1.

KHI NIM RI RO V RI RO TRONG KINH DOANH

1.1.Khi *nim ri ro
Ri ro l mt khi nim ht sc quen thuc, n mc m ngi ta c th
hiu ngay m chng cn bit n nh ngha ca n. Tuy nhin, ri ro li l mt
trong s nhng thut ng c nhiu cch nh ngha v cc cch ny li khng
hon ton nht tr vi nhau.
Th nht l nh ngha do Allan H. Willett khi xng: ri ro l s khng
chc chn v tn tht. Quan im ny c nhiu hc gi nh Hardy, Blanchard,
Crobough v Redding, Kulp, Anghell ng h.
Quan im th hai cho rng: ri ro l kh nng xy ra tn tht. Quan
im ny c cp ln u tin trong nghin cu ca John Haynes, sau
c Irving Pfeffer trnh by rt r trong cun L thuyt Bo him v Kinh t.
nh ngha ny sau cng c s dng trong kh nhiu ti liu v ri ro.
c bit Frank H. Knight li c mt quan im hon ton khc v ri ro
khi coi ri ro l s khng chc chn c th o lng c.
Vit Nam, tc gi Nguyn Hu Thn trong cun Phng php mo him
v phng nga ri ro trong kinh doanh cng quan nim Ri ro l s bt trc
gy ra mt mt, thit hi
Ngoi ra, cng c mt s cch nh ngha v ri ro kh hp, ch c gi tr
trong mt lnh vc nht nh. Chng hn gii kinh doanh bo him coi cc i
tng c bo him cng l ri ro.
im hn ch chung ca cc nh ngha nu trn l ch gn ri ro vi tn
tht. Trong kinh doanh, kh nng kt qu cui cng sai lch so vi d tnh theo
chiu hng bt li cng c xem l mt loi ri ro. Cc nh ngha nu trn
khng bao qut c loi ri ro ny. Vic cc nh ngha trn ch gn ri ro vi
tn tht l iu d hiu v chng phn ln c gii nghin cu v bo him a
ra. i tng ca bo him ch gii hn cc tn tht v mt ti chnh m khng
bao hm nhng sai lch khng mong mun so vi d tnh.
Quan im hin i nh ngha v ri ro nh sau:
Ri ro l mt tnh hung ca th gii khch quan trong tn ti kh
nng xy ra mt s sai lch bt li so vi kt qu c d tnh hay mong ch.
T khi nim ni trn, chng ta c th rt ra nhng im c bn sau y:
Trc tin, vi vic nh ngha ri ro l mt tnh hung ca th gii
khch quan, nh ngha khng nh tnh cht khch quan ca ri ro. Ri ro
chu nh hng bi cc nhn t t mi trng khch quan gn vi s kin ch
khng chu tc ng bi nhn thc ch quan ca con ngi v s kin .
Th hai, vi quan nim kt qu khng mong mun ca ri ro chnh l s

