Professional Documents
Culture Documents
AryabhaTIya
====================================================
Digitized by T. Hayashi, 18 June 1992.
Based on K.S. Shukla's edition, New Delhi: INSA 1976.
Revised 20 March 1999.
Revised 19 January 2002.
====================================================
AryabhaTIya
daza-gItikA-pAda
gaNita-pAda
kAla-kriyA-pAda
gola-pAda
AB4.01a/ meSa-Ades kanyA-antam samam udac-apamaNDala-%ardham apayAtam/
AB4.01c/ taulya-Ades mIna-antam zeSa-%ardham dakSiNena eva//
AB4.02a/ tArA-graha-indu-pAtAs @bhramanti ajasram apamaNDale arkas ca/
AB4.02c/ arkAt ca maNDala-%ardhe @bhramati hi tasmin kSiti-chAyA//
AB4.03a/ apamaNDalasya candras pAtAt @yAti uttareNa dakSiNa-tas/
AB4.03c/ kuja-guru-koNAs ca evam zIghra-uccena api budha-zukrau//
AB4.04a/ candras aMzais %dvAdazabhis avikSiptas arka-antara-sthitas dRzyas/
AB4.04c/ %navabhis bhRgus bhRgos tais %dvi-adhikais %dvi-adhikais yathA zlakSNAs//
AB4.05a/ bhU-graha-bhAnAm gola-%ardhAni sva-chAyayA vi-varNAni/
AB4.05c/ %ardhAni yathA-sAram sUrya-abhimukhAni @dIpyante//
AB4.06a/ vRtta-bha-paJjara-madhye kakSyA-pariveSTitas kha-madhya-gatas/
AB4.06c/ mRd-jala-zikhi-vAyu-mayas bhU-golas sarvatas vRttas//
AB4.07a/ yad-vat kadamba-puSpa-granthis pracitas samantatas kusumais/
AB4.07c/ tad-vat hi sarva-sattvais jala-jais sthala-jais ca bhU-golas//
AB4.08a/ brahma-divasena bhUmes upariSTAt yojanam @bhavati vRddhis/
AB4.08c/ dina-tulyayA %eka-rAtryA mRd-upacitAyA @bhavati hAnis//
AB4.09a/ anuloma-gatis nau-sthas @pazyati acalam viloma-gam yad-vat/
AB4.09c/ acalAni bhAni tad-vat sama-pazcima-gAni laGkAyAm//
AB4.10a/ udaya-astamaya-nimittam nityam pravaheNa vAyunA kSiptas/
AB4.10c/ laGkA-sama-pazcima-gas bha-paJjaras sa-grahas @bhramati//
AB4.11a/ merus yojana-mAtras prabhA-karas hima-vatA parikSiptas/
AB4.11c/ nandana-vanasya madhye ratna-mayas sarva-tas vRttas//
AB4.12a/ svar-merU sthala-madhye narakas baDavA-mukham ca jala-madhye/
AB4.12c/ amara-marAs @manyante parasparam adhas-sthitAs niyatam//
AB4.13a/ udayas yas laGkAyAm sas astamayas savitur eva siddha-pure/
AB4.13c/ madhya-ahnas yama-koTyAm romaka-viSaye %ardha-rAtras @syAt//
AB4.14a/ sthala-jala-madhyAt laGkA bhU-kakSyAyAs @bhavet %catur-bhAge/
AB4.14c/ ujjayinI laGkAyAs tad-%catur-aMze sama-uttaratas//
AB4.15a/ bhU-vyAsa-%ardhena Unam dRzyam dezAt samAt bha-gola-%ardham/
AB4.15c/ %ardham bhUmi-channam bhU-vyAsa-%ardha-adhikam ca eva//
