Turkish Studies

International Periodical For the Languages, Literature

and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-I Winter 2009



CORAFYA MERKEZL OKUMA

Emel KEFEL
*


ZET
Her edebi metin insan hayatndaki iletiim biimle-
rinden biridir. Aktif/yaratc okur karlat metni farkl
alardan irdeleyerek anlamlandrr. Corafya merkezli
okuma ya da go-littraire yaklam, metindeki mekn
corafya olarak ele alr. Edebiyat corafyas, yazarn ha-
yat corafyas gibi kavramlar ne kararak metnin re-
tim srecini farkl bir kanaldan irdeleyen okuma tr-
dr.
Anahtar Szckler: Okuma teknikleri, corafya
merkezli okuma, hayat corafyas, edebiyat corafyas

A GEOGRAPHIC APPROACH TO THE TEXT

ABSTRACT
A literary text is one way of communications
among humanbeings . An active or creative reader gives
meaning to the text by reading it from different points of
view. A go-littraire approaches to the text considering
the place as geography. And it is a method which
analizes the process of a text by placing the essential
points such as the autors life map and the literary
geography in front.
Key Words: Reading technics, geographic reading,
the autors life map, literary geography.




*
Prof. Dr., Marmara niversitesi Fen-Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve
Edebiyat Blm, ekefeli@marmara.edu.tr







424 Emel KEFEL


Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-I Winter 2009


Giri
Her edeb metin insan yaamndaki iletiim biimlerinden
biridir. Toplumsal, kltrel eler ve dier iletiim odaklarndan
izler tar. Metin, okur ile karlat andan itibaren okurun
almlamas ve tepkileriyle geliir ve ekillenir. Sanatta gzellik bir
konuma araclyla gerein rtsnn kaldrlmasndan,
kurmaca bir dnyann bir biim araclyla grnr klnmasn-
dan doan bir olgu ise her sanat yapt grnr kld eyin bi-
rilerince almlanmas ile ilevini btnlemi olur.
1

'Aktif/yaratc okur', karlat metni farkl alardan ir-
deleyerek anlamlandrmak durumundadr. Van Tieghem, her oku-
run eserde kendi hayal dnyasna, ruhuna, ana ya da evre-
sine gre kendine uyan bulduunu bir baka deyile, bir beste
karsnda dinleyicinin durumu neyse, iir ya da roman karsnda
okurun durumunun da o olduunu belirtir.
2
Ayn yapt zerinde
bile, her okuma, gerekletii koullar ve alglama biimleriyle,
teki okumalarla tam olarak rtmez
3
Bir metnin ilk okuma
katmannda sunduu verilerin deerlendirilmesi ve tasnifi metnin
biyografik, politik, psikanalitik, sosyolojik, sinematografik v.d. -
baka hangi tr okumalara ak olduunu gsterecektir.
Corafya merkezli okuma bir dier deyile go-littraire
yaklamla metni deerlendirme, okuma trlerinden birisidir.
Toprak ve iklim artlar ile sosyal realiteyi ekillendiren corafya
insanlarn duyu tarz, dnya gr, yaama biimi zerinde et-
kili olurken sunduu olanaklarla gelecei de ynlendirir. Her-
hangi bir blgede gelien edebiyatn doadan ve evresindeki
kltrel, sosyal ve siyas hareketlerden bamsz olarak yaplan-
d dnlemez. nsanlar yetitikleri corafyann yzey ekleri,
bitki rts ve iklim koullarna bal baz ruh ve fizik zellikler
kazanrken insan anlatan edebiyat da yeerdii blgenin coraf
koordinatlarna bal olarak baz zellikler tamaktadr. Bir kl-
tre mensup insanlarn inanlarnn bir baka kltrde yetimi
insanlarnkinden farkl olmalarnn nedeni sadece farkl bilisel s-

1
Akit Gktrk, Okuma Ura, nklp Kitabevi, stanbul, 1988, s. 11.
2
Van Tieghem, Les grandes doctrines littraires en France, PUF, Paris, 1990, s.
256.
3
Tahsin Ycel, Yazn, Gene Yazn, YKY, stanbul, 1995, s. 109.








