i ch' ngh7a thIt s* c'a
%3n, %! %3n - -J %3n, %! Mng c4ng sn l5nh 0!, b!
-. lFi (ch c'a 0i a s> nh3n %3n la! 4ng. fu th+ c'a
kinh t+ th= tr)ng t bn ch' ngh7a -mn l c0nh tranh -"
ch(nh ph', -mn l nc lCn nu>t c bYn, hJnh thnh cc c"ng
ty si$u ,u>c gia, xuy$n ,u>c gia, cc tIp !n lCn c0nh
tranh nhau ,uy+t li.t. : nCc ta, nh nCc ,un lZ n1n kinh t+
th= tr)ng the! nguy$n t\c k+t hFp t(nh =nh hCng - c3n
>i c'a k+ h!0ch -Ci t(nh nEng 4ng - nh0y cm c'a th=
tr)ng - c9 ch+ th= tr)ng. b:i -J k+ h!0ch - th= tr)ng
1u l c"ng cV, ph9ng ti.n pht trin kinh t+. T+
h!0ch - th= tr)ng, m8i th 1u c u im - h0n ch+
S* ,un lZ c'a nh nCc l pht huy m<t t(ch c*c, h0n
ch+ m<t ti$u c*c c'a c9 ch+ th= tr)ng.
p C0 ch %h2n %hGi
c hai n1n kinh t+ th= tr)ng t bn ch' ngh7a - kinh
t+ th= tr)ng =nh hCng x5 h4i ch' ngh7a 1u c nhi1u
hJnh thc ph3n ph>i khc nhau l2 kinh t+ th= tr)ng t bn
ch' ngh7a ph3n ph>i ch' y+u the! s: hKu t bn, phVc -V
GtG
lFi (ch t>i a c'a cc nh t bn, kinh t+ th= tr)ng =nh hX
Cng x5 h4i ch' ngh7a ly ph3n ph>i the! k+t ,u la! 4ng
- hi.u ,u kinh t+ l ch' y+u, /ng th)i c cc hJnh
thc ph3n ph>i khc nKa ]ph3n ph>i the! ->n, the! ti
nEng ng gp -! sn xut^, -Ra khuy+n kh(ch la!
4ng, -Ra b! m phWc lFi c9 bn.
p C0 ch4nh sch x hi
Tinh t+ th= tr)ng t bn ch' ngh7a th)i kz h!ang s9
ra )i bBng tCc !0t, bBng cCp bc, t(ch tV ru4ng t, %/n
%3n. c.Dc ni2 t bn ra )i thm #y mu - nCc m\t
+n tIn l8 ch3n l"ng c'a n. Hgy nay ch' ngh7a t bn c
s* i1u ch;nh nht =nh, s* ph3n ph>i gi tr= th<ng %,
-En minh h9n, hi.n 0i h9n - ch' ngh7a t bn cSng chW Z
gii ,uy+t m4t s> ch(nh sch x5 h4i. Hhng ch' ngh7a t bn
kh"ng th gii ,uy+t t>t - tri.t cc -n 1 x5 h4i, -
xYt -1 bn cht thJ s* i1u ch;nh kh"ng gii ,uy+t
Fc m3u thumn c9 bn, b\t ngu/n tR ch+ 4 s: hKu t
bn ch' ngh7ao 3y ch; l s* i1u ch;nh bu4c cc nh
t bn phi lm b! -., %uy trJ, kY! %i s* t/n t0i c'a
ch' ngh7a t bn, 0i a s> nh3n %3n la! 4ng -mn s>ng
kh s:. Na -mn th)ng nghe ni th+ giCi ngy nay Ux~ ng)i
giu nht chi+m tx~ c'a ci, tx~ s> ng)i c?n l0i ch; c
Ux~ c'a ci
: nCc ta, kinh t+ th= tr)ng =nh hCng fHcH phi k+t
hFp gii ,uy+t t>t m>i ,uan h. giKa tEng tr:ng kinh t+ -Ci
ti+n b4, c"ng bBng x5 h4i, ci thi.n, n3ng ca! )i s>ng
nh3n %3n, the! t t9ng H/ ch( Dinh nnCc %3ng thuy1n
l$nn, sn xut -Ci )i s>ng c'a nh3n %3n nh nCc -Ci thuy1n,
tEng tr:ng kinh t+ i "i -Ci ti+n b4 - c"ng bBng x5 h4i,
GtU
khuy+n kh(ch lm giu hFp php, g\n li1n -Ci xa i,
gim ngh[!.
&. -hCc tr"ng ca kinh t) th5 trng nRc ta
vua Gs nEm i mCi, nCc ta 5 thnh c"ng tr!ng -i.c
chuyn tR n1n kinh t+ k+ h!0ch ha tIp trung, ba! cp
sang n1n kinh t+ th= tr)ng c s* ,un lZ c'a nh nCc. Nuy
-Iy n1n kinh t+ th= tr)ng c'a nCc ta mCi : giai !0n s9
khai, cha 0t +n trJnh 4 m4t n1n kinh t+ th= tr)ng
hi.n 0i, th hi.n : nhKng im sau 3y2
X NrJnh 4 pht trin c'a sn xut hng ha c?n
thp. L! ph3n c"ng la! 4ng x5 h4i kYm pht trin2 g#n
tx~ %3n c s>ng : n"ng th"n, tr$n qx~ s> ng)i ang tui
la! 4ng lm ngh1 n"ng. L! c9 cu kinh t+ l0c hIu -
chuyn %=ch chIm, sn xut l9ng th*c -mn ngnh sn xut
ch(nh chi+m 0i b4 phIn %i.n t(ch t canh tc, ti sut
hng ha l9ng th*c thpo chEn nu"i cha tr: thnh ngnh
sn xut ch(nho c"ng nghi.p ch+ bi+n n"ng sn c?n nh@
y+uo : -&ng nWi, -&ng s3u -mn c?n kinh t+ t* nhi$n. Nr!ng
n1n kinh t+, cc ngnh c hm lFng tr( tu., kQ thuIt ca!
c?n chi+m ti trAng rt nh@. L! k+t cu h0 t#ng kinh t+ X x5
h4i pht trin thp, trJnh 4 c"ng ngh. c'a n1n kinh t+
thua kYm nhi1u l#n s! -Ci mc trung bJnh c'a th+ giCi.
X H1n kinh t+ hng ha nhi1u thnh ph#n kinh t+
tham gia - sn xut hng ha nh@ c?n ph bi+n. : nCc ta
hi.n nay, c nhi1u thnh ph#n kinh t+ ti+n hnh sn xut
hng ha - tham gia -! th= tr)ng. cc thnh ph#n kinh
t+ ny tuy c bn cht kinh t+ khc nhau, nhng chWng 1u
l nhKng b4 phIn c'a m4t c9 cu kinh t+ ,u>c %3n th>ng
nht -Ci cc ,uan h. cung X c#u, ti1n t., gi c chung b:i
Gt`
-Iy, chWng -Ra hFp tc, -Ra c0nh tranh -Ci nhau. D8i 9n -=
kinh t+ l m4t ch' th 4c lIp, t* ch' - tt c 1u bJnh
Png trCc php luIt.
L! , c?n c nhi1u l!0i hJnh sn xut hng ha
c&ng t/n t0i ]sn xut hng ha gin 9n, sn xut hng
ha the! l>i t bn ch' ngh7a - sn xut hng ha the!
=nh hCng x5 h4i ch' ngh7a^, tr!ng sn xut hng ha
nh@ c?n ph bi+n.
X Nh= tr)ng %3n t4c th>ng nht ang tr!ng ,u trJnh
hJnh thnh nhng cha /ng b4. L! gia! th"ng -In ti kYm
pht trin n$n cha l"i cu>n Fc tt c cc -&ng tr!ng nCc -!
m4t m0ng lCi lu th"ng hng ha th>ng nht.
Nh= tr)ng hng ha X %=ch -V 5 hJnh thnh nhng
c?n h0n hp - nhi1u hi.n tFng ti$u c*c ]hng gi, hng
nhIp lIu, hng nhi nh5n hi.u...^.
Nh= tr)ng hng ha sc la! 4ng mCi manh nha.
Nh= tr)ng ti1n t., th= tr)ng ->n 5 c nhi1u ti+n b4,
s!ng -mn c?n nhi1u tr\c tr: - cha th*c s* b! m an
t!n ch! sn xut X kinh %!anh.
X S* hJnh thnh th= tr)ng tr!ng nCc g\n -Ci -i.c m:
r4ng ,uan h. kinh t+ >i ng!0i, h4i nhIp -! th= tr)ng khu
-*c - th+ giCi, tr!ng h!n cnh trJnh 4 pht trin kinh
t+ X kQ thuIt c'a nCc ta thp xa s! -Ci h#u h+t cc nCc khc.
L! , c nhKng thch thc gay g\t >i -Ci nCc ta, nh2
nguy c9 tVt hIu xa h9n -1 kinh t+o sc c0nh tranh c'a n1n
kinh t+, c'a %!anh nghi.p - ngnh hng c?n thp.
X vun lZ nh nCc -1 kinh t+ X x5 h4i c?n y+u. dEn
ki.n M0i h4i 0i biu t!n ,u>c l#n th d c'a Mng ta
nhIn =nh -1 -n 1 ny nh sau2 nH. th>ng luIt php,
Gth
c9 ch+, ch(nh sch cha /ng b4 - nht ,un, th*c hi.n
cha nghi$mn
O$P
.
nc"ng tc ti ch(nh, ng3n hng, gi c, k+ h!0ch
ha, ,uy h!0ch x3y %*ng, ,un lZ t ai c?n nhi1u y+u
kYm, th' tVc hnh ch(nh... i mCi chIm, th9ng nghi.p
nh nCc b@ tr>ng m4t s> trIn =a ,uan trAng, cha pht huy
t>t -ai tr? ch' 0! tr$n th= tr)ng. vun lZ xut nhIp khu
c?n nhi1u s9 h:, ti$u c*c, m4t s> tr)ng hFp g3y tc 4ng
xu >i -Ci sn xut, ch+ 4 ph3n ph>i thu nhIp c?n
nhi1u bt hFp lZ. b4i chi ng3n sch - nhIp si$u c?n lCn, l0m
pht tuy Fc ki1m ch+ nhng cha -Kng ch\cn.
1. 'h(ng gii >h4> ch ;)u >h4t trin kinh
t) th5 trng 5nh hRng xW h+i ch ngha.
M pht trin kinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5 h4i ch'
ngh7a : nCc ta c#n th*c hi.n nhKng gii php ch' y+u sau
3y.
a) &hJc hin nh<t qun chnh sch Iht tri#n
Hinh t, nhi8u thnh Ih+nQ n3ng ca! hi.u ,u c'a kinh
t+ nh nCc - kinh t+ hFp tc kinh t+ nh nCc -9n l$n
ng -ai tr? ch' 0! - c&ng -Ci kinh t+ tIp th tr: thnh
n1n tng c'a n1n kinh t+ ,u>c %3n.
Thuy+n kh(ch - t0! i1u ki.n thuIn lFi ch! cc ch'
th kinh t+ thu4c tt c cc thnh ph#n kinh t+ pht trin
sn xut hng ha, %=ch -V tr!ng mAi ngnh kinh t+ ,u>c
%3n, s\p x+p l0i cc %!anh nghi.p nh nCc - pht trin
cc hJnh thc kinh t+ tIp th kiu mCi.
]
G^ Mng c4ng sn di.t Ham, CLn ki-n 16i hi 6i bi,u ton >uGc l+n th C^^^, Hxb
cNva, H.Gwwq, tr. qq.
Gtk
b) TU. 1Bnh c;ng nghiI haQ hin "Bi ha n8n
Hinh t, quc dLn t0! sc m0nh ch! n1n kinh t+ th= tr)ng
=nh hCng x5 h4i ch' ngh7a.
c) &i,I tc tB! (?I "kng b cc .,u t th tr'ng
ba! g/m th= tr)ng hng ha - %=ch -V, th= tr)ng la!
4ng, th= tr)ng kh!a hAc - c"ng ngh., th= tr)ng ->n, th=
tr)ng chng kh!n, th= tr)ng b! him, th= tr)ng bt 4ng
sn, k c tr!ng nCc - ng!i nCc.
H!n thi.n cc l!0i th= tr)ng i "i -Ci x3y %*ng
khu"n kh php lZ - th ch+, tEng c)ng s* kim tra, gim
st c'a nh nCc, th= tr)ng h!0t 4ng nEng 4ng c
hi.u ,u, c trIt t* tr!ng m"i tr)ng c0nh tranh lnh m0nh.
H0n ch+ - kim s!t 4c ,uy1n kinh %!anh, ch>ng bu"n
lIu - gian lIn th9ng m0i.
d) 45nh thnh t2ng "i "kng b c2 ch, qu/n
(_ n8n Hinh t, th tr'ng "nh h9ng )* hi ch nghGa.
6ht huy nhKng y+u t> c*c c'a c9 ch+ th= tr)ng, tri.t
xa b@ ba! cp tr!ng kinh %!anh.
Hh nCc t0! m"i tr)ng php lZ thuIn lFi, bJnh Png
ch! cc %!anh nghi.p c0nh tranh - hFp tc pht trin,
h!0ch =nh chi+n GFc pht trin kinh t+ X x5 h4i, khai thc
hFp lZ cc ngu/n l*c c'a t nCc, b! m c3n >i -7 m"
n1n kinh t+.
Hh nCc kim tra, kim s!t, thanh tra mAi h!0t 4ng
kinh %!anh the! ,uy =nh c'a php luIt.
=) &i,I tc "Wi 19i cc c;ng c qu/n (_ Hinh t,
3G 1; ca -h n9cQ nh2 n3ng ca! cht lFng c"ng tc x3y
%*ng cc chi+n lFc, ,uy h!0ch - k+ h!0ch pht trin kinh t+
Gtq
X x5 h4io tEng c)ng th"ng tin kinh t+ X x5 h4i tr!ng nCc -
,u>c t+o ng %Vng r4ng r5i cc thnh t*u kh!a hAc - c"ng
ngh. tr!ng %* b!o kim tra tJnh hJnh th*c hi.n : cc cp
-7 m" - %!anh nghi.p.
b! m t(nh minh b0ch, c"ng bBng tr!ng chi ng3n
sch nh nCc. NEng ti l. chi ng3n sch the! t>c 4 tEng trX
:ng kinh t+ - hi.u ,u ,un lZ kinh t+, ti ch(nh. NEng chi
ng3n sch ch! cc mVc ti$u x5 h4i trAng im. H3ng ca!
hi.u ,u cc ch9ng trJnh trAng im.
Ni+p tVc ci cch h. th>ng thu+ ph& hFp -Ci tJnh hJnh
t nCc - cc cam k+t ,u>c t+, 9n gin ha cc s\c
thu+o tRng bCc p %Vng h. th>ng thu+ th>ng nht, kh"ng
ph3n bi.t #u t tr!ng nCc - #u t nCc ng!i.
f3y %*ng h. th>ng ng3n hng th9ng m0i nh nCc
thnh nhKng %!anh nghi.p kinh %!anh ti1n t. t* ch', t*
ch=u trch nhi.m, c uy t(n, ' sc c0nh tranh tr$n th= trX
)ng. Nh*c hi.n ch(nh sch ti gi linh h!0t the! cung X c#u
ng!0i t., tRng bCc th*c hi.n t* %! ha ti gi h>i !i tr!ng
s* ,un lZ -7 m" c'a Hh nCc. Nch t(n %Vng u 5i c'a Hh
nCc kh@i t(n %Vng th9ng m0i, thnh lIp cc ng3n hng
ch(nh sch x5 h4i.
g) M0 rng 3 nLng ca! hiu qu/ Hinh t, "i
ng!Bi the! hCng a ph9ng ha, a %0ng ha, ch' 4ng h4i
nhIp ,u>c t+ the! l4 trJnh ph& hFp -Ci i1u ki.n nCc ta.
h) -h n9c thJc hin cc chnh schQ bin IhI
nhg1 "/1 b/! t\ng tr0ng Hinh t, "i ";i 39i ti,n bQ
c;ng bgng )* hiL th*c hi.n cc ch(nh sch x5 h4i hCng
-! -i.c pht trin - lnh m0nh ha x5 h4i, th*c hi.n c"ng
bBng tr!ng ph3n ph>i, t0! 4ng l*c m0nh mO pht trin sn
Gts
xut, tEng nEng sut la! 4ng x5 h4i, th*c hi.n bJnh
Png tr!ng cc ,uan h. x5 h4i, khuy+n kh(ch nh3n %3n
lm giu hFp php - i "i -Ci th*c hi.n cc ch9ng trJnh
xa i, gim ngh[!.
Gtt
Bi 1l
ehKn >h6i thu nh<> Au6c BKn
tr0ng thi kV Au4 + /Mn ch ngha xW h+i
kh=ng Aua ch) + t bn ch ngha ?it 'am
6h0m tr& ph3n ph>i ba! hm m4t n4i %ung r4ng, g/m
ph3n ph>i tng sn phm x5 h4i, ph3n ph>i cc y+u t>
sn xut, ph3n ph>i thu nhIp ,u>c %3n bi ny ch;
nghi$n cu ph3n ph>i thu nhIp ,u>c %3n hJnh thnh
thu nhIp c'a cc t#ng lCp %3n c.
$. ?5 tr, ca >hKn >h6i
1P1P :hLn Ihi ( 1t HhLu ca qu tr5nh ti
s/n )u<t )* hi
vu trJnh ti sn xut x5 h4i tr!ng n1n kinh t+ hng
ha ba! g/m b>n kh3u2 sn xut, ph3n ph>i, tra! i ]lu
th"ng^ - ti$u %&ng. cc kh3u c ,uan h. mIt thi+t -Ci
nhau, tr!ng sn xut l g>c, ng -ai tr? ,uy+t =nh.
cc kh3u sau phV thu4c -! sn xut, nhng c tc 4ng
tr: l0i sn xut - c nh h:ng ,ua l0i -Ci nhau.
