You are on page 1of 36

1 tdk;a0 *sme,f

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


2 tdk;a0 *sme,f

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


3 tdk;a0 *sme,f

rmwdum

4? Akdvfatmifausmf ewfoH rif;ok0Pf


5? uGe, f uf0Od mOf atmifaeoD
6? t,f'Dwmh toH t,f'Dwm
7? AkdvfatmifausmfpmrsufESmrsm;
8? AkdvfaatmifausmftxÅKyÜwÅd
9? 'DZifbm(20)&ufwrf;csif; ... armifav;atmif
11? vli,f ukdatmifausmf
13? a'gufwmvSa&TtxÅKyÜwÅd
14? tmPmodrf;ppfwyfESifh ausmif;om; armifMunfaqG('*kH)
19? 2010 a&G;aumufyGJeJY ausmif;om;xk&JU&yfwnfrI rkd;vQH
21? e,fcsJUqefYusifa&;rSonf trsdK;om;zufqpf ... orkid ;f &Sif
25? Ekid if aH &;owÅ0gwaumif Aef;armfwifatmif
32? ausmif;om;vIyf&Sm;rIrS vlxkvIyf&Sm;rIokdY armifjrwfom
34? rdbjynfol ausmif;om;ausmif;olrsm;okdY jyefMum;csuf

2
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
4 tdk;a0 *sme,f

tzGiu
hf Asm

Adkvfatmifausmf ewfoH

aemif0,faomcg
pmtkyfu,frS uavmifav - - ighrd? ighb uRefb0udk
odyÜHtaygif;? 0duúmatmif;onfh jrif&ravsmf? pdwfraysmfí
ausmif;rsm;acgifu &Jabmftrsm;? opömtm;ESifh
Adkvfatmifi,frS rnfwifh MudK;pm&mwGif? Mur®mighuH/
ausmfwqifhESifh? rif;rifhaemifnD/ wvlb Y 0?½IrvSatmif
ig - - Zmenfudk? vmNyDBudKMu/ ighudk,fcHí? &efolvufeuf
oajyyef;ESifh a&csrf;aqmifum qHwdkqHawmif;? bmraqmif;onhf
atmifpnfpavmh/ ighacgif;xufrSm? qufumqufum
ESri,f jzLjzL? 0if;0if;vQHawmuf? rl;armfaemufatmif
ynmpD;yGm;? pGrf;tiftm;ESifh usa&mufvmaomf ighrSmrcsd
tifvsm;olwkdY bk&m;u,fyg? atmfjrnfygvnf;
igrltp? a½S;b0u uGmowdESifh? igrd&ifcGif
ESrwdEYk ,
S f þajrjyifwGif? igvQifvJí
aysmfaysmfyg;yg;? [kdonfoGm;vdkY atmifyGJcHonf? EkdifiHomaMumif;
Mum;cJhw,f/ / igqkawmif;rnf aomif;odef;oef;ausmf
wdkY&JabmfwdkY / /

rif;ok0Pf

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


5 tdk;a0 *sme,f

tzGiu
hf Asm

uGef,uf0dnOf

'Dajrom;ay:rSm rdpämn&JU tcif;tusif;rSm


bmtyif bmyef;rSpdkufysdK;r& obm0 o,HZmw
umv &SnfBumvSaygh/ &if;jrpfrSeforSs avmifjrdKuf
tarSmifwdkufudkxGef;nSd vSnfUpm;
BuKd ;wif;wif;eJUwD;cwfxm;wJh ydk;zvHrsm; zGJzGJtHkusif;
cg;&SoHjydKifaw;oGm;u olawmfcsif; owif;avGUavGU &SdaeBuqJumv/
yvTm; rmefarmuf azmufpl;
tJ'D… n…arSmifedkiforSs arSmifvTrf;ap
bDv;l acgif;eJU ajrjyif aumif;uif Bu,fpif
ausmif;awmfu&efpjzpfcJh 0dnOfrsS irf sm;&uf&, S f
jrpfwjrpf&JU a&om avnmrSm wG,zf UJG aygif;pnf;aeao;orSs
raeedkif&SmaomiSufrsm; tvSyqH;k atmifyaJG w;oH
jrm;wef;vef;eJUysoH ef;aeqJumv/ (waeUrSm)
vGifhysHjcdrfhjcdrfh Bum;&ayvdrfhr,f/ /

atmifaeoD

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


6 tdk;a0 *sme,f

t,f'Dwmh toH
]]rD;'kwf rD;'kwf ½IUd ½IUd }}
]]olykef olykef x x}}
]]ta&;awmfykH atmifygap}}
1938 ckESpf wwd,ausmif;om;oydwfumv? vGwfvyfa&;wkdufyGJtwGuf
b0*fnHcJhonfh ausmif;om;? tvkyform;? v,form; jynfolw&yfvkH;\ aMuG;aMumfoH
rsm;jzpfonf/ wwd,ausmif;om; oydwfukd acgif;aqmifcJhol wOD;jzpfonfh Arm EdkifiH
vkH;qkdif&mausmif;om;rsm;or*¾ (1938) 'kwd,OuúX ukdvSa&Tu oydwfwyfBuD;ukd
rdefYcGef;ajym&mrSm —
]],cktcg wkdif;jynfwckvHk;rSm epfemí vGwfvyfrI r½Sdonhftjyif pm;rI? aerI?
xkdifrI? oGm;rI? vmrIwdkYüvnf; usD;vefYpmpm;&ouJhodkY jzpfaevQif rnfonfhEkdifiHrqdk
ausmif;om;rsm; EkdifiHa&;xJokdY0ifa&muf&jcif; jzpfaMumif;? xdkYtwl rdrdwdkYvnf;
rvGJra½Smifom 0ifa&mufMu&jcif; jzpfaMumif;}}
a[majymcJhayonf/
Armjynforkid ;f \ txl;jcm;qk;H tcsuw f csurf mS acwfumvwkid ;f wGif ausmif;ol
ausmif;om;rsm;onf ArmjynfEkdifiHa&;vIyf&Sm;rIorkdif;pOfwavQmuf ta&;BuD;onfh
tpdwftykdif;wcktjzpf yg0ifaejcif;yif jzpfonf/ xkdtpOftvmonf ,aeYtxd
rysuaf o;/
ausmif;om;vIy&f mS ;rIorkikd ;f wGif ausmif;om;xktusKd ; jynfov l x l t k usKd ;twGuf
yxrqk;H toufay;cJ&h onfh Akv d af tmifausmrf oS nf ,aeYtxd ausmif;ol ausmif;om;
rsm;\ toufaoG;acR;wkdY ay;qyfí rqkH;Ekdifao;/
Akv
d af tmifausmf qkad om ausmif;om;onf rw&m;rIudk enf;enf;av;rQ ikrH cHo?l
zdESdyfrIukd qefYusifol? jynfolYtusdK;? ausmif;om;xktusdK;ukd OD;xdyfxm;ol/ xkd
pdwf"gwfrsdK;ukd Akdvfatmifausmf pdwf"gwf[k ac:Muonf/
ausmif ; om;acgif ; aqmif Ak d v f a tmif a usmf p d w f " gwf o m&S d v Qif ,aeY
jynfolw&yfvkH;ukd zdESdyfaeaom ppftmPm&Sifpepfukd jywfjywfom;om; qefYusifrnf
rSmvnf; taotcsm? ppfzGJYpnf;ykHtajccHOya'(2008)ukd qefYusifrnfrSmvnf;
taotcsm? ppftmPm&Sif 2010 a&G;aumufyGJukd qefYusifrnfrSmvnf; taotcsm/
Akdvfatmifausmf pdwf"gwfqkdonfrSm awGa0aeonf r[kwf/

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


7 tdk;a0 *sme,f

Akv
d af tmifausmf usq;Hk jcif;

(71) ESpjf ynfh

'DZifbmv (20) &uf / 2009 ckEpS /f

tkypf ;dk olw\


Ydk tMurf;zufzEd ydS rf aI Mumifh

1938 ckEpS f wwd,ausmif;om;oydww


f u
dk yf t
JG wGi;f

ausmif;om;vIy&f mS ;rIorkid ;f wGif yxrqk;H usq;Hk cJ&h onfh

ArmEkid if v
H ;Hk qkid &f mausmif;om;rsm;or*¾\

ausmif;om;tmZmenf ukad tmifausmf

uG,v
f eG jf cif; (71) ESpjf ynfh

trSww
f &pmrsuEf mS rsm;

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


8 tdk;a0 *sme,f
txÅKyw
Ü dÅ

ukad tmifausmf
(ausmif;om;tmZmenf? 1938/)

1915 ckeSpf? 'DZifbmv (27) &ufaeY rSm tz


OD;ausmfxif eSifh trd a':a½Tausmh wkdYrS t*Fyl NrdKUe,f? ½Hk;
Zif½mG wGif zGm;jrifco hJ nf/ tv,fwef;ynmudk r,fZvDuek ;f
trsd K ;om;ausmif ; rS atmif j rif c J h N yD ; ? txuf w ef ; ud k
[oF m wNrd K Uü oif M um;wwf a jrmuf c J h o nf / xd k Y a emuf
*syfqifaumvdyfwGif Oypmwef; qufvuf wufa&muf
cJhonf/
udak tmifausmo f nf jrefrmpmayukd tvGef wefz;kd
xm;NyD;? jrefrmpm ta&;tom;vnf; tvGefaumif;rGef
aMumif; vlodrsm;cJholjzpfonf/ pdwf"gwfjyif;xefNyD;? trsdK;
om;a&;vnf; olrwlatmif edK;Mum;oljzpfonfhtwGuf
rdrd\pmaytpGrf; eSifh trsdK;om;a&;vSKHUaqmfrSKrsm;wGif
a½SUwef;uyg0ifcahJ omaMumifh wuúov kd af usmif;om; or*¾
wGio f mru? ArmedKiif v H ;Hk qdik &f mausmif;om;or*¾wiG f vnf;
tvkyftrSKaqmiftjzpf a½G;cs,fwifajrSmufjcif; cHcJh&
ygonf/ ckHzdeyfpD;um yifeDwdkufyHkudk0wfNyD; uwkH;qHaxmuf
eSifh udkatmifausmfonf ausmif;wGif ='dkYArm+ tbd"r®mukd
tNrJajymavh&Sdonf/
1938 ckEpS f 'DZifbmv (20) &ufaeYwiG f wwd,
oydww f u
dk yf üJG e,fcsUJ jrif;pD;ykvyd w f \
Ydk &ku d Ef ydS cf cH &hJ Ny;D ? 'DZif
bmv (22) &ufaeYwGif &kdufESdyfcH&onfh OD;acgif; 'Pf&m
aMumifh aq;½kHü uG,fvGefcJhonf/
ukdatmifausmf aoqkH;cJhNyD;aemuf 0rf;enf;jcif;
txdr;f trSwt f jzpf wEkid if vH ;Hk tpnf;ta0;rsm; usi;f yum
jynf o l r sm;\ axmuf c H r I j zif h uk d a tmif a usmf psmye
aumfrwDu =aersdK;oD[ol& Akdvfatmifausmf+ [laom
bGJYjzifh *kPfjyKcJhMuygonf/

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


9 tdk;a0 *sme,f

trSwfw& uAsm
'D Zif bm 20 &uf wrf; csif;
odkY r [kwf
&J abmf &J h u Asm
wif;wif;udu k xf m;wJh
b,folawG &SdOD;rvJ
igh&J hESKwfcrf;[m
&Jabmf rkef;cJhwJh olawGaygh
jAef;ueJux GJ uG f
oif;wdk h trkef;udk
aoG;tpufpuf pD;vdrfhvmw,f/
&Jabmfu pdrf;um;wJhtNyKH;eJ h
NyHK;rSmyJ ,Hkw,f/
igtHBudwfNyD;
vufo;D udwk if;wif;qkyrf w
d ,f/
pyg;wmuyf(pf) &J h*kPfa&mif
uke;f abmifoyl ek f
Adkvfatmifusmf
*VKeq f &mpH
&Jabmf[m
ik,ifAefx&GKid ;f
'Dae&mrSm usqHk;oGm;cJhw,f/
twdik ;f rodaom
acsa*GAm;&m; paom
uwå&m vrf;udkcGm
tmZmenf axmifaomif;wdk heJ htwl
&mZ0if&kyfa&; t&
&Jabmf[m eD&J0if;vufcJhw,f/
olawoevky&f if
w&m;wJh jynfolawG&J hwdkufyJGrSm
&Jabmf&J h
&Jabmf&J haoG;[m eD&JcJhw,f/
eDjref;wJh *kPfyk'fudk awG h&r,f/
jynfolcspfwJh
b,folawG jiif;EdkifrvJ
tmZmenftESpf[m
pD;qif;cJhwJh &Jabmf&J haoG;awGtaMumif;/
b,facwfrmS rqdk
EkysKd pdrf;vef;aerSmyJ/
oif;wdw
Yk awGu
rkcs,w kH ,f/
&Jabmf&J h *kPftxl;xl;udk
azmfusL;zdk h jiif;qefMuw,f/

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


10 tdk;a0 *sme,f

trSwfw& uAsm

Adkvfatmifausmf &Jabmf
'Dae&mrSm wdk h[m
pm&GufawG twlwla0cJhzl;w,f/ vufcHyg&Jabmf
atmf[pfNyD; igyefMum;w,f/
Adkvfatmifausmf &Jabmf
wdk h[m 'Dae&mrSm jyefjiif;yg&ap
&Jabmfudk tBudrfBudrf *kPfjyKcJhzl;w,f/ 'DuAsm[m igh&J huAsmr[kwfbl;/

&Jabmf&J h tcef;qufwdkufyJG zwfMunfph rf;av


&Jabmf&J h w&m;wJhwdkufyJGawGtaMumif; pD;qif;cJw
h ahJ oG;pufawG&,f
'Dae&mudkvmNyD; b,fol haoG;vJ
&Jabmf&J h pD;qif;cJhwJh &Jabmf&J hylaEG;wJhaoG;
eD&JwJh aoG;pufawGay:rSm rcrf;ajcmufwJhaoG;awG/
igh&J hjzLa,mfaewJh rsuf&nfeJ h
ol&owådrJhwJh &SKdufoHeJ h tdk h h h h &Jabmf&J h aoG;tpufpufeJ h
&Jabmf&J h *kPftcef;cef;udk &J&v
J ufvuf
npfEGrf;atmif igrvkyfbl;/ oD,Sufxm;wJh
&Jabmf&J h uAsmygvm;/ /
uAsmwyk'f
[kwfw,f igh&J huAsmwyk'f armifav;atmif
&Jabmf&J h*kPfyk'fudk azmfxkwfzdk h
BuKd;pm;wJhuAsmwyk'f/

