95

zenbakia

abuztua
2013

Uda betea
Jai, itxiera eta irekierez
beteriko abuztua

Gurea
Aretoko
eta
Jaien egitaraua
barruan

EDITORIALA

JAIAK GIDA GAITZALA

Azaleko argazkia:
Doneztebe Ingurumen Aretoa
(Egilea: DerioKOmunikazioa)

02
03
04
05
06
06
07
07
08
08
09
09
10
10
11
12
14
15

Editoriala
KBren Larrialdi Plana
Jos Antonio Arranz, artisaua
Aeromodelismoko txapelduna
Doneztebe Aretoa inauguratu da
Erdi Aroko Azoka prest
Berdintasunerako II. Plana
Ipar Alde abesbatza Bordelen
Merkataritzak bizia ematen dio herriari
Argiak intentsitate gutxiago du
Busti zaitez esklerosiagatik
Jairik jai
Garitanok gora egin du Eibar taldera
Iigo sendoago talde zuri-gorrian
TA21ek ikasturtearen balantzea egin du
Txapela buruan: Motril
Gurea Aretoaren ikuskizunen saila
Udako jaien egitaraua

Beharrezko telefonoak
DERIOKO UDALA
944 541 019
AYUNTAMIENTO
FAX 944 542 832
UDALTZAINGOA - POLICIA MUNICIPAL 944 543 725
SERVICIOS SOCIALES
944 542 243
SUHILTZAILEAK BOMBEROS
946 555 337
KULTUR BIRIKA 
944 659 714
GARBIGUNE
944 034 090
HERRI IKASTETXEA ESCUELA
944 541 246
UDALSAREAK - AVERIAS DE AGUAS 944 873 187
BEHARGINTZA TXORIERRI 
944 540 370
INSTITUTUA INSTITUTO
944 543 258
EUSKALTEGIA
944 540 062
MANKOMUNITATEA
944 540 350
KIROLDEGIA POLIDEPORTIVO
944 540 159
GAZTELEKU
944 540 469
BIBLIOTEKA
944 540 210
NAGUSIEN ETXEA
944 540 763
AEK
944 543 967
KZ GUNEA
944 033 335
OSASUN ZENTROA - CENTRO DE SALUD
944 543 004
TAXI DERIO
944 800 909
BEITU ALDIZKARIA
beitu@deriokoudala.net
Legezko Gordailua: BI137704I
Inprimatzea: Graficas Mungia

antana, San Inazio, Esteban Deuna,

Santimami Iritsi da zapia lepoan
jartzeko garaia, eta jaiari eta dibertsioari
ohore handiz kultu egitekoa. Abuztua
egutegira iritsiko zaigu jai giroko uztailaren
atzetik, egun seinalatuez beterik, familia
eta lagunekin egin beharreko otorduez,
musikaz, dantzaldiez, tradizioez, goizaldera
arte luzatzen diren gaueko tarteez eta urteko
errutina hausten duten sentsazioez josita.
Une batez bada ere, atzean utziko
ditugu lan egin eta ikasteko egun luzeak, eta
udazkenean aurrera egingo duten proiektuak
ere ahazteko aukera izango dugu, baita
betebeharrak eta
arauak ahaztekoa ere.
Opor garaia dugu,
atseden hartzeko eta
aisiarako garaia, ongi
pasatzeko garaia,
eta, eguzkiak uzten badigu, bere urrezko
mantuaren azpian egingo dugu.
Beste herri eta toki batzuetara doazenei,
bidaia ona opa diegu, eta geratzen garenon
kasuan, santuen eta zaindarien omenezko
jaietan ibiltzea da planik onena. Ez dago jairik
gabeko udarik, milaka aldiz errepikatutako
tradiziorik gabekorik, orduko topaketa eta
kantikarik gabekorik. Aurrerago iritsiko
zaigu beste negu bat, beraz, goza dezagun
bitartean.

Udarik ez
jairik gabe

95 Abuztua
Zenbakia 2013

KULTUR BIRIKAREN LARRIALDI PLANA EGIN DA

Prebentzio ikastaroa eta simulazioa ere egingo dira

rte honetatik bertatik aurrera, Kultur

Birikak jarduteko protokoloa du, larrialdirik
gertatzekotan gauzatzeko. Prebentzio arloko
enpresa batek ezarri du, eta, gainera, eraikineko
langileei irakatsi die. Izan ere, ikastaro teorikopraktiko batean hartu dute parte, eta besteak
beste, ezagutzera eman zaie nola erabili suitzalgailuak behar bezala, eta nola jardun zuzen
eremua hutsarazi behar izatekotan. Hori guztia
martxan jarri zen simulazio ariketa bat eginez.
Plana zenbait arrisku faktoreren arabera
banatuta dago: sutea, hutsaraztea eta
leherketa. Bertan azaltzen da zein jarduketa
egin behar diren egoera bakoitzean, eta
horretarako, eraikinak badu beharrezkoa
den guztia: su-itzalgailu eramangarriak,
larrialdietarako argiteria eta seinaleak,
hutsarazteko alarma eta botikina harreralekuan, kasu. Gainera, elkartzeko gune
bat ezarri da, eta gertakaririk egonez gero,
hutsarazitako pertsonek bertara jo behar dute.
Gune hori Uribe parkean dago, Almazene
kalearen amaieran.
Langileek prestakuntza jaso dute
Jarduketaren zuzendaria Joserra Bajo
Trabudua da, liburutegiko arduraduna, eta
Udaleko larrialdi kontuez arduratzen den
funtzionarioa ere bada. Berarekin eta Kultur
Birikako langileekin batera, Udaleko beste
langile batzuek prestakuntza jaso nahi izan
zuten, ezbeharren aurrean nola jardun jakiteko.
Suteen aurkako prestakuntzari buruzko
ikastaro bat egin genuen; teoria bi ordutan