6h3n ph>i - tra! i l kh3u trung gian n>i sn
xut -Ci ti$u %&ng. 6h3n ph>i %! sn xut ,uy+t =nh, s!ng
ph3n ph>i kh"ng ch; 9n thu#n l m4t k+t ,u thV 4ng
c'a sn xut - tra! i m c?n tc 4ng t(ch c*c h!<c
ti$u c*c tr: l0i sn xut - tra! i.
Nh( %V2 di.c ph3n ph>i tr!ng cc hFp tc x5 th)i kz trX
Cc i mCi the! =nh mc nt>i thiu m)i ba t>i a m)i
tmn ]Gtkg l9ng th*c^ ph& hFp -Ci th)i chi+n, nhng tr!ng th)i
bJnh 5 cn tr: t(nh t(ch c*c la! 4ng c'a cc x5 -i$n hFp
tc x5, h0n ch+ tEng nEng sut la! 4ng c?n ph3n ph>i
Gtw
the! nkh!n Gxn 5 khuy+n kh(ch cc h4 pht trin sn
xut nhanh.
1PCP :hLn Ihi ( 1t 1Ft ca quan h s/n
)u<t
vuan h. sn xut ba! g/m ,uan h. s: hKu -1 t li.u
sn xut, ,uan h. ph3n ph>i - ,uan h. -1 t chc -
,un lZ th(ch ng -Ci hai m<t ni tr$n. vuan h. s: hKu
,uy+t =nh ,uan h. ph3n ph>i. Hhng ,uan h. ph3n ph>i
cSng tc 4ng l0i ,uan h. s: hKu, lm tEng h!<c gim ,uy
m" s: hKu, lm thay i t9ng ,uan lFi (ch c'a cc ch' s:
hKu
vuan h. ph3n ph>i -Ra c nhKng im gi>ng nhau
giKa cc ph9ng thc sn xut -Ra c nhKng nYt <c th&
mang t(nh l=ch s_ c'a tRng ph9ng thc sn xut.
Thi ,uan h. sn xut thay i thJ ,uan h. ph3n
ph>i cSng bi+n i the!, -J -Iy, ch; c th thay i
,uan h. ph3n ph>i khi ,uan h. sn xut 5 thay i.
&. 74c hFnh th8c >hKn >h6i thu nh<> tr0ng thi
kV Au4 + /Mn ch ngha xW h+i nRc ta
Nr!ng th)i kz ,u 4 l$n ch' ngh7a x5 h4i, kh"ng ,ua
ch+ 4 t bn ch' ngh7a, : nCc ta c?n t/n t0i nhi1u hJnh
thc s: hKu -1 t li.u sn xut - nhi1u thnh ph#n kinh
t+, n$n tt y+u c?n t/n t0i nhi1u hJnh thc ph3n ph>i thu
nhIp. di.c ph3n ph>i kh"ng ch; the! s* ng gp -1 la!
4ng m c?n Fc th*c hi.n the! ,uy1n s: hKu cc y+u t>
sn xut, th"ng ,ua ,uan h. cung c#u - gi c th= tr)ng
c'a hng ha.
CP1P :hLn Ihi th=! (a! "ng
Gwx
HJnh thc ph3n ph>i ny ch; th*c hi.n Fc tr!ng
nhKng 9n -= kinh t+ %*a tr$n c9 s: ch+ 4 c"ng hKu -1
t li.u sn xut ph& hFp -Ci trJnh 4 l*c lFng sn xut 5
pht trin ca! ch kh"ng phi ch+ 4 c"ng hKu tr$n %anh
ngh7a. 6h3n ph>i the! la! 4ng kh"ng c ngh7a l ng)i
la! 4ng nhIn l0i t!n -n tt c sn phm %! mJnh 5
t0! ra, m ch; c ngh7a l sau khi 5 khu trR i cc
kh!n c#n thi+t ti sn xut m: r4ng, ng gp
ngh7a -V -Ci nh nCc - x5 h4i, cc ,uQ phWc lFi b4 phIn
sn phm c?n l0i sO Fc ph3n ph>i the! k+t ,u c>ng hi+n
c'a m8i ng)i, the! nEng sut la! 4ng - hi.u ,u kinh
%!anh tr$n nguy$n t\c lm nhi1u h:ng nhi1u, lm (t h:ng
(t, ai c sc la! 4ng m kh"ng lm thJ kh"ng h:ng. ra!
4ng kQ thuIt ca!, la! 4ng : m"i tr)ng 4c h0i, tr!ng
nhKng i1u ki.n kh khEn Fc h:ng thu nhIp th(ch ng
ca! h9n la! 4ng gin 9n - la! 4ng : m"i tr)ng bJnh
th)ng. di.c ph3n ph>i Fc th*c hi.n th"ng ,ua thang bIc
l9ng, ti1n c"ng kh!n the! th)i gian hay the! sn phm,
ti1n th:ng - cc l!0i phV cp.
6h3n ph>i the! la! 4ng c tc %Vng khuy+n kh(ch
mAi ng)i n8 l*c la! 4ng, n3ng ca! tinh th#n trch nhi.m,
tEng nEng sut la! 4ng, n3ng ca! cht lFng sn phmo
khuy+n kh(ch mAi ng)i hAc tIp n3ng ca! trJnh 4 lnh
ngh1, - n3ng ca! mc s>ng c'a nhKng ng)i t(ch c*c la!
4ng.
6h3n ph>i the! la! 4ng l hFp lZ tr!ng i1u ki.n la!
4ng c?n l ph9ng ti.n ki+m s>ng, nhng mCi ch; l hFp
lZ - bJnh Png the! php ,uy1n t sn -J -mn the!
nguy$n t\c tra! i ngang gi c'a sn xut hng ha.
Nr$n th*c t+ -mn c?n bt bJnh Png : ch8 c nhKng ng)i
n8 l*c c>ng hi+n ngang nhau, tham gia -! ,uQ ti$u %&ng x5
GwG
h4i ngang nhau, nhng mc h:ng thV -mn khc nhau, th( %V
ng)i nhi1u c!n c mc s>ng thp h9n ng)i (t c!n.
Nr!ng giai !0n #u c'a ch' ngh7a c4ng sn, tc l
tr!ng ch' ngh7a x5 h4i, ph3n ph>i the! la! 4ng sO l
hJnh thc ph3n ph>i ph bi+n. M+n giai !0n ca! c'a ch'
ngh7a c4ng sn, khi m -i.c ng %Vng nhKng thnh t*u
kh!a hAc X c"ng ngh. 5 t0! ra nEng sut la! 4ng x5 h4i
rt ca!, khi+n c'a ci tu"n ra %! %0t t0! i1u ki.n ph3n
ph>i the! nhu c#u thJ s* bt bJnh Png ni tr$n mCi c
th b= xa b@.
CPCP e,t h%I IhLn Ihi th=! (a! "ng 39i IhLn
Ihi th=! qu.8n s0 hu 0 nhng "2n 3 Hinh t, t?I
th# b?c th<I
Nr!ng th)i kz ,u 4 l$n ch' ngh7a x5 h4i, kinh t+ tIp
th pht trin %Ci nhi1u hJnh thc hi.p tc a %0ng, tR
thp l$n ca!. HhKng 9n -= kinh t+ tIp th bIc thp -Ra
%*a tr$n s: hKu tIp th, -Ra %*a -! s: hKu c'a cc thnh
-i$n -1 t li.u sn xut thJ phi k+t hFp ph3n ph>i the! la!
4ng -Ci ph3n ph>i the! s* ng gp -1 ->n, -1 t li.u
sn xut c'a cc thnh -i$n ]%Ci hJnh thc lFi tc ti1n g_i
hay lFi tc c ph#n -.-^.
CPMP :hLn Ihi tr!ng thnh Ih+n Hinh t, c
th#Q ti#u ch
Nr!ng thnh ph#n kinh t+ ny ng)i la! 4ng -Ra l
ch' s: hKu -1 t li.u sn xut, -Ra l ch' sc la! 4ng c'a
mJnh, hA tr*c ti+p k+t hFp sc la! 4ng -Ci t li.u sn xut
sn xut ra hng ha em bn tr$n th= tr)ng, n$n hA
lm ch' t!n b4 k+t ,u sn xut. Sau khi n4p thu+ - lm
nhKng ngh7a -V c#n thi+t >i -Ci c4ng /ng hA ch' 4ng
ph3n chia b4 phIn thu nhIp c?n l0i thnh ,uQ ti sn xut
GwU
- ,uQ ti$u %&ng. T+t ,u ph3n ph>i : 3y t&y thu4c -!
k+t ,u sn xut, kinh %!anh c'a tRng h4 - tJnh hJnh
th= tr)ng.
Tinh t+ tiu ch' l n-It lain giKa kinh t+ c th -
kinh t+ t bn t nh3n. Tinh t+ tiu ch' -Ra %*a tr$n la!
4ng c'a bn th3n ng)i la! 4ng - gia Jnh hA, -Ra
thu$ mCn m4t s> (t c"ng nh3n, n$n ph3n ph>i tr!ng kinh
t+ tiu ch' -Ra c nYt gi>ng -Ci hJnh thc ph3n ph>i tr!ng
kinh t+ c th -Ra c nYt gi>ng hJnh thc ph3n ph>i tr!ng
kinh t+ t bn t nh3n.
CPNP :hLn Ihi tr!ng Hinh t, t b/n t nhLn
Tinh t+ t bn t nh3n %*a tr$n hJnh thc s: hKu t
nh3n -1 t li.u sn xut - thu$ mCn sc la! 4ng. N!n b4
k+t ,u sn xut thu4c ,uy1n s: hKu c'a nh t bn. Hg!i
ph#n b& \p l0i nhKng t li.u sn xut 5 ti$u %&ng, sau khi
n4p thu+, tr c"ng the! gi c sc la! 4ng, nh t bn sO
chia gi tr= th<ng % ]lFi nhuIn^ thu Fc thnh ,uQ t(ch lSy
- ,uQ ti$u %&ng c nh3n. T+t ,u ph3n ph>i t&y thu4c
tJnh hJnh th= tr)ng, hi.u ,u kinh %!anh - nEng l*c c0nh
tranh c'a %!anh nghi.p.
CPVP :hLn Ihi tr!ng thnh Ih+n Hinh t, t b/n
nh n9cQ Hinh t, c 3n "+u t n9c ng!i
Tinh t+ t bn nh nCc, kinh t+ c ->n #u t nCc ng!i
%*a tr$n c9 s: hJnh thc s: hKu h8n hFp giKa t bn t nh3n
cc ch' #u t nCc ng!i - kinh t+ nh nCc. H$n nhJn
chung hJnh thc ph3n ph>i gi>ng -Ci hJnh thc ph3n ph>i
tr!ng kinh t+ t bn t nh3n, ch; khc l s* ph3n chia lFi
nhuIn sO t&y the! s* ng gp cc y+u t> sn xut c'a nh
nCc - nh t bn li$n %!anh -Ci nh nCc.
Gw`
CP]P :hLn Ihi th;ng qua Ihbc (%i t?I th# 3
Ihbc (%i )* hi
Hg!i cc hJnh thc tr$n, -i.c ph3n ph>i c?n Fc
th*c hi.n th"ng ,ua cc ,uQ phWc lFi tIp th - cc ,uQ
phWc lFi x5 h4i. cc 9n -= 1u c ,uQ ginh ch! -i.c
tham ,uan, i1u %ng c'a cn b4, c"ng nh3n, ,uQ trF cp
kh khEn -.- Hh nCc c ,uQ b! him x5 h4i, ,uQ cu t+,
,uQ chEm sc nhKng ng)i gi kh"ng n9i n9ng t*a - try em
lang thang, ,uQ 1n 9n p ngh7a -.-
1. SC iu ti)t >hKn >h6i ca nh nRc nhfm
gim bRt #C chMnh /ch thu nh<> Au4 xa tYng bRc thCc
hin c=ng bfng xW h+i
S* pht trin kinh t+ th= tr)ng %Ci tc 4ng c'a cc
,uy luIt c'a sn xut hng ha tt y+u sO %mn tCi s* ph3n
ha hai c*c2 giu - ngh[!, kh!ng cch ch$nh l.ch thu
nhIp giKa cc t#ng lCp %3n c sO c xu hCng tEng l$n. M
kh!ng cch kh"ng ,u xa, tRng bCc th*c hi.n c"ng
bBng x5 h4i, ng!i cc ch(nh sch thWc y l*c lFng sn
xut tEng tr:ng nhanh, b1n -Kng, nh nCc phi i1u ti+t
ph3n ph>i thu nhIp th"ng ,ua nhKng bi.n php ch' y+u
sau 3y2
Mt (Q h!n thi.n ch(nh sch ti1n l9ng, m b!
ti sn xut sc la! 4ng, g\n ti1n l9ng -Ci nEng sut la!
4ng - hi.u ,u kinh t+. Hh nCc ban hnh luIt -1 ti1n lX
9ng t>i thiuo xa b@ <c ,uy1n <c lFi - nhKng thu
nhIp bt ch(nh.
4ai (Q p %Vng cc bi.n php i1u ti+t gim thu
nhIp bBng cch nh thu+ thu nhIp %!anh nghi.p - thu+
thu nhIp c nh3n the! lSy ti+n - -In 4ng nhKng %!anh
nghi.p - c nh3n c thu nhIp ca! t* nguy.n ng gp
Gwh
-! cc ,uQ phWc lFi x5 h4i. Hhng mc 4 i1u ti+t phi hFp
lZ sa! ch! kh"ng tri.t ti$u 4ng c9 ch(nh ng - s* n8
l*c c'a nhKng ng)i c kh nEng lm giu hFp php.
Ba (Q p %Vng cc bi.n php i1u ti+t tEng thu nhIp
h8 trF ch! nhKng ng)i ngh[!, nhKng ng)i g<p r'i r!,
nhKng ng)i khuy+t tIt, nhKng ng)i c c"ng -Ci cch m0ng
-.- th"ng ,ua cc ch9ng trJnh kinh t+ X x5 h4i, cc ,uQ
b! him, trF gi, trF cp, t(n %Vng u 5i, cc hJnh thc -In
4ng ng gp tR thi.n, h8 trF t* nguy.n -.-
Bn (, khuy+n kh(ch mAi thnh ph#n kinh t+ - cc
nh #u t pht trin nhi1u ngnh ngh1, t0! th$m nhi1u
-i.c lm, m: r4ng -i.c %0y ngh1, giWp nhKng ng)i cha
c -i.c t* t0! -i.c lm, th*c hi.n ph9ng ch3m khuy+n
kh(ch lm giu hFp php i "i -Ci xa i, gim ngh[!.
Gwk
Bi 11
-i ch,nh. t,n BNng. ngKn hng tr0ng thi kV
Au4 + /Mn ch ngha xW h+i ?it 'am
I. -i ch,nh
$. b+t #6 %n cI bn % ti ch,nh
a) ehi ni1 38 ti chnh
Ni ch(nh l ph0m tr& kinh t+ phn nh m>i ,uan h.
giKa cc ch' th c'a n1n kinh t+. Ni ch(nh l h. th>ng
,uan h. kinh t+ biu hi.n tr!ng l7nh -*c hJnh thnh -
ph3n ph>i ,uQ ti1n t. tr!ng n1n kinh t+ ,u>c %3n nhBm
x3y %*ng - pht trin n1n kinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5
h4i ch' ngh7a.
Hh -Iy ni +n ti ch(nh l ni +n ,uan h. giKa
ng)i -Ci ng)i tr$n l7nh -*c ph3n ph>i gi tr= ti1n t.. : 3u
%ign ra ,uan h. ph3n ph>i %Ci hJnh thi gi tr= ti1n t. thJ
c ,uan h. ti ch(nh ],uan h. ph3n ph>i hi.n -It thJ
kh"ng phi l ti ch(nh^. S> ti1n a ra ph3n ph>i hay k+t
,u ph3n ph>i c Fc thu nhIp bBng ti1n Fc gAi l ngu/n
ti ch(nh. Hgu/n ti ch(nh l c9 s: kinh t+ m b! nhu
c#u chi ti$u ch! cc m<t h!0t 4ng c'a tRng ch' th tr!ng
n1n kinh t+ th= tr)ng.
b) B/n ch<t ca ti chnh
bn cht c'a ti ch(nh l %! bn cht c'a n1n kinh
t+ th= tr)ng - bn cht c'a Hh nCc ,un lZ n1n kinh t+
,uy+t =nh. : m8i nCc c n1n kinh t+ th= tr)ng, cc
ch' th kinh t+ ti ch(nh c9 bn Fc xc =nh2
X Hh nCc ]cc cp, cc ngnh^.
Gwq
X cc %!anh nghi.p ]tr!ng cc ngnh thu4c cc thnh
ph#n kinh t+^. D8i %!anh nghi.p l m4t ch' th tr!ng n1n
kinh t+.
X L3n c ba! g/m cc h4, cc c nh3n s>ng 4c lIp.
D8i h4, m8i c nh3n 4c lIp l m4t ch' th c'a n1n kinh
t+.
X cc t chc ch(nh tr=, x5 h4i.
bn cht c'a ti ch(nh : m8i nCc Fc phn nh trCc
h+t : ch(nh sch ti ch(nh ,u>c gia. ch(nh sch ti ch(nh
,u>c gia l m4t h. th>ng cc ,uan im ch' tr9ng - gii
php Fc th hi.n thnh -En bn php luIt nhBm ,un lZ
- i1u ti+t cc ,uan h. ti ch(nh the! mVc ti$u pht trin
kinh t+ x5 h4i c'a tRng ,u>c gia.