Corafya Merkezli Okuma 425


Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-I Winter 2009


relere sahip olmalarnda deil, dnyann farkl yanlarna maruz
kalmalar ve farkl eyler renmelerinde aranmaldr
4
. Dnyann
farkl yanlarna maruz kalmak ifadesi yorumlanrken toplumlarn
tarihi, sosyal ve siyas hayat olduu kadar btn bu yneliler
zerinde nemli etkisi olan corafyann rol de dikkate alnmal-
dr.
Corafya merkezli okuma, metindeki mekn corafya ola-
rak ele alrken edebiyat corafyas, yazarn hayat corafyas gibi
kavramlar ne kararak metnin retim srecini farkl bir kanal-
dan irdeleyen bir okuma trdr.

1. Corafyay Tanmlamak
Corafya (gographie) Yunancada geo (yer) ve graphein
(yazmak) anlamna gelir, konusu dnyadr. Yerin yzeyini bir
baka deyile mekn, insan ile evresi arasndaki karlkl et-
kileimi inceler, dnyann yksn anlatr. Milyonlarca yl nce
insan yeryzne dalm, coraf koullarn ynlendirmesiyle
demografik hareketler dnyay yeniden biimlendirmi, farkl
yaam tarzlar yaratmtr. nsann yeryzndeki yaam geni
lde zaman iinde ve iinde yaad fizik evrenin
zellikleriyle biimlenir. nsanlarn yaama biimleri, niin o
yerlerde bulunduklar ve nasl bir etkileim iinde olduklar
corafyann konusudur. Antik alara kadar uzanan tarihesi
iinde yerin resminin sanat ya da bilimi
5
, yerkrenin tas-
viri,iinde yaadmz, hareket ettiimiz ve var olduumuz
doku
6
olarak tanmlanan corafya geni bir mekn incelemesi,
bir baka deyile mekn bilimi
7
dir. Livingstonea gre ise top-
lum ve doay tek bir aklayc ereve iinde bir araya getiren
cezbedici bir deneyimdir.
8


4
Richard E. Nisbett , Dncenin Corafyas, ev.G.aal Gven, Varlk
Yaynlar, stanbul, 2005, s. 12.
5
Pierre Merlin, Gographie Humaine, PUF, Paris, 1997, s. 9.
6
Erol Tmertekin v.d. Beer Corafya nsan, Kltr, Mekn, antay Kitabevi ,
stanbul, 2004, s. 2-3.
7
Andr Cholley, Guide de ltudiant en gographie, PUF, Paris, 1943.
8
Erol Tmertekin, s. 36.







426 Emel KEFEL


Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-I Winter 2009


Braudel corafyay toplumun meknsal incelenmesi veya
toplumun mekn araclyla incelenmesi olarak tanmlar. Bu ta-
nm, Albert Demangeonun ve daha gelitirilmi haliyle Lucien
Febvrein insanlar birey olarak ele almaktan vazgeelim
9
eklin-
deki gr ve tavsiyeleriyle destekler. nsan tarih, ekonomik ve
sosyolojik gerei insan-mekn ilikisi iinde kavramazsa -
Maurice Hallowacksn terimiyle insanlarn nesneler zerindeki
abalarnn ana hatlarn ve ortak hayatn tarih zerinde belirginle-
en zorlama ve yaratlarn aramazsa- corafya olmayacaktr. n-
san olgular coraf dzene mekn ve toplum dzeyine indirgene-
rek incelenirse doal ve toplumsal ortam ve aralarndaki etkileim
aydnlatc olacaktr. Paul Vidal de La Blache (1843-1918) insan-
doa arasndaki determinist ilikiyi dikkate alarak blgesel fak-
trlerin bu iliki zerindeki zel etkilerine deinir
10
. Jean Brunhes
almalarnn odak noktasn insan ile evresi arasndaki ilikiler
olarak belirler
11
. Pierre George ise corafyay bir insanlk bilimi
olarak tanmlarken ekonomi, demografi, sosyoloji ve tarih ile ili-
kilendirmektedir.
Gnmzde evreci hareketler asndan nemli bir yeri
olan George Perkins Marsh (1801-1882) daha 19.yzylda evre so-
runlarnn henz gndemde olmad bir dnemde insan-evre
ilikisini yle deerlendirir: Her ne kadar bakalar Dnyann
insan yarattn dnyorsa da aslnda Dnyay insan yarat-
mtr. Marsh, fizik corafyay da doal gzellikler olarak deil
insan eylemiyle deitirilmi evre olarak tanmlar.
12


