RIZINO DRUTVO

Rizino drutvo
Proces modernizacije kao globalni proces u
dvostrukom smislu:
1. Ukljuuje sve vidove obuhvaenih
drutava
2. iri se iz svog primarnog centra,
Zapadne Evrope

Rizino drutvo
- Alberto Martineli Pod modernizacijom
podrazumijevamo skup procesa i
promjena irokog opsega putem kojih
jedno drutvo nastoji da stekne
ekonomska, politika, drutvena i kulturna
obiljeja koja se smatraju svojstvenim
modernoj. (Martineli, 2010:13)

Rizino drutvo
-

Sutinski aspekti procesa mdoernizacije:

1. razvoj nauke i tehnologije kao
primarni izvor ekonomskog rasta;
2. industrijalizacija;
3. postepeno formiranje globalnog
kapitalistikog trita i poveanje
meuzavisnosti izmeu nacionalnih
drutava;

Rizino drutvo
4. Strukturalna diferencijacija i funkcionalna
specijalizacija razliitih sfera drutvenog
ivota;
5. Politiki razvoj shvaen kao afirmacija
sekularnih nacionalnih drava, porast
politike mobilizacije u obliku drutvenih
pokreta, partija, udruenja itd.
6. Afirmacija tipinih vrijednosti moderne ,
posebno individualizma, racionalizma i

Rizino drutvo
i utilitarizma;
7. demokratizacija institucija i razvoj
masovne kulture i masovne potronje itd.
-Radikalizacija aspekata moderne u dobu
globalizacije.
- Gidens i Bek Teorija refleksivne
modernizacije modernizacija koja
pogaa samu sebe.

Rizino drutvo
- U radikalnoj, refleksivnoj ili razvijenoj
moderni drutvenu proizvodnju dobara
sistematski prati drutvena proizvodnja
rizika. Pitanje proizvodnje, definicije i
raspodjele proizvedenih rizika.
- Oslobaanje rizika i potencijala za
samougroavanje u, do sada, nepoznatim
razmjerama. Poveana svijest o rizicima i
potrebi njihove neutralizacije.

Rizino drutvo
- Kako sprijeiti, minimizovati i kanalisati
rizike i opasnosti sistemski proizvedene
kao dio procesa modernizacije?
- Latentni sporedni efekti pitanje njihovog
ograniavanja i raspodjele na nain da ne
koe dalji proces modernizacije i ne
prekorae granice (ekoloke, medicinske,
psiholoke, drutvene)

Rizino drutvo
-

Proces modernizacije postaje

refleksivan tj. postaje sopstvena tema i
problem. U periodu refleksivne
modernizacije poveavaju se stepen
svijesti i znanja o sporednim efektima
opasnosti koji nijesu novi ali su u
periodu primarne modernizacije
(modernizacije tradicionalnog drutva),
bili u drugom planu.

Rizino drutvo
- Ulrih Bek Tranzicija i transformacija od
drutva koje proizvodi dobra do drutva
koje raspodjeljuje rizike.
- Entoni Gidens- Dvije vrste rizika:
1. Spoljanji
2. Proizvedeni
- Globalni karakter novih rizika (globalne
opasnosti).

Rizino drutvo
-

Savremeni rizici kao skriveni i nevidljivi.

Savremeni rizici su sporedni efekat
industrijskog napretka i sistemski se
pojaavaju daljim razvojem moderne.
Novi rizici ukidaju prostorne i vremenske
granice.
Politiki znaaj ovog potencijala za
samougroavanje:

Rizino drutvo
1. Kljuna pozicija naunih institucija i
medija. (za opaanje su neophodni ulni
organi nauke (Bek). Inicijalno postoje
prvenstveno u terminima naunog znanja
o njima. U njihovom umanjivanju,
uveavanju, dramatizovanju i
minimiziranju kljunu ulogu imaju
naune institucije i mediji).
2. Raspodjela i poveanje rizika stvaraju

Rizino drutvo
socijalne poloaje ugroenosti. Specifina
logika raspodjele efekat bumeranga.
Rizici proizvode nove nejednakosti izmeu
zemalja.
3. Ekonomska eksploatacija rizika irenje i
komercijalizacija rizika. Rizici
modernizacije kao beskonani i
samoreprodukujui.

Rizino drutvo
4. Proirivanje podruja politikog na
sferu menadmenta kompanija
(planiranje proizvodnje, tehnika
opremljenost itd.). U fokusu su socijalni,
ekonomski, politiki efekti rizika kao
sporednih efekata.

Rizino drutvo
-

Poput dobara i rizici su predmet

raspodjele. (u prvom sluaju radi se o
sticanju eljenog dok se u drugom
sluaju radi o eliminaciji i minimiziranju
neeljenih proizvoda modernizacije.
Pozitivna logika sticanja dobara vs
negativna logika rasporeivanja rizika)

Rizino drutvo
- Problem definisanja rizika pluralizacija
definicija rizika i njihovo svoenje na
pojedinano i lokalno. Neophodna
spoznaja o riziku kao sistemskom,
dugoronom problemu koji zahtijeva
politika rjeenja i ne moe se svesti na
lokalni nivo. Jedini nain da se obezbijedi
vidljivost proizvoaa rizika i izvri pritisak
na njih.

Rizino drutvo
- Specifinost situacije u pogledu
odgovornosti za rizik. Opte sauesnitvo i
opta neodgovornost. Svako je uzrok i
posledica i stoga ne-uzrok (Bek). Primjer:
Lanac odgovornosti kod upotrebe otrovnih
materija u poljoprivrednoj proizvodnji
(poljoprivredni proizvoai, hemijska
industrija, nadleni organi, nauna
verifikacija ko je odgovoran?)