: nCc ta hi.n nay, n1n kinh t+ c nhi1u thnh ph#n,
cc ch' th tr!ng cc thnh ph#n c bn cht khc
nhau, #u t nhKng ngu/n ti ch(nh khc nhau tham
%* ph3n ph>i nhBm th*c hi.n cc lFi (ch khc nhau, i1u
lm ch! cc ,uan h. ti ch(nh rt phc t0p. Nuy -Iy, -Ci
ngu/n ti ch(nh t! lCn c'a nh nCc c&ng -Ci ch(nh sch thu
chi ti ch(nh nh nCc Wng \n, m b! lFi (ch ch(nh
ng ch! cc ch' th thJ sO thu hWt Fc mAi ngu/n ti
ch(nh : tr!ng nCc - ng!i nCc -! ,uQ 0! pht trin n1n
kinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5 h4i ch' ngh7a : nCc ta.
c) AhDc n\ng ca ti chnh
Ni ch(nh c hai chc nEng c9 bn l ph3n ph>i -
gim >c.
Shc nLng %h2n %hGi. 6h3n ph>i gi tr= cc ti sn -It
cht - ti1n t. l chc nEng trAng y+u c'a ti ch(nh. chc
Gws
nEng ph3n ph>i c'a ti ch(nh Fc th*c hi.n th"ng ,ua hai
hJnh thc l ph3n ph>i l#n #u - ph3n ph>i l0i.
6h3n ph>i l#n #u l ph3n ph>i k+t ,u h!0t 4ng
sn xut kinh %!anh : cc 9n -= kinh t+ c9 s: hJnh
thnh thu nhIp ban #u ch! cc ch' th 5 ng gp ->n
- la! 4ng -! h!0t 4ng sn xut kinh %!anh : c9 s:
kinh t+ .
6h3n ph>i l0i l ti+p tVc ph3n ph>i thu nhIp Fc
hJnh thnh tr!ng ph3n ph>i l#n #u ch! cc nhu c#u chi
ti$u th*c hi.n chc nEng nhi.m -V c'a tRng ch' th.
Shc nLng gi/ Gc. chc nEng gim >c c'a ti
ch(nh xut pht tR y$u c#u th*c hi.n chc nEng ph3n ph>i,
l m b! ph3n ph>i Wng - s_ %Vng ngu/n ti
ch(nh c hi.u ,u. aim >c c'a ti ch(nh l th"ng ,ua s*
-In 4ng c'a /ng ti1n kim s!t - nh gi hi.u
,u h!0t 4ng kinh t+ x5 h4i tr!ng ,u trJnh ph3n ph>i
hJnh thnh thu nhIp - ph3n ph>i s_ %Vng thu nhIp c'a
tRng ch' th. chc nEng gim >c ti ch(nh Fc th*c hi.n
th"ng ,ua cc t chc h0ch t!n k+ t!n, kim t!n thanh
tra, kim tra ti ch(nh. L*a -! cc ti li.u , tRng ch'
th ti+n hnh ph3n t(ch h!0t 4ng kinh t+ rWt ra k+t
luIn ch! -i.c ph3n ph>i s_ %Vng ngu/n ti ch(nh 0t hi.u
,u ca! h9n.
d) m trQ 3ai tra ca ti chnh
Nh"ng ,ua -i.c th*c hi.n hai chc nEng tr$n 3y m
ti ch(nh th hi.n -= tr( -ai tr? c'a mJnh tr$n cc m<t
ch' y+u sau 3y2
&hD nh<t, ti ch(nh l m4t m\t kh3u c'a ,u trJnh
ti sn xut tr!ng n1n kinh t+ th= tr)ng. H+u ti ch(nh
Gwt
ph3n ph>i Wng \n thJ ,u trJnh ti sn xut Fc ti+n
hnh thuIn lFi - 0t hi.u ,u ca!. H+u ti ch(nh ph3n
ph>i sai l#m, -i ph0m cc tt y+u kinh t+ thJ ,u trJnh ti
sn xut sO b= r>i l!0n.
&hD hai, ti ch(nh l m4t m<t c9 bn c'a cc ,uan
h. sn xut tr!ng n1n kinh t+ th= tr)ng. H+u ti ch(nh
ph3n ph>i Wng \n thJ sO t0! lIp, b! t/n - pht trin
,uan h. s: hKu -1 t li.u sn xut, ,uan h. ph3n c"ng -
hi.p tc la! 4ng. H+u ti ch(nh ph3n ph>i sai l#m thJ sO
lm xi m?n - ph - ,uan h. s: hKu - ,uan h. ph3n
c"ng - hi.p tc la! 4ng.
&hD ba, ti ch(nh { ch(nh sch thu chi ti ch(nh nh
nCc l m4t tr!ng nhKng c"ng cV ,uan trAng bIc nht
,un lZ - i1u ti+t n1n kinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5
h4i ch' ngh7a. Nh"ng ,ua ch(nh sch thu chi ti ch(nh nh
nCc i1u ch;nh c9 cu cc ngnh kinh t+, i1u ch;nh
c9 cu cc thnh ph#n kinh t+ the! hCng x5 h4i ha s: hKu
t li.u sn xut the! y$u c#u pht trin l*c lFng sn xut,
i1u ti+t cc ,uan h. x5 h4i th*c hi.n c"ng bBng x5 h4i
the! mVc ti$u pht trin kinh t+ x5 h4i : nCc ta.
&. * th6ng ti ch,nh tr0ng nn kinh t)
H. th>ng ti ch(nh : nCc ta hi.n nay g/m cc b4 phIn
sau 3y hFp thnh.
Ni ch(nh nh nCc ]tr!ng , ng3n sch nh nCc giK
ph#n ,uan trAng nht^.
Ni ch(nh cc %!anh nghi.p tr!ng cc ngnh thu4c
cc thnh ph#n kinh t+.
Ni ch(nh %3n c ba! g/m cc h4 gia Jnh - c
nh3n 4c lIp.
Gww
Ni ch(nh cc t chc ch(nh tr= x5 h4i.
cc b4 phIn tr$n 3y hFp thnh h. th>ng ti ch(nh
tr!ng n1n kinh t+ ,u>c %3n l -J ,u trJnh ph3n ph>i
hJnh thnh thu nhIp - ph3n ph>i s_ %Vng thu nhIp : m8i
ch' th tr!ng tRng b4 phIn c ,uan h. mIt thi+t -Ci cc
ch' th : cc ph3n h. khc. D<t khc ,u trJnh ph3n
ph>i s_ %Vng ngu/n ti ch(nh t* c c'a tRng ch' th ti
sn xut cc m<t h!0t 4ng lu"n lu"n xut hi.n m3u
thumn : ch' th ny thJ % thRa, : ch' th khc thJ thi+u
ngu/n ti ch(nh. D3u thumn ch; c th th"ng ,ua
,uan ng3n sch, ,uan h. t(n %Vng - cc ,uQ b! him
-.- Nh= tr)ng ti ch(nh l th= tr)ng %ign ra mua bn cc
ngu/n ti ch(nh. N chc h!0t 4ng tr$n th= tr)ng ti
ch(nh Fc gAi l t chc ti ch(nh trung gian ba! g/m2
Hg3n hng th9ng m0i, c"ng ty b! him, c"ng ty ti
ch(nh, hFp tc x5 t(n %Vng, c"ng ty chng kh!n -.- c
th tm t\t cc m>i ,uan h. kinh t+ ti ch(nh ni tr$n
the! m" hJnh sau.
Nh= tr )ng
ti
ch(nh
Ni ch(nh
%!anh nghi.p
Ni
ch(nh
nh n Cc
Ni
ch(nh
%3n c
Ni ch(nh cc
t chc x5
h4i
Uxx
Nr!ng h. th>ng ny, ti ch(nh nh nCc giK -ai tr? ch'
0!, chi ph>i t!n b4 h. th>ng.
S* -In 4ng ngu/n ti ch(nh nh nCc Fc biu hi.n
: ng3n sch nh nCc. Hg3n sch nh nCc phn nh tng hFp
cc ,uan h. kinh t+ tr!ng thu, chi ti ch(nh nh nCc.
Nhu ng3n sch nh nCc g/m cc ngu/n sau 3y2
X Nhu tR cc l!0i thu+
X Nhu tR cc h!0t 4ng %=ch -V c'a cc t chc s*
nghi.p kinh t+, -En ha, gi! %Vc, y t+ %Ci hJnh thc cc
l!0i ph(, k. ph(.
X Nhu tR bn ti sn nh nCc ,un lZ, tR th*c hi.n lFi
(ch kinh t+ cc ti sn, ti1n ->n nh nCc gia! ch! cc ch' th
tr!ng n1n kinh t+ s_ %Vng.
X Nhu cc kh!n -i.n trF kh"ng h!n l0i.
chi ng3n sch nh nCc g/m cc kh!n2
X chi th)ng xuy$n2 chi ,un lZ nh nCc, ,u>c ph?ng an
ninh, chi m b! cc s* nghi.p kinh t+, -En ha, gi! %Vc,
y t+ : mc t>i c#n thi+t - m b! x5 h4i b\t bu4c.
X chi #u t pht trin kinh t+X x5 h4i
X chi -i.n trF
Nr!ng tr)ng hFp ngu/n thu ng3n sch nh nCc kh"ng
p ng nhu c#u chi c'a nh nCc thJ th"ng ,ua t(n %Vng
nh nCc { -ay tr!ng nCc - ng!i nCc b& \p s> b4i chi
ng3n sch nh nCc.
Ni ch(nh %!anh nghi.p l c9 s:, l im xut pht
c'a t!n b4 h. th>ng. dJ %!anh nghi.p l n9i sn xut ra
hng ha ]hKu hJnh - -" hJnh^, bn hng thu Fc ti1n.
UxG
6h3n ph>i %!anh thu bBng ti1n : cc %!anh nghi.p l
ngu/n thu nhIp ban #u ch! cc ch' th tr!ng n1n kinh
t+.
Ni ch(nh %3n c l c9 s:, ti1n 1 c'a pht trin
kinh t+ x5 h4i. dJ %3n c l ng)i ng gp ngu/n ti ch(nh
%Ci cc hJnh thc c %!anh nghi.p. cc %!anh nghi.p
h!0t 4ng c hi.u ,u sO em l0i ngu/n ti ch(nh lCn h9n
ch! %3n c.
Ni ch(nh cc t chc ch(nh tr= x5 h4i ]Mng, cc
!n th, cc h4i ngh1^ thu4c -! ngu/n ti ch(nh c'a
cc ch' th khc. Hgu/n ti ch(nh c'a cc t chc ny
phn nh ,uy m" h!0t 4ng c'a n tr!ng x5 h4i.
1. 'him %N ca ti ch,nh nRc ta tr0ng nh(ng
n9m tRi
DVc ti$u tng ,ut c'a ti ch(nh : nCc ta +n nEm
UxGx l x3y %*ng n1n ti ch(nh ,u>c gia lnh m0nh, -Kng
ch\c th*c hi.n mVc ti$u chi+n lFc pht trin kinh t+ x5
h4i c'a t nCc tr!ng Gx nEm tCi tr$n c9 s: %uy trJ m"i trX
)ng ti ch(nh -7 m" n =nh, an t!n /ng th)i xc lIp
c9 ch+ ,un lZ - i1u hnh ti ch(nh ph& hFp -Ci y$u c#u
pht trin n1n kinh t+ th= tr)ng =nh hCng x5 h4i ch'
ngh7a, -Ra c kh nEng thu hWt t>i a cc ngu/n ti ch(nh,
gii phng sc sn xut x5 h4i, khuy+n kh(ch sn xut kinh
%!anh, -Ra thWc y n3ng ca! hi.u ,u, cht lFng, -Ra
gii ,uy+t -n 1 x5 h4i xa i gim ngh[!, t0! nhi1u
-i.c lm, th*c hi.n ti+n b4 - c"ng bBng x5 h4i.
M0i h4i l#n th f c'a Mng xc =nh nhi.m -V ti
ch(nh : nCc ta tr!ng k nEm UxxG { Uxxk l nti+p tVc i
UxU
mCi - lnh m0nh ha h. th>ng ti ch(nh, ti1n t., tEng
ti1m l*c - kh nEng ti ch(nh ,u>c gia, th*c hnh tri.t
ti+t ki.mo tEng ti l. chi ng3n sch %nh ch! #u t
pht trino %uy trJ n =nh cc c3n >i -7 m"o pht
trin th= tr)ng ->n p ng nhu c#u pht trin kinh t+ x5
h4in
]G^
.
Hhi.m -V cV th c'a ti ch(nh tr!ng k nEm UxxGX
Uxxk.
Mt (, m b! ngu/n ti ch(nh ch! #u t pht
trin.
Hhu c#u ->n #u t tR UxxGX Uxxk -! kh!ng t`x {
tkx ngn ti /ng ]the! gi nEm Uxxx^ t9ng 9ng kwXqG
ti SL. Nr!ng ngu/n ->n tr!ng nCc chi+m kh!ng U`.
Nr!ng tng ->n #u t t!n x5 h4i, #u t pht trin tR
HSHH chi+m UxXUG~, #u t bBng t(n %Vng nh nCc chi+m
GsXGt~, khu -*c LHHH #u t chi+m GwXUx~. Thu -*c %3n
c, %!anh nghi.p t nh3n #u t tr*c ti+p UhXUk~. M#u t tr*c
ti+p nCc ng!i a -! th*c hi.n chi+m GqXGs~
]G^
4ai (, ph3n ph>i cc ngu/n ti ch(nh #u t tr!ng
n1n kinh t+ hCng -! -i.c hJnh thnh c9 cu ngnh kinh
t+ ,u>c %3n hi.u ,u.
M#u t -! n"ng nghi.p kh!ng G`~. tng s> ->n #u
t t!n x5 h4i. M#u t -! c"ng nghi.p, nht l cc ngnh mSi
nhAn kh!ng hh~ tng ->n #u t t!n x5 h4i. M#u t ch!
gia! th"ng -In ti, bu i.n kh!ng Gk~. M#u t -! cc
ngnh kh!a hAc c"ng ngh., gi! %Vc - ! t0!, y t+, -En
ha x5 h4i kh!ng t~. M#u t ch! cc ngnh khc nh c"ng
]
G^ Mng c4ng sn di.t Ham, CLn ki-n 6i hi 6i bi,u ton >uGc l+n th ^g, Hxb
c
Nva, HH, UxxG tr Uq`.
]
G^ &', tr UsG.
Ux`
c4ng cp - th!t nCc, ,un lZ nh nCc, th9ng m0i, %u l=ch,
x3y %*ng kh!ng Ux~
]U^
.
Ba (, gii ,uy+t ,uan h. giKa t(ch lSy - ti$u %&ng
the! hCng tEng t(ch lSy ch! #u t pht trin.
L* ki+n tng ,uQ ti$u %&ng tEng bJnh ,u3n
k,k~nEm, ti l. t(ch lSy n4i =a kh!ng UtX`x~ aL6,
tr!ng t(ch lSy tR HSHH kh!ng q~ aL6, t(ch lSy c'a
khu -*c %3n c, %!anh nghi.p kh!ng UUXUh~ aL6
]`^
`^.
Bn (, ti+p tVc h!n thi.n cc luIt thu+ -Ra m
b! t(ch lSy t(ch tV c'a tRng c9 s: sn xut kinh %!anh
-Ra tIp trung Wng mc -! HSHH, -Ra ph& hFp -Ci l4 trJnh
h4i nhIp kinh t+ khu -*c - th+ giCi. Nh*c hi.n thu Wng,
thu ' p ng y$u c#u chi ti$u c'a nh nCc. Mm b!
ti l. huy 4ng -! HSHH bJnh ,u3n hng nEm UxXUG~
aL6. dCi ti l. huy 4ng nh -Iy, %* ki+n tng thu HSHH k
nEm kh!ng qUx nghJn ti /ng, tr!ng thu tR thu+ -
ph( kh!ng kqx nghJn ti /ng. Nng chi HSHH k nEm %*
ki+n l sUx { skx nghJn ti /ng, tr!ng %* ki+n chi
#u t pht trin chi+m UkXUq~, chi th)ng xuy$n chi+m ksX
kt~o chi tr nF tr!ng ng!i nCc chi+m GsXGt~ tng chi
HSHH
]h^
.
-\1 (, t0! m"i tr)ng - i1u ki.n thuIn lFi thu
hWt ngu/n ti ch(nh ,u>c t+ ch! #u t pht trin.
L* ki+n ngu/n ti ch(nh ,u>c t+ c th thu hWt ch!
#u t pht trin l GtXUx ti SL. Nr!ng ngu/n ->n L
kh!ng GxXGG ti SL. M#u t tr*c ti+p L th*c hi.n tr!ng k
nEm l wXGx ti SL.
]
U^ &', tr UsG X UsU.
]
`^ &', tr Uqt.
]
h^ &', tr Usx.
Uxh
Hg!i ra c?n c kh nEng thu hWt ->n #u t nCc ng!i
khc kh!ng GXU ti SL th"ng ,ua pht hnh tri phi+u, c
phi+u ra nCc ng!i, m: th= tr)ng chng kh!n - tJm th$m
cc ngu/n -ay khc #u t trung - %i h0n
]G^
.
[u (, tEng c)ng th*c hi.n chc nEng gim >c ti
ch(nh, n3ng ca! cht lFng c"ng tc h0ch t!n, kim t!n,
kim tra thanh tra ti ch(nh <c bi.t l ti ch(nh nh nCc
h0n ch+ tJnh tr0ng l5ng ph(, tht th!t, tham nhSng
ngu/n ti ch(nh nh nCc.
B/. (, tEng c)ng ! t0! - b/i %ng 4i ngS cn b4
ti ch(nh, th*c hi.n ph3n c"ng - hi.p tc ch<t chO tr!ng
,u trJnh th*c hi.n cc chc nEng nhi.m -V c'a ti ch(nh
pht huy -ai tr? tc %Vng c'a ti ch(nh tr!ng ,u trJnh
pht trin kinh t+ x5 h4i : nCc ta.