1.1. Corafyann nsan ve Uygarlklar zerindeki Etkileri
Braudel, bir uygarln karsnda almas gereken zorla-
malar grmedike domayacan belirtir. Uygarlklarn gerek-
liklerinin esas blm onlarn corafi yerleimlerinin zorlama
veya avantajlar dorultusunda gelimektedir. Arnold Toynbee in-
sann baarl olmas iin her zaman bir meydan okuma
(challenge) ve bir karlk (response) gerektiini syler. Doann

9
Pierre Merlin, s. 177.
10
age, s. 13, 18.
11
age, s. 15.
12
Erol Tmertekin, s. 421.








Corafya Merkezli Okuma 427


Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-I Winter 2009


kendini insan tarafndan yenilebilecek bir g olarak sunmas ge-
rekir; eer insan meydan okumaya boyun emezse, verdii kar-
lk bizzat onun uygarlnn tabann yaratr. Attika doas itiba-
riyle fakirdir ve bu corafyann insan mcadele etmek zorunda-
dr. Branderburg kaba gcn kumul ve bataklklara borludur.
And tepeleri insana sert davranr, ama bu sertlikle savaan insan
nka uygarln kurar
13
. Uygarlk ve onun yaratt sanat eserle-
rinde bu zorlamalarn ekillendirici etkilerinin nemli bir rol oy-
nad aktr. Kuaklar boyu yaanan gelimeler doa manzarala-
rnn izlerini tarlar. Uygarlklardan sz etmek meknlardan, top-
raktan, bitki rts, hayvan trlerinden sz etmektir. Her uygarlk
sabit bir mekna dolaysyla da kendine zg bir corafyaya ba-
ldr.
Uygarlklarn dnya gr yaadklar corafya ile belir-
ginleir. Meydan okumalar ve karlklar bir toplumun dnya g-
rnn belirleyici unsurlar arasndadr.
Tabiat artlarna bal olarak yerleim merkezlerini belirle-
yen, ekonomik hayat ynlendiren; tarih gelimelerde nemli bir
rol oynayan corafya o blgede yaayan insanlarn fizyolojileri ve
psikolojileri zerinde de etkilidir. Doal ortamn bileenleri ara-
snda yer alan iklim artlar ile insan arasndaki iliki blge insan-
nn yaamn etkiledii gibi duyu tarznda da baz zel yaplan-
malara neden olmaktadr. Denizin insana sunduu koullar ile
dalk alanlarn sunduu koullar farkllarken bu blgelerde ya-
ayan insanlarn dnme biimi, sz varl, duyu tarz farkl-
lklar gstermektedir. Nietzschenin kitaplarn yazarken Av-
rupada sk sk yer deitirmesi ve ideal iklim koullarn aramas
evrenin fizik yaps ve doa koullarnn insann zihin yaps ve
duyarllnn zerindeki etkilerini vurgulamas bakmndan
nemlidir. Yazarn Sies Mariada, kuzeyle gney arasnda, Akde-
nizden kopmadan kuzey ile ban devam ettiren bir noktada ara-
d koullar bulmas
14
genelde iklimin zelde Akdenizin yazarn
duyu tarz zerindeki etkilerini gsterir. Madame de Stal din,