sai lch bt li so vi kt qu c d tnh hoc mong ch, nh ngha bao hm

c nhng ri ro gn vi cc tn tht v nhng ri ro gn vi s sai lch so vi d
tnh.
Th ba, nh ngha ny to ra s linh hot trong ng dng cc cng c
lng ha trong tng tnh hung c th. im mu cht cho s linh hot l tha
nhn d tnh ca con ngi, l tiu chun nh gi ri ro. Mi s sai lch bt
li so vi d tnh u coi l ri ro.
1.2.Ri ro trong kinh doanh
Ri ro trong kinh doanh l mt dng ri ro v n cng mang y nhng
c im c bn nh bt k mt loi ri ro no. Ri ro trong kinh doanh thng
d nhn thy v c con ngi quan tm nhiu nht. Bi v, trc ht kinh
doanh l mt hot ng mang li li nhun cho doanh nghip, cho mi c nhn v
li nhun chnh l ng lc thc y doanh nghip khng ngng pht trin hot
ng ca mnh. Tuy nhin, cng cn nhn thy rng, hot ng kinh doanh
thng c nhiu nhn t tc ng, nh hng v lm gia tng bt trc. Nhng bt
trc thng xuyn xy ra trong mi trng kinh doanh dn n nhng sai lch
bt li so vi kt qu d tnh hay mong ch ca doanh nghip.
Khc vi mt s ri ro thng thng khc, ri ro kinh doanh thng rt c
th v c th o lng c. S d nh vy l v, khi nim ri ro kinh doanh
thng gn vi li nhun v nhiu khi doanh nghip chp nhn s mo him
cng vi kh nng xy ra ri ro cao c li nhun k vng ln.
Ri ro kinh doanh ng thi cng rt a dng v phc tp bi n chu
nhu tc ng, khng nhng t nhn t khch quan bn ngoi m cn chnh t
ni b doanh nghip, t chnh nn kinh t trong nc.
2. PHN LOI RI RO
C nhiu tiu ch phn loi ri ro, sau y l mt s cch phn loi ch
yu:
2.1.Theo tnh cht ca ri ro
C 2 loi: Ri ro suy on v Ri ro thun tu
Ri ro suy on: cn gi l ri ro suy tnh hay ri ro u c, tn ti
c hi kim li cng nh nguy c tn tht. y l loi ri ro gn
lin vi kh nng thnh bi trong hot ng u t, kinh doanh v
u c.
Ri ro thun tu: l loi ri ro m nu xy ra th ch c th dn n
tn tht m khng c c hi kim li.

2.2.Theo phm vi nh hng ca ri ro

C 2 loi: ri ro c bn v ri ro ring bit
Ri ro c bn: l nhng ri ro pht sinh t nhng nguyn nhn
ngoi tm kim sot ca mi ngi. Hu qu ca ri ro c bn
thng rt nghim trng, kh lng, c nh hng ti cng ng
v ton x hi. V d: lm pht, khng hong kinh t, ng t, ni
la phun.v.v.
R ro ring bit: l loi ri ro xut pht t cc bin c ch quan v
khch quan ca tng c nhn, t chc .Loi ri ro ny chi nh
hng n li ch ca tng c nhn hoc t chc.
2.3.Theo nguyn nhn ca ri ro
C 2 loi: ri ro do cc yu t khch quan v ri ro do cc yu t ch quan
Ri ro do cc yu t khch quan: Yu t khch quan xy ra ngoi
mun ca con ngi v khng th lng trc hay kim sot c.
y thng l nhng nguyn nhn xy ra t mi trng t nhin
nh ng t, chy n, gi, ma, bo lt, hn hn

Ri ro do cc yu t ch quan: l loi ri ro do yu t do hnh vi

trc tip t con ngi hoc t cc t chc kinh doanh.

Nhm ri ro ny thng rt a dng v phc tp v cng rt kh d bo trc.
2.4.Theo tc ng ca mi trng v m gy nn ri ro
C cc loi: ri ro do iu kin t nhin, ri ro chnh tr, ri ro kinh t, ri
ro lut php, ri ro vn ho...Theo cch phn loi ny, c rt nhiu loi ri ro v
thng l nhng ri ro in hnh i vi cc doanh nghip nh: ri ro kinh t,
php l, chnh tr, t gi hi oi, gi c, li sut...
Vi nhm ri ro ny, nu doanh nghip khng c bin php qun tr tt s
chu nhiu hu qu nng n nht.
3. QUN TR RI RO TRONG KINH DOANH
3.1. Khi nim qun tr ri ro
Thut ng qun tr ri ro bt u xut hin ph bin t nhng nm 50
ca th k trc, tuy nhin khi nim v n tng c cp trc kh lu,
vo nm 1916 trong tc phm ca Henri Fayol. Tuy xut hin sm nh vy,
nhng cho n nay quan nim v qun tr ri ro vn cha hon ton thng nht.
l bi v bn thn qun tr ri ro l mt khi nim rng v c nhng chc nng