Kultur Birikak su-itzalgailu

eramangarriak eta larrialdiko
argiteria zein seinaleak ditu.

jorratu genuen, eta ariketa praktikoan benetako

suari aurre egin behar izan genion, baita suitzalgailuak erabiltzen ikasi ere dio Joserrak.
Esperientzia hori eta hutsarazteko zenbait
arau orokor protokolo batean daude jasota, eta
beste jarduketa batzuen artean, gomendatzen
du lasai egotea, gertakariaren berri ematea, eta
ondoren esku hartzea. Araudian ezarritakoari
jarraikiz, honako hau da funtsezkoena:
babestea, abisatzea eta laguntzea. Hori guztia
praktikan jarri zuten bertan jende gehien
zegoen egunean egindako simulakroan:
Eraikina hutsarazteko zazpi minutu besterik
ez genituen behar izan, eta egun horretan 200
pertsona zeuden barruan. Ezbairik gabe, behar
bezala kudeatutako larrialdia.

Kultur Birikarako egindako Larrialdi

Planaren eraginez, lokalak suteen
aurkako materiala eta alarmak ditu, eta
langileek prestakuntza jaso dute nola
jardun jakiteko, ikastaro teorikoaren eta
simulazio praktikoaren bidez.
3

MINIATURAZKO
ERREPLIKAREN ARTEA
Jos Antonio Arranz, artisauaren
eskuak

os Antonio Arranz bezalako artisau baten

eskuetan, bizidun bihurtzen da golde bat, gari
jotzaile bat, edozein lanabes. Gure baserrietan
(edo landa, oro har) antzina erabiltzen ziren
tresnen kopia imioak egiten ditu ondoen.
Artisaua da, bere esku propioekin mundua
islatzeko lan egiten duena, kasu honetan,
lanabesak. San Isidro azokan Sollubeko sarreran
izan zuen postua, eta lan handi horren aleak
gogo onez erakutsi zituen, pieza bakoitzean
xehetasunak islatzeko ahaleginaren emaitza,
guztiak desberdin bilakatuko dituzten abardurak
aurkitzeko. Lanbidez trokelatzen jardun zuen,
baina beti izan du zainetan miniaturen inguruko
atsegina, eta azken aldian duen denbora libreari
esker, bere pasioan murgildu da: baserriko
lanabesak eskala txikian egitea.
Bere obrak ez daude salgai, baina berarekin
doaz erakusketaz erakusketa. Egin zuen lehen
alea golde baten erreprodukzioa izan zen, eta
azkenean, arrebari oparitu zion. Haren atzetik,
senideetako beste batzuek ere gogo onez jaso
dituzte horrelako beste zenbait miniatura
esklusibo. Dena den, gaur egun 250 pieza baino
gehiagoko bilduma du; batzuk oinarrizkoak
dira, eta beste batzuk oso landuak. Maitasun
handienaz gogoratzen dituenak eskolako
maketak dira, edota bere herriko (Manzanillo)
elizara sartzeko atea. Edonola ere, mekanismo
mugikorren bat duten maketek pizten dute
interes handiena azoketan, esaterako, aleak
banantzeko makina.

Jos Antonio Arranzek

bere aleak erakutsi
zituen San Isidroko
artisautza azokan.

Jatorrizkoa ezagutzea
1994tik gaurdaino egon da obrak pilatzen.
Lehen urteetan sukaldean egiten zituen lanok,
lanetik itzulitakoan, eta dena garbi uzten zuela
ziurtatu arren, aitortu behar dut altzairuzko
lima-hauts batzuk lurrean sakabanatuta geratzen
zirela. Hala ere, duela lau urte, lan material
guztia lonja batera eraman zuen, eta bertan bera
eta formak nagusitzen dira. Gaztaroan erabilitako
lanabesen oroitzapenean oinarritzen da, baina
beti eredu erreal bat erabiltzen du, bestela eskala
ez da egokia. Halaber, benetako tresnak bilatzeko
bidaia ugariak lanaren zati bat dira, aurrez
aurre ikusi behar baitu erreplika emango duen
jatorrizko pieza.
Askotariko materialak erabiltzen ditu.
Pieza bakoitza antzinako lanabesen isla hutsa
denez, material berberak erabiltzen saiatzen
da: saskietarako zumea, pago zura edo altzairu
herdoilezina, hobeto kontserba dadin. Bere lanak
denbora eta dedikazioa eskatzen du, miniatura
bakoitza maitasun eta arreta handiz egiten
delako, baina Josk dioenez, ez zait axola pieza
bakoitzerako behar den ordu-kopurua, horiek
egin bitartean ezin hobeto sentitzen naizelako eta
denbora ziztu bizian igarotzen delako.

