Th By, ngy 24 thng 11 nm 2007

MY HOME

c ng bi forever vo lc 21:18 Khng c nhn xt no:

K THUT TRNG V CHM SC LAN HI PAPHIOPEDILUM

K thut trng v chm sc lan hi
Ging Paplliopedilum gm hn 66 loi phn b t n , Niu Ghin v vng ng Nam A, ngi Php gi loi thuc ging ny
l Hi v n (Sabot de Venus) v ngi Anh dng vi ngha tng t (Lady's slippers).

H ph: Cypripedioideae. Tng Cypripedieae.

Ging Paplliopedilum gm hn 66 loi phn b t n , Niu Ghin v vng ng Nam A, ngi Php gi loi thuc ging ny
l Hi v n (Sabot de Venus) v ngi Anh dng vi ngha tng t (Lady's slippers).
Nhng ngi mi chi lan thng hay lm ln gia ging Paplliopedilum v Cypripediunl, tht ra 2 ging ny c lin h cht
ch v mt h hng v c cng phn h Cypripedinae..
Vit Nam c t nht 10 loi lan Hi, trong c 1 loi c hu c c th gii a chung l hi hng (Paphiopedilun
Delenatii). Trc y loi ny rt him nhng t nm 1993 tr li y, loi ny c pht hin c nhiu vng cn c Bc Ai
thuc huyn Ninh Sn (Ninh Thun), vng Hn Nhn (Ph Yn) v Krng Bng (aklak). Hai loi ch c vng ni pha Bc Vit
Nam l:
+ Paphiopedilum gratrixianum
+ Paphiopedilum Henryanum
Ba loi t gp l:
+ Phaphiopedilum Amabile
+ Paphiopedilum Purpuratum (Thit Hi)
+ Paphiopdelum Hirsutissinum (Tin Hi)
Ring loi Paphiopedilum Concolor (Hi Gia nh) trc y c phn b kh rng t Nam (vng Gia nh) n Bc (H Ni, Hi
Phng, Qung Ninh) nhng nay cn rt t. Ba loi cho mu sc p c gi tr thng mi hin nay ang khai thc nhiu l
Paphiopedilum Callosum (Vn Hi), Paphiopedilum Vilosum (Kim Hi) v Paphiopedilum Appletonianum (Hi cnh sen).
Qu hng ca 3 loi lan Hi p thng dng l vng cao nguyn Nam Trung B c cao thp hn 1000m, tri di t Di Linh
n Lang Hanh. Nu nh loi Paphiopedilum callosum (Vn hi) ch mc trn t da sui, th loi Paphiopedilum
appletonianum ch mc trn nhng hc , di thc nc cao, cn loi Paphiopedilum villosum li dng trung gian c th
mc trn t v trn cy hay trn . Hai loi P. callosum v P.appletonianum c dng l gn ging nhau nhng pht ho v
hoa ca chng rt khc nhau. P.callosum c pht hoa trung bnh 20cm, trong khi P. appletonianum c pht hoa di 40-50cm.
C 3 loi u cho 1-2 hoa trn 1 trc pht hoa vi ng knh 10-15cm.
Cch trng:
Paphiopedilum thch mt nhit mt v m t 18oC - 21oC. Cy thch m, nhng khng chu ng, nh sng cn thit khong
30% vi cng 8.000-10.000 1m/m2. Gi th cu to nh Hc nh, dinh dung phn bn cng tng t. Cc loi thuc
ging ny khng c ma ngh v th phi ti nc rt u n 3 ln/ngy) trong ma nng v 2 ln/ngy vo ma ma.
paphiopedilum l lan c pH ca gi th v nc ti cao, pH t 6,5 n 7.
Paphiopedilum c cn hnh di t, nn c kh nng mc con nh mt s loi tre. Vic nhn ging c tin hnh khi cy
con n tui trng thnh, c th tch cy con ra khoi cy m vi mt t gi th c bm r v trng vo mt chu khc.
Trch t sch Nguyn Cng Nghip
Mt s ging lai khc:
Paphiopedilum Delenatii
Paphiopedilum Hybrid
Paphiopedilum Javanicum
Paphiopedilum Jogjae
Paphiopedilum Leeanum
Paphiopedilum Lowii
Paphiopedilum Roebelenii Sanderianum
Paphiopedilum Rosy Dawn
Paphiopedilum Screaming Eagle