gn tng t qun tr ni chung. Trong kinh doanh, mi quyt nh qun tr u

c t trong iu kin tn ti ri ro v do vy mi quyt nh qun tr ni
chung cng phi tnh n vic qun tr cc ri ro lin quan n quyt nh .
Ranh gii gia qun tr ri ro v qun tr ni chung chnh v vy khng r rng,
gy kh khn cho vic phn bit chc nng qun tr ri ro v qun tr ni chung
trong doanh nghip.
Qun tr hc hin i phn bit qun tr ni chung v qun tr ri ro
phm vi x l ri ro. Nu nh qun tr ni chung phi x l mi ri ro m doanh
nghip gp phi bao gm c nhng ri ro thun tu ln ri ro u c th qun tr
ri ro ch gii hn cc ri ro thun tu.
Hn na, vic s dng ph bin cc hp ng bo him i ph vi ri
ro trong cc doanh nghip hin i a n nhng quan nim coi qun tr ri
ro chi gii hn cc ri ro c th bo him. Ni cch khc l hot ng qun tr
ri ro ca doanh nghip thc cht l xc nh cc ri ro cn bo him v la chn
hp ng bo him thch hp. Thc t, hot ng qun tr ri ro khng ch gii
hn cc hot ng mua bo him m cn bao gm c cc bin php, k thut
nhm ngn chn, gim thiu v trong nhiu tnh hung phi chun b cho doanh
nghip gnh chu nhng tn tht ca nhng ri ro khng th trnh khi.
Quan im trn a n mt nh ngha y v qun tr ri ro nh
sau:
Qun tr ri ro l qu trnh x l cc ri ro thun tu mt cch c h thng,
khoa hc ton din thng qua cc hot ng nhn din v nh gi ri ro, xy
dng v thc thi cc k hoch phng nga, ngn chn ri ro xy ra, thc hin
vic kim sot, gim thiu nhng tn tht gy cho doanh nghip mt khi xy ra
ri ro cng nh d phng v ti chnh b p cho cc tn tht .
3.2.

Ni dung qun tr ri ro

Hot ng qun tr ri ro c t chc khc nhau tu vo tim lc ti chinh

ca doanh nghip cng nh vic phn b ngun lc ca doanh nghip cho cng
tc qun tr ri ro, tu theo mi trng hot ng ca doanh nghip phc tp hay
n gin cng nh mc coi trng cng tc qun tr ri ro ca ban lnh o...
Tuy nhin, d m hnh t chc qun tr ri ro ti mi doanh nghip c th khc
nhau, hot ng qun tr ri ro vn phi bao gm cc ni dung c bn sau:
1) Nhn dng - Phn tch - o lng ri ro
a. Nhn dng v phn tch ri ro
qun tr ri ro, trc ht phi nhn dng (hay pht hin) c ri ro.
Nhn dng ri ro l qu trnh xc nh lin tc v c h thng cc ri ro ny sinh