95 Abuztua
Zenbakia 2013

POLONIAKO MUNDU TXAPELKETARA HEGAN

Daniel Ojanguren, aeromodelismoko txapeldun nazionala

aniel Ojanguren
Derioko Aeromodelismo
Elkartearen kide da duela
sei urtetik, eta hegazkinen
obsesioarekin bizi da bost
urte zituenetik aurrera.
Hegan egiten zuen edozerk
arreta ematen zidan, eta
eskulanak egiteko eskoletan
hegazkinak egiten nituen
beti gogoratzen du.
Zaletasun horri esker, ondoz ondo irabazi
du aeromodelismoko txapelketa nazionala
honezkero, hiru aldiz lortu du F3C
modalitatean, eta uztailean Polonian egindako
mundu mailako txapelketan hartu zuen parte.
Ojanguren 94an hasi zen txapelketetan
parte hartzen, hala nazio mailakoetan nola
nazioartekoetan. Baina 2000tik aurrera hasi zen
sariak etengabe irabazten. Gaur-gaurkoz, nazio
mailan hiru aldiz izan naiz txapeldunorde eta hiru
aldiz txapeldun zerrendaratu du. Txapelketetan,
25 aeromodelistak ere parte hartu dute.
Txapelketa batean parte hartzeko, federatua egon
behar duzu, eta ondoren araudia lortu behar duzu,
bertan agertzen direlako praktikatu beharreko
figurak, eta lau urtean behin aldatzen dituzte
azaldu du. Danielek egunero entrenatzen du, eta
horren eraginez, bizirik eusten die pasioari eta
lortutako markei. Azken helikopteroa 6 kilokoa
da, eta gure pistatik kanpo egiten du hegan
berarekin: Segurtasun kontua da; apaiztegiaren
atzean beste bat daukagu, eta handik jende asko
igarotzen da azaldu digu.

Ojangurenek Derioko
zeruaren zoko guztiak
ezagutzen ditu.

Piruetak zeruan
Gutxi-asko, aeromodelismoak utzi egin
dio kirol garestia izateari; Danielek dioenez,
gastatu nahi duzunaren araberakoa da. Izan
ere, orain merkeagoa da, duela 30 urte baino,
gaur egun, 1.200 euroren truke lehiatzeko
helikoptero bat eskura dezakezu ziurtatzen
du Danielek. Bere kasuan, zaletasuna
lanbidea ere bada. Filmak ikus-entzunezko
enpresaren autocopter bateko pilotua da.
OHE gisako objektu hegalari bat da, kamera
bat integratua dauka, eta sartzen zailak diren
espazio eta tokien gainean hegan egiteko
diseinatua dago. Irudiak grabatu izan ditugu
300 metroko garaieran, baita Bilboko Isozaki
dorreen artean hegan egin ere gogorarazi
du, eta hori guztia zeruan piruetak egin
bitartean.

Autocopter bateko pilotu

gisa egiten du lan, Filmak
produkzio-etxearentzat
5

BERDINTASUNERAKO II. PLANA AZKEN TXANPAN

Hiru urteko indarraldia du, eta Emakundek balioztatuko du

zarritako prozedurari jarraikiz eta Udaleko

langile politiko eta teknikoekin hainbat
bilera egin ondoren, Berdintasunerako Derioko
II. Plana herritarren ekarpenak jasotzeko
fasean dago. Hartara, udalerriko herritarrek,
elkarteek bezalaxe, ideiak eta iritziak eman
ditzakete irailaren amaierara arte, izan
udaletxean bertan aurkeztuta, izan posta
elektronikoaren bidez berdintasuna@txorierri.
eu helbidera bidalita. Emakunde izango da
amaierako txostena egiteaz arduratuko den
erakundea, eta Udalbatza Osoak onetsi beharko
du. Berdintasunerako II. Planak hiru urteko
indarraldia izango du, 2014tik 2016ra arte,

eta hiru ardatz nagusiren inguruan gauzatuko

da: emakumeak ahalduntzea eta balioak
aldatzea, antolaketa sozial erantzunkidea, eta
emakumeen aurkako indarkeria. Aipatutako
azken ardatzaren muina sentsibilizazio,
prebentzio eta arreta programak izango dira.