II. -,n BNng
$. b+t #6 %n cI bn % t,n BNng
a) ehi ni1 38 tn dng
N(n %Vng l ph0m tr& kinh t+ phn nh m>i ,uan h.
giKa ch' s: hKu - ch' s_ %Vng cc ngu/n ti ch(nh the!
nguy$n t\c h!n tr Wng kz h0n - k[m the! lFi tc.
N(n %Vng l m4t tt y+u tr!ng n1n kinh t+ th= tr)ng.
Nr!ng n1n kinh t+ th= tr)ng cc ch' th c'a n1n kinh t+
1u phi s_ %Vng ngu/n ti ch(nh p ng y$u c#u ti
sn xut cc m<t h!0t 4ng c'a mJnh, tR th)ng xuy$n
xut hi.n ` nhm ch' th2 nhm G l nhKng ch' th thu
-Ra p ng nhu c#u chio nhm U l nhKng ch' th thu -Ft
,u nhu c#u chi, cc ch' th tr!ng nhm ny % thRa ngu/n
]
G^ &', tr Uqw.
Uxk
ti ch(nho Hhm ` l nhKng ch' th thu kh"ng ' chi, cc
ch' th tr!ng nhm ny thi+u ngu/n ti ch(nh p
ng y$u c#u ti sn xut cc m<t h!0t 4ng c'a mJnh. Hh
-Iy, tr!ng n1n kinh t+ th= tr)ng th)ng xuy$n t/n t0i m3u
thumn giKa thRa ngu/n ti ch(nh : ch' th ny - thi+u
ngu/n ti ch(nh : nhKng ch' th khc. D3u thumn ch;
c th gii ,uy+t th"ng ,ua ,uan h. t(n %Vng { tin nhau
s_ %Vng ->n c'a nhau, tin rBng -ay thJ tr Wng h0n
- khi tr c k[m the! lFi tc.
b) AhDc n\ng ca tn dng
r m4t b4 phIn tr!ng h. th>ng ti ch(nh, t(n %Vng
cSng c hai chc nEng l ph3n ph>i - gim >c.
chc nEng ph3n ph>i c'a t(n %Vng ch' y+u l ph3n
ph>i l0i b4 phIn ->n tr!ng n1n kinh t+ th"ng ,ua -i.c huy
4ng cc ngu/n ->n nhn r8i tR tr!ng nCc - ng!i nCc
ch! -ay cc h!0t 4ng sn xut lu th"ng - ti$u %&ng, l thu
h/i ->n ch! -ay the! kz h0n - ntham %* ph3n ph>in : c9
s: i -ay thu lFi tc the! hFp /ng ch! -ay.
chc nEng gim >c c'a t(n %Vng xut pht tR ,uy1n
s: hKu ->n tch r)i ,uy1n s_ %Vng ->n. Hg)i ch! -ay phi
gim st h!0t 4ng kinh t+ c'a ng)i s_ %Vng ->n -ay
m b! thu h/i ->n - lFi tc.
c) mai tra ca tn dng
Nh*c hi.n t>t hai chc nEng tr$n 3y, -ai tr? tc
%Vng c'a t(n %Vng Fc th hi.n : cc m<t.
X N(n %Vng lm chuyn ha ->n nBm im ]->n ch+t^
thnh ->n h!0t 4ng ]->n s>ng^ ,ua n3ng ca! hi.u
,u s_ %Vng ->n tr!ng n1n kinh t+.
Uxq
X N(n %Vng p ng k=p th)i nhu c#u ->n ch! cc c9
s: sn xut
kinh %!anh, ,ua n3ng ca! hi.u ,u s_ %Vng ngu/n ->n
t* c c'a c'a tRng ch' th.
X N(n %Vng tIp trung nhKng ngu/n ->n nhn r8i ph3n
tn tr!ng n1n kinh t+ ch! -ay #u t x3y %*ng cc
c"ng trJnh lCn, #u t m: r4ng ,uy m" sn xut, i mCi
c"ng ngh..
X N(n %Vng l c"ng cV h8 trF \c l*c ch! -i.c chuyn
hCng sn xut kinh %!anh, gp ph#n ,uan trAng -! -i.c
hJnh thnh c9 cu ngnh hFp lZ, hi.u ,u.
X N(n %Vng pht trin lm tEng cc m>i ,uan h. kinh
t+ giKa cc ch' th tr!ng nCc - -Ci nCc ng!i.
d) Ti t%ngQ h5nh thDc 3 (%i tDc tn dng
o 1Gi t#ng ca t4n 'Bng l 9Gn 'Ei cc h*nh thiH ->n
ti1n t., ->n hng ha - ->n tr!ng ti sn ch! thu$.
N(n %Vng ->n ti1n t.. Hg!i hJnh thc ,uan h. tr*c
ti+p giKa ng)i ch! -ay - ng)i i -ay, t(n %Vng ->n ti1n
t. Fc th*c hi.n th"ng ,ua t(n %Vng Hh nCc, t(n %Vng
ng3n hng, t(n %Vng tIp th.
N(n %Vng Hh nCc l ,uan h. -ay mFn - h!n tr
giKa nh nCc -Ci cc t chc - c nh3n tr!ng nCc, giKa nh
nCc -Ci cc ch(nh ph', cc t chc ti ch(nh ,u>c t+.
N(n %Vng ng3n hng l hJnh thc th*c hi.n ,uan h.
t(n %Vng th"ng ,ua -ai tr? trung gian c'a cc ng3n hng.
N(n %Vng tIp th l hJnh thc cc thnh -i$n t*
nguy.n gp ->n ch! nhau -ay, h!<c gp ->n kinh
%!anh t(n %Vng.
Uxs
N(n %Vng ->n hng ha. r ,uan h. mua bn ch=u
hng ha +n kz h0n mCi thanh t!n gi tr= hng ha - lFi
tc. N(n %Vng ->n hng ha c?n gAi l t(n %Vng th9ng m0i,
Fc th*c hi.n th"ng ,ua cc h>i phi+u, kz phi+u hay th9ng
phi+u.
N(n %Vng ->n ti sn. r hJnh thc ch! thu$ ti sn
hay ch! thu$
ti ch(nh. N chc kinh %!anh t(n %Vng ->n ti sn l cc
c"ng ty ch! thu$ ti ch(nh.
o 8#i tc t4n 'Bng
rFi tc l m4t b4 phIn c'a lFi nhuIn m ng)i i -ay
phi tr ch! ng)i ch! -ay -1 ,uy1n Fc s_ %Vng ngu/n ti
ch(nh c'a ng)i ch! -ay tr!ng m4t kh!ng th)i gian xc
=nh. Hi cch khc lFi tc l ci gi phi tr -1 ,uy1n Fc
s_ %Vng c th)i h0n ngu/n ti ch(nh c'a ng)i khc.
Ni sut lFi tc l ti l. ph#n trEm giKa lFi tc phi tr
s! -Ci ngu/n ti ch(nh 5 -ay. Ni sut lFi tc phV thu4c -!
,uan h. cung c#u -1 ngu/n ti ch(nh nhn r8i tr!ng n1n
kinh t+. Ni sut lFi tc ]l5i sut^ l m4t c"ng cV ,uan trAng
th*c hi.n ch(nh sch ti1n t. c'a Hh nCc, Hh nCc s_ %Vng
l5i sut i1u ch;nh c9 cu cc ngnh kinh t+, i1u
ch;nh nh=p 4 tEng tr:ng kinh t+ - i1u ch;nh cc ,uan
h. kinh t+ x5 h4i the! inh hCng x5 h4i ch' ngh7a s* pht
trin n1n kinh t+ th= tr)ng : nCc ta.
&. 74c gii >h4> >h4t trin t,n BNng nRc ta
tr0ng giai 0"n hin na;
H!0t 4ng t(n %Vng 9c th*c hi.n tr$n th= tr)ng ti
ch(nh. dJ -Iy m: r4ng ,uan h. t(n %Vng phi t0! m"i
Uxt
tr)ng php lZ - i1u ki.n thuIn lFi kh"ng ngRng pht
trin th= tr)ng ti ch(nh ba! g/m th= tr)ng ->n ti1n t.
]ng\n h0n, trung h0n - %i h0n^ ,ua h. th>ng ng3n hng
th9ng m0i - th= tr)ng chng kh!n.
cc gii php ch' y+u
X NEng c)ng -ai tr? ,un lZ nh nCc, tr*c ti+p l Hg3n
hng nh nCc - 'y ban chng kh!n Hh nCc tR -i.c t0! lIp
khung kh luIt php, x3y %*ng b4 my hnh php - t
php >i -Ci h!0t 4ng tr$n th= tr)ng ti ch(nh. c nh -Iy
mCi giK Fc chK t(n. bu"ng l@ng s* ,un lZ c'a nh nCc thJ
,uan h. t(n %Vng sO b= bi+n thnh lFi %Vng, chi+m %Vng -
chi+m !0t, tc 4ng xu +n mAi m<t )i s>ng kinh t+
x5 h4i. S* - cc hFp tc x5 t(n %Vng - cc ,uQ t(n %Vng
nh3n %3n nEm Gwwx { GwwG l bi hAc x9ng mu >i -Ci
chWng ta.
X Ma %0ng ha cc hJnh thc t(n %Vng huy 4ng
t>i a cc ngu/n ti ch(nh nhn r8i tr!ng n1n kinh t+ -
ngu/n ti ch(nh tR nCc ng!i p ng nhu c#u ->n tr!ng
,u trJnh c"ng nghi.p h! hi.n 0i h! t nCc.
X M>i -Ci t(n %Vng nh nCc. day tr!ng nCc ch' y+u l
-ay %i h0n - trung h0n. day ng!i nCc c#n c ,uy h!0ch k+
h!0ch huy 4ng - s_ %Vng ngu/n ->n L c hi.u ,u.
Nrnh b> tr( ->n %n tri, gii ,uy+t t>t cc kh3u chun b=
%* n, 1n b& - gii phng m<t bBng, l*a chAn nh
th#u y nhanh ti+n 4 gii ng3n.
X M>i -Ci t(n %Vng ng3n hng. NIp trung x_ lZ nF ,u
h0n kh"ng c kh nEng thanh t!n lnh m0nh ha h!0t
4ng ti ch(nh c'a cc ng3n hng th9ng m0i. H3ng ca!
Uxw
nEng l*c - hi.u ,u h!0t 4ng c'a cc ng3n hng th9ng
m0i - cc t chc t(n %Vng tr$n c9 s: c9 cu l0i nF - tEng
->n php =nh.
X Nh*c hi.n c9 ch+ l5i sut th@a thuIn t&y thu4c -!
,uan h. cung c#u - mc 4 t(n nhi.m lmn nhau tr!ng
h!0t 4ng t(n %Vng. Hg3n hng nh nCc c"ng b> l5i sut c9
bn l tham kh! - =nh hCng l5i sut th= tr)ng.
III- 'gKn hng
$. b+t #6 %n cI bn % ngKn hng
a) ehi ni1 38 ngLn hng
Hg3n hng xut hi.n #u ti$n tr!ng l=ch s_ l ng3n
hng th9ng m0i. Hg3n hng th9ng m0i l %!anh nghi.p
kinh %!anh ti1n t., Fc s* t(n nhi.m c'a khch hng m
tr: thnh trung t3m t(n %Vng, trung t3m ti1n m<t -
trung t3m thanh t!n tr$n tRng =a bn.
L! y$u c#u ,un lZ nh nCc -1 ti1n t. - ,un lZ kinh
%!anh ti1n t. m xut hi.n Hg3n hng nh nCc. Hg3n
hng nh nCc l c9 ,uan ,un lZ nh nCc -1 ti1n t. - kinh
%!anh ti1n t..
: nCc ta, tr!ng c9 ch+ cS ch; c m4t ng3n hng %uy
nht l Hg3n hng nh nCc -Ra th*c hi.n chc nEng ,un
lZ nh nCc -1 ti1n t. -Ra tr*c ti+p kinh %!anh ti1n t..
chuyn sang c9 ch+ mCi, h. th>ng ng3n hng Fc ph3n
thnh hai h. th>ng. Hg3n hng nh nCc th*c hi.n chc
nEng ,un lZ nh nCc -1 ti1n t. - kinh %!anh ti1n t., l
ng3n hng c'a cc ng3n hng. cc ng3n hng th9ng m0i
l nhKng %!anh nghi.p tr*c ti+p kinh %!anh ti1n t. t(n
%Vng.
UGx
b) mai tra ca ngLn hng
Hg3n hng nh nCc l c9 ,uan c'a ch(nh ph' - l
ng3n hng trung 9ng. Hg3n hng nh nCc th*c hi.n chc
nEng ,un lZ nh nCc -1 ti1n t. - h!0t 4ng ng3n hng,
l ng3n hng pht hnh ti1n t., l ng3n hng c'a cc t
chc t(n %Vng - ng3n hng lm %=ch -V ti1n t. ch!
ch(nh ph'.
r c9 ,uan i1u hnh th*c thi ch(nh sch ti1n t.,
h!0t 4ng c'a ng3n hng nh nCc hCng -! mVc ti$u n
=nh sc mua c'a /ng ti1n, lm ch! /ng ti1n th*c s*
l ph9ng ti.n t chc sn xut lu th"ng - ti$u %&ng, th"ng
,ua s_ %Vng /ng ti1n i1u ch;nh nh=p 4 tEng trX
:ng kinh t+ - th*c hi.n c"ng bBng x5 h4i the! mVc ti$u
pht trin kinh t+ x5 h4i c'a t nCc.
cc ng3n hng th9ng m0i l l*c lFng ch' y+u tr!ng
-i.c th*c thi cc ,uan h. t(n %Vng, bi+n -ai tr? khch ,uan
c'a t(n %Vng thnh hi.n th*c tr!ng n1n kinh t+, p ng
nhu c#u ->n pht trin kinh t+ - gp ph#n ,uan trAng
-! -i.c hJnh thnh c9 cu kinh t+ hFp lZ, n3ng ca! hi.u
,u n1n sn xut x5 h4i. cc ng3n hng th9ng m0i c -ai tr?
trung gian, chuyn cc kh!n ti+t ki.m ti1n nhn r8i t0m
th)i thnh t(n %Vng #u to -ai tr? thanh t!no -ai tr? b!
l5nho -ai tr? 0i lZo -ai tr? th*c hi.n ch(nh sch ti1n t..
&. bNc tiMu % gii >h4> h0"t +ng ca h th6ng
ngKn hng
DVc ti$u c'a h. th>ng ng3n hng l n =nh sc
mua c'a /ng ti1n, n3ng ca! uy t(n - kh nEng chuyn
i c'a /ng ti1n di.t Ham, %uy trJ s* lnh m0nh, an
t!n - n3ng ca! hi.u ,u h!0t 4ng c'a h. th>ng t(n
UGG
%Vng, gp ph#n thWc y kinh t+ x5 h4i pht trin b1n
-Kng.
a) Gi/i IhI "i 39i h thng -gLn hng nh nE
9c
X Ni+p tVc i mCi - n3ng ca! nEng l*c h!0t 4ng
c'a HHHH th*c hi.n t>t mVc ti$u c'a ch(nh sch ti1n
t..
X S_ %Vng linh h!0t - /ng b4 cc c"ng cV th*c hi.n
ch(nh sch ti1n t..
X Hi.n 0i ha c"ng ngh. ng3n hng, chn ch;nh l0i
h. th>ng thanh t!n li$n Hg3n hng.
X H!n thi.n cc ,uy =nh php lZ -1 an t!n t(n
%Vng - h!0t 4ng ng3n hng, chn ch;nh b4 my t
chc - c9 ch+ h!0t 4ng c'a c9 ,uan thanh tra gim st
c'a HHHH >i -Ci cc HHND - cc t chc t(n %Vng.
b) Gi/i IhI "i 39i h thng -4&M
X My nhanh ,u trJnh x_ lZ nF ,u h0n c'a cc HHND
- cc t chc t(n %Vng.
X Nh*c hi.n ch9ng trJnh tng th c'ng c>, s\p x+p
l0i, lnh m0nh ha tJnh hJnh ti ch(nh, n3ng ca! sc c0nh
tranh - hi.u ,u h!0t 4ng c'a cc HHND - cc t chc
t(n %Vng.
X S\p x+p l0i cc ng3n hng th9ng m0i c ph#n, cc
,uQ t(n %Vng nh3n %3no gii th h!<c st nhIp cc 9n
-= y+u kYm kh"ng c kh nEng phVc h/i - pht trin.
X D: r4ng ph0m -i h!0t 4ng c'a cc chi nhnh ng3n
hng nCc ng!i tr!ng giCi h0n c th kim s!t Fc.
UGU
X Nch nghi.p -V t(n %Vng ng3n hng th*c hi.n
ch(nh sch x5 h4i c'a cc HHNDvL. Nhnh lIp ng3n hng
chuy$n trch th*c thi ch(nh sch x5 h4i.
X aim thiu chi ph( h!0t 4ng tEng sc c0nh tranh
c'a cc HHND.
UG`
Bi 1C
-0n c@u ha % h+i nh<> kinh t) Au6c t)
% khu %Cc ca ?it 'am
I. -0n c@u ha kinh t) % t4c +ng ca n )n m
r+ng kinh t) 6i ng0"i % h+i nh<> kinh t) Au6c t)
ch' tr9ng nch' 4ng h4i nhIpn kinh t+ ,u>c t+ -
khu -*c b\t ngu/n tR s* nhIn thc -1 xu th+ t!n c#u ha
kinh t+. L! , trCc h+t, c#n nghi$n cu lm rp xu th+ t!n
c#u ha kinh t+ X xu th+ pht trin khch ,uan c'a n1n
kinh t+ th+ giCi hi.n nay.