trong hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Hot ng nhn dng ri ro nhm
thu thp cc thng tin v cc i tng c th gp ri ro (con ngi, ti sn, trch
nhim php l ca doanh nghip), cc ngun pht sinh ri ro, cc yu t mo
him, him ho, cc loi tn tht m ri ro c th gy cho doanh nghip. Hot
ng nhn dng ri ro c thc hin thng qua vic theo di, nghin cu, xem
xt mi trng xung quanh doanh nghip (vi m v v m), ton b hot ng
ca doanh nghip, nhm thng k c tt c nhng ri ro, khng ch nhng ri
ro v ang xy ra m c nhng ri ro mi c th xy ra i vi doanh nghip.
Trn c s nhng thng k s tin hnh phn tch ri ro nhm xc inh nguyn nhn
gy ra cc ri ro cng nh cc nhn t lm gia tng kh nng xy ra ri ro cho
doanh nghip.
b. o lng ri ro
Nhn dng c ri ro l bc khi u ca qun tr ri ro. Tuy nhin, ri
ro c rt nhiu loi, mt doanh nghip khng th cng mt lc kim sot, phng
nga tt c mi loi ri ro, bi l kh nng ca mi doanh nghip u c hn. T
cn phn loi cc ri ro, cn bit c i vi doanh nghip loi ri ro no c
tn sut xut hin nhiu, loi ri ro no xut hin t, loi ri ro no gy ra hu qu
nghim trng, loi no t nghim trng hn...t c bin php qun tr ri ro
thch hp. Mun vy, doanh nghip cn tin hnh vic o lng cc ri ro.
2) Kim sot ri ro (Risk control)
Kim sot ri ro l mt trong hai ni ung trng tm ca qun tr ri ro
hin i. Kim sot ri ro vic s dng cc chin lc, cc chng trnh hnh
ng, cng c, k thut... nhm ngn nga, n trnh hoc gim thiu nhng tn
tht, nhng nh hng khng mong i ca ri ro i vi doanh nghip.
Cc bin php kim sot ri ro c th chia thnh ba nhm c bn sau:
N trnh ri ro (Risk avoidance):
y l cc bin php trong nh qun tr s tm cch pht hin nhng d
n kinh doanh c nguy ca xy ra ri ro cao trnh cho doanh nghip khng
tham gia vo, nh khng phi chu ri ro.
Ngn nga v gim thiu ri ro (Risk prevention):
y l nhm cc gii php nhm gim n mc ti a cc ri ro c th n
vi doanh nghip, chng bao gm cc bin php ngn nga v gim thiu cc ri
ro.
Ngn nga ri ro (Risk prevention)
y l cc bin php nhm vo nguyn nhn gy ra ri ro, khin cho ri ro
khng th xy ra. Chng hn ngn chn nhng ri ro do thiu thng tin khi
tham gia vo mt th trng mi, c th s dng hnh thc bn hng qua i l l
cc doanh nghip hot ng lu nm ti th trng trong thi gian thm d
th trng thay v trc tip bn.

Gim thiu ri ro (Risk reduction)

Mt khi khng th n trnh ri ro, nh qun tr s phi tm cch gim thiu
s ln xy ra ri ro. V d: gim ri ro b i tc la o, doanh nghip cn thu
thp y thng tin n mc c th nm r v i tc.
Gim thiu nhng tn tht do ri ro gy ra (Loss reduction):
y l cc bin php nhm kim sot gim thiu thit hi mt khi ri ro
xy ra. V d: hn ch thit hi do ri ro b nh cung cp p gi hoc t chi
cung cp hng gy ra, doanh nghip cn a dng ho ngun cung cp ca mnh.
3) Ti tr ri ro (Risk Financing)
Hot ng kim sot ri ro khng th gip doanh nghip trnh c mi
ri ro. Mt khi ri ro xy ra, doanh nghip cn phi sn sng cho cc tn tht,
khng nh hng ti hot ng kinh doanh ca mnh. Ti tr ri ro chnh l
ni dung qun tr ri ro nhm mc ch chun b cho doanh nghip trc nhng
tn tht xy ra.
Ti tr ri ro chia lm hai nhm bin php c bn:
a. Chp nhn ri ro (Risk retention) v lp qu d phng b p
tn tht do ri ro xy ra
Chp nhn ri ro l bin php khng trnh khi khng b l nhng c
hi kim li. Trong trng hp ny, nh qun tr phi d phng cc ngun lc ti
chnh kp thi b p nhng thit hi c th xy ra khng nh hng ti
hot ng kinh doanh chung ca doanh nghip.
b. Chuyn giao hoc chia s ri ro (Risk transfer or sharing)
chia s ri ro, doanh nghip s phi k kt nhng hp ng vi nhng
iu khon c bit. V d: trnh ri ro gi c bin ng, doanh nghip s phi
k nhng hp ng di hn vi gi c c nh, hoc doanh nghip s phi tham
gia vo cc hp ng ngoi t k hn trnh ri ro t gi.
chuyn giao ri ro, doanh nghip cng b i hi phi tham gia vo cc
hp ng c bit nhm chuyn giao phn ri ro m mnh khng mun gnh chu
sang nhng ch th sn sng nhn thm ri ro i ly mt khon thu nhp.

3.3.