AB4.16a/ devAs @pazyanti bha-gola-%ardham udac-meru-saMsthitAs savyam/
AB4.16c/ %ardham tu apasavya-gatam dakSiNa-baDavA-mukhe pretAs//
AB4.17a/ ravi-varSa-%ardham devAs @pazyanti uditam ravim tathA pretAs/
AB4.17c/ zazi-mAsa-%ardham pitaras zazi-gAs ku-dina-%ardham iha manu-jAs//
AB4.18a/ pUrva-aparam adhas-Urdhvam maNDalam atha dakSiNa-uttaram ca eva/
AB4.18c/ kSiti-jam sama-pArzva-stham bhAnAm yatra udaya-astamayau//
AB4.19a/ pUrva-apara-diz-lagnam kSiti-jAt akSa-agrayos ca lagnam yat/
AB4.19c/ unmaNDalam @bhavet tat kSaya-vRddhI yatra divasa-nizos//
AB4.20a/ pUrva-apara-diz-rekhA adhas ca UrdhvA dakSiNa-uttara-sthA ca/
AB4.20c/ etAsAm sampAtas draSTA yasmin @bhavet deze//
AB4.21a/ Urdhvam adhastAt draSTur jJeyam dRz-maNDalam graha-abhimukham/
AB4.21c/ dRz-kSepa-maNDalam api prAc-lagnam @syAt %tri-rAzi-Unam//
AB2.22a/ kASTha-mayam sama-vRttam samantatas sama-gurum laghum golam/
AB4.22c/ pArata-taila-jalais tam @bhramayet sva-dhiyA ca kAla-samam//
AB4.23a/ dRz-gola-%ardha-kapAle jyA-%ardhena @vikalpayet bha-gola-%ardham/
AB4.23c/ viSuvat-jIvA-akSa-bhujA tasyAs tu avalambaks koTis//
AB4.24a/ iSTa-apakrama-vargam vyAsa-%ardha-kRtes @vizodhya yat mUlam/
AB4.24c/ viSuvat-udac-dakSiNatas tat ahorAtra-%ardha-viSkambhas//
AB4.25a/ iSTa-jyA-guNitam ahorAtra-vyAsa-%ardham eva kASTha-antyam/
AB4.25c/ sva-ahorAtra-%ardha-hRtam phalam ajAt laGkA-udaya-prAc-jyAs//
AB4.26a/ iSTa-apakrama-guNitAm akSa-jyAm lambakena @hRtvA yA/
AB4.26c/ sva-ahorAtre kSiti-jA kSaya-vRddhi-jyA dina-nizos sA//
AB4.27a/ @udayati hi cakra-pAdas cara-#dala-hInena divasa-#pAdena/
AB4.27c/ %prathamas antyas ca atha anyau tad-sahitena krama-utkramazas//
AB4.28a/ sva-ahorAtra-iSTa-jyA kSiti-jAt avalambaka-AhatAm @kRtvA/
AB4.28c/ viSkambha-%ardha-vibhakte dinasya gata-zeSsayos zaGkus//
AB4.29a/ viSuvat-jIvA-guNitas sva-iSTas zaGkus sva-lambakena hRtas/
AB4.29c/ astamaya-udaya-sUtrAt dakSiNatas sUrya-zaGku-agram//
AB4.30a/ parama-apakrama-jIvAm iSTa-jyA-%ardha-AhatAm tatas @vibhajet/
AB4.30c/ jyA lambakena labdhA arka-agrA pUrva-apare kSiti-je//
AB4.31a/ sA viSuvat-jyA-UnA ced viSuvat-udac-lambakena saGguNitA/
AB4.31c/ viSuvat-jyayA vibhaktA labdhas pUrva-apare zaGkus//
AB4.32a/ kSiti-jAt unnata-bhAgAnAm yA jyA sA paras @bhavet zaGkus/
AB4.32c/ madhyAt nata-bhAga-jyA chAyA zaGkos tu tasya eva//
AB4.33a/ madhya-jyA-udaya-jIvA-saMvarge vyAsa-#dala-hRte yat @syAt/