ERDI AROKO AZOKA PREST

Bigarren edizioa JaJa Troupek bermatuta

roposamenak harridura eragin zuen iaz. Erdi

Aroko Azokak hirigunea beretzat hartu zuen,
oinezkoentzako aldean, eta herria artisauez,
perfume-saltzaileez, bufoiez... eta garaiko
pertsonaiez bete zuen herria. Eta Derio gainezka
egon zen; bisitari mordoa hurbildu zen postuetara,
eta askok hartu zuten parte, hala nola, arku
lehiaketetan edo asto gaineko ibilaldietan
eremuaren barruan. Pertsonaia esanguratsuek
noizean behin egindako ikuskizunek ere ikusleak
izan zituzten, eta gauak magiaz inguratu zuen
iraganeko garaietara eginiko itzulera.
Baina alderik arrakastatsuena
proposamenarekin bat egin zuten derioztarren
kopurua izan zen. Jaja Troupek kide guztiak sartu
zituen tartean, eta garaiko janzkera eta arropa
bereganatuta, okasioak behar zuen moduan

jantzi ziren.
Nesken orrazkera
liluragarria izan
zen. Eta zer esanik ez ostalaritza lokalei dagokienez!
Horietako hainbatek egun horretarako menu
egokia eskaini zuten prezio onean (ez dugu esango
garai hartakoa modukoa zenik, baina bai ohi baino
merkeagoa), eta okasiorako tuneatu egin ziren.
Azokari buruz sakonago hitz egingo dugu
irailean, hil horretako 21ean eta 22an egingo da
eta. Oraingoz, derioztar guztiak parte hartzera
animatzen ditugu, garaiko jantziak soinean
eramanda. Kontsultarik egin nahi izanez gero, jo
www.jajatroupe.com web orrira, edo idatzi mezua
jaja@jajatroupe.com helbidera. Ezbairik gabe,
antzinako garaiak birgogoratzea eta jaia barrutik
bizitzea da aukerarik onena.

95 Abuztua
Zenbakia 2013

ESTEBAN DEUNAREN MEZAK DONEZTEBE ARETOA

ZABALDU DU

Inaugurazio bat itxierak gailendu diren hilabetean

skuarki, abuztua izaten da aldi baterako

itxieren garaia, eta aurten eszenaratze
berria izango du. Hilaren hiruan, Doneztebe
Ingurumen Aretoa inauguratuko dute, hau
da, Ganbeko hariztian dagoen udal lokal bat,
berria, xarmagarria eta erabilera anitz izatea
xede duena. Abuztuko lehen larunbatean,
ekitaldi soil bat egingo da, bedeinkapen,
aurresku eta guzti, eta Esteban Deunaren
omenezko meza tradizionala eraikin berriaren
barruan egingo da.
Beste alde batetik, abuztua izanik eta
udako oporrak tarteko, beste udal instalazio
batzuk ere itxiko dira. Horixe bera da Kultur

Birikaren eta kiroldegiaren kasua. Kultur

zentroak hilabeteko oporraldia hartuko du, eta
erabiltzaile batzuek ez dute batere ondo hartu,
haiek gogorarazi bezala, hilabete onena delako
irakurri eta liburutegira joateko, besteak beste,
baina atsedena merezi du. Aurreikusita dago
kirol instalazioa uztailaren 31n bertan itxita
egotea, irailera arte. Denbora-tarte horretan,
kirol instalazioak garbitu eta desinfektatu
egingo dira, baita konponketa zehatzak egin
ere, urtero garai honetan egiten den moduan.
Horren ordez, bainua hartzeko bederen, Uribe
parkeko udako igerilekuek urte aparta dute
okupazioari dagokionez.

IPAR ALDE 600 PERTSONAREN AURREAN ARITU DA

Abesbatzak musika jardunaldi batzuetan parte hartu zuen Frantzian

par Alde abesbatza derioztarrak Koru kantuaren

nazioarteko jardunaldietan parte hartu du,
eta horri esker, abadia batean jardun du 600
pertsonaren aurrean, Europako beste talde
batzuekin batera. Topaketa Peyrehoraden egin
zen, Frantzian.
Ipar Aldeko kide batek, Juan Miguel
Atxutegik, zoragarritzat jotzen duen
esperientziaz gozatu zuen, eta ekitaldiaren
antolaketa zaindua azpimarratu du: Nork berea
egiten zuen egonaldi ahalik eta atseginena izan
genezan. Harrera eta zaintza bikainak izan ziren,
hala antolatzaileei nola herritarrei dagokienez.
Abesbatzak bi emanaldi egin zituen, ostiralean
eta larunbatean. Lehena eliza batean izan zen,
beste talde batekin batera eta ia 200 pertsonaren

aurrean. Larunbatean, berriz, abadia batean

jardun zuten, beste 5 abesbatzarekin. Atxutegik
dioenez, tenplua lepo zegoen, 600 pertsona
zeuden. Esperientzia oso positibotzat hartu
dute, eta bitxitasunak bitxitasun, larunbatean,
abadian aritu aurretik, herrietako azoketan zehar
ibili ziren, kantatzen eta emanaldiari buruzko
informazioa banatzen.