13
Fernand Braudel , Uygarlklarn Grameri, ev. Mehmet Ali Klbay, mge
Yaynevi, stanbu1996, s. 39-41.
14
Enis Batur: Romantik Brokrat , Akdenizlilik, Kimlik ve Entelektalizm
zerine Yzyl Sonu Tanklklar (Syleiler), (Haz.) Liz Behmoaras, Sel
Yaynclk, stanbul, 1998, s. 110.







428 Emel KEFEL


Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-I Winter 2009


gelenek ve kanunlarn edebiyat; edebiyatn da din, gelenek ve ka-
nunlar zerindeki tesirlerini inceledii Edebiyata Dair adl eserinde
Kuzey ve Gneydeki edebiyatlarn farkllnda corafyann
nemli bir rol olduunu savunmaktadr
15
.
nsanlarn duyu tarzlarnn gnlk hayatn dnda estetik
deerler erevesinde yansd alan edebiyattr. Mekn bilimi,
dnyann yks ve toplumun mekn araclyla incelenmesi
tanmlarnda da grld gibi corafya edebiyatla dorudan ve
youn bir iliki iindedir.

2. Edebiyat ve Corafya
Toplumlarn sosyal, siyas, ekonomik hayatn, gelime ve
deimelerini nesilden nesile aktaran nemli kaynaklardan biri
olan edebiyat iinde bulunduu tarih artlarla yakndan ilgilidir.
Bir milletin edebiyatn anlamak, zihniyetini kavrayabilmek iin
tarihindeki evreleri, gelenek ve greneklerini bilmek gere-
kir.Tarihin iinde gelitii mekn ise corafyadr. Tarih zamanda
meydana gelen olaylarn incelenmesidir ve kronolojik yaklam
esas alr; corafya ise dnyann ya da yeryznn incelenmesidir
ve meknsal yaklam kullanr
16
. Modern corafya dnyann
sregelen hikyesini, yani Dou Afrikann yksek yaylalarnda
ok nceleri balam olan yolculuun en son evresini anlatr
17
. Bu
ynyle de i dnyas, evresiyle ilikileri ve dier zellikleriyle
insan anlatan edebiyatla yollar kesimektedir.
Edebiyat corafya ilikisi ve bu ilikiyi merkezleyen metin
incelemelerinde corafyann mekn bilimi tanm ve Braudelin
toplumun meknsal incelenmesi veya toplumun mekn araclyla in-
celenmesi eklindeki yaklam ynlendiricidir.
Mekn, iine yaayanlar tarafndan alglanan ve deerlen-
dirilen dzlemdir, ufuktur ve hayatn gelimesinde zaman kadar
vazgeilmezdir. Corafya iin insann meknda nasl daldn
ve insanlarla meknlarn karlkl etkileimini incelemek nemli-

15
Daha fazla bilgi iin bkz. Mme de Stal, Edebiyata Dair (ev. Safiye Hatay-
Vahdi Hatay), M.E.B. Yaynlar, stanbul, 1989.
16
Tmertekin, Erol, s. 27.
17
Age, s. 417.