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


11 tdk;a0 *sme,f

trSwfw& pm

vl i,f
þaeYum; jrefrmjynf uReo f uf (53) ESpf pmudk,lvsuf ukvm;xkdif wvHk;wGif0ifí
wif;wif;jynfah om aeYaywnf;/ tcsed u f m; (9) xkid vf u kd \f / pm½Guwf ½GuNf y;D w½Guaf vQmufí
em&DcefY ½Sad yrnf/ rd;k um; wzGzJ EJG iS hf ½Gmvsu½f \dS / vSev f m&m tv,fem;odYk a&mufívmawmh\/
touf (16) ESpcf ef½Y adS om vli,f wa,muf pm&Guu f tjcm;pm&Gurf sm;ESirhf wl? pmvk;H wku Yd
onf taqmif;vnf;ryg? rd;k ½Gmonf udv k nf; tpdrf;a&mifwkdYjzifh ESdyfxm;ukefav\/ vli,f
*½kpudk [ f efrwl? wa,mufwnf; cyfjznf;jznf; \vufonf &yfíoGm;av\/ rsuv f ;kH wdUk onf
yif or*¾½Hk;odkY a&mufvmayNyD/ wHcg;0odkY pmudkpl;pkdufí aeMuawmh\/ wcef;vHk;um;
a&mufaomtcgaemufodkYwcsufiJhí Munfh wdwv f su½f \ dS / olum; pmrsuEf mS av;rsuEf mS
vdkuf\/ xdkYaemuf cHkbdeyfudk cRwfvkduf\/ cefY zwfNy;D onfah emufwiG f ukvm; xkid af y:wGif
ukwt f usu Ð kd puúet Yf enf;i,frQ pku d Mf unfah e\/ acgif;udkiJhí rvIyfr,Suf aeawmhav\/
Munf h & if ; rsuf E S m ü oabm rusaom tcef ; ab;½S d trI a qmif a [mif ; rsm;\
tjcif;t&mwdkY ay:vm\/ csufjcif;tusÐudk yH k w d k Y o nf ol Y t m;pk d u f M unf h v suf ½ S d \ /
cRwv f suf ab;odcYk svu kd \
f / xkaYd emuf toif; rsufawmifum; tenf;i,frQ rcwf? a½SUwGif
½Hk;a½SUjrufcif;ay:odkY qif;oGm;av\/ a'gif; ½Sdaom owif;pmukd 0g;pm;rwwfpkdufí Munfh
tvHBuD;u rdk;a&xJwGif wkdifw0ufü wnf aeav\/ Munf h & if ; Munf h & if ; rsuf E S m rS m
vsu½f \ dS / ajcudpk &kH yfí acgif;iHUk vsuf (2) rdepf ajymif;í vmawmh\/ wjznf;jznf; a'go
cefY tvHukd t½kt d aoay;ae\/ rd;k aygufwu Ydk a&mifvrT ;f í vmawmh\/ rsuv f ;kH onf us,í f
ol\acgif;ay:odkY usvsuf½Sd\/ a'gif;tvHudk us,fí vmawmh\/ vlvnf;a½SUodkY udkif;í
wcsuf r Qarmf M unf h N yD ; aemuf toif ; ½H k ; xJ vmay\/ xdkYaemuf =awmuf+ [k cyfjyif;
okdY0ifum cRwfxm;aom tusÐESifhbdeyfudk jyif;acgufcg ae&mrSxvdkuf\/ xNyD;aemuf
0wfvsuf tay:xyfodkY wufoGm;av\/ ab;ywfvnfudk Munfhvdkuf\/ trsKd;om;
wzufcef;üum; b,folrQr½Sday? vli,f aeYwGif udkif&ef? avQmuf&ef pmwrf;rsm;rSm
onf tcef ; xJ o d k Y 0 if u m [k d [ k d o nf o nf tkwfrsm;ESifhuyfvsuf eH&HwGif axmifí xm;
avQmufíMunfhav\/ vli,f\ rsufvHk;wkdY ayonf/ pmwrf;wckonf olYtm;a½S;OD;pGm
onf tvif;owif;pmqDokdY a&mufoGm;\/ qD;í EIwfqufavonf/ vlum;awGvnf;
rsufvHk;ESifh twlwlygoGm;NyD;vQif owif; ½Sday\/ e*kdu a'goa&mif vTrf;aom
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
12 tdk;a0 *sme,f

trSwfw& pm
rsuf E S m onf yd k í wif ; rmvmay\/ oGm;jyefav\/ =aoG;pkyfaumifawG owfypf+
rsufvHk;rsm;rSm xdkpmwrf;udk pkdufMunfhae&mrS tp½Sdojzifh a&;xm;onfh pmwrf;BuD;tm;
owif;pm bufodkY wzefjyefí a&mufvmjyef aygufíoGm;rwwf pku d í f Munfah ejyefav\/
onf/ owif;pmxJ½Sd "gwfyHkwdkYonf ol\ olYrsufESmonf arSmifrJívmum vlvnf;
a½SUwGif rvIyfr,Suf wnfvsuf½Sd ae\/ tenf;i,f wkev f may\/ rsuEf mS um; bDv;l 0if
rsuf v H k ; xJ r S rsuf & nf w k d Y o nf rsuf a wmif ouJhodkU xif&\/ wzef owif;pmudk pl;pkduf
ESpcf sutf cwfü owif;pmay:odYk usum "gwfykH Munfhaejyefav\/ MunfhavMunfhav ydkí
rsm;ukd oGm;íuefawmhMuav\/ acgif; onf aMumufp&m aumif;vmayawmh\/ ra½S;
wzefjyefí axmifvmjyef\/ rsufvHk; wdkYum; raESmif;yif ='H;k + [k pm;yGu J v
kd ufo;D ESihf xkvsuf
ae&majymif;í usufpm;aeMujyef av\/
=½kdif;vkdufavuGm+ [kqkdum tcef;wGif;rS
vlwudk,fvHk; acgif;ESifh rsufvHk;rsm;om vIyf
½kwfw&uf xGufoGm;awmh\/ tcef;wGif;um;
vsu½f adS y\/
ydrk w
kd wd q
f w d v
f suf use&f pfav\/ pmtkyrf sm;rSm
=onf;nnf;cHvQif olUuRefjzpf+ zwfoludk arQmfvsuf ½SdMuukef\/ trI aqmif
[laompmwrf;onf ol\rsufvHk;udkqD;í rsm;\ "gwfykH rsm;um; eH&aH y:wGif rvIyrf ,Suf
{nfhcHjyef\/ vli,f\pdwfESifhpmwrf;onf wnfjrJ wnfvsuf aeay\/
oabmcsif; wkduf[efwl\/ rsufvHk;wdkYonf
=trsKd;twGuf toufpGefYavmh+ [laom
ydkrdkípl;pkdufvm\/ rsufESmrSmydkrdkí cufxef
pmwrf;av;rSm avwkdufojzifh tenf;i,f
vmay\/ tHoGm;wkdYudk uGJoGm; rwwfBudwf
vI y f í oG m ;ayawmh \ / tjyif w G i f rd k ; um;
vdkuf\/ uspfuspf ygatmif qkwfxm;aom
½Gmvsuyf if/
vufrSm txufodkY tenf; i,fajrmufvm\/
rsuaf phum; ... owif; pmodYk vnfjyefav\/ udak tmifausmf
ra½S;raESmif;yif =[if;+ [k oufr udck s
vdu k \f / owif;pmxJ½"dS gwfyw kH rYkd mS ,cif twdik ;f
yif½adS o;\/ pmrsm;um; vli,f \ pdwEf iS hf trl
t&mudkodMu[efrwl? þtBudrf acgif;vSnfh (]ukdatmifxGef;}a&;om;jyKpkonfh ]jrefrmEkdifiH
vkdufaomtcg =aMumufarG;yg Zm*emeJUElwf+ ausmif;om;vIyf&Sm;rIorkdif;} pmtkyfrS ul;,l
[laom pmwrf;qDoYkd rsurf eS ;f wrf;í oGm; av az:jyygonf/)
\/ oli,frsufESmonf tenf;i,f NyHK;a,mif
a,mif&SdvmNyD;aemuf rsufaphudk ae&ma&TU

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


13 tdk;a0 *sme,f
txÅKyw
Ü dÅ

a'gufwmvSa½T
(ausmif;om;or*¾acgif;aqmif? 1936-1940)

ysOf;rem;NrKdUü 1276 ck? e,kefvjynfhausmf


(12) &ufaeYwGif zGm;jrifí zsmyHkNrKdUwGif BuD;jyif;cJh&\/
1931 ck E S p f w G i f &ef u k e f w uú o d k v f ü pwif y nm
oifMum;í aq;twwfynmudk qufvuf oif,l cJo h nf/
1936-37 ckEpS w f iG f wuo twGi;f a&;rSL;? 1938-39
ckwiG f wuo 'k-Ouú|tjzpf wm0ef xrf;aqmifcí hJ
1939-40 ckwGif wuo Ouú|tjzpf a½G;aumuf
wifajrm§ ufjcif;cH&onf/
1938-1939 ckEpS f 1300 jynft h a&; awmfykH
Bu;D wGif or*¾Ouú| udAk [de;f zrf;cH&Ny;D aemuf udv k aS ½T
onf ta&;awmfyHkBuD;udk qufvufacgif;aqmifum
wduk yf 0GJ ifco
hJ nf/ 1300 jynft h a&;awmfyu kH kd qufvuf
acgif ; aqmif & if ; tzrf ; cH c J h & onf / 1300jynf h
ta&;awmfwiG f oydww f yfBu;D ukd tjynft h 0OD;aqmifrI
ay;EkdifcJhonfhtwGuf tmPm½SifvSa½T[k ausmfMum;
cJo
h nf/
udkvSa½Tonf q&m0efbJGUudk 1940-41 ckESpf
wGif qGwfcl;NyD;aemuf? aq;ynmjzifh toufarG;um
at;csr;f pGmaecJo h nf/ 'kw, d urÇmppfBu;D tNy;D aq; ynm
qufvufqnf;yl;&ef t*FvefEikd if o H tYkd oGm; 1947 ckEpS f
Mo*k w f v (23) &uf a eY w G i f yg½S e f ; yif v ,f a uG Y ?
bm&de;f uRe;f teD;wGif av,mOfysuu f sí uG,v f eG cf o
hJ nf/

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


14 tdk;a0 *sme,f
armifMunfaqG

tmPmodr;f ppfwyf
('*k)H

ESihf ausmif;om;
uReaf wmfwaYkd usmif;om;awG[m rdrw d Ykd qH;k tmPmvk,v l u
dk w
f hJ tcsed u f pvkYd uReaf wmf
&oif&h xdu k w
f hJ ausmif;om;tcGit hf a&;awG? trsKd ; wdYk ausmif;om;awG[m 'Dru kd a&pDpepf trdjrefrm
om;*kPfodu©mawGtwGuf wdkufyGJ0if awmif;qdk Ekid if rH mS ajymif;vJxeG ;f um;zkYd toufawG? b0awG
cJhwm[m [dk;udkvdkeDvufxuf uwnf;u jzpfyg ay; BuKd pm;vkyaf qmifaecJMh uwm tckq&kd if tESpf
w,f/ t*Fvyd u f v
kd edk D vufatmuf uReyf nma&; (51) jynfhcJhygNyD/ tJh'DvkdbJ pepfqdk;BuD;udk jyKjyif
pepf zsufodrf;ay;zkdYupvkdY vGwfvyfNyD; tcsKyf ajymif;vJzkdY BudK;pm;cJhMuwJh &[ef; &Sifvl jynfol
tjcmtmPm&SdwJh EdkifiHjzpfvmwJhtxd ausmif; ausmif;om;awGukd owfjzwfzrf;qD; zdEydS zf Ydk ppfwyf
om;awG[m ay;qyfrIaygif; rsm;pGmeJY tqifhqifh u wwd,tBudrf tmPmodrf;cJhwmvnf; 'DaeY
wdu k yf 0JG if awmif;qdck hJ Muygw,f/ 'gaMumifv h nf; qdk&if tESpf (21) ausmfygNyD/
tkycf sKycf H b0uae vGwv f yfwhJ Ekid if jH zpfvm&wm uRef a wmf w k d Y a usmif ; om;awG [ m
awG[m orkid ;f oufaoawGbrJ [kwv f m;? trsKd ; tmPm&Sifppftpdk;&udk rvkdvm;bl;qkdwm 58
om;aeY? vGwfvyfa&;aeY qdkwmawG[m ausmif; ckEpS u f OD;Ek'rD u kd a&pDtpd;k &udk Adv k af e0if; acgif;
om;awG&UJ OD;aqmifreI YJ jynfow l &yfv;kH yg0ifvm aqmifwhJ ppfwyfu tMuyfuikd Nf y;D tmPmvGaJ jymif;
EkdifvdkY &&SdcJhwJh tusdK;tjrwfawGjzpfwmaygh/ ,lcw hJ mudv k nf; jyif;jyif;xefxef uefY uGw&f UHI cschJ
ajymcsiw f mu ausmif;om;awG[m [k;d udv k ekd cD wf ovkd? (62) tmPmodrf;wkef;u aemifawmf
uwnf;upvkdY wkdif;jynfvGwfvyfa&;&cJhNyD;wJh ausmif;om;Bu;D awG 'DppftmPm odr;f wJv h yk &f yfeYJ
txduae ,aeY txdwikd af tmif jrefrmhEikd if aH &; ywfoufNyD; w&m;0if uefYuGuf qE´jycJhMuwm
pepfeYJ wkid ;f jynf wk;d wufajymif;vJzu Ydk kd toufawG [m orkdif;0if 7 Zlvkdif ausmif; om;vIyf&Sm;rI
&if;Ny;D awmh tm;oGecf eG pf u kd f BuKd ;yrf;cJMh uw,fvYdk BuD;u oufaobJav/ 88 tmPmodrf;wkef;
ajymcsiw f myg/ tJ'h v D dk jynfoal wG ocifpw d "f mwf uvn;f tudkawmf ausmif;om;awG[m jyif;
jzpfvmatmif vGwfvyfa&;t&,l ay;cJhwmudkrS jyif;xefxef uefYuGuf &IHUcscJhw,f/ b,fvkd
raxmuf vGwfvyfa&;&NyD; 10 ESpf tMumrSm bJpOf;pm;pOf;pm; Edkif iHawmftmPmudk ppfwyf
Edik if aH &;pepf rcdik Nf raJ o;wmudk tcGiahf umif; ,lNy;D u od r f ; ,l w ,f q d k w m rjzpf o if h r jzpf x k d u f ?
ppfwyfu tmPmodrf;,lw,fqdkwJh tem*wf rvkyfoifh rvkyfxdkufwJhudpö? ukefukefajym&
wdkif;jynftwGuf raumif;wJhtusifh qd k ; ud k r,f q d k & if Ek d i f i H w Ek d i f i H r S m vH k ; 0r&S d o if h w J h
pwif u sif h o H k ; vmcJ h M uygw,f / tJ h ' D awmh tvGefqdk;0g;wJh vkyf&yfbJ/ tckvkd uRefawmf
ausmifom;awG[m pmoifcef;xJrSm raeEkdif wd k Y w k d i f ; jynf r S m ppf w yf u tmPmod r f ; ,l
jyefawmhbl;/ wdkif;jynfaumif;pm;zkdY qufNyD; w,fqw kd hJ tpOftvmjzpfaewmudk uReaf wmf wkYd
BuKd ;pm;Mu&jyefwmaygh/ tJ'h v D dk ppfwyfu yxrOD;