Parte hartzen zuten

beste abesbatza
batzuek Ipar Alde
gonbidatu zuten

MERKATARITZAK BIZIA EMATEN DIO HERRIARI

Oporraldi ordainduak leialtasuna saritzeko

uela zenbait egunetatik aurrera, ehun

triptiko eta kartel inguruk gogora ekartzen
dute merkataritza duen herria herri bizia dela.
Kontzientzia harrarazteko kanpaina Danerik Paraje
elkarteak abiarazi dituen jarduera ugarietako bat
da, eta herritarrei adierazten die etxearen ondoan
aurki dezaketela askotan kanpoan erosten dena.
Zuzen hitz egiten dute: Nola nahiago duzu, zabalik
edo itxita?. Horixe da euren lelo argia, eta erantzun
bakar bat besterik ez du jaso nahi.
Halaber, egunotan Gurene eta bere ama
Mila Mallorcara egindako bidaiatik itzuliko dira,
gastu guzti-guztiak aldez aurretik elkarteak
ordainduta. Lehiaketaren xedea merkataritza
indartzea zen, eta horri esker, oporraldi merezia

jaso dute sari

gisa: astebete
Balearretako
uhartearen
ekialdeko
kostan, Cala
dOr-en. Hotela
Mediterraneoaren
parean zuten, eta den-dena sartzen zitzaien.
Atsegiteko moduko saria!
Tokiko merkataritzaren ekintzaileek
proposamen berriak helarazi bitartean, udan
merkealdiak iritsiko dira, eta, irailean, berriz,
outletak. Ez dezagun arreta galdu, tokiko
merkataritzak gure babesa merezi baitu.

HERRI ARGITERIAK INTENTSITATEA GALDU DU

Neurketa berriek neurri zuzentzaileen inguruko informazioa emango dute

uela zenbait aste, Derion nabaritu egin

daiteke abian dela gehiegizko argiztatzea
zuzentzea eta argi kutsadura murriztea xede
duen proiektua. Farola batzuk itzali egin ziren
azkenik, energia iraunkorraren alde egiteko.
Hori guztia 2008an onetsitako errege dekretu
baten barruan kokatzekoa da, horren helburua
izanik gehiegi argiztatzea zuzentzea eta argia
behar den tokira bideratzea, baita argi-kopuru
egokiarekin egitea ere.
Bere garaian, aholkularitza enpresa
espezializatu batek aztertu zuen zein zen herri
argiteriaren egoera, eta instalazioak hobetzeko
proposamenak finkatu zituen. Horiexek dira
gaur egun abian direnak. Hala ere, argi akats

Hartutako neurriaren ostean, eremu

batzuk ilunantzean gera daitezke.

batzuk antzeman dira herriko toki askotan,

eta herritar batzuek ohartarazi dute toki eta
espazio batzuk ilunegiak direla herritarren
segurtasuna bermatzeko. Erakundeek iragarri
dute argi neurketa berriak egingo direla, neurri
zuzentzaileak hartzea beharrezkoa izatekotan.

95 Abuztua
Zenbakia 2013

BUSTI ZAITEZ-MJATE EKIMENAK IGERILARI

SOLIDARIOAK BILDU ZITUEN

Esklerosi anizkoitzak kaltetutakoei babesa emateko herri ekintza

ztailaren 14an (igandea), 31.379 metro egin

ziren igerian Derion, esklerosi anizkoitzak
kaltetutakoei solidaritatea erakusteko, Busti
zaitez-Mjate ekimenaren baitan. Eguzkia alfer
bazebilen ere, 87 parte-hartzaileek ez zuten
etsi, eta bustitzeaz gain, zifra gogoangarri hori
lortu zuten paladaz palada. Horren guztiaren
xedea izan zen gaixotasun neurologiko eta
sendaezin hori dutenei babesa ematea;
Euskadin 2.200 kasu daude, eta Derion ere
badago baten bat. Stand bat erabili zuten
egindako metroak kontrolatzeko mahai
gisa, bai eta babes emateko merchandisinga
eskuratzeko ere. Jardunaldia amaitutakoan,

31 kilometrotik gorako zifra gogoangarri

horretara heldu ziren. Bide luzea ibilbide luzeko
gaixotasun baterako. Oraindik ere horrelako
ekimenak beharrezkoak dira, ikerketak aurrera
egiteko eta errehabilitazioan laguntzeko.

XVI. edizioan ere

babesa handia
izan da.

JAIRIK JAI

Egutegian gorriz nabarmentzeko egun asko

urten ere, heltzeko lanak izan dituen arren,

beroa hemen geratzeko etorri da, eta
aurre egiteko modurik onena da jai eremuan
edari fresko bat hartzea da, ekitaldiez gozatu
bitartean. San Isidroko biharamuna gaindituta,
prest gaude laster hasiko diren udako festetan
ondo pasatzeko. Santiago, Santana, San Inazio,
Esteban Deuna eta Santimami hemen ditugu
ia-ia, hamabost eguneko tartean pilatuta, eta
proposamenok bero-bero heldu zaizkigu.
Beste behin ere, batzorderik ez dagoenez,
Udalak antolatu ditu jaiak. Aurrerapen gisa,
uztailaren 25eko arratsean (Santiago eguna),
harri-zulatzaileen erakustaldia egongo da
Txoriherri Herri Kirol Taldearen eskutik. Ikusleek
ere parte hartu ahal izango dute, iaioak direla

frogatzeko. Hileko azken egunean (San Inazio),

Nazioarteko Folklore Jaialdiaren barruan, Do
Lusco o Fusco talde galiziarrak emanaldia
egingo du. Abuztuari ekiteko, Esteban Deuna
dela eta, hilaren 3ko meza Doneztebe Aretoan
egingo da, okasiorako estreinatuko baita lokal
distiratsua. Ganbeko hariztian dago, eta apaizak
bedeinkatzeaz gain, omenezko aurreskua
egingo da. Halaber, jaiari amaiera emateko,
egun horretan bertan antzerkia egongo da
kalean, Arrietaren ardurapean. Eta jai maratoia
bukatzeko, Santimami maiteak izango ditugu,
eta funtzionatzen duten zein denok gustuko
ditugun eskemak errepikatu egingo dira.
Ikusten duzuen bezala, jarduera mordoa oso
denbora tarte laburrean gozatzeko.