$. -0n c@u ha kinh t) % nh(ng nhKn t6 c
nh hng )n #C hFnh thnh % thgc Z; Au4 trFnh
t0n c@u ha
a) ehi ni1 t!n c+u ha Hinh t,
Nr!ng nhi1u thIp ni$n g#n 3y, khi ni.m nt!n c#u
han Fc 1 cIp m4t cch r4ng r5i. Hi.n nay ang t/n t0i
nhi1u ,uan ni.m -1 t!n c#u ha kinh t+. Nng hFp cc
,uan ni.m khc nhau y, chWng ta c th hiu rBng2 N!n
c#u ha, m trCc h+t l t!n c#u ha kinh t+, l bCc pht
trin ca! c'a ,u trJnh ,u>c t+ ]nternatinalisati!n^ n1n
kinh t+ th+ giCi, l giai !0n chuyn bi+n -1 -It cht c'a
,u trJnh ,u>c t+ ha.
]vu>c t+ ha l xu th+ pht trin kinh t+ th+ giCi c
: chi1u r4ng - trJnh 4 ca! c'a n. M l m4t ,u trJnh
m tr!ng m>i ,uan h. Fc th ch+ ha giKa cc %3n t4c
%*a tr$n nhKng ti$u chun - h. th>ng chung 5 Fc
UGh
c4ng /ng ,u>c t+ chp nhIn - th*c hi.n th"ng ,ua
-i.c kZ k+t cc i1u Cc, hi.p =nh - cc tIp ,un ,u>c
t+. Nr$n m4t s> m<t h!0t 4ng c'a x5 h4i l!i ng)i n,u>c
t+ han l bCc #u i +n t!n c#u ha. d( %V, ch+
4 mIu %=ch t* %! 5 Fc ,u>c t+ ha bBng -i.c kZ hi.p
=nh aNN^.
i -i h1 ca t!n c+u ha Hinh t, (S
. cc %?ng hng ha, %=ch -V, kQ thuIt, ->n, ngu/n
nh3n l*c ngy cng -Ft ,ua bi$n giCi cc ,u>c gia, lu
th"ng tr$n ph0m -i t!n c#u ngy cng t* %! h9n.
. N!n c#u ha l s* gia tEng li$n k+t t!n c#u lm rWt
ng\n kh!ng cch giKa cc ,u>c gia t0! n$n s* phV thu4c
lmn nhau ngy cng ch<t chO, trCc h+t -1 sn xut - th=
tr)ng nh) t(nh nEng 4ng c'a th9ng m0i, c'a s* lu th"ng
->n - c"ng ngh..
. H1n kinh t+ cc nCc tr$n th+ giCi ngy cng m: c_a
- h?a nhIp -Ci nhau. S* pht trin c'a kinh t+ cc nCc tr$n
th+ giCi - s* -In 4ng c'a t!n b4 n1n kinh t+ th+ giCi
ngy cng nh h:ng - ch+ Cc lmn nhau.
N!n c#u ha th*c cht l t!n c#u ha kinh t+, the!
, n c -ai tr? ch' 0!, cc ph9ng %i.n khc c'a t!n
c#u ha l %! s* tc 4ng c'a t!n c#u ha kinh t+, h!<c
l phi sinh c'a t!n c#u ha kinh t+.
b) -hng nhLn t (1 n/. sinh 3 thbc "U. qu
tr5nh t!n c+u ha
M0i h4i 0i biu t!n ,u>c l#n th f c'a Mng ta 5
ch; rp2 nN!n c#u ha kinh t+ l m4t xu th+ khch ,uann.
N(nh khch ,uan y b\t ngu/n tR m4t s> nh3n t> sau
3y2
UGk
?t l, t!n c#u ha kinh t+ X bCc pht trin mCi, ca!
c'a ,u>c t+ ha kinh t+, n b\t ngu/n tR s* pht trin c'a
l*c lFng sn xut, tR t(nh cht x5 h4i ha sn xut tr$n ph0m
-i ,u>c t+.
X Nr!ng cc x5 h4i c xa, cc ,u>c gia %3n t4c t/n t0i
t9ng >i bi.t lIp, (t c ,uan h. -Ci nhau. Hhng c&ng -Ci s*
pht trin c'a l*c lFng sn xut, s* tEng ti+n c'a sn xut
- tra! i hng ha, s* m: r4ng th= tr)ng thJ cc m>i
,uan h. cSng %#n %#n m: r4ng kh@i ranh giCi ,u>c gia,
hJnh thnh cc m>i ,uan h. ,u>c t+ - ,u trJnh ,u>c t+
ha Fc b\t #u.
@ai l, s* pht trin c'a kh!a hAc - c"ng ngh..
: -! th+ ki fd X fd, nh) c nhKng pht ki+n lCn -1
=a lZ, c&ng -Ci s* ti+n b4 c'a kQ thuIt hng hi 5 giWp
cc nCc tr$n ch3u lVc th"ng th9ng, m: r4ng gia! lu kinh t+,
th9ng m0i. M)ng s\t pht trin m0nh : ch3u u - b\c DQ
tR giKa th+ ki ff, tu th'y, xe h9i pht trin -! cu>i th+
ki ff, /ng th)i -Ci s* ra )i c'a i.n t(n, i.n th!0i
5 lm ch! n1n sn xut -It cht pht trin -Ft bi$n giCi
,u>c gia - khu -*c.
M<c bi.t l cu4c cch m0ng kh!a hAc - c"ng ngh.
pht trin m0nh mO tR nhKng nEm sx c'a th+ ki ff, 5 t0!
ra bCc ng!<t tr!ng s* pht trin l*c lFng sn xut, n3ng ca!
nEng sut la! 4ng - hi.u ,u c'a n1n sn xut x5 h4i,
lm ch! ph3n c"ng la! 4ng ngy cng m: r4ng tr$n ph0m
-i ,u>c gia - ,u>c t+. dCi cch m0ng kh!a hAc - c"ng
ngh. hi.n 0i, c"ng ngh. th"ng tn - -ign th"ng xut
hi.n, h. th>ng nternet ba! tr&m t!n c#u lm ch! ,u
trJnh t!n c#u ha kinh t+ cng s3u r4ng.
UGq
Fa l, s* hJnh thnh m0ng lCi sn xut ,u>c t+ - -ai
tr? ngy
cng tEng c'a cc c"ng ty xuy$n ,u>c gia ]NHc^ X l*c lFng
chi ph>i t!n c#u ha.
Hh3n t> ny li$n ,uan tr*c ti+p +n s* ra )i -
ng %Vng cc c"ng ngh. mCi. chWng ta thy, s* ph3n c"ng
la! 4ng ,u>c t+ %*a tr$n c9 s: chuy$n m"n ha the!
ngnh trCc 3y, nay chuyn sang chuy$n m"n ha sn
xut tr!ng n4i b4 ngnh, ngh7a l chuy$n m"n ha the!
>i tFng, chi ti+t sn phm, ph3n chia giKa nhi1u c"ng ty
4c lIp, nBm : nhi1u nCc khc nhau. chPng h0n, h5ng
b"ing ]DQ^ 5 s_ %Vng qxx c"ng ty : cc nCc khc nhau
sn xut cc chi ti+t, cc linh ki.n c'a my bay b"ing shs.
S* ra )i - pht trin c'a cc c"ng ty xuy$n ,u>c
gia ]NHc^ cng lm ch! sn xut mang t(nh t!n c#u.
Nhe! s> li.u c'a ri$n hFp ,u>c, tr$n th+ giCi hi.n c
qx.xxx c"ng ty xuy$n ,u>c gia, -Ci kxx.xxx chi nhnh : nCc
ng!i, c tng %!anh s> Gx.xxx ti SL, chi+m g#n hx~
tng sn phm c'a th+ giCi, kim s!t qx~ th9ng m0i th+
giCi, tx~ L, wx~ k+t ,u nghi$n cu trin khai kQ thuIt
- chuyn gia! c"ng ngh. tr$n th+ giCi.
FGn l, cc t chc kinh t+, ti ch(nh, th9ng m0i
,u>c t+ ng -ai tr? thWc y t!n c#u ha kinh t+. cc
t chc ny2 vuQ ti1n t. ,u>c t+ ]D^, Hg3n hng th+ giCi
]b^, N chc th9ng m0i th+ giCi ]N^, ra )i l k+t
,u c'a ,u trJnh t!n c#u ha kinh t+, %! nhu c#u t!n
c#u ha kinh t+. S!ng +n lFt mJnh, chWng tr: thnh
nh3n t> thWc y t!n c#u ha kinh t+. Hg)i ta 5 -( D,
b, N nh l nba c8 xe ng*an i1u ti+t m>i ,uan h. kinh
t+ th+ giCi tR n_a sau th+ ki ff.
UGs
&. En cht ca t0n c@u ha kinh t)
j &!n c+u ha c ngukn gc 1ang tnh Hhch
quan
c.Dc - ungghen tr!ng cc tc phm c'a mJnh cha
s_ %Vng thuIt ngK t!n c#u ha kinh t+ nhng cc "ng 5
ph3n t(ch m4t cch s3u s\c -1 ,u trJnh ,u>c t+ ha sn
xut t bn ch' ngh7a - xu hCng pht trin c'a n2
nH1n 0i c"ng nghi.p 5 x3y %*ng n$n th= tr)ng
th+ giCi ->n Fc chun b= tR khi pht hi.n ra ch3u DQn.
ndJ lu"n lu"n b= thWc y b:i nhu c#u -1 nhKng n9i
ti$u thV sn phm, giai cp t sn x3m ln kh\p h!n c#u.
H phi x3m nhIp -! kh\p n9i, trV l0i : kh\p n9i -
thi+t lIp nhKng m>i li$n h. : kh\p n9in.
L! bp n<n th= tr)ng th+ giCi, giai cp t sn 5 lm
ch! sn xut - ti$u %&ng c'a tt c cc nCc mang t(nh cht
th+ giCi... n 5 lm ch! c"ng nghi.p mt c9 s: %3n t4c...
HhKng ngnh c"ng nghi.p %3n t4c b= thay th+ b:i nhKng
ngnh c"ng nghi.p mCi, tc l nhKng ngnh c"ng nghi.p m
-i.c %u nhIp chWng tr: thnh m4t -n 1 s>ng c?n >i -Ci
tt c cc %3n t4c -En minh, nhKng ngnh c"ng nghi.p
kh"ng %&ng nhKng nguy$n li.u bn x, m %&ng nhKng
nguy$n li.u a tR nhKng mi1n xa x"i nht tr$n tri t +n
- sn phm lm ra kh"ng nhKng Fc ti$u thV ngay tr!ng x
m c?n Fc ti$u thV : tt c cc n9i tr$n tri t. Nhay ch!
nhKng nhu c#u cS Fc th@a m5n bBng nhKng sn phm tr!ng
nCc thJ ny sinh ra nhKng nhu c#u mCi, ?i h@i Fc th@a m5n
bBng nhKng sn phm a tR nhKng mi1n - x xa x"i
nht -1.
UGt
Nhay ch! tJnh tr0ng c" lIp trCc kia c'a cc =a phX
9ng - %3n t4c -mn t* cung t* cp, ta thy pht trin
nhKng ,uan h. ph bi+n, s* phV thu4c ph bi+n giKa cc
%3n t4c...
Hh) ci ti+n mau chng c"ng cV sn xut - lm ch!
cc ph9ng ti.n gia! th"ng tr: n$n -" c&ng thuIn ti.n, giai
cp t sn 5 l"i cu>n c nhKng %3n t4c %5 man nht -!
tr! lu -En minh... H bu4c tt c cc %3n t4c phi th*c
hnh ph9ng thc sn xut t sn n+u kh"ng sO b= ti$u %i.to
n bu4c tt c cc %3n t4c phi %u nhIp ci gAi l -En
minh, ngh7a l phi tr: thnh t sn. Hi tm l0i, n t0! ra
m4t th+ giCi the! hJnh %0ng c'a n
]G^
.
N!n c#u ha kinh t+ l xu hCng c t(nh khch ,uan.
N(nh khch ,uan y Fc ,uy =nh b:i t(nh tt y+u
khch ,uan c'a ,u trJnh ,u>c t+ ha kinh t+. Hgy nay
tr!ng th*c tign, tr$n m4t s> m<t ch' y+u c'a n1n kinh t+
th+ giCi, ,u>c t+ ha l c9 s:, ti1n 1 ch! t!n c#u ha kinh
t+. Nh( %V, kh:i #u l l7nh -*c bu"n bn, th9ng m0i Fc
,u>c t+ ha, sau , ,u trJnh ,u>c t+ ha lan sang cc
l7nh -*c khc nh ti ch(nh ti1n t., ,u>c t+ ha sn xut
- #u t. ch+ 4 mIu %=ch t* %! 5 Fc ,u>c t+ ha
bBng -i.c kZ Hi.p =nh chung -1 thu+ ,uan - mIu %=ch
]aNN^ h!<c -i.c nhi1u nCc c&ng thRa nhIn - tham gia -!
cc t chc ,u>c t+ nh Hg3n hng th+ giCi ]b^, vuQ ti1n
t. ,u>c t+ ]D^. ch(nh cc th ch+ - ,uy ch+ h!0t 4ng
c'a cc t chc ny c#n Fc i mCi m b! lFi (ch c'a
cc ,u>c gia thu hWt s* tham gia - tu3n th' c'a 0i
b4 phIn cc nCc tr$n th+ giCi.
]
G^ cc Dc - 6h.ungghen, Ton t$%, t.h, Hxb cNva, H, Gwwk, tr.qxU.
UGw
j &!n c+u ha gnn (i8n 39i ch nghGa t b/n 3
hin "ang b ch nghGa t b/nQ nh<t ( cc n9c t b/n
Iht tri#n chi IhiQ (%i dng "# Ihc 3 ch! 1c
"ch ca hXQ ha. ni cch HhcQ t!n c+u ha Hinh t,
hin na. "ang tr!ng quf "B! ca ch nghGa t b/nP
Nr!ng th)i kz ch' ngh7a t bn c?n th>ng tr= t!n th+
giCi thJ 9ng nhi$n ,u trJnh ,u>c t+ ha ch=u s* chi ph>i
h!n t!n b:i cc tIp !n t bn. Hay ni cch khc, t!n
c#u ha kinh t+ g\n li1n -Ci ,u trJnh pht trin c'a ch'
ngh7a t bn. vu trJnh pht trin c -1 chi1u r4ng -
chi1u s3u c'a ,u>c t+ ha kinh t+, nh c.Dc 5 ni, kh"ng
phi l ci gJ khc ng!i k+t ,u c'a t(nh tt y+u khch
,uan c'a sn xut - Z / ch' ,uan c'a ch' ngh7a t bn
-J mVc ti$u lFi nhuIn.
Nr!ng th)i kz h. th>ng x5 h4i ch' ngh7a t/n t0i, ,uan
h. kinh t+ ,u>c t+ b= chi ph>i b:i s* hFp tc - u tranh
giKa hai h. th>ng kinh t+ th+ giCi2 t bn ch' ngh7a - x5
h4i ch' ngh7a. NR sau khi ri$n f" tan r5, cc nCc x5 h4i ch'
ngh7a : M"ng u b= xa b@, t9ng ,uan l*c lFng tr$n th+ giCi
thay i kh"ng c lFi ch! cc l*c lFng cch m0ng, t!n c#u
ha kinh t+ Fc thWc y -Ci Z / p <t ch' ,uan c'a
nhKng ky n\m cc l*c lFng kinh t+ h&ng hIu nht. Mi1u ny
biu hi.n nh sau2
X cc nCc t bn pht trin ph9ng N3y ng #u l
DQ, %Ci chi$u bi bJnh Png t* %! 5 lu"n p <t ch'
ngh7a b ,uy1n -1 kinh t+, ti ch(nh, kQ thuIt, thi hnh
cc chi+n lFc - chi+n thuIt kinh t+ >i ng!0i c lFi ch! cc
nCc giu, c th+ l*c, g3y tr: ng0i ch! -i.c b! -. ch'
,uy1n ,u>c gia c'a cc nCc %3n t4c 4c lIp. D4t m<t hA
UUx
thWc y t* %! ha mIu %=ch, ph - cc hng r! mIu
%=ch c'a cc nCc khc, m: ra th= tr)ng mIu %=ch ,u>c t+,
bn ra! - thWc Yp cc nCc th*c hi.n nm" hJnh kinh t+ t*
%!n kiu ph9ng N3yo m<t khc hA l0i rt mign cng, trJ
h!5n tr!ng -i.c m: c_a th= tr)ng c'a nCc mJnh ch! cc nCc
khc.
X N!n c#u ha kinh t+ th*c cht l bu4c cc nCc : cc
nc thang pht trin rt khc nhau phi chp nhIn ,uy ch+
- ,uy t\c kinh t+ ,u>c t+ %! cc nCc lCn ph9ng N3y, ng
#u l DQ ,uy =nh. H#u h+t h. th>ng php luIt - ,uy
ch+ kinh t+ ,u>c t+ hi.n hnh 1u Fc x3y %*ng tr$n c9
s: i1u ki.n kinh t+ x5 h4i ch' y+u c'a cc nCc ph9ng
N3y, <c bi.t l DQ. dCi cc kh(a c0nh , t!n c#u ha
kinh t+ phn nh t t:ng b ,uy1n c'a DQ tr!ng l7nh -*c
kinh t+ th+ giCi.
X N!n c#u ha kinh t+ Fc th*c hi.n b:i l*c lFng
ch(nh l cc c"ng ty xuy$n ,u>c gia ]NHc^.