Corafya Merkezli Okuma 429


Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-I Winter 2009


dir. Edebiyatta da olaylarn getii mekn ev, oda, mahalle, ky,
kasaba, kent, , uzay v.d.- okurun metni almlamas bakmndan
nemlidir. Meknszlk okur iin zel olarak deerlendirilmesi ge-
reken nemli bir veridir. Metnin mekn asndan analizi ve me-
knsal zellikleriyle birlikte incelenen insan ilikileri okura yeni
bak alar kazandrmaktadr
Hatrlama mekna/uzama baldr. Mekna zg unsurlar
bir koku, bir bitki, bir manzara v.d- bu hatrlamaya ivme kazan-
drr. Mekn/uzam fiziksel, zihinsel, psikolojik, hayal, tarih ve
ideal uzam olarak snflandrabiliriz.
18
Fiziksel uzam dierlerini
iinde barndrr. Bir meknn imaj veya kiilerin edindikleri bil-
giler ya da kiisel deneyimleriyle oluan zihin haritalar da edeb
eserlerde deerlendirilmesi gereken hususladr. Yazarn coraf
seimleri ve bir meknla ilgili izlenimlerini, dncelerini, varsa
ideolojik yaklamlarn yanstan mekn tasvirleri dikkat alnmas
gereken zelliklerdir. Zihin haritalarnn deerlendirilmesinde
cinsiyet ve etnik kkenlerin de rol gz nnde bulundurulmal-
dr. Zira yaanm bir corafya metne daha iyi yanstlmakta adeta
metnin doal fonunu oluturmaktadr.
Destanlarda doa temel mekndr. Tm ayrntlar ile ile-
nirken insan hayatn besleyen ve ynlendiren gc de vurgulanr.
Modern dnyada destanlarla beslenen yazarlarn eserlerinde de
bu zellik n plandadr. Manas Destan ile beslenen ve bu malze-
meyi modern anlatm teknikleri ile yorumlayan Cengiz Aytmatov,
destans bir uslupla yazan ve destanlarla beslenen Yaar Kemal
gibi yazarlarda corafyann zel bir yeri ve bu yazarlar ynlendi-
ren gc dikkat ekicidir. Bu kapsamdaki yazarlar corafyay bir
mekn olmann yan sra bir karakter, bir roman kiisi olarak ile-
mektedirler.
Edeb eserde mekn iinde yaadmz koordinatlar ola-
rak tanmlayp, sosyal, siyasi, ideolojik, psikolojik v.d zellikleriyle
birlikte ele almak ve bu verileri yazarn hayat corafyas, zihin
haritalar ile birletirmek okura yeni ufuklar amaktadr. Ancak
bu tr okumalarda n koul metnin corafya merkezli (go-

18
mer Naci Soykan, Uzam Bellek Bants Asndan Mimarla Bak
(Yay.Haz. Aye entrer v.d.), Zaman-Mekn , YEM Yaynlar, stanbul
2008, s. 34-39.







430 Emel KEFEL


Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-I Winter 2009


littraire) bir yaklamla incelenmeye uygun olup olmadnn tes-
pitidir. Her tabiat tasviri metnin kurgusu asndan ayn deeri ta-
mayabilir.

2.1. Corafya Merkezli Okumalarda Yntem
Doann sanatnn hayal gc zerindeki etkisine deinen
doadaki somutla soyutu ya da tikel ile tmeli birletiren yaratc
etkinlik insan zihninde saf akln bilgisi ile duyu alglarnn bilgisini
birletiren yaratc bir gc, imgelem gcn, ortaya karr. Do-
ada ayr duranlar imgelem araclyla bir btnle kavuur.
Sanatlar bu ortak duyu tarz ve imgelem araclyla bireysel
dnyalarnn yan sra evreni de mikro dzeyde deta yeniden ya-
ratmaktadrlar
19
eklindeki kuramsal yaklamda da grld
gibi sanatnn yaad corafyann doas ayrntl betimleme-
ler, youn grsel imgeler, bazen de ilgili corafyann zelliklerine
bal olarak mitik anlatm gibi ortak zelliklerle eserlere yans-
maktadr. Dnyadaki en az gelimi bir edebiyat rneinde dahi
edebiyatn ve yazarlarn /airlerin iinde doup bydkleri co-
rafyann damgas vardr. Flora ve faunasyla bu verimli mekn
onlar etkilemektedir.
Mekn, yazarn doup byd yer (yaanm corafya)
veya yaad (bir) yer ya da kiisel, kltrel siyas v.d. nedenlerle
setii bir blge (seilen corafya) olarak belirlenebilir.
Belirli bir corafyann (seilmi corafya) farkl yazarlarn
duyu tarz ve gzlemlerindeki yansmalar karlatrmal edebi-
yat ve disiplinleraras yntemlerin uygulanaca bir dier ara-
trma konusudur.
Corafya merkezli (go-littraire) incelemelerde aratrma-
cnn hareket noktalar
metnin dokusundaki, gerek ya da kurgusal
meknlara ait tasvirler,