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


15 tdk;a0 *sme,f
ausmif;om;xku 'DaeYxd vHk;0 vufr cHcJhbl;/ ,k w f u sqif ; aewJ h jref r mjynf B uD ; ud k jyKjyif
aemifuv kd nf; vH;k 0qefu Y sif &HUI csomG ; rSmjzpfw,f/ ajymif;vJzkdYvkyf&rJh ausmif;om; vli,fawG&JU
ppftmPm&SifawG awmufavQmuf toufawG? b0awG? wefzdk;t&SdqHk; tcsdefawG
oHk;cJhwJh wkdif;jynfacsmufxJ uscgeD;vufwvHk; [m 'DppftmPm&SifawGaMumifh axmifxJrSm
tvdrk mS ppfwyfu u,fwifvu dk &f ygw,f qdk wJh 0rf;enf;aMuuGJp&m ukefqHk;aecJhMu&ygw,f/
vd r f n m0g’ j zef Y p um;awG u d k uRef a wmf w k d Y ausmif ; om;aoG ; eJ Y ajcaq;NyD ;
ausmif ; om;awG u t,H k t Munf r &S d ? vH k ; 0 tmPmodrf;cJhwJh OD;ae0if; vufxuf uwnf;
vufrcHygbl;/ 'gaMumifv h nf; tmPm&Sif awGu u edrfhusvmwJh ynma&; tqifhtwef;[m
ol w k d Y u d k awmuf a vQmuf vuf r cH b J e0w? tcketzvufxufrmS tqd;k qH;k tqifh xdukd
jywfjywfom;om; awmfvSefcJhwJh ausmif;om; aMumuf p &maumif ; avmuf a tmif us
awGudk tNidK;BuD;cJhwmyJjzpfw,f/ acwftquf qif;vmNyD/ atmifjrifrrI &Sb d J trsKd ;rsKd ; prf;oyf
quf tmPmodrf;NyD;aemufydkif;rSm ausmif;om; usio hf ;kH aewJh ynma&;pepf? oifMum;rI taxmuf
awGudk &uf&ufpufpuf owfjzwf? rw&m; tuljyK ypönf;ud&d,m jynfhpHkvHkavmufrI r&SdwJh
zrf;qD;ESdyfpuf? ESpf&Snf axmif'PfcsrSwfwm ynma&;pepf? ydkufqHay;&if atmifwJh twef;
awG [ m tmPm&S i f q d k w m bmvJ q k d w mud k pepf? ta0;oif wuúodkvfqdkwJh pmoifESpf 3
ay:ay: xifxifjyocJjh cif;bJ jzpfygw,f/ 8888 ESpftwGif; pmoif&uf &uf (30)? &uf (60)
rSm wygwD tmPm&Sifpepfudk jzKwfcscJh wJh avmufew YJ if bG&YJ wJh ynma&;pepf? ausmif; om;
ausmif ; om;awG tay:rS m vJ 'D b uf c wf ordik ;f awG? Adv k cf sKyaf tmif qef;vkd tmZmenf
ppfwyfu ydkvkdY awmif tmCmw BuD;BuD;eJYudk acgif;aqmif awG taMumif;udk zwfpmtkyfrS
&ufpufaew,fqw kd m uRef awmfwYdk ud, k w
f idk Bf uKH z,f x m;wJ h oif & d k ; nT e f ; wrf ; rsm;?
awGYae& wkef;bJr[kwfvm;/ usL&Sirf ,lrjzpfatmif zefw;D xm; wJh
ppf t mPm&S i f a wG & J U ynma&;tajctae? wuú
tqd k ; 0g;qH k ; vk y f & yf u ol w d k Y acwf t quf q uf odkvfausmif;awGudk a0;vHwJh NrdKU
usifhoHk;aewJh? EkdifiHa&;pepfudk t m P m o d r f ; N y D ; pGefv,fuGif; &GHUAGufawGxJ ydkYum
tEå&m,fvdkYrjrifbJeJY tJhonfh aemufyikd ;f rSm ausmif; ausmif;om;awG&JU*kPf? tnGefY
pepfukd axmufjyolawG? jyKjyif om;awGudk &uf&uf wvlvw l ufaewJph w d "f mwf awGukd
ay;zkdY awmif;qdkaeolawGukdom puf p uf owf j zwf ? &d k u f c sd K ;cJ h w J h vk y f & yf a wG ?
tEå & ,f vk d Y j rif N yD ; awmh &uf rw&m; zrf;qD;ESyd pf uf? t&G , f r a&muf ao;wJ h
&ufpufpuf ESdyfuGyfaewm[m ESpf&Snf axmif'Pf ausmif;om;awGuykd g twif;t"r®
qkd;0g;tusnf; wefNyD; tvGef csrS w f w mawG [ m BuHhzGHUxJ0ifckdif;wmawG? olwdkY&JU
0rf ; enf ; zd k Y aumif ; ygw,f / t m P m & S i f q d k w m bmzG i f h y G J nmzG i f h yG J a wG e J Y
'gaMumif h v nf ; wk d i f ; jynf 0g'jzefYa[majymyGJawGudk
bmvJqw dk mukd ...
xl a xmif z k d Y ? qk w f rwufrae& tBuyfudkif

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


16 tdk;a0 *sme,f
Ncd r f ; acsmuf wuf c k d i f ; NyD ; oabm rwl b J tajctaeawGaMumifh xrif; yHkrSef pm;EkdifzkdY
axmufcHcdkif; wmawG? trsdK;rsdK; rw&m; wJh vH k ; yrf ; ae&wJ h qif ; &J o m; vl w ef ; pm;[m
ausmif;pnf;urf; awGxw k Nf y;D uefo
Y wfcsKyf cs,rf I pmar;yGrJ atmifEidk af wmhbJ pmoifcef; awGuae
vk y f w mawG ? BuH h z G H U tzG J Y 0 if r [k w f & if pmay jyif y avmuud k vG i f h p if o G m ;Muonf rS m
oifMum;rIrmS edru hf scjJG cm;cH&wmawG[m 'DtmPm ra&rwG u f E d k i f atmif & S d c J h & wmynma&;
odrf;ppftkyfpk&JU ynma&;pepf u d k pepf w us avmutwGuf tvGe&f u S pf &maumif;wJh jzpf &yf
zsuf q D ; aewJ h vk y f & yf awG b J jzpf y gw,f / jzpfygw,f/ OmPfBuD;&Sif etz &JU pmoif csdef
'gawG[m tmPmodr;f ppftyk pf k vufatmufrmS 10 &uf? &uf 20 eJYwif pmar;yGJajzckdif;wJh
uRefawmfwkdYudk,fwkdif vufiif; BuHKawGYae&wJh ta0;oifrmS oif&;kd ukef oifzv Ydk nf; tcsed f vnf;
ausmif ; om;xk & J U cH p m;rI y gyJ / 'Dppftkyfpku r&S d ? pmwuf p &m taMumif ; vnf ; r&S d ?
ausmif ; om;awG t wG u f tm;Bud K ;rmef w uf pmar;yG J a tmif p &m taMumif ; vnf ; r&S d w m
aqmif&Gufay;wmqdkvdkY bmawG&SdovJ? jrefrm awGaMumifh q&mawG[m usL&Sifoif? ar;cGef;
jynftESHU axmifawG wk;d csUJ aqmufvyk af y;wmbJ a&mif ; pm;? tatmif a y;zd k Y jzpf v m&jcif ;
&Sw
d ,f/ bJjzpfygw,f/ 'g[m ppftmPm&Siaf wGu wrif
q&mawG v nf ; b0&yf w nf z k d Y vH k wum zef w D ; ay;xm;wJ h vmbf
avmuf w J h vpmaxmuf y H h r I r&S d w J h twG u f ay;vmbf,lpepfaMumifhygbJ/ 'gawGtm;vHk;[m
aMumifhrkdYvdkY usL&Sifjy pm;vmMuygw,f/ ausmif; tmPm odrf; ppftkyfpk&JU &nf&G,f csuf&Sd&Sd? pepf
om;awGolwkdYqDrSm usL&Si fr,lrjzpf ,latmif wus eJYudk vli,f rsdK;quf awG&JU pdwf"gwfeJY
ausmif;rSm xda&mufpmG oifMum;ydcYk srI rvkyaf wmh tusihf pm&dwu Å kd zsuq f ;D aewJt h jyif? ausmif;om;
wmawG? pmar;yGJ tatmif awGudk b0w oufwm vlawm
ay;zkdY ausmif;om;awGqDu rwd;k Edik w f hJ ynma&;udak y; aewmbJ
wHp;kd vufaqmif,&l if wjznf; jzpfw,f/
jznf; eJY pdwyf ikd ;f qdik &f m ,d, k iG ;f BuH h z G H U tzG J Y 0 if r [k w f & if ol r sm;Ek d i f i H r S m wk d i f ; jynf
ysuq f ;D vmaeMuNy/D q&mawG p m a y o i f M u m ; r I r S m tqif h t wef ; jr§ i f h z k d Y ? wd k ; wuf z k d Y
oif M um;rI t&nf t csif ; ed
r u
h f scj
J G cm;cH & wmawG [ m twGuf ynma&; tqifhtwef;
nH h z sif ; vmjcif ; aMumif h 'DtmPm odr;f ppftyk pf &k UJ jrif h r m;atmif tm;ay;ul n D
ausmif ; om;awG [ m pm ynma&;pepfukd pepfwus axmuf y H h r I a wG v k y f a ewJ h rsuf
vk d u f E k d i f z k d Y rjzpf r ae usL zsuq f ;D aewJh vky&f yf awG arSmufacwfrmS uReaf wmfwYdk Edik if u H
&Sifwuf&if; ausmif;eJYusL&Sif? bJ jzpf y gw,f / 'gawG ppftmPm&Sif awGuawmh wdik ;f jynf
usL &S i f e J Y ausmif ; Mum; [m tmPmod r f; ppf t ky f udk rdrdwdkYpdwfwkdif;us csKyfudkifEdkifzdkY?
jAmrsm;um tcsd e f a wG u k e f ? pk vufatmufrSm uRef rdrw d &Ykd UJ tBu;D tus,f rSm;,Gi;f aewJh
ydkufqHawGukefaeMu&w,f/ awmf w u
Y d k ,
k d w
f i
d k f vuf iif ; tkyfcsKyf rIpepfBuD;udk zHk;zdEdkifzdkY?
tJhonfvkd tydk usL&Sif,l&wJh BuHKawGYae&wJh ... rdrdwdkY&JU rkdufrJOmPfenf;wJh vkyf&yf
awGudk r&dyfrdEdkifzdkYtwGuf
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
17 tdk;a0 *sme,f
ynma&;tqifhtwef; edrfhusatmif vkyfae uefu Y u
G f vdb
Yk jJ zpfw,fav/ tm;vH;k odwt hJ wkid ;f
wm[m ,kwfrmyufpuf vGef;tm;BuD;ygw,f/ 'DppftmPm&SifvufatmufrSm ausmif;om;awG
uRefawmfwdkYausmif;om;b0rSm MuHK awmuf a vQmuf zrf ; qD ; cH a eMu&wm 'D a eY
awGUvdkuf&wJh 96? 98 ckESpf ausmif;om; vIyf txdudkbJ r[kwfvm;/
&Sm;rIawGrSmvnf; ausmif;om;awGu qHk;&IH; ppfwyfu 'Davmuf tNidK; BuD;BuD;eJY
ae&wJh ausmif;om;xk tcGifhta&;udk Nidrf;csrf; &uf p uf E S d y f u G y f w mud k c H a e&wmawmif r S
pGmqE´jy awmif;qdkae&HkwifudkbJ ppftmPm ausmif;om;awG[m ppfwyftay:rSm tmCm
ydik af wGu vufeuftm;ud;k eJY tMurf;zuf NzKd ciG ;f Ny;D wvH k ; 0rxm;bJ tzuf z uf r S usqif ; qk w f
zrf;qD;? ESdyfpuf? axmifcscJhw,f/ b,fvkdbJ ,kwaf ewJh jrefrm jynfBu;D udk jyefvnf xlaxmif
zrf;qD; ESdyfpufowfjzwfowfjzwf? b,fvkdbJ zkdY? wdkif;jynf wkd;wufzGHUNzdK;NyD; jynfol awG
ausmif;om;EkdifiHa&; rsdK;qufjywfoGm;atmif aumif;pm;apzdkY? vuf&Sd vkdtyfaewJh trsdK;om;
vk y f v k y f ? b,f v k d b J rw&m;wJ h O ya'awG e J Y jyefvnf oifhjrwfa&;&&SdzdkYtwGuf touf awG
csKyfcs,fuefYowfuefYowf? trSefw&m;udk cspf &if;Ny;D awmhawmif BuKd ;yrf; aeMuqJ jzpfyg w,f/
jrwf Edk;wJhpdwf? rw&m;wmudk acgif;iHkrcH wuf uRefawmfwdkY ausmif;om;awG tpOf wpdkuf
wJhpdwf? tEkdifusifh apmfum; aewmudk vufydkuf awmif ; qd k v mcJ h MuwmawG u d k Munf h a v/
Munfrh ae wwfwphJ w d ?f olrsm;'ku© a&mufae &if ppfwyfqDu tmPm udk uRefawmf wkdY rw&m;
0ifa&muf ulnv D yk u
f ikd af y;vdpk w
d ?f jynfoYl tusKd ; vk,lzdkYrygygbl;/ vlwOD;wa,muf? wpkwzGJY
twG u f q d k touf a y; tepf e m twG u f o m vk y f a y;aewJ h aMu;pm;ppf w yf
cH a qmif & G u f a y;vd k p d w f q d k w J h ausmif ; om; r[kwfbJeJY wdkif;jynftay: apwemxm;wJh?
pdwf"mwf (cGyaf 'gif; pdw"f mwf)? or*¾pw d "f mwf jynf o l a wG & J U tusd K ;ud k o m a&S U wef ; wif
aMumifhbJ uRefawmf wkdYausmif;om; awG [ m vk y f a qmif a y;wJ h ppf w yf j zpf a tmif ?
pufwifbma&G0ga&mif wd k i f ; jynf t wG u f o m tvk y f
awmfvSefa&;rSm &uf&ufpufpuf 96? 98 ck E S p f vk y f a y;wJ h ppf r S e f w J h wyf r awmf
&dkufESuf? ypfcwf NzdKcGif;rIawG &Sdae ausmif ; om;vI y f jzpf v matmif o m jyKjyif a jymif ;
wmawmif raMumuf r&GHUeJY yg0if &Sm;rIawGrSmvnf; vJay;zdkYudk vrf;vGJaewJh ppfwyfudk
vIyf&Sm; cJhMuygw,f/ owday; arwÅm&yfcHcJhMuwmudkbJ
ausmif;om;awGu
etz ppf t k y f p k u t jrifawGU&rSm jzpfygw,f/ tJ'h t D wGuf
Murf;zuf ypfcwfowfjzwfrSmudk
qH;k &I;H ae&wJh tedrfhqHk;tqifhtaeeJY zrf;qD; xdef;
od&JYeJY vrf;ray:xGufum 'Drdku ausmif ; om;xk t od r f ; xm;wJ h Ek d i f i H a &; tusOf ;
a&pD&&Sda&;? ppftmPm&Sif csKyf cGifhta&;udk Nidrf; om;awG u d k vT w f a y;zd k Y ? jynf o l
Nid r f ; a&;twG u f qE´ j yvI y f & S m ; c s r f ; p G m q E ´ j y acgif;aqmifawGeJY awGYqHkaqG;aEG;
c J h M u w m [ m t m P m o d r f ; awmif;qdak e&Hk a&;vk y f z k d Y q d k w mavmuf u d k b J
ppf t k y f p k u d k raxmuf c H v d k Y b J ? wif udk bJ... wpdkufrwfrwf awmif;qdkaecJh