GAIZKA GARITANO,
LIDERRA IZATEKO GAI

Kontratua berritu du Eibar taldea 2.

mailara igo ondoren

ibar taldera entrenatzaile gisa heldu zen

2012/2013 denboraldian, hau da, taldea
bigarren B mailan murgilduta zegoenean.
Garitano taldearen liderra izan zen jokalari
gisa aritu zen garaian, eta taldeari irmotasuna,
indarra eta ilusioa eman zizkion. Denboraldi
bikaina egin ostean, bloke gipuzkoarra
berriz hasi zen arnasa hartzen, baita armada
horrekin amesten ere, lehen mailan egoteko
helburua ia-ia erdietsi zuen eta. Emozioez
beteriko urtea izan da, eta Gaizkak zuzenduta,
2. taldeko bigarren tokia lortu zuten. Hortaz,
Adelante ligara igarotzea ziurtatu zuten, eta

Gaizka Garitanok denboraldi

epikoa egin du Eibarren.

estatuko zilarrezko mailan daude honezkero.

Azken urtean lortutako emaitza onak direla
eta, taldeko zuzendaritzak sen onez erabaki
du kontratua 2014ko ekainera arte luzatzea.
Horrenbestez, Garitanok abentura berri bati
ekingo dio, hots, talde gipuzkoarra Adelante
ligako itsasoetan zehar gidatuko du. Zorionak
gure entrenatzaile handiari.

IIGOREN ETORKIZUNA ZURI-GORRIA DA

Real Madrid taldearen interesak alarmak piztu zituen Athleticen

5 urte besterik ez badu ere, gure bizilagun

gazte Iigo Vicentek etorkizun oparoa du
aurretik. Orain gutxi arte, Bilboko Athleticeko
Danok Bat taldean jarduten zuen, eta Euskal
Ligako kadeteekin jokatu golak sartzeko
talentuari esker; izan ere 43 gol sartu zituen
haurrekin aritzen zenean. Hala, Real Madrid
taldeak gazte derioztarrarengan jarri zuen arreta.
Talde zuriarentzat proba bat egin ondoren,
Athletic tartean sartu zen, eta iaz baja eman zion

Iigo Vicente
Lezaman
entrenatuko da
berriz ere.

10

arren, berreskuratzea erabaki zuen.

Harat-honat ibili ostean, azkenean Iigok
kontratua sinatu du talde zuri-gorriarekin, bertan
sei urte egoteko. Gainera, lehen taldearekin
hamar partida jokatzekotan, kontratua luzatuko
litzateke eta hiru denboraldi gehiago geratu.
Gazteak esperantza handiak ditu aurrean duen
etapa berri horri dagokionez, eta bere helburua
da lehen taldearekin noizbait debuta egitea.
Horretarako, argi dauka egiten duen guztian
sinetsi behar duela, eta arrakasta izateko gakoa
ahaleginak egitea izango dela. Hala, derioztarra
Lezamara itzuliko da talentuz beteriko etorkizuna
ereiteko, haurren kategorian egin zuen azken
denboraldian gol gehien sartu zituenen artean
egoteak iradokitzen duen gisara.

EGINDAKO LANA BERRIKUSTEN

Lorpenez beteriko ibilbidea eta urratsak bide onean

Tokiko Agenda 21
Agenda Local 21

012/2013 ikasturteari etekin handia atera

zaio, eta ezin zaio amaiera eman atzera
begiratu gabe eta jorratutako gaiak motzean
berrikusi gabe. Lehen foroari dagokionez,
eskari gehien jaso zituzten ekimenetako bat
egia bihurtu zen hasieran bertan: kontsumo
talde bat eratzea. Taldearen helburu nagusia
da tokikoa kontsumitzea eta ekoizleak zein
kontsumitzaileak hurbiltzea; harreman hori
estutzeko, besteak beste, bisita gidatua egin
zen nekazarien ortura, pasta ekologikoa egiteko
tailer bat antolatu zuten, eta hitzaldi bat eman
zen zure zeure produktuak hazteko beharrezkoak
diren oinarriei buruz. Ikasturte berriari begira,
lau parte-hartzaile berrik egingo dute bat
egitasmoarekin, elikadura burujabetasunaren
alde egiten jarraitzeko.
Bestalde, aisialdiko hiri ortuen proiektuak
harrera ona izan du, eta ekimena hori jaiotzen,
eratzen eta lehen urratsak egiten ikusi dugu.
Horren adibide argia da eskaerek plaza-kopurua
bikoiztu zutela, eta horrexegatik planteatu da
etorkizunean lursail berriak irekitzea. Bestalde,
Ludotekaren monografikoa azpimarratzeko
modukoa da, eta horri buruz eztabaidatu
bitartean, une tirabiratsuak ere egon ziren,
komunitaterako eredu egokienaz mintzatzean.
Bestalde, informazio foroak antolatu dira,
Azken foroa ikasturtean zehar
jorratu diren gaiak, ekimenak eta
proiektuak birpasatzeko erabili zen,
eta nabarmenena kontsumo taldea eta
aisialdiko hiri ortuak abiaraztea izan da.