Vai tr ca qun tr ri ro i vi doanh nghip

Qun tr ri ro c vai tr v cng to ln v c th c nhiu ng gp cho

doanh nghip:
Trc tin, hot ng qun tr ri ro s gip cho doanh nghip trnh
khi nguy c ph sn. C th ni m bo s tn ti ca doanh nghip l l do
quan trng nht cho s tn ti ca hot ng qun tr ri ro. Ni mt cch khc,
hot ng qun tr ri ro c nhim v gip cho doanh nghip c th theo ui cc
mc tiu ca mnh (ti a ho li nhun, ti a ho gi tr ca doanh nghip...) m

khng b ph sn bi nhng ri ro pht sinh trong qu trnh theo ui cc mc tiu

.
Th hai, hot ng qun tr ri ro c ng gp trc tip vo li nhun ca
doanh nghip nh vo hot ng kim sot chi ph lin quan n ri ro ca doanh
nghip. l v li nhun ca doanh nghip ph thuc vo tng quan gia chi
ph v thu nhp ca doanh nghip. Khi hot ng qun tr ri ro gp phn lm
gim chi ph th s gp phn lm tng li nhun ca doanh nghip ln.
Th ba, hot ng qun tr ri ro cn gip doanh nghip trnh c nhng
gim st v thu nhp hoc thit hi v ti sn. Bng vic pht hin cc ri ro trong cc
d n kinh doanh ca doanh nghip, hot ng qun tr ri ro c kh nng ngn
chn kp thi cc tn tht qua trnh c hoc gim thiu nhng thit hi v
thu nhp hoc ti sn cho doanh nghip.
Th t do hot ng qun tr ri ro gip gim thiu ri ro cho doanh nghip
nn n c th gip cho doanh nghip tham gia vo nhng d n c kh nng sinh li
cao. Chng hn, gim c mt doanh nghip quyt nh thnh lp mt chi nhnh
nc ngoi nhng e ngi nhng ri ro v chnh tr ti nc . Nhng vi bo
co ca b phn qun tr ri ro l c th bo him ri ro chnh tr vi mc ph
chp nhn c, gim c doanh nghip c th mnh dn a ra quyt nh u
t ra nc ngoi.
4. NHNG RI RO KINH DOANH M CC DOANH NGHIP VIT
NAM PHI I MT HIN NAY
1) Ri ro v gi c
Ri ro do gi c bin ng l loi ri ro hay gp nht ca cc doanh nghip
Vit Nam trong qu trnh kinh doanh quc t.
Trong nn kinh t th trng, gi c hng ho khng nhung l thc o
phn nh gi tr hng ho ng thi cn chu tc ng ca quan h cung cu hng
ha trn th trng. Trong mt mi trng kinh doanh quc t y nhng thay
i tht thng v quan h cung cu th khng th trnh khi nhng bin ng v
gi c hng ho. Ty theo tng loi hng m s bin ng ca gi c hng ha
trn th trng s khc nhau. Quan st v gi c bnh qun/nm ca mt s hng
ha n th trng th gii nhng nm gn y cho thy: Gi c nhiu mt hng
bin ng kh tht thng, trong c bit l gi c nhng hng ha l nguyn,
nhin, vt liu. y chnh l mt nguy c ri ro ln nht cho cc nh sn xut
kinh doanh xut, nhp khu, nh hng trc tip n doanh thu bn hng hoc
chi ph u vo ca doanh nghip. c bit khi cc mt hng xut khu ch lc
ca Vit Nam l nng lm thu sn v nguyn liu, vn l nhng mt hng rt