X N!n c#u ha kinh t+ Fc th*c hi.n bBng nhKng
c"ng cV s\n bYn %! ch' ngh7a t bn i1u khin. N!n c#u
ha nh s3n ch9i nc -y c"ng bBngn nhng luIt ch9i lu"n
em l0i lFi th+ ch! nhKng ky m0nh ]cc nCc t bn pht trin,
cc NHc lCn^.
Th"ng phi ngmu nhi$n m nhi1u ng)i ni tCi t(nh
cht + ,u>c c'a ,u trJnh t!n c#u ha ang %ign ra
hi.n nay. HenXM9Xt9Xr(ch ]Hein Leterich^, chuy$n gia
nghi$n cu chi+n lFc thu4c Nrung t3m nghi$n cu ,u>c t+
c'a DQ tr!ng khi ph3n t(ch -1 t!n c#u ha 5 khPng
=nh rBng nhu c#u bnh trCng c'a x5 h4i t sn : th+ ki
fd - ff Fc th*c hi.n th"ng ,ua ch' ngh7a th*c %3n,
UUG
: th+ ki ff th"ng ,ua ch' ngh7a + ,u>c - hi.n nay
nWp %Ci bng c'a ci gAi l t!n c#u han
]G^
G^.
Nr!ng cu>n n6h$ phn kh"ng kh( c'a th)i 0in,
Hxb. r|Hamttan c'a 6hp, famia min ]Samir min^ m4t
ng)i x5 h4i %3n ch' -i+t2 nfu th+ t!n c#u ha tr!ng h. t tX
:ng c'a th)i 0i ch; l hJnh thc biu hi.n mCi c'a t(nh
cht + ,u>c ch' ngh7a. N!n c#u ha /ng ngh7a -Ci
+ ,u>c ch' ngh7an
]U^
.
e,t (u?nS N!n c#u ha kinh t+ l m4t xu th+ khch
,uan, l"i cu>n ngy cng nhi1u nCc tham gia. fu th+ ny
ang b= m4t s> nCc pht trin - cc tIp !n kinh t+ t
bn xuy$n ,u>c gia chi ph>i, cha *ng nhi1u m3u thumn,
-Ra c m<t t(ch c*c, -Ra c m<t ti$u c*c, -Ra c hFp tc,
-Ra c u tranh.
1. 'h(ng t4c +ng ca t0n c@u ha kinh t)
a) -hng tc "ng c tnh hai 1Ft ca t!n
c+u ha Hinh t,
i &c "ng tch cJc ca t!n c+u ha Hinh t,P
N!n c#u ha kinh t+ c tc 4ng t! lCn >i -Ci s*
pht trin kinh t+ c'a cc nCc tr$n th+ giCi, th hi.n tr$n
m4t s> m<t2
Th nht, t!n c#u ha kinh t+ thWc y rt m0nh,
rt nhanh s* pht trin - x5 h4i ha l*c lFng sn xut, a
l0i t>c 4 tEng tr:ng kinh t+ ca! ]-! n_a #u th+ ki Ux,
aL6 c'a th+ giCi tEng U,s l#n, +n n_a cu>i th+ ki tEng k,U
l#n^. N!n c#u ha kinh t+ gp ph#n lm chuyn bi+n c9
]
G^ di.n NNTH X HAc -i.n cNva, NNNr, s> hGwww, tr.k.
]
U^ STTF kh5ng th, khec %hBc #c /2u thuqn c) bn 9 thng xu3<n ca n. Nc
c4ng sn, s> h ]UGwwt^, tr.qx.
UUU
cu kinh t+ th+ giCi, <c bi.t lm tEng m0nh ti trAng hng
ch+ tc ]chi+m UG,h~^, - cc %=ch -V ]qU,h~^ tr!ng c9
cu kinh t+ th+ giCi.
Th hai, t!n c#u ha lm tEng th$m s* phV thu4c -
tc 4ng lmn nhau giKa cc n1n kinh t+ cc nCc. N!n c#u
ha kinh t+ lm ch! kinh t+ m8i nCc c th tr: thnh b4
phIn c'a ci tng th, hJnh thnh cVc %i.n kinh t+ th+
giCi mCi. di.c gia! lu, tra! i cc h!0t 4ng kinh t+
tJm ki+m cc lFi (ch giKa cc nCc, cc n1n kinh t+ ngy
cng tEng l$n 5 t0! c9 s: ch! xu th+ >i th!0i, hi.p tc,
bi+t mJnh, bi+t ta %ign ra ngy cng m0nh. N!n c#u ha
kinh t+ cSng lm gim thiu cc chCng ng0i tr!ng -i.c lu
chuyn ->n, hng ha, %=ch -V, ngu/n nh3n l*c... giKa cc
n1n kinh t+, cc nCc, lm tEng -ai tr? kinh t+ >i ng!0i,
mIu %=ch - #u t nCc ng!i >i -Ci s* pht trin kinh t+
c'a m8i nCc, lm ch! -i.c ph3n b cc ngu/n l*c tr$n th+
giCi hFp lZ - c hi.u ,u h9n.
Th ba, t!n c#u ha truy1n b - chuyn gia! tr$n
,ui m" ngy cng lCn, tuy cha Fc nh m!ng mu>n, nhKng
thnh ,u mCi my -1 kh!a hAc - c"ng ngh., -1 t chc
- ,un lZ sn xut kinh %!anh, a ki+n thc - kinh
nghi.m +n -Ci cc %3n t4c, t0i nhi1u nCc... %An )ng ch!
c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha.
Th t, t!n c#u ha t0! th$m kh nEng pht trin rWt
ng\n - mang l0i nhKng ngu/n rt ,uan trAng, rt c#n
thi+t ch! cc nCc ang pht trin, tR ngu/n ->n -It cht
+n cc ngu/n tri thc - kinh nghi.m ,un lZ sn xut
kinh %!anh...
Th nL/, t!n c#u ha g3y sc Yp m5nh li.t - gay
g\t -1 c0nh tranh >i -Ci m8i n1n kinh t+, m8i %!anh
UU`
nghi.p. b:i -Iy n lm thay i cch ngh7 cch lm c'a
m8i nCc, m8i nh sn xut. M sn xut, gia! lu kinh t+ t!n
c#u, pht huy lFi th+ c0nh tranh c'a mJnh, chi+m giK ch8
ng tr$n th= tr)ng, m8i nh ,un lZ cSng nh m8i nh kinh
%!anh kh"ng th ch; sn xut ci mJnh c th, m phi
sn xut ci th= tr)ng c#n, phi t(nh +n hi.u ,u c'a
-i.c s_ %Vng cc ngu/n l*c sn xut kh"ng ngRng
n3ng ca! cht lFng hng ha, ci ti+n mmu m5, a %0ng
m<t hng, h0 gi thnh sn phm, p ng nhu c#u ngy
cng ca! - a %0ng c'a ng)i ti$u %&ng, phi n\m -Kng
cc ti$u chun ,u>c t+, phi hiu bi+t luIt php - ,uy Cc
,u>c t+, hiu bi+t th= tr)ng th+ giCi. N!n c#u ha kinh t+
m: ra nhKng =a bn - cch thc h!0t 4ng mCi, nhKng
th= tr)ng mCi, nhKng >i tc mCi ch! tRng nCc.
i &c "ng ti7u cJc ca t!n c+u ha Hinh t,P
vu trJnh t!n c#u ha kinh t+ tr!ng my thIp ki
,ua 5 b4c l4 rp %#n nhKng tc 4ng ti$u c*c >i -Ci kinh
t+, ch(nh tr=, x5 h4i : m8i nCc. N!n c#u ha kinh t+ kh"ng
ch; lm lan t@a - ph cIp ci hay ci t>t m c nhKng ci
%:, ci xu. S* tc 4ng ti$u c*c c'a t!n c#u ha kinh
t+ th hi.n tr$n m4t s> -n 1 sau2
?t l, t!n c#u ha kinh t+ t0! ra s* ph3n ph>i l0i
c'a ci the! hCng nCc chy ch8 trSng, lm ch! kh!ng cch
giu ngh[! tr$n th+ giCi - tr!ng tRng ,u>c gia ngy cng
m: r4ng.
Nhe! nh gi c'a HL6, tr!ng nb! c! -1 s* pht
trin nh3n l!0i Gwwwn, xYt tr$n nhi1u kh(a c0nh thJ %3n s>
: tk ,u>c gia tr$n th+ giCi 5 c mc s>ng thp h9n cch
3y Gx nEm, kh!ng cch giKa cc nCc giu - cc nCc
ngh[! : mc b! 4ng. Nr!ng khi cc nCc c"ng nghi.p pht
UUh
trin -Ci kh!ng G,U ti ng)i chi+m Gk %3n s> th+ giCi, hi.n
ang chi+m tq~ aL6 t!n c#u, hk th= tr)ng xut khu,
G` #u t tr*c ti+p nCc ng!i, sh~ s> my i.n th!0i c'a
t!n th+ giCi thJ Gk %3n s> thu4c cc nCc ngh[! nht ch;
chi+m G~ aL6 c'a t!n th+ giCi m th"i
]G^
.
@ai l, n1n kinh t+ t!n c#u ha l m4t n1n kinh t+
rt %g b= chn th9ng, s* trVc tr<c : m4t kh3u c th lan
ra ph0m -i t!n c#u. cu4c kh'ng h!ng ti ch(nh ti1n t. :
M"ng Ham -! nhKng nEm cu>i th+ ki ff 5 minh chng
rp rng i1u .
Fa l, t!n c#u ha kinh t+ cSng lm xi m?n ,uy1n
l*c nh nCc, %3n t4c, tr!ng khi l0i lm ch! ,uy1n l*c c'a cc
c"ng ty xuy$n ,u>c gia kh"ng ngRng tEng l$n. Thi cc h!0t
4ng gia! lu kinh t+, th9ng m0i ,u>c t+ ngy cng m0nh
mO thJ tr$n th+ giCi -ai tr? c'a ,u>c gia %3n t4c ngy cng
mt i nhKng Z ngh7a nhi1u m<t c'a n. "ng rars nell,
0i s NhVy Min t0i ri$n hi.p ch3u u 5 bJnh luIn -1 l)i
e %Aa c'a cc c"ng ty d!l-! - rics!n sO #u t kx ti
cuar!n ra nCc ng!i n+u NhVy Min kh"ng gia nhIp ri$n
minh ch3u u2 nchWng ta c th lm Fc gJ khi m NhVy
Min c#n rics!n ch kh"ng phi rics!n c#n NhVy Minn.
cc truy1n th>ng -En ha, truy1n th>ng %3n t4c, s\c thi
%3n t4c n+u kh"ng c s* b! -. giK gJn thJ cSng b=
bEng h!0i. Hh -Iy th+ giCi sO mt i t(nh ph!ng phW a
%0ng c'a n, c?n cc ,u>c gia %3n t4c ni chung, <c bi.t
l cc ,u>c gia %3n t4c nh@ y+u sO rt %g b= x3m th*c,
ch' ,uy1n kinh t+ g\n -Ci lFi (ch t nCc %g b= x3m ph0m.
FGn l, -1 m<t -En ha, x5 h4i, t!n c#u ha cSng t0!
ra nguy c9 nh mt bn s\c %3n t4c, nh mt 4c lIp
]
G^ NNfdH, Ni li.u tham kh! <c bi.t, s> UkGGGwww, tr.t
UUk
t* ch' c'a ,u>c gia. N!n c#u ha cSng lm ch! m4t s> -n
1 ti$u c*c tr: n1n ,u>c t+ ha, nh2 bu"n bn - s_ %Vng
ma tWy, m0i %3m, %u nhIp l>i s>ng /i trVy, lan trn ch'
ngh7a kh'ng b>, l3y truy1n cEn b.nh th+ ki HdLS.
Hgay tr!ng nhKng m<t t(ch c*c n$u : ph#n tr$n
cSng n cha kh"ng (t nhKng m<t ti$u c*c. d1 tra! i
hng ha, -i.c t* %! ha th9ng m0i th)ng em l0i lFi (ch lCn
h9n ch! cc nCc c"ng nghi.p pht trin -J sn phm c'a
hA c cht lFng ca!, gi thnh h0, mmu m5 p, %! c
sc c0nh tranh ca!, %g chi+m l7nh th= tr)ng. Nuy ni l t*
%! ha th9ng m0i s!ng cc nCc c"ng nghi.p pht trin -mn
p %Vng nhKng hJnh thc b! h4 c"ng khai ]nh p %Vng
h0n ng0ch^ h!<c tr hJnh ]nh ti$u chun la! 4ng, m"i trX
)ng^. Nuy c chuyn gia! c"ng ngh. s!ng cc nCc c"ng
nghi.p pht trin th)ng kh"ng chuyn gia! nhKng thnh
t*u mCi nht.
b) -hng tc "ng ca c th# t!n c+u ha t9i
quan h quc t, 3 qu tr5nh hi nh?I Hinh t, tr7n
th, gi9iP
fu th+ t!n c#u ha tc 4ng s3u s\c tCi m>i ,uan
h. ,u>c t+ - ,u trJnh h4i nhIp -1 kinh t+ c'a cc nCc,
tr!ng c nCc ta.
. NrCc nhu c#u pht trin, n\m b\t kh nEng tIn
%Vng nhKng m<t t(ch c*c c'a ,u trJnh t!n c#u ha, cc
nCc tr$n th+ giCi 1u c thi$n hCng tR b@ ch(nh sch ng
c_a, chu.#n sang chnh sch 10 ca -Ci b$n ng!i
y m0nh xut khu, tranh th' ->n, c"ng ngh., kinh
nghi.m ,un lZ pht trin.
UUq
. b$n c0nh ,uan h. s!ng ph9ng, ,uan h. a ph9ng
ng -ai tr? ngy cng ,uan trAng tr!ng ,uan h. ,u>c t+o
xut hi.n nhi1u c9 cu hFp tc -Ci nhi1u t#ng nc2 tiu
-&ng, khu -*c, 0i khu -*c - t!n c#u. : tiu -&ng l cc
tam, t gic, cc ch9ng trJnh hFp tc pht trin. : khu -*c
l cc khu mIu %=ch X #u t t* %!. : cc ch3u lVc nh ch3u
DQ, ch3u X Nhi bJnh L9ng, ch3u 6hi xut hi.n cc khu
-*c mIu %=ch t* %! h!<c %ign n hFp tc t!n ch3u lVc.
Nr$n ph0m -i t!n c#u l cc t chc nh N, b, D,
cL, at.
cc hJnh thc li$n k+t %ign ra : cc cp 4 nh2 u 5i
th9ng m0i, li$n minh ,uan thu+, th= tr)ng chung,
HhKng nh3n t> ni tr$n 5 t0! n$n m4t m0ng ,uan
h. ,u>c t+ an xen nhau lm gia tEng th$m t(nh nt&y thu4c
lmn nhaun giKa cc n1n kinh t+. Nuy nhi$n, cc ch' th
tham gia ,u trJnh t!n c#u ha 1u c lFi (ch ri$ng, 4c
lIp -Ci nhau, thIm ch( >i ngh=ch nhau, tR , tr!ng ,uan
h. kinh t+ ,u>c t+ lu"n lu"n t/n t0i U chi1u hCng2 hFp tc -
c0nh tranh.
Nh)i 0i chWng ta ang s>ng l th)i 0i ,u 4 tR
ch' ngh7a t bn l$n ch' ngh7a x5 h4i tr$n ph0m -i th+ giCi.
cc l*c lFng tham gia ,u trJnh t!n c#u ha - h4i nhIp
,u>c t+ ba! g/m hng trEm %3n t4c - cc nh nCc khc
nhau2 cc nCc t bn pht trin, cc nCc ang pht trin, cc
nCc i the! =nh hCng x5 h4i ch' ngh7a.
cc nCc t bn pht trin kh"ng ch; the! ui mVc
ti$u tr*c ti+p l lFi nhuIn m c?n tJm cch chi ph>i, kh>ng
ch+ th= tr)ng th+ giCi, ci bi+n kinh t+ cc nCc khc the!
,u7 0! c'a mJnh. i th+ c sc m0nh -1 kinh t+ - kh!a
UUs
hAc X c"ng ngh., cc nCc t bn pht trin ang tha! tWng
cc t chc kinh t+ ti ch(nh t!n c#u nh D, b, N,...
p <t nhKng ,uy ch+ - ph9ng thc h!0t 4ng kh"ng
bJnh Png, g3y thi.t h0i ngy cng nghi$m trAng ch'
,uy1n ,u>c gia c'a cc nCc ang - chIm pht trin. cc
nCc %3n t4c ch' ngh7a h4i nhIp c i1u ki.n pht
trin, th!t kh@i ngh[! nn, l0c hIu. cc nCc i the! =nh hX
Cng x5 h4i ch' ngh7a ch' 4ng h4i nhIp tranh th'
nhKng m<t c lFi tr$n th= tr)ng th+ giCi, phVc -V mVc ti$u
pht trin n1n kinh t+ th= tr)ng the! =nh hCng x5 h4i ch'
ngh7a, thu hp kh!ng cch -1 trJnh 4 pht trin kinh
t+ s! -Ci cc nCc pht trin.
Nr!ng b>i cnh , b! -. ch' ,uy1n - lFi (ch
,u>c gia, cc nCc ang pht trin th"ng ,ua cc t chc
nh HcNL, nhm ass, Nrung t3m ph9ng Ham - nhi1u
%ign n khc, tEng c)ng !n k+t, kh"ng ngRng u
tranh ra sc ch>ng l0i sc Yp - s* tha! tWng c'a cc nCc t
bn pht trin.
II. 7h +ng *+i 'h<> kinh -) :u6c -).
M)ng l>i i mCi %! Mng c4ng sn di.t Ham kh:i xX
Cng - l5nh 0! tr!ng Gs nEm ,ua nh %u bCc pht trin
mCi tr!ng s* i mCi t %uy lZ luIn cSng nh ph9ng thc l5nh
0! c'a Mng - nh nCc ta tr$n tt c mAi l7nh -*c c'a
)i s>ng kinh t+ x5 h4i, k c tr!ng l7nh -*c m: r4ng ,uan
h. >i ng!0i - ch' 4ng h4i nhIp ,u>c t+.
