You are on page 1of 7

MATEMATICAL PHYSICS

Dra. Suparmi, M.A., Ph.D


COORDINATE SYSTEM
POLAR COORDINATE
0

r0

r
y

Polar coordinate : object can move on a line, a plane, or space. Polar coordinate is used
to describe the motion of an object moving on a plane. Example uniform circular
motion (ucm)
0 unit vector in direction
r (vector) is position vector of the object.
r0 ia unit vector of r direction

r = i x + j y = i r cos + j r sin
r0 = i cos + j sin
0 = - i sin + j cos

0y

0x

r0y r0

r0x

r = |r | = magnitude of vector r
|r0 | = 1
|0 | = 1
r0x = |r0 | cos = cos
r 0y = |r0 | sin = sin
0x = |0 | sin = sin
0y = |0 | cos = cos
If we have a particle which is position is at r from origin,
s = r = ro r
v = = (ro r) = r
+ r0
=

(i cos + j sin ) = -i (sin ) + j (cos ) = (-i sin + j cos ) = 0

=
v = r 0 + r0
= 0 r + r0
= 0 r+ r0 vr

v = 0 v + r0 vr
a=
=r

(0 r ) +
+ 0
=

(r0 )
+ 0

+ r0

(- i cos + j sin ) = - i (sin ) - j(cos ) = - ( i sin + j cos ) = - r0

a = r (- r0) + 0 + 0 + 0+ r0
a = r0 ( r ) + 0( +2 )
= r0 a r + 0 a
For Uniform Circular Motion (UCM),
=0
=0
a = r0 ( r ) = - r0 r = -r0 r 2 = acp

Document1/st.legiyo -1

SPHERICAL COORDINATE
Spherical Coordinate is the advance of polar coordinate

r = r0 r

r = i r sin cos + j r sinsin + k r cos =r( i sin cos + j


sinsin + k cos )

r0

r sin
cos

r0 = i sin cos + j sin sin + k cos


0 = i cos cos + j cos sin - k sin
0 = -i sin + j cos
The direction of 0(xy) = r0(xy)
0(z) = |0| sin = sin
0(xy) = |0| cos = cos
0(y) = |0| cos sin = cos sin
0(x) = |0| cos cos = cos cos

r0(z)
r0

r0(xy)

0x

r0(-z)

0y = | cos = cos
0x = | sin = sin

0y = cos

Problem
If a particle move on spherical object and the instantaneous position of particle is at vector r, determine the
velocity and acceleration of the particle.
Solution
r0 = i sin cos + j sin sin + k cos

s = ro r
0 = i cos cos + j cos sin - k sin

= -i sin cos - i cossin j sin sin + j cos cos - k cos


= - (i sin cos + j sin sin + k cos) + ( jcos cos - i cossin)
= - r0 + cos ( j cos - i sin )
= - r0 + cos 0
0 = -i sin + j cos
0 = - i cos j sin
= - i cos(sin2+cos2) j sin (sin2+cos2) + k sin cos - k sin cos
= (- i cossin2 j sin sin2 - k sin cos) + (- i coscos2 j sin cos2 + k
sin cos)
= - sin ( i cossin + j sin sin + k cos) - cos (i coscos + j sin cos - k
sin)
= - sin r0 cos 0 = - (sin r0 + cos 0)
v=

(ro r) = r
=

+ r0

(i sin cos + j sin sin+ k cos )

= i {(cos ) cos + sin (-sin) } + j{(cos ) sin + sin(cos) } - k sin )


= i cos cos - i sin sin+ j cos sinj sincos - k sin
= (i cos cos + j cos sin- k sin ) + sin (- i sin+ j cos)
= 0 + sin 0
=
Document1/st.legiyo -2

v = r ( 0 + sin 0) + r0
= 0 r + 0 r sin + r0
= v + v + vr
v = v + v + vr

a=

(r0 + 0 r + 0 r sin ) = (r0 )+

(1)

(r0 ) = r0

(2)

(0 r ) = 0 r

(0 r ) +

(0 r sin )

r0 = r0 + ( 0+ sin 0) = r0 + 0 + sin 0

+ 0

r + r

0 = 0 r + 0 + r (- r0 + cos 0)

= 0 r + 0 - r r0 + r cos 0
= 0(r + ) - r r0 + r cos 0
(3)