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


18 tdk;a0 *sme,f
Muwmyg/ uRefawmfwdkY ausmif;om;awG[m
tmPm& ,lzdkY BudK;pm;wJh vkyf&yfawG bmwckrS
,aeYtxd owif;&&Sdxm;aom
rvkyf cJhygbl;/ ausmif;om;awG &JU vkyf&yfrSef tusOf;us
orQ [m trdjrefrmjynfeJY jrefrmjynfolawG ausmif;ol? ausmif;om;rsm;pm&if;
aumif ; usd K ; twG u f o m jzpf w ,f q d k w mud k
rS w f a usmuf wif a ewJ h ord k i f ; jzpf & yf a wG u ausmif;ol - 19 OD;
jiif;r&EkdifwJh oufaoawGbJ r[kwfygvm; ausmif;om; - 323 OD;
cifAsm/
trS e f w u,f a wmh uRef a wmf w k d Y
---------------------------------
ausmifom;awG[m at;csrf;pGm ynmoifMum; pkpkaygif; - 342 OD;
jcif;udkbJ cHkrifMuolawGyg/ 'gayrJh vufawGY
b0rS m awmh b,f a e&mrS m rqd k vmbf x k d ; rS
tqifajywJh tjzpfawG? tvdkqE´ jynfh0 rIr&Sd jyKOD;nGwf&if; aemiftem*wfrSm uRefawmf wkdY
bJ pdwfysufNiD;aiGUrIawGeJY ukefqHk;ae&wJh aeYpOf rsKd ;qufopfawG ppfwyfutmPmodr;f w,fqdkwJh
b0awG ? &nf & G , f c suf u if ; rJ h N yD ; pd k ; &d r f x d w f tjzpfqkd;awG xyfNyD;rjzpfay:? rcHpm;Mu&apzkdY
vefYp&maumif;wJh reufjzef&JU tem*wfawG? vuf & S d a cwf uRef a wmf w d k Y wawG & J U ycH k ; ay:
tqifhtwef;jrifhrm;wJh ynma&; pepfr&SdwJh usa&mufaewJh EdkifiHa&; wm0ef? trsdK;om;a&;
tajctaeawG? ausmif;NyD;vkdY tvkyftudkif wm0efawGukd aus yGepf mG vkyu f ikd Ef idk zf Ydk awmfveS af &;
r&Ed k i f w J h b 0awG ? vl Y t cG i f h ta&;qH k ; &H I N yD ; cGyaf 'gif; pdw"f gwfqw kd mudk cH,al rG;jrLMu&if;? uRef
touftEÅ&m,f vHkjcHKpdwfcsrI r&SdwJh b0awG? awmfwYdk jrefrmjynf ausmif;om;xk w&yfv;kH [m
rw&m;rIawG csnf;jynfhESufaewJh ppftkyfpk&JU rd b jynf o l a wG e J Y twl v uf w G J N yD ; 'D r d k u a&
vkyf&yfawG&Sdaeoa&GU uReaf wmfwYdk ausmif;om; pD&&Sda&;? ppftmPm&Siftukeftpif yaysmuf
awG[m 'DppftmPm &SifeJY tmPm&Sifpepfudk a&;wdkYtwGuf tm;oGefcGefpdkuf BudK;yrf;oGm;rSm
qufNyD; qefYusif awmfvSefaeOD;rSmbJ/ 'Dawmh jzpfaMumif; ajymMum;vdkygw,fcifAsm;/
ppftmPm&Sif &Sdaeoa&GU uRefawmfwkdY ausmif;
om;awG&JU t&dk;awG[m awmifvkdyHkaeOD;rSm bJ/ armifMunfaqG ('*H)k
'D r d k u a&pD E d k i f i H a wmf o pf u d k wnf
aqmufzdkY BudK;pm;aeMuwJh uRefawmfwdkY wawG
tm;vH k ; ppf t mPm&S i f a wG e J Y ppf t mPm&S i f
pepfudk wGef;vSefwkdufzsufzkdY BudK;pm;MuwJhvIyf
&Sm;rIawGrSm pGefYvTwfrIaygif;rsm;pGmeJY &ifE;DS ay;
qyfoGm;cJhMuolawG? toufay;vSL oGm;cJhMu wJh
ajrmufrsm;pGmaom tjypfrJhol&Jaumif; tm
ZmenfawGudk rarhravsmhwJh todw&m;eJY*kPf
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
19 tdk;a0 *sme,f

2010 a&G;aumufyJG eJY


rk;d vQH

ausmif;om;xk&UJ &yfwnfrI
rMumao;cif &ufyidk ;f twGi;f ? rSwrf w S f (2008)&J U ta&;BuD ; wJ h t pd w f t yk d i f ; awG u k d
&& tckESpf 'DZifbmv (10) &ufaeYu avvIdif; *&kpkdufMunfh zkdYvkd ygw,f/ tJ'DrSm ta&;wBuD;
xJ u ae ArmEk d i f i H v k H ; qk d i f & m ausmif ; om; awGY&wJh tcsuf awGu -
or*¾rsm;tzGcYJ sKyrf S ajymcGi&hf ol rMunfomwif&h UJ 1)zGJYpnf;ykHtajccHOya'(2008) &JU tcef; (1)
=2008 zGJYpnf;ykHuae oGm;r,f/2010 tajccHrlrsm;tcef;&JU tajccHrlrsm; 6/ (p) rSm
a&G;aumufyGJuae jzpfwnfvmr,fh tpkd;&[m EkdifiHawmf\ trsdK;om;EkdifiHa&; OD;aqmifrI
usrwkdY ausmif;olausmif;om;awG&JU tcGifh tcef;u@wGif wyfrawmfu yg0ifxrf;aqmif
ta&;awG?rdbjynfolawG&JU tcGifhta&; awGukd Ekdifa&;ukd t"duOD;wnfonf/
vnf; vk;H 0 tum tuG,af y;Ekid rf mS r[kwyf gbl;/ 2)zGJYpnf;ykHtajccHOya'yk'fr(109) eJY (141) yg
usrwk d Y & J U tcG i f h t a&;uk d tumtuG , f jyXgef;csurf sm;t& vTwaf wmfEpS &f yf vk;H wGif wyfr
ray;EkdifwJhtwGuf usrwkdY wkdif;jynfrSm tMurf; awmfom; 25 &mckdifEIef;ukd umuG,fa&; ppfOD;pD;
zuf &ufpufraI wG? aoG;acsmif;pD;rIawG? Ekid if aH &; csKyfrS a&G;aumuf wifajrSmufrnf/
tusO;f om;awG ponfjzifh 'kua© wGom ykw d ;dk vm tckvkd ppfwyfukd,fpm;vS,f 25 &mckdifEIef; tvkd
rSmjzpfwJhtwGuf 2010 a&G;aumufyGJukd vkH;0 tavsmuf y g0if a ewJ h t wG u f jynf o l Y vT w f
qefu Y si&f jcif;jzpfygw,f/+ awmfrSm rJqE´e,fajrrsm;t& ukd,fpm; vS,f
qkdwJh 2010 a&G;aumufyGJeJYywfoufwJh ajymoH aygif; 440 &SdwJhtxJu ppfwyfu 110 &xm;
qkdoHukd owdxm;vkdufrdygw,f/ NyD;jzpfygw,f/ usefwJh t rsdK;om; vTwfawmf?
[kwfygw,f/ 2010 a&G;aumufyGJ jynfe,feJYwkdif;a'oBuD;? ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh&
taMumif ; uk d a jym&if zG J Y p nf ; yk H t ajccH O ya' a'o vTwfawmfawGrSmvnf; ppfwyfu 25 &m
(2008) ukd wnfNyD;ajym&rSmyg/ ckdifEIef; 0if,lxm;NyD;ygNyD/
1990 ckESpf a&G;aumufyGJtaMumif;ukd 3)zGJYpnf;ykHtajccHOya'tm; jyifqifjcif; tcef;
jyefpOf;pm;Munfh&if tJ'Dtcsdefwkef;u zGJYpnf;ykH (12)? yk'fr(436)rSm jyXgef;csufrsm;ukd jyifqif
tajccHOya'qkdwm r&Sdao;ygbl;/ tckvkyfr,fh vkdvQif jynfaxmifpk vTwfawmfukd,fpm;vS,f
2010 a&G ; aumuf y G J q k d w muawmh zG J Y p nf ; yk H tm;vkH;\ 75 &mckdifEIef;ausmfu jyifqif&ef vkdY
tajccHOya'qkdwm &SdaeygNyD/ 'gaMumifh 2010 az:jyxm;ygw,f/
a&G;aumufyu JG aeay:vmr,fh vTwaf wmf? tpk;d & tck xkwfEIwfxm;wJh tcsufawGukd
qkdwm zGJYpnf;ykHtajccHOya'(2008)twkdif; avhvmMunf&h if zGpYJ nf;ykt H ajccHOya'(2008)[m
vkud ef mvkyaf qmif&awmhr,f?h tkycf sKy&f awmhr,fh ppfwyf Bu;D pk;d a&; zGpYJ nf;yktH ajccHOya'jzpfwt
hJ jyif
tpkd;& jzpfvmrSmyg/ 2010vGef b,fvw T af wmfoufwrf;rSmrS jyifqif
'gaMumifh zGJYpnf;ykH tajccH Oya' cGifh r&Ekdifawmhbl;qkdwm xif&Sm;aeygw,f/

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


20 tdk;a0 *sme,f
tJovkd jyifqifciG rhf &awmhwhJ zGpYJ nf;ykH t0kid ;f ukv d nf; oD;jcm; wnfaqmufxm;ygw,f/
tajccHOya'(2008)[m b,fEkdifiHrSmrS r&Sdbl; t&yfom; jynfov l xl k om;orD;awG&UJ ynma&;
ao;wJh pnf;urf;jynfh0aom'Drkdua&pD qkdwJh b0eJY ppftkyfpktokdif;t0kdif;&JU ynma&;b0[m
pum;vkH;ukd zefwD;xm;NyD;? jynfolawG&JU tajccH tvGef tedrt hf jrifu h mG jcm;Ny;D 2010 a&G;aumufyJG
'Drkdua&pDtcGifhta&;awGukd tmr rcH? tjyif; tNyD;rSmvnf; tck wnfaqmufxm;wJh ppfynm
txefcsKyfukdifxm;wJhtjyif? wkdif;&if;om;vlrsdK; a&; taqmufttkHukd vkH;0 xdvkdYukdifvkdY ajymif;
awG&JU ukd,fykdifjyXgef;cGifh tcGifhta&;awGeJY vJvkdYr&atmif zGJYpnf;ykH tajccHOya' (2008)eJY
ywfoufvkdYvnf; w&m;pD&ifa&;tmPm? Oya' tckvkd umuG,f xm;ygw,f/
jyKcGifhtmPm? tkyfcsKyfa&;tmPmqkdwJh tmPm tajccHOya'yk'fr 20(c)? wyfrawmf
(3)&yfpvkH;ukd A[kducsKyfukdifxm;NyD; jynfaxmif onf wyfykdif;qkdif&mudpötm;vkH;ukd vGwfvyfpGm
pkpepfukd tajccHrxm;wmawGU&ygw,f/ pDrcH efcY JG pD&ifyidk f cGi&hf o dS nf vkYd jyXgefxm;ygw,f/
zGpYJ nf;ykt
H ajccHOya'(2008)[m 'Dru dk tJ'gukdMunfh&if ppftkyfpk ynma&; taqmuf
a&pDpepftay: tajccHrxm;wJt h wGuf wkid ;f &if; ttk H u k d b,f v k d r S jyKjyif a jymif ; vJ c G i f h & rS m
om;jynfolw&yfvkH;&JU tusdK;pD;yGm;ukd ukd,fpm; r[kwfbJ? t&yfbuf ausmif;ol ausmif;om;
rjyK&kHomru tvkyform;? v,form;? 0efxrf;? awG&JU ynma&;b0eJY ppftkyfpktokdif;t0kdif;&JU
ausmif;ol ausmif;om;awG&UJ tajccH 'Dru dk a&pD ynma&;b0awG [ mvnf ; tck v k d y J tBuD ;
&ykdifcGifhawGukdvnf; vkH;0 tmrcHxm;jcif; r&Sdyg tus,f uGmjcm;aerSmyg/
bl;/ tJ'DtwGuf toif;tyif; zGJYpnf;cGifhawG? 'gaMumif h zG J Y p nf ; yk H tajccH O ya'
vGwv f yfpmG pnf;&k;H a[m ajymcGiahf wG? vGwv f yf (2008)twkid ;f pcef;oGm;r,fh 2010 a&G;aumufyJG
pGm a&;om;cGifhawGukdvnf; wckrS Oya' eJYtnD vGefumvrSmvnf; Auorsm;tzGJYcsKyf ajyma&;
cGifhjyKxm;wm r&Sdygbl;/ qkdcGifh&Sdol rMunfomwifh ajymovkd ausmif;ol
vlxkvlwef;pm;toD;oD;&JU tajccH'Drkd ausmif ; om;awG & J U tcG i f h t a&;awG t wG u f
ua&pDtcGifhta&;awGukd xnfhoGif;az:jyxm; wkdufyGJawG qufae&OD;rSmyg/
jcif; r&Sw
d thJ wGuf zGpYJ nf;ykH tajccHOya' (2008) tJovkd ausmif;olausmif;om;awG&JU
eJY pcef;oGm;&r,fh 2010tvGef vTwfawmf ynma&;tcGit hf a&;awG? rdbjynfoal wG&J tajc
acwf r S m vnf ; ausmif ; ol ausmif ; om;awG cH 'Dru dk a&pDtcGit hf a&;awG? wkid ;f &if;om; jynfol
twGuf 'Drkdua&pDynma&;? ynma&; vGwfvyf awG&UJ uk, d yf jdk yXgef;cGiahf wG qk;H ½I;H NrJ qk;H ½I;H aeOD;r,fh
cGifhawGqkdwm tck uarmufur ynma&;pepf tem*wf jrefrmEkdifiHawmfrSm tMurf;zuf zdESdyf
atmufrmS &Sad ewJh ausmif;ol ausmif;om;awG&UJ rIawG? aoG;acsmif;pD;rIawG? EkdifiHa&; tusOf;om;
aeYpOfb0tcuftcJawGukd ajz&Sif;ay;EkdifzkdY awGpwJh 'ku©awGom wkd;vmapr,fh 2010 a&G;
b,fvkdrS arQmfvifhvkdYr&bl;/ aumufyu JG dk ausmif;olausmif;om;awG[m enf;
tJh'gtjyif 'DaeY ppftpkd;&u a&&Snf rsdK;pkHeJY jywfjywfom;om; qefYusifoGm;Mur,f
twG u f Bud K wif j yif q if w J h t aeeJ Y ppf a q; qkdwm 100 &mckdifEIef;aocsmaeygNyD/
wuúokdvf? ppftif*sifeD,mwuúokdvf? ppfenf;
ynm wuúokdvfqkdwJh ppftkyfpkynma&; tokdif; rk;d vQH
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
21 tdk;a0 *sme,f