19
Nazan Aksoy v.d., Coleridgenin iir Kuram, iir ve iir Kuram stne
Sylemler, Dzlem Yaynlar, stanbul, 1996, s. 48-49.








Corafya Merkezli Okuma 431


Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-I Winter 2009


metnin corafi ierii ( ilenen mekna ait iklim,
bitki rts v.d hususlara dikkat ve seilmi corafya veya
yaanm corafya nn deerlendirilmesi,
yazarn hayat corafyas / coraf deneyimleridir.
Bu hususlar metnin anlamlandrlmas bakmndan nem
tamaktadr
20
.
Metnin dokusundaki gerek ya da kurgusal meknlara ait
tasvirler, yazarn evresiyle ilgili gzlemlerini ve sanat anlayn
gstermeleri bakmndan nemlidir. Meknlarn gerek ya da kur-
gusal olmas aratrmac asndan nem tar. Ancak her iki du-
rumda da yazarn bu mekn seme nedeninin irdelenmesi gerekir.
Bu tasvirlerin zellikleri anlatm teknikleri bakmndan ele alna-
bilecei gibi ilgili corafyaya zg unsurlar (bitki rts, iklim,
mitolojik eler, blgeye has salk sorunlar, etnik yap v.d.) ta-
yp tamad hususu da gz ard edilmemelidir.
21

Metnin/yazarn edebiyat corafyas bir metinde olayn
hangi koordinatlarda (ky/kasaba/ehir/mahalle v.d.) getiinin
incelenmesidir. Bu inceleme bir yazarn rettii eserlerdeki co-
rafyann tespiti ve disiplinler aras yntemlerle incelenip yorum-
lanmasdr. Eser(ler)deki corafya tarih, ekonomik, siyas v.d.
zellikleriyle incelenir.
Yazarn hayat corafyas bir anlamda corafya merkezli bir
biyografi almasdr. Yazarn ailesinin kkenleri, doup by-
d ve hayatnn deiik evrelerinde farkl nedenlerle bulunduu
corafya incelenir. Bu inceleme yazarn eserlerindeki baz motif-
leri, ilenen temalar aydnlatmas bakmndan nemlidir.
Lamartinein byk bir yazarn yeryzndeki maceras boyunca
yaad, yaamak iin setii memleket bana daima onun en an-
laml ve salkl imaj olarak grnmtr; dehasnn ve eserle-
rinde bir blm sessiz kalan ruhunun, hayatnn, dncelerinin

20
Daha fazla bilgi iin bkz. Andr Ferr, La Gographie Littraire, Sagittare,
Paris, 1946.
21
rnek olarak bkz. Emel Kefeli, Kbrs Trk iirine Go-littraire Bir
Yaklam, Uluslar aras Kbrs Aratrmalar Kongresi Bildirileri, DA
Yaynlar, Gazimagosa, 2006, cilt 1, s. 257-278.