nhy cm v gi, th nhng bin ng v gi cng c tc ng mnh n hot

ng sn xut kinh doanh.
2) Ri ro v t gi hi oi
Thc t bun bn quc t ngy nay, hu ht cc doanh nghip Vit Nam
thng la chn ng USD l ng tin tnh ton v thanh ton. Vic cc doanh
nghip Vit Nam ph thuc vo ng USD trong thanh ton quc t v d tr
ngoi t tim n mt nguy c ri ro cao. Mc ri ro y s ph thuc vo
nn kinh t M, vo s n nh ca ng USD. Mt khi nn kinh t M suy thoi,
ng USD mt gi s lm tc ng mnh n cc hot ng kinh doanh quc t
ca Vit Nam cng nh gii kinh doanh ton cu.
Hin nay, trong quan h kinh doanh quc t, s lng cc doanh nghip
ch ng c ngun ngoi t l khng nhiu, do , vic kt qu kinh doanh ca
cc doanh nghip chu nh hng nhiu t bin ng ca t gi hi oi l khng
th trnh khi.
3) Ri ro v chnh sch
Ri ro chnh sch l loi ri ro ng th 2 trong s cc ri ro m cc doanh
nghip Vit Nam thng gp nht.
Cc doanh nghip Vit Nam phi i mt nhng thay i trong chnh sch
ca Vit Nam ln nhng thay i trong chnh sch ca nc i tc.
Chnh ph Vit Nam hin nay ang theo ui mt chnh sch qun l kinh
t theo c ch th trng c s iu tit ca nh nc thng qua h thng chnh
sch, cng c php lut, c ch iu hnh. xy dng c mt h thng chnh
sch v m, thit lp mt c ch iu hnh kinh t hon ho cn phi c thi gian
di khng ngng nghin cu hon thin, th nghim, p dng, hiu chnh... Tuy
vy, hot ng kinh doanh thng ngy khng th ch i mt h thng chnh
sch v c ch iu hnh hon ho c c th ha bng cc vn bn php qui,
hng dn thi hnh mi thc hin. Nn kinh t buc phi chp nhn mt thc t
l chnh sch kinh t c th cha p ng, cha ph hp vi thc tin kinh doanh
cho nn va ban hnh va sa cha gy tr ngi rt ln n hot ng pht trin
kinh doanh ca doanh nghip. Do vy, doanh nghip lun phi i mi vi nguy
c: s bt nh ca chnh sch, s phc tp ca c ch iu hnh, chnh sch
khng ph hp, khng theo kp vi bin ng v yu cu ca sn xut kinh doanh
hin nay. Thc t hin nay, rt nhiu doanh nghip Vit Nam phn nn v nhng
chnh sch khng hp l, nhng thay i qu thng xuyn khng bo trc
trong cc quy nh ca chnh ph. Nhiu doanh nghip cho rng h rt kh ln k
hoch di hn cho doanh nghip v khng h lng trc c nhng thay i
trong chnh sch ca nh nc.
4) Ri ro v php l

Cng nh loi ri ro v chnh sch, ri ro v php l l nhng loi ri ro

m cc doanh nghip Vit Nam thng gp nht khi h tham gia su rng vo
hot lng kinh doanh quc t.
Do trnh , kinh nghim cn hn ch, nhiu doanh nghip Vit Nam khi
k kt cc hp ng thng mi quc t khng nghin cu k hp ng, chp
nhn ngay nhng hp ng mu m pha mua/bn a cho vi nhng iu khon
bt li cho pha Vit Nam, ri khi tranh chp pht sinh, cc doanh nghip Vit
Nam thng l nhng bn thua thit. Mt s doanh nghip Vit Nam c
nhng n lc trong vic t to mu hp ng cho mnh, tuy nhin nhng hp
ng ny vn cn c nhiu l hng bn nc ngoi li dng.
Ngoi nhng ri ro lin quan n hp ng, doanh nghip Vit Nam cn
phi i mt vi nhiu ri ro php l khc do khng am hiu h thng lut, quy
nh ca cc nc i tc v u t, xut nhp khu, chng c quyn, bn
quyn, thng hiu....
5) Ri ro v thanh ton
Ri ro thanh ton cng l mt trong nhng ri ro thng gp ca cc
doanh nghip Vit Nam trong kinh doanh quc t.
Trong hot ng kinh doanh quc t hin nay cc doanh nghip Vit Nam
thng p dng cc phng thc thanh ton quc t nh: tr tin mt trc tip,
chuyn tin, nh thu, th tn dng, hng i hng...trong thanh ton bng th
tn dng (L/C) l phng thc c la chn nhiu nht bi n an ton nht
trong bun bn quc t hin nay. Tuy nhin, ngay c phng thc ny cng cha
ng rt nhiu ri ro do tnh cht phc tp ca n. Nhiu doanh nghip Vit Nam
quy nh chng t, hng ho qu s si trong L/C, to iu kin cho ngi bn
giao hng khc vi hp ng nhng vn c th lp c mt b chng t hon
ho theo L/C v ly c tin thanh ton. C nhng doanh nghip ra ngn hng
xin m L/C, trong phn m t hng ho ch yu cu ghi Commodities, unit
prices, detail description as per sales contract N o . . K h i ngn hng t vn nn
quy nh chi tit v hng ho ngay trong L/C th doanh nghip t chi, vi l do
c hai bn ch ng trong vic giao nhn hng khi gi c v cung cu bin
ng.
Hay c nhng trng hp, cc doanh nghip Vit Nam, do thiu kinh
nghim b pha nc ngoi p a vo L/C nhng quy nh v chng t khng
r rng hoc qu phc tp dn n vic hng chuyn sang nc ngi mua ri
nhng do li chng t nn khng c thanh ton.
.
6) Ri ro, tn tht do la o (ri ro o c)