e,fcsUJ qefu
Y siaf &;rSonf
orkid ;f &Sif

trsKd ;om;zufqpfqefu Y siaf &;txd


awmfveS af om 0dnOf&iS rf sm;
t*Fvdyf udkvdkeDvufxufrSm v,frJh usKd ;pGet Yf epfemcHNy;D yg0ifvyI &f mS ; aqmif&u G f cJMh u
,mrJh tzdEydS cf v H ,form;awG[m aMu;G wif usef wJh ausmif;om;awGygyJ/ jrefrmhvGwfvyfa&;
jzifh EGeH pfovdk tjzpfrsKd ;eJY awGMY uKH cpH m; cJMh u&wJt h csed f AdokumeJY wyfrawmf&JY zcifjzpfcJhwJh AdkvfcsKyf
rSm om,m0wDe,fu q&mpHacgif;aqmifwJh atmifqef;ESihf Ekid if aH &;acgif;aqmif vli,f trsm;
v,form;awG[m e,fcsUJ tvdak wmf&d ajr&Si, f m pk[m ausmif;om; ausmif;olawG jzpfMuygw,f/
&SifawGeJY e,fcsJUawGudk *VKefv,form; wyfzGJYudk 'gudv k nf; ordik ;f udk odro DS al wG tm;vH;k u odjrif
zGJYNyD; awmfvSef yHkuefcJhMuwmudk jrefrmEdkifiHom; em;vnfNy;D jzpfygw,f/ q&mBu;D ocifu, kd af wmf
wdkif; odNyD;jzpfcJhygNyD/ tJh'DtcsdefrSm v,form; rI
i
d ;
f a&;zGo
Y J vd
k a&;&r,f q &
k d if ]aus mif;om;o&PH
olyek af wG&UJ acgif;aqmifjzpfol q&mpH[m v,fo *pmärMd uaya&mh} vdYk a&;& r,fxifygw,f/ 1920
rm;awGeJY jrefrmjynfol jynfom;awGMum;rSm ckESpf yxrausmif;om;oydwf? 1936 'kwd,
omruyJ e,fcsJUt*Fvdyf tmPmydkifawGMum;rSm ausmif;om; oydwf? 1938 wwd, ausmif;om;
yg *VKefq&mpH&,fvdkY trnfxif&Sm;cJhygw,f/ oydwf vIyf&Sm;rIawG&JU orkdif;udk jyefMunfh&if
jrefrm vGwv f yf a&;twGuf tzdEydS cf H jynfov l xl k ausmif;om;? ausmif;olawG&UJ ud, k uf sKd ;pGeYf tepf
bufu &yfwnfNy;D t*Fvyd ef ,fcsUJ awGukd pufqyk f emcHrIawGeJY aemufqHk; toufay;vSL&wJhtxd
&GH&SmaewJh pmqdkawmfBuD; q&mBuD;ocifudk,f wdkif;jynf vGwfvyfa&;twGuf aqmif&GufcJhMu
awmfrIdif;uawmif av;csdK;BuD;wyk'fa&;zGJYNyD; ]OHK wmudk awGY&ygw,f/ tJh'Dausmif;om;awG[myJ
t&[H opömuwdawGESifh *VHK ausmif;om;vIy&f mS ;rIuae tvkyo f rm; vIy&f mS ;
o&Pd *pmä r d M uayawmh h} vd k Y rI e J Y quf p yf yg0if y l ; aygif ;
jynfolvlxkudk vIHUaqmf wdkuf aqmif & G u f M u&if ; aemuf
wGef; a&;om;ay;cJhzl;ygw,f/ q&mBuD;ocif qH;k e,fcsUJ udv k ufeuf udik af wmfveS f
usaemfwYkd jrefrmEdik if &H UJ udk,fawmf rIdif; a&; wd k u f c k d u f w Jh txd? wrsdK;om;vHk;
vGwfvyfa&; wdkufyGJordkif;rSm zG J Y o vd k a&;&r,f ol Y u Ref b 0u vG w f a jrmuf ?
rajymrjzpfa&SUqHk;wef;u pm&if; qdk&if ]ausmif; om; vG w f v yf a &;&zd k Y Bud K ;yrf ;
oG i f ; azmf j y*k P f j yK&rS m uawmh o&PH*pmärd aqmif&Guf cJhMuygw,f/ e,fcsJU
e,f c sJ U qef Y u sif a &; zuf q pf Muaya&mh} vdkY a&;& t*Fvyd u f kd vufeufuikd f awmfveS f
awmfvSefa&;? trsdK;om; vGwf r,fxifygw,f/ &mrS m rvT J? ra&Smifom tultnD
ajrmufa&; wdkufyGJpOf&JU EdkifiHa&;? &,l y l ; aygif ; aqmif &G u f c J h & wJ h
ppf a &;tcef ; u@u ud k , f zufqpf*syefawG&UJ

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


22 tdk;a0 *sme,f
od r f ; yd k u f t k y f p d k ; rI ? jynf o l v l x k u d k Pm&SifawG&JU rw&m;wJh trdefYtmPmawGudk
nSif;yef; ESdyfpufrIawGudkvnf; ausmif;om; tmcHqefYusifwkdufckdufcJhMuygw,f/ 1974 ckESpf
acgif;aqmif wjzpfvJ awmfvSefa&; &Jabmf ZGefvtvkyform; vIyf&Sm;rI[m tvkyform;
awGuyJ OD;aqmifNy;D zufqpfawmfveS af &; Bu;D udk awG&JU tcGifhta&;wdkufyGJtjzpfom pwifcJhwm
atmifyGJ&wJhtxd wdkufckduf armif;xkwfEdkif jzpfayr,fh ausmif;om;xku qufpyf yl;aygif;Ny;D
cJhMuygw,f/ ppftmPm&Sif pepf qefYusifa&; 'Drdkua&pDa&;
zufqpfawGppf&;HI Ny;D jrefrmEkid if u H xGuo f mG ; wkdufyGJ? EkdifiHa&;wkdufyGJ jzpfay: vmatmif
cJh&ayr,fh NAdwdoQe,fcsJU&JU tkyfpdk;rIatmufrSm pnf;&Hk;vIyf&Sm; vlxk wdkufyGJ jzpfay:vma&;
&SdaeqJjzpfwJh jrefrmEdkifiH jynfolvlxkawGudk BudK;yrf; tm;xkwfcJhMuygw,f/ ausmif; om;
qufNy;D Edik if aH &;t&udk OD;aqmifvrf;jy? wdik ;f &if; ausmif;olrsm;pGm[m touf? b0? aoG; acR;awG
om;vlrsdK;pkawG&JU ,HkMunfrIeJY nDnGwfa&;udk ay;qyfNyD; wm0efausyGefcJhMuygw,f/ ppftm
&atmif,lcJhNyD; jrefrmEkdifiHudk vHk;0 vGwfvyfa&; Pm&Siftpkd;&u b,fvkdyJ zdESdyfzdESdyf 1974
&atmif ,lay;oGm;cJhwm[mvnf; tJh'D ausmif; 'DZifbm OD;oefYta&; tcif;eJY 1976 ckESpf rIdif;
om;acgif;aqmifwjzpfvJ Ekid if aH &;? ppfa&; acgif; &mjynfh ta&;tcif;qdkwJh ausmif;om; vIyf&Sm;
aqmifawGyJ jzpfMuygw,f/ tHk<urIawG[m qufwkduf jzpfay: vmcJhNyD;
usaemfwdkY&JU aemifawmfausmif;om; ppftmPm&SifawGudk tmcH qefYusif wkdufyGJ0if
awG[m ausmif;om;pdwf'gwftjynfheJY udk,fusdK; cJhMuygw,f/
pGefY tepfemcHcJh wdkif;jynf wm0ef ausyGefatmif 'gayr,fh tJ'D ausmif;om; vIyf&Sm;rI
xrf;aqmifcJhMuw,fqkdwm orkdif;pmrsufESm awG[mvnf; ppftmPm&SifawG&JU &uf&uf
awGrmS jrifomxif&mS ;&Scd yhJ gNy/D usaemfwYkd 70 ckEpS f pufpuf acsreI ;f wmudk cHc&hJ ygw,f/ xH;k pHtwdik ;f
rsdK;qufausmif;om;? ausmif;olawG&JU acwf ausmif;om;ausmif;olaygif; ajrmufrsm;pGm;[m
umvuawmh trsdK;om;zufqpf ppftmPm&Sif toufb0 aoG;acR;awG ay;qyfcJh&jyefygw,f/
awG vufatmufudk wkdif;jynf 'gayr,fh tJ'DvIyf&Sm;rIawGrSm
usa&mufNyD; vlYt cGifh ta&;? touf r aousef c J h Muol
'Drdkua& pDa&;awG uG,faysmuf 2003 ckESpf arv 30 ausmif;om;?ausmif;olwjzpfvJ
cJh&wJh tcsdefjzpfygw,f/ 'Dtcsde &uf 'DyJ,if; vlowf vl i ,f a wG [m ppf t mPm
rf mS vnf; ausmif;om;? ausmif;ol yG J B uD ; twG i f ; vl x k &Sifpepfudk tjrpfuNzdKvSJypfzdkY
awG[m ppftmPm&Sif pepfudk acgif;aqmif a':aqmif quf vufNyD; MudK;yrf; tm;xkwf
qefYusif? wdkufzsufzdkY wm0ef qef;pkMunf&UJ toufukd cJ h M uygw,f / Ek d i f i H a &; t&
&Sw d ,fqwkd hJ rsKd ;quf tod pdwef YJ 0d k i f ; &H tumtuG , f wdk;wufwJhajratmufygwDawG
ppftpdk;&udk &wwforQ jyoem a y ; c J h M u w m v n f ; vufeufudkif tiftm;pkawGeJY
awG&SmNyD; tpazmf? tm;aumif; ausmif;om; vli,fawG vQKd 0Y u S qf ufo,G f yl;aygif; aqmif
vmatmif v k y f & if ; ppf t m &GufNyD; 1988 ckESpf vlxk

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


23 tdk;a0 *sme,f
'Dru kd a&pD ta&;awmf yHBk u;D twGuf ausmif;om; ajrSmuf t&HI;ray;cJhMuygbl;/ 88 ckESpf vlxk
xkeJY vlxkwGif; pnf;&Hk; a&; vkyfief;awGudk 'Drkdua&pD ta&;awmfyHkBuD;aemufydkif; 1996?
pHepfwus vIyf&Sm; aqmif&Guf cJhMuygw,f/ 1998 ES p f a wG r S m vnf ; taMumif ; tcG i f h
vl x k t a&;awmf y H k B uD ; jzpf a y: vmwJ h tvrf;ay:vmwmeJY wNydKifeuf ppftmPm
tcsdefrSmvnf; Nidrf;csrf; tMurf; rzufwJhenf;eJY &Sifpepfudk tmcHtHwkNyD; jzdKzsufypfzdkY BudK;pm;cJh
vlxk wdkufyGJ awGudkazmfzdkY OD;aqmif OD;&Guf wmygyJ/ tHhrcef; wcJeufaxmufcHrI&&SdcJhvkdY
jyKcJhMuygw,f/ jynfol vlxk xdckdufusqHk;rI taMumufBuD; aMuufoGm;cJhwJh ppftpdk;&&JU &uf
tenf;qHk; jzpf& atmif wkdufyGJ uRHroGm;atmif &ufpufpuf vkyfMuHowfjzwfrIBuD;jzpfwJh 2003
rif ; rJ h p &d k u f j zpf roG m ;&atmif tMurf;zuf ckESpf arv 30 &uf 'DyJ,if;vlowfyGJBuD;twGif;
tpGe;f a&muf jzpfr oGm;&atmif wkdufyGJOD;wnf vl x k a cgif ; aqmif a':aqmif q ef ; pk M unf & J U
csuf v rf ; aMumif ; aoG v G J r oG m ; atmif toufukd 0dik ;f &H tumtuG,af y;cJMh uwmvnf;
twwfEkdifqHk; BudK;pm; aqmif&GufcJhMuygw,f/ ausmif;om; vli,fawG? ausmif;om;wjzpfvJ
'gayr,f h vl x k w k d u f y G J u d k Ek d i f i H a &;t& OD ; Ekid if H a&; wuf<uvIy&f mS ; olvil ,fawGyJ jzpfMuyg
aqmifEkdifzdkYtawGYtMuHKtm;enf;rI? r[mAsL[m? w,f/ aemufqHk;urÇmu tav;*&kjyKav;pm;
enf;AsL[mt& csdKU,Gif;tm;enf;rI? OD;aqmif *kPfjyKcJh&wJh 2007 pufwifbm ausmif;om;?
Ek d i f i H a &; vI y f & S m ;ol r sm;twG i f ; nD n G w f a &; oHCm yl;wGJ OD;aqmif vIy&f mS ;cJMh uwJh a&T0ga&mif
tjynfht0r&SdrI? vlxk wdkufyGJ eJY vufeufudkif tH<k uqefu Y sirf BI u;D rSmvnf; ausmif;om; ausmif;
awmfvSefa&; wajy;nDaygif;pyf ay;EkdifrI r&SdrI olawGyJ trsm;qH;k OD;aqmif yg0ifpnf;&H;k vIy&f mS ;
pwJ h t m;enf ; csd K U,G i f ; csuf a wG &S d a e cJ h o vd k cJMh u? pGev Yf w T t f epfemcHchJ MuwmygyJ/ vlxw k u kd yf JG
ppftpd;k &&JU &uf&ufpufpufajcrIe;f rI? vltkH <urI jzpfay:atmif pwifvyI &f mS ;pOfumvrSmyJ rif;udk
ES d r f E S i f ; a&;tawG Y t MuH K rsm;rI ? vl t if t m;? Edik ?f udu k Bkd u;D ? udjk yKH ;csKd pwJh 88 rsKd ;qufausmif;om;
vufeuf tiftm; aiGtiftm;eJY wjcm;tompD; acgif;aqmifawG[m ppftmPm&Siaf wG&UJ zrf;qD;
&,l x m;Ed k i f w J h tajctae cHc&hJ Ny;D aemufyikd ;f rSmawmh ESp&f n S f
aygif ; ajrmuf r sm;pG m aMumif h axmif ' Pf a wG csrS w f cH c J h &
usaemfw&Ykd UJ vlxt k <kH urIBu;D [m ygw,f/ rrD;rD;? reDvmodef;pwJh
tqH k ; owf a tmif y G J & ,l rrD;rD;? reDvmode;f pwJh trsd K ;orD ; ausmif ; om;acgif ;
EkdifpGrf;r&SdyJ qHk;&Hk;ay;qyf&rI trsKd ;orD;ausmif;om; aqmifa[mif;awG&JU wkdif;jynf
aygif;rsm;pGmeJY usqHk;cJh&wmudk acgif;aqmif a[mif; twG u f jynf o l v l x k t wG u f
tm;vHk; odcJhMuNyD; jzpfygw,f/ awG&JU wkdif;jynf t pG e f Y v T w f tepf e mcH r I a wG [ m
'gayr,fh tJh'DvkdeJYyJ wGuf jynfol vlxk t rcs;D usL;rav;pm;yJ raeEdik af tmif
vuf a vQmh v d k u f M uygovm;? wGuf pGefYvTwftepf jzpf&ygw,f/ a&T0ga&mif tHk<uG
ausmif;om;? ausmif;olawG[m emcHrIawG[m ... vIyf&Sm;rIBuD;[m wwkdif;jynfvHk;
ppf t mPm&S i f a wG u d k vuf yg0ifwhJ vlxt k <kH urIBu;D wck jzpfr
vmcJhcifrSm ppftmPm&SifawG&JU
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
24 tdk;a0 *sme,f
&uf & uf p uf p uf zd E S d y f N zd K cG J r I u d k cH c J h & ayr,f h
ppf t mPm&S i f p epf & J U &uf puf M urf ; wrf ; rI ?
rw&m;rIawGudk rsuf0g;xifxif awGYjrifcHpm;
vkduf&wJh 88ckESpf vlxk'Drdkua&pD ta&;awmf
yHkBuD;udk rodrSDvdkufyJ EdkifiHa&; odjrif em;vnfrI
edk;Mum;rI tm;enf;aewJh ausmif;om; vli,f
rsd K ;quf o pf a wG u d k y g ppf t mPm&S i f pH e pf
qefYusifa&;pdwf"gwfawG jznfhqnf; EId;qGay;
vdkufovkd jzpfoGm;cJhw,fqdkwmuawmh tao
tcsmygyJ/ ausmif;om;vli,fawG&UJ rsKd ;quf pdwf
"gwf0dnOfudk ul;qufay;EkdifcJhygw,f/ 1960 ckESpf ArmEkdifiHvkH;qkdif&m
ppftmPm&SifawGudk tmcHqefYusif ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyf\
r,fh? ppftmPm&Sifpepfudk tjrpfuNzdKvSJ ypfr,fh qXrtBurd n f v D mcHrcS srw
S cf NhJ y;D
vlxt k <kH urIBu;D wckuawmh rvTrJ aoG ay:ayguf 1988 ckESpf
vmygvdrfhtHk;r,f/ tJh'Dvlxk tHk<urIBuD;jzpfay: Mo*kwfv 28 &ufaeY
vmatmif pnf;&H;k azmfaqmif ar;r,fo h al wG[m ESihf
vnf; rsKd ;qufopfausmif;om; vli,fawGyJ jzpfyg 2007 ckESpf
vdrfhr,f/ ppftmPm&Sifpepfudk tjrpfjzwfNzdKvSJ Mo*kwfv 28 &ufaeY
atmifyJG &onftxd vlxw k u kd yf u JG kd OD;pD;OD;aqmif wkdYwGif jyefvnfzGJYpnf;cJhonfh
jyKMur,fh olawG[mvn;f ausmif;om; vli,frsK;d ArmEkid if v
H ;Hk qkid &f m
qufa[mif;? opfawG omjzpfMuyg vdrOhf ;D r,fvYkd ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyf\
usaemfhuawmh rrSdwfroHk ,HkMunfaeqJjzpfyg tpOfwpku d pf uJG idk af eonfh
w,f/ tajccHrlrsm;
orkid ;f &Sif
1/ trsdK;om;EkdifiHa&; (0g)
ppftmPm&Sipf epf qefu Y siaf &;
2/ 'Drkdua&pDa&;
3/ 'Drudk a&pD ynma&;
4/ Nidrf;csrf;a&;
5/ ausmif;om;xktcGifhta&;
umuG,af &;