432 Emel KEFEL


Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-I Winter 2009


canl bir yorumudur eklindeki yaklam nemlidir. Yazarn ya-
ad ya da setii corafyann eseri aklayc ynn iaret eder.
Karlatrmal edebiyat incelemelerinde de tesir meselesi
ve beslenme kaynaklarnn tespitinde yazarn hayat corafyas
nemli bir kaynaktr. Metnin/yazarn edebiyat corafyas yazarn
gezip grd yerler ve buralarla ilgili izlenimlerini ortaya koyar.
Metinde olaylarn getii blgeleri tespit yoluyla bu meknlarn
seilme nedenleri zerinde dnmeyi ve farkl anlamlara ula-
may salar. Bu erevede anlar ve seyahat yazlar da aratrma-
clara zengin bir veri taban sunmaktadr.
Seilmi bir corafyann farkl yazarlarn duyu tarz ve
gzlemlerindeki yansmalar, farkl yazarlarn eserlerindeki belir-
ledikleri corafyalar hangi nedenlerle setikleri, seilen co-
rafyann yazarn duyu tarzn nasl etkiledii; ayn corafyann
farkl yazarlarda hangi belirgin ya da ortak motifler kullanlarak
hangi karakteristik zellikleri ile yer aldklar; mek-
nn/corafyann nasl kullanld; belli corafyalarn zaman
iinde eserlerdeki ileniinde bir deiim grlp grlmedii
metin zmlemeleri, edebiyat sosyolojisi iin olduu kadar kar-
latrmal edebiyat incelemeleri bakmndan da nemlidir.
Belirlenen corafyann etnik, tarih ve demografik zellik-
lerinin dikkate alnmas ve corafya merkezli okumann etnik
okumalarla da desteklenmesi zellikle 20. ve 21.yzyllardaki
eserler iin nem tamaktadr. Tainein rk, mekn ve zaman er-
evesindeki inceleme ynteminden de yararlanarak yaplacak rk
ve corafya merkezli disiplinleraras incelemeler eserlerdeki r-
tk anlam katmanlarn ortaya karmaktadr.


KAYNAKLAR
AKSOY Nazan, Coleridgenin iir Kuram, iir ve iir Kuram s-
tne Sylemler (Haz.Mehmet Rfat ), Dzlem Yaynlar,
stanbul, 1996, s.48-49.
BEHMOARAS Liz, (haz). Enis Batur: Romantik Brokrat , Akde-
nizlilik, Kimlik ve Entelektalizm zerine Yzyl Sonu Ta-








Corafya Merkezli Okuma 433


Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4 /1-I Winter 2009


nklklar (Syleiler), Sel Yaynclk, stanbul, 1998, s.98-
111.
BRAUDEL Fernand, Uygarlklarn Grameri (ev. Mehmet Ali
Klbay), mge Yaynevi, stanbul,1996.
CHOLLEY Andr , Guide de ltudiant en gographie, PUF, Paris,
1943.
FERR Andr, La Gographie Littraire, Sagittare, Paris, 1946.
GKTRK Akit, Okuma Ura, nklp Kitabevi, stanbul, 1988.
KEFEL Emel, Kbrs Trk iirine Go-littraire Bir Yaklam,
Uluslararas Kbrs Aratrmalar Kongresi Bildirileri, DA
Yaynlar, Gazimagosa, 2006, 257-278.
MERLN Pierre, Gographie Humaine, PUF, Paris, 1997.
NISBETT, Richard E. Dncenin Corafyas, (ev.G.aal Gven),
Varlk Yaynlar, stanbul, 2005.
SOYKAN mer Naci, Uzam Bellek Bants Asndan Mimar-
la Bak, Zaman-Mekn (Haz. Aye entrer v.d.) YEM
Yaynlar, stanbul, 2008, s.34-39.
STAL, Mme de, Edebiyata Dair (ev. Safiye Hatay-Vahdi Hatay),
M.E.B. Yaynlar, stanbul, 1989.
TMERTEKN Erol v.d., Beer Corafya nsan, Kltr, Mekn,
antay Kitabevi , stanbul, 2004.
VAN TEGHEM, Les grandes doctrines littraires en France, PUF, Pa-
ris, 1990.
YCEL Tahsin, Yazn, Gene Yazn, YKY, stanbul, 1995.