Baso bat eratzen,

bide onean doan
proiektua.

adibidez, hondakinen bosgarren edukiontzia

marroia gure kaleetara heltzeari buruz eta
udaltxokoa eraikitzeari eta indarrean egongo
den araudiari buruz. Bide batez, gazteen kasuan,
lonjen erabilera arautzen duen araudi berria
ezartzen lagundu zuten.
Basoa abian eta ikasturte berria
Gutxika gorpuzten doan beste ideia bat
baso berria sortzea da; izan ere, 2012an hasi zen
Ganbeko hariztian ezkurrak jasotzearekin batera,
eta honezkero hirugarren fasea amaitu da,
ezkurretatik hazitako haritzak Kultur Birikaren
inguruan birlandatu dira eta. Dena den, badira
oraindik itxi ez diren zenbait gai, esaterako,
txakurrei buruzko araudia edo aurrekontu partehartzaileak, eta irailean ekingo diete. Orobat,
ikasturtearen balantzearen barruan, gogorazi
behar da gure kultur etxeak Kontsumo Taldeen
Nazioarteko Jardunaldiak bere gain hartu
zituela egindako lan onari esker. Jardunaldiotan,
egungo ekoizpen ereduaren aurrean dauden
alternatiben berri eman zen, eta baliagarri
suertatu zen iraunkortasunari eta ingurumenari
buruz kontzientzia hartzeko.

11

BERE IPARRETIK
FAMILIA GISAKOA DEN
HEGOALDERA
Jos Manuelek oraindik du
gogoan itzultzeko aukera
Orain bizi den tokian, Motrilen, el
vasco deitzen diote. Jos Manuel Nofuentes
2009an joan zen Granadako herri horretara,
zenbait faktorek eraginiko erabaki azkar eta
argia hartu ostean: maitasuna, lana eta giroz
aldatzea; funtsean, probatzea, beste bizimodu
bat bilatzea. Jos Manuel pozik dago herri
txiki horretan, Alhambra menditik agertzen
hasita, negua gertu eta itsasoa bere lantokiko
leihoaren parean: Granadak denetarik dauka,
baita lehen mailako talde bat ere.
Beste asko bezala, etorkinen semea da,
eta hortaz, euskal herritar dugun hori ongi

sentitu eta ongi moldatzen da hegoaldeko

lurretan; izan ere, gurasoen herrira itzuli da,
senideen sorterrira, bertan uda bat baino
gehiago igaro baitzuen, eta haurtzaroan bisita
egin baitzien ahaideei eta lagunei. Heldutan,
bizitza bere lurra ez beste batean gauzatu da,
baina finean, hori ere ezaguna zuen: Banekien
nora nentorren, banekien nolakoa zen jendea,
kultura, usadioak.

Herrimina
Alde honetan, iparraldean, iloba,
poteak eta Irrintziko pintxoak daude, hori
nabarmentzen du Jos Manuelek,
eta ez dago prest horiek alde batera
uzteko. Motrilek ematen dion
lasaitasuna maite du, baita klima ona
ere, beti eguraldi ona egiten du,
baina Deriora itzultzen da lanak uzten
dion bakoitzean eta aukera duenean.
Aitortu duenez, oso aldatuta ikusten
dut, eta ziurtatzen du hemen bizi izan
dituen jaiak bere bizitzako parte direla,
Derioko taldean jokatzen nuenean
gogoratzea bezalaxe.
Barru-barruan ditu mendi
hauen artean igarotako 26 urtean,
herri handi honetan, eta bertan utzi
nituen lagun guztiak. Gaur-gaurkoz,
bere tokia hegoan da, Granadan
Derio, Jos Manuelentzako toki
hain zuzen, bertan egiten baitu lan,
kuttuna arrazoi asko tarteko.

12

95 Abuztua
Zenbakia 2013

Granadan beti
eguzkia betebetean.

baina ez du zalantzarik, eta hemen lan egiteko

aukera izango balu, itzuliko litzateke, gainera,
nire emazteak oso gustuko du. Arraina jateaz
aspertua, gogoan ditu lur honetako jaki onak,
besteak beste, txuletak edota babarrunak, eta
itzultzen denean beti dastatzen ditu.