Paphiopedilum Spicerianum
Paphiopedilum Venustum
paphiopedilum Linda Both
Paphiopedlium Besseae
Paphiopedilum Amabile
Lai to thnh cng lan hi l
Mt ging lan hi mi l do anh Tun lai to thnh cng
Loi lan hi m anh Tun lai to ra c l mu m trng, dy; a hoa c mi thm, cung hoa di, v cnh hoa c mu o
tm, im nhng vn sc sm, xen mu xanh l non; c bit, li hoa gn gh trn y ri ra nhng nt lm chm tm, v m
hoa to un vng cn i 2 bn
Lan hi l chng h lan c gi tr thng mi cao nht, c yu chung, su tm, v sn lng nhiu nht trn th gii.
Trn Phm Anh Tun (35 tui, tt nghip i hc ngnh Sinh hc), ng p An Bnh, phng 3, TP. Lt, Lm ng va lai
to v cho ra hoa thnh cng mt loi lan hi sau 4 nm t tay nghin cu.
Loi lan hi m anh Tun lai to ra c l mu m trng, dy; a hoa c mi thm, cung hoa di, v cnh hoa c mu o
tm, im nhng vn sc sm, xen mu xanh l non; c bit, li hoa gn gh trn y ri ra nhng nt lm chm tm, v m
hoa to un vng cn i 2 bn
Anh Tun cho bit, dng hai c th gc u l lan rng Lt, trong cy lan b thuc loi hi Applettonianume, cy
phn vo nhy mt loi lan hi (c th m) khc qu him nhng rt xa nhau v ging (tc c im, hnh thi sinh hc, v
tn khoa hc u khc nhau) m khng tin nu c th (v s mt bn quyn tc khc).
Sau khi tri lan u, ht gi li ti c a vo trong ng nghim kch hot cho ny cy non, ri nui dng ln ln mi trng
nhn to nh th. Nghin cu cho ra mi trng (t hp dng cht to ra) cho ht ny mm, pht trin thnh cy, v a
ra ngoi thin nhin sinh trng bnh thng l nhng bc gian nan nht.
Bn cnh ging lan hi c o u tin va tr bng thnh cng, anh Tun cho hay b ging hi mi m anh lai to ra cng
t cn n 500 ging khc na, v s ln lt tr bng trong thi gian ti. Ch 500 ging kia tr xong, anh Tun s ln lt
t tn (tn thng mi ln tn khoa hc - theo nguyn tc ngi to ra/ hoc pht hin ra ging mi c quyn ny) cho b
lan hi ca anh, v s lp h s cho tng ging, ri ng k mt lt Cc Bn quyn - B Khoa hc v Cng ngh.
c ng bi forever vo lc 21:07 Khng c nhn xt no:

K THUT NUI TRNG LAN (NGC IM& AI CHU)

K THUT NUI TRNG LAN (NGC IM& AI CHU)

(RHYNCHOSTYLIS Gigantea)
Rhynchostylis gigantea (lindl) Ridl 1825. H ph Vandoideae, tng Vandae.
Lan Ngc im (ai Chu) l mt loi Lan rng c nhiu Vit Nam phn b cc vng cao nguyn Nam Trung B, c bit
cc vng gip bin gii Lo v Campuchia cao thp nhng vng nng Lan Ngc im xut hin nhiu hn c.