$. :uan nim % h+i nh<> kinh t) Au6c t)
N!n c#u ha kinh t+ l xu th+ khch ,uan thJ h4i
nhIp kinh t+ ,u>c t+ cSng l m4t tt y+u khch ,uan. nch'
UUt
4ngn h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ 5 tRng bCc hJnh thnh
tr!ng ,u trJnh th*c hi.n c"ng cu4c i mCi ni chung,
tr!ng ,u trJnh trin khai )ng l>i >i ng!0i 4c lIp t*
ch' a ph9ng ha, a %0ng ha ni ri$ng c'a cc M0i h4i
Mng t!n ,u>c tR l#n th d +n l#n th f. N0i M0i h4i l#n
th f c'a Mng ta ]hUxxG^ 5 khPng =nh2 nch' 4ng
h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ - khu -*c the! tinh th#n pht
huy t>i a n4i l*c, n3ng ca! hi.u ,u hFp tc ,u>c t+, b!
m 4c lIp t* ch' - =nh hCng x5 h4i ch' ngh7a, b!
-. lFi (ch %3n t4c, an ninh ,u>c gia, giK gJn bn s\c -En
ha %3n t4c, b! -. m"i tr)ng
]G^
G^.
H4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ c th Fc hiu l2
. vu trJnh i li1n -Ci t!n c#u ha kinh t+, m
trAng t3m l nm: c_an n1n kinh t+, l ti+n hnh t* %! cu4c
c0nh tranh, a cc %!anh nghi.p tr!ng nCc tham gia t(ch
c*c -! cu4c c0nh tranh ,u>c t+.
. S* tham gia -! ph3n c"ng la! 4ng ,u>c t+, t0!
i1u ki.n thuIn lFi pht trin kinh t+, m: r4ng kh"ng
gian - m"i tr)ng chi+m l7nh nhKng -= tr( ph& hFp
nht c th Fc t9ng ,uan h. kinh t+ ,u>c t+.
. D4t cu4c u tranh phc t0p gp ph#n pht
trin kinh t+ - c'ng c> an ninh ch(nh tr=, 4c lIp kinh t+
- bn s\c -En ha %3n t4c c'a m8i nCc th"ng ,ua -i.c
thi+t lIp ,uan h. t&y thu4c lmn nhau, an xen nhau -Ci
nhi1u t#ng nc -Ci cc ,u>c gia khc nhau.
Hi tCi h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ l ni tCi -i.c tham
gia - cc t chc kinh t+, ti ch(nh khu -*c - th+ giCi,
nht l No - t* %! ha th9ng m0i hng hao - m: c_a
]
G^ Mng c4ng sn di.t Ham, CLn ki-n 6i hi 6i bi,u ton >uGc l+n th ^g, Hxb
cNva, H.UxxG, tr.GUx.
UUw
th9ng m0i %=ch -Vo l s* gia tEng cc lu/ng gia! lu ,u>c t+
-1 ->n, #u t, ti ch(nh, c"ng ngh. th"ng ,ua m
thi+t lIp cc m>i ,uan h. th9ng m0i, #u t, kh!a hAc X c"ng
ngh. -Ci cc nCc tr$n th+ giCi %Ci hJnh thc ,uan h. s!ng
ph9ng hay a ph9ng.
fu th+ m: c_a - h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ i li1n -Ci
xu th+ t!n c#u ha kinh t+, %ign ra -Ci nh=p 4 ngy
cng tEng. M trnh nguy c9 tVt hIu - kh@i b= g0t ra ng!i
,uQ 0! pht trin chung , cc nCc 1u phi n8 l*c h4i
nhIp -! xu th+ chung, ra sc c0nh tranh kinh t+ -J s* t/n
t0i - pht trin c'a mJnh. HhJn chung, cc nCc ang pht
trin h4i nhIp -! n1n kinh t+ th+ giCi - khu -*c l nhBm
t0! ra nhKng i1u ki.n ,u>c t+ thuIn lFi ch! -i.c khai thc
t>i a n4i l*c, kh9i %Iy cc ti1m nEng kinh t+, i "i -Ci
-i.c tIn %Vng cc ng!0i l*c nhBm thWc y hFp tc ,u>c t+
c hi.u ,u. S* k+t hFp hai l!0i y+u t> ny m: ra nhKng c9
h4i ch! ,u trJnh h4i nhIp ,u>c t+ c'a cc nCc ang pht
trin ]tr!ng c di.t Ham^.
&- 'h(ng cI h+i Othi cIP % th4ch th8c tr0ng Au4
trFnh h+i nh<> kinh t) Au6c t)
a) -hng c2 hi @th'i c2)
. D: r4ng c9 h4i kinh %!anh - th3m nhIp th= tr)ng.
. NEng thu hWt ->n #u t nCc ng!i - s* chuyn gia!
k7 thuIt, c"ng ngh. tR cc nCc.
. di.t Ham h4i nhIp nhIp kinh t+ ,u>c t+ sO c c9 h4i
n3ng ca! -= tr( ,u>c t+ - t0! th+ ng -Kng ch\c h9n
ch! di.t Ham tr!ng ,uan h. ,u>c t+.
H4i nhIp kinh t+ ,u>c c th mang lai nhKng c9 h4i
lCn c'a m4t th= tr)ng r4ng m: -Ci ti1m nEng lCn -1 kh!a hAc
- c"ng ngh., cSng nh -1 ->n - nhKng kinh nghi.m ,un
U`x
lZ ti$n ti+n m ang rt c#n ch! s* nghi.p c"ng nghi.p
ha, hi.n 0i ha t nCc.
b) -hng thch thDc
H4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ em l0i nhi1u c9 h4i ]th)i
c9^, tuy nhi$n, nhKng thch thc <t ra cSng rt lCn, thIm
ch( c?n lCn h9n nhKng c9 h4i m di.t Ham c th tIn
%Vng tr!ng th)i gian trCc m\t. M l2
?t l, -= th+ kinh t+ c'a nCc ta thp kYm h9n nhi1u
nCc tr!ng khu -*c - th+ giCi.
@ai l, nhKng thch thc tr!ng -i.c tu3n th' cc
nguy$n t\c - nluIt ch9in i1u ti+t th9ng m0i ,u>c t+ c'a
N - cc nguy$n t\c, mVc ti$u c9 bn c'a h. th>ng t
chc khu -*c nh N, 6c, SD
Fa l, sc Yp c'a cu4c c0nh tranh ,u>c t+.
FGn l, cc nCc ang pht trin, tr!ng c di.t Ham,
ang ng trCc sc Yp c'a s* bnh trCng -1 kinh t+ c'a cc
c"ng ty xuy$n ,u>c gia ]NHc^.
cc c"ng ty xuy$n ,u>c gia ]NHc^ -Ci ti1m l*c kinh t+
t! lCn, n\m b\t - ng %Vng Fc c"ng ngh. mCi, ang
ngy cng ,u>c t+ ha cc h!0t 4ng c'a mJnh, mua bn
sp nhIp lmn nhau tr: thnh nhKng tIp !n lCn c sc
m0nh chi ph>i c m4t ngnh h!<c m4t l7nh -*c ch' y+u
n! .
c th ni NHc c -ai tr? t! lCn tr!ng pht trin kinh
t+, th9ng m0i ,u>c t+ - cSng l m4t n4ng l*cn >i -Ci
,u trJnh t!n cu ha - t* %! h9n th9ng m0i ,u>c t+.
fin lu Z rBng, DQ, HhIt - cc nCc as khc l nhKng nCc c
nhi1u NHc nht th+ giCi.
U`G
cc nCc ang pht trin h4i nhIp -! kinh t+ th+ giCi
1u c nhKng c9 h4i thuIn lFi - nhi1u thch thc gay
g\t h9n th)i c9. Hhng t!n c#u ha kinh t+ l xu th+
khch ,uan - h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ cSng l xu th+
khch ,uan n$n kh"ng m4t nCc n! c th ng ng!i. dn
1 l tr!ng ,u trJnh h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ l lm th+
n! ginh Fc nhi1u lFi (ch, gim thiu tc h0i - r'i r!.
M lm Fc nh -Iy, thJ2
X HCc ta phi ginh th+ ch' 4ng tr!ng ti+n trJnh h4i
nhIp kinh t+ ,u>c t+.
X dRa th(ch nghi -Ci tIp ,un - cc ,ui t\c, luIt ,u>c
t+ -Ra phi giK -Kng ch' ,uy1n ,u>c gia.
X 6hi c chi+n lFc x3y %*ng n1n kinh t+ t* ch' th(ch
hFp, c9 cu l0i n1n kinh t+ %3n t4c... lm sa! tranh th' Fc
ngu/n l*c ,u>c t+ pht huy c hi.u ,u cc ngu/n n4i
l*c - kim s!t Fc n-In m.nhn kinh t+X x5 h4i c'a mJnh.
1. 'h(ng k)t Au bRc @u % nh(ng t!n t"i
ch,nh tr0ng Au4 trFnh h+i nh<> kinh t) Au6c t)
H\m b\t c9 h4i, tRng bCc -Ft ,ua kh khEn, thch
thc ti+n trJnh h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ c'a nCc ta thu Fc
nhKng k+t ,u ban #u.
} di.t Ham h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ bBng -i.c thi+t
lIp m>i ,uan h. -Ci mc 4 khc nhau -Ci h#u nh tt c cc
nCc. L! , di.t Ham 5 thi+t lIp ,uan h. ng!0i gia! h9n
Gqx nCc - h#u h+t -Ci cc t chc ,u>c t+ - khu -*c ,uan
trAng. M5 y l&i Fc ch(nh sch ba! -3y cm -In c'a cc
th+ l*c th& =ch, t0! %*ng Fc m"i tr)ng ,u>c t+, khu -*c
thuIn lFi ch! c"ng cu4c x3y %*ng - b! -. t ,u>c,
n3ng ca! -= th+ c'a nCc ta tr$n ch(nh tr)ng - th9ng trX
)ng ,u>c t+. M0i h4i l#n th d c'a Mng 5 nh gi -i.c
U`U
npht trin m0nh mO ,uan h. >i ng!0i, ph th+ b= ba!
-3y cm -In, tham gia t(ch c*c -! )i s>ng c4ng /ng
,u>c t+n
]G^
. M5 khai th"ng Fc ,uan h. -Ci cc t chc ti
ch(nh, ti1n t. ,u>c t+ nh D, b, Lb. HhKng i1u
giWp di.t Ham m: r4ng th$m th= tr)ng, th$m >i tc, tEng
t(nh hp %mn c'a nCc ta >i -Ci cc nCc khc, k c cc nCc
lCn - cc trung t3m kinh t+ ,uan trAng tr$n th+ giCi.
} HCc ta 5 kh\c phVc Fc tJnh tr0ng kh'ng h!ng
th= tr)ng %! ri$n f" - h. th>ng fHcH b= tan - - cu4c
kh'ng h!ng khu -*c g3y n$n, /ng th)i m: r4ng th= tr)ng
xut khu. HEm Gwwx kim ng0ch xut khu mCi 0t U,hxh ti
SL - nhIp khu 0t2 U,skU ti SL, thJ nEm UxxG, kim
ng0ch xut khu 5 0t Gk,G ti SL ]n+u t(nh c %=ch -V
thJ 0t Gs,q ti SL^
]U^
.
} Nhu hWt Fc nhi1u ->n #u t tr*c ti+p nCc ng!i
]L^ - tranh th' Fc ngu/n -i.n trF ch(nh thc ]L^
ngy cng lCn, gim ng k nF nCc ng!i.
T tR khi ban hnh ruIt #u t tr*c ti+p nCc ng!i
]GUGwts^ +n nay ta 5 thu hWt Fc hU ti SL ->n #u t,
-Ci tr$n `.xxx %* n, tr!ng 5 th*c hi.n Fc Ul ti SL.
Hgu/n ->n #u t tr*c ti+p nCc ng!i giK m4t -= tr( ,uan
trAng tr!ng n1n kinh t+ nCc ta2 g#n `x~ ->n #u t x5 h4i,
`k~ gi tr= sn xut c"ng nghi.p, Ux~ xut khu, gii
,uy+t -i.c lm ch! kh!ng hx -0n la! 4ng - hng chVc
-0n la! 4ng gin ti+p.
NR Gww` chWng ta 5 bJnh th)ng ha ,uan h. -Ci cc
=nh ch+ ti ch(nh ,u>c t+, nh) ngu/n L c'a D,
b, Lb, HhIt bn... Fc khai th"ng - kh"ng ngRng tEng
l$n. ch! +n nay cc nh ti trF 5 cam k+t %nh ch! nCc ta
]
G^ Mng c4ng sn di.t Ham, CLn ki-n 6i hi 6i bi,u ton >uGc l+n th C^^^, Hxb
cNva, H.Gwwq, tr.qU.
]
U^ ban -En ha { N t:ng trung 9ng, Nh"ng b! n4i b4, kUxxU, tr.`.
U``
Ux ti SL, ch' y+u l ch! -ay u 5i - m4t ph#n -i.n trF
kh"ng h!n l0i.
di.c khai th"ng ,uan h. -Ci D - b cSng t0! i1u
ki.n ch! ta gii ,uy+t m4t bCc ,uan trAng -n 1 nF nCc
ng!io 5 gim Fc tCi sx~ nF cc nCc tR nEm lww` -1 trCc,
gp ph#n n =nh cn c3n thu chi ng3n sch, tIp trung
ngu/n l*c ch! cc ch9ng trJnh pht trin kinh t+ X x5 h4i,
m: ra kh nEng -ay Fc ->n ch! cc k$nh khc.
} Ni+p thu kh!a hAc c"ng ngh., kQ nEng ,un lZ, gp
ph#n ! t0! m4t s> cn b4 ,un lZ - cn b4 kinh %!anh
nEng 4ng - sng t0!.
} NRng bCc a h!0t 4ng c'a cc %!anh nghi.p - c
n1n kinh t+ -! m"i tr)ng c0nh tranh, thWc y chuyn
%=ch c9 cu kinh t+, n3ng ca! hi.u ,u sn xut kinh
%!anh.
Nuy nhi$n ,u trJnh h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ -Ra ,ua
cSng b4c l4 nhi1u y+u kYm, c#n kh\c phVc, l2
} cha lm t>t c"ng tc chun b= khi ti+n trJnh h4i
nhIp kinh t+ ,u>c t+ chuyn sang giai !0n mCi.
ch' tr9ng h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ 5 Fc khPng
=nh tr!ng nhi1u Hgh= ,uy+t c'a Mng - tr$n th*c t+ 5
Fc th*c hi.n tRng bCc, s!ng nhIn thc h4i nhIp cha 0t Fc
s* nht tr( ca!, nh h:ng tCi ,u trJnh 1 xut ch(nh sch
- trin khai th*c hi.n. ch! +n nay, : nCc ta c?n cha hiu
thIt s3u, cha nm thIt -Kng t!n b4 =nh ch+ c'a cc t
chc kinh t+ khu -*c - t!n c#u, nht l c'a N chc NhX
9ng m0i th+ giCi ]N^ - nhi1u -En ki.n php lZ ,u>c t+
khc m nCc ta c#n -In %Vng khi gia nhIp t chc ny.
c"ng tc h4i nhIp ,u>c t+ mCi tIp trung trin khai
ch' y+u : cc c9 ,uan trung 9ngo s* tham gia c'a cc
U`h
ngnh, cc cp, tuy c Fc <t ra, nhng c?n rt y+u - chX
a /ng b4, %! , cha t0! Fc sc m0nh c#n thi+t tr!ng
,u trJnh h4i nhIp ,u>c t+.
} cha hJnh thnh Fc m4t k+ h!0ch tng th - %i
h0n -1 h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ - m4t l4 trJnh hFp lZ ch!
-i.c th*c hi.n cc cam k+t ,u>c t+.
} ruIt php, ch(nh sch ,un lZ kinh t+ X th9ng m0i chX
a h!n ch;nh.
ruIt php, ch(nh sch l c"ng cV ,uan trAng
m b! h4i nhIp thnh c"ng, kinh t+ pht trin. cc h!0t
4ng hFp tc kinh t+ th9ng m0i ,u>c t+ %ang %ign ra the!
th ch+ kinh t+ th= tr)ng, the! xu th+ thuIn lFi ha, t* %!
ha, the! nluIt ch9in c'a cc th ch+ kinh t+ ,u>c t+ -
khu -*c. Hhng h. th>ng luIt php - c9 ch+ ch(nh sch
c'a ta cha h!n ch;nh, thi+u /ng b4, g3y kh khEn ch!
chWng ta khi p ng cc cam k+t c'a cc t chc kinh t+
,u>c t+.
Na cSng cha nghi$n cu s3u - kQ cng tIn %Vng
nhKng u 5i m ,u>c t+ %nh ch! nCc ang pht trin -
kYm pht trin nh ,uy ch+ t>i hu. ,u>c, 5i ng4 ,u>c gia,
ch+ 4 h0n ng0ch thu+ ,uan, ,uy1n t* -., ch>ng bn ph
gi, -.-
} L!anh nghi.p c'a ta c?n y+u -1 c sn xut, ,un
lZ - kh nEng c0nh tranh.
L!anh nghi.p nCc ta h#u h+t ,uy m" nh@, y+u kYm
-1 c hai m<t ,un lZ - c"ng ngh., l0i hJnh thnh -
h!0t 4ng ,u l3u tr!ng c9 ch+ ba! cp. chWng ta cha t0!