(0 r sin ) = 0 r sin

+ 0 r
+ 0 sin
r + r sin

= 0 r sin + 0 r cos + 0 sin + r sin (- sin r0


= 0 r sin + 0 r cos + 0 sin - r sin2 r0 r sin
= 0 (r sin + r cos + sin ) - r sin2 r0 r sin cos

0
cos 0)
cos 0
0

a = (1) + (2) + (3)


a = r0 + 0 + sin 0 + 0(r + ) - r r0 + r cos 0 + 0 (r sin + r cos + sin ) - r
sin2 r0 r sin cos 0
= r0 - r sin2 r0 - r r0 + 0 + 0(r + ) r sin cos 0 + sin 0 + r cos 0 + 0 (r
sin + r cos + sin )
= ( - r - r sin2 ) r0 + (r + 2 r sin cos ) 0 + (r sin + 2 sin +2 r cos )0

a = ar r0 + a 0 + a 0
Application of spherical coordinat on Laplacian
x = r sin cos
y = r sin sin
z = r cos

r0

r=

dr =

tan =

sec2 d =

cos =

- sin d =

=
dr =

r sin
cos

= = sin cos

= = sin sin

= = cos

Document1/st.legiyo -3

+
(

= sin cos

= sin sin

= cos

( ) =(sin cos

+ (

( )

( )

+(

( ) +

= ( sin2cos2 sin2sin2 cos2)


)

) (cos

= cos2 ( )

) (sin sin

( ) +
+

( ) = (cos

= sin2 sin2( )

( ) =(sin sin

)(sin cos

= (sin2 cos2( ) -

( )
+
)

+(

+(

+
+

Document1/st.legiyo -4

+ (

- 2

+(

+ 2

+ (-2

+ 2

+ (-2

=( sin2+ cos2 )(cos2 sin2

-2

- (2
)

-2

Where
)=

) =

Laplacian =

=
=

)+

) +

=(

) (

=
=

)+

) +

Application of spherical coordinat on Laplacian dan Angular Momentum


Electron is rotating on spherical path or elliptical path. The angular momentum of electron is
expressed as
L=rxp
Where

r is position of electron from origin


p is the linear momentum

If p is defined in differential operator,


p = -i = -i(i

+j

+k

then L = r x p

=|

| = i (-iy

+ iz ) + j (-iz

+ ix ) + k (-ix

+ iy ) =

iLx + jLy + kLz


Document1/st.legiyo -5

Lx =

(-iy

+ iz )

= - i{r sin sin cos

= - i(r sin sin cos

= i{
= i(
Ly =

(-iz

(-ix

cos2

cos2
sin2

= - i{(cos2 +sin2 )

Lz =

- r cos sin sin

)}

+ ix )

= - i{rcossincos

= - i(

= - i{r cos (sin cos

= - ji{(

) - r cos ( sin sin

- r sin coscos

)}

sin2 cos

) - r sin cos (cos

+ iy )

= - i{ r sin cos sin sin

= - i{rsin cos sin sin

sin cos

) + r sin sin sin cos

r sin cos

r sin sin

= i{ sin cos sin cos

+ r sin sin

sin cos sin cos

= i

L2 = L L = (Lx)2 + (Ly)2 + (Lz)2


(Lx)2= i(
= - 2(
= - 2{

= - 2{
(Lz)2= (i

) (i

+ csc2

) (i(

)(

+ cot sin2
+(

+ cot cos2

(csc2 + cot2)

+ cot cos2

= - 2{

) i(

- csc2

(Ly)2= (i(
= - 2(

)
+

+ csc2)

+
+ cot sin2

) = -2

L2 = L L = (Lx)2 + (Ly)2 + (Lz)2


= - 2{
- 2{

+
+

(csc2 + cot2)

+(

+ csc2)

+ cot cos2

+ cot sin2

Document1/st.legiyo -6

-2
= -2{
+

= -2{(

= -2{(

= -2(

+ cot

)+(

sin

Remember:

)+

+ csc2)

+ cot sin2

)+

f(x)

) +

L2 = L L = (Lx)2 + (Ly)2 + (Lz)2


And

+ cot cos2

)+(

+ cot sin2

(csc2 + cot2)
+(

+ (cot cos2
= -2{

= -2(

sin

So
=

)-

Document1/st.legiyo -7

You might also like