Qua nhn nh trn gip ta c mt nim rng Lan Ngc im l mt loi Lan rng nhng rt thch nghi vi iu kin kh hu
thnh ph. Nu Cattleya Labiatavar, Percivaliana c gi l Lan ca Ging sinh (Christmasorchid) th Lan Ngc im c th
ni l Lan ca tt c truyn dn tc, ma hoa n lun lun vo thng 12 m lch, tr nhng nm nhun n n sm hn. y l
loi Lan c mi thm thoang thong v th rt c ngha, nu trong gi giao tha bn bn th c vi chu Lan Ngc im toa
hng tng nh ngi qu c. Lan Ngc im c th ni l mt loi Lan quc hn, quc ty ca Vit Nam.
Lan Ngc im c gi di nhiu tn khc nhau: Lan ai Chu, Lan Li B, Lan Me, Nghinh Xun Lan, i Chu. Cy thuc
nhm n thn khng gi hnh tng trng theo chiu ng, rt nhiu r trn khng mc thng t thn. Ht Lan Ngc im
ny mm trong iu kin t nhin rt mnh.

A. Nhit - m ti nc ma ngh
Ngc im l loi Lan chu nng, nhit thch hp cho Lan t 26 - 30oC. Lan Ngc im c bn khp ni ti cc nh vn
v cc ca hng Phong Lan, c khai thc t cc vng ng Nam b v min cao nguyn Nam Trung B, vi cao trung
bnh <600m, nh cc vng Nha Trang, Bnh Thun. Ngoi ra cn c mt s loi Ngc im mu o, mu trng, mu gch tm,
mu blue, mu hng, c chng ti nhp t Thi Lan.
Ngc im l cy Lan chu hn kh tt, nhng n thch m, m cng cao, r cng mc nhanh v pht trin rt tt, m l
tng 40 70%. Tuy nhin phi nh Ngc im l loi Lan c tr v th gi th phi tht thong. Rt n gin ch ct cht cy
Lan vo mt cy ta t vo chu khong 3 cc than g tht to l . Nu khng c than c th t vo ming ngi cong.
Ngc im c th trng rt tt trn cc loi gio bng g hay cc thn cy sng hoc cht. chnh do cu to gi th thong nn
ta c th ti nc cho Ngc im 2ln/ngy vo ma ma 3ln/ngy vo ma kh, ma ngh ca Lan ch ti nc 1ln/ngy
cho cy sng. Ma ngh thc t ca cy Lan Ngc im nn bt u sau khi cy tn hoa v ko di cho n khi r mi xut
hin lc ma ma bt u.

B. Anh sng
Ngc im l loi Lan a sng 60%, nh sng trc tip d lm cy b bong l, cng nh sng thay i t 15.000 20.000
1m/m2. Tuy nhin, nu cy Lan c trng trong iu kin qu rp, cy tng trng chm v yu t, b r pht trin km, cy
kh ra hoa. Nhng s ra hoa ca Lan Ngc im khng phi do nh sng nhiu hay t, nng hay rp, tt c l do thi gian
chiu ca nh sng trong ngy. V th cy Lan Ngc im ch n hoa vo dp tt m lch, tc vo thi im trong nm c ngy
ngn m di.
C. Nhu cu phn bn
Vic s dng phn bn cho Lan Ngc im gn ging nh Vanda, tuy nhin Lan Ngc im c ma ngh 3 thng t u thng
2 n cui thng 4 trong sut 3 thng cy ngh, ta ch ti nc 1ln/ngy v hon ton khng cung cp dng liu cho cy
vo thng 12. Khi cy chm n hoa ta thay phn 30-10-10 bng phn 6-30-30, 10-20-20 v mt tun l trc khi ra hoa n
cho n khi hoa tn ta li thay phn c t l Kaii cao to cho cy c sc chng trong ma ngh.
D. Thay chu v nhn ging Vic thay chu v nhn ging cu to gi th ca Lan Ngc im tng t nh cc loi thuc
ging Vanda, v Lan Ngc im c ma ngh nn vic thay chu tin hnh vo u ma ma. Nu thay chu tri ma cy vn
sng, nhng th no cng b nh hng t nhiu n s sinh trng v pht trin ca cy. 5: Su bnh v cc vn khc
Cy Lan Ngc im l loi bn x v th kh nng chng chu ca n rt cao, n c kh nng chng li hu ht cc loi su
bnh. Tuy nhin mt cy Lan mi c mang t rng v c trng ni c nhiu nh sng trc tip s lm cho cy b bong l
v y l ng xm nhp ca mt s loi nm v virus iu ny lm khi cng lm cho cy cht.