' c9 ch+, bi.n php c hi.u l*c nhBm k(ch th(ch cc
%!anh nghi.p g\n s* t/n t0i - pht trin c'a mJnh -Ci
U`k
-i.c ci ti+n sn xut kinh %!anh, -Ci kh nEng c0nh tranh
tr$n th= tr)ng th+ giCi.
} M4i ngS cn b4 y+u, c"ng tc t chc ch; 0! cha
th(ch hFp.
HhFc im lCn nht l trJnh 4 n!n y+u c'a 4i ngS
cn b4, kh"ng ch; -1 trJnh 4 hiu bi+t m c tr)ng hFp
c -1 phm cht, 0! c. M3y l nguy$n nh3n s3u xa
c'a nhKng khuy+t im, thi+u st tr!ng hFp tc kinh t+ -Ci
nCc ng!i, c'a -i.c nhKng l>i s>ng, tIp ,un phi 0!
c, tri thu#n ph!ng mQ tVc c'a %3n t4c x3m nhIp -!
)i s>ng x5 h4i ta.
cn b4 lm c"ng hFp tc ,u>c t+, nht l cn b4 m
phn ,u>c t+ hiu bi+t kh"ng #y ', (t kinh nghi.m
tr!ng l7nh -*c ny, cha ' trJnh 4 ng!0i ngK, nht l khi
l7nh -*c - ,uy m" hFp tc Fc m: r4ng. cn b4 %!anh
nghi.p cSng (t hiu bi+t -1 luIt php ,u>c t+, -1 kQ thuIt
kinh %!anh. M4i ngS c"ng nh3n lnh ngh1 cha Fc ! t0!
Wng mc.
c. 'h(ng Auan im % gii >h4> cI bn
?it 'am ch +ng h+i nh<> kinh t) Au6c t) "t k)t
Au t6t
a) Ac quan "i#1 3 ngu.7n tnc c2 b/n
M ti+p tVc h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ c k+t ,u, c#n
,un tri.t cc nguy$n t\c c9 bn %Ci 3y2
?t l, ,un tri.t ch' tr9ng Fc xc =nh t0i M0i h4i
l#n th f c'a Mng ta l2 nch' 4ng h4i nhIp kinh t+ ,u>c
t+, b! m 4c lIp, t* ch' - =nh hCng x5 h4i ch'
ngh7a, b! -. lFi (ch %3n t4c, an ninh ,u>c gia, giK gJn
bn s\c -En ha %3n t4c, b! -. m"i tr)ngn.
U`q
: 3y c#n nhn m0nh rBng2
. Ah "ng hi nh?I Hinh t, quc t, 3 Hhu
3Jc ngh7a l ta phi lm ch' ti+n trJnh h4i nhIp, tuy -mn
t"n trAng cc luIt G. - ,ui t\c ,u>c t+, nhng kh"ng
b= l"i kY!, m$ h!<c, p <t - Yp bu4c. ch' 4ng h4i
nhIp c?n Fc hiu l %t kh!t - t(ch c*c tham gia -!
cc ,uan h. kinh t+ ,u>c t+, nhng kh"ng phi l tham gia
nh+t mcn - ntc kh\cn, m tham gia c c3n nh\c, c
t(nh t!n +n lFi th+ - lFi (ch thu Fc khi h4i nhIp, t"n
trAng nluIt ch9in chung, /ng th)i -In %Vng st -Ci i1u
ki.n cV th c'a nCc mJnh. S* ch' 4ng c#n Fc th hi.n
tr!ng -i.c chAn l*a cc t chc tham gia, cc >i tc ta c
,uan h. - th)i im tham gia. N(nh ch' 4ng c?n Fc
th hi.n ,ua -i.c ch' 4ng x3y %*ng l4 trJnh h4i nhIp
hFp lZ tr!ng khu"n kh ,ui =nh chungo ch' 4ng i1u
ch;nh php luIt, ch(nh sch ch! ph& hFpo ch' 4ng t chc
sn xut - i1u hnh kinh t+ tr!ng nCc nhBm n3ng ca!
kh"ng ngRng kh nEng c0nh tranh kh"ng ch; tr!ng th= trX
)ng n4i =a m c tr$n th= tr)ng ,u>c t+, ch' 4ng phX
9ng cch th*c hi.n cc cam k+t ,u>c t+. ch' 4ng h4i
nhIp kinh t+ ,u>c t+ - khu -*c ?i h@i phi x3y %*ng X
Fc n1n kinh t+ %3n t4c 4c lIp, t* ch'.
Ah "ng hi nh?I quc t, tr7n c2 s0 b/! "/1
gi 3ng "c (?IQ tJ chQ b/! "/1 3ng chnc an
ninh quc gia 3 "nh h9ng )* hi ch nghGaP c th
ni, 3y l y$u c#u ch(nh tr= ca! nht >i -Ci ti+n trJnh
h4i nhIp ,u>c t+ c'a nCc ta.
Gi 3ng "c (?I tJ ch tr!ng ,u trJnh h4i nhIp
,u>c t+ Fc th hi.n trCc h+t tr!ng cc ,uy+t sch h4i nhIp
U`s
nhBm khai thc t>i a cc lFi th+, /ng th)i >i ph c k+t
,u -Ci cc thch thc tr!ng ,u trJnh h4i nhIp.
on ninh quc gia Fc hiu l s* y$n n c'a tJnh
hJnh ch(nh tr=, x5 h4i, kinh t+ - t(nh -Kng ch\c c'a bi$n
giCi ,u>c gia. n ninh ,u>c gia ba! g/m an ninh ch(nh tr=,
-En ha, x5 h4i t t:ng - an ninh kinh t+, n =nh -1 an
ninh - trIt t* x5 h4i tr!ng mAi mi1n t nCc. b! m an
ninh ,u>c gia l b! m s* pht trin bJnh th)ng -1
m<t ch(nh tr=, kinh t+, -En ha, x5 h4i c'a ,u>c gia the!
)ng l>i ch(nh tr= c'a Mng. dCi Z ngh7a , b! m an
ninh ,u>c gia kh"ng ch; ba! hm b! -. ch' ,uy1n -1
l5nh th, m c?n ba! g/m c b! -. tr0ng thi n =nh
tJnh hJnh ch(nh tr=, x5 h4i, kinh t+ - -En ha M0i h4i l#n
th f c'a Mng 5 ch; rp2 nb! -. ,u>c x5 h4i ch'
ngh7a - b! -. -Kng ch\c 4c lIp, ch' ,uy1n, th>ng
nht - t!n -n l5nh th, b! -. an ninh ,u>c gia tr$n
mAi l7nh -*c2 ch(nh tr=, kinh t+, kh!a hAc X c"ng ngh., -En
ha, ,u3n s*, >i ng!0i, b! -. Mng, nh nCc - ch+ 4
x5 h4i ch' ngh7a, b! -. nh3n %3n, b! -. s* nghi.p
i mCi - lFi (ch ,u>c gia, %3n t4cn.
Tnh h9ng )* hi ch nghGa Fc th hi.n tr!ng cc
mVc ti$u c#n 0t Fc ,ua ,u trJnh h4i nhIp nhBm phVc -V
c"ng cu4c c"ng nghi.p ha, hi.n 0i ha t nCc, th*c
hi.n mVc ti$u n%3n giu, nCc m0nh, x5 h4i c"ng bBng, %3n
ch' - -En minhn.
@ai l, h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ l s* nghi.p c'a
t!n %3n, tr!ng ,u trJnh h4i nhIp c#n pht huy mAi ti1m
nEng - ngu/n l*c c'a cc thnh ph#n kinh t+, c'a t!n x5
h4i, tr!ng kinh t+ nh nCc ng -ai tr? ch' 0!.
U`t
Fa l, h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ l ,u trJnh -Ra hFp
tc, -Ra u tranh - c0nh tranh, -Ra c nhi1u c9 h4i, -Ra
kh"ng (t thch thc, %! c#n t;nh t!, kh"n khY! - linh
h!0t -i.c x_ lZ t(nh hai m<t c'a h4i nhIp t&y the! >i tFng,
-n 1, tr)ng hFp, th)i im cV th, -Ra phi 1 ph?ng t
t:ng trJ tr., thV 4ng, -Ra phi ch>ng t t:ng gin 9n,
n"n nng.
FGn l, nhIn thc #y ' <c im n1n kinh t+ nX
Cc ta, tR 1 ra k+ h!0ch - l4 trJnh hFp lZ, -Ra ph& hFp -Ci
trJnh 4 pht trin c'a t nCc, -Ra p ng cc ,uy =nh
c'a cc t chc kinh t+ ,u>c t+ m nCc ta tham giao tranh
th' nhKng u 5i %nh ch! cc nCc ang pht trin - cc nX
Cc c n1n kinh t+ chuyn i tR kinh t+ tIp trung ba! cp
sang kinh t+ th= tr)ng.
TL/ l, k+t hFp ch<t chO ,u trJnh h4i nhIp kinh t+
,u>c t+ -Ci y$u c#u giK -Kng an ninh, ,u>c ph?ng, th"ng
,ua h4i nhIp tEng c)ng sc m0nh tng hFp c'a ,u>c
gia, nhBm c'ng c> ch' ,uy1n - an ninh t nCc, cnh gic
-Ci nhKng mu t!an th"ng ,ua h4i nhIp th*c hi.n Z /
n%ign bi+n h?a bJnhn >i -Ci nCc ta.
6ht huy n4i l*c, tranh th' cc ngu/n l*c k+t hFp n4i
l*c - ng!0i l*c, hJnh thnh sc m0nh tng hFp gp ph#n
t0! ra nhKng thnh t*u t! lCn -1 kinh t+ X x5 h4i, nh)
giWp chWng ta giK -Kng, c'ng c> 4c lIp t* ch', =nh hCng
x5 h4i ch' ngh7a, an ninh ,u>c gia - bn s\c -En ha %3n
t4c. Nh*c tign h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ tr!ng th)i gian ,ua
ch! thy Mng - nh nCc ta, nh3n %3n ta c ' bn l7nh
kh\c phVc nhKng kh khEn, -Ft l$n tr$n cc thch thc, khai
thc cc ngu/n l*c tr$n th= tr)ng th+ giCi, m b! s* pht
trin c'a t nCc the! =nh hCng x5 h4i ch' ngh7a.
U`w
b) Ac gi/i IhI c2 b/n "# ch "ng hi nh?I
Hinh t, quc t, c H,t qu/ tt
Th nht, x3y %*ng chi+n lFc ]h!0ch =nh ch' tr9ng^
tham gia t!n c#u ha - h4i nhIp ,u>c t+ tr!ng th+ g\n
b hKu c9 giKa kinh t+ tr!ng nCc - kinh t+ >i ng!0i, kinh
t+ tr!ng nCc l n1n tng - sc m0nh c'a kinh t+ >i ng!0i,
kinh t+ >i ng!0i phn nh trJnh 4 c'a n1n kinh t+ tr!ng
nCc - l n4ng l*cn lCn thWc y kinh t+ tr!ng nCc pht
trin.
dn 1 <t ra l h!0ch =nh chi+n lFc pht trin
nh th+ n! trCc tr! lu chung m: c_a - h4i nhIp kinh t+
,u>c t+ khi m n1n kinh t+ c'a nCc ta c?n y+u kYm, kh
nEng c0nh tranh - hi.u ,u thpl L! cc -n 1 sau
3y c#n Fc lm sng t@ tr!ng ,u trJnh h4i nhIp kinh t+
c'a nCc ta.
Nr!ng ,u trJnh h4i nhIp di.t Ham phi tJm ch!
mJnh ch8 ng ph& hFp tr!ng ph3n c"ng la! 4ng ,u>c t+
: khu -*c - th+ giCi.
di.c m: c_a, h4i nhIp sa! ch! th*c hi.n Fc chi+n lX
Fc hCng -! xut khu l trAng t3m.
aii ,uy+t m>i ,uan h. giKa b! h4 n1n sn xut
n4i =a - tham gia -! th9ng m0i ,u>c t+ ang t* %!
ha.
Hi cch khc chi+n lFc h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ phi
lm tEng kh nEng c0nh tranh c'a n1n kinh t+ di.t Ham
tr$n th= tr)ng ,u>c t+.
Th hai, phi i mCi cc th ch+ kinh t+ the! c9
ch+ th= tr)ng c s* ,un lZ c'a nh nCc the! =nh hCng x5
h4i ch' ngh7a, trCc h+t tr!ng cc l7nh -*c th9ng m0i, #u
Uhx
t, ti ch(nh, ng3n hng, th' tVc hnh ch(nh t0! i1u
ki.n thuIn lFi - m"i tr)ng ch! #u t sn xut kinh %!anh t>t
h9n.
Th ba, x3y %*ng - pht trin cc t chc, cc c9
s: kinh %!anh c kh nEng tham gia h4i nhIp kinh t+ ,u>c
t+ c hi.u ,u : 3y c hai im c#n Fc ,uan t3m.
Ni+p tVc i mCi - pht trin kinh t+ nh nCc n
-9n l$n ng -ai tr? ch' 0! tr!ng n1n kinh t+ ,u>c %3n.
cc tIp !n kinh t+ m0nh c'a nh nCc l m4t tr!ng nhKng
l*c lFng ch' y+u tham gia h4i nhIp kinh t+ ,u>c t+ c hi.u
,u.
Ma cc %!anh nghi.p lCn, nh@ thu4c cc thnh ph#n
kinh t+ khc tham gia cc h!0t 4ng kinh t+ >i ng!0i.
M/ng th)i tr!ng ,u trJnh h4i nhIp, cc %!anh nghi.p
di.t Ham phi li$n k+t l0i thnh cc hi.p h4i c&ng nhau
b! -. lFi (ch c'a mJnh - lFi (ch ,u>c gia. Th"ng ch!
cc c"ng ty nCc ng!i lFi %Vng c0nh tranh kh"ng lnh m0nh
]tranh mua, tranh bn^ giKa cc %!anh nghi.p nCc ta.
Th t, x3y %*ng - pht trin k+t cu h0 t#ng kinh t+
X x5 h4i c th khai th"ng ,uan h. nCc ta -Ci khu -*c -
,u>c t+. M l x3y %*ng h. th>ng cng - s3n bay c t(nh
khu -*c - ,u>c t+o cc tuy+n )ng gia! th"ng xuy$n o
thi+t lIp - -In hnh m4t m0ng lCi th"ng tin hi.n 0i. cung
cp ch! mAi ng)i nhKng th"ng tin, nhKng ki+n thc cIp
nhIt - xc th*c -1 t!n c#u ha - h4i nhIp ,u>c t+. f3y
%*ng cc khu kinh t+ m:, cc <c khu kinh t+.
Th nL/, i mCi ! t0! ngu/n nh3n l*c. Hgu/n
nh3n l*c di.t Ham tuy c m4t s> u im nhng c kh"ng (t
h0n ch+, ni bIt nht l cha ph& hFp -Ci th= tr)ng la! 4ng
UhG
,u>c t+. H1n gi! %Vc di.t Ham ch! +n nay mCi ch; cEn
c -! nhu c#u c'a th= tr)ng tr!ng nCc ! t0! m cha
cEn c -! nhu c#u c'a th= tr)ng ,u>c t+ i mCi gi!
trJnh, h. th>ng ! t0! ch! ph& hFp -Ci y$u c#u h4i nhIp
,u>c t+. Nh= tr)ng la! 4ng di.t Ham tuy 5 Fc hJnh
thnh nhng hi.n ang c?n nhi1u -n 1 phi Fc nghi$n
cu gii ,uy+t nh2 ti l. giKa ti1n l9ng - thu nhIp ng!i lX
9ng hi.n cha hFp l( lm ch! ng)i la! 4ng ch0y the! thu
nhIp ng!i l9ng nhi1u h9no c9 cu ! t0! - c9 cu nhu
c#u c'a th= tr)ng cha ph& hFp, th= tr)ng c#n nhi1u la!
4ng kQ thuIt, nhng cc ngnh kh"ng p ng 'o h.
th>ng b! him x5 h4i ch! ng)i la! 4ng c?n rt s9 khai
-.-... ch; -Ci nhKng nhFc im tr$n 3y, ngu/n nh3n l*c
di.t Ham sO tham gia h4i nhIp ,u>c t+ kYm hi.u ,u. L!
-Iy c"ng cu4c i mCi gi! %Vc, ! t0!, s_ %Vng - b!
him ngu/n nh3n l*c c'a nCc ta the! hCng kh\c phVc cc
h0n ch+ tr$n 3y l -n 1 cp bch.
M<c bi.t c!i trAng -i.c b/i %ng r[n luy.n nEng l*c,
phm cht c'a 4i ngS cn b4, nht l cn b4 lm c"ng tc
kinh t+ >i ng!0i - ,un lZ %!anh nghi.p, ' sc, '
bn l7nh th*c hi.n t>t cc nhi.m -V the! Wng )ng l>i,
,uan im ch' tr9ng, ch(nh sch c'a Mng - php luIt
c'a Hh nCc, xem 3y l m4t y+u t> c t(nh cht ,uy+t
=nh 1 b! m 4c lIp t* ch' tr!ng h4i nhIp. di.c r[n
luy.n, b/i %ng ny m4t m<t, tEng c)ng -i.c hAc tIp thm
nhu#n )ng l>i, ,uan im, ch' tr9ng, ch(nh sch c'a
Mng, luIt php c'a Hh nCc, n3ng ca! bn l7nh - trJnh
4 ch(nh tr=, chuy$n m"n nghi.p -Vo m<t khc, cSng rt
,uan trAng l phi th"ng ,ua th*c tign sn xut, kinh
%!anh, cA st -Ci th= tr)ng tr!ng - ng!i nCc. Thuy+n
UhU
kh(ch tinh th#n %m ngh7, %m lm, %m ch=u trch
nhi.m. c nh -Iy mCi mau chng c m4t 4i ngS cn b4
p ng nhu c#u - nhi.m -V.
Uh`