Motril (Granada)

Jos Manuelek argi

dauka, Granadara
joanez gero, Alhambra
eta Sierra Nevada
bisitatu behar dira
nahitaez. Baina beste
gauza asko daude,
eta Motril abiapuntu

oso interesgarria izan

daiteke. Granadako
kosta tropikalean
dago, Sierrako haize
hotzetatik babestua,
eta Mediterraneoko
urek betetzen dituzte
hiria eta bere historia.

Jos Manuel duela lau urte bizi da

penintsulako hegoaldean. Bertan du etxea,
bertan ezkondu da eta bertan aurkitu du lana.
Zerbitzari derioztarra el vasco gisa ezagutzen
dute bere egungo herrian, Motrilen, eta
aitortzen du itzuliko litzatekeela lan egiteko
aukera izanez gero. Dena den, esker onekoa
da gaur egungo lanari eusten diolako, eta
gainera, toki eder batean dago, itsasoa
egunero ikusteko aukerarekin eta guzti. Hori
gutxi balitz, Alhambra eta elurtutako mendia
hortxe ditu. Igarotako denbora gorabehera,
aitortzen du iparraldeko jendea faltan
botatzen duela, nahiz eta Motrilen babestua
sentitzen da lagun onei eta senideei esker.

Lanik balego, itzuliko

nintzateke
Solasean aritzeko, Jos
Manuelek Cucas jatetxe
alaia proposatzen
du (bertan egiten
duelako lan akaso?
Gomendio ona, dena
den!), eta paseatzeko,
Torrenueva. Halaber,
argazki bat atera behar
da Cerro de la Virgenen,
eta tapak nahitaez
hartu behar dira,
kale horietan hartzen
den kaa bakoitzari
laguntzeko. Jaiek
tradizio eta historia

luzea dute, batez ere

Aste Santukoek, baina,
ezbairik gabe, gure
protagonistarentzat
jairik onenak kortijoan
egiten ditugu, familia
biltzen denean.
Nolanahi ere, lur
andaluziar horietan
ibiltzeak edonoren
zentzumenak pitz
ditzake, eta aukera
zabalen mundua ireki
tradizioari, kulturari,
dibertsioari eta jate
onari

13

14

JAIAK
Santiago

SANTANA

INAZIO DEUNA
ESTEBAN DEUNA

SANTIMAMI

Uztailak 25, 26, 30, 31 eta Abuztuak 3, 16, 17, 18

santiago

Uztailak 25 osteguna

11:00 Kalejira
12:00 Meza
13:00 Dantzak lainomendi taldearekin
14:30 Paella txapelketaren aurkezpena
16:30 Mus relmpago
17:30 Paella txapelketaren sari banaketa
18:30 Harri-zulatzaileen erakusketa, txorierri
herri kirol taldea
19:30 Tortillen aurkezpena
20:30 Tortilla txapelketaren sari banaketa
21:00 Berbena raspu taldearekin

santana

Uztailak 26 ostirala

11:00 Kalejira
12:00 Hilen meza
13:00 Sukalki dastaketa
Uztailak 30 asteartea
17:00-20:00 Puzgarria eta fashion
mozorroen tailerra
20:30 Mozorro txapelketarako izen-emateak
21:00 Mozorro txapelketa
22:30 Umeen eta helduen mozorro
txapelketaren sari banaketa
23:00 Berbena zirkin taldearekin

inazio deuna

14.30 Sukalki txapelketa

16.30 Mus relmpago eta briska
20.00 Sari banaketa
20.30 Txitxiburduntzi
21:00 Kale antzerkia arrieta taldearekin:
heriotza

santimami

Abuztuak 16 ostirala

14:00 Jaien hasiera eta txupinazoa

14:30 Herri bazkaria
18:30 Potxin eta patxin pailazoak
21:00 Sardinada
22:00 Erromeria lotxo taldeaz

Abuztuak 17 larunbata

11:00 Etatik eta egun osoan zehar umeentzako

puzgarriak.
12:00 Meza
13:00 Trikitixak bertoko taldeagaz
14:00 Sukalki txapelketaren aurkezpena
16:30 Xvii mus txapelketa (izen ematea
16:00ak arte santimami zelaian)
20:00 Tortila txapelketaren aurkezpena
21:00 Txitxiburduntzi
22:00 Erromeria arizgoiti taldeaz
24:00 Sorgina erretzea eta txokolatada

Abuztuak 18 igandea

Uztailak 31 asteazkena

12:00 Meza
13:00 Auzoko nagusientzat luncha
Jaien amaiera eta agurra

esteban deuna

Erakunde antolatzaileak
Eskubidea dauka egitaraua aldatzeko beharrezkotzat
jotzen duenean.
Ez du programaz kanpoko jardueretan kalteen ardura
hartuko.
Jai onak izateko auzotarrei emandako lankidetzagatik
eskerrak eman nahi dizkie.
(Txapelketetan ezin da surik egin, parte-hartzaile
bakoitzak bere kanpin gas edo antzekoa eramango du).

11:00 Kalejira
12:30 Meza eta nagusientzako luncha
13:15 Nazioarteko folklore galiziako do lusco o
fusco taldearekin
19.00 Idi probak

Abuztuak 3 larunbata

12:00 Meza, aurresku eta bedeinkapena

doneztebe aretoan
13:00 Herri luncha