AB4.33c/ tad-madhya-jyA-kRtyos vizeSa-mUlam sva-dRz-kSepas/
AB4.34a/ dRz-dRz-kSepa-kRti-vizeSitasya mUlam sva-dRz-gatis ku-vazAt/
AB4.34c/ kSiti-je svA dRz-chAyA bhU-vyAsa-%ardham nabhas-madhyAt//
AB4.35a/ vikSepa-guNa-akSa-jyA lambaka-bhaktA @bhavet RNam udac-sthe/
AB4.35c/ udaye dhanam astamaye dakSiNa-ge dhanam RNam candre//
AB4.36a/ vikSepa-apakrama-guNam utkramaNam vistara-%ardha-kRti-bhaktam/
AB4.36c/ udac-RNa-dhanam udac-ayane dakSiNa-ge dhanam RNam yAmye//
AB4.37a/ candras jalam arkas agnis mRd-bhU-chAyA api yA tamas tat hi/
AB4.37c/ @chAdayati zazI sUryam zazinam mahatI ca bhU-chAyA//
AB4.38a/ sphuTa-zazi-mAsa-ante arkam pAta-Asannas yadA @pravizati indus/
AB4.38c/ bhU-chAyAm pakSa-ante tadA adhika-Unam grahaNa-madhyam//
AB4.39a/ bhU-ravi-vivaram @vibhajet bhU-guNitam tu ravi-bhU-vizeSeNa/
AB4.39c/ bhU-chAyA-dIrghatvam labdham bhU-gola-viSkambhAt//
AB4.40a/ chAyA-agra-candra-vivaram bhU-viSkambheNa tat samabhyastam/
AB4.40c/ bhU-chAyayA vibhaktam @vidyAt tamasas sva-viSkambham//
AB4.41a/ tad-zazi-samparka-%ardha-kRtes zazi-vikSepa-vargitam zodhyam/
AB4.41c/ sthiti-%ardham asya mUlam jJeyam candra-arka-dina-bhogAt//
AB4.42a/ candra-vyAsa-%ardha-Unasya vargitam yat tamas-maya-%ardhasya/
AB4.42c/ vikSepa-kRti-vihInam tasmAt mUlam vimarda-%ardham//
AB4.43a/ tamasas viSkambha-%ardham zazi-viSkambha-%ardha-varjitam @apohya/
AB4.43c/ vikSepAt yat zeSam na @gRhyate tat zazAGkasya//
AB4.44a/ vikSepa-varga-sahitAt sthiti-madhyAt iSTa-varjitAt mUlam/
AB4.44c/ samparka-%ardhAt zodhyam zeSas tAtkAlikas grAsas//
AB4.45a/ madhya-ahna-utkrama-guNitas akSas dakSiNatas %ardha-vistara-hRtas dik/
AB4.45c/ sthiti-%ardhAt ca arka-indvos %tri-rAzi-sahita-ayanAt sparze//
AB4.46a/ pragrahaNa-ante dhUmras khaNDa-grahaNe zazI @bhavati kRSNas/
AB4.46c/ sarva-grAse kapilas sa-kRSNa-tAmras tamas-madhye//
AB4.47a/ sUrya-indu-paridhi-yoge arka-%aSTama-bhAgas @bhavati anAdezyas/
AB4.47c/ bhAnos bhAsvara-bhAvAt su-accha-tanutvAt ca zazi-paridhes//
AB4.48a/ kSiti-ravi-yogAt dina-kRt ravi-indu-yogAt @prasAdhayet ca indum/
AB4.48c/ zazi-tArA-graha-yogAt tathA eva tArA-grahAs sarve//
AB4.49a/ sat-asat-jJAna-samudrAt samuddhRtam brahmaNas prasAdena/
AB4.49c/ sat-jJAna-uttama-ratnam mayA nimagnam sva-mati-nAvA//
AB4.50a/ AryabhaTIyam nAmnA pUrvam svAyambhuavam sadA nityam/
AB4.50c/ su-kRta-AyuSos praNAzam @kurute pratikaJcukam yas asya//