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


25 tdk;a0 *sme,f
wif a tmif
Aef ; armf

EkdifiHa&;owÅ0gwpfaumif
xdkYaMumifh &efukefodkY oGm;bkdY ta&;t
wGuf ausmfjrifhonf &ifav;vsuf&Sd aejcif;jzpf
avonf/ od&Yk mwGif &efuek o f Ykd roGm;íum; rjzpf
ao;acs/ oGm;jyefuvnf; aemuf ydkif;twGuf
pdwrf at;p&mt aMumif; w&yfu&Sad ejyefavonf/
ausmfjrifhonf om;ig; ykZeG f aygrsm;
vSaom {&m0wD jrpf0 uRe;f ay:a'o&Sd NrKd Uuav;
wNrdKU rS xif&Sm;vSaom vli,fausmif; om;
acgif ; aqmif w OD ; jzpf o nf / ausmif ; om;
wOD;taeESihf udv k ekd D ynma&; pHepfa[mif;Bu;D udk
qefY usiaf om trsKd ;om;ynma&;ESihf 'Dru kd a&pD
&efuek o f o Ykd mG ;bdt
Yk a&;twGuf ausmjf rifh ynma&;rsm;twGuf &Gwf&GwfcRefcRef wkdufyGJ
onf &ifav;vQuf&Sdonf/ odkY&mwGif &efukefodkY 0if v Quf & S d a omaMumif h ausmif ; om;ES i f h vl
roGm; íum; rjzpfao;acs/ xdo k o Ykd mG ;jyefuvnf; i,frsm;wGif xif&Sm;vQuf&SdouJhodkY rnfolrQ OD;
aemufyikd ;f twGuf pdwrf at;p&m taMumif;w&yf acgif;raz:0Hah om Adv k cf sKyBf u;D tpd;k & vufxuf
u&Sad ejyefavonf/ u jyKvkyfaom a&G;aumufyGJwGif rkdufrkdufuef;
ESpfckaomtvkyfudk ESpfckaaom Xme uef ; 0if a &muf t a&G ; cH u m
wGiftb,fvlpGrf;aumif;onf wk d u f c d k u f c J h b l ; aomaMumif h
wcsd e f w nf ; wNyd K if w nf ; vlBuD;ESifh vlvwfrsm;wGifvnf;
vk y f u d k i f E d k i f r nf e nf ; / xk d t tHhMojcif; cH&aom vli,f wOD;
aMumif; udkausmfjrifhonf rsm;pGm ynma&;tmPmydik rf sm; jzpfayonf/
pOf;pm;xm;NyD;vnf; jzpf av u ausmif;om;or*¾ ud k v d k e D y nma&;pH e pf
onf/ odkY&mwGif ol&ifqdkifae a[mif; Bu;D udk qefu Y siw
f u kd cf u
kd f
rsm;udk zsufodrf; jcif;jyK
&aom jyoem rSm tvkyEf pS cf u k kd vsuf&Sdaom ausmif;om;rsm;\
wae&mpDwiG f wcsed w f nf; wNyKd if vk d u f a omtcg ol \ taxGaxG ta&;awmfyHkBuD;wGif
wnf; vkyfudkifrSomvQif pdwfcs tdrw f iG f or*¾qikd ;f bkwf ol o nf rMumcP ausmif ; rS
EkdifbG,f&m &SdouJhodkY jzpfaeay w i f x m ; c J h o l v n f ; ESit f xkwcf cH &hJ ol wOD;jzpfonf/
onf / ol o nf bmvk y f & rnf ynma&;tmPmyd k i f r sm;u
jzpfonf/
enf;/ b,fvkd vkyf&rnfenf;/ ausmif;om;or*¾rsm; udk