Ri ro la o chnh l hu qu ca cc hnh vi v o c ca con ngi,

li dng s thiu hiu bit, tin ngi v s phc tp trong cc tnh hung kinh
doanh. La o trong kinh doanh ht sc a dng, mi mt lnh vc khc nhau li
c nhng th on la o khc nhau.
Ngy nay thng gp nhng dng la o ph bin trong bun bn quc t
nh la o v chng t, la o khng thc hin hp ng thu tu, nh chm
tu, la o bng tu ma, a ch ma, mo danh, mua bn, la o trang khi k
kt hp ng, thanh ton... T khi chuyn sang nn kinh t th trng, la o
kinh t Vit Nam cng c nhng din bin phc tp. Theo bo co tng kt ca
lc lng cnh st kinh t (B Cng an) t nm 1989 n nm 2000 th ong
vng hn 10 nm c hn 1655 v la o kinh t ong v ngoi nc vi mc
thit hi l han 2468 t ng, trong c 108 v la o quc t vi mc thit
hi khong gn 227 t ng. Tuy cc v la o quc t ch chim t trng nh
trong tng s cc v la o (khong 6,5%) nhng mc nghim trng cao hn
cc v la o kinh t trong nc. Nn nhn thng l nhng thng nhn Vit
Nam. Cc v la o ch yu xy ra trong qu trnh giao dch, m phn, k kt
hp ng thng mi gia cc bn vi ni dung khng cht ch, khng m bo
nguyn tc, khng tun th nghim cc qui nh ca Nh nc, khng c bin
php bo m thc hin hp ng.
7) Ri ro chuyn ch hng ho
Cc ri ro lin quan n hot ng chuyn ch hng ho bao gm t nhng
ri ro lin quan n vic thu phng tin chuyn ch, cho n nhng ri ro
trong qu trnh chuyn ch hng ho n vi ngi mua (nhng b la o, trm
cp...). Do nng lc chuyn ch ln chi ph chuyn ch thp nn vn ti bng
ng bin chim n gn 90% trong cc phng thc chuyn ch hng ho xut
nhp khu.
Trc s khc nghit ca iu kin t nhin chuyn ch hng ha bng
ng bin lun i mt vi ri ro, tai nn bt ng gy ra bit bao nhng v thm
ha khn lng, y chnh l ri ro thun tuy thng gp trong kinh doanh. Ri
ro, tai nn, s c trn bin khng ch gy thit hi cho ch tu, hng bo him m
cn gy ra tn tht cho cc ch hng, lm tng chi ph kinh doanh trong thng
mi quc t.
Ngnh hng hi Vit Nam cng lun phi i mt vi nhng ri ro, tai nn
trong qu trnh chuyn ch hng ha. y cng chnh l nguy c e da, l
nguyn nhn gy ri ro, tn tht trong cc hot ng kinh doanh chuyn ch, bo
him, thng mi quc t ca cc doanh nghip Vit Nam.