Rizino drutvo
- Potencijalnost rizika i njegova irealnostRizici se ne iscrpljuju u efektima i
oteenjima koja su ve nastupila.
Konstitutivni njihov dio jesu i projektovane,
budue opasnosti. Budunost determinie
sadanjost (neto nepostojee,
iskonstruisano i fiktivno postaje uzrok
sadanjeg iskustva i aktivnosti
POLITIKA PREVENCIJE.

Rizino drutvo
(Irealnost rizika: pitanje realne procjene
rizika. Gidens: Sve manje je u pitanju strah
zasnovan na sopstvenom iskustvu.
Potencijalne opasnosti (realne ili ne) sada
su aktuelne i stvarne).
- Fransoa Evald Razmiljanje kroz rizik
ima tendenciju da raste i da stvara
POLITIKU PREVENCIJE

Rizino drutvo
-politika koja pokuava da sprijei
potencijalne opasnosti. Ne postoji
objektivno mjerilo o tome ta je prihvatljiv
nivo rizika. Poveanje mjera bezbjednosti
(i bezbjedonosnih usluga), suavanje
slobode i prostora djelovanja. Gubitak
povjerenja, svi postaju potencijalna
opasnost jedni za druge.
- Bek Svi su, manje ili vie, rizik za

sve druge. Umjesto povjerenja eli se

osiguranje.
- Upotreba straha kao sredstva u politikoj
kontroli, strah kao politiko orue. Strah
koji se stvara i odrava i kojim se
legitimiu odreene mjere koje graanima
treba da obezbijede sigurnost.
- Uloga medija u stvaranju kulture straha.

Rizino drutvo
-Strah kao roba koja prodaje medije. Rizik
postaje stvaran tek onda kada je medijski
pokriven.
- Zigmund Bauman U pitanju je izvedeni
strah, strah niskog intenziteta (vie
karakter raspoloenja nego osjeanja,
potencijalna navika, osjeanje nesigurnosti
i potencijalne, iekivane opasnosti)

Rizino drutvo
(primjer: strah od terorizma)
- Raspodjela rizika Dva lica rizika,
dvostruki efekat:
1. U odreenoj mjeri, iroke zone
poklapanja rizinog sa klasnim drutvom
(Dobra se akumuliraju na vrhu, rizici na
dnu. Materijalnoj oskudici dodaje se
nedostatak sigurnosti i obilje neeljenih

Rizino drutvo
rizika. Dakle, jedna od centralnih dimenzija
rizinog drutva jeste klasnospecifina
raspodjela rizika i jaanje klasnih
antagonizama. Specifinost rizinih u
odnosu na klasne poloaje nestalniji
karakter ne-pogoenosti rizikom.
Mogunosti i sposobnosti suoavanja sa
rizikom kao nejednako raspodijeljene.

Rizino drutvo
- 2. Ujednaavajui efekat rizika Bijeda je
hijerarhijska, smog je demokratski (Bek)
Rizici relativizuju drutvene granice i
razlike i u tom smislu, rizina drutva
nijesu klasna drutva.
Rizicima je imanentna tendencija ka
globalnosti
- Efekat bumeranga u pogledu raspodjele
rizika (oni koji rizik proizvode i profitiraju

Rizino drutvo
od toga, takoe bivaju pogoeni)
- Bek nove internacionalne nejednakosti
izmeu razliitih zemalja u pogledu
njihovih nacionalnih emisionih i imisionih
bilansa u proizvodnji rizika.

Rizino drutvo
- Problem percepcije rizika. Pitanje odnosa
izmeu vidljivih dobara i nevidljivih rizika.
Materijalna bijeda podudara se sa
sljepilom za rizike.(Bek)
Evidentnost bijede potiskuje percepciju
rizika (Bek)
Ignorisanje ionako nevidljivih rizika u cilju
eliminisanja vidljive bijede (zemlje tzv.
Treeg svijeta). Ambijent za rast

i napredovanje rizika. Negirani rizici kao oni

koji se brzo ire.
(Bek navodi primjer nemarnog korienja
pesticida u poljoprivrednoj proizvodnji u ri
Lanki. U konkurenciji izmeu vidljive
opasnosti od gladi i nevidljive opasnosti od
smrti od otrovnih supstanci, pobjeuje
borba protiv materijalne bijede. Strah od
smanjenja prinosa jai je od straha od

Rizino drutvo
otrova.
-Dvostruko lice rizika Nastanak novih
antagonizama (drutvenih konflikata) i
novih konsenzusa.
Novi antagonizmi izmeu pogoenih
rizikom i onih koji od rizika profitiraju.
Izmeu onih koji produkuju definicije rizika
(putem medija na bazi nauke i istraivanja)

Rizino drutvo
i onih koji te definicije konzumiraju.
Nastanak i novih tipova zajednitva i
konsenzusa. Tendencija povezivanja i
ujedinjavanja pogoenih, onih koji dijele
rizini poloaj bez obzira na klasne,
profesionalne, starosne i sline razlike.

Rizino drutvo
- Promjena kvaliteta zajednitva u rizinom
u odnosu na klasno drutvo
Transformacija od klasnog do drutva
rizika. U klasnom drutvu ideal je
jednakost dok je u rizinom to
bezbjednost. Umjesto o nedjednakom
govori se o nesigurnom drutvu rizika.

Rizino drutvo
u prvom sluaju cilj je da svi uestvuju a u
drugom da svi budu poteeni. Umjesto
zajednitva usled bijede dolazi do
zajednitva iz straha (Solidarnost iz
straha, kao politiki resurs)