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


26 tdk;a0 *sme,f
zsuf o d r f ; jcif ; jyK vk d u f a omtcg wOD;jzpfavonf/ aps;a&mif;í om;udk
ol \ td r f w G i f or*¾ q d k i f ; bk w f wif x m;cJ h ynmoif Mum;ay;ae&onft h wGuf ausmjf rift
h m;
olvnf;jzpfonf/ ,if; odkY ausmif;om;wdkY0,f raMureyfjzpf rnfrmS "r®wmw&m;om jzpfav
w&m;0if &oif h & xd k u f a om tcG i f h t a&; onf/ od&Yk mwGif ausmjf rifh wa,mufuawmhrl
rsm;twGuo f m vH;k yrf;aqmif&u G af e aomaMumifh bDatatmifbu Ykd m; xm;bdO;D rufx&pfrQ udyk if
olonf rufx&pf pmar;yGJudk awmfawmfESifh atmifatmifrvkyfbJ oydwfarSmufbkdY nDvmcH
ratmif E d k i f a cs? ,ck t cgwG i f 7 –ES p f r Qyif wufbYkd ESihf a&G;aumufy0JG ifbcYdk sO;f om vkyaf e&if
MumjrihfcJhavNyD/ ightdrfay:u qif; awmh[k rMumcP tdrfay:rS
ausmfjrifhonf ausmif; om;rsm;\ armif;armif; csaejcif; vnf;jzpfawmhonf/
ta&;twGufom aqmif&Gufaeaom vli, od&Yk mwGif tb,fom; a,musm;F uav;rsm;onf
f a usmif ; om;acgif ; aqmif wOD ; awmh u m; rdcifvkyfolu tdrfay: rSESifcsí qif;&dk; xHk;pH
r[kwfacs/ NrdKUa&; &Gma&;twGuf yg rtdyfrae &Sdoenf;/ ausmfjrifhonf xdkuJhodkYaom om;
aqmif&u G af eaom vli,fwOD;jzpfonf/ NrKd UolNrKd U a,musmF;uav;rsm;teuf wa,mufrQom jzpf
om;rsm;\ qH;k &SLH ;aeaom tcGihf ta&;rsm;twGuf avonf/ olonf b,fawmhrS tarhtdrfxuf
tmPmydkifrsm;\ rkef;wD;rIudk yifcHum rkdufrkduf rSqif;&ef pdwful;xm;aom vli,f wa,muf
uef;uef; aqmif&u G cf ahJ om aMumifh NrKd U&Gmvlx\ k vnf; r[kwaf cs/ rsuaf phvnf vrf;rSm;í r,m;
cspf c if a v;pm;rI u d k y g &&S d x m; olwOD;vnf; wpfa,muf,lrdvQifyif xkduJhoadkY om vkyf udik f
jzpfavonf/ jrLeDpDyg,f a&G;aumuf yGJE S i f h aps;a&mif;aeaom tr,f Bu;D rsKd ; tdrx f uf rSvnf;
jynf o l Y v T w f a wmf a&G ; aumuf y G J r sm;ü 0if b,fawmh rS qif;vdrrhf nf r[kwaf cs/
a&muf,SOfNydKifwdkufcdkufcJholwOD;jzpfavojzifh ausmfjrifh\rdcifonf Xif;\ pD;yGm;a&;
NrdKU\MunfndKrIudkvnf; &&Sdxm;cJhonf/ udk rnfuJhodkYrQ taxmuftul rjyKonfhtjyif?
,if ; od k Y ausmif ; om;vl i ,f r sm;\ oufoufrJhpm;aomufaeaom om;ausmfjrifh
ta&;ESifh NrdKUa&;&Gma&;rsm;udkom aqmif&Gufí tjyif tjcm; tdraf y:odYk wifum auR;arG;xm;&
wjrdKUvHk;\ cspfcifav;pm;rIudk ausmfjrifhonf aom vlwa,mufvnf; &Sdao; onf/ xkdolrSm
cH,&l &Sx d m; aomf vnf;? Xif;vkyu f ikd af eaom udpö tjcm;vlawmh r[kwf? ausmfjrifh\ zcifvkyfol
rsm;udk jyif;jyif;xefxef qlqlylyl uefYuGufae 4if;\ vifa,musmF;yifjzpfavonf/
olwOD; onf Xif; aexdkifvsuf&Sdaom NrdKUu ausmjf rif\
h zcifonf Xif;\om; vkyo f l
av;wGif awGYMuHKae&ayao;onf/ xdkuefYuGuf uJo h Ykd NrKd Ua&;&Gma&;udk aqmif&u G w
f ufaom 0go
olrSm twkduftcH &JESif;pHkaxmuf rsm;vnf; em r&Sdacs/ xdktzdk;BuD;onf 0dyóemvkyfief;
r[kwfacs/ ausmfjrifh tm; xdkodkY jyKvkyfaeaom rsm;üom 0goemygaom vlBuD;wa,muf jzpf
udpEö iS hf ywfouf í qly&l ef axmifaeolrmS Xif;\ avonf/ olonf toifhtwifh tvkyftudkif
arG;ordcif aus;Zl;&Sif BuD;yifjzpfavonf/ udkrSvnf; rvkyfacs/ r,m;vkyfpmudkom tdrfOD;
ausmjf rif\ h rdcifonf ukepf q kH idk f wqdik f udkxdkifum 0atmifpm;aomufNyD;aemuf r,m;
zGifhvSpfa&mif;csum wa,mufwnf;om &Sdaom qifaom t0wftpm;udk 0wfcg &Gm&d;k avQmufí
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
27 tdk;a0 *sme,f
r*fw&m; zdkvfw&m;rsm; t aMumif;udk Bu;D onf ausmjf rifw h Ykd om;ttz ESpaf ,mufpvH;k
tmayguf rwufrQ ajymqdkaewwfoljzpfonf/ udk Xif;\ tdrfay: rS wif;ESif csjcif; jyKvkyf
r,m;\ ukefpHkqdkifvkyfief;rsm;ü bmwckrQvnf; awmhavonf/ atmfBu;D [pfus,f qlyjl cif;vnf;
0ifrvkyb f J &Gm&d;k avQmufíom Xif;\ 0dyóem jyKavawmhonf/
a'oemrsm;udk ajymqdkaeaom vifvkyfoltm; om;vkyo f t l m; rdcif jzpfou l tdraf y:
tzGm;BuD;onf rMunfjzL Ekdifatmifjzpfvmonf/ rS ESicf sjcif;udk om;uroGm;yJ aycHí aevdu k Ef ikd f
tb,fom; r,m;wdk Yonf rdrdvkyfpmudk tNidrf aomf v nf ; ? vif E S i f h r ,m;wk d Y \ tMum;wG i f
pm;pm;aomufaeaom vifa,musm;F udk wm&Snf um;xkduJhodkYrjzpfacs/ ausmfjrifh\zcifonf
ojzifh MunfjzL Ekdifygrnfenf;/ usdK;uef; yJh&GJU xkdtr,fBuD; tdrfwGif uyfaexdkifí rnfuJhodkYrQ
aevQifvnf; awmfao;onf r[kwfavm/ rjzpfawmhojzif?h 4if;\ tdy&f mvdyEf iS hf t0wft
þuJo h aYkd omom;uwbuf vifuvnf; pm;aowÅmudk qGiJ ifum tdraf y:rs qif;oGm;av
wbufn§Of;yrf;aeMuaomtcg? xdktzGm;BuD; onf/ xkdYaemuf qdkufum;wpD;udk Xm;&rf;um
onf a'gazmif;vmawmhrnfrSm "r®wmom jzpf tawmff vSrf;vSrf;wGifaexkdifaom Xif;\ tpfr
awmhonf/ 0dyóemtaMumif; udkcsOf; &Gm&dk; wa,muf tdrfodkY xGufoGm;avonf/
avQmufí ajymaeaom tzdk;BuD;ESifh 'Drdkua&pD xdu
k o
hJ Ykd r,m;vkyo f u
l tdraf y:rS ESicf s
ynma&;ESihf Nird ;f csr;f a&;twGuf csO;f om wdu k yf 0JG if aejcif;udk jyefvnfíckcu H m wdu k yf 0JG if vdu k af om
um tdrEf iS q hf ikd t
f vkyu f kd bmwckrS 0ifrvkyaf om 4if;zciftm; ausmfjrifhonfrsm;pGm txifBuD;í
om;vkyfolwdkUudk tzGm; BuD;onf armarm&Sdwdkif; oGm;avonf/ ydí k vnf; av;pm;oGm;avonf/
qlawmhylawmhonf/ aemufqHk;tdrfay:rSyif xdt k zd;k Bu;D onf xdt k r,fBu;D tm;þuJo h Ykd wku d yf JG
ESifcsjcif; jyKavawmhownf;/ 0if vkdufjcif;tm;jzifh Xif;\rdcifonf aemifw
ausmjf rifw h oYkd m;tzonf? tdr&f iS rf Bu;D w&m; rsm;pGm&&Su d m Xif;wko Yd m;tztm; us,jf yefY
\ qlylrIudk rcHEkdifMuaomfvnf; Xif;wkdY ,HkMunf aom 'Dru dk a&pD tcGit hf a&;rsm; ay;tyfvmvdrhf
vsuf&Sdaeaom vkyfief;rsm;udk vkyfudkifEkdifbdkY rnf[k ausmfjrihfu wGufcsuf xm;ayonf/
twGuu f ydí k ta&;Bu;D ojzifh xdt k arBu;D qlyo l wu,fqakd wmh 'Dru kd a&pD tcGit hf a&;qdo k nfrmS
rQudk ta&xlxlESifh cHum xdktr,fBuD; tdrfwGif wdu k Ef idk f rSom&onfr[kwaf vm/ xkt Yd wlXif;wkYd
uyf&yfaexdkifvsuf&SdMuavonf/ xkdtr,fBuD; om;tz rd r d w d k Y ,H k M unf & mud k vk y f u d k i f E k d i f
&SmazGauR;arG;orQudk roxm a&pmESifhyif pm; bktYd a&;twGuu f kd tr,f Bu;D tm; wdu k yf 0JG ifjcif;
aomufjcif; jyKvsuf&SdMuonf/ tm;jzifo h m qlqyl yl El iS hf ESicf srrI sm;rS oufomcGihf
þuJhodkY ausmfjrifhwdkY om;tz rsufESm &&Sdvdrfhrnf r[kwfoavm/
ajymifajymifESifh Xif;\vkyfpmudk tcefYom;pm; 4if;\ a':av;tdrfodkY ausmfjrihfonf
aomufum? Xif;\ tvkyt f udik uf kd bmwckrS 0if aeYwkdif; \vkdvkdoGm;a&mufum? Xif;zciftm;
a&mufun l v D yk u f ikd af y;jcif;rjyKb?J Xif;wdYk vkycf sif wkdufyGJudk a&&SnfqGJwdkufEkdif&eftwGuf tm;ay;
&mudo k m avQmufívkyu f ikd f aeMujcif;udk rnfuhJ jcif;jyK&av onf/ tu,fí xdktzdk;BuD;onf
odkYrS rcHEdkifawmhonfh tqHk;waeYwGif xdktr,f wdkufyGJudk a&&SnfqGJrwkdufEkdifbJ tzGm;BuD;xHodkY
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
28 tdk;a0 *sme,f
'l ; axmuf u m tnh H c H v k d u f y gu jzpfvmcJhonf/ wvrS- ESpfv? ESpfvrS oHk;v
xdktr,fBuD; onf ,cifuxufydkrkdí aomif; twG i f ; od k Y 0 if v maomtcg? ausmf j rif h o nf
usef;vmvdrfhrnf r[kwfoavm/ xdkumvü Xif;\zciftwGuf wpwp pdk;&drfovkdjzpfvm&
rd r d w d k Y o m;tz ES p f a,muf pvH k ; &yf w nf onf/ tb,faMumifhqdkaomf xkdtzdk;BuD;wGif
aeMuvdrfh rnfvnf; r[kwfoavm/ a&&Snw f u
dk yf \JG 'gPfukd rcHEidk af om edrw
d f vu©Pm
]] taz- tckvdk qif;oGm;yD;uxJu rsm;wpxufwp awGYvm&aomaMumifh jzpfay
taru uRefawmhudk cgwdkif;vdkrqlawmhbl;As? onf/ ausmjf rihf a&SUwGio f m avvH;k rd;k vH;k xGm;ae
tcGifhta&;awGvJ ydkay; vmw,f/}} aomfvnf;? Xif;\uG,&f mwGif tr,fBu;D aumif;
]] a[...[kwfvm; a[h...}} aumif;rrmí pdk;&drfonfhtaMumif;rsm;udkom
]] tJh'Dawmh tazu wkdufyGJudk a&&Snf us,fus,f avmifavmif av;ajymqkd aeaom
qGx J m;Edik b f v Ykd w dk ,f...}} aMumifhjzpf avonf/ wu,fqdkawmhvnf;
]]at;yguG m ... igem;vnf tr,fBuD;onf wu,faexdkif raumif;jzpf
ygw,f...}} aeonf a wmh u m; r[k w f a cs/ tat;rd u m
]]tazuaum a&&SnfqGJ wdkufEdkifygh acsmif;qd;k aejcif;rQ omjzpfonf/ od&Yk mwGif tzGm;
rvm;[if}} BuD;uvnf; Xif;\ enf;y&d,m,fjzifh wqdwfw
]] rif ; uigh u d k r sm; txif a o;vd k Y omav; aexdkif raumif;jzpfaejcif;udk BuD;BuD;
uGm...}} us,fus,f 0g'jzefY aejcif;rQom jzpfavonf/
]] taza&m uRef a wmh twG u f y g tzG m ;BuD ; \~uG , f 0 aom enf ;
woufvHk;eJY qdkifaewJh udpöjzpfvkdY ajymwmyg y&d,m,fudk od&Sdxm;aom ausmfjrihfu 4if;\
taz&,f...}} zciftm; vHk;aphywfaph &Sif;vif;ajymjyjcif; jyK
]]pdrfvdkufprf;yg ausmfjrihf&m 'gayr,fh avonf/
rif;tar&JU tajctaeudkawmh ighudk tckvdk ]] taru [efvkyfae wmaemf? taz
rMumcP vmajymjybd k Y usyf u syf owd x m;yg? awmf
vkvd rd rhf ,f...}} awmfMum taza&m uRefawmfyg
þod k Y om;tz ES p f Ed k i f i H a &;orm;wyd k i f ; a*smufus ukef vdrfhr,f}} [k
a,mufwkdYonf? uGefz&ifhxdkif jzpfaeaom ausmfjrifh zcifvkyfoltm; ajymqdk jcif;jyK
aqG ; aEG ; um Xif ; wk d Y \ wG u f c suf x m;cJ h o nf h &avonf/
a&&S n f w d k u f y G J u d k pnf ; 0g; twd k i f ; ausmf j rih f w k d Y tzd;k Bu;D uawmh Xif;\
udkufcJhMuonf/ om;tzESifh xdk tr,f xH;k pHtwdik ;f ]]igh r,m;taMumif;
Edik if aH &;orm;wydik ;f jzpf MuD;wdkY\ wkdufyGJonf rif;xufigem;vnfygw,fuGm}}
aeaom ausmf j rif h wG u f c suf a & & S n f w k d u f y G J j z p f [k tay:pD;,lumí jyefajym
xm;cJhonfhtwdkif; ausmfjrihfwkdY vmcJo h nf/ avonf / od k Y & mwG i f Xif ; \
om;tzESifh xdktr,fMuD;wdkY\ tzd;k Bu;D \ tajctae aumif;pGm
wk d u f y G J o nf a&&S n f wk d u f y G J r[efvSonfhtaMumif;udk
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
29 tdk;a0 *sme,f
ausmf j rif h o nf aumif ; pG m od & S d xdu k ohJ Ykd aqG;aEG;yGx
J ikd u
f m oabm wl
aeavonf/ tb,faMumifh qdak omf tzd;k Bu;D onf nDcJhMuaomfvnf;? &efukefodkY oGm;bdkY ta&; t
tzGm;BuD; tdrfESifh rvSrf;rurf; todtdrf rsm;odkY wGuf ausmfjrihfonf &ifav; vsu&f dS onf/ od&Yk m
vma&mufum avuef aewwf aomaMumifh wGif &efuek o f dkY roGm;íum; rjzpfao;acs/ xdkodkY
jzpfav onf/ xdak Mumifh xdt k zd;k Mu;D pdw"f gwfrus oGm; jyefuvnf; aemufydkif;twGuf pdwfr
&atmif [k tzGm;Bu;D xH vdv k m;csuf jynfjh ynf0h 0 at;p&m taMumif;w&yfum; &Sad ejyefavonf/
r&&SdbJ vufeufrcsvdkuf&eftwGuf ausmfjrifh ES p f c k a om tvk y f u d k ES p f c k a om
onf waeY ESpfMudrfavmuf tzdk;BuD;&Sd&modkY XmewGif tb,fvpl rG ;f aumif;onf wcsed w f nf;?
oGm;um armfwm wifay;&avonf/ ]]taz wjydKifwnf; vkyfudkifEkdifrnfenf;/ xdktaMumif;
od w f M umMumBuD ; wd k u f rae&awmh y gbl ; As? udk ausmfjrihfonf? aumif;pGmpOf;pm; xm;jcif;
eJ e J a vmuf b J usef y gawmh w ,f ? usef w m vnf; jzpfavonf/ odkY&mwGif olY&ifqdkif ae&
avmufuav;udk tazuawmifhcH xm;vkduf&if aom jyóemrSm tvkyfESpfckudk wae&mpDwGif
uRefawmfwdkY vdkvm;csufawG tm;vHk; taru wcsdefwnf; wNydKifwnf; vkyfEkdifrSomvQif
ay;awmhrSmyg}} ausmfjrifhu 4if;\ tzdk; BuD;tm; pdwfcsEdkifbG,f&m &SdouJhodkY jzpfaeavonf/
pdwf"gwf wufvmatmif qGJaqmif&avonf/ yxrjyóemrSm tdraf y:rS ESicf sxm;aom tzGm;
]]at;yguG...igem;v,fygw,f}} Bu;D xHoYkd tzd;k Bu;D u vufeufcsap &ef jzpfvsuf
]]'D t awmtwG i f ; ? AuonD v mcH 'kwd, jyóemrSm jynfawmifpk jrefrm EkdifiH
twGuf &efuek u f kd roGm;rjzpfvYdk we*FaEG wywf awmf&Sd ausmif;ol ausmif;om;rsm;\ jyóem
avmuf oGm;&vdrhfOD;r,f}} t&yf&yfwu Ykd kd pOf;pm;aqG;aEG; &rnfh ArmEdik if v H ;kH
]]rif;oGm;p&m&Sdwmom oGm;yguGm? igh qdkif&m ausmif;om;nDvmcHodkY wufa&muf
twGufawmh pdwf csyg}} &efjzpfonf/ &efukefwGif usif;yaom ausmif;
]]wu,fajymaewm vm; taz}} om;nDvmcHoYkd rwufrjzpfí oGm;wuf ae&cku d ?f
]]rif ; uvJ igh u d k tzdk;BuD; onf tenf;i,frQ
awmfawmf txifao; aejyefNyD eJY awmihfr cH EkdifawmhbJ tzGm;
wlw,f}} BuD; tm; vufeufcsvdkufvQif
]]uRef a wmf &ef u k e f u ausmif;ol ausmif; om; 4if; wkdY om;tzESpfa,muf
jyefvm&if tazeJY tarhudpöudk rsm;\ jyóem t&yf pvH k ; twG u f OD ; usd K ;oG m ;ay
Mum;u0ifNyD; rQrQwwjzpfatmif &yfwu Ykd kd pOf;pm; aqG;aEG; awmhrnf/ raorcsi;f xdt k zGm;
aqmif&Gufay;bdkY bBuD;rIdif;udkvJ &rnf h ArmEd k i f i H v H k ; Bu;D \ qlyBl urd ;f armif;rIukd cHae
ajymxm;yg ao;w,f}} qd k i f & m ausmif ; om; &ayawmhrnf/ xdkYaMumifh r
]]a[...[kwv f m;}} nDvmcHodkY wufa&muf oGm;vQif rjzpfaom &efukefü
]]tJ h ' D a wmh tazu &ef jz pf o nf/ usi;f yrnfh ausmif;om; nDvm
uReaf wmf &efuek u f jyefrvmrcsi;f cHoYkd wuf&ef oabmFp;D rnfn h
awmifhcHxm; ay;bdkY vdkvdrfhr,f}}/ uausmfjrihfonf Xif;\ tzdk;
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
30 tdk;a0 *sme,f
BuD;qDodkY wacguf xyfrHí oGm;& ojzifh xdktoHvm&modkY jyefvSnfhí Munfhvkduf&
ao;onf/ tzd;k Bu;D udk 'DwyGw J iG f tawmifEh idk q f ;kH onf/ ausmjf rift h m;xdu k o hJ Ykd atmf[pf ajymqko d l
awmifhcH bdkYtwGuf trsdK;rsdK; awmif;yefjcif;? rSm Xif;\ &if;ESD;aom oli,fcsif;wa,mufjzpf
tm;ay;jcif; rsm; jyKcJh&ao;onf/ onft h jyif? Xif;\ twGi;f a&; rsm;udyk g odaeol
]]rif;oGm;rSmom pdwfcsvufcsoGm;yg wOD;vnf; jzpfavonf/
uGm? jyefvmawmhom ud, k &f ifridI ;f eJY vky&f rJth vkyf ]] b,f v d k j zpf u k e f M uvk d Y v J u G . ..}}
udo k m vkycf yhJ g}} tzd;k Bu;D u xdu k ohJ Ykd ajymqdv k w T f ausmf j rif h u tvef Y w Mum;jyef a tmf í ar;
vku d o f jzifh ausmjf rifo h nf pdwo f ufom&m&&Su d m vku d rf o d nf/
oabmFqdyfodkY qif; vmcJhonf/ ]] rif;tzdk;BuD;ayghuG ... rajym
ArmEk d i f i H v H k ; qd k u f & m ausmif ; om; eJaY wmh}}
or*¾rsm;nDvmcHonf rlvu we*FaEG wywfcefY ]]igh t zd k ; BuD ; bmjzpf v k d Y v J a [h
ESifh Ny;D jywf&efjzpfaomfvnf; we*FaEG ESpyf wfcefY ...ajymprf;ygtHk;...}}
rQ MumoGm;avonf/ tb,faMumifh qdkaomf ]]rif;tzd;k Bu;D bmjzpf&rvJuG rif;tzGm;
Nidrf;csrf;pGm ynmoifMum;jcif; jyKvdkMuaom BuD;udk waeYubJ vufeuf csvdkufyg yaum
ausmif;om;rsm;onf wkid ;f jynfBu;D \ Nird ;f csr;f a&; vm;}}
jyóemudkyg av;av;eufeuf aqG;aEG;aeMu& ]][dkuf a*smufbJuGm...}}
aomaMumifhjzpfavonf/ ]]rif;om a*suu f sae...rif; tzd;k Bu;D
we*FaEG ESpyf wfcefrY Q &Snv f sm; Mumjrifh uawmh a [h OD ; xk y f t opf B uD ; aqmif ; aeyD
cJhaom ausmif;om;rsm;nDvmcH NyD;vQifNyD;jcif; uG...}}
[du k onfu&Jabmfrsm;ESihf oli,fcsi;f rsm;u twif; ausmf j rif h o nf qd k u f u m;ud k p D ; um
qGJMuonfhwkdifatmif ausmfjrihfonf &efukefwGif tdro f Ykd jyef&awmhonf/ tdro f aYkd &mufí tdraf y:
w&ufavmufrQ raeEdkifawmhbJ rSD&moabmFudk odkY wufrdvQif wufrdjcif; ]][Jhaumif eiftckrS
wuf p D ; um td r f o d k Y jyef a jy;vmcJ h a vonf / jyefvmovm; [if...}} [k tzGm;Bud;\ yGJOD;
oabmFonfyif tcgwdkif;xuf aES;auG;av;vH xGuf Budrf;armif;oHudk Mum;vkduf&onf/
onf[k vnf;xifavonf/ tzd;k Bu;D tdraf y:rS qif;aecJo h nfh &uf
ausmf j rih f p D ; vmaom oabmF o nf rsm;twGi;f Xif;tm;rsm;pGm tcGit hf a&; ay;xm;
Xif;wkYd Nro Ykd Ykd rD;xGe;f ump tcsed af vmufwiG f qdu k f cJhaom xdktr,fbuD;u c&D;a&mufrqdkuf qlyl
avonf/ olonf uke;f abmiftxd;k udyk if rapmifh Budrf;armif;jcif;onf ausmfjrihftwGuf tqef;
Edik o f uJoh Ykd qdycf o H rÁmefay:odYk ckew f ufum uke;f r[kwaf wmhacs/ 'Dru kd a&pD tcGihf ta&;twGuf
ay:odYk a&muf&NdS y;d aemuf tdro f Ykd tjrefa&muf&ef tenf;i,frQavmufyif ajyvnfatmif aqG;aEG;
qdkufum;wpD;udk vSrf;ac:aepOf ]] a[hausmfjrifh jcif;rjyKbJ 'a,maomyg; vufeufcscJhaom xdk
rif;tjyefaumif;ayrJh tcsdefaESmif; oGm;NyDuGm}} tzdk;BuD; aMumifhomjzpfonf/ odkY&mwGif xdktzdk;
[k wpHkwa,mufu vSrf;atmfí ajymqdkvkduf Bu;D um; vufeufcsNy;D avNy?D bmwufEidk Of ;D rnf
enf;/
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
31 tdk;a0 *sme,f
]]taruvJAsm.. tdrfjyef a&muf bm0ifajym&wmvJ.. awmfawmfMumtdraf y:u
a&mufjcif;qlawmhwmbJvm;...}} ausmfjrihfu jyef q if ; &rS m raMumuf bl ; vm;...}} [k
qdkuúm;xyfrS tdyf&mvdyfESifh aowÅm udkqGJ,l&if; ckESpftdrfMum; &SpftdrfMum; atmfí ajymqdk
jyefajymvdkufrdonf/ vkdufojzifh vufeufcs tzdk;BuD; onf wkyfwkyf
]]rql & atmif e if u igh t azvm; uav;rQ jyefrvIyfawmhacs/
[if... igu eifhudk zvfaygif;acsmifeJY xnfhNyD; ausmjf rihof nf oufjyif;udk yifyrf; Bu;D
&Spcf ;dk &rwJvh m;}} aphpyfaqG;aEG; a&;rQyif rvkyb f J pGmjzifh csvdkuf&onf/ okdY&mwGif tzGm;BuD; udkrl
vufeufcstnHhcHolu cHaeNyD; jzpf&um; tzGm; um; bmrQjyefrajymEdkifawmhacs/
BuD;onf Mudrf;tm;qltm; &SdaeavNyD/ ]]ightdrfay:rSmaecsif&if ighpnf;urf;eJY
at;at;aq;aq;ajym&ifvJ yD;Ekdif ightajymtqdkudk cHEdkifrSae rcHEkdif&ifraeMueJY
&ufom;eJY tarh[mu vlMum;olMum; atmfajym qif;oGm;Mu}}
wmraumif;ygbl;Asm...}} tzGm;BuD;onf txufpD;jzihf &mZoH
]] [m[Jh eifu ightajymtqdk rcHcsif ay;aejyef o nf / ausmf j rif h t bd k Y bmvk y f &
bl;vm; [if ausmfjrifh…}} rnfenf;/ a&G;cs,jf cif;jyK&rnfh vrf;ESpo f ,G rf Qom
]]taruvJ A sm wd k ; wd k ; ouf o m &Sdawmhonf/
ajymprf;yg}} ausmfjrifhu cyfwdk;wdk; cyftkyftkyf woG,faomvrf;rSm xdktzGm;BuD;\
jyefí awmif;yefvdkuf&onf/ tqltylukd cHjrcJ í H xkt
d zGm;Bu;D \ tdrw f iG f wG,f
]]rajymEkdifbl;[Jh ighbmom igwouf uyfaexdkif&ef jzpfonf/ wcsufaom vrf;rSmrl
vHk;u us,fus,fajymvmcJhwm eifu igus,f um; xdktzGm;BuD; tdrfxufrS qif;um rdef;r,l
us,fajymwmudk rcHcsif&if ightdrfay: rwufeJY? ypfvu dk &f efom&Sad vonf/ od&Yk mwGif xdEk pS cf ak om
oGm;...oGm;}} tzGm;BuD; \toHonf us,f vrf;rsm;onf ausmfjrifhuJhodkY EkdifiHa&;owÅ0g
onfxufus,fvmavonf/ waumiftwGuo f ufom vG,u f l aomvrf;rsm;
,if;odkY om;vkyfokudk r,m;vkyfolu awmhum;r[kwfacs/
c&D;a&mufrqdkuf atmfBuD;[pfus,fqlylum
tdraf y:rS ESicf saeaom udpu ö kd tdrwf iG ;f rS uyfí Aef;armfwifatmif
em;axmifae[efwal om tzd;k Bu;D u Mum;0ifjzef
onft h aeESihf
(&Jabmf vSausmfjrihfwdkY? ZeD;armifESH twGuf
]]rif;uvJumG .. ud, k ohf mudk tdraf y:
r*Fvmvufaqmif)
a&mufrS at;at;oufom ajyma&maygh uGm
...}} [k rwdk;rus,f vSrf;ajymvdkufavonf/ (1960-61xkwf tkd;a0r*¾Zif;?
vufeufcs tnHhcHxm;aom vlw twGJ-2 trSwf-1 rS
a,mufu ]]'dkif}}vlBuD;0ifvkyfonfudk tenf; jyefvnful;,laz:jyygonf/)
i,f r Q rcH r &yf E k d i f a om tzG m ;Bud ; u
]]awmf u Mum;xJ u at;at;raeao;bJ
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
32 tdk;a0 *sme,f
armifjrwfom

ausmif;om;vIyf&Sm;rI rS
vlxkvIyf&Sm;rIokdY
ausmif;om;wpfa,muf[m udk,farG; vmEkdifcJhNyD;? udkvkdeD qefYusifa&; trsdK;om;
zGm;Bu;D jyif;aexdik &f m wkid ;f jynf&UJ orkid ;f aMumif;eJY vGwfvyfa&;vIyf&Sm;rIawG wpwp tm;aumif;
EkdifiHa&;udk odzdkYvdktyfygw,f/ od½Hkwifrubl; vmcJhygw,f/ 1938 ckESpf txG#ftxdyfokdY
udk,fwdkifyg0ifaqmif&GufzdkY vnf;vdktyfw,f/ a&mufvmcJhNyD; tvkyform; v,form;awGeJY
acwfopf ArmhvGwfvyfa&; vIyf&Sm;rI ausmif ; om;awG aygif ; pnf ; rd M uNyD ;
ork d i f ; rD ; &S L ;wk d i f u d k ausmif ; om;awG u “1300jynft h a&;awmfy”kH qdw k hJ wjynfv;kH twkid ;f
pwifxeG ;f n§cd MhJ uwmjzpfw,f/ twmaqmif w J h vl x k v I y f & S m ;rI B uD ; jzpf a y:
1920ausmif;om;oydwf[m orkdif; cJyh gw,f/ 'DvyI &f mS ;rIBu;D udk tkypf ;dk ol NAw d od sS awG
ouf a ojzpf y gw,f / 'gayr,h f wjynf v H k ; xd w f v ef Y w k e f v I y f o G m ;&NyD ; ausmif ; om;acgif ;
jynfolawGyg0ifvmatmif 'Doydwfu rpGrf; aqmifawGeJYjynfolawG toufpGefY&wJhtxd
aqmifEkdifcJhbl;/ 'gayr,hf jynfolrsm;udk udkvdkeD tMurf;zufzEd ydS Nf zKd ccJG yhJ gw,f/
pepfqefu Y siaf &; eJY trsKd ;om;a&; pdw"f gwfawGukd “1300jynft h a&;awmfy”kH Ny;D aemuf 10
vIaHY qmfEidk cf whJ ,f/ ESpftMum 1948 ckESpfrSm Armjynf vGwfvyf
1929-30 rSm urÇmhpD;yGm; ysufuyf&JU a&;&cJyh gw,f/
*,uf &du k cf wfrI aMumihf pyg;aps;awGx;kd usomG ; 'gayr,hf ausmif;om;vIyf&Sm;awG?
wJhtcg eJY jynfwGif;u v,form;awG pD;yGm; tvkyform;?v,form;vIyf&Sm;rIawG? NrdKUae
ysufum tdrfaygif,maygif jzpfMu &w,f/ qif ; &J o m;awG e J Y t pd k ; & trI x rf ; 0ef x rf ;
tJ'Duae q&mpH OD;aqmifwJh awG & J U vI y f & S m ;rI awG & yf q d k i f ;
*VKefv,form; vufeufudkif oGm;jcif;r&SdbJ qufvuf ay:
yk e f u ef r I ay: ayguf c J h w ,f / xG u f N rJ ay:xG u f a ecJ h w m[m
'gayr,hf 'DvyI f &Sm;rI[m wjynf ppftmPm&Sifpepfudk ,aeY rsufarSmuf umvtxdyJ
vH k ; twk d i f ; twm raqmif wd k u f z suf y pf E k d i f r S o m jzpfygw,f/
EkdifcJhaomfvnf; udkvdkeD e,fcsJU ppfrSefwJh ygwDpHk 'Drkdu 1962 ckESpf? rwfv 2 &uf
orm;udk vufeuf udik af wmfveS f a&pD p epf e J Y ppf r S e f w J h ppf w yf u tmPmod r f ; awmh
&r,fqdkwJhtodudk v,form; jynfaxmifpk EkdifiHudk ausmif ; om;awG u qef Y u sif
awGu jyoEkdifcJhygw,f/ wnf a qmuf E k d i f r S m uefu Y u G cf MhJ uw,f/ tmPmodr;f
1930 w0du k rf mS 'dAk rm jz pf w ,f / ppf t pk d;&[m Zlvdkifv (7) &uf
tpnf ; t&H k ; ud k pwif zG J Y p nf ; aeY r S m ud k v d k e D q ef Y u sif a &;?
zufqpfawmfveS af &;
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
33 tdk;a0 *sme,f
acgif;aqmifawGudkarG;xkwfay;cJhwJh ordkif;tpOf 'Dwm0efudk 'DuaeYacwfausmif;om;
tvmBuD;rm;cJhwJh (wuo) taqmuftODudk vli,fawGod&Sdem;vnfNyD;? udk,fwkdif yg0ifzdkY
'kdif;erdkufeJYNzdKcscJhNyD; ausmif;ol? ausmif;om; vdktyfw,f/ ppftmPm&Sifpepfudk wdkufzsufypf
w&mausmf u d k o wf j zwf c J h w ,f / 'gay r,h f Ekid rf o
S m ppfreS w f yhJ gwDp'kH rD u
dk a&pDpepfeYJ ppfreS w
f hJ
ausmif;om;vIyf&Sm;rIeJY tvkyform; v,form; jynfaxmifpEk idk if u H kd wnfaqmufEidk rf mS jzpfw,f/
jynfoal wG&UJ vIy&f mS ;rI[m &yfqidk ;f roGm;cJyh gbl;/ orkdif;rSmjyefMunhf&if ausmif;om;
“OD;oefYta&;tcif;”(1974)? awG & J U vI y f & S m ;rI a wG [ m trsm;pk j zpf w J h
tvkyform;awG&JU “*ßGef 6 oydwf”(1975)? tvkyform;? v,form;awG? NrdKUaeqif;&Jom; ?
“rIdif;&mjynhf”(1976) ? “1987 aiGpuúL ta&; 0efxrf; tp&SdwJhvlxkvlwef;pm; tvTmpHk yg0if
tcif;” pwJhvIyf&Sm;rIrsm;uae 1988 ckESpfrSm vmEkdifatmifaygif;pyfEkdifcJh&if tkyfpkd;olawGudk
ausmif;om;? tvkyform;? v,form;? tpkd;& NzdKcsEdkifcJhw,f/ 'gaMumifh usaemf wdkYausmif;om;
0efxrfaygif;pHk? q&m0ef? a&SUae ? usL&Sifq&m? vl i ,f r sm;taeeJ Y v nf ; ppf t mPm&S i f
wyfrawmfom; pwJhvlxkvlwef;pm; tvTmpHk pepfwdkufzsufa&; wjynfvHk; twkdif;twm
yg0ifwJh “8-av;vHk; 'Drdkua&pD vlxk vIyf&Sm; aqmif w J h vl x k v I y f & S m ;rI B uD ; jzpf v matmif
rI B uD ; ”ay:ayguf v mcJ h N yD ; (rqv) wygwD pnf;&H;k jyifqifMuzdv Yk ykd gw,f/
tmPm&Sipf epfeYJ zGpYJ nf;yHk tajccHOya' (1974) 'gaMumih f usaemf w d k Y ausmif ; om;
udkNzdKcsEkdifcJhygw,f/ vli,frsm;taeeJY tvkyform;awG? v,f orm;
tck “ 8-av;vH k ; 'D r d k u a&pD vl x k awG? todynm&Sit f wwfynm&Si?f NrKd Uae qif;&J
vIy&f mS ;rIBu;D ”ay:aygufcw hJ hJ (21)ESpMf umjrihcf yhJ gNy/D om;0efxrf;awG? wyfrawmfom; awGpwJh vlxk
wdik ;f jynfrmS tkypf ;dk aewJh (e0w-etz) vl w ef ; pm;tvT m pH k u ppf t mPm&S i f pepf
ppftpk;d &ukd z,f&mS ;ypfEidk jf cif;r&Sad o;ygbl;/ qefYusifa&;vIyf&Sm;rIBuD;xJ yg0ifvmatmif rdrd
'DEpS af ygif;ESpq f ,fausmf jzwfoef;rI[m aqmif&GufEkdifwJh tqifhu pwifNyD; wufwuf
(e0w-etz)ppf t pk d ; &&J U zd E S d y f r I a wG e J Y 'D v d k ~uG~uG pnf;&Hk; vIYHaqmfMuygpdkY/
zd E S d y f r I a wG u d k & J & J 0 H h 0 H h q ef Y u sif a wmf v S e f a ewJ h
vIyf&Sm;rIawG txift&Sm;awGYjrifae&wJh orkdif; armifjrwfom
acwfumvjzpfygw,f/
'gaMumihf 'DuaeYacwf&UJ wm0ef[mppf
tmPm&SifpepfqefYusifwkdufzsufa&;? tjrpf
jyKwfa&;yJjzpfw,f/

ArmEkdifiHvkH;qkdif&mausmif;om;or*¾rsm;tzGJUcsKyfrS xkwfa0onfh
tkd;a0*sme,fokdU pmrlrsm;? a0zeftBuHjyKpmrsm; ay;ykdUvkdvQif
abfsu.07@gmail.com okUd ay;ykE
Yd idk yf gonf/
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf
34 tdk;a0 *sme,f

rdbjynfol ausmif;om;ausmif;olrsm;okYd jyefMum;csuf

&ufpufMurf;MuKwfaom? 'Drkdua&pD wjym;om;rSr&Sdaom zufqpfqefonfh ppf


tmPm&Sifpepf atmufwGif ArmEkdifiHvkH;qkdif&mausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS ausmif;ol
ausmif;om;rsm;onf or*¾\ wjcm;EkdifiHa&;wm0efrsm;ukd xrf;aqmif&if; tkd;a0*sme,f
ukd ykHrSef xkwfa0Ekdif&ef usm;ukwfusm;cJ tm;xkwfBudK;yrf;aeMu&ygonf/
ausmif;om;or*¾\tmabmfukdxif[yfaom? vGwfvyfa&;zcifBuD; AkdvfcsKyf
atmifqef;ac: ukad tmifqef; wm0efct H ,f'w D mtjzpf wm0ef,al qmif&u G cf ahJ om orkid ;f
tpOftvmBuD;rm;onfh tkd;a0*sme,fukd jyefvnfxkwfa0&jcif;vnf;jzpfNyD;? vuf&Sdjzpf
ay:aeaom acwftajctaeukv d nf; xif[yfaz:jyEkid &f ef? Armjynfov l x
l \k ppftmPm
&SifpepfqefYusifa&;? 'Drkdua&pDa&;wkdufyGJwGif tkd;a0*sme,frS wwyfwtm; yg0iftm;
jznfhEkdif&ef BudK;pm;ae&jcif;vnf; jzpfygonf/
wenf ; tm;jzif h q k d a omf tvG e f w m0ef B uD ; NyD ; ? ppf t mPm&S i f a tmuf w G i f
tkd;a0*sme,fukd vQdKU0Suf xkwfa0&jcif; jzpfonfhtwGuf tcuftcJtMuyftwnf;
rsdK;pkH&Sdaeygonf/
xkdokdYaom tajctaetaMumif;rsm;aMumifh usaemfwkdY\ tkd;a0*sme,fwGif csdKU,Gif;
tm;enf; csufrsm; rvGJra&Smifom yg&SdaerSm aocsmygonf/ usaemfwkdY\ tm;enf;csuf
rsm;ukd rnfolrqkd axmufjy a0zefapvkdygonf/ tm;enf;csufrsm;ukd axmufjya0zefjcif;
rjyKrSmukdyif usaemfwkdY txl;pkd;&drfrdygonf/
xkdYaMumifh csdKU,Gif;tm;enf;csufrsm;ukd jyifqifEkdif&ef? jznfhqnf;Ekdif&eftwGuf
vkdtyfaom orkdif;tcsuftvufrsm;? pmrlrsm;? a0zeftMuHay;pmrsm; ay;ykdYjcif;? tzuf
zufrS ukd,fwwfEkdifonfhykHpHESifh ulnDjcif;jzifh tkd;a0*sme,fukd ausmif;om;? jynfolw&yf
vkH;u 0kdif;0ef;aqmif&Gufaeonfh ppftmPm&Sif pepfqefUusifa&;? 'Drkdua&pDa&;wkdufyGJ0if
pmapmifwpfcktjzpf oabmxm;Mu&ef yefMum;tyfygonf/

tdk;a0*sme,f

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


35 tdk;a0 *sme,f

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf


36 tdk;a0 *sme,f

ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;or*¾rsm;tzGJYcsKyfrS xkwf a0onf

You might also like